御Ngự 製Chế 逍Tiêu 遙Diêu 詠Vịnh
Quyển 0003
宋Tống 太Thái 宗Tông 趙Triệu 炅 撰Soạn
御ngự 製chế 逍tiêu 遙diêu 詠vịnh 卷quyển 第đệ 三tam (# 五ngũ 言ngôn )# 。 輕khinh (# ▆# )# 。
逍tiêu 遙diêu 心tâm 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 物vật 物vật 自tự 如như 心tâm 心tâm 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 澄trừng 神thần 合hợp 道đạo 常thường 履lý 坦thản 途đồ )# 。
清thanh 淨tịnh 保bảo 長trường 生sanh
(# 五ngũ 塵trần 不bất 可khả 玷điếm 乎hồ 志chí 三Tam 寶Bảo 莫mạc 可khả 差sai 其kỳ 功công 廣quảng 大đại 至chí 人nhân 長trường 生sanh 久cửu 視thị )# 。
至chí 道đạo 歸quy 玄huyền 理lý
(# 通thông 乎hồ 萬vạn 象tượng 皆giai 自tự 精tinh 誠thành 歸quy 乎hồ 又hựu 玄huyền 眾chúng 妙diệu 咸hàm 處xứ )# 。
真chân 空không 造tạo 化hóa 成thành
(# 真chân 空không 無vô 狀trạng 造tạo 化hóa 無vô 形hình 雖tuy 云vân 有hữu 成thành 無vô 物vật 之chi 物vật )# 。
輝huy 華hoa 揚dương 日nhật 彩thải
(# 納nạp 少thiểu 陽dương 之chi 氣khí 延diên 永vĩnh 久cửu 之chi 身thân 身thân 存tồn 道đạo 隆long 輝huy 華hoa 不bất 忒thất )# 。
偃yển 仰ngưỡng 順thuận 風phong 聲thanh
(# 消tiêu 息tức 至chí 虛hư 之chi 元nguyên 體thể 乎hồ 澄trừng 湛trạm 之chi 本bổn 元nguyên 本bổn 既ký 彰chương 風phong 聲thanh 益ích 順thuận )# 。
裏lý 外ngoại 有hữu 何hà 物vật
(# 至Chí 真Chân 空không 寂tịch 無vô 跡tích 可khả 求cầu 表biểu 裏lý 俱câu 無vô 古cổ 今kim 為vi 妙diệu )# 。
剛cang 柔nhu 鍊luyện 始thỉ 精tinh
(# 柔nhu 勝thắng 剛cang 弱nhược 勝thắng 強cường/cưỡng 柔nhu 弱nhược 之chi 道đạo 似tự 水thủy 攻công 堅kiên 知tri 之chi 修tu 鍊luyện 目mục 合hợp 淳thuần 和hòa 精tinh 真chân 之chi 道đạo 矣hĩ )# 。
遁độn 跡tích 深thâm 巖nham 谷cốc
(# 士sĩ 欲dục 幽u 棲tê 林lâm 麓lộc 弃khí 捨xả 榮vinh 名danh 絕tuyệt 乎hồ 嗜thị 慾dục 亦diệc 在tại 消tiêu 息tức 靜tĩnh 慮lự 探thám 賾trách 玄huyền 微vi 而nhi 已dĩ )# 。
身thân 閑nhàn 未vị 是thị 閑nhàn
(# 脩tu 然nhiên 自tự 適thích 憂ưu 樂nhạo/nhạc/lạc 兩lưỡng 忘vong 絕tuyệt 緣duyên 慮lự 而nhi 性tánh 存tồn 雖tuy 形hình 沒một 而nhi 神thần 在tại 真chân 為vi 隱ẩn 者giả 久cửu 視thị 長trường 生sanh )# 。
研nghiên 窮cùng 堪kham 語ngữ 默mặc
(# 尋tầm 波ba 計kế 源nguyên 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 達đạt 冲# 和hòa 之chi 道đạo 釋thích 紛phân 擾nhiễu 之chi 境cảnh 逍tiêu 遙diêu 自tự 得đắc 寂tịch 默mặc 重trọng/trùng 玄huyền )# 。
寂tịch 靜tĩnh 杳# 冥minh 間gian
(# 寂tịch 然nhiên 無vô 聲thanh 。 淡đạm 乎hồ 無vô 味vị 在tại 杳# 冥minh 之chi 間gian 出xuất 冲# 虛hư 之chi 際tế 視thị 之chi 不bất 見kiến 聴# 之chi 不bất 聞văn )# 。
秘bí 密mật 逢phùng 邪tà 見kiến
(# 消tiêu 息tức 大đại 丹đan 秘bí 密mật 真chân 誥# 隄đê 防phòng 邪tà 侫# 止chỉ 絕tuyệt 閑nhàn 情tình 者giả 矣hĩ )# 。
難nạn/nan 開khai 大Đại 道Đạo 関#
(# 六lục 靈linh 橐# 籥# 域vực 中trung 関# 鍵kiện 鑒giám 混hỗn 茫mang 而nhi 難nan 見kiến 先tiên 天thiên 地địa 而nhi 更cánh 玄huyền 也dã )# 。
金kim 丹đan 無vô 効hiệu 用dụng
(# 九cửu 還hoàn 七thất 返phản 陽dương 數số 陰ấm 精tinh 差sai 之chi 一nhất 毫hào 失thất 之chi 千thiên 里lý 也dã )# 。
弗phất 可khả 返phản 童đồng 顏nhan
(# 朱chu 顏nhan 易dị 往vãng 緣duyên 鬢mấn 難nạn/nan 追truy 大đại 藥dược 既ký 虧khuy 何hà 時thời 再tái 返phản )# 。
金kim 鼎đỉnh 精tinh 湏# 鍊luyện
(# 金kim 丹đan 之chi 鼎đỉnh 法pháp 丘khâu 郭quách 之chi 象tượng 也dã 中trung 有hữu 神thần 室thất 密mật 運vận 五ngũ 行hành 若nhược 不bất 洞đỗng 達đạt 精tinh 微vi 則tắc 修tu 鍊luyện 之chi 功công 必tất 無vô 成thành 矣hĩ )# 。
華hoa 池trì 水thủy 火hỏa 紅hồng
(# 華hoa 池trì 乃nãi 還hoàn 丹đan 之chi 名danh 也dã 從tùng 陰ấm 鍊luyện 陽dương 故cố 言ngôn 水thủy 火hỏa 神thần 光quang 燦# 爛lạn 如như 焰diễm 之chi 紅hồng )# 。
坎khảm 离# 能năng 匹thất 配phối
(# 坎khảm 戶hộ 之chi 水thủy 离# 宮cung 之chi 火hỏa 或hoặc 迭điệt 居cư 上thượng 下hạ 或hoặc 加gia 減giảm 重trọng/trùng 輕khinh 消tiêu 息tức 有hữu 宜nghi 功công 成thành 既ký 濟tế )# 。
男nam 女nữ 自tự 相tương 逢phùng
(# 法pháp 度độ 無vô 失thất 功công 用dụng 乃nãi 彰chương 坎khảm 為vi 中trung 男nam 离# 為vi 中trung 女nữ 相tương 逢phùng 之chi 義nghĩa 也dã )# 。
曩nẵng 刧# 知tri 因nhân 果quả
(# 奉phụng 道đạo 之chi 士sĩ 若nhược 非phi 宿túc 世thế 知tri 修tu 鍊luyện 為vi 因nhân 神thần 仙tiên 為vi 果quả 生sanh 生sanh 無vô 閒gian/nhàn 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 茍# 有hữu 所sở 聞văn 莫mạc 之chi 能năng 信tín )# 。
生sanh 前tiền 道đạo 不bất 窮cùng
(# 既ký 能năng 拔bạt 俗tục 歸quy 真chân 易dị 老lão 為vi 少thiểu 如như 水thủy 之chi 利lợi 渺# 然nhiên 無vô 涯nhai 不bất 宰tể 之chi 功công 後hậu 天thiên 無vô 盡tận 矣hĩ )# 。
若nhược 修tu 方phương 寸thốn 是thị
(# 心tâm 之chi 正chánh 也dã 則tắc 內nội 省tỉnh 不bất 疚# 蕩đãng 蕩đãng 焉yên 則tắc 何hà 憂ưu 何hà 懼cụ 尓# )# 。
發phát 意ý 便tiện 周chu 通thông
(# 動động 其kỳ 機cơ 則tắc 萬vạn 化hóa 安an 所sở 謂vị 周chu 旋toàn 通thông 達đạt 何hà 往vãng 不bất 臧tang 也dã )# 。
修tu 鍊luyện 求cầu 真chân 一nhất
(# 道đạo 在tại 精tinh 修tu 神thần 由do 至chí 鍊luyện 則tắc 靈linh 寶bảo 真chân 一nhất 之chi 妙diệu 亦diệc 可khả 以dĩ 虛hư 己kỷ 而nhi 求cầu 之chi )# 。
冲# 和hòa 本bổn 自tự 然nhiên
(# 雖tuy 道đạo 躰# 淵uyên 疑nghi 名danh 言ngôn 之chi 所sở 不bất 及cập 。 然nhiên 究cứu 其kỳ 用dụng 也dã 似tự 或hoặc 存tồn 於ư 冲# 和hòa 盖# 本bổn 其kỳ 自tự 然nhiên 耳nhĩ )# 。
希hy 夷di 光quang 滿mãn 月nguyệt
(# 聽thính 之chi 不bất 聞văn 謂vị 之chi 希hy 視thị 之chi 不bất 見kiến 謂vị 之chi 夷di 達đạt 此thử 之chi 玄huyền 者giả 則tắc 神thần 光quang 瑩oánh 徹triệt 表biểu 裏lý 洞đỗng 明minh 猶do 滿mãn 月nguyệt 之chi 當đương 空không 無vô 所sở 不bất 鑑giám 者giả 也dã )# 。
響hưởng 應ứng 直trực 如như 絃huyền
(# 道đạo 以dĩ 虛hư 而nhi 應ưng 如như 谷cốc 之chi 赴phó 響hưởng 也dã 聲thanh 有hữu 大đại 小tiểu 隨tùy 而nhi 荅# 之chi 故cố 無vô 私tư 矣hĩ 則tắc 其kỳ 直trực 也dã 如như 絃huyền 哉tai )# 。
苦khổ 學học 周chu 知tri 易dị
(# 為vi 學học 者giả 日nhật 益ích 必tất 克khắc 勤cần 無vô 怠đãi 周chu 知tri 慱đoàn 物vật 亦diệc 未vị 足túc 以dĩ 為vi 難nạn/nan 矣hĩ )# 。
難nạn/nan 窮cùng 語ngữ 默mặc 玄huyền
(# 夫phu 能năng 為vi 道đạo 者giả 造tạo 次thứ 必tất 於ư 是thị 也dã 至chí 若nhược 一nhất 動động 一nhất 靜tĩnh 一nhất 語ngữ 一nhất 嘿mặc 能năng 盡tận 其kỳ 深thâm 玄huyền 者giả 即tức 未vị 易dị 得đắc 也dã )# 。
成thành 功công 兼kiêm 積tích 德đức
(# 抱bão 朴phác 子tử 曰viết 若nhược 德đức 之chi 不bất 修tu 而nhi 但đãn 務vụ 方phương 術thuật 者giả 終chung 不bất 得đắc 能năng 長trường 生sanh 也dã 是thị 知tri 動động 有hữu 成thành 功công 者giả 乃nãi 積tích 德đức 之chi 久cửu 矣hĩ )# 。
別biệt 有hữu 洞đỗng 中trung 天thiên
(# 神thần 仙tiên 洞đỗng 府phủ 妙diệu 絕tuyệt 人nhân 間gian 日nhật 月nguyệt 煙yên 霞hà 超siêu 然nhiên 殊thù 異dị 故cố 云vân 別biệt 有hữu 天thiên 也dã )# 。
一nhất 法pháp 從tùng 何hà 有hữu
(# 一nhất 法pháp 者giả 大Đại 道Đạo 也dã 欲dục 究cứu 其kỳ 元nguyên 始thỉ 明minh 其kỳ 旨chỉ 歸quy 故cố 云vân 從tùng 何hà 有hữu 也dã )# 。
二nhị 皇hoàng 五ngũ 帝đế 前tiền
(# 胚# 溥phổ 既ký 圻# 妙diệu 道đạo 隨tùy 著trước 所sở 以dĩ 三tam 皇hoàng 得đắc 之chi 大đại 朴phác 不bất 散tán 五ngũ 帝đế 用dụng 之chi 淳thuần 風phong 不bất 蕩đãng 若nhược 論luận 五ngũ 前tiền 則tắc 象tượng 帝đế 之chi 先tiên 也dã )# 。
周chu 知tri 多đa 異dị 境cảnh
(# 智trí 周chu 乎hồ 萬vạn 物vật 者giả 其kỳ 惟duy 聖thánh 人nhân 乎hồ 故cố 能năng 識thức 於ư 未vị 識thức 詳tường 於ư 未vị 詳tường 况# 異dị 境cảnh 奇kỳ 狀trạng 豈khởi 不bất 能năng 窮cùng 覽lãm 哉tai )# 。
猛mãnh 利lợi 要yếu 精tinh 專chuyên
(# 求cầu 道Đạo 之chi 士sĩ 若nhược 救cứu 頭đầu 燃nhiên 心tâm 猛mãnh 志chí 專chuyên 事sự 無vô 不bất 果quả 也dã )# 。
我ngã 命mạng 湏# 依y 道đạo
(# 順thuận 天thiên 之chi 化hóa 依y 道đạo 之chi 本bổn 是thị 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 知tri 命mạng 故cố 不bất 憂ưu 語ngữ 云vân 至chí 於ư 道đạo 據cứ 於ư 德đức 也dã )# 。
陰ấm 功công 及cập 物vật 緣duyên
(# 情tình 忘vong 取thủ 捨xả 恩ân 被bị 親thân 踈sơ 慱đoàn 施thí 弥# 勒lặc 陰ấm 功công 漸tiệm 著trước 慶khánh 延diên 百bách 世thế 可khả 驗nghiệm 格cách 言ngôn )# 。
善thiện 心tâm 通thông 感cảm 應ứng
(# 心tâm 同đồng 絃huyền 直trực 志chí 類loại 霜sương 明minh 見kiến 善thiện 尋tầm 遙diêu 逢phùng 惡ác 即tức 改cải 積tích 累lũy 功công 業nghiệp 感cảm 應ứng 玄huyền 通thông 也dã )# 。
動động 靜tĩnh 理lý 深thâm 玄huyền
(# 其kỳ 動động 也dã 直trực 其kỳ 靜tĩnh 也dã 專chuyên 既ký 專chuyên 一nhất 剛cang 正chánh 深thâm 玄huyền 之chi 理lý 自tự 然nhiên 符phù 契khế 矣hĩ )# 。
日nhật 照chiếu 光quang 文văn 彩thải
(# 日nhật 者giả 實thật 也dã 太thái 陽dương 之chi 精tinh 照chiếu 灼chước 萬vạn 物vật 光quang 彩thải 燦# 然nhiên 也dã )# 。
周chu 通thông 無vô 不bất 関#
(# 周chu 於ư 四tứ 荒hoang 通thông 其kỳ 八bát 極cực 徧biến 該cai 動động 植thực 無vô 幽u 不bất 燭chúc 者giả 矣hĩ )# 。
天thiên 思tư 功công 冣# 大đại
(# 天thiên 有hữu 普phổ 覆phú 之chi 德đức 有hữu 下hạ 濟tế 之chi 明minh 不bất 言ngôn 而nhi 化hóa 恩ân 莫mạc 大đại 焉yên )# 。
地địa 載tái 莫mạc 休hưu 閑nhàn
(# 地địa 者giả 易dị 也dã 能năng 載tái 萬vạn 物vật 含hàm 吐thổ 應ưng 節tiết 春xuân 生sanh 秋thu 成thành 莫mạc 可khả 休hưu 閑nhàn 也dã )# 。
絕tuyệt 頂đảnh 孤cô 松tùng 老lão
(# 松tùng 生sanh 絕tuyệt 頂đảnh 勢thế 逈huýnh 孤cô 摽phiếu/phiêu 枝chi 屈khuất 虬cầu 盤bàn 不bất 測trắc 紀kỷ 極cực 者giả 矣hĩ )# 。
飛phi 雲vân 野dã 鶴hạc 還hoàn
(# 飛phi 雲vân 搖dao 曳duệ 野dã 鶴hạc 徊hồi 翔tường 觸xúc 石thạch 生sanh 而nhi 無vô 心tâm 仙tiên 禽cầm 還hoàn 而nhi 遂toại 性tánh 也dã )# 。
玄huyền 珠châu 名danh 隱ẩn 奧áo
(# 玄huyền 珠châu 強cường/cưỡng 名danh 以dĩ 况# 道đạo 之chi 體thể 隱ẩn 奧áo 而nhi 索sách 之chi 得đắc 乎hồ 罔võng 象tượng 者giả 矣hĩ )# 。
杳# 靄# 路lộ 歧kỳ 間gian
(# 杳# 靄# 妙diệu 理lý 恍hoảng 兮hề 惚hốt 兮hề 歧kỳ 路lộ 之chi 間gian 無vô 而nhi 似tự 有hữu 也dã )# 。
清thanh 靜tĩnh 常thường 清thanh 靜tĩnh
(# 解giải 心tâm 靜tĩnh 神thần 返phản 照chiếu 正chánh 性tánh 故cố 曰viết 清thanh 靜tĩnh 天thiên 真chân 之chi 性tánh 動động 而nhi 恆hằng 寂tịch 故cố 常thường 清thanh 靜tĩnh 矣hĩ )# 。
緣duyên 來lai 盡tận 可khả 行hành
(# 時thời 之chi 得đắc 用dụng 湏# 俟sĩ 緣duyên 來lai 緣duyên 會hội 既ký 符phù 盡tận 可khả 行hành 矣hĩ )# 。
道đạo 高cao 麋mi 鹿lộc 性tánh
(# 道Đạo 德đức 內nội 充sung 混hỗn 然nhiên 無vô 際tế 性tánh 同đồng 麋mi 鹿lộc 曠khoáng 蕩đãng 自tự 如như 矣hĩ )# 。
庸dong 識thức 歲tuế 年niên 輕khinh
(# 賢hiền 智trí 之chi 學học 不bất 貴quý 尺xích 壁bích 以dĩ 競cạnh 寸thốn 陰ấm 庸dong 識thức 輕khinh 浮phù 虛hư 度độ 歲tuế 月nguyệt 飽bão 食thực 終chung 日nhật 。 無vô 所sở 用dụng 心tâm )# 。
日nhật 吳ngô 相tương 依y 勢thế
(# 月nguyệt 盈doanh 乃nãi 虧khuy 日nhật 中trung 則tắc 昃# 東đông 凝ngưng 曉hiểu 照chiếu 西tây 暎ánh 暮mộ 山sơn 事sự 往vãng 時thời 移di 勢thế 類loại 相tương 依y 也dã )# 。
花hoa 開khai 觸xúc 處xứ 明minh
(# 春xuân 陽dương 煦hú 育dục 花hoa 卉hủy 鮮tiên 明minh 體thể 道đạo 生sanh 成thành 光quang 輝huy 萬vạn 物vật 也dã )# 。
是thị 非phi 論luận 巧xảo 拙chuyết
(# 性tánh 有hữu 賢hiền 愚ngu 情tình 拘câu 巧xảo 拙chuyết 是thị 非phi 究cứu 理lý 玉ngọc 石thạch 方phương 分phần/phân )# 。
達đạt 外ngoại 福phước 蒼thương 生sanh
(# 達đạt 乎hồ 道đạo 悟ngộ 於ư 真chân 非phi 唯duy 利lợi 濟tế 天thiên 下hạ 抑ức 乃nãi 福phước 祐hựu 蒼thương 生sanh )# 。
真chân 境cảnh 堪kham 依y 仗trượng
(# 外ngoại 遺di 塵trần 幻huyễn 內nội 守thủ 真chân 境cảnh 存tồn 實thật 去khứ 華hoa 誠thành 堪kham 拪thiên 託thác 矣hĩ )# 。
周chu 遷thiên 四tứ 敘tự 移di
(# 四tứ 序tự 遷thiên 移di 歲tuế 之chi 恆hằng 也dã 一nhất 性tánh 凝ngưng 寂tịch 道đạo 之chi 常thường 也dã 徒đồ 感cảm 於ư 俗tục 無vô 関# 於ư 我ngã 哉tai )# 。
人nhân 忙mang 閑nhàn 聖thánh 跡tích
(# 人nhân 務vụ 有hữu 欲dục 但đãn 自tự 駈khu 忙mang 聖thánh 惟duy 無vô 心tâm 孰thục 尋tầm 蹤tung 跡tích )# 。
心tâm 達đạt 罷bãi 狐hồ 疑nghi
(# 心tâm 了liễu 本bổn 一nhất 得đắc 旨chỉ 忘vong 機cơ 豁hoát 達đạt 無vô 疑nghi 絕tuyệt 諸chư 凝ngưng 滯trệ )# 。
俊# 造tạo 皆giai 流lưu 品phẩm
(# 俊# 造tạo 摽phiếu/phiêu 彼bỉ 通thông 明minh 流lưu 品phẩm 指chỉ 乎hồ 上thượng 士sĩ 乃nãi 上thượng 士sĩ 聞văn 道đạo 勤cần 而nhi 行hành 之chi )# 。
逢phùng 能năng 即tức 是thị 師sư
(# 學học 無vô 常thường 師sư 。 惟duy 善thiện 是thị 從tùng 其kỳ 或hoặc 得đắc 理lý 離ly 言ngôn 則tắc 不bất 貴quý 其kỳ 師sư 不bất 愛ái 其kỳ 資tư 也dã )# 。
二nhị 從tùng 寒hàn 暑thử 變biến
(# 一nhất 氣khí 既ký 變biến 二nhị 儀nghi 隨tùy 生sanh 寒hàn 暑thử 以dĩ 之chi 往vãng 來lai 陰âm 陽dương 以dĩ 之chi 運vận 動động 矣hĩ )# 。
龍long 浴dục 鳳phượng 皇hoàng 池trì
(# 龍long 躍dược 在tại 淵uyên 如như 浴dục 於ư 鳳phượng 池trì 也dã 此thử 乃nãi 交giao 感cảm 成thành 象tượng 變biến 通thông 以dĩ 時thời 保bảo 含hàm 光quang 大đại 也dã )# 。
戶hộ 牖dũ 常thường 開khai 閇bế
(# 天thiên 地địa 戶hộ 牖dũ 開khai 閇bế 有hữu 常thường 唯duy 聖thánh 人nhân 則tắc 而nhi 行hành 之chi 無vô 所sở 怠đãi 矣hĩ )# 。
升thăng 沉trầm 倐thúc 忽hốt 中trung
(# 得đắc 之chi 妙diệu 用dụng 可khả 以dĩ 升thăng 騰đằng 失thất 於ư 品phẩm 量lượng 即tức 有hữu 沉trầm 滯trệ 但đãn 在tại 倐thúc 忽hốt 見kiến 於ư 升thăng 沉trầm )# 。
龍long 吟ngâm 深thâm 邃thúy 理lý
(# 龍long 吟ngâm 雲vân 生sanh 感cảm 應ứng 斯tư 至chí 交giao 搆câu 之chi 道đạo 其kỳ 理lý 冲# 深thâm 非phi 造tạo 次thứ 而nhi 知tri 也dã )# 。
虎hổ 嘯khiếu 語ngữ 言ngôn 通thông
(# 虎hổ 嘯khiếu 風phong 至chí 影ảnh 響hưởng 相tương/tướng 符phù 垂thùy 此thử 語ngữ 言ngôn 訓huấn 之chi 後hậu 世thế 達đạt 斯tư 妙diệu 旨chỉ 可khả 謂vị 通thông 人nhân )# 。
南nam 北bắc 思tư 長trường 遠viễn
(# 离# 火hỏa 坎khảm 水thủy 調điều 候hậu 以dĩ 時thời 在tại 積tích 德đức 而nhi 累lũy/lụy/luy 勤cần 方phương 功công 成thành 而nhi 事sự 遂toại 是thị 知tri 非phi 成thành 於ư 朝triêu 夕tịch 矣hĩ )# 。
東đông 西tây 道đạo 不bất 窮cùng
(# 日nhật 陽dương 月nguyệt 陰ấm 倚ỷ 伏phục 之chi [婁*殳]# 進tiến 退thoái 有hữu 道đạo 要yếu 妙diệu 無vô 窮cùng )# 。
炎diễm 光quang 收thu 月nguyệt 魄phách
(# 炎diễm 光quang 陽dương 也dã 以dĩ 剛cang 為vi 德đức 月nguyệt 魄phách 陰ấm 也dã 以dĩ 柔nhu 為vi 用dụng 若nhược 剛cang 柔nhu 相tương/tướng 恊# 必tất 其kỳ 道đạo 可khả 濟tế 矣hĩ )# 。
桂quế 樹thụ 發phát 花hoa 紅hồng
(# 始thỉ 於ư 入nhập 法pháp 終chung 至chí 成thành 功công 當đương 月nguyệt 滿mãn 於ư 桂quế 花hoa 乃nãi 神thần 丹đan 而nhi 已dĩ 就tựu 者giả 矣hĩ )# 。
鼎đỉnh 內nội 蓮liên 花hoa 出xuất
(# 彼bỉ 美mỹ 芙phù 蓉dung 之chi 狀trạng 出xuất 乎hồ 金kim 鼎đỉnh 之chi 中trung 芳phương 馨hinh 可khả 觀quán 愈dũ 蘭lan 勝thắng 藍lam )# 。
如như 塵trần 發phát 絳giáng 紅hồng
(# 玄huyền 塵trần 細tế 鼓cổ 猶do 朱chu 類loại 丹đan 輝huy 煥hoán 難nạn/nan 方phương 清thanh 神thần 駭hãi 目mục )# 。
坎khảm 鈆# 將tương 匹thất 配phối
(# 陰ấm 水thủy 相tương 容dung 真chân 鈆# 同đồng 致trí 二nhị 功công 特đặc 立lập 大đại 藥dược 告cáo 成thành )# 。
离# 火hỏa 好hảo 相tướng 逢phùng
(# 脫thoát 落lạc 凡phàm 胎thai 功công 猶do 离# 火hỏa 不bất 期kỳ 而nhi 會hội 善thiện 莫mạc 大đại 焉yên )# 。
陰ấm 散tán 何hà 優ưu 劣liệt
(# 至chí 陰ấm 雖tuy 散tán 至chí 陽dương 獨độc 成thành 何hà 劣liệt 何hà 優ưu 任nhậm 物vật 為vi 象tượng )# 。
陽dương 歸quy 自tự 合hợp 同đồng
(# 一nhất 陽dương 既ký 歸quy 大đại 丹đan 周chu 用dụng 二nhị 理lý 相tương/tướng 湏# 如như 魚ngư 與dữ 水thủy )# 。
消tiêu 停đình 方phương 可khả 信tín
(# 先tiên 稟bẩm 至chí 神thần 次thứ 修tu 至chí 藥dược 神thần 藥dược 同đồng 功công 篤đốc 信tín 明minh 矣hĩ )# 。
輝huy 華hoa 大Đại 道Đạo 雄hùng
(# 法pháp 天thiên 制chế 度độ 法pháp 地địa 鍊luyện 成thành 妙diệu 道đạo 既ký 雄hùng 輝huy 華hoa 赫hách 弈dịch 矣hĩ )# 。
青thanh 龍long 本bổn 屬thuộc 木mộc
(# 東đông 方phương 之chi 位vị 木mộc 德đức 居cư 尊tôn 從tùng 陽dương [婁*殳]# 以dĩ 求cầu 之chi 配phối 龍long 體thể 而nhi 為vi 象tượng 也dã )# 。
白bạch 虎hổ 作tác 華hoa 池trì
(# 華hoa 池trì 之chi 妙diệu 河hà 車xa 之chi 能năng 位vị 配phối 西tây 方phương 德đức 隨tùy 陰ấm 數số 真chân 金kim 丹đan 之chi 得đắc 就tựu 湏# 白bạch 虎hổ 以dĩ 先tiên 行hành )# 。
水thủy 火hỏa 恆hằng 為vi 則tắc
(# 圓viên 曜diệu 金kim 鼎đỉnh 二nhị 氣khí 相tương/tướng 湏# 既ký 坎khảm 离# 而nhi 合hợp 配phối 亦diệc 水thủy 火hỏa 以dĩ 為vi 營doanh 故cố 丹đan 經Kinh 云vân 离# 之chi 火hỏa 坎khảm 之chi 水thủy 得đắc 九cửu 二nhị 之chi 名danh )# 。
陰âm 陽dương 造tạo 化hóa 遅#
(# 日nhật 精tinh 月nguyệt 魄phách 造tạo 化hóa 功công 玄huyền 暑thử 往vãng 寒hàn 來lai 行hành 度độ 遅# 速tốc 故cố 黃hoàng 帝đế 內nội 丹đan 胎thai 息tức 訣quyết 云vân 陰ấm 藥dược 疾tật 急cấp 陽dương 藥dược 性tánh 遲trì 疾tật 緩hoãn 象tượng 日nhật 月nguyệt )# 。
清thanh 心tâm 常thường 積tích 德đức
(# 澄trừng 慮lự 其kỳ 心tâm 積tích 修tu 其kỳ 德đức 虛hư 極cực 之chi 本bổn 在tại 乎hồ 玄huyền 妙diệu 矣hĩ )# 。
凢# 眼nhãn 豈khởi 能năng 知tri
(# 淳thuần 元nguyên 妙diệu 用dụng 神thần 丹đan 功công 力lực 离# 婁lâu 之chi 目mục 不bất 能năng 見kiến 師sư 曠khoáng 之chi 耳nhĩ 弗phất 能năng 聴# 豈khởi 况# 凢# 眼nhãn 乎hồ )# 。
君quân 子tử 聴# 吾ngô 喻dụ
(# 君quân 子tử 有hữu 德đức 者giả 之chi 稱xưng 斯tư 謂vị 凢# 求cầu 道Đạo 之chi 士sĩ 可khả 深thâm 思tư 之chi 也dã )# 。
神thần 明minh 勿vật 闇ám 欺khi
(# 夫phu 神thần 明minh 之chi 道đạo 至chí 幽u 而nhi 明minh 君quân 子tử 之chi 人nhân 不bất 欺khi 暗ám 室thất 又hựu 况# 於ư 玄huyền 妙diệu 之chi 至chí 人nhân 哉tai )# 。
萬vạn 靈linh 通thông 有hữu 感cảm
(# 聖thánh 人nhân 之chi 御ngự 宇vũ 也dã 必tất 法pháp 天thiên 而nhi 行hành 道Đạo 則tắc 廣quảng 無vô 不bất 覆phú 幽u 無vô 不bất 燭chúc 萬vạn 靈linh 皆giai 被bị 於ư 玄huyền 化hóa 則tắc 何hà 有hữu 不bất 通thông 其kỳ 所sở 感cảm 哉tai )# 。
臧tang 否bĩ 在tại 名danh 人nhân
(# 知tri 人nhân 者giả 哲triết 所sở 謂vị 名danh 人nhân 何hà 則tắc 以dĩ 人nhân 之chi 所sở 為vi 皆giai 能năng 優ưu 劣liệt 其kỳ 善thiện 惡ác 無vô 所sở 遺di 矣hĩ )# 。
志chí 誠thành 昭chiêu 明minh 德đức
(# 志chí 莭# 誠thành 實thật 之chi 上thượng 雖tuy 韜# 光quang 遁độn 跡tích 如như 畏úy 四tứ 隣lân 而nhi 如như 玉ngọc 在tại 石thạch 澗giản 發phát 于vu 外ngoại 不bất 可khả 隱ẩn 也dã )# 。
清thanh 淨tịnh 見kiến 於ư 真chân
(# 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 昧muội 於ư 道đạo 者giả 皆giai 由do 六lục 情tình 濁trược 乱# 故cố 也dã 若nhược 能năng 存tồn 神thần 養dưỡng 素tố 消tiêu 落lạc 塵trần 慮lự 則tắc 自tự 然nhiên 見kiến 於ư 天thiên 真chân 尓# )# 。
奉phụng 道đạo 惟duy 恭cung 謹cẩn
(# 道đạo 者giả 二nhị 儀nghi 之chi 母mẫu 萬vạn 物vật 之chi 祖tổ 是thị 以dĩ 奉phụng 之chi 者giả 在tại 乎hồ 謙khiêm 恭cung 而nhi 廉liêm 謹cẩn 也dã 故cố 老lão 子tử 云vân 萬vạn 物vật 尊tôn 道đạo 而nhi 貴quý 德đức )# 。
修tu 持trì 願nguyện 本bổn 因nhân
(# 養dưỡng 道đạo 之chi 士sĩ 以dĩ 願nguyện 為vi 因nhân 所sở 謂vị 窮cùng 則tắc 獨độc 善thiện 達đạt 則tắc 兼kiêm 濟tế 夫phu 如như 是thị 則tắc 可khả 以dĩ 策sách 勤cần 而nhi 進tiến 業nghiệp 矣hĩ )# 。
廣quảng 將tương 求cầu 利lợi 益ích
(# 利lợi 之chi 廣quảng 大đại 者giả 莫mạc 若nhược 乎hồ 不bất 貴quý 難nan 得đắc 之chi 貨hóa 使sử 民dân 不bất 為vi 盜đạo 則tắc 自tự 然nhiên 損tổn 其kỳ 嗜thị 慾dục 反phản 乎hồ 淳thuần 朴phác 也dã )# 。
苦khổ 樂lạc 救cứu 生sanh 民dân
(# 聖thánh 人nhân 不bất 憚đạn 勤cần 苦khổ 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 救cứu 民dân 也dã 如như 大đại 禹vũ 治trị 水thủy 而nhi 手thủ 足túc 胼# 胝chi 矣hĩ )# 。
頂đảnh 戴đái 尊tôn 天thiên 地địa
(# 天thiên 不bất 言ngôn 而nhi 四tứ 時thời 行hành 焉yên 地địa 不bất 言ngôn 而nhi 萬vạn 物vật 生sanh 焉yên 以dĩ 其kỳ 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。 而nhi 人nhân 由do 是thị 生sanh 斯tư 亦diệc 恩ân 之chi 大đại 矣hĩ 信tín 之chi 至chí 矣hĩ 頂đảnh 戴đái 尊tôn 重trọng 之chi 極cực 也dã )# 。
聰thông 明minh 識thức 見kiến 高cao
(# 耳nhĩ 之chi 不bất 聡# 則tắc 聽thính 之chi 不bất 遠viễn 目mục 之chi 不bất 明minh 則tắc 視thị 之chi 不bất 長trường/trưởng 既ký 聦# 且thả 明minh 則tắc 識thức 見kiến 全toàn 高cao 矣hĩ 所sở 以dĩ 妙diệu 盡tận 希hy 夷di 玄huyền 超siêu 形hình 器khí 也dã )# 。
無vô 為vi 通thông 理lý 性tánh
(# 無vô 為vi 而nhi 無vô 所sở 不bất 為vi 則tắc 可khả 以dĩ 通thông 乎hồ 太thái 上thượng 之chi 理lý 妙diệu 一nhất 之chi 性tánh 也dã )# 。
猛mãnh 利lợi 豈khởi 虛hư 勞lao
(# 猛mãnh 利lợi 即tức 勤cần 勇dũng 之chi 謂vị 也dã 故cố 上thượng 士sĩ 聞văn 道đạo 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 則tắc 無vô 所sở 不bất 至chí 。 矣hĩ 內nội 則tắc 適thích 性tánh 有hữu 餘dư 外ngoại 則tắc 對đối 境cảnh 無vô 滯trệ 以dĩ 道đạo 而nhi 勝thắng 豈khởi 虛hư 也dã 哉tai )# 。
出xuất 沒một 終chung 難nạn/nan 認nhận
(# 或hoặc 隱ẩn 或hoặc 顯hiển 。 何hà 慮lự 何hà 營doanh 始thỉ 則tắc 周chu 流lưu 言ngôn 虛hư 終chung 乃nãi 旁bàng 通thông 萬vạn 有hữu 可khả 以dĩ 神thần 會hội 不bất 可khả 以dĩ 事sự 求cầu 欲dục 乎hồ 認nhận 之chi 不bất 亦diệc 難nạn/nan 矣hĩ )# 。
因nhân 緣duyên 不bất 可khả 逃đào
(# 夫phu 人nhân 大đại 則tắc 道đạo 大đại 人nhân 小tiểu 則tắc 道đạo 小tiểu 是thị 知tri 道đạo 也dã 者giả 因nhân 心tâm 之chi 變biến 緣duyên 力lực 而nhi 行hành 鷃# 止chỉ 鸝ly 飛phi 各các 當đương 其kỳ 分phần/phân 猶do 形hình 之chi 生sanh 影ảnh 似tự 谷cốc 之chi 應ưng 聲thanh 誠thành 不bất 可khả 逃đào 也dã )# 。
中trung 原nguyên 多đa 聖thánh 境cảnh
(# 中trung 原nguyên 之chi 境cảnh 其kỳ 大đại 也dã 哉tai 故cố 上thượng 聖thánh 以dĩ 居cư 之chi 至chí 道đạo 以dĩ 處xứ 之chi 若nhược 覩đổ 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 事sự 跡tích 固cố 亦diệc 多đa 矣hĩ )# 。
四tứ 海hải 湧dũng 滔thao 滔thao
(# 一nhất 人nhân 居cư 域vực 中trung 之chi 大đại 萬vạn 方phương 行hành 淳thuần 化hóa 之chi 風phong 自tự 然nhiên 四tứ 海hải 穆mục 清thanh 滔thao 滔thao 然nhiên 朝triêu 宗tông 於ư 萬vạn 。
世thế 界giới 諸chư 方phương 聖thánh
(# 聖thánh 人nhân 者giả 居cư 無vô 方phương 道đạo 無vô 在tại 周chu 流lưu 六lục 合hợp 出xuất 處xứ 八bát 紘# 以dĩ 利lợi 於ư 物vật 也dã )# 。
如như 同đồng 在tại 眼nhãn 前tiền
(# 體thể 道đạo 存tồn 誠thành 造tạo 次thứ 於ư 是thị 然nhiên 而nhi 求cầu 之chi 則tắc 往vãng 往vãng 而nhi 求cầu 之chi 則tắc 遠viễn 惟duy 其kỳ 了liễu 悟ngộ 常thường 在tại 目mục 前tiền 矣hĩ )# 。
其kỳ 於ư 通thông 要yếu 妙diệu
(# 要yếu 妙diệu 既ký 通thông 於ư 理lý 必tất 達đạt 義nghĩa 味vị 資tư 益ích 其kỳ 道đạo 日nhật 新tân )# 。
便tiện 見kiến 理lý 深thâm 玄huyền
(# 玄huyền 樞xu 邃thúy 密mật 非phi 悟ngộ 不bất 明minh 妙diệu 域vực 幽u 微vi 非phi 道đạo 不bất 達đạt 得đắc 其kỳ 戶hộ 牖dũ 方phương 可khả 優ưu 游du )# 。
法pháp 教giáo 窮cùng 難nan 盡tận
(# 莊trang 老lão 之chi 教giáo 玄huyền 元nguyên 之chi 法pháp 雖tuy 淳thuần 一nhất 之chi 道đạo 大đại 同đồng 而nhi 應ưng 變biến 之chi 方phương 無vô 盡tận 也dã )# 。
周chu 知tri 本bổn 自tự 然nhiên
(# 該cai 通thông 物vật 性tánh 周chu 察sát 時thời 機cơ 始thỉ 因nhân 探thám 賾trách 之chi 功công 終chung 曰viết 自tự 然nhiên 之chi 智trí 矣hĩ )# 。
信tín 誠thành 含hàm 萬vạn 象tượng
(# 信tín 能năng 薦tiến 鬼quỷ 神thần 通thông 道Đạo 法Pháp 既ký 微vi 及cập 於ư 豚đồn 魚ngư 故cố 包bao 含hàm 於ư 萬vạn 象tượng 尓# )# 。
秘bí 隱ẩn 口khẩu 親thân 宣tuyên
(# 老lão 子tử 云vân 其kỳ 精tinh 甚thậm 真chân 其kỳ 中trung 有hữu 信tín 此thử 謂vị 感cảm 物vật 必tất 應ưng 應ưng 之chi 不bất 差sai 元nguyên 聖thánh 格cách 言ngôn 誠thành 哉tai 秘bí 隱ẩn 也dã )# 。
隨tùy 緣duyên 心tâm 不bất 見kiến
(# 修tu 道Đạo 之chi 人nhân 。 隨tùy 緣duyên 任nhậm 運vận 凢# 人nhân 揆quỹ 之chi 未vị 見kiến 其kỳ 心tâm 矣hĩ )# 。
性tánh 各các 本bổn 來lai 真chân
(# 大đại 鵬# 至chí 大đại 蟭# 螟minh 至chí 微vi 其kỳ 間gian 性tánh 即tức 各các 遂toại 其kỳ 冝# 真chân 乃nãi 本bổn 來lai 無vô 異dị 也dã )# 。
惡ác 事sự 誇khoa 脣thần 頰giáp
(# 弃khí 善thiện 逐trục 惡ác 見kiến 利lợi 忘vong 義nghĩa 庶thứ 事sự 爭tranh 衡hành 騁sính 頰giáp 舌thiệt 之chi 詭quỷ 詐trá 矣hĩ )# 。
愚ngu 癡si 似tự 醉túy 人nhân
(# 見kiến 如như 窺khuy 管quản 情tình 若nhược 守thủ 株chu 玄huyền 虛hư # 知tri 慈từ 儉kiệm 復phục 昧muội 兀ngột 兀ngột 懵mộng 然nhiên 如như 醉túy 者giả 也dã )# 。
忙mang 忙mang 何hà 物vật 有hữu
(# 逼bức 迫bách 塵trần 世thế 馳trì 競cạnh 尋tầm 常thường # 知tri 恍hoảng 惚hốt 之chi 中trung 豈khởi 究cứu 虛hư 無vô 之chi 妙diệu 也dã )# 。
急cấp 急cấp 利lợi 名danh 親thân
(# 流lưu 年niên 急cấp 景cảnh 貪tham 利lợi 親thân 名danh 違vi 理lý 執chấp 言ngôn 而nhi 背bối/bội 於ư 道đạo 也dã )# 。
入nhập 定định 觀quán 浮phù 世thế
(# 入nhập 根căn 本bổn 定định 以dĩ 天thiên 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 瞬thuấn 息tức 之chi 光quang 陰ấm 愍mẫn 蜉# 蝣# 之chi 倏thúc 忽hốt 者giả 也dã )# 。
蒼thương 生sanh 業nghiệp 感cảm 因nhân
(# 蒼thương 生sanh 眾chúng 生sanh 之chi 謂vị 也dã 各các 修tu 善thiện 惡ác 為vi 因nhân 遂toại 致trí 業nghiệp 報báo 差sai 別biệt 也dã )# 。
善thiện 念niệm 銷tiêu 嗔sân 恚khuể
(# 上thượng 善thiện 之chi 人nhân 用dụng 心tâm 虛hư 靜tĩnh 柔nhu 服phục 以dĩ 德đức 嗔sân 恚khuể 自tự 銷tiêu 也dã )# 。
無vô 差sai 本bổn 自tự 然nhiên
(# 體thể 自tự 然nhiên 之chi 道Đạo 。 保bảo 天thiên 真chân 之chi 氣khí 不bất 屈khuất 守thủ 中trung 行hành 無vô 差sai 矣hĩ )# 。
花hoa 開khai 凢# 葉diệp 木mộc
(# 開khai 花hoa 結kết 實thật 何hà 湏# # 梓# 之chi 木mộc 達đạt 道đạo 證chứng 真chân 不bất 必tất 才tài 能năng 之chi 士sĩ 靈linh 芝chi 無vô 根căn 足túc 為vi 瑞thụy 矣hĩ )# 。
水thủy 打đả 急cấp 風phong 舡#
(# 性tánh 以dĩ 情tình 而nhi 動động 舟chu 因nhân 風phong 而nhi 蕩đãng 觀quán 心tâm 未vị 寧ninh 因nhân 物vật 而nhi 起khởi 也dã )# 。
拘câu 執chấp 恆hằng 如như 縛phược
(# 執chấp 言ngôn 滯trệ 相tương/tướng 㝵# 有hữu 拘câu 空không 如như 鳥điểu 繫hệ 繩thằng 終chung 難nạn/nan 騰đằng 翥# 矣hĩ )# 。
能năng 仁nhân 斆# 昔tích 賢hiền
(# 夫phu 行hành 仁nhân 立lập 義nghĩa 事sự 冠quan 古cổ 今kim 君quân 子tử 之chi 道đạo 見kiến 賢hiền 思tư 齊tề )# 。
神thần 明minh 皆giai 正chánh 定định
(# 聡# 明minh 正chánh 直trực 故cố 謂vị 之chi 神thần 止chỉ 乱# 澄trừng 神thần 靜tĩnh 定định 通thông 矣hĩ )# 。
消tiêu 息tức 更cánh 深thâm 玄huyền
(# 妙diệu 道đạo 音âm 徵trưng 目mục 之chi 消tiêu 息tức 究cứu 極cực 妙diệu 用dụng 其kỳ 旨chỉ 幽u 玄huyền 矣hĩ )# 。
逍tiêu 遙diêu 賢hiền 聖thánh 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 達đạt 理lý 優ưu 游du 任nhậm 運vận 不bất 滯trệ 賢hiền 聖thánh 縱túng/tung 別biệt 逍tiêu 遙diêu 且thả 同đồng 樂nhạo/nhạc/lạc 哉tai 至chí 仁nhân 放phóng 意ý 自tự 得đắc 也dã )# 。
我ngã 悶muộn 俗tục 情tình 愚ngu
(# 浮phù 淺thiển 之chi 俗tục 既ký 顓# 旦đán 愚ngu 聖thánh 人nhân 愍mẫn 之chi 。 故cố 發phát 歎thán 也dã )# 。
鄙bỉ 俚# 何hà 堪kham [婁*殳]#
(# 覉# 褊biển 寡quả 識thức 露lộ 才tài 揚dương 己kỷ 無vô 所sở 取thủ 焉yên 何hà 足túc 尊tôn 也dã )# 。
斟châm 量lượng 解giải 卷quyển 舒thư
(# 用dụng 智Trí 度Độ 物vật 得đắc 物vật 之chi 情tình 卷quyển 之chi 則tắc 微vi 舒thư 之chi 則tắc 廣quảng 此thử 明minh 聖thánh 人nhân 扣khấu 寂tịch 縱tung 橫hoành 得đắc 用dụng 豈khởi 鄙bỉ 俚# 之chi 俗tục 所sở 能năng 哉tai )# 。
惡ác 緣duyên 湏# 盡tận 去khứ
(# 惡ác 之chi 為vi 緣duyên 敗bại 正chánh 毀hủy 德đức 儻thảng 盡tận 指chỉ 弃khí 何hà 往vãng 不bất 藏tạng )# 。
善thiện 事sự 好hảo 相tướng 於ư
(# 以dĩ 善thiện 為vi 道đạo 唯duy 道đạo 是thị 從tùng 而nhi 智trí 者giả 行hành 之chi 時thời 不bất 可khả 暇hạ 誠thành 乃nãi 相tương/tướng 於ư 也dã )# 。
忙mang 急cấp 真Chân 如Như 夢mộng
(# 務vụ 欲dục 奔bôn 馳trì 時thời 不bất 暫tạm 息tức 以dĩ 斯tư 忙mang 急cấp 實thật 猶do 夢mộng 哉tai )# 。
乾can/kiền/càn 坤# 造tạo 化hóa 殊thù
(# 覆phúc 載tải 為vi 用dụng 曰viết 乾can/kiền/càn 與dữ 坤# 變biến 通thông 作tác 程# 曰viết 造tạo 與dữ 化hóa 雖tuy 道đạo 歸quy 一nhất 體thể 而nhi 服phục 且thả 殊thù 途đồ )# 。
宿túc 願nguyện 通thông 賢hiền 聖thánh
(# 宿túc 昔tích 立lập 願nguyện 向hướng 善thiện 去khứ 非phi 心tâm 路lộ 坦thản 平bình 理lý 通thông 賢hiền 聖thánh )# 。
貪tham 心tâm 勿vật 強cường/cưỡng 為vi
(# 不bất 貪tham 為vi 寶bảo 少thiểu 欲dục 是thị 珎# 但đãn 能năng 節tiết 用dụng 愛ái 身thân 不bất 可khả 強cường/cưỡng 為vi 放phóng 縱túng/tung 也dã )# 。
眼nhãn 前tiền 銷tiêu 惡ác 趣thú
(# 守thủ 行hành 益ích 物vật 以dĩ 日nhật 繫hệ 時thời 只chỉ 向hướng 眼nhãn 前tiền 可khả 銷tiêu 惡ác 趣thú )# 。
天thiên 鑒giám 故cố 無vô 私tư
(# 皇hoàng 天thiên 無vô 親thân 惟duy 德đức 是thị 輔phụ 賞thưởng 善thiện 罸# 惡ác 故cố 無vô 私tư 焉yên )# 。
如như 夢mộng 何hà 光quang 景cảnh
(# 浮phù 生sanh 如như 夢mộng 光quang 景cảnh 急cấp 流lưu 宜nghi 惜tích 寸thốn 陰ấm 以dĩ 利lợi 及cập 物vật )# 。
明minh 神thần 所sở 在tại 知tri
(# 此thử 地địa 他tha 界giới 神thần 明minh 恆hằng 隨tùy 如như 闇ám 室thất 之chi 不bất 欺khi 知tri 精tinh 誠thành 之chi 不bất 昧muội 也dã )# 。
精tinh 修tu 觀quán 出xuất 離ly
(# 精tinh 克khắc 之chi 心tâm 修tu 鍊luyện 之chi 行hành 觀quán 其kỳ 功công 滿mãn 出xuất 離ly 凢# 塵trần )# 。
解giải 脫thoát 影ảnh 相tương 隨tùy
(# 功công 行hành 內nội 就tựu 力lực 用dụng 外ngoại 彰chương 入nhập 聖thánh 超siêu 凢# 理lý 無vô 虛hư 擲trịch 似tự 谷cốc 傳truyền 響hưởng 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 者giả 焉yên )# 。
不bất 爭tranh 多đa 氣khí 力lực
(# 且thả 夫phu 道đạo 以dĩ 善thiện 下hạ 為vi 功công 執chấp 柔nhu 為vi 本bổn 故cố 後hậu 已dĩ 而nhi 身thân 先tiên 不bất 爭tranh 而nhi 多đa 力lực 也dã )# 。
容dung 易dị 可khả 成thành 功công
(# 玄huyền 解giải 自tự 知tri 靈linh 域vực 非phi 遠viễn 不bất 勞lao 勤cần 苦khổ 而nhi 茂mậu 業nghiệp 可khả 成thành )# 。
意ý 馬mã 湏# 調điều 伏phục
(# 意ý 識thức 狂cuồng 逸dật 類loại 馬mã 奔bôn 馳trì 觸xúc 境cảnh 無vô 窮cùng 必tất 湏# 調điều 伏phục )# 。
如như 塵trần 幻huyễn 夢mộng 中trung
(# 意ý 識thức 飛phi 颺dương 亦diệc 猶do 塵trần 點điểm 俱câu 處xứ 虛hư 幻huyễn 夢mộng 寐mị 之chi 內nội 得đắc 不bất 猒# 乎hồ )# 。
任nhậm 持trì 從tùng 雅nhã 淡đạm
(# 委ủy 仗trượng 至chí 道đạo 任nhậm 持trì 性tánh 情tình 使sử 染nhiễm 汙ô 䪺# 銷tiêu 樂nhạo/nhạc/lạc 諸chư 恬điềm 惔đàm )# 。
樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 定định 雌thư 雄hùng
(# 不bất 為vi 妄vọng 惑hoặc 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 見kiến 真chân 定định 彼bỉ 雌thư 雄hùng 以dĩ 分phần/phân 優ưu 劣liệt 故cố 尺xích 鷃# 大đại 鵬# 各các 得đắc 其kỳ 所sở )# 。
修tu 鍊luyện 知tri 勤cần 苦khổ
(# 功công 崇sùng 惟duy 志chí 業nghiệp 廣quảng 惟duy 勤cần 勤cần 苦khổ 自tự 知tri 趣thú 道đạo 非phi 遠viễn )# 。
因nhân 緣duyên 自tự 合hợp 同đồng
(# 以dĩ 知tri 道đạo 為vi 因nhân 以dĩ 功công 行hành 為vi 緣duyên 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 道đạo 猶do 神thần 速tốc 矣hĩ )# 。
一nhất 受thọ 諸chư 同đồng 氣khí
(# 得đắc 真chân 一nhất 之chi 道đạo 應ưng 陽dương 九cửu 之chi 數số 含hàm 虛hư 孕dựng 物vật 結kết 氣khí 朱chu 英anh 故cố 云vân 同đồng 聲thanh 相tương 應ứng 同đồng 氣khí 相tương 求cầu 水thủy 流lưu 濕thấp 火hỏa 就tựu 燥táo )# 。
熙hi 和hòa 理lý 道đạo 平bình
(# 久cửu 飡xan 元nguyên 和hòa 徹triệt 去khứ 滋tư 味vị 神thần 清thanh 氣khí 爽sảng 熙hi 然nhiên 靜tĩnh 息tức 可khả 以dĩ 知tri 雄hùng 而nhi 守thủ 雌thư 也dã )# 。
乘thừa 雲vân 無vô 滯trệ 礙ngại
(# 谷cốc 神thần 不bất 死tử 久cửu 視thị 長trường 生sanh 可khả 以dĩ 玉ngọc 華hoa 前tiền 導đạo 芝chi 盖# 後hậu 隨tùy 乘thừa 雲vân 氣khí 馭ngự 飛phi 龍long 以dĩ 遊du 海hải 外ngoại 也dã )# 。
大đại 樹thụ 種chủng 而nhi 生sanh
(# 一nhất 爻hào 始thỉ 生sanh 見kiến 牙nha 之chi 兆triệu 功công 如như 種chủng 樹thụ 法pháp 若nhược 造tạo 基cơ 故cố 老lão 氏thị 云vân 合hợp 抱bão 之chi 木mộc 生sanh 於ư 毫hào 末mạt 也dã )# 。
塵trần 垢cấu 勿vật 教giáo 染nhiễm
(# 還hoàn 丹đan 經Kinh 云vân 至chí 藥dược 既ký 成thành 自tự 含hàm 種chủng 象tượng 方phương 得đắc 通thông 靈linh 徹triệt 視thị 今kim 古cổ 鑄chú 之chi 為vi 珠châu 名danh 無vô 價giá 如như 意ý 寶bảo 珠châu 。 塵trần 垢cấu 不bất 染nhiễm )# 。
江giang 河hà 順thuận 不bất 爭tranh
(# 海hải 以dĩ 居cư 下hạ 為vi 百bách 谷cốc 之chi 王vương 道đạo 以dĩ 無vô 功công 為vi 萬vạn 物vật 之chi 祖tổ 萬vạn 流lưu 順thuận 歸quy 而nhi 不bất 爭tranh 至chí 人nhân 寶bảo 之chi 而nhi 逾du 密mật 也dã )# 。
機cơ 智trí 潛tiềm 弃khí 用dụng
(# 夫phu 泊bạc 然nhiên 清thanh 淨tịnh 天thiên 下hạ 自tự 正chánh 而nhi 機cơ 者giả 道đạo 之chi 小tiểu 巧xảo 智trí 者giả 聖thánh 之chi 外ngoại 用dụng 故cố 莊trang 子tử 云vân 弃khí 智trí 絕tuyệt 利lợi 民dân 復phục 孝hiếu 慈từ )# 。
方phương 顯hiển 貴quý 佳giai 名danh
(# 名danh 者giả 德đức 之chi 華hoa 德đức 者giả 身thân 之chi 實thật 然nhiên 道đạo 之chi 於ư 物vật 取thủ 無vô 名danh 之chi 名danh 。 貴quý 無vô 德đức 之chi 德đức )# 。
御Ngự 製Chế 逍Tiêu 遙Diêu 詠Vịnh 卷quyển 第đệ 三tam