大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0006
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 惟Duy 淨Tịnh 等Đẳng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 中trung 觀quán 釋thích 論luận 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ 。 百bách 。
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 造tạo
(# 譯dịch 經kinh 三tam 藏tạng 朝triêu 散tán 大đại 夫phu 。 試thí 鴻hồng 臚lư 卿khanh 光quang 梵Phạm 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 臣thần 。 惟duy 淨tịnh 等đẳng 。 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch )# 。
觀Quán 如Như 來Lai 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 二nhị
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 諸chư 有hữu 相tương 續tục 如Như 來Lai 方phương 便tiện 。 取thủ 於ư 涅Niết 盤Bàn 有hữu 施thi 設thiết 因nhân 故cố 此thử 若nhược 無vô 者giả 彼bỉ 不bất 如như 是thị 譬thí 如như 兔thố 角giác 。
論luận 者giả 言ngôn 若nhược 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 如Như 來Lai 有hữu 者giả 彼bỉ 即tức 無vô 生sanh 云vân 何hà 無vô 生sanh 。
故cố 下hạ 頌tụng 言ngôn 。
即tức 蘊uẩn 無vô 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 此thử 說thuyết 即tức 是thị 墮đọa 無vô 常thường 故cố 又hựu 能năng 取thủ 所sở 取thủ 同đồng 一nhất 體thể 故cố 。
如như 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
異dị 蘊uẩn 無vô 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 此thử 墮đọa 常thường 性tánh 今kim 此thử 證chứng 成thành 比tỉ 量lượng 無vô 體thể 無vô 異dị 蘊uẩn 故cố 譬thí 如như 山sơn 有hữu 草thảo 木mộc 離ly 蘊uẩn 如Như 來Lai 無vô 體thể 亦diệc 然nhiên 既ký 不bất 離ly 故cố 亦diệc 不bất 即tức 蘊uẩn 如như 衣y 盛thịnh 水thủy 同đồng 體thể 即tức 有hữu 多đa 種chủng 過quá 失thất 。
如như 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
如Như 來Lai 無vô 諸chư 蘊uẩn 。
釋thích 曰viết 如như 有hữu 財tài 者giả 應ưng 名danh 有hữu 財tài 此thử 中trung 遮già 遣khiển 能năng 取thủ 所sở 取thủ 無vô 異dị 性tánh 故cố 如như 是thị 五ngũ 種chủng 。 審thẩm 思tư 察sát 時thời 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。
如như 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
何hà 處xứ 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 此thử 畢tất 竟cánh 說thuyết 者giả 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 悉tất 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 如Như 來Lai 自tự 體thể 有hữu 其kỳ 所sở 取thủ 即tức 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 無vô 異dị 知tri 覺giác 此thử 有hữu 過quá 失thất 然nhiên 彼bỉ 自tự 體thể 所sở 取thủ 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 悉tất 不bất 可khả 說thuyết 即tức 無vô 過quá 失thất 若nhược 言ngôn 如Như 來Lai 。 於ư 諸chư 蘊uẩn 中trung 有hữu 其kỳ 能năng 取thủ 所sở 取thủ 施thi 設thiết 此thử 中trung 應ưng 知tri 皆giai 無vô 自tự 體thể 譬thí 如như 瓶bình 等đẳng 此thử 說thuyết 即tức 是thị 能năng 成thành 所sở 成thành 無vô 譬thí 喻dụ 故cố 是thị 中trung 遮già 遣khiển 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 非phi 同đồng 時thời 有hữu 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 亦diệc 有hữu 如Như 來Lai 有hữu 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 故cố 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 中trung 不bất 見kiến 有hữu 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
若nhược 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 云vân 何hà 有hữu 佗tha 體thể 。
彼bỉ 佗tha 體thể 既ký 無vô 。 何hà 有hữu 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 。
釋thích 曰viết 若nhược 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 因nhân 所sở 取thủ 有hữu 然nhiên 此thử 亦diệc 無vô 彼bỉ 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 自tự 體thể 可khả 有hữu 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 法pháp 因nhân 佗tha 有hữu 。 彼bỉ 無vô 體thể 可khả 生sanh 。
無vô 體thể 故cố 無vô 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 若nhược 法pháp 因nhân 佗tha 可khả 施thi 設thiết 者giả 此thử 亦diệc 遮già 遣khiển 彼bỉ 無vô 體thể 故cố 若nhược 自tự 無vô 體thể 即tức 無vô 有hữu 性tánh 云vân 何hà 如Như 來Lai 。 而nhi 可khả 得đắc 邪tà 次thứ 復phục 云vân 何hà 。
故cố 下hạ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 無vô 有hữu 自tự 體thể 。 云vân 何hà 有hữu 佗tha 體thể 。
離ly 自tự 體thể 佗tha 體thể 。 何hà 處xứ 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 異dị 佗tha 性tánh 故cố 此thử 復phục 云vân 何hà 。 有hữu 所sở 施thi 設thiết 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 應ưng 知tri 如Như 來Lai 。 有hữu 其kỳ 能năng 取thủ 以dĩ 蘊uẩn 施thi 設thiết 故cố 若nhược 離ly 於ư 蘊uẩn 別biệt 無vô 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 可khả 說thuyết 非phi 即tức 蘊uẩn 自tự 體thể 非phi 離ly 蘊uẩn 自tự 體thể 亦diệc 非phi 無vô 自tự 體thể 此thử 義nghĩa 如như 是thị 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 說thuyết 云vân 何hà 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 何hà 義nghĩa 可khả 得đắc 成thành 立lập 取thủ 蘊uẩn 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
何hà 名danh 未vị 取thủ 蘊uẩn 。 自tự 體thể 無vô 別biệt 體thể 。
異dị 蘊uẩn 亦diệc 無vô 取thủ 。 何hà 得đắc 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 無vô 自tự 體thể 故cố 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 自tự 體thể 可khả 得đắc 今kim 此thử 如như 是thị 若nhược 或hoặc 著trước 於ư 能năng 取thủ 所sở 取thủ 如như 是thị 即tức 應ưng 有hữu 其kỳ 能năng 取thủ 以dĩ 有hữu 取thủ 故cố 即tức 非phi 如Như 來Lai 謂vị 以dĩ 如Như 來Lai 所sở 取thủ 。 無vô 體thể 若nhược 或hoặc 先tiên 有hữu 如Như 來Lai 可khả 取thủ 又hựu 即tức 如Như 來Lai 無vô 異dị 自tự 體thể 如như 是thị 決quyết 定định 若nhược 如Như 來Lai 自tự 體thể 若nhược 如Như 來Lai 所sở 取thủ 。 俱câu 非phi 道Đạo 理lý 云vân 何hà 異dị 彼bỉ 諸chư 蘊uẩn 有hữu 能năng 取thủ 邪tà 若nhược 離ly 如Như 來Lai 有hữu 所sở 取thủ 者giả 如Như 來Lai 不bất 成thành 以dĩ 如Như 來Lai 道Đạo 。 有hữu 相tương 違vi 故cố 如Như 來Lai 自tự 體thể 若nhược 無vô 能năng 取thủ 何hà 有hữu 取thủ 邪tà 設thiết 或hoặc 有hữu 者giả 是thị 中trung 亦diệc 無vô 能năng 取thủ 所sở 取thủ 。 先tiên 後hậu 可khả 得đắc 謂vị 以dĩ 生sanh 死tử 無vô 先tiên 際tế 故cố 是thị 故cố 此thử 說thuyết 無vô 其kỳ 過quá 失thất 如như 是thị 應ưng 知tri 。 能năng 取thủ 所sở 取thủ 二nhị 取thủ 和hòa 合hợp 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 若nhược 無vô 能năng 取thủ 豈khởi 有hữu 所sở 取thủ 此thử 不bất 有hữu 者giả 即tức 無vô 所sở 取thủ 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 於ư 其kỳ 能năng 取thủ 及cập 彼bỉ 所sở 取thủ 有hữu 所sở 成thành 邪tà 謂vị 此thử 所sở 取thủ 次thứ 第đệ 無vô 體thể 故cố 即tức 彼bỉ 能năng 取thủ 諸chư 所sở 作tác 用dụng 亦diệc 悉tất 不bất 有hữu 故cố 非phi 能năng 取thủ 所sở 取thủ 和hòa 合hợp 若nhược 次thứ 第đệ 無vô 體thể 者giả 云vân 何hà 人nhân 等đẳng 諸chư 相tướng 同đồng 時thời 可khả 有hữu 若nhược 人nhân 等đẳng 所sở 取thủ 同đồng 時thời 有hữu 者giả 各các 各các 亦diệc 應ưng 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 以dĩ 有hữu 如Như 來Lai 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 實thật 如Như 來Lai 無vô 所sở 取thủ 者giả 即tức 所sở 取thủ 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 時thời 有hữu 若nhược 不bất 有hữu 者giả 。 此thử 成thành 過quá 失thất 。
論luận 者giả 言ngôn 云vân 何hà 不bất 有hữu 謂vị 無vô 執chấp 受thọ 而nhi 所sở 成thành 故cố 非phi 無vô 執chấp 受thọ 而nhi 有hữu 所sở 取thủ 。 若nhược 有hữu 所sở 成thành 執chấp 受thọ 應ưng 有hữu 以dĩ 有hữu 所sở 成thành 故cố 或hoặc 容dung 有hữu 所sở 成thành 又hựu 先tiên 無vô 自tự 體thể 以dĩ 無vô 執chấp 受thọ 故cố 此thử 說thuyết 義nghĩa 成thành 若nhược 先tiên 有hữu 所sở 起khởi 此thử 中trung 亦diệc 無vô 前tiền 已dĩ 遮già 遣khiển 以dĩ 無vô 所sở 取thủ 而nhi 可khả 成thành 故cố 亦diệc 非phi 無vô 彼bỉ 所sở 取thủ 返phản 有hữu 如Như 來Lai 故cố 無vô 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 所sở 取thủ 。 若nhược 言ngôn 所sở 取thủ 可khả 得đắc 彼bỉ 人nhân 等đẳng 相tương/tướng 同đồng 時thời 有hữu 者giả 即tức 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 所sở 取thủ 分phần/phân 位vị 云vân 何hà 決quyết 定định 有hữu 其kỳ 所sở 作tác 以dĩ 無vô 能năng 依y 所sở 依y 體thể 故cố 若nhược 多đa 種chủng 物vật 體thể 同đồng 所sở 依y 者giả 此thử 中trung 應ưng 知tri 有hữu 多đa 過quá 失thất 於ư 無vô 違vi 順thuận 義nghĩa 邊biên 著trước 無vô 常thường 性tánh 故cố 又hựu 若nhược 於ư 彼bỉ 涅Niết 盤Bàn 之chi 法pháp 有hữu 所sở 取thủ 者giả 此thử 中trung 無vô 義nghĩa 而nhi 可khả 施thi 設thiết 謂vị 於ư 涅Niết 盤Bàn 著trước 所sở 取thủ 故cố 是thị 故cố 無vô 彼bỉ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 所sở 取thủ 道Đạo 理lý 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 無vô 如Như 來Lai 者giả 云vân 何hà 有hữu 其kỳ 所sở 取thủ 施thi 設thiết 此thử 非phi 無vô 得đắc 亦diệc 非phi 不bất 有hữu 是thị 故cố 所sở 取thủ 亦diệc 有hữu 施thi 設thiết 非phi 如như 石thạch 女nữ 不bất 有hữu 子tử 故cố 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 佛Phật 之chi 名danh 者giả 非phi 父phụ 母mẫu 作tác 。 乃nãi 至chí 亦diệc 非phi 聖thánh 賢hiền 所sở 作tác 何hà 以dĩ 故cố 謂vị 於ư 解giải 脫thoát 義nghĩa 邊biên 立lập 名danh 為vi 佛Phật 或hoặc 名danh 世Thế 尊Tôn 。
論luận 者giả 頌tụng 言ngôn 。
無vô 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 。 五ngũ 種chủng 求cầu 亦diệc 無vô 。
云vân 何hà 所sở 取thủ 中trung 。 施thi 設thiết 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 如Như 來Lai 於ư 所sở 取thủ 法pháp 中trung 無vô 一nhất 異dị 性tánh 乃nãi 至chí 五ngũ 種chủng 推thôi 求cầu 悉tất 無vô 所sở 取thủ 此thử 若nhược 無vô 者giả 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 即tức 無vô 所sở 有hữu 。 何hà 有hữu 所sở 取thủ 可khả 施thi 設thiết 邪tà 是thị 故cố 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 無vô 彼bỉ 所sở 取thủ 施thi 設thiết 道Đạo 理lý 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 應ưng 知tri 因nhân 彼bỉ 色sắc 等đẳng 五ngũ 蘊uẩn 此thử 中trung 有hữu 其kỳ 所sở 取thủ 可khả 得đắc 如như 是thị 有hữu 故cố 亦diệc 非phi 能năng 取thủ 所sở 取thủ 不bất 相tương 因nhân 待đãi 是thị 故cố 此thử 中trung 。 乃nãi 有hữu 能năng 取thủ 。
論luận 者giả 頌tụng 言ngôn 。
此thử 如như 是thị 所sở 取thủ 。 自tự 性tánh 無vô 所sở 有hữu 。
若nhược 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 有hữu 佗tha 性tánh 。
釋thích 曰viết 汝nhữ 意ý 欲dục 成thành 能năng 取thủ 所sở 取thủ 者giả 即tức 彼bỉ 所sở 取thủ 因nhân 佗tha 法pháp 成thành 以dĩ 無vô 自tự 體thể 故cố 若nhược 法pháp 自tự 體thể 本bổn 不bất 有hữu 者giả 何hà 故cố 因nhân 有hữu 而nhi 有hữu 成thành 邪tà 若nhược 尒# 此thử 即tức 能năng 取thủ 有hữu 施thi 設thiết 性tánh 又hựu 法pháp 自tự 體thể 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 法pháp 因nhân 何hà 有hữu 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 。 因nhân 自tự 體thể 故cố 而nhi 有hữu 佗tha 體thể 自tự 體thể 若nhược 無vô 云vân 何hà 當đương 有hữu 。 佗tha 體thể 可khả 得đắc 此thử 中trung 如như 是thị 有hữu 所sở 得đắc 者giả 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
法pháp 無vô 自tự 體thể 故cố 。 能năng 取thủ 所sở 取thủ 空không 。
及cập 一nhất 切thiết 種chủng 空không 。 空không 何hà 有hữu 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 於ư 一nhất 切thiết 種chủng 。 審thẩm 伺tứ 察sát 時thời 自tự 體thể 佗tha 體thể 悉tất 無vô 所sở 有hữu 。 今kim 此thử 觀quán 察sát 如như 是thị 空không 故cố 諸chư 所sở 施thi 設thiết 亦diệc 復phục 皆giai 空không 。 譬thí 如như 幻huyễn 人nhân 。 長trường 短đoản 相tương/tướng 等đẳng 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
空không 即tức 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 空không 亦diệc 不bất 有hữu 。
俱câu 不bất 俱câu 亦diệc 然nhiên 。 假giả 施thi 設thiết 故cố 說thuyết 。
釋thích 曰viết 誹phỉ 謗báng 相tương 違vi 別biệt 異dị 句cú 義nghĩa 悉tất 不bất 有hữu 故cố 若nhược 一nhất 切thiết 處xứ 。 決quyết 定định 說thuyết 者giả 或hoặc 說thuyết 為vi 有hữu 或hoặc 說thuyết 為vi 空không 一nhất 切thiết 當đương 知tri 皆giai 世thế 俗tục 諦đế 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 即tức 無vô 性tánh 故cố 。
如như 尊tôn 者giả 提đề 婆bà 所sở 說thuyết 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 不bất 依y 俗tục 諦đế 。 即tức 不bất 說thuyết 勝thắng 義nghĩa 。
若nhược 不bất 依y 勝thắng 義nghĩa 。 即tức 不bất 說thuyết 涅Niết 盤Bàn 。
復phục 次thứ 本bổn 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 法pháp 有hữu 自tự 性tánh 。 見kiến 空không 即tức 無vô 益ích 。
諸chư 見kiến 分phân 別biệt 縛phược 。 今kim 此thử 悉tất 遮già 遣khiển 。
釋thích 曰viết 如như 是thị 如Như 來Lai 。 自tự 體thể 空không 故cố 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 如Như 來Lai 是thị 常thường 如Như 來Lai 是thị 無vô 常thường 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 或hoặc 言ngôn 是thị 有hữu 邊biên 或hoặc 言ngôn 是thị 無vô 邊biên 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 此thử 中trung 一nhất 切thiết 皆giai 悉tất 。 遮già 遣khiển 有hữu 如Như 來Lai 故cố 此thử 不bất 有hữu 者giả 如như 兔thố 角giác 等đẳng 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
寂tịch 滅diệt 中trung 何hà 有hữu 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。
寂tịch 滅diệt 中trung 何hà 有hữu 。 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。
釋thích 曰viết 所sở 依y 無vô 體thể 故cố 能năng 依y 分phân 別biệt 亦diệc 復phục 不bất 有hữu 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 。 遣khiển 諸chư 物vật 體thể 悉tất 不bất 有hữu 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 諸chư 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 中trung 有hữu 能năng 取thủ 施thi 設thiết 有hữu 施thi 設thiết 故cố 此thử 說thuyết 義nghĩa 成thành 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
佛Phật 種chủng 本bổn 無vô 性tánh 。 一nhất 異dị 不bất 可khả 說thuyết 。
不bất 可khả 說thuyết 即tức 無vô 。 何hà 施thi 設thiết 可khả 有hữu 。
釋thích 曰viết 應ưng 當đương 解giải 了liễu 如như 是thị 。 如Như 來Lai 有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。 二nhị 法pháp 悉tất 離ly 。
又hựu 有hữu 人nhân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 如Như 來Lai 故cố 謂vị 以dĩ 如Như 來Lai 不bất 說thuyết 。 滅diệt 後hậu 有hữu 與dữ 不bất 有hữu 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 此thử 非phi 不bất 有hữu 以dĩ 彼bỉ 如Như 來Lai 。 無vô 記ký 說thuyết 故cố 。
下hạ 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 習tập 。 無vô 執chấp 中trung 生sanh 執chấp 。
若nhược 如Như 來Lai 本bổn 無vô 。 即tức 無vô 分phân 別biệt 因nhân 。
釋thích 曰viết 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 謂vị 有hữu 謂vị 無vô 。 此thử 諸chư 分phân 別biệt 若nhược 息tức 滅diệt 已dĩ 而nhi 能năng 善thiện 解giải 緣duyên 生sanh 之chi 法pháp 。 是thị 人nhân 即tức 能năng 。 實thật 見kiến 如Như 來Lai 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
如Như 來Lai 自tự 體thể 空không 。 思tư 惟duy 不bất 可khả 有hữu 。
云vân 何hà 謂vị 如Như 來Lai 。 滅diệt 後hậu 有hữu 與dữ 無vô 。
釋thích 曰viết 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。 彼bỉ 佛Phật 聖thánh 尊tôn 若nhược 如như 是thị 見kiến 。 如như 是thị 能năng 觀quán 法pháp 性tánh 如Như 來Lai 諸chư 分phân 別biệt 中trung 若nhược 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 有hữu 不bất 有hữu 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 妄vọng 分phân 別biệt 見kiến 。 謂vị 有hữu 謂vị 無vô 。 若nhược 常thường 無vô 常thường 法Pháp 身thân 色sắc 身thân 能năng 相tương/tướng 所sở 相tương/tướng 或hoặc 因nhân 或hoặc 果quả 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 空không 不bất 空không 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 於ư 戲hí 論luận 中trung 復phục 生sanh 戲hí 論luận 。
下hạ 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
佛Phật 已dĩ 過quá 戲hí 論luận 。 能năng 破phá 諸chư 戲hí 論luận 。
戲hí 論luận 所sở 覆phú 者giả 。 彼bỉ 不bất 見kiến 如Như 來Lai 。
釋thích 曰viết 所sở 言ngôn 不bất 見kiến 者giả 謂vị 不bất 能năng 見kiến 法Pháp 。 性tánh 如Như 來Lai 如như 有hữu 說thuyết 言ngôn 。 若nhược 見kiến 緣duyên 生sanh 。 即tức 見kiến 諸chư 法pháp 若nhược 見kiến 諸chư 法pháp 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。
如như 經kinh 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 以dĩ 色sắc 見kiến 我ngã 。 以dĩ 音âm 聲thanh 求cầu 我ngã 。
是thị 人nhân 行hành 邪tà 道đạo 。 不bất 能năng 見kiến 如Như 來Lai 。
此thử 中trung 意ý 者giả 若nhược 能năng 如như 是thị 。 諦đế 觀quán 如Như 來Lai 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 即tức 無vô 所sở 有hữu 。 或hoặc 謂vị 如Như 來Lai 有hữu 自tự 體thể 者giả 云vân 何hà 是thị 為vi 如Như 來Lai 。 自tự 體thể 所sở 謂vị 即tức 是thị 世thế 閒gian/nhàn 自tự 體thể 世thế 閒gian/nhàn 體thể 者giả 即tức 蘊uẩn 處xứ 界giới 等đẳng 。 彼bỉ 世thế 閒gian/nhàn 自tự 體thể 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 自tự 體thể 如Như 來Lai 無vô 體thể 故cố 世thế 閒gian/nhàn 亦diệc 無vô 體thể 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 所sở 說thuyết 亦diệc 然nhiên 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 施thi 設thiết 因nhân 性tánh 於ư 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 亦diệc 無vô 相tướng 續tục 此thử 說thuyết 無vô 故cố 即tức 當đương 如như 是thị 諦đế 觀quán 。 如Như 來Lai 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 觀quán 察sát 生sanh 死tử 。 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。
故cố 下hạ 頌tụng 言ngôn 。
彼bỉ 如Như 來Lai 自tự 體thể 。 即tức 世thế 閒gian/nhàn 自tự 體thể 。
如Như 來Lai 體thể 不bất 成thành 。 世thế 間gian 亦diệc 無vô 體thể 。
釋thích 曰viết 又hựu 復phục 云vân 何hà 。 是thị 如Như 來Lai 體thể 如như 前tiền 廣quảng 說thuyết 。 即tức 是thị 能năng 取thủ 世thế 閒gian/nhàn 所sở 有hữu 施thi 設thiết 體thể 故cố 然nhiên 無vô 少thiểu 法pháp 自tự 體thể 可khả 成thành 此thử 中trung 所sở 說thuyết 都đô 無vô 自tự 性tánh 。
如như 前tiền 頌tụng 言ngôn 。
寂tịch 滅diệt 中trung 何hà 有hữu 。 常thường 無vô 常thường 等đẳng 四tứ 。
寂tịch 滅diệt 中trung 何hà 有hữu 。 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 四tứ 。
觀Quán 顛Điên 倒Đảo 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 三tam 之chi 一nhất
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 蘊uẩn 處xứ 界giới 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。 如như 貪tham 等đẳng 法pháp 。
彼bỉ 宗tông 頌tụng 言ngôn 。
因nhân 分phân 別biệt 故cố 起khởi 。 說thuyết 彼bỉ 貪tham 瞋sân 癡si 。
善thiện 不bất 善thiện 顛điên 倒đảo 。 此thử 等đẳng 從tùng 緣duyên 有hữu 。
釋thích 曰viết 彼bỉ 頌tụng 意ý 者giả 如như 論luận 中trung 說thuyết 因nhân 善thiện 不bất 善thiện 顛điên 倒đảo 分phân 別biệt 。 由do 是thị 乃nãi 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 法pháp 。 如như 彼bỉ 廣quảng 說thuyết 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 中trung 無vô 是thị 次thứ 第đệ 可khả 見kiến 如như 前tiền 品phẩm 說thuyết 如Như 來Lai 無vô 自tự 體thể 同đồng 世thế 間gian 無vô 體thể 由do 如như 是thị 說thuyết 故cố 。 此thử 有hữu 言ngôn 詮thuyên 非phi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 何hà 所sở 以dĩ 邪tà 。
下hạ 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
若nhược 善thiện 不bất 善thiện 倒đảo 。 從tùng 緣duyên 生sanh 貪tham 等đẳng 。
以dĩ 煩phiền 惱não 無vô 性tánh 。 故cố 煩phiền 惱não 無vô 實thật 。
釋thích 曰viết 此thử 無vô 自tự 體thể 因nhân 無vô 對đối 待đãi 故cố 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 因nhân 緣duyên 之chi 法Pháp 。 不bất 可khả 見kiến 故cố 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 無vô 自tự 體thể 即tức 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 云vân 何hà 有hữu 法pháp 而nhi 可khả 壞hoại 邪tà 或hoặc 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 有hữu 性tánh 或hoặc 謂vị 世thế 俗tục 諦đế 無vô 性tánh 此thử 中trung 一nhất 切thiết 都đô 無vô 。 所sở 有hữu 如như 是thị 。 證chứng 成thành 勝thắng 義nghĩa 世thế 俗tục 於ư 二nhị 諦đế 中trung 悉tất 離ly 有hữu 無vô 。 彼bỉ 諸chư 煩phiền 惱não 。 而nhi 亦diệc 不bất 成thành 云vân 何hà 不bất 成thành 。 邪tà 此thử 中trung 意ý 者giả 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 或hoặc 謂vị 自tự 體thể 若nhược 性tánh 無vô 性tánh 有hữu 所sở 成thành 者giả 此thử 即tức 還hoàn 成thành 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 法pháp 自tự 性tánh 以dĩ 彼bỉ 無vô 體thể 故cố 即tức 諸chư 煩phiền 惱não 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 而nhi 悉tất 不bất 有hữu 又hựu 彼bỉ 染nhiễm 心tâm 及cập 諸chư 煩phiền 惱não 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 無vô 不bất 成thành 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 皆giai 無vô 體thể 故cố 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 煩phiền 惱não 有hữu 無vô 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 彼bỉ 不bất 成thành 故cố 如như 其kỳ 廣quảng 說thuyết 應ưng 審thẩm 伺tứ 察sát 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
汝nhữ 意ý 若nhược 離ly 我ngã 。 謂vị 有hữu 諸chư 煩phiền 惱não 。
從tùng 因nhân 緣duyên 有hữu 者giả 。 此thử 煩phiền 惱não 悉tất 遮già 。
釋thích 曰viết 畢tất 竟cánh 說thuyết 者giả 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 。 煩phiền 惱não 可khả 得đắc 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 見kiến 見kiến 諸chư 煩phiền 惱não 有hữu 所sở 作tác 故cố 此thử 說thuyết 即tức 是thị 有hữu 彼bỉ 煩phiền 惱não 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 中trung 應ưng 知tri 煩phiền 惱não 自tự 體thể 如như 是thị 亦diệc 無vô 所sở 作tác 。 道Đạo 理lý 自tự 體thể 所sở 作tác 有hữu 相tương 違vi 故cố 亦diệc 非phi 別biệt 異dị 而nhi 有hữu 所sở 得đắc 若nhược 別biệt 異dị 者giả 即tức 種chủng 種chủng 煩phiền 惱não 。 有hữu 所sở 作tác 故cố 。
下hạ 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
有hữu 身thân 見kiến 煩phiền 惱não 。 染nhiễm 者giả 亦diệc 不bất 有hữu 。
五ngũ 種chủng 求cầu 悉tất 無vô 。 諸chư 蘊uẩn 亦diệc 不bất 有hữu 。
釋thích 曰viết 染nhiễm 心tâm 染nhiễm 法pháp 五ngũ 種chủng 不bất 有hữu 若nhược 彼bỉ 煩phiền 惱não 有hữu 別biệt 異dị 性tánh 即tức 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 而nhi 有hữu 過quá 失thất 。 若nhược 無vô 異dị 性tánh 即tức 染nhiễm 與dữ 不bất 染nhiễm 而nhi 同đồng 一nhất 體thể 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 無vô 力lực 能năng 故cố 無vô 異dị 體thể 故cố 。 是thị 故cố 染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 不bất 即tức 不bất 離ly 。 此thử 彼bỉ 不bất 有hữu 謂vị 身thân 見kiến 故cố 是thị 故cố 染nhiễm 者giả 染nhiễm 法pháp 五ngũ 種chủng 不bất 有hữu 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。
故cố 下hạ 頌tụng 言ngôn 。
善thiện 不bất 善thiện 顛điên 倒đảo 。 彼bỉ 皆giai 無vô 自tự 體thể 。
顛điên 倒đảo 名danh 虛hư 妄vọng 。 觀quán 如Như 來Lai 品phẩm 說thuyết 。
釋thích 曰viết 如như 是thị 若nhược 無vô 彼bỉ 即tức 不bất 有hữu 云vân 何hà 自tự 體thể 有hữu 其kỳ 顛điên 倒đảo 以dĩ 無vô 能năng 覺giác 所sở 覺giác 。 自tự 性tánh 可khả 有hữu 今kim 此thử 云vân 何hà 從tùng 緣duyên 有hữu 彼bỉ 諸chư 煩phiền 惱não 。 法pháp 而nhi 能năng 起khởi 彼bỉ 善thiện 不bất 善thiện 顛điên 倒đảo 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 法pháp 自tự 體thể 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 諸chư 煩phiền 惱não 因nhân 當đương 云vân 何hà 有hữu 謂vị 以dĩ 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 觸xúc 法pháp 此thử 六lục 塵trần 境cảnh 而nhi 能năng 起khởi 彼bỉ 貪tham 瞋sân 癡si 故cố 。 此thử 中trung 如như 是thị 云vân 何hà 。 分phân 別biệt 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 。 畢tất 竟cánh 所sở 說thuyết 是thị 故cố 色sắc 等đẳng 有hữu 所sở 緣duyên 性tánh 以dĩ 有hữu 所sở 緣duyên 故cố 如như 是thị 顛điên 倒đảo 非phi 無vô 自tự 體thể 而nhi 此thử 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 亦diệc 非phi 一nhất 向hướng 離ly 自tự 體thể 故cố 。
下hạ 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 法pháp 。 當đương 云vân 何hà 可khả 得đắc 。
如như 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 。 如như 燄diệm 亦diệc 如như 夢mộng 。
釋thích 曰viết 此thử 說thuyết 即tức 是thị 世thế 俗tục 所sở 得đắc 是thị 故cố 亦diệc 無vô 顛điên 倒đảo 。 所sở 緣duyên 應ưng 知tri 因nhân 彼bỉ 無vô 自tự 體thể 故cố 所sở 有hữu 時thời 處xứ 諸chư 相tướng 續tục 等đẳng 此thử 中trung 決quyết 定định 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 此thử 法pháp 即tức 同đồng 乾càn 闥thát 婆bà 城thành 之chi 相tướng 又hựu 復phục 諸chư 法pháp 。 自tự 體thể 皆giai 空không 若nhược 有hữu 妄vọng 取thủ 尋tầm 求cầu 緣duyên 法pháp 所sở 生sanh 應ưng 知tri 此thử 法pháp 如như 彼bỉ 陽dương 燄diệm 又hựu 復phục 法pháp 無vô 自tự 體thể 因nhân 有hữu 所sở 作tác 見kiến 前tiền 愛ái 樂nhạo 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 有hữu 所sở 成thành 法pháp 應ưng 知tri 此thử 法Pháp 即tức 是thị 。 如như 夢mộng 此thử 如như 是thị 等đẳng 。 皆giai 色sắc 法pháp 故cố 是thị 故cố 此thử 中trung 。 悉tất 無vô 所sở 得đắc 。 今kim 此thử 意ý 者giả 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 自tự 性tánh 皆giai 空không 。 諸chư 法pháp 自tự 體thể 皆giai 如như 幻huyễn 人nhân 虛hư 妄vọng 分phân 別biệt 。 有hữu 所sở 成thành 故cố 復phục 如như 影ảnh 像tượng 皆giai 是thị 作tác 者giả 作tác 業nghiệp 事sự 用dụng 力lực 故cố 有hữu 所sở 生sanh 性tánh 不bất 相tương 因nhân 待đãi 假giả 所sở 成thành 故cố 由do 如như 是thị 故cố 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 此thử 中trung 云vân 何hà 。 有hữu 所sở 得đắc 邪tà 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 不bất 因nhân 不bất 善thiện 。 善thiện 即tức 無vô 施thi 設thiết 。
以dĩ 因nhân 不bất 善thiện 故cố 。 善thiện 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。
釋thích 曰viết 若nhược 不bất 因nhân 不bất 善thiện 即tức 無vô 有hữu 善thiện 若nhược 因nhân 不bất 善thiện 可khả 施thi 設thiết 者giả 或hoặc 不bất 善thiện 無vô 體thể 善thiện 。 亦diệc 無vô 所sở 有hữu 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 不bất 因nhân 於ư 善thiện 。 不bất 善thiện 無vô 施thi 設thiết 。
以dĩ 因nhân 於ư 善thiện 故cố 。 不bất 善thiện 無vô 所sở 有hữu 。
釋thích 曰viết 若nhược 不bất 因nhân 善thiện 不bất 善thiện 即tức 無vô 有hữu 我ngã 。 若nhược 或hoặc 因nhân 於ư 善thiện 法Pháp 亦diệc 無vô 有hữu 我ngã 。 而nhi 可khả 施thi 設thiết 是thị 故cố 善thiện 不bất 善thiện 法pháp 。 悉tất 無vô 所sở 有hữu 。 俱câu 無vô 體thể 故cố 。
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 五ngũ
甲giáp 辰thần 歲tuế 高cao 麗lệ 國quốc 大đại 藏tạng 都đô 監giám 奉phụng
敕sắc 彫điêu 造tạo