大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0004
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 宋Tống 惟Duy 淨Tịnh 等Đẳng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 三tam
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 造tạo 。 百bách 。
(# 譯dịch 經kinh 三tam 藏tạng 朝triêu 散tán 大đại 夫phu 。 試thí 鴻hồng 臚lư 卿khanh 光quang 梵Phạm 大đại 師sư 賜tứ 紫tử 沙Sa 門Môn 臣thần 。 惟duy 淨tịnh 等đẳng 。 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch )# 。
觀Quán 時Thời 品Phẩm 第đệ 十thập 九cửu
復phục 次thứ 勝thắng 論luận 師sư 言ngôn 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 悉tất 斷đoạn 滅diệt 者giả 此thử 非phi 道Đạo 理lý 應ưng 知tri 諸chư 法pháp 。 說thuyết 有hữu 三tam 時thời 若nhược 彼bỉ 三tam 時thời 無vô 生sanh 起khởi 者giả 即tức 彼bỉ 諸chư 法pháp 生sanh 滅diệt 。 分phần/phân 位vị 而nhi 悉tất 不bất 住trụ 是thị 故cố 無vô 斷đoạn 。
論luận 者giả 言ngôn 所sở 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 有hữu 三tam 時thời 者giả 為vi 一nhất 性tánh 邪tà 為vi 異dị 性tánh 邪tà 若nhược 一nhất 性tánh 者giả 即tức 此thử 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 所sở 起khởi 無vô 別biệt 以dĩ 彼bỉ 三tam 時thời 同đồng 一nhất 體thể 故cố 若nhược 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 諸chư 法pháp 。 離ly 體thể 可khả 取thủ 者giả 是thị 即tức 過quá 去khứ 未vị 來lai 現hiện 在tại 。 諸chư 法pháp 不bất 得đắc 成thành 就tựu 。 豈khởi 無vô 過quá 邪tà 以dĩ 彼bỉ 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 諸chư 法pháp 。 互hỗ 相tương 離ly 所sở 作tác 故cố 若nhược 言ngôn 異dị 性tánh 者giả 即tức 一nhất 性tánh 中trung 無vô 三tam 時thời 可khả 有hữu 或hoặc 無vô 差sai 別biệt 者giả 。 又hựu 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 諸chư 法pháp 。 不bất 有hữu 此thử 亦diệc 有hữu 過quá 若nhược 離ly 未vị 來lai 法pháp 體thể 及cập 離ly 見kiến 在tại 法pháp 體thể 過quá 去khứ 法pháp 體thể 有hữu 所sở 成thành 者giả 即tức 無vô 生sanh 滅diệt 法Pháp 。 故cố 如như 是thị 決quyết 定định 若nhược 有hữu 三tam 時thời 可khả 得đắc 此thử 中trung 亦diệc 無vô 思tư 惟duy 。 分phần/phân 位vị 謂vị 未vị 來lai 等đẳng 法pháp 無vô 異dị 性tánh 故cố 此thử 無vô 過quá 失thất 以dĩ 無vô 別biệt 異dị 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 三tam 時thời 法pháp 體thể 和hòa 合hợp 云vân 何hà 見kiến 在tại 因nhân 過quá 去khứ 有hữu 是thị 故cố 此thử 中trung 。 無vô 有hữu 一nhất 時thời 亦diệc 無vô 異dị 時thời 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 。 是thị 常thường 住trụ 故cố 是thị 故cố 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 法pháp 體thể 不bất 有hữu 以dĩ 差sai 別biệt 無vô 體thể 異dị 性tánh 不bất 生sanh 故cố 。 若nhược 復phục 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 觀quán 時thời 決quyết 定định 三tam 時thời 悉tất 無vô 所sở 得đắc 。 以dĩ 無vô 分phần/phân 位vị 故cố 。
此thử 中trung 有hữu 問vấn 若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 與dữ 過quá 去khứ 時thời 互hỗ 相tương 因nhân 待đãi 應ưng 有hữu 體thể 邪tà 或hoặc 無vô 因nhân 待đãi 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。
故cố 頌tụng 荅# 言ngôn 。
若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 。 因nhân 過quá 去khứ 時thời 者giả 。
彼bỉ 見kiến 在tại 未vị 來lai 。 過quá 去khứ 時thời 已dĩ 有hữu 。
釋thích 曰viết 若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 因nhân 過quá 去khứ 有hữu 者giả 是thị 即tức 三tam 時thời 同đồng 一nhất 體thể 有hữu 故cố 非phi 道Đạo 理lý 謂vị 以dĩ 前tiền 前tiền 法pháp 壞hoại 滅diệt 已dĩ 後hậu 後hậu 法pháp 體thể 若nhược 不bất 相tương 違vi 即tức 過quá 去khứ 時thời 中trung 三tam 時thời 同đồng 體thể 以dĩ 差sai 別biệt 同đồng 體thể 故cố 若nhược 過quá 去khứ 時thời 有hữu 彼bỉ 二nhị 時thời 此thử 即tức 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 。 三tam 時thời 亦diệc 應ưng 見kiến 在tại 一nhất 一nhất 時thời 相tương/tướng 過quá 去khứ 時thời 有hữu 是thị 故cố 三tam 時thời 悉tất 無vô 因nhân 待đãi 道Đạo 理lý 可khả 得đắc 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 不bất 與dữ 過quá 去khứ 同đồng 時thời 有hữu 者giả 次thứ 第đệ 而nhi 轉chuyển 應ưng 無vô 過quá 失thất 邪tà 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 。 過quá 去khứ 時thời 中trung 無vô 。
彼bỉ 見kiến 在tại 未vị 來lai 。 因nhân 何hà 而nhi 可khả 有hữu 。
釋thích 曰viết 過quá 去khứ 諸chư 法pháp 。 破phá 壞hoại 即tức 滅diệt 亦diệc 無vô 有hữu 體thể 云vân 何hà 與dữ 彼bỉ 。 見kiến 在tại 未vị 來lai 而nhi 為vi 因nhân 待đãi 見kiến 。 無vô 所sở 成thành 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 不bất 因nhân 過quá 去khứ 可khả 有hữu 成thành 邪tà 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
見kiến 在tại 及cập 未vị 來lai 。 若nhược 不bất 因nhân 過quá 去khứ 。
即tức 無vô 彼bỉ 二nhị 時thời 。 不bất 因nhân 過quá 去khứ 故cố 。
釋thích 曰viết 以dĩ 見kiến 在tại 未vị 來lai 自tự 體thể 亦diệc 無vô 因nhân 待đãi 可khả 成thành 此thử 即tức 止chỉ 遣khiển 見kiến 在tại 未vị 來lai 體thể 不bất 有hữu 故cố 是thị 故cố 三tam 時thời 。 皆giai 無vô 所sở 有hữu 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 因nhân 過quá 去khứ 時thời 。 或hoặc 不bất 因nhân 過quá 去khứ 。
如như 是thị 餘dư 二nhị 時thời 。
釋thích 曰viết 應ưng 知tri 此thử 說thuyết 若nhược 見kiến 在tại 未vị 來lai 因nhân 過quá 去khứ 有hữu 者giả 即tức 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 亦diệc 因nhân 見kiến 在tại 而nhi 有hữu 餘dư 二nhị 遮già 遣khiển 次thứ 第đệ 應ưng 知tri 。 是thị 故cố 三tam 時thời 皆giai 非phi 可khả 見kiến 分phần/phân 量lượng 而nhi 有hữu 若nhược 非phi 見kiến 是thị 法Pháp 已dĩ 。 所sở 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 等đẳng 諸chư 法pháp 悉tất 無vô 。 互hỗ 相tương 因nhân 待đãi 可khả 成thành 由do 此thử 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 見kiến 在tại 三tam 時thời 無vô 得đắc 如như 是thị 所sở 見kiến 。 皆giai 世thế 俗tục 諦đế 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 云vân 何hà 有hữu 體thể 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
此thử 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 上thượng 中trung 下hạ 等đẳng 法pháp 。
應ưng 知tri 無vô 一nhất 異dị 。 亦diệc 無vô 次thứ 第đệ 轉chuyển 。
釋thích 曰viết 對đối 待đãi 中trung 故cố 即tức 有hữu 上thượng 下hạ 若nhược 彼bỉ 中trung 法pháp 先tiên 離ly 自tự 體thể 後hậu 復phục 還hoàn 於ư 自tự 體thể 中trung 生sanh 此thử 即tức 相tương 違vi 。 以dĩ 自tự 體thể 藂tùng 雜tạp 故cố 若nhược 說thuyết 別biệt 有hữu 中trung 法pháp 因nhân 待đãi 又hựu 復phục 無vô 彼bỉ 自tự 體thể 可khả 有hữu 若nhược 中trung 自tự 體thể 既ký 無vô 因nhân 待đãi 上thượng 下hạ 二nhị 法pháp 即tức 無vô 有hữu 體thể 若nhược 或hoặc 中trung 無vô 因nhân 待đãi 上thượng 下hạ 二nhị 法pháp 有hữu 所sở 成thành 者giả 彼bỉ 二nhị 亦diệc 無vô 因nhân 待đãi 是thị 二nhị 若nhược 有hữu 所sở 取thủ 非phi 此thử 所sở 見kiến 如như 是thị 。 因nhân 果quả 決quyết 定định 遮già 遣khiển 。
復phục 次thứ 數số 論luận 師sư 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 如như 應ưng 知tri 有hữu 因nhân 有hữu 果quả 亦diệc 有hữu 三tam 時thời 其kỳ 義nghĩa 顯hiển 明minh 若nhược 不bất 尒# 者giả 即tức 諸chư 法pháp 無vô 成thành 。 亦diệc 無vô 能năng 成thành 所sở 成thành 道Đạo 理lý 。
論luận 者giả 言ngôn 若nhược 境cảnh 界giới 事sự 即tức 彼bỉ 因nhân 法pháp 或hoặc 說thuyết 能năng 成thành 所sở 成thành 果quả 體thể 於ư 義nghĩa 利lợi 中trung 有hữu 所sở 發phát 起khởi 。 若nhược 有hữu 異dị 見kiến 說thuyết 如như 杖trượng 合hợp 此thử 非phi 所sở 說thuyết 。
復phục 次thứ 數số 論luận 師sư 言ngôn 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 及cập 彼bỉ 三tam 時thời 應ưng 悉tất 有hữu 生sanh 謂vị 以dĩ 身thân 語ngữ 有hữu 所sở 作tác 故cố 。
論luận 者giả 言ngôn 若nhược 彼bỉ 能năng 作tác 及cập 彼bỉ 所sở 作tác 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 無vô 異dị 性tánh 汝nhữ 於ư 是thị 中trung 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 謂vị 以dĩ 決quyết 定định 無vô 異dị 性tánh 故cố 譬thí 如như 十thập 指chỉ 舒thư 即tức 成thành 長trường/trưởng 屈khuất 即tức 為vi 短đoản 亦diệc 非phi 離ly 諸chư 指chỉ 外ngoại 別biệt 有hữu 長trường 短đoản 二nhị 性tánh 分phân 別biệt 三tam 時thời 亦diệc 然nhiên 無vô 別biệt 分phần/phân 位vị 分phân 別biệt 可khả 得đắc 此thử 世thế 俗tục 中trung 無vô 一nhất 性tánh 異dị 性tánh 道Đạo 理lý 可khả 取thủ 如như 是thị 長trường 短đoản 二nhị 法pháp 亦diệc 無vô 一nhất 性tánh 分phân 別biệt 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 決quyết 定định 應ưng 知tri 無vô 此thử 道Đạo 理lý 且thả 如như 長trường/trưởng 之chi 自tự 體thể 復phục 對đối 待đãi 長trường/trưởng 此thử 中trung 亦diệc 無vô 長trường/trưởng 性tánh 可khả 成thành 譬thí 如như 自tự 佗tha 而nhi 彼bỉ 長trường/trưởng 性tánh 亦diệc 不bất 與dữ 短đoản 及cập 二nhị 俱câu 性tánh 有hữu 所sở 相tương 違vi 何hà 以dĩ 故cố 俱câu 有hữu 過quá 失thất 故cố 所sở 有hữu 短đoản 性tánh 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 勝thắng 論luận 師sư 言ngôn 亦diệc 無vô 長trường 短đoản 二nhị 性tánh 互hỗ 相tương 因nhân 待đãi 以dĩ 多đa 因nhân 故cố 以dĩ 大đại 因nhân 故cố 時thời 分phần/phân 差sai 別biệt 故cố 謂vị 以dĩ 長trường/trưởng 性tánh 異dị 於ư 短đoản 性tánh 彼bỉ 諸chư 指chỉ 等đẳng 一nhất 切thiết 物vật 體thể 長trường/trưởng 長trường/trưởng 增tăng 減giảm 諸chư 體thể 雖tuy 假giả 互hỗ 相tương 因nhân 待đãi 然nhiên 於ư 自tự 類loại 法pháp 中trung 亦diệc 無vô 長trường/trưởng 性tánh 因nhân 待đãi 長trường/trưởng 性tánh 於ư 中trung 而nhi 復phục 短đoản 性tánh 可khả 有hữu 如như 彼bỉ 白bạch 色sắc 因nhân 待đãi 白bạch 色sắc 於ư 中trung 復phục 有hữu 。 青thanh 邪tà 可khả 有hữu 非phi 多đa 因nhân 中trung 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 有hữu 功công 用dụng 因nhân 差sai 別biệt 可khả 生sanh 此thử 即tức 不bất 說thuyết 為vi 長trường/trưởng 如như 佗tha 性tánh 故cố 若nhược 以dĩ 同đồng 異dị 相tướng 因nhân 待đãi 者giả 而nhi 彼bỉ 長trường/trưởng 性tánh 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 同đồng 異dị 因nhân 待đãi 若nhược 言ngôn 因nhân 待đãi 者giả 有hữu 其kỳ 同đồng 異dị 即tức 有hữu 所sở 待đãi 由do 如như 是thị 故cố 。 無vô 長trường/trưởng 性tánh 可khả 有hữu 且thả 止chỉ 是thị 說thuyết 如như 是thị 大đại 小tiểu 。 上thượng 下hạ 先tiên 後hậu 等đẳng 法pháp 亦diệc 然nhiên 應ưng 知tri 諸chư 一nhất 性tánh 等đẳng 中trung 若nhược 有hữu 一nhất 性tánh 即tức 無vô 二nhị 無vô 多đa 性tánh 如như 中trung 等đẳng 所sở 說thuyết 此thử 中trung 一nhất 切thiết 而nhi 悉tất 遮già 遣khiển 應ưng 如như 是thị 見kiến 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。 若nhược 言ngôn 一nhất 性tánh 即tức 是thị 一nhất 性tánh 等đẳng 體thể 然nhiên 或hoặc 作tác 業nghiệp 功công 用dụng 同đồng 異dị 和hòa 合hợp 而nhi 一nhất 性tánh 等đẳng 法pháp 還hoàn 有hữu 所sở 起khởi 或hoặc 於ư 無vô 因nhân 待đãi 法pháp 中trung 若nhược 有hữu 二nhị 體thể 一nhất 性tánh 亦diệc 然nhiên 即tức 二nhị 性tánh 等đẳng 所sở 得đắc 藂tùng 雜tạp 譬thí 如như 有hữu 牛ngưu 所sở 糞phẩn 成thành 團đoàn 是thị 牛ngưu 與dữ 團đoàn 為vi 一nhất 為vi 異dị 。 若nhược 離ly 牛ngưu 體thể 亦diệc 即tức 無vô 別biệt 相tướng 因nhân 待đãi 法pháp 亦diệc 無vô 牛ngưu 體thể 可khả 有hữu 所sở 出xuất 異dị 處xứ 故cố 若nhược 或hoặc 後hậu 時thời 有hữu 其kỳ 異dị 體thể 此thử 即tức 別biệt 異dị 而nhi 有hữu 所sở 得đắc 所sở 出xuất 外ngoại 體thể 故cố 或hoặc 言ngôn 無vô 者giả 。 又hựu 非phi 一nhất 體thể 而nhi 有hữu 所sở 斷đoạn 此thử 說thuyết 即tức 見kiến 牛ngưu 體thể 居cư 多đa 乃nãi 有hữu 過quá 失thất 何hà 以dĩ 故cố 此thử 無vô 多đa 體thể 故cố 若nhược 於ư 此thử 中trung 。 如như 是thị 解giải 了liễu 即tức 知tri 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 中trung 有hữu 彼bỉ 三tam 時thời 謂vị 以dĩ 時thời 分phần/phân 積tích 集tập 有hữu 體thể 故cố 若nhược 無vô 積tích 集tập 所sở 成thành 法pháp 者giả 何hà 故cố 時thời 增tăng 說thuyết 有hữu 剎sát 那na 由do 彼bỉ 剎sát 那na 有hữu 積tích 集tập 故cố 乃nãi 有hữu 臘lạp 縛phược 牟mâu 呼hô 栗lật 多đa 夜dạ 摩ma 等đẳng 時thời 差sai 別biệt 所sở 成thành 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
時thời 不bất 住trụ 無vô 取thủ 。
時thời 住trụ 亦diệc 無vô 有hữu
離ly 時thời 何hà 有hữu 體thể 。 異dị 體thể 亦diệc 無vô 時thời 。
釋thích 曰viết 此thử 畢tất 竟cánh 說thuyết 皆giai 悉tất 同đồng 上thượng 所sở 言ngôn 剎sát 那na 者giả 彼bỉ 無vô 分phần/phân 位vị 亦diệc 無vô 後hậu 法pháp 和hòa 合hợp 可khả 有hữu 積tích 集tập 無vô 體thể 故cố 所sở 言ngôn 臘lạp 縛phược 者giả 此thử 中trung 亦diệc 復phục 何hà 有hữu 所sở 取thủ 所sở 言ngôn 牟mâu 呼hô 栗lật 多đa 等đẳng 者giả 若nhược 有hữu 此thử 法pháp 與dữ 先tiên 後hậu 剎sát 那na 而nhi 和hòa 合hợp 者giả 。 上thượng 頌tụng 遣khiển 言ngôn 時thời 住trụ 亦diệc 無vô 有hữu 是thị 故cố 若nhược 有hữu 。 所sở 取thủ 即tức 無vô 諸chư 行hành 自tự 體thể 可khả 得đắc 若nhược 離ly 相tương 續tục 壞hoại 性tánh 無vô 別biệt 剎sát 那na 可khả 取thủ 諸chư 有hữu 時thời 相tương/tướng 亦diệc 無vô 時thời 體thể 剎sát 那na 轉chuyển 易dị 若nhược 先tiên 後hậu 同đồng 體thể 及cập 初sơ 分phần/phân 後hậu 分phần/phân 諸chư 時thời 有hữu 分phân 別biệt 者giả 。 此thử 理lý 不bất 見kiến 若nhược 言ngôn 有hữu 者giả 。 彼bỉ 何hà 所sở 取thủ 若nhược 時thời 無vô 取thủ 又hựu 云vân 何hà 有hữu 剎sát 那na 臘lạp 縛phược 牟mâu 呼hô 栗lật 多đa 等đẳng 時thời 分phần/phân 施thi 設thiết 若nhược 尒# 云vân 何hà 有hữu 彼bỉ 時thời 分phần/phân 緣duyên 法Pháp 施thí 設thiết 此thử 說thuyết 畢tất 竟cánh 何hà 以dĩ 故cố 未vị 來lai 未vị 生sanh 。 而nhi 彼bỉ 諸chư 行hành 無vô 分phần/phân 位vị 故cố 見kiến 在tại 分phần/phân 位vị 隨tùy 轉chuyển 不bất 住trụ 過quá 去khứ 分phần/phân 位vị 已dĩ 滅diệt 無vô 體thể 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 如như 所sở 說thuyết 諸chư 所sở 施thi 設thiết 悉tất 無vô 別biệt 異dị 。
復phục 次thứ 勝thắng 論luận 師sư 言ngôn 如như 是thị 應ưng 知tri 。 有hữu 為vi 法pháp 外ngoại 別biệt 有hữu 時thời 相tương/tướng 以dĩ 有hữu 體thể 故cố 譬thí 如như 蟻nghĩ 聚tụ 成thành 於ư 行hàng 列liệt 蟻nghĩ 相tương/tướng 有hữu 體thể 此thử 義nghĩa 可khả 明minh 如như 彼bỉ 蟻nghĩ 聚tụ 多đa 體thể 所sở 作tác 同đồng 時thời 所sở 作tác 故cố 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 非phi 同đồng 時thời 謂vị 以dĩ 遲trì 速tốc 前tiền 後hậu 異dị 故cố 今kim 不bất 可khả 見kiến 若nhược 如như 是thị 者giả 。 即tức 離ly 能năng 作tác 所sở 作tác 作tác 用dụng 墮đọa 過quá 失thất 故cố 此thử 中trung 如như 是thị 若nhược 有hữu 。 時thời 者giả 即tức 果quả 差sai 別biệt 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 時thời 體thể 若nhược 無vô 果quả 法pháp 差sai 別biệt 此thử 應ưng 見kiến 因nhân 是thị 即tức 一nhất 體thể 若nhược 同đồng 時thời 因nhân 性tánh 如như 是thị 有hữu 成thành 又hựu 墮đọa 一nhất 向hướng 之chi 過quá 故cố 知tri 彼bỉ 一nhất 切thiết 處xứ 。 所sở 向hướng 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 緣duyên 生sanh 法pháp 義nghĩa 譬thí 如như 畫họa 工công 見kiến 諸chư 畫họa 色sắc 從tùng 畫họa 色sắc 生sanh 諸chư 體thể 形hình 狀trạng 此thử 即tức 顯hiển 見kiến 事sự 相tướng 差sai 別biệt 。 時thời 法pháp 亦diệc 然nhiên 此thử 中trung 若nhược 無vô 差sai 別biệt 。 即tức 無vô 所sở 得đắc 。 謂vị 以dĩ 欲dục 勤cần 功công 用dụng 先tiên 以dĩ 二nhị 手thủ 作tác 諸chư 差sai 別biệt 所sở 成thành 畫họa 相tương/tướng 為vi 從tùng 畫họa 工công 作tác 用dụng 差sai 別biệt 而nhi 有hữu 成thành 邪tà 為vi 眾chúng 色sắc 成thành 邪tà 為vi 和hòa 合hợp 成thành 邪tà 彼bỉ 等đẳng 云vân 何hà 。 見kiến 是thị 一nhất 性tánh 無vô 差sai 別biệt 法pháp 。 此thử 或hoặc 有hữu 別biệt 異dị 邪tà 若nhược 別biệt 異dị 者giả 是thị 果quả 即tức 有hữu 自tự 分phần/phân 和hòa 合hợp 彼bỉ 意ý 若nhược 以dĩ 自tự 體thể 和hòa 合hợp 差sai 別biệt 有hữu 生sanh 是thị 即tức 緣duyên 無vô 差sai 別biệt 所sở 見kiến 畫họa 工công 先tiên 當đương 舉cử 手thủ 而nhi 起khởi 所sở 作tác 差sai 別biệt 因nhân 中trung 有hữu 所sở 對đối 待đãi 即tức 采thải 畫họa 作tác 用dụng 力lực 能năng 有hữu 成thành 若nhược 無vô 別biệt 異dị 即tức 無vô 差sai 別biệt 。 對đối 待đãi 火hỏa 與dữ 色sắc 合hợp 種chủng 種chủng 所sở 成thành 如như 其kỳ 色sắc 法pháp 積tích 極cực 微vi 等đẳng 差sai 別biệt 對đối 待đãi 亦diệc 無vô 別biệt 異dị 。 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 彼bỉ 等đẳng 如như 是thị 。 諸chư 所sở 發phát 起khởi 。 悉tất 無vô 所sở 得đắc 。
復phục 次thứ 數số 論luận 師sư 言ngôn 無vô 如như 是thị 時thời 而nhi 彼bỉ 時thời 緣duyên 亦diệc 無vô 因nhân 中trung 對đối 待đãi 有hữu 性tánh 亦diệc 無vô 佗tha 等đẳng 諸chư 緣duyên 可khả 說thuyết 發phát 起khởi 時thời 相tương/tướng 諸chư 有hữu 疑nghi 惑hoặc 顛điên 倒đảo 。 計kế 有hữu 時thời 者giả 今kim 悉tất 遮già 遣khiển 此thử 中trung 意ý 者giả 若nhược 物vật 體thể 有hữu 性tánh 即tức 有hữu 時thời 相tương/tướng 非phi 無vô 果quả 利lợi 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 中trung 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 。 可khả 有hữu 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 如như 理lý 所sở 說thuyết 是thị 故cố 云vân 何hà 有hữu 時thời 可khả 得đắc 彼bỉ 無vô 異dị 故cố 。
觀Quán 因Nhân 果Quả 品Phẩm 第đệ 二nhị 十thập 之chi 一nhất
復phục 次thứ 毗tỳ 婆bà 沙sa 師sư 言ngôn 勝thắng 義nghĩa 諦đế 中trung 如như 是thị 有hữu 時thời 以dĩ 種chủng 子tử 等đẳng 共cộng 所sở 作tác 故cố 非phi 不bất 有hữu 時thời 若nhược 應ứng 時thời 者giả 即tức 種chủng 子tử 等đẳng 及cập 水thủy 土thổ/độ 諸chư 緣duyên 和hòa 合hợp 力lực 用dụng 能năng 生sanh 牙nha 等đẳng 此thử 所sở 說thuyết 時thời 即tức 是thị 一nhất 時thời 和hòa 合hợp 有hữu 體thể 。
論luận 者giả 言ngôn 云vân 何hà 有hữu 彼bỉ 諸chư 種chủng 子tử 。 等đẳng 應ứng 時thời 和hòa 合hợp 能năng 生sanh 牙nha 等đẳng 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 諸chư 牙nha 等đẳng 先tiên 有hữu 所sở 起khởi 即tức 彼bỉ 諸chư 緣duyên 不bất 復phục 有hữu 生sanh 云vân 何hà 諸chư 果quả 由do 彼bỉ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 有hữu 生sanh 或hoặc 不bất 有hữu 者giả 此thử 復phục 云vân 何hà 。 故cố 下hạ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 謂vị 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 生sanh 果quả 者giả 。
和hòa 合hợp 中trung 有hữu 果quả 。 何hà 湏# 和hòa 合hợp 生sanh 。
釋thích 曰viết 此thử 無vô 有hữu 生sanh 若nhược 法pháp 已dĩ 有hữu 即tức 不bất 復phục 生sanh 此thử 即tức 止chỉ 遣khiển 法pháp 自tự 相tương/tướng 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 尒# 即tức 無vô 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 可khả 有hữu 。
故cố 頌tụng 荅# 言ngôn 。
若nhược 謂vị 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 生sanh 果quả 者giả 。
和hòa 合hợp 中trung 無vô 果quả 。 云vân 何hà 和hòa 合hợp 生sanh 。
釋thích 曰viết 此thử 即tức 比tỉ 量lượng 無vô 體thể 果quả 法pháp 不bất 生sanh 今kim 此thử 遮già 遣khiển 有hữu 生sanh 故cố 無vô 所sở 生sanh 。 若nhược 言ngôn 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 果quả 法pháp 有hữu 體thể 者giả 皆giai 是thị 增tăng 上thượng 所sở 作tác 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 謂vị 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 有hữu 果quả 者giả 。
和hòa 合hợp 中trung 無vô 取thủ 。 何hà 有hữu 果quả 可khả 取thủ 。
釋thích 曰viết 於ư 和hòa 合hợp 中trung 無vô 有hữu 性tánh 故cố 如như 未vị 生sanh 物vật 體thể 和hòa 合hợp 法pháp 中trung 既ký 無vô 所sở 取thủ 智trí 者giả 於ư 中trung 。 不bất 起khởi 作tác 意ý 此thử 中trung 亦diệc 然nhiên 若nhược 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 諸chư 牙nha 等đẳng 果quả 無vô 所sở 取thủ 者giả 即tức 無vô 體thể 可khả 成thành 若nhược 有hữu 性tánh 遮già 遣khiển 此thử 還hoàn 有hữu 過quá 。
又hựu 數số 論luận 師sư 言ngôn 諸chư 作tác 力lực 用dụng 有hữu 其kỳ 能năng 所sở 皆giai 無vô 異dị 性tánh 若nhược 自tự 體thể 力lực 用dụng 能năng 有hữu 其kỳ 果quả 即tức 因nhân 中trung 微vi 細tế 力lực 能năng 非phi 果quả 體thể 有hữu 若nhược 異dị 於ư 果quả 亦diệc 無vô 所sở 得đắc 。 如như 是thị 決quyết 定định 如như 先tiên 所sở 說thuyết 。 若nhược 果quả 法pháp 麤thô 體thể 而nhi 不bất 有hữu 者giả 彼bỉ 即tức 無vô 因nhân 是thị 即tức 果quả 法pháp 麤thô 體thể 而nhi 無vô 力lực 能năng 於ư 諸chư 作tác 用dụng 能năng 所sở 法pháp 中trung 且thả 無vô 異dị 因nhân 亦diệc 無vô 異dị 果quả 於ư 出xuất 世thế 法pháp 中trung 。 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 。 繫hệ 属# 所sở 起khởi 如như 我ngã 宗tông 後hậu 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 謂vị 眾chúng 因nhân 緣duyên 。 和hòa 合hợp 無vô 果quả 者giả 。
是thị 即tức 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 與dữ 非phi 因nhân 緣duyên 同đồng 。
釋thích 曰viết 此thử 頌tụng 意ý 者giả 以dĩ 果quả 空không 故cố 若nhược 果quả 體thể 空không 即tức 止chỉ 諸chư 因nhân 緣duyên 何hà 以dĩ 故cố 謂vị 因nhân 生sanh 果quả 因nhân 體thể 力lực 能năng 相tương/tướng 用dụng 壞hoại 已dĩ 自tự 果quả 即tức 滅diệt 若nhược 或hoặc 不bất 滅diệt 。 此thử 復phục 云vân 何hà 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
因nhân 若nhược 未vị 與dữ 果quả 。 是thị 因nhân 先tiên 滅diệt 者giả 。
因nhân 滅diệt 而nhi 果quả 生sanh 。 果quả 起khởi 即tức 無vô 因nhân 。
釋thích 曰viết 不bất 欲dục 有hữu 其kỳ 無vô 因nhân 之chi 果quả 墮đọa 多đa 過quá 失thất 故cố 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
若nhược 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 如như 是thị 果quả 同đồng 生sanh 。
能năng 生sanh 及cập 所sở 生sanh 。 亦diệc 如như 燈đăng 與dữ 光quang 。
釋thích 曰viết 如như 影ảnh 如như 牙nha 是thị 義nghĩa 應ưng 知tri 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
亦diệc 非phi 先tiên 有hữu 果quả 。 然nhiên 後hậu 方phương 和hòa 合hợp 。
生sanh 已dĩ 還hoàn 復phục 生sanh 。 即tức 墮đọa 一nhất 時thời 過quá 。
此thử 中trung 有hữu 問vấn 若nhược 能năng 生sanh 所sở 生sanh 同đồng 在tại 一nhất 時thời 此thử 有hữu 何hà 過quá 荅# 已dĩ 生sanh 未vị 生sanh 若nhược 因nhân 若nhược 果quả 。 能năng 生sanh 所sở 生sanh 二nhị 法pháp 不bất 和hòa 合hợp 謂vị 以dĩ 因nhân 果quả 性tánh 壞hoại 互hỗ 相tương 有hữu 其kỳ 能năng 生sanh 所sở 生sanh 此thử 墮đọa 過quá 失thất 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 先tiên 有hữu 果quả 生sanh 然nhiên 後hậu 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 顯hiển 明minh 邪tà 。
故cố 頌tụng 遣khiển 言ngôn 。
若nhược 先tiên 無vô 和hòa 合hợp 。 而nhi 有hữu 果quả 生sanh 者giả 。
是thị 即tức 離ly 因nhân 緣duyên 。 乃nãi 成thành 無vô 因nhân 果quả 。
釋thích 曰viết 此thử 中trung 亦diệc 無vô 無vô 因nhân 之chi 果quả 道Đạo 理lý 可khả 得đắc 。
又hựu 數số 論luận 師sư 言ngôn 若nhược 因nhân 法pháp 向hướng 果quả 即tức 無vô 無vô 因nhân 之chi 果quả 謂vị 因nhân 法pháp 雖tuy 壞hoại 後hậu 有hữu 果quả 起khởi 。
論luận 者giả 言ngôn 此thử 中trung 亦diệc 無vô 因nhân 法pháp 先tiên 滅diệt 後hậu 有hữu 果quả 成thành 若nhược 因nhân 滅diệt 有hữu 果quả 者giả 彼bỉ 因nhân 生sanh 成thành 次thứ 第đệ 即tức 無vô 所sở 依y 此thử 言ngôn 先tiên 法pháp 者giả 即tức 是thị 因nhân 法pháp 因nhân 法pháp 若nhược 滅diệt 因nhân 即tức 無vô 體thể 。
復phục 次thứ 頌tụng 言ngôn 。
法pháp 滅diệt 即tức 是thị 無vô 。 壞hoại 法pháp 無vô 別biệt 體thể 。
是thị 即tức 前tiền 生sanh 因nhân 。 而nhi 墮đọa 重trọng/trùng 生sanh 過quá 。
釋thích 曰viết 此thử 中trung 云vân 何hà 。 若nhược 無vô 先tiên 法pháp 而nhi 有hữu 後hậu 法pháp 次thứ 第đệ 和hòa 合hợp 彼bỉ 不bất 可khả 見kiến 云vân 何hà 前tiền 生sanh 因nhân 法pháp 體thể 相tướng 而nhi 能năng 重trọng/trùng 生sanh 此thử 有hữu 過quá 失thất 果quả 成thành 因nhân 滅diệt 。 有hữu 別biệt 異dị 故cố 。
復phục 有hữu 人nhân 言ngôn 若nhược 法pháp 先tiên 滅diệt 不bất 離ly 因nhân 法pháp 自tự 體thể 後hậu 有hữu 法pháp 成thành 如như 是thị 有hữu 因nhân 和hòa 合hợp 可khả 生sanh 邪tà 。
論luận 者giả 言ngôn 若nhược 因nhân 果quả 二nhị 法pháp 前tiền 後hậu 建kiến 立lập 有hữu 體thể 生sanh 成thành 即tức 有hữu 果quả 利lợi 若nhược 因nhân 生sanh 果quả 已dĩ 因nhân 住trụ 果quả 中trung 即tức 彼bỉ 果quả 法pháp 別biệt 異dị 有hữu 生sanh 。
大Đại 乘Thừa 中Trung 觀Quán 釋Thích 論Luận 卷quyển 第đệ 十thập 三tam
甲giáp 辰thần 歲tuế 高cao 麗lệ 國quốc 大đại 藏tạng 都đô 監giám 奉phụng
敕sắc 彫điêu 造tạo