LUẬN ĐẠI TÔNG ĐỊA HUYỀN VĂN BẢN
Tác giả: Bồ tát Mã Minh.
Hán dịch: Đời Trần, Đại sư Chân Đế.
Việt dịch: Cư sĩ Nguyên Huệ (2013).
QUYỂN 3
* Thứ 5: Phần Đại Quyết Trạch kim luân sơn vương đạo lộ.
Như vậy là đã nói về Phần Đại Quyết Trạch kim cang bảo luân sơn vương. Tiếp theo là nói về Phần Đại Quyết Trạch kim luân sơn vương đạo lộ. Tướng ấy là thế nào?
* Kệ viết:
Trong đạo lộ Sơn Vương
Gồm có mười lăm vị
Trong thể năm loại vị
Đều có ba tác dụng.
* Luận nói: Trong đạo lộ của Kim Luân Sơn Vương này thì kiến lập bao nhiêu phần vị làm số lượng của đạo lộ? Nói rộng tuy là vô lượng, nhưng nói tóm lược thì có mười lăm loại phần vị, dùng phần vị như vậy làm phần vị của đạo lộ. Như kệ viết: “Trong đạo lộ Sơn Vương, Gồm có mười lăm vị”. Vì nhân duyên gì để nhận biết rõ ràng là trong đạo lộ này có mười lăm loại phần vị căn bản? Nghĩa là trong năm loại phần vị nơi thể của Kim Cang Đại Lực Bảo Luân Sơn Vương kia, mỗi mỗi thảy đều có ba thứ tác dụng tự tại. Do nghĩa này nên thành lập danh số mười lăm loại có sai biệt. Như kệ viết: “Trong thể năm loại vị, Đều có ba tác dụng”. Trong Khế kinh Cố Phương nói như vầy: “Trong một khu vực, dân chúng của vua hành nơi địa địa, chỉ có mười lăm loại phần vị nơi số nghiệp của phần thể, không có phần vị khác”. Cho đến nói rộng. Nhưng trong Khế kinh Minh Thần Diệu Lý thì nói như vầy: “Có hai mươi lăm loại phần vị sai biệt, chọn lấy vương gia để chuyển, không phải chọn lấy sự tạo tác chuyển”. Tạo tác chuyển thâu tóm mười lăm loại phần vị, danh tự hình tướng tức như thế nào?
* Kệ viết:
Hiểu rõ và xa số
Tương tục cùng ba hợp
Động khắp chẳng động khắp
Chữ bằng gồm rộng lớn.
Đến khắp đến không khắp
Tiêu trừ, lập cùng lìa
Đấy gọi mười lăm danh
Như thứ lớp nên quán.
* Luận nói: Theo trong thể của thứ lớp dần chuyển tức có ba loại tác dụng. Những gì là ba loại? Một là tác dụng thông đạt rõ ràng xét kỹ về địa, kiến lập vị địa theo thứ lớp không tạp loạn, vì hành đạo phân minh danh nghĩa cùng hiểu rõ. Như kệ viết: “Hiểu rõ”. Hai là tác dụng của vô số hành xa tu xa, trải qua vô lượng kiếp, vượt qua các phần vị này, tu tập công đức không cùng tận. Như kệ viết: “Và xa số”. Ba là tác dụng luôn luôn chuyển không đoạn không tận, trong từng sát na trong từng thời gian thường hằng tự nhiên chuyển không dứt. Như kệ viết: “Tương tục”. Đấy gọi là ba loại tác dụng.
Theo trong thể của các pháp bình đẳng như vậy, cũng có ba loại tác dụng. Những gì là ba loại? Một là tác dụng của chủ thể giảng giải, chủ thể hiểu rõ hợp nhất. Ngôn thuyết khéo léo, tuệ giác vô ngại, số ấy là vô lượng nơi một kim cang. Hai là tác dụng của đối tượng giảng giải, đối tượng chứng đắc hợp nhất. Nghĩa cực sâu xa, lý huyền thắng diệu, chỉ là một khu vực, chỉ là một thân tướng, không có hai nẻo. Ba là tác dụng thuận theo hữu danh hợp nhất. Tùy theo đối tượng thích ứng ấy mà tất cả có danh xưng, tất cả thảy đều là một thân kim cang. Đấy gọi là ba loại tác dụng. Như kệ viết: “Cùng ba hợp”.
Theo trong thể rốt ráo trọn vẹn cũng có ba loại tác dụng. Những gì là ba loại? Một là tác dụng chuyển động viên mãn cùng khắp. Nơi thời thứ nhất dựa trong một phần vị, thâu tóm thông suốt hết thảy, nên chuyển biến rốt ráo. Như kệ viết: “Động khắp”. Hai là tác dụng không động viên mãn cùng khắp. Chuyển biến như vậy là trong hết thảy vô lượng phần vị, còn lại thì không dời không chuyển mà luôn quyết định. Như kệ viết: “Chẳng động khắp”. Ba là tác dụng của danh cú văn tự không phân biệt, là thuận theo ở trước đã xướng lên cùng với số còn lại là một. Như kệ viết: “Chữ bằng”. Đấy gọi là ba tác dụng.
Theo trong thể viên mãn cùng khắp cũng có ba loại tác dụng. Những gì là ba loại? Một là tác dụng rộng lớn vô lượng vô biên, là tự thể của pháp ấy xuất hiện nghiệp tướng, rộng lớn tận cùng không có phần hạn. Như kệ viết: “Gồm rộng lớn”. Hai là tác dụng thông đạt đến khắp vô ngại, là một thời kiến lập hết thảy phần vị. Như kệ viết: “Đến khắp”. Ba là tác dụng tột cùng vô số không hiện khắp, là trải qua chung khắp nhưng chỉ có một biên. Như kệ viết: “Đến không khắp”. Đấy gọi là ba loại tác dụng.
Theo trong thể của câu phi dứt lìa cũng có ba loại tác dụng. Những gì là ba loại? Một là tác dụng làm tiêu tan không có kiến lập, là tất cả các pháp thảy đều trừ bỏ không có thừa nhận. Như kệ viết: “Tiêu trừ”. Hai là tác dụng kiến lập các pháp đều duy trì, là hết thảy các pháp do nghĩa “Câu phi” để thành tựu lý này. Như kệ viết: “Lập”. Ba là tác dụng tiêu tan, kiến lập cùng dứt bặt, là hoàn toàn tuyệt đạo kiến lập rộng. Như kệ viết: “Cùng lìa”. Đấy gọi là ba loại tác dụng.
Đó là danh tự của mười lăm loại phần vị. Phần vị của đạo lộ này thì bậc đại lợi căn mới có thể thông đạt, hạng chúng sinh độn căn quyết định là khó hiểu rõ. Như kệ viết: “Đấy gọi mười lăm danh tự, Như thứ lớp nên quán”.
Các phần vị như vậy cũng một thời xuất hưng, cũng khác thời xuất hưng, cũng cùng thời xuất hưng. Cũng một xứ chuyển, cũng khác xứ chuyển, cũng cùng xứ chuyển. Cũng không xuất hưng, cũng không dời chuyển. Cũng chỉ một loại, cũng là nhiều loại. Đối với pháp căn bản kia có tạo công dụng, có tạo phương tiện, tự nhiên tự tại, kiến lập tạo tác. Nên quán xét kỹ.
* Thứ 6: Phần Đại Quyết Trạch độc nhất sơn vương ma ha sơn vương.
Như vậy là đã nói về Phần Đại Quyết Trạch kim luân sơn vương đạo lộ. Tiếp theo là nói về Phần Đại Quyết Trạch độc nhất sơn vương ma ha sơn vương. Tướng ấy là thế nào?
* Kệ viết:
Trong Ma Ha Sơn Vương
Gồm có ngàn hai trăm
Bảy mươi lăm loại vị
Là năm mươi mốt loại.
Trong vị dại căn bản
Đều mỗi mỗi đều đều
Năm vị như dần chuyển
Nên an lập đầy đủ.
* Luận nói: Trong thể của Độc Nhất Sơn Vương Ma Ha Sơn Vương này, kiến lập bao nhiêu phần vị để làm phần của thể? Nói rộng tuy là vô lượng, nhưng nói tóm lược về phần chính tức chỉ có một ngàn hai trăm bảy mươi lăm loại phần vị quyết định. Như kệ viết: “Trong Ma Ha Sơn Vương, Gồm có ngàn hai trăm, Bảy mươi lăm loại vị”. Do nhân duyên gì mà trong thể của Sơn Vương có một ngàn hai trăm bảy mươi lăm phần vị hiện nhận biết rõ? Đó gọi là trong năm mươi mốt loại phần vị căn bản thường hằng mỗi mỗi loại đều có năm loại phần vị chuyển biến đầy đủ, là các pháp bình đẳng dần chuyển theo thứ lớp, là rốt ráo trọn vẹn, viên mãn cùng khắp, câu phi lìa dứt. Cũng trong năm loại phần vị như dần chuyển v.v… mỗi mỗi đều mở ra năm loại phần vị riêng biệt như dần chuyển v.v…, vì vậy đã thành lập một ngàn hai trăm bảy mươi lăm phần vị. Như kệ viết: “Là năm mươi mốt loại, Trong vị đại căn bản, Đều mỗi mỗi đều đều, Năm vị như dần chuyển, Nên an lập đầy đủ”. Vì thế trong thể của Độc Nhất Sơn Vương Ma Ha Sơn Vương này, một ngàn hai trăm bảy mươi lăm phần vị như vậy, cũng một một thời chuyển, cũng khác một thời chuyển, cũng cùng một thời chuyển, cũng đều chẳng phải là chuyển, cũng một thời một xứ chuyển, cũng một thời khác xứ chuyển, cũng khác thời khác xứ chuyển, cũng đều chẳng phải là chuyển, tự tại tự nhiên không chướng không ngại. Thế nên nói là Pháp giới bản tạng vô tận hư không đại đà đà phiệt la nơi Địa địa xuất sinh Tạng pháp môn đại hải quảng đức vô cùng tận.
Trong Khế kinh Đại Trí Trang Nghiêm Pháp Giới Tánh Thân Thậm Thâm giảng nói như vầy: “Không phải so sánh, không phải thí dụ, vì khó có thể suy nghĩ nêu bày, một thể của biển lớn ẩn tàng trong biển lớn, chủng loại của ba phẩm đức trong địa địa căn bản, đầy đủ viên mãn không thiếu mất. Những gì là ba phẩm? Một là đức thuộc loại phẩm thượng, vì danh tự của phần vị ấy là rất nhiều, vô số, số lượng ấy so với số vi trần trong mười phương thế giới là như nhau. Hai là đức thuộc loại phẩm trung, vì danh tự của phần vị đó, số lượng ấy so với số vi trần của trăm trăm trăm ức tam thiên đại thiên thế giới là như nhau. Ba là đức thuộc loại phẩm hạ, vì danh tự của phần vị đó có một ngàn hai trăm bảy mươi lăm phần vị. Đấy gọi là ba phẩm. Như vậy, các phần vị từ một một một một một một, cho đến vô lượng vô lượng vô lượng vô lượng vô lượng vô lượng”. Cho đến nói rộng.
HẾT – QUYỂN 3
1668-Luận Thích Ma Ha Diễn