御Ngự 製Chế 秘Bí 藏Tạng 詮Thuyên
Quyển 0026
宋Tống 太Thái 宗Tông 趙Triệu 炅 撰Soạn
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 懷hoài 感cảm 一nhất 百bách 韻vận 詩thi 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 六lục 。 (# 卷quyển 上thượng )# 。 肥phì 。
一nhất 統thống 乾can/kiền/càn 坤# 順thuận 太thái 初sơ
(# 方phương 今kim 之chi 御ngự 極cực 也dã 六lục 合hợp 無vô 外ngoại 萬vạn 邦bang 克khắc 寧ninh 以dĩ 無vô 心tâm 而nhi 為vi 心tâm 不bất 治trị 而nhi 為vi 治trị 恩ân 霑triêm 草thảo 木mộc 信tín 及cập 豚đồn 魚ngư 玄huyền 同đồng 太thái 始thỉ 之chi 風phong 妙diệu 盡tận 無vô 為vi 之chi 化hóa 故cố 邈mạc 乾can/kiền/càn 坤# 而nhi 一nhất 統thống 也dã )# 。
照chiếu 臨lâm 無vô 外ngoại 越việt 唐đường 虞ngu
(# 窮cùng 日nhật 之chi 所sở 照chiếu 極cực 月nguyệt 之chi 所sở 臨lâm 咸hàm 一nhất 乎hồ 心tâm 率suất 歸quy 大đại 化hóa 故cố 云vân 無vô 外ngoại 也dã 且thả 堯# 有hữu 所sở 不bất 俻# 舜thuấn 有hữu 所sở # 行hành 我ngã 朝triêu 兼kiêm 而nhi 有hữu 之chi 不bất 越việt 而nhi 何hà )# 。
樂nhạo/nhạc/lạc 推thôi 大đại 定định 聲Thanh 聞Văn 遠viễn
(# 不bất 舉cử 干can 戈qua 而nhi 天thiên 下hạ 大đại 定định 凡phàm 聲thanh 教giáo 所sở 被bị 孰thục 不bất 樂nhạo 推thôi 必tất 使sử 乎hồ 千thiên 載tái 之chi 下hạ 無vô 名danh 而nhi 名danh 不bất 德đức 而nhi 德đức 故cố 聲Thanh 聞Văn 自tự 遠viễn 也dã 豈khởi 不bất 然nhiên 哉tai )# 。
聴# 斷đoạn 無vô 疑nghi 自tự 卷quyển 舒thư
(# 握ác 機cơ 創sáng/sang 歷lịch 執chấp 天thiên 下hạ 之chi 柄bính 以dĩ 聴# 以dĩ 斷đoạn 可khả 卷quyển 可khả 舒thư 則tắc 上thượng 帝đế 之chi 心tâm 授thọ 蒼thương 生sanh 之chi 福phước 高cao 懸huyền 睿# 鑑giám 固cố 無vô 疑nghi 也dã )# 。
化hóa 導đạo 隨tùy 時thời 彰chương 覆phúc 載tải
(# 天thiên 以dĩ 不bất 言ngôn 而nhi 覆phú 而nhi 四tứ 時thời 行hành 焉yên 地địa 以dĩ 不bất 言ngôn 而nhi 載tái 而nhi 萬vạn 物vật 生sanh 焉yên 今kim 御ngự 天thiên 下hạ 者giả 以dĩ 沉trầm 潛tiềm 剛cang 克khắc 高cao 明minh 柔nhu 克khắc 化hóa 之chi 導đạo 之chi 隨tùy 時thời 之chi 義nghĩa 。 遠viễn 矣hĩ 哉tai 所sở 以dĩ 彰chương 天thiên 地địa 覆phúc 載tải 之chi 德đức 也dã )# 。
周chu 通thông 利lợi 物vật 混hỗn 車xa 書thư
(# 物vật 即tức 萬vạn 彙vị 之chi 通thông 稱xưng 也dã 周chu 無vô 不bất 俻# 通thông 無vô 不bất 該cai 因nhân 民dân 之chi 利lợi 以dĩ 利lợi 之chi 則tắc 及cập 物vật 之chi 心tâm 曾tằng 無vô 有hữu 量lượng 矣hĩ 故cố 書thư 軌quỹ 以dĩ 之chi 而nhi 混hỗn 同đồng 也dã )# 。
唯duy 慙tàm 寡quả 昧muội 齊tề 堯# 世thế
(# 惟duy 皇hoàng 作tác 極cực 而nhi 民dân 用dụng 康khang 式thức 驗nghiệm 帝đế 書thư 寔thật 同đồng 堯# 代đại 故cố 云vân 齊tề 也dã 又hựu 以dĩ 其kỳ 大đại 而nhi 不bất 言ngôn 其kỳ 大đại 故cố 云vân 寡quả 昧muội 矣hĩ )# 。
深thâm 愧quý 微vi 言ngôn 頌tụng 帝đế 居cư
(# 百bách 代đại 之chi 下hạ 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 通thông 謂vị 之chi 微vi 也dã 多đa 銘minh 於ư 帝đế 座tòa 之chi 側trắc 時thời 或hoặc 諷phúng 之chi 必tất 造tạo 其kỳ 極cực 然nhiên 以dĩ 生sanh 知tri 自tự 慶khánh 崇sùng 重trọng/trùng 前tiền 脩tu 故cố 持trì 言ngôn 之chi 愧quý 矣hĩ )# 。
端đoan 拱củng 未vị 知tri 何hà 所sở 措thố
(# 垂thùy 衣y 端đoan 拱củng 負phụ 扆# 凝ngưng 旒lưu 常thường 慮lự 政chánh 之chi 未vị 敷phu 化hóa 之chi 未vị 洽hiệp 而nhi 智trí 用dụng 明minh 略lược 尚thượng 謂vị 無vô 所sở 措thố 焉yên )# 。
招chiêu 賢hiền [車*(乞-乙+小)]# 念niệm 慮lự 関# 子tử
(# 國quốc 家gia 懸huyền 科khoa 待đãi 士sĩ 修tu 仁nhân 來lai 遠viễn 豐phong 爵tước 扶phù 以dĩ 禮lễ 忠trung 良lương 峻tuấn 刑hình 賞thưởng 而nhi 旌tinh 懲# 勸khuyến 並tịnh 出xuất 宸# 衷# 矣hĩ )# 。
常thường 持trì 警cảnh 誡giới 綏tuy 仁nhân 惠huệ
(# 每mỗi 念niệm 蒼thương 生sanh 過quá 於ư 赤xích 子tử 而nhi 兢căng 兢căng 在tại 位vị 惕dịch 惕dịch 臨lâm 朝triêu 如như 馭ngự 朽hủ 索sách 以dĩ 莅lị 天thiên 下hạ )# 。
運vận 偶ngẫu 承thừa 平bình 免miễn 負phụ 芻sô
(# 代đại 属# 昌xương 期kỳ 運vận 當đương ▆# 泰thái 民dân 安an 佫# 阜phụ 國quốc 富phú 家gia 肥phì 聞văn 道đạo 路lộ 之chi 歌ca 並tịnh 京kinh 坵# 之chi 詠vịnh )# 。
區khu 別biệt 動động 來lai 敷phu 教giáo 令linh
(# 發phát 號hiệu 施thí 令linh 黜truất 幽u 陟trắc 明minh 並tịnh 革cách 故cố 鼎đỉnh 新tân 移di 風phong 易dị 俗tục 中trung 興hưng 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 載tái 造tạo 典điển 章chương )# 。
庶thứ 幾kỷ 閑nhàn 暇hạ 少thiểu 縈oanh 紆hu
(# 萬vạn 機cơ 暇hạ 日nhật 庶thứ 政chánh 餘dư 時thời 或hoặc 命mạng 以dĩ 琴cầm 碁kì 或hoặc [門@允]# 之chi 翰hàn 墨mặc 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 為vi 之chi 化hóa 暢sướng 有hữu 道đạo 之chi 風phong )# 。
千thiên 峯phong 路lộ 險hiểm 非phi 三tam 島đảo
(# 千thiên 峯phong 鏁tỏa 翠thúy 萬vạn 仞nhận 盤bàn 空không 雖tuy 非phi 三tam 島đảo 之chi 游du 頗phả 盡tận 十thập 洲châu 之chi 美mỹ 幽u 人nhân 至chí 止chỉ 不bất 亦diệc 遠viễn 哉tai )# 。
一nhất 葉diệp 輕khinh 舟chu 泛phiếm 五ngũ 湖hồ
(# 懷hoài 靈linh 之chi 士sĩ 養dưỡng 素tố 之chi 流lưu 高cao 乘thừa 一nhất 葉diệp 之chi 舟chu 遠viễn 泛phiếm 五ngũ 湖hồ 之chi 上thượng )# 。
分phần/phân 。
(# 長trường 流lưu 天thiên 潢# 也dã 滔thao 滔thao 遠viễn 注chú 邈mạc 無vô 津tân 涯nhai 散tán 施thí 即tức 為vi 天thiên 澤trạch 分phần/phân 。 [# 泳# )-# 永vĩnh +(# 瓜qua -# 。
寰# 瀛doanh 相tương/tướng 踵chủng 別biệt 親thân 踈sơ
(# 父phụ 慈từ 子tử 孝hiếu 兄huynh 友hữu 弟đệ 恭cung 民dân 之chi 要yếu 道đạo 政chánh 化hóa 既ký 洽hiệp 仁nhân 惠huệ 已dĩ 敷phu 區khu 宇vũ 之chi 人nhân 自tự 相tương/tướng 踵chủng 継# 和hòa 睦mục 親thân 踈sơ 歸quy 乎hồ 孝hiếu 道đạo )# 。
姦gian 欺khi 己kỷ 塞tắc 根căn 源nguyên 盡tận
(# 寰# 海hải 宣tuyên 穆mục 清thanh 之chi 化hóa 朝triêu # 任nhậm 鯁# 亮lượng 之chi 臣thần 剛cang 憲hiến 有hữu 章chương 賞thưởng 黜truất 司ty 秩# 則tắc 姦gian 宄quỹ 之chi 軰# 欺khi 詐trá 之chi 徒đồ 不bất 能năng 恣tứ 彼bỉ 兇hung 狂cuồng 肆tứ 其kỳ 驕kiêu 踞cứ )# 。
暴bạo 虐ngược 潛tiềm 消tiêu 蔓mạn 草thảo 除trừ
(# 教giáo 化hóa 之chi 所sở 不bất 及cập 。 則tắc 侮vũ 慢mạn 自tự 貽# 暴bạo 虐ngược 是thị 作tác 農nông 工công 之chi 所sở 不bất 勤cần 則tắc 蔓mạn 草thảo 滋tư 延diên 敗bại 乎hồ 稼giá 穡# 今kim 無vô 為vi 道Đạo 著trước 可khả 大đại 功công 周chu 強cường/cưỡng 暴bạo 之chi 人nhân 不bất 相tương 侵xâm 凌lăng 如như 蔓mạn 草thảo 之chi 於ư 農nông 工công 不bất 能năng 恣tứ 其kỳ 滋tư 蔓mạn 矣hĩ )# 。
才tài 業nghiệp 所sở 高cao 歸quy 汗hãn 渙#
(# 抱bão 經kinh 天thiên 之chi 才tài 懷hoài 佐tá 理lý 之chi 器khí 若nhược 皐# 戞# 稷tắc 卨# 入nhập 凱# 八bát 元nguyên 俾tỉ 帝đế 王vương 明minh 齊tề 日nhật 月nguyệt 恩ân 同đồng 雨vũ 露lộ 施thí 之chi 則tắc 為vi 乎hồ 渥ác 澤trạch 汗hãn 渙# 於ư 天thiên 地địa 之chi 內nội 霑triêm 濡nhu 於ư 動động 植thực 之chi 中trung 者giả 矣hĩ )# 。
賞thưởng 功công 何hà 恡lận 借tá 吹xuy 噓hư
(# 褒bao 善thiện 貶biếm 惡ác 載tái 在tại 春xuân 秋thu 有hữu 功công 者giả 加gia 位vị 准chuẩn 爵tước 無vô 功công 者giả 削tước 地địa 降giáng/hàng 官quan 是thị 知tri 春xuân 之chi 來lai 昆côn 虫trùng 逐trục 吹xuy 噓hư 而nhi 生sanh 秋thu 之chi 至chí 品phẩm 彙vị 隨tùy 肅túc 殺sát 而nhi 謝tạ 不bất 肖tiếu 則tắc 肅túc 殺sát 是thị 冝# 若nhược 賢hiền 則tắc 吹xuy 噓hư 何hà 惜tích 也dã )# 。
狂cuồng 心tâm 屏bính 跡tích 皆giai 依y 度độ
(# 任nhậm 賢hiền 勿vật 貳nhị 賞thưởng 功công 無vô 私tư 則tắc 猖# 狂cuồng 愚ngu 鄙bỉ 之chi 徒đồ 復phục 何hà 恣tứ 貪tham 殘tàn 之chi 心tâm 縱túng/tung 猾# 亂loạn 之chi 志chí 動động 虞ngu 赴phó 溺nịch 畏úy 甚thậm 投đầu 荒hoang 遵tuân 我ngã 典điển 章chương 慎thận 茲tư 制chế 度độ )# 。
率suất 土thổ/độ 咸hàm 寬khoan 整chỉnh 下hạ 愚ngu
(# 普phổ 天thiên 之chi 下hạ 。 莫mạc 非phi 王vương 土thổ/độ 率suất 土thổ/độ 之chi 濱tân 莫mạc 非phi 王vương 臣thần 是thị 知tri 萬vạn 國quốc 之chi 風phong 繫hệ 一nhất 人nhân 之chi 化hóa 聖thánh 朝triêu 德đức 澤trạch 既ký 廣quảng 仁nhân 惠huệ 亦diệc 孚phu 惸# 嫠# 耆kỳ 艾ngải 孰thục 不bất 願nguyện 整chỉnh 愚ngu 蒙mông 稟bẩm 我ngã 王vương 度độ 踰du 越việt 之chi 法pháp 復phục 何hà 聞văn 哉tai )# 。
憲hiến 法pháp 逈huýnh 然nhiên 摧tồi 狡# 蠹đố
(# 憲hiến 章chương 有hữu 則tắc 法pháp 令linh 有hữu 䂓# 狂cuồng 悖bội 之chi 徒đồ 狡# 猾# 之chi 軰# 自tự 絕tuyệt 姦gian 詐trá 俱câu 奉phụng 條điều 章chương 如như 蠹đố 虫trùng 在tại 木mộc 無vô 所sở 施thí 為vi 也dã )# 。
公công 平bình 俄nga 見kiến 辯biện 精tinh 麤thô
(# 公công 平bình 之chi 義nghĩa 精tinh 麤thô 之chi 門môn 事sự 有hữu 所sở 歸quy 理lý 無vô 不bất 當đương 辯biện 別biệt 既ký 符phù 於ư 政chánh 化hóa 公công 清thanh 俄nga 見kiến 於ư 昭chiêu 蘇tô 委ủy 之chi 軄# 官quan 咸hàm 得đắc 其kỳ 理lý )# 。
淳thuần 和hòa 已dĩ 變biến 澆kiêu 漓# 態thái
(# 求cầu 衣y 未vị 明minh 孜tư 孜tư 致trí 理lý 欲dục 使sử 澆kiêu 漓# 之chi 薄bạc 俗tục 咸hàm 歸quy 淳thuần 朴phác 之chi 古cổ 風phong 守thủ 智trí 服phục 愚ngu 皆giai 得đắc 其kỳ 態thái )# 。
奔bôn 競cạnh 還hoàn 知tri 禮lễ 讓nhượng 趍#
(# 遁độn 跡tích 避tị 傜# 之chi 軰# 逢phùng 肆tứ 赦xá 而nhi 盡tận 復phục 家gia 鄉hương 頑ngoan 嚚ngân 愚ngu 鈍độn 之chi 夫phu 遇ngộ 文văn 明minh 而nhi 咸hàm 知tri 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc )# 。
庶thứ [孝-子+工]# 漸tiệm 營doanh 鄉hương 巷hạng 陌mạch
(# 堡# 里lý 之chi 間gian 巷hạng 陌mạch 之chi 內nội 秋thu 豐phong 歲tuế 稔# 俗tục 阜phụ 民dân 康khang 樂nhạo/nhạc/lạc 哉tai 庶thứ 老lão 之chi 人nhân 美mỹ 矣hĩ 昇thăng 平bình 之chi 化hóa 得đắc 不bất 營doanh 募mộ 耕canh 耘vân 皆giai 遂toại 其kỳ 所sở 矣hĩ )# 。
守thủ 臣thần 無vô 事sự 訟tụng # 虛hư
(# 巍nguy 巍nguy 聖thánh 化hóa 囹linh 圄ngữ 空không 而nhi 軄# 掌chưởng 清thanh 閑nhàn 蕩đãng 蕩đãng 皇hoàng 風phong 詞từ 訟tụng 息tức 而nhi 公công 私tư 舒thư 泰thái )# 。
願nguyện 聞văn 唘# 沃ốc 同đồng 韶thiều 護hộ
(# 韶thiều 護hộ 正chánh 聲thanh 之chi 樂lạc 唘# 沃ốc 直trực 諫gián 之chi 詞từ 聞văn 忠trung 讜# 之chi 言ngôn 若nhược 得đắc 韶thiều 謙khiêm 之chi 曲khúc )# 。
至chí 理lý 忠trung 貞trinh 惡ác 謟siểm 諛du
(# 想tưởng 先tiên 王vương 之chi 選tuyển 士sĩ 譴khiển 謫# 謟siểm 諛du 念niệm 古cổ 聖thánh 之chi 擢trạc 賢hiền 忠trung 良lương 錄lục 用dụng 將tương 今kim 倣# 古cổ 忠trung 貞trinh 進tiến 而nhi 狐hồ 媚mị 自tự 退thoái 矣hĩ )# 。
純thuần 直trực 但đãn 能năng 酬thù 雨vũ 露lộ
(# 為vi 臣thần 之chi 道đạo 純thuần 直trực 是thị 先tiên 恩ân 既ký 霑triêm 於ư 雨vũ 露lộ 酬thù 合hợp 効hiệu 於ư 忠trung 勤cần )# 。
矜căng 持trì 必tất 可khả 離ly 差sai 殊thù
(# 矜căng 持trì 大Đại 道Đạo 純thuần 一nhất 之chi 理lý 者giả 則tắc 必tất 超siêu 乎hồ 異dị 端đoan 息tức 乎hồ 紛phân 糺củ 自tự 然nhiên 離ly 差sai 殊thù 矣hĩ )# 。
升thăng 高cao 目mục 下hạ 存tồn 卑ty 小tiểu
(# 升thăng 高cao 者giả 皆giai 自tự 下hạ 而nhi 舉cử 理lý 含hàm 存tồn 其kỳ 卑ty 下hạ 流lưu 其kỳ 謙khiêm 光quang 不bất 可khả 居cư 其kỳ 安an 而nhi 忘vong 其kỳ 危nguy 處xứ 其kỳ 貴quý 而nhi 忘vong 其kỳ 賤tiện )# 。
捨xả 短đoản 從tùng 長trường/trưởng 入nhập 奧áo 區khu
(# 捨xả 其kỳ 所sở 短đoản 從tùng 其kỳ 所sở 長trưởng 者giả 所sở 謂vị 捐quyên 之chi 又hựu 損tổn 可khả 以dĩ 入nhập 大Đại 道Đạo 淵uyên 奧áo 之chi 區khu 宇vũ 也dã )# 。
赫hách 弈dịch 明minh 然nhiên 欣hân 世thế 俗tục
(# 赫hách 弈dịch 明minh 然nhiên 則tắc 帝đế 道đạo 如như 日nhật 月nguyệt 之chi 明minh 。 照chiếu 臨lâm 天thiên 下hạ 而nhi 無vô 私tư 也dã 所sở 以dĩ 民dân 受thọ 其kỳ 賜tứ 而nhi 欣hân 樂nhạo 也dã )# 。
希hy 夷di 道đạo 泰thái 握ác 乾can/kiền/càn 符phù
(# 視thị 之chi 不bất 見kiến 名danh 曰viết 希hy 聴# 之chi 不bất 聞văn 名danh 曰viết 夷di 則tắc 聖thánh 人nhân 無vô 為vi 之chi 道Đạo 。 泰thái 然nhiên 也dã 夫phu 如như 是thị 可khả 以dĩ 握ác 乾can/kiền/càn 符phù 而nhi 升thăng 大đại 實thật 矣hĩ )# 。
優ưu 容dung 儼nghiễm 雅nhã 周chu 通thông 濟tế
(# 優ưu 容dung 則tắc 王vương 道đạo 蕩đãng 蕩đãng 儼nghiễm 肅túc 和hòa 雅nhã 周chu 極cực 有hữu 祗chi 通thông 濟tế 萬vạn 方phương 遠viễn 安an 邇nhĩ 肅túc )# 。
鄙bỉ 陋lậu 恢khôi 張trương 作tác 教giáo 敷phu
(# 鄙bỉ 陋lậu 之chi 俗tục 聖thánh 人nhân 皆giai 視thị 如như 赤xích 子tử 。 所sở 以dĩ 恢khôi 張trương 至chí 道đạo 作tác 教giáo 敷phu 演diễn 而nhi 化hóa 導đạo 之chi )# 。
等đẳng 級cấp 遞đệ 遷thiên 崇sùng 厚hậu 德đức
(# 凡phàm 百bách 之chi 官quan 所sở 以dĩ 等đẳng 級cấp 遞đệ 遷thiên 者giả 蓋cái 以dĩ 德đức 而nhi 升thăng 也dã 故cố 有hữu 位vị 者giả 競cạnh 修tu 其kỳ 德đức 矣hĩ )# 。
豈khởi 遑hoàng 安an 處xứ 用dụng 相tương/tướng 拘câu
(# 為vi 君quân 之chi 難nạn/nan 為vi 臣thần 不bất 易dị 且thả 居cư 上thượng 者giả 猶do 虛hư 心tâm 以dĩ 御ngự 物vật 豈khởi 居cư 下hạ 者giả 不bất 盡tận 心tâm 以dĩ 事sự 君quân 必tất 能năng 夙túc 興hưng 夜dạ 寐mị 。 居cư 不bất 遑hoàng 寧ninh 則tắc 寵sủng 辱nhục 之chi 憂ưu 無vô 以dĩ 拘câu 也dã )# 。
端đoan 莊trang 盡tận 善thiện 延diên 鴻hồng 福phước
(# 端đoan 莊trang 乃nãi 士sĩ 之chi 常thường 也dã 猶do 可khả 以dĩ 資tư 其kỳ 大đại 福phước 况# 以dĩ 天thiên 下hạ 為vi 懷hoài 務vụ 其kỳ 兼kiêm 濟tế 而nhi 天thiên 不bất 再tái 祐hựu 乎hồ )# 。
返phản 朴phác 終chung 期kỳ 立lập 楷# 模mô
(# 夫phu 帝đế 道đạo 之chi 行hành 也dã 久cửu 矣hĩ 猶do 懷hoài 返phản 朴phác 之chi 心tâm 終chung 遂toại 必tất 成thành 之chi 志chí 盖# 所sở 以dĩ 欲dục 立lập 楷# 模mô 於ư 千thiên 載tái 之chi 下hạ 也dã )# 。
成thành 敗bại 誰thùy 知tri 容dung 易dị 失thất
(# 得đắc 喪táng 之chi 間gian 其kỳ 猶do 返phản 掌chưởng 耳nhĩ 必tất 湏# 以dĩ 其kỳ 難nạn 而nhi 圖đồ 其kỳ 易dị 誠thành 不bất 可khả 以dĩ 其kỳ 易dị 而nhi 從tùng 其kỳ 難nạn 也dã 故cố 多đa 失thất 矣hĩ )# 。
安an 危nguy 美mỹ 譽dự 甚thậm 難nan 乎hồ
(# 安an 危nguy 之chi 道đạo 美mỹ 譽dự 之chi 名danh 究cứu 理lý 而nhi 言ngôn 甚thậm 為vi 難nan 也dã )# 。
焦tiêu 勞lao 不bất 避tị 千thiên 年niên 日nhật
(# 千thiên 年niên 之chi 運vận 出xuất 三tam 代đại 而nhi 崇sùng 規quy 待đãi 旦đán 之chi 勤cần 與dữ 萬vạn 方phương 而nhi 作tác 則tắc 故cố 雖tuy 焦tiêu 勞lao 而nhi 不bất 避tị 也dã )# 。
救cứu 苦khổ 如như 烹phanh 萬vạn 億ức 爐lô
(# 天thiên 地địa 陰âm 陽dương 所sở 以dĩ 謂vị 之chi 爐lô 者giả 盖# 取thủ 其kỳ 能năng 成thành 熟thục 於ư 萬vạn 物vật 也dã 今kim 拯chửng 人nhân 之chi 苦khổ 惠huệ 人nhân 之chi 樂lạc 論luận 其kỳ 爐lô 也dã 孜tư 孜tư 汲cấp 汲cấp 。 寧ninh 止chỉ 乎hồ 一nhất 二nhị 將tương 隣lân 乎hồ 萬vạn 億ức 矣hĩ )# 。
去khứ 就tựu 若nhược 恆hằng 持trì 耿# 介giới
(# 人nhân 之chi 事sự 君quân 如như 子tử 之chi 事sự 父phụ 是thị 以dĩ 折chiết 旋toàn 進tiến 超siêu 宛uyển 約ước 謙khiêm 遜tốn 有hữu 倜# 儻thảng 之chi 冲# 襟khâm 蘊uẩn 豁hoát 達đạt 之chi 大đại 度độ 心tâm 堅kiên 匪phỉ 石thạch 性tánh 比tỉ 貞trinh 松tùng 是thị 持trì 耿# 介giới 矣hĩ )# 。
遠viễn 傾khuynh 竭kiệt 節tiết 是thị 良lương 啚#
(# 石thạch 雲vân 向hướng 化hóa 航# 海hải 來lai 王vương 皆giai 竭kiệt 志chí 於ư 彤đồng # 盡tận 臣thần 節tiết 於ư 丹đan 禁cấm 捨xả 小tiểu 事sự 大đại 去khứ 危nguy 就tựu 安an 。 是thị 良lương 啚# 也dã )# 。
但đãn 憑bằng 直trực 道đạo 來lai 干can 祿lộc
(# 國quốc 家gia 以dĩ 懇khẩn 爵tước 待đãi 士sĩ 仄# 席tịch 求cầu 賢hiền 有hữu 不bất 覊# 之chi 才tài 抱bão 正chánh 直trực 之chi 道Đạo 。 濟tế 民dân 利lợi 國quốc 干can 祿lộc 養dưỡng 親thân 者giả 無vô 不bất 得đắc 意ý 遂toại 志chí 者giả 也dã )# 。
莫mạc 遣khiển 回hồi 邪tà 用dụng 巧xảo 謨mô
(# 事sự 君quân 不bất 得đắc 以dĩ 讒sàm 侫# 在tại 口khẩu 矯kiểu 詐trá 為vi 心tâm 造tạo 其kỳ 偽ngụy 而nhi 弃khí 其kỳ 真chân 狐hồ 其kỳ 面diện 而nhi 狸li 其kỳ 德đức 情tình 多đa 貪tham 競cạnh 言ngôn 不bất 由do 裏lý 是thị 以dĩ 有hữu 機cơ 智trí 之chi 巧xảo 君quân 子tử 耻sỉ 而nhi 不bất 為vi 也dã )# 。
訓huấn 誥# 恬điềm 然nhiên 更cánh 不bất 法pháp
(# 聖thánh 人nhân 所sở 以dĩ 崇sùng 德đức 廣quảng 業nghiệp 是thị 乃nãi 外ngoại 訓huấn 農nông 桒# 內nội 興hưng 文văn 教giáo 扇thiên/phiến 淳thuần 風phong 而nhi 禮lễ 和hòa 樂nhạo/nhạc/lạc 暢sướng 闡xiển 無vô 為vi 而nhi 天thiên 成thành 地địa 平bình 更cánh 往vãng 朝triêu 奢xa 侈xỉ 之chi 䂓# 改cải 累lũy/lụy/luy 代đại 繁phồn 難nạn/nan 之chi 制chế 矣hĩ )# 。
品phẩm 提đề 自tự 覺giác 有hữu 均quân 輸du
(# 藻tảo 繪hội 皇hoàng 猷# 發phát 煇huy 鳴minh 祚tộ 恤tuất 物vật 而nhi 物vật 無vô 弃khí 物vật 用dụng 人nhân 而nhi 人nhân 無vô 弃khí 人nhân 是thị 以dĩ 山sơn 木mộc 澗giản 松tùng 咸hàm 入nhập 輪luân 轅viên 之chi 用dụng 樓lâu 丘khâu 飲ẩm 谷cốc 皆giai 陪bồi 鴛uyên 鷺lộ 之chi 行hành 矣hĩ )# 。
昌xương 朝triêu 畏úy 愛ái 懲# 貪tham 吏lại
(# 臨lâm 下hạ 有hữu 赫hách 御ngự 眾chúng 以dĩ 寬khoan 同đồng 堯# 日nhật 之chi 照chiếu 臨lâm 有hữu 畏úy 有hữu 愛ái 比tỉ 舜thuấn 絃huyền 之chi 教giáo 化hóa 無vô 黨đảng 無vô 偏thiên 邇nhĩ 肅túc 遐hà 安an 刑hình 清thanh 俗tục 阜phụ 矣hĩ )# 。
我ngã 代đại 銓thuyên 衡hành 委ủy 大đại 夫phu
(# 光quang 宅trạch 寰# 區khu 奉phụng 天thiên 明minh 命mạng 司ty 銓thuyên 土thổ/độ 士sĩ 絕tuyệt 僥kiểu 倖hãnh 之chi 門môn 持trì 衡hành 之chi 臣thần 蘊uẩn 輔phụ 弼bật 之chi 德đức 也dã )# 。
主chủ 聖thánh 當đương 因nhân 思tư 獵liệp 渭#
(# 獵liệp 渭# 者giả 昔tích 周chu 文văn 王vương 當đương 有hữu 天thiên 下hạ 時thời 呂lữ 望vọng 避tị 紂# 之chi 亂loạn 隱ẩn 釣điếu 於ư 渭# 文văn 王vương 夢mộng 得đắc 賢hiền 臣thần 於ư 是thị 出xuất 獵liệp 渭# 濱tân 之chi 際tế 遇ngộ 而nhi 舉cử 之chi 文văn 王vương 乃nãi 知tri 其kỳ 賢hiền 而nhi 用dụng 果quả 為vi 良lương 弼bật 後hậu 立lập 大đại 功công 斯tư 謂vị 聖thánh 德đức 文văn 明minh 應ưng 符phù 玄huyền 感cảm 故cố 賢hiền 手thủ 輔phụ 翊dực 輻bức 湊thấu 天thiên 階giai 者giả 也dã )# 。
臣thần 驕kiêu 未vị 必tất 擊kích 珊san 瑚hô
(# 為vi 臣thần 之chi 道đạo 善thiện 在tại 謙khiêm 恭cung 苟cẩu 縱túng/tung 驕kiêu 矜căng 曷hạt 保bảo 終chung 吉cát 如như 石thạch 崇sùng 恃thị 富phú 擊kích 王vương 愷# 之chi 珊san 瑚hô 必tất 不bất 免miễn 矣hĩ )# 。
神thần 光quang 夜dạ 燭chúc 崑# 山sơn 玉ngọc
(# 崔thôi 山sơn 積tích 於ư 瓊# 玉ngọc 瑩oánh 然nhiên 燭chúc 其kỳ 光quang 溫ôn 潤nhuận 無vô 瑕hà 盖# 比tỉ 之chi 於ư 德đức 且thả 聖thánh 人nhân 之chi 所sở 化hóa 洽hiệp 異dị 寶bảo 奇kỳ 珎# 靡mĩ 不bất 燭chúc 其kỳ 神thần 光quang 者giả )# 。
璧bích 月nguyệt 霄tiêu 分phần/phân 合hợp 浦# 珠châu
(# 月nguyệt 彩thải 分phần/phân 輝huy 洞đỗng 顯hiển 無vô 私tư 之chi 照chiếu 珠châu 還hoàn 合hợp 浦# 爰viên 彰chương 化hóa 德đức 之chi 功công 盖# 燭chúc 物vật 無vô 私tư 致trí 物vật 無vô 不bất 復phục 者giả 矣hĩ )# 。
縹# 緲# 恆Hằng 沙sa 搖dao 碧bích 落lạc
(# 縹# 緲# 者giả 高cao 遠viễn 之chi 貌mạo 麗lệ 景cảnh 芬phân 芳phương 帶đái 于vu 碧bích 落lạc 之chi 上thượng 高cao 而nhi 且thả 遠viễn 足túc 以dĩ 觀quán 之chi 適thích 于vu 道đạo 情tình 者giả 也dã )# 。
霏phi 微vi 雲vân 雨vũ 潤nhuận 紅hồng 蕖cừ
(# 紅hồng 蕖cừ 則tắc 芙phù 蓉dung 也dã 霏phi 微vi 雲vân 雨vũ 時thời 以dĩ 潤nhuận 之chi 滋tư 以dĩ 光quang 輝huy 堪kham 為vi 景cảnh 玩ngoạn 也dã )# 。
花hoa 飛phi 起khởi 樹thụ 驚kinh 幽u 鳥điểu
(# 春xuân 滋tư 百bách 卉hủy 花hoa 木mộc 燦# 然nhiên 加gia 以dĩ 幽u 禽cầm 麗lệ 于vu 景cảnh 致trí 暢sướng 道đạo 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 如như 之chi )# 。
水thủy 壓áp 清thanh 天thiên 看khán 躍dược 魚ngư
(# 閑nhàn 步bộ 遊du 賞thưởng 縱túng/tung 翫ngoạn 林lâm 泉tuyền 觀quán 魚ngư 戲hí 躍dược 冷lãnh 浸tẩm 清thanh 天thiên 且thả 曰viết 道Đạo 德đức 之chi 餘dư 無vô 為vi 無vô 事sự 足túc 以dĩ 任nhậm 性tánh 逍tiêu 遙diêu 堪kham 觀quán 者giả 矣hĩ )# 。
北bắc 闕khuyết 閱duyệt 兵binh 精tinh 騎kỵ 射xạ
(# 人nhân 君quân 負phụ 扆# 親thân 撫phủ 龍long 韜# 秣# 馬mã 勵lệ 兵binh 長trường/trưởng 轡bí 遠viễn 馭ngự 閱duyệt 武võ 挍giảo 戰chiến 制chế 動động 安an 危nguy 非phi 耀diệu 武võ 功công 常thường 佐tá 王vương 道đạo 雄hùng 師sư 百bách 萬vạn 今kim 古cổ 寧ninh 如như 也dã )# 。
南nam 方phương 下hạ 水thủy 伇# 征chinh 途đồ
(# 江giang 鄉hương 之chi 地địa 水thủy 田điền 所sở 務vụ 負phụ 鋤# 灌quán 水thủy 播bá 殖thực 耕canh 耘vân 每mỗi 念niệm 征chinh 途đồ 遐hà 矜căng 力lực 穡# 也dã )# 。
德đức 音âm 湯thang 網võng 開khai 三tam 面diện
(# 仁nhân 深thâm 覆phúc 載tải 恩ân 極cực 照chiếu 臨lâm 類loại 成thành 湯thang 解giải 三tam 靣# 之chi 網võng 則tắc 翾# 飛phi 被bị 其kỳ 澤trạch 惠huệ 極cực 好hảo 生sanh 人nhân 推thôi 宥hựu 遇ngộ 亦diệc 其kỳ 矜căng 憐lân 之chi 德đức 也dã )# 。
拯chửng 溺nịch 黎lê 甿# 樂nhạo/nhạc/lạc 四tứ 隅ngung
(# 拯chửng 救cứu 黎lê 甿# 皆giai 知tri 利lợi 病bệnh 任nhậm 從tùng 所sở 欲dục 各các 親thân 其kỳ 業nghiệp 康khang 哉tai 入nhập 極cực 之chi 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 矣hĩ 四tứ 隅ngung 之chi 內nội )# 。
稟bẩm 奉phụng 朝triêu 儀nghi 修tu 軄# 貢cống
(# 朝triêu 章chương 俻# 舉cử 禮lễ 容dung 咸hàm 修tu 諸chư 侯hầu 皆giai 稟bẩm 於ư 朝triêu 儀nghi 萬vạn 國quốc 盡tận 修tu 於ư 軄# 貢cống 書thư 曰viết 禹vũ 別biệt 九cửu 州châu 任nhậm 土thổ/độ 作tác 貢cống )# 。
觀quan 瞻chiêm 景cảnh 象tượng 駕giá 乘thừa 桴phù
(# 四tứ 海hải 無vô 波ba 乘thừa 桴phù 入nhập 貢cống 八bát 蠻# 歛liễm 袵nhẫm 納nạp 賮# 來lai # 仰ngưỡng 奉phụng 天thiên 朝triêu 觀quán 光quang 象tượng 魏ngụy 乃nãi 皇hoàng 家gia 之chi 盛thịnh 事sự 盖# 王vương 道đạo 之chi 一nhất 畔bạn 也dã )# 。
秦tần 川xuyên 菓quả 熟thục 思tư 鸚anh 鵡vũ
(# 鸚anh 鵡vũ 出xuất 於ư 秦tần 隴# 之chi 間gian 翠thúy 毛mao 紅hồng 觜tủy 能năng 効hiệu 人nhân 言ngôn 異dị 於ư 常thường 禽cầm 故cố 見kiến 殊thù 貴quý 每mỗi 至chí 川xuyên 原nguyên 果quả 熟thục 因nhân 乃nãi 思tư 而nhi 詠vịnh 之chi )# 。
澤trạch 國quốc 春xuân 殘tàn 詠vịnh 鷓# 鴣#
(# 江giang 國quốc 出xuất 於ư 鷓# 鴣# 羽vũ 翼dực 如như 錦cẩm 入nhập 詩thi 人nhân 騷# 雅nhã 之chi 詠vịnh 復phục 以dĩ 梅mai 殘tàn 楚sở 甸# 春xuân 晚vãn 江giang 皐# 舉cử 翼dực 平bình 蕪# 相tương/tướng 鳴minh 遠viễn 樹thụ 賦phú 成thành 佳giai 句cú 邈mạc 尓# 怡di 情tình 矣hĩ )# 。
域vực 外ngoại 縱túng/tung 情tình 閑nhàn 隱ẩn 逸dật
(# 域vực 外ngoại 者giả 世thế 表biểu 也dã 高cao 尚thượng 之chi 士sĩ 放phóng 情tình 逸dật 意ý 遊du 乎hồ 萬vạn 景cảnh 藏tạng 名danh 嵒# 谷cốc 暢sướng 道đạo 煙yên 霞hà 盡tận 出xuất 林lâm 泉tuyền 乃nãi 合hợp 聖thánh 道Đạo )# 。
村thôn 中trung 皷cổ 腹phúc 唱xướng 樵tiều 漁ngư
(# 堯# 舜thuấn 之chi 代đại 化hóa 行hành 于vu 國quốc 國quốc 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 化hóa 雖tuy 田điền 壤nhưỡng 之chi 間gian 自tự 然nhiên 皷cổ 腹phúc 而nhi 歌ca 以dĩ 樵tiều 以dĩ 漁ngư 各các 遂toại 其kỳ 性tánh )# 。
陶đào 鎔dong 鼎đỉnh 鼐# 窮cùng 玄huyền 奧áo
(# 造tạo 化hóa 鑪lư 開khai 陶đào 鎔dong 萬vạn 物vật 和hòa 其kỳ 鼎đỉnh 鼐# 妙diệu 盡tận 玄huyền 功công 動động 合hợp 無vô 私tư 潛tiềm 符phù 至chí 理lý 書thư 云vân 啇# 高cao 宗tông 命mạng 傳truyền 說thuyết 為vi 塩# 梅mai 以dĩ 和hòa 鼎đỉnh 味vị 人nhân 代đại 天thiên 二nhị 取thủ 其kỳ 象tượng 也dã 玄huyền 奧áo 之chi 理lý 於ư 斯tư 在tại 焉yên )# 。
軓# 範phạm 人nhân 倫luân 絕tuyệt 覬kí 覦#
(# 天thiên 垂thùy 其kỳ 象tượng 聖thánh 人nhân 則tắc 而nhi 行hành 之chi 故cố 成thành 䂓# [簐-欠+几]# 鑒giám 于vu 下hạ 土thổ/độ 人nhân 倫luân 者giả 等đẳng 差sai 也dã 覬kí 覦# 者giả 倖hãnh 望vọng 也dã 盖# 人nhân 倫luân 仰ngưỡng 乎hồ 天thiên 鑒giám 倖hãnh 望vọng 之chi 心tâm 自tự 止chỉ )# 。
爽sảng 氣khí 調điều 勻# 身thân 力lực 健kiện
(# 爽sảng 氣khí 者giả 秋thu 之chi 節tiết 令linh 也dã 聖thánh 人nhân 調điều 元nguyên 至chí 于vu 勻# 和hòa 又hựu 易dị 云vân 天thiên 行hành 使sử 人nhân 身thân 俻# 載tái 天thiên 地địa 時thời 令linh 既ký 行hành 人nhân 身thân 亦diệc 得đắc 行hành 焉yên )# 。
陰ấm 晴tình 蕩đãng 颺dương 鴈nhạn 相tương/tướng 呼hô
(# 雲vân 收thu 煙yên 斂liểm 虛hư 豁hoát 晴tình 空không 秋thu 氣khí 肅túc 清thanh 景cảnh 物vật 蕩đãng 然nhiên 遂toại 有hữu 賓tân 鴈nhạn 離ly 塞tắc 成thành 行hành 而nhi 來lai 應ưng 乎hồ 節tiết 候hậu 月nguyệt 令linh 云vân 後hậu 五ngũ 日nhật 鴻hồng 鴈nhạn 來lai 冥minh 矣hĩ )# 。
千thiên 尋tầm 樹thụ 影ảnh 光quang 煙yên 彩thải
(# 建kiến 木mộc 千thiên 尋tầm 煙yên 籠lung 光quang 彩thải 頻tần 扷# 群quần 木mộc 獨độc 聳tủng 長trường/trưởng 空không 是thị 顯hiển 至chí 人nhân 聡# 邁mại 群quần 儒nho 之chi 上thượng 矣hĩ )# 。
一nhất 片phiến 江giang 山sơn 入nhập 盡tận 圖đồ
(# 今kim 四tứ 海hải 為vi 家gia 遂toại 得đắc 江giang 山sơn 言ngôn 乎hồ 一nhất 片phiến 孔khổng 子tử 云vân 仁nhân 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 山sơn 智trí 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 水thủy 故cố 使sử 天thiên 下hạ 江giang 山sơn 秀tú 麗lệ 盡tận 入nhập 畫họa 圖đồ )# 。
野dã 客khách 信tín 緣duyên 離ly 島đảo 嶼#
(# 君quân 子tử 藏tạng 器khí 於ư 身thân 俟sĩ 時thời 而nhi 動động 今kim 明minh 天thiên 子tử 以dĩ 御ngự 世thế 正chánh 南nam 靣# 而nhi 垂thùy 衣y 梯thê 山sơn 入nhập 貢cống 襁# 負phụ 而nhi 歸quy 可khả 以dĩ 觀quán 國quốc 之chi 光quang 取thủ 乎hồ 豹báo 變biến 則tắc 野dã 無vô 遺di 賢hiền 皇hoàng 澤trạch 無vô 不bất 及cập 矣hĩ )# 。
經kinh 商thương 㸦# 往vãng 汎# 荊kinh 吴#
(# 璿# 璣ky 既ký 正chánh 太thái 階giai 自tự 平bình 禮lễ 振chấn 樂nhạo/nhạc/lạc 張trương 君quân 唱xướng 臣thần 和hòa 兆triệu 庶thứ 樂nhạo/nhạc/lạc 業nghiệp 玉ngọc 帛bạch 充sung # 商thương 汎# 荊kinh 吴# 各các 得đắc 其kỳ 所sở )# 。
辤# 家gia 勿vật 慊khiểm/khiết 盈doanh 襟khâm 淚lệ
(# 道đạo 無vô 艱gian 阻trở 離ly 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 遠viễn 別biệt 之chi 懷hoài 客khách 有hữu 行hành 謌# 執chấp 袂# 免miễn 分phần/phân 襟khâm 之chi 淚lệ 天thiên 下hạ 蕩đãng 蕩đãng 四tứ 鄙bỉ 無vô 虞ngu )# 。
銜hàm 命mạng 兼kiêm 騎kỵ 內nội 廄# 駒câu
(# 遠viễn 銜hàm 帝đế 命mạng 馳trì 馹nhật 是thị 行hành 使sử 于vu 四tứ 方phương 以dĩ 敷phu 君quân 惠huệ 行hành 如như 綸luân 之chi 令linh 宣tuyên 內nội 廄# 之chi 駒câu 以dĩ 慰úy 勤cần 勞lao 冝# 慎thận 行hành 矣hĩ )# 。
萬vạn 里lý 迢điều 遙diêu 程# 迆# 邐lệ
(# 萬vạn 里lý 之chi 程# 奉phụng 皇hoàng 華hoa 而nhi 鴻hồng 漸tiệm 九cửu 霄tiêu 之chi 澤trạch 宣tuyên 帝đế 道đạo 以dĩ 風phong 行hành 故cố 迢điều 遙diêu 之chi 途đồ 自tự 邇nhĩ 而nhi 遠viễn 也dã )# 。
九cửu 疑nghi 高cao 嶮hiểm 路lộ 崎# 嶇#
(# 人nhân 無vô 高cao 嶮hiểm 登đăng 九cửu 疑nghi 而nhi 自tự 平bình 心tâm 奉phụng 至chí 尊tôn 履lý 崎# 嶇# 而nhi 亦diệc 坦thản 苟cẩu 懷hoài 忠trung 真chân 之chi 志chí 又hựu 何hà 患hoạn 乎hồ 艱gian 苦khổ 者giả [栽-木+(万-一)]# )# 。
解giải 將tương 省tỉnh 己kỷ 應ưng 難nan 得đắc
(# 事sự 君quân 者giả 將tương 至chí 卑ty 之chi 軀khu 事sự 至chí 尊tôn 之chi 主chủ 尊tôn 卑ty 道đạo 合hợp 忠trung 節tiết 無vô 虧khuy 每mỗi 自tự 省tỉnh 己kỷ 恆hằng 愧quý 無vô 功công 是thị 知tri 為vi 臣thần 之chi 不bất 易dị 也dã )# 。
多đa 是thị 群quần 迷mê 陷hãm 薄bạc 徒đồ
(# 處xứ 天thiên 地địa 之chi 間gian 。 為vi 臣thần 子tử 之chi 道đạo 承thừa 恩ân 匪phỉ 報báo 忠trung 節tiết 不bất 全toàn 尸thi 祿lộc 素tố 飡xan 臨lâm 難nạn 苟cẩu 免miễn 者giả 自tự 陷hãm 薄bạc 徒đồ 也dã )# 。
遠viễn 占chiêm 松tùng 蘿# 森sâm 澗giản 谷cốc
(# 松tùng 即tức 雪tuyết 中trung 分phần/phân 翠thúy 蘿# 乃nãi 澗giản 底để 承thừa 雲vân 彰chương 學học 道Đạo 之chi 人nhân 。 棲tê 身thân 巖nham 谷cốc 者giả 也dã )# 。
道đạo 成thành 鶴hạc 骨cốt 瘦sấu 肌cơ 鬳#
(# 得đắc 道Đạo 之chi 士sĩ 逈huýnh 異dị 塵trần 俗tục 或hoặc 玉ngọc 液dịch 神thần 漿tương 持trì 顏nhan 永vĩnh 駐trú 或hoặc 飡xan 霞hà 服phục 餌nhị 保bảo 氣khí 延diên 齡linh 此thử 乃nãi 明minh 道Đạo 德đức 既ký 高cao 鶴hạc 儀nghi 清thanh 瘦sấu 尓# )# 。
遐hà 荒hoang 辮biện 髮phát 懷hoài 鄉hương 土thổ/độ
(# 遐hà 荒hoang 遠viễn 塞tắc 辮biện 髮phát 戎nhung 夷di 即tức 雕điêu 題đề 鑿tạc 齒xỉ 之chi 徒đồ 儋# 耳nhĩ 文văn 身thân 之chi 軰# 穹# 廬lư 在tại 雪tuyết 白bạch 屋ốc 臨lâm 沙sa 常thường 懷hoài 戀luyến 土thổ/độ 之chi 心tâm 安an 有hữu 離ly 鄉hương 之chi 意ý )# 。
畎# 畒# 分phần/phân 溝câu 掉trạo 轆# 轤#
(# 此thử 明minh 種chúng 植thực 之chi 人nhân 鑿tạc 以dĩ 泉tuyền 井tỉnh 架# 以dĩ 轆# 轤# 畎# 水thủy 分phần/phân 溝câu 灌quán 苖# 潤nhuận 畒# 任nhậm 自tự 天thiên 性tánh 矣hĩ )# 。
城thành 壘lũy 澷# 令linh 空không 抵để 擬nghĩ
(# 城thành 壘lũy 即tức 指chỉ 彼bỉ 遠viễn 塞tắc 澷# 令linh 則tắc 不bất 在tại 抵để 防phòng 此thử 明minh 異dị 境cảnh 依y 仁nhân 遐hà 方phương 慕mộ 義nghĩa 延diên 頸cảnh 歸quy 附phụ 屈khuất 膝tất 來lai 朝triêu 即tức 聖thánh 人nhân 以dĩ 道Đạo 德đức 化hóa 物vật 不bất 勞lao 設thiết 壘lũy 而nhi 禦ngữ 之chi 乃nãi 明minh 不bất 爭tranh 而nhi 善thiện 勝thắng 也dã )# 。
関# 防phòng 恩ân 重trọng/trùng 不bất 支chi 梧#
(# 関# 防phòng 乃nãi 言ngôn 乎hồ 邊biên 遠viễn 恩ân 重trọng/trùng 即tức 述thuật 彼bỉ 軍quân 師sư 即tức 聖thánh 人nhân 以dĩ 道đạo 育dục 物vật 以dĩ 德đức 化hóa 民dân 遂toại 致trí 遠viễn 方phương 絕tuyệt 舉cử 千thiên 戈qua 乃nãi 田điền 園viên 任nhậm 糞phẩn 矣hĩ )# 。
詩thi 書thư 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 清thanh 寰# 宇vũ
(# 興hưng 以dĩ 詩thi 書thư 布bố 以dĩ 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 得đắc 寰# 海hải 晏# 清thanh 車xa 書thư 混hỗn 一nhất 乃nãi 不bất 肅túc 而nhi 成thành 不bất 嚴nghiêm 而nhi 治trị 矣hĩ )# 。
道Đạo 德đức 興hưng 來lai 任nhậm 魯lỗ 儒nho
(# 仁nhân 義nghĩa 既ký 布bố 道Đạo 德đức 弥# 高cao 不bất 勞lao 設thiết 壘lũy 興hưng 師sư 自tự 委ủy 文văn 臣thần 輔phụ 治trị 也dã )# 。
和hòa 睦mục 紀kỷ 綱cương 皆giai 整chỉnh 肅túc
(# 書thư 云vân 九cửu 族tộc 既ký 睦mục 百bá 姓tánh 昭chiêu 明minh 恊# 和hòa 萬vạn 邦bang 黎lê 民dân 於ư 變biến 時thời 雍ung 所sở 謂vị 保bảo 合hợp 大đại 和hòa 也dã 又hựu 何hà 紀kỷ 綱cương 而nhi 不bất 整chỉnh 肅túc 哉tai )# 。
均quân 平bình 長trưởng 養dưỡng 致trí 歡hoan 娛ngu
(# 均quân 而nhi 無vô 黨đảng 平bình 乃nãi 無vô 偏thiên 故cố 能năng 長trưởng 養dưỡng 生sanh 聚tụ 所sở 謂vị 品phẩm 物vật 咸hàm 享hưởng 令linh 彼bỉ 各các 遂toại 其kỳ 性tánh 必tất 致trí 歡hoan 娛ngu 也dã )# 。
禹vũ 征chinh 有hữu 扈hỗ 功công 難nạn/nan 比tỉ
(# 禹vũ 嗣tự 立lập 以dĩ 有hữu 扈hỗ 氏thị 威uy 侮vũ 五ngũ 行hành 怠đãi 弃khí 二nhị 正chánh 乃nãi 召triệu 六lục 鄉hương 恭cung 行hành 天thiên 罰phạt 故cố 云vân 功công 難nạn/nan 比tỉ 也dã )# 。
舜thuấn 格cách 苗miêu 民dân 用dụng 意ý 驅khu
(# 虞ngu 舜thuấn 以dĩ 蠢xuẩn 茲tư 有hữu 苗miêu 昏hôn 迷mê 不bất 恭cung 命mạng 禹vũ 奉phụng 辤# 罰phạt 罪tội 既ký 益ích 贊tán 于vu 禹vũ 而nhi 禹vũ 拜bái 曷hạt 言ngôn 帝đế 乃nãi 誕đản 敷phu 文văn 德đức 以dĩ 來lai 之chi 故cố 七thất 旬tuần 有hữu 苗miêu 格cách 且thả 討thảo 而nhi 不bất 服phục 不bất 討thảo 自tự 來lai 所sở 謂vị 用dụng 意ý 驅khu 也dã )# 。
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 懷hoài 感cảm 一nhất 百bách 韻vận 詩thi 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 六lục
丁đinh 未vị 歲tuế 高cao 麗lệ 國quốc 大đại 藏tạng 都đô 監giám 奉phụng
敕sắc 雕điêu 造tạo