小Tiểu 義Nghĩa 釋Thích
Quyển 0005
悟Ngộ 醒Tỉnh 譯Dịch
[P.67]# 第đệ 四tứ 。 彌di 多đa 求cầu 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 。
一nhất
尊tôn 者giả 彌di 多đa 求cầu 曰viết 。
世Thế 尊Tôn 。 我ngã 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn 。 尊tôn 師sư 以dĩ 彼bỉ 請thỉnh 語ngứ 我ngã 。
尊tôn 師sư 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 我ngã 思tư 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng 苦khổ 。 果quả 由do 何hà 處xứ 興hưng 起khởi 者giả 。
（# 一nhất 〇# 四tứ 九cửu ）#
世Thế 尊Tôn 我ngã 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn 。 尊tôn 師sư 以dĩ 彼bỉ 請thỉnh 語ngứ 我ngã 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
問vấn
者giả 。 （# 一nhất ）# 為vi 欲dục 明minh 解giải 未vị 見kiến 之chi 問vấn （# 二nhị ）# 為vi 欲dục 向hướng 他tha 合hợp 流lưu 已dĩ 見kiến 之chi 問vấn （# 三tam ）# 為vi 欲dục 斷đoạn 疑nghi 念niệm 之chi 問vấn 為vi 三tam 問vấn 。
（# 一nhất ）# 為vi 欲dục 明minh 解giải 未vị 見kiến 之chi 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 原nguyên 來lai 〔# 某mỗ 者giả 之chi 〕# 特đặc 相tương/tướng 未vị 知tri 。 未vị 見kiến 。 未vị 考khảo 量lượng 。 未vị 度độ 知tri 。 於ư 未vị 為vi 明minh 暸# 時thời 。 為vi 欲dục 知tri 。 欲dục 見kiến 。 欲dục 考khảo 量lượng 。 欲dục 度độ 知tri 。 欲dục 辨biện 知tri 。 欲dục 為vi 明minh 暸# 而nhi 問vấn 。 此thử 是thị 。
為vi 欲dục 明minh 暸# 未vị 見kiến 之chi 問vấn
（# 二nhị ）# 為vi 欲dục 向hướng 他tha 合hợp 流lưu 已dĩ 見kiến 之chi 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 原nguyên 來lai 〔# 某mỗ 者giả 之chi 〕# 特đặc 相tương/tướng 已dĩ 知tri 。 見kiến 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 於ư 明minh 暸# 之chi 時thời 。 為vi 欲dục 與dữ 其kỳ 他tha 諸chư 賢hiền 者giả 之chi （# 說thuyết ）# 合hợp 流lưu 而nhi 問vấn 於ư 彼bỉ 。 此thử 是thị 。
為vi 合hợp 流lưu 已dĩ 見kiến 之chi 問vấn
（# 三tam ）# 為vi 欲dục 斷đoạn 疑nghi 之chi 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 原nguyên 來lai 〔# 就tựu 於ư 某mỗ 事sự 〕# 。
如như 斯tư 耶da 。 不bất 然nhiên 耶da 。 何hà 耶da 。 云vân 何hà 耶da 。
為vi 此thử 疑nghi 所sở 襲tập 。 為vi 疑nghi 念niệm 所sở 襲tập 。 於ư 生sanh 迷mê 惑hoặc 之chi 時thời 。 彼bỉ 為vì 斷đoạn 彼bỉ 疑nghi 念niệm 而nhi 問vấn 。 此thử 是thị 。
欲dục 斷đoạn 疑nghi 念niệm 之chi 問vấn
有hữu 此thử 等đẳng 之chi 三tam 問vấn 。
[P.68]# 更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 人nhân 問vấn 。 （# 二nhị ）# 非phi 人nhân 問vấn 。 （# 三tam ）# 化hóa 人nhân 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
（# 一nhất ）# 人nhân 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 是thị 人nhân 接tiếp 近cận 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 而nhi 問vấn 。 〔# 即tức 〕# 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 問vấn 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 問vấn 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 問vấn 。 王vương 問vấn 。 剎sát 帝đế 利lợi 問vấn 。 婆Bà 羅La 門Môn 問vấn 。 毘tỳ 舍xá 問vấn 。 首thủ 陀đà 問vấn 。 在tại 家gia 者giả 問vấn 。 出xuất 家gia 者giả 問vấn 。 此thử 是thị 。
人nhân 問vấn
（# 二nhị ）# 非phi 人nhân 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 非phi 人nhân 接tiếp 近cận 於ư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 而nhi 問vấn 。 〔# 即tức 〕# 龍long 問vấn 。 金kim 翅sí 鳥điểu 問vấn 。 夜dạ 叉xoa 問vấn 。 阿a 修tu 羅la 問vấn 。 犍kiền 闥thát 婆bà 問vấn 。 大đại 王vương 問vấn 。 帝Đế 釋Thích 問vấn 。 梵Phạm 天Thiên 問vấn 。 天thiên 神thần 問vấn 。 此thử 是thị 。
非phi 人nhân 問vấn
（# 三tam ）# 化hóa 人nhân 問vấn 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 〔# 自tự 〕# 有hữu 四tứ 肢chi 五ngũ 體thể 。 化hóa 作tác 諸chư 根căn 完hoàn 具cụ 。 意ý 所sở 成thành 之chi 色sắc （# 身thân ）# 。 彼bỉ 之chi 化hóa 人nhân 接tiếp 近cận 佛Phật 世Thế 尊Tôn 而nhi 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 對đối 彼bỉ 回hồi 答đáp 。 此thử 是thị 。
化hóa 人nhân 問vấn
有hữu 此thử 等đẳng 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 自tự 義nghĩa 問vấn 。 （# 二nhị ）# 他tha 義nghĩa 問vấn 。 （# 三tam ）# 兩lưỡng 義nghĩa 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
[P.69]# 更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 現hiện 世thế 義nghĩa 問vấn 。 （# 二nhị ）# 來lai 世thế 義nghĩa 問vấn 。 （# 三tam ）# 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 無vô 罪tội 義nghĩa 問vấn 。 （# 二nhị ）# 無vô 煩phiền 惱não 義nghĩa 問vấn 。 （# 三tam ）# 淨tịnh 白bạch 義nghĩa 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 過quá 去khứ 問vấn 。 （# 二nhị ）# 未vị 來lai 問vấn 。 （# 三tam ）# 現hiện 在tại 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 內nội 問vấn 。 （# 二nhị ）# 外ngoại 問vấn 。 （# 三tam ）# 內nội 外ngoại 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 善thiện 問vấn 。 （# 二nhị ）# 不bất 善thiện 問vấn 。 （# 三tam ）# 無vô 記ký 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 蘊uẩn 問vấn 。 （# 二nhị ）# 界giới 問vấn 。 （# 三tam ）# 處xứ 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 念niệm 處xứ 問vấn 。 （# 二nhị ）# 正chánh 勤cần 問vấn 。 （# 三tam ）# 神thần 足túc 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 根căn 問vấn 。 （# 二nhị ）# 力lực 問vấn 。 （# 三tam ）# 覺giác 支chi 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
更cánh 有hữu （# 一nhất ）# 道đạo 問vấn 。 （# 二nhị ）# 果quả 問vấn 。 （# 三tam ）# 涅Niết 槃Bàn 問vấn 之chi 三tam 問vấn 。
我ngã 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn
者giả 。 〔# 我ngã 〕# 問vấn 於ư 尊tôn 師sư 。 乞khất 於ư 尊tôn 師sư 。 求cầu 於ư 尊tôn 師sư 。 信tín 樂nhạo 於ư 尊tôn 師sư 。 請thỉnh 向hướng 我ngã 說thuyết 。 此thử 是thị 。
向hướng 尊tôn 師sư 問vấn
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世Thế 尊Tôn 。
此thử 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 乃nãi 至chí （# 一nhất 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 此thử 謂vị 世Thế 尊Tôn 〔# 語ngữ 〕# 是thị 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 請thỉnh 以dĩ 彼bỉ 語ngứ 我ngã 。 〔# 以dĩ 彼bỉ 請thỉnh 向hướng 我ngã 〕# 語ngữ 。 言ngôn 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
世Thế 尊Tôn 。 我ngã 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 彼bỉ 請thỉnh 語ngứ 我ngã 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
尊tôn 者giả 彌di 多đa 求cầu 曰viết
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 曰viết （# 如như 斯tư ）# 者giả 。 是thị 此thử 句cú 之chi 接tiếp 續tục 乃nãi 至chí （# 一nhất 一nhất 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 。
尊tôn 者giả 彌di 多đa 求cầu 曰viết
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
尊tôn 師sư 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 我ngã 思tư 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。
我ngã 思tư 尊tôn 師sư 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 我ngã 思tư 尊tôn 師sư 是thị 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 我ngã 如như 斯tư 思tư 。 如như 斯tư 了liễu 知tri 。 如như 斯tư 識thức 知tri 。 如như 斯tư 別biệt 知tri 。 如như 斯tư 通thông 達đạt 。
然nhiên 世Thế 尊Tôn 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 者giả 云vân 何hà 。 吠phệ 陀đà 者giả 。 是thị 於ư 四tứ 〔# 沙Sa 門Môn 〕# 道đạo 智trí 。 慧tuệ 。 慧tuệ 根căn 。 慧tuệ 力lực 。 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 支Chi 。 觀quán 慧tuệ 。 觀quán （# 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na ）# 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 由do 其kỳ 等đẳng 吠phệ 陀đà 而nhi 到đáo 生sanh 老lão 死tử 之chi 終chung 邊biên 。 達đạt 於ư 終chung 邊biên 。 到đáo 於ư 終chung 點điểm 。 達đạt 於ư 終chung 點điểm 。 到đáo 於ư 究cứu 竟cánh 。 達đạt 於ư 究cứu 竟cánh 。 到đáo 於ư 最tối 終chung 。 達đạt 於ư 最tối 終chung 。 到đáo 於ư 救cứu 護hộ 所sở 。 達đạt 於ư 求cầu 護hộ 所sở 。 到đáo 於ư 避tị 難nạn/nan 所sở 。 達đạt 於ư 避tị 難nạn/nan 所sở 。 到đáo 於ư 歸quy 依y 所sở 。 達đạt 於ư 歸quy 依y 所sở 。 到đáo 於ư 無vô 畏úy 。 達đạt 於ư 無vô 畏úy 。 到đáo 於ư 無vô 死tử 。 達đạt 於ư 無vô 死tử 。 到đáo 於ư 不bất 死tử （# 甘cam 露lộ ）# 。 達đạt 於ư 不bất 死tử 。 到đáo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 達đạt 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 到đáo 於ư 吠phệ 陀đà （# 諸chư 受thọ ）# 之chi 終chung 邊biên 故cố 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 又hựu 由do 吠phệ 陀đà （# 諸chư 受thọ ）# 到đáo 於ư 終chung 邊biên 故cố 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 又hựu 知tri 七thất 法pháp 故cố 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 〔# 即tức 〕# 知tri 有hữu 身thân 見kiến 。 知tri 疑nghi 。 知tri 戒giới 禁cấm 取thủ 。 知tri 貪tham 。 瞋sân 。 癡si 。 慢mạn 。 於ư 彼bỉ 雜tạp 染nhiễm 齎tê 再tái 有hữu 不bất 安an 有hữu 苦khổ 根căn 。 已dĩ 知tri 可khả 齎tê 未vị 來lai 之chi 生sanh 老lão 死tử 之chi 。 諸chư 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
薩tát 毘tỳ 耶da 。
存tồn 知tri 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 辨biện 知tri 一nhất 切thiết 之chi 吠phệ 陀đà 〔# 智trí 〕# 。
離ly 貪tham 一nhất 切thiết 之chi 諸chư 受thọ 。 超siêu 一nhất 切thiết 受thọ 吠phệ 陀đà 人nhân 。
世Thế 尊Tôn 是thị 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 云vân 何hà 。 世Thế 尊Tôn 是thị 修tu 習tập 身thân 。 修tu 習tập 戒giới 。 修tu 習tập 心tâm 。 修tu 習tập 慧tuệ 。 修tu 習tập 念niệm 處xứ 。 修tu 習tập 正chánh 勤cần 。 修tu 習tập 神Thần 足Túc 。 修tu 習tập 根căn 。 修tu 習tập 力lực 。 修tu 習tập 覺giác 支chi 。 修tu 習tập 道đạo 。 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 通thông 達đạt 不bất 動động 。 作tác 證chứng 滅diệt 。 於ư 彼bỉ 已dĩ 徧biến 知tri 苦khổ 。 能năng 捨xả 斷đoạn 集tập 。 能năng 修tu 習tập 道đạo 。 能năng 作tác 證chứng 滅diệt 。 能năng 知tri 通thông 應ưng 知tri 通thông 。 能năng 徧biến 知tri 應ưng 徧biến 知tri 。 能năng 捨xả 斷đoạn 應ưng 捨xả 斷đoạn 。 能năng 修tu 習tập 應ưng 修tu 習tập 。 能năng 作tác 證chứng 應ưng 作tác 證chứng 。 不bất 成thành 小tiểu 。 成thành 為vi 大đại 。 為vi 甚thậm 深thâm 。 無vô 量lượng 之chi 。 難nạn/nan 沈trầm 替thế 。 為vi 多đa 寶bảo 。 如như 海hải 洋dương 。 具cụ 備bị 六lục 支chi 捨xả 。 〔# 即tức 〕# 以dĩ 眼nhãn 見kiến 色sắc 亦diệc 不bất 喜hỷ 不bất 憂ưu 。 為vi 捨xả 而nhi 有hữu 念niệm 。 有hữu 正chánh 知tri 而nhi 住trụ 。 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 以dĩ 鼻tị 嗅khứu 香hương 。 以dĩ 舌thiệt 嘗thường 味vị 。 以dĩ 身thân 觸xúc 所sở 觸xúc 。 以dĩ 意ý 知tri 法pháp 亦diệc 不bất 喜hỷ 不bất 憂ưu 。 捨xả 而nhi 有hữu 念niệm 。 有hữu 正chánh 知tri 而nhi 住trụ 。 以dĩ 眼nhãn 見kiến 適thích 意ý 之chi 色sắc 亦diệc 不bất 貪tham 求cầu 。 不bất 希hy 望vọng 。 不bất 生sanh 貪tham 。 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 立lập 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 已dĩ 能năng 善thiện 解giải 脫thoát 。 又hựu 以dĩ 眼nhãn 見kiến 不bất 適thích 意ý 之chi 色sắc 亦diệc 無vô 悄# 心tâm 。 無vô 反phản 抗kháng 心tâm 。 無vô 壞hoại 亂loạn 之chi 意ý 。 無vô 瞋sân 心tâm 。 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 立lập 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 已dĩ 善thiện 解giải 脫thoát 。 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 以dĩ 鼻tị 嗅khứu 香hương 。 以dĩ 身thân 觸xúc 所sở 。 以dĩ 意ý 識thức 適thích 意ý 法pháp 亦diệc 無vô 貪tham 求cầu 。 無vô [P.72]# 希hy 望vọng 。 不bất 生sanh 貪tham 。 彼bỉ 世Thế 尊Tôn 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 立lập 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 已dĩ 善thiện 解giải 脫thoát 。 又hựu 以dĩ 意ý 識thức 不bất 適thích 意ý 之chi 法pháp 亦diệc 無vô 悄# 心tâm 。 無vô 反phản 抗kháng 心tâm 。 無vô 壞hoại 亂loạn 之chi 意ý 。 無vô 瞋sân 心tâm 。 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 立lập 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 已dĩ 善thiện 解giải 脫thoát 。 以dĩ 眼nhãn 見kiến 色sắc 亦diệc 對đối 適thích 意ý 不bất 適thích 意ý 之chi 諸chư 色sắc 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 立lập 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 善thiện 解giải 脫thoát 。 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 以dĩ 鼻tị 嗅khứu 香hương 。 以dĩ 舌thiệt 嘗thường 味vị 。 以dĩ 身thân 觸xúc 所sở 觸xúc 。 以dĩ 意ý 識thức 法pháp 。 對đối 適thích 意ý 不bất 適thích 意ý 之chi 諸chư 法pháp 。 彼bỉ 〔# 世Thế 尊Tôn 〕# 之chi 身thân 住trụ 立lập 。 心tâm 住trụ 。 於ư 內nội 善thiện 安an 住trụ 。 善thiện 解giải 脫thoát 。 以dĩ 眼nhãn 見kiến 色sắc 亦diệc 不bất 貪tham 所sở 貪tham 。 不bất 瞋sân 於ư 所sở 瞋sân 。 不bất 昏hôn 於ư 所sở 癡si 。 不bất 怒nộ 於ư 所sở 怒nộ 。 不bất 染nhiễm 於ư 所sở 染nhiễm 。 不bất 憍kiêu 於ư 所sở 憍kiêu 。 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 以dĩ 鼻tị 嗅khứu 香hương 。 以dĩ 舌thiệt 嚐thường 味vị 。 以dĩ 身thân 觸xúc 所sở 觸xúc 。 以dĩ 意ý 識thức 法pháp 亦diệc 不bất 貪tham 所sở 貪tham 。 不bất 瞋sân 所sở 瞋sân 。 不bất 昏hôn 所sở 癡si 。 不bất 怒nộ 所sở 怒nộ 。 不bất 染nhiễm 所sở 染nhiễm 。 不bất 憍kiêu 所sở 憍kiêu 。 見kiến 者giả 儘# 所sở 見kiến 。 聞văn 者giả 儘# 所sở 聞văn 。 覺giác 儘# 所sở 覺giác 。 所sở 識thức 儘# 所sở 識thức 。 不bất 著trước 於ư 所sở 見kiến 。 不bất 著trước 於ư 所sở 聞văn 。 不bất 著trước 於ư 所sở 覺giác 。 不bất 著trước 於ư 所sở 識thức 。 不bất 近cận 著trước 於ư 所sở 見kiến 。 不bất 依y 止chỉ 。 不bất 結kết 縛phược 。 〔# 由do 彼bỉ 〕# 離ly 脫thoát 。 離ly 縛phược 。 以dĩ 不bất 限hạn 定định 之chi 心tâm 而nhi 住trụ 。 不bất 近cận 著trước 於ư [P.73]# 所sở 聞văn 。 所sở 覺giác 。 所sở 識thức 者giả 。 不bất 依y 止chỉ 。 不bất 結kết 縛phược 。 〔# 由do 彼bỉ 〕# 離ly 脫thoát 。 離ly 縛phược 。 以dĩ 不bất 限hạn 定định 之chi 心tâm 而nhi 住trụ 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 眼nhãn 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 耳nhĩ 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 鼻tị 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 鼻tị 嗅khứu 香hương 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 舌thiệt 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 舌thiệt 嚐thường 味vị 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 身thân 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 身thân 觸xúc 所sở 觸xúc 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 於ư 世Thế 尊Tôn 有hữu 意ý 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 意ý 識thức 法pháp 。 於ư 世Thế 尊Tôn 無vô 有hữu 欲dục 貪tham 。 世Thế 尊Tôn 心tâm 善thiện 解giải 脫thoát 。 眼nhãn 樂nhạo/nhạc/lạc 色sắc 。 喜hỷ 色sắc 。 喜hỷ 悅duyệt 色sắc 。 世Thế 尊Tôn 調điều 御ngự 彼bỉ 〔# 眼nhãn 〕# 。 守thủ 。 護hộ 。 防phòng 護hộ 。 且thả 彼bỉ 〔# 眼nhãn 〕# 之chi 防phòng 護hộ 而nhi 說thuyết 示thị 法pháp 。 耳nhĩ 樂nhạc 聲thanh 。 鼻tị 樂nhạo/nhạc/lạc 香hương 。 舌thiệt 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 。 喜hỷ 味vị 。 喜hỷ 悅duyệt 味vị 。 世Thế 尊Tôn 調điều 御ngự 彼bỉ 〔# 舌thiệt 〕# 。 守thủ 。 護hộ 。 防phòng 護hộ 。 且thả 彼bỉ 〔# 舌thiệt 〕# 之chi 防phòng 護hộ 而nhi 說thuyết 示thị 法pháp 。 身thân 樂nhạo/nhạc/lạc 所sở 觸xúc 。 意ý 樂nhạo 法Pháp 。 喜hỷ 法pháp 。 喜hỷ 悅duyệt 。 世Thế 尊Tôn 調điều 御ngự 彼bỉ 〔# 意ý 〕# 。 守thủ 。 護hộ 。 防phòng 護hộ 。 且thả 彼bỉ 〔# 意ý 〕# 之chi 防phòng 護hộ 而nhi 說thuyết 示thị 法pháp 。
〔# 人nhân 人nhân 〕# 使sử 調điều 御ngự 。 連liên 出xuất 合hợp 戰chiến 象tượng 。
王vương 乘thừa 調điều 御ngự 象tượng 。 〔# 馳trì 驅khu 於ư 戰chiến 塲# 〕# 。
[P.74]# 自tự 行hành 為vi 週# 御ngự 。 堪kham 忍nhẫn 誹phỉ 謗báng 者giả 。
彼bỉ 於ư 人nhân 人nhân 中trung 。 成thành 為vi 最tối 勝thắng 者giả 。
所sở 被bị 調điều 御ngự 者giả 。 皆giai 為vi 良lương 騾loa 馬mã 。
信tín 度độ 產sản 良lương 馬mã 。 大đại 象tượng 亦diệc 良lương 象tượng 。
自tự 己kỷ 使sử 調điều 御ngự 。 成thành 為vi 更cánh 良lương 者giả 。
此thử 等đẳng 〔# 騾loa 馬mã 象tượng 〕# 。 蓋cái 由do 為vi 駕giá 獸thú 。
善thiện 調điều 御ngự 〔# 自tự 己kỷ 〕# 。 自tự 己kỷ 為vi 〔# 駕giá 獸thú 〕# 。
由do 於ư 自tự 調điều 御ngự 。 如như 至chí 〔# 涅Niết 槃Bàn 域vực 〕# 。
涅Niết 槃Bàn 之chi 〔# 聖thánh 〕# 域vực 。 不bất 能năng 不bất 可khả 至chí 。
對đối 種chủng 種chủng 〔# 煩phiền 惱não 〕# 。 〔# 心tâm 能năng 〕# 不bất 動động 搖dao 。
由do 再tái 有hữu 解giải 脫thoát 。 到đáo 達đạt 調điều 御ngự 地địa 。
彼bỉ 等đẳng 於ư 世thế 間gian 。 成thành 為vi 征chinh 服phục 者giả 。
於ư 內nội 外ngoại 世thế 間gian 。 修tu 習tập 調điều 諸chư 根căn 。
此thử 世thế 與dữ 他tha 世thế 。 〔# 一nhất 切thiết 為vi 〕# 洞đỗng 察sát 。
修tu 習tập 待đãi 時thời 者giả 。 此thử 成thành 調điều 御ngự 者giả 。
如như 斯tư 世Thế 尊Tôn 是thị 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。 此thử 是thị 。
尊tôn 師sư 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 我ngã 思tư 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng 苦khổ 。 果quả 由do 何hà 處xứ 興hưng 起khởi 者giả 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 果quả 由do 何hà 處xứ 者giả 。 是thị 。
如như 斯tư 耶da
不bất 然nhiên 耶da
何hà 耶da
云vân 何hà 耶da
疑nghi 之chi 質chất 問vấn 。 疑nghi 念niệm 之chi 質chất 問vấn 。 迷mê 惑hoặc 之chi 質chất 問vấn 。 此thử 是thị 。
果quả 由do 何hà 處xứ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
苦khổ
者giả 。 是thị 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 。 畜súc 生sanh 界giới 之chi 苦khổ 。 餓ngạ 鬼quỷ 界giới 之chi 苦khổ 。 人nhân 界giới 之chi 苦khổ 。 入nhập 胎thai 為vi 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 在tại 胎thai 為vi 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 出xuất 胎thai 為vi 原nguyên 因nhân 之chi 苦khổ 。 隨tùy 結kết 為vi 生sanh 者giả 之chi 苦khổ 。 被bị 他tha 支chi 配phối 為vi 生sanh 者giả 之chi 苦khổ 。 使sử 自tự 苦khổ 之chi 苦khổ 。 使sử 他tha 苦khổ 之chi 苦khổ 。 苦khổ 苦khổ 。 [P.75]# 行hành 苦khổ 。 壞hoại 苦khổ 。 眼nhãn 病bệnh 。 耳nhĩ 病bệnh 。 鼻tị 病bệnh 。 舌thiệt 病bệnh 。 身thân 病bệnh 。 頭đầu 病bệnh 。 外ngoại 耳nhĩ 病bệnh 。 口khẩu 腔# 病bệnh 。 齒xỉ 病bệnh 。 咳khái 。 喘suyễn 息tức 。 外ngoại 鼻tị 病bệnh 。 熱nhiệt 病bệnh 。 老lão 腹phúc 病bệnh 。 氣khí 絕tuyệt 。 赤xích 痢lỵ 。 腹phúc 痛thống 。 虎hổ 列liệt 剌lạt 。 癩lại 。 癰ung 。 疱pháo 瘡sang 。 肺phế 病bệnh 。 癲điên 癇# 。 輪luân 癬tiển 。 疥giới 癬tiển 。 風phong 癬tiển 。 抓trảo 傷thương 。 皸# 裂liệt 。 出xuất 血huyết 。 糖đường 尿niệu 病bệnh 。 痔trĩ 疾tật 。 疙# 瘩# 。 潰hội 瘍# 。 膽đảm 汁trấp 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 痰đàm 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 風phong 等đẳng 起khởi 病bệnh 。 〔# 膽đảm 汁trấp 痰đàm 風phong 〕# 集tập 合hợp 病bệnh 。 氣khí 候hậu 變biến 化hóa 所sở 生sanh 病bệnh 。 不bất 等đẳng 姿tư 勢thế 所sở 生sanh 病bệnh 。 傷thương 害hại 所sở 生sanh 病bệnh 。 業nghiệp 報báo 所sở 生sanh 病bệnh 。 寒hàn 。 暑thử 。 飢cơ 。 渴khát 。 大đại 便tiện 。 小tiểu 便tiện 。 虻manh 。 蚊văn 。 風phong 。 炎diễm 熱nhiệt 。 與dữ 爬# 行hành 類loại （# 蛇xà ）# 接tiếp 觸xúc 所sở 生sanh 之chi 苦khổ 。 母mẫu 死tử 之chi 苦khổ 。 父phụ 死tử 之chi 苦khổ 。 兄huynh 弟đệ 死tử 之chi 苦khổ 。 姊tỷ 妹muội 死tử 之chi 苦khổ 。 親thân 子tử 死tử 之chi 苦khổ 。 親thân 女nữ 死tử 之chi 苦khổ 。 失thất 親thân 戚thích 之chi 苦khổ 。 失thất 財tài 富phú 之chi 苦khổ 。 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 疾tật 病bệnh 之chi 苦khổ 。 失thất 戒giới 之chi 苦khổ 。 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 之chi 苦khổ 。 在tại 其kỳ 等đẳng 諸chư 法pháp 於ư 初sơ 有hữu 故cố 認nhận 為vi 興hưng 起khởi 。 有hữu 滅diệt 沒một 故cố 認nhận 為vi 滅diệt 。 有hữu 依y 止chỉ 於ư 業nghiệp 。 之chi 異dị 熟thục （# 報báo ）# 。 有hữu 依y 止chỉ 於ư 。 異dị 熟thục 之chi 業nghiệp 。 有hữu 依y 止chỉ 於ư 名danh 之chi 色sắc 。 有hữu 依y 止chỉ 於ư 色sắc 之chi 名danh 。 〔# 彼bỉ 〕# 從tùng 於ư 生sanh 。 瀰# 漫mạn 於ư 老lão 。 被bị 病bệnh 所sở 打đả 勝thắng 。 被bị 死tử 所sở 攻công 擊kích 。 住trụ 立lập 於ư 苦khổ 中trung 。 無vô 救cứu 護hộ 所sở 。 無vô 避tị 難nạn/nan 所sở 。 無vô 歸quy 依y 所sở 。 無vô 可khả 歸quy 依y 者giả 。 云vân 此thử 等đẳng 為vi 苦khổ 。
此thử 等đẳng 之chi 苦khổ 由do 何hà 處xứ 興hưng 起khởi 者giả 耶da
由do 何hà 處xứ 生sanh 。 由do 何hà 處xứ 發phát 生sanh 。 由do 何hà 處xứ 起khởi 。 由do 何hà 處xứ 生sanh 起khởi 。 由do 何hà 處xứ 現hiện 前tiền 。 以dĩ 何hà 為vi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 何hà 為vi 集tập 。 以dĩ 何hà 為vi [P.76]# 發phát 生sanh 〔# 因nhân 〕# 者giả 耶da 。 問vấn 此thử 等đẳng 苦khổ 之chi 根căn 本bổn 。 問vấn 因nhân 。 問vấn 因nhân 緣duyên 。 問vấn 生sanh 成thành 。 問vấn 發phát 生sanh 。 問vấn 等đẳng 起khởi 。 問vấn 食thực 。 問vấn 所sở 緣duyên 。 問vấn 緣duyên 。 問vấn 集tập 。 質chất 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。 此thử 是thị 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng 苦khổ 。 果quả 由do 何hà 處xứ 興hưng 起khởi 者giả 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
所sở 有hữu
者giả 。 是thị 普phổ 皆giai 。 一nhất 切thiết 之chi 一nhất 切thiết 。 無vô 殘tàn 。 無vô 餘dư 。
於ư 世thế 間gian
者giả 。 是thị 惡ác 趣thú 世thế 間gian 。 人nhân 世thế 間gian 。 天thiên 世thế 間gian 。 蘊uẩn 世thế 間gian 。 界giới 世thế 間gian 。 處xử 世thế 間gian 。
多đa 種chủng
者giả 。 是thị 多đa 樣# 者giả 。 多đa 種chủng 類loại 之chi 苦khổ 。 此thử 是thị 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。
尊tôn 者giả 彌di 多đa 求cầu 曰viết 。
世Thế 尊Tôn 。 我ngã 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn 。 尊tôn 師sư 以dĩ 彼bỉ 請thỉnh 語ngứ 我ngã 。
尊tôn 師sư 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 我ngã 思tư 自tự 己kỷ 修tu 習tập 者giả 。
世thế 間gian 所sở 有hữu 多đa 種chủng 苦khổ 。 果quả 由do 何hà 處xứ 生sanh 起khởi 者giả 。
二nhị
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
苦khổ 之chi 發phát 生sanh 汝nhữ 問vấn 我ngã 。 隨tùy 依y 知tri 解giải 彼bỉ 語ngứ 汝nhữ 。
所sở 有hữu 種chủng 種chủng 於ư 世thế 間gian 。 苦khổ 依y 因nhân 緣duyên 而nhi 發phát 生sanh 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 〇# ）#
苦khổ 之chi 發phát 生sanh 汝nhữ 問vấn 我ngã
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 苦khổ 者giả 。 是thị 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。 此thử 是thị 。
苦khổ
汝nhữ 問vấn 我ngã 發phát 生sanh
者giả 。 汝nhữ 問vấn 我ngã 苦khổ 之chi 根căn 本bổn 。 問vấn 因nhân 。 問vấn 因nhân 緣duyên 。 問vấn 生sanh 成thành 。 問vấn [P.77]# 發phát 生sanh 。 問vấn 等đẳng 起khởi 。 問vấn 食thực 。 問vấn 所sở 緣duyên 。 問vấn 緣duyên 。 問vấn 集tập 。 質chất 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 信tín 樂nhạo 。 此thử 是thị 。
苦khổ 之chi 發phát 生sanh 汝nhữ 問vấn 我ngã
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
彌di 多đa 求cầu 。
是thị 世Thế 尊Tôn 呼hô 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 名danh 。
世Thế 尊Tôn 。
者giả 。 此thử 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 乃nãi 至chí （# 一nhất 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 謂vị 世Thế 尊Tôn 之chi 語ngữ 是thị 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
隨tùy 依y 知tri 解giải 彼bỉ 語ngứ 汝nhữ
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
彼bỉ 語ngứ 汝nhữ
將tương 語ngứ 汝nhữ 彼bỉ 苦khổ 之chi 根căn 本bổn 。 語ngứ 汝nhữ 因nhân 。 語ngữ 因nhân 緣duyên 。 語ngữ 生sanh 成thành 。 語ngữ 發phát 生sanh 。 語ngữ 等đẳng 起khởi 。 語ngữ 食thực 。 語ngữ 所sở 緣duyên 。 語ngữ 緣duyên 。 語ngữ 集tập 。 告cáo 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
彼bỉ 語ngứ 汝nhữ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
隨tùy 知tri 解giải
者giả 。 是thị 〔# 我ngã 〕# 知tri 解giải 。 了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 別biệt 知tri 。 隨tùy 所sở 通thông 達đạt 。 不bất 為vi 使sử 聞văn 。 不bất 依y 傳truyền 說thuyết 。 不bất 依y 傳truyền 承thừa 。 不bất 依y 藏tạng 經kinh 之chi 說thuyết 。 不bất 依y 思tư 擇trạch 。 不bất 依y 推thôi 論luận 。 不bất 依y 行hành 相tương/tướng 之chi 審thẩm 思tư 。 不bất 依y 見kiến 省tỉnh 思tư 。 忍nhẫn 。 自tự 己kỷ 自tự 知tri 通thông 。 說thuyết 自tự 現hiện 見kiến 之chi 法pháp 。 此thử 是thị 。
隨tùy 知tri 解giải
苦khổ 依y 因nhân 緣duyên 而nhi 發phát 生sanh
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 依y 有hữu 十thập 依y 。 〔# 即tức 〕# （# 一nhất ）# 渴khát 愛ái 依y 。 （# 二nhị ）# 見kiến 依y 。 （# 三tam ）# 煩phiền 惱não 依y 。 （# 四tứ ）# 業nghiệp 依y 。 （# 五ngũ ）# 惡ác 行hành 依y 。 （# 六lục ）# 食thực 依y 。 （# 七thất ）# 瞋sân 恚khuể 依y 。 （# 八bát ）# 四tứ 取thủ 界giới 依y 。 （# 九cửu ）# 六lục 內nội 處xứ 依y 。 （# 十thập ）# 六lục 識thức 身thân 依y 。 [P.78]# 一nhất 切thiết 之chi 苦khổ 亦diệc 由do 苦khổ 義nghĩa 為vi 依y 。 言ngôn 此thử 等đẳng 為vi 十thập 依y 。 苦khổ 者giả 。 是thị 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 乃nãi 至chí （# 七thất 七thất 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 由do 病bệnh 所sở 打đả 勝thắng 。 由do 死tử 所sở 攻công 擊kích 。 於ư 苦khổ 中trung 住trụ 立lập 。 無vô 救cứu 護hộ 所sở 。 無vô 避tị 難nạn/nan 所sở 。 無vô 歸quy 依y 所sở 。 不bất 可khả 歸quy 依y 者giả 。 此thử 等đẳng 謂vị 之chi 苦khổ 。 此thử 等đẳng 之chi 苦khổ 以dĩ 依y 為vi 因nhân 緣duyên 。 以dĩ 依y 為vi 因nhân 。 以dĩ 依y 為vi 緣duyên 。 有hữu 依y 為vi 原nguyên 因nhân 。 〔# 以dĩ 依y 為vi 因nhân 緣duyên 〕# 而nhi 生sanh 成thành 。 發phát 生sanh 。 生sanh 。 合hợp 生sanh 。 起khởi 。 生sanh 起khởi 。 現hiện 前tiền 。 此thử 是thị 。
苦khổ 依y 因nhân 緣duyên 而nhi 發phát 生sanh
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
所sở 有hữu 種chủng 種chủng 於ư 世thế 間gian
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
所sở 有hữu
者giả 。 是thị 普phổ 皆giai 。 一nhất 切thiết 之chi 一nhất 切thiết 。 無vô 殘tàn 。 無vô 餘dư 。
於ư 世thế 間gian
者giả 。 是thị 於ư 惡ác 起khởi 世thế 間gian 。 人nhân 世thế 間gian 。 天thiên 世thế 間gian 。 蘊uẩn 世thế 間gian 。 界giới 世thế 間gian 。 處xử 世thế 間gian 。
種chủng 種chủng
者giả 。 是thị 多đa 樣# 多đa 種chủng 之chi 苦khổ 。 此thử 是thị 。
所sở 有hữu 種chủng 種chủng 於ư 世thế 間gian
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
苦khổ 之chi 發phát 生sanh 汝nhữ 問vấn 我ngã 。 隨tùy 依y 知tri 解giải 彼bỉ 語ngứ 汝nhữ 。
所sở 有hữu 種chủng 種chủng 於ư 世thế 間gian 。 苦khổ 依y 因nhân 緣duyên 而nhi 發phát 生sanh 。
三tam
不bất 知tri 而nhi 所sở 作tác 依y 之chi 。 愚ngu 鈍độn 者giả 屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ 。
苦khổ 之chi 發phát 生sanh 隨tùy 觀quán 者giả 。 〔# 如như 實thật 〕# 知tri 而nhi 不bất 作tác 依y 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 一nhất ）#
而nhi 不bất 知tri 所sở 作tác 依y 之chi
（# 之chi 句cú 中trung ）# 。
所sở
者giả 。 是thị 無vô 論luận 剎sát 帝đế 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 毘tỳ 舍xá 。 首thủ 陀đà 。 在tại 家gia 者giả 。 家gia 者giả 。 天thiên 。 人nhân 。 雖tuy 然nhiên 任nhậm 何hà 容dung 貌mạo 。 任nhậm 何hà 業nghiệp 務vụ 。 任nhậm 何hà 職chức 分phần/phân 。 任nhậm 何hà 階giai 級cấp 。 任nhậm 何hà 地địa 位vị 。 任nhậm 何hà 法pháp 之chi 具cụ 備bị 者giả 〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
不bất 知tri
者giả 。 乃nãi 不bất 知tri 。 至chí 無vô 明minh 。 無vô 智trí 。 無vô 辨biện 知tri 。 有hữu 惡ác 慧tuệ 。
作tác 依y
者giả 。 是thị 作tác 渴khát 愛ái 依y 。 作tác 見kiến 依y 。 作tác 煩phiền 惱não 依y 。 作tác 業nghiệp 依y 。 作tác 惡ác 行hành 依y 。 作tác 食thực 依y 。 作tác 瞋sân 恚khuể 依y 。 作tác 四tứ 取thủ 界giới 依y 。 作tác 六lục 內nội 處xứ 依y 。 作tác 六lục 識thức 身thân 依y 。 令linh 生sanh 。 令linh 發phát 生sanh 。 起khởi 。 此thử 是thị 。
而nhi 不bất 知tri 所sở 作tác 依y 之chi
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
愚ngu 鈍độn 者giả 屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ
者giả 。 是thị 屢lũ 屢lũ 至chí 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。 接tiếp 近cận 。 近cận 寄ký 。 執chấp 。 執chấp 取thủ 。 住trụ 著trước 。 此thử 是thị 。
屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
愚ngu 鈍độn 者giả
者giả 。 是thị 愚ngu 鈍độn 者giả 。 蒙mông 昧muội 者giả 。 無vô 知tri 者giả 。 至chí 無vô 明minh 者giả 。 無vô 智trí 者giả 。 無vô 辨biện 知tri 者giả 。 惡ác 慧tuệ 者giả 。 此thử 是thị 。
愚ngu 鈍độn 者giả 屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
故cố 〔# 如như 實thật 知tri 〕# 不bất 作tác 依y
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
故cố
者giả 。 乃nãi 是thị 故cố 。 是thị 彼bỉ 理lý 由do 。 彼bỉ 因nhân 。 彼bỉ 緣duyên 。 彼bỉ 因nhân 緣duyên 。 於ư 依y 正chánh 觀quán 此thử 之chi 過quá 患hoạn 。 此thử 乃nãi 是thị 。
故cố
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
知tri
者giả 。 是thị 知tri 。 了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 別biệt [P.80]# 知tri 。 通thông 達đạt 。 〔# 即tức 〕# 知tri 。
一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường
了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 別biệt 知tri 。 通thông 達đạt 。
一nhất 切thiết 行hành 是thị 苦khổ
一nhất 切thiết 法pháp 是thị 無vô 我ngã
乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 知tri
所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp
了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 別biệt 知tri 。 通thông 達đạt 。
不bất 作tác 依y
不bất 可khả 作tác 愛ái 依y 。 不bất 可khả 作tác 見kiến 依y 。 不bất 可khả 作tác 煩phiền 惱não 依y 。 不bất 可khả 作tác 業nghiệp 依y 。 不bất 可khả 作tác 惡ác 行hành 依y 。 不bất 可khả 作tác 食thực 依y 。 不bất 可khả 作tác 瞋sân 恚khuể 依y 。 不bất 可khả 作tác 四tứ 取thủ 界giới 依y 。 不bất 可khả 作tác 六lục 內nội 處xứ 依y 。 不bất 可khả 作tác 六lục 識thức 身thân 依y 。 令linh 生sanh 。 令linh 發phát 生sanh 。 不bất 可khả 起khởi 。 此thử 是thị 。
故cố 如như 實thật 知tri 不bất 作tác 依y
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
苦khổ
者giả 是thị 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。
〔# 苦khổ 之chi 〕# 發phát 生sanh 隨tùy 觀quán 者giả
是thị 隨tùy 觀quán 根căn 本bổn 者giả 。 隨tùy 觀quán 因nhân 者giả 。 隨tùy 觀quán 因nhân 緣duyên 者giả 。 隨tùy 觀quán 生sanh 成thành 者giả 。 隨tùy 觀quán 發phát 生sanh 者giả 。 隨tùy 觀quán 等đẳng 起khởi 者giả 。 隨tùy 觀quán 食thực 者giả 。 隨tùy 觀quán 所sở 緣duyên 者giả 。 隨tùy 觀quán 緣duyên 者giả 。 隨tùy 觀quán 集tập 者giả 。
隨tùy 觀quán
者giả 。 是thị 慧tuệ 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 不bất 疑nghi 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 此thử 之chi 隨tùy 觀quán 。 具cụ 慧tuệ 。 正chánh 具cụ 。 達đạt 。 正chánh 達đạt 。 成thành 。 正chánh 成thành 。 所sở 具cụ 備bị 者giả 言ngôn 為vi 隨tùy 觀quán 者giả 。 此thử 是thị 。
隨tùy 親thân 苦khổ 之chi 生sanh 起khởi 發phát 者giả
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
而nhi 不bất 知tri 所sở 作tác 依y 之chi 。 愚ngu 鈍độn 者giả 屢lũ 屢lũ 近cận 苦khổ 。
[P.81]# 苦khổ 之chi 發phát 生sanh 隨tùy 觀quán 者giả 。 〔# 如như 實thật 〕# 知tri 而nhi 不bất 作tác 依y 。
四tứ
我ngã 等đẳng 問vấn 尊tôn 師sư 。 〔# 尊tôn 師sư 〕# 告cáo 我ngã 等đẳng 。
我ngã 〔# 更cánh 〕# 問vấn 其kỳ 他tha 。 冀ký 師sư 請thỉnh 語ngữ 彼bỉ 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 。 暴bạo 流lưu 生sanh 與dữ 老lão 。
愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。 得đắc 為vi 超siêu 度độ 耶da 。
我ngã 乞khất 願nguyện 牟Mâu 尼Ni 。 願nguyện 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết 。
此thử 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 。 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 二nhị ）#
我ngã 等đẳng 問vấn 尊tôn 師sư 。 〔# 尊tôn 師sư 〕# 告cáo 我ngã 等đẳng 。
〔# 之chi 句cú 中trung 。
我ngã 等đẳng 所sở 問vấn 尊tôn 師sư
〕# 。 乃nãi 我ngã 等đẳng 向hướng 尊tôn 師sư 問vấn 。 乞khất 。 求cầu 。 所sở 信tín 樂nhạo 。
尊tôn 師sư 告cáo 我ngã 等đẳng
者giả 是thị 請thỉnh 尊tôn 師sư 告cáo 我ngã 等đẳng 。 請thỉnh 述thuật 彼bỉ 。 請thỉnh 示thị 。 請thỉnh 設thiết 施thí 。 請thỉnh 確xác 立lập 。 請thỉnh 開khai 顯hiển 。 請thỉnh 分phân 別biệt 。 請thỉnh 顯hiển 示thị 。 請thỉnh 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
我ngã 等đẳng 問vấn 尊tôn 師sư 。 尊tôn 師sư 告cáo 我ngã 等đẳng 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
我ngã 更cánh 問vấn 其kỳ 他tha 。 冀ký 師sư 請thỉnh 語ngữ 彼bỉ 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 。 暴bạo 流lưu 生sanh 與dữ 老lão 。
及cập
愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。 得đắc 為vi 超siêu 度độ 耶da 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
如như 何hà
是thị
如như 斯tư 耶da
不bất 然nhiên 耶da
何hà 耶da
云vân 何hà 耶da
疑nghi 之chi 質chất 問vấn 。 疑nghi 念niệm 之chi 質chất 問vấn 。 迷mê 惑hoặc 之chi 質chất 問vấn 。
諸chư 賢hiền 者giả
者giả 。 是thị 諸chư 之chi 賢hiền 者giả 。 學học 者giả 。 有hữu 慧tuệ 者giả 。 有hữu 覺giác 者giả 。 辨biện 別biệt 者giả 。 具cụ 慧tuệ 者giả 。 暴bạo 流lưu 者giả 。 是thị 欲dục 流lưu 。 有hữu 流lưu 。 見kiến 流lưu 。 無vô 明minh 流lưu 。
生sanh
是thị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 。 之chi [P.82]# 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 聚tụ 而nhi 生sanh 。 發phát 生sanh 。 入nhập 來lai 。 生sanh 起khởi 。 諸chư 蘊uẩn 之chi 現hiện 前tiền 。 （# 內nội 六lục ）# 處xứ 之chi 獲hoạch 得đắc 。
老lão
者giả 。 是thị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 。 之chi 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 聚tụ 而nhi 老lão 。 老lão 耄mạo 。 齒xỉ 落lạc 。 白bạch 髮phát 。 皺trứu 皮bì 。 壽thọ 之chi 損tổn 耗hao 。 諸chư 根căn 之chi 毀hủy 熟thục 。
愁sầu
者giả 。 是thị 失thất 親thân 戚thích 。 失thất 財tài 富phú 。 因nhân 病bệnh 而nhi 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 。 失thất 戒giới 。 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 。 又hựu 失thất 任nhậm 何hà 者giả 。 又hựu 遭tao 遇ngộ 任nhậm 何hà 不bất 幸hạnh 者giả 之chi 愁sầu 。 憂ưu 愁sầu 。 愁sầu 心tâm 。 內nội 愁sầu 。 內nội 徧biến 愁sầu 。 內nội 熱nhiệt 。 內nội 熱nhiệt 惱não 。 心tâm 之chi 燒thiêu 熱nhiệt 。 憂ưu 。 愁sầu 箭tiễn 。
悲bi 泣khấp
者giả 。 是thị 失thất 親thân 戚thích 。 失thất 財tài 富phú 。 因nhân 病bệnh 而nhi 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 。 失thất 戒giới 。 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 。 又hựu 失thất 任nhậm 何hà 者giả 。 又hựu 遭tao 遇ngộ 任nhậm 何hà 不bất 幸hạnh 者giả 之chi 哭khốc 。 悲bi 哭khốc 。 涕thế 哭khốc 。 悲bi 泣khấp 。 哭khốc 歎thán 。 悲bi 歡hoan 。 泣khấp 言ngôn 。 涕thế 泣khấp 。 號hào 泣khấp 。 哭khốc 泣khấp 。 慟đỗng 哭khốc 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 。 暴bạo 流lưu 生sanh 與dữ 死tử 。 愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。 得đắc 為vi 超siêu 度độ 耶da 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 得đắc 度độ 暴bạo 流lưu 。 生sanh 。 老lão 。 愁sầu 與dữ 悲bi 泣khấp 。 越việt 度độ 。 度độ 過quá 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 耶da 。 此thử 是thị 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 。 暴bạo 流lưu 。 生sanh 與dữ 老lão 。 愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。 得đắc 為vi 超siêu 度độ 耶da 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
我ngã 乞khất 願nguyện 牟Mâu 尼Ni 。 願nguyện 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
彼bỉ
者giả 。 是thị 我ngã 所sở 問vấn 。 我ngã 所sở 乞khất 。 我ngã 所sở 求cầu 。 我ngã 所sở 信tín 樂nhạo 。
牟Mâu 尼Ni
言ngôn 智trí 為vi 牟mâu 那na 。 即tức 所sở 有hữu 慧tuệ 。 知tri 解giải 乃nãi 至chí （# 一nhất 八bát 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# [P.83]# 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 世Thế 尊Tôn 具cụ 備bị 彼bỉ 智trí 。 牟Mâu 尼Ni 而nhi 達đạt 於ư 牟mâu 那na 。 有hữu （# 一nhất ）# 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 （# 二nhị ）# 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 （# 三tam ）# 意ý 牟Mâu 尼Ni 之chi 三tam 牟Mâu 尼Ni 。
（# 一nhất ）# 身thân 牟Mâu 尼Ni 者giả 云vân 何hà 。 捨xả 斷đoạn 〔# 殺sát 生sanh 。 偷thâu 盜đạo 。 邪tà 欲dục 行hành 之chi 〕# 三tam 種chủng 身thân 惡ác 行hành 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 三tam 種chủng 身thân 善thiện 行hành 是thị 牟Mâu 尼Ni 。 以dĩ 身thân 為vi 所sở 緣duyên 智trí 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 身thân 之chi 徧biến 知tri 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 伴bạn 徧biến 知tri 道đạo 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 對đối 身thân 欲dục 貪tham 之chi 捨xả 斷đoạn 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 身thân 行hành （# 出xuất 入nhập 息tức ）# 滅diệt 之chi 第đệ 四tứ 禪thiền 定định 。 是thị 身thân 牟Mâu 尼Ni 。 此thử 是thị 。
身thân 牟Mâu 尼Ni
（# 二nhị ）# 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 者giả 云vân 何hà 。 捨xả 斷đoạn 〔# 妄vọng 語ngữ 。 兩lưỡng 舌thiệt 。 惡ác 口khẩu 。 綺ỷ 語ngữ 之chi 〕# 四tứ 種chủng 語ngữ 惡ác 行hành 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 四tứ 種chủng 之chi 語ngữ 善thiện 行hành 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 以dĩ 語ngữ 為vi 所sở 緣duyên 智trí 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 語ngữ 徧biến 知tri 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 伴bạn 徧biến 知tri 道đạo 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 對đối 語ngữ 欲dục 貪tham 之chi 捨xả 斷đoạn 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。 語ngữ 行hành （# 尋tầm 伺tứ ）# 滅diệt 之chi 第đệ 二nhị 禪thiền 定định 。 是thị 語ngữ 牟Mâu 尼Ni 。
（# 三tam ）# 意ý 牟Mâu 尼Ni 者giả 云vân 何hà 。 捨xả 斷đoạn 〔# 貪tham 欲dục 。 瞋sân 恚khuể 。 邪tà 見kiến 之chi 〕# 三tam 種chủng 意ý 惡ác 行hành 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 三tam 種chủng 之chi 意ý 善thiện 行hành 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 以dĩ 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 智trí 為vi 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 心tâm 之chi 徧biến 知tri 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 伴bạn 徧biến 知tri 道đạo 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 [P.84]# 對đối 心tâm 捨xả 斷đoạn 欲dục 貪tham 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 心tâm 行hành 滅diệt 之chi 想tưởng 受thọ 滅diệt 定định 。 是thị 意ý 牟Mâu 尼Ni 。 此thử 是thị 。
意ý 牟Mâu 尼Ni
無vô 漏lậu 身thân 乃nãi 是thị 。 身thân 語ngữ 意ý 牟Mâu 尼Ni 。
具cụ 足túc 此thử 牟Mâu 尼Ni 。 一nhất 切thiết 捨xả 斷đoạn 者giả 。
無vô 漏lậu 身thân 乃nãi 是thị 。 身thân 語ngữ 意ý 牟Mâu 尼Ni 。
具cụ 足túc 此thử 牟Mâu 尼Ni 。 惡ác 之chi 洗tẩy 除trừ 者giả 。
具cụ 足túc 此thử 等đẳng 之chi 三tam 牟Mâu 尼Ni 者giả 有hữu 六lục 牟Mâu 尼Ni 。 〔# 即tức 〕# 是thị 在tại 家gia 牟Mâu 尼Ni 。 非phi 家gia 牟Mâu 尼Ni 。 有hữu 學học 牟Mâu 尼Ni 。 無Vô 學Học 牟Mâu 尼Ni 。 辟Bích 支Chi 牟Mâu 尼Ni 。 牟Mâu 尼Ni 牟Mâu 尼Ni 。 （# 一nhất ）# 在tại 家gia 牟Mâu 尼Ni 者giả 云vân 何hà 。 為vi 在tại 家gia 者giả 而nhi 見kiến 〔# 涅Niết 槃Bàn 〕# 句cú 。 能năng 識thức 教giáo 之chi 人nhân 人nhân 此thử 是thị 在tại 家gia 牟Mâu 尼Ni 。 （# 二nhị ）# 非phi 家gia 牟Mâu 尼Ni 者giả 云vân 何hà 。 為vi 出xuất 家gia 者giả 而nhi 見kiến 涅Niết 槃Bàn 句cú 。 能năng 識thức 教giáo 之chi 人nhân 人nhân 此thử 是thị 非phi 家gia 牟Mâu 尼Ni 。 （# 三tam ）# 七thất 有hữu 學học 是thị 有hữu 學học 牟Mâu 尼Ni 。 （# 四tứ ）# 阿A 羅La 漢Hán 是thị 。 無Vô 學Học 牟Mâu 尼Ni 。 （# 五ngũ ）# 辟Bích 支Chi 佛Phật 是thị 辟Bích 支Chi 牟Mâu 尼Ni 。 （# 六lục ）# 如Như 來Lai 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 正chánh 覺giác 者giả 言ngôn 為vi 牟Mâu 尼Ni 牟Mâu 尼Ni 。
無vô 明minh 智trí 者giả 為vi 愚ngu 昧muội 。 由do 寂tịch 默mặc 而nhi 非phi 牟Mâu 尼Ni 。
〔# 如như 取thủ 捨xả 〕# 而nhi 但đãn 用dụng 秤xứng 。 牟Mâu 尼Ni 只chỉ 取thủ 優ưu 秀tú 業nghiệp 。
迴hồi 避tị 諸chư 惡ác 諸chư 賢hiền 者giả 。 由do 彼bỉ 而nhi 彼bỉ 為vi 牟Mâu 尼Ni 。
〔# 內nội 外ngoại 〕# 兩lưỡng 世thế 間gian 測trắc 者giả 。 〔# 由do 彼bỉ 而nhi 〕# 彼bỉ 言ngôn 牟Mâu 尼Ni 。
一nhất 切thiết 世thế 間gian 於ư 內nội 外ngoại 。 知tri 不bất 善thiện 與dữ 善thiện 之chi 法pháp 。
[P.85]# 值trị 由do 天thiên 人nhân 之chi 供cúng 養dường 。 超siêu 著trước 與dữ 網võng 是thị 牟Mâu 尼Ni 。
願nguyện 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết
者giả 。 是thị 願nguyện 請thỉnh 述thuật 。 請thỉnh 示thị 。 請thỉnh 施thi 設thiết 。 請thỉnh 確xác 立lập 。 請thỉnh 開khai 顯hiển 。 請thỉnh 分phân 別biệt 。 請thỉnh 顯hiển 示thị 。 請thỉnh 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
願nguyện 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
此thử 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 。 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
者giả 。 此thử 法pháp 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。 識thức 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。
此thử 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 。 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。
我ngã 等đẳng 問vấn 尊tôn 師sư 。 〔# 尊tôn 師sư 〕# 告cáo 我ngã 等đẳng 。
我ngã 〔# 更cánh 〕# 問vấn 其kỳ 。 他tha 尊tôn 師sư 請thỉnh 語ngữ 彼bỉ 。
如như 何hà 諸chư 賢hiền 者giả 。 暴bạo 流lưu 生sanh 與dữ 老lão 。
愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。 得đắc 為vi 超siêu 度độ 耶da 。
我ngã 乞khất 願nguyện 牟Mâu 尼Ni 。 我ngã 請thỉnh 為vi 解giải 說thuyết 。
此thử 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 。 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
五ngũ
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
有hữu 關quan 現hiện 世thế 非phi 傳truyền 聞văn 。 〔# 至chí 涅Niết 槃Bàn 〕# 法pháp 我ngã 告cáo 汝nhữ 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác 。 可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 三tam ）#
〔# 至chí 涅Niết 槃Bàn 〕# 法pháp 我ngã 告cáo 汝nhữ
者giả 。 我ngã 將tương 告cáo 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 初sơ 善thiện 。 中trung 善thiện 。 後hậu 善thiện 。 有hữu 義nghĩa 。 有hữu 文văn 而nhi 完hoàn 全toàn 圓viên 滿mãn 徧biến 淨tịnh 之chi 梵Phạm 行hạnh 。 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 神Thần 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七thất 覺giác 支chi 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 涅Niết 槃Bàn 。 至chí 涅Niết 槃Bàn 之chi 行hành 道Đạo 。 此thử 是thị 。
〔# 至chí 涅Niết 槃Bàn 〕# 法pháp 我ngã 告cáo 汝nhữ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
彌di 多đa 求cầu
者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 呼hô 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 名danh 。
有hữu 關quan 現hiện 世thế 非phi 傳truyền 聞văn
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 關quan 現hiện 世thế 者giả 。 是thị 現hiện 世thế （# 能năng 見kiến 法pháp ）# 。 能năng 知tri 法pháp 。 能năng 考khảo 量lượng 法pháp 。 能năng 度độ 知tri 法pháp 。 能năng 辨biện 知tri 法pháp 。 能năng 明minh 暸# 法pháp 。 〔# 即tức 〕# 。
一nhất 切thiết 行hành 無vô 常thường 。 乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp
而nhi 能năng 見kiến 法pháp 。 能năng 知tri 法pháp 。 能năng 考khảo 量lượng 法pháp 。 能năng 度độ 知tri 法pháp 。 能năng 辨biện 知tri 法pháp 。 能năng 明minh 暸# 法pháp 。 如như 斯tư 有hữu 關quan 現hiện 世thế （# 能năng 見kiến 法pháp ）# 我ngã 將tương 說thuyết 。 或hoặc 又hựu 關quan 於ư 能năng 見kiến 苦khổ 我ngã 將tương 說thuyết 之chi 。 關quan 於ư 能năng 見kiến 集tập 將tương 語ngữ 集tập 。 關quan 於ư 能năng 見kiến 道đạo 將tương 語ngữ 道đạo 。 關quan 於ư 能năng 見kiến 滅diệt 將tương 語ngữ 滅diệt 。 如như 斯tư 有hữu 關quan 能năng 見kiến 法pháp 我ngã 將tương 說thuyết 。 或hoặc 又hựu 自tự 見kiến 。 無vô 時thời 的đích 。 可khả 謂vị 來lai 見kiến 。 〔# 聖thánh 道Đạo 〕# 導đạo 引dẫn 。 〔# 我ngã 將tương 語ngữ 〕# 關quan 於ư 能năng 見kiến 法pháp 諸chư 。 識thức 者giả 各các 自tự 知tri 者giả 。 如như 斯tư 我ngã 將tương 語ngữ 能năng 見kiến 之chi 法pháp 。 此thử 是thị 。
有hữu 關quan 現hiện 世thế （# 能năng 見kiến 法pháp ）#
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
非phi 傳truyền 聞văn 者giả
不bất 〔# 由do 他tha 之chi 〕# 傳truyền 聞văn 。 不bất 依y 傳truyền 說thuyết 。 不bất 依y 傳truyền 承thừa 。 不bất 依y 藏tạng 〔# 經kinh 〕# 之chi 說thuyết 。 不bất 依y 思tư 擇trạch 。 不bất 依y 推thôi 論luận 。 不bất 依y 行hành 相tương/tướng 之chi 審thẩm 思tư 。 不bất 依y 見kiến 。 省tỉnh 思tư 。 忍nhẫn 。 自tự 知tri 通thông 。 自tự 現hiện 見kiến 說thuyết 法Pháp 。 此thử 是thị 。
有hữu 關quan 現hiện 世thế 非phi 傳truyền 聞văn
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
知tri 彼bỉ
者giả 。 是thị 知tri 解giải 彼bỉ 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 而nhi 為vi 明minh 暸# 。 〔# 即tức 〕# 一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường 乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 知tri 解giải 。
所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp
考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。
有hữu 念niệm
者giả 。 是thị 由do 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 念niệm 。 〔# 即tức 〕# 對đối 身thân 修tu 習tập 身thân 隨tùy 觀quán 念niệm 處xứ 而nhi 有hữu 念niệm 乃nãi 至chí （# 三tam 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 言ngôn 彼bỉ 為vi 有hữu 念niệm 。
行hành
者giả 。 是thị 行hành 。 行hành 作tác 。 動động 作tác 。 活hoạt 動động 。 護hộ 持trì 。 持trì 續tục 。 不bất 斷đoạn 。 維duy 持trì 。 此thử 是thị 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 愛ái 著trước 是thị 渴khát 愛ái 。 即tức 所sở 有hữu 貪tham 。 染nhiễm 貪tham 乃nãi 至chí （# 一nhất 三tam 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 是thị 貪tham 慾dục 。 貪tham 不bất 善thiện 根căn 。 愛ái 著trước 者giả 。 由do 何hà 之chi 義nghĩa 而nhi 為vi 愛ái 著trước 耶da 。 擴# 大đại 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 廣quảng 大đại 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 染nhiễm 著trước 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 冒mạo 險hiểm 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 奪đoạt 取thủ 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 欺khi 語ngữ 者giả 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 毒độc 根căn 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 毒độc 果quả 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 毒độc 受thọ 用dụng 故cố 而nhi 為vi 愛ái 著trước 。 或hoặc 又hựu 彼bỉ 渴khát 受thọ 廣quảng 大đại 而nhi 為vi 色sắc 。 聲thanh 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 。 施thí 主chủ 家gia 。 眾chúng 。 住trụ 居cư 。 利lợi 得đắc 。 名danh 聲thanh 。 賞thưởng 讚tán 。 安an 樂lạc 。 衣y 服phục 。 食thực 物vật 。 臥ngọa 坐tọa 所sở 。 病bệnh 者giả 之chi 資tư 具cụ 藥dược 品phẩm 。 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 。 欲dục 有hữu 。 色sắc 有hữu 。 無vô 色sắc 有hữu 。 想tưởng 有hữu 。 無vô 想tưởng 有hữu 。 非phi 想tưởng 非phi 非phi 想tưởng 有hữu 。 一nhất 蘊uẩn 有hữu 。 四tứ 蘊uẩn 有hữu 。 五ngũ 蘊uẩn 有hữu 。 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 。 見kiến 聞văn 覺giác 識thức 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 擴# 大đại 擴# 展triển 。 此thử 是thị 。
愛ái 著trước
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世thế 間gian
者giả 。 是thị 在tại 於ư 惡ác 趣thú 世thế 間gian 。 人nhân 世thế 間gian 。 天thiên 世thế 間gian 。 蘊uẩn 世thế 間gian 。 界giới 世thế 間gian 。 處xử 世thế 間gian 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
者giả 。 是thị 世thế 間gian 所sở 有hữu 。 愛ái 著trước 有hữu 念niệm 其kỳ 愛ái 著trước 而nhi 可khả 度độ 。 可khả 越việt 度độ 。 可khả 度độ 過quá 。 可khả 超siêu 越việt 。 可khả 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
有hữu 關quan 現hiện 世thế 非phi 傳truyền 聞văn 。 〔# 至chí 涅Niết 槃Bàn 〕# 法pháp 我ngã 告cáo 汝nhữ 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác 。 可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước 。
六lục
大đại 仙tiên 。 彼bỉ 之chi 最tối 上thượng 法pháp 。 〔# 聞văn 而nhi 〕# 我ngã 乃nãi 歡hoan 喜hỷ 〔# 彼bỉ 〕# 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác 。 可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 四tứ ）#
我ngã 歡hoan 喜hỷ 彼bỉ
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
彼bỉ
者giả 。 是thị 尊tôn 師sư 之chi 語ngữ 。 語ngữ 路lộ 。 說thuyết 示thị 。 教giáo 訓huấn 。
歡hoan 喜hỷ
者giả 。 是thị 歡hoan 。 歡hoan 喜hỷ 。 喜hỷ 。 隨tùy 喜hỷ 。 欲dục 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 冀ký 求cầu 。 希hy 望vọng 。 熱nhiệt 望vọng 。 此thử 是thị 。
我ngã 歡hoan 喜hỷ 彼bỉ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
大đại 仙tiên 。 以dĩ 最tối 上thượng 法pháp 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 大đại 仙tiên 者giả 。 由do 何hà 義nghĩa 為vi 大đại 仙tiên 耶da 。 世Thế 尊Tôn 求cầu 大đại 戒giới 蘊uẩn 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 為vi 大đại 仙tiên （# 大đại 求cầu 者giả ）# 。 是thị 大đại 定định 蘊uẩn 。 大đại 慧tuệ 蘊uẩn 。 大đại 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 蘊uẩn 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 又hựu 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 闇ám 身thân 之chi 摧tồi 破phá 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 顛điên 倒đảo 之chi 破phá 壞hoại 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 愛ái 箭tiễn 之chi 拔bạt 除trừ 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 見kiến [P.89]# 葛cát 藤đằng 之chi 開khai 解giải 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 慢mạn 幢tràng 之chi 撤triệt 去khứ 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 行hành 作tác 之chi 寂tịch 滅diệt 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 成thành 為vi 大đại 暴bạo 流lưu 之chi 度độ 越việt 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 重trọng 擔đảm 之chi 放phóng 下hạ 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 輪luân 迴hồi 。 輪luân 轉chuyển 之chi 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 熱nhiệt 苦khổ 之chi 消tiêu 滅diệt 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 熱nhiệt 惱não 之chi 安an 息tức 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 法Pháp 幢tràng 之chi 舉cử 揚dương 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 大đại 念niệm 處xứ 。 大đại 正chánh 勤cần 。 大đại 神thần 足túc 。 大đại 根căn 。 大đại 力lực 。 大đại 覺giác 支chi 。 大đại 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 又hựu 由do 有hữu 大đại 權quyền 勢thế 之chi 有hữu 情tình 。
佛Phật 何hà 處xứ 耶da
世Thế 尊Tôn 是thị 何hà 處xứ 耶da
天Thiên 中Trung 天Thiên 是thị 何hà 處xứ 耶da
人nhân 牛ngưu 王vương 是thị 何hà 處xứ 耶da
求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。
最tối 上thượng 之chi 法Pháp
者giả 。 是thị 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 言ngôn 為vi 。
最tối 上thượng 之chi 法Pháp
即tức 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 盡tận 滅diệt 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。
最tối 上thượng
者giả 。 是thị 最tối 高cao 。 最tối 勝thắng 。 最tối 殊thù 勝thắng 。 秀tú 逸dật 。 最tối 上thượng 勝thắng 妙diệu 之chi 法Pháp 。 此thử 是thị 。
大đại 仙tiên 。 最tối 上thượng 法pháp 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 為vi 行hành 作tác
〔# 之chi 句cú 中trung 。 知tri 彼bỉ 〕# 者giả 。 是thị 知tri 解giải 彼bỉ 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 〔# 即tức 〕# 。
一nhất 切thiết 行hành 是thị 無vô 常thường
乃nãi 至chí （# 一nhất 九cửu 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 知tri 解giải
所sở 有hữu 集tập 法pháp 。 皆giai 是thị 此thử 滅diệt 法pháp
考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。
有hữu 念niệm
者giả 。 是thị 由do 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 念niệm 。 〔# 即tức 〕# 對đối 於ư 身thân 修tu 習tập 身thân 隨tùy 觀quán 念niệm 處xứ 而nhi 有hữu 念niệm 乃nãi 至chí （# 三tam 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 言ngôn 彼bỉ 為vi 有hữu 念niệm 。
行hành
者giả 。 是thị 行hành 。 行hành 作tác 。 動động 作tác 。 活hoạt 動động 。 護hộ 持trì 。 持trì 續tục 。 不bất 斷đoạn 維duy 持trì 。 此thử 是thị 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 為vi 行hành 作tác
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 渴khát 愛ái 言ngôn 為vi 愛ái 著trước 。 即tức 所sở 貪tham 。 染nhiễm 貪tham 乃nãi 至chí （# 一nhất 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 貪tham 欲dục 。 貪tham 。 不bất 善thiện 根căn 。 愛ái 著trước 是thị 由do 何hà 義nghĩa 而nhi 為vi 愛ái 著trước 耶da 乃nãi 至chí （# 八bát 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 為vi 擴# 大đại 擴# 展triển 。 此thử 是thị 。
愛ái 著trước
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世thế 間gian
者giả 。 是thị 惡ác 趣thú 世thế 間gian 乃nãi 至chí （# 八bát 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 於ư 處xử 世thế 間gian 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
者giả 。 是thị 世thế 間gian 所sở 有hữu 。 愛ái 著trước 有hữu 念niệm 彼bỉ 愛ái 著trước 而nhi 可khả 度độ 。 越việt 度độ 。 度độ 過quá 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。
可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。
大đại 仙tiên 。 彼bỉ 之chi 最tối 上thượng 法pháp 。 （# 聞văn 而nhi ）# 我ngã 乃nãi 歡hoan 喜hỷ 彼bỉ 。
知tri 彼bỉ 有hữu 念niệm 而nhi 行hành 作tác 。 可khả 度độ 世thế 間gian 之chi 愛ái 著trước 。
七thất
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
上thượng 下hạ 與dữ 橫hoạnh/hoành 及cập 於ư 中trung 。 汝nhữ 善thiện 知tri 解giải 所sở 有hữu 物vật 。
對đối 於ư 此thử 等đẳng 喜hỷ 執chấp 著trước 。 除trừ 棄khí 識thức 不bất 住trụ 立lập 有hữu 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 五ngũ ）#
汝nhữ 善thiện 知tri 解giải 所sở 有hữu 物vật
者giả 。 是thị 汝nhữ 知tri 解giải 。 了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 辨biện 知tri 。 通thông 達đạt 所sở 有hữu 之chi 物vật 。 此thử 是thị 。
汝nhữ 善thiện 知tri 解giải 所sở 有hữu 物vật
彌di 多đa 求cầu
是thị 世Thế 尊Tôn 呼hô 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 之chi 名danh 。
世Thế 尊Tôn 。
者giả 。 此thử 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 乃nãi 至chí （# 一nhất 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 言ngôn 此thử 世Thế 尊Tôn 之chi 。
語ngữ
與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 施thi 設thiết 者giả 。 此thử 是thị 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
上thượng 。 下hạ 橫hoạnh/hoành 及cập 於ư 中trung 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 上thượng 者giả 是thị 言ngôn 未vị 來lai 。 下hạ 是thị 過quá 去khứ 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 現hiện 在tại 。 上thượng 者giả 。 是thị 天thiên 世thế 間gian 。 下hạ 是thị 地địa 獄ngục 世thế 間gian 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 人nhân 世thế 間gian 。 上thượng 者giả 。 是thị 善thiện 法Pháp 。 下hạ 是thị 不bất 善thiện 法pháp 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 無vô 記ký 法pháp 。 上thượng 者giả 。 是thị 無vô 色sắc 界giới 。 下hạ 是thị 欲dục 界giới 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 色sắc 界giới 。 上thượng 者giả 。 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 下hạ 是thị 苦khổ 受thọ 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 上thượng 者giả 。 是thị 由do 足túc 蹠# 以dĩ 上thượng 。 下hạ 者giả 。 是thị 由do 頂đảnh 端đoan 以dĩ 下hạ 。 橫hoạnh/hoành 及cập 中trung 是thị 胴# 體thể 。 此thử 是thị 。
上thượng 下hạ 橫hoạnh/hoành 及cập 於ư 中trung
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
對đối 於ư 此thử 等đẳng 喜hỷ 執chấp 著trước 。 除trừ 棄khí 識thức 不bất 住trụ 立lập 有hữu 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
對đối 於ư 此thử 等đẳng
者giả 。 是thị 對đối 於ư 既ký 述thuật 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 者giả 。
喜hỷ
者giả 。 是thị 渴khát 愛ái 。 即tức 所sở 有hữu 貪tham 。 染nhiễm 貪tham 乃nãi 至chí （# 一nhất 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 貪tham 欲dục 。 貪tham 。 不bất 善thiện 根căn 。
執chấp 著trước
者giả 。 是thị 愛ái 執chấp 著trước 與dữ 見kiến 執chấp 著trước 之chi 二nhị 執chấp 著trước 。 愛ái 執chấp 著trước 者giả 云vân 何hà 。 由do 渴khát 愛ái 物vật 而nhi 乃nãi 至chí （# 四tứ 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 愛ái 執chấp 著trước 。 見kiến [P.92]# 執chấp 著trước 者giả 云vân 何hà 。 有hữu 二nhị 十thập 事sự 。 有hữu 身thân 見kiến 乃nãi 至chí （# 四tứ 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 見kiến 執chấp 著trước 。
除trừ 棄khí 識thức
〔# 之chi 句cú 中trung 識thức 〕# 者giả 。 是thị 與dữ 福phước 行hành 俱câu 起khởi 識thức 。 與dữ 非phi 福phước 行hành 俱câu 起khởi 識thức 。 與dữ 不bất 動động 行hành 俱câu 起khởi 識thức 。 除trừ 對đối 此thử 等đẳng 喜hỷ 。 執chấp 著trước 。 於ư 行hành 俱câu 起khởi 識thức 。 除trừ 棄khí 。 斥xích 。 除trừ 斥xích 。 捨xả 。 捨xả 斷đoạn 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
對đối 於ư 此thử 等đẳng 除trừ 去khứ 喜hỷ 。 執chấp 。 識thức 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
不bất 住trụ 立lập 有hữu
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 有hữu 者giả 。 是thị 業nghiệp 有hữu 與dữ 結kết 生sanh 為vi 再tái 有hữu 。 業nghiệp 有hữu 者giả 云vân 何hà 。 是thị 福phước 行hành 。 非phi 福phước 行hành 。 不bất 動động 行hành 。 此thử 是thị 業nghiệp 有hữu 。 結kết 生sanh 為vi 再tái 有hữu 者giả 云vân 何hà 。 是thị 結kết 生sanh 色sắc 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 此thử 是thị 結kết 生sanh 為vi 再tái 有hữu 。
不bất 住trụ 立lập 有hữu
者giả 。 是thị 捨xả 斷đoạn 喜hỷ 。 執chấp 著trước 。 於ư 行hành 俱câu 起khởi 識thức 。 業nghiệp 有hữu 與dữ 結kết 生sanh 再tái 有hữu 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 而nhi 不bất 住trụ 立lập 於ư 業nghiệp 有hữu 。 不bất 住trụ 立lập 結kết 生sanh 為vi 再tái 有hữu 。 不bất 可khả 止chỉ 住trụ 。 此thử 是thị 。
除trừ 去khứ 識thức 不bất 住trụ 立lập 有hữu
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彌di 多đa 求cầu 。
上thượng 下hạ 與dữ 橫hoạnh/hoành 及cập 於ư 中trung 。 汝nhữ 善thiện 知tri 解giải 一nhất 切thiết 物vật 。
對đối 於ư 此thử 等đẳng 喜hỷ 執chấp 著trước 。 除trừ 去khứ 識thức 不bất 住trụ 立lập 有hữu 。
八bát
如như 斯tư 〔# 無vô 執chấp 著trước 〕# 。 住trụ 念niệm 不bất 放phóng 逸dật 。
[P.93]# 行hành 作tác 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。 捨xả 〔# 愛ái 見kiến 〕# 我ngã 執chấp 。
〔# 捨xả 棄khí 〕# 生sanh 與dữ 老lão 。 愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。
茲tư 知tri 如như 斯tư 者giả 。 應ưng 以dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 六lục ）#
如như 斯tư 而nhi 住trụ 。 有hữu 念niệm 不bất 放phóng 逸dật 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
如như 斯tư 而nhi 住trụ
者giả 。 是thị 捨xả 所sở 喜hỷ 與dữ 執chấp 著trước 。 於ư 行hành 俱câu 起khởi 之chi 識thức 。 業nghiệp 有hữu 。 結kết 生sanh 再tái 有hữu 捨xả 斷đoạn 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
如như 斯tư 而nhi 住trụ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
有hữu 念niệm
者giả 。 是thị 由do 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 有hữu 念niệm 。 〔# 即tức 〕# 對đối 於ư 身thân 而nhi 修tu 習tập 身thân 隨tùy 觀quán 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí （# 三tam 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 言ngôn 彼bỉ 為vi 有hữu 念niệm 。
不bất 放phóng 逸dật
者giả 。 是thị 恭cung 敬kính 作tác 諸chư 善thiện 法Pháp 。 常thường 作tác 。 堅kiên 住trụ 作tác 。 不bất 萎nuy 縮súc 而nhi 行hành 。 不bất 放phóng 棄khí （# 行hành 之chi ）# 欲dục 。 不bất 放phóng 棄khí 責trách 任nhậm 。
我ngã 某mỗ 時thời 之chi 日nhật 未vị 圓viên 滿mãn 戒giới 蘊uẩn 令linh 圓viên 滿mãn 耶da 。
又hựu
我ngã 既ký 已dĩ 令linh 圓viên 滿mãn 之chi 戒giới 蘊uẩn 於ư 彼bỉ 時thời 時thời 以dĩ 慧tuệ 助trợ 長trường/trưởng 。
對đối 諸chư 善thiện 法Pháp 彼bỉ 有hữu 所sở 有hữu 之chi 欲dục 。 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 努nỗ 力lực 。 不bất 退thoái 。 念niệm 。 正chánh 知tri 。 熱nhiệt 心tâm 。 精tinh 勤cần 。 決quyết 意ý 。 勤cần 勵lệ 。 不bất 放phóng 逸dật 。
我ngã 某mỗ 時thời 之chi 日nhật 。 未vị 圓viên 滿mãn 之chi 定định 蘊uẩn 。 慧tuệ 蘊uẩn 。 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 蘊uẩn 令linh 圓viên 滿mãn 耶da 。
又hựu
我ngã 既ký 圓viên 滿mãn 之chi 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 蘊uẩn 。 彼bỉ 時thời 時thời 以dĩ 慧tuệ 令linh 助trợ 長trường/trưởng 。
對đối 諸chư 善thiện 法Pháp 。 於ư 彼bỉ 處xứ 所sở 有hữu 欲dục 。 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 努nỗ 力lực 。 不bất 退thoái 。 念niệm 。 正chánh 知tri 。 熱nhiệt 心tâm 。 精tinh 勤cần 。 [P.94]# 決quyết 意ý 。 勤cần 勵lệ 。 不bất 放phóng 逸dật 。 又hựu 。
我ngã 某mỗ 時thời 之chi 日nhật 可khả 徧biến 知tri 未vị 徧biến 知tri 之chi 苦khổ 耶da 。 可khả 捨xả 斷đoạn 未vị 捨xả 斷đoạn 之chi 煩phiền 惱não 耶da 。 可khả 修tu 習tập 未vị 修tu 習tập 之chi 道đạo 耶da 。 可khả 作tác 證chứng 未vị 作tác 證chứng 之chi 滅diệt 耶da 。
於ư 彼bỉ 處xứ 所sở 有hữu 欲dục 。 精tinh 進tấn 。 勇dũng 猛mãnh 。 努nỗ 力lực 。 不bất 退thoái 。 念niệm 。 正chánh 知tri 。 熱nhiệt 心tâm 。 精tinh 勤cần 。 決quyết 意ý 。 勤cần 勵lệ 。 不bất 放phóng 逸dật 。 此thử 是thị 。
如như 斯tư 而nhi 住trụ 。 有hữu 念niệm 不bất 放phóng 逸dật 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
行hành 作tác 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。 捨xả 我ngã 執chấp 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 是thị 善thiện 凡phàm 夫phu 比Bỉ 丘Khâu 又hựu 有hữu 學học 比Bỉ 丘Khâu 。
行hành
者giả 。 是thị 有hữu 行hành 。 行hành 作tác 。 動động 作tác 。 活hoạt 動động 。 獲hoạch 持trì 。 持trì 續tục 。 維duy 持trì 不bất 斷đoạn 。
我ngã 執chấp
是thị 愛ái 我ngã 執chấp 與dữ 見kiến 我ngã 執chấp 之chi 二nhị 我ngã 執chấp 乃nãi 至chí （# 四tứ 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 愛ái 我ngã 執chấp 乃nãi 至chí （# 四tứ 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 見kiến 我ngã 執chấp 。 捨xả 斷đoạn 愛ái 我ngã 執chấp 。 捨xả 遣khiển 見kiến 我ngã 執chấp 。 捨xả 我ngã 執chấp 。 是thị 徧biến 捨xả 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
行hành 作tác 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。 捨xả 我ngã 執chấp 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
〔# 捨xả 〕# 棄khí 生sanh 老lão 愁sầu 悲bi 泣khấp 。 茲tư 知tri 如như 斯tư 者giả 。 應ưng 為vi 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
生sanh
者giả 。 是thị 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 眾chúng 生sanh 。 發phát 生sanh 。 入nhập 來lai 。 生sanh 起khởi 。 諸chư 蘊uẩn 之chi 現hiện 前tiền 。 〔# 內nội 六lục 〕# 處xứ 之chi 獲hoạch 得đắc 。
老lão
者giả 。 是thị 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 之chi 有hữu 情tình 聚tụ 老lão 。 老lão 耄mạo 。 齒xỉ 落lạc 。 白bạch 髮phát 。 皺trứu 皮bì 。 壽thọ 之chi 損tổn 耗hao 。 諸chư 根căn 之chi 毀hủy 熟thục 。
愁sầu
者giả 。 是thị 失thất 親thân 戚thích 。 失thất 財tài 富phú 。 由do 病bệnh 而nhi 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 。 失thất 戒giới 。 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 。 又hựu 失thất [P.95]# 任nhậm 何hà 者giả 。 又hựu 於ư 遭tao 遇ngộ 任nhậm 何hà 不bất 幸hạnh 者giả 之chi 愁sầu 苦khổ 。 憂ưu 愁sầu 。 愁sầu 心tâm 。 內nội 愁sầu 。 內nội 徧biến 愁sầu 。 內nội 熱nhiệt 。 內nội 熱nhiệt 惱não 。 心tâm 之chi 燒thiêu 熱nhiệt 。 憂ưu 。 愁sầu 箭tiễn 。
悲bi 泣khấp
者giả 。 是thị 失thất 親thân 戚thích 。 失thất 財tài 富phú 。 由do 病bệnh 而nhi 失thất 〔# 健kiện 康khang 〕# 。 失thất 〔# 正chánh 〕# 見kiến 。 又hựu 失thất 任nhậm 何hà 者giả 。 又hựu 遭tao 遇ngộ 任nhậm 何hà 不bất 幸hạnh 者giả 之chi 哭khốc 。 悲bi 哭khốc 。 涕thế 哭khốc 。 悲bi 泣khấp 。 哭khốc 嘆thán 。 泣khấp 言ngôn 。 涕thế 泣khấp 。 號hào 泣khấp 。 慟đỗng 哭khốc 。
茲tư
者giả 。 是thị 於ư 此thử 之chi 見kiến 乃nãi 至chí （# 二nhị 六lục 頁# 參tham 照chiếu ）# 於ư 此thử 之chi 人nhân 世thế 間gian 。
知tri 者giả
是thị 智trí 者giả 。 明minh 達đạt 者giả 。 有hữu 智trí 者giả 。 辨biện 知tri 者giả 。 慧tuệ 者giả 。
苦khổ
者giả 。 是thị 生sanh 苦khổ 乃nãi 至chí （# 七thất 七thất 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。
〔# 捨xả 〕# 棄khí 生sanh 。 老lão 愁sầu 悲bi 泣khấp 。 茲tư 知tri 如như 斯tư 者giả 。 應ưng 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
者giả 。 是thị 知tri 者giả 。 明minh 達đạt 者giả 。 有hữu 智trí 者giả 。 辨biện 知tri 者giả 。 慧tuệ 者giả 於ư 茲tư 捨xả 斷đoạn 生sanh 。 老lão 愁sầu 悲bi 泣khấp 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
捨xả 棄khí 生sanh 老lão 愁sầu 悲bi 泣khấp 。 茲tư 知tri 如như 斯tư 者giả 。 應ưng 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
如như 斯tư 〔# 無vô 執chấp 著trước 〕# 。 有hữu 念niệm 不bất 放phóng 逸dật 。
行hành 作tác 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。 捨xả 〔# 愛ái 見kiến 〕# 我ngã 執chấp 。
捨xả 棄khí 生sanh 與dữ 老lão 。 愁sầu 苦khổ 與dữ 悲bi 泣khấp 。
茲tư 知tri 如như 斯tư 者giả 。 應ưng 為vi 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
[P.96]# 九cửu
大đại 仙tiên 此thử 語ngứ 我ngã 歡hoan 喜hỷ 。 瞿Cù 曇Đàm 善thiện 告cáo 無vô 依y 〔# 涅Niết 槃Bàn 〕# 。
世Thế 尊Tôn 確xác 已dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。 此thử 法pháp 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 七thất ）#
大đại 仙tiên 此thử 語ngứ 我ngã 歡hoan 喜hỷ
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
此thử
者giả 。 是thị 尊tôn 師sư 之chi 語ngữ 。 語ngữ 路lộ 。 說thuyết 示thị 。 示thị 教giáo 。 教giáo 訓huấn 。
我ngã 歡hoan 喜hỷ
者giả 。 是thị 我ngã 歡hoan 。 歡hoan 喜hỷ 。 喜hỷ 。 隨tùy 喜hỷ 。 欲dục 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 冀ký 求cầu 。 希hy 望vọng 。 熱nhiệt 望vọng 。
大đại 仙tiên
者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 求cầu 大đại 戒giới 蘊uẩn 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 是thị 大đại 仙tiên （# 大đại 求cầu 者giả ）# 乃nãi 至chí （# 九cửu 〇# 頁# 參tham 照chiếu ）# 。
人nhân 牛ngưu 王vương 於ư 何hà 處xứ 耶da
被bị 求cầu 。 覓mịch 求cầu 。 徧biến 求cầu 故cố 是thị 大đại 仙tiên 。 此thử 是thị 。
大đại 仙tiên 此thử 語ngứ 我ngã 歡hoan 喜hỷ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
瞿Cù 曇Đàm 善thiện 告cáo 無vô 依y 〔# 涅Niết 槃Bàn 〕#
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
善thiện 告cáo
者giả 。 是thị 善thiện 告cáo 。 善thiện 言ngôn 。 善thiện 示thị 。 善thiện 施thi 設thiết 。 善thiện 確xác 立lập 。 善thiện 開khai 顯hiển 。 善thiện 分phân 別biệt 。 善thiện 顯hiển 示thị 。 善thiện 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
善thiện 告cáo
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
瞿Cù 曇Đàm 。 無vô 依y 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
依y
者giả 。 是thị 煩phiền 惱não 。 蘊uẩn 。 行hành 。
無vô 依y
者giả 。 是thị 依y 之chi 捨xả 斷đoạn 。 依y 之chi 寂tịch 滅diệt 。 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 依y 之chi 安an 息tức 。 不bất 死tử 。 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 。
瞿Cù 曇Đàm 。 無vô 依y 為vi 善thiện 告cáo 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世Thế 尊Tôn 確xác 已dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
確xác
者giả 。 是thị 此thử 一nhất 向hướng 之chi 語ngữ 。 無vô 疑nghi 語ngữ 。 無vô 疑nghi 惑hoặc 語ngữ 。 不bất 二nhị 之chi 語ngữ 。 確xác 實thật 之chi 語ngữ 。 嚴nghiêm 密mật 之chi 語ngữ 。 純thuần 粹túy 之chi 語ngữ 。 確xác 立lập 之chi 語ngữ 。
世Thế 尊Tôn 。
者giả 。 此thử 是thị 尊tôn 重trọng 之chi 同đồng 義nghĩa [P.97]# 語ngữ 乃nãi 至chí 此thử 言ngôn 世Thế 尊Tôn 〔# 語ngữ 〕# 與dữ 作tác 證chứng 共cộng 同đồng 之chi 施thi 設thiết 。
已dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ
者giả 。 是thị 捨xả 斷đoạn 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
世Thế 尊Tôn 確xác 已dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
此thử 法pháp 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri
者giả 。 此thử 法Pháp 如như 實thật 尊tôn 師sư 知tri 。 識thức 。 考khảo 量lượng 。 度độ 知tri 。 辨biện 知tri 。 明minh 暸# 。 此thử 是thị 。
此thử 法pháp 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。
大đại 仙tiên 此thử 語ngứ 我ngã 歡hoan 喜hỷ 。 瞿Cù 曇Đàm 善thiện 告cáo 無vô 依y 〔# 涅Niết 槃Bàn 〕# 。
世Thế 尊Tôn 確xác 已dĩ 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。 此thử 法pháp 尊tôn 師sư 如như 實thật 知tri 。
一nhất 〇#
牟Mâu 尼Ni 。 尊tôn 師sư 懇khẩn 切thiết 所sở 教giáo 誡giới 。 人nhân 人nhân 亦diệc 應ưng 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
龍long 象tượng 〔# 佛Phật 〕# 近cận 至chí 禮lễ 拜bái 尊tôn 師sư 。 世Thế 尊Tôn 懇khẩn 切thiết 教giáo 誡giới 我ngã 。
（# 一nhất 〇# 五ngũ 八bát ）#
人nhân 人nhân 亦diệc 應ưng 捨xả 斷đoạn 苦khổ 否phủ/bĩ 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
人nhân 人nhân
者giả 。 是thị 剎sát 帝đế 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 毘tỳ 舍xá 。 首thủ 陀đà 。 在tại 家gia 者giả 。 出xuất 家gia 者giả 。 天thiên 。 人nhân 亦diệc 捨xả 斷đoạn 耶da 。 若nhược 〔# 捨xả 斷đoạn 〕# 。 是thị 捨xả 斷đoạn 生sanh 苦khổ 。 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 。 死tử 苦khổ 。 愁sầu 悲bi 苦khổ 。 憂ưu 惱não 苦khổ 。 除trừ 去khứ 。 滅diệt 除trừ 。 令linh 之chi 滅diệt 無vô 。 此thử 是thị 。
人nhân 人nhân 亦diệc 捨xả 斷đoạn 苦khổ 否phủ/bĩ 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
尊tôn 師sư 懇khẩn 切thiết 所sở 教giáo 誡giới
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
所sở
者giả 。 是thị 剎sát 帝đế 利lợi 。 婆Bà 羅La 門Môn 。 毘tỳ 舍xá 。 首thủ 陀đà 。 在tại 家gia 者giả 。 出xuất 家gia 者giả 。 天thiên 。 人nhân 。
尊tôn 師sư
者giả 。 是thị 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。
牟Mâu 尼Ni
者giả 。 言ngôn 智trí 為vi 牟mâu 那na 乃nãi 至chí （# 八bát 四tứ 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 超siêu 越việt 著trước 。 網võng 此thử 是thị 牟Mâu 尼Ni 。
懇khẩn 切thiết 教giáo 誡giới
者giả 。 是thị 殷ân 勤cần 教giáo 誡giới 。 反phản 復phục 教giáo 誡giới 。 再tái 三tam 教giáo 誡giới 。 教giáo 訓huấn 。 此thử 是thị 。
尊tôn 師sư 懇khẩn 切thiết 所sở 教giáo 誡giới
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
近cận 至chí 禮lễ 拜bái 尊tôn 師sư
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
尊tôn 師sư
是thị 言ngôn 世Thế 尊Tôn 。
禮lễ 拜bái
是thị 由do 身thân 而nhi 禮lễ 拜bái 。 由do 語ngữ 而nhi 亦diệc 禮lễ 拜bái 。 由do 意ý 而nhi 亦diệc 禮lễ 拜bái 。 由do 隨tùy 義nghĩa 之chi 行hành 道Đạo 而nhi 亦diệc 禮lễ 拜bái 。 由do 法pháp 隨tùy 法pháp 之chi 行hành 道Đạo 而nhi 亦diệc 禮lễ 拜bái 。 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 。 尊tôn 敬kính 。 奉phụng 事sự 。 敬kính 重trọng 也dã 。
近cận 至chí
者giả 。 是thị 至chí 近cận 。 真chân 至chí 近cận 。 相tương/tướng 會hội 。 謁yết 見kiến 。 面diện 前tiền 而nhi 禮lễ 拜bái 尊tôn 師sư 。
龍long 象tượng
者giả 。 是thị 龍long 象tượng 。 世Thế 尊Tôn （# 一nhất ）# 不bất 行hành 罪tội 惡ác 故cố 是thị 龍long 象tượng 。 （# 二nhị ）# 不bất 行hành 故cố 是thị 龍long 象tượng 。 （# 三tam ）# 不bất 來lai 故cố 是thị 龍long 象tượng 。
（# 一nhất ）# 不bất 行hành 罪tội 惡ác 故cố 是thị 龍long 象tượng 者giả 云vân 何hà 。 罪tội 惡ác 者giả 有hữu 雜tạp 染nhiễm 。 有hữu 齎tê 再tái 有hữu 之chi 苦khổ 報báo 。 是thị 齎tê 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 。 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
薩tát 毘tỳ 耶da 。
不bất 行hành 罪tội 惡ác 於ư 世thế 間gian 。 捨xả 離ly 一nhất 切thiết 結kết 結kết 縛phược 。
解giải 脫thoát 染nhiễm 著trước 一nhất 切thiết 處xứ 。 斯tư 者giả 其kỳ 故cố 言ngôn 龍long 象tượng 。
[P.99]# 如như 斯tư
不bất 行hành 罪tội 惡ác 故cố 是thị 龍long 象tượng
（# 二nhị ）# 不bất 行hành 故cố 是thị 龍long 象tượng 者giả 云vân 何hà 。 不bất 行hành 於ư 欲dục 趣thú 。 不bất 行hành 於ư 瞋sân 趣thú 。 不bất 行hành 於ư 癡si 趣thú 。 不bất 行hành 於ư 怖bố 畏úy 趣thú 。 由do 於ư 貪tham 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 瞋sân 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 癡si 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 慢mạn 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 見kiến 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 掉trạo 舉cử 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 疑nghi 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 隨tùy 眠miên 而nhi 不bất 行hành 。 由do 於ư 違vi 和hòa 之chi 諸chư 法pháp 而nhi 不bất 趣thú 。 不bất 導đạo 。 不bất 運vận 。 不bất 將tương 來lai 。 如như 是thị 。
不bất 行hành 故cố 是thị 龍long 象tượng
（# 三tam ）# 不bất 來lai 故cố 是thị 龍long 象tượng 者giả 云vân 何hà 。 由do 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 捨xả 斷đoạn 所sở 有hữu 之chi 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 於ư 此thử 。 〔# 彼bỉ 〕# 不bất 再tái 來lai 。 不bất 返phản 。 不bất 還hoàn 。 由do 斯Tư 陀Đà 含Hàm 道Đạo 。 阿A 那Na 含Hàm 道Đạo 。 捨xả 斷đoạn 所sở 有hữu 之chi 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 於ư 此thử 不bất 再tái 來lai 。 不bất 返phản 。 不bất 還hoàn 。 由do 阿A 羅La 漢Hán 。 道đạo 捨xả 斷đoạn 所sở 有hữu 之chi 煩phiền 惱não 。 一nhất 切thiết 於ư 此thử 不bất 再tái 來lai 。 不bất 返phản 。 不bất 還hoàn 。 如như 是thị 。
不bất 來lai 故cố 是thị 龍long 象tượng
此thử 是thị 。
龍long 象tượng 。 近cận 至chí 禮lễ 拜bái 尊tôn 師sư 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
世Thế 尊Tôn 懇khẩn 切thiết 教giáo 誡giới 我ngã
者giả 。 是thị 世Thế 尊Tôn 懇khẩn 切thiết 。 殷ân 勤cần 教giáo 誡giới 。 反phản 復phục 教giáo 誡giới 。 再tái 三tam 教giáo 誡giới 。 教giáo 訓huấn 。 故cố 彼bỉ 婆Bà 羅La 門Môn 言ngôn 。
牟Mâu 尼Ni 。 尊tôn 師sư 懇khẩn 切thiết 所sở 教giáo 誡giới 。 人nhân 人nhân 亦diệc 應ưng 捨xả 斷đoạn 苦khổ 。
[P.100]# 龍long 象tượng 。 近cận 至chí 禮lễ 拜bái 尊tôn 師sư 。 世Thế 尊Tôn 懇khẩn 切thiết 教giáo 誡giới 我ngã 。
一nhất 一nhất
婆Bà 羅La 門Môn 吠phệ 陀đà 達đạt 人nhân 。 乃nãi 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 也dã 。
向hướng 欲dục 有hữu 之chi 無vô 著trước 者giả 。 為vi 〔# 汝nhữ 〕# 所sở 知tri 通thông 之chi 。
彼bỉ 確xác 度độ 此thử 之chi 暴bạo 流lưu 。 度độ 彼bỉ 無vô 〔# 心tâm 〕# 栽tài 猶do 豫dự （# 一nhất 〇# 五ngũ 九cửu ）# 。
婆Bà 羅La 門Môn 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 所sở 汝nhữ 知tri 通thông
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 婆Bà 羅La 門Môn 者giả 。 是thị 拒cự 外ngoại 七thất 法pháp 故cố 。 是thị 婆Bà 羅La 門Môn 。 〔# 即tức 〕# 是thị 拒cự 外ngoại 有hữu 身thân 見kiến 。 拒cự 外ngoại 疑nghi 。 拒cự 外ngoại 戒giới 禁cấm 取thủ 。 拒cự 外ngoại 貪tham 。 拒cự 外ngoại 瞋sân 。 拒cự 外ngoại 癡si 。 拒cự 外ngoại 慢mạn 彼bỉ 是thị 雜tạp 染nhiễm 齎tê 再tái 有hữu 有hữu 不bất 安an 。 苦khổ 報báo 。 於ư 未vị 來lai 拒cự 外ngoại 齎tê 生sanh 老lão 死tử 。 諸chư 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。
世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
薩tát 毘tỳ 耶da 。
離ly 垢cấu 一nhất 切thiết 斥xích 諸chư 惡ác 。 等đẳng 持trì 善thiện 〔# 心tâm 〕# 自tự 住trụ 立lập 。
超siêu 越việt 輪luân 迴hồi 有hữu 〔# 功công 德đức 〕# 。 無vô 依y 止chỉ 者giả 婆Bà 羅La 門Môn 。
吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 吠phệ 陀đà 者giả 。 是thị 於ư 四tứ （# 沙Sa 門Môn ）# 道đạo 智trí 乃nãi 至chí （# 七thất 二nhị 頁# 參tham 照chiếu ）# 超siêu 一nhất 切thiết 受thọ 。 此thử 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。 知tri 通thông 者giả 。 是thị 知tri 通thông 。 了liễu 知tri 。 識thức 知tri 。 別biệt 知tri 。 通thông 達đạt 。 此thử 是thị 。
汝nhữ 所sở 知tri 通thông 婆Bà 羅La 門Môn 。 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
向hướng 欲dục 有hữu 無vô 著trước 者giả 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 無vô 所sở 有hữu 者giả 。 〔# 所sở 有hữu 〕# 者giả 。 是thị 貪tham 所sở 有hữu 。 瞋sân 所sở 有hữu 。 癡si 所sở 有hữu 。 慢mạn 所sở 有hữu 。 見kiến 所sở 有hữu 。 煩phiền 惱não 所sở 有hữu 。 惡ác 行hành 所sở 有hữu 捨xả 斷đoạn 此thử 等đẳng 諸chư 所sở 有hữu 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 不bất 得đắc 令linh 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 之chi 人nhân 言ngôn 為vi 無vô 所sở 有hữu 者giả 。
欲dục
者giả 。 概khái 言ngôn 之chi 是thị 事sự 欲dục 與dữ 煩phiền 惱não 欲dục 之chi 二nhị 欲dục 乃nãi 至chí （# 二nhị 七thất 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 事sự 欲dục 乃nãi 至chí （# 二nhị 七thất 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 等đẳng 言ngôn 為vi 煩phiền 惱não 欲dục 。
有hữu
者giả 。 是thị 業nghiệp 有hữu 與dữ 結kết 生sanh 再tái 有hữu 之chi 二nhị 有hữu 乃nãi 至chí （# 九cửu 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 業nghiệp 有hữu 乃nãi 至chí （# 九cửu 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 此thử 是thị 結kết 生sanh 再tái 有hữu 。
向hướng 欲dục 有hữu 無vô 著trước 者giả 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 。
無vô 所sở 有hữu 而nhi 不bất 懸huyền 於ư 欲dục 有hữu 。 不bất 懸huyền 者giả 。 是thị 不bất 礙ngại 著trước 者giả 。 此thử 是thị 。
向hướng 欲dục 有hữu 無vô 著trước 者giả 。 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 。
彼bỉ 確xác 度độ 此thử 暴bạo 流lưu
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
彼bỉ 確xác
者giả 。 此thử 是thị 一nhất 向hướng 之chi 語ngữ 乃nãi 至chí （# 九cửu 八bát 頁# 參tham 照chiếu ）# 是thị 確xác 立lập 之chi 語ngữ 。
暴bạo 流lưu
者giả 。 是thị 欲dục 流lưu 。 有hữu 流lưu 。 見kiến 流lưu 。 無vô 明minh 流lưu 。
度độ
者giả 。 是thị 度độ 。 越việt 度độ 。 度độ 過quá 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 此thử 是thị 。
彼bỉ 確xác 度độ 此thử 暴bạo 流lưu
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
度độ 彼bỉ 無vô 栽tài 無vô 猶do 豫dự
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
度độ
者giả 。 是thị 度độ 欲dục 流lưu 。 度độ 有hữu 流lưu 。 度độ 見kiến 流lưu 。 度độ 無vô 明minh 流lưu 。 是thị 越việt 度độ 。 度độ 過quá 。 超siêu 越việt 。 離ly 越việt 。 彼bỉ 〔# 梵Phạm 行hạnh 〕# 已dĩ 成thành 。 〔# 所sở 作tác 〕# 已dĩ 辨biện 。 過quá 去khứ 〔# 輪luân 迴hồi 〕# 道đạo 。 到đáo 〔# 涅Niết 槃Bàn 之chi 〕# 方phương 域vực 。 到đáo 終chung 點điểm 。 護hộ 梵Phạm 行hạnh 。 達đạt 最tối 上thượng 之chi 見kiến 。 修tu 習tập 道đạo 。 捨xả 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 通thông 達đạt 不bất 動động 之chi 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 已dĩ 作tác 證chứng 滅diệt （# 涅Niết 槃Bàn ）# 。 於ư 彼bỉ 能năng 徧biến 知tri 苦khổ 。 捨xả 斷đoạn 集tập 。 修tu 習tập 道đạo 。 作tác 證chứng 滅diệt 。 已dĩ 知tri 通thông [P.102]# 可khả 知tri 通thông 。 能năng 徧biến 知tri 可khả 徧biến 知tri 。 能năng 捨xả 斷đoạn 可khả 捨xả 斷đoạn 。 能năng 修tu 習tập 可khả 修tu 習tập 。 能năng 作tác 證chứng 可khả 作tác 證chứng 。 彼bỉ 放phóng 捨xả 障chướng 礙ngại 。 埋mai 沒một 〔# 輪luân 迴hồi 之chi 〕# 濠# 。 拔bạt 除trừ 門môn 柱trụ （# 渴khát 愛ái ）# 。 無vô 有hữu 關quan 鑰thược （# 五ngũ 下hạ 分phần/phân 結kết ）# 。 而nhi 為vi 聖thánh 。 卸tá 〔# 慢mạn 〕# 幢tràng 。 卸tá 重trọng 擔đảm 。 離ly 繫hệ 。 捨xả 斷đoạn 五ngũ 支chi 〔# 蓋cái 〕# 。 具cụ 備bị 六lục 支chi 〔# 捨xả 〕# 。 守thủ 護hộ 一nhất 〔# 念niệm 〕# 。 〔# 由do 慧tuệ 而nhi 有hữu 習tập 行hành 。 迴hồi 避tị 。 除trừ 去khứ 。 捨xả 斷đoạn 〕# 四tứ 依y 。 除trừ 去khứ 獨độc 一nhất 諦đế （# 徧biến 見kiến ）# 。 完hoàn 全toàn 遣khiển 求cầu 覓mịch 。 有hữu 不bất 混hỗn 濁trược 之chi 思tư 惟duy 。 有hữu 安an 息tức 身thân 行hành 。 有hữu 善thiện 解giải 脫thoát 心tâm 。 有hữu 善thiện 解giải 脫thoát 慧tuệ 。 而nhi 為vi 獨độc 存tồn （# 完hoàn 全toàn ）# 。 已dĩ 住trụ 〔# 於ư 梵Phạm 行hạnh 〕# 而nhi 為vi 最tối 上thượng 。 人nhân 第đệ 一nhất 人nhân 。 得đắc 達đạt 第đệ 一nhất 之chi 得đắc 達đạt 。 彼bỉ 無vô 積tích 〔# 善thiện 惡ác 之chi 報báo 〕# 。 無vô 除trừ 去khứ 。 已dĩ 除trừ 而nhi 住trụ 立lập 。 無vô 捨xả 斷đoạn （# 煩phiền 惱não ）# 無vô 執chấp 取thủ 。 已dĩ 捨xả 斷đoạn 而nhi 住trụ 立lập 。 無vô 由do 離ly 〔# 煩phiền 惱não 〕# 。 〔# 無vô 由do 慢mạn 〕# 而nhi 高cao 亢kháng 。 已dĩ 離ly 而nhi 住trụ 立lập 。 令linh 具cụ 備bị 無Vô 學Học 之chi 戒giới 蘊uẩn 故cố 而nhi 住trụ 立lập 。 具cụ 備bị 無Vô 學Học 之chi 定định 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 之chi 慧tuệ 運vận 。 無Vô 學Học 之chi 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 之chi 解giải 脫thoát 智trí 見kiến 。 蘊uẩn 故cố 已dĩ 住trụ 立lập 。 體thể 得đắc 〔# 真chân 〕# 諦đế 而nhi 住trụ 立lập 。 超siêu 越việt 動động 搖dao 而nhi 住trụ 立lập 。 消tiêu 盡tận 煩phiền 惱não 火hỏa 而nhi 住trụ 立lập 。 不bất 迴hồi 行hành 輪luân 迴hồi 而nhi 住trụ 立lập 。 取thủ 達đạt 運vận 而nhi 住trụ 立lập 。 由do 解giải 脫thoát 習tập 行hành 而nhi 住trụ 立lập 。 依y 徧biến 淨tịnh 慈từ 而nhi 住trụ 立lập 。 依y 徧biến 淨tịnh 悲bi 。 喜hỷ 。 捨xả 而nhi 住trụ 立lập 。 依y 究cứu 竟cánh 清thanh 淨tịnh 而nhi 住trụ 立lập 。 依y 徧biến 淨tịnh 無vô 煩phiền 惱não 性tánh 而nhi 住trụ 立lập 。 解giải 脫thoát 故cố 而nhi 住trụ 立lập 。 知tri 足túc 故cố 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 蘊uẩn 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 界giới 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 處xứ 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 趣thú 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 結kết 生sanh 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 有hữu 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 輪luân 迴hồi 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ [P.103]# 立lập 。 於ư 輪luân 轉chuyển 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 最tối 後hậu 之chi 終chung 邊biên 而nhi 住trụ 立lập 。 於ư 最tối 後hậu 之chi 人nhân 界giới 而nhi 住trụ 立lập 。 最tối 後hậu 之chi 持trì 身thân 者giả 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。
此thử 是thị 彼bỉ 之chi 最tối 後hậu 有hữu 。 此thử 是thị 最tối 後hậu 之chi 身thân 體thể 。
成thành 為vi 〔# 最tối 後hậu 〕# 生sanh 老lão 死tử 。 彼bỉ 無vô 再tái 有hữu 輪luân 迴hồi 事sự 。
此thử 是thị
度độ
彼bỉ 岸ngạn
者giả 是thị 不bất 死tử （# 甘cam 露lộ ）# 。 涅Niết 槃Bàn 。 〔# 即tức 〕# 是thị 彼bỉ 一nhất 切thiết 行hành 之chi 止chỉ 寂tịch 。 一nhất 切thiết 依y 之chi 捨xả 遣khiển 。 渴khát 愛ái 之chi 滅diệt 盡tận 。 離ly 貪tham 。 滅diệt 。 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 已dĩ 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 達đạt 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 到đáo 於ư 終chung 邊biên 。 達đạt 於ư 終chung 邊biên 。 到đáo 於ư 終chung 點điểm 。 達đạt 於ư 終chung 點điểm 。 到đáo 於ư 究cứu 竟cánh 。 達đạt 於ư 究cứu 竟cánh 。 到đáo 於ư 最tối 終chung 。 達đạt 於ư 最tối 終chung 。 到đáo 於ư 救cứu 護hộ 所sở 。 達đạt 於ư 求cầu 護hộ 所sở 。 到đáo 於ư 避tị 難nạn/nan 所sở 。 達đạt 於ư 避tị 難nạn/nan 所sở 。 到đáo 於ư 歸quy 依y 所sở 。 達đạt 於ư 歸quy 依y 所sở 。 到đáo 於ư 無vô 畏úy 。 達đạt 於ư 無vô 畏úy 。 到đáo 於ư 無vô 死tử 。 達đạt 於ư 無vô 死tử 。 到đáo 於ư 不bất 死tử （# 甘cam 露lộ ）# 。 達đạt 於ư 不bất 死tử 。 到đáo 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 達đạt 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 成thành 。 〔# 所sở 作tác 〕# 已dĩ 辨biện 乃nãi 至chí （# 一nhất 〇# 二nhị 頁# 以dĩ 下hạ 參tham 照chiếu ）# 是thị 〔# 最tối 後hậu 之chi 〕# 生sanh 。 老lão 。 死tử 輪luân 迴hồi 。 於ư 彼bỉ 無vô 再tái 有hữu 。 此thử 是thị 。
又hựu 度độ 彼bỉ 岸ngạn
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
無vô 有hữu 栽tài
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 栽tài （# 頑ngoan 迷mê ）# 者giả 。 貪tham 是thị 栽tài 。 瞋sân 是thị 栽tài 。 癡si 是thị 栽tài 。 忿phẫn 是thị 栽tài 。 恨hận 是thị 栽tài 乃nãi 至chí （# 四tứ 一nhất 頁# 參tham 照chiếu ）# 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 行hành 是thị 栽tài 。 捨xả 斷đoạn 此thử 等đẳng 諸chư 栽tài 。 為vi 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 令linh 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 。 言ngôn 為vi 無vô 栽tài 者giả 。
無vô 猶do 豫dự
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
猶do 豫dự
者giả 。 是thị 對đối 苦khổ 猶do 豫dự （# 疑nghi ）# 。 對đối 苦khổ 集tập 猶do 豫dự 。 對đối 苦khổ 滅diệt 猶do 豫dự 。 對đối 苦khổ 滅diệt 之chi 道đạo 猶do 豫dự 。 對đối 前tiền 際tế 猶do 豫dự 。 對đối 後hậu [P.104]# 際tế 猶do 豫dự 。 對đối 前tiền 後hậu 際tế 猶do 豫dự 。 對đối 此thử 緣duyên 性tánh 之chi 諸chư 緣duyên 起khởi 法pháp 猶do 豫dự 。 是thị 所sở 有hữu 如như 斯tư 猶do 豫dự 。 疑nghi 問vấn 。 猶do 豫dự 性tánh 。 疑nghi 念niệm 。 疑nghi 。 迷mê 惑hoặc 。 二nhị 路lộ 。 疑nghi 惑hoặc 。 多đa 岐kỳ 取thủ 。 不bất 決quyết 定định 。 不bất 確xác 定định 。 不bất 沈trầm 潛tiềm 。 心tâm 之chi 硬ngạnh 直trực 。 意ý 困khốn 惑hoặc 。 捨xả 斷đoạn 此thử 等đẳng 之chi 猶do 豫dự 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 使sử 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 。 言ngôn 為vi 。
無vô 猶do 豫dự
者giả 。 此thử 是thị 。
無vô 有hữu （# 心tâm ）# 栽tài 無vô 猶do 豫dự
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
婆Bà 羅La 門Môn 吠phệ 陀đà 達đạt 人nhân 。 乃nãi 是thị 無vô 所sở 有hữu 者giả 也dã 。
向hướng 欲dục 有hữu 之chi 無vô 著trước 者giả 。 為vi 〔# 汝nhữ 〕# 所sở 知tri 通thông 之chi 。
彼bỉ 確xác 度độ 此thử 之chi 暴bạo 流lưu 。 彼bỉ 度độ 無vô （# 心tâm ）# 栽tài 猶do 豫dự 。
一nhất 二nhị
彼bỉ 人nhân 知tri 者giả 達đạt 吠phệ 陀đà 。 對đối 種chủng 種chủng 有hữu 遣khiển 去khứ 著trước 。
彼bỉ 離ly 愛ái 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 。 我ngã 言ngôn 彼bỉ 已dĩ 度độ 生sanh 老lão 。
（# 一nhất 〇# 六lục 〇# ）#
彼bỉ 人nhân 知tri 者giả 達đạt 吠phệ 陀đà
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 知tri 者giả 。 是thị 知tri 者giả 。 明minh 達đạt 者giả 。 有hữu 智trí 者giả 。 辨biện 知tri 者giả 。 慧tuệ 者giả 。
彼bỉ
者giả 〔# 無vô 論luận 剎sát 帝đế 利lợi 〕# 無vô 論luận 人nhân 。 如như 何hà 容dung 貌mạo 乃nãi 至chí （# 八bát 一nhất 頁# 參tham 照chiếu ）# 〔# 任nhậm 何hà 法pháp 之chi 具cụ 備bị 者giả 〕# 。
達đạt 吠phệ 陀đà
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 吠phệ 陀đà 者giả 。 是thị 四tứ 〔# 沙Sa 門Môn 〕# 道đạo 智trí 乃nãi 至chí （# 七thất 二nhị 頁# 參tham 照chiếu ）# 超siêu 一nhất 切thiết 受thọ 。 此thử 是thị 吠phệ 陀đà 之chi 達đạt 人nhân 。
人nhân
者giả 。 是thị 有hữu 情tình 。 人nhân 。 摩ma 奴nô 之chi 子tử 。 士sĩ 夫phu 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 命mạng 者giả 。 生sanh 死tử 者giả 。 生sanh 者giả 。 根căn 行hành 者giả （# 自tự 在tại 行hành 者giả ）# 。 摩ma 奴nô 所sở 生sanh 者giả 。
茲tư
於ư 此thử 之chi 見kiến [P.105]# 乃nãi 至chí （# 二nhị 六lục 頁# 參tham 照chiếu ）# 於ư 此thử 人nhân 世thế 間gian 。 此thử 是thị 。
彼bỉ 人nhân 知tri 者giả 達đạt 吠phệ 陀đà
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
對đối 種chủng 種chủng 有hữu 遣khiển 去khứ 著trước
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。
對đối 種chủng 種chủng 有hữu
者giả 。 是thị 對đối 於ư 種chủng 種chủng 有hữu 之chi 業nghiệp 有hữu 。 再tái 有hữu 。 〔# 即tức 〕# 於ư 欲dục 有hữu 對đối 業nghiệp 有hữu 。 於ư 欲dục 有hữu 對đối 再tái 有hữu 。 於ư 色sắc 有hữu 對đối 業nghiệp 有hữu 。 於ư 色sắc 有hữu 對đối 再tái 有hữu 。 於ư 無vô 色sắc 有hữu 對đối 業nghiệp 有hữu 。 於ư 無vô 色sắc 有hữu 對đối 再tái 有hữu 。 是thị 對đối 再tái 三tam 之chi 有hữu 。 再tái 三tam 之chi 生sanh 起khởi 。 再tái 三tam 之chi 結kết 生sanh 。 再tái 三Tam 身Thân 體thể 之chi 發phát 生sanh 。
著trước
者giả 。 是thị 貪tham 著trước 。 瞋sân 著trước 。 癡si 著trước 。 慢mạn 著trước 。 見kiến 著trước 。 煩phiền 惱não 著trước 。 惡ác 行hành 者giả 之chi 七thất 著trước 。
遣khiển 去khứ
者giả 。 是thị 棄khí 遣khiển 去khứ 諸chư 著trước 。 或hoặc 脫thoát 而nhi 遣khiển 去khứ 諸chư 著trước 。 結kết 。 結kết 縛phược 。 懸huyền 。 懸huyền 著trước 。 礙ngại 著trước 。 縛phược 。 譬thí 如như 著trước 〔# 載tái 〕# 於ư 〔# 馬mã 象tượng 等đẳng 〕# 之chi 乘thừa 物vật 。 車xa 。 貨hóa 車xa 。 戰chiến 車xa 之chi 物vật 離ly 著trước （# 放phóng 下hạ ）# 推thôi 落lạc 。 如như 是thị 棄khí 遣khiển 。 遣khiển 去khứ 彼bỉ 等đẳng 諸chư 著trước 。 又hựu 脫thoát 。 遣khiển 去khứ 諸chư 著trước 。 結kết 。 結kết 縛phược 。 懸huyền 。 懸huyền 著trước 。 礙ngại 著trước 。 縛phược 。 此thử 是thị 。
對đối 種chủng 種chủng 諸chư 有hữu 遣khiển 去khứ 著trước
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
彼bỉ 離ly 渴khát 愛ái 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 。 我ngã 言ngôn 彼bỉ 已dĩ 度độ 生sanh 老lão 。
〔# 之chi 句cú 中trung 〕# 。 渴khát 愛ái 者giả 。 是thị 色sắc 愛ái 。 聲thanh 愛ái 。 香hương 愛ái 。 味vị 愛ái 。 觸xúc 愛ái 。 法pháp 愛ái 。 言ngôn 捨xả 斷đoạn 此thử 愛ái 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 令linh 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 是thị 。
離ly 渴khát 愛ái
者giả 。 捨xả 渴khát 愛ái 者giả 。 唾thóa 棄khí 渴khát 愛ái 者giả 。 脫thoát 渴khát 愛ái 者giả 。 捨xả 斷đoạn 渴khát 愛ái 者giả 。 捨xả 遣khiển 渴khát 愛ái 者giả 。 離ly 貪tham 者giả 。 捨xả 貪tham 者giả 。 唾thóa 棄khí 貪tham 者giả 。 脫thoát 貪tham 者giả 。 捨xả 斷đoạn 貪tham 者giả 。 捨xả 遣khiển 貪tham 者giả 。 〔# 彼bỉ 〕# 無vô 愛ái 。 〔# 煩phiền 惱não 〕# 消tiêu 滅diệt 。 是thị 清thanh 涼lương 。 覺giác 受thọ 樂lạc 。 自tự 為vi 梵Phạm 而nhi 住trụ 。 此thử 是thị 。
彼bỉ 離ly 渴khát 愛ái
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。
無vô 苦khổ
者giả 。 貪tham 是thị 苦khổ 。 瞋sân 是thị 苦khổ 。 癡si 是thị 苦khổ 。 忿phẫn 是thị 苦khổ 。 恨hận 是thị 苦khổ 乃nãi 至chí （# 三tam 九cửu 頁# 參tham 照chiếu ）# 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 行hành 是thị 苦khổ 。 言ngôn 捨xả 斷đoạn 此thử 苦khổ 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 使sử 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 為vi 。
無vô 苦khổ
〔# 者giả 〕# 。
無vô 求cầu
者giả 。 言ngôn 〔# 無vô 〕# 求cầu 渴khát 愛ái 。 即tức 所sở 有hữu 貪tham 。 染nhiễm 貪tham 乃nãi 至chí （# 一nhất 三tam 頁# 參tham 照chiếu ）# 貪tham 欲dục 。 貪tham 。 是thị 不bất 善thiện 根căn 。 捨xả 斷đoạn 此thử 之chi 求cầu 。 正Chánh 斷Đoạn 。 令linh 寂tịch 滅diệt 。 令linh 安an 息tức 。 令linh 不bất 得đắc 生sanh 起khởi 。 以dĩ 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 者giả 。 言ngôn 為vi 無vô 求cầu 〔# 者giả 〕# 。
生sanh
者giả 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 之chi 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 聚tụ 生sanh 。 發phát 生sanh 。 入nhập 來lai 。 生sanh 起khởi 。 諸chư 蘊uẩn 之chi 現hiện 前tiền 。 〔# 六lục 內nội 〕# 處xứ 之chi 獲hoạch 得đắc 。
老lão
者giả 。 是thị 於ư 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 之chi 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 聚tụ 老lão 。 老lão 耄mạo 。 齒xỉ 落lạc 。 白bạch 髮phát 。 皮bì 。 壽thọ 之chi 損tổn 耗hao 。 是thị 諸chư 根căn 之chi 毀hủy 熟thục 。
死tử
者giả 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 之chi 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 聚tụ 死tử 沒một 。 死tử 亡vong 。 破phá 壞hoại 。 滅diệt 失thất 。 死tử 滅diệt 。 死tử 。 命mạng 終chung 。 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 之chi 破phá 壞hoại 。 屍thi 骸hài 之chi 投đầu 棄khí 。 是thị 命mạng 根căn 之chi 斷đoạn 絕tuyệt 。
彼bỉ 離ly 愛ái 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 。 我ngã 言ngôn 彼bỉ 已dĩ 度độ 生sanh 老lão 。
者giả 。 是thị 離ly 渴khát 愛ái 。 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 之chi 彼bỉ 。 度độ 生sanh 。 老lão 。 [P.107]# 死tử 。 越việt 度độ 。 度độ 過quá 。 超siêu 越việt 。 令linh 離ly 越việt 。 我ngã 言ngôn 。 語ngữ 。 示thị 。 施thi 設thiết 。 確xác 立lập 。 開khai 顯hiển 。 分phân 別biệt 。 顯hiển 示thị 。 說thuyết 明minh 。 此thử 是thị 。
彼bỉ 離ly 渴khát 愛ái 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 。 我ngã 言ngôn 彼bỉ 已dĩ 度độ 生sanh 老lão 。
〔# 之chi 義nghĩa 〕# 。 故cố 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 示thị 。
彼bỉ 人nhân 知tri 者giả 達đạt 吠phệ 陀đà 。 對đối 種chủng 種chủng 有hữu 遣khiển 去khứ 著trước 。
彼bỉ 離ly 愛ái 無vô 苦khổ 無vô 求cầu 。 我ngã 言ngôn 彼bỉ 已dĩ 度độ 生sanh 老lão 。
世Thế 尊Tôn 之chi 說thuyết 法Pháp 終chung 乃nãi 至chí （# 三tam 二nhị 頁# 參tham 照chiếu ）# 合hợp 掌chưởng 禮lễ 拜bái 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 。
尊tôn 師sư 。 世Thế 尊Tôn 是thị 我ngã 師sư 。 我ngã 是thị 弟đệ 子tử 。
而nhi 坐tọa 。
彌di 多đa 求cầu 學học 童đồng 所sở 問vấn 之chi 義nghĩa 釋thích 第đệ 四tứ 〔# 畢tất 〕#