成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂 正Chánh
Quyển 6
明Minh 釋Thích 廣Quảng 伸Thân 撰Soạn
成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 六lục
古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 弟đệ 子tử 廣quảng 伸thân 述thuật
○# 二nhị 信tín 等đẳng 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。
○# 初sơ 本bổn 論luận 。
已dĩ 說thuyết 徧biến 行hành 別biệt 境cảnh 二nhị 位vị 。 善thiện 位vị 心tâm 所sở 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
善thiện 謂vị 信tín 慚tàm 愧quý 。 無vô 貪tham 等đẳng 三tam 根căn 。 勤cần 安an 不bất 放phóng 逸dật 。 行hành 捨xả 及cập 不bất 害hại 。
○# 二nhị 論luận 釋thích (# 三tam )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 二nhị 料liệu 簡giản 有hữu 無vô 三tam 餘dư 門môn 分phân 別biệt 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。
○# 初sơ 總tổng 標tiêu 。
論luận 曰viết 。 唯duy 善thiện 心tâm 俱câu 。 名danh 善thiện 心tâm 所sở 。 謂vị 信tín 慚tàm 等đẳng 。 定định 有hữu 十thập 一nhất 。
善thiện 心tâm 。 心tâm 王vương 也dã 。 唯duy 善thiện 心tâm 俱câu 。 名danh 善thiện 心tâm 所sở 。 簡giản 染nhiễm 等đẳng 也dã 。 于vu 十thập 三tam 種chủng 中trung 。 此thử 名danh 第đệ 一nhất 自tự 性tánh 善thiện 。 能năng 為vi 諸chư 善thiện 之chi 體thể 。 詳tường 如như 雜tạp 集tập 中trung 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 九cửu )# 。 初sơ 釋thích 信tín 所sở (# 至chí )# 九cửu 釋thích 不bất 害hại 。
○# 初sơ 釋thích 信tín 所sở (# 四tứ )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 三tam 問vấn 答đáp 料liệu 簡giản 四tứ 斥xích 破phá 異dị 執chấp 。
○# 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 為vi 信tín 。 于vu 實thật 德đức 能năng 。 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 不bất 信tín 。 樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 為vi 業nghiệp 。
信tín 以dĩ 心tâm 淨tịnh 為vi 體thể 。 體thể 在tại 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 全toàn 依y 真chân 實thật 德đức 能năng 。 如như 香hương 體thể 全toàn 在tại 香hương 氣khí 。 香hương 氣khí 全toàn 依y 香hương 處xứ 也dã 。 不bất 信tín 是thị 所sở 治trị 。 善thiện 法Pháp 是thị 所sở 樂lạc 。 即tức 以dĩ 所sở 治trị 所sở 求cầu 而nhi 為vi 信tín 用dụng 。 又hựu 深thâm 忍nhẫn 了liễu 知tri 于vu 我ngã 。 雖tuy 名danh 信tín 因nhân 。 樂nhạo 欲dục 欣hân 慕mộ 于vu 彼bỉ 。 雖tuy 名danh 信tín 果quả 。 實thật 則tắc 忍nhẫn 之chi 不bất 深thâm 。 樂nhạo 欲dục 不bất 至chí 。 淨tịnh 之chi 不bất 極cực 。 治trị 求cầu 不bất 盡tận 。 由do 所sở 依y 以dĩ 觀quán 忍nhẫn 等đẳng 而nhi 信tín 體thể 可khả 明minh 。 即tức 治trị 求cầu 以dĩ 遡# 信tín 體thể 。 而nhi 心tâm 淨tịnh 愈dũ 現hiện 。 忍nhẫn 與dữ 樂nhạo 欲dục 。 然nhiên 非phi 信tín 體thể 。 下hạ 文văn 又hựu 自tự 明minh 也dã 。
○# 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 。
然nhiên 信tín 差sai 別biệt 。 畧lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 信tín 實thật 有hữu 。 謂vị 于vu 諸chư 法pháp 實thật 事sự 理lý 中trung 。 深thâm 信tín 忍nhẫn 故cố 。 二nhị 信tín 有hữu 德đức 。 謂vị 于vu 三tam 寳# 真chân 淨tịnh 德đức 中trung 。 深thâm 信tín 樂nhạo 故cố 。 三tam 信tín 有hữu 能năng 。 謂vị 于vu 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 深thâm 信tín 有hữu 力lực 。 能năng 得đắc 能năng 成thành 。 起khởi 希hy 望vọng 故cố 。 由do 斯tư 對đối 治trị 。 不bất 信tín 彼bỉ 心tâm 。 愛ái 樂nhạo 證chứng 修tu 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。
信tín 實thật 德đức 能năng 是thị 差sai 別biệt 。 今kim 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 也dã 。 實thật 有hữu 。 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 事sự 理lý 。 信tín 實thật 有hữu 。 謂vị 于vu 諸chư 法pháp 實thật 事sự 理lý 中trung 。 深thâm 信tín 忍nhẫn 也dã 。 實thật 事sự 即tức 俗tục 諦đế 。 實thật 理lý 即tức 真Chân 諦Đế 。 皆giai 言ngôn 諸chư 法pháp 者giả 。 離ly 諸chư 法pháp 無vô 事sự 理lý 故cố 。 良lương 以dĩ 佛Phật 法Pháp 無vô 量lượng 。 不bất 出xuất 此thử 二nhị 。 此thử 二nhị 真chân 實thật 。 莫mạc 可khả 變biến 易dị 。 如như 云vân 日nhật 可khả 冷lãnh 。 月nguyệt 可khả [烈-列+執]# 。 眾chúng 魔ma 無vô 能năng 壞hoại 此thử 真chân 說thuyết 曰viết 實thật 有hữu 。 于vu 此thử 實thật 有hữu 。 了liễu 然nhiên 忍nhẫn 可khả 于vu 心tâm 。 不bất 為vi 邪tà 謬mậu 事sự 理lý 之chi 所sở 引dẫn 轉chuyển 。 曰viết 深thâm 信tín 忍nhẫn 也dã 。 有hữu 德đức 。 謂vị 三tam 寳# 真chân 淨tịnh 德đức 。 信tín 有hữu 德đức 。 謂vị 于vu 三tam 寳# 真chân 淨tịnh 德đức 中trung 。 深thâm 信tín 樂nhạo 也dã 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 智trí 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 曰viết 佛Phật 寳# 德đức 。 無vô 為vi 寂tịch 滅diệt 。 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 等đẳng 。 曰viết 法pháp 寳# 德đức 。 三tam 學học 嚴nghiêm 身thân 六lục 和hòa 具cụ 體thể 。 曰viết 僧Tăng 寳# 德đức 。 皆giai 言ngôn 真chân 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 各các 離ly 妄vọng 名danh 真chân 。 離ly 染nhiễm 名danh 淨tịnh 。 為vị 諸chư 一nhất 切thiết 。 有hữu 情tình 所sở 皈quy 依y 處xứ 。 于vu 此thử 真chân 淨tịnh 。 欣hân 慕mộ 好hiếu 樂nhạo 。 崇sùng 尚thượng 無vô 厭yếm 。 曰viết 深thâm 信tín 樂nhạo 也dã 。 有hữu 能năng 。 謂vị 于vu 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 信tín 有hữu 能năng 。 謂vị 于vu 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 深thâm 信tín 有hữu 力lực 。 能năng 得đắc 能năng 成thành 。 起khởi 希hy 望vọng 也dã 。 世thế 善thiện 即tức 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 四tứ 禪thiền 八bát 定định 等đẳng 。 出xuất 世thế 善thiện 即tức 四Tứ 諦Đế 諸chư 緣duyên 六Lục 度Độ 四tứ 攝nhiếp 等đẳng 。 世thế 善thiện 之chi 力lực 。 能năng 得đắc 人nhân 天thiên 善thiện 果quả 。 出xuất 世thế 善thiện 力lực 。 能năng 成thành 聖thánh 賢hiền 善thiện 果quả 。 于vu 此thử 有hữu 能năng 。 希hy 求cầu 仰ngưỡng 望vọng 。 期kỳ 于vu 必tất 得đắc 。 曰viết 深thâm 信tín 欲dục 也dã 。 由do 斯tư 對đối 治trị 不bất 信tín 彼bỉ 心tâm 者giả 。 謂vị 于vu 實thật 等đẳng 。 不bất 深thâm 忍nhẫn 等đẳng 穢uế 惡ác 之chi 心tâm 。 此thử 能năng 對đối 治trị 使sử 滅diệt 。 世thế 出xuất 世thế 善thiện 。 此thử 能năng 愛ái 樂nhạo 證chứng 修tu 。 其kỳ 釋thích 之chi 不bất 同đồng 如như 此thử 。 故cố 曰viết 差sai 別biệt 。 問vấn 。 釋thích 三tam 種chủng 差sai 別biệt 。 不bất 釋thích 信tín 體thể 。 先tiên 釋thích 用dụng 者giả 何hà 耶da 。 曰viết 。 以dĩ 體thể 須tu 料liệu 簡giản 。 釋thích 在tại 下hạ 文văn 。 用dụng 不bất 離ly 信tín 。 隨tùy 便tiện 顯hiển 故cố 。
○# 三tam 問vấn 答đáp 料liệu 簡giản 。
忍nhẫn 謂vị 勝thắng 解giải 。 此thử 即tức 信tín 因nhân 。 樂nhạo 欲dục 謂vị 欲dục 。 即tức 是thị 信tín 果quả 。 確xác 陳trần 此thử 信tín 。 自tự 相tương/tướng 是thị 何hà 。 豈khởi 不bất 適thích 言ngôn 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 此thử 猶do 未vị 了liễu 。 彼bỉ 心tâm 淨tịnh 言ngôn 。 若nhược 淨tịnh 即tức 心tâm 。 應ưng 非phi 心tâm 所sở 。 若nhược 令linh 心tâm 淨tịnh 。 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 心tâm 俱câu 淨tịnh 法pháp 。 為vi 難nạn/nan 亦diệc 然nhiên 。 此thử 性tánh 澄trừng 清thanh 。 能năng 淨tịnh 心tâm 等đẳng 。 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 。 立lập 心tâm 淨tịnh 名danh 。 如như 水thủy 清thanh 珠châu 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 慚tàm 等đẳng 雖tuy 善thiện 。 非phi 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 此thử 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 無vô 濫lạm 彼bỉ 失thất 。 又hựu 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 各các 有hữu 別biệt 相tướng 。 唯duy 有hữu 不bất 信tín 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 復phục 能năng 渾hồn 濁trược 餘dư 心tâm 心tâm 所sở 。 如như 極cực 穢uế 物vật 。 自tự 穢uế 穢uế 他tha 。 信tín 正chánh 翻phiên 彼bỉ 。 故cố 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。
簡giản 定định 信tín 體thể 。 使sử 無vô 所sở 濫lạm 也dã 。 初sơ 簡giản 因nhân 果quả 。 次thứ 簡giản 相tương/tướng 濫lạm 。 恐khủng 謂vị 所sở 依y 真chân 實thật 德đức 能năng 清thanh 淨tịnh 。 能năng 依y 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 清thanh 淨tịnh 。 此thử 便tiện 是thị 體thể 。 豈khởi 更cánh 別biệt 有hữu 體thể 耶da 。 故cố 問vấn 云vân 。 勝thắng 解giải 即tức 信tín 因nhân 。 非phi 信tín 自tự 相tương/tướng 。 樂nhạo 欲dục 即tức 信tín 果quả 。 非phi 信tín 自tự 相tương/tướng 。 確xác 陳trần 此thử 信tín 。 自tự 相tương/tướng 是thị 何hà 。 答đáp 云vân 。 豈khởi 不bất 適thích 言ngôn 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 又hựu 恐khủng 不bất 了liễu 心tâm 淨tịnh 之chi 言ngôn 。 為vi 復phục 淨tịnh 即tức 是thị 心tâm 名danh 心tâm 淨tịnh 。 為vi 復phục 能năng 令linh 心tâm 淨tịnh 名danh 心tâm 淨tịnh 。 為vi 復phục 心tâm 俱câu 淨tịnh 法pháp 名danh 心tâm 淨tịnh 耶da 。 故cố 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 淨tịnh 即tức 心tâm 曰viết 心tâm 淨tịnh 。 此thử 約ước 持trì 業nghiệp 而nhi 釋thích 。 應ưng 非phi 心tâm 所sở 。 若nhược 令linh 心tâm 淨tịnh 曰viết 心tâm 淨tịnh 。 此thử 約ước 依y 主chủ 而nhi 釋thích 。 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 若nhược 心tâm 俱câu 淨tịnh 法pháp 曰viết 心tâm 淨tịnh 。 此thử 約ước 鄰lân 近cận 而nhi 釋thích 。 亦diệc 與dữ 慚tàm 等đẳng 何hà 別biệt 。 既ký 皆giai 不bất 可khả 。 何hà 名danh 心tâm 淨tịnh 。 故cố 答đáp 云vân 。 此thử 性tánh 澄trừng 清thanh 。 能năng 淨tịnh 心tâm 與dữ 心tâm 所sở 。 獨độc 言ngôn 心tâm 淨tịnh 者giả 。 以dĩ 心tâm 勝thắng 故cố 立lập 心tâm 淨tịnh 名danh 。 如như 水thủy 清thanh 珠châu 。 自tự 體thể 清thanh 淨tịnh 。 能năng 清thanh 濁trược 水thủy 。 故cố 言ngôn 心tâm 淨tịnh 為vi 性tánh 。 慚tàm 等đẳng 雖tuy 善thiện 。 各các 別biệt 有hữu 體thể 。 非phi 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 此thử 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 無vô 濫lạm 彼bỉ 失thất 。 何hà 必tất 以dĩ 此thử 差sai 別biệt 為vi 難nạn/nan 耶da 。 又hựu 觀quán 不bất 信tín 心tâm 濁trược 為vi 相tương/tướng 。 信tín 正chánh 翻phiên 彼bỉ 。 則tắc 唯duy 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 之chi 旨chỉ 益ích 明minh 。
○# 四tứ 斥xích 破phá 異dị 執chấp 。
有hữu 說thuyết 信tín 者giả 。 愛ái 樂nhạo 為vi 相tương/tướng 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 體thể 應ưng 即tức 欲dục 。 又hựu 應ưng 苦khổ 集tập 。 非phi 信tín 所sở 緣duyên 。 有hữu 執chấp 信tín 者giả 。 隨tùy 順thuận 為vi 相tương/tướng 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 即tức 勝thắng 解giải 欲dục 。 若nhược 印ấn 順thuận 者giả 。 即tức 勝thắng 解giải 故cố 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 順thuận 者giả 。 即tức 是thị 欲dục 故cố 。 離ly 彼bỉ 二nhị 體thể 。 無vô 順thuận 相tương/tướng 故cố 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 心tâm 淨tịnh 是thị 信tín 。
斥xích 破phá 異dị 執chấp 。 結kết 定định 信tín 體thể 也dã 。 初sơ 破phá 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 。 次thứ 破phá 大Đại 乘Thừa 執chấp 。 末mạt 結kết 定định 信tín 體thể 。 愛ái 樂nhạo 為vi 相tương/tướng 者giả 。 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 信tín 果quả 為vi 性tánh 也dã 。 破phá 云vân 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 體thể 即tức 是thị 欲dục 。 以dĩ 愛ái 樂nhạo 非phi 唯duy 善thiện 性tánh 。 體thể 是thị 別biệt 境cảnh 欲dục 心tâm 所sở 故cố 。 何hà 關quan 于vu 信tín 而nhi 執chấp 以dĩ 為vi 相tương/tướng 耶da 。 又hựu 苦khổ 集tập 是thị 信tín 所sở 緣duyên 實thật 事sự 。 既ký 非phi 可khả 愛ái 樂nhạo 法pháp 。 應ưng 不bất 緣duyên 此thử 而nhi 起khởi 信tín 耶da 。 尤vưu 不bất 可khả 也dã 。 隨tùy 順thuận 為vi 相tương/tướng 者giả 。 大Đại 乘Thừa 執chấp 信tín 因nhân 為vi 性tánh 也dã 。 破phá 云vân 若nhược 是thị 隨tùy 順thuận 。 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 勝thắng 解giải 與dữ 欲dục 。 應ưng 通thông 三tam 性tánh 。 不bất 名danh 善thiện 性tánh 。 若nhược 印ấn 持trì 而nhi 隨tùy 順thuận 者giả 。 體thể 即tức 勝thắng 解giải 。 若nhược 好hiếu 樂nhạo 而nhi 隨tùy 順thuận 者giả 。 體thể 即tức 是thị 欲dục 。 以dĩ 離ly 彼bỉ 二nhị 體thể 。 無vô 順thuận 相tương/tướng 故cố 。 是thị 則tắc 愛ái 樂nhạo 為vi 相tương/tướng 。 既ký 犯phạm 別biệt 境cảnh 。 而nhi 非phi 唯duy 善thiện 性tánh 。 隨tùy 順thuận 為vi 相tương/tướng 。 亦diệc 犯phạm 別biệt 境cảnh 。 而nhi 非phi 唯duy 善thiện 性tánh 。 由do 此thử 應ưng 知tri 。 心tâm 淨tịnh 是thị 信tín 益ích 明minh 矣hĩ 。
○# 二nhị 釋thích 慚tàm 愧quý (# 二nhị )# 。 初sơ 別biệt 釋thích 二nhị 通thông 簡giản 。
○# 初sơ 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 慚tàm 二nhị 釋thích 愧quý 。
○# 初sơ 釋thích 慚tàm 。
云vân 何hà 為vi 慚tàm 。 依y 自tự 法pháp 力lực 。 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 無vô 慚tàm 。 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 依y 自tự 法pháp 尊tôn 貴quý 增tăng 上thượng 。 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 。 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 。 對đối 治trị 無vô 慚tàm 。 息tức 諸chư 惡ác 行hành 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 自tự 。 自tự 身thân 。 法pháp 。 教giáo 法pháp 。 崇sùng 賢hiền 尚thượng 人nhân 。 重trọng/trùng 善thiện 尊tôn 法pháp 。 言ngôn 我ngã 如như 是thị 人nhân 。 解giải 如như 是thị 法pháp 。 敢cảm 作tác 諸chư 惡ác 耶da 。 故cố 以dĩ 崇sùng 賢hiền 重trọng/trùng 善thiện 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 無vô 慚tàm 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 自tự 法pháp 尊tôn 貴quý 增tăng 上thượng 等đẳng 者giả 。 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 也dã 。 謂vị 自tự 身thân 尊tôn 貴quý 。 教giáo 法pháp 增tăng 上thượng 。 于vu 賢hiền 欽khâm 崇sùng 。 于vu 善thiện 敬kính 重trọng 。 羞tu 耻sỉ 等đẳng 耳nhĩ 。 若nhược 夫phu 卑ty 污ô 其kỳ 身thân 。 下hạ 賤tiện 其kỳ 業nghiệp 。 造tạo 至chí 于vu 相tương/tướng 忘vong 。 既ký 無vô 自tự 法pháp 可khả 依y 。 慚tàm 從tùng 何hà 起khởi 。 是thị 故cố 當đương 念niệm 身thân 為vi 道đạo [咒-几+(右*叵)]# 。 行hành 為vi 道đạo 業nghiệp 。 慚tàm 耻sỉ 之chi 服phục 。 于vu 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 不bất 可khả 不bất 慎thận 。
○# 二nhị 釋thích 愧quý 。
云vân 何hà 為vi 愧quý 。 依y 世thế 間gian 力lực 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 無vô 愧quý 。 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 依y 世thế 間gian 訶ha 厭yếm 增tăng 上thượng 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 。 羞tu 耻sỉ 過quá 罪tội 。 對đối 治trị 無vô 愧quý 。 息tức 諸chư 惡ác 業nghiệp 。
初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 。 世thế 人nhân 譏cơ 訶ha 。 名danh 世thế 間gian 力lực 。 依y 此thử 于vu 暴bạo 人nhân 輕khinh 之chi 不bất 親thân 。 于vu 惡ác 業nghiệp 拒cự 之chi 不bất 作tác 。 此thử 愧quý 體thể 也dã 。 對đối 治trị 無vô 愧quý 。 止chỉ 息tức 惡ác 行hành 。 此thử 愧quý 用dụng 也dã 。 轉chuyển 釋thích 易dị 知tri 。
○# 二nhị 通thông 簡giản (# 三tam )# 。 初sơ 設thiết 難nạn/nan 簡giản 二nhị 破phá 救cứu 簡giản 三tam 通thông 妨phương 簡giản 。
○# 初sơ 設thiết 難nạn/nan 簡giản 。
羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 。 是thị 二nhị 通thông 相tương/tướng 。 故cố 諸chư 聖thánh 教giáo 。 假giả 說thuyết 為vi 體thể 。 若nhược 執chấp 羞tu 耻sỉ 。 為vi 二nhị 別biệt 相tướng 。 應ưng 慚tàm 與dữ 愧quý 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 則tắc 此thử 二nhị 法pháp 。 定định 不bất 相tương 應ứng 。 非phi 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 。 若nhược 待đãi 自tự 他tha 。 立lập 二nhị 別biệt 者giả 。 應ưng 非phi 實thật 有hữu 。 便tiện 違vi 聖thánh 教giáo 。 若nhược 許hứa 慚tàm 愧quý 實thật 而nhi 別biệt 起khởi 。 復phục 違vi 論luận 說thuyết 。 十thập 徧biến 善thiện 心tâm 。
設thiết 為vi 問vấn 難nạn/nan 。 簡giản 去khứ 其kỳ 非phi 也dã 。 初sơ 通thông 正chánh 意ý 。 二nhị 簡giản 非phi 別biệt 。 三tam 簡giản 非phi 實thật 。 四tứ 簡giản 非phi 徧biến 。 正chánh 意ý 者giả 。 慚tàm 愧quý 二nhị 法pháp 。 以dĩ 崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 為vi 別biệt 體thể 。 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 為vi 通thông 體thể 。 簡giản 非phi 者giả 。 恐khủng 謬mậu 解giải 執chấp 通thông 為vi 別biệt 。 則tắc 不bất 相tương 應ứng 。 有hữu 待đãi 而nhi 別biệt 。 則tắc 非phi 實thật 有hữu 。 實thật 而nhi 別biệt 起khởi 。 則tắc 不bất 徧biến 善thiện 。 故cố 皆giai 簡giản 之chi 。 以dĩ 顯hiển 慚tàm 愧quý 具cụ 通thông 別biệt 二nhị 體thể 。 是thị 相tương 應ứng 實thật 有hữu 而nhi 徧biến 善thiện 心tâm 者giả 也dã 。 總tổng 括quát 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 。 尅khắc 是thị 慚tàm 體thể 。 而nhi 云vân 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 。 尅khắc 是thị 愧quý 體thể 。 亦diệc 云vân 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 。 葢# 崇sùng 拒cự 自tự 別biệt 于vu 慚tàm 愧quý 。 不bất 得đắc 以dĩ 羞tu 耻sỉ 而nhi 言ngôn 通thông 。 羞tu 耻sỉ 自tự 通thông 于vu 崇sùng 拒cự 。 不bất 得đắc 因nhân 慚tàm 愧quý 而nhi 云vân 別biệt 。 通thông 別biệt 二nhị 相tương/tướng 。 慚tàm 愧quý 各các 具cụ 。 至chí 聖thánh 玄huyền 剖phẫu 。 妙diệu [車*丸]# 天thiên 分phần/phân 。 一nhất 毫hào 不bất 可khả 得đắc 而nhi 變biến 易dị 者giả 也dã 。 故cố 顯hiển 揚dương 諸chư 教giáo 。 皆giai 云vân 從tùng 通thông 假giả 說thuyết 為vi 體thể 。 若nhược 執chấp 羞tu 耻sỉ 為vi 二nhị 別biệt 相tướng 。 應ưng 慚tàm 與dữ 愧quý 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 則tắc 此thử 二nhị 法pháp 。 定định 不bất 相tương 應ứng 。 决# 非phi 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 非phi 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 徧biến 一nhất 切thiết 心tâm 而nhi 有hữu 前tiền 後hậu 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 。 慚tàm 愧quý 徧biến 諸chư 善thiện 心tâm 。 而nhi 有hữu 不bất 相tương 應ứng 義nghĩa 乎hồ 。 良lương 以dĩ 受thọ 想tưởng 相tương 應ứng 。 體thể 各các 別biệt 故cố 。 此thử 二nhị 相tương 應ứng 。 體thể 既ký 無vô 別biệt 。 以dĩ 例lệ 受thọ 想tưởng 相tương 應ứng 。 體thể 應ưng 無vô 別biệt 。 彼bỉ 既ký 不bất 爾nhĩ 。 此thử 云vân 何hà 然nhiên 。 如như 是thị 例lệ 之chi 。 不bất 可khả 執chấp 羞tu 等đẳng 為vi 二nhị 別biệt 相tướng 也dã 明minh 矣hĩ 。 若nhược 謂vị 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 。 雖tuy 是thị 通thông 相tương/tướng 。 然nhiên 慚tàm 待đãi 自tự 法pháp 。 愧quý 待đãi 他tha 法pháp 。 因nhân 待đãi 故cố 異dị 。 立lập 二nhị 別biệt 者giả 。 又hựu 應ưng 非phi 實thật 。 便tiện 違vi 聖thánh 教giáo 。 慚tàm 愧quý 是thị 實thật 有hữu 體thể 。 倘thảng 若nhược 更cánh 許hứa 慚tàm 愧quý 。 體thể 雖tuy 實thật 有hữu 。 但đãn 各các 別biệt 起khởi 。 復phục 違vi 論luận 說thuyết 十thập 徧biến 善thiện 心tâm 。 以dĩ 論luận 說thuyết 十thập 一nhất 唯duy 除trừ 輕khinh 安an 。 餘dư 十thập 徧biến 一nhất 切thiết 善thiện 心tâm 中trung 故cố 。 則tắc 不bất 可khả 執chấp 因nhân 待đãi 而nhi 別biệt 。 實thật 而nhi 別biệt 起khởi 也dã 益ích 又hựu 明minh 矣hĩ 。
○# 二nhị 破phá 救cứu 簡giản 。
崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 。 若nhược 二nhị 別biệt 相tướng 。 所sở 緣duyên 有hữu 異dị 。 應ưng 不bất 俱câu 生sanh 。 二nhị 失thất 既ký 同đồng 。 何hà 乃nãi 偏thiên 責trách 。 誰thùy 言ngôn 二nhị 法pháp 。 所sở 緣duyên 有hữu 異dị 。 不bất 爾nhĩ 如như 何hà 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 。 皆giai 有hữu 崇sùng 重trọng/trùng 善thiện 。 及cập 輕khinh 拒cự 惡ác 義nghĩa 。 故cố 慚tàm 與dữ 愧quý 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。 所sở 緣duyên 無vô 別biệt 。 豈khởi 不bất 我ngã 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 此thử 義nghĩa 。 汝nhữ 執chấp 慚tàm 愧quý 自tự 相tương/tướng 既ký 同đồng 。 何hà 理lý 能năng 遮già 前tiền 所sở 設thiết 難nạn/nan 。
即tức 破phá 救cứu 以dĩ 簡giản 去khứ 其kỳ 非phi 也dã 。 初sơ 救cứu 別biệt 起khởi 。 二nhị 簡giản 非phi 別biệt 。 三tam 救cứu 設thiết 難nạn/nan 。 四tứ 簡giản 非phi 理lý 。 救cứu 別biệt 起khởi 云vân 。 崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 。 若nhược 是thị 慚tàm 愧quý 別biệt 相tướng 。 崇sùng 重trọng/trùng 緣duyên 善thiện 境cảnh 。 輕khinh 拒cự 緣duyên 惡ác 境cảnh 。 所sở 緣duyên 有hữu 異dị 。 二nhị 法pháp 應ưng 不bất 俱câu 生sanh 矣hĩ 。 不bất 俱câu 。 則tắc 二nhị 失thất 既ký 同đồng 。 應ưng 責trách 已dĩ 失thất 。 而nhi 乃nãi 偏thiên 責trách 我ngã 前tiền 別biệt 起khởi 之chi 為vi 失thất 耶da 。 簡giản 非phi 別biệt 云vân 。 誰thùy 言ngôn 崇sùng 重trọng/trùng 止chỉ 緣duyên 善thiện 境cảnh 。 輕khinh 拒cự 止chỉ 緣duyên 惡ác 境cảnh 。 所sở 緣duyên 之chi 有hữu 異dị 耶da 。 徴# 云vân 。 不bất 爾nhĩ 。 如như 何hà 。 釋thích 云vân 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 緣duyên 善thiện 境cảnh 有hữu 崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 。 緣duyên 惡ác 境cảnh 亦diệc 有hữu 崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 。 是thị 則tắc 善thiện 心tâm 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 。 皆giai 有hữu 此thử 二nhị 。 此thử 二nhị 既ký 非phi 異dị 緣duyên 。 慚tàm 愧quý 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 也dã 明minh 矣hĩ 。 故cố 慚tàm 與dữ 愧quý 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。 所sở 緣duyên 豈khởi 有hữu 別biệt 耶da 。 救cứu 設thiết 難nạn/nan 云vân 。 豈khởi 不bất 我ngã 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 此thử 羞tu 耻sỉ 過quá 惡ác 為vi 二nhị 別biệt 相tướng 。 亦diệc 有hữu 崇sùng 重trọng/trùng 輕khinh 拒cự 等đẳng 義nghĩa 。 既ký 有hữu 此thử 義nghĩa 。 不bất 當đương 以dĩ 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 違vi 徧biến 善thiện 心tâm 為vi 難nạn/nan 矣hĩ 。 簡giản 非phi 理lý 云vân 。 汝nhữ 執chấp 慚tàm 愧quý 皆giai 以dĩ 羞tu 耻sỉ 為vi 體thể 。 則tắc 自tự 相tương/tướng 是thị 同đồng 。 自tự 相tương/tướng 既ký 同đồng 。 則tắc 前tiền 難nạn/nan 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 違vi 徧biến 善thiện 心tâm 為vi 有hữu 理lý 矣hĩ 。 汝nhữ 將tương 何hà 理lý 能năng 遮già 此thử 難nạn/nan 耶da 。 必tất 不bất 可khả 救cứu 。 何hà 救cứu 為vi 哉tai 。
○# 三tam 通thông 妨phương 簡giản 。
然nhiên 聖thánh 教giáo 說thuyết 。 顧cố 自tự 他tha 者giả 。 自tự 法pháp 名danh 自tự 。 世thế 間gian 名danh 他tha 。 或hoặc 即tức 此thử 中trung 。 崇sùng 拒cự 善thiện 惡ác 。 于vu 己kỷ 損tổn 益ích 。 名danh 自tự 他tha 故cố 。
通thông 妨phương 難nan 以dĩ 簡giản 去khứ 其kỳ 非phi 也dã 。 恐khủng 妨phương 難nạn/nan 云vân 。 若nhược 言ngôn 待đãi 自tự 他tha 立lập 名danh 非phi 實thật 者giả 。 云vân 何hà 聖thánh 教giáo 。 亦diệc 說thuyết 此thử 顧cố 自tự 他tha 耶da 。 釋thích 云vân 。 聖thánh 教giáo 自tự 法pháp 名danh 自tự 。 世thế 間gian 名danh 他tha 或hoặc 崇sùng 重trọng/trùng 賢hiền 善thiện 與dữ 己kỷ 有hữu 益ích 名danh 自tự 。 輕khinh 拒cự 暴bạo 惡ác 于vu 己kỷ 無vô 損tổn 名danh 他tha 。 非phi 汝nhữ 唯duy 一nhất 羞tu 耻sỉ 。 觀quán 待đãi 自tự 他tha 而nhi 立lập 二nhị 別biệt 之chi 假giả 有hữu 也dã 。
○# 三tam 釋thích 三tam 根căn (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 明minh 二nhị 別biệt 釋thích 。
○# 初sơ 總tổng 明minh 。
無vô 貪tham 等đẳng 者giả 。 等đẳng 無vô 瞋sân 癡si 。 此thử 三tam 名danh 根căn 。 生sanh 善thiện 勝thắng 故cố 。 三tam 不bất 善thiện 根căn 。 近cận 對đối 治trị 故cố 。
生sanh 善thiện 曰viết 勝thắng 。 能năng 生sanh 功công 用dụng 殊thù 勝thắng 故cố 。 對đối 治trị 曰viết 近cận 。 無vô 貪tham 等đẳng 對đối 治trị 貪tham 等đẳng 。 敵địch 體thể 反phản 故cố 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 二nhị 釋thích 無vô 癡si 。
○# 初sơ 釋thích 前tiền 二nhị 。
云vân 何hà 無vô 貪tham 。 于vu 有hữu 有hữu 具cụ 。 無vô 著trước 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 貪tham 著trước 。 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 云vân 何hà 無vô 瞋sân 。 于vu 苦khổ 苦khổ 具cụ 。 無vô 恚khuể 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 瞋sân 恚khuể 。 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 。 皆giai 于vu 有hữu 等đẳng 。 無vô 著trước 無vô 恚khuể 。 觀quán 有hữu 等đẳng 立lập 。 非phi 要yếu 緣duyên 彼bỉ 。 如như 前tiền 慚tàm 愧quý 。 觀quán 善thiện 惡ác 立lập 。 故cố 此thử 二nhị 種chủng 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。
初sơ 別biệt 釋thích 體thể 用dụng 。 次thứ 通thông 簡giản 善thiện 俱câu 也dã 。 有hữu 。 後hậu 有hữu 。 即tức 三tam 有hữu 異dị 熟thục 果quả 。 有hữu 具cụ 即tức 有hữu 因nhân 。 謂vị 彼bỉ 惑hoặc 業nghiệp 中trung 有hữu 。 及cập 器khí 世thế 界giới 。 無vô 著trước 為vi 性tánh 者giả 。 于vu 此thử 因nhân 果quả 不bất 生sanh 膠giao 粘niêm 躭đam 著trước 。 是thị 無vô 貪tham 之chi 體thể 性tánh 也dã 。 對đối 治trị 貪tham 著trước 是thị 別biệt 用dụng 。 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 是thị 通thông 用dụng 。 以dĩ 通thông 作tác 眾chúng 善thiện 故cố 。 苦khổ 。 三tam 苦khổ 之chi 果quả 。 即tức 苦Khổ 諦Đế 。 苦khổ 具cụ 。 三tam 苦khổ 之chi 因nhân 。 即tức 集Tập 諦Đế 。 于vu 此thử 因nhân 果quả 。 不bất 生sanh 瞋sân 恚khuể 。 是thị 無vô 瞋sân 體thể 性tánh 。 對đối 治trị 瞋sân 恚khuể 是thị 別biệt 用dụng 。 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 是thị 通thông 用dụng 。 恐khủng 有hữu 疑nghi 云vân 。 此thử 二nhị 善thiện 根căn 。 一nhất 緣duyên 有hữu 等đẳng 。 一nhất 緣duyên 苦khổ 等đẳng 。 所sở 緣duyên 有hữu 異dị 。 應ưng 不bất 俱câu 起khởi 。 非phi 徧biến 善thiện 心tâm 。 故cố 通thông 簡giản 云vân 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 皆giai 于vu 有hữu 等đẳng 。 無vô 著trước 無vô 恚khuể 。 觀quán 有hữu 等đẳng 立lập 無vô 貪tham 瞋sân 。 非phi 要yếu 緣duyên 彼bỉ 而nhi 為vi 境cảnh 故cố 。 何hà 以dĩ 緣duyên 境cảnh 為vi 難nạn/nan 。 例lệ 前tiền 慚tàm 愧quý 之chi 立lập 可khả 知tri 矣hĩ 。 故cố 此thử 二nhị 種chủng 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。 問vấn 。 於ư 苦khổ 具cụ 惑hoặc 業nghiệp 起khởi 憎tăng 。 方phương 能năng 遠viễn 離ly 。 于vu 此thử 不bất 憎tăng 。 任nhậm 彼bỉ 起khởi 耶da 。 答đáp 於ư 此thử 不bất 憎tăng 。 正chánh 顯hiển 無vô 瞋sân 之chi 善thiện 。 故cố 曰viết 善thiện 心tâm 。
○# 二nhị 釋thích 無vô 癡si (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 料liệu 簡giản 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 。
云vân 何hà 無vô 癡si 。 于vu 諸chư 理lý 事sự 。 明minh 解giải 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 愚ngu 癡si 。 作tác 善thiện 為vi 業nghiệp 。
諸chư 理lý 。 謂vị 諸chư 諦đế 理lý 。 諸chư 事sự 諸chư 法pháp 實thật 事sự 明minh 解giải 者giả 。 癡si 即tức 無vô 明minh 。 迷mê 暗ám 理lý 事sự 。 無vô 癡si 。 是thị 無vô 無vô 明minh 。 故cố 于vu 諸chư 理lý 事sự 。 分phân 明minh 解giải 了liễu 為vi 性tánh 。 別biệt 治trị 愚ngu 癡si 。 通thông 作tác 善thiện 事sự 為vi 用dụng 。
○# 二nhị 料liệu 簡giản (# 二nhị )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 解giải 二nhị 第đệ 二nhị 解giải 。
○# 初sơ 第đệ 一nhất 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 無vô 癡si 即tức 慧tuệ 為vi 性tánh 。 集tập 論luận 說thuyết 此thử 報báo 教giáo 證chứng 智trí 决# 擇trạch 為vi 體thể 。 生sanh 得đắc 聞văn 思tư 修tu 所sở 生sanh 慧tuệ 。 如như 次thứ 皆giai 是thị 决# 擇trạch 性tánh 故cố 。 此thử 雖tuy 即tức 慧tuệ 。 為vi 顯hiển 善thiện 品phẩm 有hữu 勝thắng 功công 能năng 。 如như 煩phiền 惱não 見kiến 。 故cố 復phục 別biệt 說thuyết 。
此thử 師sư 料liệu 簡giản 無vô 癡si 。 初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 引dẫn 證chứng 。 三tam 通thông 妨phương 。 即tức 慧tuệ 為vi 性tánh 者giả 見kiến 慧tuệ 外ngoại 無vô 別biệt 體thể 也dã 。 如như 集tập 論luận 說thuyết 。 此thử 無vô 癡si 報báo 教giáo 證chứng 智trí 决# 擇trạch 為vi 體thể 。 决# 擇trạch 豈khởi 非phi 慧tuệ 耶da 。 慧tuệ 為vi 决# 擇trạch 者giả 。 前tiền 因nhân 所sở 感cảm 曰viết 報báo 智trí 。 是thị 生sanh 得đắc 慧tuệ 。 現hiện 生sanh 熏huân 習tập 曰viết 教giáo 智trí 。 是thị 聞văn 思tư 所sở 生sanh 慧tuệ 。 忘vong 言ngôn 契khế 理lý 曰viết 證chứng 智trí 。 是thị 修tu 所sở 生sanh 慧tuệ 。 如như 次thứ 皆giai 是thị 决# 擇trạch 性tánh 故cố 。 故cố 曰viết 决# 擇trạch 為vi 體thể 。 仍nhưng 恐khủng 疑nghi 云vân 。 此thử 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 慧tuệ 。 何hà 復phục 別biệt 說thuyết 耶da 。 通thông 云vân 。 此thử 雖tuy 即tức 慧tuệ 。 慧tuệ 通thông 善thiện 染nhiễm 。 此thử 既ký 善thiện 品phẩm 。 為vi 顯hiển 有hữu 勝thắng 功công 能năng 。 如như 煩phiền 惱não 見kiến 。 雖tuy 是thị 慧tuệ 攝nhiếp 。 以dĩ 惟duy 染nhiễm 故cố 。 別biệt 開khai 為vi 二nhị 。 彼bỉ 見kiến 既ký 爾nhĩ 。 此thử 亦diệc 應ưng 然nhiên 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。 噫# 。 此thử 解giải 由do 正chánh 釋thích 而nhi 證chứng 明minh 。 再tái 通thông 妨phương 以dĩ 例lệ 見kiến 。 可khả 謂vị 詳tường 矣hĩ 。 乃nãi 思tư 稍sảo 淺thiển 者giả 觀quán 之chi 。 必tất 以dĩ 為vi 確xác 然nhiên 。 不bất 知tri 別biệt 對đối 之chi 理lý 未vị 的đích 。 通thông 治trị 之chi 通thông 不bất 明minh 。 下hạ 文văn 自tự 顯hiển 。
○# 二nhị 第đệ 二nhị 解giải (# 四tứ )# 。 初sơ 正chánh 申thân 有hữu 體thể 二nhị 破phá 訶ha 非phi 正chánh 三tam 通thông 前tiền 引dẫn 論luận 四tứ 釋thích 成thành 有hữu 體thể 。
○# 初sơ 正chánh 申thân 有hữu 體thể 。
有hữu 義nghĩa 無vô 癡si 。 非phi 即tức 是thị 慧tuệ 。 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 正chánh 對đối 無vô 明minh 。 如như 無vô 貪tham 瞋sân 善thiện 根căn 攝nhiếp 故cố 。 論luận 說thuyết 大đại 悲bi 。 無vô 瞋sân 癡si 攝nhiếp 。 非phi 根căn 攝nhiếp 故cố 。
此thử 下hạ 皆giai 無vô 癡si 正chánh 義nghĩa 。 正chánh 對đối 無vô 明minh 。 明minh 解giải 為vi 性tánh 可khả 知tri 。 如như 無vô 貪tham 瞋sân 所sở 攝nhiếp 。 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 非phi 慧tuệ 所sở 攝nhiếp 可khả 知tri 。 大đại 悲bi 無vô 瞋sân 癡si 攝nhiếp 。 非phi 慧tuệ 根căn 攝nhiếp 。 無vô 癡si 非phi 慧tuệ 更cánh 可khả 知tri 。 又hựu 非phi 即tức 是thị 慧tuệ 是thị 遮già 。 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 正chánh 對đối 無vô 明minh 是thị 表biểu 。 如như 無vô 貪tham 瞋sân 善thiện 根căn 攝nhiếp 故cố 。 即tức 同đồng 類loại 以dĩ 原nguyên 自tự 性tánh 。 論luận 說thuyết 大đại 悲bi 。 無vô 瞋sân 癡si 攝nhiếp 。 非phi 根căn 攝nhiếp 故cố 。 引dẫn 他tha 論luận 以dĩ 原nguyên 自tự 性tánh 。 論luận 即tức 瑜du 伽già 。 大đại 悲bi 謂vị 佛Phật 悲bi 。 非phi 根căn 攝nhiếp 者giả 。 非phi 信tín 進tiến 等đẳng 五ngũ 中trung 之chi 慧tuệ 根căn 攝nhiếp 也dã 。
○# 二nhị 破phá 前tiền 非phi 正chánh 。
若nhược 彼bỉ 無vô 癡si 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。 大đại 悲bi 如như 力lực 等đẳng 。 應ưng 慧tuệ 等đẳng 根căn 攝nhiếp 。 又hựu 若nhược 無vô 癡si 。 無vô 別biệt 自tự 性tánh 。 如như 不bất 害hại 等đẳng 。 應ưng 非phi 實thật 物vật 。 便tiện 違vi 論luận 說thuyết 。 十thập 一nhất 善thiện 中trung 。 三tam 世thế 俗tục 有hữu 。 餘dư 皆giai 是thị 實thật 。
初sơ 破phá 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。 二nhị 破phá 無vô 別biệt 自tự 性tánh 。 破phá 慧tuệ 性tánh 者giả 。 承thừa 前tiền 瑜du 伽già 說thuyết 大đại 悲bi 無vô 瞋sân 癡si 攝nhiếp 非phi 慧tuệ 根căn 攝nhiếp 。 正chánh 以dĩ 無vô 癡si 非phi 慧tuệ 為vi 性tánh 也dã 。 若nhược 彼bỉ 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 。 則tắc 大đại 悲bi 應ưng 如như 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 等đẳng 。 亦diệc 是thị 慧tuệ 等đẳng 根căn 攝nhiếp 。 非phi 無vô 瞋sân 癡si 之chi 所sở 攝nhiếp 矣hĩ 。 豈khởi 論luận 意ý 耶da 。 又hựu 若nhược 無vô 癡si 。 無vô 別biệt 自tự 性tánh 。 則tắc 如như 不bất 害hại 依y 無vô 瞋sân 。 不bất 放phóng 逸dật 及cập 行hành 捨xả 依y 精tinh 進tấn 。 應ưng 非phi 實thật 物vật 。 便tiện 違vi 論luận 說thuyết 。 十thập 一nhất 善thiện 中trung 。 不bất 害hại 等đẳng 三tam 。 是thị 俗tục 有hữu 而nhi 非phi 實thật 。 餘dư 皆giai 是thị 實thật 而nhi 非phi 假giả 矣hĩ 。 種chủng 種chủng 違vi 教giáo 。 豈khởi 得đắc 為vi 是thị 。
○# 三tam 通thông 前tiền 引dẫn 論luận 。
然nhiên 集tập 論luận 說thuyết 慧tuệ 為vi 體thể 者giả 。 舉cử 彼bỉ 因nhân 果quả 。 顯hiển 此thử 自tự 性tánh 。 如như 以dĩ 忍nhẫn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 表biểu 信tín 自tự 體thể 。 理lý 必tất 應ưng 爾nhĩ 。
恐khủng 執chấp 集tập 論luận 為vi 定định 量lượng 。 故cố 通thông 云vân 。 然nhiên 集tập 論luận 說thuyết 慧tuệ 為vi 體thể 者giả 。 非phi 即tức 以dĩ 慧tuệ 為vi 無vô 癡si 自tự 體thể 也dã 。 乃nãi 是thị 舉cử 彼bỉ 三tam 慧tuệ 因nhân 果quả 。 以dĩ 顯hiển 此thử 無vô 癡si 自tự 性tánh 。 謂vị 聞văn 思tư 所sở 生sanh 慧tuệ 。 即tức 無vô 癡si 因nhân 。 修tu 所sở 生sanh 慧tuệ 。 即tức 無vô 癡si 果quả 。 以dĩ 顯hiển 此thử 明minh 解giải 之chi 自tự 性tánh 耳nhĩ 。 例lệ 之chi 。 如như 以dĩ 忍nhẫn 為vi 信tín 因nhân 。 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 信tín 果quả 。 表biểu 信tín 自tự 體thể 是thị 心tâm 淨tịnh 耳nhĩ 。 理lý 决# 應ưng 然nhiên 。 非phi 強cường/cưỡng 為vi 說thuyết 。 由do 是thị 而nhi 知tri 論luận 意ý 有hữu 在tại 。 不bất 可khả 滯trệ 言ngôn 。
○# 四tứ 釋thích 成thành 有hữu 體thể 。
以dĩ 貪tham 瞋sân 癡si 。 六lục 識thức 相tương 應ứng 。 正chánh 煩phiền 惱não 攝nhiếp 。 起khởi 惡ác 勝thắng 故cố 。 立lập 不bất 善thiện 根căn 。 斷đoạn 彼bỉ 必tất 由do 通thông 別biệt 對đối 治trị 。 通thông 唯duy 善thiện 慧tuệ 。 別biệt 即tức 三tam 根căn 。 由do 此thử 無vô 癡si 。 必tất 應ưng 別biệt 有hữu 。
原nguyên 無vô 癡si 別biệt 有hữu 自tự 體thể 之chi 故cố 也dã 。 以dĩ 貪tham 瞋sân 癡si 。 六lục 識thức 相tương 應ứng 。 正chánh 煩phiền 惱não 攝nhiếp 。 起khởi 惡ác 勝thắng 故cố 。 立lập 不bất 善thiện 根căn 。 斷đoạn 彼bỉ 不bất 善thiện 。 非phi 一nhất 法pháp 所sở 能năng 。 必tất 由do 通thông 對đối 治trị 與dữ 別biệt 對đối 治trị 而nhi 後hậu 可khả 也dã 。 通thông 唯duy 別biệt 境cảnh 善thiện 慧tuệ 。 別biệt 即tức 三tam 種chủng 善thiện 根căn 。 假giả 令linh 無vô 癡si 即tức 慧tuệ 。 不bất 應ưng 別biệt 對đối 愚ngu 癡si 。 必tất 應ưng 別biệt 有hữu 明minh 解giải 能năng 對đối 之chi 性tánh 。 豈khởi 可khả 以dĩ 通thông 為vi 別biệt 使sử 通thông 別biệt 相tướng 渾hồn 。 致trí 通thông 別biệt 皆giai 失thất 耶da 。
○# 四tứ 釋thích 精tinh 進tấn (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 明minh 體thể 用dụng 二nhị 別biệt 顯hiển 差sai 別biệt 。
○# 初sơ 總tổng 明minh 體thể 用dụng 。
勤cần 謂vị 精tinh 進tấn 。 于vu 善thiện 惡ác 品phẩm 。 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 。 勇dũng 悍hãn 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 懈giải 怠đãi 滿mãn 善thiện 為vi 業nghiệp 。 勇dũng 表biểu 勝thắng 進tiến 簡giản 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 悍hãn 表biểu 精tinh 純thuần 簡giản 淨tịnh 無vô 記ký 即tức 顯hiển 精tinh 進tấn 。 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 善thiện 惡ác 修tu 斷đoạn 者giả 。 于vu 善thiện 品phẩm 修tu 。 于vu 惡ác 品phẩm 斷đoạn 。 又hựu 惡ác 品phẩm 已dĩ 生sanh 。 應ưng 修tu 律luật 儀nghi 令linh 斷đoạn 。 名danh 律luật 儀nghi 斷đoạn 。 惡ác 品phẩm 未vị 生sanh 。 欲dục 令linh 不bất 現hiện 行hành 斷đoạn 。 不bất 現hiện 前tiền 斷đoạn 。 為vi 斷đoạn 故cố 斷đoạn 。 名danh 斷đoạn 斷đoạn 。 善thiện 法Pháp 未vị 生sanh 。 數sác 數sác 修tu 習tập 。 能năng 令linh 現hiện 前tiền 能năng 有hữu 所sở 斷đoạn 。 名danh 修tu 習tập 斷đoạn 。 善thiện 法Pháp 已dĩ 生sanh 。 修tu 不bất 放phóng 逸dật 。 令linh 住trụ 無vô 失thất 。 修tu 習tập 圓viên 滿mãn 。 防phòng 護hộ 已dĩ 生sanh 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 能năng 有hữu 所sở 斷đoạn 。 名danh 防phòng 護hộ 斷đoạn 。 是thị 則tắc 分phần/phân 屬thuộc 。 善thiện 當đương 云vân 修tu 。 惡ác 當đương 云vân 斷đoạn 。 通thông 言ngôn 善thiện 惡ác 皆giai 云vân 修tu 斷đoạn 。 故cố 云vân 于vu 善thiện 惡ác 品phẩm 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 云vân 云vân 也dã 。 勇dũng 悍hãn 為vi 性tánh 者giả 。 于vu 此thử 二nhị 事sự 勇dũng 悍hãn 不bất 怯khiếp 為vi 體thể 。 能năng 治trị 懈giải 怠đãi 成thành 滿mãn 善thiện 事sự 為vi 用dụng 。 勇dũng 悍hãn 各các 有hữu 表biểu 簡giản 。 勇dũng 。 勇dũng 猛mãnh 。 以dĩ 表biểu 勝thắng 進tiến 。 簡giản 不bất 善thiện 有hữu 覆phú 無vô 記ký 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 無vô 勝thắng 堪kham 能năng 。 設thiết 勤cần 易dị 退thoái 故cố 。 悍hãn 。 強cường/cưỡng 悍hãn 。 以dĩ 表biểu 精tinh 純thuần 。 簡giản 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 易dị 合hợp 間gian 雜tạp 。 雖tuy 純thuần 不bất 精tinh 故cố 。 既ký 簡giản 二nhị 性tánh 。 顯hiển 唯duy 善thiện 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 是thị 則tắc 勤cần 通thông 三tam 性tánh 。 勤cần 謂vị 精tinh 進tấn 。 豈khởi 不bất 唯duy 善thiện 。
○# 二nhị 別biệt 顯hiển 差sai 別biệt 。
此thử 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 畧lược 有hữu 五ngũ 種chủng 。 所sở 謂vị 被bị 甲giáp 。 加gia 行hành 。 無vô 下hạ 。 無vô 退thoái 。 無vô 足túc 。 即tức 經kinh 所sở 說thuyết 有hữu [執/力]# 。 有hữu 勤cần 。 有hữu 勇dũng 。 堅kiên 猛mãnh 。 不bất 捨xả 善thiện 軛ách 。 如như 次thứ 應ưng 知tri 。 此thử 五ngũ 別biệt 者giả 。 謂vị 初sơ 發phát 心tâm 。 自tự 分phần/phân 勝thắng 進tiến 。 自tự 分phần/phân 行hành 中trung 。 三tam 品phẩm 別biệt 故cố 。 或hoặc 初sơ 發phát 心tâm 。 長trường 時thời 無vô 間gian 。 殷ân 重trọng 無vô 餘dư 。 修tu 差sai 別biệt 故cố 。 或hoặc 資tư 糧lương 等đẳng 。 五ngũ 道đạo 別biệt 故cố 。 二Nhị 乘Thừa 究cứu 竟cánh 道đạo 。 欣hân 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。 諸chư 佛Phật 究cứu 竟cánh 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 利lợi 樂lạc 他tha 故cố 。 或hoặc 二nhị 加gia 行hành 。 無vô 間gian 解giải 脫thoát 勝thắng 進tiến 別biệt 故cố 。
彰chương 差sai 別biệt 以dĩ 顯hiển 要yếu 也dã 。 初sơ 會hội 通thông 經kinh 論luận 。 次thứ 原nguyên 釋thích 差sai 別biệt 。 會hội 通thông 者giả 。 論luận 之chi 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 即tức 經kinh 之chi 有hữu [執/力]# 。 加gia 行hành 即tức 有hữu 勤cần 。 無vô 下hạ 即tức 有hữu 勇dũng 。 無vô 退thoái 即tức 堅kiên 猛mãnh 。 無vô 足túc 即tức 不bất 捨xả 善thiện 軛ách 。 詞từ 不bất 同đồng 。 義nghĩa 無vô 殊thù 也dã 。 總tổng 以dĩ 喻dụ 明minh 如như 人nhân 入nhập 陣trận 。 既ký 被bị 甲giáp 已dĩ 。 奮phấn 力lực 爭tranh 先tiên 。 了liễu 無vô 屈khuất 下hạ 。 唯duy 進tiến 為vi 心tâm 。 直trực 至chí 攻công 城thành 得đắc 地địa 。 而nhi 猶do 以dĩ 為vi 未vị 足túc 也dã 。 學học 道Đạo 亦diệc 然nhiên 。 既ký 誓thệ 願nguyện 已dĩ 。 加gia 添# 功công 行hành 。 了liễu 無vô 屈khuất 下hạ 。 大đại 難nạn/nan 不bất 退thoái 。 直trực 至Chí 真Chân 竆# 惑hoặc 盡tận 。 而nhi 猶do 不bất 能năng 以dĩ 自tự 己kỷ 也dã 。 淺thiển 深thâm 具cụ 備bị 。 思tư 之chi 可khả 知tri 。 原nguyên 釋thích 五ngũ 之chi 所sở 以dĩ 別biệt 者giả 。 以dĩ 諸chư 聖thánh 賢hiền 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 行hành 修tu 位vị 道đạo 。 各các 有hữu 差sai 別biệt 。 然nhiên 皆giai 不bất 離ly 于vu 精tinh 進tấn 。 行hành 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 初sơ 發phát 心tâm 行hành 。 攝nhiếp 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 自tự 分phần/phân 下hạ 品phẩm 行hành 攝nhiếp 加gia 行hành 。 自tự 分phần/phân 中trung 品phẩm 行hành 攝nhiếp 無vô 下hạ 。 自tự 分phần/phân 上thượng 品phẩm 行hành 攝nhiếp 無vô 退thoái 。 勝thắng 進tiến 行hành 攝nhiếp 無vô 足túc 故cố 。 修tu 差sai 別biệt 者giả 。 或hoặc 發phát 心tâm 修tu 。 攝nhiếp 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 長trường 時thời 修tu 攝nhiếp 加gia 行hành 。 無vô 間gian 修tu 攝nhiếp 無vô 下hạ 。 殷ân 重trọng 修tu 攝nhiếp 無vô 退thoái 。 無vô 餘dư 修tu 攝nhiếp 無vô 足túc 故cố 。 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 一nhất 資tư 糧lương 位vị 。 攝nhiếp 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 二nhị 加gia 行hành 位vị 攝nhiếp 加gia 行hành 。 三tam 通thông 逹# 位vị 攝nhiếp 無vô 下hạ 。 四tứ 修tu 習tập 位vị 攝nhiếp 無vô 退thoái 。 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 攝nhiếp 無vô 足túc 故cố 。 問vấn 。 第đệ 五ngũ 究cứu 竟cánh 位vị 。 何hà 故cố 亦diệc 攝nhiếp 無vô 足túc 精tinh 進tấn 。 曰viết 。 雖tuy 云vân 究cứu 竟cánh 。 淺thiển 深thâm 不bất 同đồng 。 若nhược 二Nhị 乘Thừa 究cứu 竟cánh 。 欣hân 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 有hữu 無vô 足túc 精tinh 進tấn 。 若nhược 諸chư 佛Phật 究cứu 竟cánh 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 故cố 有hữu 無vô 足túc 精tinh 進tấn 。 虚# 空không 若nhược 足túc 。 萬vạn 象tượng 有hữu 餘dư 。 滄thương 溟minh 若nhược 足túc 。 百bách 川xuyên 不bất 納nạp 。 故cố 聖thánh 人nhân 名danh 沃ốc 焦tiêu 。 誠thành 以dĩ 其kỳ 無vô 盡tận 蔵# 也dã 。 道đạo 差sai 別biệt 者giả 。 一nhất 資tư 糧lương 道đạo 。 攝nhiếp 被bị 甲giáp 精tinh 進tấn 。 二nhị 加gia 行hành 道Đạo 攝nhiếp 加gia 行hành 。 三tam 無vô 間gian 道đạo 攝nhiếp 無vô 下hạ 。 四tứ 解giải 脫thoát 道đạo 攝nhiếp 無vô 退thoái 。 五ngũ 勝thắng 進tiến 道đạo 攝nhiếp 無vô 足túc 故cố 。 是thị 則tắc 行hành 修tu 位vị 道đạo 。 以dĩ 精tinh 進tấn 差sai 別biệt 而nhi 有hữu 成thành 。 精tinh 進tấn 差sai 別biệt 。 因nhân 行hành 修tu 位vị 道đạo 而nhi 有hữu 辨biện 。 始thỉ 終chung 不bất 離ly 于vu 精tinh 進tấn 。 故cố 諸chư 度Độ 中trung 。 精tinh 進tấn 最tối 要yếu 。 三tam 根căn 名danh 作tác 善thiện 。 精tinh 進tấn 名danh 滿mãn 善thiện 。 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 。
○# 五ngũ 釋thích 輕khinh 安an 。
安an 謂vị 輕khinh 安an 。 遠viễn 離ly 麄# 重trọng/trùng 。 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 惽hôn 沉trầm 。 轉chuyển 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 此thử 伏phục 除trừ 能năng 障chướng 定định 法pháp 。 令linh 所sở 依y 止chỉ 。 轉chuyển 安an 適thích 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 。 麄# 重trọng/trùng 。 謂vị 雜tạp 染nhiễm 品phẩm 法pháp 。 輕khinh 則tắc 遠viễn 離ly 麄# 重trọng/trùng 。 安an 即tức 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 于vu 善thiện 品phẩm 法pháp 。 堪kham 任nhậm 修tu 持trì 。 而nhi 為vi 體thể 性tánh 。 對đối 治trị 惽hôn 沉trầm 。 轉chuyển 捨xả 染nhiễm 依y 。 轉chuyển 得đắc 淨tịnh 依y 。 而nhi 為vi 業nghiệp 用dụng 。 能năng 障chướng 定định 法pháp 。 即tức 是thị 惽hôn 沉trầm 。 亦diệc 即tức 麄# 重trọng/trùng 。 除trừ 伏phục 即tức 遠viễn 離ly 。 正chánh 輕khinh 安an 之chi 體thể 也dã 。 所sở 依y 止chỉ 。 即tức 身thân 心tâm 。 令linh 所sở 依y 止chỉ 等đẳng 。 正chánh 輕khinh 安an 之chi 用dụng 也dã 。 轉chuyển 安an 適thích 故cố 。 正chánh 是thị 轉chuyển 依y 。 文văn 簡giản 而nhi 義nghĩa 盡tận 。
○# 六lục 不bất 放phóng 逸dật (# 三tam )# 。 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 通thông 妨phương 難nạn/nan 三tam 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 。
○# 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 。
不bất 放phóng 逸dật 者giả 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 于vu 所sở 斷đoạn 修tu 。 防phòng 修tu 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 放phóng 逸dật 。 成thành 滿mãn 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 善thiện 事sự 為vi 業nghiệp 。 謂vị 即tức 四tứ 法pháp 。 于vu 斷đoạn 修tu 事sự 。 皆giai 能năng 防phòng 修tu 。 名danh 不bất 放phóng 逸dật 。 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 無vô 異dị 相tướng 故cố 。 于vu 防phòng 惡ác 事sự 。 修tu 善thiện 事sự 中trung 。 離ly 四tứ 功công 能năng 。 無vô 別biệt 用dụng 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 防phòng 修tu 者giả 。 于vu 所sở 斷đoạn 惡ác 防phòng 令linh 不bất 生sanh 于vu 所sở 修tu 善thiện 引dẫn 令linh 增tăng 長trưởng 。 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 易dị 明minh 。 轉chuyển 釋thích 者giả 。 轉chuyển 釋thích 不bất 放phóng 逸dật 體thể 用dụng 。 謂vị 即tức 四tứ 法pháp 。 于vu 修tu 斷đoạn 事sự 。 皆giai 能năng 防phòng 修tu 。 名danh 不bất 放phóng 逸dật 。 非phi 離ly 四tứ 法pháp 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 不bất 放phóng 逸dật 體thể 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 與dữ 四tứ 法pháp 。 無vô 異dị 相tướng 故cố 。 體thể 相tướng 無vô 異dị 。 故cố 云vân 即tức 也dã 。 于vu 防phòng 惡ác 事sự 修tu 善thiện 事sự 中trung 。 非phi 離ly 四tứ 法pháp 之chi 外ngoại 。 更cánh 有hữu 功công 能năng 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 離ly 四tứ 功công 能năng 。 無vô 別biệt 用dụng 故cố 業nghiệp 用dụng 無vô 別biệt 。 故cố 不bất 離ly 也dã 。 功công 能năng 。 即tức 對đối 治trị 放phóng 逸dật 。 成thành 滿mãn 世thế 出xuất 世thế 善thiện 義nghĩa 。
○# 二nhị 通thông 妨phương 難nạn/nan 。
雖tuy 信tín 慚tàm 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 此thử 能năng 。 而nhi 方phương 彼bỉ 四tứ 。 [執/力]# 用dụng 微vi 劣liệt 。 非phi 根căn 徧biến 策sách 。 故cố 非phi 此thử 依y 。
恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 信tín 慚tàm 等đẳng 。 皆giai 能năng 防phòng 修tu 。 不bất 放phóng 逸dật 亦diệc 當đương 依y 彼bỉ 而nhi 立lập 。 獨độc 依y 四tứ 法pháp 立lập 者giả 何hà 耶da 。 通thông 云vân 。 雖tuy 信tín 慚tàm 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 此thử 能năng 然nhiên 以dĩ 此thử 方phương 彼bỉ 。 彼bỉ [執/力]# 著trước 而nhi 此thử 微vi 。 彼bỉ 用dụng 勝thắng 而nhi 此thử 劣liệt 。 以dĩ 信tín 等đẳng 非phi 三tam 善thiện 根căn 。 非phi 徧biến 策sách 故cố 。 防phòng 修tu 之chi 能năng 微vi 劣liệt 。 不bất 可khả 為vi 依y 。 故cố 不bất 放phóng 逸dật 不bất 依y 彼bỉ 立lập 。
○# 三tam 重trọng/trùng 料liệu 簡giản 。
豈khởi 不bất 防phòng 修tu 。 是thị 此thử 相tương/tướng 用dụng 。 防phòng 修tu 何hà 異dị 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 彼bỉ 要yếu 待đãi 此thử 。 方phương 有hữu 作tác 用dụng 。 此thử 應ưng 復phục 待đãi 餘dư 。 便tiện 有hữu 無vô 竆# 失thất 。 勤cần 唯duy 徧biến 策sách 。 根căn 但đãn 為vi 依y 。 如như 何hà 說thuyết 彼bỉ 有hữu 防phòng 修tu 用dụng 。 汝nhữ 防phòng 修tu 用dụng 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 若nhược 普phổ 依y 持trì 。 即tức 無vô 貪tham 等đẳng 。 若nhược 徧biến 策sách 錄lục 不bất 異dị 精tinh 進tấn 。 止chỉ 惡ác 進tiến 善thiện 。 即tức 總tổng 四tứ 法pháp 。 令linh 不bất 散tán 亂loạn 。 應ưng 是thị 等đẳng 持trì 。 令linh 同đồng 取thủ 境cảnh 。 與dữ 觸xúc 何hà 別biệt 。 令linh 不bất 忘vong 失thất 。 即tức 應ưng 是thị 念niệm 。 如như 是thị 推thôi [尋-口+凡]# 。 不bất 放phóng 逸dật 用dụng 。 離ly 無vô 貪tham 等đẳng 。 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 不bất 放phóng 逸dật 。 定định 無vô 別biệt 體thể 。
重trọng/trùng 為vi 問vấn 答đáp 。 料liệu 簡giản 防phòng 修tu 。 不bất 離ly 于vu 四tứ 法pháp 也dã 。 初sơ 防phòng 修tu 是thị 此thử 相tương/tướng 用dụng 問vấn 。 二nhị 防phòng 修tu 異dị 彼bỉ 多đa 失thất 答đáp 。 三tam 彼bỉ 四tứ 無vô 有hữu 防phòng 修tu 問vấn 。 四tứ 離ly 四tứ 無vô 有hữu 防phòng 修tu 。 答đáp 。 初sơ 問vấn 云vân 。 豈khởi 不bất 防phòng 修tu 。 是thị 不bất 放phóng 逸dật 之chi 相tướng 用dụng 。 何hà 云vân 離ly 彼bỉ 四tứ 法pháp 無vô 體thể 用dụng 耶da 。 答đáp 云vân 。 汝nhữ 謂vị 防phòng 修tu 。 是thị 此thử 相tương/tướng 用dụng 。 則tắc 防phòng 修tu 異dị 彼bỉ 四tứ 法pháp 。 防phòng 修tu 異dị 彼bỉ 。 彼bỉ 不bất 即tức 防phòng 修tu 。 反phản 待đãi 不bất 放phóng 逸dật 之chi 防phòng 修tu 。 為vi 作tác 用dụng 矣hĩ 。 然nhiên 而nhi 防phòng 修tu 何hà 異dị 精tinh 進tấn 三tam 根căn 耶da 。 若nhược 彼bỉ 四tứ 要yếu 待đãi 此thử 不bất 放phóng 逸dật 。 方phương 有hữu 作tác 用dụng 。 則tắc 不bất 放phóng 逸dật 。 自tự 既ký 無vô 體thể 。 此thử 應ưng 復phục 待đãi 餘dư 信tín 慚tàm 等đẳng 而nhi 有hữu 作tác 用dụng 矣hĩ 。 展triển 轉chuyển 不bất 已dĩ 。 便tiện 有hữu 無vô 竆# 過quá 失thất 。 豈khởi 得đắc 防phòng 修tu 。 是thị 此thử 相tương/tướng 用dụng 。 次thứ 問vấn 云vân 。 勤cần 唯duy 徧biến 策sách 。 徧biến 策sách 之chi 外ngoại 無vô 有hữu 。 根căn 但đãn 為vi 依y 。 為vi 依y 之chi 外ngoại 無vô 有hữu 。 如như 何hà 于vu 此thử 唯duy 但đãn 而nhi 說thuyết 彼bỉ 有hữu 防phòng 修tu 。 防phòng 修tu 是thị 不bất 放phóng 逸dật 之chi 體thể 用dụng 也dã 明minh 矣hĩ 。 答đáp 云vân 。 誠thành 若nhược 所sở 論luận 。 是thị 外ngoại 依y 策sách 以dĩ 論luận 防phòng 修tu 矣hĩ 。 吾ngô 試thí 推thôi 之chi 。 汝nhữ 防phòng 修tu 用dụng 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 相tương/tướng 明minh 。 彼bỉ 此thử 之chi 屬thuộc 自tự 知tri 。 為vi 復phục 普phổ 為vi 諸chư 善thiện 依y 持trì 。 為vi 防phòng 修tu 之chi 相tướng 乎hồ 。 抑ức 復phục 周chu 徧biến 策sách 錄lục 為vi 防phòng 修tu 之chi 相tướng 乎hồ 。 若nhược 普phổ 依y 持trì 。 即tức 無vô 貪tham 等đẳng 。 固cố 非phi 離ly 此thử 而nhi 有hữu 防phòng 修tu 。 若nhược 徧biến 策sách 錄lục 。 不bất 異dị 精tinh 進tấn 。 亦diệc 非phi 離ly 此thử 而nhi 有hữu 防phòng 修tu 。 若nhược 以dĩ 止chỉ 惡ác 進tiến 善thiện 為vi 防phòng 修tu 者giả 。 即tức 總tổng 四tứ 法pháp 。 愈dũ 非phi 離ly 四tứ 之chi 外ngoại 而nhi 有hữu 防phòng 修tu 。 得đắc 無vô 以dĩ 令linh 不bất 散tán 亂loạn 為vi 防phòng 修tu 之chi 相tướng 乎hồ 。 應ưng 是thị 等đẳng 持trì 而nhi 非phi 防phòng 修tu 。 又hựu 得đắc 無vô 以dĩ 令linh 同đồng 取thủ 境cảnh 為vi 防phòng 修tu 之chi 相tướng 乎hồ 。 與dữ 觸xúc 何hà 別biệt 而nhi 非phi 防phòng 修tu 。 更cánh 得đắc 無vô 以dĩ 令linh 不bất 忘vong 失thất 。 為vi 防phòng 修tu 之chi 相tướng 乎hồ 。 即tức 應ưng 是thị 念niệm 而nhi 非phi 防phòng 修tu 。 如như 是thị 推thôi [尋-口+凡]# 。 可khả 謂vị 盡tận 矣hĩ 。 不bất 放phóng 逸dật 用dụng 。 離ly 無vô 貪tham 等đẳng 。 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 不bất 放phóng 逸dật 。 離ly 四tứ 法pháp 外ngoại 。 定định 無vô 別biệt 體thể 。 體thể 即tức 四tứ 法pháp 。 何hà 以dĩ 難nạn/nan 為vi 哉tai 。
○# 七thất 釋thích 行hành 捨xả (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 行hành 捨xả 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 令linh 心tâm 平bình 等đẳng 。 正chánh 直trực 無vô 功công 用dụng 住trụ 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 掉trạo 舉cử 靜tĩnh 住trụ 為vi 業nghiệp 。
行hành 捨xả 者giả 。 此thử 善thiện 法Pháp 即tức 行hành 蘊uẩn 捨xả 。 簡giản 非phi 受thọ 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 之chi 無vô 記ký 捨xả 。 平bình 等đẳng 者giả 。 離ly 高cao 下hạ 故cố 。 正chánh 直trực 者giả 。 離ly 邪tà 曲khúc 故cố 。 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 離ly 有hữu 功công 用dụng 故cố 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 者giả 。 不bất 離ly 四tứ 法pháp 也dã 。 令linh 心tâm 等đẳng 者giả 。 正chánh 見kiến 行hành 捨xả 自tự 體thể 也dã 。 掉trạo 舉cử 對đối 治trị 。 寂tịch 靜tĩnh 安an 住trụ 。 用dụng 生sanh 于vu 令linh 心tâm 等đẳng 初sơ 中trung 後hậu 之chi 體thể 也dã 。
○# 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 。
謂vị 即tức 四tứ 法pháp 。 令linh 心tâm 遠viễn 離ly 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 障chướng 。 靜tĩnh 住trụ 名danh 捨xả 。 平bình 等đẳng 正chánh 直trực 。 無vô 功công 用dụng 住trụ 。 初sơ 中trung 後hậu 位vị 。 辯biện 捨xả 差sai 別biệt 。 由do 不bất 放phóng 逸dật 。 先tiên 除trừ 雜tạp 染nhiễm 。 捨xả 復phục 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 而nhi 住trụ 。 此thử 無vô 別biệt 體thể 。 如như 不bất 放phóng 逸dật 。 離ly 彼bỉ 四tứ 法pháp 。 無vô 相tướng 用dụng 故cố 。 能năng 令linh 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 四tứ 法pháp 故cố 所sở 令linh 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 。
即tức 體thể 用dụng 辯biện 差sai 別biệt 。 析tích 易dị 渾hồn 于vu 秋thu 毫hào 也dã 。 易dị 渾hồn 者giả 。 初sơ 中trung 後hậu 位vị 易dị 渾hồn 。 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 易dị 渾hồn 。 能năng 令linh 所sở 令linh 易dị 渾hồn 。 今kim 皆giai 析tích 之chi 而nhi 使sử 明minh 也dã 。 初sơ 總tổng 釋thích 捨xả 名danh 。 次thứ 辯biện 位vị 差sai 別biệt 。 三Tam 明Minh 二nhị 不bất 同đồng 。 四tứ 明minh 無vô 別biệt 體thể 。 五ngũ 原nguyên 無vô 別biệt 體thể 。 總tổng 釋thích 捨xả 名danh 者giả 。 總tổng 渾hồn 體thể 用dụng 而nhi 釋thích 捨xả 名danh 也dã 。 辯biện 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 初sơ 心tâm 平bình 等đẳng 。 捨xả 掉trạo 舉cử 行hành 。 次thứ 心tâm 正chánh 直trực 。 捨xả 邪tà 曲khúc 行hành 。 後hậu 無vô 功công 用dụng 捨xả 有hữu 功công 用dụng 行hành 也dã 。 明minh 二nhị 不bất 同đồng 者giả 。 恐khủng 疑nghi 不bất 放phóng 逸dật 與dữ 行hành 捨xả 。 皆giai 以dĩ 四tứ 法pháp 為vi 體thể 。 差sai 別biệt 云vân 何hà 。 故cố 云vân 由do 不bất 放phóng 逸dật 先tiên 除trừ 雜tạp 染nhiễm 。 捨xả 復phục 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 而nhi 住trụ 。 則tắc 除trừ 雜tạp 染nhiễm 之chi 用dụng 。 屬thuộc 不bất 放phóng 逸dật 。 令linh 心tâm 寂tịch 靜tĩnh 之chi 用dụng 。 屬thuộc 于vu 行hành 捨xả 。 用dụng 不bất 同đồng 也dã 。 明minh 無vô 別biệt 體thể 者giả 。 此thử 無vô 別biệt 體thể 。 如như 不bất 放phóng 逸dật 離ly 彼bỉ 四tứ 法pháp 。 無vô 相tướng 用dụng 故cố 。 可khả 比tỉ 知tri 也dã 。 原nguyên 無vô 別biệt 體thể 者giả 。 能năng 令linh 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 四tứ 法pháp 故cố 。 所sở 令linh 寂tịch 靜tĩnh 。 即tức 心tâm 等đẳng 故cố 。 心tâm 等đẳng 不bất 離ly 于vu 能năng 令linh 。 行hành 捨xả 離ly 四tứ 。 故cố 無vô 別biệt 體thể 。 然nhiên 則tắc 名danh 由do 差sai 別biệt 而nhi 愈dũ 顯hiển 。 用dụng 固cố 是thị 別biệt 而nhi 體thể 同đồng 。 轉chuyển 釋thích 之chi 不bất 可khả 無vô 也dã 明minh 矣hĩ 。
○# 八bát 釋thích 不bất 害hại (# 三tam )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 三tam 斥xích 破phá 異dị 解giải 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 不bất 害hại 。 于vu 諸chư 有hữu 情tình 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 無vô 瞋sân 為vi 性tánh 。 能năng 對đối 治trị 害hại 。 悲bi 愍mẫn 為vi 業nghiệp 。
諸chư 有hữu 情tình 。 所sở 該cai 甚thậm 廣quảng 。 微vi 至chí 蚤tảo 蝨sắt 昆côn 蟲trùng 。 凢# 加gia 侵xâm 損tổn 。 使sử 之chi 失thất 益ích 。 逼bức 惱não 使sử 之chi 不bất 安an 。 皆giai 害hại 也dã 。 况# 其kỳ 餘dư 乎hồ 。 不bất 損tổn 惱não 而nhi 悲bi 愍mẫn 。 益ích 莫mạc 大đại 矣hĩ 。 苐# 以dĩ 不bất 為vi 損tổn 惱não 為vi 體thể 。 悲bi 愍mẫn 為vi 用dụng 。 竊thiết 有hữu 難nạn/nan 焉yên 。 何hà 則tắc 。 由do 悲bi 愍mẫn 而nhi 不bất 損tổn 惱não 。 非phi 不bất 損tổn 惱não 而nhi 悲bi 愍mẫn 。 悲bi 愍mẫn 宜nghi 體thể 。 不bất 損tổn 惱não 宜nghi 用dụng 。 今kim 乃nãi 倒đảo 置trí 。 厥quyết 旨chỉ 安an 在tại 。 豈khởi 不bất 以dĩ 直trực 詮thuyên 自tự 體thể 。 是thị 不bất 損tổn 惱não 。 不bất 損tổn 惱não 。 而nhi 損tổn 惱não 之chi 害hại 自tự 違vi 。 不bất 損tổn 惱não 。 而nhi 損tổn 惱não 之chi 苦khổ 自tự 拔bạt 。 用dụng 不bất 離ly 體thể 。 不bất 為vi 倒đảo 置trí 。
○# 二nhị 轉chuyển 釋thích 差sai 別biệt 。
謂vị 即tức 無vô 瞋sân 。 于vu 有hữu 情tình 所sở 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 假giả 名danh 不bất 害hại 。 無vô 瞋sân 翻phiên 對đối 斷đoạn 物vật 命mạng 瞋sân 。 不bất 害hại 正chánh 違vi 損tổn 惱não 物vật 害hại 。 無vô 瞋sân 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 害hại 拔bạt 苦khổ 。 是thị 謂vị 此thử 二nhị 麄# 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 理lý 實thật 無vô 瞋sân 實thật 有hữu 自tự 體thể 。 不bất 害hại 依y 彼bỉ 一nhất 分phần/phân 假giả 立lập 為vi 顯hiển 慈từ 悲bi 二nhị 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 彼bỉ 二nhị 勝thắng 故cố 。
初sơ 空không 實thật 名danh 。 二nhị 顯hiển 差sai 別biệt 。 三tam 原nguyên 假giả 立lập 。 空không 實thật 名danh 者giả 。 恐khủng 謂vị 離ly 彼bỉ 無vô 瞋sân 有hữu 體thể 。 實thật 名danh 不bất 害hại 。 故cố 云vân 謂vị 即tức 無vô 瞋sân 。 于vu 有hữu 情tình 所sở 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 假giả 名danh 不bất 害hại 耳nhĩ 。 豈khởi 自tự 有hữu 實thật 體thể 之chi 實thật 名danh 耶da 。 然nhiên 則tắc 無vô 瞋sân 不bất 害hại 。 果quả 何hà 所sở 別biệt 。 故cố 云vân 無vô 瞋sân 翻phiên 根căn 本bổn 中trung 瞋sân 。 不bất 害hại 違vi 小tiểu 隨tùy 中trung 害hại 。 無vô 瞋sân 與dữ 不bất 死tử 之chi 樂lạc 。 不bất 害hại 拔bạt 損tổn 惱não 之chi 苦khổ 。 麄# 相tương/tướng 雖tuy 別biệt 。 細tế 以dĩ 理lý 推thôi 。 無vô 瞋sân 有hữu 體thể 。 不bất 害hại 假giả 立lập 。 必tất 假giả 立lập 者giả 。 為vi 顯hiển 慈từ 悲bi 二nhị 相tương/tướng 別biệt 故cố 。 不bất 可khả 渾hồn 也dã 。 必tất 顯hiển 彼bỉ 者giả 。 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 彼bỉ 二nhị 勝thắng 故cố 。 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。 標tiêu 立lập 豈khởi 偶ngẫu 然nhiên 哉tai 。
○# 三tam 斥xích 破phá 異dị 解giải 。
有hữu 說thuyết 不bất 害hại 。 非phi 即tức 無vô 瞋sân 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 謂vị 賢hiền 善thiện 性tánh 。 此thử 相tương/tướng 云vân 何hà 。 謂vị 不bất 損tổn 惱não 。 無vô 瞋sân 亦diệc 爾nhĩ 。 寧ninh 別biệt 有hữu 性tánh 。 謂vị 于vu 有hữu 情tình 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 慈từ 悲bi 賢hiền 善thiện 。 是thị 無vô 瞋sân 故cố 。
初sơ 敘tự 異dị 解giải 。 次thứ 破phá 異dị 解giải 。 不bất 害hại 非phi 即tức 無vô 瞋sân 。 遮già 用dụng 無vô 瞋sân 為vi 自tự 體thể 也dã 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 表biểu 體thể 離ly 無vô 瞋sân 而nhi 自tự 有hữu 也dã 。 自tự 體thể 固cố 謂vị 賢hiền 善thiện 。 不bất 得đắc 其kỳ 相tương/tướng 。 其kỳ 體thể 不bất 明minh 。 故cố 復phục 重trùng 徴# 異dị 解giải 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 異dị 解giải 釋thích 之chi 曰viết 。 謂vị 不bất 損tổn 惱não 。 乃nãi 斥xích 破phá 云vân 。 無vô 瞋sân 亦diệc 爾nhĩ 。 寧ninh 別biệt 有hữu 性tánh 。 謂vị 于vu 有hữu 情tình 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 慈từ 悲bi 賢hiền 善thiện 。 是thị 無vô 瞋sân 故cố 。 然nhiên 則tắc 知tri 無vô 瞋sân 是thị 處xứ 。 不bất 害hại 之chi 面diện 目mục 愈dũ 明minh 。 寧ninh 得đắc 離ly 此thử 而nhi 有hữu 不bất 害hại 之chi 性tánh 乎hồ 。 全toàn 合hợp 于vu 離ly 。 破phá 法pháp 之chi 妙diệu 固cố 如như 此thử 。
○# 九cửu 釋thích 及cập 字tự (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 別biệt 釋thích 。
○# 初sơ 總tổng 釋thích 。
及cập 顯hiển 十thập 一nhất 義nghĩa 別biệt 心tâm 所sở 。 謂vị 欣hân 厭yếm 等đẳng 善thiện 心tâm 所sở 法pháp 。 雖tuy 義nghĩa 有hữu 別biệt 。 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 而nhi 體thể 無vô 異dị 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 。
顯hiển 此thử 外ngoại 不bất 立lập 餘dư 善thiện 之chi 故cố 也dã 。 此thử 外ngoại 者giả 。 頌tụng 中trung 及cập 言ngôn 。 顯hiển 十thập 一nhất 善thiện 外ngoại 。 根căn 隨tùy 二nhị 十thập 六lục 種chủng 。 信tín 等đẳng 止chỉ 翻phiên 十thập 一nhất 。 餘dư 不bất 翻phiên 者giả 。 以dĩ 及cập 言ngôn 該cai 之chi 恐khủng 難nạn 云vân 。 欣hân 等đẳng 善thiện 所sở 。 名danh 義nghĩa 各các 別biệt 。 云vân 何hà 頌tụng 中trung 。 亦diệc 不bất 別biệt 立lập 。 故cố 云vân 雖tuy 義nghĩa 有hữu 別biệt 。 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 。 然nhiên 彼bỉ 欣hân 等đẳng 之chi 體thể 。 不bất 異dị 此thử 善thiện 等đẳng 體thể 。 故cố 畧lược 不bất 言ngôn 耳nhĩ 。 [〦/兄]# 之chi 雖tuy 無vô 量lượng 善thiện 法Pháp 。 亦diệc 體thể 不bất 出xuất 此thử 。 豈khởi 獨độc 欣hân 厭yếm 等đẳng 已dĩ 耶da 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 應ưng 翻phiên 二nhị 明minh 不bất 翻phiên 。
○# 初sơ 明minh 應ưng 翻phiên (# 六lục )# 。 初sơ 欣hân 等đẳng 五ngũ 善thiện 二nhị 厭yếm 等đẳng 三tam 善thiện 三tam 不bất 覆phú 等đẳng 三tam 四tứ 不bất 慢mạn 一nhất 善thiện 五ngũ 不bất 疑nghi 一nhất 善thiện 六lục 不bất 亂loạn 等đẳng 四tứ 。
○# 初sơ 欣hân 等đẳng 五ngũ 善thiện 。
欣hân 。 謂vị 欲dục 俱câu 。 無vô 瞋sân 一nhất 分phần/phân 。 于vu 所sở 欣hân 境cảnh 不bất 憎tăng 恚khuể 故cố 。 不bất 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 瞋sân 一nhất 分phần/phân 故cố 。
此thử 欣hân 等đẳng 五ngũ 所sở 應ưng 翻phiên 也dã 。 欣hân 者giả 欣hân 悅duyệt 。 于vu 所sở 欣hân 境cảnh 不bất 憎tăng 恚khuể 故cố 。 與dữ 善thiện 欲dục 俱câu 起khởi 。 以dĩ 無vô 瞋sân 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 不bất 忿phẫn 不bất 恨hận 不bất 惱não 不bất 嫉tật 。 亦diệc 以dĩ 無vô 瞋sân 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 。 瞋sân 一nhất 分phân 為vi 體thể 之chi 四tứ 小tiểu 隨tùy 故cố 。 是thị 則tắc 此thử 五ngũ 。 體thể 皆giai 無vô 瞋sân 所sở 攝nhiếp 故cố 云vân 。 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。
○# 二nhị 厭yếm 等đẳng 三tam 善thiện 。
厭yếm 謂vị 慧tuệ 俱câu 。 無vô 貪tham 一nhất 分phần/phân 。 于vu 所sở 厭yếm 境cảnh 。 不bất 染nhiễm 著trước 故cố 。 不bất 慳san 憍kiêu 等đẳng 。 當đương 知tri 亦diệc 然nhiên 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 。 貪tham 一nhất 分phần/phân 故cố 。
此thử 厭yếm 等đẳng 三tam 所sở 應ưng 翻phiên 也dã 。 厭yếm 謂vị 厭yếm 離ly 。 于vu 所sở 厭yếm 境cảnh 。 不bất 染nhiễm 著trước 故cố 。 與dữ 善thiện 慧tuệ 俱câu 起khởi 。 以dĩ 無vô 貪tham 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 不bất 慳san 不bất 憍kiêu 。 亦diệc 以dĩ 無vô 貪tham 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 慳san 憍kiêu 。 唯duy 貪tham 一nhất 分phân 為vi 體thể 之chi 二nhị 小tiểu 隨tùy 故cố 。 是thị 則tắc 此thử 三tam 皆giai 無vô 貪tham 所sở 攝nhiếp 。 故cố 云vân 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。
○# 三tam 不bất 覆phú 等đẳng 三tam 。
不bất 覆phú 謟siểm 誑cuống 。 無vô 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 故cố 。 有hữu 義nghĩa 不bất 覆phú 唯duy 無vô 癡si 一nhất 分phần/phân 。 無vô 處xứ 說thuyết 覆phú 。 亦diệc 貪tham 一nhất 分phần/phân 故cố 。
此thử 不bất 覆phú 等đẳng 三tam 所sở 應ưng 翻phiên 也dã 。 不bất 覆phú 不bất 誑cuống 不bất 謟siểm 。 無vô 貪tham 無vô 癡si 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 隨tùy 應ứng 正chánh 翻phiên 覆phú 誑cuống 與dữ 謟siểm 。 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 三tam 小tiểu 隨tùy 故cố 。 有hữu 義nghĩa 止chỉ 許hứa 不bất 覆phú 。 無vô 癡si 一nhất 分phần/phân 。 不bất 許hứa 貪tham 一nhất 分phần/phân 者giả 。 其kỳ 義nghĩa 未vị 盡tận 。 以dĩ 不bất 懼cụ 當đương 苦khổ 而nhi 覆phú 。 是thị 癡si 一nhất 分phần/phân 。 恐khủng 失thất 利lợi 養dưỡng 而nhi 覆phú 。 是thị 貪tham 一nhất 分phần/phân 故cố 。 此thử 不bất 辨biện 者giả 。 以dĩ 下hạ 自tự 有hữu 文văn 。 又hựu 初sơ 說thuyết 二nhị 分phần 皆giai 具cụ 。 自tự 形hình 一nhất 分phân 為vi 不bất 盡tận 故cố 。 是thị 則tắc 此thử 三tam 。 體thể 皆giai 無vô 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 故cố 云vân 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。
○# 四tứ 不bất 慢mạn 一nhất 善thiện 。
有hữu 義nghĩa 。 不bất 慢mạn 信tín 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 謂vị 若nhược 信tín 彼bỉ 。 不bất 慢mạn 彼bỉ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 慢mạn 捨xả 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 心tâm 平bình 等đẳng 者giả 。 不bất 高cao 慢mạn 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 慢mạn 慚tàm 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 若nhược 崇sùng 重trọng/trùng 彼bỉ 。 不bất 慢mạn 彼bỉ 故cố 。
此thử 不bất 慢mạn 之chi 應ưng 翻phiên 也dã 。 不bất 慢mạn 信tín 捨xả 慚tàm 各các 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 正chánh 翻phiên 根căn 本bổn 之chi 慢mạn 體thể 。 皆giai 攝nhiếp 于vu 十thập 一nhất 中trung 三tam 善thiện 。 故cố 云vân 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。
○# 五ngũ 不bất 疑nghi 一nhất 善thiện 。
有hữu 義nghĩa 。 不bất 疑nghi 即tức 信tín 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 若nhược 信tín 彼bỉ 。 無vô 猶do 豫dự 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 疑nghi 即tức 正chánh 勝thắng 解giải 。 以dĩ 决# 定định 者giả 。 無vô 猶do 豫dự 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 疑nghi 即tức 正chánh 慧tuệ 攝nhiếp 以dĩ 正chánh 見kiến 者giả 。 無vô 猶do 豫dự 故cố 。
此thử 不bất 疑nghi 之chi 應ưng 翻phiên 也dã 。 不bất 疑nghi 是thị 信tín 。 正chánh 解giải 慧tuệ 所sở 攝nhiếp 。 正chánh 翻phiên 根căn 本bổn 之chi 疑nghi 體thể 攝nhiếp 于vu 別biệt 境cảnh 十thập 一nhất 中trung 三tam 善thiện 。 故cố 云vân 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。
○# 六lục 不bất 亂loạn 等đẳng 四tứ 。
不bất 散tán 亂loạn 體thể 即tức 正chánh 定định 攝nhiếp 。 正chánh 見kiến 正chánh 知tri 。 俱câu 善thiện 慧tuệ 攝nhiếp 。 不bất 忘vong 念niệm 者giả 。 即tức 是thị 正chánh 念niệm 。
此thử 不bất 散tán 亂loạn 等đẳng 四tứ 應ưng 翻phiên 也dã 。 不bất 散tán 亂loạn 。 即tức 正chánh 定định 為vi 體thể 。 翻phiên 大đại 隨tùy 中trung 散tán 亂loạn 。 正chánh 見kiến 正chánh 知tri 。 俱câu 善thiện 慧tuệ 為vi 體thể 。 翻phiên 根căn 本bổn 中trung 我ngã 見kiến 。 大đại 隨tùy 不bất 正chánh 知tri 。 不bất 忘vong 念niệm 者giả 。 正chánh 念niệm 為vi 體thể 。 翻phiên 大đại 隨tùy 中trung 失thất 念niệm 。 是thị 則tắc 四tứ 皆giai 別biệt 境cảnh 三tam 善thiện 所sở 攝nhiếp 。 故cố 云vân 體thể 無vô 異dị 故cố 。 不bất 別biệt 立lập 也dã 。 從tùng 欣hân 等đẳng 至chí 此thử 。 善thiện 法Pháp 計kế 共cộng 十thập 有hữu 七thất 種chủng 。 唯duy 欣hân 厭yếm 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 耳nhĩ 。 此thử 皆giai 頌tụng 中trung 及cập 字tự 所sở 攝nhiếp 之chi 義nghĩa 問vấn 。 欣hân 厭yếm 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 。 何hà 列liệt 此thử 中trung 。 答đáp 。 取thủ 體thể 無vô 異dị 故cố 。 問vấn 。 周chu 孔khổng 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 等đẳng 。 體thể 無vô 異dị 于vu 此thử 耶da 。 曰viết 。 仁nhân 攝nhiếp 無vô 瞋sân 中trung 。 禮lễ 攝nhiếp 無vô 貪tham 中trung 。 義nghĩa 攝nhiếp 無vô 貪tham 善thiện 慧tuệ 中trung 。 信tín 攝nhiếp 信tín 中trung 。 智trí 攝nhiếp 善thiện 慧tuệ 中trung 。 餘dư 可khả 例lệ 知tri 。 實thật 則tắc 十thập 一nhất 善thiện 等đẳng 。 無vô 善thiện 不bất 攝nhiếp 。
○# 二nhị 明minh 不bất 翻phiên 。
悔hối 眠miên [尋-口+凡]# 伺tứ 。 通thông 染nhiễm 不bất 染nhiễm 。 如như 觸xúc 欲dục 等đẳng 。 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 。
無vô 別biệt 翻phiên 對đối 者giả 。 染nhiễm 與dữ 善thiện 對đối 。 可khả 以dĩ 翻phiên 染nhiễm 為vi 善thiện 。 有hữu 別biệt 敵địch 對đối 。 悔hối 等đẳng 既ký 通thông 三tam 性tánh 。 如như 觸xúc 欲dục 等đẳng 。 皆giai 通thông 善thiện 染nhiễm 。 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 。 何hà 可khả 翻phiên 也dã 。 故cố 云vân 無vô 別biệt 翻phiên 對đối 。 上thượng 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 竟cánh 。
○# 二nhị 料liệu 簡giản 有hữu 無vô (# 二nhị )# 。 初sơ 料liệu 簡giản 建kiến 立lập 二nhị 料liệu 簡giản 染nhiễm 淨tịnh 。
○# 初sơ 料liệu 簡giản 建kiến 立lập 。
何hà 緣duyên 諸chư 染nhiễm 所sở 翻phiên 善thiện 中trung 。 有hữu 別biệt 建kiến 立lập 。 有hữu 不bất 爾nhĩ 者giả 。 相tương/tướng 用dụng 別biệt 者giả 。 便tiện 別biệt 立lập 之chi 。 餘dư 善thiện 不bất 然nhiên 。 故cố 不bất 應ưng 責trách 。 又hựu 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 徧biến 六lục 識thức 者giả 。 勝thắng 故cố 翻phiên 之chi 。 別biệt 立lập 善thiện 法Pháp 慢mạn 等đẳng 忿phẫn 等đẳng 。 唯duy 意ý 識thức 俱câu 。 害hại 雖tuy 亦diệc 然nhiên 。 而nhi 數số 現hiện 起khởi 。 損tổn 惱não 他tha 故cố 。 障chướng 無vô 上thượng 乘thừa 。 勝thắng 因nhân 悲bi 故cố 。 為vi 了liễu 知tri 彼bỉ 增tăng 上thượng 過quá 失thất 。 翻phiên 立lập 不bất 害hại 。 失thất 念niệm 散tán 亂loạn 。 及cập 不bất 正chánh 知tri 。 翻phiên 入nhập 別biệt 境cảnh 善thiện 中trung 不bất 說thuyết 。
料liệu 簡giản 建kiến 立lập 者giả 。 料liệu 簡giản 有hữu 建kiến 無vô 建kiến 之chi 故cố 。 以dĩ 明minh 所sở 翻phiên 也dã 。 初sơ 問vấn 建kiến 有hữu 無vô 。 二nhị 相tương/tướng 用dụng 為vi 答đáp 。 三tam 顯hiển 勝thắng 為vi 答đáp 。 四tứ 通thông 不bất 害hại 疑nghi 五ngũ 通thông 不bất 說thuyết 疑nghi 。 亦diệc 可khả 後hậu 三tam 。 皆giai 約ước 顯hiển 勝thắng 而nhi 答đáp 。 問vấn 意ý 云vân 。 諸chư 染nhiễm 所sở 翻phiên 善thiện 法Pháp 。 數số 應ưng 二nhị 十thập 六lục 種chủng 。 今kim 頌tụng 中trung 別biệt 立lập 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 。 餘dư 不bất 立lập 者giả 。 意ý 殆đãi 云vân 何hà 。 相tương/tướng 用dụng 為vi 答đáp 云vân 。 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 。 體thể 相tướng 業nghiệp 用dụng 各các 別biệt 。 便tiện 別biệt 立lập 之chi 。 俾tỉ 無vô 所sở 濫lạm 。 餘dư 之chi 相tướng 用dụng 不bất 別biệt 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 。 次thứ 顯hiển 勝thắng 為vi 答đáp 云vân 。 根căn 本bổn 貪tham 瞋sân 癡si 。 及cập 中trung 隨tùy 二nhị 。 大đại 隨tùy 中trung 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 掉trạo 舉cử 惽hôn 沉trầm 。 小tiểu 隨tùy 中trung 害hại 。 此thử 諸chư 染nhiễm 法pháp 徧biến 前tiền 六lục 識thức 。 作tác 用dụng 勝thắng 故cố 。 翻phiên 立lập 善thiện 法Pháp 。 根căn 本bổn 慢mạn 疑nghi 見kiến 三tam 。 及cập 忿phẫn 等đẳng 九cửu 小tiểu 隨tùy 。 唯duy 在tại 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 故cố 不bất 別biệt 立lập 。 恐khủng 有hữu 疑nghi 云vân 。 害hại 唯duy 意ý 俱câu 。 何hà 別biệt 立lập 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 害hại 雖tuy 亦diệc 然nhiên 。 而nhi 數số 起khởi 損tổn 他tha 。 障chướng 大đại 悲bi 故cố 。 為vi 使sử 了liễu 知tri 彼bỉ 過quá 增tăng 上thượng 。 故cố 別biệt 翻phiên 立lập 。 恐khủng 又hựu 疑nghi 云vân 。 若nhược 言ngôn 徧biến 前tiền 六lục 識thức 。 勝thắng 故cố 翻phiên 之chi 。 失thất 念niệm 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 知tri 三tam 。 既ký 徧biến 六lục 識thức 。 何hà 不bất 翻phiên 之chi 。 別biệt 立lập 善thiện 法Pháp 。 故cố 通thông 云vân 。 此thử 三tam 翻phiên 入nhập 別biệt 境cảnh 正chánh 定định 善thiện 念niệm 善thiện 慧tuệ 。 是thị 以dĩ 善thiện 中trung 不bất 說thuyết 。 別biệt 建kiến 立lập 不bất 建kiến 立lập 。 差sai 別biệt 如như 此thử 。 烏ô 容dung 不bất 料liệu 簡giản 耶da 。
○# 二nhị 料liệu 簡giản 染nhiễm 淨tịnh 。
染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 翻phiên 。 淨tịnh 寧ninh 少thiểu 染nhiễm 。 淨tịnh 勝thắng 染nhiễm 劣liệt 。 少thiểu 敵địch 多đa 故cố 。 又hựu 解giải 理lý 通thông 。 說thuyết 多đa 同đồng 體thể 。 迷mê 情tình 事sự 局cục 。 隨tùy 相tương/tướng 分phần/phân 多đa 。 故cố 于vu 染nhiễm 淨tịnh 。 不bất 應ưng 齊tề 責trách 。
料liệu 簡giản 染nhiễm 淨tịnh 者giả 。 料liệu 簡giản 淨tịnh 少thiểu 染nhiễm 多đa 之chi 故cố 。 以dĩ 明minh 所sở 翻phiên 也dã 。 初sơ 問vấn 。 次thứ 答đáp 。 問vấn 意ý 云vân 。 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 翻phiên 。 多đa 少thiểu 宜nghi 等đẳng 。 淨tịnh 寧ninh 當đương 少thiểu 于vu 染nhiễm 。 止chỉ 有hữu 十thập 一nhất 。 染nhiễm 寧ninh 當đương 多đa 于vu 淨tịnh 。 有hữu 二nhị 十thập 六lục 耶da 。 答đáp 云vân 。 淨tịnh 勝thắng 染nhiễm 劣liệt 。 少thiểu 敵địch 多đa 故cố 。 又hựu 淨tịnh 法pháp 悟ngộ 解giải 理lý 通thông 。 說thuyết 多đa 同đồng 體thể 。 故cố 不bất 多đa 立lập 。 染nhiễm 法pháp 迷mê 情tình 事sự 局cục 。 隨tùy 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 是thị 以dĩ 多đa 分phần 。 故cố 知tri 不bất 應ưng 齊tề 責trách 。 定định 欲dục 均quân 等đẳng 。 差sai 別biệt 如như 此thử 。 故cố 須tu 料liệu 簡giản 。
○# 三tam 餘dư 門môn 分phân 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 結kết 示thị 。
○# 初sơ 正chánh 明minh (# 六lục )# 。 初sơ 體thể 用dụng 假giả 實thật 門môn 二nhị 徧biến 與dữ 不bất 徧biến 門môn 三tam 諸chư 識thức 相tương 應ứng 門môn 四tứ 諸chư 受thọ 相tương 應ứng 門môn 五ngũ 境cảnh 性tánh 界giới 學học 門môn 六lục 見kiến 斷đoạn 等đẳng 攝nhiếp 門môn 。
○# 初sơ 體thể 用dụng 假giả 實thật 門môn 。
此thử 十thập 一nhất 法pháp 。 三tam 是thị 假giả 有hữu 。 謂vị 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 及cập 不bất 害hại 。 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 餘dư 八bát 實thật 有hữu 。 相tương/tướng 用dụng 別biệt 故cố 。
○# 二nhị 徧biến 與dữ 不bất 徧biến 門môn (# 二nhị )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。
○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 。
有hữu 義nghĩa 。 十thập 一nhất 四tứ 徧biến 善thiện 心tâm 。 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 徧biến 善thiện 品phẩm 故cố 。 餘dư 七thất 不bất 定định 。 推thôi [尋-口+凡]# 事sự 理lý 。 未vị 决# 定định 時thời 。 不bất 生sanh 信tín 故cố 。 慚tàm 愧quý 同đồng 類loại 。 依y 處xứ 各các 別biệt 。 隨tùy 起khởi 一nhất 時thời 。 第đệ 二nhị 無vô 故cố 。 要yếu 世thế 間gian 道đạo 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 時thời 。 有hữu 輕khinh 安an 故cố 。 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 。 無vô 漏lậu 道Đạo 時thời 。 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 悲bi 愍mẫn 有hữu 情tình 時thời 。 乃nãi 有hữu 不bất 害hại 故cố 。 論luận 說thuyết 十thập 一nhất 。 六lục 位vị 中trung 起khởi 。 謂vị 决# 定định 位vị 。 有hữu 信tín 相tương 應ứng 。 止chỉ 息tức 染nhiễm 時thời 。 有hữu 慚tàm 愧quý 起khởi 。 顧cố 自tự 他tha 故cố 。 于vu 善thiện 品phẩm 位vị 。 有hữu 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 世thế 間gian 道đạo 時thời 。 有hữu 輕khinh 安an 起khởi 。 于vu 出xuất 世thế 道đạo 。 有hữu 捨xả 不bất 放phóng 逸dật 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 時thời 。 有hữu 不bất 害hại 故cố 。
此thử 師sư 謂vị 精tinh 進tấn 三tam 根căn 。 徧biến 諸chư 善thiện 心tâm 。 餘dư 七thất 不bất 定định 。 初sơ 總tổng 標tiêu 。 次thứ 單đơn 釋thích 。 三tam 引dẫn 證chứng 。 依y 處xứ 各các 別biệt 者giả 。 意ý 以dĩ 慚tàm 依y 自tự 力lực 。 愧quý 依y 世thế 間gian 。 依y 處xứ 既ký 別biệt 。 隨tùy 起khởi 第đệ 一nhất 。 不bất 起khởi 第đệ 二nhị 。 即tức 不bất 定định 義nghĩa 也dã 。 餘dư 六lục 引dẫn 證chứng 。 文văn 顯hiển 可khả 知tri 。
○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư (# 三tam )# 。 初sơ 斥xích 前tiền 非phi 二nhị 通thông 論luận 意ý 三tam 申thân 正chánh 旨chỉ 。
○# 初sơ 斥xích 前tiền 非phi 。
有hữu 義nghĩa 。 彼bỉ 說thuyết 未vị 為vi 應ưng 理lý 。 推thôi [尋-口+凡]# 事sự 理lý 。 未vị 决# 定định 心tâm 。 信tín 若nhược 不bất 生sanh 。 應ưng 非phi 是thị 善thiện 。 如như 染nhiễm 心tâm 等đẳng 。 無vô 淨tịnh 信tín 故cố 。 慚tàm 愧quý 類loại 異dị 。 依y 別biệt 境cảnh 同đồng 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 若nhược 出xuất 世thế 道đạo 。 輕khinh 安an 不bất 生sanh 。 應ưng 此thử 覺giác 支chi 。 非phi 無vô 漏lậu 故cố 。 若nhược 世thế 間gian 道đạo 。 無vô 捨xả 不bất 放phóng 逸dật 。 應ưng 非phi 寂tịch 靜tĩnh 。 防phòng 惡ác 修tu 善thiện 故cố 。 又hựu 應ưng 不bất 伏phục 掉trạo 放phóng 逸dật 故cố 。 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 。 既ký 具cụ 四tứ 法pháp 。 如như 出xuất 世thế 道đạo 。 應ưng 有hữu 二nhị 故cố 。 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 皆giai 不bất 損tổn 物vật 。 違vi 能năng 損tổn 法pháp 。 有hữu 不bất 害hại 故cố 。
翻phiên 破phá 餘dư 七thất 不bất 定định 之chi 解giải 也dã 。 初sơ 總tổng 破phá 非phi 理lý 。 次thứ 別biệt 推thôi 其kỳ 故cố 。 破phá 云vân 。 前tiền 言ngôn 推thôi [尋-口+凡]# 事sự 理lý 。 未vị 决# 定định 時thời 。 不bất 生sanh 信tín 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 定định 。 不bất 知tri 信tín 若nhược 不bất 生sanh 。 應ưng 非phi 是thị 善thiện 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 無vô 淨tịnh 信tín 故cố 。 如như 染nhiễm 心tâm 等đẳng 。 然nhiên 而nhi 既ký 許hứa 是thị 善thiện 。 寧ninh 得đắc 無vô 信tín 。 故cố 彼bỉ 說thuyết 之chi 不bất 應ưng 理lý 也dã 。 前tiền 言ngôn 慚tàm 愧quý 類loại 同đồng 。 依y 處xứ 各các 別biệt 。 起khởi 一nhất 無vô 一nhất 。 所sở 以dĩ 不bất 定định 。 不bất 知tri 慚tàm 愧quý 。 崇sùng 拒cự 類loại 異dị 。 自tự 他tha 依y 別biệt 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 。 皆giai 有hữu 崇sùng 拒cự 。 而nhi 境cảnh 是thị 同đồng 。 俱câu 徧biến 善thiện 心tâm 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 故cố 彼bỉ 說thuyết 之chi 不bất 應ưng 理lý 也dã 。 前tiền 言ngôn 要yếu 世thế 間gian 道đạo 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 時thời 。 有hữu 輕khinh 安an 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 定định 。 不bất 知tri 世thế 間gian 。 斷đoạn 惑hoặc 得đắc 有hữu 。 出xuất 世thế 斷đoạn 惑hoặc 若nhược 無vô 。 則tắc 輕Khinh 安An 覺Giác 支Chi 。 非phi 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 然nhiên 是thị 無vô 漏lậu 攝nhiếp 。 故cố 彼bỉ 說thuyết 之chi 不bất 應ưng 理lý 也dã 。 前tiền 言ngôn 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 。 無vô 漏lậu 道Đạo 時thời 。 方phương 得đắc 起khởi 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 定định 。 不bất 知tri 既ký 名danh 世thế 間gian 道đạo 。 須tu 具cụ 寂tịch 靜tĩnh 防phòng 修tu 等đẳng 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 道đạo 。 無vô 此thử 二nhị 者giả 。 應ưng 非phi 寂tịch 靜tĩnh 防phòng 修tu 。 又hựu 應ưng 不bất 伏phục 掉trạo 舉cử 放phóng 逸dật 。 何hà 名danh 世thế 間gian 道đạo 耶da 。 量lượng 之chi 。 有hữu 漏lậu 善thiện 心tâm 。 應ưng 有hữu 不bất 放phóng 逸dật 捨xả 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 具cụ 四tứ 法pháp 故cố 。 如như 出xuất 世thế 道đạo 。 出xuất 世thế 具cụ 四tứ 法pháp 。 出xuất 世thế 有hữu 此thử 二nhị 。 世thế 間gian 既ký 具cụ 四tứ 。 安an 得đắc 無vô 有hữu 二nhị 。 故cố 彼bỉ 說thuyết 之chi 不bất 應ưng 理lý 也dã 。 前tiền 云vân 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 時thời 。 有hữu 不bất 害hại 故cố 。 所sở 以dĩ 不bất 定định 。 不bất 知tri 善thiện 心tâm 起khởi 時thời 。 皆giai 有hữu 不bất 害hại 。 違vi 能năng 損tổn 法pháp 。 故cố 彼bỉ 說thuyết 之chi 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 也dã 。
○# 二nhị 通thông 論luận 意ý 。
論luận 說thuyết 六lục 位vị 。 起khởi 十thập 一nhất 者giả 。 依y 彼bỉ 彼bỉ 增tăng 。 作tác 此thử 此thử 說thuyết 。 故cố 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 定định 非phi 應ưng 理lý 。
前tiền 師sư 引dẫn 論luận 以dĩ 證chứng 說thuyết 。 意ý 說thuyết 之chi 必tất 不bất 可khả 破phá 。 今kim 破phá 其kỳ 說thuyết 。 不bất 通thông 于vu 證chứng 。 猶do 弗phất 破phá 也dã 。 故cố 云vân 。 論luận 說thuyết 六lục 位vị 。 起khởi 十thập 一nhất 等đẳng 者giả 。 益ích 有hữu 所sở 依y 而nhi 說thuyết 耳nhĩ 。 不bất 由do 依y 以dĩ 察sát 其kỳ 說thuyết 。 竟cánh 執chấp 于vu 說thuyết 而nhi 為vi 之chi 說thuyết 。 豈khởi 得đắc 有hữu 理lý 。 依y 彼bỉ 彼bỉ 增tăng 。 作tác 此thử 此thử 說thuyết 者giả 。 謂vị 决# 定định 位vị 則tắc 信tín 增tăng 。 乃nãi 至chí 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 位vị 不bất 害hại 增tăng 。 依y 决# 定định 乃nãi 至chí 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 彼bỉ 彼bỉ 增tăng 盛thịnh 之chi 位vị 。 作tác 有hữu 信tín 慚tàm 愧quý 乃nãi 至chí 有hữu 不bất 害hại 之chi 此thử 此thử 說thuyết 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 獨độc 于vu 此thử 位vị 方phương 有hữu 。 他tha 位vị 全toàn 無vô 也dã 。 何hà 為vi 不bất 得đắc 于vu 說thuyết 而nhi 竟cánh 為vi 之chi 說thuyết 。 故cố 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 定định 非phi 應ưng 理lý 。 豈khởi 苟cẩu 為vi 之chi 破phá 耶da 。
○# 三tam 申thân 正chánh 旨chỉ 。
應ưng 說thuyết 信tín 等đẳng 。 十thập 一nhất 法pháp 中trung 。 十thập 徧biến 善thiện 心tâm 。 輕khinh 安an 不bất 徧biến 。 要yếu 在tại 定định 位vị 。 方phương 有hữu 輕khinh 安an 。 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 餘dư 位vị 無vô 故cố 。 决# 擇trạch 分phần/phân 說thuyết 。 十Thập 善Thiện 心tâm 所sở 。 定định 不bất 定định 地địa 。 皆giai 徧biến 善thiện 心tâm 。 定định 地địa 心tâm 中trung 。 增tăng 輕khinh 安an 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 定định 加gia 行hành 亦diệc 得đắc 定định 地địa 名danh 。 彼bỉ 亦diệc 微vi 有hữu 調điều 暢sướng 義nghĩa 故cố 。 由do 斯tư 欲dục 界giới 亦diệc 有hữu 輕khinh 安an 。 不bất 爾nhĩ 。 便tiện 違vi 本bổn 地địa 分phần/phân 說thuyết 。 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 。 通thông 一nhất 切thiết 地địa 。 有hữu 義nghĩa 。 輕khinh 安an 唯duy 在tại 定định 有hữu 。 由do 定định 滋tư 養dưỡng 。 有hữu 調điều 暢sướng 故cố 。 論luận 說thuyết 欲dục 界giới 。 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 由do 闕khuyết 輕khinh 安an 。 名danh 不bất 定định 地địa 。 說thuyết 一nhất 切thiết 地địa 。 有hữu 十thập 一nhất 者giả 。 通thông 有hữu [尋-口+凡]# 伺tứ 等đẳng 。 三tam 地địa 皆giai 有hữu 故cố 。
正chánh 明minh 徧biến 不bất 徧biến 也dã 。 初sơ 總tổng 明minh 徧biến 與dữ 不bất 徧biến 。 次thứ 別biệt 明minh 輕khinh 安an 亦diệc 徧biến 。 三tam 別biệt 明minh 輕khinh 安an 不bất 徧biến 。 總tổng 明minh 徧biến 與dữ 不bất 徧biến 者giả 。 十thập 徧biến 善thiện 心tâm 。 輕khinh 安an 不bất 徧biến 。 釋thích 云vân 。 要yếu 在tại 定định 位vị 。 方phương 有hữu 輕khinh 安an 。 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 餘dư 位vị 無vô 故cố 。 證chứng 之chi 。 則tắc 决# 擇trạch 分phần/phân 說thuyết 。 十Thập 善Thiện 心tâm 所sở 。 色sắc 無vô 色sắc 定định 地địa 。 欲dục 界giới 不bất 定định 地địa 。 皆giai 徧biến 善thiện 心tâm 。 十thập 徧biến 可khả 證chứng 也dã 。 定định 地địa 心tâm 中trung 增tăng 輕khinh 安an 故cố 。 不bất 徧biến 可khả 證chứng 也dã 。 輕khinh 安an 亦diệc 徧biến 者giả 。 有hữu 義nghĩa 。 定định 加gia 行hành 亦diệc 得đắc 定định 名danh 。 顯hiển 决# 擇trạch 定định 地địa 增tăng 輕khinh 安an 者giả 。 不bất 必tất 根căn 本bổn 也dã 。 何hà 者giả 。 彼bỉ 亦diệc 微vi 有hữu 調điều 暢sướng 義nghĩa 故cố 。 由do 斯tư 欲dục 界giới 亦diệc 有hữu 輕khinh 安an 。 證chứng 之chi 。 則tắc 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 便tiện 違vi 本bổn 地địa 分phần/phân 說thuyết 。 信tín 等đẳng 十thập 一nhất 。 通thông 一nhất 切thiết 地địa 矣hĩ 。 輕khinh 安an 不bất 徧biến 者giả 。 有hữu 義nghĩa 。 輕khinh 安an 唯duy 在tại 定định 有hữu 。 由do 定định 滋tư 養dưỡng 。 有hữu 調điều 暢sướng 故cố 。 論luận 說thuyết 欲dục 界giới 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 由do 闕khuyết 輕khinh 安an 。 名danh 不bất 定định 地địa 。 前tiền 本bổn 地địa 分phần/phân 說thuyết 一nhất 切thiết 地địa 有hữu 十thập 一nhất 者giả 。 通thông 有hữu [尋-口+凡]# 有hữu 伺tứ 地địa 。 無vô [尋-口+凡]# 有hữu 伺tứ 地địa 。 無vô [尋-口+凡]# 無vô 伺tứ 地địa 之chi 上thượng 一nhất 切thiết 地địa 而nhi 言ngôn 。 非phi 連liên 欲dục 界giới 不bất 定định 地địa 。 名danh 一nhất 切thiết 地địa 也dã 。 良lương 以dĩ 初sơ 靜tĩnh 慮lự 中trung 。 未vị 入nhập 定định 時thời 。 有hữu [尋-口+凡]# 有hữu 伺tứ 。 已dĩ 入nhập 定định 時thời 。 即tức 無vô [尋-口+凡]# 有hữu 伺tứ 。 自tự 二nhị 靜tĩnh 慮lự 至chí 色sắc 究cứu 竟cánh 。 皆giai 無vô [尋-口+凡]# 無vô 伺tứ 。 是thị 以dĩ 輕khinh 安an 唯duy 通thông 上thượng 地địa 。 不bất 徧biến 欲dục 界giới 。 故cố 說thuyết 欲dục 界giới 無vô 禪thiền 。 若nhược 夫phu 身thân 居cư 欲dục 界giới 。 定định 越việt 輕khinh 安an 。 則tắc 又hựu 不bất 可khả 以dĩ 欲dục 界giới 拘câu 之chi 。 如như 法Pháp 師sư 問vấn 鵝nga 湖hồ 大đại 義nghĩa 禪thiền 師sư 云vân 。 欲dục 界giới 無vô 禪thiền 。 汝nhữ 何hà 言ngôn 禪thiền 。
答đáp 曰viết 。
子tử 知tri 欲dục 界giới 無vô 禪thiền 。 不bất 知tri 禪thiền 無vô 欲dục 界giới 。 妙diệu 哉tai 言ngôn 乎hồ 。 此thử 破phá 格cách 之chi 論luận 也dã 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 論luận 從tùng 多đa 分phần 。 囿# 于vu 欲dục 界giới 者giả 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 智trí 者giả 詳tường 之chi 。
○# 三tam 諸chư 識thức 相tương 應ứng 門môn 。
此thử 十thập 一nhất 種chủng 。 前tiền 已dĩ 具cụ 說thuyết 。 第đệ 七thất 八bát 識thức 隨tùy 位vị 有hữu 無vô 。 第đệ 六lục 識thức 中trung 。 定định 位vị 皆giai 具cụ 。 若nhược 非phi 定định 位vị 。 唯duy 闕khuyết 輕khinh 安an 。 有hữu 義nghĩa 。 五ngũ 識thức 唯duy 有hữu 十thập 種chủng 。 自tự 性tánh 散tán 動động 。 無vô 輕khinh 安an 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 五ngũ 識thức 亦diệc 有hữu 輕khinh 安an 。 定định 所sở 引dẫn 言ngôn 者giả 。 亦diệc 有hữu 調điều 暢sướng 故cố 。 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 俱câu 。 必tất 有hữu 輕khinh 安an 故cố 。
隨tùy 位vị 有hữu 無vô 者giả 。 七thất 八bát 二nhị 識thức 。 因nhân 位vị 俱câu 無vô 。 果quả 位vị 俱câu 有hữu 。 六lục 識thức 在tại 定định 皆giai 具cụ 。 不bất 定định 唯duy 闕khuyết 輕khinh 安an 。 五ngũ 識thức 則tắc 一nhất 師sư 謂vị 無vô 輕khinh 安an 。 自tự 性tánh 散tán 動động 故cố 。 一nhất 師sư 云vân 有hữu 。 定định 所sở 引dẫn 善thiện 五ngũ 識thức 者giả 亦diệc 有hữu 輕khinh 安an 。 轉chuyển 依y 位vị 中trung 。 亦diệc 有hữu 輕khinh 安an 。 故cố 有hữu 義nghĩa 為vi 正chánh 。
○# 四tứ 諸chư 受thọ 相tương 應ứng 門môn 。
此thử 善thiện 十thập 一nhất 。 何hà 受thọ 相tương 應ứng 。 十thập 五ngũ 相tương 應ứng 。 一nhất 除trừ 憂ưu 苦khổ 。 有hữu 逼bức 迫bách 受thọ 。 無vô 調điều 暢sướng 故cố 。
十thập 五ngũ 相tương 應ứng 者giả 。 十thập 法pháp 與dữ 五ngũ 受thọ 皆giai 相tương 應ứng 也dã 。 一nhất 除trừ 憂ưu 苦khổ 者giả 。 輕khinh 安an 一nhất 法pháp 。 除trừ 憂ưu 苦khổ 二nhị 受thọ 也dã 。 有hữu 逼bức 迫bách 受thọ 者giả 。 逼bức 迫bách 于vu 心tâm 名danh 憂ưu 受thọ 。 逼bức 迫bách 于vu 身thân 名danh 苦khổ 受thọ 。 無vô 調điều 暢sướng 者giả 。 二nhị 受thọ 無vô 輕khinh 安an 也dã 。
○# 五ngũ 境cảnh 性tánh 界giới 學học 門môn 。
此thử 與dữ 別biệt 境cảnh 。 皆giai 得đắc 相tương 應ứng 。 信tín 等đẳng 欲dục 等đẳng 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 十thập 一nhất 唯duy 善thiện 。 輕khinh 安an 非phi 欲dục 。 餘dư 通thông 三tam 界giới 。 皆giai 學học 等đẳng 三tam 。
此thử 中trung 四tứ 門môn 。 總tổng 為vi 一nhất 科khoa 。 以dĩ 文văn 少thiểu 于vu 前tiền 。 均quân 廣quảng 畧lược 故cố 。 不bất 相tương 違vi 故cố 者giả 。 別biệt 境cảnh 與dữ 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 皆giai 俱câu 。 是thị 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 門môn 也dã 。 十thập 一nhất 唯duy 善thiện 者giả 。 于vu 三tam 性tánh 中trung 。 十thập 一nhất 唯duy 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 是thị 三tam 性tánh 相tướng 攝nhiếp 門môn 也dã 。 輕khinh 安an 非phi 欲dục 。 餘dư 通thông 三tam 界giới 者giả 。 輕khinh 安an 一nhất 法pháp 。 不bất 徧biến 欲dục 界giới 。 餘dư 十thập 徧biến 于vu 三tam 界giới 。 是thị 三tam 界giới 繫hệ 屬thuộc 門môn 也dã 。 皆giai 學học 等đẳng 三tam 者giả 。 此thử 十thập 一nhất 法pháp 。 于vu 學học 。 無Vô 學Học 。 非phi 二nhị 。 三tam 位vị 中trung 。 皆giai 具cụ 有hữu 故cố 。 是thị 學học 等đẳng 三tam 攝nhiếp 門môn 也dã 。
○# 六lục 見kiến 斷đoạn 等đẳng 攝nhiếp 門môn 。
非phi 見kiến 所sở 斷đoạn 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 。 信tín 等đẳng 六lục 根căn 。 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 非phi 見kiến 所sở 斷đoạn 。
信tín 等đẳng 六lục 根căn 者giả 。 信tín 進tiến 念niệm 定định 慧tuệ 。 及cập 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 信tín 即tức 如như 名danh 。 進tiến 即tức 精tinh 進tấn 。 此thử 二nhị 既ký 爾nhĩ 。 餘dư 九cửu 皆giai 通thông 于vu 修tu 斷đoạn 。 故cố 引dẫn 瑜du 伽già 。 證chứng 唯duy 修tu 斷đoạn 。 然nhiên 瑜du 伽già 云vân 。 六lục 修tu 所sở 斷đoạn 。 餘dư 二nhị 非phi 所sở 斷đoạn 。 此thử 論luận 取thủ 不bất 通thông 于vu 見kiến 。 故cố 曰viết 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 餘dư 二nhị 非phi 所sở 斷đoạn 。 餘dư 二nhị 者giả 。 已dĩ 知tri 根căn 具cụ 知tri 根căn 也dã 。 然nhiên 總tổng 其kỳ 大đại 意ý 。 是thị 有hữu 漏lậu 十thập 一nhất 。 屬thuộc 修tu 所sở 斷đoạn 。 無vô 漏lậu 十thập 一nhất 。 屬thuộc 非phi 所sở 斷đoạn 。 故cố 論luận 云vân 。 非phi 見kiến 唯duy 修tu 。 意ý 含hàm 及cập 非phi 所sở 斷đoạn 也dã 。
○# 二nhị 結kết 示thị 。
餘dư 門môn 分phân 別biệt 如như 理lý 應ưng 思tư 。
○# 三tam 根căn 惑hoặc 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。
○# 初sơ 本bổn 論luận 。
如như 是thị 已dĩ 說thuyết 。 善thiện 位vị 心tâm 所sở 。 煩phiền 惱não 心tâm 所sở 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
煩phiền 惱não 謂vị 貪tham 瞋sân 。 癡si 慢mạn 疑nghi 惡ác 見kiến 。
○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 二nhị 別biệt 釋thích 。
○# 初sơ 總tổng 釋thích 。
論luận 曰viết 。 此thử 貪tham 等đẳng 六lục 。 性tánh 是thị 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 得đắc 煩phiền 惱não 名danh 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 六lục 種chủng 二nhị 餘dư 門môn 分phân 別biệt 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 六lục 種chủng (# 六lục )# 。 初sơ 釋thích 貪tham 二nhị 釋thích 瞋sân 三tam 釋thích 癡si 四tứ 釋thích 慢mạn 五ngũ 釋thích 疑nghi 六lục 釋thích 見kiến 。
○# 初sơ 釋thích 貪tham 。
云vân 何hà 為vi 貪tham 。 于vu 有hữu 有hữu 具cụ 。 染nhiễm 著trước 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 貪tham 。 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 愛ái 力lực 。 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 。
正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 義nghĩa 見kiến 善thiện 位vị 。 謂vị 由do 愛ái 力lực 取thủ 蘊uẩn 生sanh 故cố 者giả 。 轉chuyển 釋thích 生sanh 苦khổ 之chi 由do 也dã 。 以dĩ 由do 貪tham 愛ái 之chi 力lực 為vi 因nhân 。 後hậu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 果quả 復phục 得đắc 生sanh 也dã 。 苦khổ 有hữu 八bát 種chủng 謂vị 生sanh 老lão 至chí 五ngũ 蘊uẩn 。 八bát 苦khổ 各các 具cụ 五ngũ 相tương/tướng 。 如như 生sanh 有hữu 眾chúng 苦khổ 所sở 隨tùy 等đẳng 五ngũ 。 至chí 蘊uẩn 有hữu 生sanh 苦khổ 器khí 等đẳng 五ngũ 是thị 也dã 。 相tương/tướng 明minh 而nhi 逼bức 迫bách 之chi 態thái 始thỉ 明minh 。 態thái 明minh 而nhi 畏úy 苦khổ 之chi 心tâm 自tự 發phát 。 可khả 懼cụ 也dã 已dĩ 。 又hựu 貪tham 依y 十thập 事sự 生sanh 。 具cụ 如như 別biệt 載tái 。 文văn 繁phồn 不bất 錄lục 。
○# 二nhị 釋thích 瞋sân 。
云vân 何hà 為vi 瞋sân 。 于vu 苦khổ 苦khổ 具cụ 。 憎tăng 恚khuể 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 瞋sân 。 不bất 安an 隱ẩn 性tánh 。 惡ác 行hành 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 瞋sân 必tất 令linh 身thân 心tâm [烈-列+執]# 惱não 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 不bất 善thiện 性tánh 故cố 。
體thể 用dụng 亦diệc 見kiến 上thượng 文văn 謂vị 瞋sân 必tất 令linh 身thân 心tâm [烈-列+執]# 惱não 者giả 。 轉chuyển 釋thích 不bất 安an 隱ẩn 性tánh 也dã 。 起khởi 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 不bất 善thiện 性tánh 者giả 。 轉chuyển 釋thích 惡ác 行hành 所sở 依y 也dã 。 瞋sân 依y 十thập 事sự 生sanh 。 亦diệc 如như 別biệt 載tái 。
○# 三tam 釋thích 癡si 。
云vân 何hà 為vi 癡si 。 于vu 諸chư 理lý 事sự 。 迷mê 闇ám 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 無vô 癡si 。 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 由do 無vô 明minh 。 起khởi 疑nghi 邪tà 見kiến 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 。 隨tùy 煩phiền 惱não 業nghiệp 能năng 招chiêu 後hậu 生sanh 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 。
于vu 諸chư 理lý 事sự 迷mê 闇ám 者giả 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 迷mê 理lý 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 迷mê 事sự 也dã 。 謂vị 由do 無vô 明minh 等đẳng 者giả 。 轉chuyển 釋thích 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 也dã 。 謂vị 由do 無vô 明minh 。 起khởi 疑nghi 見kiến 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 隨tùy 煩phiền 惱não 惑hoặc 雜tạp 染nhiễm 。 由do 惑hoặc 造tạo 作tác 有hữu 漏lậu 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 。 諸chư 業nghiệp 雜tạp 染nhiễm 。 由do 業nghiệp 習tập 氣khí 。 能năng 招chiêu 後hậu 生sanh 五ngũ 趣thú 善thiện 不bất 善thiện 果quả 生sanh 雜tạp 染nhiễm 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 所sở 依y 。 此thử 三tam 雜tạp 染nhiễm 皆giai 依y 癡si 而nhi 起khởi 故cố 也dã 。 至chí 若nhược 癡si 依y 七thất 事sự 生sanh 。 亦diệc 如như 別biệt 載tái 。 文văn 繁phồn 不bất 錄lục 。
○# 四tứ 釋thích 慢mạn (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 別biệt 顯hiển 差sai 別biệt 。
○# 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 為vi 慢mạn 。 恃thị 己kỷ 于vu 他tha 。 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慢mạn 。 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 若nhược 有hữu 慢mạn 于vu 德đức 有hữu 德đức 。 心tâm 不bất 謙khiêm 下hạ 。 由do 此thử 生sanh 死tử 輪luân 轉chuyển 無vô 竆# 。 受thọ 諸chư 苦khổ 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 恃thị 己kỷ 于vu 他tha 。 所sở 該cai 者giả 廣quảng 。 畧lược 之chi 即tức 學học 問vấn 技kỹ 藝nghệ 族tộc 姓tánh 色sắc 力lực 等đẳng 。 恃thị 己kỷ 于vu 他tha 。 高cao 舉cử 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慢mạn 。 生sanh 苦khổ 為vi 用dụng 。 謂vị 若nhược 有hữu 慢mạn 等đẳng 者giả 。 轉chuyển 釋thích 生sanh 苦khổ 為vi 業nghiệp 之chi 由do 。 謂vị 此thử 慢mạn 者giả 。 不bất 以dĩ 道Đạo 德đức 為vi 尚thượng 。 若nhược 于vu 三tam 寳# 真chân 淨tịnh 之chi 德đức 。 及cập 有hữu 德đức 一nhất 切thiết 師sư 友hữu 等đẳng 人nhân 。 心tâm 不bất 謙khiêm 下hạ 。 競cạnh 生sanh 人nhân 我ngã 。 由do 此thử 慢mạn 惑hoặc 。 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 輪luân 轉chuyển 生sanh 死tử 。 受thọ 諸chư 苦khổ 報báo 。 于vu 無vô 竆# 也dã 。
○# 二nhị 別biệt 顯hiển 差sai 別biệt 。
此thử 慢mạn 差sai 別biệt 。 有hữu 七thất 九cửu 種chủng 。 謂vị 于vu 三tam 品phẩm 我ngã 德đức 處xứ 生sanh 。 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 。 聖thánh 位vị 我ngã 慢mạn 。 既ký 得đắc 現hiện 行hành 。 慢mạn 類loại 由do 斯tư 。 起khởi 亦diệc 無vô 失thất 。
顯hiển 差sai 別biệt 俾tỉ 詳tường 察sát 以dĩ 知tri 斷đoạn 也dã 。 初sơ 顯hiển 差sai 別biệt 。 二nhị 顯hiển 斷đoạn 位vị 。 三tam 釋thích 修tu 斷đoạn 。 七thất 種chủng 者giả 。 一nhất 慢mạn 。 二nhị 過quá 慢mạn 。 三tam 慢mạn 過quá 慢mạn 。 四tứ 卑ty 劣liệt 慢mạn 。 五ngũ 我ngã 慢mạn 。 六lục 邪tà 慢mạn 。 七thất 增tăng 上thượng 慢mạn 。 九cửu 類loại 者giả 。 一nhất 我ngã 勝thắng 慢mạn 類loại 。 二nhị 我ngã 等đẳng 慢mạn 類loại 。 三tam 我ngã 劣liệt 慢mạn 類loại 。 四tứ 有hữu 勝thắng 我ngã 慢mạn 類loại 。 五ngũ 有hữu 等đẳng 我ngã 慢mạn 類loại 。 六lục 有hữu 劣liệt 我ngã 慢mạn 類loại 。 七thất 無vô 勝thắng 我ngã 慢mạn 類loại 。 八bát 無vô 等đẳng 我ngã 慢mạn 類loại 。 九cửu 無vô 劣liệt 我ngã 慢mạn 類loại 。 慢mạn 者giả 。 于vu 他tha 下hạ 劣liệt 。 謂vị 己kỷ 為vi 勝thắng 。 或hoặc 復phục 于vu 等đẳng 。 謂vị 己kỷ 為vi 等đẳng 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 此thử 猶do 未vị 過quá 。 故cố 但đãn 名danh 慢mạn 。 過quá 慢mạn 者giả 。 于vu 等đẳng 謂vị 勝thắng 。 于vu 勝thắng 謂vị 等đẳng 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 此thử 則tắc 己kỷ 過quá 。 故cố 名danh 過quá 慢mạn 。 慢mạn 過quá 慢mạn 者giả 。 于vu 勝thắng 謂vị 勝thắng 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 此thử 復phục 更cánh 過quá 。 故cố 名danh 慢mạn 過quá 慢mạn 。 卑ty 劣liệt 慢mạn 者giả 。 于vu 多đa 勝thắng 中trung 。 謂vị 己kỷ 少thiểu 劣liệt 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 此thử 以dĩ 劣liệt 恃thị 。 故cố 名danh 卑ty 劣liệt 慢mạn 。 我ngã 慢mạn 者giả 。 妄vọng 謂vị 諸chư 行hành 為vi 我ngã 我ngã 所sở 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 此thử 以dĩ 我ngã 恃thị 。 故cố 名danh 我ngã 慢mạn 。 邪tà 慢mạn 者giả 。 實thật 無vô 其kỳ 德đức 謂vị 己kỷ 有hữu 德đức 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 謬mậu 恃thị 以dĩ 德đức 。 故cố 名danh 邪tà 慢mạn 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 于vu 其kỳ 殊thù 勝thắng 所sở 證chứng 法pháp 中trung 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 令linh 心tâm 高cao 舉cử 。 妄vọng 恃thị 增tăng 勝thắng 。 故cố 名danh 增tăng 上thượng 慢mạn 。 九cửu 類loại 廣quảng 如như 雜tạp 集tập 。 大đại 約ước 九cửu 類loại 從tùng 七thất 慢mạn 中trung 。 慢mạn 。 過quá 慢mạn 。 卑ty 慢mạn 。 三tam 種chủng 出xuất 也dã 。 三tam 品phẩm 我ngã 德đức 處xứ 生sanh 者giả 。 謂vị 一nhất 劣liệt 有hữu 情tình 品phẩm 。 二nhị 等đẳng 有hữu 情tình 品phẩm 。 三tam 勝thắng 有hữu 情tình 品phẩm 。 四tứ 我ngã 處xứ 。 即tức 內nội 取thủ 蘊uẩn 。 五ngũ 德đức 處xứ 。 即tức 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 顛điên 倒đảo 。 六lục 妄vọng 謂vị 功công 德đức 顛điên 倒đảo 。 慢mạn 依y 此thử 生sanh 者giả 。 慢mạn 。 依y 劣liệt 等đẳng 二nhị 品phẩm 有hữu 情tình 事sự 生sanh 。 過quá 慢mạn 。 依y 等đẳng 勝thắng 二nhị 品phẩm 有hữu 情tình 事sự 生sanh 。 慢mạn 過quá 慢mạn 。 卑ty 劣liệt 慢mạn 。 此thử 二nhị 依y 一nhất 勝thắng 品phẩm 有hữu 情tình 事sự 生sanh 邪tà 慢mạn 。 及cập 增tăng 上thượng 慢mạn 。 依y 二nhị 顛điên 倒đảo 德đức 處xứ 生sanh 。 我ngã 慢mạn 妄vọng 計kế 取thủ 蘊uẩn 為vi 我ngã 我ngã 所sở 。 即tức 依y 我ngã 處xứ 生sanh 。 故cố 總tổng 云vân 謂vị 于vu 三tam 品phẩm 我ngã 德đức 處xứ 生sanh 也dã 。 一nhất 切thiết 皆giai 通thông 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 。 明minh 斷đoạn 所sở 攝nhiếp 。 依y 見kiến 起khởi 者giả 。 名danh 見kiến 所sở 斷đoạn 。 緣duyên 事sự 生sanh 者giả 。 名danh 修tu 所sở 斷đoạn 。 我ngã 慢mạn 既ký 得đắc 現hiện 行hành 等đẳng 者giả 。 釋thích 成thành 修tu 斷đoạn 也dã 。 聖thánh 位vị 我ngã 慢mạn 現hiện 行hành 者giả 。 俱câu 生sanh 我ngã 慢mạn 現hiện 行hành 也dã 。 慢mạn 類loại 由do 斯tư 起khởi 亦diệc 無vô 失thất 者giả 。 運vận 大đại 悲bi 故cố 。 隨tùy 宜nghi 利lợi 物vật 。 起khởi 亦diệc 無vô 失thất 也dã 。
○# 五ngũ 釋thích 疑nghi (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 簡giản 異dị 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 。
云vân 何hà 為vi 疑nghi 。 于vu 諸chư 諦đế 理lý 。 猶do 豫dự 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 疑nghi 。 善thiện 品phẩm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 猶do 豫dự 者giả 。 善thiện 不bất 生sanh 故cố 。
謂vị 猶do 豫dự 者giả 。 善thiện 不bất 生sanh 故cố 。 轉chuyển 釋thích 障chướng 善thiện 之chi 由do 也dã 。 以dĩ 不bất 生sanh 因nhân 于vu 猶do 豫dự 。 猶do 豫dự 豈khởi 不bất 障chướng 善thiện 。 鞠cúc 疑nghi 根căn 源nguyên 。 由do 聞văn 不bất 正Chánh 法Pháp 。 見kiến 師sư 邪tà 行hành 。 見kiến 所sở 受thọ 信tín 意ý 見kiến 差sai 別biệt 。 或hoặc 性tánh 自tự 愚ngu [春-三+?]# 。 或hoặc 甚thậm 深thâm 法Pháp 性tánh 。 及cập 廣quảng 大đại 教giáo 法pháp 之chi 六lục 事sự 而nhi 生sanh 也dã 。
○# 二nhị 簡giản 異dị 。
有hữu 義nghĩa 。 此thử 疑nghi 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 猶do 豫dự 簡giản 擇trạch 。 說thuyết 為vi 疑nghi 故cố 。 毘tỳ 助trợ 末mạt 底để 。 是thị 疑nghi 義nghĩa 故cố 。 末mạt 底để 般Bát 若Nhã 。 義nghĩa 無vô 異dị 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 疑nghi 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 令linh 慧tuệ 不bất 决# 。 非phi 即tức 慧tuệ 故cố 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 六lục 煩phiền 惱não 中trung 。 見kiến 世thế 俗tục 有hữu 。 即tức 慧tuệ 分phần/phân 故cố 。 餘dư 是thị 實thật 有hữu 。 別biệt 有hữu 性tánh 故cố 。 毘tỳ 助trợ 末mạt 底để 。 執chấp 慧tuệ 為vi 疑nghi 毘tỳ 助trợ 若nhược 南nam 。 智trí 應ưng 為vi 識thức 。 非phi 由do 助trợ 力lực 。 義nghĩa 便tiện 轉chuyển 變biến 。 是thị 故cố 此thử 疑nghi 。 非phi 慧tuệ 為vi 體thể 。
二nhị 義nghĩa 並tịnh 陳trần 。 以dĩ 後hậu 簡giản 前tiền 。 見kiến 慧tuệ 為vi 疑nghi 體thể 之chi 非phi 正chánh 也dã 。 初sơ 義nghĩa 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 三tam 出xuất 其kỳ 故cố 。 始thỉ 云vân 猶do 豫dự 簡giản 擇trạch 。 說thuyết 為vi 疑nghi 故cố 。 即tức 疑nghi 名danh 以dĩ 原nguyên 體thể 也dã 。 二nhị 云vân 毘tỳ 助trợ 末mạt 底để 。 是thị 疑nghi 義nghĩa 故cố 。 即tức 疑nghi 義nghĩa 以dĩ 原nguyên 體thể 也dã 。 三tam 云vân 末mạt 底để 般Bát 若Nhã 。 義nghĩa 無vô 異dị 故cố 。 即tức 義nghĩa 同đồng 以dĩ 原nguyên 體thể 也dã 。 次thứ 義nghĩa 先tiên 正chánh 釋thích 破phá 。 二nhị 引dẫn 證chứng 破phá 。 三tam 比tỉ 例lệ 破phá 。 正chánh 釋thích 破phá 者giả 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 令linh 慧tuệ 不bất 决# 。 非phi 即tức 慧tuệ 故cố 。 引dẫn 證chứng 破phá 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 說thuyết 六lục 煩phiền 惱não 中trung 。 唯duy 見kiến 是thị 假giả 有hữu 。 即tức 慧tuệ 分phần/phân 故cố 。 餘dư 是thị 實thật 有hữu 。 別biệt 有hữu 性tánh 故cố 。 疑nghi 豈khởi 是thị 假giả 有hữu 耶da 。 比tỉ 例lệ 破phá 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 若nhược 南nam 。 此thử 云vân 智trí 。 梵Phạn 語ngữ 毘tỳ 若nhược 底để 。 此thử 云vân 識thức 。 梵Phạn 語ngữ 末mạt 底để 。 此thử 云vân 慧tuệ 。 末mạt 般bát 二nhị 字tự 。 是thị 慧tuệ 義nghĩa 。 若nhược 字tự 是thị 智trí 義nghĩa 故cố 。 梵Phạn 語ngữ 般Bát 若Nhã 。 此thử 翻phiên 智trí 慧tuệ 。 前tiền 師sư 以dĩ 毘tỳ 者giả 。 比tỉ 義nghĩa 。 助trợ 者giả 輔phụ 助trợ 。 意ý 明minh 比tỉ 益ích 輔phụ 助trợ 于vu 慧tuệ 者giả 即tức 是thị 疑nghi 義nghĩa 。 助trợ 慧tuệ 之chi 法pháp 。 應ưng 是thị 慧tuệ 故cố 。 故cố 知tri 此thử 疑nghi 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 耳nhĩ 。 次thứ 師sư 破phá 云vân 。 若nhược 以dĩ 毘tỳ 助trợ 末mạt 底để 之chi 毘tỳ 字tự 。 為vi 助trợ 慧tuệ 之chi 力lực 故cố 。 執chấp 慧tuệ 為vi 疑nghi 。 則tắc 應ưng 毘tỳ 若nhược 南nam 之chi 毘tỳ 字tự 。 亦diệc 有hữu 助trợ 智trí 之chi 力lực 。 智trí 亦diệc 應ưng 為vi 識thức 乎hồ 。 此thử 既ký 不bất 然nhiên 。 彼bỉ 云vân 何hà 然nhiên 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 設thiết 疑nghi 能năng 助trợ 慧tuệ 。 亦diệc 非phi 由do 助trợ 力lực 。 便tiện 能năng 轉chuyển 變biến 其kỳ 體thể 。 是thị 故cố 此thử 疑nghi 。 非phi 慧tuệ 為vi 體thể 。
○# 六lục 釋thích 見kiến (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 別biệt 釋thích 差sai 別biệt 。
○# 初sơ 總tổng 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 惡ác 見kiến 于vu 諸chư 諦đế 理lý 。 顛điên 倒đảo 推thôi 求cầu 。 染nhiễm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 善thiện 見kiến 。 招chiêu 苦khổ 為vi 業nghiệp 。 謂vị 惡ác 見kiến 者giả 。 多đa 受thọ 苦khổ 故cố 。
顛điên 倒đảo 推thôi 求cầu 。 即tức 是thị 染nhiễm 慧tuệ 。 善thiện 見kiến 即tức 非phi 顛điên 倒đảo 多đa 受thọ 苦khổ 者giả 。 苦khổ 由do 業nghiệp 。 業nghiệp 由do 見kiến 。 見kiến 難nạn/nan 卒thốt 善thiện 。 惡ác 業nghiệp 頗phả 長trường/trưởng 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 報báo 。 苦khổ 誠thành 不bất 少thiểu 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích 差sai 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 標tiêu 二nhị 釋thích 。
○# 初sơ 標tiêu 。
此thử 見kiến 行hành 相tương/tướng 。 差sai 別biệt 有hữu 五ngũ 。
體thể 唯duy 染nhiễm 慧tuệ 。 曰viết 有hữu 五ngũ 者giả 。 約ước 用dụng 不bất 同đồng 故cố 。
○# 二nhị 釋thích (# 四tứ )# 。 初sơ 身thân 見kiến 二nhị 邉# 見kiến 三tam 邪tà 見kiến 四tứ 二nhị 取thủ 。
○# 初sơ 身thân 見kiến 。
一nhất 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 謂vị 于vu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 一nhất 切thiết 見kiến 趣thú 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 此thử 見kiến 差sai 別biệt 。 有hữu 二nhị 十thập 句cú 。 六lục 十thập 五ngũ 等đẳng 。 分phân 別biệt 起khởi 攝nhiếp 。
初sơ 釋thích 行hành 相tương/tướng 。 二nhị 顯hiển 別biệt 攝nhiếp 。 梵Phạn 語ngữ 薩tát 。 此thử 云vân 敗bại 壞hoại 。 梵Phạn 語ngữ 迦ca 耶da 。 此thử 云vân 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 。 于vu 敗bại 壞hoại 和hòa 合hợp 積tích 聚tụ 之chi 身thân 而nhi 起khởi 我ngã 身thân 之chi 見kiến 。 曰viết 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 約ước 義nghĩa 而nhi 言ngôn 。 即tức 身thân 見kiến 也dã 。 謂vị 于vu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 者giả 。 是thị 釋thích 身thân 見kiến 。 執chấp 者giả 。 顛điên 倒đảo 推thôi 求cầu 。 妄vọng 計kế 堅kiên 持trì 之chi 謂vị 。 一nhất 切thiết 見kiến 趣thú 所sở 依y 為vi 業nghiệp 者giả 。 一nhất 切thiết 是thị 能năng 依y 。 身thân 見kiến 是thị 所sở 依y 。 言ngôn 身thân 見kiến 為vi 生sanh 一nhất 切thiết 見kiến 趣thú 之chi 所sở 依y 也dã 。 二nhị 十thập 句cú 者giả 。 謂vị 色sắc 大đại 我ngã 小tiểu 。 我ngã 在tại 色sắc 中trung 。 我ngã 大đại 色sắc 小tiểu 。 色sắc 在tại 我ngã 中trung 。 即tức 色sắc 是thị 我ngã 。 離ly 色sắc 是thị 我ngã 。 四tứ 蘊uẩn 例lệ 此thử 。 成thành 二nhị 十thập 句cú 。 六lục 十thập 五ngũ 者giả 。 一nhất 蘊uẩn 為vi 我ngã 。 四tứ 皆giai 我ngã 所sở 。 各các 具cụ 瓔anh 珞lạc 僮đồng 僕bộc 窟quật 宅trạch 三tam 法pháp 。 我ngã 與dữ 我ngã 所sở 合hợp 十thập 三tam 句cú 。 五ngũ 蘊uẩn 互hỗ 具cụ 。 成thành 六lục 十thập 五ngũ 。 分phân 別biệt 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 此thử 見kiến 差sai 別biệt 。 皆giai 外ngoại 道đạo 等đẳng 計kế 度độ 而nhi 起khởi 。 曰viết 分phân 別biệt 起khởi 攝nhiếp 。 詳tường 載tái 婆bà 沙sa 。
○# 二nhị 邉# 見kiến 。
二nhị 邉# 執chấp 見kiến 謂vị 即tức 于vu 彼bỉ 隨tùy 執chấp 斷đoạn 常thường 。 障chướng 處xứ 中trung 行hành 。 出xuất 離ly 為vi 業nghiệp 。 此thử 見kiến 差sai 別biệt 。 諸chư 見kiến 趣thú 中trung 。 有hữu 執chấp 前tiền 際tế 四tứ 徧biến 常thường 論luận 。 一nhất 分phần 常thường 論luận 。 及cập 計kế 後hậu 際tế 有hữu 想tưởng 十thập 六lục 。 無vô 想tưởng 俱câu 非phi 。 各các 有hữu 八bát 論luận 。 七thất 斷đoạn 滅diệt 論luận 等đẳng 。 分phân 別biệt 起khởi 攝nhiếp 。
初sơ 釋thích 相tương/tướng 用dụng 。 二nhị 顯hiển 別biệt 攝nhiếp 。 相tương/tướng 用dụng 。 謂vị 即tức 于vu 身thân 見kiến 增tăng 益ích 之chi 力lực 。 隨tùy 執chấp 我ngã 斷đoạn 我ngã 常thường 。 是thị 邉# 見kiến 行hành 相tương/tướng 。 障chướng 處xứ 中trung 道đạo 。 解giải 脫thoát 之chi 行hành 。 令linh 堕# 偏thiên 僻tích 繫hệ 縛phược 。 是thị 邉# 見kiến 業nghiệp 用dụng 也dã 。 別biệt 攝nhiếp 者giả 。 四tứ 徧biến 常thường 等đẳng 。 及cập 七thất 斷đoạn 滅diệt 。 共cộng 四tứ 十thập 七thất 種chủng 。 是thị 邉# 見kiến 差sai 別biệt 。 此thử 皆giai 外ngoại 道đạo 計kế 度độ 。 分phân 別biệt 而nhi 起khởi 所sở 攝nhiếp 。 綂# 括quát 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 四tứ 徧biến 常thường 者giả 。 一nhất 觀quán 心tâm 境cảnh 。 二nhị 觀quán 四tứ 大đại 。 三tam 觀quán 八bát 識thức 。 四tứ 觀quán 隂# 理lý 。 皆giai 計kế 為vi 常thường 。 一nhất 分phần/phân 常thường 者giả 。 亦diệc 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 觀quán 心tâm 對đối 眾chúng 生sanh 。 二nhị 觀quán 境cảnh 見kiến 壞hoại 否phủ/bĩ 。 三tam 觀quán 心tâm 對đối 色sắc 身thân 。 四tứ 觀quán 隂# 有hữu 常thường 否phủ/bĩ 。 各các 計kế 一nhất 分phân 是thị 常thường 。 有hữu 想tưởng 十thập 六lục 者giả 。 四tứ 隂# 各các 計kế 四tứ 相tương/tướng 。 皆giai 計kế 死tử 後hậu 有hữu 相tướng 。 無vô 想tưởng 八bát 論luận 者giả 。 通thông 觀quán 四tứ 隂# 。 現hiện 在tại 因nhân 亡vong 。 未vị 來lai 果quả 喪táng 。 因nhân 果quả 合hợp 論luận 成thành 八bát 。 故cố 計kế 死tử 後hậu 八bát 皆giai 無vô 相tướng 。 俱câu 非phi 八bát 論luận 者giả 。 通thông 觀quán 四tứ 隂# 。 見kiến 有hữu 非phi 有hữu 。 觀quán 無vô 不bất 無vô 。 隨tùy 舉cử 一nhất 隂# 。 皆giai 具cụ 二nhị 非phi 。 故cố 計kế 死tử 後hậu 八bát 皆giai 非phi 相tướng 。 七thất 斷đoạn 滅diệt 者giả 。 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 二nhị 處xứ 。 色sắc 界giới 四tứ 禪thiền 。 無vô 色sắc 。 皆giai 計kế 現hiện 前tiền 斷đoạn 滅diệt 。 死tử 後hậu 不bất 生sanh 。 以dĩ 上thượng 畧lược 取thủ 義nghĩa 釋thích 。 詳tường 如như 楞lăng 嚴nghiêm 瑜du 伽già 。 是thị 則tắc 七thất 種chủng 是thị 斷đoạn 。 前tiền 四tứ 十thập 是thị 常thường 。 差sai 別biệt 雖tuy 多đa 。 總tổng 管quản 斷đoạn 常thường 。 故cố 前tiền 云vân 隨tùy 執chấp 斷đoạn 常thường 。
○# 三tam 邪tà 見kiến 。
三tam 邪tà 見kiến 。 謂vị 謗báng 因nhân 果quả 。 作tác 用dụng 實thật 事sự 。 及cập 非phi 四tứ 見kiến 。 諸chư 餘dư 邪tà 執chấp 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 。 名danh 義nghĩa 徧biến 故cố 。 此thử 見kiến 差sai 別biệt 。 諸chư 見kiến 趣thú 中trung 。 有hữu 執chấp 前tiền 際tế 。 二nhị 無vô 因nhân 論luận 。 四tứ 有hữu 邉# 等đẳng 。 不bất 死tử 矯kiểu 亂loạn 。 及cập 計kế 後hậu 際tế 。 五ngũ 現hiện 涅Niết 槃Bàn 。 或hoặc 計kế 自tự 在tại 世thế 主chủ 釋Thích 梵Phạm 。 及cập 餘dư 物vật 類loại 。 常thường 恆hằng 不bất 易dị 。 或hoặc 計kế 自tự 在tại 等đẳng 是thị 一nhất 切thiết 物vật 因nhân 。 或hoặc 有hữu 橫hoạnh/hoành 計kế 諸chư 邪tà 解giải 脫thoát 。 或hoặc 有hữu 妄vọng 執chấp 非phi 道đạo 為vi 道đạo 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 皆giai 邪tà 見kiến 攝nhiếp 。
初sơ 顯hiển 邪tà 見kiến 該cai 博bác 。 次thứ 顯hiển 邪tà 見kiến 差sai 別biệt 。 如như 瑜du 伽già 第đệ 七thất 空không 見kiến 中trung 。 畧lược 云vân 。 謗báng 因nhân 者giả 無vô 施thí 無vô 受thọ 。 及cập 無vô 祠từ 祀tự 等đẳng 。 謗báng 果quả 者giả 。 無vô 妙diệu 行hạnh 業nghiệp 果quả 。 惡ác 行hành 業nghiệp 果quả 。 及cập 無vô 異dị 熟thục 果quả 等đẳng 。 謗báng 作tác 用dụng 者giả 。 無vô 妙diệu 行hạnh 作tác 用dụng 。 無vô 惡ác 行hành 作tác 用dụng 等đẳng 。 謗báng 實thật 事sự 者giả 。 無vô 父phụ 無vô 母mẫu 。 無vô 化hóa 生sanh 有hữu 情tình 。 無vô 真chân 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 及cập 非phi 四tứ 見kiến 諸chư 邪tà 執chấp 者giả 。 謂vị 非phi 前tiền 後hậu 四tứ 見kiến 所sở 攝nhiếp 。 及cập 謗báng 方Phương 等Đẳng 。 經kinh 等đẳng 諸chư 餘dư 邪tà 執chấp 。 皆giai 此thử 見kiến 攝nhiếp 。 如như 增tăng 上thượng 緣duyên 。 名danh 義nghĩa 徧biến 故cố 。 餘dư 緣duyên 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 皆giai 此thử 緣duyên 攝nhiếp 。 二nhị 無vô 因nhân 者giả 。 觀quán 八bát 萬vạn 劫kiếp 前tiền 。 無vô 因nhân 自tự 有hữu 。 名danh 本bổn 無vô 因nhân 。 劫kiếp 中trung 性tánh 非phi 遷thiên 改cải 。 名danh 末mạt 無vô 因nhân 。 四tứ 有hữu 邉# 者giả 。 一nhất 觀quán 三tam 世thế 。 取thủ 現hiện 在tại 為vi 有hữu 邉# 。 二nhị 觀quán 見kiến 聞văn 。 以dĩ 見kiến 聞văn 處xứ 為vi 有hữu 邉# 。 三tam 觀quán 徧biến 知tri 。 取thủ 境cảnh 有hữu 極cực 為vi 有hữu 邉# 。 四tứ 觀quán 一nhất 身thân 生sanh 滅diệt 。 取thủ 一nhất 身thân 為vi 有hữu 邉# 。 不bất 死tử 矯kiểu 亂loạn 者giả 。 亦diệc 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 觀quán 變biến 化hóa 。 分phần/phân 于vu 變biến 恆hằng 生sanh 滅diệt 。 及cập 增tăng 滅diệt 有hữu 無vô 故cố 。 答đáp 問vấn 則tắc 云vân 亦diệc 生sanh 亦diệc 滅diệt 等đẳng 。 二nhị 觀quán 心tâm 無vô 故cố 。 答đáp 問vấn 唯duy 止chỉ 一nhất 字tự 。 但đãn 言ngôn 其kỳ 無vô 。 三tam 觀quán 心tâm 有hữu 故cố 。 答đáp 亦diệc 惟duy 止chỉ 一nhất 字tự 。 但đãn 言ngôn 其kỳ 是thị 。 四tứ 觀quán 有hữu 無vô 。 答đáp 問vấn 則tắc 云vân 。 亦diệc 有hữu 即tức 是thị 亦diệc 無vô 。 亦diệc 無vô 之chi 中trung 。 不bất 是thị 亦diệc 有hữu 。 一nhất 切thiết 矯kiểu 亂loạn 。 無vô 容dung 竆# 詰cật 。 顯hiển 不bất 錯thác 答đáp 者giả 。 得đắc 生sanh 于vu 不bất 死tử 天thiên 中trung 。 曰viết 不bất 死tử 矯kiểu 亂loạn 。 五ngũ 現hiện 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 計kế 欲dục 界giới 四tứ 禪thiền 。 五ngũ 處xứ 安an 隱ẩn 。 為vi 勝thắng 淨tịnh 依y 故cố 。 自tự 在tại 。 即tức 欲dục 界giới 頂đảnh 。 釋thích 。 即tức 帝Đế 釋Thích 。 梵Phạm 。 即tức 大đại 梵Phạm 。 世thế 主chủ 者giả 。 釋thích 是thị 欲dục 界giới 主chủ 梵Phạm 即tức 大Đại 千Thiên 主chủ 。 彼bỉ 計kế 此thử 天thiên 。 及cập 餘dư 物vật 類loại 。 其kỳ 體thể 實thật 常thường 而nhi 不bất 變biến 易dị 。 或hoặc 計kế 自tự 在tại 是thị 一nhất 切thiết 物vật 因nhân 者giả 。 即tức 計kế 彼bỉ 常thường 。 能năng 生sanh 諸chư 法pháp 。 諸chư 邪tà 解giải 脫thoát 者giả 。 橫hoạnh/hoành 計kế 邪tà 果quả 。 非phi 道đạo 為vi 道đạo 者giả 。 妄vọng 執chấp 邪tà 因nhân 也dã 。 諸chư 如như 是thị 等đẳng 。 皆giai 邪tà 見kiến 攝nhiếp 。 結kết 別biệt 歸quy 總tổng 也dã 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 等đẳng 即tức 相tương/tướng 。 能năng 障chướng 正chánh 見kiến 等đẳng 即tức 用dụng 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 行hành 文văn 不bất 便tiện 故cố 。 可khả 以dĩ 意ý 得đắc 故cố 。 例lệ 上thượng 可khả 知tri 故cố 。
○# 四tứ 二nhị 取thủ (# 二nhị )# 。 初sơ 二nhị 取thủ 二nhị 通thông 妨phương 。
○# 初sơ 二nhị 取thủ 。
四tứ 見kiến 取thủ 。 謂vị 于vu 諸chư 見kiến 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 鬬đấu 諍tranh 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 五Ngũ 戒Giới 禁cấm 取thủ 謂vị 于vu 隨tùy 順thuận 諸chư 見kiến 戒giới 禁cấm 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 無vô 利lợi 勤cần 苦khổ 。 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
執chấp 為vi 最tối 勝thắng 等đẳng 者giả 。 于vu 諸chư 見kiến 中trung 。 隨tùy 執chấp 一nhất 見kiến 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 為vi 最tối 勝thắng 之chi 因nhân 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 之chi 果quả 。 正chánh 見kiến 取thủ 也dã 。 鬬đấu 諍tranh 等đẳng 者giả 。 諍tranh 起khởi 于vu 互hỗ 非phi 。 非phi 由do 于vu 執chấp 著trước 。 執chấp 此thử 為vi 是thị 。 餘dư 必tất 皆giai 非phi 。 故cố 諸chư 諍tranh 依y 此thử 而nhi 起khởi 。 曰viết 所sở 依y 為vi 業nghiệp 也dã 。 隨tùy 順thuận 諸chư 見kiến 戒giới 禁cấm 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 等đẳng 者giả 。 謂vị 即tức 于vu 隨tùy 順thuận 諸chư 見kiến 所sở 持trì 戒giới 禁cấm 。 及cập 戒giới 禁cấm 所sở 依y 之chi 蘊uẩn 。 亦diệc 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 之chi 因nhân 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 之chi 果quả 也dã 。 無vô 利lợi 勤cần 苦khổ 等đẳng 者giả 。 謂vị 不bất 能năng 得đắc 出xuất 苦khổ 義nghĩa 也dã 。 問vấn 。 諸chư 見kiến 戒giới 禁cấm 云vân 何hà 。 曰viết 。 如như 狗cẩu 牛ngưu 象tượng 鹿lộc 。 眠miên 針châm 卧# 棘cức 等đẳng 是thị 。 如như 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 論luận 。 及cập 涅Niết 槃Bàn 所sở 明minh 。
○# 二nhị 通thông 妨phương 。
然nhiên 有hữu 處xứ 說thuyết 執chấp 為vi 最tối 勝thắng 。 名danh 為vi 見kiến 取thủ 。 執chấp 能năng 得đắc 淨tịnh 。 名danh 戒giới 取thủ 者giả 。 是thị 影ảnh 畧lược 說thuyết 。 或hoặc 隨tùy 轉chuyển 門môn 。 不bất 爾nhĩ 。 如như 何hà 非phi 滅diệt 計kế 滅diệt 。 非phi 道đạo 計kế 道đạo 。 說thuyết 為vi 邪tà 見kiến 。 非phi 二nhị 取thủ 攝nhiếp 。
恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 既ký 言ngôn 執chấp 最tối 勝thắng 因nhân 。 能năng 得đắc 勝thắng 果quả 。 二nhị 取thủ 皆giai 然nhiên 。 云vân 何hà 有hữu 處xứ 。 說thuyết 執chấp 最tối 勝thắng 名danh 見kiến 取thủ 。 執chấp 能năng 得đắc 淨tịnh 名danh 戒giới 取thủ 耶da 。 故cố 為vi 通thông 云vân 。 是thị 影ảnh 畧lược 說thuyết 。 或hoặc 隨tùy 轉chuyển 門môn 。 非phi 見kiến 取thủ 單đơn 計kế 于vu 因nhân 。 戒giới 取thủ 單đơn 計kế 于vu 果quả 也dã 。 不bất 爾nhĩ 。 如như 何hà 非phi 滅diệt 計kế 滅diệt 。 非phi 道đạo 計kế 道đạo 。 說thuyết 為vi 邪tà 見kiến 。 其kỳ 意ý 葢# 謂vị 非phi 因nhân 計kế 因nhân 。 非phi 果quả 計kế 果quả 。 因nhân 果quả 雖tuy 具cụ 而nhi 單đơn 計kế 者giả 曰viết 邪tà 見kiến 。 非phi 因nhân 執chấp 因nhân 。 非phi 果quả 執chấp 果quả 。 執chấp 于vu 此thử 因nhân 。 能năng 得đắc 淨tịnh 果quả 。 而nhi 雙song 計kế 因nhân 果quả 者giả 。 曰viết 二nhị 取thủ 耳nhĩ 。
○# 二nhị 餘dư 門môn 分phân 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 明minh 二nhị 結kết 示thị 。
○# 初sơ 正chánh 明minh (# 十thập )# 。 初sơ 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 門môn (# 至chí )# 十thập 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 門môn 。
○# 初sơ 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 門môn 。
如như 是thị 總tổng 別biệt 。 十thập 煩phiền 惱não 中trung 。 六Lục 通Thông 俱câu 生sanh 。 及cập 分phân 別biệt 起khởi 。 任nhậm 運vận 思tư 察sát 。 俱câu 得đắc 生sanh 故cố 。 疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 。 唯duy 分phân 別biệt 起khởi 。 要yếu 由do 惡ác 友hữu 。 及cập 邪tà 教giáo 力lực 。 自tự 審thẩm 思tư 察sát 。 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 邉# 執chấp 見kiến 中trung 。 通thông 俱câu 生sanh 者giả 。 有hữu 義nghĩa 。 唯duy 斷đoạn 常thường 見kiến 相tương/tướng 麄# 。 惡ác 友hữu 等đẳng 力lực 。 方phương 引dẫn 生sanh 故cố 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。 何hà 邉# 執chấp 見kiến 。 是thị 俱câu 生sanh 耶da 。 謂vị 斷đoạn 見kiến 攝nhiếp 。 學học 現hiện 觀quán 者giả 。 起khởi 如như 是thị 怖bố 。 今kim 者giả 我ngã 我ngã 。 何hà 所sở 在tại 耶da 。 故cố 禽cầm 獸thú 等đẳng 。 若nhược 遇ngộ 違vi 緣duyên 。 皆giai 恐khủng 我ngã 斷đoạn 。 而nhi 起khởi 驚kinh 怖bố 。 有hữu 義nghĩa 。 彼bỉ 論luận 依y 麄# 相tương/tướng 說thuyết 。 理lý 實thật 俱câu 生sanh 。 亦diệc 通thông 常thường 見kiến 。 謂vị 禽cầm 獸thú 等đẳng 。 執chấp 我ngã 常thường 存tồn 。 熾sí 然nhiên 造tạo 集tập 。 長trường 時thời 資tư 具cụ 。 故cố 顯hiển 揚dương 等đẳng 。 諸chư 論luận 皆giai 說thuyết 。 于vu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 執chấp 斷đoạn 計kế 常thường 。 或hoặc 是thị 俱câu 生sanh 。 或hoặc 分phân 別biệt 起khởi 。
初sơ 通thông 判phán 十thập 惑hoặc 。 次thứ 別biệt 判phán 邉# 見kiến 。 承thừa 上thượng 貪tham 及cập 慢mạn 疑nghi 五ngũ 總tổng 煩phiền 惱não 。 身thân 及cập 見kiến 戒giới 五ngũ 別biệt 煩phiền 惱não 。 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 于vu 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 。 果quả 何hà 所sở 通thông 耶da 。 故cố 云vân 六Lục 通Thông 俱câu 生sanh 等đẳng 云vân 云vân 也dã 。 六lục 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 慢mạn 以dĩ 及cập 身thân 邉# 。 皆giai 通thông 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 。 以dĩ 任nhậm 運vận 得đắc 生sanh 。 故cố 通thông 俱câu 生sanh 。 思tư 察sát 得đắc 生sanh 。 故cố 通thông 分phân 別biệt 。 疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 者giả 。 疑nghi 及cập 邪tà 見kiến 二nhị 取thủ 也dã 。 此thử 四tứ 唯duy 分phân 別biệt 起khởi 。 以dĩ 要yếu 由do 惡ác 友hữu 邪tà 教giáo 。 自tự 審thẩm 思tư 察sát 三tam 力lực 方phương 生sanh 。 任nhậm 運vận 不bất 能năng 生sanh 也dã 。 別biệt 判phán 邉# 見kiến 者giả 。 以dĩ 邉# 見kiến 之chi 解giải 不bất 同đồng 。 初sơ 執chấp 俱câu 生sanh 邉# 見kiến 唯duy 斷đoạn 非phi 常thường 。 引dẫn 瑜du 伽già 為vi 證chứng 。 次thứ 解giải 邉# 見kiến 俱câu 生sanh 雙song 通thông 斷đoạn 常thường 。 引dẫn 諸chư 論luận 為vi 證chứng 。 問vấn 。 瑜du 伽già 何hà 為vi 但đãn 依y 麄# 相tương/tướng 。 缺khuyết 理lý 實thật 耶da 。 曰viết 。 彼bỉ 云vân 謂vị 斷đoạn 見kiến 攝nhiếp 。 不bất 云vân 唯duy 斷đoạn 見kiến 攝nhiếp 。 則tắc 言ngôn 陳trần 似tự 局cục 。 意ý 或hoặc 兼kiêm 通thông 。 或hoặc 且thả 據cứ 斷đoạn 以dĩ 明minh 邉# 。 故cố 說thuyết 何hà 邉# 執chấp 見kiến 是thị 俱câu 生sanh 耶da 。 謂vị 斷đoạn 見kiến 攝nhiếp 。 則tắc 知tri 亦diệc 可khả 據cứ 常thường 以dĩ 明minh 邉# 。 可khả 說thuyết 何hà 邉# 執chấp 見kiến 。 是thị 俱câu 生sanh 耶da 。 謂vị 常thường 見kiến 攝nhiếp 矣hĩ 。 影ảnh 畧lược 且thả 舉cử 一nhất 隅ngung 。 使sử 其kỳ 自tự 會hội 。 不bất 然nhiên 瑜du 伽già 果quả 局cục 麄# 相tương/tướng 矣hĩ 。 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 又hựu 現hiện 觀quán 對đối 比tỉ 觀quán 說thuyết 。 指chỉ 地địa 上thượng 言ngôn 也dã 。 分phân 別biệt 已dĩ 伏phục 除trừ 故cố 。
○# 二nhị 自tự 類loại 相tương 應ứng 門môn (# 六lục )# 。 初sơ 以dĩ 貪tham 對đối 餘dư 八bát 二nhị 以dĩ 瞋sân 對đối 餘dư 七thất 三tam 以dĩ 慢mạn 對đối 餘dư 六lục 四tứ 以dĩ 疑nghi 對đối 五ngũ 見kiến 五ngũ 以dĩ 五ngũ 見kiến 互hỗ 對đối 六lục 以dĩ 癡si 對đối 餘dư 九cửu 。
○# 初sơ 以dĩ 貪tham 對đối 餘dư 八bát 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 誰thùy 幾kỷ 相tương 應ứng 。 貪tham 與dữ 瞋sân 疑nghi 。 定định 不bất 俱câu 起khởi 。 愛ái 憎tăng 二nhị 境cảnh 。 必tất 不bất 同đồng 故cố 。 于vu 境cảnh 不bất 决# 。 無vô 染nhiễm 著trước 故cố 。 貪tham 與dữ 慢mạn 見kiến 。 或hoặc 得đắc 相tương 應ứng 。 所sở 愛ái 所sở 陵lăng 。 境cảnh 非phi 一nhất 故cố 。 說thuyết 不bất 俱câu 起khởi 。 所sở 染nhiễm 所sở 恃thị 。 境cảnh 可khả 同đồng 故cố 。 說thuyết 得đắc 相tương 應ứng 。 于vu 五ngũ 見kiến 境cảnh 。 皆giai 可khả 愛ái 故cố 。 貪tham 與dữ 五ngũ 見kiến 。 相tương 應ứng 無vô 失thất 。
文văn 分phần/phân 三tam 叚giả 。 皆giai 先tiên 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 初sơ 貪tham 與dữ 瞋sân 疑nghi 起khởi 定định 不bất 俱câu 。 二nhị 貪tham 與dữ 慢mạn 見kiến 或hoặc 俱câu 不bất 俱câu 。 三tam 貪tham 與dữ 五ngũ 見kiến 皆giai 應ưng 得đắc 俱câu 。 其kỳ 義nghĩa 易dị 見kiến 。
○# 二nhị 以dĩ 瞋sân 對đối 餘dư 七thất 。
瞋sân 與dữ 慢mạn 疑nghi 。 或hoặc 得đắc 俱câu 起khởi 。 所sở 瞋sân 所sở 恃thị 。 境cảnh 非phi 一nhất 故cố 。 說thuyết 不bất 相tương 應ứng 。 所sở 蔑miệt 所sở 憎tăng 。 境cảnh 可khả 同đồng 故cố 。 說thuyết 得đắc 俱câu 起khởi 。 初sơ 猶do 豫dự 時thời 。 未vị 憎tăng 彼bỉ 故cố 。 說thuyết 不bất 俱câu 起khởi 。 久cửu 思tư 不bất 决# 。 便tiện 憤phẫn 發phát 故cố 。 說thuyết 得đắc 相tương 應ứng 。 疑nghi 順thuận 違vi 事sự 。 隨tùy 應ứng 亦diệc 爾nhĩ 。 瞋sân 與dữ 二nhị 取thủ 。 必tất 不bất 相tương 應ứng 。 執chấp 為vi 勝thắng 道đạo 。 不bất 憎tăng 彼bỉ 故cố 。 此thử 與dữ 三tam 見kiến 。 或hoặc 得đắc 相tương 應ứng 。 于vu 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 蘊uẩn 。 起khởi 身thân 常thường 見kiến 。 不bất 生sanh 憎tăng 故cố 。 說thuyết 不bất 相tương 應ứng 。 于vu 有hữu 苦khổ 蘊uẩn 。 起khởi 身thân 常thường 見kiến 。 生sanh 憎tăng 恚khuể 故cố 。 說thuyết 得đắc 俱câu 起khởi 。 斷đoạn 見kiến 翻phiên 此thử 。 說thuyết 瞋sân 有hữu 無vô 。 邪tà 見kiến 誹phỉ 撥bát 。 惡ác 事sự 好hảo/hiếu 事sự 。 如như 次thứ 說thuyết 瞋sân 。 或hoặc 無vô 或hoặc 有hữu 。
初sơ 瞋sân 與dữ 慢mạn 疑nghi 或hoặc 俱câu 不bất 俱câu 。 二nhị 瞋sân 與dữ 二nhị 取thủ 定định 是thị 不bất 俱câu 。 三tam 瞋sân 與dữ 三tam 見kiến 或hoặc 俱câu 不bất 俱câu 。 四tứ 顯hiển 與dữ 斷đoạn 邪tà 。 差sai 別biệt 不bất 同đồng 。 亦diệc 皆giai 先tiên 標tiêu 次thứ 釋thích 。 斷đoạn 見kiến 翻phiên 此thử 。 說thuyết 瞋sân 有hữu 無vô 者giả 。 翻phiên 苦khổ 樂lạc 蘊uẩn 也dã 。 謂vị 苦khổ 蘊uẩn 起khởi 斷đoạn 則tắc 瞋sân 無vô 。 樂nhạo/nhạc/lạc 蘊uẩn 起khởi 斷đoạn 則tắc 瞋sân 有hữu 。 誹phỉ 撥bát 惡ác 事sự 。 瞋sân 不bất 俱câu 起khởi 。 誹phỉ 撥bát 好hảo/hiếu 事sự 。 瞋sân 得đắc 相tương 應ứng 。 順thuận 事sự 猶do 豫dự 。 瞋sân 得đắc 相tương 應ứng 。 違vi 未vị 審thẩm 决# 。 瞋sân 不bất 俱câu 起khởi 。 故cố 云vân 隨tùy 應ứng 亦diệc 爾nhĩ 。
○# 三tam 以dĩ 慢mạn 對đối 餘dư 六lục 。
慢mạn 于vu 境cảnh 定định 。 疑nghi 則tắc 不bất 然nhiên 。 故cố 慢mạn 與dữ 疑nghi 。 無vô 相tướng 應ưng 義nghĩa 。 慢mạn 與dữ 五ngũ 見kiến 。 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 。 行hành 相tương/tướng 展triển 轉chuyển 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 然nhiên 與dữ 斷đoạn 見kiến 。 必tất 不bất 俱câu 生sanh 。 執chấp 我ngã 斷đoạn 時thời 。 無vô 陵lăng 恃thị 故cố 。 與dữ 身thân 邪tà 見kiến 。 一nhất 分phần/phân 亦diệc 爾nhĩ 。
初sơ 慢mạn 與dữ 疑nghi 不bất 俱câu 。 二nhị 慢mạn 與dữ 五ngũ 見kiến 皆giai 俱câu 。 三tam 顯hiển 斷đoạn 與dữ 身thân 邪tà 。 有hữu 無vô 全toàn 分phần/phân 不bất 同đồng 。 一nhất 分phần/phân 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。 身thân 見kiến 執chấp 苦khổ 劣liệt 蘊uẩn 。 邪tà 見kiến 誹phỉ 撥bát 好hảo/hiếu 事sự 。 無vô 陵lăng 恃thị 故cố 。 慢mạn 不bất 相tương 應ứng 。
○# 四tứ 以dĩ 疑nghi 對đối 五ngũ 見kiến 。
疑nghi 不bất 審thẩm 决# 。 與dữ 相tương 見kiến 違vi 。 故cố 疑nghi 與dữ 見kiến 。 定định 不bất 俱câu 起khởi 。
○# 五ngũ 以dĩ 五ngũ 見kiến 互hỗ 對đối 。
五ngũ 見kiến 展triển 轉chuyển 必tất 不bất 相tương 應ứng 。 非phi 一nhất 心tâm 中trung 。 有hữu 多đa 慧tuệ 故cố 。
○# 六lục 以dĩ 癡si 對đối 餘dư 九cửu 。
癡si 與dữ 九cửu 種chủng 。 皆giai 定định 相tương 應ứng 。 諸chư 煩phiền 惱não 生sanh 。 必tất 由do 癡si 故cố 。
以dĩ 上thượng 雖tuy 分phần/phân 六lục 節tiết 。 亦diệc 可khả 為vi 三tam 。 一nhất 。 一nhất 與dữ 多đa 對đối 。 二nhị 。 諸chư 見kiến 互hỗ 對đối 。 三tam 。 一nhất 與dữ 九cửu 對đối 。 俱câu 否phủ/bĩ 之chi 義nghĩa 既ký 明minh 。 單đơn 複phức 之chi 理lý 自tự 現hiện 。
○# 三tam 諸chư 識thức 相tương 應ứng 門môn 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 何hà 識thức 相tương 應ứng 。 蔵# 識thức 全toàn 無vô 。 末mạt 那na 有hữu 四tứ 。 意ý 識thức 具cụ 十thập 。 五ngũ 識thức 唯duy 三tam 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 由do 稱xưng 量lượng 等đẳng 。 起khởi 慢mạn 等đẳng 故cố 。
無vô 分phân 別biệt 者giả 。 無vô 計kế 度độ 等đẳng 分phân 別biệt 。 故cố 惟duy 三tam 也dã 。 稱xưng 量lượng 等đẳng 者giả 。 等đẳng 惡ác 友hữu 邪tà 教giáo 思tư 察sát 也dã 。 由do 稱xưng 量lượng 彼bỉ 此thử 勝thắng 劣liệt 而nhi 起khởi 慢mạn 。 由do 惡ác 友hữu 邪tà 教giáo 思tư 察sát 而nhi 起khởi 。 疑nghi 及cập 惡ác 見kiến 。 五ngũ 無vô 稱xưng 量lượng 等đẳng 。 故cố 無vô 慢mạn 等đẳng 也dã 。
○# 四tứ 諸chư 受thọ 相tương 應ứng 門môn (# 二nhị )# 。 初sơ 委ủy 細tế 釋thích 二nhị 麄# 相tương/tướng 釋thích 。
○# 初sơ 委ủy 細tế 釋thích (# 四tứ )# 。 初sơ 貪tham 瞋sân 癡si 二nhị 慢mạn 差sai 別biệt 三tam 疑nghi 三tam 見kiến 四tứ 身thân 邉# 見kiến 。
○# 初sơ 貪tham 瞋sân 癡si 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 何hà 受thọ 相tương 應ứng 。 貪tham 瞋sân 癡si 三tam 。 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 容dung 與dữ 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 貪tham 會hội 違vi 緣duyên 。 憂ưu 苦khổ 俱câu 故cố 。 瞋sân 遇ngộ 順thuận 境cảnh 。 喜hỷ 樂lạc 俱câu 故cố 。
貪tham 會hội 違vi 緣duyên 等đẳng 者giả 。 恐khủng 疑nghi 貪tham 境cảnh 順thuận 情tình 。 應ưng 無vô 憂ưu 苦khổ 。 瞋sân 境cảnh 逆nghịch 情tình 。 應ưng 無vô 喜hỷ 樂lạc 。 今kim 云vân 五ngũ 受thọ 俱câu 何hà 耶da 。 故cố 云vân 貪tham 會hội 于vu 違vi 。 則tắc 憂ưu 苦khổ 必tất 俱câu 。 瞋sân 遇ngộ 于vu 順thuận 。 則tắc 喜hỷ 樂lạc 必tất 俱câu 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。
○# 二nhị 慢mạn 差sai 別biệt 。
有hữu 義nghĩa 。 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 起khởi 慢mạn 。 容dung 與dữ 非phi 苦khổ 四tứ 受thọ 相tương 應ứng 。 恃thị 苦khổ 劣liệt 蘊uẩn 。 憂ưu 相tương 應ứng 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 俱câu 生sanh 亦diệc 苦khổ 俱câu 起khởi 。 意ý 有hữu 苦khổ 受thọ 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 分phân 別biệt 慢mạn 等đẳng 。 純thuần 苦khổ 趣thú 無vô 。 彼bỉ 無vô 邪tà 師sư 邪tà 教giáo 等đẳng 故cố 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 造tạo 引dẫn 惡ác 趣thú 業nghiệp 。 要yếu 分phân 別biệt 起khởi 。 能năng 發phát 彼bỉ 故cố 。
此thử 分phần/phân 二nhị 解giải 。 後hậu 義nghĩa 為vi 正chánh 。 初sơ 解giải 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 二nhị 慢mạn 。 皆giai 與dữ 四tứ 受thọ 相tương 應ứng 。 唯duy 除trừ 于vu 苦khổ 。 而nhi 與dữ 憂ưu 相tương 應ứng 者giả 。 以dĩ 恃thị 苦khổ 劣liệt 蘊uẩn 。 憂ưu 必tất 定định 俱câu 故cố 也dã 。 次thứ 解giải 俱câu 生sanh 慢mạn 。 亦diệc 有hữu 苦khổ 受thọ 相tương 應ứng 。 引dẫn 前tiền 為vi 證chứng 。 分phân 別biệt 慢mạn 無vô 苦khổ 受thọ 。 然nhiên 曰viết 純thuần 苦khổ 趣thú 無vô 。 則tắc 非phi 純thuần 苦khổ 者giả 有hữu 苦khổ 可khả 知tri 。 無vô 邪tà 師sư 等đẳng 者giả 。 不bất 能năng 引dẫn 生sanh 分phân 別biệt 故cố 。 不bất 造tạo 引dẫn 惡ác 趣thú 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 能năng 造tạo 之chi 思tư 。 唯duy 意ý 識thức 分phân 別biệt 所sở 起khởi 。 純thuần 苦khổ 唯duy 屬thuộc 俱câu 生sanh 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 生sanh 起khởi 。 能năng 發phát 彼bỉ 故cố 。
○# 三tam 疑nghi 三tam 見kiến 。
疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 。 容dung 四tứ 受thọ 俱câu 。 欲dục 疑nghi 無vô 苦khổ 等đẳng 。 亦diệc 喜hỷ 受thọ 俱câu 故cố 。 二nhị 取thủ 若nhược 緣duyên 憂ưu 俱câu 見kiến 等đẳng 。
爾nhĩ 時thời 得đắc 與dữ 憂ưu 相tương 應ứng 故cố 。
疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 者giả 。 二nhị 取thủ 及cập 邪tà 見kiến 。 此thử 皆giai 分phân 別biệt 。 四tứ 受thọ 俱câu 者giả 。 除trừ 苦khổ 受thọ 也dã 。 恐khủng 疑nghi 疑nghi 是thị 猶do 豫dự 。 何hà 得đắc 有hữu 喜hỷ 。 取thủ 執chấp 殊thù 勝thắng 。 何hà 得đắc 有hữu 憂ưu 。 故cố 通thông 云vân 。 欲dục 界giới 繫hệ 疑nghi 未vị 來lai 無vô 苦khổ 等đẳng 。 亦diệc 喜hỷ 相tương 應ứng 故cố 。 二nhị 取thủ 若nhược 緣duyên 憂ưu 俱câu 見kiến 戒giới 。 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 得đắc 與dữ 憂ưu 俱câu 。 如như 拔bạt 髮phát 熏huân 鼻tị 。 無vô 利lợi 勤cần 苦khổ 等đẳng 事sự 亦diệc 有hữu 憂ưu 故cố 。 邪tà 見kiến 喜hỷ 憂ưu 皆giai 具cụ 。 自tự 可khả 知tri 矣hĩ 。
○# 四tứ 身thân 邉# 見kiến 。
有hữu 義nghĩa 。 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 但đãn 與dữ 喜hỷ 樂lạc 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 。 非phi 五ngũ 識thức 俱câu 。 唯duy 無vô 記ký 故cố 。 分phân 別biệt 二nhị 見kiến 。 容dung 四tứ 受thọ 俱câu 。 執chấp 苦khổ 俱câu 蘊uẩn 為vi 我ngã 我ngã 所sở 常thường 斷đoạn 見kiến 翻phiên 此thử 。 與dữ 憂ưu 相tương 應ứng 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 二nhị 見kiến 若nhược 俱câu 生sanh 者giả 。 亦diệc 苦khổ 受thọ 俱câu 。 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 緣duyên 極cực 苦khổ 蘊uẩn 。 苦khổ 相tương 應ứng 故cố 。 論luận 說thuyết 俱câu 生sanh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 于vu 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。
此thử 分phần/phân 二nhị 解giải 。 後hậu 義nghĩa 為vi 正chánh 。 初sơ 義nghĩa 非phi 五ngũ 識thức 俱câu 。 唯duy 無vô 記ký 故cố 。 出xuất 俱câu 生sanh 身thân 邉# 無vô 苦khổ 憂ưu 二nhị 受thọ 之chi 故cố 也dã 。 以dĩ 此thử 二nhị 見kiến 。 非phi 五ngũ 識thức 俱câu 故cố 。 無vô 有hữu 苦khổ 受thọ 。 唯duy 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 故cố 。 無vô 有hữu 憂ưu 受thọ 四tứ 受thọ 俱câu 者giả 。 除trừ 苦khổ 受thọ 也dã 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 分phân 別biệt 二nhị 見kiến 。 何hà 有hữu 憂ưu 受thọ 。 故cố 通thông 云vân 。 執chấp 苦khổ 俱câu 蘊uẩn 為vi 我ngã 我ngã 所sở 常thường 。 執chấp 樂nhạo/nhạc/lạc 俱câu 蘊uẩn 為vi 我ngã 我ngã 所sở 斷đoạn 。
爾nhĩ 時thời 得đắc 與dữ 憂ưu 相tương 應ứng 故cố 。 次thứ 義nghĩa 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 非phi 唯duy 喜hỷ 樂lạc 捨xả 三tam 。 亦diệc 通thông 苦khổ 受thọ 者giả 。 以dĩ 純thuần 受thọ 苦khổ 處xứ 。 緣duyên 極cực 苦khổ 蘊uẩn 。 苦khổ 相tương 應ứng 故cố 。 證chứng 于vu 論luận 說thuyết 。 俱câu 生sanh 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 于vu 三tam 受thọ 現hiện 行hành 可khả 得đắc 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 第đệ 五ngũ 卷quyển 中trung 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 者giả 。 分phân 別biệt 二nhị 見kiến 相tương 應ứng 受thọ 名danh 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 者giả 。 准chuẩn 前tiền 初sơ 解giải 也dã 。
○# 二nhị 麄# 相tương/tướng 釋thích 。
此thử 依y 實thật 義nghĩa 。 隨tùy 麄# 相tương/tướng 者giả 。 貪tham 慢mạn 四tứ 見kiến 。 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 捨xả 俱câu 。 瞋sân 唯duy 苦khổ 憂ưu 。 捨xả 受thọ 俱câu 起khởi 。 癡si 與dữ 五ngũ 受thọ 。 皆giai 得đắc 相tương 應ứng 。 邪tà 見kiến 及cập 疑nghi 四tứ 俱câu 除trừ 苦khổ 。 貪tham 癡si 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 通thông 下hạ 四tứ 地địa 。 餘dư 七thất 俱câu 樂nhạo/nhạc/lạc 除trừ 欲dục 通thông 三tam 。 疑nghi 獨độc 行hành 癡si 欲dục 唯duy 憂ưu 捨xả 。 餘dư 受thọ 俱câu 起khởi 如như 理lý 應ưng 知tri 。
約ước 麄# 相tương/tướng 以dĩ 綂# 微vi 細tế 差sai 別biệt 。 使sử 易dị 見kiến 也dã 。 初sơ 明minh 相tướng 應ưng 諸chư 受thọ 。 次thứ 明minh 所sở 通thông 界giới 地địa 。 意ý 謂vị 上thượng 依y 實thật 義nghĩa 。 微vi 細tế 研nghiên 竆# 如như 此thử 。 若nhược 一nhất 徃# 但đãn 依y 麄# 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 。 貪tham 慢mạn 與dữ 身thân 邉# 二nhị 取thủ 六lục 煩phiền 惱não 。 皆giai 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 捨xả 俱câu 。 瞋sân 唯duy 苦khổ 憂ưu 捨xả 俱câu 。 癡si 與dữ 五ngũ 受thọ 皆giai 俱câu 。 邪tà 見kiến 與dữ 疑nghi 。 唯duy 除trừ 苦khổ 俱câu 。 所sở 通thông 界giới 地địa 者giả 。 貪tham 癡si 相tương 應ứng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 于vu 九cửu 地địa 中trung 。 通thông 下hạ 四tứ 地địa 。 謂vị 欲dục 及cập 第đệ 三tam 禪thiền 也dã 。 不bất 通thông 上thượng 地địa 。 以dĩ 上thượng 五ngũ 地địa 唯duy 捨xả 相tương 應ứng 故cố 。 餘dư 七thất 相tương 應ứng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 除trừ 欲dục 界giới 通thông 初sơ 禪thiền 及cập 三tam 禪thiền 。 除trừ 欲dục 界giới 者giả 。 以dĩ 此thử 五ngũ 見kiến 疑nghi 慢mạn 之chi 餘dư 七thất 。 唯duy 在tại 意ý 地địa 。 意ý 地địa 之chi 樂lạc 。 非phi 欲dục 界giới 故cố 。 不bất 言ngôn 瞋sân 者giả 。 以dĩ 約ước 麄# 相tương/tướng 而nhi 言ngôn 。 瞋sân 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 疑nghi 與dữ 獨độc 行hành 無vô 明minh 。 欲dục 界giới 唯duy 憂ưu 捨xả 而nhi 已dĩ 。 餘dư 受thọ 俱câu 起khởi 。 如như 理lý 應ưng 知tri 者giả 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 及cập 餘dư 惑hoặc 餘dư 受thọ 俱câu 起khởi 。 所sở 通thông 界giới 地địa 。 如như 理lý 思tư 之chi 可khả 知tri 。
○# 五ngũ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 門môn 。
此thử 與dữ 別biệt 境cảnh 。 幾kỷ 互hỗ 相tương 應ưng 。 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 容dung 五ngũ 俱câu 起khởi 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 得đắc 有hữu 定định 故cố 。 疑nghi 及cập 五ngũ 見kiến 。 各các 容dung 四tứ 俱câu 。 疑nghi 除trừ 勝thắng 解giải 。 不bất 决# 定định 故cố 。 見kiến 非phi 慧tuệ 俱câu 。 不bất 異dị 慧tuệ 故cố 。
專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 得đắc 有hữu 定định 故cố 。 通thông 伏phục 難nạn/nan 也dã 。 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 云vân 。 貪tham 等đẳng 麄# 動động 。 何hà 容dung 有hữu 定định 。 故cố 為vi 通thông 云vân 。 如như 戲hí 忘vong 天thiên 。 專chuyên 注chú 一nhất 境cảnh 。 起khởi 貪tham 瞋sân 癡si 。 得đắc 有hữu 定định 故cố 。 疑nghi 除trừ 勝thắng 解giải 。 見kiến 非phi 慧tuệ 俱câu 等đẳng 者giả 。 釋thích 各các 容dung 四tứ 俱câu 之chi 故cố 也dã 。
○# 六lục 三tam 性tánh 相tướng 攝nhiếp 門môn 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 何hà 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 瞋sân 唯duy 不bất 善thiện 。 損tổn 自tự 他tha 故cố 。 餘dư 九cửu 通thông 二nhị 。 上thượng 二nhị 界giới 者giả 。 唯duy 無vô 記ký 攝nhiếp 。 定định 所sở 伏phục 故cố 。 若nhược 欲dục 界giới 繫hệ 。 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 唯duy 不bất 善thiện 攝nhiếp 。 發phát 惡ác 行hành 故cố 。 若nhược 是thị 俱câu 生sanh 發phát 惡ác 行hành 者giả 。 亦diệc 不bất 善thiện 攝nhiếp 。 損tổn 自tự 他tha 故cố 。 餘dư 無vô 記ký 攝nhiếp 。 細tế 不bất 障chướng 善thiện 。 非phi 極cực 損tổn 惱não 。 自tự 他tha 處xứ 故cố 。 當đương 知tri 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 唯duy 無vô 記ký 攝nhiếp 。 不bất 發phát 惡ác 業nghiệp 。 雖tuy 數số 現hiện 起khởi 。 不bất 障chướng 善thiện 故cố 。
上thượng 二nhị 界giới 等đẳng 者giả 。 釋thích 餘dư 九cửu 通thông 二nhị 之chi 差sai 別biệt 也dã 。 謂vị 上thượng 二nhị 界giới 所sở 繫hệ 。 餘dư 九cửu 若nhược 俱câu 生sanh 若nhược 分phân 別biệt 。 唯duy 有hữu 覆phú 無vô 記ký 性tánh 攝nhiếp 。 以dĩ 恆hằng 為vi 定định 力lực 之chi 所sở 伏phục 故cố 。 若nhược 欲dục 界giới 繫hệ 。 餘dư 九cửu 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 唯duy 不bất 善thiện 性tánh 攝nhiếp 。 以dĩ 能năng 發phát 起khởi 惡ác 趣thú 行hành 故cố 。 若nhược 俱câu 生sanh 通thông 二nhị 性tánh 攝nhiếp 。 以dĩ 發phát 惡ác 行hành 者giả 。 亦diệc 不bất 善thiện 攝nhiếp 不bất 發phát 惡ác 者giả 。 唯duy 無vô 記ký 攝nhiếp 。 無vô 記ký 攝nhiếp 者giả 。 是thị 何hà 俱câu 生sanh 。 乃nãi 指chỉ 出xuất 云vân 。 當đương 知tri 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 唯duy 無vô 記ký 攝nhiếp 。 不bất 發phát 惡ác 業nghiệp 。 雖tuy 數số 現hiện 起khởi 。 微vi 細tế 不bất 障chướng 善thiện 故cố 。
○# 七thất 界giới 繫hệ 現hiện 緣duyên 門môn (# 三tam )# 。 初sơ 明minh 界giới 攝nhiếp 二nhị 明minh 現hiện 起khởi 三Tam 明Minh 相tương/tướng 緣duyên 。
○# 初sơ 明minh 界giới 攝nhiếp 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 何hà 界giới 繫hệ 耶da 。 瞋sân 唯duy 在tại 欲dục 。 餘dư 通thông 三tam 界giới 。
○# 二nhị 明minh 現hiện 起khởi 。
生sanh 在tại 下hạ 地địa 。 未vị 離ly 下hạ 染nhiễm 。 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 。 要yếu 得đắc 彼bỉ 地địa 根căn 本bổn 定định 者giả 。 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 容dung 現hiện 前tiền 故cố 。 諸chư 有hữu 漏lậu 道đạo 。 雖tuy 不bất 能năng 伏phục 。 分phân 別biệt 起khởi 惑hoặc 。 及cập 細tế 俱câu 生sanh 。 而nhi 能năng 伏phục 除trừ 俱câu 生sanh 麄# 惑hoặc 。 漸tiệm 次thứ 證chứng 得đắc 。 上thượng 根căn 本bổn 定định 。 彼bỉ 但đãn 迷mê 事sự 。 依y 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 散tán 亂loạn 麄# 動động 。 正chánh 障chướng 定định 故cố 。 得đắc 彼bỉ 定định 已dĩ 。 彼bỉ 地địa 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 諸chư 惑hoặc 。 皆giai 容dung 現hiện 前tiền 。 生sanh 在tại 上thượng 地địa 。 下hạ 地địa 諸chư 惑hoặc 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 。 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 。 生sanh 第đệ 四tứ 定định 中trung 有hữu 中trung 者giả 。 由do 謗báng 解giải 脫thoát 。 生sanh 地địa 獄ngục 故cố 。 身thân 在tại 上thượng 地địa 。 將tương 生sanh 下hạ 時thời 。 起khởi 下hạ 潤nhuận 生sanh 俱câu 生sanh 愛ái 故cố 。 而nhi 言ngôn 生sanh 上thượng 不bất 起khởi 下hạ 者giả 。 依y 多đa 分phần 說thuyết 。 或hoặc 隨tùy 轉chuyển 門môn 。
明minh 界giới 攝nhiếp 中trung 現hiện 起khởi 不bất 同đồng 也dã 。 初sơ 明minh 下hạ 不bất 起khởi 上thượng 。 次thứ 明minh 上thượng 能năng 起khởi 下hạ 。 生sanh 在tại 下hạ 地địa 。 未vị 離ly 下hạ 染nhiễm 。 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 。 不bất 現hiện 在tại 前tiền 者giả 。 如như 生sanh 欲dục 界giới 。 未vị 離ly 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 初sơ 禪thiền 煩phiền 惱não 。 必tất 不bất 現hiện 前tiền 。 乃nãi 至chí 無vô 所sở 有hữu 。 非phi 非phi 想tưởng 皆giai 然nhiên 也dã 。 要yếu 得đắc 彼bỉ 地địa 根căn 本bổn 定định 。 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 。 容dung 現hiện 在tại 前tiền 。 謂vị 離ly 欲dục 界giới 下hạ 染nhiễm 。 得đắc 彼bỉ 初sơ 禪thiền 根căn 本bổn 定định 。 乃nãi 至chí 離ly 無vô 所sở 有hữu 下hạ 染nhiễm 。 得đắc 非phi 非phi 想tưởng 根căn 本bổn 定định 。 彼bỉ 上thượng 諸chư 地địa 煩phiền 惱não 。 容dung 現hiện 前tiền 耳nhĩ 。 諸chư 有hữu 漏lậu 道đạo 等đẳng 者giả 。 謂vị 凢# 夫phu 所sở 修tu 世thế 間gian 味vị 禪thiền 曰viết 有hữu 漏lậu 道đạo 。 以dĩ 無vô 二nhị 空không 觀quán 智trí 。 雖tuy 不bất 能năng 伏phục 分phân 別biệt 惑hoặc 。 及cập 第đệ 七thất 識thức 中trung 俱câu 生sanh 細tế 惑hoặc 。 然nhiên 由do 有hữu 厭yếm 下hạ 苦khổ 麄# 障chướng 等đẳng 心tâm 故cố 。 而nhi 能năng 伏phục 除trừ 六lục 識thức 中trung 俱câu 生sanh 麄# 惑hoặc 。 漸tiệm 次thứ 證chứng 得đắc 。 如như 伏phục 欲dục 麄# 惑hoặc 。 即tức 證chứng 得đắc 初sơ 禪thiền 上thượng 根căn 本bổn 定định 。 乃nãi 至chí 伏phục 初sơ 禪thiền 至chí 無vô 所sở 有hữu 處xứ 麄# 惑hoặc 。 即tức 證chứng 得đắc 非phi 非phi 想tưởng 上thượng 根căn 本bổn 定định 也dã 。 彼bỉ 但đãn 迷mê 事sự 麄# 惑hoặc 。 任nhậm 運vận 而nhi 起khởi 。 不bất 障chướng 理lý 也dã 。 依y 外ngoại 門môn 轉chuyển 。 緣duyên 外ngoại 五ngũ 塵trần 生sanh 也dã 。 散tán 亂loạn 麄# 動động 。 正chánh 障chướng 定định 故cố 。 顯hiển 不bất 伏phục 不bất 能năng 以dĩ 得đắc 定định 也dã 。 伏phục 此thử 俱câu 生sanh 。 得đắc 彼bỉ 定định 已dĩ 。 彼bỉ 地địa 分phân 別biệt 。 及cập 細tế 俱câu 生sanh 。 皆giai 容dung 現hiện 前tiền 。 正chánh 彼bỉ 地địa 煩phiền 惱não 容dung 現hiện 前tiền 也dã 。 生sanh 在tại 上thượng 地địa 。 下hạ 地địa 諸chư 惑hoặc 。 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 。 皆giai 容dung 現hiện 起khởi 。 標tiêu 上thượng 能năng 起khởi 下hạ 也dã 。 生sanh 第đệ 四tứ 定định 中trung 有hữu 中trung 者giả 。 由do 謗báng 解giải 脫thoát 。 生sanh 地địa 獄ngục 故cố 。 舉cử 實thật 事sự 以dĩ 釋thích 上thượng 能năng 起khởi 下hạ 分phân 別biệt 也dã 。 身thân 在tại 上thượng 地địa 。 將tương 下hạ 生sanh 時thời 。 起khởi 下hạ 潤nhuận 生sanh 。 俱câu 生sanh 愛ái 故cố 者giả 。 釋thích 上thượng 能năng 起khởi 下hạ 俱câu 生sanh 也dã 。 第đệ 四tứ 定định 。 即tức 四tứ 禪thiền 。 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 有hữu 中trung 者giả 。 謂vị 有hữu 外ngoại 道đạo 。 于vu 欲dục 界giới 中trung 。 修tu 得đắc 無vô 想tưởng 定định 。 自tự 謂vị 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 後hậu 生sanh 彼bỉ 天thiên 。 果quả 報báo 既ký 滿mãn 。 將tương 下hạ 生sanh 時thời 。 見kiến 中trung 有hữu 身thân 起khởi 。 便tiện 誹phỉ 謗báng 言ngôn 世thế 間gian 無vô 有hữu 。 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 遂toại 堕# 地địa 獄ngục 。 如như 經kinh 謂vị 無Vô 聞Văn 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 是thị 也dã 。 生sanh 上thượng 不bất 起khởi 下hạ 等đẳng 者giả 。 恐khủng 難nạn 。 既ký 上thượng 能năng 起khởi 下hạ 。 有hữu 處xứ 言ngôn 生sanh 上thượng 不bất 起khởi 下hạ 。 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 故cố 通thông 云vân 。 乃nãi 至chí 是thị 依y 多đa 分phần 說thuyết 。 非phi 無vô 少thiểu 分phần 不bất 起khởi 下hạ 故cố 。 是thị 則tắc 一nhất 九cửu 通thông 局cục 。 界giới 攝nhiếp 之chi 大đại 分phần/phân 。 固cố 不bất 可khả 以dĩ 不bất 明minh 。 上thượng 下hạ 起khởi 否phủ/bĩ 。 大đại 分phân 之chi 差sai 殊thù 。 尤vưu 不bất 可khả 以dĩ 不bất 辨biện 。
○# 三Tam 明Minh 相tương/tướng 緣duyên 。
下hạ 地địa 煩phiền 惱não 。 亦diệc 緣duyên 上thượng 地địa 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。 欲dục 界giới 繫hệ 貪tham 。 求cầu 上thượng 地địa 生sanh 。 味vị 上thượng 定định 故cố 。 既ký 說thuyết 瞋sân 恚khuể 憎tăng 嫉tật 滅diệt 道đạo 。 亦diệc 應ưng 憎tăng 嫉tật 離ly 欲dục 地địa 故cố 總tổng 緣duyên 諸chư 行hành 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 斷đoạn 常thường 慢mạn 者giả 。 得đắc 緣duyên 上thượng 故cố 。 餘dư 五ngũ 緣duyên 上thượng 。 其kỳ 理lý 極cực 成thành 。 而nhi 有hữu 處xứ 言ngôn 貪tham 瞋sân 慢mạn 等đẳng 不bất 緣duyên 上thượng 者giả 。 依y 麄# 相tương/tướng 說thuyết 。 或hoặc 依y 別biệt 緣duyên 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 執chấp 他tha 地địa 法pháp 。 為vì 我ngã 等đẳng 故cố 。 邉# 見kiến 必tất 依y 身thân 見kiến 起khởi 故cố 。 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 亦diệc 緣duyên 下hạ 地địa 。 說thuyết 生sanh 上thượng 者giả 于vu 下hạ 有hữu 情tình 。 恃thị 己kỷ 勝thắng 德đức 而nhi 陵lăng 彼bỉ 故cố 。 總tổng 緣duyên 諸chư 行hành 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 斷đoạn 常thường 愛ái 者giả 。 得đắc 緣duyên 下hạ 故cố 。 疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 。 如như 理lý 應ưng 思tư 而nhi 說thuyết 上thượng 惑hoặc 不bất 緣duyên 下hạ 者giả 。 彼bỉ 依y 多đa 分phần 。 或hoặc 別biệt 緣duyên 說thuyết 。
明minh 界giới 攝nhiếp 中trung 相tương/tướng 緣duyên 不bất 同đồng 也dã 。 初sơ 明minh 下hạ 惑hoặc 緣duyên 上thượng 。 次thứ 通thông 下hạ 不bất 緣duyên 上thượng 。 三Tam 明Minh 上thượng 惑hoặc 緣duyên 下hạ 。 四tứ 通thông 上thượng 不bất 緣duyên 下hạ 。 初sơ 下hạ 惑hoặc 緣duyên 上thượng 者giả 。 下hạ 地địa 煩phiền 惱não 。 亦diệc 緣duyên 上thượng 地địa 。 證chứng 于vu 瑜du 伽già 。 貪tham 緣duyên 上thượng 地địa 可khả 知tri 。 推thôi 之chi 憎tăng 嫉tật 。 瞋sân 緣duyên 上thượng 地địa 可khả 知tri 。 論luận 于vu 總tổng 緣duyên 。 身thân 邉# 慢mạn 三tam 。 緣duyên 上thượng 可khả 知tri 。 貪tham 等đẳng 五ngũ 惑hoặc 既ký 然nhiên 。 癡si 等đẳng 五ngũ 惑hoặc 緣duyên 上thượng 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 二nhị 通thông 下hạ 不bất 緣duyên 上thượng 者giả 。 而nhi 有hữu 處xứ 言ngôn 。 貪tham 瞋sân 慢mạn 等đẳng 不bất 緣duyên 上thượng 者giả 。 是thị 依y 麄# 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 。 或hoặc 依y 別biệt 緣duyên 。 局cục 于vu 自tự 地địa 而nhi 不bất 通thông 。 則tắc 曰viết 不bất 見kiến 世thế 間gian 。 執chấp 他tha 地địa 法pháp 。 為vì 我ngã 等đẳng 故cố 。 是thị 身thân 見kiến 不bất 緣duyên 上thượng 地địa 矣hĩ 。 邉# 見kiến 必tất 依y 身thân 見kiến 起khởi 。 不bất 見kiến 緣duyên 他tha 地địa 法pháp 執chấp 我ngã 斷đoạn 常thường 故cố 。 是thị 邉# 見kiến 不bất 緣duyên 上thượng 地địa 矣hĩ 。 作tác 此thử 釋thích 者giả 。 皆giai 依y 麄# 相tương/tướng 一nhất 徃# 而nhi 說thuyết 。 理lý 實thật 貪tham 等đẳng 。 得đắc 緣duyên 上thượng 地địa 。 三Tam 明Minh 上thượng 惑hoặc 緣duyên 下hạ 者giả 。 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 亦diệc 緣duyên 下hạ 地địa 。 證chứng 于vu 上thượng 地địa 。 慢mạn 固cố 緣duyên 下hạ 。 論luận 于vu 總tổng 緣duyên 。 身thân 邉# 貪tham 三tam 。 亦diệc 得đắc 緣duyên 下hạ 。 疑nghi 後hậu 三tam 見kiến 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 不bất 言ngôn 瞋sân 者giả 。 上thượng 無vô 瞋sân 故cố 。 不bất 及cập 癡si 者giả 。 是thị 徧biến 染nhiễm 故cố 。 四tứ 通thông 上thượng 不bất 緣duyên 下hạ 者giả 。 彼bỉ 依y 多đa 分phần 。 非phi 無vô 少thiểu 分phần 緣duyên 下hạ 。 或hoặc 別biệt 緣duyên 說thuyết 。 非phi 通thông 緣duyên 說thuyết 也dã 。 問vấn 。 前tiền 言ngôn 下hạ 不bất 現hiện 上thượng 。 此thử 言ngôn 下hạ 能năng 緣duyên 上thượng 者giả 何hà 。 曰viết 。 前tiền 言ngôn 現hiện 。 此thử 云vân 緣duyên 。 現hiện 則tắc 下hạ 染nhiễm 可khả 蔽tế 故cố 不bất 能năng 。 緣duyên 則tắc 貪tham 等đẳng 可khả 上thượng 故cố 可khả 能năng 也dã 。 豈khởi 得đắc 同đồng 論luận 。 問vấn 。 前tiền 言ngôn 總tổng 緣duyên 諸chư 行hành 。 後hậu 亦diệc 總tổng 緣duyên 諸chư 行hành 。 義nghĩa 是thị 同đồng 否phủ/bĩ 。 曰viết 。 謂vị 有hữu 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 總tổng 緣duyên 三tam 界giới 色sắc 心tâm 諸chư 行hành 。 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 是thị 同đồng 。 但đãn 前tiền 言ngôn 欲dục 界giới 。 此thử 言ngôn 上thượng 界giới 之chi 不bất 同đồng 耳nhĩ 。
○# 八bát 學học 等đẳng 三tam 攝nhiếp 門môn 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 學học 等đẳng 何hà 攝nhiếp 。 非phi 學học 無Vô 學Học 。 彼bỉ 唯duy 善thiện 故cố 。
初sơ 徴# 。 二nhị 遮già 。 三tam 原nguyên 。 反phản 顯hiển 非phi 二nhị 所sở 攝nhiếp 。 謂vị 遮già 此thử 煩phiền 惱não 。 非phi 是thị 學học 位vị 所sở 攝nhiếp 。 非phi 是thị 無Vô 學Học 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 彼bỉ 二nhị 位vị 唯duy 善thiện 。 此thử 十thập 是thị 染nhiễm 法pháp 故cố 。 葢# 反phản 顯hiển 此thử 十thập 。 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 位vị 所sở 攝nhiếp 也dã 。
○# 九cửu 見kiến 等đẳng 所sở 斷đoạn 門môn (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 所sở 斷đoạn 二nhị 明minh 迷mê 諦đế 。
○# 初sơ 明minh 所sở 斷đoạn 。
此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 何hà 所sở 斷đoạn 耶da 。 非phi 非phi 所sở 斷đoạn 。 彼bỉ 非phi 染nhiễm 故cố 。 分phân 別biệt 起khởi 者giả 。 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 。 麄# 易dị 斷đoạn 故cố 。 若nhược 俱câu 生sanh 者giả 。 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 細tế 難nạn/nan 斷đoạn 故cố 。
初sơ 徴# 。 二nhị 遮già 。 三tam 顯hiển 。 徴# 云vân 。 何hà 所sở 斷đoạn 耶da 。 遮già 者giả 。 以dĩ 非phi 所sở 斷đoạn 。 是thị 無vô 漏lậu 淨tịnh 法pháp 。 此thử 十thập 是thị 染nhiễm 。 故cố 非phi 非phi 所sở 斷đoạn 也dã 。 分phân 別biệt 起khởi 等đẳng 。 正chánh 顯hiển 十thập 是thị 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 。 唯duy 者giả 。 意ý 顯hiển 不bất 通thông 于vu 修tu 。 地địa 前tiền 已dĩ 伏phục 。 入nhập 初Sơ 地Địa 已dĩ 。 種chủng 現hiện 俱câu 斷đoạn 。 故cố 云vân 易dị 也dã 。 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 。 意ý 顯hiển 不bất 通thông 于vu 見kiến 。 七thất 地địa 猶do 間gian 現hiện 起khởi 。 八bát 地địa 等đẳng 覺giác 方phương 盡tận 。 故cố 云vân 難nạn/nan 也dã 。
○# 二nhị 明minh 迷mê 諦đế (# 二nhị )# 。 初sơ 明minh 麄# 相tương/tướng 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn 二nhị 明minh 細tế 相tương 通thông 修tu 所sở 斷đoạn 。
○# 初sơ 明minh 麄# 相tương/tướng 唯duy 見kiến 所sở 斷đoạn (# 二nhị )# 。 初sơ 總tổng 標tiêu 總tổng 別biệt 二nhị 別biệt 釋thích 總tổng 別biệt 。
○# 初sơ 總tổng 標tiêu 總tổng 別biệt 。
見kiến 所sở 斷đoạn 十thập 。 實thật 俱câu 頓đốn 斷đoạn 。 以dĩ 真chân 見kiến 道đạo 。 總tổng 緣duyên 諦đế 故cố 。 然nhiên 迷mê 諦đế 相tướng 。 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。
以dĩ 真chân 見kiến 道đạo 。 總tổng 緣duyên 諦đế 故cố 者giả 。 總tổng 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 十thập 惑hoặc 是thị 生sanh 。 豈khởi 不bất 總tổng 見kiến 四Tứ 諦Đế 。 十thập 惑hoặc 頓đốn 斷đoạn 。 然nhiên 迷mê 諦đế 相tướng 。 有hữu 總tổng 別biệt 者giả 。 總tổng 標tiêu 總tổng 別biệt 迷mê 相tương/tướng 也dã 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích 總tổng 別biệt (# 二nhị )# 。 初sơ 別biệt 釋thích 總tổng 迷mê 相tương/tướng 二nhị 別biệt 釋thích 別biệt 迷mê 相tương/tướng 。
○# 初sơ 別biệt 釋thích 總tổng 迷mê 相tương/tướng 。
總tổng 。 謂vị 十thập 種chủng 皆giai 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 苦khổ 集tập 是thị 彼bỉ 因nhân 依y 處xứ 故cố 。 滅diệt 道đạo 是thị 彼bỉ 怖bố 畏úy 處xứ 故cố 。
因nhân 依y 處xứ 者giả 。 集tập 謂vị 煩phiền 惱não 種chủng 現hiện 。 即tức 彼bỉ 因nhân 處xứ 。 苦khổ 謂vị 果quả 報báo 身thân 心tâm 即tức 彼bỉ 依y 處xứ 。 怖bố 畏úy 處xứ 者giả 。 滅diệt 謂vị 斷đoạn 果quả 。 道đạo 謂vị 道Đạo 品Phẩm 。 此thử 二nhị 障chướng 治trị 苦khổ 集tập 。 敵địch 體thể 相tướng 違vi 。 即tức 彼bỉ 怖bố 畏úy 處xứ 也dã 。 由do 此thử 十thập 惑hoặc 迷mê 四Tứ 諦Đế 理lý 。 故cố 令linh 有hữu 情tình 。 不bất 能năng 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 慕mộ 滅diệt 修tu 道Đạo 。
○# 二nhị 別biệt 釋thích 別biệt 迷mê 相tương/tướng (# 二nhị )# 。 初sơ 標tiêu 釋thích 二nhị 正chánh 釋thích 。
○# 初sơ 標tiêu 釋thích 。
別biệt 。 謂vị 別biệt 迷mê 四Tứ 諦Đế 相tương/tướng 起khởi 。 二nhị 唯duy 迷mê 苦khổ 。 八bát 通thông 迷mê 四tứ 。
即tức 標tiêu 有hữu 釋thích 。 不bất 止chỉ 于vu 標tiêu 。 曰viết 標tiêu 釋thích 也dã 。 二nhị 八bát 迷mê 有hữu 通thông 局cục 。 正chánh 別biệt 迷mê 相tương/tướng 。 二nhị 唯duy 迷mê 苦khổ 者giả 。 餘dư 三tam 諦đế 不bất 起khởi 身thân 邉# 故cố 。 八bát 通thông 迷mê 四tứ 者giả 。 八bát 種chủng 煩phiền 惱não 皆giai 迷mê 四Tứ 諦Đế 理lý 故cố 。
○# 二nhị 正chánh 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 二nhị 唯duy 迷mê 苦khổ 二nhị 釋thích 八bát 通thông 迷mê 四tứ 。
○# 初sơ 釋thích 二nhị 唯duy 迷mê 苦khổ 。
身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 唯duy 果quả 處xứ 起khởi 。 別biệt 空không 非phi 我ngã 。 屬thuộc 苦Khổ 諦Đế 故cố 。
果quả 處xứ 。 世thế 間gian 果quả 報báo 處xứ 。 指chỉ 五ngũ 蘊uẩn 也dã 。 唯duy 果quả 處xứ 起khởi 。 獨độc 生sanh 于vu 迷mê 苦khổ 也dã 。 別biệt 空không 非phi 我ngã 。 屬thuộc 苦Khổ 諦Đế 故cố 。 以dĩ 觀quán 門môn 原nguyên 唯duy 迷mê 也dã 。 謂vị 真chân 見kiến 道đạo 位vị 中trung 。 別biệt 修tu 空không 觀quán 。 及cập 無vô 我ngã 觀quán 。 對đối 治trị 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 此thử 觀quán 唯duy 觀quán 苦Khổ 諦Đế 。 故cố 知tri 唯duy 迷mê 此thử 也dã 。
○# 二nhị 釋thích 八bát 通thông 迷mê 四tứ (# 三tam )# 。 初sơ 釋thích 十thập 迷mê 苦Khổ 諦Đế 二nhị 釋thích 八bát 通thông 迷mê 三tam 三tam 結kết 迷mê 諦đế 之chi 相tướng 。
○# 初sơ 釋thích 十thập 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。
謂vị 疑nghi 三tam 見kiến 。 親thân 迷mê 苦khổ 理lý 。 二nhị 取thủ 執chấp 彼bỉ 三tam 見kiến 戒giới 禁cấm 及cập 所sở 依y 蘊uẩn 。 為vi 勝thắng 能năng 淨tịnh 。 于vu 自tự 他tha 見kiến 。 及cập 彼bỉ 眷quyến 屬thuộc 。 如như 次thứ 隨tùy 應ứng 起khởi 貪tham 恚khuể 慢mạn 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 與dữ 九cửu 同đồng 迷mê 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 親thân 迷mê 苦khổ 理lý 。
釋thích 八bát 通thông 迷mê 四tứ 而nhi 曰viết 十thập 者giả 。 以dĩ 苦Khổ 諦Đế 合hợp 兼kiêm 身thân 邉# 故cố 也dã 。 十thập 者giả 。 疑nghi 及cập 身thân 邉# 邪tà 見kiến 。 此thử 四tứ 于vu 苦khổ 親thân 迷mê 。 二nhị 取thủ 及cập 貪tham 恚khuể 慢mạn 。 此thử 五ngũ 于vu 苦khổ 踈sơ 迷mê 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 。 獨độc 行hành 無vô 明minh 。 此thử 二nhị 于vu 苦khổ 為vi 親thân 踈sơ 迷mê 。 葢# 不bất 共cộng 唯duy 親thân 。 相tương 應ứng 者giả 踈sơ 親thân 也dã 。 親thân 者giả 。 直trực 于vu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦Khổ 諦Đế 中trung 起khởi 。 踈sơ 者giả 。 轉chuyển 于vu 迷mê 苦khổ 所sở 有hữu 諸chư 見kiến 等đẳng 起khởi 也dã 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 疑nghi 三tam 見kiến 親thân 迷mê 苦khổ 理lý 者giả 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 愚ngu 夫phu 于vu 此thử 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 中trung 。 起khởi 二nhị 十thập 句cú 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 即tức 用dụng 如như 是thị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 以dĩ 為vi 依y 止chỉ 。 于vu 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 見kiến 我ngã 斷đoạn 常thường 。 故cố 邉# 執chấp 見kiến 。 亦diệc 迷mê 于vu 苦khổ 。 又hựu 諸chư 邪tà 見kiến 。 謂vị 無vô 施thí 等đẳng 。 乃nãi 至chí 妙diệu 行hạnh 惡ác 行hành 業nghiệp 果quả 。 及cập 與dữ 異dị 熟thục 等đẳng 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 迷mê 苦khổ 邪tà 見kiến 。 若nhược 有hữu 外ngoại 道đạo 。 于vu 此thử 諸chư 見kiến 。 不bất 定định 信tín 受thọ 。 亦diệc 不bất 一nhất 向hướng 誹phỉ 謗báng 如Như 來Lai 。 所sở 立lập 苦Khổ 諦Đế 。 但đãn 于vu 苦Khổ 諦Đế 心tâm 懷hoài 猶do 豫dự 。 此thử 及cập 所sở 餘dư 。 于vu 苦khổ 猶do 豫dự 是thị 迷mê 苦khổ 疑nghi 。 此thử 親thân 迷mê 苦Khổ 諦Đế 之chi 四tứ 也dã 。 二nhị 取thủ 及cập 貪tham 恚khuể 慢mạn 者giả 。 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 見kiến 取thủ 。 妄vọng 取thủ 迷mê 苦khổ 所sở 有hữu 諸chư 見kiến 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 謂vị 能năng 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 迷mê 苦khổ 見kiến 取thủ 。 若nhược 有hữu 妄vọng 取thủ 隨tùy 順thuận 此thử 見kiến 。 隨tùy 法pháp 所sở 受thọ 禁cấm 戒giới 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 此thử 戒giới 禁cấm 取thủ 。 是thị 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。 若nhược 于vu 如như 是thị 自tự 所sở 起khởi 見kiến 。 寳# 愛ái 堅kiên 著trước 。 如như 此thử 見kiến 貪tham 。 是thị 迷mê 苦khổ 貪tham 。 若nhược 于vu 異dị 分phần/phân 他tha 所sở 起khởi 見kiến 。 心tâm 懷hoài 違vi 損tổn 。 是thị 迷mê 苦khổ 恚khuể 。 若nhược 恃thị 此thử 見kiến 。 心tâm 生sanh 高cao 舉cử 。 是thị 迷mê 苦khổ 慢mạn 。 此thử 踈sơ 迷mê 苦Khổ 諦Đế 之chi 五ngũ 也dã 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 與dữ 九cửu 同đồng 迷mê 者giả 。 同đồng 踈sơ 迷mê 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 親thân 迷mê 苦khổ 理lý 。 故cố 云vân 親thân 踈sơ 迷mê 也dã 。 如như 論luận 云vân 。 若nhược 有hữu 無vô 智trí 。 于vu 此thử 諸chư 見kiến 。 及cập 疑nghi 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 。 若nhược 唯duy 于vu 苦khổ 獨độc 行hành 無vô 智trí 。 此thử 二nhị 並tịnh 名danh 迷mê 苦khổ 無vô 明minh 。 此thử 十thập 煩phiền 惱não 。 皆giai 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。 見kiến 苦khổ 所sở 斷đoạn 。 獨độc 即tức 不bất 共cộng 義nghĩa 。 無vô 智trí 即tức 無vô 明minh 。 無vô 明minh 即tức 癡si 。 前tiền 四tứ 後hậu 五ngũ 與dữ 癡si 曰viết 十thập 也dã 。
○# 二nhị 釋thích 八bát 通thông 迷mê 三tam 。
疑nghi 及cập 邪tà 見kiến 。 親thân 迷mê 集tập 等đẳng 。 二nhị 取thủ 貪tham 等đẳng 准chuẩn 苦khổ 應ưng 知tri 。 然nhiên 瞋sân 亦diệc 能năng 親thân 迷mê 滅diệt 道đạo 。 由do 怖bố 畏úy 彼bỉ 。 生sanh 憎tăng 嫉tật 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 重trọng/trùng 釋thích 。 疑nghi 邪tà 二nhị 取thủ 。 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 名danh 八bát 。 集tập 與dữ 滅diệt 道đạo 名danh 三tam 。 謂vị 八bát 種chủng 煩phiền 惱não 。 皆giai 迷mê 集tập 等đẳng 三tam 種chủng 諦đế 理lý 。 曰viết 八bát 通thông 迷mê 三tam 也dã 。 疑nghi 及cập 邪tà 見kiến 親thân 迷mê 集tập 等đẳng 。 二nhị 取thủ 貪tham 等đẳng 准chuẩn 苦khổ 應ưng 知tri 者giả 。 瑜du 伽già 云vân 。 云vân 何hà 迷mê 集tập 。 有hữu 八bát 隨tùy 眠miên 。 謂vị 諸chư 沙Sa 門Môn 。 若nhược 婆Bà 羅La 門Môn 。 謗báng 因nhân 邪tà 見kiến 或hoặc 計kế 自tự 在tại 等đẳng 。 是thị 一nhất 物vật 生sanh 者giả 化hóa 者giả 。 及cập 與dữ 作tác 者giả 。 此thử 惡ác 因nhân 論luận 。 所sở 有hữu 邪tà 見kiến 等đẳng 。 是thị 迷mê 集Tập 諦Đế 。 所sở 有hữu 邪tà 見kiến 。 若nhược 有hữu 見kiến 取thủ 。 取thủ 彼bỉ 諸chư 見kiến 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 是thị 迷mê 集Tập 諦Đế 所sở 起khởi 見kiến 取thủ 。 若nhược 于vu 隨tùy 順thuận 此thử 見kiến 諸chư 法pháp 所sở 受thọ 禁cấm 戒giới 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 是thị 迷mê 集Tập 諦Đế 戒giới 禁cấm 取thủ 。 餘dư 疑nghi 貪tham 等đẳng 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 如như 是thị 八bát 種chủng 隨tùy 眠miên 。 迷mê 于vu 集Tập 諦Đế 。 見kiến 集tập 所sở 斷đoạn 。 云vân 何hà 迷mê 滅diệt 有hữu 八bát 隨tùy 眠miên 。 謂vị 諸chư 沙Sa 門Môn 若nhược 婆Bà 羅La 門Môn 。 計kế 邉# 無vô 邉# 。 不bất 死tử 矯kiểu 亂loạn 。 諸chư 見kiến 一nhất 分phần/phân 。 乃nãi 至chí 撥bát 無vô 世thế 間gian 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 所sở 有hữu 斷đoạn 德đức 。 誹phỉ 謗báng 滅Diệt 諦Đế 等đẳng 。 如như 是thị 諸chư 見kiến 。 是thị 迷mê 滅Diệt 諦Đế 所sở 起khởi 邪tà 見kiến 。 若nhược 有hữu 見kiến 取thủ 。 取thủ 彼bỉ 諸chư 見kiến 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 是thị 迷mê 滅Diệt 諦Đế 所sở 起khởi 見kiến 取thủ 。 若nhược 于vu 隨tùy 順thuận 彼bỉ 見kiến 諸chư 法pháp 所sở 受thọ 戒giới 禁cấm 。 取thủ 為vi 第đệ 一nhất 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 是thị 迷mê 滅Diệt 諦Đế 戒giới 禁cấm 取thủ 。 所sở 餘dư 貪tham 等đẳng 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 如như 是thị 八bát 種chủng 。 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 迷mê 于vu 滅Diệt 諦Đế 。 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 云vân 何hà 迷mê 道đạo 有hữu 八bát 隨tùy 眠miên 。 謂vị 撥bát 無vô 世thế 間gian 。 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 此thử 中trung 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 誹phỉ 謗báng 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 為vi 首thủ 。 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 。 當đương 知tri 此thử 見kiến 。 是thị 迷mê 道Đạo 諦Đế 所sở 起khởi 邪tà 見kiến 。 又hựu 諸chư 外ngoại 道đạo 謗báng 道đạo 邪tà 見kiến 。 彼bỉ 謂vị 沙Sa 門Môn 喬Kiều 答Đáp 摩Ma 種chủng 。 為vì 諸chư 弟đệ 子tử 。 說thuyết 出xuất 離ly 道đạo 。 實thật 非phi 出xuất 離ly 。 由do 此thử 不bất 能năng 。 盡tận 出xuất 離ly 苦khổ 。 佛Phật 所sở 施thi 設thiết 無vô 我ngã 之chi 見kiến 。 及cập 所sở 受thọ 持trì 戒giới 禁cấm 。 隨tùy 法pháp 是thị 惡ác 邪tà 道đạo 。 非phi 正chánh 妙diệu 道đạo 。 如như 是thị 亦diệc 名danh 迷mê 道đạo 邪tà 見kiến 。 又hựu 彼bỉ 外ngoại 道đạo 作tác 如như 是thị 計kế 。 我ngã 等đẳng 所sở 行hành 。 若nhược 行hành 若nhược 道đạo 。 是thị 真chân 行hành 道Đạo 。 能năng 盡tận 出xuất 離ly 。 一nhất 切thiết 諸chư 苦khổ 。 如như 是thị 亦diệc 名danh 迷mê 道đạo 邪tà 見kiến 。 若nhược 有hữu 見kiến 取thủ 。 取thủ 彼bỉ 邪tà 見kiến 。 以dĩ 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 迷mê 道đạo 見kiến 取thủ 。 若nhược 于vu 隨tùy 順thuận 彼bỉ 見kiến 諸chư 法pháp 所sở 受thọ 戒giới 禁cấm 。 取thủ 為vi 第đệ 一nhất 。 能năng 得đắc 清thanh 淨tịnh 解giải 脫thoát 出xuất 離ly 。 是thị 名danh 迷mê 道đạo 戒giới 禁cấm 取thủ 。 所sở 餘dư 貪tham 等đẳng 迷mê 道đạo 煩phiền 惱não 。 如như 迷mê 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 理lý 應ưng 知tri 。 如như 是thị 八bát 種chủng 。 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 迷mê 于vu 道Đạo 諦Đế 。 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 。 然nhiên 瞋sân 亦diệc 能năng 親thân 迷mê 等đẳng 者giả 。 重trọng/trùng 釋thích 瞋sân 亦diệc 親thân 迷mê 滅diệt 道đạo 也dã 。 如như 論luận 云vân 。 謂vị 于vu 迷mê 諦đế 。 起khởi 怖bố 畏úy 心tâm 。 起khởi 損tổn 害hại 心tâm 。 起khởi 恚khuể 惱não 心tâm 。 如như 是thị 瞋sân 恚khuể 。 迷mê 于vu 滅Diệt 諦Đế 。 迷mê 道đạo 可khả 知tri 矣hĩ 。 是thị 則tắc 若nhược 據cứ 十thập 種chủng 總tổng 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 則tắc 欲dục 界giới 有hữu 四tứ 十thập 品phẩm 隨tùy 眠miên 。 上thượng 二nhị 界giới 每mỗi 諦đế 除trừ 瞋sân 。 二nhị 界giới 共cộng 有hữu 七thất 十thập 二nhị 品phẩm 隨tùy 眠miên 。 合hợp 之chi 三tam 界giới 共cộng 一nhất 百bách 一nhất 十thập 二nhị 品phẩm 。 若nhược 據cứ 十thập 種chủng 別biệt 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 十thập 迷mê 苦Khổ 諦Đế 為vi 十thập 。 八bát 通thông 迷mê 三tam 為vi 二nhị 十thập 四tứ 。 則tắc 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 。 有hữu 三tam 十thập 四tứ 品phẩm 隨tùy 眠miên 。 上thượng 二nhị 除trừ 瞋sân 共cộng 有hữu 六lục 十thập 品phẩm 隨tùy 眠miên 。 三tam 界giới 合hợp 之chi 共cộng 有hữu 九cửu 十thập 四tứ 品phẩm 。 經Kinh 云vân 八bát 十thập 八bát 使sử 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 。 于vu 此thử 無vô 異dị 。
○# 三tam 結kết 迷mê 諦đế 之chi 相tướng 。
迷mê 諦đế 親thân 踈sơ 。 麄# 相tương/tướng 如như 是thị 。
○# 二nhị 明minh 細tế 相tương 通thông 修tu 所sở 斷đoạn 。
委ủy 細tế 說thuyết 者giả 。 貪tham 瞋sân 慢mạn 三tam 見kiến 疑nghi 俱câu 生sanh 。 隨tùy 應ứng 如như 彼bỉ 。 俱câu 生sanh 二nhị 見kiến 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 愛ái 慢mạn 無vô 明minh 。 雖tuy 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。 細tế 難nạn/nan 斷đoạn 故cố 。 修tu 道Đạo 方phương 斷đoạn 。 瞋sân 餘dư 愛ái 等đẳng 。 迷mê 別biệt 事sự 生sanh 。 不bất 違vi 諦đế 觀quán 。 故cố 修tu 所sở 斷đoạn 。
貪tham 瞋sân 慢mạn 三tam 見kiến 疑nghi 俱câu 生sanh 隨tùy 應ứng 如như 彼bỉ 者giả 。 俱câu 生sanh 即tức 相tương 應ứng 義nghĩa 。 謂vị 分phân 別biệt 之chi 貪tham 瞋sân 慢mạn 三tam 邪tà 見kiến 二nhị 取thủ 相tương 應ứng 起khởi 者giả 。 隨tùy 應ứng 如như 彼bỉ 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 也dã 。 俱câu 生sanh 二nhị 見kiến 。 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 等đẳng 者giả 。 謂vị 俱câu 生sanh 身thân 邉# 二nhị 見kiến 。 及cập 此thử 二nhị 見kiến 相tương 應ứng 愛ái 慢mạn 無vô 明minh 。 此thử 五ngũ 雖tuy 迷mê 苦Khổ 諦Đế 。 細tế 故cố 難nạn/nan 斷đoạn 。 修tu 道Đạo 方phương 斷đoạn 也dã 。 瞋sân 餘dư 愛ái 等đẳng 者giả 。 謂vị 復phục 有hữu 迷mê 別biệt 事sự 生sanh 。 瞋sân 及cập 餘dư 愛ái 。 此thử 與dữ 諦đế 觀quán 不bất 相tương 違vi 故cố 。 亦diệc 修tu 所sở 斷đoạn 。 是thị 則tắc 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 欲dục 界giới 所sở 斷đoạn 俱câu 生sanh 有hữu 六lục 。 謂vị 身thân 邉# 愛ái 慢mạn 癡si 與dữ 瞋sân 也dã 。 上thượng 二nhị 除trừ 瞋sân 有hữu 十thập 。 三tam 界giới 合hợp 之chi 乃nãi 有hữu 十thập 六lục 。 即tức 教giáo 所sở 謂vị 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 思tư 惑hoặc 是thị 也dã 。
○# 十thập 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 門môn (# 三tam )# 。 初sơ 有hữu 事sự 無vô 事sự 境cảnh 二nhị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 境cảnh 三tam 自tự 地địa 他tha 地địa 境cảnh 。
○# 初sơ 有hữu 事sự 無vô 事sự 境cảnh 。
雖tuy 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 有hữu 相tương/tướng 分phần/phân 。 而nhi 所sở 仗trượng 質chất 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 。 名danh 緣duyên 有hữu 事sự 無vô 事sự 煩phiền 惱não 。
相tương/tướng 分phần/phân 。 即tức 識thức 上thượng 變biến 起khởi 之chi 相tướng 。 如như 能năng 貪tham 為vi 見kiến 分phần/phân 。 所sở 貪tham 為vi 相tương/tướng 分phần/phân 。 曰viết 皆giai 有hữu 相tương 分phần 者giả 。 如như 自tự 心tâm 內nội 蘊uẩn 。 一nhất 切thiết 皆giai 有hữu 也dã 。 而nhi 所sở 仗trượng 質chất 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 者giả 。 謂vị 本bổn 質chất 不bất 定định 如như 自tự 心tâm 外ngoại 蘊uẩn 。 或hoặc 有hữu 或hoặc 無vô 也dã 。 以dĩ 諸chư 煩phiền 惱não 。 若nhược 緣duyên 現hiện 境cảnh 。 則tắc 所sở 仗trượng 質chất 或hoặc 有hữu 。 名danh 緣duyên 有hữu 事sự 煩phiền 惱não 。 若nhược 緣duyên 過quá 未vị 及cập 空không 華hoa 等đẳng 。 則tắc 所sở 仗trượng 質chất 或hoặc 無vô 。 名danh 緣duyên 無vô 事sự 煩phiền 惱não 。 有hữu 無vô 曰viết 或hoặc 。 不bất 定định 于vu 一nhất 之chi 謂vị 。 後hậu 言ngôn 或hoặc 者giả 倣# 此thử 。
○# 二nhị 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 境cảnh 。
彼bỉ 親thân 所sở 緣duyên 。 雖tuy 皆giai 有hữu 漏lậu 。 而nhi 所sở 仗trượng 質chất 。 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 。 名danh 緣duyên 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 煩phiền 惱não 。
彼bỉ 親thân 所sở 緣duyên 。 皆giai 有hữu 漏lậu 者giả 。 能năng 變biến 之chi 心tâm 。 唯duy 是thị 有hữu 漏lậu 故cố 也dã 。 而nhi 所sở 仗trượng 質chất 。 亦diệc 通thông 無vô 漏lậu 者giả 。 如như 緣duyên 道đạo 滅diệt 二nhị 諦đế 。 屬thuộc 無vô 漏lậu 故cố 。
○# 三tam 自tự 地địa 他tha 地địa 境cảnh 。
緣duyên 自tự 地địa 者giả 。 相tương/tướng 分phần/phân 似tự 質chất 。 名danh 緣duyên 分phân 別biệt 所sở 起khởi 事sự 境cảnh 。 緣duyên 滅diệt 道Đạo 諦Đế 及cập 他tha 地địa 者giả 。 相tương/tướng 分phần/phân 與dữ 質chất 不bất 相tương 似tự 故cố 。 名danh 緣duyên 分phân 別biệt 所sở 起khởi 名danh 境cảnh 。
自tự 地địa 。 謂vị 自tự 所sở 居cư 地địa 。 相tương/tướng 質chất 相tương 似tự 者giả 。 皆giai 有hữu 體thể 故cố 。 名danh 為vi 事sự 境cảnh 。 他tha 地địa 。 兼kiêm 上thượng 下hạ 。 如như 上thượng 地địa 緣duyên 下hạ 地địa 。 下hạ 地địa 緣duyên 上thượng 。 不bất 相tương 似tự 故cố 者giả 。 相tương/tướng 是thị 獨độc 頭đầu 起khởi 。 無vô 質chất 可khả 似tự 故cố 。 以dĩ 其kỳ 未vị 曾tằng 修tu 證chứng 。 及cập 與dữ 見kiến 聞văn 名danh 為vi 名danh 境cảnh 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 而nhi 無vô 質chất 故cố 。 然nhiên 境cảnh 有hữu 二nhị 十thập 。 文văn 具cụ 顯hiển 揚dương 。 此thử 但đãn 有hữu 六lục 。 上thượng 釋thích 正chánh 明minh 中trung 十thập 門môn 竟cánh 。
○# 二nhị 結kết 示thị 。
餘dư 門môn 分phân 別biệt 如như 理lý 應ưng 思tư 。
餘dư 門môn 等đẳng 者giả 。 例lệ 顯hiển 未vị 盡tận 。 以dĩ 此thử 但đãn 有hữu 六lục 種chủng 。 如như 顯hiển 揚dương 則tắc 境cảnh 有hữu 二nhị 十thập 云vân 云vân 也dã 。 已dĩ 上thượng 釋thích 第đệ 三tam 根căn 惑hoặc 位vị 竟cánh 。
○# 四tứ 隨tùy 惑hoặc 位vị (# 二nhị )# 。 初sơ 本bổn 論luận 二nhị 論luận 釋thích 。
○# 初sơ 本bổn 論luận 。
已dĩ 說thuyết 根căn 本bổn 六lục 煩phiền 惱não 相tương/tướng 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 其kỳ 相tướng 云vân 何hà 。 頌tụng 曰viết 。
隨tùy 煩phiền 惱não 謂vị 忿phẫn 。 恨hận 覆phú 惱não 嫉tật 慳san 。 誑cuống 謟siểm 與dữ 害hại 憍kiêu 。 無vô 慚tàm 及cập 無vô 愧quý 。 掉trạo 舉cử 與dữ 惽hôn 沉trầm 。 不bất 信tín 并tinh 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 及cập 失thất 念niệm 。 散tán 亂loạn 不bất 正chánh 知tri 。
○# 二nhị 論luận 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 二nhị 餘dư 門môn 分phân 別biệt 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn (# 三tam )# 。 初sơ 釋thích 名danh 二nhị 釋thích 類loại 三tam 釋thích 相tương/tướng 。
○# 初sơ 釋thích 名danh 。
論luận 曰viết 。 唯duy 是thị 煩phiền 惱não 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。
分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 如như 二nhị 十thập 中trung 忿phẫn 等đẳng 十thập 。 及cập 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 放phóng 逸dật 等đẳng 。 自tự 無vô 有hữu 體thể 。 乃nãi 于vu 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 分phần/phân 位vị 別biệt 立lập 。 等đẳng 流lưu 性tánh 者giả 。 如như 二nhị 十thập 中trung 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 及cập 掉trạo 舉cử 五ngũ 法pháp 。 雖tuy 別biệt 有hữu 體thể 。 即tức 前tiền 煩phiền 惱não 品phẩm 類loại 等đẳng 流lưu 。 謂vị 平bình 等đẳng 流lưu 類loại 也dã 。 皆giai 由do 煩phiền 惱não 為vi 因nhân 而nhi 得đắc 生sanh 。 故cố 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。
○# 二nhị 釋thích 類loại 。
此thử 二nhị 十thập 種chủng 。 類loại 別biệt 有hữu 三tam 。 謂vị 忿phẫn 等đẳng 十thập 。 各các 別biệt 起khởi 故cố 。 名danh 小tiểu 隨tùy 煩phiền 惱não 。 無vô 慚tàm 等đẳng 二nhị 。 徧biến 不bất 善thiện 故cố 。 名danh 中trung 隨tùy 煩phiền 惱não 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 八bát 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 名danh 大đại 隨tùy 煩phiền 惱não 。
類loại 別biệt 有hữu 三tam 。 謂vị 小tiểu 中trung 大đại 。 各các 別biệt 起khởi 故cố 。 徧biến 不bất 善thiện 故cố 。 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 出xuất 小tiểu 中trung 大đại 之chi 故cố 也dã 。 大đại 約ước 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 。 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 此thử 三tam 皆giai 具cụ 名danh 大đại 。 具cụ 一nhất 名danh 中trung 。 俱câu 無vô 名danh 小tiểu 。 二nhị 性tánh 者giả 。 不bất 善thiện 性tánh 有hữu 覆phú 性tánh 也dã 。 各các 別biệt 起khởi 故cố 。 闕khuyết 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 唯duy 是thị 不bất 善thiện 。 闕khuyết 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 。 既ký 闕khuyết 有hữu 覆phú 。 不bất 徧biến 一nhất 切thiết 染nhiễm 心tâm 。 三tam 義nghĩa 俱câu 無vô 名danh 小tiểu 。 中trung 二nhị 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 具cụ 一nhất 名danh 中trung 。 掉trạo 舉cử 等đẳng 。 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 於ư 染nhiễm 皆giai 徧biến 。 既ký 徧biến 染nhiễm 心tâm 。 即tức 具cụ 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 。 三tam 義nghĩa 皆giai 具cụ 名danh 大đại 。 又hựu 各các 別biệt 起khởi 者giả 。 唯duy 于vu 不bất 善thiện 中trung 。 自tự 性tánh 猛mãnh 利lợi 。 各các 自tự 為vi 主chủ 。 若nhược 一nhất 起khởi 時thời 。 必tất 無vô 第đệ 二nhị 。 是thị 謂vị 自tự 類loại 不bất 俱câu 。 徧biến 不bất 善thiện 者giả 。 通thông 于vu 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 心tâm 起khởi 也dã 。 自tự 類loại 必tất 俱câu 可khả 知tri 。 不bất 通thông 有hữu 覆phú 可khả 知tri 。 徧biến 染nhiễm 心tâm 者giả 。 通thông 于vu 一nhất 切thiết 染nhiễm 汙ô 心tâm 起khởi 。 自tự 類loại 必tất 俱câu 。 徧biến 染nhiễm 二nhị 性tánh 自tự 具cụ 。 又hựu 二nhị 十thập 種chủng 同đồng 為vi 煩phiền 惱não 品phẩm 類loại 。 而nhi 忿phẫn 等đẳng 非phi 不bất 共cộng 他tha 中trung 大đại 惑hoặc 俱câu 行hành 。 位vị 劣liệt 故cố 名danh 為vi 小tiểu 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 亦diệc 通thông 忿phẫn 等đẳng 。 唯duy 徧biến 不bất 善thiện 。 位vị 局cục 于vu 後hậu 八bát 。 故cố 名danh 為vi 中trung 。 後hậu 八bát 三tam 義nghĩa 皆giai 具cụ 。 勝thắng 故cố 名danh 大đại 耳nhĩ 。
○# 三tam 釋thích 相tương/tướng (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 二nhị 十thập 種chủng 二nhị 釋thích 與dữ 并tinh 及cập 。
○# 初sơ 釋thích 二nhị 十thập 種chủng (# 三tam )# 。 初sơ 小tiểu 隨tùy 二nhị 中trung 隨tùy 三tam 大đại 隨tùy 。
○# 初sơ 小tiểu 隨tùy (# 十thập )# 。 初sơ 釋thích 忿phẫn (# 至chí )# 十thập 釋thích 憍kiêu 。
○# 初sơ 釋thích 忿phẫn 。
云vân 何hà 為vi 忿phẫn 。 依y 對đối 現hiện 前tiền 。 不bất 饒nhiêu 益ích 境cảnh 。 憤phẫn 發phát 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 忿phẫn 。 執chấp 仗trượng 為vi 業nghiệp 。 謂vị 懷hoài 忿phẫn 者giả 。 多đa 發phát 暴bạo 惡ác 。 身thân 表biểu 業nghiệp 故cố 此thử 即tức 瞋sân 恚khuể 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 忿phẫn 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 三tam 假giả 釋thích 體thể 用dụng 。 依y 現hiện 違vi 境cảnh 者giả 。 見kiến 忿phẫn 所sở 自tự 起khởi 。 身thân 表biểu 業nghiệp 者giả 。 即tức 執chấp 仗trượng 諍tranh 鬬đấu 不bất 善thiện 表biểu 業nghiệp 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 相tướng 用dụng 。 反phản 顯hiển 必tất 以dĩ 瞋sân 為vi 體thể 用dụng 也dã 。 如như 瑜du 伽già 云vân 。 若nhược 瞋sân 恚khuể 繮# 。 能năng 令linh 面diện 貌mạo 慘thảm 烈liệt 奮phấn 發phát 。 若nhược 煩phiền 惱não 繮# 。 能năng 令linh 執chấp 持trì [咒-几+(右*叵)]# 仗trượng 。 鬬đấu 訟tụng 違vi 諍tranh 等đẳng 是thị 也dã 。
○# 二nhị 釋thích 恨hận 。
云vân 何hà 為vi 恨hận 。 由do 忿phẫn 為vi 先tiên 。 懷hoài 惡ác 不bất 捨xả 。 結kết 怨oán 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 恨hận 。 [烈-列+執]# 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 結kết 恨hận 者giả 。 不bất 能năng 含hàm 忍nhẫn 。 恆hằng [烈-列+執]# 惱não 故cố 。 此thử 亦diệc 瞋sân 恚khuể 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 恨hận 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 。 三tam 顯hiển 假giả 。 由do 忿phẫn 為vi 先tiên 。 恨hận 所sở 自tự 始thỉ 也dã 。 纏triền 縛phược 于vu 心tâm 而nhi 不bất 放phóng 釋thích 曰viết 結kết 怨oán 燥táo 悶muộn 于vu 懷hoài 而nhi 不bất 清thanh 涼lương 曰viết [烈-列+執]# 惱não 。 不bất 能năng 含hàm 忍nhẫn 而nhi 恆hằng [烈-列+執]# 惱não 用dụng 全toàn 依y 體thể 也dã 。
○# 三tam 釋thích 覆phú 。
云vân 何hà 為vi 覆phú 。 于vu 自tự 作tác 罪tội 。 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 。 隱ẩn 蔵# 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 覆phú 。 悔hối 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 覆phú 罪tội 者giả 。 後hậu 必tất 悔hối 惱não 。 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 覆phú 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 論luận 唯duy 說thuyết 此thử 癡si 一nhất 分phần/phân 故cố 。 不bất 懼cụ 當đương 苦khổ 。 覆phú 自tự 罪tội 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 此thử 覆phú 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 亦diệc 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 。 覆phú 自tự 罪tội 故cố 。 論luận 據cứ 麄# 顯hiển 。 唯duy 說thuyết 癡si 分phần/phân 。 如như 說thuyết 掉trạo 舉cử 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 然nhiên 說thuyết 掉trạo 舉cử 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 不bất 可khả 執chấp 為vi 唯duy 是thị 貪tham 分phần/phân 。
初sơ 釋thích 體thể 用dụng 有hữu 正chánh 轉chuyển 。 二nhị 釋thích 分phần/phân 位vị 唯duy 癡si 分phần/phân 。 三tam 釋thích 分phần/phân 位vị 具cụ 貪tham 癡si 。 四tứ 通thông 論luận 意ý 例lệ 貪tham 癡si 。 以dĩ 恐khủng 失thất 利lợi 譽dự 而nhi 覆phú 者giả 。 屬thuộc 貪tham 一nhất 分phần/phân 。 不bất 懼cụ 當đương 苦khổ 而nhi 覆phú 者giả 。 屬thuộc 癡si 一nhất 分phần/phân 故cố 。 然nhiên 通thông 論luận 意ý 之chi 唯duy 據cứ 麄# 相tương/tướng 。 例lệ 掉trạo 舉cử 以dĩ 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 至chí 理lý 皎hiệu 然nhiên 。 後hậu 釋thích 貪tham 癡si 俱câu 分phân 為vi 是thị 。
○# 四tứ 釋thích 惱não 。
云vân 何hà 為vi 惱não 。 忿phẫn 恨hận 為vi 先tiên 。 追truy 觸xúc 暴bạo [烈-列+執]# 。 狠ngận 戾lệ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 惱não 。 蛆thư 螫thích 為vi 業nghiệp 。 謂vị 追truy 徃# 惡ác 。 觸xúc 現hiện 違vi 緣duyên 。 心tâm 便tiện 狠ngận 戾lệ 。 多đa 發phát 囂hiêu 暴bạo 凶hung 鄙bỉ 麄# 言ngôn 。 蛆thư 螫thích 他tha 故cố 。 此thử 亦diệc 瞋sân 恚khuể 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 恼# 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
初sơ 正chánh 釋thích 。 二nhị 轉chuyển 釋thích 。 三tam 顯hiển 假giả 。 為vi 先tiên 。 忿phẫn 恨hận 為vi 惱não 之chi 先tiên 導đạo 也dã 。 狠ngận 戾lệ 者giả 。 兇hung 狠ngận 乖quai 戾lệ 。 囂hiêu 。 喧huyên 囂hiêu 。 暴bạo 。 卒thốt 暴bạo 。 凶hung 鄙bỉ 麄# 言ngôn 曰viết 蛆thư 螫thích 他tha 者giả 。 象tượng 之chi 也dã 。 蛆thư 。 蝍# 蛆thư 。 即tức 蜈ngô 蚣công 。 螫thích 。 奮phấn 毒độc 以dĩ 傷thương 人nhân 也dã 。
○# 五ngũ 釋thích 嫉tật 。
云vân 何hà 為vi 嫉tật 。 殉# 自tự 名danh 利lợi 。 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 妬đố 忌kỵ 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 嫉tật 憂ưu 慼thích 為vi 業nghiệp 。 謂vị 嫉tật 妬đố 者giả 。 聞văn 見kiến 他tha 榮vinh 深thâm 懷hoài 憂ưu 慼thích 不bất 安an 隱ẩn 故cố 。 此thử 亦diệc 瞋sân 恚khuể 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 嫉tật 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
三tam 段đoạn 如như 前tiền 。 殉# 。 以dĩ 身thân 從tùng 物vật 不bất 離ly 之chi 謂vị 以dĩ 直trực 欲dục 己kỷ 榮vinh 。 故cố 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 以dĩ 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 。 故cố 常thường 懷hoài 憂ưu 慼thích 耳nhĩ 。 獨độc 不bất 念niệm 見kiến 他tha 勝thắng 進tiến 。 其kỳ 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 善thiện 用dụng 其kỳ 心tâm 。 最tối 勝thắng 最tối 妙diệu 之chi 報báo 乎hồ 。 噫# 。 嫉tật 可khả 空không 矣hĩ 。
○# 六lục 釋thích 慳san 。
云vân 何hà 為vi 慳san 。 躭đam 著trước 財tài 法pháp 。 不bất 能năng 惠huệ 捨xả 。 秘bí 悋lận 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 慳san 。 鄙bỉ 畜súc 為vi 業nghiệp 。 謂vị 慳san 悋lận 者giả 。 心tâm 多đa 鄙bỉ 澀sáp 。 畜súc 積tích 財tài 法pháp 。 不bất 能năng 捨xả 故cố 。 此thử 即tức 貪tham 愛ái 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 貪tham 無vô 別biệt 慳san 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
三tam 叚giả 仍nhưng 前tiền 。 躭đam 謂vị 沉trầm 湎miện 。 著trước 。 謂vị 黏niêm 著trước 。 慳san 財tài 者giả 。 固cố 不bất 足túc 論luận 。 慳san 法pháp 者giả 。 果quả 謂vị 之chi 真chân 有hữu 法pháp 也dã 耶da 。
○# 七thất 釋thích 誑cuống 。
云vân 何hà 為vi 誑cuống 。 為vi 獲hoạch 利lợi 譽dự 。 矯kiểu 現hiện 有hữu 德đức 。 詭quỷ 詐trá 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 誑cuống 。 邪tà 命mạng 為vi 業nghiệp 。 謂vị 矯kiểu 誑cuống 者giả 。 心tâm 懷hoài 異dị 謀mưu 。 多đa 現hiện 不bất 實thật 邪tà 命mạng 事sự 故cố 。 此thử 即tức 貪tham 癡si 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 二nhị 無vô 別biệt 誑cuống 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
三tam 叚giả 如như 前tiền 。 誑cuống 。 誑cuống 妄vọng 。 本bổn 無vô 德đức 而nhi 現hiện 有hữu 德đức 曰viết 矯kiểu 。 矯kiểu 現hiện 有hữu 五ngũ 。 邪tà 命mạng 有hữu 四tứ 。 四tứ 。 謂vị 下hạ 。 仰ngưỡng 。 方phương 維duy 。 如như 常thường 所sở 說thuyết 。 五ngũ 者giả 。 一nhất 矯kiểu 異dị 。 二nhị 自tự 親thân 。 三tam 激kích 動động 。 四tứ 抑ức 揚dương 。 五ngũ 因nhân 求cầu 。 無vô 德đức 而nhi 矯kiểu 現hiện 。 異dị 儀nghi 如như 頭đầu 陀đà 。 非phi 戚thích 而nhi 矯kiểu 現hiện 。 親thân 密mật 如như 骨cốt 肉nhục 。 不bất 是thị 施thí 物vật 。 激kích 動động 其kỳ 施thí 心tâm 。
時thời 抑ức 時thời 揚dương 。 因nhân 利lợi 覓mịch 利lợi 。 此thử 皆giai 以dĩ 邪tà 法pháp 活hoạt 命mạng 。 而nhi 非phi 淨tịnh 命mạng 自tự 育dục 者giả 也dã 。 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 者giả 。 為vi 于vu 利lợi 養dưỡng 而nhi 矯kiểu 現hiện 。 故cố 屬thuộc 貪tham 。 昧muội 于vu 諦đế 理lý 而nhi 矯kiểu 現hiện 。 故cố 屬thuộc 癡si 。 離ly 二nhị 無vô 別biệt 相tướng 用dụng 。 誑cuống 必tất 相tương/tướng 用dụng 于vu 貪tham 癡si 也dã 。
○# 八bát 釋thích 謟siểm 。
云vân 何hà 為vi 謟siểm 。 為vi 罔võng 他tha 故cố 。 矯kiểu 設thiết 異dị 儀nghi 。 險hiểm 曲khúc 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 謟siểm 。 教giáo 誨hối 為vi 業nghiệp 。 謂vị 謟siểm 曲khúc 者giả 。 為vi 罔võng 冒mạo 他tha 。 曲khúc 順thuận 時thời 宜nghi 。 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 。 為vi 取thủ 他tha 意ý 。 或hoặc 蔵# 己kỷ 失thất 。 不bất 任nhậm 師sư 友hữu 正chánh 教giáo 誨hối 故cố 。 此thử 亦diệc 貪tham 癡si 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 二nhị 無vô 別biệt 謟siểm 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
三tam 段đoạn 如như 前tiền 。 謟siểm 。 諛du 謟siểm 。 罔võng 。 欺khi 罔võng 。 險hiểm 。 隂# 惡ác 。 曲khúc 。 邪tà 曲khúc 。 為vi 罔võng 冒mạo 他tha 者giả 。 欺khi 其kỳ 不bất 知tri 。 隂# 惡ác 陽dương 善thiện 。 曲khúc 順thuận 時thời 宜nghi 。 矯kiểu 設thiết 方phương 便tiện 。 務vụ 以dĩ 悅duyệt 人nhân 而nhi 逢phùng 迎nghênh 之chi 也dã 。 不bất 任nhậm 正chánh 教giáo 誨hối 者giả 。 違vi 聖thánh 經kinh 直trực 心tâm 道đạo 塲# 。 逆nghịch 善thiện 友hữu 正Chánh 法Pháp 開khai 示thị 故cố 。 貪tham 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 為vì 名danh 利lợi 故cố 。 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 昧muội 諦đế 理lý 故cố 。
○# 九cửu 釋thích 害hại 。
云vân 何hà 為vi 害hại 。 于vu 諸chư 有hữu 情tình 。 心tâm 無vô 悲bi 愍mẫn 。 損tổn 惱não 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 害hại 。 逼bức 惱não 為vi 業nghiệp 。 謂vị 有hữu 害hại 者giả 。 逼bức 惱não 他tha 故cố 。 此thử 亦diệc 瞋sân 恚khuể 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 瞋sân 無vô 別biệt 害hại 相tương/tướng 用dụng 故cố 。 瞋sân 害hại 別biệt 相tướng 。 准chuẩn 善thiện 應ưng 說thuyết 。
正chánh 釋thích 。 轉chuyển 釋thích 。 顯hiển 假giả 。 如như 文văn 可khả 知tri 。 瞋sân 害hại 別biệt 相tướng 。 准chuẩn 善thiện 應ưng 說thuyết 者giả 。 彼bỉ 謂vị 無vô 瞋sân 。 翻phiên 對đối 斷đoạn 物vật 命mạng 瞋sân 。 不bất 害hại 。 正chánh 違vi 損tổn 惱não 物vật 害hại 。 瞋sân 障chướng 大đại 慈từ 。 無vô 瞋sân 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 害hại 障chướng 大đại 悲bi 。 不bất 害hại 拔bạt 苦khổ 故cố 也dã 。
○# 十thập 釋thích 憍kiêu 。
云vân 何hà 為vi 憍kiêu 。 于vu 自tự 盛thịnh 事sự 。 深thâm 生sanh 染nhiễm 著trước 。 醉túy 傲ngạo 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 不bất 憍kiêu 。 染nhiễm 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 憍kiêu 醉túy 者giả 。 生sanh 長trưởng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 法pháp 故cố 。 此thử 亦diệc 貪tham 愛ái 一nhất 分phân 為vi 體thể 。 離ly 貪tham 無vô 別biệt 憍kiêu 相tương/tướng 用dụng 故cố 。
三tam 段đoạn 如như 文văn 。 于vu 自tự 盛thịnh 事sự 者giả 。 依y 瑜du 伽già 七thất 種chủng 。 謂vị 無vô 病bệnh 。 少thiếu 年niên 。 族tộc 姓tánh 。 色sắc 力lực 。 富phú 貴quý 。 以dĩ 及cập 于vu 多đa 聞văn 也dã 。 沉trầm 溺nịch 此thử 等đẳng 盛thịnh 事sự 。 以dĩ 之chi 陵lăng 人nhân 傲ngạo 物vật 。 如như 醉túy 人nhân 為vi 酒tửu 所sở 役dịch 。 曰viết 醉túy 傲ngạo 為vi 性tánh 。 生sanh 長trưởng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 則tắc 憍kiêu 為vi 起khởi 染nhiễm 之chi 依y 。 滿mãn 招chiêu 損tổn 。 謙khiêm 受thọ 益ích 。 人nhân 固cố 何hà 讐thù 于vu 謙khiêm 。 日nhật 與dữ 之chi 遠viễn 。 何hà 親thân 于vu 憍kiêu 。 而nhi 日nhật 與dữ 之chi 近cận 耶da 。
○# 二nhị 中trung 隨tùy (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 通thông 簡giản 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 無vô 慚tàm 二nhị 釋thích 無vô 愧quý 。
○# 初sơ 釋thích 無vô 慚tàm 。
云vân 何hà 無vô 慚tàm 。 不bất 顧cố 自tự 法pháp 。 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 礙ngại 慚tàm 。 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 于vu 自tự 法pháp 。 無vô 所sở 顧cố 者giả 。 輕khinh 拒cự 賢hiền 善thiện 。 不bất 耻sỉ 過quá 惡ác 。 障chướng 慚tàm 生sanh 長trưởng 諸chư 惡ác 行hành 故cố 。
自tự 。 自tự 己kỷ 。 法pháp 。 自tự 所sở 治trị 業nghiệp 。 不bất 顧cố 者giả 。 無vô 所sở 顧cố 忌kỵ 也dã 。 賢hiền 謂vị 有hữu 功công 德đức 人nhân 。 善thiện 謂vị 戒giới 定định 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 輕khinh 即tức 不bất 重trọng/trùng 。 拒cự 即tức 不bất 崇sùng 。 于vu 賢hiền 人nhân 不bất 敬kính 重trọng 。 于vu 善thiện 法Pháp 不bất 崇sùng 尚thượng 。 不bất 耻sỉ 過quá 惡ác 。 障chướng 慚tàm 而nhi 過quá 惡ác 愈dũ 生sanh 。 用dụng 固cố 其kỳ 宜nghi 矣hĩ 。
○# 二nhị 釋thích 無vô 愧quý 。
云vân 何hà 無vô 愧quý 。 不bất 顧cố 世thế 間gian 。 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 礙ngại 愧quý 。 生sanh 長trưởng 惡ác 行hành 為vi 業nghiệp 。 謂vị 于vu 世thế 間gian 。 無vô 所sở 顧cố 者giả 。 崇sùng 重trọng/trùng 暴bạo 惡ác 。 不bất 耻sỉ 過quá 罪tội 。 障chướng 愧quý 生sanh 長trưởng 諸chư 惡ác 行hành 故cố 。
對đối 上thượng 無vô 慚tàm 。 翻phiên 釋thích 愧quý 所sở 可khả 知tri 。
○# 二nhị 通thông 簡giản 。
不bất 耻sỉ 過quá 惡ác 。 是thị 二nhị 通thông 相tương/tướng 。 故cố 諸chư 聖thánh 教giáo 。 假giả 說thuyết 為vi 體thể 。 若nhược 執chấp 不bất 耻sỉ 為vi 二nhị 別biệt 相tướng 。 則tắc 應ưng 此thử 二nhị 。 體thể 無vô 差sai 別biệt 。 由do 斯tư 二nhị 法pháp 。 應ưng 不bất 俱câu 生sanh 。 非phi 受thọ 想tưởng 等đẳng 。 有hữu 此thử 義nghĩa 故cố 。 若nhược 待đãi 自tự 他tha 。 立lập 二nhị 別biệt 者giả 。 應ưng 非phi 實thật 有hữu 。 便tiện 違vi 聖thánh 教giáo 。 若nhược 許hứa 此thử 二nhị 。 實thật 而nhi 別biệt 起khởi 。 復phục 違vi 論luận 說thuyết 。 俱câu 徧biến 惡ác 心tâm 。 不bất 善thiện 心tâm 時thời 。 隨tùy 緣duyên 何hà 境cảnh 。 皆giai 有hữu 輕khinh 拒cự 善thiện 。 及cập 崇sùng 重trọng 惡ác 義nghĩa 。 故cố 此thử 二nhị 法pháp 。 俱câu 徧biến 惡ác 心tâm 。 所sở 緣duyên 不bất 異dị 。 無vô 別biệt 起khởi 失thất 。 然nhiên 諸chư 聖thánh 教giáo 。 說thuyết 不bất 顧cố 自tự 他tha 者giả 。 自tự 法pháp 名danh 自tự 。 世thế 間gian 名danh 他tha 。 或hoặc 即tức 此thử 中trung 。 拒cự 善thiện 崇sùng 惡ác 。 于vu 己kỷ 損tổn 益ích 。 名danh 自tự 他tha 故cố 。 而nhi 論luận 說thuyết 為vi 貪tham 等đẳng 分phần/phân 者giả 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 非phi 即tức 彼bỉ 性tánh 。
此thử 簡giản 明minh 不bất 耻sỉ 過quá 惡ác 。 為vi 慚tàm 愧quý 之chi 通thông 相tương/tướng 而nhi 非phi 別biệt 也dã 。 初sơ 設thiết 難nạn/nan 。 二nhị 顯hiển 體thể 。 三tam 通thông 妨phương 。 其kỳ 義nghĩa 如như 前tiền 慚tàm 愧quý 中trung 已dĩ 釋thích 。 對đối 之chi 可khả 知tri 。
○# 三tam 大đại 隨tùy (# 八bát )# 。 初sơ 釋thích 掉trạo 舉cử (# 至chí )# 八bát 不bất 正chánh 知tri 。
○# 初sơ 釋thích 掉trạo 舉cử (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị 。
○# 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 掉trạo 舉cử 。 令linh 心tâm 于vu 境cảnh 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 行hành 捨xả 。 奢xa 摩ma 他tha 為vi 業nghiệp 。
行hành 捨xả 令linh 心tâm 靜tĩnh 住trụ 。 此thử 令linh 于vu 境cảnh 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 故cố 障chướng 之chi 也dã 。 奢xa 摩ma 他tha 。 此thử 云vân 止chỉ 。 亦diệc 云vân 冺# 相tương/tướng 澄trừng 神thần 。 今kim 令linh 心tâm 于vu 境cảnh 動động 。 故cố 亦diệc 障chướng 之chi 也dã 。
○# 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị (# 三tam )# 。 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 三tam 第đệ 三tam 師sư 。
○# 初sơ 第đệ 一nhất 師sư 。
有hữu 義nghĩa 。 掉trạo 舉cử 貪tham 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 論luận 唯duy 說thuyết 此thử 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 此thử 由do 憶ức 昔tích 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 生sanh 故cố 。
初sơ 釋thích 唯duy 貪tham 分phần/phân 攝nhiếp 。 二nhị 證chứng 唯duy 貪tham 分phần/phân 位vị 。 三tam 原nguyên 唯duy 貪tham 分phần/phân 位vị 。
○# 二nhị 第đệ 二nhị 師sư 。
有hữu 義nghĩa 。 掉trạo 舉cử 非phi 唯duy 貪tham 攝nhiếp 。 論luận 說thuyết 掉trạo 舉cử 。 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 又hựu 掉trạo 舉cử 相tương/tướng 。 謂vị 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 說thuyết 是thị 煩phiền 惱não 共cộng 相tương 攝nhiếp 故cố 。 掉trạo 舉cử 離ly 此thử 。 無vô 別biệt 相tướng 故cố 。 雖tuy 依y 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 假giả 立lập 。 而nhi 貪tham 位vị 增tăng 。 說thuyết 為vi 貪tham 分phần/phân 。
此thử 師sư 不bất 說thuyết 分phần/phân 位vị 非phi 貪tham 。 但đãn 非phi 初sơ 師sư 唯duy 貪tham 攝nhiếp 耳nhĩ 。 證chứng 于vu 論luận 之chi 徧biến 染nhiễm 。 則tắc 瞋sân 癡si 等đẳng 之chi 皆giai 具cụ 。 豈khởi 是thị 唯duy 貪tham 分phần/phân 耶da 。 更cánh 申thân 己kỷ 解giải 是thị 共cộng 相tương 攝nhiếp 。 謂vị 掉trạo 舉cử 以dĩ 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 體thể 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 是thị 煩phiền 惱não 共cộng 相tương 。 以dĩ 諸chư 煩phiền 惱não 。 皆giai 有hữu 不bất 寂tịch 靜tĩnh 義nghĩa 。 掉trạo 舉cử 離ly 此thử 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 別biệt 相tướng 故cố 。 故cố 知tri 掉trạo 舉cử 是thị 煩phiền 惱não 共cộng 相tương 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 既ký 是thị 共cộng 相tương 。 何hà 說thuyết 為vi 貪tham 。 通thông 云vân 。 而nhi 貪tham 位vị 增tăng 。 說thuyết 為vi 貪tham 分phần/phân 。 此thử 師sư 之chi 解giải 雖tuy 是thị 。 而nhi 執chấp 離ly 此thử 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 無vô 別biệt 相tướng 故cố 。 則tắc 有hữu 未vị 盡tận 其kỳ 義nghĩa 于vu 不bất 寂tịch 靜tĩnh 者giả 。 下hạ 自tự 可khả 知tri 。
○# 三tam 第đệ 三tam 師sư 。
有hữu 義nghĩa 。 掉trạo 舉cử 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 如như 不bất 信tín 等đẳng 。 非phi 說thuyết 他tha 分phần/phân 體thể 便tiện 非phi 實thật 。 勿vật 不bất 信tín 等đẳng 亦diệc 假giả 有hữu 故cố 。 而nhi 論luận 說thuyết 為vi 世thế 俗tục 有hữu 者giả 。 如như 睡thụy 眠miên 等đẳng 。 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 掉trạo 舉cử 別biệt 相tướng 。 謂vị 即tức 囂hiêu 動động 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 若nhược 離ly 煩phiền 惱não 。 無vô 別biệt 此thử 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 奢xa 摩ma 他tha 。 故cố 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 非phi 此thử 別biệt 相tướng 。
初sơ 量lượng 明minh 別biệt 體thể 。 二nhị 破phá 初sơ 師sư 非phi 。 三tam 正chánh 中trung 體thể 相tướng 。 四tứ 破phá 次thứ 師sư 非phi 。 量lượng 明minh 別biệt 體thể 者giả 。 謂vị 掉trạo 舉cử 是thị 有hữu 法pháp 。 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 故cố 。 喻dụ 如như 不bất 信tín 等đẳng 。 不bất 信tín 徧biến 染nhiễm 心tâm 。 不bất 信tín 別biệt 有hữu 體thể 。 掉trạo 舉cử 徧biến 染nhiễm 心tâm 。 豈khởi 不bất 別biệt 有hữu 性tánh 。 破phá 初sơ 師sư 非phi 者giả 。 以dĩ 初sơ 師sư 引dẫn 論luận 唯duy 貪tham 分phần/phân 。 則tắc 掉trạo 舉cử 自tự 無vô 實thật 體thể 矣hĩ 。 故cố 破phá 云vân 。 非phi 說thuyết 他tha 分phần/phân 。 體thể 便tiện 非phi 實thật 。 勿vật 不bất 信tín 等đẳng 。 亦diệc 假giả 有hữu 故cố 。 恐khủng 難nạn 論luận 說thuyết 掉trạo 舉cử 是thị 世thế 俗tục 假giả 有hữu 。 今kim 有hữu 自tự 性tánh 。 即tức 實thật 矣hĩ 。 豈khởi 不bất 違vi 彼bỉ 論luận 說thuyết 假giả 有hữu 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 論luận 說thuyết 世thế 俗tục 有hữu 者giả 。 是thị 隨tùy 他tha 貪tham 相tương/tướng 說thuyết 。 例lệ 如như 睡thụy 眠miên 。 雖tuy 實thật 有hữu 體thể 。 隨tùy 他tha 無vô 明minh 相tướng 說thuyết 。 論luận 亦diệc 言ngôn 世thế 俗tục 有hữu 耳nhĩ 。 何hà 違vi 之chi 有hữu 耶da 。 三tam 正chánh 申thân 體thể 相tướng 者giả 。 掉trạo 舉cử 別biệt 相tướng 。 即tức 囂hiêu 動động 。 令linh 俱câu 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 不bất 寂tịch 靜tĩnh 故cố 。 四tứ 破phá 次thứ 師sư 非phi 曰viết 。 若nhược 離ly 煩phiền 惱não 。 無vô 別biệt 此thử 相tương/tướng 者giả 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 奢xa 摩ma 他tha 。 故cố 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 非phi 此thử 別biệt 相tướng 。 牒điệp 執chấp 正chánh 破phá 而nhi 結kết 其kỳ 非phi 也dã 。 意ý 顯hiển 不bất 應ưng 以dĩ 共cộng 而nhi 為vi 此thử 別biệt 。 別biệt 是thị 囂hiêu 動động 。
○# 二nhị 釋thích 惽hôn 沉trầm (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị 。
○# 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 惽hôn 沉trầm 。 令linh 心tâm 于vu 境cảnh 。 無vô 堪kham 任nhậm 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 輕khinh 安an 。 毘tỳ 鉢bát 舎# 那na 為vi 業nghiệp 。
無vô 堪kham 任nhậm 者giả 。 惽hôn 沉trầm 現hiện 前tiền 。 令linh 心tâm 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 無vô 所sở 負phụ 任nhậm 。 不bất 能năng 明minh 了liễu 。 色sắc 等đẳng 境cảnh 故cố 。 障chướng 輕khinh 安an 者giả 。 輕khinh 安an 遠viễn 離ly 麄# 重trọng/trùng 。 有hữu 勝thắng 堪kham 能năng 。 此thử 正chánh 麄# 重trọng/trùng 故cố 障chướng 之chi 。 障chướng 毘tỳ 鉢bát 舎# 那na 者giả 。 毘tỳ 鉢bát 舎# 那na 。 此thử 云vân 觀quán 。 亦diệc 云vân 起khởi 幻huyễn 消tiêu 塵trần 。 能năng 于vu 諸chư 境cảnh 。 明minh 了liễu 緣duyên 生sanh 。 此thử 則tắc 令linh 心tâm 。 無vô 所sở 堪kham 任nhậm 。 故cố 亦diệc 障chướng 之chi 。 總tổng 之chi 惽hôn 沉trầm 者giả 。 不bất 惟duy 不bất 得đắc 輕khinh 安an 。 亦diệc 且thả 不bất 能năng 入nhập 觀quán 。
○# 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị (# 三tam )# 。 初sơ 一nhất 解giải 二nhị 二nhị 解giải 三tam 三tam 解giải 。
○# 初sơ 一nhất 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 惽hôn 沉trầm 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 論luận 唯duy 說thuyết 此thử 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 。 惽hôn 昧muội 沉trầm 重trọng/trùng 是thị 癡si 相tương/tướng 故cố 。
○# 二nhị 二nhị 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 惽hôn 沉trầm 非phi 但đãn 癡si 攝nhiếp 。 謂vị 無vô 堪kham 任nhậm 。 是thị 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 無vô 堪kham 任nhậm 。 離ly 此thử 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 故cố 。 雖tuy 依y 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 假giả 立lập 。 而nhi 癡si 相tương/tướng 增tăng 。 但đãn 說thuyết 癡si 分phần/phân 。
煩phiền 惱não 非phi 但đãn 癡si 攝nhiếp 。 破phá 初sơ 解giải 也dã 。 謂vị 無vô 堪kham 任nhậm 是thị 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 。 申thân 己kỷ 釋thích 也dã 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 無vô 堪kham 任nhậm 。 離ly 此thử 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 故cố 原nguyên 已dĩ 釋thích 也dã 。 雖tuy 依y 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 假giả 立lập 。 而nhi 癡si 相tương/tướng 增tăng 。 但đãn 說thuyết 癡si 分phần/phân 。 通thông 妨phương 難nạn/nan 也dã 。 此thử 師sư 之chi 解giải 雖tuy 是thị 。 曰viết 離ly 此thử 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 故cố 。 則tắc 有hữu 未vị 盡tận 其kỳ 義nghĩa 于vu 無vô 堪kham 任nhậm 者giả 。 下hạ 自tự 顯hiển 之chi 。
○# 三tam 三tam 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 惽hôn 沉trầm 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 雖tuy 名danh 癡si 分phần/phân 。 而nhi 是thị 等đẳng 流lưu 。 如như 不bất 信tín 等đẳng 。 非phi 即tức 癡si 攝nhiếp 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 名danh 世thế 俗tục 有hữu 。 如như 睡thụy 眠miên 等đẳng 。 是thị 實thật 有hữu 性tánh 。 惽hôn 沉trầm 別biệt 相tướng 。 謂vị 即tức 懵mộng 重trọng/trùng 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 。 無vô 堪kham 任nhậm 故cố 。 若nhược 離ly 煩phiền 惱não 。 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 毘tỳ 鉢bát 舎# 那na 。 故cố 無vô 堪kham 任nhậm 。 非phi 此thử 別biệt 相tướng 。 此thử 與dữ 癡si 相tương/tướng 有hữu 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 癡si 于vu 境cảnh 迷mê 闇ám 為vi 相tương/tướng 。 正chánh 障chướng 無vô 癡si 而nhi 非phi 懵mộng 重trọng/trùng 。 惽hôn 沉trầm 于vu 境cảnh 懵mộng 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 正chánh 障chướng 輕khinh 安an 而nhi 非phi 迷mê 闇ám 。
初sơ 量lượng 明minh 別biệt 性tánh 。 量lượng 云vân 。 惽hôn 沉trầm 非phi 即tức 癡si 。 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 故cố 。 喻dụ 如như 不bất 信tín 等đẳng 。 次thứ 釋thích 通thông 妨phương 難nạn/nan 。 恐khủng 難nạn 云vân 。 既ký 別biệt 有hữu 性tánh 。 何hà 論luận 說thuyết 為vi 世thế 俗tục 有hữu 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 彼bỉ 論luận 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 名danh 世thế 俗tục 有hữu 。 例lệ 如như 睡thụy 眠miên 實thật 有hữu 性tánh 。 以dĩ 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 亦diệc 名danh 假giả 有hữu 。 比tỉ 之chi 可khả 知tri 。 三tam 正chánh 申thân 別biệt 相tướng 。 別biệt 相tướng 謂vị 即tức 懵mộng 重trọng/trùng 。 以dĩ 惽hôn 懵mộng 沉trầm 重trọng/trùng 。 令linh 俱câu 生sanh 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 無vô 所sở 堪kham 任nhậm 。 故cố 名danh 惽hôn 沉trầm 耳nhĩ 。 四tứ 破phá 次thứ 解giải 非phi 者giả 。 以dĩ 次thứ 解giải 云vân 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 皆giai 無vô 堪kham 任nhậm 。 離ly 此thử 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 。 故cố 破phá 云vân 。 若nhược 離ly 煩phiền 惱não 無vô 別biệt 惽hôn 沉trầm 相tương/tướng 者giả 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 毘tỳ 鉢bát 舎# 那na 。 既ký 別biệt 障chướng 觀quán 。 必tất 有hữu 別biệt 體thể 。 不bất 應ưng 以dĩ 共cộng 為vi 別biệt 。 故cố 無vô 堪kham 任nhậm 。 非phi 此thử 別biệt 相tướng 。 五ngũ 顯hiển 二nhị 相tương/tướng 別biệt 者giả 。 由do 前tiền 義nghĩa 說thuyết 惽hôn 沉trầm 即tức 癡si 。 此thử 顯hiển 差sai 別biệt 。 正chánh 破phá 前tiền 執chấp 也dã 。 癡si 以dĩ 迷mê 闇ám 為vi 相tương/tướng 。 正chánh 障chướng 無vô 癡si 而nhi 非phi 懵mộng 重trọng/trùng 。 惽hôn 沉trầm 以dĩ 懵mộng 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 正chánh 障chướng 輕khinh 安an 而nhi 非phi 迷mê 闇ám 。 此thử 懵mộng 重trọng/trùng 之chi 別biệt 于vu 癡si 相tương/tướng 者giả 也dã 。 惽hôn 沉trầm 既ký 有hữu 別biệt 相tướng 。 何hà 謂vị 離ly 此thử 而nhi 無vô 別biệt 耶da 。 量lượng 之chi 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。 通thông 之chi 妨phương 無vô 所sở 妨phương 。 惽hôn 沉trầm 既ký 以dĩ 懵mộng 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 次thứ 師sư 之chi 解giải 自tự 非phi 。 癡si 與dữ 懵mộng 重trọng/trùng 既ký 別biệt 。 別biệt 有hữu 自tự 相tương/tướng 無vô 疑nghi 矣hĩ 。 問vấn 。 既ký 以dĩ 懵mộng 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 前tiền 正chánh 釋thích 以dĩ 無vô 堪kham 任nhậm 者giả 非phi 耶da 。 曰viết 。 謂vị 即tức 懵mộng 重trọng/trùng 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 無vô 堪kham 任nhậm 故cố 。 是thị 于vu 全toàn 懵mộng 重trọng/trùng 之chi 處xứ 明minh 無vô 堪kham 任nhậm 耳nhĩ 。 思tư 之chi 。
○# 三tam 釋thích 不bất 信tín 。
云vân 何hà 不bất 信tín 。 于vu 實thật 德đức 能năng 。 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 心tâm 穢uế 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 淨tịnh 信tín 。 堕# 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 不bất 信tín 者giả 。 多đa 懈giải 怠đãi 故cố 。 不bất 信tín 三tam 相tương/tướng 。 翻phiên 信tín 應ưng 知tri 。 然nhiên 諸chư 染nhiễm 法pháp 。 各các 有hữu 別biệt 相tướng 唯duy 此thử 不bất 信tín 。 自tự 相tương 渾hồn 濁trược 。 復phục 能năng 渾hồn 濁trược 餘dư 心tâm 心tâm 所sở 。 如như 極cực 穢uế 物vật 。 自tự 穢uế 穢uế 他tha 。 是thị 故cố 說thuyết 此thử 。 心tâm 穢uế 為vi 性tánh 。 由do 不bất 信tín 故cố 。 于vu 實thật 德đức 能năng 。 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 非phi 別biệt 有hữu 性tánh 。 若nhược 于vu 餘dư 事sự 邪tà 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 是thị 此thử 因nhân 果quả 非phi 此thử 自tự 性tánh 。
初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。 次thứ 轉chuyển 釋thích 體thể 用dụng 。 三tam 簡giản 非phi 體thể 用dụng 。 正chánh 轉chuyển 二nhị 釋thích 可khả 知tri 。 簡giản 非phi 者giả 。 由do 不bất 信tín 故cố 。 于vu 實thật 德đức 能năng 。 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 非phi 別biệt 有hữu 性tánh 者giả 。 簡giản 不bất 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 非phi 不bất 信tín 體thể 也dã 。 若nhược 于vu 餘dư 事sự 。 邪tà 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 是thị 此thử 因nhân 果quả 。 非phi 此thử 自tự 性tánh 者giả 。 簡giản 邪tà 欲dục 勝thắng 解giải 。 非phi 不bất 信tín 體thể 也dã 。 一nhất 一nhất 翻phiên 上thượng 。 信tín 所sở 可khả 知tri 。
○# 四tứ 釋thích 懈giải 怠đãi (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 簡giản 異dị 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 。
云vân 何hà 懈giải 怠đãi 。 于vu 善thiện 惡ác 品phẩm 。 修tu 斷đoạn 事sự 中trung 。 懶lãn 堕# 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 精tinh 進tấn 增tăng 染nhiễm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 懈giải 怠đãi 者giả 。 滋tư 長trưởng 染nhiễm 故cố 。
懶lãn 堕# 于vu 善thiện 不bất 勤cần 修tu 。 于vu 惡ác 不bất 勤cần 斷đoạn 也dã 。 滋tư 長trưởng 懈giải 怠đãi 。 滋tư 潤nhuận 染nhiễm 法pháp 。 使sử 增tăng 勝thắng 故cố 。
○# 二nhị 簡giản 異dị 。
于vu 諸chư 染nhiễm 事sự 而nhi 策sách 勤cần 者giả 亦diệc 名danh 懈giải 怠đãi 。 退thoái 善thiện 法Pháp 故cố 。 于vu 無vô 記ký 事sự 而nhi 策sách 勤cần 者giả 。 于vu 諸chư 善thiện 品phẩm 無vô 進tiến 退thoái 故cố 。 是thị 欲dục 勝thắng 解giải 。 非phi 別biệt 有hữu 性tánh 。 如như 于vu 無vô 記ký 。 忍nhẫn 可khả 樂lạc 欲dục 。 非phi 淨tịnh 非phi 染nhiễm 。 無vô 信tín 不bất 信tín 。
恐khủng 疑nghi 于vu 諸chư 名danh 利lợi 等đẳng 策sách 勤cần 不bất 息tức 者giả 。 將tương 非phi 不bất 懈giải 怠đãi 耶da 。 故cố 曰viết 于vu 諸chư 染nhiễm 事sự 而nhi 策sách 勤cần 亦diệc 名danh 懈giải 怠đãi 。 以dĩ 退thoái 善thiện 法Pháp 故cố 。 則tắc 于vu 諸chư 善thiện 法Pháp 策sách 勤cần 。 不bất 名danh 懈giải 怠đãi 可khả 知tri 。 無vô 記ký 有hữu 四tứ 。 曰viết 威uy 儀nghi 工công 巧xảo 。 變biến 化hóa 異dị 熟thục 。 于vu 此thử 等đẳng 事sự 。 策sách 勵lệ 勤cần 行hành 。 善thiện 固cố 不bất 進tiến 。 亦diệc 無vô 所sở 退thoái 。 是thị 欲dục 勝thắng 解giải 所sở 攝nhiếp 。 非phi 別biệt 有hữu 性tánh 。 例lệ 之chi 如như 于vu 無vô 記ký 。 忍nhẫn 可khả 樂lạc 欲dục 。 是thị 欲dục 勝thắng 解giải 。 非phi 淨tịnh 故cố 無vô 信tín 。 非phi 染nhiễm 故cố 無vô 不bất 信tín 。
○# 五ngũ 釋thích 放phóng 逸dật (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 分phần 位vị 通thông 妨phương 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 放phóng 逸dật 。 于vu 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 。 不bất 能năng 防phòng 修tu 。 縱túng/tung 蕩đãng 為vi 性tánh 。 障chướng 不bất 放phóng 逸dật 。 增tăng 惡ác 損tổn 善thiện 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。
不bất 能năng 防phòng 修tu 等đẳng 者giả 。 放phóng 逸dật 之chi 力lực 。 于vu 染nhiễm 不bất 能năng 防phòng 。 于vu 淨tịnh 不bất 能năng 修tu 。 恣tứ 縱túng/tung 流lưu 蕩đãng 而nhi 為vi 體thể 也dã 。 染nhiễm 依y 此thử 增tăng 。 善thiện 依y 此thử 損tổn 。 增tăng 損tổn 是thị 能năng 依y 。 放phóng 逸dật 為vi 所sở 依y 也dã 。
○# 二nhị 分phần 位vị 通thông 妨phương 。
謂vị 由do 懈giải 怠đãi 。 及cập 貪tham 瞋sân 癡si 。 不bất 能năng 防phòng 修tu 染nhiễm 淨tịnh 品phẩm 法pháp 。 總tổng 名danh 放phóng 逸dật 非phi 別biệt 有hữu 體thể 。 雖tuy 慢mạn 疑nghi 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 此thử 能năng 。 而nhi 方phương 彼bỉ 四tứ 。 [執/力]# 用dụng 微vi 劣liệt 。 障chướng 三tam 善thiện 根căn 。 徧biến 策sách 法pháp 故cố 。 推thôi 究cứu 此thử 相tương/tướng 。 如như 不bất 放phóng 逸dật 。
初sơ 分phần/phân 位vị 。 二nhị 通thông 妨phương 。 三tam 比tỉ 例lệ 。 分phần/phân 位vị 者giả 。 離ly 貪tham 等đẳng 四tứ 法pháp 。 無vô 有hữu 別biệt 體thể 也dã 。 通thông 妨phương 者giả 。 恐khủng 難nạn 慢mạn 疑nghi 等đẳng 。 亦diệc 有hữu 不bất 防phòng 修tu 之chi 能năng 。 何hà 不bất 依y 之chi 而nhi 立lập 。 故cố 通thông 云vân 。 雖tuy 慢mạn 疑nghi 等đẳng 亦diệc 有hữu 此thử 能năng 。 而nhi 方phương 彼bỉ 四tứ 。 [執/力]# 用dụng 微vi 劣liệt 于vu 貪tham 等đẳng 之chi 障chướng 三tam 善thiện 根căn 。 精tinh 進tấn 之chi 徧biến 策sách 法pháp 故cố 也dã 。 若nhược 更cánh 詳tường 之chi 。 推thôi 究cứu 此thử 相tương/tướng 。 如như 不bất 放phóng 逸dật 。 反phản 顯hiển 之chi 而nhi 相tương/tướng 愈dũ 明minh 也dã 。
○# 六lục 釋thích 失thất 念niệm (# 二nhị )# 。 初sơ 正chánh 釋thích 二nhị 分phần 位vị 。
○# 初sơ 正chánh 釋thích 。
云vân 何hà 失thất 念niệm 。 于vu 諸chư 所sở 緣duyên 。 不bất 能năng 明minh 記ký 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 念niệm 。 散tán 亂loạn 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 失thất 念niệm 者giả 。 心tâm 散tán 亂loạn 故cố 。
○# 二nhị 分phần 位vị 。
有hữu 義nghĩa 。 失thất 念niệm 念niệm 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 說thuyết 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 應ưng 念niệm 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 失thất 念niệm 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 。 癡si 令linh 念niệm 失thất 。 故cố 名danh 失thất 念niệm 。 有hữu 義nghĩa 。 失thất 念niệm 俱câu 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 由do 前tiền 二nhị 文văn 。 影ảnh 畧lược 說thuyết 故cố 。 論luận 復phục 說thuyết 此thử 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。
初sơ 念niệm 。 二nhị 癡si 。 三tam 俱câu 。 俱câu 者giả 為vi 正chánh 。 由do 前tiền 二nhị 文văn 影ảnh 畧lược 者giả 。 謂vị 說thuyết 念niệm 影ảnh 畧lược 于vu 癡si 。 其kỳ 癡si 自tự 在tại 。 說thuyết 癡si 影ảnh 畧lược 于vu 念niệm 。 而nhi 念niệm 自tự 存tồn 。 且thả 論luận 說thuyết 失thất 念niệm 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 則tắc 唯duy 癡si 唯duy 念niệm 。 其kỳ 何hà 能năng 徧biến 。 以dĩ 唯duy 念niệm 。 則tắc 獨độc 于vu 曾tằng 習tập 。 非phi 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 皆giai 有hữu 曾tằng 習tập 。 唯duy 癡si 。 可khả 例lệ 知tri 矣hĩ 。 故cố 必tất 二nhị 俱câu 為vi 正chánh 。 問vấn 。 癡si 徧biến 染nhiễm 心tâm 。 何hà 謂vị 不bất 徧biến 。 曰viết 。 癡si 不bất 徧biến 癡si 。 又hựu 與dữ 癡si 俱câu 煩phiền 惱não 。 亦diệc 不bất 徧biến 故cố 。
○# 七thất 釋thích 散tán 亂loạn (# 二nhị )# 。 初sơ 體thể 用dụng 二nhị 分phần 位vị 。
○# 初sơ 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 散tán 亂loạn 。 于vu 諸chư 所sở 緣duyên 。 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 定định 惡ác 慧tuệ 所sở 依y 為vi 業nghiệp 。 謂vị 散tán 亂loạn 者giả 。 發phát 惡ác 慧tuệ 故cố 。
流lưu 蕩đãng 。 放phóng 曠khoáng 不bất 收thu 斂liểm 義nghĩa 。 謂vị 流lưu 而nhi 忘vong 返phản 。 蕩đãng 而nhi 不bất 息tức 。 能năng 障chướng 正chánh 定định 。 邪tà 惡ác 簡giản 擇trạch 。 依y 此thử 而nhi 發phát 生sanh 也dã 。 散tán 亂loạn 多đa 種chủng 。 約ước 之chi 有hữu 六lục 。 謂vị 作tác 意ý 心tâm 散tán 亂loạn 。 外ngoại 心tâm 散tán 亂loạn 。 內nội 心tâm 散tán 亂loạn 。 相tương/tướng 心tâm 散tán 亂loạn 。 麄# 重trọng/trùng 心tâm 散tán 亂loạn 。 自tự 性tánh 心tâm 散tán 亂loạn 。 作tác 意ý 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 棄khí 捨xả 大Đại 乘Thừa 相tương 應ứng 作tác 意ý 。 退thoái 習tập 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 相tương 應ứng 下hạ 劣liệt 作tác 意ý 。 外ngoại 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 正chánh 修tu 善thiện 時thời 。 于vu 外ngoại 妙diệu 五ngũ 欲dục 。 及cập 憒hội 閙náo 相tương/tướng 。 [尋-口+凡]# 思tư 隨tùy 煩phiền 惱não 等đẳng 。 內nội 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 正chánh 修tu 善thiện 時thời 。 或hoặc 由do 惽hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 下hạ 劣liệt 。 或hoặc 由do 味vị 著trước 諸chư 定định 。 或hoặc 由do 定định 中trung 種chủng 種chủng 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 惱não 亂loạn 其kỳ 心tâm 。 相tương/tướng 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 依y 止chỉ 外ngoại 相tướng 。 作tác 意ý 思tư 惟duy 。 內nội 境cảnh 相tướng 貌mạo 。 麄# 重trọng/trùng 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 內nội 作tác 意ý 為vi 緣duyên 。 生sanh 起khởi 諸chư 受thọ 。 由do 麄# 重trọng/trùng 身thân 故cố 。 計kế 我ngã 我ngã 所sở 。 自tự 性tánh 心tâm 散tán 亂loạn 者giả 。 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 。 由do 彼bỉ 自tự 性tánh 。 于vu 內nội 靜tĩnh 定định 。 無vô 功công 德đức 故cố 。 詳tường 如như 集tập 論luận 。
○# 二nhị 分phần 位vị (# 三tam )# 。 初sơ 初sơ 解giải 二nhị 次thứ 解giải 三tam 後hậu 解giải 。
○# 初sơ 初sơ 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 散tán 亂loạn 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 。
○# 二nhị 次thứ 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 散tán 亂loạn 貪tham 瞋sân 癡si 攝nhiếp 。 集tập 論luận 等đẳng 說thuyết 是thị 三tam 分phần/phân 故cố 。 說thuyết 癡si 分phần/phân 者giả 。 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 。 勝thắng 餘dư 法pháp 故cố 。 說thuyết 為vi 散tán 亂loạn 。
初sơ 標tiêu 立lập 。 次thứ 引dẫn 證chứng 。 三tam 通thông 妨phương 。 四tứ 解giải 釋thích 。 標tiêu 立lập 者giả 。 先tiên 立lập 義nghĩa 以dĩ 標tiêu 定định 云vân 散tán 亂loạn 貪tham 瞋sân 癡si 攝nhiếp 。 證chứng 于vu 集tập 論luận 之chi 說thuyết 可khả 知tri 。 然nhiên 說thuyết 散tán 亂loạn 獨độc 是thị 癡si 分phần/phân 者giả 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 以dĩ 癡si 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 此thử 說thuyết 必tất 三tam 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 果quả 何hà 所sở 謂vị 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 令linh 心tâm 流lưu 蕩đãng 。 勝thắng 餘dư 法pháp 故cố 。 初sơ 師sư 之chi 解giải 固cố 錯thác 。 此thử 師sư 之chi 解giải 亦diệc 非phi 。 至chí 下hạ 自tự 顯hiển 。
○# 三tam 後hậu 解giải 。
有hữu 義nghĩa 。 散tán 亂loạn 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 說thuyết 三tam 分phần/phân 者giả 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 如như 無vô 慚tàm 等đẳng 。 非phi 即tức 彼bỉ 攝nhiếp 。 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 名danh 世thế 俗tục 有hữu 。 散tán 亂loạn 別biệt 相tướng 。 謂vị 即tức 躁táo 擾nhiễu 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 。 皆giai 流lưu 蕩đãng 故cố 。 若nhược 離ly 彼bỉ 三tam 。 無vô 別biệt 自tự 體thể 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 三tam 摩ma 地địa 。 掉trạo 舉cử 散tán 亂loạn 二nhị 用dụng 何hà 別biệt 。 彼bỉ 令linh 易dị 解giải 。 此thử 令linh 易dị 緣duyên 。 雖tuy 一nhất 剎sát 那na 。 解giải 緣duyên 無vô 易dị 。 而nhi 于vu 相tương 續tục 。 有hữu 易dị 義nghĩa 故cố 。 染nhiễm 汙ô 心tâm 時thời 。 由do 掉trạo 亂loạn 力lực 。 常thường 應ưng 念niệm 念niệm 。 易dị 解giải 易dị 緣duyên 。 或hoặc 由do 念niệm 等đẳng 力lực 所sở 制chế 伏phục 。 如như 繫hệ 猿viên 猴hầu 。 有hữu 暫tạm 時thời 住trụ 。 故cố 掉trạo 與dữ 亂loạn 。 俱câu 徧biến 染nhiễm 心tâm 。
初sơ 量lượng 顯hiển 有hữu 體thể 。 次thứ 正chánh 申thân 自tự 體thể 。 三tam 斥xích 破phá 前tiền 非phi 。 四tứ 問vấn 答đáp 別biệt 義nghĩa 。 五ngũ 問vấn 答đáp 徧biến 染nhiễm 。 量lượng 顯hiển 有hữu 體thể 者giả 。 量lượng 云vân 。 散tán 亂loạn 是thị 有hữu 法pháp 。 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 非phi 貪tham 等đẳng 攝nhiếp 為vi 宗tông 。 因nhân 云vân 。 說thuyết 三tam 分phần/phân 者giả 。 是thị 彼bỉ 等đẳng 流lưu 。 非phi 分phần/phân 位vị 故cố 。 喻dụ 如như 無vô 慚tàm 等đẳng 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 說thuyết 三tam 分phần/phân 者giả 果quả 何hà 說thuyết 耶da 。 故cố 通thông 云vân 。 隨tùy 他tha 相tương/tướng 說thuyết 。 名danh 世thế 俗tục 有hữu 。 非phi 是thị 實thật 有hữu 。 正chánh 申thân 自tự 體thể 者giả 。 散tán 亂loạn 別biệt 相tướng 。 謂vị 即tức 躁táo 擾nhiễu 。 令linh 俱câu 生sanh 法pháp 。 皆giai 流lưu 蕩đãng 故cố 。 斥xích 破phá 前tiền 非phi 者giả 。 前tiền 執chấp 散tán 亂loạn 是thị 三tam 分phần/phân 攝nhiếp 。 離ly 三tam 無vô 別biệt 自tự 體thể 。 破phá 云vân 。 若nhược 離ly 彼bỉ 三tam 。 無vô 別biệt 自tự 體thể 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 障chướng 三tam 摩ma 地địa 。 以dĩ 既ký 別biệt 障chướng 定định 。 非phi 三tam 共cộng 相tương 也dã 明minh 矣hĩ 。 問vấn 答đáp 別biệt 義nghĩa 者giả 。 問vấn 云vân 。 意ý 謂vị 掉trạo 相tương/tướng 囂hiêu 動động 。 散tán 亂loạn 躁táo 擾nhiễu 。 相tương/tướng 既ký 有hữu 別biệt 。 作tác 用dụng 何hà 所sở 別biệt 耶da 。 答đáp 云vân 。 彼bỉ 掉trạo 舉cử 。 令linh 心tâm 念niệm 念niệm 轉chuyển 其kỳ 能năng 知tri 之chi 心tâm 而nhi 易dị 解giải 。 此thử 散tán 亂loạn 。 令linh 心tâm 時thời 時thời 更cánh 其kỳ 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 而nhi 易dị 緣duyên 。 是thị 用dụng 別biệt 也dã 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 當đương 生sanh 即tức 滅diệt 。 無vô 容dung 從tùng 此thử 轉chuyển 至chí 餘dư 方phương 。 豈khởi 有hữu 易dị 解giải 易dị 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 而nhi 曰viết 有hữu 別biệt 用dụng 耶da 。 故cố 為vi 通thông 云vân 。 雖tuy 一nhất 剎sát 那na 。 解giải 緣duyên 無vô 易dị 。 而nhi 于vu 纔tài 合hợp 即tức 解giải 。 纔tài 解giải 即tức 緣duyên 。 解giải 緣duyên 相tương 續tục 。 有hữu 易dị 義nghĩa 故cố 。 用dụng 有hữu 別biệt 也dã 。 問vấn 答đáp 徧biến 染nhiễm 者giả 。 問vấn 云vân 。 染nhiễm 汙ô 心tâm 時thời 。 由do 掉trạo 亂loạn 力lực 。 常thường 應ưng 念niệm 念niệm 。 易dị 解giải 易dị 緣duyên 方phương 顯hiển 此thử 二nhị 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 或hoặc 有hữu 染nhiễm 心tâm 不bất 易dị 之chi 時thời 。 此thử 應ưng 不bất 徧biến 耶da 。 故cố 釋thích 云vân 。 或hoặc 由do 念niệm 等đẳng 力lực 所sở 制chế 伏phục 。 如như 繫hệ 猿viên 猴hầu 有hữu 暫tạm 時thời 住trụ 義nghĩa 。 理lý 實thật 常thường 應ưng 念niệm 念niệm 。 易dị 解giải 易dị 緣duyên 。 俱câu 徧biến 染nhiễm 心tâm 也dã 。 已dĩ 上thượng 欲dục 其kỳ 逐trục 節tiết 分phân 明minh 。 故cố 致trí 解giải 釋thích 似tự 瑣tỏa 碎toái 耳nhĩ 。 若nhược 夫phu 脈mạch 絡lạc 大đại 意ý 。 使sử 章chương 旨chỉ 瞭# 然nhiên 。 則tắc 散tán 亂loạn 別biệt 有hữu 自tự 體thể 。 自tự 體thể 即tức 是thị 躁táo 擾nhiễu 。 躁táo 擾nhiễu 別biệt 能năng 障chướng 定định 。 豈khởi 得đắc 離ly 三tam 無vô 別biệt 自tự 體thể 耶da 。 是thị 則tắc 散tán 亂loạn 以dĩ 躁táo 擾nhiễu 為vi 體thể 。 既ký 別biệt 掉trạo 舉cử 囂hiêu 動động 之chi 相tướng 則tắc 散tán 亂loạn 易dị 緣duyên 之chi 用dụng 。 自tự 別biệt 掉trạo 舉cử 易dị 解giải 之chi 用dụng 矣hĩ 。 而nhi 染nhiễm 汙ô 心tâm 時thời 。 由do 此thử 掉trạo 舉cử 之chi 力lực 。 常thường 應ưng 念niệm 念niệm 。 易dị 解giải 易dị 緣duyên 。 或hoặc 由do 念niệm 等đẳng 制chế 伏phục 。 如như 繫hệ 猿viên 猴hầu 。 暫tạm 住trụ 而nhi 已dĩ 。 豈khởi 能năng 久cửu 耶da 。 故cố 掉trạo 與dữ 亂loạn 。 俱câu 徧biến 染nhiễm 心tâm 也dã 。 亦diệc 可khả 念niệm 等đẳng 。 即tức 念niệm 定định 。 若nhược 第đệ 七thất 相tương 應ứng 掉trạo 亂loạn 制chế 伏phục 者giả 。 是thị 第đệ 六lục 俱câu 正chánh 念niệm 正chánh 定định 。 若nhược 前tiền 六lục 掉trạo 亂loạn 而nhi 能năng 制chế 者giả 。 即tức 前tiền 六lục 邪tà 念niệm 邪tà 定định 。 此thử 中trung 意ý 指chỉ 後hậu 義nghĩa 。 是thị 以dĩ 結kết 云vân 。 俱câu 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 又hựu 易dị 解giải 乃nãi 以dĩ 境cảnh 從tùng 心tâm 。 易dị 緣duyên 是thị 以dĩ 心tâm 從tùng 境cảnh 耳nhĩ 。 解giải 緣duyên 無vô 易dị 。 正chánh 剎sát 那na 無vô 二nhị 。 相tương 續tục 有hữu 易dị 。 正chánh 剎sát 那na 用dụng 別biệt 。 相tương 續tục 者giả 。 解giải 緣duyên 脈mạch 脈mạch 。 易dị 自tự 綿miên 綿miên 于vu 脈mạch 脈mạch 耳nhĩ 。 微vi 乎hồ 淵uyên 哉tai 澄trừng 神thần 靜tĩnh 慮lự 。 研nghiên 之chi 可khả 見kiến 。 問vấn 。 躁táo 擾nhiễu 為vi 別biệt 相tướng 流lưu 蕩đãng 者giả 非phi 耶da 。 曰viết 。 全toàn 躁táo 擾nhiễu 于vu 流lưu 蕩đãng 。 流lưu 蕩đãng 之chi 躁táo 擾nhiễu 耳nhĩ 。
○# 八bát 不bất 正chánh 知tri (# 二nhị )# 。 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị 。
○# 初sơ 釋thích 體thể 用dụng 。
云vân 何hà 不bất 正chánh 知tri 。 于vu 所sở 觀quán 境cảnh 。 謬mậu 解giải 為vi 性tánh 。 能năng 障chướng 正chánh 知tri 。 毀hủy 犯phạm 為vi 業nghiệp 。 謂vị 不bất 正chánh 知tri 者giả 。 多đa 所sở 毀hủy 犯phạm 故cố 。
非phi 無vô 知tri 。 知tri 不bất 正chánh 耳nhĩ 。 故cố 于vu 所sở 觀quán 無vô 常thường 苦khổ 空không 等đẳng 義nghĩa 。 非phi 無vô 解giải 。 解giải 邪tà 謬mậu 耳nhĩ 。 邪tà 謬mậu 能năng 障chướng 善thiện 品phẩm 真chân 正chánh 知tri 解giải 。 毀hủy 犯phạm 身thân 口khẩu 意ý 三tam 。 而nhi 為vi 業nghiệp 用dụng 。 多đa 所sở 毀hủy 犯phạm 。 謂vị 亦diệc 有hữu 僥kiểu 倖hãnh 不bất 毀hủy 犯phạm 者giả 對đối 少thiểu 曰viết 多đa 。 又hựu 業nghiệp 管quản 于vu 解giải 。 解giải 謬mậu 而nhi 所sở 作tác 之chi 業nghiệp 。 益ích 謬mậu 曰viết 多đa 。 如như 言ngôn [婬-壬+(工/山)]# 欲dục 非phi 殺sát 非phi 偷thâu 。 之chi 類loại 是thị 也dã 。
○# 二nhị 明minh 分phần/phân 位vị 。
有hữu 義nghĩa 。 不bất 正chánh 知tri 。 慧tuệ 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 說thuyết 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 應ưng 慧tuệ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 正chánh 知tri 。 癡si 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 瑜du 伽già 說thuyết 此thử 是thị 癡si 分phần/phân 故cố 。 令linh 知tri 不bất 正chánh 。 名danh 不bất 正chánh 知tri 。 有hữu 義nghĩa 。 不bất 正chánh 知tri 俱câu 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 由do 前tiền 二nhị 文văn 。 影ảnh 畧lược 說thuyết 故cố 。 論luận 復phục 說thuyết 此thử 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。
初sơ 慧tuệ 攝nhiếp 。 二nhị 癡si 攝nhiếp 。 三tam 俱câu 攝nhiếp 。 俱câu 攝nhiếp 為vi 正chánh 。 俱câu 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 由do 前tiền 二nhị 文văn 。 影ảnh 畧lược 說thuyết 故cố 。 慧tuệ 影ảnh 畧lược 于vu 癡si 。 癡si 影ảnh 畧lược 于vu 慧tuệ 。 則tắc 二nhị 必tất 俱câu 可khả 知tri 。 又hựu 由do 論luận 說thuyết 此thử 徧biến 染nhiễm 心tâm 故cố 。 既ký 徧biến 染nhiễm 心tâm 。 此thử 二nhị 必tất 俱câu 。 以dĩ 二nhị 俱câu 能năng 徧biến 染nhiễm 故cố 。 上thượng 初sơ 釋thích 二nhị 十thập 種chủng 竟cánh 。
○# 二nhị 釋thích 并tinh 與dữ 及cập 。
與dữ 并tinh 及cập 言ngôn 。 顯hiển 隨tùy 煩phiền 惱não 。 非phi 唯duy 二nhị 十thập 。 雜tạp 事sự 等đẳng 說thuyết 。 貪tham 等đẳng 多đa 種chủng 。 隨tùy 煩phiền 惱não 故cố 。 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 。 亦diệc 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 是thị 前tiền 煩phiền 惱não 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 煩phiền 惱não 同đồng 類loại 。 餘dư 染nhiễm 汙ô 法pháp 。 但đãn 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 。 非phi 煩phiền 惱não 攝nhiếp 故cố 。 唯duy 說thuyết 。 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 非phi 煩phiền 惱não 。 唯duy 染nhiễm 麄# 故cố 。 此thử 餘dư 染nhiễm 法pháp 。 或hoặc 此thử 分phần/phân 位vị 。 或hoặc 此thử 等đẳng 流lưu 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 隨tùy 其kỳ 類loại 別biệt 。 如như 理lý 應ưng 知tri 。
顯hiển 攝nhiếp 義nghĩa 原nguyên 與dữ 并tinh 及cập 言ngôn 之chi 所sở 該cai 也dã 。 初sơ 牒điệp 證chứng 所sở 該cai 。 次thứ 原nguyên 釋thích 該cai 義nghĩa 。 然nhiên 綂# 括quát 正chánh 旨chỉ 。 與dữ 并tinh 及cập 言ngôn 。 一nhất 徃# 觀quán 之chi 。 不bất 過quá 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 貫quán 華hoa 偈kệ 之chi 助trợ 語ngữ 辭từ 耳nhĩ 。 似tự 無vô 該cai 及cập 之chi 義nghĩa 。 而nhi 論luận 云vân 顯hiển 隨tùy 煩phiền 惱não 。 非phi 唯duy 二nhị 十thập 者giả 。 固cố 有hữu 雜tạp 集tập 論luận 事sự 之chi 可khả 證chứng 。 豈khởi 無vô 旨chỉ 趣thú 之chi 可khả 原nguyên 乎hồ 。 故cố 云vân 亦diệc 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 非phi 煩phiền 惱não 攝nhiếp 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 等đẳng 也dã 。 意ý 以dĩ 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 。 亦diệc 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 二nhị 十thập 隨tùy 惑hoặc 。 不bất 離ly 于vu 六lục 種chủng 之chi 根căn 本bổn 。 此thử 餘dư 染nhiễm 法pháp 。 皆giai 此thử 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 餘dư 染nhiễm 法pháp 。 不bất 離ly 二nhị 十thập 之chi 隨tùy 惑hoặc 。 分phần/phân 位vị 等đẳng 流lưu 。 既ký 攝nhiếp 屬thuộc 而nhi 不bất 離ly 。 并tinh 與dữ 及cập 言ngôn 自tự 該cai 收thu 而nhi 不bất 失thất 。 葢# 曠khoáng 觀quán 源nguyên 流lưu 。 精tinh 研nghiên 差sai 別biệt 。 自tự 當đương 得đắc 意ý 于vu 言ngôn 外ngoại 。 非phi 強cường/cưỡng 為vi 增tăng 益ích 也dã 。 大đại 意ý 如như 此thử 。 詳tường 之chi 。 則tắc 多đa 種chủng 隨tùy 煩phiền 惱não 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 云vân 。 若nhược 雜tạp 事sự 中trung 。 世Thế 尊Tôn 所sở 說thuyết 。 諸chư 隨tùy 煩phiền 惱não 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 愁sầu 嘆thán 憂ưu 苦khổ 隨tùy 擾nhiễu 惱não 等đẳng 。 又hựu 云vân 尋tầm 伺tứ 惡ác 作tác 睡thụy 眠miên 。 此thử 四tứ 隨tùy 煩phiền 惱não 。 通thông 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 心tâm 起khởi 。 若nhược 有hữu 極cực 久cửu [尋-口+凡]# 求cầu 伺tứ 察sát 。 便tiện 令linh 身thân 疲bì 念niệm 失thất 。 心tâm 亦diệc 勞lao 損tổn 。 是thị 故cố [尋-口+凡]# 伺tứ 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 等đẳng 。 此thử 即tức 多đa 種chủng 隨tùy 煩phiền 惱não 也dã 。 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 。 隨tùy 根căn 本bổn 之chi 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 名danh 也dã 。 但đãn 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 隨tùy 二nhị 十thập 外ngoại 之chi 餘dư 染nhiễm 汙ô 法pháp 。 但đãn 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 也dã 。 亦diệc 煩phiền 惱não 攝nhiếp 。 煩phiền 惱não 指chỉ 根căn 本bổn 。 是thị 前tiền 煩phiền 惱não 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 原nguyên 亦diệc 攝nhiếp 之chi 故cố 也dã 。 不bất 言ngôn 分phần/phân 位vị 者giả 。 義nghĩa 自tự 具cụ 故cố 。 非phi 煩phiền 惱não 攝nhiếp 煩phiền 惱não 。 亦diệc 指chỉ 根căn 本bổn 。 非phi 攝nhiếp 故cố 者giả 。 原nguyên 但đãn 名danh 隨tùy 煩phiền 惱não 之chi 故cố 也dã 。 謂vị 非phi 煩phiền 惱não 唯duy 染nhiễm 麄# 者giả 。 謂vị [尋-口+凡]# 伺tứ 等đẳng 。 亦diệc 通thông 善thiện 淨tịnh 。 非phi 如như 二nhị 十thập 之chi 唯duy 染nhiễm 。 亦diệc 通thông 審thẩm 細tế 。 非phi 如như 二nhị 十thập 之chi 唯duy 麄# 。 此thử 餘dư 染nhiễm 法pháp 者giả 。 二nhị 十thập 之chi 外ngoại 。 餘dư 愁sầu 嘆thán 等đẳng 也dã 。 或hoặc 此thử 二nhị 十thập 之chi 差sai 別biệt 分phần/phân 位vị 。 無vô 自tự 體thể 故cố 。 或hoặc 此thử 二nhị 十thập 之chi 等đẳng 流lưu 同đồng 類loại 。 有hữu 自tự 體thể 故cố 。 雖tuy 不bất 定định 于vu 一nhất 。 而nhi 皆giai 此thử 二nhị 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 攝nhiếp 也dã 。 類loại 別biệt 不bất 易dị 知tri 。 隨tùy 其kỳ 類loại 別biệt 而nhi 如như 理lý 知tri 之chi 。 則tắc 似tự 置trí 差sai 別biệt 于vu 權quyền 度độ 耳nhĩ 。 何hà 難nạn/nan 乎hồ 其kỳ 輕khinh 重trọng 長trường 短đoản 也dã 耶da 。 上thượng 論luận 釋thích 隨tùy 惑hoặc 。 初sơ 正chánh 釋thích 頌tụng 文văn 竟cánh 。
○# 二nhị 餘dư 門môn 分phân 別biệt (# 十thập 二nhị )# 。 初sơ 假giả 實thật 差sai 別biệt 門môn (# 至chí )# 十thập 二nhị 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 門môn 。
○# 初sơ 假giả 實thật 差sai 別biệt 門môn 。
如như 是thị 二nhị 十thập 。 隨tùy 煩phiền 惱não 中trung 。 小tiểu 十thập 大đại 三tam 。 定định 是thị 假giả 有hữu 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 。 定định 是thị 實thật 有hữu 。 教giáo 理lý 成thành 故cố 。 掉trạo 舉cử 惽hôn 沉trầm 散tán 亂loạn 三tam 種chủng 。 有hữu 義nghĩa 是thị 假giả 。 有hữu 義nghĩa 是thị 實thật 。 所sở 引dẫn 理lý 教giáo 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。
自tự 此thử 而nhi 下hạ 。 皆giai 異dị 門môn 分phần/phân 攝nhiếp 。 使sử 精tinh 研nghiên 差sai 別biệt 無vô 所sở 濫lạm 也dã 。 今kim 先tiên 假giả 實thật 。 一nhất 定định 是thị 假giả 有hữu 。 謂vị 小tiểu 十thập 。 放phóng 逸dật 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 之chi 大đại 三tam 也dã 。 以dĩ 依y 根căn 本bổn 分phần/phân 位vị 立lập 故cố 。 二nhị 定định 是thị 實thật 有hữu 。 謂vị 中trung 二nhị 。 大đại 二nhị 。 三tam 雙song 通thông 假giả 實thật 。 謂vị 獨độc 是thị 大đại 三tam 。 大đại 約ước 假giả 者giả 。 自tự 無vô 其kỳ 體thể 。 是thị 前tiền 貪tham 瞋sân 等đẳng 分phần/phân 位vị 立lập 故cố 。 實thật 者giả 自tự 有hữu 實thật 體thể 。 是thị 前tiền 等đẳng 流lưu 性tánh 故cố 。 既ký 有hữu 教giáo 理lý 。 如như 前tiền 應ưng 知tri 。 故cố 不bất 更cánh 釋thích 。 然nhiên 通thông 假giả 實thật 者giả 。 如như 前tiền 或hoặc 貪tham 分phần/phân 癡si 分phần/phân 徧biến 染nhiễm 者giả 是thị 假giả 。 囂hiêu 動động 懵mộng 重trọng/trùng 躁táo 擾nhiễu 為vi 體thể 者giả 是thị 實thật 也dã 。
○# 二nhị 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 門môn 。
二nhị 十thập 皆giai 通thông 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 。 隨tùy 二nhị 煩phiền 惱não 。 [執/力]# 力lực 起khởi 故cố 。
隨tùy 二nhị [執/力]# 力lực 起khởi 者giả 。 謂vị 隨tùy 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 二nhị 煩phiền 惱não [執/力]# 力lực 起khởi 也dã 。 隨tùy 俱câu 生sanh 起khởi 。 謂vị 之chi 俱câu 生sanh 。 隨tùy 分phân 別biệt 起khởi 。 即tức 名danh 分phân 別biệt 。 既ký 通thông 二nhị 起khởi 。 故cố 皆giai 通thông 二nhị 。
○# 三tam 自tự 類loại 相tương 應ứng 門môn 。
此thử 二nhị 十thập 中trung 。 小tiểu 十thập 展triển 轉chuyển 。 定định 不bất 俱câu 起khởi 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 行hành 相tương/tướng 麄# 猛mãnh 。 各các 為vi 主chủ 故cố 。 中trung 二nhị 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 心tâm 俱câu 。 隨tùy 應ứng 皆giai 得đắc 小tiểu 大đại 俱câu 起khởi 。 論luận 說thuyết 大đại 八bát 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 。 展triển 轉chuyển 小tiểu 中trung 。 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 。 有hữu 處xứ 說thuyết 六lục 徧biến 染nhiễm 心tâm 者giả 。 惽hôn 掉trạo 增tăng 時thời 。 不bất 俱câu 起khởi 故cố 。 有hữu 處xứ 但đãn 說thuyết 五ngũ 徧biến 染nhiễm 者giả 。 以dĩ 惽hôn 掉trạo 等đẳng 。 違vi 唯duy 善thiện 故cố 。
初sơ 釋thích 自tự 類loại 相tương 應ứng 。 次thứ 通thông 諸chư 論luận 殊thù 說thuyết 。 小tiểu 十thập 展triển 轉chuyển 定định 不bất 俱câu 起khởi 者giả 。 一nhất 起khởi 二nhị 决# 不bất 起khởi 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 互hỗ 相tương 違vi 故cố 。 行hành 相tương/tướng 麄# 而nhi 且thả 猛mãnh 。 各các 為vi 主chủ 故cố 。 故cố 不bất 俱câu 起khởi 也dã 。 中trung 二nhị 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 心tâm 俱câu 。 小tiểu 大đại 隨tùy 中trung 。 皆giai 得đắc 俱câu 起khởi 。 曰viết 隨tùy 應ứng 者giả 。 以dĩ 不bất 徧biến 有hữu 覆phú 故cố 。 大đại 八bát 于vu 小tiểu 隨tùy 中trung 隨tùy 。 展triển 轉chuyển 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 。 以dĩ 論luận 說thuyết 大đại 八bát 徧biến 諸chư 染nhiễm 心tâm 故cố 也dã 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 瑜du 伽già 說thuyết 六lục 徧biến 染nhiễm 心tâm 者giả 何hà 耶da 。 通thông 云vân 。 以dĩ 惽hôn 沉trầm 增tăng 時thời 。 不bất 容dung 掉trạo 起khởi 。 掉trạo 舉cử 增tăng 時thời 。 不bất 容dung 惽hôn 起khởi 。 既ký 除trừ 此thử 二nhị 。 故cố 止chỉ 言ngôn 六lục 。 又hựu 恐khủng 難nạn 云vân 。 集tập 論luận 但đãn 說thuyết 五ngũ 徧biến 染nhiễm 者giả 何hà 耶da 。 通thông 云vân 。 以dĩ 惽hôn 掉trạo 不bất 信tín 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 解giải 通thông 二nhị 性tánh 。 違vi 唯duy 善thiện 法Pháp 。 除trừ 散tán 亂loạn 失thất 念niệm 不bất 正chánh 知tri 三tam 。 故cố 止chỉ 言ngôn 五ngũ 耳nhĩ 。 是thị 則tắc 時thời 多đa 時thời 寡quả 。 義nghĩa 各các 有hữu 取thủ 。 不bất 必tất 疑nghi 也dã 。
○# 四tứ 諸chư 識thức 俱câu 起khởi 門môn 。
此thử 唯duy 染nhiễm 故cố 。 非phi 第đệ 八bát 俱câu 。 第đệ 七thất 識thức 中trung 。 唯duy 有hữu 大đại 八bát 。 取thủ 捨xả 差sai 別biệt 。 如như 上thượng 應ưng 知tri 。 第đệ 六lục 識thức 俱câu 。 容dung 有hữu 一nhất 切thiết 。 小tiểu 十thập 麄# 猛mãnh 。 五ngũ 識thức 中trung 無vô 。 中trung 大đại 相tương 通thông 。 五ngũ 識thức 容dung 有hữu 。
第đệ 八bát 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 此thử 唯duy 染nhiễm 故cố 。 非phi 第đệ 八bát 俱câu 。 第đệ 七thất 有hữu 覆phú 無vô 記ký 。 故cố 唯duy 八bát 俱câu 。 曰viết 取thủ 捨xả 差sai 別biệt 。 如như 上thượng 應ưng 知tri 者giả 。 近cận 之chi 即tức 六lục 徧biến 五ngũ 徧biến 。 如như 上thượng 所sở 言ngôn 。 遠viễn 之chi 則tắc 四tứ 卷quyển 之chi 末mạt 。 諸chư 師sư 所sở 辯biện 也dã 。 六lục 識thức 于vu 小tiểu 中trung 大đại 三tam 。 一nhất 切thiết 容dung 俱câu 。 五ngũ 識thức 則tắc 唯duy 有hữu 大đại 中trung 而nhi 無vô 小tiểu 十thập 。 曰viết 相tương 通thông 者giả 。 中trung 大đại 自tự 類loại 俱câu 起khởi 不bất 同đồng 小tiểu 隨tùy 自tự 類loại 不bất 俱câu 。 前tiền 五ngũ 是thị 自tự 類loại 俱câu 起khởi 。 故cố 亦diệc 容dung 有hữu 。
○# 五ngũ 諸chư 受thọ 相tương 應ứng 門môn 。
由do 斯tư 中trung 大đại 。 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 有hữu 義nghĩa 。 小tiểu 十thập 除trừ 三tam 。 忿phẫn 等đẳng 唯duy 喜hỷ 憂ưu 捨xả 三tam 受thọ 相tương 應ứng 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 四tứ 俱câu 除trừ 苦khổ 。 有hữu 義nghĩa 忿phẫn 等đẳng 四tứ 俱câu 除trừ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 五ngũ 受thọ 俱câu 起khởi 。 意ý 有hữu 苦khổ 受thọ 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 此thử 受thọ 俱câu 相tương/tướng 。 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 實thật 義nghĩa 如như 是thị 。 若nhược 隨tùy 麄# 相tương/tướng 。 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 害hại 憂ưu 捨xả 俱câu 。 覆phú 慳san 喜hỷ 捨xả 。 餘dư 三tam 增tăng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 中trung 大đại 隨tùy 麄# 。 亦diệc 如như 實thật 義nghĩa 。
于vu 小tiểu 中trung 大đại 三tam 。 據cứ 實thật 論luận 諸chư 受thọ 之chi 相tướng 應ưng 也dã 。 初sơ 明minh 實thật 義nghĩa 。 次thứ 約ước 麄# 顯hiển 。 承thừa 上thượng 而nhi 斷đoạn 其kỳ 相tương 應ứng 之chi 受thọ 曰viết 由do 斯tư 中trung 大đại 二nhị 隨tùy 。 是thị 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 也dã 。 然nhiên 則tắc 小tiểu 十thập 果quả 何hà 受thọ 耶da 。 此thử 有hữu 二nhị 解giải 。 初sơ 解giải 云vân 。 小tiểu 十thập 除trừ 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 忿phẫn 等đẳng 七thất 種chủng 。 唯duy 憂ưu 喜hỷ 捨xả 三tam 受thọ 相tương 應ứng 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 四tứ 受thọ 相tương 應ứng 。 而nhi 除trừ 苦khổ 受thọ 。 次thứ 解giải 云vân 。 忿phẫn 等đẳng 小tiểu 七thất 。 四tứ 受thọ 相tương 應ứng 而nhi 除trừ 樂nhạo 視thị 初sơ 解giải 增tăng 苦khổ 受thọ 矣hĩ 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 五ngũ 受thọ 俱câu 起khởi 。 視thị 初sơ 解giải 亦diệc 增tăng 苦khổ 受thọ 矣hĩ 。 其kỳ 意ý 以dĩ 為vi 第đệ 六lục 意ý 識thức 有hữu 苦khổ 受thọ 。 前tiền 已dĩ 說thuyết 故cố 。 雖tuy 其kỳ 次thứ 愈dũ 于vu 前tiền 。 而nhi 總tổng 之chi 皆giai 未vị 盡tận 也dã 。 若nhược 盡tận 此thử 受thọ 俱câu 相tương/tướng 。 必tất 合hợp 于vu 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 而nhi 後hậu 可khả 。 何hà 則tắc 。 由do 前tiền 云vân 貪tham 瞋sân 癡si 三tam 。 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 容dung 與dữ 五ngũ 受thọ 相tương 應ứng 。 此thử 中trung 忿phẫn 等đẳng 小tiểu 七thất 。 即tức 前tiền 瞋sân 等đẳng 分phần/phân 位vị 。 彼bỉ 既ký 五ngũ 俱câu 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 故cố 云vân 此thử 小tiểu 受thọ 相tương/tướng 。 例lệ 前tiền 煩phiền 惱não 所sở 說thuyết 。 實thật 義nghĩa 如như 是thị 。 故cố 知tri 二nhị 十thập 皆giai 通thông 五ngũ 受thọ 。 義nghĩa 方phương 盡tận 耳nhĩ 。 然nhiên 但đãn 取thủ 麄# 顯hiển 之chi 相tướng 而nhi 說thuyết 。 則tắc 小tiểu 相tương/tướng 者giả 。 忿phẫn 恨hận 惱não 嫉tật 害hại 。 是thị 根căn 本bổn 瞋sân 一nhất 分phần/phân 攝nhiếp 。 與dữ 憂ưu 捨xả 相tương 應ứng 。 覆phú 慳san 是thị 根căn 本bổn 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 與dữ 喜hỷ 捨xả 相tương 應ứng 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 亦diệc 貪tham 癡si 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 喜hỷ 樂lạc 捨xả 三tam 相tương 應ứng 。 若nhược 夫phu 中trung 大đại 二nhị 隨tùy 。 隨tùy 麄# 相tương/tướng 而nhi 說thuyết 俱câu 受thọ 者giả 。 則tắc 亦diệc 如như 前tiền 實thật 義nghĩa 。 必tất 具cụ 五ngũ 受thọ 問vấn 。 既ký 云vân 此thử 受thọ 俱câu 相tương/tướng 。 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 實thật 義nghĩa 如như 是thị 。 則tắc 小tiểu 隨tùy 必tất 俱câu 五ngũ 受thọ 又hựu 約ước 麄# 相tương/tướng 說thuyết 者giả 何hà 也dã 。 曰viết 。 因nhân 前tiền 二nhị 師sư 。 或hoặc 三tam 或hoặc 七thất 。 受thọ 多đa 受thọ 少thiểu 。 其kỳ 解giải 不bất 同đồng 。 故cố 即tức 約ước 麄# 相tương/tướng 以dĩ 顯hiển 。 亦diệc 可khả 如như 是thị 說thuyết 耳nhĩ 。 非phi 取thủ 必tất 于vu 此thử 也dã 。 實thật 則tắc 小tiểu 隨tùy 必tất 俱câu 五ngũ 受thọ 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。
○# 六lục 別biệt 境cảnh 俱câu 起khởi 門môn 。
如như 是thị 二nhị 十thập 。 與dữ 別biệt 境cảnh 五ngũ 。 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 染nhiễm 念niệm 染nhiễm 慧tuệ 。 雖tuy 非phi 念niệm 慧tuệ 俱câu 。 而nhi 癡si 分phần/phân 者giả 亦diệc 得đắc 相tương 應ứng 故cố 。 念niệm 亦diệc 緣duyên 。 現hiện 曾tằng 習tập 類loại 境cảnh 。 忿phẫn 亦diệc 得đắc 緣duyên 剎sát 那na 過quá 去khứ 。 故cố 忿phẫn 與dữ 念niệm 亦diệc 得đắc 相tương 應ứng 。 染nhiễm 定định 起khởi 時thời 。 心tâm 亦diệc 躁táo 擾nhiễu 。 故cố 亂loạn 與dữ 定định 。 相tương 應ứng 無vô 失thất 。
明minh 二nhị 十thập 與dữ 別biệt 境cảnh 相tướng 應ưng 也dã 。 初sơ 正chánh 明minh 俱câu 起khởi 次thứ 難nạn/nan 問vấn 發phát 明minh 。 不bất 相tương 違vi 故cố 。 正chánh 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 也dã 。 然nhiên 恐khủng 難nạn 云vân 。 既ký 忿phẫn 等đẳng 二nhị 十thập 。 與dữ 別biệt 境cảnh 五ngũ 所sở 皆giai 容dung 俱câu 起khởi 。 敢cảm 問vấn 二nhị 十thập 中trung 失thất 念niệm 是thị 染nhiễm 念niệm 。 不bất 正chánh 知tri 是thị 染nhiễm 慧tuệ 。 此thử 二nhị 念niệm 慧tuệ 一nhất 分phần/phân 所sở 攝nhiếp 。 豈khởi 有hữu 念niệm 慧tuệ 復phục 與dữ 念niệm 慧tuệ 俱câu 耶da 。 故cố 釋thích 云vân 。 此thử 二nhị 癡si 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 得đắc 與dữ 念niệm 慧tuệ 俱câu 故cố 。 又hựu 恐khủng 難nạn 云vân 。 念niệm 緣duyên 曾tằng 習tập 境cảnh 。 忿phẫn 緣duyên 現hiện 前tiền 境cảnh 。 所sở 緣duyên 不bất 同đồng 。 寧ninh 得đắc 俱câu 耶da 。 故cố 釋thích 云vân 。 念niệm 亦diệc 緣duyên 現hiện 曾tằng 習tập 類loại 境cảnh 。 退thoái 念niệm 于vu 後hậu 矣hĩ 。 忿phẫn 亦diệc 得đắc 緣duyên 剎sát 那na 過quá 去khứ 境cảnh 。 進tiến 忿phẫn 于vu 前tiền 矣hĩ 。 類loại 者giả 。 謂vị 有hữu 現hiện 境cảnh 。 類loại 似tự 曾tằng 習tập 境cảnh 故cố 。 更cánh 恐khủng 難nạn 云vân 。 定định 亂loạn 相tương 違vi 。 何hà 容dung 俱câu 起khởi 。 故cố 釋thích 云vân 。 染nhiễm 定định 起khởi 時thời 。 心tâm 亦diệc 躁táo 擾nhiễu 。 故cố 亂loạn 與dữ 定định 。 相tương 應ứng 無vô 失thất 。
○# 七thất 根căn 本bổn 相tương 應ứng 門môn 。
中trung 二nhị 大đại 八bát 十thập 煩phiền 惱não 俱câu 。 小tiểu 十thập 定định 非phi 見kiến 疑nghi 俱câu 起khởi 。 此thử 相tương/tướng 麄# 動động 。 彼bỉ 審thẩm 細tế 故cố 。 忿phẫn 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 容dung 慢mạn 癡si 俱câu 。 非phi 貪tham 恚khuể 並tịnh 。 是thị 瞋sân 分phần/phân 故cố 。 慳san 癡si 慢mạn 俱câu 。 非phi 貪tham 瞋sân 並tịnh 。 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 憍kiêu 唯duy 癡si 俱câu 。 與dữ 慢mạn 解giải 別biệt 。 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 覆phú 誑cuống 與dữ 謟siểm 。 貪tham 癡si 慢mạn 俱câu 。 行hành 相tương/tướng 無vô 違vi 。 貪tham 癡si 分phần/phân 故cố 。
明minh 根căn 隨tùy 相tương 應ứng 門môn 也dã 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 十thập 煩phiền 惱não 俱câu 者giả 。 中trung 隨tùy 二nhị 。 大đại 隨tùy 八bát 。 與dữ 十thập 根căn 本bổn 相tương 應ứng 也dã 。 小tiểu 十thập 定định 非phi 見kiến 疑nghi 俱câu 起khởi 者giả 。 以dĩ 小tiểu 隨tùy 麄# 動động 。 見kiến 疑nghi 審thẩm 細tế 故cố 也dã 。 忿phẫn 恨hận 惱não 與dữ 嫉tật 害hại 五ngũ 法pháp 。 容dung 與dữ 癡si 慢mạn 俱câu 者giả 。 以dĩ 所sở 蔑miệt 所sở 憎tăng 。 境cảnh 可khả 同đồng 故cố 。 癡si 徧biến 染nhiễm 故cố 。 非phi 貪tham 瞋sân 並tịnh 。 是thị 瞋sân 分phần/phân 者giả 。 愛ái 憎tăng 二nhị 境cảnh 。 必tất 不bất 同đồng 故cố 。 瞋sân 更cánh 不bất 與dữ 瞋sân 同đồng 起khởi 故cố 。 慳san 與dữ 癡si 慢mạn 。 容dung 俱câu 起khởi 者giả 。 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 癡si 徧biến 染nhiễm 故cố 。 所sở 染nhiễm 所sở 恃thị 。 境cảnh 可khả 同đồng 故cố 。 非phi 貪tham 瞋sân 並tịnh 者giả 。 貪tham 非phi 貪tham 俱câu 故cố 。 愛ái 憎tăng 境cảnh 別biệt 故cố 。 憍kiêu 唯duy 癡si 俱câu 者giả 。 不bất 與dữ 瞋sân 貪tham 慢mạn 俱câu 也dã 。 不bất 與dữ 慢mạn 俱câu 者giả 。 貪tham 下hạ 慢mạn 高cao 故cố 也dã 。 是thị 貪tham 分phần/phân 故cố 。 不bất 與dữ 貪tham 瞋sân 並tịnh 故cố 也dã 。 誑cuống 覆phú 與dữ 謟siểm 。 貪tham 癡si 慢mạn 俱câu 者giả 。 良lương 以dĩ 行hành 相tương/tướng 無vô 違vi 。 是thị 貪tham 癡si 分phần/phân 故cố 。 此thử 三tam 癡si 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 不bất 與dữ 貪tham 慢mạn 違vi 。 貪tham 分phần/phân 攝nhiếp 者giả 。 不bất 與dữ 癡si 違vi 。 不bất 類loại 憍kiêu 唯duy 貪tham 分phần/phân 。 與dữ 彼bỉ 慢mạn 解giải 別biệt 也dã 。
○# 八bát 三tam 性tánh 相tướng 攝nhiếp 門môn 。
小tiểu 七thất 中trung 二nhị 。 唯duy 不bất 善thiện 攝nhiếp 。 小tiểu 三tam 大đại 八bát 。 亦diệc 通thông 無vô 記ký 。
忿phẫn 等đẳng 七thất 小tiểu 及cập 中trung 隨tùy 二nhị 。 唯duy 不bất 善thiện 性tánh 所sở 攝nhiếp 。 謟siểm 誑cuống 憍kiêu 三tam 。 與dữ 大đại 隨tùy 八bát 。 不bất 惟duy 不bất 善thiện 。 亦diệc 通thông 無vô 記ký 所sở 攝nhiếp 。
○# 九cửu 界giới 攝nhiếp 現hiện 緣duyên 門môn 。
小tiểu 七thất 中trung 二nhị 。 唯duy 欲dục 界giới 攝nhiếp 。 誑cuống 謟siểm 欲dục 色sắc 。 餘dư 通thông 三tam 界giới 。 生sanh 在tại 下hạ 地địa 。 容dung 起khởi 上thượng 十thập 一nhất 。 躭đam 定định 與dữ 他tha 。 起khởi 憍kiêu 誑cuống 謟siểm 故cố 。 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 。 起khởi 下hạ 後hậu 十thập 。 邪tà 見kiến 愛ái 俱câu 。 容dung 起khởi 彼bỉ 故cố 。 小tiểu 十thập 生sanh 上thượng 。 無vô 由do 起khởi 下hạ 。 非phi 正chánh 潤nhuận 生sanh 及cập 謗báng 滅diệt 故cố 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 。 下hạ 亦diệc 緣duyên 上thượng 。 上thượng 緣duyên 貪tham 等đẳng 。 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 小tiểu 十thập 下hạ 不bất 緣duyên 上thượng 。 行hành 相tương/tướng 麄# 近cận 。 不bất 遠viễn 取thủ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 。 嫉tật 等đẳng 亦diệc 得đắc 緣duyên 上thượng 。 于vu 勝thắng 地địa 法pháp 。 生sanh 嫉tật 等đẳng 故cố 。 大đại 八bát 謟siểm 誑cuống 。 上thượng 亦diệc 緣duyên 下hạ 。 下hạ 緣duyên 慢mạn 等đẳng 。 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 梵Phạm 于vu 釋Thích 子tử 。 起khởi 謟siểm 誑cuống 故cố 。 憍kiêu 不bất 緣duyên 下hạ 。 非phi 所sở 恃thị 故cố 。
初sơ 判phán 界giới 攝nhiếp 二nhị 明minh 現hiện 起khởi 。 三Tam 明Minh 相tương/tướng 緣duyên 。 先tiên 判phán 界giới 攝nhiếp 者giả 。 小tiểu 隨tùy 七thất 種chủng 。 中trung 隨tùy 二nhị 種chủng 。 唯duy 欲dục 界giới 有hữu 。 以dĩ 上thượng 二nhị 界giới 無vô 瞋sân 。 則tắc 無vô 忿phẫn 恨hận 與dữ 惱não 嫉tật 害hại 。 行hành 四tứ 無vô 量lượng 則tắc 無vô 慳san 。 行hành 十Thập 善Thiện 法Pháp 。 故cố 無vô 覆phú 也dã 。 誑cuống 謟siểm 二nhị 種chủng 。 唯duy 欲dục 色sắc 二nhị 界giới 。 不bất 通thông 無vô 色sắc 。 餘dư 小tiểu 隨tùy 憍kiêu 。 及cập 大đại 隨tùy 八bát 。 皆giai 通thông 三tam 界giới 現hiện 起khởi 者giả 。 生sanh 在tại 下hạ 地địa 。 容dung 起khởi 上thượng 惑hoặc 十thập 一nhất 種chủng 。 謂vị 憍kiêu 誑cuống 謟siểm 及cập 大đại 八bát 也dã 。 躭đam 定định 于vu 他tha 。 起khởi 憍kiêu 誑cuống 謟siểm 者giả 。 謂vị 如như 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 地địa 等đẳng 異dị 生sanh 。 得đắc 初sơ 靜tĩnh 慮lự 等đẳng 。 自tự 謂vị 淨tịnh 妙diệu 。 深thâm 生sanh 躭đam 著trước 。 故cố 于vu 上thượng 地địa 有hữu 情tình 而nhi 起khởi 憍kiêu 等đẳng 。 此thử 即tức 下hạ 地địa 起khởi 上thượng 小tiểu 三tam 。 而nhi 大đại 八bát 徧biến 染nhiễm 之chi 義nghĩa 可khả 知tri 。 若nhược 生sanh 上thượng 地địa 。 起khởi 下hạ 後hậu 十thập 者giả 。 謂vị 中trung 二nhị 大đại 八bát 是thị 也dã 。 以dĩ 邪tà 見kiến 愛ái 俱câu 。 容dung 起khởi 彼bỉ 故cố 。 邪tà 見kiến 俱câu 者giả 。 謂vị 生sanh 于vu 第đệ 四tứ 定định 。 中trung 有hữu 中trung 謗báng 解giải 脫thoát 。 容dung 與dữ 後hậu 十thập 而nhi 俱câu 起khởi 故cố 。 愛ái 俱câu 者giả 。 身thân 在tại 上thượng 地địa 。 將tương 生sanh 下hạ 時thời 。 起khởi 下hạ 潤nhuận 生sanh 俱câu 生sanh 愛ái 者giả 。 容dung 與dữ 後hậu 十thập 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 小tiểu 十thập 生sanh 上thượng 。 無vô 由do 起khởi 下hạ 者giả 。 此thử 非phi 正chánh 潤nhuận 生sanh 。 及cập 正chánh 謗báng 滅diệt 故cố 。 正chánh 潤nhuận 謂vị 俱câu 生sanh 愛ái 。 謗báng 滅diệt 謂vị 邪tà 見kiến 也dã 相tương/tướng 緣duyên 者giả 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 。 下hạ 惑hoặc 亦diệc 緣duyên 于vu 上thượng 。 以dĩ 上thượng 緣duyên 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 上thượng 緣duyên 貪tham 者giả 。 如như 前tiền 云vân 。 求cầu 上thượng 地địa 生sanh 。 味vị 上thượng 定định 者giả 。 即tức 上thượng 緣duyên 貪tham 。 大đại 八bát 徧biến 染nhiễm 。 容dung 與dữ 此thử 貪tham 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 于vu 瞋sân 等đẳng 。 前tiền 云vân 既ký 說thuyết 瞋sân 恚khuể 憎tăng 嫉tật 滅diệt 道đạo 。 亦diệc 應ưng 憎tăng 嫉tật 離ly 欲dục 地địa 者giả 。 即tức 上thượng 緣duyên 瞋sân 。 中trung 大đại 二nhị 隨tùy 。 容dung 與dữ 此thử 瞋sân 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 小tiểu 十thập 相tương/tướng 緣duyên 。 其kỳ 解giải 不bất 同đồng 。 一nhất 解giải 云vân 下hạ 不bất 緣duyên 上thượng 。 一nhất 解giải 云vân 亦diệc 得đắc 緣duyên 上thượng 。 或hoặc 緣duyên 不bất 緣duyên 。 二nhị 說thuyết 兼kiêm 備bị 為vi 是thị 。 若nhược 夫phu 上thượng 地địa 緣duyên 下hạ 。 則tắc 大đại 八bát 謟siểm 誑cuống 。 上thượng 亦diệc 緣duyên 下hạ 。 以dĩ 下hạ 緣duyên 慢mạn 等đẳng 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 謂vị 如như 前tiền 云vân 。 說thuyết 生sanh 上thượng 者giả 。 于vu 下hạ 有hữu 情tình 。 恃thị 己kỷ 勝thắng 德đức 而nhi 陵lăng 彼bỉ 者giả 。 得đắc 與dữ 大đại 八bát 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 上thượng 之chi 梵Phạm 天Thiên 。 于vu 下hạ 釋Thích 子tử 。 起khởi 謟siểm 誑cuống 故cố 。 至chí 于vu 憍kiêu 之chi 一nhất 法pháp 。 即tức 不bất 緣duyên 下hạ 。 以dĩ 下hạ 地địa 法pháp 。 非phi 上thượng 地địa 有hữu 情tình 所sở 恃thị 自tự 盛thịnh 事sự 故cố 。 問vấn 。 慢mạn 得đắc 緣duyên 下hạ 。 憍kiêu 何hà 不bất 緣duyên 。 曰viết 。 慢mạn 兼kiêm 所sở 陵lăng 。 故cố 得đắc 緣duyên 下hạ 。 憍kiêu 但đãn 所sở 恃thị 。 故cố 不bất 緣duyên 也dã 。 問vấn 。 梵Phạm 王Vương 謟siểm 誑cuống 云vân 何hà 。 曰viết 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 謂vị 梵Phạm 王Vương 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 。 我ngã 亦diệc 不bất 知tri 。 四tứ 大đại 何hà 處xứ 無vô 餘dư 滅diệt 盡tận 等đẳng 。 又hựu 梵Phạm 王Vương 于vu 自tự 眾chúng 中trung 匿nặc 己kỷ 情tình 事sự 。 現hiện 相tướng 誑cuống 惑hoặc 。 馬mã 勝thắng 比Bỉ 丘Khâu 等đẳng 是thị 也dã 。
○# 十thập 學học 等đẳng 三tam 攝nhiếp 門môn 。
二nhị 十thập 皆giai 非phi 學học 無Vô 學Học 攝nhiếp 。 此thử 但đãn 是thị 染nhiễm 。 彼bỉ 唯duy 淨tịnh 故cố 。
非phi 學học 無Vô 學Học 。 意ý 顯hiển 唯duy 是thị 非phi 二nhị 位vị 攝nhiếp 。 此thử 但đãn 是thị 染nhiễm 。 彼bỉ 唯duy 淨tịnh 故cố 。 敵địch 體thể 相tướng 違vi 。 故cố 皆giai 非phi 攝nhiếp 。
○# 十thập 一nhất 見kiến 斷đoạn 等đẳng 攝nhiếp 門môn 。
後hậu 十thập 唯duy 通thông 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 。 與dữ 二nhị 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 。 隨tùy 迷mê 諦đế 相tướng 。 或hoặc 總tổng 或hoặc 別biệt 。 煩phiền 惱não 俱câu 生sanh 。 故cố 隨tùy 所sở 應ưng 。 皆giai 通thông 四tứ 部bộ 。 迷mê 諦đế 親thân 踈sơ 等đẳng 。 皆giai 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 前tiền 十thập 有hữu 義nghĩa 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 緣duyên 麄# 事sự 境cảnh 。 任nhậm 運vận 生sanh 故cố 。 有hữu 義nghĩa 亦diệc 通thông 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 。 依y 二nhị 煩phiền 惱não [執/力]# 力lực 起khởi 故cố 。 緣duyên 他tha 見kiến 等đẳng 。 生sanh 忿phẫn 等đẳng 故cố 。 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 。 隨tùy 所sở 應ưng 緣duyên 總tổng 別biệt 惑hoặc 力lực 皆giai 通thông 四tứ 部bộ 。 此thử 中trung 有hữu 義nghĩa 忿phẫn 等đẳng 但đãn 緣duyên 迷mê 諦đế 惑hoặc 生sanh 非phi 親thân 迷mê 諦đế 。 行hành 相tương/tướng 麄# 淺thiển 。 不bất 深thâm 取thủ 故cố 。 有hữu 義nghĩa 嫉tật 等đẳng 亦diệc 親thân 迷mê 諦đế 。 于vu 滅diệt 道đạo 等đẳng 。 生sanh 嫉tật 等đẳng 故cố 。
初sơ 釋thích 後hậu 十thập 惑hoặc 。 次thứ 釋thích 前tiền 十thập 惑hoặc 。 後hậu 十thập 者giả 。 中trung 二nhị 大đại 八bát 。 唯duy 通thông 見kiến 修tu 所sở 斷đoạn 。 不bất 通thông 非phi 非phi 所sở 斷đoạn 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 此thử 十thập 種chủng 。 與dữ 根căn 本bổn 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 二nhị 煩phiền 惱não 。 相tương 應ứng 起khởi 故cố 。 意ý 以dĩ 與dữ 俱câu 生sanh 相tương 應ứng 起khởi 者giả 。 是thị 修tu 所sở 斷đoạn 。 與dữ 分phân 別biệt 相tương 應ứng 起khởi 者giả 。 是thị 見kiến 所sở 斷đoạn 也dã 。 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 且thả 置trí 。 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 。 其kỳ 說thuyết 如như 何hà 。 此thử 後hậu 十thập 惑hoặc 。 若nhược 與dữ 總tổng 迷mê 四Tứ 諦Đế 煩phiền 惱não 相tương 應ứng 起khởi 者giả 。 則tắc 總tổng 迷mê 四Tứ 諦Đế 。 若nhược 與dữ 別biệt 迷mê 四Tứ 諦Đế 煩phiền 惱não 。 或hoặc 親thân 或hoặc 踈sơ 相tương 應ứng 起khởi 者giả 。 則tắc 別biệt 親thân 踈sơ 迷mê 于vu 四Tứ 諦Đế 。 故cố 曰viết 隨tùy 應ứng 如như 煩phiền 惱não 說thuyết 。 四tứ 部bộ 即tức 四Tứ 諦Đế 。 謂vị 部bộ 分phần/phân 也dã 。 見kiến 所sở 斷đoạn 者giả 之chi 說thuyết 如như 此thử 。 修tu 所sở 斷đoạn 者giả 。 其kỳ 說thuyết 可khả 例lệ 推thôi 矣hĩ 。 前tiền 十thập 。 謂vị 十thập 小tiểu 隨tùy 。 此thử 有hữu 二nhị 解giải 。 一nhất 云vân 唯duy 修tu 所sở 斷đoạn 。 以dĩ 緣duyên 麄# 事sự 境cảnh 。 任nhậm 運vận 生sanh 故cố 。 故cố 唯duy 修tu 也dã 。 二nhị 云vân 亦diệc 通thông 見kiến 所sở 斷đoạn 。 以dĩ 依y 俱câu 生sanh 分phân 別biệt 二nhị 煩phiền 惱não [執/力]# 力lực 起khởi 故cố 。 故cố 通thông 二nhị 斷đoạn 。 又hựu 緣duyên 他tha 身thân 見kiến 邉# 見kiến 等đẳng 生sanh 忿phẫn 等đẳng 故cố 。 故cố 不bất 止chỉ 于vu 修tu 斷đoạn 也dã 。 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。 隨tùy 所sở 應ưng 緣duyên 總tổng 別biệt 惑hoặc 力lực 。 皆giai 通thông 四tứ 部bộ 者giả 。 如như 上thượng 後hậu 十thập 隨tùy 煩phiền 惱não 說thuyết 。 此thử 中trung 有hữu 義nghĩa 忿phẫn 等đẳng 。 但đãn 緣duyên 等đẳng 者giả 。 釋thích 迷mê 諦đế 親thân 踈sơ 。 其kỳ 解giải 有hữu 二nhị 。 一nhất 云vân 唯duy 踈sơ 。 一nhất 云vân 嫉tật 等đẳng 亦diệc 親thân 。 踈sơ 親thân 雖tuy 各các 有hữu 致trí 。 亦diệc 親thân 亦diệc 踈sơ 。 俱câu [備-用+冉]# 為vi 正chánh 。
○# 十thập 二nhị 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 門môn 。
然nhiên 忿phẫn 等đẳng 十thập 。 但đãn 緣duyên 有hữu 事sự 。 要yếu 託thác 本bổn 質chất 。 方phương 得đắc 生sanh 故cố 。 緣duyên 有hữu 漏lậu 等đẳng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。
但đãn 緣duyên 有hữu 事sự 者giả 。 但đãn 名danh 緣duyên 有hữu 事sự 煩phiền 惱não 也dã 。
所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 以dĩ 要yếu 仗trượng 託thác 本bổn 質chất 。 方phương 得đắc 生sanh 起khởi 故cố 。 然nhiên 彼bỉ 親thân 所sở 緣duyên 緣duyên 。 雖tuy 皆giai 有hữu 漏lậu 。 而nhi 所sở 仗trượng 質chất 。 或hoặc 通thông 無vô 漏lậu 。 故cố 曰viết 緣duyên 有hữu 漏lậu 等đẳng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 者giả 。 准chuẩn 前tiền 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 中trung 。 隨tùy 事sự 立lập 名danh 。 而nhi 有hữu 諸chư 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 之chi 不bất 同đồng 。 分phân 別biệt 事sự 境cảnh 。 名danh 境cảnh 之chi 不bất 一nhất 。 多đa 門môn 多đa 義nghĩa 。 此thử 亦diệc 應ưng 爾nhĩ 。 故cố 曰viết 准chuẩn 上thượng 。
贒# 預dự
(# 信tín 官quan 廣quảng 霦# 翁ông 汝nhữ 進tiến 捐quyên 資tư 刻khắc
成thành 唯duy 識thức 論luận 訂# 正chánh 第đệ 六lục 前tiền 半bán 卷quyển 祈kỳ 保bảo
先tiên 考khảo 妣# 誥# 封phong 中trung 憲hiến 大đại 夫phu 知tri 府phủ 鑑giám 塘đường 公công 張trương 恭cung 人nhân 及cập 祖tổ 高cao 曾tằng 祖tổ 考khảo 妣# 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 證chứng 正chánh 覺giác 者giả )#
(# 信tín 官quan 廣quảng 霦# 翁ông 汝nhữ 進tiến 以dĩ 元nguyên 配phối
誥# 封phong 王vương 恭cung 人nhân 遺di 飾sức 刻khắc
成thành 唯duy 識thức 論luận 訂# 正chánh 第đệ 六lục 後hậu 半bán 卷quyển 祈kỳ 保bảo 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 證chứng 正chánh 覺giác 者giả
崇sùng 禎# 歲tuế 次thứ 壬nhâm 申thân 孟# 夏hạ 八bát 日nhật 佛Phật 誕đản 日nhật 謹cẩn 識thức )#
成Thành 唯Duy 識Thức 論Luận 訂# 正Chánh 卷quyển 第đệ 六lục (# 終chung )#
(# 姑cô 蘇tô 信tín 女nữ 張trương 門môn 李# 氏thị 大đại 緣duyên 助trợ 板bản )#