御Ngự 錄Lục 宗Tông 鏡Kính 大Đại 綱Cương
Quyển 0011
清Thanh 胤Dận 禎 錄Lục
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 一nhất 。 疏sớ/sơ 一nhất 。
夫phu 言ngôn 正chánh 唯duy 識thức 義nghĩa 約ước 有hữu 幾kỷ 種chủng 識thức 答đáp 經kinh 論luận 通thông 辯biện 有hữu 八bát 種chủng 識thức 一nhất 眼nhãn 識thức 二nhị 耳nhĩ 識thức 三tam 鼻tị 識thức 四tứ 舌thiệt 識thức 五ngũ 身thân 識thức 六lục 意ý 識thức 七thất 末mạt 那na 識thức 八bát 阿a 頼# 耶da 識thức 。
問vấn 此thử 八bát 種chủng 識thức 行hành 相tướng 如như 何hà 。 答đáp 經kinh 論luận 成thành 立lập 自tự 有hữu 明minh 文văn 此thử 八bát 種chủng 識thức 具cụ 三tam 能năng 變biến 一nhất 異dị 熟thục 能năng 變biến 即tức 第đệ 八bát 識thức 二nhị 思tư 量lượng 能năng 變biến 即tức 第đệ 七thất 識thức 三tam 了liễu 別biệt 能năng 變biến 即tức 前tiền 六lục 識thức 唯duy 識thức 論luận 云vân 識thức 所sở 變biến 相tương/tướng 雖tuy 無vô 量lượng 種chủng 而nhi 能năng 變biến 識thức 類loại 別biệt 唯duy 三tam 一nhất 謂vị 異dị 熟thục 即tức 第đệ 八bát 識thức 多đa 異dị 熟thục 性tánh 故cố 二nhị 謂vị 思tư 量lượng 即tức 第đệ 七thất 識thức 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 故cố 三tam 謂vị 了liễu 境cảnh 即tức 前tiền 六lục 識thức 了liễu 境cảnh 麤thô 相tương/tướng 故cố 論luận 頌tụng 曰viết 初sơ 阿a 頼# 耶da 識thức 異dị 熟thục 一nhất 切thiết 種chủng 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 常thường 與dữ 觸xúc 作tác 意ý 受thọ 想tưởng 思tư 相tương 應ứng 唯duy 捨xả 受thọ 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 觸xúc 等đẳng 亦diệc 如như 是thị 。 恆hằng 轉chuyển 如như 瀑bộc 流lưu 阿A 羅La 漢Hán 位vị 捨xả 初sơ 能năng 變biến 識thức 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 名danh 阿a 頼# 耶da 此thử 識thức 有hữu 能năng 藏tạng 所sở 藏tạng 執chấp 藏tạng 意ý 故cố 謂vị 與dữ 雜tạp 染nhiễm 互hỗ 為vi 緣duyên 故cố 。 有hữu 情tình 執chấp 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。
問vấn 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 者giả 即tức 是thị 熏huân 習tập 義nghĩa 約ước 法pháp 報báo 化hóa 三Tam 身Thân 中trung 是thị 何hà 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 答đáp 是thị 報báo 身thân 佛Phật 由do 熏huân 成thành 故cố 以dĩ 智trí 為vi 種chủng 法Pháp 身thân 是thị 無vô 為vi 斷đoạn 惑hoặc 所sở 顯hiển 不bất 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 以dĩ 法pháp 報báo 具cụ 足túc 能năng 起khởi 化hóa 現hiện 即tức 化hóa 身thân 是thị 法pháp 報báo 之chi 用dụng 唯duy 報báo 佛Phật 性tánh 即tức 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 聞văn 熏huân 種chủng 子tử 且thả 如như 世thế 間gian 甘cam 露lộ 葉diệp 上thượng 霧vụ 露lộ 潤nhuận 濕thấp 滴tích 入nhập 土thổ/độ 中trung 一nhất 滴tích 成thành 一nhất 連liên 珠châu 又hựu 更cánh 濕thấp 潤nhuận 生sanh 長trưởng 芽nha 莖hành 報báo 佛Phật 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 我ngã 等đẳng 第đệ 六lục 識thức 見kiến 分phần/phân 及cập 耳nhĩ 識thức 見kiến 分phần/phân 如như 同đồng 甘cam 露lộ 葉diệp 如Như 來Lai 大Đại 乘Thừa 教giáo 法pháp 如như 似tự 霧vụ 露lộ 耳nhĩ 識thức 第đệ 六lục 識thức 熏huân 得đắc 大Đại 乘Thừa 種chủng 子tử 似tự 潤nhuận 濕thấp 落lạc 在tại 第đệ 八bát 識thức 中trung 如như 入nhập 土thổ/độ 中trung 生sanh 得đắc 連liên 珠châu 後hậu 數số 資tư 熏huân 至chí 成thành 自tự 受thọ 用dụng 報báo 身thân 似tự 更cánh 遇ngộ 濕thấp 潤nhuận 生sanh 起khởi 芽nha 莖hành 故cố 知tri 佛Phật 種chủng 全toàn 自tự 熏huân 成thành 初sơ 學học 之chi 人nhân 。 爭tranh 不bất 仗trượng 於ư 聞văn 法Pháp 之chi 力lực 且thả 眾chúng 生sanh 雖tuy 有hữu 正chánh 因nhân 。 性tánh 須tu 假giả 緣duyên 因nhân 發phát 起khởi 如như 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 二nhị 因nhân 緣duyên 發phát 起khởi 正chánh 見kiến 一nhất 者giả 外ngoại 聞văn 正Chánh 法Pháp 二nhị 者giả 內nội 有hữu 正chánh 念niệm 又hựu 如như 草thảo 木mộc 內nội 有hữu 種chủng 子tử 外ngoại 有hữu 雨vũ 澤trạch 然nhiên 後hậu 得đắc 生sanh 若nhược 無vô 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 有hữu 業nghiệp 因nhân 緣duyên 無vô 由do 發phát 起khởi 然nhiên 欲dục 弘hoằng 揚dương 佛Phật 法Pháp 剖phẫu 析tích 圓viên 宗tông 應ưng 須tu 性tánh 相tướng 雙song 明minh 總tổng 別biệt 俱câu 辯biện 故cố 法pháp 華hoa 經kinh 偈kệ 云vân 如như 是thị 大đại 果quả 報báo 。 種chủng 種chủng 性tánh 相tướng 義nghĩa 。 我ngã 及cập 十thập 方phương 佛Phật 。 乃nãi 能năng 知tri 是thị 事sự 。 今kim 宗tông 鏡kính 本bổn 意ý 要yếu 理lý 事sự 分phân 明minh 方phương 顯hiển 一nhất 心tâm 體thể 用dụng 具cụ 足túc 若nhược 有hữu 體thể 而nhi 無vô 用dụng 如như 有hữu 身thân 而nhi 無vô 手thủ 足túc 若nhược 有hữu 用dụng 而nhi 無vô 體thể 如như 有hữu 手thủ 足túc 而nhi 無vô 身thân 若nhược 無vô 身thân 手thủ 人nhân 相tương/tướng 不bất 具cụ 若nhược 無vô 體thể 用dụng 法Pháp 身thân 不bất 圓viên 釋thích 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 云vân 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 無vô 漏lậu 性tánh 德đức 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 向hướng 明minh 白bạch 亦diệc 無vô 垢cấu 累lũy/lụy/luy 亦diệc 無vô 染nhiễm 汙ô 而nhi 以dĩ 無vô 明minh 而nhi 熏huân 習tập 故cố 即tức 有hữu 垢cấu 累lũy/lụy/luy 無vô 明minh 藏tạng 海hải 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 一nhất 向hướng 闇ám 黑hắc 亦diệc 無vô 智trí 明minh 亦diệc 無vô 白bạch 品phẩm 而nhi 以dĩ 本bổn 覺giác 而nhi 熏huân 習tập 故cố 即tức 有hữu 淨tịnh 用dụng 如như 是thị 染nhiễm 淨tịnh 但đãn 是thị 假giả 立lập 染nhiễm 非phi 實thật 染nhiễm 淨tịnh 非phi 實thật 淨tịnh 皆giai 是thị 幻huyễn 化hóa 。 無vô 實thật 自tự 性tánh 故cố 知tri 染nhiễm 淨tịnh 無vô 體thể 隨tùy 熏huân 所sở 成thành 若nhược 離ly 熏huân 習tập 之chi 緣duyên 決quyết 定định 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。 若nhược 無vô 第đệ 八bát 識thức 所sở 熏huân 之chi 體thể 萬vạn 法pháp 不bất 成thành 以dĩ 前tiền 眾chúng 多đa 義nghĩa 門môn 成thành 就tựu 唯duy 識thức 即tức 知tri 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 心tâm 化hóa 生sanh 。 隨tùy 善thiện 惡ác 以dĩ 熏huân 成thành 因nhân 修tu 習tập 而nhi 為vi 種chủng 似tự 裹khỏa 香hương 之chi 紙chỉ 染nhiễm 芬phân 馥phức 以dĩ 騰đằng 馨hinh 如như 繫hệ 魚ngư 之chi 繩thằng 近cận 鯹# 羶thiên 而nhi 作tác 氣khí 况# 異dị 熟thục 本bổn 識thức 堅kiên 住trụ 真chân 心tâm 聞văn 善thiện 法Pháp 熏huân 則tắc 淨tịnh 種chủng 子tử 增tăng 長trưởng 。 因nhân 惡ác 法pháp 發phát 則tắc 染nhiễm 種chủng 子tử 圓viên 成thành 是thị 以dĩ 內nội 則tắc 為vi 因nhân 雖tuy 然nhiên 本bổn 有hữu 外ngoại 為vi 緣duyên 助trợ 須tu 仗trượng 新tân 熏huân 遂toại 能năng 起khởi 果quả 酬thù 因nhân 為vi 凡phàm 作tác 聖thánh 故cố 經Kinh 云vân 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 故cố 知tri 無vô 法pháp 不bất 熏huân 成thành 是thị 以dĩ 多đa 聞văn 熏huân 習tập 。 之chi 功công 須tu 親thân 道đạo 友hữu 積tích 學học 鍊luyện 磨ma 之chi 力lực 全toàn 在tại 當đương 人nhân 不bất 可khả 虛hư 度độ 時thời 光quang 不bất 勤cần 妙diệu 行hạnh 如như 木mộc 中trung 火hỏa 。 性tánh 是thị 火hỏa 正chánh 因nhân 未vị 遇ngộ 人nhân 工công 不bất 成thành 火hỏa 用dụng 如như 身thân 中trung 佛Phật 性tánh 是thị 佛Phật 正chánh 因nhân 不bất 偶ngẫu 淨tịnh 緣duyên 難nạn/nan 成thành 妙diệu 用dụng 問vấn 心tâm 識thức 無vô 形hình 無vô 對đối 。 云vân 何hà 說thuyết 受thọ 熏huân 之chi 義nghĩa 答đáp 經kinh 明minh 若nhược 熏huân 若nhược 變biến 俱câu 不bất 思tư 議nghị 約ước 隨tùy 緣duyên 鼓cổ 動động 彰chương 熏huân 變biến 之chi 相tướng 以dĩ 根căn 本bổn 無vô 明minh 熏huân 本bổn 覺giác 時thời 即tức 本bổn 覺giác 隨tùy 動động 故cố 說thuyết 為vi 熏huân 又hựu 本bổn 覺giác 之chi 體thể 理lý 雖tuy 不bất 變biến 由do 隨tùy 緣duyên 故cố 故cố 說thuyết 為vi 變biến 雖tuy 然nhiên 熏huân 變biến 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 雖tuy 不bất 熏huân 變biến 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 莫mạc 可khả 以dĩ 心tâm 意ý 測trắc 故cố 云vân 不bất 思tư 議nghị 熏huân 靡mĩ 可khả 以dĩ 文văn 句cú 詮thuyên 故cố 云vân 不bất 思tư 議nghị 變biến 。
問vấn 阿a 頼# 耶da 識thức 若nhược 常thường 則tắc 無vô 轉chuyển 變biến 若nhược 斷đoạn 則tắc 不bất 相tương 續tục 如như 何hà 會hội 通thông 得đắc 合hợp 正chánh 理lý 答đáp 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 方phương 契khế 因nhân 緣duyên 唯duy 識thức 正chánh 理lý 識thức 論luận 云vân 此thử 識thức 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 以dĩ 恆hằng 轉chuyển 故cố 恆hằng 謂vị 此thử 識thức 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 一nhất 類loại 相tương 續tục 常thường 無vô 間gián 斷đoạn 。 是thị 界giới 趣thú 生sanh 施thi 設thiết 本bổn 故cố 性tánh 堅kiên 持trì 種chủng 令linh 不bất 失thất 故cố 轉chuyển 謂vị 此thử 識thức 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 前tiền 後hậu 變biến 異dị 因nhân 滅diệt 果quả 生sanh 非phi 常thường 一nhất 故cố 可khả 為vi 轉chuyển 識thức 熏huân 成thành 種chủng 故cố 恆hằng 言ngôn 遮già 斷đoạn 轉chuyển 表biểu 非phi 常thường 猶do 如như 瀑bộc 流lưu 因nhân 果quả 法pháp 爾nhĩ 。
謂vị 此thử 識thức 性tánh 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 果quả 生sanh 因nhân 滅diệt 果quả 生sanh 故cố 非phi 斷đoạn 因nhân 滅diệt 故cố 非phi 常thường 非phi 斷đoạn 。 非phi 常thường 是thị 緣duyên 起khởi 理lý 故cố 說thuyết 此thử 識thức 恆hằng 轉chuyển 如như 流lưu 。
問vấn 此thử 識thức 既ký 云vân 恆hằng 轉chuyển 如như 流lưu 定định 有hữu 生sanh 滅diệt 去khứ 來lai 。 否phủ/bĩ 答đáp 此thử 識thức 不bất 守thủ 自tự 性tánh 隨tùy 緣duyên 變biến 時thời 似tự 有hữu 流lưu 轉chuyển 而nhi 實thật 無vô 生sanh 滅diệt 。 亦diệc 非phi 去khứ 來lai 如như 湛trạm 水thủy 起khởi 漚âu 漚âu 全toàn 是thị 水thủy 華hoa 生sanh 空không 界giới 華hoa 全toàn 是thị 空không 識thức 性tánh 未vị 嘗thường 去khứ 來lai 虛hư 空không 何hà 曾tằng 生sanh 滅diệt 。
又hựu 心tâm 無vô 處xứ 所sở 。 實thật 無vô 來lai 去khứ 昔tích 所sở 行hành 處xứ 了liễu 了liễu 知tri 見kiến 性tánh 自tự 虛hư 通thông 體thể 無vô 去khứ 住trụ 。 不bất 用dụng 除trừ 滅diệt 此thử 心tâm 若nhược 識thức 此thử 心tâm 本bổn 是thị 佛Phật 體thể 不bất 須tu 怕phạ 今kim 有hữu 不bất 識thức 心tâm 人nhân 將tương 此thử 為vi 妄vọng 終chung 日nhật 除trừ 滅diệt 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 滅diệt 縱túng/tung 令linh 得đắc 滅diệt 證chứng 聲Thanh 聞Văn 果quả 亦diệc 非phi 究cứu 竟cánh 。 只chỉ 如như 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 事sự 見kiến 如như 今kim 日nhật 真Chân 如Như 之chi 性tánh 靈linh 通thông 自tự 在tại 照chiếu 用dụng 無vô 方phương 不bất 可khả 同đồng 無vô 情tình 物vật 佛Phật 性tánh 是thị 生sanh 氣khí 物vật 不bất 可khả 兀ngột 爾nhĩ 無vô 知tri 但đãn 無vô 心tâm 量lượng 種chủng 種chủng 施thí 為vi 如như 幻huyễn 如như 化hóa 。 如như 機cơ 關quan 木mộc 人nhân 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 。 心tâm 量lượng 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 執chấp 繫hệ 無vô 住trụ 著trước 無vô 所sở 求cầu 於ư 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 問vấn 此thử 阿a 頼# 耶da 識thức 既ký 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 因nhân 又hựu 稱xưng 引dẫn 果quả 只chỉ 如như 因nhân 果quả 之chi 法pháp 為vi 真chân 實thật 有hữu 為vi 假giả 施thi 設thiết 答đáp 皆giai 從tùng 識thức 變biến 是thị 假giả 施thi 設thiết 論luận 云vân 謂vị 此thử 正chánh 理lý 深thâm 妙diệu 離ly 言ngôn 因nhân 果quả 等đẳng 言ngôn 皆giai 假giả 施thi 設thiết 觀quán 現hiện 在tại 法pháp 有hữu 引dẫn 後hậu 用dụng 假giả 立lập 當đương 果quả 對đối 說thuyết 現hiện 因nhân 觀quán 現hiện 在tại 法pháp 有hữu 酬thù 前tiền 相tương/tướng 假giả 立lập 曾tằng 因nhân 對đối 說thuyết 現hiện 果quả 假giả 謂vị 現hiện 識thức 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 現hiện 如như 是thị 因nhân 果quả 。 理lý 趣thú 顯hiển 然nhiên 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 契khế 會hội 中trung 道đạo 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 應ưng 順thuận 修tu 學học 釋thích 云vân 今kim 明minh 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 離ly 言ngôn 謂vị 觀quán 三tam 世thế 唯duy 有hữu 現hiện 法pháp 觀quán 此thử 現hiện 法pháp 有hữu 能năng 引dẫn 生sanh 當đương 果quả 之chi 用dụng 當đương 果quả 雖tuy 無vô 而nhi 現hiện 在tại 法pháp 有hữu 引dẫn 彼bỉ 用dụng 用dụng 者giả 功công 能năng 行hành 者giả 尋tầm 見kiến 現hiện 法pháp 之chi 上thượng 有hữu 此thử 功công 用dụng 觀quán 此thử 法pháp 果quả 遂toại 心tâm 變biến 作tác 未vị 來lai 之chi 相tướng 此thử 似tự 未vị 來lai 實thật 是thị 現hiện 在tại 即tức 假giả 說thuyết 此thử 所sở 變biến 未vị 來lai 名danh 為vi 當đương 果quả 對đối 此thử 假giả 當đương 有hữu 之chi 果quả 而nhi 說thuyết 現hiện 在tại 法pháp 為vi 因nhân 此thử 未vị 來lai 果quả 即tức 觀quán 現hiện 在tại 法pháp 功công 能năng 而nhi 假giả 變biến 也dã 其kỳ 因nhân 亦diệc 爾nhĩ 觀quán 此thử 現hiện 法pháp 有hữu 酬thù 前tiền 之chi 相tướng 即tức 異dị 熟thục 變biến 相tương/tướng 等đẳng 觀quán 此thử 所sở 從tùng 生sanh 處xứ 。 而nhi 能năng 變biến 為vi 過quá 去khứ 實thật 非phi 過quá 去khứ 而nhi 是thị 現hiện 在tại 假giả 說thuyết 所sở 變biến 為vi 現hiện 法pháp 即tức 對đối 此thử 假giả 曾tằng 有hữu 過quá 去khứ 因nhân 而nhi 說thuyết 現hiện 在tại 為vi 果quả 而nhi 實thật 所sở 觀quán 非phi 因nhân 非phi 不bất 因nhân 非phi 果quả 非phi 不bất 果quả 且thả 如như 於ư 因nhân 性tánh 離ly 言ngôn 故cố 非phi 實thật 有hữu 因nhân 有hữu 功công 能năng 故cố 非phi 定định 不bất 因nhân 果quả 亦diệc 如như 是thị 。
問vấn 此thử 第đệ 八bát 識thức 為vi 定định 是thị 真chân 是thị 假giả 答đáp 是thị 真chân 是thị 假giả 不bất 可khả 定định 執chấp 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 云vân 陀đà 那na 微vi 細tế 識thức 。 習tập 氣khí 成thành 瀑bộc 流lưu 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 我ngã 常thường 不bất 開khai 演diễn 。 釋thích 曰viết 梵Phạn 語ngữ 阿a 陀đà 那na 者giả 此thử 云vân 執chấp 持trì 識thức 此thử 識thức 體thể 淨tịnh 被bị 無vô 明minh 熏huân 習tập 水thủy 乳nhũ 難nạn/nan 分phần/phân 唯duy 佛Phật 能năng 了liễu 以dĩ 不bất 覺giác 妄vọng 染nhiễm 故cố 則tắc 為vi 習tập 氣khí 變biến 起khởi 前tiền 之chi 七thất 識thức 瀑bộc 流lưu 波ba 浪lãng 鼓cổ 成thành 生sanh 死tử 海hải 若nhược 大đại 覺giác 頓đốn 了liễu 故cố 則tắc 為vi 無vô 漏lậu 淨tịnh 識thức 執chấp 持trì 不bất 斷đoạn 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 作tác 大đại 佛Phật 事sự 。 能năng 成thành 智trí 慧tuệ 海hải 真chân 非phi 真chân 恐khủng 迷mê 。 者giả 佛Phật 意ý 我ngã 若nhược 一nhất 向hướng 說thuyết 真chân 則tắc 眾chúng 生sanh 不bất 復phục 進tiến 修tu 墮đọa 增tăng 上thượng 慢mạn 以dĩ 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 非phi 無vô 客khách 塵trần 垢cấu 故cố 又hựu 外ngoại 道đạo 執chấp 此thử 識thức 為vi 我ngã 若nhược 言ngôn 即tức 是thị 佛Phật 性tánh 。 真chân 我ngã 則tắc 扶phù 其kỳ 邪tà 執chấp 有hữu 濫lạm 真chân 修tu 我ngã 若nhược 一nhất 向hướng 說thuyết 不bất 真chân 則tắc 眾chúng 生sanh 又hựu 於ư 自tự 身thân 。 撥bát 無vô 生sanh 斷đoạn 見kiến 故cố 無vô 成thành 佛Phật 之chi 期kỳ 。 是thị 以dĩ 對đối 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 前tiền 不bất 定định 開khai 演diễn 恐khủng 生sanh 迷mê 倒đảo 不bất 達đạt 如Như 來Lai 密mật 旨chỉ 以dĩ 此thử 根căn 本bổn 識thức 微vi 細tế 難nan 知tri 。 故cố 問vấn 此thử 第đệ 八bát 識thức 於ư 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 中trung 俱câu 建kiến 立lập 否phủ/bĩ 答đáp 染nhiễm 淨tịnh 之chi 本bổn 真chân 俗tục 俱câu 存tồn 不bất 達đạt 真chân 異dị 熟thục 正chánh 唯duy 識thức 人nhân 多đa 執chấp 俗tục 有hữu 真chân 無vô 強cường/cưỡng 生sanh 異dị 見kiến 不bất 知tri 諸chư 佛Phật 密mật 意ý 執chấp 遣khiển 相tương/tướng 空không 理lý 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 此thử 乃nãi 破phá 徧biến 計kế 情tình 執chấp 是thị 護hộ 過quá 遮già 詮thuyên 便tiện 撥bát 依y 他tha 圓viên 成thành 悉tất 作tác 空không 華hoa 之chi 相tướng 若nhược 無vô 依y 圓viên 本bổn 識thức 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 則tắc 無vô 體thể 既ký 非phi 實thật 有hữu 成thành 大đại 邪tà 見kiến 。 論luận 云vân 外ngoại 道đạo 毀hủy 謗báng 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 亦diệc 不bất 謂vị 全toàn 無vô 但đãn 執chấp 非phi 實thật 故cố 若nhược 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 實thật 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 不bất 應ưng 。 為vi 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 精tinh 勤cần 修tu 集tập 。 菩Bồ 提Đề 資tư 糧lương 。 誰thùy 有hữu 智trí 者giả 。 為vi 除trừ 幻huyễn 敵địch 求cầu 石thạch 女nữ 兒nhi 用dụng 為vi 軍quân 旅lữ 故cố 應ưng 信tín 有hữu 能năng 持trì 種chủng 心tâm 依y 之chi 建kiến 立lập 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 彼bỉ 心tâm 即tức 是thị 此thử 第đệ 八bát 識thức 。
所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 深thâm 信tín 大Đại 乘Thừa 不bất 謗báng 因nhân 果quả 但đãn 真Chân 諦Đế 中trung 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 故cố 。 心tâm 智trí 路lộ 絕tuyệt 故cố 或hoặc 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 是thị 第đệ 一nhất 義nghĩa 。 空không 不bất 可khả 得đắc 空không 。 非phi 是thị 外ngoại 道đạo 斷đoạn 空không 小Tiểu 乘Thừa 但đãn 空không 等đẳng 不bất 可khả 起khởi 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 之chi 心tâm 執chấp 蛇xà 足túc 鹽diêm 香hương 之chi 見kiến 問vấn 受thọ 生sanh 命mạng 終chung 既ký 依y 本bổn 識thức 生sanh 時thời 死tử 時thời 。 復phục 住trụ 何hà 心tâm 答đáp 夫phu 論luận 生sanh 滅diệt 之chi 事sự 必tất 住trụ 散tán 動động 之chi 心tâm 經Kinh 云vân 有hữu 念niệm 即tức 魔ma 網võng 不bất 動động 即tức 法pháp 印ấn 魔ma 網võng 立lập 生sanh 死tử 之chi 道đạo 。 法pháp 印ấn 成thành 涅Niết 槃Bàn 之chi 門môn 故cố 知tri 散tán 亂loạn 寂tịch 靜tĩnh 二nhị 途đồ 皆giai 依y 本bổn 識thức 而nhi 有hữu 。
問vấn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 依y 食thực 住trụ 。 即tức 是thị 第đệ 八bát 識thức 食thực 約ước 有hữu 幾kỷ 種chủng 行hành 相tướng 如như 何hà 。 答đáp 識thức 論luận 云vân 經kinh 說thuyết 食thực 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 者giả 段đoạn 食thực 變biến 壞hoại 為vi 相tương 謂vị 欲dục 界giới 繫hệ 香hương 味vị 觸xúc 三tam 於ư 變biến 壞hoại 時thời 能năng 為vi 食thực 事sự 由do 此thử 色sắc 處xứ 非phi 段đoạn 食thực 攝nhiếp 以dĩ 變biến 壞hoại 時thời 色sắc 無vô 用dụng 故cố 二nhị 者giả 觸xúc 食thực 觸xúc 境cảnh 為vi 相tương 謂vị 有hữu 漏lậu 觸xúc 纔tài 取thủ 境cảnh 時thời 攝nhiếp 受thọ 喜hỷ 等đẳng 能năng 為vi 食thực 事sự 此thử 觸xúc 雖tuy 與dữ 諸chư 識thức 相tương 應ứng 屬thuộc 六lục 識thức 者giả 食thực 義nghĩa 偏thiên 勝thắng 觸xúc 麤thô 顯hiển 境cảnh 攝nhiếp 受thọ 喜hỷ 樂lạc 及cập 順thuận 益ích 捨xả 資tư 養dưỡng 勝thắng 故cố 三tam 者giả 意ý 思tư 食thực 希hy 望vọng 為vi 相tương 謂vị 有hữu 漏lậu 思tư 與dữ 欲dục 俱câu 轉chuyển 希hy 可khả 愛ái 境cảnh 能năng 為vi 食thực 事sự 此thử 思tư 雖tuy 與dữ 諸chư 識thức 相tương 應ứng 屬thuộc 意ý 識thức 者giả 食thực 義nghĩa 偏thiên 勝thắng 意ý 識thức 於ư 境cảnh 希hy 望vọng 勝thắng 故cố 四tứ 者giả 識thức 食thực 執chấp 持trì 為vi 相tương 謂vị 有hữu 漏lậu 識thức 由do 段đoạn 觸xúc 思tư 勢thế 力lực 增tăng 長trưởng 能năng 為vi 食thực 事sự 此thử 識thức 雖tuy 通thông 諸chư 識thức 自tự 體thể 而nhi 第đệ 八bát 識thức 食thực 義nghĩa 偏thiên 勝thắng 一nhất 類loại 相tương 續tục 執chấp 持trì 勝thắng 故cố 此thử 四tứ 能năng 持trì 有hữu 情tình 身thân 命mệnh 令linh 不bất 壞hoại 斷đoạn 故cố 名danh 為vi 食thực 段đoạn 食thực 唯duy 於ư 欲dục 界giới 有hữu 用dụng 觸xúc 意ý 思tư 食thực 雖tuy 徧biến 三tam 界giới 而nhi 依y 識thức 轉chuyển 隨tùy 識thức 有hữu 無vô 眼nhãn 等đẳng 轉chuyển 識thức 有hữu 間gian 有hữu 轉chuyển 非phi 徧biến 恆hằng 時thời 能năng 持trì 身thân 命mạng 謂vị 無vô 心tâm 定định 熟thục 眠miên 悶muộn 絕tuyệt 無Vô 想Tưởng 天Thiên 中trung 。 有hữu 間gian 斷đoạn 故cố 設thiết 有hữu 心tâm 位vị 隨tùy 所sở 依y 緣duyên 性tánh 界giới 地địa 等đẳng 有hữu 轉chuyển 易dị 故cố 於ư 持trì 身thân 命mạng 非phi 徧biến 非phi 恆hằng 乃nãi 至chí 由do 此thử 定định 知tri 異dị 諸chư 轉chuyển 識thức 有hữu 異dị 熟thục 識thức 一nhất 類loại 恆hằng 徧biến 執chấp 持trì 身thân 命mệnh 令linh 不bất 斷đoạn 壞hoại 世Thế 尊Tôn 依y 此thử 故cố 作tác 是thị 言ngôn 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 皆giai 依y 食thực 住trụ 。
增tăng 一nhất 經Kinh 云vân 世Thế 尊Tôn 告cáo 阿a 那na 律luật 曰viết 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 由do 食thực 而nhi 住trụ 在tại 眼nhãn 以dĩ 眠miên 為vi 食thực 耳nhĩ 以dĩ 聲thanh 為vi 食thực 鼻tị 以dĩ 香hương 為vi 食thực 舌thiệt 以dĩ 味vị 為vi 食thực 身thân 以dĩ 細tế 滑hoạt 為vi 食thực 意ý 以dĩ 法pháp 為vi 食thực 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 無vô 放phóng 逸dật 。 為vi 食thực 爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 如như 此thử 。 妙diệu 法Pháp 夫phu 飲ẩm 食thực 有hữu 九cửu 事sự 人nhân 間gian 有hữu 四tứ 食thực 一nhất 段đoạn 食thực 二nhị 更cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 食thực 三tam 念niệm 食thực 四tứ 識thức 食thực 復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 食thực 一nhất 禪thiền 食thực 二nhị 願nguyện 食thực 三tam 念niệm 食thực 四tứ 八bát 解giải 脫thoát 食thực 五ngũ 喜hỷ 食thực 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 之chi 表biểu 當đương 共cộng 專chuyên 念niệm 捨xả 除trừ 四tứ 種chủng 之chi 食thực 求cầu 辦biện 出xuất 世thế 之chi 食thực 所sở 以dĩ 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 迦Ca 葉Diếp 住trụ 平bình 等đẳng 法Pháp 。 應ưng 次thứ 行hành 乞khất 食thực 。 為vì 不bất 食thực 故cố 。 應ưng 行hành 乞khất 食thực 。 為vì 壞hoại 和hòa 合hợp 相tướng 故cố 。 應ưng 取thủ 摶đoàn 食thực 為vì 不bất 受thọ 故cố 。 應ưng 受thọ 彼bỉ 食thực 。 斯tư 皆giai 是thị 破phá 五ngũ 陰ấm 法pháp 成thành 涅Niết 槃Bàn 食thực 問vấn 住trụ 滅diệt 定định 者giả 於ư 八bát 識thức 中trung 滅diệt 何hà 等đẳng 識thức 答đáp 但đãn 滅diệt 六lục 識thức 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 持trì 身thân 故cố 論luận 云vân 契Khế 經Kinh 說thuyết 住trụ 滅diệt 定định 者giả 身thân 語ngữ 心tâm 行hành 無vô 不bất 皆giai 滅diệt 而nhi 壽thọ 不bất 滅diệt 亦diệc 不bất 離ly 煖noãn 根căn 無vô 變biến 壞hoại 識thức 不bất 離ly 身thân 若nhược 無vô 此thử 識thức 住trụ 滅diệt 定định 者giả 不bất 離ly 身thân 識thức 不bất 應ưng 有hữu 故cố 。
問vấn 小Tiểu 乘Thừa 入nhập 滅diệt 盡tận 定định 。 云vân 何hà 不bất 能năng 。 現hiện 其kỳ 威uy 儀nghi 答đáp 小Tiểu 乘Thừa 是thị 事sự 滅diệt 大Đại 乘Thừa 是thị 理lý 滅diệt 如như 清thanh 凉# 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 滅diệt 盡tận 三tam 昧muội 。 智trí 通thông 者giả 謂vị 五ngũ 聚tụ 之chi 法pháp 皆giai 當đương 體thể 寂tịch 滅diệt 故cố 斯tư 即tức 理lý 滅diệt 不bất 同đồng 餘dư 宗tông 滅diệt 定định 但đãn 明minh 事sự 滅diệt 唯duy 滅diệt 六lục 七thất 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 不bất 滅diệt 第đệ 八bát 等đẳng 但đãn 事sự 滅diệt 故cố 不bất 能năng 即tức 定định 而nhi 用dụng 證chứng 理lý 滅diệt 故cố 定định 散tán 無vô 礙ngại 由do 即tức 事sự 而nhi 理lý 故cố 不bất 礙ngại 滅diệt 即tức 理lý 而nhi 事sự 故cố 不bất 礙ngại 用dụng 是thị 以dĩ 經Kinh 云vân 雖tuy 念niệm 念niệm 入nhập 而nhi 不bất 廢phế 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 等đẳng 亦diệc 非phi 心tâm 定định 而nhi 身thân 起khởi 用dụng 亦diệc 不bất 獨độc 明minh 定định 散tán 雙song 絕tuyệt 但đãn 是thị 事sự 理lý 無vô 礙ngại 故cố 七thất 地địa 中trung 云vân 雖tuy 行hành 實thật 際tế 而nhi 。 不bất 作tác 證chứng 能năng 念niệm 念niệm 入nhập 亦diệc 念niệm 念niệm 起khởi 及cập 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。 皆giai 斯tư 義nghĩa 也dã 又hựu 古cổ 師sư 云vân 若nhược 大Đại 乘Thừa 滅diệt 定định 由do 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 有hữu 第đệ 八bát 識thức 及cập 第đệ 七thất 淨tịnh 分phần/phân 末mạt 那na 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 在tại 而nhi 能năng 引dẫn 起khởi 種chủng 種chủng 威uy 儀nghi 。 小Tiểu 乘Thừa 唯duy 有hữu 色sắc 行hành 二nhị 蘊uẩn 前tiền 六lục 識thức 已dĩ 滅diệt 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 所sở 現hiện 威uy 儀nghi 事sự 須tu 意ý 識thức 始thỉ 能năng 引dẫn 起khởi 既ký 無vô 意ý 識thức 則tắc 無vô 運vận 用dụng 之chi 功công 與dữ 大Đại 乘Thừa 有hữu 異dị 已dĩ 上thượng 猶do 是thị 約ước 行hành 相tương/tướng 分phân 別biệt 若nhược 就tựu 理lý 而nhi 論luận 威uy 儀nghi 即tức 定định 定định 即tức 威uy 儀nghi 以dĩ 色sắc 心tâm 其kỳ 已dĩ 久cửu 如như 。 故cố 問vấn 識thức 種chủng 即tức 是thị 命mạng 根căn 者giả 以dĩ 何hà 義nghĩa 為vi 根căn 答đáp 論luận 云vân 然nhiên 依y 親thân 生sanh 此thử 識thức 種chủng 子tử 由do 業nghiệp 所sở 引dẫn 功công 能năng 差sai 別biệt 住trụ 時thời 決quyết 定định 假giả 立lập 命mạng 根căn 以dĩ 此thử 種chủng 子tử 為vi 業nghiệp 力lực 故cố 有hữu 持trì 一nhất 報báo 之chi 身thân 功công 能năng 差sai 別biệt 令linh 得đắc 決quyết 定định 若nhược 此thử 種chủng 子tử 無vô 此thử 功công 能năng 身thân 便tiện 爛lạn 壞hoại 。
故cố 種chủng 子tử 為vi 命mạng 根căn 餘dư 現hiện 行hành 色sắc 心tâm 等đẳng 非phi 命mạng 根căn 不bất 恆hằng 續tục 故cố 非phi 業nghiệp 所sở 引dẫn 故cố 然nhiên 業nghiệp 正chánh 牽khiên 時thời 唯duy 牽khiên 此thử 種chủng 子tử 種chủng 子tử 方phương 能năng 造tạo 生sanh 現hiện 行hành 非phi 謂vị 現hiện 行hành 名danh 命mạng 根căn 故cố 唯duy 種chủng 是thị 根căn 又hựu 夫phu 命mạng 根căn 者giả 依y 心tâm 假giả 立lập 命mạng 為vi 能năng 依y 心tâm 為vi 所sở 依y 命mạng 之chi 依y 心tâm 如như 情tình 之chi 依y 心tâm 矣hĩ 。
問vấn 淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 從tùng 無vô 住trụ 本bổn 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 住trụ 本bổn 即tức 阿a 頼# 耶da 識thức 云vân 何hà 說thuyết 此thử 識thức 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 答đáp 此thử 識thức 建kiến 立lập 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 發phát 生sanh 染nhiễm 法pháp 淨tịnh 法pháp 若nhược 有hữu 知tri 有hữu 覺giác 則tắc 眾chúng 生sanh 界giới 起khởi 。 若nhược 無vô 想tưởng 無vô 慮lự 則tắc 國quốc 土độ 緣duyên 生sanh 因nhân 染nhiễm 法pháp 而nhi 六lục 趣thú 廻hồi 旋toàn 隨tùy 淨tịnh 法pháp 而nhi 四tứ 聖thánh 階giai 降giáng/hàng 可khả 謂vị 凡phàm 聖thánh 之chi 本bổn 身thân 器khí 之chi 由do 了liễu 此thử 識thức 原nguyên 何hà 法pháp 非phi 悟ngộ 證chứng 斯tư 心tâm 性tánh 何hà 境cảnh 不bất 真chân 可khả 謂vị 絕tuyệt 學học 之chi 門môn 棲tê 神thần 之chi 地địa 矣hĩ 。
問vấn 至chí 聖thánh 垂thùy 慈từ 覺giác 王vương 應ưng 跡tích 以dĩ 廣quảng 長trường 之chi 舌thiệt 。 相tương/tướng 出xuất 誠thành 實thật 之chi 微vi 言ngôn 於ư 無vô 名danh 相tướng 中trung 布bố 難nan 思tư 之chi 教giáo 海hải 以dĩ 假giả 名danh 相tướng 說thuyết 演diễn 無vô 盡tận 之chi 義nghĩa 宗tông 且thả 如như 第đệ 八bát 識thức 心tâm 本bổn 無vô 名danh 相tướng 隨tùy 位vị 立lập 號hiệu 因nhân 執chấp 得đắc 名danh 至chí 何hà 位vị 次thứ 之chi 中trung 而nhi 捨xả 虛hư 假giả 之chi 稱xưng 答đáp 唯duy 識thức 論luận 云vân 第đệ 八bát 識thức 雖tuy 諸chư 有hữu 情tình 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 而nhi 隨tùy 義nghĩa 別biệt 立lập 種chủng 種chủng 名danh 謂vị 或hoặc 名danh 心tâm 由do 種chủng 種chủng 法pháp 熏huân 習tập 種chủng 子tử 所sở 積tích 集tập 故cố 或hoặc 名danh 阿a 陀đà 那na 執chấp 持trì 種chủng 子tử 及cập 諸chư 色sắc 根căn 而nhi 不bất 壞hoại 故cố 或hoặc 名danh 所sở 知tri 依y 能năng 與dữ 染nhiễm 淨tịnh 所sở 知tri 諸chư 法Pháp 為vi 依y 止chỉ 。 故cố 或hoặc 名danh 種chủng 子tử 識thức 能năng 徧biến 任nhậm 持trì 世thế 出xuất 世thế 間gian 法pháp 。 種chủng 子tử 故cố 此thử 等đẳng 諸chư 名danh 通thông 一nhất 切thiết 位vị 或hoặc 名danh 阿a 頼# 耶da 識thức 藏tạng 一nhất 切thiết 雜tạp 染nhiễm 。 品phẩm 法pháp 令linh 不bất 失thất 故cố 我ngã 見kiến 等đẳng 執chấp 藏tạng 以dĩ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 有hữu 學học 非phi 無Vô 學Học 位vị 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 雜tạp 染nhiễm 法pháp 執chấp 藏tạng 義nghĩa 故cố 或hoặc 名danh 異dị 熟thục 能năng 引dẫn 生sanh 死tử 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 異dị 熟thục 果quả 故cố 此thử 名danh 唯duy 在tại 異dị 生sanh 二Nhị 乘Thừa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 位vị 非phi 如Như 來Lai 地địa 猶do 有hữu 異dị 熟thục 無vô 記ký 法pháp 故cố 或hoặc 名danh 無vô 垢cấu 識thức 最tối 極cực 清thanh 淨tịnh 。 諸chư 無vô 漏lậu 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 此thử 名danh 唯duy 在tại 如Như 來Lai 地Địa 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。 及cập 異dị 生sanh 位vị 持trì 有hữu 漏lậu 種chủng 可khả 受thọ 熏huân 習tập 未vị 得đắc 善thiện 淨tịnh 第đệ 八bát 識thức 故cố 如như 契Khế 經Kinh 偈kệ 說thuyết 如Như 來Lai 無vô 垢cấu 識thức 是thị 淨tịnh 無vô 漏lậu 界giới 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 。 障chướng 圓viên 鏡kính 智trí 相tương 應ứng 阿a 頼# 耶da 識thức 名danh 過quá 失thất 重trọng/trùng 故cố 最tối 初sơ 捨xả 故cố 此thử 中trung 偏thiên 說thuyết 異dị 熟thục 識thức 體thể 菩Bồ 薩Tát 將tương 得đắc 菩Bồ 提Đề 時thời 。 捨xả 聲Thanh 聞Văn 獨Độc 覺Giác 。 入nhập 無vô 餘dư 依y 。 涅Niết 槃Bàn 時thời 捨xả 無vô 垢cấu 識thức 體thể 無vô 有hữu 捨xả 時thời 利lợi 樂lạc 有hữu 情tình 。 無vô 盡tận 時thời 故cố 心tâm 等đẳng 通thông 故cố 隨tùy 義nghĩa 應ưng 說thuyết 。
天thiên 台thai 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 一nhất 法pháp 異dị 名danh 者giả 諸chư 經kinh 異dị 名danh 說thuyết 真chân 性tánh 實thật 相tướng 或hoặc 言ngôn 一nhất 實thật 諦đế 或hoặc 言ngôn 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 或hoặc 言ngôn 如Như 來Lai 。 藏tạng 或hoặc 言ngôn 如như 如như 或hoặc 言ngôn 實thật 際tế 或hoặc 言ngôn 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 或hoặc 言ngôn 一Nhất 乘Thừa 或hoặc 言ngôn 即tức 是thị 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 或hoặc 言ngôn 法pháp 性tánh 或hoặc 言ngôn 法Pháp 身thân 或hoặc 言ngôn 中trung 道đạo 或hoặc 言ngôn 畢tất 竟cánh 空không 或hoặc 言ngôn 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 異dị 名danh 此thử 皆giai 是thị 實thật 相tướng 之chi 異dị 稱xưng 故cố 大đại 智trí 論luận 偈kệ 云vân 般Bát 若Nhã 是thị 一nhất 法pháp 佛Phật 說thuyết 種chủng 種chủng 名danh 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 類loại 。 為vi 之chi 立lập 異dị 字tự 大đại 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 有hữu 千thiên 種chủng 名danh 解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 多đa 諸chư 名danh 字tự 又hựu 云vân 佛Phật 性tánh 者giả 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 故cố 皆giai 是thị 赴phó 機cơ 利lợi 物vật 為vi 立lập 異dị 名danh 也dã 而nhi 法pháp 體thể 是thị 一nhất 未vị 曾tằng 有hữu 異dị 如như 帝Đế 釋Thích 千thiên 名danh 名danh 雖tuy 不bất 同đồng 終chung 是thị 目mục 於ư 天thiên 主chủ 豈khởi 有hữu 聞văn 異dị 名danh 故cố 而nhi 言ngôn 非phi 實thật 相tướng 理lý 如như 人nhân 供cúng 養dường 帝Đế 釋Thích 毀hủy 憍kiêu 師sư 迦ca 供cúng 養dường 憍kiêu 師sư 迦ca 毀hủy 於ư 帝Đế 釋Thích 如như 此thử 供cúng 養dường 未vị 必tất 得đắc 福phước 末mạt 代đại 弘hoằng 法pháp 者giả 亦diệc 爾nhĩ 或hoặc 信tín 頼# 耶da 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 而nhi 毀hủy 畢tất 竟cánh 空không 或hoặc 信tín 畢tất 竟cánh 空không 無vô 所sở 有hữu 。 毀hủy 頼# 耶da 識thức 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 或hoặc 言ngôn 般Bát 若Nhã 明minh 實thật 相tướng 法pháp 華hoa 明minh 一Nhất 乘Thừa 皆giai 非phi 佛Phật 性tánh 此thử 之chi 求cầu 福phước 豈khởi 不bất 慮lự 禍họa 若nhược 知tri 名danh 異dị 體thể 一nhất 則tắc 隨tùy 喜hỷ 之chi 善thiện 徧biến 於ư 法Pháp 界Giới 。 何hà 所sở 諍tranh 乎hồ 。
問vấn 因nhân 相tương/tướng 立lập 名danh 因nhân 名danh 顯hiển 相tương/tướng 名danh 已dĩ 廣quảng 辯biện 識thức 相tương/tướng 如như 何hà 答đáp 詮thuyên 表biểu 呼hô 召triệu 目mục 之chi 為vi 名danh 行hành 狀trạng 可khả 觀quán 號hiệu 之chi 曰viết 相tương/tướng 第đệ 六lục 分phần 別biệt 事sự 識thức 是thị 名danh 取thủ 境cảnh 染nhiễm 心tâm 是thị 相tương/tướng 第đệ 七thất 現hiện 識thức 是thị 名danh 無vô 明minh 。 熏huân 妄vọng 心tâm 是thị 相tương/tướng 第đệ 八bát 藏tạng 識thức 是thị 名danh 心tâm 清thanh 淨tịnh 是thị 相tương/tướng 第đệ 九cửu 真chân 識thức 是thị 名danh 體thể 性tánh 不bất 改cải 是thị 相tương/tướng 斯tư 皆giai 是thị 無vô 名danh 之chi 名danh 。 無vô 相tướng 之chi 相tướng 。 何hà 者giả 以dĩ 名danh 相tướng 不bất 出xuất 心tâm 境cảnh 故cố 是thị 以dĩ 心tâm 無vô 自tự 性tánh 因nhân 境cảnh 而nhi 生sanh 境cảnh 無vô 自tự 性tánh 因nhân 心tâm 而nhi 有hữu 則tắc 張trương 心tâm 無vô 心tâm 外ngoại 之chi 境cảnh 張trương 境cảnh 無vô 境cảnh 外ngoại 之chi 心tâm 若nhược 互hỗ 奪đoạt 兩lưỡng 亡vong 心tâm 境cảnh 俱câu 泯mẫn 若nhược 相tương/tướng 資tư 並tịnh 立lập 心tâm 境cảnh 宛uyển 然nhiên 此thử 乃nãi 無vô 性tánh 而nhi 空không 空không 而nhi 不bất 空không 無vô 性tánh 而nhi 有hữu 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 不bất 有hữu 之chi 有hữu 有hữu 顯hiển 一nhất 如như 不bất 空không 之chi 空không 空không 成thành 萬vạn 德đức 可khả 謂vị 摧tồi 萬vạn 有hữu 於ư 性tánh 空không 蕩đãng 一nhất 無vô 於ư 畢tất 竟cánh 矣hĩ 。
問vấn 諸chư 心tâm 識thức 中trung 何hà 識thức 堅kiên 牢lao 不bất 為vi 諸chư 緣duyên 之chi 所sở 飄phiêu 動động 答đáp 世thế 間gian 無vô 有hữu 。 一nhất 法pháp 不bất 從tùng 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 生sanh 之chi 法pháp 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 唯duy 有hữu 根căn 本bổn 心tâm 不bất 從tùng 前tiền 際tế 生sanh 不bất 從tùng 中trung 際tế 住trụ 不bất 於ư 後hậu 際tế 滅diệt 實thật 為vi 萬vạn 有hữu 之chi 根căn 基cơ 諸chư 佛Phật 之chi 住trú 處xứ 是thị 以dĩ 喻dụ 之chi 如như 鏡kính 可khả 以dĩ 精tinh 鑒giám 妍nghiên 醜xú 深thâm 洞đỗng 玄huyền 微vi 仰ngưỡng 之chi 為vi 宗tông 猶do 乎hồ 巨cự 浸tẩm 納nạp 川xuyên 太thái 虛hư 含hàm 像tượng 密mật 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 心tâm 有hữu 八bát 種chủng 或hoặc 復phục 有hữu 九cửu 與dữ 無vô 明minh 俱câu 為vi 世thế 間gian 因nhân 世thế 間gian 悉tất 是thị 心tâm 心tâm 法pháp 現hiện 是thị 心tâm 心tâm 法pháp 及cập 以dĩ 諸chư 根căn 生sanh 滅diệt 流lưu 轉chuyển 為vi 無vô 明minh 等đẳng 之chi 所sở 變biến 異dị 其kỳ 根căn 本bổn 心tâm 堅kiên 固cố 不bất 動động 。 世thế 間gian 因nhân 緣duyên 。 有hữu 十thập 二nhị 分phần 若nhược 根căn 若nhược 境cảnh 能năng 生sanh 所sở 生sanh 剎sát 那na 壞hoại 滅diệt 。 從tùng 於ư 梵Phạm 世Thế 。 至chí 非phi 非phi 想tưởng 皆giai 因nhân 緣duyên 起khởi 。 唯duy 有hữu 如Như 來Lai 。 離ly 諸chư 因nhân 緣duyên 。 內nội 外ngoại 世thế 間gian 動động 不bất 動động 法pháp 。 皆giai 如như 瓶bình 等đẳng 壞hoại 滅diệt 為vi 性tánh 又hựu 頌tụng 云vân 汝nhữ 等đẳng 諸chư 佛Phật 子tử 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 聞văn 藏tạng 識thức 體thể 清thanh 淨tịnh 眾chúng 身thân 所sở 依y 止chỉ 或hoặc 具cụ 三tam 十thập 二nhị 。 佛Phật 相tương 及cập 輪Luân 王Vương 或hoặc 為vi 種chủng 種chủng 形hình 世thế 間gian 皆giai 悉tất 。 見kiến 譬thí 如như 淨tịnh 空không 月nguyệt 眾chúng 星tinh 所sở 環hoàn 繞nhiễu 諸chư 識thức 阿a 頼# 耶da 如như 是thị 身thân 中trung 。 住trụ 譬thí 如như 欲dục 天thiên 主chủ 侍thị 衛vệ 遊du 寶bảo 宮cung 江giang 海hải 等đẳng 諸chư 神thần 水thủy 中trung 而nhi 自tự 在tại 藏tạng 識thức 處xứ 於ư 世thế 當đương 知tri 亦diệc 復phục 然nhiên 如như 地địa 生sanh 眾chúng 物vật 是thị 心tâm 多đa 所sở 現hiện 譬thí 如như 日nhật 天thiên 子tử 。 赫hách 奕dịch 乘thừa 寶bảo 宮cung 旋toàn 繞nhiễu 須Tu 彌Di 山Sơn 。 周chu 流lưu 照chiếu 天thiên 下hạ 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 。 等đẳng 見kiến 之chi 而nhi 禮lễ 敬kính 藏tạng 識thức 佛Phật 地địa 中trung 其kỳ 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。 十Thập 地Địa 行hành 眾chúng 行hành 顯hiển 發phát 大Đại 乘Thừa 法Pháp 普phổ 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 常thường 讚tán 於ư 如Như 來Lai 在tại 於ư 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 是thị 即tức 名danh 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 與dữ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 是thị 頼# 耶da 名danh 佛Phật 及cập 諸chư 佛Phật 子tử 。 已dĩ 受thọ 當đương 受thọ 記ký 廣quảng 大đại 阿a 頼# 耶da 而nhi 成thành 於ư 正chánh 覺giác 密mật 嚴nghiêm 諸chư 定định 者giả 與dữ 妙diệu 定định 相tương 應ứng 能năng 於ư 阿a 頼# 耶da 明minh 了liễu 而nhi 觀quán 見kiến 佛Phật 及cập 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 聲Thanh 聞Văn 諸chư 異dị 道đạo 見kiến 理lý 無vô 怯khiếp 人nhân 所sở 觀quán 皆giai 此thử 識thức 種chủng 種chủng 諸chư 識thức 境cảnh 皆giai 從tùng 心tâm 所sở 變biến 瓶bình 衣y 等đẳng 眾chúng 物vật 如như 是thị 性tánh 皆giai 無vô 悉tất 依y 阿a 頼# 耶da 眾chúng 生sanh 迷mê 惑hoặc 。 見kiến 以dĩ 諸chư 習tập 氣khí 故cố 。 所sở 取thủ 能năng 取thủ 轉chuyển 此thử 性tánh 非phi 如như 幻huyễn 陽dương 燄diệm 及cập 毛mao 輪luân 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 。 非phi 空không 亦diệc 非phi 有hữu 譬thí 如như 長trường 短đoản 等đẳng 離ly 一nhất 即tức 皆giai 無vô 智trí 者giả 觀quán 幻huyễn 事sự 此thử 皆giai 唯duy 幻huyễn 術thuật 未vị 曾tằng 有hữu 一nhất 物vật 與dữ 幻huyễn 而nhi 同đồng 起khởi 幻huyễn 燄diệm 及cập 毛mao 輪luân 和hòa 合hợp 而nhi 可khả 見kiến 離ly 一nhất 無vô 和hòa 合hợp 過quá 未vị 亦diệc 非phi 有hữu 幻huyễn 事sự 毛mao 輪luân 等đẳng 在tại 在tại 諸chư 物vật 相tương/tướng 此thử 皆giai 心tâm 變biến 異dị 無vô 體thể 亦diệc 無vô 名danh 世thế 中trung 迷mê 惑hoặc 人nhân 其kỳ 心tâm 不bất 自tự 在tại 妄vọng 說thuyết 有hữu 能năng 幻huyễn 幻huyễn 成thành 種chủng 種chủng 物vật 幻huyễn 師sư 甎chuyên 瓦ngõa 等đẳng 所sở 作tác 眾chúng 物vật 類loại 種chủng 種chủng 若nhược 去khứ 來lai 此thử 見kiến 皆giai 非phi 實thật 如như 鐵thiết 因nhân 磁từ 石thạch 所sở 向hướng 而nhi 轉chuyển 移di 藏tạng 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 隨tùy 於ư 分phân 別biệt 轉chuyển 一nhất 切thiết 諸chư 世thế 間gian 。 無vô 處xứ 不bất 周chu 徧biến 如như 日nhật 摩ma 尼ni 寶bảo 無vô 思tư 及cập 分phân 別biệt 此thử 識thức 徧biến 諸chư 處xứ 見kiến 之chi 謂vị 流lưu 轉chuyển 不bất 死tử 亦diệc 不bất 生sanh 本bổn 非phi 流lưu 轉chuyển 法pháp 定định 者giả 勤cần 觀quán 察sát 生sanh 死tử 。 猶do 如như 夢mộng 是thị 時thời 即tức 轉chuyển 依y 說thuyết 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 。 此thử 即tức 是thị 諸chư 佛Phật 。 最tối 上thượng 之chi 教giáo 理lý 審thẩm 量lượng 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 秤xứng 如như 明minh 鏡kính 又hựu 如như 大đại 明minh 燈đăng 亦diệc 如như 試thí 金kim 石thạch 遠viễn 離ly 於ư 斷đoạn 滅diệt 正Chánh 道Đạo 之chi 標tiêu 相tương/tướng 修tu 行hành 妙diệu 定định 者giả 至chí 解giải 脫thoát 之chi 因nhân 。 永vĩnh 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 轉chuyển 依y 而nhi 顯hiển 現hiện 問vấn 本bổn 識thức 與dữ 諸chư 識thức 和hòa 合hợp 同đồng 起khởi 同đồng 滅diệt 至chí 轉chuyển 依y 位vị 諸chư 煩phiền 惱não 識thức 滅diệt 唯duy 本bổn 識thức 在tại 如như 何hà 分phân 別biệt 滅diệt 不bất 滅diệt 之chi 異dị 答đáp 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 云vân 若nhược 本bổn 識thức 與dữ 非phi 本bổn 識thức 共cộng 起khởi 共cộng 滅diệt 猶do 如như 水thủy 乳nhũ 。 和hòa 合hợp 云vân 何hà 本bổn 識thức 不bất 滅diệt 非phi 本bổn 識thức 滅diệt 譬thí 如như 於ư 水thủy 鵝nga 所sở 飲ẩm 乳nhũ 釋thích 云vân 譬thí 如như 水thủy 乳nhũ 雖tuy 和hòa 合hợp 鵝nga 飲ẩm 之chi 時thời 唯duy 飲ẩm 乳nhũ 不bất 飲ẩm 水thủy 故cố 乳nhũ 雖tuy 盡tận 而nhi 水thủy 不bất 竭kiệt 本bổn 識thức 與dữ 非phi 本bổn 識thức 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 復phục 和hòa 合hợp 而nhi 一nhất 滅diệt 一nhất 住trụ 問vấn 此thử 根căn 本bổn 識thức 心tâm 既ký 稱xưng 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 又hựu 云vân 常thường 住trụ 不bất 動động 。 只chỉ 如như 萬vạn 法pháp 即tức 此thử 心tâm 有hữu 離ly 此thử 心tâm 有hữu 若nhược 即tức 此thử 心tâm 萬vạn 法pháp 遷thiên 變biến 此thử 心tâm 云vân 何hà 稱xưng 為vi 常thường 住trụ 若nhược 離ly 此thử 心tâm 復phục 云vân 何hà 得đắc 。 為vi 一nhất 切thiết 法pháp 體thể 答đáp 開khai 合hợp 隨tùy 緣duyên 非phi 即tức 非phi 離ly 以dĩ 緣duyên 會hội 故cố 合hợp 以dĩ 緣duyên 散tán 故cố 開khai 開khai 合hợp 但đãn 緣duyên 卷quyển 舒thư 無vô 體thể 緣duyên 但đãn 開khai 合hợp 緣duyên 亦diệc 本bổn 空không 彼bỉ 此thử 無vô 知tri 能năng 所sở 俱câu 寂tịch 密mật 嚴nghiêm 經kinh 偈kệ 云vân 譬thí 如như 金kim 石thạch 等đẳng 本bổn 來lai 無vô 水thủy 相tương/tướng 與dữ 火hỏa 共cộng 和hòa 合hợp 若nhược 水thủy 而nhi 流lưu 動động 藏tạng 識thức 亦diệc 如như 是thị 。 體thể 非phi 流lưu 轉chuyển 法pháp 諸chư 識thức 共cộng 相tương 應ưng 與dữ 法pháp 同đồng 流lưu 轉chuyển 如như 鐵thiết 因nhân 磁từ 石thạch 周chu 廻hồi 而nhi 轉chuyển 移di 二nhị 俱câu 無vô 有hữu 思tư 狀trạng 若nhược 有hữu 思tư 覺giác 頼# 耶da 與dữ 七thất 識thức 當đương 知tri 亦diệc 復phục 然nhiên 習tập 繩thằng 之chi 所sở 繫hệ 無vô 人nhân 而nhi 若nhược 有hữu 普phổ 徧biến 眾chúng 生sanh 身thân 周chu 行hành 諸chư 陰ấm 趣thú 如như 鐵thiết 與dữ 磁từ 石thạch 。 展triển 轉chuyển 不bất 相tương 知tri 。
問vấn 若nhược 不bất 立lập 此thử 第đệ 八bát 識thức 有hữu 何hà 等đẳng 過quá 。 答đáp 有hữu 大đại 過quá 失thất 一nhất 切thiết 染nhiễm 淨tịnh 法pháp 不bất 成thành 俱câu 無vô 因nhân 故cố 識thức 論luận 云vân 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 煩phiền 惱não 種chủng 界giới 地địa 往vãng 還hoàn 無vô 染nhiễm 心tâm 後hậu 諸chư 煩phiền 惱não 起khởi 皆giai 應ưng 無vô 因nhân 餘dư 法pháp 不bất 能năng 持trì 彼bỉ 種chủng 故cố 若nhược 諸chư 煩phiền 惱não 無vô 因nhân 而nhi 生sanh 則tắc 無vô 三tam 乘thừa 學học 無Vô 學Học 果quả 諸chư 已dĩ 斷đoạn 者giả 皆giai 應ưng 起khởi 故cố 又hựu 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 世thế 出xuất 世thế 清thanh 淨tịnh 道đạo 種chủng 異dị 類loại 心tâm 後hậu 起khởi 彼bỉ 淨tịnh 法pháp 皆giai 應ưng 無vô 因nhân 又hựu 出xuất 世thế 道đạo 初sơ 不bất 應ưng 生sanh 無vô 法pháp 持trì 彼bỉ 法pháp 爾nhĩ 種chủng 故cố 初sơ 不bất 生sanh 故cố 後hậu 亦diệc 不bất 生sanh 。 是thị 則tắc 應ưng 無vô 三tam 乘thừa 道Đạo 。 果quả 若nhược 無vô 此thử 識thức 持trì 煩phiền 惱não 種chủng 轉chuyển 依y 斷đoạn 果quả 亦diệc 不bất 得đắc 成thành 。 謂vị 道đạo 起khởi 時thời 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 及cập 彼bỉ 種chủng 子tử 俱câu 非phi 有hữu 故cố 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 心tâm 不bất 俱câu 起khởi 故cố 道đạo 相tương 應ứng 心tâm 不bất 持trì 彼bỉ 種chủng 自tự 性tánh 相tướng 違vi 如như 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 餘dư 法pháp 持trì 種chủng 理lý 不bất 成thành 故cố 既ký 無vô 所sở 斷đoạn 能năng 斷đoạn 亦diệc 無vô 依y 誰thùy 由do 誰thùy 而nhi 立lập 斷đoạn 果quả 若nhược 由do 道Đạo 力lực 後hậu 惑hoặc 不bất 生sanh 立lập 斷đoạn 果quả 者giả 則tắc 初sơ 道đạo 起khởi 應ưng 成thành 無Vô 學Học 後hậu 諸chư 煩phiền 惱não 皆giai 已dĩ 無vô 因nhân 永vĩnh 不bất 生sanh 故cố 許hứa 有hữu 此thử 識thức 一nhất 切thiết 皆giai 成thành 唯duy 此thử 能năng 持trì 染nhiễm 淨tịnh 種chủng 故cố 證chứng 此thử 識thức 有hữu 理lý 趣thú 無vô 邊biên 恐khủng 厭yếm 繁phồn 文văn 略lược 述thuật 綱cương 要yếu 則tắc 有hữu 此thử 識thức 教giáo 理lý 顯hiển 然nhiên 諸chư 有hữu 智trí 人nhân 。 應ưng 深thâm 信tín 受thọ 。
實thật 際tế 理lý 地địa 不bất 受thọ 一nhất 塵trần 佛Phật 事sự 門môn 中trung 不bất 捨xả 一nhất 法pháp 若nhược 欲dục 學học 諸chư 佛Phật 方phương 便tiện 。 須tu 具cụ 菩Bồ 薩Tát 徧biến 行hành 一nhất 一nhất 洞đỗng 明minh 方phương 成thành 大đại 化hóa 如như 上thượng 廣quảng 引dẫn 藏tạng 識thức 之chi 文văn 祖tổ 佛Phật 所sở 明minh 經kinh 論luận 共cộng 立lập 第đệ 八bát 本bổn 識thức 真Chân 如Như 一nhất 心tâm 廣quảng 大đại 無vô 邊biên 。 體thể 性tánh 微vi 細tế 顯hiển 心tâm 原nguyên 而nhi 無vô 外ngoại 包bao 性tánh 相tướng 以dĩ 該cai 通thông 擅thiện 持trì 種chủng 之chi 名danh 作tác 總tổng 報báo 之chi 主chủ 建kiến 有hữu 情tình 之chi 體thể 立lập 涅Niết 槃Bàn 之chi 因nhân 。 居cư 初sơ 位vị 而nhi 總tổng 號hiệu 頼# 耶da 處xứ 極cực 果quả 而nhi 唯duy 稱xưng 無vô 垢cấu [備-用+冉]# 本bổn 後hậu 之chi 智trí 地địa 成thành 自tự 他tha 之chi 利lợi 門môn 隨tùy 有hữu 執chấp 無vô 執chấp 而nhi 立lập 多đa 名danh 據cứ 染nhiễm 緣duyên 淨tịnh 緣duyên 而nhi 作tác 眾chúng 體thể 孕dựng 一nhất 切thiết 而nhi 如như 太thái 虛hư 包bao 納nạp 現hiện 萬vạn 法pháp 而nhi 似tự 大đại 地địa 發phát 生sanh 則tắc 何hà 法pháp 不bất 收thu 無vô 門môn 不bất 入nhập 但đãn 以dĩ 迷mê 一nhất 真chân 之chi 解giải 作tác 第đệ 二nhị 之chi 觀quan 。 初sơ 因nhân 覺giác 明minh 能năng 了liễu 之chi 心tâm 發phát 起khởi 內nội 外ngoại 塵trần 勞lao 之chi 相tướng 於ư 一nhất 圓viên 湛trạm 析tích 出xuất 根căn 塵trần 聚tụ 內nội 四tứ 大đại 為vi 身thân 分phần/phân 外ngoại 四tứ 大đại 為vi 境cảnh 內nội 以dĩ 識thức 情tình 為vi 垢cấu 。 外ngoại 因nhân 想tưởng 相tương/tướng 成thành 塵trần 無vô 念niệm 而nhi 境cảnh 觀quán 一nhất 如như 有hữu 想tưởng 而nhi 真chân 成thành 萬vạn 別biệt 若nhược 能năng 心tâm 融dung 法Pháp 界Giới 境cảnh 豁hoát 真chân 空không 幻huyễn 翳ế 全toàn 消tiêu 一nhất 道đạo 明minh 現hiện 可khả 謂vị 裂liệt 迷mê 途đồ 之chi 緻trí 網võng 抽trừu 覺giác 戶hộ 之chi 重trọng/trùng 關quan 惽hôn 夢mộng 醒tỉnh 而nhi 大đại 覺giác 常thường 明minh 狂cuồng 性tánh 歇hiết 而nhi 本bổn 頭đầu 自tự 現hiện 。
夫phu 第đệ 二nhị 能năng 變biến 識thức 者giả 識thức 論luận 頌tụng 云vân 次thứ 第đệ 二nhị 能năng 變biến 是thị 識thức 名danh 末mạt 那na 依y 彼bỉ 轉chuyển 緣duyên 彼bỉ 思tư 量lượng 為vi 性tánh 相tướng 四tứ 煩phiền 惱não 常thường 俱câu 謂vị 我ngã 癡si 我ngã 見kiến 并tinh 我ngã 慢mạn 我ngã 愛ái 及cập 餘dư 觸xúc 等đẳng 俱câu 有hữu 覆phú 無vô 記ký 攝nhiếp 隨tùy 所sở 生sanh 所sở 繫hệ 阿A 羅La 漢Hán 滅diệt 定định 出xuất 世thế 道đạo 無vô 有hữu 乃nãi 至chí 應ưng 知tri 此thử 意ý 但đãn 緣duyên 藏tạng 識thức 見kiến 分phần/phân 非phi 餘dư 彼bỉ 無vô 始thỉ 來lai 一nhất 類loại 相tương 續tục 似tự 常thường 似tự 一nhất 故cố 恆hằng 與dữ 諸chư 法pháp 為vi 所sở 依y 故cố 。 此thử 唯duy 執chấp 彼bỉ 為vi 自tự 內nội 我ngã 故cố 。
問vấn 此thử 第đệ 七thất 識thức 云vân 何hà 離ly 眼nhãn 等đẳng 識thức 別biệt 有hữu 自tự 體thể 出xuất 何hà 經kinh 文văn 答đáp 論luận 云vân 聖thánh 教giáo 正chánh 理lý 為vi 定định 量lượng 故cố 謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 處xứ 處xứ 經kinh 中trung 說thuyết 心tâm 意ý 識thức 。 三tam 種chủng 別biệt 義nghĩa 集tập 起khởi 名danh 心tâm 思tư 量lượng 名danh 意ý 了liễu 別biệt 名danh 識thức 是thị 三tam 別biệt 義nghĩa 如như 是thị 三tam 義nghĩa 雖tuy 通thông 八bát 識thức 而nhi 隨tùy 勝thắng 顯hiển 第đệ 八bát 名danh 心tâm 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 起khởi 諸chư 法pháp 故cố 第đệ 七thất 名danh 意ý 緣duyên 藏tạng 識thức 等đẳng 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 為vì 我ngã 等đẳng 故cố 。 餘dư 六lục 名danh 識thức 於ư 六lục 別biệt 境cảnh 麤thô 動động 間gian 斷đoạn 了liễu 別biệt 轉chuyển 故cố 如như 入nhập 楞lăng 伽già 頌tụng 說thuyết 藏tạng 識thức 說thuyết 名danh 心tâm 思tư 量lượng 性tánh 名danh 意ý 能năng 了liễu 諸chư 境cảnh 相tướng 是thị 說thuyết 名danh 為vi 識thức 釋thích 云vân 雖tuy 通thông 八bát 識thức 皆giai 名danh 心tâm 意ý 識thức 而nhi 隨tùy 勝thắng 顯hiển 第đệ 八bát 名danh 心tâm 為vi 一nhất 切thiết 現hiện 行hành 熏huân 集tập 諸chư 法pháp 種chủng 現hiện 行hành 為vi 依y 種chủng 子tử 識thức 為vi 因nhân 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 法pháp 故cố 是thị 起khởi 諸chư 法pháp 第đệ 七thất 名danh 意ý 者giả 因nhân 中trung 有hữu 漏lậu 唯duy 緣duyên 我ngã 境cảnh 無vô 漏lậu 緣duyên 第đệ 八bát 及cập 真Chân 如Như 果quả 上thượng 許hứa 緣duyên 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。 餘dư 六lục 識thức 名danh 識thức 於ư 六lục 別biệt 境cảnh 體thể 是thị 麤thô 動động 有hữu 間gian 斷đoạn 法pháp 了liễu 別biệt 轉chuyển 故cố 易dị 了liễu 名danh 麤thô 轉chuyển 易dị 名danh 動động 不bất 續tục 名danh 間gian 各các 有hữu 此thử 勝thắng 各các 別biệt 得đắc 名danh 又hựu 論luận 云vân 謂vị 契Khế 經Kinh 說thuyết 不bất 共cộng 無vô 明minh 微vi 細tế 恆hằng 行hành 覆phú 蔽tế 真chân 實thật 若nhược 無vô 此thử 識thức 彼bỉ 應ưng 非phi 有hữu 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 於ư 一nhất 切thiết 。 分phần/phân 恆hằng 起khởi 迷mê 理lý 不bất 共cộng 無vô 明minh 覆phú 真chân 實thật 義nghĩa 障chướng 勝thắng 慧tuệ 眼nhãn 如như 有hữu 頌tụng 說thuyết 真chân 義nghĩa 心tâm 當đương 生sanh 常thường 時thời 為vi 障chướng 礙ngại 俱câu 行hành 一nhất 切thiết 分phần/phân 謂vị 不bất 共cộng 無vô 明minh 是thị 故cố 契Khế 經Kinh 說thuyết 異dị 生sanh 類loại 恆hằng 處xứ 長trường 夜dạ 無vô 明minh 所sở 蒙mông 惽hôn 醉túy 纏triền 心tâm 曾tằng 無vô 醒tỉnh 覺giác 若nhược 異dị 生sanh 位vị 有hữu 暫tạm 不bất 起khởi 此thử 無vô 明minh 。 時thời 便tiện 違vi 經kinh 義nghĩa 謂vị 異dị 生sanh 位vị 迷mê 理lý 無vô 明minh 有hữu 行hành 不bất 行hành 不bất 應ưng 理lý 故cố 此thử 依y 六lục 識thức 皆giai 不bất 得đắc 成thành 應ưng 此thử 間gian 斷đoạn 彼bỉ 恆hằng 緣duyên 故cố 許hứa 有hữu 末mạt 那na 便tiện 無vô 此thử 失thất 。
問vấn 若nhược 無vô 末mạt 那na 有hữu 何hà 等đẳng 過quá 。 答đáp 若nhược 無vô 第đệ 七thất 則tắc 無vô 凡phàm 可khả 厭yếm 無vô 聖thánh 可khả 欣hân 凡phàm 聖thánh 不bất 成thành 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 失thất 論luận 云vân 是thị 故cố 定định 應ưng 別biệt 有hữu 此thử 意ý 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 無vô 想tưởng 有hữu 情tình 一nhất 期kỳ 生sanh 中trung 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 若nhược 無vô 此thử 識thức 彼bỉ 應ưng 無vô 染nhiễm 謂vị 彼bỉ 長trường 時thời 無vô 六lục 轉chuyển 識thức 若nhược 無vô 此thử 意ý 我ngã 執chấp 便tiện 無vô 乃nãi 至chí 故cố 應ưng 別biệt 有hữu 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 於ư 無vô 想tưởng 天thiên 恆hằng 起khởi 我ngã 執chấp 由do 斯tư 賢hiền 聖thánh 同đồng 訶ha 厭yếm 彼bỉ 又hựu 契Khế 經Kinh 說thuyết 異dị 生sanh 善thiện 染nhiễm 無vô 記ký 心tâm 識thức 恆hằng 帶đái 我ngã 執chấp 若nhược 無vô 此thử 識thức 彼bỉ 不bất 應ưng 有hữu 謂vị 異dị 生sanh 類loại 三tam 性tánh 心tâm 時thời 雖tuy 外ngoại 起khởi 諸chư 業nghiệp 而nhi 內nội 恆hằng 執chấp 我ngã 由do 執chấp 我ngã 故cố 令linh 六lục 識thức 中trung 所sở 起khởi 施thí 等đẳng 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 故cố 瑜du 伽già 說thuyết 染nhiễm 汙ô 末mạt 那na 為vi 識thức 依y 止chỉ 彼bỉ 未vị 滅diệt 時thời 相tương/tướng 了liễu 別biệt 縛phược 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 末mạt 那na 滅diệt 已dĩ 相tương/tướng 縛phược 解giải 脫thoát 言ngôn 相tương/tướng 縛phược 者giả 謂vị 於ư 境cảnh 相tướng 不bất 能năng 了liễu 達đạt 。 如như 幻huyễn 事sự 等đẳng 由do 斯tư 見kiến 分phần/phân 相tương/tướng 分phần/phân 所sở 拘câu 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 名danh 相tướng 縛phược 依y 如như 是thị 義nghĩa 有hữu 伽già 陀đà 言ngôn 如như 是thị 染nhiễm 汙ô 意ý 是thị 識thức 之chi 所sở 依y 此thử 意ý 未vị 滅diệt 時thời 識thức 縛phược 終chung 不bất 脫thoát 釋thích 云vân 於ư 無vô 想tưởng 天thiên 恆hằng 起khởi 我ngã 執chấp 由do 斯tư 賢hiền 聖thánh 同đồng 訶ha 厭yếm 彼bỉ 者giả 有hữu 第đệ 七thất 於ư 彼bỉ 起khởi 我ngã 執chấp 是thị 異dị 生sanh 故cố 出xuất 定định 已dĩ 後hậu 復phục 沉trầm 生sanh 死tử 起khởi 諸chư 煩phiền 惱não 。 聖thánh 賢hiền 訶ha 彼bỉ 若nhược 無vô 第đệ 七thất 不bất 應ưng 訶ha 彼bỉ 無vô 過quá 失thất 果quả 由do 執chấp 我ngã 故cố 令linh 六lục 識thức 中trung 所sở 起khởi 施thí 等đẳng 不bất 能năng 亡vong 相tương/tướng 者giả 此thử 我ngã 外ngoại 緣duyên 行hành 相tương/tướng 麤thô 動động 非phi 第đệ 七thất 起khởi 由do 第đệ 七thất 故cố 第đệ 六lục 起khởi 此thử 全toàn 由do 七thất 生sanh 增tăng 明minh 為vi 論luận 第đệ 六lục 識thức 中trung 我ngã 執chấp 體thể 有hữu 間gian 斷đoạn 通thông 三tam 性tánh 心tâm 間gian 雜tạp 生sanh 故cố 第đệ 七thất 不bất 緣duyên 外ngoại 境cảnh 生sanh 故cố 已dĩ 上thượng 略lược 錄lục 第đệ 七thất 末mạt 那na 諸chư 教giáo 同đồng 詮thuyên 羣quần 賢hiền 共cộng 釋thích 創sáng/sang 入nhập 道đạo 者giả 此thử 意ý 須tu 明minh 是thị 起khởi 凡phàm 聖thánh 之chi 因nhân 宜nghi 窮cùng 體thể 性tánh 乃nãi 立lập 解giải 惑hoặc 之chi 本bổn 可khả 究cứu 根căn 原nguyên 迷mê 之chi 則tắc 為vi 人nhân 法pháp 執chấp 之chi 愚ngu 悟ngộ 之chi 則tắc 成thành 平bình 等đẳng 性tánh 之chi 智trí 於ư 諸chư 識thức 內nội 獨độc 得đắc 意ý 名danh 向hướng 有hữu 漏lậu 中trung 作tác 無vô 明minh 主chủ 不bất 間gian 不bất 斷đoạn 無vô 想tưởng 定định 治trị 而nhi 不bất 消tiêu 常thường 審thẩm 常thường 恆hằng 四tứ 空không 天thiên 避tị 而nhi 還hoàn 起khởi 雖tuy 有hữu 覆phú 而nhi 無vô 記ký 不bất 外ngoại 執chấp 而nhi 內nội 緣duyên 常thường 起khởi 現hiện 行hành 能năng 蔽tế 真chân 而nhi 障chướng 道đạo 唯duy 稱xưng 不bất 共cộng 但đãn 成thành 染nhiễm 而nhi 潤nhuận 生sanh 是thị 以dĩ 欲dục 透thấu 塵trần 勞lao 須tu 知tri 要yếu 徑kính 將tương 施thí 妙diệu 藥dược 先tiên 候hậu 病bệnh 原nguyên 若nhược 細tế 意ý 推thôi 尋tầm 冥minh 心tâm 體thể 察sát 則tắc 何hà 塵trần 而nhi 不bất 出xuất 何hà 病bệnh 而nhi 不bất 消tiêu 斷đoạn 惑hoặc 之chi 門môn 斯tư 為vi 要yếu 矣hĩ 。
第đệ 三tam 能năng 變biến 者giả 唯duy 識thức 論luận 頌tụng 云vân 次thứ 第đệ 三tam 能năng 變biến 差sai 別biệt 有hữu 六lục 種chủng 了liễu 境cảnh 為vi 性tánh 相tướng 善thiện 不bất 善thiện 俱câu 非phi 此thử 三tam 能năng 變biến 是thị 了liễu 別biệt 境cảnh 識thức 自tự 證chứng 分phân 是thị 了liễu 別biệt 性tánh 見kiến 分phân 是thị 了liễu 別biệt 相tướng 。
識thức 論luận 云vân 隨tùy 六lục 根căn 境cảnh 種chủng 類loại 異dị 故cố 或hoặc 名danh 色sắc 識thức 乃nãi 至chí 法pháp 識thức 隨tùy 境cảnh 立lập 名danh 順thuận 識thức 義nghĩa 故cố 謂vị 於ư 六lục 境cảnh 了liễu 別biệt 名danh 識thức 色sắc 等đẳng 五ngũ 識thức 唯duy 了liễu 色sắc 等đẳng 法pháp 識thức 通thông 能năng 。 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。
問vấn 於ư 眼nhãn 等đẳng 六lục 識thức 中trung 有hữu 幾kỷ 分phân 別biệt 答đáp 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 自tự 性tánh 分phân 別biệt 唯duy 緣duyên 現hiện 在tại 所sở 緣duyên 諸chư 行hành 自tự 相tương/tướng 行hành 分phân 別biệt 所sở 緣duyên 行hành 即tức 五ngũ 塵trần 也dã 自tự 相tương/tướng 行hành 如như 色sắc 以dĩ 青thanh 為vi 行hành 相tương/tướng 眼nhãn 識thức 緣duyên 時thời 亦diệc 任nhậm 運vận 作tác 青thanh 行hành 相tương/tướng 名danh 自tự 行hành 又hựu 自tự 相tương/tướng 即tức 能năng 緣duyên 行hành 簡giản 共cộng 相tương 行hành 如như 緣duyên 青thanh 時thời 即tức 緣duyên 黃hoàng 不bất 著trước 二nhị 隨tùy 念niệm 分phân 別biệt 於ư 昔tích 曾tằng 所sở 受thọ 諸chư 行hành 追truy 念niệm 行hành 分phân 別biệt 唯duy 緣duyên 過quá 去khứ 三tam 計kế 度độ 分phân 別biệt 於ư 去khứ 來lai 今kim 。 不bất 現hiện 前tiền 思tư 搆câu 行hành 分phân 別biệt 即tức 非phi 有hữu 計kế 有hữu 是thị 非phi 量lượng 境cảnh 然nhiên 約ước 三tam 世thế 計kế 度độ 不bất 定định 一nhất 世thế 又hựu 雜tạp 集tập 論luận 於ư 三tam 分phân 別biệt 中trung 復phục 有hữu 七thất 種chủng 。 分phân 別biệt 一nhất 謂vị 於ư 緣duyên 任nhậm 運vận 分phân 別biệt 謂vị 五ngũ 識thức 身thân 如như 所sở 緣duyên 相tương/tướng 無vô 異dị 分phân 別biệt 。 於ư 自tự 境cảnh 界giới 。 任nhậm 運vận 轉chuyển 故cố 二nhị 有hữu 相tương/tướng 分phân 別biệt 謂vị 自tự 性tánh 隨tùy 念niệm 二nhị 種chủng 分phân 別biệt 取thủ 過quá 現hiện 境cảnh 種chủng 種chủng 相tương/tướng 故cố 三tam 無vô 相tướng 分phân 別biệt 謂vị 希hy 求cầu 未vị 來lai 境cảnh 行hành 分phân 別biệt 四tứ 尋tầm 求cầu 分phân 別biệt 五ngũ 伺tứ 察sát 分phân 別biệt 六lục 染nhiễm 汙ô 分phân 別biệt 七thất 不bất 染nhiễm 汙ô 分phân 別biệt 此thử 四tứ 分phân 別biệt 皆giai 用dụng 計kế 度độ 分phân 別biệt 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 思tư 度độ 故cố 或hoặc 時thời 尋tầm 求cầu 或hoặc 時thời 伺tứ 察sát 或hoặc 時thời 染nhiễm 汙ô 或hoặc 不bất 染nhiễm 汙ô 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 問vấn 前tiền 三tam 分phân 別biệt 於ư 八bát 識thức 中trung 幾kỷ 識thức 能năng 具cụ 答đáp 八bát 識thức 中trung 唯duy 第đệ 六lục 識thức 具cụ 三tam 分phân 別biệt 自tự 第đệ 七thất 識thức 唯duy 有hữu 自tự 性tánh 分phân 別biệt 以dĩ 緣duyên 現hiện 在tại 故cố 或hoặc 可khả 末mạt 那na 亦diệc 有hữu 計kế 度độ 以dĩ 計kế 度độ 執chấp 我ngã 故cố 若nhược 論luận 體thể 性tánh 計kế 度độ 以dĩ 慧tuệ 為vi 性tánh 隨tùy 念niệm 以dĩ 念niệm 為vi 性tánh 真chân 法pháp 之chi 中trung 既ký 無vô 虛hư 妄vọng 八bát 識thức 所sở 以dĩ 無vô 此thử 分phân 別biệt 。
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 一nhất
音âm 釋thích
兀ngột
(# 五ngũ 忽hốt 切thiết 不bất 動động 貌mạo )# 。
磁từ
(# 音âm 慈từ 引dẫn 鐵thiết 石thạch )# 。
翳ế
(# 於ư 計kế 切thiết 蔽tế 也dã )# 。
惽hôn
(# 音âm 昏hôn )# 。
擅thiện
(# 音âm 善thiện 自tự 專chuyên 也dã )# 。
伺tứ
(# 息tức 恣tứ 切thiết )# 。