御Ngự 錄Lục 宗Tông 鏡Kính 大Đại 綱Cương
Quyển 0018
清Thanh 胤Dận 禎 錄Lục
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 八bát 。 疏sớ/sơ 八bát 。
問vấn 凡phàm 聖thánh 既ký 同đồng 一nhất 心tâm 云vân 何hà 聖thánh 人nhân 成thành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 凡phàm 夫phu 觸xúc 事sự 不bất 知tri 乎hồ 答đáp 只chỉ 為vì 凢# 夫phu 背bội 覺giác 合hợp 塵trần 。 為vi 塵trần 所sở 隔cách 迷mê 真chân 徇# 妄vọng 被bị 妄vọng 所sở 遮già 自tự 心tâm 與dữ 他tha 心tâm 二nhị 俱câu 不bất 了liễu 焉yên 能năng 博bác 通thông 萬vạn 類loại 成thành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 耶da 。
故cố 起khởi 信tín 論luận 云vân 眾chúng 生sanh 以dĩ 依y 染nhiễm 心tâm 能năng 見kiến 能năng 現hiện 妄vọng 取thủ 境cảnh 界giới 迷mê 平bình 等đẳng 性tánh 故cố 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 靜tĩnh 無vô 有hữu 起khởi 相tương/tướng 無vô 明minh 不bất 覺giác 妄vọng 與dữ 法pháp 違vi 故cố 不bất 能năng 得đắc 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 種chủng 種chủng 知tri 故cố 是thị 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 法pháp 外ngoại 無vô 心tâm 但đãn 了liễu 一nhất 心tâm 諸chư 塵trần 自tự 會hội 起khởi 心tâm 背bối/bội 法pháp 即tức 乖quai 法pháp 體thể 既ký 與dữ 法pháp 違vi 則tắc 不bất 通thông 達đạt 若nhược 能năng 順thuận 法Pháp 界Giới 性tánh 合hợp 真Chân 如Như 心tâm 則tắc 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 無vô 所sở 不bất 知tri 。 矣hĩ 問vấn 若nhược 了liễu 一nhất 心tâm 何hà 用dụng 廣quảng 知tri 諸chư 法pháp 答đáp 一nhất 心tâm 是thị 總tổng 諸chư 法pháp 是thị 別biệt 別biệt 雖tuy 從tùng 總tổng 事sự 起khởi 千thiên 差sai 若nhược 不bất 子tử 細tế 通thông 明minh 遮già 照chiếu 雙song 運vận 則tắc 理lý 孤cô 事sự 寡quả 不bất 入nhập 圓viên 通thông 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 諸chư 法pháp 相tướng 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 而nhi 不bất 動động 。
問vấn 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 以dĩ 何hà 為vi 中trung 道đạo 答đáp 若nhược 有hữu 中trung 道đạo 則tắc 不bất 名danh 中trung 若nhược 無vô 中trung 道đạo 亦diệc 不bất 名danh 中trung 如như 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 內nội 外ngoại 合hợp 故cố 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 既ký 云vân 中trung 道đạo 何hà 得đắc 是thị 有hữu 既ký 云vân 中trung 道đạo 何hà 得đắc 是thị 無vô 。
若nhược 也dã 有hữu 執chấp 則tắc 無vô 所sở 不bất 礙ngại 若nhược 也dã 無vô 執chấp 則tắc 無vô 所sở 不bất 通thông 。 如như 智trí 論luận 云vân 若nhược 人nhân 見kiến 般Bát 若Nhã 是thị 則tắc 名danh 被bị 縛phược 若nhược 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 。 是thị 亦diệc 名danh 被bị 縛phược 若nhược 人nhân 見kiến 般Bát 若Nhã 是thị 則tắc 名danh 解giải 脫thoát 若nhược 不bất 見kiến 般Bát 若Nhã 。 是thị 亦diệc 名danh 解giải 脫thoát 中trung 道đạo 即tức 實thật 相tướng 是thị 有hữu 也dã 中trung 道đạo 即tức 性tánh 空không 是thị 無vô 也dã 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 也dã 亦diệc 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 也dã 故cố 知tri 無vô 執chấp 則tắc 四tứ 句cú 皆giai 是thị 。
問vấn 為vi 中trung 即tức 是thị 道đạo 為vi 離ly 中trung 別biệt 有hữu 道đạo 為vi 道đạo 即tức 是thị 中trung 為vi 離ly 道đạo 別biệt 有hữu 中trung 答đáp 離ly 中trung 無vô 別biệt 道đạo 離ly 道đạo 無vô 別biệt 中trung 即tức 以dĩ 道đạo 為vi 中trung 即tức 以dĩ 中trung 為vi 道đạo 此thử 之chi 中trung 義nghĩa 即tức 是thị 一nhất 心tâm 道đạo 即tức 是thị 心tâm 心tâm 即tức 是thị 道đạo 以dĩ 真chân 心tâm 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。
肇triệu 論luận 云vân 有hữu 心tâm 者giả 眾chúng 庶thứ 是thị 也dã 無vô 心tâm 者giả 太thái 虛hư 是thị 也dã 眾chúng 庶thứ 處xứ 於ư 妄vọng 想tưởng 太thái 虛hư 絕tuyệt 於ư 靈linh 照chiếu 豈khởi 可khả 以dĩ 處xứ 妄vọng 想tưởng 絕tuyệt 靈linh 照chiếu 而nhi 語ngữ 聖thánh 心tâm 乎hồ 故cố 須tu 遮già 照chiếu 無vô 滯trệ 體thể 用dụng 自tự 在tại 方phương 成thành 理lý 行hành 之chi 門môn 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 。 不bất 思tư 議nghị 於ư 中trung 思tư 議nghị 不bất 可khả 盡tận 住trụ 是thị 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 地địa 思tư 與dữ 非phi 思tư 俱câu 寂tịch 滅diệt 若nhược 唯duy 遮già 思tư 議nghị 境cảnh 者giả 則tắc 凢# 聖thánh 絕tuyệt 分phần/phân 故cố 非phi 但đãn 遮già 常thường 心tâm 亦diệc 應ưng 融dung 常thường 心tâm 是thị 則tắc 於ư 中trung 思tư 議nghị 不bất 可khả 盡tận 遮già 融dung 無vô 二nhị 則tắc 思tư 與dữ 非phi 思tư 體thể 俱câu 寂tịch 滅diệt 方phương 曰viết 真chân 不bất 思tư 議nghị 也dã 是thị 則tắc 遮già 照chiếu 無vô 滯trệ 理lý 事sự 不bất 虧khuy 即tức 遮già 而nhi 照chiếu 故cố 雙song 非phi 即tức 是thị 雙song 行hành 即tức 照chiếu 而nhi 遮già 故cố 雙song 行hành 即tức 是thị 雙song 遣khiển 不bất 壞hoại 本bổn 而nhi 常thường 末mạt 萬vạn 行hạnh 紛phân 然nhiên 不bất 壞hoại 末mạt 而nhi 常thường 本bổn 一nhất 心tâm 恆hằng 寂tịch 所sở 以dĩ 色sắc 塵trần 體thể 寂tịch 香hương 界giới 性tánh 空không 執chấp 作tác 有hữu 無vô 之chi 邊biên 邪tà 達đạt 成thành 唯duy 心tâm 之chi 中trung 理lý 法pháp 法pháp 皆giai 圓viên 願nguyện 海hải 塵trần 塵trần 盡tận 具cụ 行hành 門môn 應ưng 念niệm 而nhi 六Lục 度Độ 咸hàm 成thành 目mục 擊kích 而nhi 真chân 心tâm 普phổ 徧biến 如như 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 。 經Kinh 云vân 普Phổ 賢Hiền 如Như 來Lai 。 國quốc 土độ 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 見kiến 佛Phật 時thời 尋tầm 能năng 分phân 別biệt 。 諸chư 深thâm 妙diệu 義nghĩa 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 六lục 波ba 羅la 密mật 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 不bất 取thủ 色sắc 相tướng 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 檀đàn 波ba 羅la 密mật 若nhược 除trừ 色sắc 相tướng 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 尸Thi 波Ba 羅La 密Mật 。 若nhược 觀quán 色sắc 盡tận 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 羼sằn 提đề 波ba 羅la 密mật 若nhược 見kiến 色sắc 寂tịch 滅diệt 即tức 是thị 。 具cụ 足túc 毗tỳ 梨lê 波ba 羅la 密mật 若nhược 不bất 行hành 色sắc 相tướng 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 禪thiền 波ba 羅la 密mật 若nhược 不bất 戲hí 論luận 色sắc 相tướng 即tức 是thị 具cụ 足túc 。 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 觀quán 佛Phật 時thời 尋tầm 具cụ 如như 是thị 六lục 波ba 羅la 密mật 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。
問vấn 真Chân 如Như 寂tịch 滅diệt 本bổn 無vô 次thứ 第đệ 之chi 殊thù 法Pháp 界Giới 虛hư 玄huyền 豈khởi 有hữu 階giai 降giáng/hàng 之chi 別biệt 云vân 何hà 一nhất 真chân 體thể 上thượng 而nhi 分phần/phân 正chánh 助trợ 答đáp 若nhược 以dĩ 唯duy 識thức 真chân 性tánh 則tắc 性tánh 融dung 一nhất 切thiết 尚thượng 不bất 指chỉ 一nhất 何hà 况# 分phần/phân 多đa 以dĩ 解giải 行hành 證chứng 入nhập 之chi 門môn 不bất 無vô 深thâm 淺thiển 如như 華hoa 嚴nghiêm 論luận 云vân 十thập 住trụ 以dĩ 來lai 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 行hành 皆giai 是thị 助trợ 道đạo 非phi 是thị 正chánh 位vị 故cố 意ý 欲dục 明minh 行hành 所sở 行hành 者giả 是thị 為vi 助trợ 道đạo 無vô 住trụ 無vô 行hành 。 任nhậm 真chân 自tự 體thể 名danh 之chi 為vi 正chánh 果quả 故cố 若nhược 以dĩ 初sơ 發phát 心tâm 住trụ 。 以dĩ 法pháp 性tánh 無vô 相tướng 根căn 本bổn 智trí 不bất 離ly 無vô 作tác 用dụng 之chi 體thể 行hành 諸chư 萬vạn 行hạnh 菩Bồ 薩Tát 與dữ 佛Phật 因nhân 果quả 本bổn 來lai 體thể 齊tề 若nhược 簡giản 佛Phật 果Quả 無vô 作tác 無vô 修tu 菩Bồ 薩Tát 正chánh 加gia 行hành 已dĩ 來lai 總tổng 名danh 助trợ 道đạo 以dĩ 動động 寂tịch 無vô 礙ngại 正chánh 助trợ 元nguyên 來lai 不bất 異dị 此thử 即tức 全toàn 別biệt 全toàn 同đồng 境cảnh 界giới 難nan 解giải 佛Phật 及cập 凢# 夫phu 各các 自tự 別biệt 有hữu 是thị 全toàn 別biệt 義nghĩa 故cố 二nhị 見kiến 恆hằng 存tồn 若nhược 全toàn 同đồng 故cố 便tiện 成thành 滯trệ 寂tịch 圓viên 融dung 道Đạo 理lý 事sự 理lý 不bất 礙ngại 若nhược 也dã 法Pháp 門môn 全toàn 分phần/phân 兩lưỡng 向hướng 是thị 凢# 夫phu 法pháp 全toàn 合hợp 一nhất 體thể 是thị 二Nhị 乘Thừa 法pháp 但đãn 以dĩ 理lý 事sự 自tự 在tại 其kỳ 道đạo 在tại 中trung 留lưu 心tâm 滅diệt 之chi 此thử 亦diệc 不bất 可khả 。 以dĩ 心tâm 存tồn 之chi 此thử 亦diệc 不bất 可khả 。 此thử 助trợ 道Đạo 行hạnh 門môn 與dữ 正chánh 智trí 果quả 德đức 無vô 作tác 之chi 門môn 體thể 合hợp 無vô 二nhị 事sự 中trung 軌quỹ 則tắc 不bất 可khả 不bất 分phân 以dĩ 其kỳ 體thể 用dụng 不bất 可khả 一nhất 向hướng 全toàn 別biệt 以dĩ 全toàn 同đồng 作tác 全toàn 別biệt 以dĩ 全toàn 別biệt 作tác 全toàn 同đồng 不bất 可khả 全toàn 別biệt 無vô 全toàn 同đồng 不bất 可khả 全toàn 同đồng 無vô 全toàn 別biệt 如như 迷mê 此thử 同đồng 別biệt 二nhị 門môn 即tức 智trí 不bất 自tự 在tại 又hựu 經Kinh 云vân 智trí 入nhập 三tam 世thế 悉tất 皆giai 平bình 等đẳng 。 者giả 明minh 智trí 能năng 隨tùy 俗tục 言ngôn 入nhập 三tam 世thế 即tức 俗tục 體thể 本bổn 真chân 故cố 言ngôn 平bình 等đẳng 以dĩ 總tổng 別biệt 同đồng 異dị 成thành 壞hoại 門môn 六lục 相tương/tướng 義nghĩa 該cai 括quát 即tức 總tổng 而nhi 全toàn 別biệt 即tức 別biệt 而nhi 全toàn 總tổng 即tức 同đồng 而nhi 俱câu 異dị 即tức 異dị 而nhi 恆hằng 同đồng 即tức 成thành 而nhi 俱câu 壞hoại 即tức 壞hoại 而nhi 俱câu 成thành 皆giai 非phi 情tình 繫hệ 一nhất 異dị 俱câu 不bất 俱câu 有hữu 無vô 非phi 有hữu 無vô 常thường 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 故cố 如như 是thị 皆giai 是thị 如Như 來Lai 。 理lý 智trí 體thể 用dụng 依y 正chánh 悉tất 自tự 在tại 故cố 以dĩ 自tự 體thể 無vô 念niệm 力lực 大đại 智trí 照chiếu 之chi 可khả 見kiến 是thị 以dĩ 若nhược 上thượng 上thượng 根căn 人nhân 頓đốn 了liễu 心tâm 空không 入nhập 真chân 唯duy 識thức 性tánh 現hiện 行hành 餘dư 習tập 種chủng 子tử 俱câu 亡vong 則tắc 何hà 用dụng 更cánh 立lập 地địa 位vị 只chỉ 為vì 中trung 下hạ 之chi 根căn 或hoặc 有hữu 緣duyên 信tín 或hoặc 有hữu 正chánh 信tín 或hoặc 有hữu 解giải 悟ngộ 或hoặc 有hữu 證chứng 悟ngộ 根căn 機cơ 莫mạc 等đẳng 見kiến 解giải 不bất 同đồng 於ư 妄vọng 功công 用dụng 中trung 。 分phần/phân 其kỳ 深thâm 淺thiển 雖tuy 即tức 明minh 知tri 信tín 入nhập 唯duy 識thức 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 以dĩ 微vi 細tế 想tưởng 念niệm 不bất 盡tận 未vị 得đắc 全toàn 除trừ 分phần 分phần 鍊luyện 磨ma 於ư 昇thăng 進tiến 中trung 故cố 有hữu 地địa 位vị 差sai 別biệt 以dĩ 根căn 塵trần 五ngũ 陰ấm 微vi 細tế 難nạn/nan 亡vong 若nhược 得đắc 識thức 陰ấm 盡tận 方phương 超siêu 地địa 位vị 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 究cứu 竟cánh 圓viên 成thành 如như 淨tịnh 瑠lưu 璃ly 內nội 含hàm 寶bảo 月nguyệt 。 如như 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 云vân 此thử 五ngũ 陰ấm 元nguyên 。 重trùng 疊điệp 生sanh 起khởi 。 生sanh 因nhân 識thức 有hữu 。 滅diệt 從tùng 色sắc 除trừ 。 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。 乘thừa 悟ngộ 併tinh 消tiêu 。 事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。 因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。 消tiêu 色sắc 陰ấm 文văn 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 汝nhữ 坐tọa 道đạo 塲# 消tiêu 落lạc 諸chư 念niệm 其kỳ 念niệm 若nhược 盡tận 。 則tắc 諸chư 離ly 念niệm 。 一nhất 切thiết 精tinh 明minh 。 動động 靜tĩnh 不bất 移di 。 憶ức 忘vong 如như 一nhất 。 當đương 住trụ 此thử 處xứ 。 入nhập 三Tam 摩Ma 提Đề 如như 明minh 目mục 人nhân 。 處xử 大đại 幽u 闇ám 精tinh 性tánh 妙diệu 淨tịnh 。 心tâm 未vị 發phát 光quang 。 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 色Sắc 陰Ấm 區Khu 宇Vũ 。 若nhược 目mục 明minh 朗lãng 。 十thập 方phương 洞đỗng 開khai 。 無vô 復phục 幽u 黯ảm 。 名danh 色Sắc 陰Ấm 盡Tận 。 是thị 人nhân 則tắc 能năng 。 超siêu 越việt 劫kiếp 濁trược 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 堅kiên 固cố 妄vọng 想tưởng 。 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 盡tận 受thọ 陰ấm 文văn 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 彼bỉ 善thiện 男nam 子tử 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 奢Xa 摩Ma 他Tha 中trung 。 色sắc 陰ấm 盡tận 者giả 。 見kiến 諸chư 佛Phật 心tâm 。 如như 明minh 鏡kính 中trung 。 顯hiển 現hiện 其kỳ 像tượng 。 若nhược 有hữu 所sở 得đắc 。 而nhi 未vị 能năng 用dụng 。 猶do 如như 魘yểm 人nhân 。 手thủ 足túc 宛uyển 然nhiên 。 見kiến 聞văn 不bất 惑hoặc 。 心tâm 觸xúc 客khách 邪tà 。 而nhi 不bất 能năng 動động 。 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 受thọ 陰ấm 區khu 宇vũ 。 若nhược 魘yểm 咎cữu 歇hiết 。 其kỳ 心tâm 離ly 身thân 。 返phản 觀quán 其kỳ 面diện 去khứ 住trụ 自tự 由do 。 無vô 復phục 留lưu 礙ngại 。 名danh 受thọ 陰ấm 盡tận 。 是thị 人nhân 則tắc 能năng 。 超siêu 越việt 見kiến 濁trược 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 虛hư 明minh 妄vọng 想tưởng 。 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 盡tận 想tưởng 陰ấm 文văn 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 彼bỉ 善thiện 男nam 子tử 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 受thọ 陰ấm 盡tận 者giả 。 雖tuy 未vị 漏lậu 盡tận 。 心tâm 離ly 其kỳ 形hình 。 如như 鳥điểu 出xuất 籠lung 。 已dĩ 能năng 成thành 就tựu 。 從tùng 是thị 凡phàm 身thân 。 上thượng 歷lịch 菩Bồ 薩Tát 。 六lục 十thập 聖thánh 位vị 。 得đắc 意ý 生sanh 身thân 。 隨tùy 往vãng 無vô 礙ngại 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 熟thục 寐mị 寱nghệ 言ngôn 。 是thị 人nhân 雖tuy 則tắc 。 無vô 別biệt 所sở 知tri 。 其kỳ 言ngôn 已dĩ 成thành 。 音âm 韻vận 倫luân 次thứ 。 令linh 不bất 寐mị 者giả 。 咸hàm 悟ngộ 其kỳ 語ngữ 。 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 想Tưởng 陰Ấm 區Khu 宇Vũ 。 若nhược 動động 念niệm 盡tận 。 浮phù 想tưởng 消tiêu 除trừ 。 於ư 覺giác 明minh 心tâm 。 如như 去khứ 塵trần 垢cấu 。 一nhất 倫luân 生sanh 死tử 。 首thủ 尾vĩ 圓viên 照chiếu 。 名danh 想tưởng 陰ấm 盡tận 。 是thị 人nhân 則tắc 能năng 。 超siêu 煩phiền 惱não 濁trược 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 融dung 通thông 妄vọng 想tưởng 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 盡tận 行hành 陰ấm 文văn 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 彼bỉ 善thiện 男nam 子tử 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 想tưởng 陰ấm 盡tận 者giả 。 是thị 人nhân 平bình 常thường 。 夢mộng 想tưởng 消tiêu 滅diệt 。 寤ngụ 寐mị 恆hằng 一nhất 覺giác 明minh 虛hư 靜tĩnh 。 猶do 如như 晴tình 空không 。 無vô 復phục 麤thô 重trọng 。 前tiền 塵trần 影ảnh 事sự 。 觀quán 諸chư 世thế 間gian 。 大đại 地địa 山sơn 河hà 。 如như 鏡kính 鑒giám 明minh 來lai 無vô 所sở 黏niêm 。 過quá 無vô 蹤tung 跡tích 。 虛hư 受thọ 照chiếu 應ứng 。 了liễu 罔võng 陳trần 習tập 。 唯duy 一nhất 精tinh 真chân 。 生sanh 滅diệt 根căn 元nguyên 。 從tùng 此thử 披phi 露lộ 。 見kiến 諸chư 十thập 方phương 。 十thập 二nhị 眾chúng 生sanh 。 畢tất 殫đàn 其kỳ 類loại 。 雖tuy 未vị 通thông 其kỳ 。 各các 命mạng 由do 緒tự 。 見kiến 同đồng 生sanh 基cơ 。 猶do 如như 野dã 馬mã 。 熠dập 熠dập 清thanh 擾nhiễu 。 為vi 浮phù 根căn 塵trần 。 究cứu 竟cánh 樞xu 穴huyệt 。 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 行Hành 陰Ấm 區Khu 宇Vũ 。 若nhược 此thử 清thanh 擾nhiễu 。 熠dập 熠dập 元nguyên 性tánh 。 性tánh 入nhập 元nguyên 澄trừng 。 一nhất 澄trừng 元nguyên 習tập 。 如như 波ba 瀾lan 滅diệt 。 化hóa 為vi 澄trừng 水thủy 。 名danh 行hành 陰ấm 盡tận 。 是thị 人nhân 則tắc 能năng 。 超siêu 眾chúng 生sanh 濁trược 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 幽u 隱ẩn 妄vọng 想tưởng 。 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 盡tận 識thức 陰ấm 文văn 云vân 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 彼bỉ 善thiện 男nam 子tử 。 修tu 三Tam 摩Ma 提Đề 。 行hành 陰ấm 盡tận 者giả 。 諸chư 世thế 間gian 性tánh 。 幽u 清thanh 擾nhiễu 動động 。 同đồng 分phần 生sanh 機cơ 。 倐thúc 然nhiên 隳huy 裂liệt 沉trầm 細tế 綱cương 紐nữu 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 酬thù 業nghiệp 深thâm 脈mạch 。 感cảm 應ứng 懸huyền 絕tuyệt 。 於ư 涅Niết 槃Bàn 天thiên 。 將tương 大đại 明minh 悟ngộ 。 如như 雞kê 後hậu 鳴minh 。 瞻chiêm 顧cố 東đông 方phương 。 已dĩ 有hữu 精tinh 色sắc 。 六lục 根căn 虛hư 靜tĩnh 。 無vô 復phục 馳trì 逸dật 。 內nội 外ngoại 湛trạm 明minh 。 入nhập 無vô 所sở 入nhập 。 深thâm 達đạt 十thập 方phương 。 十thập 二nhị 種chủng 類loại 。 受thọ 命mạng 元nguyên 由do 。 觀quán 由do 執chấp 元nguyên 。 諸chư 類loại 不bất 召triệu 。 於ư 十thập 方phương 界giới 。 已dĩ 獲hoạch 其kỳ 同đồng 。 精tinh 色sắc 不bất 沉trầm 。 發phát 現hiện 幽u 祕bí 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 識Thức 陰Ấm 區Khu 宇Vũ 。 若nhược 於ư 羣quần 召triệu 已dĩ 獲hoạch 同đồng 中trung 。 消tiêu 磨ma 六lục 門môn 。 合hợp 開khai 成thành 就tựu 。 見kiến 聞văn 通thông 隣lân 互hỗ 用dụng 清thanh 淨tịnh 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 及cập 與dữ 身thân 心tâm 。 如như 吠phệ 琉lưu 璃ly 。 內nội 外ngoại 明minh 徹triệt 。 名danh 識thức 陰ấm 盡tận 。 是thị 人nhân 則tắc 能năng 。 超siêu 越việt 命mạng 濁trược 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 罔võng 象tượng 虛hư 無vô 。 顛điên 倒đảo 妄vọng 想tưởng 。 以dĩ 為vi 其kỳ 本bổn 。 乃nãi 至chí 識thức 陰ấm 若nhược 盡tận 。 則tắc 汝nhữ 現hiện 前tiền 。 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。 從tùng 互hỗ 用dụng 中trung 。 能năng 入nhập 菩Bồ 薩Tát 。 金kim 剛cang 乾can 慧tuệ 。 圓viên 明minh 精tinh 心tâm 。 於ư 中trung 發phát 化hóa 。 如như 淨tịnh 琉lưu 璃ly 。 內nội 含hàm 寶bảo 月nguyệt 。 如như 是thị 乃nãi 超siêu 。 十thập 信tín 十thập 住trụ 十thập 行hành 十thập 迴hồi 向hướng 四tứ 加gia 行hành 心tâm 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 行hành 。 金kim 剛cang 十Thập 地Địa 。 等đẳng 覺giác 圓viên 明minh 。 入nhập 於ư 如Như 來Lai 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 海hải 。 圓viên 滿mãn 菩Bồ 提Đề 。 歸quy 無vô 所sở 得đắc 。 佛Phật 地địa 論luận 中trung 言ngôn 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 者giả 。 則tắc 是thị 無vô 垢cấu 淨tịnh 識thức 真Chân 如Như 一nhất 心tâm 即tức 此thử 正chánh 宗tông 凡phàm 聖thánh 共cộng 有hữu 此thử 一nhất 法Pháp 界Giới 是thị 四Tứ 智Trí 之chi 體thể 四Tứ 智Trí 則tắc 一nhất 體thể 之chi 用dụng 以dĩ 諸chư 佛Phật 現hiện 證chứng 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 以dĩ 不bất 知tri 故cố 。 執chấp 為vi 八bát 識thức 之chi 名danh 以dĩ 現hiện 證chứng 故cố 能năng 成thành 四Tứ 智Trí 之chi 相tướng 若nhược 昧muội 之chi 則tắc 八bát 識thức 起khởi 執chấp 藏tạng 之chi 號hiệu 七thất 識thức 得đắc 染nhiễm 汙ô 之chi 名danh 六lục 識thức 起khởi 徧biến 計kế 之chi 情tình 五ngũ 識thức 變biến 根căn 塵trần 之chi 境cảnh 若nhược 了liễu 之chi 頼# 耶da 成thành 圓viên 鏡kính 之chi 體thể 持trì 功công 德đức 之chi 門môn 末mạt 那na 為vi 平bình 等đẳng 之chi 原nguyên 一nhất 自tự 他tha 之chi 性tánh 第đệ 六lục 起khởi 觀quán 察sát 之chi 妙diệu 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 之chi 輪luân 。 五ngũ 識thức 興hưng 所sở 作tác 之chi 功công 垂thùy 應ứng 化hóa 之chi 迹tích 斯tư 則tắc 一nhất 心tâm 匪phỉ 動động 識thức 智trí 自tự 分phần/phân 不bất 轉chuyển 其kỳ 體thể 但đãn 轉chuyển 其kỳ 名danh 。 不bất 分phân 其kỳ 理lý 而nhi 分phần/phân 其kỳ 事sự 。
問vấn 說thuyết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 蘊uẩn 處xứ 攝nhiếp 如Như 來Lai 純thuần 無vô 漏lậu 法pháp 還hoàn 具cụ 蘊uẩn 處xứ 界giới 否phủ/bĩ 答đáp 識thức 論luận 云vân 處xứ 處xứ 經kinh 說thuyết 轉chuyển 無vô 常thường 蘊uẩn 獲hoạch 得đắc 常thường 蘊uẩn 界giới 處xứ 亦diệc 然nhiên 寧ninh 說thuyết 如Như 來Lai 非phi 蘊uẩn 處xứ 界giới 故cố 言ngôn 非phi 者giả 是thị 密mật 意ý 說thuyết 又hựu 佛Phật 身thân 中trung 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 而nhi 純thuần 無vô 漏lậu 此thử 轉chuyển 依y 果quả 又hựu 不bất 思tư 議nghị 超siêu 過quá 尋tầm 思tư 言ngôn 議nghị 道đạo 故cố 微vi 妙diệu 甚thậm 深thâm 。 自tự 內nội 證chứng 故cố 問vấn 此thử 智trí 是thị 佛Phật 知tri 見kiến 無vô 師sư 自tự 爾nhĩ 何hà 假giả 因nhân 緣duyên 稱xưng 揚dương 開khai 示thị 答đáp 此thử 智trí 雖tuy 不bất 約ước 緣duyên 生sanh 而nhi 從tùng 緣duyên 顯hiển 若nhược 執chấp 無vô 因nhân 皆giai 成thành 外ngoại 道đạo 如như 古cổ 師sư 云vân 佛Phật 法Pháp 雖tuy 有hữu 無vô 師sư 智trí 自tự 然nhiên 智trí 而nhi 是thị 常thường 住trụ 真chân 理lý 要yếu 假giả 緣duyên 顯hiển 則tắc 亦diệc 因nhân 緣duyên 矣hĩ 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 佛Phật 種chủng 從tùng 緣duyên 起khởi 。 楞lăng 伽già 經Kinh 云vân 大đại 慧tuệ 白bạch 佛Phật 佛Phật 說thuyết 常thường 不bất 思tư 議nghị 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 亦diệc 有hữu 常thường 不bất 思tư 議nghị 何hà 以dĩ 異dị 耶da 佛Phật 言ngôn 彼bỉ 諸chư 外ngoại 道đạo 。 無vô 有hữu 常thường 不bất 思tư 議nghị 以dĩ 無vô 因nhân 故cố 我ngã 說thuyết 常thường 不bất 思tư 議nghị 有hữu 因nhân 因nhân 於ư 內nội 證chứng 豈khởi 得đắc 同đồng 耶da 是thị 則tắc 真chân 常thường 亦diệc 因nhân 緣duyên 起khởi 故cố 。 知tri 無vô 有hữu 一nhất 法pháp 。 不bất 從tùng 心tâm 生sanh 三tam 乘thừa 之chi 道Đạo 。 悉tất 皆giai 內nội 證chứng 若nhược 心tâm 外ngoại 立lập 義nghĩa 任nhậm 說thuyết 幽u 玄huyền 皆giai 成thành 外ngoại 道đạo 又hựu 若nhược 入nhập 唯duy 識thức 智trí 雖tuy 不bất 執chấp 前tiền 境cảnh 不bất 同đồng 愚ngu 闇ám 無vô 知tri 無vô 見kiến 。 雖tuy 照chiếu 境cảnh 虛hư 智trí 眼nhãn 斯tư 在tại 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 般Bát 若Nhã 論luận 頌tụng 云vân 雖tuy 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 非phi 無vô 了liễu 境cảnh 眼nhãn 所sở 以dĩ 永vĩnh 嘉gia 集tập 云vân 夫phu 境cảnh 非phi 智trí 而nhi 不bất 了liễu 智trí 非phi 境cảnh 而nhi 不bất 生sanh 智trí 生sanh 則tắc 了liễu 境cảnh 而nhi 生sanh 境cảnh 了liễu 則tắc 智trí 生sanh 而nhi 了liễu 智trí 生sanh 而nhi 了liễu 了liễu 無vô 所sở 了liễu 。 了liễu 境cảnh 而nhi 生sanh 生sanh 無vô 能năng 生sanh 生sanh 能năng 無vô 生sanh 雖tuy 智trí 而nhi 非phi 有hữu 了liễu 無vô 所sở 了liễu 。 雖tuy 境cảnh 而nhi 非phi 無vô 無vô 即tức 不bất 無vô 有hữu 即tức 非phi 有hữu 有hữu 無vô 雙song 照chiếu 妙diệu 悟ngộ 蕭tiêu 然nhiên 如như 火hỏa 得đắc 薪tân 。 彌di 加gia 熾sí 盛thịnh 薪tân 喻dụ 發phát 智trí 之chi 多đa 境cảnh 火hỏa 比tỉ 了liễu 境cảnh 之chi 妙diệu 智trí 其kỳ 詞từ 曰viết 達đạt 性tánh 空không 而nhi 非phi 縛phược 雖tuy 緣duyên 假giả 而nhi 無vô 著trước 有hữu 無vô 之chi 境cảnh 雙song 照chiếu 中trung 觀quán 之chi 心tâm 歷lịch 落lạc 又hựu 頌tụng 曰viết 若nhược 智trí 了liễu 於ư 境cảnh 即tức 是thị 境cảnh 空không 智trí 如như 眼nhãn 了liễu 空không 華hoa 是thị 了liễu 空không 華hoa 眼nhãn 若nhược 智trí 了liễu 於ư 智trí 即tức 是thị 智trí 空không 智trí 如như 眼nhãn 了liễu 眼nhãn 空không 是thị 了liễu 眼nhãn 空không 眼nhãn 智trí 雖tuy 了liễu 境cảnh 空không 及cập 以dĩ 了liễu 智trí 空không 非phi 無vô 了liễu 境cảnh 智trí 境cảnh 空không 智trí 猶do 有hữu 了liễu 境cảnh 智trí 空không 智trí 無vô 境cảnh 智trí 不bất 了liễu 如như 眼nhãn 了liễu 空không 華hoa 及cập 以dĩ 了liễu 眼nhãn 空không 非phi 無vô 了liễu 空không 眼nhãn 華hoa 空không 眼nhãn 猶do 有hữu 了liễu 華hoa 眼nhãn 空không 眼nhãn 無vô 華hoa 眼nhãn 不bất 了liễu 。
問vấn 諸chư 佛Phật 唯duy 一nhất 法Pháp 身thân 云vân 何hà 說thuyết 三Tam 身Thân 差sai 別biệt 答đáp 約ước 用dụng 分phần/phân 三tam 其kỳ 體thể 常thường 一nhất 識thức 論luận 云vân 如như 是thị 法Pháp 身thân 有hữu 三tam 相tương/tướng 別biệt 一nhất 自tự 性tánh 身thân 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 真chân 淨tịnh 法Pháp 界Giới 受thọ 用dụng 變biến 化hóa 平bình 等đẳng 所sở 依y 離ly 相tương/tướng 寂tịch 然nhiên 絕tuyệt 諸chư 戲hí 論luận 。 具cụ 無vô 邊biên 際tế 真chân 常thường 功công 德đức 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 實thật 性tánh 即tức 此thử 自tự 性tánh 。 亦diệc 名danh 法Pháp 身thân 大đại 功công 德đức 法pháp 所sở 依y 止chỉ 故cố 二nhị 受thọ 用dụng 身thân 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 自tự 受thọ 用dụng 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 修tu 集tập 無vô 量lượng 。 福phước 慧tuệ 資tư 糧lương 。 所sở 起khởi 無vô 邊biên 真chân 實thật 功công 德đức 。 及cập 極cực 圓viên 淨tịnh 常thường 徧biến 色sắc 身thân 相tướng 續tục 湛trạm 然nhiên 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 恆hằng 自tự 受thọ 用dụng 廣quảng 大đại 法Pháp 樂lạc 。 二nhị 他tha 受thọ 用dụng 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 由do 平bình 等đẳng 智trí 示thị 現hiện 微vi 妙diệu 淨tịnh 功công 德đức 身thân 。 居cư 純thuần 淨tịnh 土độ 為vi 住trụ 十Thập 地Địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 現hiện 大đại 神thần 通thông 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 決quyết 眾chúng 疑nghi 網võng 。 令linh 彼bỉ 受thọ 用dụng 大Đại 乘Thừa 。 法Pháp 樂lạc 三tam 變biến 化hóa 身thân 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 由do 成thành 事sự 智trí 變biến 現hiện 無vô 量lượng 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 居cư 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 為vi 未vị 登đăng 地địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 二Nhị 乘Thừa 異dị 生sanh 稱xưng 彼bỉ 機cơ 宜nghi 現hiện 通thông 說thuyết 法Pháp 令linh 各các 獲hoạch 得đắc 諸chư 利lợi 樂lạc 事sự 。 是thị 以dĩ 轉chuyển 滅diệt 三tam 心tâm 得đắc 三Tam 身Thân 一nhất 根căn 本bổn 心tâm 即tức 第đệ 八bát 識thức 轉chuyển 得đắc 法Pháp 身thân 二nhị 依y 本bổn 心tâm 即tức 第đệ 七thất 識thức 轉chuyển 得đắc 報báo 身thân 三tam 起khởi 事sự 心tâm 即tức 前tiền 六lục 識thức 轉chuyển 得đắc 化hóa 身thân 。
則tắc 八bát 解giải 六Lục 通Thông 一nhất 心tâm 而nhi 起khởi 三Tam 身Thân 四Tứ 智Trí 八bát 識thức 所sở 成thành 終chung 無vô 一nhất 理lý 一nhất 行hành 而nhi 從tùng 外ngoại 來lai 皆giai 從tùng 自tự 識thức 施thí 為vi 一nhất 心tâm 而nhi 轉chuyển 乃nãi 至chí 一nhất 身thân 。 無vô 量lượng 身thân 如như 華hoa 嚴nghiêm 所sở 明minh 無vô 量lượng 身thân 雲vân 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 皆giai 從tùng 性tánh 起khởi 無vô 礙ngại 圓viên 融dung 如như 日nhật 光quang 與dữ 虛hư 空không 合hợp 不bất 分phân 彼bỉ 此thử 。
問vấn 變biến 化hóa 身thân 與dữ 他tha 受thọ 用dụng 身thân 為vi 是thị 真chân 實thật 。 心tâm 是thị 化hóa 現hiện 心tâm 答đáp 此thử 二nhị 身thân 是thị 化hóa 然nhiên 化hóa 不bất 離ly 真chân 識thức 論luận 云vân 此thử 二nhị 身thân 雖tuy 無vô 真chân 實thật 心tâm 及cập 心tâm 所sở 而nhi 有hữu 化hóa 現hiện 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。
由do 此thử 經Kinh 說thuyết 化hóa 無vô 量lượng 類loại 皆giai 令linh 有hữu 心tâm 又hựu 說thuyết 變biến 化hóa 有hữu 依y 他tha 心tâm 依y 他tha 實thật 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 現hiện 故cố 乃nãi 至chí 自tự 性tánh 法Pháp 身thân 唯duy 有hữu 真chân 實thật 常thường 樂lạc 。 我ngã 淨tịnh 離ly 諸chư 雜tạp 染nhiễm 。 眾chúng 善thiện 所sở 依y 無vô 為vi 功công 德đức 。 無vô 色sắc 心tâm 等đẳng 差sai 別biệt 相tương/tướng 用dụng 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 具cụ 無vô 量lượng 種chủng 妙diệu 色sắc 心tâm 等đẳng 真chân 實thật 功công 德đức 。 若nhược 他tha 受thọ 用dụng 及cập 變biến 化hóa 身thân 唯duy 具cụ 無vô 邊biên 似tự 色sắc 心tâm 等đẳng 利lợi 樂lạc 他tha 用dụng 化hóa 相tương/tướng 功công 德đức 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 妙diệu 體thể 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 不bất 去khứ 不bất 來lai 。 如như 影ảnh 如như 像tượng 。 猶do 四tứ 王vương 天thiên 之chi 日nhật 月nguyệt (# 東đông 持trì 國quốc 南nam 增tăng 長trưởng 西tây 廣quảng 目mục 北bắc 多đa 聞văn )# 顯hiển 清thanh 淨tịnh 水thủy 中trung 不bất 出xuất 不bất 入nhập 。 似tự 憍kiêu 師sư 迦ca 之chi 宮cung 殿điện 現hiện 瑠lưu 璃ly 地địa 界giới 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 涅Niết 槃Bàn 無vô 名danh 論luận 云vân 法Pháp 身thân 無vô 像tượng 應ưng 物vật 以dĩ 形hình 般Bát 若Nhã 無vô 知tri 對đối 緣duyên 而nhi 照chiếu 動động 若nhược 行hành 雲vân 止chỉ 猶do 谷cốc 神thần 豈khởi 有hữu 心tâm 於ư 彼bỉ 此thử 情tình 繫hệ 於ư 動động 靜tĩnh 者giả 乎hồ 。
是thị 以dĩ 諸chư 佛Phật 不bất 出xuất 世thế 亦diệc 不bất 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 但đãn 隨tùy 有hữu 心tâm 機cơ 熟thục 眾chúng 生sanh 感cảm 見kiến 報báo 化hóa 之chi 身thân 所sở 有hữu 見kiến 聞văn 皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。 心tâm 中trung 之chi 影ảnh 像tượng 故cố 云vân 心tâm 生sanh 於ư 有hữu 心tâm 像tượng 出xuất 於ư 有hữu 像tượng 則tắc 諸chư 佛Phật 無vô 心tâm 無vô 身thân 豈khởi 有hữu 勞lao 慮lự 疲bì 患hoạn 者giả 乎hồ 復phục 禮lễ 法Pháp 師sư 述thuật 三Tam 身Thân 義nghĩa 云vân 法Pháp 身thân 猶do 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 雲vân 蒸chưng 即tức 翳ế 霧vụ 斂liểm 即tức 明minh 其kỳ 性tánh 本bổn 常thường 矣hĩ 報báo 身thân 若nhược 乘thừa 空không 之chi 日nhật 赫hách 矣hĩ 高cao 昇thăng 朗lãng 然nhiên 大đại 照chiếu 其kỳ 體thể 恆hằng 在tại 矣hĩ 化hóa 身thân 如như 鑒giám 水thủy 之chi 影ảnh 沚# 清thanh 即tức 現hiện 流lưu 濁trược 乃nãi 昏hôn 顯hiển 晦hối 不bất 恆hằng 往vãng 來lai 無vô 定định 夫phu 化hóa 佛Phật 者giả 豈khởi 他tha 歟# 報báo 身thân 圓viên 應ưng 之chi 用dụng 報báo 身thân 者giả 何hà 哉tai 悲bi 智trí 所sở 成thành 之chi 體thể 也dã 悲bi 以dĩ 廣quảng 濟tế 為vi 理lý 智trí 以dĩ 善thiện 權quyền 為vi 業nghiệp 所sở 以dĩ 因nhân 時thời 降giáng/hàng 跡tích 隨tùy 物vật 現hiện 身thân 身thân 跡tích 者giả 用dụng 也dã 悲bi 智trí 者giả 體thể 也dã 體thể 是thị 其kỳ 本bổn 用dụng 是thị 其kỳ 末mạt 依y 體thể 興hưng 用dụng 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 欲dục 求cầu 其kỳ 異dị 理lý 可khả 然nhiên 乎hồ 報báo 身thân 即tức 化hóa 也dã 化hóa 身thân 即tức 法pháp 也dã 。
般Bát 若Nhã 云vân 若nhược 見kiến 諸chư 相tướng 非phi 相tướng 。 即tức 見kiến 如Như 來Lai 。 又hựu 離ly 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 即tức 名danh 諸chư 佛Phật 是thị 以dĩ 舉cử 足túc 下hạ 足túc 。 道Đạo 場Tràng 觸xúc 處xứ 而nhi 無vô 盡tận 開khai 眼nhãn 閉bế 眼nhãn 。 諸chư 佛Phật 現hiện 前tiền 。 而nhi 不bất 滅diệt 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 一nhất 體thể 三Tam 身Thân 理lý 事sự 相tướng 成thành 體thể 用dụng 交giao 徹triệt 不bất 出xuất 不bất 在tại 隱ẩn 顯hiển 同đồng 時thời 皆giai 是thị 一nhất 心tâm 。 本bổn 宗tông 正chánh 義nghĩa 是thị 以dĩ 一nhất 身thân 多đa 身thân 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 所sở 悟ngộ 一nhất 法pháp 即tức 無vô 礙ngại 法Pháp 界Giới 。
問vấn 諸chư 佛Phật 法Pháp 身thân 。 湛trạm 然nhiên 明minh 淨tịnh 如như 何hà 起khởi 六lục 根căn 之chi 相tướng 答đáp 一nhất 以dĩ 即tức 相tương/tướng 明minh 真chân 何hà 乖quai 大đại 用dụng 二nhị 以dĩ 利lợi 他tha 勝thắng 業nghiệp 不bất 斷đoạn 化hóa 門môn 如như 寶bảo 性tánh 論luận 云vân 依y 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 成thành 就tựu 業nghiệp 義nghĩa 故cố 說thuyết 偈kệ 云vân 無vô 漏lậu 及cập 徧biến 至chí 不bất 滅diệt 法pháp 與dữ 恆hằng 清thanh 凉# 不bất 變biến 異dị 不bất 退thoái 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 身thân 如như 虛hư 空không 無vô 相tướng 。 妙diệu 色sắc 常thường 湛trạm 然nhiên 。 六lục 根căn 甚thậm 明minh 淨tịnh 佛Phật 眼nhãn 見kiến 眾chúng 色sắc 耳nhĩ 聞văn 一nhất 切thiết 聲thanh 。 鼻tị 能năng 嗅khứu 諸chư 香hương 舌thiệt 能năng 練luyện 眾chúng 味vị 身thân 覺giác 三tam 昧muội 觸xúc 意ý 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 除trừ 諸chư 稠trù 林lâm 行hành 佛Phật 離ly 虛hư 空không 相tướng 又hựu 偈kệ 云vân 如như 虛hư 空không 無vô 相tướng 。 而nhi 現hiện 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 法Pháp 身thân 亦diệc 如như 是thị 具cụ 足túc 。 六lục 根căn 相tướng 又hựu 偈kệ 云vân 如Như 來Lai 鏡kính 像tượng 身thân 而nhi 不bất 離ly 本bổn 體thể 猶do 如như 一nhất 切thiết 。 色sắc 不bất 離ly 於ư 虛hư 空không 。
起khởi 信tín 論luận 明minh 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 相tương/tướng 則tắc 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 云vân 何hà 不bất 思tư 議nghị 以dĩ 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 不bất 有hữu 不bất 無vô 。 非phi 言ngôn 思tư 可khả 定định 情tình 解giải 所sở 測trắc 故cố 稱xưng 不bất 思tư 議nghị 之chi 業nghiệp 相tương/tướng 此thử 不bất 思tư 議nghị 之chi 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 謂vị 與dữ 眾chúng 生sanh 作tác 六lục 根căn 境cảnh 界giới 。 故cố 寶bảo 性tánh 論luận 云vân 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 身thân 如như 虛hư 空không 無vô 相tướng 。 為vi 諸chư 勝thắng 智trí 者giả 作tác 六lục 根căn 境cảnh 界giới 。 示thị 現hiện 微vi 妙diệu 色sắc 出xuất 顯hiển 妙diệu 音âm 聲thanh 令linh 嗅khứu 佛Phật 戒giới 香hương 與dữ 佛Phật 妙diệu 法Pháp 味vị 使sử 覺giác 三tam 昧muội 觸xúc 令linh 知tri 深thâm 妙diệu 法Pháp 常thường 化hóa 眾chúng 生sanh 。 是thị 真Chân 如Như 之chi 用dụng 故cố 云vân 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 。 也dã 此thử 本bổn 覺giác 用dụng 與dữ 眾chúng 生sanh 心tâm 本bổn 來lai 無vô 二nhị 但đãn 不bất 覺giác 隨tùy 流lưu 用dụng 即tức 不bất 現hiện 用dụng 則tắc 於ư 彼bỉ 心tâm 中trung 。 稱xưng 根căn 顯hiển 現hiện 而nhi 不bất 作tác 意ý 。 我ngã 現hiện 差sai 別biệt 故cố 云vân 隨tùy 根căn 自tự 然nhiên 相tương 應ứng 見kiến 無vô 不bất 益ích 是thị 隨tùy 染nhiễm 本bổn 覺giác 之chi 相tướng 所sở 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 行hành 非phi 道đạo 通thông 達đạt 正Chánh 道Đạo 若nhược 入nhập 宗tông 鏡kính 門môn 究cứu 竟cánh 之chi 道Đạo 。 則tắc 染nhiễm 淨tịnh 由do 心tâm 無vô 非phi 無vô 正chánh 若nhược 入nhập 方phương 便tiện 門môn 分phân 別biệt 之chi 道đạo 則tắc 菩Bồ 薩Tát 大đại 悲bi 力lực 。 故cố 常thường 行hành 無vô 礙ngại 古cổ 德đức 問vấn 云vân 非phi 道đạo 之chi 行hành 是thị 煩phiền 惱não 業nghiệp 菩Bồ 薩Tát 應ưng 斷đoạn 云vân 何hà 行hành 之chi 。 答đáp 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 漸tiệm 捨xả 門môn 止chỉ 惡ác 行hành 善thiện 。 二nhị 捨xả 相tương/tướng 門môn 善thiện 惡ác 俱câu 離ly 三tam 隨tùy 相tương/tướng 利lợi 益ích 門môn 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 行hành 此thử 第đệ 三tam 門môn 更cánh 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 約ước 行hành 自tự 行hành 修tu 淨tịnh 化hóa 他tha 隨tùy 染nhiễm 二nhị 約ước 人nhân 化hóa 凡phàm 同đồng 染nhiễm 化hóa 聖thánh 同đồng 淨tịnh 三tam 約ước 法pháp 隨tùy 世thế 間gian 法pháp 必tất 須tu 現hiện 染nhiễm 修tu 菩Bồ 薩Tát 法pháp 必tất 須tu 修tu 淨tịnh 又hựu 問vấn 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 非phi 道đạo 修tu 何hà 道đạo 答đáp 道đạo 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 證chứng 道đạo 謂vị 二nhị 空không 真Chân 如Như 正chánh 體thể 智trí 證chứng 二nhị 助trợ 道đạo 緣duyên 修tu 萬vạn 行hạnh 助trợ 顯hiển 真chân 理lý 三tam 不bất 住trụ 道đạo 即tức 是thị 悲bi 智trí 不bất 住trụ 生sanh 死tử 。 不bất 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 示thị 行hành 現hiện 同đồng 其kỳ 事sự 為vi 欲dục 同đồng 惡ác 止chỉ 惡ác 同đồng 善thiện 進tiến 善thiện 若nhược 其kỳ 疎sơ 異dị 教giáo 化hóa 即tức 難nạn/nan 故cố 須tu 行hành 非phi 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 皆giai 令linh 悟ngộ 入nhập 。 同đồng 體thể 真chân 心tâm 耳nhĩ 。
問vấn 身thân 土thổ/độ 既ký 總tổng 唯duy 一nhất 心tâm 法Pháp 界Giới 之chi 體thể 如như 何hà 是thị 自tự 他tha 各các 受thọ 用dụng 身thân 土thổ/độ 之chi 行hành 相tương/tướng 答đáp 一nhất 體thể 雖tuy 同đồng 不bất 妨phương 互hỗ 徧biến 同đồng 中trung 有hữu 異dị 自tự 入nhập 於ư 他tha 異dị 中trung 有hữu 同đồng 他tha 徧biến 於ư 自tự 古cổ 德đức 問vấn 云vân 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 土thổ/độ 一nhất 一nhất 無vô 邊biên 諸chư 佛Phật 。 身thân 土thổ/độ 不bất 相tương 障chướng 礙ngại 。 行hành 相tướng 如như 何hà 。 答đáp 如như 水thủy 乳nhũ 一nhất 處xứ 其kỳ 體thể 無vô 別biệt 鵝nga 王vương 飲ẩm 之chi 但đãn 得đắc 其kỳ 乳nhũ 不bất 得đắc 其kỳ 水thủy 乍sạ 見kiến 將tương 謂vị 水thủy 乳nhũ 是thị 一nhất 若nhược 飲ẩm 已dĩ 即tức 知tri 有hữu 異dị 又hựu 如như 眾chúng 燈đăng 光quang 同đồng 處xứ 一nhất 室thất 自tự 色sắc 不bất 可khả 分phần/phân 若nhược 論luận 光quang 體thể 元nguyên 來lai 各các 別biệt 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 雖tuy 合hợp 一nhất 處xứ 元nguyên 來lai 各các 各các 有hữu 異dị 。 皆giai 自tự 受thọ 用dụng 法Pháp 樂lạc 。 則tắc 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 。 八bát 識thức 故cố 所sở 以dĩ 得đắc 互hỗ 徧biến 非phi 同đồng 一nhất 體thể 無vô 異dị 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 可khả 辯biện 佛Phật 身thân 問vấn 既ký 是thị 真Chân 如Như 何hà 分phân 身thân 土thổ/độ 耶da 答đáp 據cứ 義nghĩa 立lập 之chi 於ư 真Chân 如Như 中trung 以dĩ 性tánh 成thành 萬vạn 德đức 為vi 身thân 以dĩ 真chân 空không 之chi 理lý 為vi 土thổ/độ 約ước 義nghĩa 即tức 別biệt 體thể 不bất 相tương 離ly 又hựu 真chân 理lý 中trung 具cụ 四tứ 德đức 常thường 淨tịnh 二nhị 德đức 為vi 土thổ/độ 我ngã 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 德đức 為vi 身thân 故cố 云vân 我ngã 此thử 土độ 淨tịnh 。 而nhi 汝nhữ 不bất 見kiến 。 則tắc 真chân 身thân 含hàm 萬vạn 法pháp 為vi 土thổ/độ 耳nhĩ 若nhược 心tâm 外ngoại 取thủ 土thổ/độ 見kiến 相tương/tướng 迷mê 真chân 成thành 妄vọng 想tưởng 之chi 垢cấu 故cố 稱xưng 為vi 穢uế 若nhược 見kiến 心tâm 性tánh 則tắc 名danh 淨tịnh 耳nhĩ 是thị 以dĩ 一nhất 法pháp 不bất 動động 異dị 見kiến 常thường 生sanh 迷mê 有hữu 作tác 塵trần 勞lao 悟ngộ 空không 成thành 佛Phật 國quốc 非phi 移di 妙diệu 喜hỷ 匪phỉ 變biến 娑sa 婆bà 亦diệc 非phi 神thần 力lực 所sở 為vi 。 法pháp 性tánh 何hà 曾tằng 遷thiên 變biến 猶do 眩huyễn 瞖ế 之chi 者giả 同đồng 處xứ 各các 觀quán 蠅dăng 髮phát 毛mao 輪luân 所sở 見kiến 差sai 別biệt 如như 執chấp 外ngoại 境cảnh 界giới 皆giai 是thị 妄vọng 心tâm 如như 經Kinh 云vân 例lệ 如như 今kim 目mục 覩đổ 山sơn 河hà 皆giai 是thị 無vô 始thỉ 。 見kiến 病bệnh 問vấn 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 道đạo 外ngoại 無vô 心tâm 云vân 何hà 諸chư 佛Phật 。 自tự 稱xưng 出xuất 世thế 得đắc 道Đạo 廣quảng 說thuyết 教giáo 門môn 答đáp 只chỉ 為vì 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 唯duy 心tâm 妄vọng 生sanh 外ngoại 境cảnh 以dĩ 不bất 實thật 故cố 。 所sở 以dĩ 諸chư 佛Phật 出xuất 世thế 。 若nhược 有hữu 一nhất 法Pháp 。 是thị 實thật 則tắc 諸chư 佛Phật 終chung 不bất 出xuất 世thế 所sở 說thuyết 方phương 便tiện 。 教giáo 門môn 不bất 為vi 知tri 者giả 說thuyết 但đãn 為vi 未vị 知tri 者giả 破phá 執chấp 除trừ 疑nghi 似tự 形hình 言ngôn 教giáo 若nhược 執chấp 喪táng 疑nghi 消tiêu 則tắc 無vô 道đạo 可khả 得đắc 無vô 法pháp 可khả 說thuyết 。 思tư 益ích 經Kinh 云vân 佛Phật 言ngôn 我ngã 坐tọa 道Đạo 場Tràng 時thời 。 唯duy 得đắc 顛điên 倒đảo 所sở 起khởi 煩phiền 惱não 畢tất 竟cánh 空không 性tánh 以dĩ 無vô 所sở 得đắc 故cố 得đắc 。 以dĩ 無vô 所sở 知tri 故cố 知tri 。
問vấn 宗tông 鏡kính 唯duy 心tâm 者giả 何hà 分phần/phân 始thỉ 末mạt 乎hồ 答đáp 始thỉ 末mạt 是thị 述thuật 心tâm 之chi 義nghĩa 約ước 用dụng 行hành 布bố 門môn 中trung 相tương/tướng 雖tuy 歷lịch 然nhiên 體thể 常thường 融dung 即tức 起khởi 信tín 鈔sao 問vấn 云vân 據cứ 其kỳ 論luận 旨chỉ 初sơ 是thị 一nhất 心tâm 後hậu 亦diệc 一nhất 心tâm 初sơ 後hậu 何hà 別biệt 答đáp 初sơ 之chi 一nhất 心tâm 心tâm 當đương 能năng 起khởi 後hậu 之chi 一nhất 心tâm 心tâm 當đương 所sở 歸quy 雖tuy 前tiền 後hậu 體thể 同đồng 且thả 為vi 始thỉ 終chung 義nghĩa 異dị 由do 是thị 行hành 布bố 諸chư 門môn 歷lịch 然nhiên 又hựu 云vân 但đãn 以dĩ 本bổn 是thị 一nhất 心tâm 離ly 名danh 絕tuyệt 相tương/tướng 任nhậm 其kỳ 迷mê 悟ngộ 萬vạn 法pháp 隨tùy 生sanh 生sanh 法pháp 本bổn 空không 但đãn 唯duy 一nhất 體thể 宗tông 鏡kính 亦diệc 爾nhĩ 為vi 廣quảng 義nghĩa 用dụng 前tiền 後hậu 不bất 同đồng 然nhiên 是thị 一nhất 心tâm 之chi 前tiền 後hậu 前tiền 後hậu 之chi 一nhất 心tâm 耳nhĩ 所sở 以dĩ 理lý 事sự 平bình 等đẳng 何hà 者giả 非phi 初sơ 無vô 以dĩ 立lập 後hậu 初sơ 等đẳng 於ư 後hậu 非phi 後hậu 無vô 以dĩ 成thành 初sơ 後hậu 等đẳng 於ư 初sơ 又hựu 理lý 從tùng 事sự 顯hiển 理lý 等đẳng 於ư 事sự 事sự 因nhân 理lý 成thành 事sự 等đẳng 於ư 理lý 故cố 云vân 萬vạn 法pháp 雖tuy 殊thù 不bất 能năng 自tự 異dị 也dã 况# 宗tông 鏡kính 中trung 一nhất 尚thượng 不bất 能năng 一nhất 豈khởi 况# 異dị 乎hồ 所sở 以dĩ 起khởi 信tín 論luận 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 鈔sao 釋thích 有hữu 二nhị 一nhất 謂vị 真chân 性tánh 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 平bình 等đẳng 如như 像tượng 中trung 鏡kính 二nhị 即tức 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 故cố 平bình 等đẳng 如như 鏡kính 中trung 鏡kính 。
問vấn 夫phu 言ngôn 法Pháp 身thân 者giả 心tâm 為vi 法pháp 家gia 之chi 身thân 身thân 是thị 積tích 聚tụ 義nghĩa 積tích 聚tụ 含hàm 藏tạng 一nhất 切thiết 萬vạn 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 心tâm 即tức 何hà 用dụng 更cánh 立lập 般Bát 若Nhã 及cập 解giải 脫thoát 二nhị 法pháp 答đáp 法Pháp 身thân 即tức 是thị 人nhân 人nhân 俱câu 有hữu 靈linh 智trí 故cố 名danh 般Bát 若Nhã 若nhược 得đắc 般Bát 若Nhã 照chiếu 則tắc 顯hiển 現hiện 法Pháp 身thân 故cố 經Kinh 云vân 隱ẩn 名danh 如Như 來Lai 藏tạng 。 顯hiển 名danh 為vi 法Pháp 身thân 。 又hựu 若nhược 得đắc 般Bát 若Nhã 則tắc 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 著trước 不bất 為vi 境cảnh 縛phược 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 若nhược 顯hiển 法Pháp 身thân 得đắc 解giải 脫thoát 功công 全toàn 由do 般Bát 若Nhã 非phi 唯duy 此thử 二nhị 法pháp 一nhất 切thiết 萬vạn 行hạnh 。 皆giai 由do 般Bát 若Nhã 成thành 立lập 故cố 五ngũ 度độ 如như 盲manh 般Bát 若Nhã 如như 導đạo 若nhược 布bố 施thí 無vô 般Bát 若Nhã 唯duy 得đắc 一nhất 世thế 榮vinh 後hậu 受thọ 餘dư 殃ương 債trái 若nhược 持trì 戒giới 無vô 般Bát 若Nhã 暫tạm 生sanh 上thượng 欲dục 界giới 還hoàn 墮đọa 泥nê 犂lê 中trung 若nhược 忍nhẫn 辱nhục 無vô 般Bát 若Nhã 報báo 得đắc 端đoan 正chánh 形hình 不bất 證chứng 寂tịch 滅diệt 。 忍nhẫn 若nhược 精tinh 進tấn 無vô 般Bát 若Nhã 徒đồ 興hưng 生sanh 滅diệt 功công 不bất 趣thú 真chân 常thường 海hải 若nhược 禪thiền 定định 無vô 般Bát 若Nhã 但đãn 行hành 色sắc 界giới 禪thiền 不bất 入nhập 金kim 剛cang 定định 。 若nhược 萬vạn 善thiện 無vô 般Bát 若Nhã 空không 成thành 有hữu 漏lậu 因nhân 不bất 契khế 無vô 為vi 果quả 故cố 知tri 般Bát 若Nhã 是thị 險hiểm 惡ác 徑kính 中trung 之chi 導đạo 師sư 迷mê 闇ám 室thất 中trung 之chi 明minh 炬cự 生sanh 死tử 海hải 中trung 。 之chi 智trí 檝tiếp 煩phiền 惱não 病bệnh 中trung 之chi 良lương 醫y 碎toái 邪tà 山sơn 之chi 大đại 風phong 破phá 魔ma 軍quân 之chi 猛mãnh 將tướng 照chiếu 幽u 途đồ 之chi 赫hách 日nhật 警cảnh 昏hôn 識thức 之chi 迅tấn 雷lôi 抉# 愚ngu 盲manh 之chi 金kim 鎞# 沃ốc 渴khát 愛ái 之chi 甘cam 露lộ 截tiệt 癡si 網võng 之chi 慧tuệ 刀đao 濟tế 貧bần 乏phạp 之chi 寶bảo 珠châu 若nhược 般Bát 若Nhã 不bất 明minh 萬vạn 行hạnh 虛hư 設thiết 祖tổ 師sư 云vân 不bất 識thức 玄huyền 旨chỉ 。 徒đồ 勞lao 念niệm 靜tĩnh 。 不bất 可khả 剎sát 那na 忘vong 照chiếu 率suất 爾nhĩ 相tương 違vi 以dĩ 此thử 三tam 法pháp 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 能năng 成thành 涅Niết 槃Bàn 祕bí 藏tạng 。
古cổ 德đức 云vân 即tức 寂tịch 之chi 照chiếu 為vi 般Bát 若Nhã 即tức 照chiếu 之chi 寂tịch 為vi 解giải 脫thoát 寂tịch 照chiếu 之chi 體thể 為vi 法Pháp 身thân 如như 一nhất 明minh 淨tịnh 圓viên 珠châu 明minh 即tức 般Bát 若Nhã 淨tịnh 即tức 解giải 脫thoát 圓viên 即tức 法Pháp 身thân 約ước 用dụng 不bất 同đồng 體thể 不bất 相tương 離ly 。
淨tịnh 名danh 經Kinh 云vân 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 若nhược 不bất 觀quán 自tự 心tâm 。 非phi 己kỷ 智trí 分phân 。 不bất 能năng 開khai 發phát 。 自tự 身thân 寶bảo 藏tạng 。
問vấn 真Chân 如Như 一nhất 心tâm [(冰-水+〡)*ㄆ]# 盡tận 無vô 邊biên 義nghĩa 理lý 究cứu 竟cánh 指chỉ 歸quy 何hà 法pháp 答đáp 究cứu 竟cánh 指chỉ 歸quy 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 住trụ 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 云vân 種chủng 種chủng 示thị 作tác 現hiện 眾chúng 色sắc 像tượng 。 故cố 名danh 為vi 身thân 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 解giải 脫thoát 智trí 慧tuệ 。 照chiếu 了liễu 諸chư 色sắc 非phi 色sắc 故cố 名danh 非phi 身thân 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 般Bát 若Nhã 實thật 相tướng 之chi 身thân 非phi 色sắc 像tượng 身thân 非phi 法Pháp 門môn 身thân 是thị 故cố 非phi 身thân 非phi 非phi 身thân 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 法Pháp 身thân 達đạt 此thử 三Tam 身Thân 無vô 一nhất 異dị 相tướng 是thị 名danh 為vi 歸quy 說thuyết 此thử 三Tam 身Thân 無vô 一nhất 異dị 相tướng 是thị 名danh 為vi 指chỉ 俱câu 入nhập 祕bí 藏tạng 故cố 言ngôn 指chỉ 歸quy 當đương 知tri 般Bát 若Nhã 亦diệc 知tri 非phi 知tri 非phi 知tri 非phi 不bất 知tri 。 道đạo 種chủng 智trí 般Bát 若Nhã 徧biến 知tri 於ư 俗tục 故cố 名danh 為vi 知tri 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 。 智trí 般Bát 若Nhã 徧biến 知tri 於ư 真chân 故cố 名danh 為vi 非phi 知tri 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 般Bát 若Nhã 若nhược 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 般Bát 若Nhã 徧biến 知tri 於ư 中trung 故cố 名danh 非phi 知tri 非phi 不bất 知tri 。 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 法Pháp 身thân 達đạt 三tam 般Bát 若Nhã 無vô 一nhất 異dị 相tướng 是thị 名danh 為vi 歸quy 說thuyết 三tam 般Bát 若Nhã 無vô 一nhất 異dị 相tướng 名danh 為vi 指chỉ 俱câu 入nhập 祕bí 藏tạng 名danh 指chỉ 歸quy 當đương 知tri 解giải 脫thoát 亦diệc 脫thoát 非phi 脫thoát 非phi 脫thoát 非phi 非phi 脫thoát 方phương 便tiện 淨tịnh 解giải 脫thoát 調điều 伏phục 眾chúng 生sanh 。 不bất 為vi 所sở 染nhiễm 。 名danh 脫thoát 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 解giải 脫thoát 圓viên 淨tịnh 解giải 脫thoát 不bất 見kiến 眾chúng 生sanh 。 及cập 解giải 脫thoát 相tương/tướng 故cố 名danh 非phi 脫thoát 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 般Bát 若Nhã 性tánh 淨tịnh 解giải 脫thoát 則tắc 非phi 脫thoát 非phi 非phi 脫thoát 所sở 作tác 辦biện 已dĩ 歸quy 於ư 法Pháp 身thân 若nhược 達đạt 若nhược 說thuyết 如như 此thử 三tam 脫thoát 非phi 一nhất 異dị 相tướng 俱câu 入nhập 祕bí 密mật 藏tạng 故cố 名danh 為vi 指chỉ 歸quy 當đương 知tri 種chủng 種chủng 相tương/tướng 種chủng 種chủng 說thuyết 種chủng 種chủng 神thần 力lực 。 一nhất 一nhất 皆giai 入nhập 祕bí 密mật 藏tạng 中trung 何hà 等đẳng 是thị 指chỉ 歸quy 指chỉ 歸quy 何hà 處xứ 誰thùy 是thị 指chỉ 歸quy 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 永vĩnh 寂tịch 如như 空không 。 是thị 名danh 指chỉ 歸quy 故cố 知tri 能năng 化hóa 所sở 化hóa 無vô 盡tận 法Pháp 門môn 未vị 有hữu 一nhất 法pháp 不bất 指chỉ 歸quy 宗tông 鏡kính 所sở 以dĩ 普phổ 智trí 禪thiền 師sư 云vân 佛Phật 道Đạo 皆giai 因nhân 何hà 法pháp 成thành 悟ngộ 心tâm 無vô 體thể 蕩đãng 無vô 明minh 莫mạc 怕phạ 落lạc 空không 沉trầm 斷đoạn 見kiến 萬vạn 法pháp 皆giai 從tùng 此thử 處xứ 生sanh 。
問vấn 凡phàm 聖thánh 之chi 道đạo 同đồng 一nhất 法Pháp 身thân 。 如như 何hà 起khởi 應ứng 化hóa 之chi 身thân 攝nhiếp 機cơ 宜nghi 之chi 眾chúng 答đáp 只chỉ 為vì 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 自tự 他tha 唯duy 心tâm 橫hoạnh 生sanh 彼bỉ 此thử 若nhược 自tự 達đạt 真chân 空không 則tắc 諸chư 佛Phật 終chung 不bất 出xuất 世thế 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 無vô 功công 夫phu 古cổ 德đức 問vấn 云vân 若nhược 言ngôn 自tự 他tha 俱câu 是thị 自tự 心tâm 現hiện 離ly 心tâm 無vô 實thật 我ngã 人nhân 者giả 諸chư 佛Phật 亦diệc 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 。 豈khởi 可khả 有hữu 妄vọng 心tâm 未vị 盡tận 耶da 答đáp 諸chư 佛Phật 見kiến 有hữu 眾chúng 生sanh 。 俱câu 是thị 緣duyên 生sanh 幻huyễn 有hữu 。 不bất 知tri 謂vị 實thật 有hữu 我ngã 所sở 以dĩ 造tạo 業nghiệp 受thọ 報báo 枉uổng 有hữu 輪luân 迴hồi 此thử 由do 無vô 實thật 我ngã 感cảm 諸chư 佛Phật 慈từ 悲bi 。 若nhược 實thật 有hữu 我ngã 非phi 是thị 妄vọng 有hữu 者giả 諸chư 佛Phật 何hà 故cố 妄vọng 救cứu 眾chúng 生sanh 以dĩ 我ngã 實thật 有hữu 不bất 可khả 救cứu 故cố 今kim 為vi 救cứu 者giả 定định 知tri 無vô 我ngã 妄vọng 計kế 有hữu 也dã 故cố 知tri 眾chúng 生sanh 不bất 離ly 佛Phật 界giới 迷mê 不bất 覺giác 知tri 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 頌tụng 云vân 佛Phật 身thân 非phi 是thị 化hóa 亦diệc 復phục 非phi 非phi 化hóa 於ư 無vô 化hóa 法pháp 中trung 示thị 有hữu 變biến 化hóa 形hình 。
是thị 故cố 現hiện 化hóa 紛phân 然nhiên 未vị 嘗thường 不bất 寂tịch 真chân 性tánh 湛trạm 然nhiên 未vị 曾tằng 不bất 化hóa 若nhược 不bất 達đạt 此thử 理lý 自tự 尚thượng 未vị 度độ 焉yên 能năng 化hóa 他tha 。
如như 說thuyết 五ngũ 身thân 者giả 叡duệ 公công 維duy 摩ma 疏sớ/sơ 釋thích 云vân 所sở 謂vị 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 亦diệc 言ngôn 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 變biến 化hóa 法Pháp 身thân 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 虛hư 空không 法Pháp 身thân 詳tường 而nhi 辯biện 之chi 一nhất 法Pháp 身thân 也dã 何hà 者giả 言ngôn 其kỳ 生sanh 則tắc 本bổn 之chi 法pháp 性tánh 故cố 曰viết 法pháp 性tánh 。 生sanh 身thân 推thôi 其kỳ 因nhân 則tắc 是thị 功công 德đức 所sở 成thành 。 故cố 言ngôn 功công 德đức 法Pháp 身thân 。 就tựu 其kỳ 應ưng 則tắc 無vô 感cảm 不bất 形hình 則tắc 是thị 變biến 化hóa 法Pháp 身thân 稱xưng 其kỳ 大đại 則tắc 彌di 綸luân 虛hư 空không 所sở 謂vị 虛hư 空không 。 法Pháp 身thân 語ngữ 其kỳ 妙diệu 則tắc 無vô 相tướng 無vô 為vi 。 故cố 曰viết 實thật 相tướng 法Pháp 身thân 故cố 知tri 一nhất 體thể 不bất 動động 名danh 逐trục 緣duyên 分phần/phân 矣hĩ 。
大Đại 乘Thừa 千thiên 鉢bát 大đại 教giáo 王vương 經Kinh 云vân 如như 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 教giáo 化hóa 方phương 便tiện 。 法pháp 智trí 我ngã 皆giai 集tập 在tại 一nhất 心tâm 中trung 同đồng 金kim 剛cang 菩Bồ 提Đề 聖thánh 性tánh 三tam 摩ma 地địa 故cố 。 金kim 光quang 明minh 最tối 勝thắng 。 王vương 經Kinh 云vân 譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 亦diệc 如như 水thủy 鏡kính 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 光quang 明minh 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 三tam 種chủng 和hòa 合hợp 。 得đắc 有hữu 影ảnh 生sanh 如như 是thị 法pháp 。 如như 如như 如như 如như 智trí 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 願nguyện 自tự 在tại 故cố 眾chúng 生sanh 有hữu 感cảm 現hiện 應ứng 化hóa 身thân 如như 日nhật 月nguyệt 影ảnh 和hòa 合hợp 出xuất 現hiện 如Như 來Lai 者giả 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 故cố 云vân 往vãng 應ưng 羣quần 機cơ 而nhi 不bất 去khứ 恆hằng 歸quy 寂tịch 滅diệt 而nhi 不bất 來lai 何hà 者giả 依y 體thể 起khởi 用dụng 故cố 是thị 去khứ 以dĩ 即tức 體thể 之chi 用dụng 故cố 不bất 去khứ 應ứng 機cơ 現hiện 前tiền 合hợp 是thị 來lai 以dĩ 應ưng 不bất 離ly 體thể 如như 月nguyệt 之chi 影ảnh 故cố 不bất 來lai 又hựu 往vãng 應ưng 合hợp 故cố 是thị 去khứ 應ưng 無vô 應ưng 相tương/tướng 故cố 不bất 去khứ 恆hằng 歸quy 寂tịch 滅diệt 合hợp 是thị 來lai 滅diệt 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 不bất 來lai 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 來lai 去khứ 。
如như 華hoa 嚴nghiêm 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 頌tụng 云vân 世thế 及cập 出xuất 世thế 。 見kiến 一nhất 切thiết 皆giai 超siêu 越việt 而nhi 能năng 善thiện 知tri 法pháp 當đương 成thành 大đại 光quang 耀diệu 若nhược 於ư 一nhất 切thiết 。 智trí 發phát 生sanh 迴hồi 向hướng 心tâm 見kiến 心tâm 無vô 所sở 生sanh 。 當đương 獲hoạch 大đại 名danh 稱xưng 眾chúng 生sanh 無vô 所sở 生sanh 亦diệc 復phục 無vô 有hữu 。 壞hoại 若nhược 得đắc 如như 是thị 。 知tri 當đương 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 大đại 集tập 經Kinh 云vân 佛Phật 告cáo 賢Hiền 護Hộ 如như 火hỏa 未vị 生sanh 或hoặc 時thời 有hữu 人nhân 。 發phát 如như 是thị 言ngôn 。 我ngã 於ư 今kim 日nhật 。 先tiên 滅diệt 是thị 火hỏa 賢Hiền 護Hộ 於ư 意ý 云vân 何hà 。 彼bỉ 人nhân 是thị 語ngữ 為vi 誠thành 實thật 否phủ/bĩ 賢Hiền 護Hộ 答đáp 言ngôn 不phủ 也dã 世Thế 尊Tôn 。 佛Phật 告cáo 賢Hiền 護Hộ 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 從tùng 本bổn 以dĩ 來lai 。 畢tất 竟cánh 無vô 得đắc 云vân 何hà 於ư 今kim 。 乃nãi 作tác 斯tư 說thuyết 我ngã 能năng 證chứng 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 我ngã 能năng 了liễu 達đạt 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 我ngã 能năng 覺giác 悟ngộ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 我ngã 能năng 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 此thử 非phi 正chánh 言ngôn 。 所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 彼bỉ 法Pháp 界Giới 中trung 本bổn 無vô 諸chư 法pháp 亦diệc 無vô 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 言ngôn 度độ 但đãn 世thế 諦đế 中trung 因nhân 緣duyên 度độ 耳nhĩ 故cố 知tri 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 何hà 所sở 得đắc 耶da 佛Phật 身thân 無vô 為vi 。 但đãn 隨tùy 緣duyên 現hiện 如như 肇triệu 論luận 云vân 放phóng 光quang 云vân 佛Phật 如như 虛hư 空không 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 應ưng 緣duyên 而nhi 現hiện 無vô 有hữu 方phương 所sở 。 然nhiên 則tắc 聖thánh 人nhân 之chi 在tại 天thiên 下hạ 也dã 寂tịch 寞mịch 虛hư 無vô 無vô 執chấp 無vô 競cạnh 導đạo 而nhi 弗phất 先tiên 感cảm 而nhi 後hậu 應ưng 譬thí 猶do 幽u 谷cốc 之chi 響hưởng 明minh 鏡kính 之chi 像tượng 對đối 之chi 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 來lai 隨tùy 之chi 罔võng 識thức 其kỳ 所sở 以dĩ 往vãng 慌hoảng 焉yên 而nhi 有hữu 惚hốt 焉yên 而nhi 亡vong 動động 而nhi 逾du 寂tịch 隱ẩn 而nhi 彌di 彰chương 出xuất 幽u 入nhập 冥minh 變biến 化hóa 無vô 常thường 。 其kỳ 為vi 稱xưng 也dã 因nhân 應ưng 而nhi 作tác 顯hiển 迹tích 為vi 生sanh 息tức 迹tích 為vi 滅diệt 生sanh 名danh 有hữu 餘dư 滅diệt 名danh 無vô 餘dư 然nhiên 則tắc 有hữu 無vô 之chi 稱xưng 本bổn 乎hồ 無vô 名danh 無vô 名danh 之chi 道đạo 於ư 何hà 不bất 名danh 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 居cư 方phương 而nhi 方phương 止chỉ 圓viên 而nhi 圓viên 在tại 天thiên 而nhi 天thiên 處xứ 人nhân 而nhi 人nhân 原nguyên 夫phu 能năng 天thiên 能năng 人nhân 者giả 豈khởi 天thiên 人nhân 之chi 所sở 能năng 哉tai 果quả 以dĩ 非phi 天thiên 非phi 人nhân 。 故cố 能năng 天thiên 能năng 人nhân 耳nhĩ 是thị 以dĩ 明minh 鏡kính 無vô 形hình 能năng 現hiện 萬vạn 形hình 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 能năng 應ưng 萬vạn 心tâm 隱ẩn 不bất 韜# 光quang 顯hiển 不bất 現hiện 迹tích 故cố 論luận 云vân 聖thánh 人nhân 寂tịch 泊bạc 無vô 兆triệu 隱ẩn 顯hiển 同đồng 原nguyên 存tồn 不bất 為vi 有hữu 亡vong 不bất 為vi 無vô 何hà 者giả 佛Phật 言ngôn 吾ngô 無vô 生sanh 不bất 生sanh 。 雖tuy 生sanh 不bất 生sanh 無vô 形hình 不bất 形hình 雖tuy 形hình 不bất 形hình 問vấn 如Như 來Lai 法Pháp 身thân 。 即tức 真chân 心tâm 性tánh 如Như 來Lai 報báo 身thân 依y 真chân 而nhi 起khởi 若nhược 如Như 來Lai 化hóa 。 身thân 還hoàn 有hữu 心tâm 否phủ/bĩ 答đáp 若nhược 約ước 體thể 亦diệc 不bất 離ly 若nhược 約ước 事sự 即tức 分phần/phân 如như 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 復phục 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 如Như 來Lai 化hóa 身thân 。 當đương 言ngôn 有hữu 心tâm 。 為vi 無vô 心tâm 耶da 。 佛Phật 告cáo 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 菩Bồ 薩Tát 。 曰viết 善thiện 男nam 子tử 非phi 是thị 有hữu 心tâm 。 亦diệc 非phi 無vô 心tâm 。 何hà 以dĩ 故cố 無vô 自tự 依y 心tâm 故cố 。 有hữu 依y 他tha 心tâm 故cố 。
問vấn 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 因nhân 心tâm 分phân 別biệt 若nhược 有hữu 分phân 別biệt 。 即tức 屬thuộc 無vô 明minh 故cố 云vân 無vô 心tâm 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 法pháp 。 正chánh 有hữu 心tâm 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 法pháp 。 邪tà 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 已dĩ 斷đoạn 無vô 明minh 無vô 有hữu 心tâm 相tương/tướng 云vân 何hà 能năng 知tri 。 真chân 俗tục 差sai 別biệt 之chi 境cảnh 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 答đáp 以dĩ 法pháp 無vô 自tự 體thể 故cố 即tức 分phân 別biệt 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 體thể 不bất 礙ngại 緣duyên 故cố 無vô 分phân 別biệt 即tức 分phân 別biệt 如như 起khởi 信tín 論luận 云vân 自tự 體thể 顯hiển 照chiếu 故cố 名danh 為vi 覺giác 。 者giả 謂vị 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 若nhược 無vô 別biệt 體thể 何hà 能năng 普phổ 現hiện 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 故cố 答đáp 云vân 自tự 體thể 顯hiển 現hiện 如như 珠châu 有hữu 光quang 自tự 照chiếu 珠châu 體thể 珠châu 體thể 喻dụ 心tâm 光quang 喻dụ 於ư 智trí 心tâm 之chi 體thể 性tánh 即tức 諸chư 法pháp 性tánh 照chiếu 諸chư 法pháp 時thời 是thị 自tự 照chiếu 耳nhĩ 故cố 論luận 文văn 甚thậm 分phân 明minh 然nhiên 論luận 中trung 問vấn 曰viết 虛hư 空không 無vô 邊biên 。 故cố 世thế 界giới 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 無vô 邊biên 故cố 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 。 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 。 故cố 心tâm 行hành 差sai 別biệt 。 亦diệc 復phục 無vô 邊biên 。 如như 是thị 境cảnh 界giới 。 不bất 可khả 分phần/phân 劑tề 難nan 知tri 難nan 解giải 若nhược 無vô 明minh 斷đoạn 無vô 有hữu 心tâm 想tưởng 云vân 何hà 能năng 了liễu 名danh 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 答đáp 曰viết 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 本bổn 來lai 一nhất 心tâm 離ly 於ư 想tưởng 念niệm 以dĩ 眾chúng 生sanh 妄vọng 見kiến 境cảnh 界giới 故cố 心tâm 有hữu 分phần/phân 劑tề 以dĩ 妄vọng 起khởi 想tưởng 念niệm 不bất 稱xưng 法pháp 性tánh 故cố 不bất 能năng 决# 了liễu 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 離ly 於ư 見kiến 想tưởng 無vô 所sở 不bất 徧biến 心tâm 真chân 實thật 故cố 即tức 是thị 諸chư 法pháp 之chi 性tánh 。 自tự 體thể 顯hiển 照chiếu 一nhất 切thiết 妄vọng 法pháp 有hữu 大đại 智trí 用dụng 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 所sở 應ưng 得đắc 解giải 皆giai 能năng 開khai 示thị 種chủng 種chủng 法pháp 義nghĩa 是thị 故cố 得đắc 名danh 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 如như 鈔sao 云vân 以dĩ 內nội 迷mê 真chân 理lý 識thức 外ngoại 見kiến 塵trần 故cố 於ư 如như 量lượng 之chi 境cảnh 不bất 能năng 隨tùy 順thuận 。 種chủng 種chủng 知tri 也dã 如như 人nhân 動động 目mục 天thiên 地địa 傾khuynh 搖dao 故cố 不bất 能năng 如như 實thật 知tri 。 也dã 是thị 知tri 心tâm 海hải 波ba 停đình 萬vạn 像tượng 齊tề 鑒giám 澄trừng 潭đàm 浪lãng 起khởi 諸chư 境cảnh 皆giai 昏hôn 。
御ngự 錄lục 宗tông 鏡kính 大đại 綱cương 卷quyển 十thập 八bát
音âm 釋thích
括quát
(# 古cổ 活hoạt 切thiết )# 。
疊điệp
(# 音âm 牒điệp 重trọng/trùng 也dã )# 。
魘yểm
(# 音âm 掩yểm 睡thụy 中trung 魘yểm 也dã )# 。
寱nghệ
(# 音âm 藝nghệ 寐mị 言ngôn )# 。
黏niêm
(# 音âm 嚴nghiêm 相tương/tướng 著trước 也dã )# 。
殫đàn
(# 音âm 單đơn )# 。
熠dập
(# 一nhất 八bát 切thiết 音âm 揖ấp 盛thịnh 光quang 也dã )# 。