御Ngự 製Chế 秘Bí 藏Tạng 詮Thuyên
Quyển 0022
宋Tống 太Thái 宗Tông 趙Triệu 炅 撰Soạn
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 幽u 隱ẩn 律luật 詩thi 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 二nhị 。 肥phì 。
我ngã 作tác 一nhất 篇thiên 詩thi
(# 詩thi 者giả 志chí 之chi 所sở 之chi 也dã 子tử 夏hạ 序tự 云vân 在tại 心tâm 為vi 志chí 發phát 言ngôn 為vi 詩thi 故cố 上thượng 以dĩ 風phong 化hóa 下hạ 也dã 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 為vi 心tâm 也dã 舉cử 一nhất 事sự 措thố 一nhất 辭từ 則tắc 雖tuy 云vân 乎hồ 有hữu 作tác 窮cùng 其kỳ 深thâm 極cực 其kỳ 遠viễn 則tắc 寔thật 在tại 乎hồ 無vô 為vi 縱túng/tung 周chu 穆mục 有hữu 黃hoàng 竹trúc 之chi 篇thiên 魏ngụy 文văn 有hữu 烏ô 鵲thước 之chi 句cú 以dĩ 此thử 望vọng 彼bỉ 良lương 不bất 足túc 云vân )# 。
人nhân 間gian 天thiên 上thượng 知tri
(# 王vương 言ngôn 雷lôi 動động 聖thánh 化hóa 風phong 行hành 道Đạo 契khế 寰# 中trung 理lý 窮cùng 繫hệ 表biểu 故cố 大đại 易dị 有hữu 言ngôn 曰viết 先tiên 天thiên 而nhi 天thiên 弗phất 違vi 後hậu 天thiên 而nhi 奉phụng 天thiên 時thời 而nhi 況huống 於ư 人nhân 乎hồ 而nhi 況huống 於ư 鬼quỷ 神thần 乎hồ 斯tư 言ngôn 不bất 誣vu 矣hĩ )# 。
徒đồ 他tha 皆giai 解giải 悟ngộ
(# 彼bỉ 懷hoài 生sanh 之chi 大đại 情tình 也dã 但đãn 見kiến 其kỳ 四tứ 時thời 行hành 焉yên 萬vạn 物vật 生sanh 焉yên 殊thù 不bất 能năng 盡tận 知tri 天thiên 地địa 生sanh 成thành 之chi 德đức 乃nãi 因nhân 言ngôn 立lập 象tượng 庶thứ 得đắc 象tượng 忘vong 言ngôn 然nhiên 後hậu 使sử 君quân 君quân 臣thần 臣thần 父phụ 父phụ 子tử 子tử 。 各các 遂toại 其kỳ 性tánh 咸hàm 本bổn 乎hồ 真chân 序tự 天thiên 地địa 之chi 高cao 卑ty 法pháp 陰âm 陽dương 之chi 倚ỷ 伏phục 多đa 識thức 乎hồ 前tiền 言ngôn 往vãng 行hành 輝huy 光quang 日nhật 新tân 者giả 也dã 於ư 是thị 忘vong 僥kiểu 競cạnh 之chi 貪tham 心tâm 荷hà 成thành 平bình 之chi 正chánh 化hóa 紜vân 紜vân 之chi 際tế 自tự 有hữu 成thành 功công 碌# 碌# 之chi 閒gian/nhàn 咸hàm 知tri 妙diệu 本bổn )# 。
細tế 認nhận 理lý 無vô 私tư
(# 天thiên 以dĩ 無vô 私tư 而nhi 覆phú 也dã 地địa 以dĩ 無vô 私tư 而nhi 覆phú 也dã 日nhật 月nguyệt 以dĩ 無vô 私tư 而nhi 照chiếu 也dã 盖# 理lý 本bổn 如như 斯tư 乃nãi 出xuất 之chi 於ư 自tự 然nhiên 矣hĩ 而nhi 人nhân 由do 是thị 而nhi 生sanh 焉yên 其kỳ 為vi 善thiện 者giả 降giáng/hàng 之chi 百bách 祥tường 為vi 不bất 善thiện 者giả 降giáng/hàng 之chi 百bách 殃ương 亦diệc 無vô 私tư 之chi 義nghĩa 明minh 矣hĩ 此thử 則tắc 正chánh 陳trần 述thuật 作tác 立lập 言ngôn 之chi 理lý 所sở 謂vị 言ngôn 忘vong 而nhi 理lý 暢sướng 也dã 不bất 亦diệc 冝# 哉tai )# 。
邪tà 妄vọng 終chung 名danh 利lợi
(# 邪tà 以dĩ 不bất 正chánh 為vi 名danh 妄vọng 以dĩ 非phi 真chân 為vi 義nghĩa 若nhược 乃nãi 僭# 不bất 道đạo 之chi 名danh 竊thiết 非phi 常thường 之chi 利lợi 名danh 而nhi 無vô 實thật 利lợi 而nhi 無vô 猒# 則tắc 伇# 伇# 勞lao 神thần 區khu 區khu 殞vẫn 性tánh 如như 伊y 逐trục 馬mã 似tự 彼bỉ 騰đằng 猿viên 斯tư 本bổn 邪tà 思tư 終chung 成thành 妄vọng 動động 心tâm 神thần 馳trì 於ư 內nội 形hình 貌mạo 奔bôn 於ư 外ngoại 內nội 外ngoại 俱câu 弊tệ 心tâm 形hình 兩lưỡng 疲bì 名danh 愈dũ 高cao 而nhi 愈dũ 矜căng 利lợi 彌di 奢xa 而nhi 彌di 侈xỉ 故cố 詩thi 三tam 百bách 一nhất 言ngôn 以dĩ 蔽tế 之chi 曰viết 思tư 無vô 邪tà )# 。
顛điên 狂cuồng 勿vật 信tín 之chi
(# 背bối/bội 理lý 而nhi 作tác 即tức 顛điên 倒đảo 狂cuồng 亂loạn 之chi 可khả 知tri 既ký 迷mê 其kỳ 真chân 終chung 昧muội 其kỳ 性tánh 性tánh 之chi 昧muội 也dã 真chân 則tắc 遠viễn 焉yên 亦diệc 由do 百bách 鎰# 之chi 金kim 不bất 足túc 以dĩ 供cung 其kỳ 失thất 路lộ 之chi 費phí 也dã 雖tuy 欲dục 信tín 之chi 其kỳ 可khả 得đắc 乎hồ 故cố 經kinh 所sở 謂vị 如Như 來Lai 。 為vi 真chân 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả )# 。
幽u 深thâm 豈khởi 易dị 見kiến
(# 自tự 非phi 聖thánh 人nhân 。 克khắc 勤cần 克khắc 儉kiệm 惟duy 靜tĩnh 惟duy 清thanh 則tắc 道đạo 遠viễn 乎hồ 哉tai 雖tuy 近cận 而nhi 不bất 見kiến 也dã )# 。
逢phùng 善thiện 即tức 為vi 師sư
(# 師sư 者giả 軌quỹ [簐-欠+几]# 為vi 名danh 也dã 觸xúc 類loại 長trường/trưởng 之chi 何hà 往vãng 不bất 適thích 擇trạch 善thiện 而nhi 從tùng 其kỳ 道đạo 一nhất 也dã 故cố 書thư 云vân 學học 無vô 常thường 師sư 。 主chủ 善thiện 為vi 師sư 斯tư 乃nãi 為vi 心tâm 之chi 師sư 非phi 師sư 於ư 心tâm 也dã )# 。
有hữu 年niên 便tiện 僻tích 靜tĩnh
(# 尊tôn 高cao 尚thượng 齒xỉ 著trước 在tại 格cách 言ngôn 況huống 乎hồ 知tri 非phi 之chi 年niên 豈khởi 無vô 便tiện 乎hồ 僻tích 靜tĩnh 清thanh 虛hư 守thủ 道Đạo 理lý 契khế 無vô 為vi 冥minh 合hợp 真chân 心tâm 逍tiêu 遙diêu 玄huyền 域vực 矣hĩ )# 。
我ngã 意ý 是thị 人nhân 知tri
(# 夫phu 聖thánh 人nhân 之chi 心tâm 若nhược 日nhật 月nguyệt 之chi 麗lệ 于vu 天thiên 孰thục 不bất 知tri 乎hồ 照chiếu 臨lâm 之chi 道đạo 焉yên 類loại 溟minh 渤bột 之chi 紀kỷ 于vu 地địa 孰thục 不bất 知tri 乎hồ 朝triêu 宗tông 之chi 望vọng 矣hĩ 然nhiên 則tắc 廓khuếch 靜tĩnh 妭# 氛phân 澄trừng 清thanh 沃ốc 日nhật 者giả 亦diệc 民dân 人nhân 之chi 心tâm 也dã 是thị 知tri 聖thánh 人nhân 無vô 心tâm 以dĩ 百bá 姓tánh 心tâm 為vi 心tâm 者giả 豈khởi 不bất 然nhiên 哉tai )# 。
思tư 極cực 通thông 三tam 界giới
(# 三tam 界giới 之chi 名danh 乃nãi 九cửu 地địa 之chi 通thông 稱xưng 也dã 得đắc 無vô 色sắc 定định 者giả 離ly 色sắc 界giới 染nhiễm 觀quán 欲dục 界giới 欲dục 以dĩ 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 登đăng 解giải 脫thoát 門môn 脫thoát 屣tỉ 迷mê 津tân 濯trạc 纓anh 定định 沼chiểu 也dã 今kim 思tư 極cực 於ư 彼bỉ 而nhi 義nghĩa 張trương 於ư 此thử 大đại 乎hồ 哉tai 萬vạn 趣thú 同đồng 源nguyên 五ngũ 乘thừa 一nhất 致trí 則tắc 何hà 物vật 而nhi 不bất 可khả 化hóa 矣hĩ )# 。
含hàm 靈linh 遶nhiễu 四tứ 維duy
(# 道đạo 極cực 四tứ 維duy 無vô 幽u 不bất 照chiếu 今kim 且thả 指chỉ 百bách 億ức 日nhật 月nguyệt 。 中trung 一nhất 日nhật 月nguyệt 運vận 轉chuyển 之chi 處xứ # 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 一nhất 金kim 輪Luân 王Vương 所sở 王vương 之chi 地địa 即tức 五ngũ 趣thú 雜tạp 居cư 之chi 一nhất 也dã 含hàm 靈linh 者giả 所sở 謂vị 盡tận 含hàm 一nhất 真chân 萬vạn 化hóa 之chi 靈linh 也dã 又hựu 莊trang 子tử 云vân 靈linh 府phủ 者giả 但đãn 畜súc 善thiện 以dĩ 為vi 名danh 也dã )# 。
從tùng 容dung 閑nhàn 理lý 道đạo
(# 妙diệu 閑nhàn 至chí 理lý 冥minh 契khế 真chân 機cơ 自tự 在tại 從tùng 容dung 通thông 融dung 萬vạn 物vật 故cố 復phục 言ngôn 之chi 道đạo 也dã )# 。
動động 止chỉ 合hợp 規quy 儀nghi
(# 游du 焉yên 息tức 焉yên 造tạo 次thứ 於ư 是thị 動động 靜tĩnh 相tương 生sanh 其kỳ 儀nghi 不bất 忒thất )# 。
但đãn 喜hỷ 民dân 安an 樂lạc
(# 書thư 云vân 民dân 惟duy 邦bang 本bổn 本bổn 固cố 邦bang 寧ninh 今kim 比tỉ 戶hộ 之chi 可khả 封phong 諒# 惟duy 天thiên 而nhi 是thị 則tắc 惟duy 聖thánh 克khắc 念niệm 而nhi 民dân 用dụng 康khang 又hựu 詩thi 云vân 將tương 安an 將tương 樂nhạo/nhạc/lạc )# 。
恆hằng 持trì 萬vạn 載tái 基cơ
(# 聖thánh 政chánh 育dục 蒼thương 生sanh 以dĩ 守thủ 位vị 蒼thương 生sanh 藉tạ 聖thánh 政chánh 以dĩ 全toàn 生sanh 生sanh 全toàn 而nhi 太thái 階giai 白bạch 平bình 位vị 守thủ 而nhi 宗tông 枋# 永vĩnh 保bảo 至chí 矣hĩ 大đại 矣hĩ 雖tuy 休hưu 勿vật 休hưu 安an 而nhi 持trì 之chi 德đức 以dĩ 御ngự 之chi 又hựu 寧ninh 止chỉ 乎hồ 萬vạn 年niên 而nhi 已dĩ 矣hĩ )# 。
善thiện 人nhân 常thường 快khoái 樂lạc
(# 善thiện 聖thánh 之chi 人nhân 靜tĩnh 唯duy 樂nhạo/nhạc/lạc 道đạo 動động 必tất 得đắc 時thời 消tiêu 息tức 盈doanh 虛hư 進tiến 退thoái 雍ung 雅nhã 悔hối 吝lận 不bất 作tác 快khoái 樂lạc 乃nãi 常thường 是thị 知tri 天thiên 道đạo 無vô 親thân 。 唯duy 與dữ 善thiện 人nhân )# 。
清thanh 淨tịnh 好hảo/hiếu 歡hoan 娛ngu
(# 清thanh 淨tịnh 之chi 化hóa 既ký 敷phu 淳thuần 素tố 之chi 風phong 乃nãi 復phục 雖tuy 焉yên 知tri 於ư 帝đế 力lực 且thả 不bất 違vi 於ư 義nghĩa 方phương 人nhân 神thần 阜phụ 安an 禽cầm 魚ngư 咸hàm 遂toại 熙hi 熙hi 然nhiên 何hà 歡hoan 娛ngu 之chi 可khả 及cập 矣hĩ )# 。
感cảm 激kích 情tình 分phân 別biệt
(# 天thiên 之chi 無vô 恩ân 而nhi 大đại 恩ân 生sanh 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 行hành 湛trạm 露lộ 之chi 澤trạch 布bố 如như 春xuân 之chi 人nhân 故cố 不bất 求cầu 其kỳ 報báo 。 而nhi 或hoặc 自tự 起khởi 分phân 別biệt 欲dục 謝tạ 生sanh 成thành 盖# 不bất 達đạt 至chí 人nhân 之chi 情tình 強cường/cưỡng 作tác 感cảm 激kích 之chi 意ý 也dã )# 。
優ưu 遊du 事sự 且thả 殊thù
(# 道Đạo 德đức 之chi 域vực 以dĩ 優ưu 以dĩ 遊du 事sự 絕tuyệt 殊thù 途đồ 情tình 超siêu 流lưu 俗tục 使sử 夫phu 澆kiêu 漓# 之chi 世thế 邁mại 於ư 義nghĩa 軒hiên 之chi 代đại )# 。
炎diễm 蒸chưng 然nhiên 燧toại 火hỏa
(# 炎diễm 炎diễm 欝uất 蒸chưng 為vi 熱nhiệt 方phương 熾sí 復phục 以dĩ 燧toại 火hỏa 然nhiên 而nhi 継# 之chi 亦diệc 猶do 損tổn 不bất 足túc 而nhi 奉phụng 有hữu 餘dư 且thả 萬vạn 物vật 負phụ 陰ấm 而nhi 抱bão 陽dương 乃nãi 遂toại 生sanh 發phát 其kỳ 或hoặc 剛cang 壯tráng 之chi 氣khí 太thái 盛thịnh 則tắc 順thuận 益ích 之chi 道đạo 何hà 有hữu 若nhược 能năng 高cao 者giả 抑ức 之chi 下hạ 者giả 舉cử 之chi 則tắc 与# 天thiên 同đồng 休hưu 稱xưng 物vật 平bình 施thí 不bất 亦diệc 善thiện 乎hồ )# 。
世thế 昧muội 冷lãnh 冰băng 壺hồ
(# 世thế 代đại 之chi 間gian 盛thịnh 衰suy 恆hằng 理lý 柰nại 俗tục 之chi 情tình 見kiến 榮vinh 而nhi 進tiến 受thọ 辱nhục 而nhi 退thoái 殊thù 不bất 知tri 倚ỷ 伏phục 交giao 相tương/tướng 吉cát 凶hung 一nhất 致trí 當đương 得đắc 路lộ 之chi 時thời 戶hộ 可khả 炙chích 手thủ 及cập 失thất 寵sủng 之chi 際tế 門môn 堪kham 張trương 羅la 是thị 知tri 冷lãnh 然nhiên 之chi 情tình 冰băng 壺hồ 可khả 諭dụ 矣hĩ )# 。
極cực 意ý 誰thùy 消tiêu 息tức
(# 上thượng 文văn 所sở 言ngôn 至chí 極cực 之chi 意ý 誰thùy 能năng 體thể 解giải 唯duy 有hữu 道đạo 之chi 士sĩ 方phương 可khả 明minh 而nhi 行hành 之chi )# 。
門môn 深thâm 且thả 晏# 如như
(# 玄huyền 妙diệu 之chi 門môn 淵uyên 深thâm 晏# 靜tĩnh 迎nghênh 之chi 不bất 見kiến 其kỳ 首thủ 隨tùy 之chi 不bất 見kiến 其kỳ 後hậu 豈khởi 同đồng 物vật 變biến 寧ninh 逐trục 時thời 遷thiên 儻thảng 或hoặc 修tu 之chi 於ư 身thân 則tắc 後hậu 天thiên 之chi 壽thọ 不bất 為vi 遠viễn 矣hĩ )# 。
意ý 思tư 何hà 興hưng 感cảm
(# 天thiên 真chân 之chi 性tánh 理lý 本bổn 恬điềm 然nhiên 因nhân 外ngoại 事sự 之chi 忽hốt 生sanh 方phương 感cảm 動động 於ư 內nội 意ý 所sở 謂vị 情tình 發phát 于vu 中trung 而nhi 形hình 於ư 言ngôn 者giả 也dã )# 。
情tình 來lai 不bất 暫tạm 休hưu
(# 情tình 觸xúc 於ư 事sự 事sự 起khởi 於ư 情tình 情tình 逐trục 事sự 流lưu 展triển 轉chuyển 伇# 慮lự 以dĩ 日nhật 繫hệ 月nguyệt 雖tuy 休hưu 勿vật 休hưu )# 。
安an 危nguy 陳trần 計kế 策sách
(# 聖thánh 人nhân 之chi 有hữu 天thiên 下hạ 也dã 安an 者giả 謹cẩn 而nhi 守thủ 之chi 俾tỉ 萬vạn 世thế 不bất 拔bạt 危nguy 者giả 扶phù 而nhi 持trì 之chi 使sử 四tứ 海hải 一nhất 統thống 陳trần 乎hồ 計kế 筞# 化hóa 被bị 蒸chưng 黎lê 伇# 思tư 勞lao 神thần 日nhật 慎thận 一nhất 日nhật )# 。
康khang 濟tế 入nhập 時thời 流lưu
(# 教giáo 立lập 雍ung 熙hi 人nhân 皆giai 康khang 濟tế 從tùng 微vi 至chí 著trước 日nhật 居cư 月nguyệt 諸chư 翼dực 翼dực 孜tư 孜tư 聖thánh 化hóa 流lưu 於ư 時thời 矣hĩ )# 。
細tế 葉diệp 稀# 踈sơ 影ảnh
(# 夫phu 香hương 草thảo 美mỹ 人nhân 比tỉ 於ư 君quân 子tử 者giả 詩thi 之chi 雅nhã 道đạo 也dã 今kim 若nhược 貞trinh 松tùng 勁# 栢# 經kinh 霜sương 不bất 凋điêu 細tế 葉diệp 凡phàm 材tài 先tiên 秋thu 易dị 落lạc 亦diệc 猶do 德đức 行hạnh 之chi 者giả 堪kham 久cửu 姦gian 回hồi 之chi 者giả 易dị 摧tồi 歲tuế 寒hàn 然nhiên 後hậu 妍nghiên [蚩-一]# 自tự 見kiến 矣hĩ )# 。
清thanh 風phong 滿mãn 背bối/bội 秋thu
(# 時thời 之chi 安an 也dã 民dân 被bị 穆mục 若nhược 之chi 化hóa 時thời 之chi 泰thái 也dã 風phong 不bất 鳴minh 條điều 矧# 以dĩ 葵quỳ 能năng 向hướng 陽dương 人nhân 能năng 守thủ 道đạo 金kim 風phong 倐thúc 起khởi 咸hàm 悟ngộ 清thanh 涼lương )# 。
凄# 凉# 悲bi 往vãng 事sự
(# 春xuân 生sanh 夏hạ 長trường/trưởng 見kiến 物vật 景cảnh 之chi 繁phồn 華hoa 鶿# 去khứ 鴈nhạn 來lai 覩đổ 時thời 光quang 之chi 遷thiên 易dị 思tư 已dĩ 往vãng 之chi 事sự 得đắc 不bất 凄# 凉# 者giả 乎hồ )# 。
白bạch 髮phát 上thượng 人nhân 頭đầu
(# 萬vạn 事sự 交giao 煎tiễn 四tứ 時thời 代đại 謝tạ 苟cẩu 不bất 能năng 洞đỗng 達đạt 至chí 道đạo 自tự 省tỉnh 心tâm 機cơ 忽hốt 焉yên 光quang 陰ấm 不bất 覺giác 老lão 之chi 將tương 至chí )# 。
往vãng 事sự 興hưng 人nhân 感cảm
(# 夫phu 情tình 感cảm 於ư 內nội 而nhi 形hình 言ngôn 于vu 外ngoại 今kim 言ngôn 往vãng 事sự 興hưng 人nhân 感cảm 者giả 所sở 謂vị 三tam 皇hoàng 之chi 後hậu 王vương 帝đế 巳tị 還hoàn 純thuần 風phong 蕩đãng 蕩đãng 修tu 之chi 者giả 昌xương 素tố 德đức 眀# 眀# 背bối/bội 之chi 者giả 失thất 矣hĩ )# 。
徘bồi 徊hồi 空không 寂tịch 寥liêu
(# 至chí 德đức 本bổn 寂tịch 至chí 理lý 本bổn 幽u 奉phụng 之chi 者giả 景cảnh 慕mộ 先tiên 哲triết 詠vịnh 之chi 者giả 化hóa 彼bỉ 諸chư 蒙mông 今kim 言ngôn 寂tịch 寥liêu 者giả 凝ngưng 神thần 理lý 道đạo 之chi 謂vị 也dã )# 。
湛trạm 然nhiên 思tư 古cổ 道đạo
(# 夫phu 道đạo 者giả 通thông 性tánh 達đạt 情tình 亡vong 言ngôn 契khế 理lý 古cổ 道đạo 者giả 即tức 上thượng 古cổ 中trung 古cổ 可khả 久cửu 可khả 大đại 之chi 道đạo 也dã 湛trạm 然nhiên 思tư 慕mộ 不bất 亦diệc 樂lạc 乎hồ )# 。
群quần 品phẩm 似tự 相tương/tướng 邀yêu
(# 體thể 道đạo 化hóa 物vật 體thể 物vật 成thành 詠vịnh 致trí 同đồng 聲thanh 者giả 相tương 應ứng 同đồng 氣khí 者giả 相tương 求cầu 雲vân 從tùng 龍long 風phong 從tùng 虎hổ 斯tư 之chi 謂vị 也dã )# 。
春xuân 臺đài 松tùng 栢# 靜tĩnh
(# 太thái 皡# 垂thùy 功công 萬vạn 彙vị 成thành 務vụ 美mỹ 松tùng 栢# 茂mậu 堅kiên 貞trinh 之chi 橾# 嗟ta 挑thiêu 李# 揚dương 芳phương 菲# 之chi 榮vinh 彼bỉ 此thử 一nhất 時thời 動động 息tức 無vô 二nhị )# 。
秋thu 風phong 海hải 岳nhạc 搖dao
(# 春xuân 生sanh 萬vạn 物vật 物vật 不bất 知tri 其kỳ 化hóa 秋thu 肅túc 萬vạn 物vật 物vật 不bất 知tri 其kỳ 功công 則tắc 知tri 榮vinh 枯khô 代đại 謝tạ 同đồng 歸quy 於ư 道đạo 也dã )# 。
時thời 遷thiên 何hà 倐thúc 忽hốt
(# 日nhật 居cư 月nguyệt 諸chư 皆giai 言ngôn 惡ác 景cảnh 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 暄# 凉# 雖tuy 遷thiên 至chí 理lý 寧ninh 變biến 也dã )# 。
落lạc 葉diệp 自tự 零linh 飄phiêu
(# 潘phan 岳nhạc 云vân 冬đông 索sách 而nhi 春xuân 敷phu 夏hạ 茂mậu 而nhi 秋thu 落lạc 彼bỉ 不bất 達đạt 之chi 者giả 。 為vi 時thời 之chi 憂ưu 此thử 則tắc 不bất 尓# 花hoa 暖noãn 春xuân 陽dương 不bất 足túc 以dĩ 娛ngu 也dã 葉diệp 凋điêu 秋thu 暮mộ 不bất 足túc 以dĩ 悲bi 也dã )# 。
坐tọa 謝tạ 幾kỷ 光quang 陰ấm
(# 人nhân 之chi 處xử 世thế 。 也dã 若nhược 白bạch 駒câu 之chi 過quá 隙khích 所sở 慮lự 者giả 名danh 不bất 書thư 於ư 史sử 策sách 功công 不bất 布bố 於ư 蒸chưng 民dân 是thị 以dĩ 大đại 禹vũ 惜tích 於ư 寸thốn 陰ấm 陶đào 公công 寶bảo 於ư 分phần/phân 景cảnh 今kim 若nhược 居cư 然nhiên 而nhi 坐tọa 空không 度độ 時thời 光quang 良lương 可khả 惜tích 也dã )# 。
周chu 才tài 重trọng/trùng 古cổ 今kim
(# 易dị 曰viết 聖thánh 人nhân 以dĩ 智trí 周chu 萬vạn 物vật 而nhi 道đạo 濟tế 天thiên 下hạ 故cố 曰viết 周chu 才tài 也dã 爰viên 自tự 開khai 闢tịch 迨đãi 乎hồ 聖thánh 朝triêu 古cổ 今kim 雖tuy 殊thù 靡mĩ 不bất 欽khâm 重trọng/trùng 於ư 斯tư 才tài 也dã )# 。
見kiến 機cơ 堪kham 撫phủ 掌chưởng
(# 其kỳ 或hoặc 事sự 有hữu 未vị 萌manh 理lý 有hữu 未vị 達đạt 忽hốt 發phát 先tiên 見kiến 之chi 智trí 誠thành 謂vị 天thiên 生sanh 之chi 才tài 盡tận 在tại 彀# 中trung 了liễu 然nhiên 任nhậm 意ý 仲trọng 尼ni 所sở 謂vị 君quân 子tử 見kiến 機cơ 而nhi 作tác 不bất 俟sĩ 終chung 日nhật )# 。
取thủ 捨xả 盡tận 由do 心tâm
(# 或hoặc 利lợi 及cập 於ư 萬vạn 世thế 或hoặc 專chuyên 美mỹ 於ư 一nhất 身thân 用dụng 之chi 則tắc 行hành 捨xả 之chi 則tắc 藏tạng 用dụng 捨xả 二nhị 道đạo 盡tận 由do 於ư 心tâm 矣hĩ 然nhiên 則tắc 聖thánh 人nhân 利lợi 物vật 唯duy 擇trạch 其kỳ 善thiện 者giả 。 而nhi 從tùng 之chi )# 。
緲# 邈mạc 情tình 何hà 遠viễn
(# 前tiền 觀quán 千thiên 古cổ 旁bàng 敻# 八bát 紘# 縱túng/tung 至chí 道đạo 寂tịch 寂tịch 以dĩ 何hà 求cầu 任nhậm 塵trần 寰# 渺# 渺# 而nhi 無vô 極cực 我ngã 若nhược 體thể 理lý 如như 觀quan 掌chưởng 中trung 。 道đạo 雖tuy 無vô 方phương 情tình 亦diệc 自tự 遠viễn )# 。
清thanh 歡hoan 力lực 不bất 任nhậm
(# 恬điềm 淡đạm 之chi 道đạo 清thanh 淨tịnh 為vi 心tâm 達đạt 性tánh 之chi 理lý 自tự 覺giác 情tình 歡hoan 守thủ 道đạo 了liễu 性tánh 所sở 得đắc 之chi 樂lạc 不bất 同đồng 雖tuy 任nhậm 其kỳ 智trí 非phi 運vận 力lực 乎hồ )# 。
風phong 前tiền 與dữ 月nguyệt 下hạ
(# 凉# 我ngã 懷hoài 者giả 清thanh 風phong 入nhập 吾ngô 牖dũ 者giả 明minh 月nguyệt 內nội 樂nhạo/nhạc/lạc 逍tiêu 遙diêu 之chi 性tánh 外ngoại 持trì 造tạo 化hóa 之chi 權quyền 美mỹ 景cảnh 良lương 辰thần 以dĩ 道đạo 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc )# 。
玄huyền 妙diệu 海hải 中trung 深thâm
(# 先tiên 王vương 治trị 世thế 之chi 機cơ 本bổn 性tánh 任nhậm 緣duyên 之chi 理lý 幽u 微vi 玄huyền 妙diệu 造tạo 次thứ 何hà 知tri 唯duy 大đại 聖thánh 智trí 明minh 而nhi 行hành 矣hĩ 自tự 餘dư 莫mạc 測trắc 何hà 啻# 海hải 深thâm )# 。
何hà 湏# 山sơn 下hạ 住trụ
(# 倦quyện 朝triêu 市thị 好hảo/hiếu 雲vân 水thủy 者giả 見kiến 喧huyên 靜tĩnh 有hữu 殊thù 取thủ 捨xả 不bất 等đẳng 而nhi 大đại 隱ẩn 之chi 士sĩ 閙náo 中trung 自tự 靜tĩnh 濁trược 處xứ 能năng 清thanh )# 。
道đạo 性tánh 有hữu 閑nhàn 位vị
(# 君quân 子tử 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 道đạo 小tiểu 人nhân 笑tiếu 於ư 道đạo 不bất 能năng 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 豈khởi 同đồng 居cư 要yếu 若nhược 閑nhàn 臨lâm 事sự 而nhi 緩hoãn )# 。
園viên 裏lý 群quần 飛phi 鳥điểu
(# 苑uyển 圓viên 當đương 春xuân 鸞loan 凰hoàng 畢tất 集tập 樂nhạo/nhạc/lạc 遲trì 遲trì 之chi 淑thục 景cảnh 戲hí 灼chước 灼chước 之chi 韶thiều 光quang 俾tỉ 一nhất 物vật 無vô 失thất 其kỳ 所sở 也dã )# 。
花hoa 開khai 向hướng 有hữu 香hương
(# 青thanh 帝đế 垂thùy 同đồng 百bách 花hoa 競cạnh 秀tú 吐thổ 芬phân 芳phương 之chi 艶diễm 發phát 散tán 漫mạn 之chi 香hương 眾chúng 目mục 咸hàm 窺khuy 群quần 心tâm 共cộng 羡# )# 。
幽u 深thâm 情tình 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 見kiến 於ư 未vị 萌manh 察sát 於ư 未vị 兆triệu 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 其kỳ 中trung 熙hi 怡di 自tự 若nhược 而nhi 汪uông 洋dương 之chi 量lượng 每mỗi 陶đào 陶đào 然nhiên )# 。
老lão 大đại 減giảm 踈sơ 狂cuồng
(# 言ngôn 年niên 長trường/trưởng 而nhi 知tri 損tổn 益ích 之chi 道đạo 識thức 可khả 否phủ/bĩ 之chi 機cơ 縱túng 逸dật 自tự 止chỉ 聲thanh 色sắc 不bất 惑hoặc )# 。
寂tịch 滅diệt 安an 居cư 靜tĩnh
(# 無vô 聲thanh 曰viết 寂tịch 可khả 證chứng 稱xưng 滅diệt 唯duy 猒# 苦khổ 斷đoạn 集tập 之chi 土thổ/độ 處xứ 閴# 寂tịch 無vô 塵trần 之chi 地địa 安an 閑nhàn 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 任nhậm 淳thuần 和hòa 之chi 性tánh )# 。
齊tề 天thiên 地địa 久cửu 長trường
(# 天thiên 無vô 私tư 覆phú 而nhi 長trường/trưởng 地địa 無vô 私tư 載tái 而nhi 久cửu 唯duy 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 與dữ 二nhị 儀nghi 同đồng 休hưu 三tam 才tài 一nhất 貫quán )# 。
老lão 冝# 飡xan 薄bạc 粥chúc
(# 髮phát 邁mại 桑tang 榆# 年niên 侵xâm 蒲bồ 柳liễu 非phi 羹# 粥chúc 而nhi 不bất 食thực 非phi 湯thang 藥dược 而nhi 不bất 飲ẩm )# 。
省tỉnh 睡thụy 一nhất 甌# 茶trà
(# 良lương 夜dạ 慵# 眠miên 白bạch 晝trú 廢phế 寢tẩm 每mỗi 孜tư 孜tư 於ư 問vấn 道đạo 常thường 矻# 矻# 於ư 觀quán 書thư 非phi 茶trà 無vô 以dĩ 滌địch 其kỳ 昏hôn 昧muội )# 。
風phong 味vị 全toàn 然nhiên 減giảm
(# 其kỳ 或hoặc 神thần 思tư 澹đạm 泞# 情tình 興hưng 闌lan 珊san 觸xúc 目mục 倦quyện 為vi 庶thứ 事sự 停đình 罷bãi 但đãn 樂nhạo/nhạc/lạc 熙hi 怡di 之chi 性tánh )# 。
花hoa 開khai 任nhậm 眾chúng 誇khoa
(# 桃đào 李# 芬phân 芳phương 馨hinh 香hương 散tán 澷# 時thời 容dung 賞thưởng 歎thán 無vô 阻trở 矜căng 誇khoa 詠vịnh 發phát 生sanh 之chi 力lực )# 。
慵# 來lai 多đa 冷lãnh 澹đạm
(# 務vụ 煩phiền 則tắc 憚đạn 事sự 併tinh 則tắc 慵# 旨chỉ 趣thú 寂tịch 寥liêu 况# 味vị 蕭tiêu 索sách )# 。
意ý 緒tự 足túc 交giao 加gia
(# 正chánh 属# 冥minh 搜sưu 又hựu 思tư 致trí 理lý 雖tuy 勞lao 神thần 用dụng 無vô 廢phế 彛# 倫luân )# 。
拄trụ 杖trượng 閑nhàn 庭đình 立lập
(# 引dẫn 從tùng 容dung 之chi 步bộ 資tư 舒thư 坦thản 之chi 情tình 故cố 緩hoãn 帶đái 以dĩ 立lập 秋thu 庭đình 攜huề 笻# 而nhi 對đối 殘tàn 照chiếu )# 。
怡di 情tình 笑tiếu 月nguyệt 華hoa
(# 嘉gia 景cảnh 良lương 辰thần 清thanh 風phong 朗lãng 月nguyệt 足túc 可khả 怡di 情tình 適thích 思tư 滌địch 慮lự 開khai 襟khâm 疑nghi 望vọng 煙yên 霄tiêu 以dĩ 資tư 吟ngâm 笑tiếu )# 。
老lão 漸tiệm 惟duy 慵# 墮đọa
(# 歲tuế 華hoa 相tương/tướng 遷thiên 漸tiệm 增tăng 慵# 墮đọa 屈khuất 伸thân 時thời 減giảm 取thủ 捨xả 䪺# 踈sơ 遂toại 性tánh 任nhậm 真chân 唯duy 慕mộ 幽u 靜tĩnh 道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 大đại 巧xảo 若nhược 拙chuyết 大đại 辯biện 若nhược 訥nột 斯tư 之chi 謂vị 歟# )# 。
園viên 林lâm 罷bãi 去khứ 遊du
(# 是thị 處xứ 林lâm 泉tuyền 非phi 能năng 遊du 翫ngoạn 是thị 處xứ 臺đài 榭# 豈khởi 欲dục 登đăng 躋tễ 妙diệu 淨tịnh 精tinh 通thông 真chân 境cảnh 湛trạm 寂tịch 道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 湛trạm 然nhiên 常thường 存tồn )# 。
驕kiêu 矜căng 除trừ 以dĩ 定định
(# 不bất 恣tứ 驕kiêu 矜căng 自tự 登đăng 仁nhân 壽thọ 品phẩm 彙vị 服phục 淳thuần 和hòa 之chi 性tánh 生sanh 靈linh 去khứ 逸dật 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 心tâm )# 。
常thường 為vi 世thế 情tình 憂ưu
(# 方phương 輿dư 之chi 內nội 民dân 庶thứ 之chi 閒gian/nhàn 勞lao 苦khổ 之chi 所sở 未vị 均quân 貧bần 富phú 之chi 所sở 未vị 化hóa 憂ưu 民dân 之chi 思tư 其kỳ 惟duy 此thử 乎hồ )# 。
隙khích 地địa 多đa 荒hoang 草thảo
(# 閑nhàn 隙khích 之chi 地địa 不bất 耕canh 則tắc 繁phồn 草thảo 寔thật 多đa 肥phì 濃nồng 之chi 田điền 弃khí 捨xả 則tắc 穀cốc 麦# 不bất 足túc )# 。
祥tường 煙yên 落lạc 照chiếu 樓lâu
(# 煙yên 鏁tỏa 長trường/trưởng 空không 霞hà 明minh 遠viễn 道đạo 蓋cái 非phi 煙yên 非phi 霧vụ 嘉gia 瑞thụy 之chi 應ưng 也dã )# 。
自tự 娛ngu 閑nhàn 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 萬vạn 機cơ 之chi 外ngoại 無vô 事sự 之chi 時thời 或hoặc 快khoái 思tư 以dĩ 幽u 吟ngâm 或hoặc 怊# 懷hoài 而nhi 及cập 物vật 清thanh 風phong 朗lãng 月nguyệt 轉chuyển 適thích 道đạo 情tình )# 。
細tế 水thủy 小tiểu 波ba 流lưu
(# 泛phiếm 若nhược 波ba 流lưu 潤nhuận 成thành 天thiên 澤trạch 道Đạo 德đức 經Kinh 云vân 上thượng 善thiện 若nhược 水thủy 水thủy 利lợi 萬vạn 物vật 而nhi 況huống 水thủy 在tại 天thiên 為vi 霧vụ 露lộ 在tại 地địa 為vi 泉tuyền 源nguyên 流lưu 注chú 無vô 窮cùng 而nhi 潤nhuận 下hạ 矣hĩ )# 。
不bất 言ngôn 行hạnh 教giáo 化hóa
(# 聖thánh 人nhân 處xứ 無vô 為vi 之chi 事sự 。 行hành 不bất 言ngôn 之chi 教giáo 萬vạn 物vật 作tác 焉yên 不bất 言ngôn 而nhi 信tín 焉yên 不bất 化hóa 而nhi 行hành 焉yên 自tự 然nhiên 澤trạch 及cập 無vô 疆cương 化hóa 之chi 廣quảng 矣hĩ )# 。
有hữu 位vị 豈khởi 胡hồ 顏nhan
(# 居cư 經kinh 濟tế 之chi 位vị 執chấp 王vương 佐tá 之chi 權quyền 若nhược 不bất 輸du 莭# 奉phụng 忠trung 助trợ 帝đế 王vương 行hành 無vô 為vi 之chi 化hóa 者giả 豈khởi 不bất 胡hồ 顏nhan 哉tai )# 。
雲vân 靜tĩnh 眀# 開khai 閉bế
(# 雲vân 靜tĩnh 則tắc 虛hư 豁hoát 性tánh 靜tĩnh 則tắc 清thanh 閑nhàn 閉bế 其kỳ 銃# 紛phân 開khai 其kỳ 閻diêm 閨# 守thủ 真chân 抱bão 一nhất 得đắc 無vô 眀# 乎hồ 道đạo 經Kinh 云vân 善thiện 閉bế 無vô 関# 鍵kiện 而nhi 不bất 可khả 聞văn )# 。
人nhân 忙mang 我ngã 自tự 閑nhàn
(# 世thế 人nhân 不bất 了liễu 大Đại 道Đạo 冲# 靜tĩnh 其kỳ 體thể 淵uyên 深thâm 而nhi 被bị 情tình 欲dục 所sở 拘câu 得đắc 無vô 忙mang 忙mang 矣hĩ 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 知tri 其kỳ 雄hùng 守thủ 其kỳ 雌thư 謙khiêm 其kỳ 德đức 樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 道đạo 得đắc 不bất 自tự 閑nhàn 而nhi 無vô 事sự 乎hồ )# 。
畏úy 繁phồn 非phi 市thị 井tỉnh
(# 鍾chung 鼓cổ 纔tài 動động 輪luân 蹄đề 交giao 蹤tung 碌# 碌# 世thế 情tình 忩# 忩# 市thị 井tỉnh 貪tham 名danh 競cạnh 利lợi 得đắc 不bất 畏úy 繁phồn 也dã )# 。
就tựu 靜tĩnh 覔# 深thâm 山sơn
(# 喧huyên 雜tạp 之chi 境cảnh 既ký 猒# 念niệm 山sơn 之chi 思tư 盈doanh 懷hoài 就tựu 靜tĩnh 怡di 神thần 自tự 出xuất 塵trần 寰# 之chi 土thổ/độ 居cư 山sơn 契khế 道đạo 端đoan 然nhiên 物vật 表biểu 之chi 人nhân 可khả 不bất 逸dật 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã )# 。
道Đạo 士sĩ 與dữ 和hòa 尚thượng
(# 道đạo 以dĩ 虛hư 无# 為vi 本bổn 釋thích 以dĩ 寂tịch 靜tĩnh 為vi 宗tông 然nhiên 而nhi 辤# 親thân 慕mộ 道đạo 雖tuy 同đồng 長trường 生sanh 悟ngộ 證chứng 全toàn 別biệt )# 。
杳# 冥minh 天thiên 地địa 間gian
(# 杳# 兮hề 冥minh 兮hề 道đạo 宗tông 已dĩ 出xuất 言ngôn 教giáo 之chi 表biểu 天thiên 覆phú 地địa 載tái 釋thích 門môn 永vĩnh 離ly 欲dục 界giới 之chi 緣duyên 徵trưng 事sự 引dẫn 情tình 得đắc 不bất 暢sướng 於ư 道đạo 乎hồ )# 。
三tam 春xuân 無vô 意ý 賞thưởng
(# 青thanh 陽dương 始thỉ 至chí 綠lục 野dã 鋪phô 煙yên 繁phồn 華hoa 妍nghiên 麗lệ 孰thục 不bất 動động 心tâm 以dĩ 道đạo 遣khiển 懷hoài 機cơ 緣duyên 內nội 息tức 恬điềm 和hòa 養dưỡng 神thần 則tắc 自tự 安an 於ư 內nội 清thanh 虛hư 棲tê 心tâm 則tắc 不bất 誘dụ 於ư 外ngoại 所sở 以dĩ 追truy 賞thưởng 情tình 罷bãi 已dĩ 登đăng 老lão 氏thị 之chi 春xuân 臺đài 游du 翫ngoạn 心tâm 無vô 自tự 契khế 仲trọng 尼ni 之chi 木mộc 鐸đạc )# 。
老lão 大đại 畏úy 看khán 花hoa
(# 淑thục 景cảnh 融dung 和hòa 百bách 花hoa 鬪đấu 艶diễm 引dẫn 心tâm 神thần 之chi 㸦# 亂loạn 生sanh 情tình 欲dục 於ư 流lưu 年niên 知tri 而nhi 誡giới 之chi 是thị 以dĩ 湏# 畏úy 道đạo 經Kinh 云vân 不bất 見kiến 可khả 欲dục 使sử 心tâm 不bất 亂loạn 。 以dĩ 是thị 聖thánh 人nhân 清thanh 目mục 而nhi 不bất 視thị 靜tĩnh 耳nhĩ 而nhi 不bất 聽thính 弃khí 心tâm 而nhi 不bất 慮lự 弃khí 智trí 而nhi 全toàn 真chân 遣khiển 情tình 而nhi 接tiếp 物vật 自tự 然nhiên 境cảnh 絕tuyệt 攀phàn 緣duyên 遊du 心tâm 䪺# 息tức )# 。
雲vân 重trùng 思tư 時thời 雨vũ
(# 雲vân 比tỉ 於ư 德đức 德đức 立lập 而nhi 道đạo 生sanh 雨vũ 比tỉ 於ư 恩ân 恩ân 行hành 而nhi 物vật 潤nhuận 道đạo 生sanh 則tắc 無vô 為vi 之chi 化hóa 翛# 矣hĩ 物vật 潤nhuận 則tắc 豐phong 年niên 之chi 瑞thụy 足túc 焉yên 雲vân 行hành 雨vũ 施thí 德đức 立lập 道đạo 存tồn 矣hĩ )# 。
心tâm 憐lân 落lạc 照chiếu 霞hà
(# 喻dụ 君quân 子tử 之chi 道đạo 長trường/trưởng 小tiểu 人nhân 之chi 道đạo 消tiêu 道đạo 長trường/trưởng 則tắc 無vô 為vi 而nhi 民dân 自tự 化hóa 道đạo 消tiêu 則tắc 無vô 事sự 而nhi 民dân 自tự 富phú 察sát 物vật 緣duyên 情tình 覩đổ 時thời 徵trưng 事sự 落lạc 暉huy 斜tà 照chiếu 散tán 作tác 餘dư 霞hà 杲# 日nhật 初sơ 昇thăng 聚tụ 為vi 叚giả 錦cẩm 光quang 舒thư 景cảnh 象tượng 極cực 目mục 心tâm 憐lân )# 。
傷thương 情tình 離ly 別biệt 恨hận
(# 送tống 子tử 南nam 浦# 執chấp 別biệt 東đông 門môn 春xuân 草thảo 碧bích 色sắc 春xuân 水thủy 淥# 波ba 會hội 散tán 之chi 情tình 既ký 切thiết 別biệt 離ly 之chi 恨hận 空không 深thâm 世thế 務vụ 之chi 心tâm 感cảm 情tình 如như 此thử 然nhiên 而nhi 以dĩ 道đạo 為vi 念niệm 何hà 傷thương 情tình 之chi 有hữu 哉tai )# 。
壯tráng 志chí 少thiếu 年niên 誇khoa
(# 幼ấu 而nhi 多đa 才tài 少thiểu 而nhi 多đa 學học 自tự 稟bẩm 生sanh 知tri 之chi 性tánh 早tảo 有hữu 老lão 成thành 之chi 風phong 起khởi 翦# 之chi 徒đồ 韓# 彭# 之chi 士sĩ 方phương 堅kiên 志chí 氣khí 自tự 矜căng 自tự 誇khoa 之chi 謂vị 也dã )# 。
短đoản 褐hạt 厚hậu 綿miên 襖#
(# 披phi 褐hạt 懷hoài 玉ngọc 任nhậm 真chân 養dưỡng 神thần 寒hàn 利lợi 短đoản 褐hạt 飢cơ 利lợi 糲# 食thực 晏# 如như 忻hãn 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 忘vong 憂ưu 也dã )# 。
神thần 清thanh 澹đạm 薄bạc 茶trà
(# 道đạo 既ký 清thanh 神thần 茶trà 仍nhưng 爽sảng 思tư 恬điềm 然nhiên 淡đạm 薄bạc 其kỳ 德đức 可khả 大đại 其kỳ 或hoặc 內nội 定định 則tắc 神thần 府phủ 不bất 亂loạn 外ngoại 密mật 則tắc 形hình 情tình 不bất 擾nhiễu 以dĩ 此thử 清thanh 神thần 自tự 洽hiệp 澹đạm 然nhiên 之chi 性tánh 者giả )# 。
意ý 遣khiển 隨tùy 冝# 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 謂vị 人nhân 心tâm 不bất 能năng 變biến 通thông 自tự 凝ngưng 滯trệ 於ư 物vật 理lý 嗜thị 慾dục 紛phân 㧝# 未vị 聞văn 省tỉnh 已dĩ 喜hỷ 怒nộ 交giao 并tinh 但đãn 見kiến 尤vưu 人nhân 苟cẩu 能năng 以dĩ 心tâm 釋thích 疑nghi 以dĩ 意ý 遣khiển 惑hoặc 隨tùy 冝# 致trí 用dụng 不bất 滯trệ 物vật 情tình 則tắc 百bách 慮lự 不bất 能năng 侵xâm 萬vạn 化hóa 不bất 相tương 悖bội 周chu 易dị 所sở 謂vị 消tiêu 息tức 盈doanh 虛hư 蓋cái 言ngôn 天thiên 地địa 陰âm 陽dương 運vận 乎hồ 四tứ 時thời 春xuân 生sanh 夏hạ 長trường/trưởng 秋thu 獮# 冬đông 狩thú 各các 隨tùy 其kỳ 冝# 然nhiên 後hậu 告cáo 成thành 故cố 知tri 聖thánh 人nhân 智trí 周chu 造tạo 化hóa 德đức 合hợp 照chiếu 臨lâm 辯biện 文văn 物vật 之chi 冝# 觀quán 適thích 用dụng 之chi 理lý 天thiên 下hạ 不bất 得đắc 不bất 樂nhạo 推thôi 矣hĩ )# 。
寂tịch 然nhiên 無vô 是thị 非phi
(# 夫phu 人nhân 有hữu 七thất 情tình 自tự 相tương/tướng 攻công 伐phạt 喜hỷ 則tắc 彼bỉ 我ngã 皆giai 是thị 怒nộ 則tắc 文văn 物vật 成thành 非phi 蓋cái 不bất 知tri 其kỳ 宴yến 安an 稽khể 乎hồ 用dụng 捨xả 苟cẩu 能năng 以dĩ 心tâm 意ý 內nội 遣khiển 性tánh 識thức 外ngoại 眀# 隨tùy 物vật 我ngã 之chi 冝# 順thuận 語ngữ 默mặc 之chi 致trí 自tự 然nhiên 各các 住trụ 其kỳ 性tánh 是thị 非phi 不bất 興hưng )# 。
不bất 欺khi 終chung 降giáng/hàng 福phước
(# 論luận 語ngữ 云vân 君quân 子tử 有hữu 三tam 畏úy 畏úy 天thiên 命mạng 畏úy 大đại 人nhân 畏úy 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 盖# 亦diệc 垂thùy 誡giới 於ư 人nhân 使sử 動động 履lý 正Chánh 道Đạo 言ngôn 秉bỉnh 忠trung 誠thành 不bất 欺khi 詐trá 於ư 天thiên 地địa 不bất 矯kiểu 誣vu 於ư 鬼quỷ 神thần 內nội 祛khư 邪tà 妄vọng 之chi 心tâm 外ngoại 黜truất 貪tham 殘tàn 之chi 行hành 百bách 棲tê 是thị 荷hà 五ngũ 福phước 咸hàm 臻trăn 所sở 謂vị 吉cát 凶hung 無vô 門môn 唯duy 人nhân 所sở 召triệu 書thư 曰viết 作tác 善thiện 降giáng/hàng 之chi 百bách 祥tường 作tác 不bất 善thiện 降giáng/hàng 之chi 百bách 殃ương )# 。
大Đại 道Đạo 隱ẩn 玄huyền 機cơ
(# 大Đại 道Đạo 幽u 賾trách 包bao 乎hồ 天thiên 地địa 抱bão 乎hồ 陰âm 陽dương 隱ẩn 有hữu 無vô 之chi 玄huyền 微vi 韜# 啟khải 閇bế 之chi 機cơ 要yếu 廣quảng 矣hĩ 遠viễn 矣hĩ 時thời 有hữu 變biến 通thông 載tái 育dục 載tái 生sanh 物vật 無vô 凝ngưng 滯trệ 若nhược 人nhân 遣khiển 意ý 釋thích 性tánh 隨tùy 時thời 所sở 冝# 可khả 探thám 大Đại 道Đạo 之chi 機cơ 微vi 豈khởi 巨cự 祉chỉ 不bất 可khả 求cầu 也dã )# 。
廣quảng 施thí 知tri 達đạt 識thức
(# 老lão 子tử 謂vị 多đa 藏tạng 必tất 厚hậu 亡vong 蓋cái 傷thương 時thời 人nhân 侚# 財tài 黷# 貨hóa 無vô 恤tuất 貧bần 拯chửng 乏phạp 之chi 心tâm 割cát 少thiểu 益ích 多đa 絕tuyệt 施thí 物vật 惠huệ 人nhân 之chi 義nghĩa 所sở 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 知tri 用dụng 捨xả 有hữu 凖# 於ư 濟tế 惠huệ 必tất 均quân 渥ác 澤trạch 下hạ 及cập 於ư 蜫# 蟲trùng 教giáo 令linh 廣quảng 敷phu 於ư 華hoa 夏hạ 遵tuân 大Đại 道Đạo 之chi 平bình 等đẳng 欲dục 群quần 氓# 之chi 緝tập 熙hi 無vô 間gian 親thân 踈sơ 俾tỉ 同đồng 廣quảng 大đại 如như 斯tư 。 周chu 給cấp 達đạt 識thức 可khả 知tri )# 。
麤thô 中trung 有hữu 細tế 微vi
(# 道đạo 之chi 玄huyền 遠viễn 應ưng 無vô 不bất 周chu 中trung 則tắc 隱ẩn 乎hồ 細tế 微vi 外ngoại 則tắc 昭chiêu 乎hồ 廣quảng 大đại 亦diệc 猶do 山sơn 岳nhạc 崇sùng 峻tuấn 必tất 納nạp 於ư 塵trần 埃ai 江giang 海hải 深thâm 闊khoát 能năng 汲cấp 乎hồ 潢# 潦lạo 故cố 知tri 廣quảng 大đại 之chi 內nội 有hữu 細tế 微vi 之chi 依y 愽# 施thí 廣quảng 濟tế 於ư 大đại 知tri 微vi 眀# 達đạt 心tâm 誠thành 超siêu 悟ngộ 性tánh 識thức 天thiên 地địa 休hưu 祉chỉ 亦diệc 可khả 見kiến 矣hĩ )# 。
心tâm 生sanh 勿vật 猶do 豫dự
(# 心tâm 智trí 內nội 眀# 性tánh 識thức 外ngoại 達đạt 眀# 了liễu 則tắc 群quần 邪tà 莫mạc 侵xâm 洞đỗng 達đạt 則tắc 眾chúng 疑nghi 可khả 釋thích 所sở 以dĩ 達đạt 人nhân 用dụng 捨xả 君quân 子tử 施thí 為vi 制chế 猶do 豫dự 於ư 臨lâm 機cơ 决# 群quần 疑nghi 於ư 有hữu 事sự )# 。
善thiện 惡ác 盡tận 相tương 依y
(# 善thiện 居cư 惡ác 之chi 長trường/trưởng 惡ác 處xứ 善thiện 之chi 微vi 善thiện 積tích 則tắc 惡ác 不bất 能năng 侵xâm 惡ác 積tích 則tắc 善thiện 必tất 可khả 服phục 倚ỷ 伏phục 之chi 道đạo 語ngữ 默mặc 之chi 源nguyên 動động 而nhi 即tức 隨tùy 如như 影ảnh 逐trục 響hưởng 苟cẩu 或hoặc 內nội 修tu 其kỳ 心tâm 外ngoại 秉bỉnh 其kỳ 行hành 善thiện 惡ác 之chi 理lý 豈khởi 不bất 稟bẩm 依y 從tùng 乎hồ 正Chánh 道Đạo 也dã )# 。
少thiếu 年niên 多đa 意ý 氣khí
(# 且thả 世thế 人nhân 少thiếu 壯tráng 之chi 日nhật 或hoặc 恃thị 富phú 以dĩ 輕khinh 時thời 或hoặc 因nhân 榮vinh 而nhi 傲ngạo 物vật 素tố 風phong 莫mạc 識thức 逸dật 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 滋tư 与# 夫phu 仲trọng 尼ni 云vân 後hậu 生sanh 可khả 畏úy 一nhất 何hà 相tương 違vi 矣hĩ )# 。
顏nhan 貌mạo 比tỉ 於ư 花hoa
(# 妍nghiên [蚩-一]# 雖tuy 異dị 盛thịnh 衰suy 且thả 同đồng 縱túng/tung 傳truyền 粉phấn 何hà 晏# 連liên 璧bích 潘phan 岳nhạc 矝# 儀nghi 容dung 於ư 絕tuyệt 代đại 騁sính 才tài 智trí 於ư 一nhất 時thời 殊thù 不bất 知tri 大đại 幻huyễn 者giả 身thân 敗bại 德đức 者giả 色sắc 心tâm 不bất 眀# 道đạo 貌mạo 徒đồ 比tỉ 花hoa )# 。
老lão 大đại 將tướng 來lai 至chí
(# 二nhị 曜diệu 梭# 擲trịch 四tứ 時thời 駿tuấn 奔bôn 雖tuy 云vân 日nhật 用dụng 不bất 知tri 豈khởi 覺giác 老lão 之chi 將tương 至chí )# 。
容dung 儀nghi 不bất 用dụng 誇khoa
(# 折chiết 旋toàn 俯phủ 仰ngưỡng 之chi 禮lễ 遊du 處xứ 宴yến 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 儀nghi 或hoặc 堂đường 堂đường 之chi 軀khu 或hoặc 瑣tỏa 瑣tỏa 之chi 質chất 好hảo/hiếu 尚thượng 各các 異dị 所sở 慕mộ 皆giai 殊thù 豈khởi 悟ngộ 渥ác 丹đan 之chi 容dung 不bất 留lưu 冠quan 玉ngọc 之chi 貌mạo 非phi 久cửu 爭tranh 誇khoa 無vô 已dĩ 又hựu 何hà 恩ân [栽-木+(万-一)]# )# 。
黑hắc 髭tì 隨tùy 日nhật 變biến
(# 日nhật 月nguyệt 交giao 馳trì 猶do 如như 磨ma 蟻nghĩ 刧# 石thạch 不bất 得đắc 云vân 其kỳ 久cửu 湏# 弥# 豈khởi 足túc 論luận 其kỳ 高cao 况# 綠lục 鬢mấn 黝# 髭tì 又hựu 可khả 得đắc 不bất 隨tùy 日nhật 而nhi 變biến 哉tai )# 。
白bạch 髮phát 笑tiếu 天thiên 涯nhai
(# 頭đầu 凝ngưng 霜sương 雪tuyết 心tâm 尚thượng 馳trì 求cầu 既ký 世thế 慮lự 之chi 未vị 忘vong 謂vị 天thiên 涯nhai 之chi 可khả 涉thiệp 因nhân 言ngôn 興hưng 感cảm 良lương 可khả 悲bi 哉tai )# 。
賢hiền 者giả 誰thùy 高cao 尚thượng
(# 昔tích 在tại 上thượng 古cổ 淳thuần 風phong 未vị 漓# 雖tuy 有hữu 賢hiền 愚ngu 各các 當đương 其kỳ 分phần/phân 使sử 民dân 不bất 競cạnh 其kỳ 誰thùy 欲dục 誇khoa 是thị 知tri 帝đế 王vương 之chi 心tâm 慕mộ 復phục 羲# 軒hiên 之chi 道đạo )# 。
昬# 衢cù 業nghiệp 障chướng 遮già
(# 煩phiền 惱não 所sở 知tri 二nhị 障chướng 謂vị 之chi 昬# 衢cù 遮già 蔽tế 有hữu 情tình 不bất 達đạt 真chân 道đạo 良lương 由do 心tâm 存tồn 愛ái 惡ác 目mục 染nhiễm 玄huyền 黃hoàng 背bối/bội 笁# 乹# 之chi 談đàm 心tâm 將tương 安an 寄ký 昧muội 洙# 泗# 之chi 教giáo 學học 欲dục 何hà 從tùng 履lý 踐tiễn 昬# 衢cù 故cố 其kỳ 冝# 也dã )# 。
汝nhữ 看khán 浮phù 生sanh 業nghiệp
(# 天thiên 地địa 之chi 內nội 人nhân 唯duy 冣# 靈linh 所sở 務vụ 且thả 異dị 朝triêu 遊du 暮mộ 息tức 冬đông 溫ôn 夏hạ 清thanh 或hoặc 法pháp 古cổ 入nhập 官quan 或hoặc 放phóng 情tình 傲ngạo 世thế 然nhiên 五ngũ 行hành 未vị 出xuất 四tứ 相tương/tướng 猶do 拘câu 致trí 真chân 偽ngụy 交giao 興hưng 斜tà 正chánh 相tương/tướng 半bán 各các 私tư 其kỳ 業nghiệp 以dĩ 度độ 浮phù 生sanh )# 。
朝triêu 歡hoan 暮mộ 亦diệc 悲bi
(# 倚ỷ 伏phục 之chi 理lý 眹# 兆triệu 之chi 事sự 世thế 亦diệc 常thường 矣hĩ 其kỳ 或hoặc 得đắc 寵sủng 若nhược 辱nhục 以dĩ 榮vinh 為vi 懼cụ 又hựu 何hà 朝triêu 歡hoan 暮mộ 悲bi 可khả 形hình 於ư 顏nhan 色sắc 哉tai )# 。
笑tiếu 迎nghênh 先tiên 瞑minh 目mục
(# 易dị 云vân 出xuất 門môn 同đồng 人nhân 又hựu 誰thùy 咎cữu 也dã 其kỳ 有hữu 道đạo 同đồng 千thiên 里lý 義nghĩa 契khế 断# 金kim 情tình 洽hiệp 心tâm 適thích 瞑minh 目mục 笑tiếu 迎nghênh 蓋cái 欣hân 知tri 己kỷ 之chi 相tướng 過quá 矣hĩ )# 。
惡ác 至chí 聚tụ 愁sầu 眉mi
(# 且thả 世thế 代đại 之chi 恆hằng 情tình 譽dự 之chi 則tắc 喜hỷ 毀hủy 之chi 則tắc 怒nộ 愛ái 之chi 欲dục 其kỳ 生sanh 惡ác 之chi 欲dục 其kỳ 死tử 既ký 不bất 恆hằng 於ư 喜hỷ 怒nộ 又hựu 豈khởi 常thường 於ư 善thiện 惡ác 與dữ 夫phu 老lão 子tử 云vân 不bất 善thiện 者giả 吾ngô 亦diệc 善thiện 之chi 又hựu 何hà 遠viễn 矣hĩ )# 。
正chánh 直trực 廻hồi 斜tà 曲khúc
(# 昔tích 者giả 王vương 孫tôn 賈cổ 謂vị 仲trọng 尼ni 曰viết 與dữ 其kỳ 媚mị 於ư 與dữ 寧ninh 媚mị 於ư 竈táo 仲trọng 尼ni 曰viết 不bất 然nhiên 獲hoạch 罪tội 於ư 天thiên 無vô 所sở 禱đảo 也dã 是thị 知tri 正chánh 直trực 之chi 氣khí 不bất 廻hồi 斜tà 曲khúc 之chi 言ngôn 自tự 負phụ 且thả 忠trung 讜# 耿# 介giới 之chi 土thổ/độ 立lập 於ư 朝triêu 則tắc 侫# 者giả 黜truất 當đương 其kỳ 政chánh 則tắc 詐trá 者giả 退thoái 姦gian 回hồi 既ký 除trừ 賢hiền 善thiện 知tri 進tiến 矣hĩ )# 。
冤oan 逢phùng 不bất 用dụng 推thôi
(# 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 已dĩ 定định 冤oan 枉uổng 之chi 事sự 不bất 忘vong 所sở 以dĩ 釋Thích 氏thị 談đàm 三tam 世thế 之chi 冤oan 儒nho 者giả 論luận 十thập 惡ác 之chi 咎cữu 其kỳ 或hoặc 見kiến 善thiện 則tắc 遷thiên 逢phùng 惡ác 即tức 改cải 移di 凶hung 為vi 吉cát 或hoặc 可khả 庶thứ 幾kỷ )# 。
小tiểu 人nhân 心tâm 似tự 獸thú
(# 狼lang 子tử 野dã 心tâm 色sắc 厲lệ 內nội 荏nhẫm 硜# 硜# 然nhiên 小tiểu 人nhân 之chi 貌mạo 也dã )# 。
君quân 子tử 定định 無vô 欺khi
(# 暗ám 室thất 不bất 欺khi 臨lâm 難nạn 無vô 苟cẩu 而nhi 況huống 內nội 省tỉnh 不bất 疚# 夫phu 何hà 憂ưu 何hà 懼cụ 故cố 得đắc 在tại 家gia 則tắc 孝hiếu 事sự 君quân 則tắc 忠trung 出xuất 處xứ 惟duy 時thời 欺khi 詐trá 非phi 念niệm 尼ni 父phụ 豈khởi 不bất 云vân 汝nhữ 為vi 君quân 子tử 儒nho 無vô 為vi 小tiểu 人nhân 儒nho 也dã )# 。
大Đại 道Đạo 常thường 恭cung 謹cẩn
(# 大Đại 道Đạo 有hữu 三tam 一nhất 儒nho 宗tông 仲trọng 尼ni 之chi 道đạo 以dĩ 恭cung 儉kiệm 五ngũ 常thường 立lập 身thân 二nhị 道đạo 宗tông 伯bá 陽dương 之chi 道đạo 以dĩ 謹cẩn 靜tĩnh 守thủ 一nhất 立lập 德đức 三tam 釋thích 宗tông 覺giác 皇hoàng 之chi 道đạo 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 獲hoạch 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 運vận 化hóa 安an 神thần )# 。
眀# 靈linh 不bất 降giáng/hàng 威uy
(# 覆phúc 載tải 合hợp 三tam 皇hoàng 之chi 玄huyền 德đức 通thông 幽u 而nhi 洞đỗng 靈linh 亭đình 育dục 同đồng 五ngũ 帝đế 之chi 神thần 謀mưu 不bất 威uy 而nhi 自tự 化hóa )# 。
少thiểu 言ngôn 知tri 有hữu 信tín
(# 訥nột 言ngôn 敏mẫn 行hành 君quân 子tử 恆hằng 䂓# 人nhân 倫luân 仰ngưỡng 以dĩ 斆# 之chi 兵binh 食thực 可khả 捐quyên 信tín 不bất 可khả 弃khí 神thần 明minh 衛vệ 以dĩ 贊tán 之chi )# 。
多đa 事sự 自tự 招chiêu 非phi
(# 寡quả 欲dục 安an 閑nhàn 清thanh 適thích 而nhi 自tự 然nhiên 少thiểu 過quá 多đa 務vụ 駈khu 迫bách 焦tiêu 勞lao 而nhi 豈khởi 得đắc 無vô 非phi )# 。
年niên 壽thọ 看khán 松tùng 栢#
(# 體thể 虛hư 無vô 而nhi 合hợp 大Đại 道Đạo 壽thọ 等đẳng 乹# 坤# 悟ngộ 自tự 性tánh 而nhi 證chứng 真chân 常thường 年niên 逾du 松tùng 栢# )# 。
冠quan 簪# 短đoản 布bố 衣y
(# 頂đảnh 星tinh 冠quan 以dĩ 熙hi 怡di 上thượng 合hợp 玄huyền 造tạo 垂thùy 衣y 裳thường 而nhi 揣đoàn 拱củng 下hạ 化hóa 蒼thương 生sanh )# 。
我ngã 心tâm 忙mang 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 躬cung 親thân 庶thứ 政chánh 日nhật 臨lâm 萬vạn 機cơ 故cố 云vân 忙mang 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 雖tuy 處xứ 萬vạn 機cơ 不bất 能năng 撓nạo 於ư 至chí 道đạo )# 。
清thanh 淨tịnh 得đắc 同đồng 歸quy
(# 聿# 興hưng 三tam 教giáo 理lý 契khế 一nhất 源nguyên 殊thù 途đồ 會hội 歸quy 其kỳ 唯duy 聖thánh 智trí 乎hồ )# 。
夫phù 生sanh 人nhân 怕phạ 死tử
(# 欣hân 生sanh 猒# 滅diệt 舉cử 世thế 而nhi 孰thục 不bất 知tri 然nhiên 哲triết 士sĩ 通thông 人nhân 守thủ 道đạo 而nhi 自tự 怡di 天thiên 命mạng )# 。
螻lâu 蟻nghĩ 命mạng 何hà 輕khinh
(# 就tựu 理lý 度độ 量lương 蠢xuẩn 蠢xuẩn 而nhi 性tánh 皆giai 一nhất 等đẳng 於ư 事sự 窮cùng 究cứu 人nhân 人nhân 而nhi 智trí 有hữu 差sai 殊thù 良lương 以dĩ 君quân 子tử 固cố 躬cung 斆# 先tiên 賢hiền 也dã 小tiểu 人nhân 輕khinh 命mạng 喻dụ 蛄# 蟻nghĩ 也dã 能năng 明minh 生sanh 滅diệt 又hựu 何hà 等đẳng 差sai )# 。
福phước 業nghiệp 隨tùy 緣duyên 寂tịch
(# 修tu 梵Phạm 天Thiên 之chi 福phước 。 囙# 建kiến 塔tháp 造tạo 寺tự 崇sùng 輪Luân 王Vương 之chi 德đức 業nghiệp 十Thập 善Thiện 五ngũ 常thường 隨tùy 所sở 修tu 福phước 三tam 輪luân 體thể 空không 。 故cố 云vân 寂tịch 也dã )# 。
慈từ 悲bi 響hưởng 善thiện 名danh
(# 慈từ 念niệm 天thiên 下hạ 悲bi 恤tuất 生sanh 靈linh 根căn 善thiện 譽dự 於ư 八bát 紘# 響hưởng 令linh 名danh 於ư 萬vạn 代đại )# 。
在tại 家gia 行hành 孝hiếu 愛ái
(# 奉phụng 親thân 以dĩ 孝hiếu 。 養dưỡng 可khả 使sử 家gia 睦mục 而nhi 邕# 邕# 育dục 下hạ 以dĩ 愛ái 矜căng 自tự 契khế 人nhân 心tâm 而nhi 肅túc 肅túc )# 。
食thực 祿lộc 盡tận 忠trung 貞trinh
(# 文văn 眀# 之chi 代đại 賢hiền 哲triết 尤vưu 多đa 奉phụng 主chủ 以dĩ 忠trung 赤xích 之chi 心tâm 牧mục 民dân 以dĩ 貞trinh 廉liêm 之chi 行hành )# 。
天thiên 道đạo 不bất 移di 改cải
(# 觀quán 天thiên 之chi 道đạo 執chấp 天thiên 之chi 行hành 盡tận 矣hĩ 謂vị 以dĩ 應ưng 天thiên 而nhi 治trị 故cố 無vô 移di 易dị )# 。
佛Phật 心tâm 化hóa 有hữu 情tình
(# 布bố 善thiện 政chánh 於ư 域vực 內nội 民dân 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 胥# 行hành 恩ân 惠huệ 於ư 寰# 中trung 人nhân 心tâm 咸hàm 恱# 聖thánh 化hóa 如như 斯tư 佛Phật 意ý 何hà 別biệt )# 。
隔cách 牖dũ 聞văn 歌ca 唱xướng
(# 人nhân 之chi 心tâm 神thần 以dĩ 耳nhĩ 目mục 為vi 窗song 牖dũ 必tất 湏# 立lập 正chánh 意ý 防phòng 邪tà 音âm 而nhi 資tư 乎hồ 道đạo 莊trang 子tử 曰viết 人nhân 能năng 清thanh 目mục 靜tĩnh 耳nhĩ 不bất 勞lao 心tâm 神thần 自tự 至chí 於ư 道đạo 故cố 耳nhĩ 無vô 惑hoặc 聲thanh )# 。
爭tranh 如như 靜tĩnh 悄# 然nhiên
(# 悄# 然nhiên 忘vong 慮lự 外ngoại 境cảnh 不bất 能năng 撓nạo 其kỳ 身thân 道Đạo 德đức 內nội 固cố 邪tà 氣khí 不bất 能năng 入nhập 其kỳ 心tâm 。 顏nhan 淵uyên 曰viết 澹đạm 然nhiên 自tự 守thủ 。 唯duy 道Đạo 是thị 務vụ 。 故cố 冝# 安an 靜tĩnh )# 。
肆tứ 情tình 饒nhiêu 過quá 失thất
(# 放phóng 恣tứ 六lục 情tình 。 多đa 饒nhiêu 過quá 失thất 修tu 身thân 慎thận 行hành 保bảo 無vô 尤vưu 悔hối 夷di 齊tề 曰viết 不bất 降giáng/hàng 其kỳ 志chí 不bất 辱nhục 其kỳ 身thân 則tắc 恭cung 為vi 德đức 本bổn 慎thận 為vi 行hành 基cơ )# 。
何hà 似tự 斆# 眀# 賢hiền
(# 淮hoài 南nam 子tử 曰viết 賢hiền 人nhân 君quân 子tử 知tri 榮vinh 位vị 之chi 難nạn/nan 則tắc 貴quý 矣hĩ 守thủ 仁nhân 義nghĩa 之chi 道đạo 則tắc 富phú 矣hĩ 眀# 窮cùng 通thông 之chi 命mạng 則tắc 壽thọ 矣hĩ 故cố 必tất 攀phàn 明minh 賢hiền 而nhi 斆# 之chi )# 。
樂nhạo/nhạc/lạc 善thiện 於ư 身thân 益ích
(# 易dị 曰viết 善thiện 不bất 積tích 不bất 足túc 成thành 名danh 故cố 終chung 日nhật 行hành 善thiện 善thiện 之chi 不bất 足túc 由do 冝# 擇trạch 善thiện 而nhi 從tùng 不bất 善thiện 而nhi 改cải 太thái 公công 曰viết 惡ác 必tất 湏# 遠viễn 善thiện 必tất 湏# 親thân )# 。
師sư 資tư 在tại 眼nhãn 前tiền
(# 人nhân 或hoặc 德đức 義nghĩa 可khả 尊tôn 作tác 事sự 可khả 法pháp 則tắc 資tư 備bị 於ư 己kỷ 說thuyết 苑uyển 云vân 以dĩ 人nhân 之chi 長trường/trưởng 續tục 己kỷ 之chi 短đoản 用dụng 人nhân 之chi 厚hậu 補bổ 己kỷ 之chi 薄bạc 故cố 三tam 人nhân 同đồng 行hành 必tất 有hữu 我ngã 師sư 焉yên )# 。
若nhược 能năng 依y 法pháp 則tắc
(# 賢hiền 人nhân 君quân 子tử 言ngôn 必tất 守thủ 法pháp 行hành 必tất 遵tuân 道đạo 服phục 必tất 依y 制chế 孝hiếu 經Kinh 云vân 非phi 法pháp 不bất 言ngôn 。 非phi 道đạo 不bất 行hành 。 非phi 制chế 不bất 服phục 三tam 者giả 備bị 矣hĩ 然nhiên 後hậu 能năng 守thủ 其kỳ 宗tông 廟miếu )# 。
謙khiêm 謹cẩn 更cánh 周chu 旋toàn
(# 孔khổng 子tử 曰viết 善thiện 者giả 德đức 之chi 本bổn 慈từ 者giả 福phước 之chi 基cơ 禮lễ 義nghĩa 以dĩ 仁nhân 謙khiêm 謹cẩn 立lập 身thân 故cố 仁nhân 周chu 聖thánh 智trí 守thủ 之chi 以dĩ 愚ngu 功công 備bị 天thiên 下hạ 守thủ 之chi 以dĩ 讓nhượng 勇dũng 略lược 振chấn 世thế 守thủ 之chi 以dĩ 怯khiếp 富phú 有hữu 四tứ 海hải 守thủ 之chi 以dĩ 謙khiêm )# 。
遙diêu 觀quán 七thất 寶bảo 山sơn
(# 三Tam 身Thân 極cực 果quả 眾chúng 聖thánh 所sở 尊tôn 一nhất 性tánh 靈linh 源nguyên 諸chư 佛Phật 攸du 仰ngưỡng 理lý 高cao 特đặc 秀tú 號hiệu 七thất 寶bảo 山sơn 迷mê 之chi 則tắc 髣phảng 髴phất 遙diêu 觀quán 悟ngộ 之chi 則tắc 本bổn 來lai 真chân 體thể )# 。
未vị 到đáo 即tức 無vô 緣duyên
(# 迷mê 時thời 而nhi 望vọng 絕tuyệt 天thiên 涯nhai 情tình 謂vị 未vị 到đáo 悟ngộ 之chi 乃nãi 不bất 離ly 方phương 寸thốn 舉cử 體thể 全toàn 真chân 仍nhưng 湏# 假giả 位vị 修tu 行hành 逢phùng 緣duyên 利lợi 物vật 憑bằng 之chi 有hữu 作tác 方phương 契khế 無vô 為vi )# 。
菩Bồ 薩Tát 因nhân 從tùng 地địa
(# 菩Bồ 薩Tát 因Nhân 地Địa 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 歷lịch 刧# 三tam 祇kỳ 登đăng 階giai 十thập 聖thánh 二nhị 嚴nghiêm 雙song 備bị 六Lục 度Độ 俱câu 圓viên 解giải 脫thoát 道đạo 時thời 纖tiêm 瑕hà 永vĩnh 亡vong 眾chúng 善thiện 斯tư 足túc 則tắc 極cực 果quả 矣hĩ )# 。
金kim 剛cang 利lợi 福phước 田điền
(# 法Pháp 界Giới 理lý 地địa 是thị 真chân 福phước 田điền 無vô 相tướng 體thể 堅kiên 有hữu 為vi 用dụng 利lợi 超siêu 世thế 妙diệu 寶bảo 聖thánh 號hiệu 金kim 剛cang 大Đại 士Sĩ 頌tụng 云vân 金kim 剛cang 喻dụ 真chân 智trí 能năng 破phá 惡ác 堅kiên 貞trinh )# 。
祛khư 煩phiền 清thanh 世thế 界giới
(# 杲# 日nhật 纔tài 昇thăng 重trọng/trùng 昬# 自tự 謝tạ 聖thánh 惠huệ 一nhất 起khởi 煩phiền 惱não 全toàn 祛khư 由do 是thị 世thế 間gian 。 冲# 虛hư 法Pháp 界Giới 廓khuếch 寂tịch 從tùng 甘cam 露lộ 門môn 演diễn 清thanh 涼lương 澤trạch )# 。
大đại 化hóa 法pháp 人nhân 天thiên
(# 依y 法pháp 性tánh 海hải 起khởi 自tự 他tha 身thân 應ưng 物vật 隨tùy 冝# 光quang 涵# 器khí 異dị 故cố 被bị 三tam 乘thừa 性tánh 立lập 三tam 車xa 名danh 法pháp 人nhân 天thiên 機cơ 演diễn 人nhân 天thiên 教giáo 利lợi 資tư 不bất 息tức 大đại 化hóa 恆hằng 敷phu )# 。
智trí 演diễn 窮cùng 難nan 盡tận
(# 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 淨tịnh 穢uế 土thổ/độ 中trung 說thuyết 法Pháp 斷đoạn 疑nghi 雨vũ 大đại 法Pháp 雨vũ 。 故cố 二Nhị 乘Thừa 莫mạc 究cứu 十Thập 地Địa 難nạn/nan 窮cùng 等đẳng 覺giác 上thượng 人nhân 猶do 迷mê 佛Phật 智trí 凡phàm 夫phu 下hạ 位vị 豈khởi 測trắc 津tân 涯nhai )# 。
閑nhàn 心tâm 即tức 是thị 禪thiền
(# 澹đạm 慮lự 真chân 境cảnh 憶ức 念niệm 俱câu 忘vong 意ý 馬mã 不bất 馳trì 心tâm 猿viên 本bổn 伏phục 安an 閑nhàn 內nội 適thích 即tức 是thị 禪thiền 那na )# 。
苦khổ 學học 皆giai 成thành 癖#
(# 人nhân 之chi 苦khổ 學học 癖# 於ư 執chấp 迷mê 達đạt 士sĩ 忘vong 情tình 自tự 成thành 麟lân 角giác 為vi 賢hiền 為vi 哲triết 達đạt 是thị 達đạt 非phi 見kiến 解giải 過quá 人nhân 言ngôn 行hạnh 俱câu 遠viễn 矣hĩ )# 。
心tâm 灰hôi 似tự 若nhược 愚ngu
(# 外ngoại 遺di 世thế 務vụ 內nội 守thủ 淳thuần 元nguyên 大đại 智trí 若nhược 愚ngu 合hợp 乎hồ 自tự 然nhiên 之chi 道Đạo 。 是thị 非phi 不bất 染nhiễm 應ưng 乎hồ 灰hôi 心tâm 之chi 機cơ 蕩đãng 蕩đãng 高cao 懷hoài 情tình 田điền 不bất 動động )# 。
經kinh 書thư 看khán 不bất 倦quyện
(# 百bách 王vương 之chi 典điển 霸# 國quốc 安an 人nhân 尋tầm 之chi 則tắc 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 躬cung 讀đọc 之chi 乃nãi 長trường/trưởng 無vô 猒# 倦quyện )# 。
筆bút 硯# 更cánh 相tương 於ư
(# 君quân 子tử 之chi 人nhân 筆bút 硯# 為vi 首thủ 苦khổ 學học 之chi 士sĩ 詩thi 道đạo 為vi 先tiên 才tài 思tư 增tăng 高cao 功công 夫phu 甚thậm 敏mẫn )# 。
室thất 內nội 明minh 窗song 靜tĩnh
(# 外ngoại 即tức 虛hư 室thất 明minh 窗song 內nội 乃nãi 滌địch 心tâm 靜tĩnh 慮lự 舉cử 諸chư 塵trần 務vụ 以dĩ 況huống 無vô 為vi 動động 靜tĩnh 兩lưỡng 途đồ 不bất 離ly 於ư 道đạo 矣hĩ )# 。
磨ma 礱# 道đạo 不bất 踈sơ
(# 雅nhã 道đạo 要yếu 精tinh 琢trác 磨ma 為vi 上thượng 窮cùng 究cứu 深thâm 妙diệu 道Đạo 理lý 何hà 踈sơ 永vĩnh 彰chương 富phú 學học 之chi 名danh 又hựu ▆# 達đạt 人nhân 之chi 美mỹ )# 。
翻phiên 成thành 閑nhàn 散tán 誕đản
(# 大đại 賢hiền 之chi 人nhân 其kỳ 心tâm 寬khoan 廣quảng 才tài 氣khí 縱túng 逸dật 情tình 量lượng 甚thậm 高cao 小tiểu 莭# 不bất 拘câu 翻phiên 成thành 散tán 誕đản )# 。
意ý 外ngoại 指chỉ 迷mê 途đồ
(# 識thức 見kiến 高cao 奇kỳ 為vi 學học 廣quảng 博bác 道đạo 藝nghệ 精tinh 礭# 指chỉ 於ư 迷mê 途đồ )# 。
向hướng 人nhân 言ngôn 福phước 善thiện
(# 知tri 福phước 善thiện 者giả 修tu 利lợi 樂lạc 因nhân 果quả 報báo 不bất 虛hư 生sanh 處xứ 定định 異dị 恆hằng 居cư 快khoái 樂lạc 遠viễn 離ly 惡ác 緣duyên 不bất 離ly 自tự 身thân 永vĩnh 招chiêu 利lợi 樂lạc )# 。
福phước 善thiện 自tự 機cơ 關quan
(# 人nhân 天thiên 福phước 善thiện 各các 隨tùy 本bổn 心tâm 出xuất 自tự 機cơ 關quan 克khắc 臻trăn 福phước 善thiện 廣quảng 修tu 妙diệu 利lợi 獲hoạch 大đại 勝thắng 緣duyên 受thọ 報báo 殊thù 常thường 能năng 招chiêu 樂nhạo/nhạc/lạc 果quả )# 。
喜hỷ 怒nộ 大đại 張trương 口khẩu
(# 喜hỷ 怒nộ 一nhất 源nguyên 發phát 眀# 各các 異dị 不bất 生sanh 異dị 見kiến 心tâm 口khẩu 何hà 殊thù 聞văn 善thiện 皆giai 修tu 聞văn 惡ác 即tức 捨xả 達đạt 悟ngộ 之chi 士sĩ 見kiến 處xứ 逈huýnh 深thâm 喜hỷ 怒nộ 在tại 身thân 由do 人nhân 巧xảo 拙chuyết )# 。
愚ngu 癡si 似tự 等đẳng 閑nhàn
(# 世thế 人nhân 愚ngu 昧muội 不bất 了liễu 善thiện 囙# 未vị 達đạt 本bổn 心tâm 謂vị 如như 閑nhàn 事sự 下hạ 智trí 淺thiển 識thức 見kiến 不bất 過quá 人nhân 輕khinh 此thử 自tự 身thân 不bất 修tu 勝thắng 利lợi )# 。
鑊hoạch 湯thang 知tri 有hữu 罪tội
(# 明minh 知tri 有hữu 罪tội 無vô 追truy 悔hối 心tâm 晝trú 夜dạ 常thường 思tư 造tạo 種chủng 種chủng 惡ác 迷mê 情tình 不bất 了liễu 纏triền 縛phược 自tự 身thân 覩đổ 此thử 之chi 人nhân 如như 何hà 出xuất 離ly )# 。
生sanh 死tử 暫tạm 時thời 間gian
(# 有hữu 大đại 智trí 惠huệ 去khứ 不bất 善thiện 因nhân 了liễu 生sanh 死tử 以dĩ 暫tạm 時thời 覩đổ 出xuất 離ly 之chi 不bất 遠viễn 由do 人nhân 悟ngộ 解giải 起khởi 自tự 剎sát 那na 方phương 寸thốn 之chi 閒gian/nhàn 必tất 招chiêu 利lợi 樂lạc )# 。
六lục 賊tặc 常thường 清thanh 淨tịnh
(# 未vị 悟ngộ 之chi 人nhân 六lục 賊tặc 為vi 煩phiền 惱não 若nhược 心tâm 悟ngộ 解giải 六lục 賊tặc 為vi 菩Bồ 提Đề 由do 此thử 智trí 自tự 得đắc 出xuất 離ly 果quả 心tâm 常thường 清thanh 淨tịnh 。 果quả 報báo 甚thậm 高cao )# 。
輪luân 廻hồi 絕tuyệt 往vãng 還hoàn
(# 煩phiền 惱não 未vị 盡tận 輪luân 廻hồi 不bất 息tức 煩phiền 惱não 若nhược 滅diệt 更cánh 何hà 往vãng 還hoàn 頓đốn 悟ngộ 之chi 人nhân 便tiện 超siêu 勝thắng 地địa )# 。
寂tịch 靜tĩnh 人nhân 謌# 詠vịnh
(# 聖thánh 政chánh 惟duy 新tân 天thiên 地địa 肅túc 靜tĩnh 謳# 謌# 允duẫn 集tập 華hoa 夏hạ 同đồng 歡hoan 詠vịnh 堯# 舜thuấn 之chi 風phong 樂nhạo/nhạc/lạc 禹vũ 湯thang 之chi 化hóa )# 。
愚ngu 情tình 豈khởi 易dị 知tri
(# 愚ngu 人nhân 之chi 心tâm 哲triết 士sĩ 之chi 志chí 是thị 非phi 各các 異dị 取thủ 捨xả 不bất 同đồng 故cố 云vân 人nhân 藏tạng 其kỳ 心tâm 不bất 可khả 測trắc 度độ )# 。
但đãn 求cầu 心tâm 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc
(# 道đạo 之chi 至chí 也dã 可khả 以dĩ 正chánh 其kỳ 性tánh 性tánh 之chi 隱ẩn 也dã 可khả 以dĩ 御ngự 其kỳ 情tình 情tình 不bất 蕩đãng 而nhi 理lý 自tự 眀# 性tánh 不bất 昧muội 而nhi 道đạo 自tự 逸dật )# 。
不bất 怕phạ 面diện 相tương/tướng 欺khi
(# 夫phu 以dĩ 道đạo 自tự 怡di 者giả 則tắc 外ngoại 物vật 不bất 能năng 為vi 累lũy/lụy/luy 矣hĩ 能năng 達đạt 至chí 理lý 何hà 懼cụ 面diện 欺khi 君quân 子tử 見kiến 機cơ 不bất 俟sĩ 終chung 日nhật )# 。
枉uổng 直trực 回hồi 邪tà 滅diệt
(# 必tất 有hữu 柱trụ 者giả 但đãn 舉cử 其kỳ 直trực 則tắc 姦gian 回hồi 讒sàm 邪tà 之chi 類loại 不bất 得đắc 不bất 滅diệt 矣hĩ )# 。
顛điên 狂cuồng 道Đạo 德đức 持trì
(# 能năng 修tu 道Đạo 德đức 必tất 離ly 狂cuồng 迷mê )# 。
高cao 眀# 常thường 鑒giám 照chiếu
(# 高cao 眀# 在tại 上thượng 指chỉ 掌chưởng 可khả 知tri 惟duy 德đức 動động 天thiên 無vô 遠viễn 佛Phật 屇# 則tắc 鑒giám 照chiếu 之chi 極cực 復phục 何hà 慮lự 哉tai )# 。
方phương 寸thốn 欲dục 何hà 之chi
(# 奉phụng 順thuận 天thiên 常thường 存tồn 乎hồ 方phương 寸thốn 迷mê 悟ngộ 之chi 本bổn 行hạnh 之chi 在tại 人nhân )# 。
獨độc 立lập 關quan 情tình 意ý
(# 獨độc 步bộ 凝ngưng 神thần 怡di 然nhiên 寓# 目mục 覆phúc 載tải 之chi 內nội 豈khởi 不bất 関# 情tình 偶ngẫu 興hưng 懷hoài 感cảm 之chi 心tâm 寧ninh 泯mẫn 聖thánh 賢hiền 之chi 念niệm )# 。
鏘thương 洋dương 合hợp 古cổ 今kim
(# 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 征chinh 伐phạt 聖thánh 人nhân 之chi 制chế 古cổ 今kim 事sự 跡tích 先tiên 王vương 所sở 修tu 未vị 有hữu 不bất 動động 懷hoài 者giả 哉tai )# 。
推thôi 遷thiên 閑nhàn 歲tuế 月nguyệt
(# 行hành 無vô 為vi 之chi 化hóa 安an 大đại 平bình 之chi 民dân 雖tuy 日nhật 月nguyệt 以dĩ 雅nhã 移di 且thả 道Đạo 德đức 而nhi 不bất 泯mẫn )# 。
未vị 洽hiệp 庶thứ 民dân 心tâm
(# 未vị 明minh 求cầu 衣y 俟sĩ 旰# 方phương 食thực 孜tư 孜tư 治trị 道đạo 豈khởi 眠miên 遑hoàng 寧ninh 猶do 未vị 洽hiệp 於ư 民dân 心tâm 常thường 責trách 躬cung 而nhi 罪tội 己kỷ 尚thượng 或hoặc 祁kỳ 寒hàn 暑thử 雨vũ 而nhi 發phát 怨oán 嗟ta 故cố 順thuận 天thiên 從tùng 人nhân 日nhật 慎thận 一nhất 日nhật 使sử 民dân 富phú 庶thứ 而nhi 無vô 議nghị 也dã )# 。
碧bích 照chiếu 浮phù 空không 色sắc
(# 止chỉ 水thủy 鑒giám 物vật 能năng 照chiếu 幽u 沉trầm 碧bích 落lạc 擬nghĩ 空không 纖tiêm 塵trần 不bất 礙ngại 大đại 眀# 委ủy 照chiếu 萬vạn 象tượng 皆giai 呈trình 如như 君quân 御ngự 天thiên 普phổ 利lợi 天thiên 下hạ )# 。
紅hồng 分phần/phân 次thứ 第đệ 深thâm
(# 萬vạn 象tượng 森sâm 羅la 真chân 空không 朗lãng 照chiếu 素tố 風phong 煦hú 嫗# 展triển 翠thúy 開khai 紅hồng 既ký 悟ngộ 陰ấm 功công 自tự 彡# 火hỏa 苐# 發phát 生sanh 之chi 惠huệ 莫mạc 越việt 於ư 斯tư )# 。
景cảnh 風phong 聽thính 有hữu 韻vận
(# 順thuận 時thời 行hành 之chi 品phẩm 物vật 咸hàm 亨# 帝đế 道đạo 熙hi 熙hi 景cảnh 風phong 蕩đãng 蕩đãng 士sĩ 民dân 樂nhạo/nhạc/lạc 業nghiệp 達đạt 于vu 聽thính 聞văn )# 。
盡tận 入nhập 舜thuấn 絃huyền 琴cầm
(# 舜thuấn 造tạo 五ngũ 絃huyền 琴cầm 以dĩ 歌ca 南nam 風phong 今kim 天thiên 成thành 地địa 平bình 時thời 康khang 俗tục 阜phụ 靜tĩnh 惟duy 論luận 道đạo 動động 必tất 從tùng 人nhân 故cố 樂nhạo/nhạc/lạc 府phủ 傳truyền 於ư 舜thuấn 琴cầm 也dã )# 。
自tự 古cổ 證chứng 於ư 今kim
(# 法pháp 古cổ 道đạo 以dĩ 御ngự 今kim 理lý 無vô 不bất 顯hiển 具cụ 三tam 五ngũ 巳tị 還hoàn 典điển 謨mô 誥# 命mạng 煥hoán 然nhiên 可khả 知tri 也dã )# 。
思tư 量lượng 事sự 轉chuyển 深thâm
(# 必tất 窮cùng 微vi 盡tận 性tánh 隨tùy 方phương 任nhậm 圓viên 雖tuy 動động 有hữu 多đa 歧kỳ 而nhi 咸hàm 歸quy 一nhất 致trí )# 。
公công 私tư 千thiên 定định 日nhật
(# 公công 於ư 道đạo 者giả 則tắc 物vật 無vô 不bất 應ưng 私tư 於ư 己kỷ 者giả 則tắc 義nghĩa 有hữu 所sở 乖quai 似tự 谷cốc 應ưng 聲thanh 如như 形hình 赴phó 影ảnh 即tức 無vô 不bất 定định 也dã )# 。
真chân 偽ngụy 萬vạn 般ban 心tâm
(# 真chân 偽ngụy 相tương/tướng 紛phân 是thị 非phi 袒đản 乱# 倐thúc 忽hốt 千thiên 變biến 肸# 蠁# 萬vạn 端đoan 故cố 書thư 云vân 作tác 德đức 則tắc 心tâm 逸dật 日nhật 休hưu 作tác 偽ngụy 則tắc 心tâm 勞lao 日nhật 拙chuyết 也dã )# 。
富phú 貴quý 驕kiêu 貪tham 失thất
(# 富phú 者giả 不bất 能năng 知tri 足túc 即tức 貪tham 也dã 貴quý 者giả 不bất 能năng 自tự 守thủ 即tức 驕kiêu 也dã 此thử 二nhị 者giả 之chi 為vi 失thất 斷đoạn 可khả 知tri 也dã )# 。
榮vinh 枯khô 豈khởi 易dị 尋tầm
(# 榮vinh 之chi 與dữ 枯khô 二nhị 皆giai 相tương 待đãi 必tất 不bất 能năng 以dĩ 道đạo 而nhi 處xứ 之chi 以dĩ 德đức 而nhi 守thủ 之chi 則tắc 情tình 有hữu 所sở 拘câu 性tánh 有hữu 所sở 滯trệ 也dã 不bất 曰viết 難nạn/nan 乎hồ )# 。
姦gian 邪tà 終chung 不bất 久cửu
(# 且thả 精tinh 純thuần 其kỳ 志chí 王vương 直trực 其kỳ 行hành 者giả 立lập 功công 立lập 事sự 猶do 恐khủng 失thất 之chi 豈khởi 姦gian 邪tà 者giả 而nhi 能năng 久cửu 哉tai )# 。
君quân 子tử 尚thượng 難nạn/nan 任nhậm
(# 夫phu 君quân 子tử 在tại 家gia 即tức 以dĩ 純thuần 儉kiệm 事sự 親thân 必tất 盡tận 其kỳ 孝hiếu 也dã 在tại 國quốc 即tức 以dĩ 直trực 道đạo 事sự 君quân 必tất 盡tận 其kỳ 忠trung 也dã 芳phương 乃nãi 承thừa 其kỳ 顏nhan 色sắc 保bảo 乎hồ 公công 忠trung 受thọ 其kỳ 榮vinh 祿lộc 取thủ 其kỳ 富phú 貴quý 君quân 子tử 尚thượng 難nạn/nan 任nhậm 況huống 小tiểu 人nhân 乎hồ )# 。
為vi 人nhân 能năng 省tỉnh 己kỷ
(# 夫phu 人nhân 之chi 生sanh 也dã 稟bẩm 五ngũ 才tài 之chi 秀tú 為vi 萬vạn 物vật 之chi 靈linh 苟cẩu 不bất 能năng 虛hư 己kỷ 以dĩ 崇sùng 仁nhân 省tỉnh 躬cung 而nhi 自tự 誡giới 則tắc 求cầu 獨độc 善thiện 也dã 或hoặc 未vị 之chi 得đắc 況huống 兼kiêm 濟tế 也dã 又hựu 何hà 能năng 為vi )# 。
就tựu 靜tĩnh 亦diệc 皆giai 忙mang
(# 雖tuy 長trường 短đoản 之chi 相tướng 形hình 而nhi 動động 靜tĩnh 之chi 交giao 養dưỡng 必tất 以dĩ 靜tĩnh 而nhi 求cầu 靜tĩnh 別biệt 感cảm 之chi 甚thậm 矣hĩ 必tất 以dĩ 動động 而nhi 忘vong 動động 則tắc 智trí 莫mạc 大đại 焉yên )# 。
春xuân 去khứ 秋thu 來lai 定định
(# 春xuân 以dĩ 之chi 生sanh 則tắc 萬vạn 物vật 熙hi 熙hi 焉yên 秋thu 以dĩ 之chi 肅túc 則tắc 萬vạn 物vật 凄# 凄# 焉yên 此thử 天thiên 地địa 之chi 為vi 信tín 也dã 大đại 矣hĩ 又hựu 何hà 不bất 定định 之chi 有hữu )# 。
年niên 諸chư 日nhật 遠viễn 長trường/trưởng
(# 雖tuy 暑thử 往vãng 寒hàn 來lai 歲tuế 時thời 必tất 定định 而nhi 年niên 移di 事sự 改cải 去khứ 道đạo 弥# 長trường/trưởng 顧cố 功công 業nghiệp 以dĩ 雖tuy 優ưu 念niệm 分phần/phân 陰ấm 之chi 可khả 惜tích )# 。
英anh 姿tư 終chung 有hữu 異dị
(# 奇kỳ 材tài 異dị 器khí 為vi 時thời 而nhi 生sanh 而nhi 況huống 道đạo 可khả 佐tá 君quân 功công 堪kham 衛vệ 社xã 者giả 哉tai )# 。
賤tiện 品phẩm 足túc 顛điên 狂cuồng
(# 道đạo 之chi 貴quý 也dã 為vi 處xứ 尊tôn 高cao 性tánh 之chi 愚ngu 也dã 必tất 同đồng 賤tiện 品phẩm 守thủ 其kỳ 質chất 直trực 補bổ 過quá 猶do 懸huyền 況huống 踵chủng 顛điên 狂cuồng 之chi 跡tích 乎hồ )# 。
蠢xuẩn 動động 含hàm 靈linh 性tánh
(# 或hoặc 迷mê 雲vân 障chướng 蔽tế 真chân 性tánh 不bất 通thông 唯duy 在tại 精tinh 修tu 乃nãi 達đạt 至chí 理lý )# 。
善thiện 生sanh 惡ác 自tự 亡vong
(# 明minh 來lai 闇ám 謝tạ 智trí 起khởi 惑hoặc 亡vong 雖tuy 見kiến 諦Đế 以dĩ 不bất 同đồng 且thả 緣duyên 生sanh 而nhi 類loại 此thử )# 。
無vô 窮cùng 思tư 廣quảng 大đại
(# 智trí 周chu 萬vạn 物vật 物vật 無vô 不bất 遍biến 通thông 幽u 洞đỗng 微vi 窮cùng 理lý 盡tận 性tánh 莫mạc 尚thượng 乎hồ 靈linh 智trí 也dã )# 。
幽u 隱ẩn 便tiện 知tri 深thâm
(# 女nữ 微vi 幽u 隱ẩn 性tánh 本bổn 縱tung 橫hoành 非phi 大đại 智trí 無vô 以dĩ 明minh 乎hồ 心tâm 非phi 妙diệu 性tánh 無vô 以dĩ 彰chương 乎hồ 本bổn 心tâm 本bổn 既ký 眀# 得đắc 非phi 染nhiễm 也dã )# 。
智Trí 達Đạt 千Thiên 經Kinh 論Luận
(# 經kinh 則tắc 詮thuyên 真chân 即tức 妄vọng 論luận 萬vạn 破phá 執chấp 遣khiển 邪tà 智trí 者giả 明minh 諸chư 何hà 往vãng 弗phất 濟tế 也dã )# 。
方phương 關quan 一nhất 寸thốn 心tâm
(# 萬vạn 法pháp 千thiên 差sai 本bổn 從tùng 心tâm 起khởi 離ly 心tâm 無vô 法pháp 離ly 法pháp 無vô 心tâm 心tâm 法pháp 融dung 通thông 不bất 踰du 方phương 寸thốn )# 。
聦# 眀# 懷hoài 往vãng 古cổ
(# 依y 經kinh 得đắc 旨chỉ 尋tầm 論luận 悟ngộ 心tâm 懷hoài 往vãng 哲triết 之chi 法Pháp 門môn 遵tuân 思tư 齊tề 之chi 閫khổn 奧áo )# 。
曩nẵng 刧# 順thuận 從tùng 今kim
(# 今kim 古cổ 道đạo 合hợp 事sự 理lý 源nguyên 通thông 符phù 往vãng 刧# 之chi 進tiến 修tu 冥minh 此thử 時thời 之chi 證chứng 悟ngộ )# 。
此thử 理lý 人nhân 湏# 信tín
(# 理lý 既ký 窮cùng 真chân 達đạt 妄vọng 信tín 湏# 合hợp 道đạo 奉phụng 常thường 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 信tín 是thị 道đạo 源nguyên 功công 德đức 母mẫu )# 。
周chu 旋toàn 子tử 細tế 尋tầm
(# 性tánh 含hàm 法Pháp 界Giới 理lý 貫quán 河hà 沙sa 自tự 非phi 專chuyên 一nhất 之chi 心tâm 曷hạt 契khế 未vị 萌manh 之chi 眹# )# 。
御ngự 製chế 秘bí 藏tạng 詮thuyên 幽u 隱ẩn 律luật 詩thi 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 二nhị
丁đinh 未vị 歲tuế 高cao 麗lệ 國quốc 大đại 藏tạng 都đô 監giám 奉phụng
敕sắc 雕điêu 造tạo
Ngự Chế Bí Tạng Thuyên – Quyển 0021