Ma Ha Chỉ Quán Nghĩa Lệ Tùy Thích – Quyển 0006

摩Ma 訶Ha 止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 隨Tùy 釋Thích
Quyển 0006
宋Tống 處Xứ 元Nguyên 述Thuật

止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 隨Tùy 釋Thích 卷quyển 第đệ 六lục

永vĩnh 嘉gia 沙Sa 門Môn 。 處xử 元nguyên 。 述thuật 。

○# 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 之chi 餘dư

言ngôn 別biệt 則tắc 略lược 指chỉ 三tam 門môn 。 大đại 意ý 在tại 一nhất 頓đốn 。 彼bỉ 料liệu 簡giản 文văn 問vấn 略lược 明minh 三tam 種chủng 止Chỉ 觀Quán 。 略lược 指chỉ 與dữ 大đại 意ý 名danh 相tướng 似tự 同đồng 。 是thị 故cố 重trùng 問vấn 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 中trung 分phần/phân 於ư 通thông 別biệt 二nhị 意ý 。 通thông 則tắc 略lược 指chỉ 只chỉ 是thị 大đại 意ý 。 別biệt 則tắc 略lược 與dữ 大đại 意ý 不bất 同đồng 。 以dĩ 不bất 同đồng 故cố 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 大đại 意ý 但đãn 在tại 三tam 中trung 之chi 一nhất 。 故cố 文văn 云vân 漸tiệm 與dữ 不bất 定định 置trí 而nhi 不bất 論luận 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 便tiện 於ư 三tam 外ngoại 別biệt 立lập 頓đốn 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 七thất 明minh 三tam 門môn 與dữ 大đại 意ý 章chương 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 言ngôn 略lược 指chỉ 三tam 門môn 者giả 。 在tại 章chương 安an 序tự 中trung 明minh 三tam 種chủng 止Chỉ 觀Quán 也dã 。 凡phàm 有hữu 數sác 處xử 之chi 文văn 。 至chí 正chánh 說thuyết 大đại 意ý 中trung 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 而nhi 與dữ 三tam 門môn 法pháp 相tướng 似tự 同đồng 。 是thị 故cố 以dĩ 大đại 意ý 章chương 對đối 於ư 序tự 文văn 而nhi 為vi 料liệu 簡giản 。 應ưng 知tri 此thử 料liệu 簡giản 文văn 雖tuy 無vô 私tư 謂vị 之chi 言ngôn 。 乃nãi 章chương 安an 之chi 詞từ 也dã 。 故cố 問vấn 云vân 。 略lược 與dữ 大đại 意ý 云vân 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 中trung 具cụ 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 意ý 。 通thông 則tắc 略lược 指chỉ 只chỉ 是thị 大đại 意ý 。 別biệt 則tắc 略lược 與dữ 大đại 意ý 不bất 同đồng 。 以dĩ 不bất 同đồng 故cố 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 為vi 辨biện 差sai 也dã 。 大đại 意ý 一nhất 章chương 雖tuy 有hữu 數sác 處xử 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 但đãn 在tại 三tam 中trung 之chi 一nhất 。 謂vị 圓viên 頓đốn 也dã 。 觀quán 師sư 不bất 曉hiểu 。 乃nãi 謂vị 大đại 意ý 唯duy 在tại 一nhất 頓đốn 。 便tiện 立lập 三tam 外ngoại 別biệt 有hữu 頓đốn 頓đốn 。 是thị 不bất 知tri 文văn 意ý 之chi 甚thậm 也dã 。

安an 心tâm 文văn 末mạt 先tiên 以dĩ 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 結kết 數số 。 次thứ 以dĩ 一nhất 心tâm 結kết 數số 。 次thứ 第đệ 義nghĩa 當đương 於ư 別biệt 。 一nhất 心tâm 義nghĩa 當đương 於ư 圓viên 。 此thử 圓viên 還hoàn 同đồng 初sơ 總tổng 安an 心tâm 為vi 結kết 數số 。 故cố 義nghĩa 開khai 三tam 別biệt 。 次thứ 還hoàn 依y 本bổn 以dĩ 結kết 一nhất 心tâm 。 不bất 見kiến 此thử 意ý 異dị 說thuyết 便tiện 生sanh 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 八bát 斥xích 不bất 曉hiểu 三tam 別biệt 止Chỉ 觀Quán 與dữ 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 結kết 數số 之chi 意ý 。 夫phu 安an 心tâm 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 總tổng 安an 。 二nhị 者giả 別biệt 安an 。 先tiên 總tổng 安an 心tâm 。 即tức 是thị 圓viên 頓đốn 。 約ước 此thử 圓viên 頓đốn 論luận 別biệt 安an 心tâm 。 故cố 知tri 總tổng 安an 是thị 別biệt 安an 之chi 總tổng 。 別biệt 安an 是thị 總tổng 安an 之chi 別biệt 。 以dĩ 總tổng 冠quan 別biệt 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 為vi 結kết 數số 故cố 。 先tiên 寄ký 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 以dĩ 結kết 其kỳ 數số 。 次thứ 以dĩ 一nhất 心tâm 以dĩ 結kết 其kỳ 數số 。 應ưng 知tri 次thứ 第đệ 之chi 三tam 約ước 義nghĩa 開khai 之chi 。 次thứ 則tắc 還hoàn 依y 本bổn 圓viên 以dĩ 結kết 一nhất 心tâm 。 觀quán 師sư 不bất 見kiến 。 便tiện 謂vị 三tam 外ngoại 別biệt 有hữu 頓đốn 頓đốn 。 非phi 妄vọng 而nhi 何hà 。 結kết 數số 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 不bất 復phục 出xuất 矣hĩ 。

言ngôn 發phát 心tâm 文văn 末mạt 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 者giả 。 大đại 意ý 五ngũ 章chương 文văn 相tương/tướng 寬khoan 總tổng 。 是thị 故cố 皆giai 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 結kết 之chi 。 或hoặc 時thời 唯duy 用dụng 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 如như 六lục 即tức 文văn 。 六lục 文văn 皆giai 一nhất 。 或hoặc 復phục 唯duy 用dụng 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 如như 隨tùy 自tự 意ý 文văn 末mạt 。 或hoặc 時thời 俱câu 用dụng 三tam 一nhất 結kết 之chi 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 。 復phục 闕khuyết 無vô 結kết 文văn 。 如như 常thường 行hành 等đẳng 三tam 種chủng 三tam 昧muội 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 九cửu 明minh 三tam 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 文văn 無vô 殊thù 。 言ngôn 發phát 心tâm 文văn 末mạt 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 者giả 。 此thử 牒điệp 觀quán 師sư 僻tích 見kiến 。 遂toại 據cứ 此thử 文văn 以dĩ 立lập 三tam 止Chỉ 觀Quán 外ngoại 別biệt 有hữu 一nhất 頓đốn 頓đốn 觀quán 也dã 。 言ngôn 大đại 意ý 五ngũ 章chương 文văn 相tương/tướng 寬khoan 總tổng 。 是thị 故cố 皆giai 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 結kết 之chi 。 此thử 荊kinh 谿khê 出xuất 於ư 五ngũ 略lược 中trung 結kết 文văn 之chi 意ý 也dã 。 大đại 意ý 一nhất 章chương 文văn 有hữu 五ngũ 略lược 。 故cố 云vân 五ngũ 章chương 。 以dĩ 此thử 五ngũ 略lược 包bao 下hạ 九cửu 廣quảng 。 文văn 相tương/tướng 寬khoan 總tổng 。 恐khủng 尋tầm 讀đọc 者giả 心tâm 有hữu 異dị 緣duyên 。 是thị 故cố 諸chư 文văn 之chi 下hạ 皆giai 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 結kết 之chi 。 此thử 總tổng 示thị 也dã 。 此thử 下hạ 別biệt 示thị 。 言ngôn 或hoặc 時thời 唯duy 用dụng 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 如như 六lục 即tức 文văn 六lục 文văn 皆giai 一nhất 者giả 。 始thỉ 從tùng 理lý 即tức 。 名danh 字tự 。 觀quán 行hành 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 。 并tinh 以dĩ 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 之chi 。 故cố 云vân 六lục 文văn 皆giai 一nhất 。 纂toản 者giả 云vân 。 前tiền 之chi 四tứ 即tức 則tắc 有hữu 結kết 文văn 。 後hậu 之chi 二nhị 即tức 則tắc 無vô 結kết 文văn 。 謂vị 荊kinh 谿khê 誤ngộ 。 六lục 結kết 之chi 文văn 昭chiêu 然nhiên 可khả 見kiến 。 不bất 細tế 尋tầm 之chi 輒triếp 詐trá 祖tổ 師sư 。 非phi 狂cuồng 妄vọng 耶da 。 或hoặc 復phục 唯duy 用dụng 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 如như 隨tùy 自tự 意ý 文văn 末mạt 者giả 。 彼bỉ 止Chỉ 觀Quán 云vân 。

復phục 次thứ 但đãn 約ước 最tối 後hậu 善thiện 明minh 隨tùy 自tự 意ý 。 此thử 是thị 次thứ 第đệ 意ý 漸tiệm 次thứ 結kết 也dã 。 若nhược 善thiện 惡ác 俱câu 明minh 隨tùy 自tự 意ý 。 即tức 是thị 頓đốn 意ý 圓viên 頓đốn 結kết 也dã 。 若nhược 襵# 牒điệp 之chi 善thiện 明minh 隨tùy 自tự 意ý 。 此thử 則tắc 不bất 定định 意ý 。 此thử 襵# 牒điệp 善thiện 非phi 前tiền 二nhị 攝nhiếp 。 不bất 離ly 前tiền 二nhị 。 於ư 頓đốn 起khởi 漸tiệm 。 於ư 漸tiệm 起khởi 頓đốn 。 故cố 不bất 定định 也dã 。 或hoặc 時thời 俱câu 用dụng 三tam 一nhất 結kết 之chi 如như 前tiền 所sở 引dẫn 者giả 。 謂vị 四Tứ 諦Đế 顯hiển 是thị 中trung 以dĩ 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 四tứ 弘hoằng 中trung 以dĩ 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 故cố 云vân 也dã 。 復phục 闕khuyết 無vô 結kết 文văn 如như 常thường 行hành 等đẳng 三tam 種chủng 三tam 昧muội 者giả 。 應ưng 云vân 。 如như 常thường 坐tọa 等đẳng 三tam 種chủng 三tam 昧muội 。 以dĩ 隨tùy 自tự 意ý 中trung 結kết 文văn 則tắc 多đa 言ngôn 常thường 行hành 者giả 。 或hoặc 恐khủng 文văn 誤ngộ 。

又hựu 若nhược 俱câu 用dụng 三tam 一nhất 結kết 者giả 。 只chỉ 是thị 通thông 別biệt 不bất 同đồng 。 何hà 者giả 。 一nhất 種chủng 結kết 云vân 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 即tức 是thị 觀quán 。 邪tà 僻tích 心tâm 息tức 即tức 是thị 止chỉ 。 當đương 知tri 三tam 種chủng 。 無vô 不bất 發phát 心tâm 邪tà 僻tích 心tâm 息tức 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 十thập 明minh 三tam 一nhất 結kết 只chỉ 是thị 通thông 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 一nhất 結kết 為vi 通thông 。 二nhị 又hựu 三tam 下hạ 。 明minh 三tam 結kết 義nghĩa 亦diệc 屬thuộc 通thông 。 三tam 此thử 第đệ 下hạ 。 明minh 初sơ 文văn 與dữ 今kim 辨biện 釋thích 有hữu 異dị 。 初sơ 文văn 云vân 。 若nhược 俱câu 用dụng 三tam 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 者giả 。 此thử 重trọng/trùng 牒điệp 上thượng 文văn 。 或hoặc 時thời 俱câu 用dụng 三tam 一nhất 結kết 之chi 。 如như 前tiền 所sở 引dẫn 者giả 。 只chỉ 是thị 通thông 別biệt 不bất 同đồng 耳nhĩ 。 用dụng 一nhất 結kết 者giả 為vi 通thông 。 用dụng 三tam 結kết 者giả 為vi 別biệt 。 何hà 者giả 下hạ 。 問vấn 起khởi 釋thích 出xuất 。 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 云vân 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 觀quán 。 邪tà 僻tích 心tâm 息tức 為vi 止chỉ 。 是thị 則tắc 三tam 種chủng 止Chỉ 觀Quán 無vô 不bất 發phát 心tâm 。 無vô 不bất 邪tà 息tức 。 當đương 知tri 此thử 一nhất 是thị 通thông 是thị 總tổng 。 如như 何hà 謂vị 是thị 三tam 止Chỉ 觀Quán 外ngoại 別biệt 一nhất 頓đốn 頓đốn 耶da 。

又hựu 三tam 種chủng 結kết 者giả 亦diệc 是thị 通thông 義nghĩa 。 以dĩ 通thông 三tam 故cố 是thị 故cố 結kết 之chi 。 始thỉ 從tùng 三tam 藏tạng 終chung 至chí 圓viên 頓đốn 。 皆giai 悉tất 有hữu 於ư 漸tiệm 。 頓đốn 。 不bất 定định 。 具cụ 如như 第đệ 三tam 偏thiên 圓viên 文văn 中trung 及cập 玄huyền 文văn 第đệ 十thập 判phán 教giáo 相tương/tướng 中trung 四tứ 教giáo 是thị 別biệt 。 三tam 種chủng 是thị 通thông 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 明minh 用dụng 三tam 結kết 義nghĩa 亦diệc 屬thuộc 通thông 。 言ngôn 亦diệc 屬thuộc 通thông 者giả 。 初sơ 文văn 以dĩ 一nhất 結kết 之chi 而nhi 名danh 為vi 通thông 。 蓋cái 通thông 總tổng 之chi 通thông 也dã 。 此thử 一nhất 總tổng 三tam 故cố 名danh 通thông 也dã 。 今kim 明minh 三tam 結kết 應ưng 名danh 為vi 別biệt 。 而nhi 亦diệc 名danh 通thông 者giả 。 乃nãi 取thủ 四tứ 教giáo 為vi 別biệt 。 教giáo 教giáo 自tự 有hữu 漸tiệm 。 頓đốn 。 不bất 定định 。 故cố 亦diệc 名danh 通thông 。 應ưng 知tri 藏tạng 等đẳng 四tứ 別biệt 通thông 有hữu 此thử 三tam 。 是thị 故cố 結kết 之chi 。 言ngôn 具cụ 如như 第đệ 三tam 偏thiên 圓viên 文văn 中trung 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 卷quyển 第đệ 五ngũ 偏thiên 圓viên 章chương 中trung 及cập 玄huyền 文văn 第đệ 十thập 判phán 教giáo 相tương/tướng 中trung 。 并tinh 以dĩ 四tứ 教giáo 為vi 別biệt 。 三tam 種chủng 是thị 通thông 。 於ư 四tứ 教giáo 中trung 當đương 分phần/phân 則tắc 以dĩ 因nhân 位vị 為vi 漸tiệm 。 極cực 果quả 為vi 圓viên 。 入nhập 位vị 不bất 定định 而nhi 為vi 不bất 定định 。 彼bỉ 文văn 甚thậm 廣quảng 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。

此thử 第đệ 一nhất 文văn 不bất 歷lịch 四tứ 教giáo 。 一nhất 一nhất 以dĩ 三tam 結kết 總tổng 。 以dĩ 四tứ 教giáo 共cộng 為vi 三tam 結kết 。 以dĩ 三tam 對đối 一nhất 。 三tam 復phục 為vi 別biệt 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 便tiện 以dĩ 又hựu 以dĩ 之chi 言ngôn 憑bằng 茲tư 別biệt 立lập 。 深thâm 不bất 可khả 也dã 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三Tam 明Minh 於ư 上thượng 文văn 與dữ 今kim 辨biện 釋thích 有hữu 異dị 。 上thượng 據cứ 偏thiên 圓viên 及cập 玄huyền 第đệ 十thập 。 并tinh 以dĩ 四tứ 教giáo 為vi 別biệt 。 三tam 結kết 為vi 通thông 。 故cố 藏tạng 至chí 圓viên 一nhất 一nhất 皆giai 用dụng 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 今kim 文văn 乃nãi 據cứ 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 發phát 大đại 心tâm 中trung 所sở 明minh 感cảm 應ứng 及cập 四tứ 悉tất 等đẳng 皆giai 通thông 四tứ 教giáo 。 只chỉ 於ư 此thử 四tứ 用dụng 於ư 三tam 結kết 。 是thị 則tắc 四tứ 教giáo 為vi 總tổng 。 三tam 結kết 為vi 別biệt 。 此thử 以dĩ 教giáo 總tổng 而nhi 結kết 別biệt 。 自tự 為vi 一nhất 番phiên 總tổng 別biệt 也dã 。 又hựu 以dĩ 三tam 對đối 一nhất 。 三tam 復phục 為vi 別biệt 。 上thượng 文văn 對đối 教giáo 成thành 別biệt 。 今kim 文văn 對đối 一nhất 復phục 別biệt 。 乃nãi 是thị 以dĩ 一nhất 對đối 三tam 三tam 又hựu 為vi 別biệt 。 如như 此thử 三tam 一nhất 只chỉ 是thị 總tổng 別biệt 。 豈khởi 有hữu 三tam 外ngoại 別biệt 立lập 頓đốn 頓đốn 耶da 。 觀quán 師sư 不bất 見kiến 。 乃nãi 以dĩ 天thiên 台thai 三tam 觀quán 結kết 外ngoại 云vân 。 又hựu 以dĩ 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 指chỉ 此thử 又hựu 以dĩ 等đẳng 言ngôn 以dĩ 立lập 頓đốn 頓đốn 。 不bất 知tri 此thử 一nhất 即tức 是thị 通thông 總tổng 。 約ước 此thử 建kiến 立lập 。 無vô 乃nãi 為vi 謬mậu 乎hồ 。

問vấn 。 兩lưỡng 種chủng 頓đốn 位vị 同đồng 異dị 云vân 何hà 。 答đáp 。 住trụ 前tiền 則tắc 別biệt 。

釋thích 曰viết 。 問vấn 文văn 可khả 見kiến 。 答đáp 云vân 住trụ 前tiền 則tắc 別biệt 者giả 。 即tức 是thị 謂vị 漸tiệm 頓đốn 位vị 者giả 住trụ 前tiền 斷đoạn 四tứ 住trụ 。 頓đốn 頓đốn 位vị 者giả 住trụ 前tiền 圓viên 伏phục 五ngũ 住trụ 。 登đăng 住trụ 圓viên 破phá 五ngũ 住trụ 。 故cố 云vân 住trụ 前tiền 則tắc 異dị 也dã 。

喻dụ 曰viết 。 凡phàm 列liệt 位vị 者giả 皆giai 須tu 準chuẩn 教giáo 。 及cập 以dĩ 古cổ 師sư 一nhất 家gia 立lập 位vị 唯duy 分phần/phân 四tứ 別biệt 。 一nhất 期kỳ 教giáo 迹tích 因nhân 果quả 顯hiển 著trứ 。 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 。 莫mạc 過quá 此thử 四tứ 。 三tam 藏tạng 則tắc 四Tứ 果Quả 支chi 佛Phật 百bách 劫kiếp 僧Tăng 祇kỳ 。 通thông 教giáo 則tắc 三tam 乘thừa 共cộng 位vị 及cập 名danh 別biệt 義nghĩa 通thông 。 別biệt 。 圓viên 並tịnh 立lập 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 。 但đãn 行hành 有hữu 賖# 促xúc 斷đoạn 伏phục 不bất 同đồng 。 圓viên 依y 法pháp 華hoa 更cánh 加gia 五ngũ 品phẩm 。 一nhất 家gia 所sở 用dụng 諸chư 部bộ 咸hàm 然nhiên 。 輒triếp 不bất 曾tằng 聞văn 兩lưỡng 頓đốn 之chi 位vị 。 已dĩ 如như 前tiền 破phá 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 三tam 乘thừa 共cộng 位vị 者giả 。 因nhân 果quả 俱câu 通thông 位vị 也dã 。 且thả 從tùng 當đương 教giáo 有hữu 始thỉ 終chung 說thuyết 。 若nhược 乃nãi 通thông 別biệt 通thông 圓viên 。 藉tạ 通thông 開khai 導đạo 之chi 位vị 。 有hữu 始thỉ 無vô 終chung 。 非phi 此thử 所sở 論luận 。 名danh 別biệt 義nghĩa 通thông 者giả 。 借tá 別biệt 教giáo 名danh 名danh 通thông 教giáo 位vị 。 加gia 以dĩ 十thập 信tín 為vi 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 名danh 信tín 忍nhẫn 。 住trụ 。 行hành 。 向hướng 三tam 名danh 伏phục 忍nhẫn 。 柔nhu 順thuận 忍nhẫn 。 初Sơ 地Địa 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 為vi 見kiến 地địa 。 二nhị 地địa 至chí 七thất 為vi 羅La 漢Hán 。 八bát 為vi 支chi 佛Phật 。 九cửu 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 第đệ 十thập 寂tịch 滅diệt 忍nhẫn 為vi 佛Phật 地địa 。 此thử 乃nãi 借tá 別biệt 教giáo 名danh 名danh 通thông 位vị 也dã 。 具cụ 在tại 玄huyền 文văn 。 別biệt 圓viên 次thứ 位vị 其kỳ 周chu 足túc 者giả 莫mạc 過quá 華hoa 嚴nghiêm 。 瓔anh 珞lạc 。 是thị 故cố 今kim 云vân 並tịnh 立lập 五ngũ 十thập 二nhị 位vị 也dã 。 言ngôn 行hạnh 有hữu 賖# 促xúc 伏phục 斷đoạn 不bất 同đồng 者giả 。 別biệt 人nhân 先tiên 空không 次thứ 假giả 後hậu 中trung 。 動động 經kinh 百bách 千thiên 無vô 量lượng 。 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 。 方phương 入nhập 十thập 信tín 位vị 等đẳng 。 故cố 云vân 賖# 也dã 。 圓viên 人nhân 根căn 利lợi 。 初sơ 緣duyên 實thật 相tướng 造tạo 境cảnh 即tức 中trung 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 一nhất 生sanh 可khả 獲hoạch 。 或hoặc 障chướng 重trọng 者giả 不bất 過quá 三tam 生sanh 。 故cố 云vân 促xúc 也dã 。 言ngôn 斷đoạn 伏phục 不bất 同đồng 者giả 。 別biệt 人nhân 住trụ 。 行hành 。 向hướng 三tam 伏phục 無vô 明minh 惑hoặc 。 初Sơ 地Địa 方phương 破phá 。 圓viên 人nhân 五ngũ 品phẩm 十thập 信tín 伏phục 無vô 明minh 惑hoặc 。 初sơ 住trụ 即tức 破phá 。 故cố 云vân 不bất 同đồng 。 更cánh 加gia 五ngũ 品phẩm 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 一nhất 家gia 教giáo 門môn 曾tằng 不bất 聞văn 於ư 兩lưỡng 頓đốn 之chi 位vị 。 觀quán 師sư 謬mậu 立lập 。 破phá 意ý 已dĩ 如như 反phản 以dĩ 仁nhân 王vương 四tứ 住trụ 先tiên 落lạc 文văn 破phá 之chi 是thị 也dã 。

問vấn 。 何hà 故cố 分phân 別biệt 立lập 二nhị 頓đốn 耶da 。 答đáp 。 由do 根căn 利lợi 鈍độn 立lập 二nhị 不bất 同đồng 。 喻dụ 曰viết 。 自tự 昔tích 承thừa 稟bẩm 一nhất 圓viên 家gia 教giáo 法pháp 。 不bất 見kiến 二nhị 頓đốn 。 而nhi 分phần/phân 兩lưỡng 根căn 。 處xứ 處xứ 文văn 中trung 但đãn 云vân 華hoa 嚴nghiêm 兼kiêm 於ư 利lợi 鈍độn 。 利lợi 則tắc 圓viên 教giáo 。 鈍độn 則tắc 別biệt 人nhân 。 或hoặc 一nhất 一nhất 教giáo 中trung 而nhi 分phần/phân 三tam 根căn 或hoặc 信tín 法pháp 二nhị 行hành 。 以dĩ 分phần/phân 利lợi 鈍độn 。 是thị 則tắc 教giáo 教giáo 部bộ 部bộ 無vô 不bất 皆giai 然nhiên 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 同đồng 入nhập 一nhất 實thật 。 無vô 容dung 開khai 會hội 同đồng 一nhất 根căn 性tánh 仍nhưng 稱xưng 為vi 鈍độn 。 覆phú 權quyền 隱ẩn 迹tích 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 而nhi 名danh 為vi 利lợi 。 深thâm 不bất 可khả 也dã 。

釋thích 曰viết 。 承thừa 稟bẩm 一nhất 圓viên 家gia 教giáo 法pháp 者giả 。 此thử 文văn 多đa 一nhất 圓viên 字tự 。 不bất 成thành 句cú 讀đọc 。 仍nhưng 又hựu 倒đảo 文văn 。 或hoặc 一nhất 一nhất 教giáo 而nhi 分phần/phân 三tam 根căn 者giả 。 謂vị 當đương 教giáo 各các 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 故cố 。 或hoặc 信tín 法pháp 二nhị 行hành 以dĩ 分phần/phân 利lợi 鈍độn 者giả 。 信tín 行hành 藉tạ 聞văn 故cố 鈍độn 。 法pháp 行hành 內nội 照chiếu 故cố 利lợi 。 又hựu 信tín 行hành 一nhất 聞văn 即tức 悟ngộ 故cố 利lợi 。 法pháp 行hành 歷lịch 法pháp 觀quán 察sát 故cố 鈍độn 。 或hoặc 俱câu 利lợi 鈍độn 。 信tín 行hành 聞văn 利lợi 修tu 鈍độn 。 法pháp 行hành 修tu 利lợi 聞văn 鈍độn 。 教giáo 教giáo 部bộ 部bộ 無vô 不bất 皆giai 然nhiên 者giả 。 此thử 約ước 法pháp 華hoa 已dĩ 前tiền 四tứ 當đương 分phần/phân 說thuyết 。 來lai 至chí 法pháp 華hoa 同đồng 入nhập 一nhất 實thật 。 無vô 小tiểu 無vô 大đại 。 同đồng 歸quy 佛Phật 界giới 。 而nhi 僻tích 解giải 師sư 無vô 容dung 開khai 會hội 同đồng 一nhất 根căn 性tánh 仍nhưng 名danh 為vi 鈍độn 。 無vô 容dung 者giả 。 不bất 許hứa 也dã 。 反phản 以dĩ 開khai 顯hiển 一nhất 實thật 名danh 為vi 鈍độn 根căn 。 卻khước 以dĩ 覆phú 權quyền 隱ẩn 迹tích 有hữu 利lợi 有hữu 鈍độn 而nhi 名danh 為vi 利lợi 。 華hoa 嚴nghiêm 未vị 開khai 故cố 覆phú 權quyền 。 隔cách 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 使sử 如như 聾lung 瘂á 故cố 。 華hoa 嚴nghiêm 未vị 開khai 迹tích 故cố 隱ẩn 本bổn 。 但đãn 云vân 寂tịch 場tràng 始thỉ 成thành 故cố 。 豈khởi 以dĩ 開khai 權quyền 顯hiển 本bổn 而nhi 為vi 鈍độn 。 卻khước 以dĩ 覆phú 權quyền 隱ẩn 本bổn 而nhi 為vi 利lợi 耶da 。

問vấn 。 方Phương 等Đẳng 中trung 四tứ 漸tiệm 中trung 開khai 四tứ 。 兩lưỡng 四tứ 中trung 圓viên 為vi 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 。 但đãn 是thị 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 皆giai 是thị 漸tiệm 圓viên 。

釋thích 曰viết 。 設thiết 此thử 問vấn 者giả 試thí 探thám 觀quán 師sư 。 及cập 其kỳ 答đáp 出xuất 果quả 然nhiên 不bất 曉hiểu 。

喻dụ 曰viết 。 此thử 師sư 不bất 識thức 漸tiệm 教giáo 之chi 義nghĩa 。 是thị 故cố 不bất 知tri 方Phương 等Đẳng 只chỉ 是thị 漸tiệm 中trung 之chi 一nhất 。 謂vị 言ngôn 漸tiệm 教giáo 與dữ 方Phương 等Đẳng 殊thù 。 即tức 便tiện 答đáp 云vân 。 但đãn 是thị 四tứ 教giáo 皆giai 名danh 為vi 漸tiệm 。 若nhược 知tri 不bất 別biệt 云vân 何hà 便tiện 答đáp 。 但đãn 是thị 之chi 言ngôn 。 借tá 使sử 法pháp 華hoa 會hội 前tiền 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 皆giai 名danh 漸tiệm 圓viên 。 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 獨độc 顯hiển 一nhất 圓viên 。 何hà 故cố 仍nhưng 立lập 漸tiệm 圓viên 之chi 稱xưng 。 若nhược 爾nhĩ 。 但đãn 識thức 四tứ 教giáo 從tùng 漸tiệm 之chi 言ngôn 。 不bất 了liễu 法pháp 華hoa 開khai 廢phế 等đẳng 意ý 。 因nhân 茲tư 暗ám 立lập 漸tiệm 頓đốn 之chi 言ngôn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 文văn 斥xích 彼bỉ 不bất 解giải 方Phương 等Đẳng 中trung 四tứ 與dữ 漸tiệm 開khai 四tứ 只chỉ 是thị 一nhất 四tứ 。 致trí 有hữu 妄vọng 答đáp 之chi 過quá 。 言ngôn 不bất 識thức 漸tiệm 教giáo 之chi 義nghĩa 者giả 。 夫phu 事sự 不bất 頓đốn 成thành 故cố 謂vị 之chi 漸tiệm 。 鹿lộc 苑uyển 漸tiệm 初sơ 也dã 。 方Phương 等Đẳng 漸tiệm 中trung 也dã 。 般Bát 若Nhã 漸tiệm 末mạt 也dã 。 設thiết 此thử 漸tiệm 者giả 有hữu 二nhị 意ý 焉yên 。 一nhất 者giả 為vi 取thủ 法pháp 華hoa 機cơ 故cố 。 次thứ 第đệ 豎thụ 入nhập 。 是thị 故cố 鹿lộc 苑uyển 證chứng 果Quả 。 方Phương 等Đẳng 彈đàn 呵ha 。 般Bát 若Nhã 淘đào 汰# 得đắc 。 至chí 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 授thọ 記ký 。 二nhị 者giả 法pháp 華hoa 會hội 前tiền 有hữu 堪kham 入nhập 道đạo 者giả 。 橫hoạnh/hoành 施thí 四tứ 教giáo 。 一nhất 一nhất 赴phó 之chi 。 漸tiệm 教giáo 之chi 義nghĩa 正chánh 在tại 於ư 斯tư 。 方Phương 等Đẳng 只chỉ 是thị 漸tiệm 中trung 之chi 一nhất 。 彼bỉ 不bất 知tri 此thử 。 乃nãi 謂vị 方Phương 等Đẳng 中trung 四tứ 與dữ 漸tiệm 四tứ 殊thù 。 即tức 便tiện 答đáp 云vân 皆giai 名danh 為vi 漸tiệm 。 是thị 故cố 應ưng 知tri 。 漸tiệm 開khai 出xuất 四tứ 者giả 。 總tổng 三tam 時thời 漸tiệm 開khai 出xuất 四tứ 耳nhĩ 。 豈khởi 有hữu 漸tiệm 開khai 四tứ 外ngoại 更cánh 有hữu 方Phương 等Đẳng 之chi 四tứ 耶da 。 若nhược 其kỳ 知tri 者giả 。 那na 得đắc 答đáp 云vân 但đãn 是thị 四tứ 教giáo 皆giai 名danh 為vi 漸tiệm 耶da 。 言ngôn 借tá 使sử 法pháp 華hoa 會hội 前tiền 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 皆giai 名danh 漸tiệm 頓đốn 者giả 。 此thử 乃nãi 縱túng/tung 許hứa 之chi 詞từ 也dã 。 法pháp 華hoa 開khai 權quyền 獨độc 顯hiển 一nhất 圓viên 。 何hà 故cố 仍nhưng 立lập 漸tiệm 圓viên 之chi 稱xưng 。 是thị 則tắc 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 有hữu 何hà 功công 耶da 。 若nhược 爾nhĩ 。 但đãn 識thức 從tùng 漸tiệm 開khai 四tứ 之chi 言ngôn 。 不bất 了liễu 漸tiệm 教giáo 所sở 以dĩ 是thị 涉thiệp 道đạo 之chi 淺thiển 也dã 。 而nhi 亦diệc 不bất 了liễu 開khai 廢phế 之chi 意ý 在tại 超siêu 八bát 。 因nhân 以dĩ 暗ám 心tâm 立lập 漸tiệm 頓đốn 之chi 名danh 。 致trí 茲tư 誤ngộ 謬mậu 之chi 如như 此thử 也dã 。

問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 中trung 圓viên 復phục 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 。 亦diệc 是thị 漸tiệm 圓viên 。 喻dụ 曰viết 。 若nhược 如như 所sở 判phán 。 始thỉ 自tự 鹿lộc 苑uyển 終chung 至chí 涅Niết 槃Bàn 一nhất 槩# 漸tiệm 圓viên 。 玄huyền 文văn 何hà 故cố 苦khổ 破phá 光quang 宅trạch 。 光quang 宅trạch 仍nhưng 以dĩ 法pháp 華hoa 異dị 昔tích 。 引dẫn 昔tích 通thông 謾man 尚thượng 乃nãi 破phá 之chi 。 此thử 師sư 稟bẩm 受thọ 山sơn 門môn 。 翻phiên 更cánh 不bất 如như 光quang 宅trạch 。 應ưng 云vân 。 涅Niết 槃Bàn 雖tuy 四tứ 前tiền 三tam 知tri 圓viên 。 方Phương 等Đẳng 雖tuy 四tứ 三tam 不bất 入nhập 實thật 。 漸tiệm 中trung 開khai 四tứ 不bất 殊thù 方Phương 等Đẳng 。 諸chư 文văn 盛thịnh 說thuyết 。 何hà 足túc 復phục 疑nghi 。 依y 彼bỉ 所sở 論luận 。 涅Niết 槃Bàn 圓viên 伊y 便tiện 成thành 無vô 用dụng 。

復phục 有hữu 一nhất 行hành 乃nãi 是thị 徒đồ 設thiết 。

釋thích 曰viết 。 僻tích 解giải 師sư 以dĩ 自tự 鹿lộc 苑uyển 至chí 涅Niết 槃Bàn 教giáo 一nhất 槩# 為vi 漸tiệm 。 尚thượng 不bất 及cập 光quang 宅trạch 雲vân 師sư 而nhi 尊tôn 法pháp 華hoa 以dĩ 異dị 昔tích 教giáo 。 故cố 立lập 法pháp 華hoa 為vi 廣quảng 高cao 長trường/trưởng 。 及cập 以dĩ 昔tích 教giáo 為vi 挾hiệp 下hạ 短đoản 。 引dẫn 昔tích 通thông 謾man 者giả 而nhi 不bất 簡giản 於ư 諸chư 味vị 中trung 。 圓viên 同đồng 法pháp 華hoa 妙diệu 。 故cố 遭tao 天thiên 台thai 二nhị 十thập 四tứ 難nạn/nan 。 故cố 云vân 苦khổ 破phá 。 觀quán 師sư 稟bẩm 山sơn 門môn 教giáo 。 反phản 不bất 如như 之chi 。 何hà 學học 道Đạo 滅diệt 裂liệt 耶da 。 纂toản 者giả 云vân 謾man 字tự 誤ngộ 。 應ưng 從tùng 此thử 漫mạn 。 聞văn 見kiến 不bất 博bác 耳nhĩ 。

問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 四tứ 教giáo 俱câu 入nhập 圓viên 不phủ 。 答đáp 。 有hữu 不bất 入nhập 者giả 。 十thập 仙tiên 外ngoại 道đạo 即tức 是thị 其kỳ 流lưu 。 喻dụ 曰viết 。 徒đồ 聞văn 涅Niết 槃Bàn 入nhập 實thật 之chi 言ngôn 。 不bất 曉hiểu 捃# 拾thập 得đắc 入nhập 之chi 意ý 。 若nhược 十thập 仙tiên 不bất 入nhập 。 三tam 修tu 豈khởi 聞văn 。 初sơ 後hậu 俱câu 無vô 中trung 間gian 寧ninh 入nhập 。 十thập 仙tiên 不bất 入nhập 。 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 為vi 其kỳ 說thuyết 常thường 。 破phá 云vân 。 汝nhữ 外ngoại 道đạo 中trung 因nhân 雖tuy 是thị 常thường 而nhi 果quả 無vô 常thường 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 因nhân 是thị 無vô 常thường 而nhi 果quả 是thị 常thường 。 乃nãi 至chí 陳trần 如như 色sắc 常thường 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 常thường 。 餘dư 諸chư 外ngoại 道đạo 大đại 意ý 皆giai 爾nhĩ 。 如như 何hà 謬mậu 判phán 。 以dĩ 為vi 無vô 常thường 。 易dị 見kiến 之chi 文văn 尚thượng 謬mậu 。 況huống 復phục 難nan 見kiến 耶da 。

釋thích 曰viết 。 徒đồ 聞văn 涅Niết 槃Bàn 入nhập 實thật 之chi 言ngôn 。 不bất 曉hiểu 捃# 拾thập 得đắc 入nhập 之chi 意ý 者giả 。 應ưng 知tri 由do 捃# 拾thập 故cố 一nhất 切thiết 入nhập 實thật 。 以dĩ 法pháp 華hoa 如như 秋thu 大đại 收thu 。 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 如như 收thu 歛liễm 殘tàn 餘dư 。 是thị 故cố 殘tàn 餘dư 。 一nhất 切thiết 皆giai 入nhập 。 如như 何hà 卻khước 言ngôn 十thập 仙tiên 不bất 入nhập 耶da 。 言ngôn 十thập 仙tiên 者giả 。 一nhất 闍xà 提đề 首thủ 那na 。 二nhị 婆bà 私tư 吒tra 。 三tam 先tiên 尼ni 。 四tứ 迦Ca 葉Diếp 。 五ngũ 富phú 那na 。 六lục 淨tịnh 梵Phạm 志Chí 。 七thất 犢độc 子tử 梵Phạm 志Chí 。 八bát 納nạp 衣y 梵Phạm 志Chí 。 九cửu 弘hoằng 廣quảng 。 十thập 須Tu 跋Bạt 陀Đà 羅La 。 若nhược 此thử 十thập 仙tiên 不bất 得đắc 入nhập 者giả 。 三tam 修tu 之chi 法pháp 豈khởi 得đắc 聞văn 耶da 。 既ký 聞văn 三tam 修tu 安an 得đắc 不bất 入nhập 。 言ngôn 三tam 修tu 者giả 。 而nhi 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 邪tà 三tam 修tu 。 即tức 外ngoại 人nhân 所sở 計kế 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 也dã 。 二nhị 劣liệt 三tam 修tu 。 即tức 小Tiểu 乘Thừa 無vô 常thường 。 苦khổ 。 無vô 我ngã 也dã 。 三tam 勝thắng 三tam 修tu 。 即tức 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 也dã 。 今kim 文văn 中trung 言ngôn 三tam 修tu 者giả 。 即tức 勝thắng 三tam 修tu 也dã 。 不bất 言ngôn 淨tịnh 與dữ 不bất 淨tịnh 者giả 。 為vi 對đối 外ngoại 道đạo 邪tà 三tam 故cố 但đãn 三tam 耳nhĩ 。 言ngôn 初sơ 後hậu 俱câu 無vô 中trung 間gian 寧ninh 入nhập 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 初sơ 會hội 明minh 常thường 住trụ 宗tông 。 即tức 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 我ngã 勝thắng 三tam 修tu 也dã 。 後hậu 明minh 十thập 仙tiên 入nhập 實thật 亦diệc 勝thắng 三tam 修tu 。 初sơ 後hậu 既ký 然nhiên 。 中trung 間gian 寧ninh 不bất 入nhập 真chân 實thật 耶da 。 若nhược 十thập 仙tiên 不bất 入nhập 者giả 。 世Thế 尊Tôn 何hà 故cố 。 為vi 其kỳ 說thuyết 常thường 。 如như 闍xà 提đề 首thủ 那na 以dĩ 因nhân 果quả 是thị 無vô 常thường 難nạn/nan 佛Phật 。 佛Phật 即tức 問vấn 云vân 。 汝nhữ 性tánh 是thị 常thường 耶da 。 是thị 無vô 常thường 耶da 。 首thủ 那na 答đáp 言ngôn 。 我ngã 性tánh 是thị 常thường 。 佛Phật 問vấn 。 汝nhữ 性tánh 能năng 作tác 一nhất 切thiết 。 內nội 外ngoại 法pháp 之chi 因nhân 耶da 。 答đáp 言ngôn 如như 是thị 。 佛Phật 問vấn 。 云vân 何hà 作tác 因nhân 。 答đáp 言ngôn 從tùng 性tánh 生sanh 大đại 。 從tùng 大đại 生sanh 慢mạn 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 佛Phật 問vấn 。 是thị 大đại 等đẳng 法pháp 常thường 耶da 無vô 常thường 耶da 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 法pháp 性tánh 常thường 。 大đại 等đẳng 諸chư 法pháp 。 悉tất 是thị 無vô 常thường 。 佛Phật 問vấn 。 如như 汝nhữ 法pháp 中trung 因nhân 常thường 果quả 無vô 常thường 。 然nhiên 我ngã 法Pháp 中trung 。 因nhân 雖tuy 無vô 常thường 而nhi 果quả 是thị 常thường 。 有hữu 何hà 等đẳng 過quá 。 言ngôn 乃nãi 至chí 陳trần 如như 色sắc 常thường 等đẳng 者giả 。 此thử 陳trần 如như 品phẩm 中trung 對đối 告cáo 陳trần 如như 。 云vân 色sắc 是thị 無vô 常thường 。 因nhân 滅diệt 是thị 色sắc 獲hoạch 得đắc 常thường 色sắc 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 然nhiên 陳trần 如như 品phẩm 在tại 十thập 仙tiên 前tiền 。 今kim 文văn 所sở 引dẫn 。 先tiên 引dẫn 十thập 仙tiên 次thứ 方phương 陳trần 如như 。 乃nãi 至chí 之chi 言ngôn 。 卻khước 以dĩ 後hậu 文văn 超siêu 至chí 前tiền 耳nhĩ 。 有hữu 理lý 存tồn 焉yên 。 無vô 以dĩ 文văn 之chi 前tiền 後hậu 而nhi 為vi 妨phương 之chi 。 十thập 仙tiên 之chi 中trung 一nhất 仙tiên 既ký 爾nhĩ 諸chư 仙tiên 皆giai 然nhiên 。 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 為vi 須Tu 跋Bạt 陀Đà 羅La 。 說thuyết 真chân 實thật 想tưởng 等đẳng 入nhập 實thật 之chi 文văn 。 明minh 如như 日nhật 月nguyệt 。 如như 何hà 暗ám 判phán 為vi 不bất 入nhập 實thật 是thị 無vô 常thường 耶da 。

問vấn 。 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 卷quyển 後hậu 多đa 種chủng 譬thí 文văn 。 如như 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 聲thanh 。 擣đảo 萬vạn 種chủng 為vi 丸hoàn 。 在tại 大đại 海hải 浴dục 。 阿a 伽già 陀đà 藥dược 等đẳng 。 為ví 喻dụ 何hà 頓đốn 。 答đáp 。 並tịnh 是thị 漸tiệm 頓đốn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 猶do 在tại 㲉xác 中trung 萬vạn 種chủng 須tu 擣đảo 。 須tu 待đãi 諸chư 水thủy 。 入nhập 於ư 大đại 海hải 。 須tu 合hợp 諸chư 藥dược 為vi 阿a 伽già 陀đà 。 故cố 是thị 漸tiệm 頓đốn 。 若nhược 不bất 出xuất 㲉xác 。 諸chư 水thủy 是thị 海hải 。 不bất 擣đảo 萬vạn 種chủng 不bất 合hợp 為vi 藥dược 。 任nhậm 運vận 自tự 具cụ 方phương 是thị 頓đốn 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 答đáp 文văn 中trung 僻tích 解giải 師sư 以dĩ 諸chư 譬thí 文văn 皆giai 為vi 漸tiệm 頓đốn 而nhi 作tác 譬thí 喻dụ 。 是thị 故cố 結kết 云vân 故cố 是thị 漸tiệm 頓đốn 。 即tức 出xuất 頓đốn 頓đốn 譬thí 云vân 。 若nhược 不bất 出xuất 㲉xác 者giả 。 意ý 云vân 迦ca 陵lăng 鳥điểu 猶do 在tại 㲉xác 中trung 尚thượng 猶do 未vị 出xuất 。 待đãi 出xuất 方phương 更cánh 轉chuyển 勝thắng 。 故cố 知tri 譬thí 漸tiệm 頓đốn 。 不bất 若nhược 不bất 出xuất 㲉xác 為vi 頓đốn 頓đốn 。 譬thí 諸chư 水thủy 入nhập 海hải 。 不bất 若nhược 諸chư 水thủy 自tự 具cụ 香hương 丸hoàn 合hợp 藥dược 。 不bất 若nhược 不bất 擣đảo 不bất 合hợp 方phương 為vi 頓đốn 頓đốn 之chi 譬thí 。

喻dụ 曰viết 。 此thử 中trung 二nhị 失thất 。 一nhất 者giả 不bất 曉hiểu 喻dụ 旨chỉ 。 二nhị 者giả 違vi 於ư 自tự 言ngôn 。 不bất 曉hiểu 喻dụ 者giả 。 夫phu 言ngôn 喻dụ 者giả 但đãn 約ước 少thiểu 分phần 。 故cố 大đại 經Kinh 云vân 。 不bất 可khả 以dĩ 喻dụ 喻dụ 真chân 解giải 脫thoát 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 類loại 象tượng 豈khởi 可khả 求cầu 其kỳ 尾vĩ 牙nha 。 舉cử 扇thiên/phiến 喻dụ 月nguyệt 豈khởi 可khả 求cầu 其kỳ 光quang 挂quải 。 況huống 本bổn 文văn 意ý 。 意ý 在tại 一nhất 法pháp 具cụ 是thị 諸chư 法pháp 。 取thủ 現hiện 見kiến 者giả 以dĩ 之chi 為ví 喻dụ 。 未vị 入nhập 海hải 諸chư 水thủy 不bất 具cụ 。 未vị 擣đảo 為vi 丸hoàn 眾chúng 氣khí 不bất 足túc 。 自tự 餘dư 諸chư 鳥điểu 㲉xác 中trung 不bất 鳴minh 。 餘dư 藥dược 雖tuy 合hợp 治trị 病bệnh 不bất 徧biến 。 故cố 用dụng 此thử 等đẳng 以dĩ 為vi 頓đốn 喻dụ 。 如như 何hà 破phá 喻dụ 而nhi 為vi 漸tiệm 圓viên 。 養dưỡng 子tử 不bất 肖tiếu 過quá 而nhi 難nạn/nan 他tha 喻dụ 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。

釋thích 曰viết 。 此thử 僻tích 解giải 師sư 因nhân 難nạn/nan 譬thí 喻dụ 而nhi 成thành 二nhị 失thất 。 一nhất 者giả 不bất 曉hiểu 喻dụ 旨chỉ 。 二nhị 者giả 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 不bất 曉hiểu 喻dụ 旨chỉ 者giả 。 凡phàm 言ngôn 喻dụ 但đãn 取thủ 少thiểu 分phần 而nhi 已dĩ 。 大đại 經Kinh 云vân 。 不bất 可khả 以dĩ 喻dụ 喻dụ 真chân 解giải 脫thoát 。 如như 以dĩ 雪Tuyết 山Sơn 之chi 白bạch 以dĩ 喻dụ 白bạch 象tượng 。 豈khởi 可khả 責trách 其kỳ 不bất 具cụ 尾vĩ 牙nha 。 如như 以dĩ 滿mãn 月nguyệt 以dĩ 譬thí 佛Phật 面diện 。 不bất 可khả 責trách 其kỳ 無vô 眉mi 眼nhãn 口khẩu 鼻tị 耳nhĩ 等đẳng 。 如như 舉cử 扇thiên/phiến 喻dụ 月nguyệt 。 豈khởi 可khả 責trách 其kỳ 無vô 光quang 挂quải 等đẳng 。 文văn 中trung 挂quải 字tự 誤ngộ 。 應ưng 從tùng 木mộc 。 不bất 應ưng 從tùng 手thủ 。 言ngôn 光quang 桂quế 者giả 。 且thả 順thuận 世thế 俗tục 云vân 月nguyệt 有hữu 桂quế 樹thụ 耳nhĩ 。 纂toản 者giả 云vân 。 舉cử 扇thiên/phiến 恐khủng 誤ngộ 。 應ưng 云vân 舉cử 面diện 。 諸chư 文văn 舉cử 扇thiên/phiến 喻dụ 月nguyệt 有hữu 之chi 。 何hà 必tất 疑nghi 此thử 。 言ngôn 況huống 本bổn 文văn 意ý 意ý 在tại 一nhất 法pháp 具cụ 是thị 諸chư 法pháp 。 取thủ 現hiện 見kiến 者giả 以dĩ 之chi 為ví 喻dụ 者giả 。 具cụ 是thị 字tự 恐khủng 誤ngộ 。 應ưng 云vân 具cụ 足túc 。 凡phàm 字tự 之chi 誤ngộ 者giả 。 或hoặc 聲thanh 相tương/tướng 類loại 故cố 誤ngộ 。 或hoặc 形hình 相tướng 類loại 故cố 誤ngộ 。 此thử 形hình 相tướng 類loại 也dã 。 本bổn 文văn 意ý 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 文văn 意ý 也dã 。 譬thí 如như 大đại 海hải 。 具cụ 一nhất 切thiết 水thủy 。 此thử 譬thí 一nhất 法pháp 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 擣đảo 萬vạn 種chủng 香hương 為vi 丸hoàn 。 若nhược 燒thiêu 一nhất 塵trần 具cụ 足túc 眾chúng 氣khí 。 一nhất 塵trần 譬thí 一nhất 法pháp 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 如như 何hà 以dĩ 未vị 入nhập 海hải 諸chư 水thủy 自tự 具cụ 為vi 頓đốn 頓đốn 譬thí 。 以dĩ 不bất 擣đảo 為vi 丸hoàn 之chi 香hương 自tự 具cụ 為vi 頓đốn 頓đốn 譬thí 。 迦ca 陵lăng 鳥điểu 在tại 㲉xác 中trung 鳴minh 。 其kỳ 聲thanh 已dĩ 過quá 一nhất 切thiết 鳥điểu 音âm 。 況huống 出xuất 卵noãn 乎hồ 。 此thử 譬thí 稟bẩm 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 行hành 人nhân 雖tuy 未vị 破phá 無vô 明minh 㲉xác 。 即tức 已dĩ 超siêu 過quá 七thất 方phương 便tiện 上thượng 。 況huống 破phá 無vô 明minh 乎hồ 。 如như 何hà 破phá 云vân 猶do 在tại 㲉xác 中trung 尚thượng 待đãi 出xuất 㲉xác 。 不bất 若nhược 不bất 出xuất 㲉xác 為vi 頓đốn 頓đốn 譬thí 。 餘dư 藥dược 雖tuy 合hợp 治trị 病bệnh 不bất 徧biến 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 有hữu 一nhất 祕bí 方phương 。 總tổng 攝nhiếp 諸chư 方phương 功công 兼kiêm 諸chư 藥dược 。 阿a 伽già 陀đà 藥dược 也dã 。 如như 何hà 破phá 云vân 不bất 合hợp 為vi 藥dược 自tự 然nhiên 具cụ 者giả 為vi 頓đốn 頓đốn 喻dụ 。 言ngôn 養dưỡng 子tử 不bất 肖tiếu 者giả 。 肖tiếu 。 似tự 也dã 。 夫phu 世thế 人nhân 稟bẩm 。 父phụ 母mẫu 遺di 體thể 。 必tất 骨cốt 法pháp 相tướng 肖tiếu 。 所sở 為vi 亦diệc 然nhiên 。 觀quán 師sư 稟bẩm 學học 荊kinh 谿khê 。 道đạo 不bất 相tương 肖tiếu 。 故cố 云vân 養dưỡng 子tử 不bất 肖tiếu 過quá 。 過quá 謂vị 作tác 過quá 。 非phi 循tuần 理lý 也dã 。 而nhi 難nạn/nan 他tha 喻dụ 者giả 。 以dĩ 法pháp 望vọng 喻dụ 。 喻dụ 為vi 他tha 也dã 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 者giả 。 即tức 同đồng 世thế 人nhân 養dưỡng 子tử 不bất 肖tiếu 作tác 過quá 。 故cố 云vân 也dã 。 此thử 不bất 曉hiểu 喻dụ 旨chỉ 也dã 。

二nhị 違vi 自tự 言ngôn 者giả 。 自tự 立lập 大đại 意ý 以dĩ 為vi 頓đốn 頓đốn 。 此thử 等đẳng 喻dụ 文văn 皆giai 在tại 大đại 意ý 。 如như 何hà 自tự 斥xích 以dĩ 為vi 漸tiệm 圓viên 。

釋thích 曰viết 。 此thử 等đẳng 喻dụ 文văn 皆giai 在tại 大đại 意ý 者giả 。 一nhất 往vãng 之chi 言ngôn 也dã 。 其kỳ 實thật 擣đảo 萬vạn 香hương 。 大đại 海hải 浴dục 。 文văn 在tại 序tự 中trung 。 頻tần 伽già 鳥điểu 。 阿a 伽già 藥dược 在tại 大đại 意ý 中trung 。 觀quán 師sư 既ký 立lập 大đại 意ý 而nhi 為vi 頓đốn 頓đốn 。 反phản 斥xích 此thử 喻dụ 而nhi 喻dụ 漸tiệm 圓viên 。 豈khởi 非phi 自tự 語ngữ 而nhi 相tương 違vi 耶da 。

問vấn 。 第đệ 一nhất 卷quyển 中trung 實thật 非phi 父phụ 子tử 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 。 此thử 喻dụ 何hà 等đẳng 。 答đáp 。 實thật 非phi 骨cốt 肉nhục 是thị 前tiền 兩lưỡng 教giáo 。 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 是thị 後hậu 兩lưỡng 教giáo 。 喻dụ 曰viết 。 此thử 深thâm 不bất 見kiến 文văn 中trung 喻dụ 意ý 。 文văn 以dĩ 界giới 內nội 界giới 外ngoại 各các 有hữu 一nhất 理lý 。 理lý 各các 兩lưỡng 教giáo 以dĩ 為vi 能năng 詮thuyên 。 並tịnh 以dĩ 四Tứ 諦Đế 以dĩ 為vi 迷mê 解giải 。 文văn 中trung 自tự 合hợp 。 瞋sân 以dĩ 譬thí 集tập 。 打đả 以dĩ 譬thí 苦khổ 。 若nhược 兩lưỡng 謂vị 父phụ 子tử 。 瞋sân 打đả 薄bạc 者giả 以dĩ 譬thí 直trực 教giáo 。 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 。 瞋sân 打đả 厚hậu 者giả 以dĩ 喻dụ 紆hu 迴hồi 。 此thử 謂vị 道Đạo 諦Đế 智trí 解giải 不bất 同đồng 。 故cố 使sử 滅Diệt 諦Đế 即tức 離ly 亦diệc 別biệt 。 若nhược 即tức 解giải 者giả 。 苦khổ 集tập 即tức 理lý 。 如như 路lộ 人nhân 為vi 父phụ 子tử 。 若nhược 離ly 解giải 者giả 。 苦khổ 集tập 異dị 理lý 。 如như 父phụ 子tử 為vi 路lộ 人nhân 。 當đương 知tri 實thật 非phi 骨cốt 肉nhục 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 。 但đãn 約ước 拙chuyết 教giáo 一nhất 離ly 義nghĩa 爾nhĩ 。 亦diệc 闕khuyết 分phần/phân 判phán 界giới 內nội 外ngoại 是thị 何hà 等đẳng 拙chuyết 。 而nhi 便tiện 跨khóa 節tiết 以dĩ 為vi 四tứ 教giáo 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 記ký 中trung 釋thích 。

釋thích 曰viết 。 以dĩ 路lộ 人nhân 為vi 父phụ 子tử 。 以dĩ 父phụ 子tử 為vi 路lộ 人nhân 。 通thông 為vi 界giới 內nội 界giới 外ngoại 而nhi 作tác 譬thí 也dã 。 界giới 內nội 外ngoại 各các 有hữu 一nhất 理lý 。 界giới 內nội 真chân 理lý 也dã 。 界giới 外ngoại 中trung 理lý 也dã 。 由do 迷mê 一nhất 真chân 有hữu 輕khinh 重trọng 故cố 。 則tắc 有hữu 藏tạng 。 通thông 二nhị 教giáo 。 由do 迷mê 一nhất 中trung 有hữu 輕khinh 重trọng 故cố 。 則tắc 有hữu 別biệt 。 圓viên 二nhị 教giáo 。 四tứ 教giáo 各các 有hữu 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 之chi 四Tứ 諦Đế 也dã 。 藏tạng 。 別biệt 二nhị 教giáo 苦khổ 集tập 重trọng/trùng 故cố 。 如như 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 。 瞋sân 打đả 則tắc 厚hậu 。 迂# 通thông 化hóa 城thành 。 迂# 通thông 寶bảo 所sở 。 通thông 圓viên 二nhị 教giáo 苦khổ 集tập 輕khinh 故cố 。 如như 兩lưỡng 謂vị 父phụ 子tử 。 嗔sân 打đả 則tắc 輕khinh 。 直trực 通thông 化hóa 城thành 。 直trực 通thông 寶bảo 所sở 。 此thử 四tứ 四Tứ 諦Đế 者giả 。 但đãn 是thị 即tức 離ly 之chi 異dị 耳nhĩ 。 若nhược 約ước 即tức 解giải 。 苦khổ 集tập 即tức 道đạo 滅diệt 。 如như 路lộ 人nhân 為vi 父phụ 子tử 。 若nhược 約ước 離ly 解giải 。 苦khổ 集tập 非phi 道đạo 滅diệt 。 苦khổ 集tập 之chi 體thể 本bổn 是thị 道đạo 滅diệt 。 以dĩ 解giải 拙chuyết 故cố 如như 父phụ 子tử 為vi 路lộ 人nhân 。 當đương 知tri 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 云vân 。 實thật 非phi 骨cốt 肉nhục 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 者giả 。 但đãn 約ước 拙chuyết 教giáo 一nhất 離ly 義nghĩa 爾nhĩ 。 言ngôn 一nhất 離ly 者giả 。 不bất 對đối 即tức 說thuyết 。 故cố 云vân 一nhất 離ly 。 觀quán 師sư 如như 何hà 謂vị 實thật 非phi 骨cốt 肉nhục 為vi 前tiền 兩lưỡng 教giáo 。 兩lưỡng 謂vị 路lộ 人nhân 是thị 後hậu 兩lưỡng 教giáo 耶da 。 言ngôn 亦diệc 闕khuyết 分phần/phân 判phán 界giới 內nội 外ngoại 是thị 何hà 等đẳng 拙chuyết 者giả 。 既ký 分phần/phân 四tứ 教giáo 。 二nhị 拙chuyết 二nhị 巧xảo 亦diệc 應ưng 可khả 見kiến 。

問vấn 。 漸tiệm 之chi 與dữ 別biệt 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 答đáp 。 此thử 二nhị 不bất 同đồng 。 漸tiệm 則tắc 開khai 四tứ 。 別biệt 不bất 開khai 四tứ 。 喻dụ 曰viết 。 既ký 其kỳ 不bất 識thức 漸tiệm 教giáo 開khai 四tứ 徒đồ 。 與dữ 別biệt 教giáo 弁# 異dị 何hà 益ích 。 今kim 言ngôn 漸tiệm 別biệt 皆giai 應ưng 開khai 四tứ 者giả 。 兩lưỡng 文văn 不bất 同đồng 。 漸tiệm 教giáo 開khai 四tứ 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 別biệt 開khai 四tứ 者giả 具cụ 如như 別biệt 教giáo 四tứ 弘hoằng 之chi 中trung 約ước 四Tứ 諦Đế 境cảnh 皆giai 歷lịch 四tứ 教giáo 。 但đãn 須tu 委ủy 知tri 開khai 四tứ 所sở 以dĩ 。 然nhiên 於ư 別biệt 人nhân 自tự 行hành 化hóa 他tha 。 未vị 必tất 全toàn 立lập 四tứ 教giáo 之chi 名danh 。 但đãn 云vân 界giới 內nội 界giới 外ngoại 曲khúc 直trực 巧xảo 拙chuyết 。 自tự 行hành 則tắc 次thứ 第đệ 豎thụ 入nhập 。 化hóa 他tha 則tắc 隨tùy 緣duyên 橫hoạnh/hoành 被bị 。 被bị 機cơ 雖tuy 橫hoành 行hành 終chung 成thành 豎thụ 。 自tự 行hành 雖tuy 豎thụ 徧biến 學học 成thành 橫hoạnh/hoành 。 如như 初sơ 入nhập 空không 偏thiên 用dụng 析tích 體thể 以dĩ 破phá 見kiến 思tư 。 仍nhưng 是thị 偏thiên 用dụng 一nhất 門môn 自tự 行hành 。 若nhược 至chí 十thập 行hành 。 為vì 利lợi 他tha 故cố 。 方phương 始thỉ 徧biến 習tập 析tích 體thể 八bát 門môn 及cập 以dĩ 無vô 量lượng 。 無vô 作tác 八bát 門môn 。

爾nhĩ 時thời 所sở 習tập 乃nãi 得đắc 名danh 橫hoạnh/hoành 。 是thị 則tắc 自tự 他tha 四tứ 教giáo 義nghĩa 足túc 。 讀đọc 文văn 不bất 委ủy 義nghĩa 理lý 輕khinh 疏sớ/sơ 。 而nhi 便tiện 謬mậu 判phán 別biệt 不bất 開khai 四tứ 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 節tiết 文văn 所sở 明minh 別biệt 人nhân 自tự 行hành 豎thụ 入nhập 之chi 四tứ 。 化hóa 他tha 橫hoạnh/hoành 學học 之chi 四tứ 。 文văn 義nghĩa 璨xán 然nhiên 不bất 復phục 釋thích 也dã 。

問vấn 。 商thương 略lược 之chi 文văn 為vi 是thị 何hà 處xứ 。 答đáp 。 挹ấp 流lưu 尋tầm 源nguyên 已dĩ 下hạ 文văn 是thị 。 喻dụ 曰viết 。 此thử 亦diệc 二nhị 失thất 。 一nhất 者giả 不bất 曉hiểu 新tân 舊cựu 文văn 意ý 。 二nhị 者giả 商thương 略lược 謬mậu 判phán 祖tổ 承thừa 。 初sơ 不bất 曉hiểu 文văn 意ý 者giả 。 舊cựu 本bổn 十thập 章chương 前tiền 五ngũ 是thị 序tự 後hậu 五ngũ 是thị 正chánh 。 故cố 舊cựu 本bổn 初sơ 云vân 。 竊thiết 念niệm 述thuật 聞văn 共cộng 為vi 十thập 章chương 。 商thương 略lược 等đẳng 五ngũ 名danh 為vi 竊thiết 念niệm 。 己kỷ 之chi 私tư 竊thiết 興hưng 念niệm 序tự 故cố 。 開khai 章chương 等đẳng 五ngũ 名danh 為vi 述thuật 聞văn 。 述thuật 己kỷ 親thân 從tùng 法Pháp 會hội 聞văn 故cố 。 再tái 治trị 改cải 者giả 良lương 以dĩ 竊thiết 念niệm 不bất 應ưng 連liên 接tiếp 述thuật 聞văn 為vi 十thập 。 故cố 廢phế 商thương 略lược 五ngũ 章chương 之chi 名danh 。 章chương 名danh 雖tuy 廢phế 仍nhưng 存tồn 其kỳ 文văn 。 述thuật 聞văn 五ngũ 章chương 次thứ 第đệ 雖tuy 在tại 亦diệc 沒một 章chương 名danh 。 新tân 移di 商thương 略lược 之chi 文văn 以dĩ 為vi 引dẫn 證chứng 之chi 例lệ 。 首thủ 加gia 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 字tự 用dụng 為vi 通thông 序tự 。 則tắc 以dĩ 挹ấp 流lưu 等đẳng 文văn 用dụng 擬nghĩ 別biệt 序tự 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 便tiện 為vi 亂loạn 說thuyết 。 空không 張trương 舊cựu 本bổn 商thương 略lược 以dĩ 消tiêu 別biệt 序tự 新tân 文văn 。 奈nại 何hà 商thương 略lược 之chi 文văn 復phục 彰chương 祖tổ 承thừa 之chi 後hậu 。 甚thậm 不bất 可khả 也dã 。

釋thích 曰viết 。 僻tích 解giải 師sư 難nạn/nan 前tiền 諸chư 喻dụ 令linh 成thành 漸tiệm 圓viên 之chi 喻dụ 。 既ký 成thành 二nhị 失thất 。 今kim 指chỉ 商thương 略lược 以dĩ 為vi 祖tổ 承thừa 。 復phục 成thành 二nhị 失thất 。 故cố 云vân 亦diệc 也dã 。 言ngôn 不bất 曉hiểu 新tân 舊cựu 文văn 意ý 者giả 。 舊cựu 文văn 第đệ 二nhị 本bổn 也dã 。 新tân 文văn 今kim 現hiện 行hành 本bổn 也dã 。 舊cựu 本bổn 首thủ 云vân 竊thiết 念niệm 述thuật 聞văn 共cộng 為vi 十thập 章chương 。 一nhất 商thương 略lược 。 二nhị 祖tổ 承thừa 。 三tam 辨biện 差sai 。 四tứ 引dẫn 證chứng 。 五ngũ 示thị 處xứ 。 此thử 五ngũ 章chương 者giả 乃nãi 章chương 安an 私tư 竊thiết 興hưng 念niệm 之chi 所sở 序tự 也dã 。 正chánh 說thuyết 五ngũ 者giả 。 一nhất 開khai 章chương 。 二nhị 生sanh 起khởi 。 三tam 分phân 別biệt 。 四tứ 料liệu 簡giản 。 五ngũ 解giải 釋thích 。 此thử 乃nãi 章chương 安an 自tự 述thuật 從tùng 法Pháp 會hội 所sở 親thân 聞văn 之chi 法pháp 。 是thị 故cố 云vân 竊thiết 念niệm 述thuật 聞văn 共cộng 為vi 十thập 章chương 。 然nhiên 再tái 治trị 定định 其kỳ 意ý 在tại 何hà 。 謂vị 由do 以dĩ 將tương 己kỷ 之chi 五ngũ 章chương 及cập 所sở 聞văn 之chi 法pháp 合hợp 為vi 十thập 章chương 。 意ý 似tự 不bất 便tiện 。 故cố 再tái 治trị 定định 沒một 舊cựu 章chương 名danh 。 以dĩ 再tái 治trị 文văn 但đãn 為vi 序tự 正chánh 。 於ư 初sơ 序tự 中trung 乃nãi 安an 止Chỉ 觀Quán 明minh 靜tĩnh 等đẳng 擬nghĩ 經kinh 之chi 通thông 序tự 也dã 。 自tự 挹ấp 流lưu 尋tầm 源nguyên 已dĩ 去khứ 乃nãi 當đương 別biệt 序tự 。 再tái 治trị 定định 意ý 其kỳ 在tại 斯tư 乎hồ 。 如như 何hà 觀quán 師sư 以dĩ 商thương 略lược 等đẳng 名danh 而nhi 分phần/phân 再tái 治trị 定định 文văn 。 故cố 再tái 治trị 文văn 迴hồi 舊cựu 商thương 略lược 以dĩ 為vi 圓viên 證chứng 。 故cố 云vân 略lược 引dẫn 佛Phật 經Kinh 粗thô 彰chương 圓viên 意ý 。 如như 何hà 以dĩ 商thương 略lược 文văn 為vi 祖tổ 承thừa 耶da 。 況huống 商thương 略lược 文văn 在tại 第đệ 一nhất 科khoa 。 祖tổ 承thừa 居cư 二nhị 也dã 。 觀quán 師sư 妄vọng 指chỉ 商thương 略lược 在tại 祖tổ 承thừa 後hậu 。 故cố 云vân 甚thậm 不bất 可khả 也dã 。

問vấn 。 挹ấp 流lưu 已dĩ 下hạ 正chánh 當đương 舊cựu 本bổn 祖tổ 承thừa 之chi 文văn 。 如như 何hà 將tương 為vi 商thương 略lược 文văn 耶da 。 答đáp 。 正chánh 是thị 商thương 略lược 有hữu 師sư 無vô 師sư 故cố 云vân 商thương 略lược 。 喻dụ 曰viết 。 舊cựu 釋thích 商thương 略lược 云vân 。 略lược 引dẫn 佛Phật 經Kinh 粗thô 彰chương 圓viên 意ý 故cố 云vân 商thương 略lược 。 即tức 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 了liễu 達đạt 賢hiền 首thủ 聞văn 圓viên 等đẳng 文văn 。 今kim 乃nãi 判phán 他tha 祖tổ 承thừa 之chi 文văn 而nhi 為vi 商thương 略lược 有hữu 師sư 無vô 師sư 。 既ký 將tương 祖tổ 承thừa 以dĩ 為vi 商thương 略lược 。 祖tổ 承thừa 儻thảng 更cánh 指chỉ 後hậu 辨biện 差sai 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 重trùng 重trùng 妄vọng 說thuyết 。

釋thích 曰viết 。 華hoa 嚴nghiêm 了liễu 達đạt 賢hiền 首thủ 等đẳng 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 餘dư 皆giai 可khả 曉hiểu 不bất 復phục 記ký 也dã 。

問vấn 。 有hữu 情tình 心tâm 法pháp 并tinh 有hữu 情tình 色sắc 及cập 外ngoại 依y 報báo 。 此thử 之chi 三tam 法pháp 頓đốn 及cập 頓đốn 頓đốn 起khởi 觀quán 何hà 殊thù 。 答đáp 。 頓đốn 頓đốn 隨tùy 觀quán 即tức 具cụ 諸chư 法pháp 。 漸tiệm 頓đốn 心tâm 具cụ 。 餘dư 二nhị 則tắc 無vô 。 喻dụ 曰viết 。 據cứ 此thử 答đáp 文văn 卻khước 用dụng 漸tiệm 圓viên 為vi 頓đốn 頓đốn 。 何hà 者giả 。 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 奚hề 嘗thường 不bất 云vân 三tam 處xứ 具cụ 法pháp 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 圓viên 文văn 中trung 云vân 。 非phi 但đãn 唯duy 識thức 亦diệc 乃nãi 唯duy 色sắc 唯duy 聲thanh 唯duy 觸xúc 。 三tam 處xứ 具cụ 法pháp 正chánh 是thị 四tứ 教giáo 末mạt 後hậu 之chi 圓viên 。 今kim 謬mậu 判phán 為vi 頓đốn 頓đốn 文văn 者giả 。 驗nghiệm 知tri 諸chư 判phán 但đãn 用dụng 胸hung 襟khâm 。 又hựu 漸tiệm 圓viên 既ký 知tri 心tâm 具cụ 諸chư 法pháp 。 諸chư 法pháp 徧biến 攝nhiếp 豈khởi 隔cách 色sắc 耶da 。 色sắc 攝nhiếp 入nhập 心tâm 心tâm 即tức 是thị 色sắc 。 如như 何hà 謬mậu 判phán 唯duy 心tâm 具cụ 耶da 。 若nhược 別biệt 教giáo 人nhân 。 初sơ 心tâm 色sắc 心tâm 并tinh 不bất 具cụ 法pháp 。 何hà 獨độc 色sắc 耶da 。 漸tiệm 頓đốn 迴hồi 互hỗ 教giáo 門môn 雜tạp 矣hĩ 。 教giáo 門môn 既ký 雜tạp 。 依y 教giáo 修tu 觀quán 冥minh 如như 夜dạ 遊du 。

釋thích 曰viết 。 此thử 斥xích 三tam 處xứ 具cụ 法pháp 謬mậu 判phán 頓đốn 頓đốn 之chi 失thất 也dã 。 何hà 者giả 。 僻tích 解giải 師sư 謂vị 漸tiệm 頓đốn 觀quán 者giả 止chỉ 論luận 心tâm 具cụ 諸chư 法pháp 。 餘dư 二nhị 不bất 具cụ 。 若nhược 頓đốn 頓đốn 觀quán 者giả 隨tùy 所sở 發phát 觀quán 即tức 具cụ 諸chư 法pháp 。 如như 此thử 判phán 者giả 乃nãi 成thành 卻khước 以dĩ 漸tiệm 頓đốn 為vi 頓đốn 頓đốn 也dã 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 中trung 圓viên 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 非phi 但đãn 唯duy 識thức 亦diệc 乃nãi 唯duy 色sắc 等đẳng 。 色sắc 兼kiêm 內nội 色sắc 及cập 外ngoại 依y 報báo 。 是thị 則tắc 三tam 處xứ 具cụ 法pháp 明minh 文văn 在tại 茲tư 。 何hà 謂vị 漸tiệm 圓viên 只chỉ 明minh 心tâm 具cụ 。 況huống 又hựu 漸tiệm 既ký 知tri 心tâm 具cụ 。 則tắc 一nhất 切thiết 唯duy 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 色sắc 色sắc 即tức 是thị 心tâm 。 豈khởi 有hữu 心tâm 具cụ 非phi 色sắc 具cụ 耶da 。 若nhược 言ngôn 心tâm 具cụ 色sắc 不bất 具cụ 者giả 。 進tiến 不bất 成thành 圓viên 退thoái 不bất 成thành 別biệt 。 圓viên 則tắc 圓viên 於ư 一nhất 切thiết 色sắc 心tâm 內nội 外ngoại 一nhất 切thiết 咸hàm 徧biến 。 別biệt 則tắc 別biệt 人nhân 初sơ 心tâm 若nhược 色sắc 若nhược 心tâm 并tinh 皆giai 不bất 具cụ 。 何hà 獨độc 色sắc 法pháp 不bất 具cụ 法pháp 耶da 。 言ngôn 漸tiệm 頓đốn 迴hồi 互hỗ 者giả 。 既ký 以dĩ 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 而nhi 為vi 漸tiệm 頓đốn 。 復phục 用dụng 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 具cụ 法pháp 而nhi 為vi 頓đốn 頓đốn 於ư 解giải 回hồi 惑hoặc 。 則tắc 教giáo 門môn 雜tạp 亂loạn 。 依y 教giáo 修tu 觀quán 暗ám 如như 夜dạ 遊du 。 何hà 所sở 至chí 耶da 。

問vấn 。 此thử 二nhị 種chủng 觀quán 初sơ 心tâm 何hà 別biệt 。 答đáp 。 頓đốn 頓đốn 觀quán 者giả 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 三tam 諦đế 俱câu 觀quán 。 漸tiệm 頓đốn 觀quán 者giả 先tiên 觀quán 中trung 道đạo 。 離ly 於ư 二nhị 邊biên 。 二nhị 觀quán 先tiên 成thành 見kiến 思tư 前tiền 破phá 。 後hậu 證chứng 中trung 道đạo 三tam 諦đế 方phương 同đồng 。 喻dụ 曰viết 。 雖tuy 指chỉ 文văn 中trung 三tam 處xứ 五ngũ 處xứ 以dĩ 立lập 頓đốn 頓đốn 既ký 無vô 正chánh 義nghĩa 。 約ước 觀quán 判phán 位vị 亦diệc 無vô 正chánh 文văn 。 大đại 師sư 唯duy 引dẫn 諸chư 經kinh 明minh 位vị 以dĩ 證chứng 四tứ 教giáo 。 不bất 見kiến 引dẫn 證chứng 四tứ 教giáo 之chi 外ngoại 別biệt 立lập 一nhất 頓đốn 。 況huống 彼bỉ 諸chư 處xứ 頓đốn 頓đốn 之chi 文văn 。 盡tận 是thị 四tứ 教giáo 最tối 後hậu 之chi 圓viên 。 彼bỉ 以dĩ 此thử 圓viên 判phán 為vi 漸tiệm 圓viên 。 云vân 初sơ 發phát 心tâm 者giả 。 先tiên 觀quán 中trung 道đạo 。 一nhất 切thiết 教giáo 法pháp 都đô 無vô 此thử 文văn 。 別biệt 則tắc 先tiên 觀quán 二nhị 邊biên 方phương 乃nãi 見kiến 思tư 先tiên 落lạc 。 豈khởi 有hữu 但đãn 觀quán 中trung 道đạo 先tiên 破phá 見kiến 思tư 。 圓viên 別biệt 不bất 成thành 。 都đô 無vô 所sở 據cứ 。

釋thích 曰viết 。 此thử 斥xích 僻tích 解giải 師sư 援viện 引dẫn 三tam 處xứ 五ngũ 處xứ 以dĩ 立lập 頓đốn 頓đốn 既ký 無vô 正chánh 義nghĩa 。 與dữ 而nhi 言ngôn 之chi 有hữu 文văn 無vô 義nghĩa 。 奪đoạt 而nhi 言ngôn 之chi 文văn 亦diệc 非phi 也dã 。 今kim 約ước 觀quán 判phán 位vị 亦diệc 無vô 正chánh 文văn 者giả 。 尚thượng 不bất 有hữu 文văn 。 義nghĩa 安an 有hữu 耶da 。 言ngôn 三tam 處xứ 者giả 。 一nhất 指chỉ 玄huyền 文văn 藏tạng 等đẳng 四tứ 外ngoại 既ký 有hữu 頓đốn 教giáo 。 二nhị 指chỉ 玄huyền 文văn 結kết 教giáo 相tương/tướng 中trung 云vân 今kim 法pháp 華hoa 是thị 漸tiệm 圓viên 。 三tam 指chỉ 法pháp 華hoa 中trung 諸chư 聲Thanh 聞Văn 從tùng 小tiểu 來lai 等đẳng 。 此thử 三tam 處xứ 也dã 。 五ngũ 處xứ 者giả 。 一nhất 據cứ 第đệ 一nhất 卷quyển 舉cử 神thần 通thông 喻dụ 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 至chí 識thức 通thông 塞tắc 中trung 即tức 三tam 觀quán 破phá 於ư 神thần 通thông 。 既ký 破phá 神thần 通thông 知tri 非phi 頓đốn 頓đốn 。 二nhị 據cứ 略lược 指chỉ 三tam 門môn 大đại 意ý 在tại 一nhất 頓đốn 。 三tam 據cứ 三tam 止Chỉ 觀Quán 竟cánh 又hựu 云vân 今kim 依y 經kinh 更cánh 明minh 圓viên 頓đốn 。 四tứ 據cứ 安an 心tâm 文văn 末mạt 初sơ 以dĩ 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 數số 次thứ 又hựu 約ước 一nhất 心tâm 結kết 數số 。 五ngũ 據cứ 第đệ 一nhất 結kết 發phát 心tâm 文văn 先tiên 三tam 止Chỉ 觀Quán 結kết 次thứ 又hựu 以dĩ 一nhất 止Chỉ 觀Quán 結kết 。 三tam 五ngũ 處xứ 文văn 以dĩ 為vi 證chứng 據cứ 立lập 頓đốn 頓đốn 觀quán 。 一nhất 往vãng 似tự 真chân 再tái 研nghiên 則tắc 偽ngụy 。 上thượng 文văn 已dĩ 破phá 。 餘dư 文văn 可khả 見kiến 不bất 能năng 盡tận 記ký 。

問vấn 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 與dữ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 二nhị 文văn 何hà 別biệt 。 答đáp 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 即tức 是thị 假giả 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 即tức 是thị 空không 。 非phi 三tam 非phi 一nhất 即tức 是thị 中trung 。 為vi 破phá 步bộ 馬mã 神thần 通thông 故cố 云vân 空không 假giả 。 若nhược 論luận 頓đốn 頓đốn 一nhất 中trung 具cụ 三tam 。 喻dụ 曰viết 。 本bổn 論luận 三tam 觀quán 須tu 有hữu 所sở 以dĩ 。 此thử 是thị 佛Phật 法Pháp 大đại 體thể 。 又hựu 是thị 一nhất 家gia 要yếu 門môn 。 凡phàm 用dụng 其kỳ 名danh 須tu 得đắc 指chỉ 實thật 。 既ký 用dụng 此thử 三tam 格cách 一nhất 切thiết 法pháp 。 應ưng 曉hiểu 三tam 意ý 方phương 盡tận 其kỳ 門môn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 喻dụ 文văn 凡phàm 有hữu 六lục 段đoạn 。 一nhất 總tổng 論luận 三tam 觀quán 功công 能năng 。 二nhị 一nhất 者giả 下hạ 。 別biệt 示thị 須tu 曉hiểu 三tam 意ý 。 三tam 此thử 三tam 下hạ 。 明minh 一nhất 三tam 三tam 一nhất 都đô 非phi 上thượng 文văn 三tam 意ý 。 四tứ 縱túng/tung 觀quán 下hạ 。 總tổng 明minh 破phá 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 塞tắc 。 五ngũ 又hựu 文văn 下hạ 。 別biệt 明minh 破phá 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 。 六lục 破phá 於ư 下hạ 。 斥xích 彼bỉ 一nhất 中trung 具cụ 三tam 未vị 是thị 頓đốn 頓đốn 。 初sơ 文văn 者giả 本bổn 論luận 三tam 觀quán 須tu 有hữu 深thâm 義nghĩa 。 故cố 云vân 所sở 以dĩ 。 佛Phật 法Pháp 大đại 體thể 無vô 越việt 三tam 觀quán 。 一nhất 家gia 入nhập 道đạo 要yếu 門môn 亦diệc 莫mạc 過quá 於ư 三tam 觀quán 。 凡phàm 用dụng 其kỳ 名danh 須tu 得đắc 指chỉ 實thật 者giả 。 謂vị 指chỉ 的đích 實thật 理lý 。 格cách 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 定định 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。 若nhược 曉hiểu 三tam 意ý 。 佛Phật 法Pháp 大đại 體thể 一nhất 家gia 要yếu 門môn 皎hiệu 在tại 目mục 前tiền 矣hĩ 。

一nhất 者giả 對đối 境cảnh 成thành 觀quán 。 如như 觀quán 一nhất 心tâm 為vi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 及cập 破phá 法pháp 等đẳng 文văn 是thị 也dã 。 二nhị 者giả 覆phú 疏sớ/sơ 收thu 束thúc 。 如như 第đệ 一nhất 卷quyển 合hợp 散tán 非phi 合hợp 非phi 散tán 三tam 一nhất 非phi 三tam 非phi 一nhất 等đẳng 是thị 。 三tam 者giả 寄ký 名danh 義nghĩa 立lập 。 如như 門môn 非phi 門môn 非phi 門môn 非phi 不bất 門môn 權quyền 實thật 非phi 權quyền 非phi 實thật 等đẳng 是thị 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 別biệt 示thị 須tu 曉hiểu 三tam 意ý 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 上thượng 已dĩ 具cụ 陳trần 。 二nhị 覆phú 疏sớ/sơ 收thu 束thúc 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 非phi 三tam 而nhi 三tam 三tam 而nhi 不bất 三tam 。 非phi 合hợp 非phi 散tán 而nhi 合hợp 而nhi 散tán 非phi 非phi 合hợp 非phi 非phi 散tán 。 不bất 可khả 一nhất 異dị 而nhi 一nhất 而nhi 異dị 。 輔phụ 行hành 云vân 。 非phi 三tam 而nhi 三tam 下hạ 。 複phức 疎sơ 三tam 諦đế 還hoàn 成thành 三tam 諦đế 。 非phi 三tam 而nhi 三tam 假giả 也dã 。 三tam 而nhi 不bất 三tam 空không 也dã 。 亦diệc 應ưng 更cánh 云vân 。 非phi 三tam 非phi 非phi 三tam 中trung 也dã 。 文văn 無vô 者giả 略lược 耳nhĩ 。 言ngôn 複phức 疎sơ 者giả 。 複phức 其kỳ 三tam 諦đế 疎sơ 漏lậu 文văn 也dã 。 何hà 者giả 。 凡phàm 言ngôn 三tam 諦đế 者giả 。 無vô 相tướng 之chi 謂vị 真chân 。 備bị 法pháp 之chi 謂vị 假giả 。 雙song 非phi 之chi 謂vị 中trung 。 如như 此thử 說thuyết 者giả 。 體thể 雖tuy 圓viên 融dung 語ngữ 猶do 疎sơ 漏lậu 。 是thị 故cố 複phức 云vân 非phi 三tam 而nhi 三tam 。 非phi 三tam 空không 也dã 。 而nhi 三tam 假giả 也dã 。 三tam 而nhi 不bất 三tam 假giả 即tức 空không 也dã 。 是thị 則tắc 三tam 諦đế 皆giai 空không 。 三tam 諦đế 皆giai 假giả 。 三tam 諦đế 皆giai 中trung 。 方phương 成thành 一nhất 空không 一nhất 切thiết 空không 。 一nhất 假giả 一nhất 切thiết 假giả 。 一nhất 中trung 一nhất 切thiết 中trung 。 三tam 德đức 密mật 藏tạng 無vô 疎sơ 漏lậu 也dã 。 合hợp 散tán 非phi 合hợp 散tán 等đẳng 準chuẩn 此thử 可khả 知tri 。 覆phú 疏sớ/sơ 收thu 束thúc 三tam 諦đế 還hoàn 成thành 三tam 諦đế 。 其kỳ 意ý 若nhược 此thử 。 三tam 寄ký 名danh 義nghĩa 立lập 如như 門môn 非phi 門môn 非phi 門môn 非phi 不bất 門môn 。 此thử 文văn 在tại 第đệ 一nhất 卷quyển 序tự 中trung 明minh 三tam 止Chỉ 觀Quán 畢tất 云vân 。 若nhược 封phong 文văn 為vi 害hại 。 須tu 知tri 文văn 非phi 文văn 。 達đạt 一nhất 切thiết 文văn 非phi 文văn 非phi 不bất 文văn 。 能năng 於ư 一nhất 文văn 得đắc 一nhất 切thiết 解giải 。 為vì 此thử 義nghĩa 故cố 。 以dĩ 三tam 種chủng 文văn 作tác 達đạt 一nhất 門môn 。 此thử 乃nãi 寄ký 文văn 之chi 名danh 義nghĩa 立lập 。 門môn 。 義nghĩa 也dã 。 文văn 既ký 達đạt 於ư 三tam 諦đế 。 由do 茲tư 入nhập 實thật 。 故cố 文văn 即tức 門môn 也dã 。 此thử 門môn 即tức 實thật 相tướng 當đương 體thể 門môn 也dã 。 權quyền 實thật 非phi 權quyền 非phi 實thật 。 在tại 偏thiên 圓viên 中trung 亦diệc 寄ký 權quyền 實thật 之chi 名danh 立lập 三tam 諦đế 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 。

此thử 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 都đô 非phi 此thử 之chi 三tam 三tam 觀quán 意ý 。 只chỉ 是thị 翻phiên 對đối 破phá 彼bỉ 縱tung 橫hoành 觀quán 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 一nhất 心tâm 。 三tam 觀quán 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 都đô 非phi 上thượng 文văn 三tam 種chủng 之chi 意ý 。 只chỉ 是thị 以dĩ 語ngữ 相tương/tướng 翻phiên 破phá 橫hoạnh/hoành 破phá 豎thụ 之chi 通thông 塞tắc 耳nhĩ 。 對đối 破phá 下hạ 文văn 當đương 見kiến 。

縱túng/tung 觀quán 唯duy 約ước 次thứ 第đệ 之chi 三tam 而nhi 不bất 得đắc 一nhất 。 故cố 以dĩ 即tức 一nhất 而nhi 三tam 破phá 彼bỉ 縱túng/tung 義nghĩa 。 故cố 云vân 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 破phá 豎thụ 通thông 塞tắc 。 橫hoạnh/hoành 觀quán 唯duy 得đắc 各các 別biệt 之chi 一nhất 而nhi 不bất 得đắc 三tam 。 故cố 以dĩ 即tức 三tam 之chi 一nhất 破phá 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 文văn 。 故cố 云vân 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 破phá 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 。 人nhân 不bất 見kiến 此thử 。 便tiện 加gia 雙song 非phi 以dĩ 對đối 三tam 觀quán 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 四tứ 分phần/phân 屬thuộc 三tam 一nhất 一nhất 三tam 對đối 破phá 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 塞tắc 。 在tại 文văn 可khả 見kiến 。 彼bỉ 僻tích 解giải 師sư 便tiện 加gia 雙song 非phi 以dĩ 對đối 三tam 觀quán 。 非phi 妄vọng 謬mậu 而nhi 何hà 。

又hựu 文văn 自tự 云vân 空không 即tức 三tam 。 故cố 破phá 步bộ 涉thiệp 。 假giả 即tức 三tam 故cố 破phá 乘thừa 馬mã 。 中trung 即tức 三tam 故cố 破phá 神thần 通thông 。 彼bỉ 師sư 乃nãi 云vân 。 為vi 破phá 步bộ 馬mã 神thần 通thông 故cố 云vân 空không 假giả 。 步bộ 馬mã 元nguyên 是thị 單đơn 空không 單đơn 假giả 。 何hà 須tu 更cánh 以dĩ 空không 假giả 破phá 之chi 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 五ngũ 別biệt 破phá 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 。 文văn 顯hiển 不bất 復phục 記ký 。

破phá 於ư 橫hoạnh/hoành 別biệt 步bộ 馬mã 神thần 通thông 。 正chánh 用dụng 圓viên 教giáo 一nhất 中trung 具cụ 三tam 。 何hà 故cố 別biệt 云vân 若nhược 論luận 頓đốn 頓đốn 一nhất 中trung 具cụ 三tam 。 此thử 是thị 違vi 文văn 謬mậu 說thuyết 。 令linh 迷mê 文văn 者giả 信tín 之chi 。 亦diệc 是thị 立lập 觀quán 違vi 文văn 。 令linh 謬mậu 觀quán 者giả 輒triếp 受thọ 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 六lục 斥xích 僻tích 解giải 師sư 不bất 曉hiểu 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 一nhất 中trung 具cụ 三tam 破phá 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 別biệt 步bộ 馬mã 神thần 通thông 正chánh 用dụng 於ư 此thử 。 如như 何hà 別biệt 云vân 若nhược 論luận 頓đốn 頓đốn 一nhất 中trung 具cụ 三tam 耶da 。 迷mê 文văn 故cố 使sử 迷mê 文văn 者giả 信tín 之chi 。 謬mậu 觀quán 故cố 使sử 謬mậu 觀quán 者giả 受thọ 之chi 。 黠hiệt 慧tuệ 正chánh 觀quán 之chi 士sĩ 豈khởi 信tín 受thọ 耶da 。

問vấn 。 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 有hữu 何hà 同đồng 異dị 。 答đáp 。 頓đốn 頓đốn 是thị 絕tuyệt 待đãi 。 漸tiệm 頓đốn 是thị 相tương 待đãi 。 喻dụ 曰viết 。 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 依y 此thử 所sở 判phán 。 則tắc 應ưng 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 俱câu 非phi 頓đốn 頓đốn 。 何hà 者giả 。 以dĩ 玄huyền 文văn 中trung 判phán 今kim 法pháp 華hoa 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 。 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 處xứ 別biệt 有hữu 頓đốn 頓đốn 絕tuyệt 耶da 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 喻dụ 文văn 有hữu 四tứ 番phiên 意ý 。 一nhất 斥xích 非phi 顯hiển 是thị 。 二nhị 依y 彼bỉ 下hạ 。 出xuất 彼bỉ 謬mậu 立lập 以dĩ 正chánh 斥xích 之chi 。 三tam 凡phàm 言ngôn 下hạ 。 斥xích 不bất 識thức 相tương 待đãi 意ý 。 四tứ 又hựu 亦diệc 下hạ 。 斥xích 不bất 識thức 絕tuyệt 待đãi 意ý 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 斥xích 非phi 。 云vân 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 顯hiển 是thị 者giả 。 依y 此thử 宗tông 判phán 則tắc 相tương 待đãi 絕tuyệt 待đãi 俱câu 非phi 華hoa 嚴nghiêm 之chi 頓đốn 頓đốn 也dã 。 以dĩ 玄huyền 文văn 中trung 的đích 判phán 法pháp 華hoa 方phương 具cụ 二nhị 妙diệu 。 除trừ 此thử 之chi 外ngoại 更cánh 無vô 有hữu 文văn 別biệt 有hữu 頓đốn 頓đốn 為vi 絕tuyệt 待đãi 者giả 。 觀quán 師sư 之chi 解giải 真chân 可khả 笑tiếu 。

又hựu 依y 彼bỉ 所sở 判phán 則tắc 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 是thị 絕tuyệt 。 法pháp 華hoa 純thuần 待đãi 。 若nhược 知tri 法pháp 華hoa 具cụ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 復phục 以dĩ 待đãi 絕tuyệt 分phân 為vi 二nhị 頓đốn 。 當đương 知tri 此thử 判phán 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 據cứ 斯tư 以dĩ 論luận 俱câu 迷mê 二nhị 待đãi 。 何hà 者giả 。 二nhị 待đãi 并tinh 須tu 非phi 漸tiệm 唯duy 頓đốn 。 判phán 為vi 相tương 待đãi 又hựu 判phán 為vi 漸tiệm 。 此thử 復phục 一nhất 重trọng/trùng 自tự 語ngữ 相tương 背bội 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 出xuất 彼bỉ 謬mậu 立lập 以dĩ 正chánh 斥xích 之chi 。 彼bỉ 有hữu 兩lưỡng 番phiên 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 一nhất 者giả 彼bỉ 師sư 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 為vi 絕tuyệt 待đãi 。 法pháp 華hoa 為vi 相tương 待đãi 。 今kim 反phản 質chất 之chi 。 既ký 稟bẩm 天thiên 台thai 宗tông 教giáo 。 若nhược 其kỳ 已dĩ 知tri 唯duy 判phán 法pháp 華hoa 具cụ 有hữu 二nhị 妙diệu 。 復phục 以dĩ 待đãi 絕tuyệt 而nhi 分phần/phân 二nhị 頓đốn 。 豈khởi 非phi 自tự 語ngữ 相tương 違vi 耶da 。 此thử 第đệ 一nhất 番phiên 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã 。 據cứ 斯tư 以dĩ 論luận 俱câu 迷mê 二nhị 待đãi 。 何hà 者giả 。 夫phu 二nhị 待đãi 者giả 并tinh 須tu 非phi 漸tiệm 唯duy 頓đốn 。 既ký 判phán 法pháp 華hoa 為vi 相tương 待đãi 妙diệu 。 如như 何hà 又hựu 判phán 而nhi 為vi 漸tiệm 圓viên 。 既ký 云vân 妙diệu 已dĩ 安an 可khả 漸tiệm 耶da 。 此thử 第đệ 二nhị 番phiên 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。

凡phàm 言ngôn 相tương 待đãi 。 待đãi 前tiền 諸chư 教giáo 為vi 漸tiệm 為vi 麤thô 。 方phương 今kim 法pháp 華hoa 是thị 頓đốn 是thị 妙diệu 。 頓đốn 居cư 漸tiệm 後hậu 兼kiêm 所sở 破phá 說thuyết 。 對đối 漸tiệm 明minh 頓đốn 故cố 云vân 漸tiệm 頓đốn 。 人nhân 不bất 見kiến 之chi 。 徒đồ 分phần/phân 待đãi 絕tuyệt 以dĩ 對đối 二nhị 經kinh 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 斥xích 彼bỉ 不bất 識thức 相tương 待đãi 之chi 義nghĩa 。 凡phàm 言ngôn 者giả 。 謂vị 玄huyền 文văn 。 文văn 句cú 。 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 文văn 也dã 。 必tất 須tu 待đãi 前tiền 諸chư 教giáo 諸chư 部bộ 為vi 漸tiệm 為vi 麤thô 。 方phương 顯hiển 法pháp 華hoa 為vi 頓đốn 為vi 妙diệu 。 以dĩ 法pháp 華hoa 妙diệu 頓đốn 在tại 漸tiệm 後hậu 。 所sở 破phá 兼kiêm 能năng 對đối 漸tiệm 明minh 頓đốn 。 故cố 云vân 漸tiệm 頓đốn 。 觀quán 師sư 不bất 見kiến 玄huyền 文văn 之chi 意ý 。 輒triếp 以dĩ 二nhị 待đãi 而nhi 對đối 二nhị 經kinh 。 妄vọng 謬mậu 甚thậm 矣hĩ 。

又hựu 亦diệc 不bất 識thức 絕tuyệt 待đãi 之chi 意ý 。 絕tuyệt 於ư 所sở 待đãi 名danh 絕tuyệt 待đãi 者giả 。 方phương 是thị 妙diệu 頓đốn 。 彼bỉ 乃nãi 離ly 頓đốn 。 待đãi 別biệt 立lập 絕tuyệt 。 名danh 何hà 為vi 頓đốn 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 四tứ 斥xích 不bất 識thức 絕tuyệt 待đãi 之chi 意ý 。 言ngôn 絕tuyệt 待đãi 者giả 。 必tất 須tu 絕tuyệt 於ư 所sở 待đãi 論luận 妙diệu 尚thượng 存tồn 所sở 待đãi 。 絕tuyệt 待đãi 論luận 妙diệu 絕tuyệt 於ư 所sở 絕tuyệt 。 方phương 名danh 妙diệu 頓đốn 。 彼bỉ 乃nãi 離ly 於ư 法pháp 華hoa 圓viên 頓đốn 相tương 待đãi 。 別biệt 立lập 華hoa 嚴nghiêm 以dĩ 為vi 頓đốn 絕tuyệt 。 何hà 為vi 頓đốn 頓đốn 。 何hà 為vi 絕tuyệt 耶da 。

問vấn 。 此thử 法pháp 華hoa 之chi 文văn 具cụ 足túc 二nhị 待đãi 。 豈khởi 可khả 離ly 文văn 判phán 屬thuộc 二nhị 途đồ 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 離ly 文văn 者giả 。 謂vị 離ly 開khai 二nhị 待đãi 文văn 。 判phán 屬thuộc 法pháp 華hoa 及cập 華hoa 嚴nghiêm 故cố 。

答đáp 。 會hội 竟cánh 無vô 二nhị 。 未vị 會hội 則tắc 別biệt 。 喻dụ 曰viết 。 此thử 師sư 非phi 但đãn 迷mê 於ư 玄huyền 文văn 待đãi 絕tuyệt 之chi 名danh 。 亦diệc 乃nãi 不bất 達đạt 法pháp 華hoa 開khai 會hội 之chi 意ý 。 一nhất 代đại 教giáo 法Pháp 會hội 在tại 法pháp 華hoa 。 彼bỉ 判phán 法pháp 華hoa 唯duy 有hữu 相tương 待đãi 。 更cánh 立lập 何hà 部bộ 稱xưng 為vi 會hội 經kinh 。 若nhược 以dĩ 法pháp 華hoa 會hội 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 華hoa 。 嚴nghiêm 實thật 無vô 開khai 顯hiển 之chi 說thuyết 。 若nhược 爾nhĩ 。 兩lưỡng 俱câu 未vị 會hội 。 應ưng 別biệt 立lập 一nhất 經kinh 以dĩ 會hội 斯tư 二nhị 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 喻dụ 文văn 有hữu 四tứ 。 初sơ 指chỉ 上thượng 迷mê 二nhị 待đãi 名danh 及cập 不bất 達đạt 法pháp 華hoa 開khai 會hội 之chi 意ý 。 二nhị 若nhược 以dĩ 下hạ 。 遮già 以dĩ 觀quán 為vi 會hội 。 三tam 今kim 家gia 下hạ 。 判phán 彼bỉ 華hoa 嚴nghiêm 尚thượng 為vi 法pháp 華hoa 廢phế 絕tuyệt 二nhị 待đãi 俱câu 無vô 。 四tứ 會hội 竟cánh 下hạ 。 縱túng/tung 而nhi 奪đoạt 之chi 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 迷mê 名danh 指chỉ 上thượng 也dã 。 亦diệc 乃nãi 下hạ 。 起khởi 後hậu 也dã 。 一nhất 代đại 教giáo 法pháp 歸quy 會hội 在tại 於ư 法pháp 華hoa 。 以dĩ 由do 如Như 來Lai 出xuất 世thế 本bổn 意ý 。 意ý 在tại 一nhất 實thật 。 初sơ 成thành 正chánh 覺giác 。 觀quán 物vật 未vị 堪kham 。 從tùng 一nhất 實thật 相tướng 生sanh 無vô 量lượng 法pháp 。 所sở 謂vị 二nhị 法pháp 。 三tam 道đạo 。 四Tứ 果Quả 。 二nhị 法pháp 者giả 。 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 頓đốn 也dã 。 三tam 時thời 漸tiệm 也dã 。 三tam 道đạo 者giả 。 三tam 乘thừa 道đạo 也dã 。 四Tứ 果Quả 者giả 。 四tứ 佛Phật 果Quả 也dã 。 權quyền 不bất 可khả 以dĩ 終chung 用dụng 。 故cố 會hội 而nhi 歸quy 之chi 。 是thị 故cố 此thử 經Kinh 。 有hữu 相tương 待đãi 焉yên 。 有hữu 絕tuyệt 待đãi 焉yên 。 彼bỉ 僻tích 解giải 師sư 乃nãi 判phán 法pháp 華hoa 唯duy 有hữu 相tương 待đãi 。 若nhược 其kỳ 然nhiên 者giả 。 更cánh 立lập 何hà 部bộ 稱xưng 為vi 會hội 經kinh 。 若nhược 以dĩ 法pháp 華hoa 會hội 入nhập 華hoa 嚴nghiêm 。 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 中trung 實thật 無vô 開khai 顯hiển 之chi 說thuyết 。 若nhược 法pháp 華hoa 但đãn 有hữu 相tương 待đãi 。 是thị 未vị 開khai 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 又hựu 無vô 開khai 顯hiển 之chi 文văn 。 則tắc 兩lưỡng 俱câu 未vị 會hội 。 應ưng 別biệt 立lập 一nhất 經kinh 以dĩ 會hội 法pháp 華hoa 。 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 教giáo 。 終chung 無vô 是thị 理lý 。

若nhược 以dĩ 觀quán 會hội 。 會hội 則tắc 無vô 文văn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 遮già 彼bỉ 師sư 。 恐khủng 其kỳ 轉chuyển 計kế 謂vị 約ước 教giáo 義nghĩa 判phán 於ư 待đãi 絕tuyệt 分phần/phân 對đối 二nhị 經kinh 既ký 不bất 可khả 會hội 。 約ước 修tu 觀quán 說thuyết 理lý 應ưng 可khả 融dung 。 是thị 故cố 遮già 云vân 會hội 則tắc 無vô 文văn 。 無vô 文văn 則tắc 無vô 教giáo 可khả 憑bằng 。 無vô 可khả 憑bằng 則tắc 所sở 判phán 謬mậu 矣hĩ 。

今kim 家gia 所sở 判phán 以dĩ 法pháp 華hoa 之chi 絕tuyệt 絕tuyệt 彼bỉ 華hoa 嚴nghiêm 。 當đương 知tri 華hoa 嚴nghiêm 未vị 絕tuyệt 明minh 矣hĩ 。 又hựu 何hà 但đãn 未vị 絕tuyệt 。 亦diệc 乃nãi 無vô 待đãi 。 以dĩ 兼kiêm 別biệt 故cố 獨độc 顯hiển 不bất 成thành 。 尚thượng 非phi 相tướng 待đãi 。 絕tuyệt 何hà 所sở 寄ký 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 判phán 彼bỉ 華hoa 嚴nghiêm 尚thượng 為vi 法pháp 華hoa 所sở 待đãi 所sở 絕tuyệt 二nhị 侍thị 俱câu 無vô 。 何hà 者giả 。 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 教giáo 自tự 從tùng 法pháp 華hoa 一nhất 實thật 施thí 出xuất 。 若nhược 判phán 麤thô 妙diệu 乃nãi 為vi 所sở 待đãi 之chi 麤thô 。 若nhược 論luận 絕tuyệt 妙diệu 乃nãi 為vi 法pháp 華hoa 所sở 開khai 。 故cố 知tri 華hoa 嚴nghiêm 未vị 絕tuyệt 明minh 矣hĩ 。 又hựu 復phục 華hoa 嚴nghiêm 何hà 但đãn 未vị 絕tuyệt 。 以dĩ 兼kiêm 別biệt 故cố 獨độc 顯hiển 不bất 成thành 。 尚thượng 無vô 相tướng 待đãi 絕tuyệt 待đãi 之chi 名danh 。 體thể 何hà 所sở 寄ký 。

會hội 竟cánh 無vô 二nhị 還hoàn 歸quy 法pháp 華hoa 。 何hà 故cố 判phán 之chi 云vân 非phi 頓đốn 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 四tứ 縱túng/tung 而nhi 奪đoạt 之chi 。 既ký 云vân 會hội 竟cánh 無vô 二nhị 還hoàn 歸quy 法pháp 華hoa 。 何hà 故cố 復phục 判phán 法pháp 華hoa 云vân 非phi 頓đốn 頓đốn 。 此thử 又hựu 一nhất 重trọng/trùng 自tự 語ngữ 相tương 違vi 也dã 。

問vấn 。 法pháp 華hoa 之chi 文văn 豈khởi 有hữu 不bất 會hội 。 答đáp 。 對đối 前tiền 稱xưng 待đãi 應ưng 無vô 別biệt 理lý 。 喻dụ 曰viết 。 若nhược 據cứ 此thử 答đáp 。 定định 判phán 法pháp 華hoa 唯duy 有hữu 相tương 待đãi 。 雖tuy 有hữu 相tương 待đãi 理lý 亦diệc 不bất 周chu 。 但đãn 得đắc 待đãi 前tiền 之chi 言ngôn 。 失thất 於ư 能năng 對đối 之chi 妙diệu 。 縱túng/tung 使sử 法pháp 華hoa 但đãn 有hữu 相tương 待đãi 。 終chung 成thành 不bất 曉hiểu 所sở 待đãi 之chi 名danh 。 所sở 待đãi 即tức 前tiền 諸chư 麤thô 。 前tiền 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 。 若nhược 望vọng 彼bỉ 所sở 判phán 還hoàn 負phụ 己kỷ 宗tông 。 華hoa 嚴nghiêm 既ký 麤thô 。 頓đốn 頓đốn 何hà 在tại 。 法pháp 華hoa 咸hàm 妙diệu 。 頓đốn 頓đốn 不bất 疑nghi 。 相tương 待đãi 既ký 然nhiên 。 絕tuyệt 待đãi 可khả 判phán 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 若nhược 望vọng 彼bỉ 所sở 判phán 還hoàn 負phụ 己kỷ 宗tông 者giả 。 以dĩ 彼bỉ 立lập 華hoa 嚴nghiêm 為vi 頓đốn 頓đốn 絕tuyệt 待đãi 。 法pháp 華hoa 為vi 漸tiệm 頓đốn 相tương 待đãi 。 是thị 己kỷ 宗tông 也dã 。 且thả 相tương 待đãi 論luận 妙diệu 望vọng 前tiền 為vi 麤thô 。 前tiền 則tắc 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 教giáo 。 既ký 為vi 所sở 待đãi 之chi 麤thô 。 頓đốn 頓đốn 安an 在tại 。 法pháp 華hoa 一nhất 部bộ 咸hàm 妙diệu 。 既ký 無vô 兼kiêm 帶đái 。 頓đốn 頓đốn 何hà 疑nghi 。 只chỉ 以dĩ 法pháp 華hoa 相tương 待đãi 為vi 論luận 尚thượng 爾nhĩ 。 絕tuyệt 待đãi 絕tuyệt 此thử 。 豈khởi 分phần/phân 屬thuộc 華hoa 嚴nghiêm 耶da 。

問vấn 。 修tu 觀quán 之chi 法pháp 準chuẩn 義nghĩa 用dụng 文văn 既ký 同đồng 法pháp 華hoa 。 應ưng 依y 會hội 義nghĩa 。 因nhân 何hà 對đối 昔tích 而nhi 分phần/phân 二nhị 途đồ 。 又hựu 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 不bất 會hội 。 乃nãi 將tương 華hoa 嚴nghiêm 為vi 絕tuyệt 待đãi 。

釋thích 曰viết 。 此thử 問vấn 意ý 者giả 。 蓋cái 言ngôn 凡phàm 論luận 修tu 觀quán 必tất 須tu 準chuẩn 義nghĩa 。 用dụng 於ư 經kinh 文văn 。 依y 經kinh 作tác 觀quán 。 觀quán 與dữ 經kinh 合hợp 方phương 為vi 正chánh 觀quán 。 如như 今kim 止Chỉ 觀Quán 必tất 準chuẩn 開khai 顯hiển 妙diệu 義nghĩa 。 用dụng 圓viên 極cực 之chi 文văn 。 故cố 云vân 準chuẩn 義nghĩa 用dụng 文văn 也dã 。 言ngôn 既ký 同đồng 法pháp 華hoa 者giả 。 約ước 開khai 顯hiển 說thuyết 同đồng 皆giai 法pháp 華hoa 。 應ưng 依y 會hội 義nghĩa 以dĩ 立lập 觀quán 行hành 。 因nhân 何hà 對đối 昔tích 而nhi 分phần/phân 二nhị 途đồ 。 因nhân 何hà 又hựu 以dĩ 法pháp 華hoa 但đãn 有hữu 相tương 待đãi 而nhi 為vi 不bất 會hội 。 乃nãi 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 所sở 待đãi 之chi 麤thô 而nhi 為vi 絕tuyệt 待đãi 耶da 。

答đáp 。 修tu 觀quán 不bất 同đồng 於ư 教giáo 。 是thị 故cố 觀quán 二nhị 教giáo 一nhất 。 喻dụ 曰viết 。 凡phàm 修tu 觀quán 者giả 必tất 依y 於ư 教giáo 。 若nhược 觀quán 二nhị 教giáo 一nhất 。 其kỳ 理lý 不bất 成thành 。 法pháp 華hoa 既ký 融dung 。 只chỉ 應ưng 還hoàn 依y 融dung 義nghĩa 修tu 觀quán 。 其kỳ 虗hư 立lập 二nhị 觀quán 。 謬mậu 以dĩ 絕tuyệt 為vi 華hoa 嚴nghiêm 。 會hội 義nghĩa 既ký 歸quy 法pháp 華hoa 。 頓đốn 頓đốn 之chi 名danh 徒đồ 設thiết 。 況huống 教giáo 一nhất 觀quán 二nhị 一nhất 觀quán 無vô 文văn 。 又hựu 與dữ 立lập 宗tông 全toàn 成thành 乖quai 互hỗ 。 本bổn 立lập 華hoa 嚴nghiêm 為vi 頓đốn 頓đốn 。 頓đốn 頓đốn 卻khước 歸quy 於ư 法pháp 華hoa 。 頓đốn 義nghĩa 既ký 歸quy 於ư 法pháp 華hoa 。 言ngôn 判phán 為vi 漸tiệm 者giả 。 謬mậu 矣hĩ 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 若nhược 觀quán 二nhị 教giáo 一nhất 其kỳ 理lý 不bất 成thành 者giả 。 謂vị 必tất 無vô 此thử 理lý 也dã 。 況huống 教giáo 一nhất 觀quán 二nhị 一nhất 觀quán 無vô 文văn 者giả 。 謂vị 若nhược 依y 華hoa 嚴nghiêm 為vi 頓đốn 頓đốn 觀quán 。 則tắc 漸tiệm 頓đốn 一nhất 觀quán 無vô 文văn 。 若nhược 依y 法pháp 華hoa 為vi 漸tiệm 頓đốn 觀quán 。 則tắc 頓đốn 頓đốn 一nhất 觀quán 無vô 文văn 。 故cố 云vân 一nhất 觀quán 無vô 文văn 。 餘dư 文văn 可khả 見kiến 不bất 復phục 記ký 之chi 。

問vấn 。 觀quán 本bổn 依y 教giáo 。 無vô 教giáo 如như 何hà 立lập 觀quán 。 答đáp 。 根căn 別biệt 。 喻dụ 曰viết 。 此thử 乃nãi 臨lâm 急cấp 之chi 說thuyết 。 不bất 思tư 前tiền 後hậu 相tương 違vi 。 觀quán 既ký 隨tùy 根căn 。 根căn 本bổn 順thuận 教giáo 。 有hữu 根căn 無vô 教giáo 同đồng 於ư 本bổn 迷mê 。 若nhược 以dĩ 頓đốn 頓đốn 為vi 華hoa 嚴nghiêm 。 則tắc 漸tiệm 圓viên 無vô 教giáo 。 若nhược 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 漸tiệm 教giáo 。 則tắc 頓đốn 頓đốn 無vô 文văn (# 問vấn 言ngôn 喻dụ 文văn 皆giai 可khả 曉hiểu 。 不bất 復phục 記ký 也dã )# 。

問vấn 曰viết 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 頓đốn 頓đốn 觀quán 相tương/tướng 。 答đáp 。 前tiền 即tức 後hậu 故cố 名danh 空không 。 後hậu 即tức 前tiền 故cố 名danh 假giả 。 前tiền 後hậu 不bất 二nhị 名danh 中trung 。 喻dụ 曰viết 。 後hậu 即tức 是thị 前tiền 何hà 異dị 前tiền 即tức 是thị 後hậu 。 徒đồ 於ư 不bất 二nhị 前tiền 後hậu 謬mậu 立lập 空không 假giả 之chi 名danh 。 實thật 未vị 能năng 知tri 三tam 觀quán 相tướng 狀trạng (# 此thử 問vấn 答đáp 喻dụ 亦diệc 可khả 見kiến )# 。

又hựu 自tự 說thuyết 云vân 頓đốn 頓đốn 如như 法Pháp 華hoa 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 位vị 但đãn 云vân 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 不bất 云vân 先tiên 斷đoạn 見kiến 思tư 。 故cố 知tri 是thị 頓đốn 頓đốn 。 漸tiệm 圓viên 如như 仁nhân 王vương 十Thập 善Thiện 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 既ký 云vân 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 海hải 即tức 是thị 先tiên 除trừ 見kiến 思tư 故cố 。 知tri 是thị 漸tiệm 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 不bất 設thiết 問vấn 。 但đãn 直trực 引dẫn 彼bỉ 所sở 迷mê 所sở 說thuyết 即tức 使sử 喻dụ 之chi 。 故cố 無vô 答đáp 文văn 消tiêu 釋thích 。 二nhị 經kinh 文văn 異dị 意ý 同đồng 。 斥xích 非phi 顯hiển 是thị 。 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 不bất 復phục 再tái 記ký 。

喻dụ 曰viết 。 自tự 言ngôn 相tương 違vi 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 初sơ 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 漸tiệm 頓đốn 。 今kim 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 頓đốn 頓đốn 。 況huống 復phục 不bất 知tri 山sơn 門môn 諸chư 部bộ 並tịnh 將tương 仁nhân 王vương 以dĩ 證chứng 法pháp 華hoa 。 法pháp 華hoa 云vân 無vô 漏lậu 意ý 根căn 。 仁nhân 王vương 云vân 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 海hải 。 無vô 漏lậu 與dữ 別biệt 苦khổ 但đãn 有hữu 因nhân 果quả 之chi 殊thù 。 不bất 見kiến 義nghĩa 同đồng 。 從tùng 文văn 分phần/phân 二nhị 。

釋thích 曰viết 。 言ngôn 但đãn 有hữu 因nhân 果quả 之chi 殊thù 者giả 。 法pháp 華hoa 從tùng 因nhân 。 故cố 云vân 雖tuy 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 而nhi 其kỳ 意ý 根căn 。 清thanh 淨tịnh 如như 此thử 。 仁nhân 王vương 從tùng 果quả 。 故cố 云vân 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 海hải 。 報báo 果quả 也dã 。 爾nhĩ 前tiền 必tất 有hữu 習tập 因nhân 。 習tập 果quả 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 也dã 。 法pháp 華hoa 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 即tức 是thị 習tập 因nhân 習tập 果quả 之chi 報báo 因nhân 。 將tương 必tất 獲hoạch 於ư 長trường/trưởng 別biệt 苦khổ 海hải 之chi 報báo 果quả 。 觀quán 師sư 不bất 曉hiểu 。 分phần/phân 此thử 二nhị 經kinh 以dĩ 為vi 漸tiệm 頓đốn 。 頓đốn 頓đốn 。 誤ngộ 之chi 甚thậm 矣hĩ 。

又hựu 云vân 前tiền 文văn 既ký 云vân 大đại 意ý 在tại 一nhất 頓đốn 。 當đương 知tri 五ngũ 略lược 正chánh 明minh 頓đốn 頓đốn 。 釋thích 名danh 已dĩ 去khứ 并tinh 是thị 漸tiệm 頓đốn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 師sư 以dĩ 見kiến 料liệu 簡giản 文văn 云vân 。 略lược 指chỉ 三tam 門môn 大đại 意ý 在tại 一nhất 頓đốn 。 便tiện 謂vị 五ngũ 略lược 正chánh 明minh 頓đốn 頓đốn 。 釋thích 名danh 辨biện 體thể 及cập 正chánh 修tu 已dĩ 去khứ 并tinh 是thị 漸tiệm 頓đốn 。

喻dụ 曰viết 。 大đại 意ý 與dữ 下hạ 文văn 但đãn 是thị 廣quảng 略lược 之chi 殊thù 。 如như 何hà 分phần/phân 二nhị 。 故cố 分phân 別biệt 中trung 將tương 大đại 意ý 對đối 八bát 章chương 。 十thập 義nghĩa 分phân 別biệt 廣quảng 略lược 即tức 其kỳ 一nhất 焉yên 。 豈khởi 有hữu 略lược 頓đốn 而nhi 廣quảng 漸tiệm 耶da 。

釋thích 曰viết 。 喻dụ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 斥xích 廣quảng 略lược 義nghĩa 不bất 相tương 應ứng 。 二nhị 又hựu 第đệ 下hạ 。 斥xích 解giải 與dữ 行hành 異dị 。 三tam 又hựu 若nhược 下hạ 。 汎# 引dẫn 上thượng 下hạ 諸chư 文văn 反phản 質chất 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 略lược 本bổn 略lược 於ư 廣quảng 。 廣quảng 則tắc 廣quảng 於ư 略lược 。 五ngũ 略lược 之chi 略lược 既ký 是thị 頓đốn 頓đốn 。 下hạ 之chi 八bát 廣quảng 如như 何hà 是thị 漸tiệm 頓đốn 耶da 。

又hựu 第đệ 五ngũ 初sơ 列liệt 前tiền 六lục 重trùng 以dĩ 開khai 解giải 。 今kim 依y 解giải 以dĩ 立lập 行hành 。 如như 何hà 以dĩ 解giải 為vi 頓đốn 頓đốn 。 以dĩ 行hành 為vi 漸tiệm 圓viên 。 依y 解giải 起khởi 行hành 。 行hành 既ký 違vi 於ư 解giải 。 此thử 乃nãi 目mục 視thị 東đông 而nhi 足túc 西tây 。 膏cao 南nam 而nhi 明minh 北bắc 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 斥xích 解giải 與dữ 行hành 異dị 也dã 。 前tiền 六lục 重trọng/trùng 開khai 解giải 者giả 。 或hoặc 以dĩ 五ngũ 重trọng/trùng 為vi 解giải 。 方phương 便tiện 為vi 行hành 。 同đồng 異dị 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 。 今kim 依y 解giải 以dĩ 立lập 行hành 。 第đệ 七thất 正chánh 修tu 也dã 。 言ngôn 目mục 東đông 而nhi 足túc 西tây 者giả 。 目mục 。 止chỉ 解giải 也dã 。 足túc 。 止chỉ 行hành 也dã 。 膏cao 南nam 明minh 北bắc 者giả 。 膏cao 。 脂chi 油du 之chi 類loại 可khả 以dĩ 助trợ 明minh 。 明minh 譬thí 觀quán 行hành 。 膏cao 譬thí 觀quán 解giải 。 合hợp 譬thí 可khả 見kiến 。 如như 何hà 以dĩ 頓đốn 頓đốn 之chi 解giải 而nhi 立lập 漸tiệm 頓đốn 之chi 行hành 。 正chánh 所sở 謂vị 目mục 東đông 而nhi 足túc 西tây 也dã 。 膏cao 明minh 亦diệc 然nhiên 。

又hựu 若nhược 以dĩ 大đại 意ý 唯duy 在tại 於ư 頓đốn 頓đốn 。 何hà 故cố 大đại 行hành 通thông 引dẫn 三tam 乘thừa 。 若nhược 下hạ 文văn 唯duy 在tại 於ư 漸tiệm 圓viên 。 何hà 故cố 復phục 有hữu 。 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 及cập 中trung 即tức 三tam 觀quán 破phá 前tiền 神thần 通thông 。 又hựu 若nhược 大đại 意ý 唯duy 在tại 頓đốn 頓đốn 。 何hà 故cố 發phát 心tâm 四Tứ 諦Đế 四tứ 弘hoằng 十thập 種chủng 發phát 心tâm 皆giai 列liệt 四tứ 教giáo 。 下hạ 文văn 屬thuộc 漸tiệm 。 破phá 亦diệc 同đồng 前tiền 。 文văn 既ký 相tương 違vi 。 依y 何hà 立lập 行hành 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 引dẫn 上thượng 下hạ 文văn 反phản 質chất 二nhị 頓đốn 觀quán 師sư 。 若nhược 以dĩ 大đại 意ý 唯duy 在tại 於ư 頓đốn 頓đốn 者giả 。 修tu 大đại 行hành 中trung 何hà 故cố 通thông 引dẫn 三tam 乘thừa 。 如như 此thử 則tắc 豈khởi 唯duy 頓đốn 頓đốn 。 若nhược 謂vị 下hạ 文văn 以dĩ 漸tiệm 圓viên 者giả 。 巧xảo 安an 止Chỉ 觀Quán 及cập 破phá 法pháp 徧biến 何hà 故cố 有hữu 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 及cập 通thông 塞tắc 中trung 。 中trung 即tức 三tam 觀quán 破phá 神thần 通thông 。 如như 此thử 則tắc 豈khởi 唯duy 漸tiệm 圓viên 。 又hựu 若nhược 大đại 意ý 唯duy 在tại 頓đốn 頓đốn 。 何hà 故cố 發phát 大đại 心tâm 中trung 四Tứ 諦Đế 四tứ 弘hoằng 十thập 種chủng 發phát 心tâm 皆giai 列liệt 四tứ 教giáo 。 如như 此thử 則tắc 豈khởi 唯duy 頓đốn 頓đốn 耶da 。 下hạ 文văn 屬thuộc 漸tiệm 更cánh 有hữu 顯hiển 然nhiên 。 頓đốn 頓đốn 文văn 相tương/tướng 不bất 能năng 具cụ 引dẫn 。 故cố 云vân 破phá 亦diệc 同đồng 前tiền 。 此thử 亦diệc 且thả 順thuận 彼bỉ 計kế 作tác 此thử 破phá 文văn 。 其kỳ 實thật 一nhất 部bộ 無vô 非phi 圓viên 頓đốn 。 立lập 文văn 既ký 其kỳ 相tương 反phản 。 觀quán 行hành 若nhược 為vi 準chuẩn 則tắc 。

又hựu 云vân 。 此thử 之chi 兩lưỡng 觀quán 。 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 太thái 難nạn/nan 分phân 別biệt 。 須tu 自tự 入nhập 觀quán 方phương 乃nãi 得đắc 知tri 。 喻dụ 曰viết 。 如như 破phá 徧biến 初sơ 初sơ 入nhập 無vô 生sanh 咸hàm 須tu 依y 教giáo 。 況huống 六lục 章chương 生sanh 解giải 以dĩ 導đạo 行hành 。 初sơ 既ký 云vân 分phân 別biệt 太thái 難nạn/nan 。 信tín 是thị 解giải 心tâm 冥minh 昧muội 。 解giải 既ký 冥minh 昧muội 。 入nhập 觀quán 無vô 由do 。 彼bỉ 解giải 未vị 明minh 便tiện 推thôi 入nhập 觀quán 。 何hà 異dị 闇ám 證chứng 增tăng 上thượng 鼠thử 唧tức 鳥điểu 空không 而nhi 宣tuyên 入nhập 證chứng 之chi 言ngôn 。 令linh 他tha 生sanh 於ư 聖thánh 想tưởng 。 忽hốt 令linh 領lãnh 納nạp 說thuyết 實thật 。 墜trụy 於ư 過quá 人nhân 。 實thật 得đắc 說thuyết 尚thượng 招chiêu 愆khiên 違vi 想tưởng 。 故cố 當đương 重trọng/trùng 釁hấn 。 又hựu 若nhược 實thật 得đắc 。 為vi 何hà 位vị 次thứ 。 若nhược 假giả 名danh 與dữ 他tha 何hà 異dị 。 若nhược 五ngũ 品phẩm 位vị 便tiện 同đồng 大đại 師sư 。 予# 實thật 不bất 裁tài 。 證chứng 者giả 自tự 了liễu 。 願nguyện 不bất 欺khi 聖thánh 。 無vô 違vi 自tự 心tâm 。

釋thích 曰viết 。 此thử 斥xích 觀quán 師sư 謬mậu 立lập 二nhị 種chủng 頓đốn 觀quán 。 既ký 遭tao 詰cật 難nạn/nan 無vô 理lý 可khả 通thông 。 乃nãi 云vân 此thử 之chi 二nhị 觀quán 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 太thái 難nạn/nan 分phân 別biệt 須tu 自tự 入nhập 觀quán 方phương 乃nãi 得đắc 知tri 。 由do 此thử 乃nãi 見kiến 解giải 行hành 俱câu 非phi 。 而nhi 又hựu 妄vọng 說thuyết 過quá 人nhân 之chi 法pháp 。 且thả 如như 破phá 法pháp 徧biến 初sơ 備bị 列liệt 四tứ 門môn 。 於ư 四tứ 門môn 中trung 無vô 生sanh 為vi 首thủ 。 即tức 須tu 依y 於ư 無vô 生sanh 門môn 教giáo 以dĩ 立lập 正chánh 行hạnh 。 況huống 復phục 一nhất 部bộ 大đại 旨chỉ 前tiền 之chi 六lục 章chương 而nhi 開khai 妙diệu 解giải 。 以dĩ 解giải 導đạo 行hành 。 行hành 始thỉ 分phân 別biệt 。 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 詳tường 矣hĩ 明minh 矣hĩ 。 如như 何hà 乃nãi 云vân 太thái 難nạn/nan 分phân 別biệt 。 豈khởi 非phi 解giải 心tâm 冥minh 昧muội 乎hồ 。 以dĩ 解giải 不bất 明minh 遭tao 師sư 詰cật 難nạn/nan 。 欲dục 遮già 過quá 咎cữu 便tiện 推thôi 入nhập 觀quán 。 因nhân 此thử 乃nãi 成thành 增tăng 上thượng 慢mạn 罪tội 。 夫phu 妄vọng 對đối 人nhân 趣thú 稱xưng 過quá 人nhân 法pháp 。 前tiền 人nhân 知tri 解giải 犯phạm 重trọng 罪tội 。 前tiền 人nhân 不bất 解giải 犯phạm 偷thâu 蘭lan 遮già 。 除trừ 增tăng 上thượng 慢mạn 及cập 業nghiệp 報báo 得đắc 。 或hoặc 戲hí 笑tiếu 說thuyết 或hoặc 疾tật 患hoạn 說thuyết 不bất 犯phạm 。 言ngôn 忽hốt 令linh 領lãnh 納nạp 說thuyết 實thật 者giả 。 意ý 云vân 忽hốt 然nhiên 令linh 聞văn 汝nhữ 說thuyết 。 而nhi 領lãnh 受thọ 之chi 。 謂vị 汝nhữ 說thuyết 為vi 實thật 者giả 。 墜trụy 於ư 過quá 人nhân 。 墜trụy 。 墮đọa 也dã 。 若nhược 實thật 得đắc 聖thánh 道Đạo 向hướng 白bạch 衣y 說thuyết 得đắc 提đề 罪tội 。 況huống 違vi 理lý 情tình 想tưởng 之chi 說thuyết 故cố 當đương 得đắc 重trọng/trùng 釁hấn 也dã 。 又hựu 且thả 縱túng/tung 之chi 。 若nhược 汝nhữ 實thật 得đắc 。 為vi 何hà 次thứ 位vị 。 若nhược 假giả 名danh 名danh 字tự 者giả 。 與dữ 他tha 何hà 異dị 。 此thử 顯hiển 名danh 字tự 者giả 多đa 矣hĩ 。 若nhược 言ngôn 五ngũ 品phẩm 位vị 者giả 。 應ưng 須tu 便tiện 同đồng 天thiên 台thai 大đại 師sư 得đắc 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 發phát 旋Toàn 陀Đà 羅La 尼Ni 。 荊kinh 谿khê 云vân 。 予# 實thật 不bất 敢cảm 裁tài 斷đoạn 而nhi 較giảo 量lượng 之chi 。 而nhi 云vân 證chứng 者giả 自tự 了liễu 者giả 。 荊kinh 谿khê 誡giới 云vân 。 願nguyện 不bất 欺khi 於ư 眾chúng 聖thánh 。 願nguyện 無vô 違vi 於ư 自tự 心tâm 。 無vô 得đắc 輒triếp 云vân 入nhập 觀quán 自tự 知tri 。 暗ám 證chứng 已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 鼠thử 唧tức 鳥điểu 空không 。 諸chư 文văn 多đa 明minh 此thử 故cố 不bất 釋thích 。

又hựu 云vân 。 依y 頂Đảnh 法Pháp 師sư 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 觀quán 心tâm 之chi 文văn 修tu 觀quán 必tất 得đắc 。

釋thích 曰viết 。 此thử 師sư 亦diệc 據cứ 觀quán 心tâm 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 為vi 頓đốn 頓đốn 觀quán 。 此thử 文văn 章chương 安an 出xuất 也dã 。 別biệt 有hữu 一nhất 小tiểu 卷quyển 。 流lưu 行hành 於ư 世thế 。 彼bỉ 文văn 云vân 。 經kinh 者giả 由do 也dã 。 心tâm 亦diệc 由do 也dã 。 諸chư 法pháp 由do 心tâm 而nhi 造tạo 。 直trực 觀quán 心tâm 即tức 空không 假giả 中trung 。 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 (# 一nhất 也dã )# 。 復phục 重trùng 觀quán 之chi 。 名danh 祇kỳ 夜dạ (# 二nhị 也dã )# 。 觀quán 心tâm 空không 假giả 中trung 能năng 發phát 三tam 智trí 。 名danh 授thọ 記ký (# 三tam 也dã )# 。 觀quán 心tâm 即tức 假giả 空không 亦diệc 空không 。 名danh 不bất 重trọng/trùng 頌tụng (# 四tứ 也dã )# 。 觀quán 心tâm 空không 假giả 中trung 非phi 前tiền 思tư 後hậu 覺giác 。 名danh 無vô 問vấn 自tự 說thuyết 。 (# 五ngũ 也dã )# 。 觀quán 心tâm 緣duyên 生sanh 如như 物vật 生sanh 滅diệt 即tức 空không 假giả 中trung 。 名danh 譬thí 喻dụ (# 六lục 也dã )# 。 觀quán 心tâm 始thỉ 末mạt 即tức 空không 假giả 中trung 。 名danh 本bổn 事sự (# 七thất 也dã )# 。 觀quán 心tâm 十thập 界giới 地địa 獄ngục 乃nãi 至chí 諸chư 佛Phật 。 本bổn 生sanh 即tức 空không 假giả 中trung 。 名danh 本bổn 生sanh (# 八bát 也dã )# 。 觀quán 心tâm 空không 假giả 中trung 防phòng 非phi 止chỉ 惡ác 。 名danh 因nhân 緣duyên (# 九cửu 也dã )# 。 觀quán 心tâm 空không 假giả 中trung 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 無vô 不bất 周chu 遍biến 。 名danh 方Phương 廣Quảng (# 十thập 也dã )# 。 觀quán 心tâm 空không 假giả 中trung 。 非phi 世thế 所sở 有hữu 。 名danh 未vị 曾tằng 有hữu (# 十thập 一nhất 也dã )# 。 觀quán 心tâm 何hà 故cố 空không 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 何hà 故cố 假giả 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 故cố 。 何hà 故cố 中trung 。 非phi 二nhị 邊biên 故cố 。 名danh 論luận 議nghị 。 觀quán 師sư 據cứ 此thử 以dĩ 立lập 頓đốn 頓đốn 。 故cố 略lược 錄lục 之chi 。

喻dụ 曰viết 。 大đại 三tam 觀quán 者giả 義nghĩa 唯duy 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 從tùng 行hành 。 唯duy 於ư 萬vạn 境cảnh 觀quán 於ư 一nhất 心tâm 。 萬vạn 境cảnh 雖tuy 殊thù 妙diệu 觀quán 理lý 等đẳng 。 如như 觀quán 陰ấm 等đẳng 即tức 其kỳ 意ý 也dã 。 二nhị 約ước 法pháp 相tướng 。 如như 約ước 四Tứ 諦Đế 五ngũ 行hành 之chi 文văn 。 入nhập 一nhất 念niệm 心tâm 以dĩ 為vi 圓viên 觀quán 。 三tam 託thác 事sự 相tướng 。 如như 王vương 舍xá 耆kỳ 闍xà 名danh 從tùng 事sự 立lập 。 借tá 事sự 為vi 觀quán 以dĩ 導đạo 執chấp 情tình 。 即tức 如như 方Phương 等Đẳng 普phổ 賢hiền 。 其kỳ 例lệ 可khả 識thức 。

釋thích 曰viết 。 喻dụ 文văn 有hữu 二nhị 。 初sơ 舉cử 三tam 種chủng 觀quán 法pháp 以dĩ 示thị 觀quán 師sư 。 令linh 知tri 觀quán 法pháp 無vô 越việt 此thử 三tam 。 次thứ 斥xích 謬mậu 立lập 頓đốn 頓đốn 所sở 據cứ 皆giai 非phi 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 荊kinh 谿khê 示thị 此thử 三tam 種chủng 三tam 觀quán 。 乃nãi 是thị 一nhất 家gia 入nhập 道đạo 之chi 要yếu 門môn 。 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 之chi 樞xu 楗# 。 即tức 唯duy 三tam 種chủng 。 安an 得đắc 此thử 外ngoại 別biệt 立lập 頓đốn 頓đốn 耶da 。 具cụ 釋thích 文văn 義nghĩa 在tại 于vu 三tam 種chủng 觀quán 法pháp 章chương 門môn 。 此thử 不bất 再tái 記ký 。

故cố 十thập 二nhị 部bộ 觀quán 寄ký 事sự 立lập 名danh 。 雖tuy 有hữu 三tam 觀quán 之chi 名danh 。 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 不bất 列liệt 一nhất 部bộ 名danh 下hạ 。 唯duy 施thí 一nhất 句cú 。 豈khởi 此thử 一nhất 句cú 能năng 申thân 觀quán 門môn 。 若nhược 此thử 一nhất 句cú 足túc 得đắc 修tu 行hành 。 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 便tiện 成thành 煩phiền 芿# 。 故cố 知tri 偏thiên 指chỉ 文văn 中trung 一nhất 句cú 兩lưỡng 句cú 以dĩ 為vi 頓đốn 頓đốn 。 義nghĩa 同đồng 頑ngoan 境cảnh 體thể 心tâm 踏đạp 心tâm 。 十thập 卷quyển 之chi 文văn 便tiện 成thành 無vô 用dụng 。 兼kiêm 出xuất 大đại 師sư 虗hư 搆câu 之chi 愆khiên 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 斥xích 彼bỉ 謬mậu 立lập 頓đốn 頓đốn 所sở 據cứ 皆giai 非phi 。 何hà 者giả 。 且thả 如như 觀quán 心tâm 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 雖tuy 是thị 附phụ 法pháp 相tướng 觀quán 而nhi 名danh 兼kiêm 託thác 事sự 。 何hà 者giả 。 如như 云vân 。 經kinh 者giả 由do 也dã 。 心tâm 亦diệc 由do 也dã 。 諸chư 法pháp 由do 心tâm 所sở 造tạo 。 直trực 觀quán 此thử 心tâm 即tức 空không 假giả 中trung 名danh 修Tu 多Đa 羅La 等đẳng 。 既ký 無vô 十thập 境cảnh 復phục 無vô 十thập 乘thừa 。 豈khởi 此thử 一nhất 句cú 能năng 申thân 觀quán 門môn 。 若nhược 此thử 一nhất 句cú 足túc 可khả 修tu 行hành 。 則tắc 止Chỉ 觀Quán 一nhất 部bộ 便tiện 成thành 煩phiền 芿# 。 故cố 知tri 偏thiên 指chỉ 巧xảo 安an 止Chỉ 觀Quán 破phá 徧biến 文văn 中trung 一nhất 心tâm 止Chỉ 觀Quán 等đẳng 一nhất 句cú 兩lưỡng 句cú 以dĩ 為vi 頓đốn 頓đốn 。 義nghĩa 同đồng 頑ngoan 境cảnh 體thể 心tâm 踏đạp 心tâm 。 言ngôn 頑ngoan 境cảnh 者giả 。 非phi 四tứ 教giáo 所sở 詮thuyên 之chi 境cảnh 。 但đãn 云vân 體thể 踏đạp 。 故cố 云vân 頑ngoan 境cảnh 。 據cứ 彼bỉ 妄vọng 立lập 頓đốn 頓đốn 。 正chánh 同đồng 體thể 踏đạp 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 十thập 觀quán 之chi 文văn 便tiện 成thành 無vô 用dụng 。 亦diệc 顯hiển 大đại 師sư 虗hư 搆câu 方phương 便tiện 正chánh 修tu 十thập 境cảnh 十thập 乘thừa 之chi 過quá 也dã 。 煩phiền 芿# 字tự 誤ngộ 。 應ưng 從tùng 此thử 繁phồn 。 草thảo 木mộc 繁phồn 貌mạo 。

問vấn 。 漸tiệm 圓viên 觀quán 但đãn 中trung 。 中trung 是thị 實thật 相tướng 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 非phi 即tức 實thật 相tướng 。 體thể 是thị 但đãn 中trung 。 喻dụ 曰viết 。 實thật 相tướng 與dữ 但đãn 中trung 體thể 同đồng 名danh 異dị 。 實thật 即tức 俱câu 實thật 。 權quyền 即tức 俱câu 權quyền 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 喻dụ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 約ước 體thể 斥xích 。 二nhị 若nhược 約ước 下hạ 。 約ước 教giáo 斥xích 。 三tam 唯duy 煩phiền 下hạ 。 斥xích 拾thập 失thất 為vi 得đắc 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 實thật 相tướng 但đãn 中trung 名danh 異dị 體thể 同đồng 。 若nhược 實thật 則tắc 實thật 相tướng 但đãn 中trung 俱câu 名danh 為vi 實thật 。 約ước 當đương 分phần/phân 而nhi 言ngôn 也dã 。 若nhược 權quyền 則tắc 實thật 相tướng 但đãn 中trung 俱câu 名danh 為vi 權quyền 。 以dĩ 圓viên 望vọng 之chi 也dã 。 纂toản 者giả 不bất 曉hiểu 。 妄vọng 指chỉ 通thông 教giáo 但đãn 有hữu 中trung 名danh 而nhi 無vô 中trung 體thể 。 是thị 權quyền 則tắc 俱câu 權quyền 。 於ư 義nghĩa 何hà 太thái 遠viễn 也dã 。

若nhược 約ước 教giáo 釋thích 文văn 。 但đãn 中trung 在tại 別biệt 。 修tu 觀quán 次thứ 第đệ 仍nhưng 居cư 後hậu 心tâm 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 。 一nhất 切thiết 諸chư 文văn 。 并tinh 皆giai 初sơ 心tâm 圓viên 修tu 三tam 觀quán 。 彼bỉ 將tương 此thử 觀quán 為vi 頓đốn 頓đốn 人nhân 。 別biệt 為vi 圓viên 人nhân 立lập 但đãn 中trung 觀quán 。 徧biến 尋tầm 諸chư 部bộ 都đô 無vô 此thử 文văn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 約ước 教giáo 斥xích 也dã 。 但đãn 中trung 之chi 觀quán 唯duy 在tại 別biệt 教giáo 。 以dĩ 教giáo 權quyền 故cố 。 佛Phật 性tánh 之chi 理lý 不bất 具cụ 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 但đãn 。 但đãn 。 獨độc 也dã 。 獨độc 一nhất 佛Phật 界giới 不bất 具cụ 九cửu 也dã 。 初sơ 聞văn 此thử 理lý 在tại 三tam 惑hoặc 外ngoại 。 是thị 故cố 次thứ 第đệ 先tiên 修tu 空không 觀quán 。 次thứ 修tu 假giả 觀quán 。 至chí 迴hồi 向hướng 位vị 始thỉ 正chánh 修tu 中trung 。 故cố 云vân 仍nhưng 居cư 後hậu 位vị 。 但đãn 中trung 之chi 觀quán 大đại 率suất 如như 此thử 。 若nhược 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 非phi 此thử 可khả 一nhất 。 一nhất 切thiết 教giáo 文văn 并tinh 皆giai 初sơ 心tâm 圓viên 修tu 三tam 觀quán 。 彼bỉ 僻tích 解giải 師sư 卻khước 將tương 此thử 圓viên 以dĩ 為vi 頓đốn 頓đốn 。 別biệt 為vi 圓viên 人nhân 立lập 但đãn 中trung 觀quán 。 一nhất 家gia 教giáo 門môn 都đô 無vô 此thử 說thuyết 。 豈khởi 非phi 謬mậu 立lập 耶da 。

唯duy 煩phiền 惱não 境cảnh 中trung 。 斥xích 失thất 文văn 云vân 。 不bất 住trụ 調điều 伏phục 。 不bất 住trụ 不bất 調điều 伏phục 。 初sơ 心tâm 修tu 中trung 成thành 雙song 非phi 失thất 。 如như 何hà 拾thập 失thất 以dĩ 判phán 法pháp 華hoa 。 苦khổ 哉tai 苦khổ 哉tai 。 不bất 可khả 救cứu 濟tế 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三tam 斥xích 拾thập 失thất 為vi 得đắc 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。

復phục 有hữu 行hành 人nhân 聞văn 不bất 住trụ 調điều 伏phục 不bất 住trụ 不bất 調điều 伏phục 等đẳng 者giả 。 若nhược 住trụ 調điều 伏phục 。 即tức 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 若nhược 住trụ 不bất 調điều 伏phục 則tắc 是thị 愚ngu 人nhân 。 愚ngu 人nhân 住trụ 有hữu 。 聲Thanh 聞Văn 住trụ 空không 。 行hành 人nhân 聞văn 此thử 怖bố 畏úy 二nhị 邊biên 。 深thâm 自tự 兢căng 持trì 欲dục 修tu 中trung 觀quán 。 是thị 人nhân 不bất 知tri 。 貪tham 欲dục 是thị 道đạo 。 等đẳng 此thử 乃nãi 斥xích 失thất 也dã 。 觀quán 師sư 拾thập 此thử 斥xích 失thất 之chi 文văn 。 以dĩ 判phán 法pháp 華hoa 而nhi 為vi 漸tiệm 圓viên 修tu 但đãn 中trung 觀quán 。 是thị 故cố 荊kinh 谿khê 極cực 為vi 太thái 息tức 。 故cố 云vân 苦khổ 哉tai 苦khổ 哉tai 。 不bất 可khả 救cứu 濟tế 。 謗báng 獨độc 顯hiển 經kinh 而nhi 觀quán 但đãn 中trung 。 是thị 可khả 救cứu 者giả 孰thục 不bất 可khả 救cứu 耶da 。

問vấn 。 初sơ 心tâm 修tu 中trung 既ký 非phi 實thật 相tướng 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 喻dụ 曰viết 。 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 相tướng 大đại 小tiểu 名danh 通thông 。 初sơ 心tâm 修tu 中trung 既ký 非phi 實thật 相tướng 。 若nhược 非phi 實thật 相tướng 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 是thị 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 是thị 實thật 相tướng 。 若nhược 是thị 實thật 相tướng 即tức 是thị 從tùng 初sơ 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 。 如như 何hà 乃nãi 言ngôn 非phi 是thị 實thật 相tướng 云vân 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 一nhất 喻dụ 文văn 有hữu 三tam 。 初sơ 斥xích 不bất 知tri 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 相tướng 名danh 通thông 大đại 小tiểu 而nhi 謂vị 一nhất 是thị 一nhất 非phi 。 二nhị 若nhược 從tùng 下hạ 。 專chuyên 明minh 涅Niết 槃Bàn 一nhất 往vãng 通thông 於ư 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。 別biệt 則tắc 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 尚thượng 不bất 受thọ 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。 三tam 故cố 知tri 下hạ 。 明minh 初sơ 觀quán 唯duy 頓đốn 結kết 斥xích 彼bỉ 非phi 。 初sơ 文văn 意ý 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 。 實thật 相tướng 名danh 通thông 大đại 小tiểu 。 觀quán 師sư 謂vị 但đãn 中trung 非phi 是thị 實thật 相tướng 。 而nhi 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 知tri 涅Niết 槃Bàn 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 而nhi 云vân 四tứ 教giáo 中trung 圓viên 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 唯duy 修tu 但đãn 中trung 不bất 即tức 實thật 相tướng 。 故cố 今kim 破phá 云vân 。 若nhược 非phi 實thật 相tướng 亦diệc 非phi 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 是thị 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 是thị 實thật 相tướng 。 若nhược 是thị 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 是thị 大đại 論luận 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 。 常thường 觀quán 涅Niết 槃Bàn 。 行hành 道Đạo 理lý 涅Niết 槃Bàn 即tức 三tam 德đức 也dã 。 如như 何hà 謬mậu 云vân 非phi 是thị 實thật 相tướng 是thị 涅Niết 槃Bàn 耶da 。

若nhược 從tùng 初sơ 心tâm 是thị 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 是thị 通thông 。 別biệt 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 偏thiên 是thị 一nhất 往vãng 通thông 途đồ 而nhi 說thuyết 。 若nhược 別biệt 論luận 者giả 。 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 至chí 第đệ 七Thất 地Địa 。 恐khủng 墮đọa 涅Niết 槃Bàn 如như 三tam 惡ác 道đạo 。 別biệt 教giáo 初sơ 心tâm 但đãn 名danh 真Chân 諦Đế 。 仍nhưng 不bất 得đắc 立lập 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 專chuyên 明minh 涅Niết 槃Bàn 一nhất 往vãng 通thông 於ư 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 。 別biệt 論luận 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 尚thượng 不bất 受thọ 涅Niết 槃Bàn 之chi 名danh 。 言ngôn 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 非phi 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 但đãn 以dĩ 取thủ 空không 名danh 涅Niết 槃Bàn 耳nhĩ 。 通thông 別biệt 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 與dữ 二Nhị 乘Thừa 同đồng 。 一nhất 往vãng 通thông 言ngôn 從tùng 於ư 初sơ 心tâm 是thị 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 言ngôn 偏thiên 是thị 一nhất 往vãng 通thông 途đồ 。 而nhi 說thuyết 偏thiên 是thị 者giả 。 猶do 言ngôn 且thả 是thị 也dã 。 別biệt 論luận 者giả 。 通thông 教giáo 菩Bồ 薩Tát 為vi 假giả 修tu 空không 。 非phi 取thủ 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 若nhược 至chí 第đệ 七thất 已dĩ 辦biện 地địa 中trung 。 恐khủng 墮đọa 涅Niết 槃Bàn 如như 畏úy 三tam 惡ác 道đạo 。 別biệt 教giáo 十thập 住trụ 但đãn 名danh 真Chân 諦Đế 。 不bất 取thủ 涅Niết 槃Bàn 。 斷đoạn 德đức 在tại 妙diệu 覺giác 。 故cố 通thông 。 別biệt 菩Bồ 薩Tát 尚thượng 不bất 取thủ 之chi 。 何hà 況huống 圓viên 耶da 。

故cố 知tri 初sơ 觀quán 唯duy 在tại 於ư 頓đốn 。 言ngôn 非phi 實thật 相tướng 是thị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 無vô 教giáo 可khả 憑bằng 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 三Tam 明Minh 初sơ 觀quán 唯duy 頓đốn 結kết 斥xích 彼bỉ 非phi 。 故cố 知tri 法pháp 華hoa 唯duy 是thị 頓đốn 頓đốn 。 初sơ 心tâm 發phát 觀quán 三tam 諦đế 頓đốn 觀quán 。 而nhi 言ngôn 但đãn 中trung 非phi 是thị 實thật 相tướng 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 無vô 教giáo 可khả 憑bằng 。 是thị 任nhậm 情tình 見kiến 以dĩ 情tình 判phán 教giáo 。 乃nãi 是thị 謗báng 法pháp 。 罪tội 莫mạc 大đại 焉yên 。

問vấn 。 豈khởi 有hữu 但đãn 中trung 名danh 為vi 初sơ 心tâm 觀quán 涅Niết 槃Bàn 也dã 。 答đáp 。 有hữu 也dã 。 喻dụ 曰viết 。 不bất 知tri 求cầu 教giáo 。 但đãn 任nhậm 己kỷ 言ngôn 。 須tu 無vô 即tức 無vô 。 須tu 有hữu 即tức 有hữu 。 一nhất 家gia 教giáo 相tương/tướng 不bất 見kiến 少thiểu 判phán 但đãn 中trung 涅Niết 槃Bàn 。

釋thích 曰viết 。 此thử 責trách 觀quán 師sư 不bất 求cầu 聖thánh 人nhân 之chi 言ngôn 。 量lượng 以dĩ 為vi 立lập 名danh 釋thích 義nghĩa 之chi 本bổn 。 但đãn 任nhậm 己kỷ 見kiến 發phát 言ngôn 。 故cố 使sử 舉cử 止chỉ 悉tất 皆giai 失thất 錯thác 。 大đại 凡phàm 用dụng 與dữ 須tu 無vô 即tức 無vô 。 須tu 有hữu 即tức 有hữu 。 須tu 。 用dụng 也dã 。 意ý 云vân 。 有hữu 即tức 須tu 有hữu 。 無vô 即tức 須tu 無vô 。 今kim 觀quán 師sư 謂vị 但đãn 中trung 名danh 為vi 初sơ 心tâm 觀quán 涅Niết 槃Bàn 者giả 是thị 無vô 即tức 云vân 有hữu 。 謂vị 但đãn 中trung 非phi 是thị 實thật 相tướng 是thị 有hữu 而nhi 言ngôn 無vô 。 一nhất 家gia 教giáo 觀quán 不bất 見kiến 有hữu 文văn 少thiểu 判phán 法pháp 華hoa 以dĩ 為vi 漸tiệm 圓viên 。 修tu 但đãn 中trung 觀quán 非phi 是thị 實thật 相tướng 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 者giả 。

問vấn 。 如như 其kỳ 必tất 有hữu 二nhị 種chủng 頓đốn 者giả 。 大đại 師sư 何hà 不bất 分phân 明minh 顯hiển 說thuyết 。 答đáp 。 如như 大đại 意ý 在tại 一nhất 頓đốn 等đẳng 即tức 其kỳ 文văn 也dã 。 又hựu 頂Đảnh 法Pháp 師sư 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 釋thích 不bất 次thứ 第đệ 五ngũ 行hành 中trung 云vân 。 十thập 信tín 斷đoạn 或hoặc 即tức 是thị 漸tiệm 頓đốn 。 不bất 斷đoạn 或hoặc 者giả 即tức 是thị 頓đốn 頓đốn (# 文văn 中trung 兩lưỡng 或hoặc 字tự 并tinh 誤ngộ )# 。 喻dụ 曰viết 。 大đại 意ý 一nhất 頓đốn 已dĩ 如như 前tiền 破phá 。 彼bỉ 引dẫn 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 親thân 共cộng 對đối 撿kiểm 全toàn 無vô 此thử 文văn 。 應ưng 是thị 續tục 後hậu 謬mậu 思tư 。 便tiện 將tương 想tưởng 心tâm 證chứng 義nghĩa 。 文văn 所sở 不bất 載tái 。 故cố 使sử 再tái 撿kiểm 無vô 文văn 。 又hựu 大đại 師sư 諸chư 文văn 文văn 所sở 不bất 載tái 。 何hà 須tu 更cánh 引dẫn 章chương 安an 之chi 文văn 。 況huống 再tái 撿kiểm 全toàn 無vô 何hà 勞lao 苦khổ 據cứ 。 況huống 復phục 不bất 次thứ 第đệ 行hành 正chánh 是thị 四tứ 教giáo 中trung 圓viên (# 問vấn 答đáp 喻dụ 三tam 顯hiển 然nhiên 故cố 不bất 釋thích )# 。

又hựu 數sác 數sác 常thường 云vân 。 有hữu 八bát 教giáo 故cố 故cố 有hữu 二nhị 頓đốn (# 直trực 引dẫn 彼bỉ 執chấp )# 。 喻dụ 曰viết 。 八bát 教giáo 中trung 意ý 具cụ 如như 前tiền 破phá (# 文văn 在tại 不bất 識thức 教giáo 體thể 妨phương 中trung )# 。

又hựu 云vân 。 二nhị 頓đốn 初sơ 心tâm 非phi 一nhất 向hướng 異dị 。 雖tuy 異dị 而nhi 同đồng 雖tuy 同đồng 而nhi 異dị 。 喻dụ 曰viết 。 無vô 將tương 此thử 異dị 質chất 竅khiếu 他tha 人nhân 。 不bất 許hứa 漸tiệm 圓viên 即tức 是thị 頓đốn 頓đốn 。 理lý 窮cùng 無vô 據cứ 同đồng 異dị 混hỗn 和hòa 。

釋thích 曰viết 。 無vô 將tương 此thử 異dị 者giả 。 意ý 云vân 汝nhữ 無vô 將tương 此thử 同đồng 異dị 異dị 同đồng 質chất 竅khiếu 他tha 人nhân (# 竅khiếu 。 古cổ 弔điếu 切thiết )# 。 穴huyệt 也dã 空không 也dã 。 質chất 。 有hữu 也dã 。 有hữu 無vô 同đồng 異dị 惑hoặc 亂loạn 於ư 人nhân 。 混hỗn 和hòa 無vô 歸quy 。 乃nãi 是thị 理lý 窮cùng 作tác 此thử 救cứu 耳nhĩ 。

問vấn 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 是thị 何hà 觀quán 相tương/tướng 。 答đáp 。 是thị 漸tiệm 頓đốn 非phi 頓đốn 頓đốn 。 喻dụ 曰viết 。 此thử 師sư 已dĩ 執chấp 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 。 但đãn 聞văn 中trung 道đạo 便tiện 謂vị 漸tiệm 圓viên 。 而nhi 不bất 曉hiểu 於ư 言ngôn 偏thiên 理lý 圓viên 。 故cố 大đại 意ý 中trung 云vân 。 勿vật 守thủ 語ngữ 害hại 圓viên 誣vu 罔võng 聖thánh 意ý 。 故cố 經kinh 論luận 名danh 數số 或hoặc 具cụ 或hoặc 偏thiên 。 言ngôn 下hạ 之chi 旨chỉ 理lý 必tất 周chu 備bị 。 大đại 師sư 以dĩ 備bị 具cụ 釋thích 偏thiên 言ngôn 。 故cố 大đại 意ý 中trung 云vân 空không 即tức 不bất 空không 等đẳng 。 自tự 語ngữ 相tương 違vi 亦diệc 如như 前tiền 破phá 。

釋thích 曰viết 。 觀quán 師sư 固cố 執chấp 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 。 若nhược 聞văn 中trung 道đạo 便tiện 是thị 漸tiệm 圓viên 。 而nhi 不bất 曉hiểu 於ư 言ngôn 雖tuy 在tại 中trung 具cụ 足túc 三tam 法pháp 。 以dĩ 由do 中trung 道đạo 。 雙song 遮già 為vi 體thể 雙song 照chiếu 為vi 用dụng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 言ngôn 大đại 師sư 以dĩ 備bị 具cụ 釋thích 偏thiên 言ngôn 者giả 。 如như 止Chỉ 觀Quán 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 遊du 心tâm 法Pháp 界Giới 如như 虗hư 空không 。 此thử 舉cử 空không 為vi 端đoan 也dã 。 備bị 具cụ 釋thích 云vân 。 空không 即tức 不bất 空không 亦diệc 即tức 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 。 又hựu 云vân 。 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 有hữu 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 。 心tâm 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 偏thiên 舉cử 有hữu 為vi 端đoan 也dã 。 備bị 具cụ 釋thích 云vân 。 有hữu 即tức 不bất 有hữu 亦diệc 即tức 非phi 有hữu 非phi 不bất 有hữu 。 又hựu 云vân 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 是thị 偏thiên 舉cử 中trung 為vi 端đoan 也dã 。 備bị 具cụ 釋thích 云vân 。 即tức 中trung 而nhi 邊biên 即tức 非phi 邊biên 非phi 不bất 邊biên 。 一nhất 切thiết 法pháp 具cụ 足túc 無vô 減giảm 。 是thị 故cố 誡giới 云vân 。 勿vật 守thủ 語ngữ 害hại 圓viên 誣vu 罔võng 聖thánh 意ý 。 觀quán 師sư 正chánh 當đương 此thử 責trách 故cố 也dã 。 言ngôn 自tự 語ngữ 相tương 違vi 者giả 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 文văn 在tại 序tự 中trung 及cập 大đại 意ý 章chương 。 既ký 指chỉ 大đại 意ý 以dĩ 為vi 頓đốn 頓đốn 。 而nhi 今kim 又hựu 云vân 即tức 是thị 漸tiệm 頓đốn 。 豈khởi 非phi 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 上thượng 文văn 已dĩ 破phá 不bất 復phục 再tái 出xuất 。 故cố 云vân 亦diệc 如như 前tiền 破phá 。

問vấn 。 初sơ 心tâm 起khởi 觀quán 。 若nhược 捨xả 二nhị 邊biên 但đãn 觀quán 中trung 道đạo 。 何hà 異dị 通thông 教giáo 但đãn 有hữu 中trung 名danh 。 如như 何hà 初sơ 心tâm 見kiến 此thử 但đãn 理lý 便tiện 默mặc 不bất 答đáp 。 喻dụ 曰viết 。 言ngôn 若nhược 有hữu 旨chỉ 言ngôn 勝thắng 不bất 言ngôn 。 言ngôn 既ký 無vô 歸quy 不bất 言ngôn 勝thắng 說thuyết 。 凡phàm 修tu 觀quán 者giả 須tu 立lập 解giải 心tâm 。 解giải 心tâm 未vị 成thành 輒triếp 立lập 此thử 觀quán 。 言ngôn 究cứu 理lý 極cực 以dĩ 至chí 無vô 言ngôn 。

釋thích 曰viết 。 夫phu 修tu 觀quán 者giả 必tất 須tu 解giải 明minh 然nhiên 後hậu 立lập 觀quán 。 觀quán 師sư 既ký 無vô 圓viên 解giải 。 輒triếp 立lập 二nhị 種chủng 頓đốn 觀quán 。 故cố 為vi 荊kinh 谿khê 言ngôn 以dĩ 攻công 之chi 。 詞từ 窮cùng 理lý 極cực 便tiện 默mặc 不bất 答đáp 。 故cố 云vân 以dĩ 至chí 無vô 言ngôn 。

又hựu 云vân 。 據cứ 文văn 須tu 分phần/phân 兩lưỡng 種chủng 頓đốn 異dị 。 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 實thật 難nạn/nan 分phân 別biệt (# 直trực 引dẫn 彼bỉ 執chấp )# 。 喻dụ 曰viết 。 前tiền 云vân 教giáo 唯duy 有hữu 一nhất 觀quán 則tắc 有hữu 二nhị 。 此thử 中trung 復phục 云vân 。 文văn 雖tuy 分phần/phân 兩lưỡng 兩lưỡng 觀quán 難nạn/nan 分phần/phân 。 據cứ 茲tư 文văn 又hựu 成thành 文văn 二nhị 觀quán 一nhất 。 前tiền 後hậu 違vi 反phản 不bất 可khả 復phục 論luận 。 故cố 知tri 學học 宗tông 不bất 得đắc 輒triếp 爾nhĩ 。 此thử 時thời 猶do 可khả 。 曠khoáng 累lũy/lụy/luy 多đa 生sanh 。 仍nhưng 使sử 未vị 來lai 不bất 逢phùng 善thiện 友hữu 。

釋thích 曰viết 。 故cố 知tri 學học 宗tông 不bất 可khả 輒triếp 爾nhĩ 者giả 。 宗tông 謂vị 觀quán 也dã 。 學học 觀quán 若nhược 無vô 圓viên 實thật 理lý 解giải 。 輒triếp 爾nhĩ 自tự 立lập 二nhị 種chủng 頓đốn 名danh 。 謗báng 法pháp 之chi 愆khiên 不bất 可khả 逃đào 也dã 。 曠khoáng 劫kiếp 為vi 累lũy/lụy/luy 受thọ 報báo 何hà 窮cùng 。 餘dư 報báo 邪tà 見kiến 不bất 逢phùng 善thiện 友hữu 。 可khả 不bất 驚kinh 乎hồ 。

問vấn 。 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 為vi 登đăng 地địa 雙song 亡vong 雙song 照chiếu 方phương 便tiện 。 其kỳ 義nghĩa 如như 何hà 。 答đáp 。 地địa 前tiền 雙song 亡vong 。 登đăng 地địa 雙song 照chiếu 。 至chí 第đệ 二nhị 地địa 又hựu 亡vong 又hựu 照chiếu 。 喻dụ 曰viết 。 非phi 但đãn 觀quán 門môn 失thất 緒tự 。 亦diệc 乃nãi 文văn 義nghĩa 參tham 差sai 。 既ký 云vân 地địa 前tiền 以dĩ 為vi 初Sơ 地Địa 亡vong 照chiếu 方phương 便tiện 。 當đương 知tri 正chánh 亡vong 正chánh 照chiếu 合hợp 在tại 初Sơ 地Địa 。 如như 何hà 乃nãi 云vân 登đăng 地địa 雙song 照chiếu 。 地địa 前tiền 雙song 。 亡vong 具cụ 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 卷quyển 中trung 。 此thử 是thị 讀đọc 文văn 未vị 周chu 。 不bất 須tu 別biệt 破phá 。

釋thích 曰viết 。 此thử 師sư 圓viên 解giải 不bất 明minh 謬mậu 立lập 二nhị 頓đốn 。 既ký 遭tao 師sư 詰cật 。 無vô 理lý 可khả 申thân 。 以dĩ 至chí 結kết 舌thiệt 無vô 對đối 。 故cố 云vân 非phi 但đãn 觀quán 門môn 失thất 緒tự 。 此thử 結kết 前tiền 也dã 。 亦diệc 乃nãi 文văn 義nghĩa 參tham 差sai 者giả 。 斥xích 其kỳ 地địa 前tiền 方phương 便tiện 。 登đăng 地địa 證chứng 得đắc 。 遮già 照chiếu 不bất 齊tề 。 故cố 云vân 參tham 差sai 。 何hà 者giả 。 別biệt 教giáo 約ước 行hành 。 教giáo 道đạo 十thập 住trụ 用dụng 體thể 真chân 止chỉ 遮già 生sanh 死tử 有hữu 。 用dụng 入nhập 空không 觀quán 照chiếu 真Chân 諦Đế 理lý 。 十thập 行hành 用dụng 方phương 便tiện 隨tùy 緣duyên 止chỉ 遮già 空không 塵trần 沙sa 。 用dụng 出xuất 假giả 觀quán 照chiếu 俗tục 諦đế 理lý 。 住trụ 。 行hành 二nhị 位vị 各các 一nhất 遮già 照chiếu 。 故cố 謂vị 之chi 單đơn 遮già 單đơn 照chiếu 。 至chí 入nhập 向hướng 時thời 。 收thu 前tiền 異dị 時thời 遮già 照chiếu 入nhập 一nhất 心tâm 。 修tu 空không 假giả 不bất 二nhị 。 中trung 體thể 現hiện 前tiền 。 此thử 但đãn 中trung 觀quán 任nhậm 運vận 雙song 遮già 。 任nhậm 運vận 雙song 照chiếu 。 故cố 說thuyết 初Sơ 地Địa 證chứng 得đắc 雙song 亡vong 雙song 照chiếu 。 如như 何hà 輒triếp 云vân 登đăng 地địa 雙song 照chiếu 。 地địa 前tiền 雙song 亡vong 。 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 具cụ 出xuất 其kỳ 相tương/tướng 。 略lược 如như 前tiền 說thuyết 。 此thử 亦diệc 且thả 從tùng 教giáo 道đạo 而nhi 說thuyết 。 未vị 論luận 圓viên 修tu 登đăng 地địa 自tự 證chứng 。 予# 嘗thường 著trước 別biệt 教giáo 但đãn 中trung 觀quán 章chương 門môn 具cụ 明minh 此thử 事sự 。 世thế 有hữu 淺thiển 學học 聞văn 但đãn 中trung 觀quán 有hữu 人nhân 修tu 之chi 。 及cập 但đãn 中trung 觀quán 雙song 遮già 雙song 照chiếu 惑hoặc 耳nhĩ 驚kinh 心tâm 。 亦diệc 有hữu 撫phủ 掌chưởng 而nhi 大đại 笑tiếu 者giả 。 是thị 不bất 曾tằng 讀đọc 止Chỉ 觀Quán 并tinh 輔phụ 行hành 也dã 。 彼bỉ 文văn 尚thượng 說thuyết 藏tạng 。 通thông 二nhị 教giáo 離ly 斷đoạn 常thường 中trung 雙song 非phi 雙song 照chiếu 。 況huống 別biệt 但đãn 中trung 佛Phật 性tánh 理lý 乎hồ 。

問vấn 。 何hà 名danh 四tứ 三tam 昧muội 是thị 通thông 修tu 。 念niệm 佛Phật 是thị 別biệt 修tu 。

釋thích 曰viết 。 此thử 問vấn 止Chỉ 觀Quán 第đệ 一nhất 修tu 大đại 行hành 中trung 云vân 。 四tứ 三tam 昧muội 是thị 通thông 修tu 。 念niệm 佛Phật 是thị 別biệt 修tu 。

答đáp 。 頂Đảnh 法Pháp 師sư 誤ngộ 。 應ưng 云vân 四tứ 三tam 昧muội 是thị 別biệt 修tu 。 念niệm 佛Phật 是thị 通thông 修tu 。

釋thích 曰viết 。 答đáp 意ý 謂vị 章chương 安an 結kết 集tập 時thời 誤ngộ 。 應ưng 如như 答đáp 文văn 之chi 改cải 。

喻dụ 曰viết 。 此thử 師sư 自tự 誤ngộ 。 推thôi 失thất 與dữ 他tha 。 今kim 言ngôn 通thông 修tu 者giả 。 以dĩ 四tứ 三tam 昧muội 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 。 故cố 曰viết 通thông 。 反phản 以dĩ 為vi 別biệt 。 念niệm 佛Phật 通thông 收thu 諸chư 行hành 不bất 徧biến 。 乃nãi 是thị 通thông 中trung 之chi 一nhất 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 反phản 名danh 為vi 通thông 。 深thâm 不bất 可khả 也dã 。

釋thích 曰viết 。 輔phụ 行hành 云vân 。 四tứ 三tam 昧muội 收thu 諸chư 行hành 盡tận 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 諸chư 行hành 中trung 一nhất 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 又hựu 四tứ 三tam 昧muội 皆giai 通thông 念niệm 佛Phật 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 但đãn 語ngữ 念niệm 佛Phật 偏thiên 舉cử 一nhất 行hành 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 。 四tứ 皆giai 念niệm 佛Phật 故cố 名danh 為vi 通thông 。 但đãn 隨tùy 教giáo 別biệt 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 藏tạng 念niệm 生sanh 身thân 。 通thông 念niệm 應ưng 身thân 。 別biệt 念niệm 報báo 身thân 。 圓viên 念niệm 法Pháp 身thân 。 諸chư 身thân 具cụ 足túc 。 又hựu 云vân 。 四tứ 三tam 昧muội 通thông 四tứ 教giáo 故cố 。 復phục 名danh 為vi 通thông 。 凡phàm 引dẫn 諸chư 文văn 。 皆giai 以dĩ 四tứ 三tam 昧muội 為vi 通thông 。 觀quán 師sư 特đặc 改cải 。 乃nãi 違vi 文văn 也dã 。 又hựu 云vân 。 有hữu 人nhân 改cải 云vân 。 四tứ 三tam 昧muội 是thị 別biệt 。 念niệm 佛Phật 是thị 通thông 。 未vị 失thất 大đại 意ý 。 何hà 假giả 改cải 文văn 。 此thử 乃nãi 縱túng/tung 奪đoạt 斥xích 僻tích 解giải 師sư 。 言ngôn 未vị 失thất 大đại 意ý 者giả 。 縱túng/tung 也dã 。 蓋cái 言ngôn 作tác 此thử 改cải 文văn 亦diệc 未vị 失thất 於ư 宗tông 乘thừa 大đại 意ý 。 但đãn 天thiên 台thai 自tự 有hữu 正chánh 文văn 。 何hà 假giả 改cải 之chi 。 此thử 斥xích 奪đoạt 也dã 。 纂toản 者giả 不bất 曉hiểu 。 卻khước 云vân 章chương 安an 未vị 失thất 大đại 師sư 之chi 意ý 。 何hà 其kỳ 謬mậu 也dã 。

又hựu 云vân 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 者giả 。 此thử 兼kiêm 兩lưỡng 教giáo 。 圓viên 教giáo 三tam 賢hiền 。 別biệt 教giáo 十thập 聖thánh (# 此thử 直trực 引dẫn 僻tích 解giải 所sở 執chấp 也dã )# 。 喻dụ 曰viết 。 言ngôn 果quả 報báo 者giả 。 是thị 實thật 報báo 土thổ/độ 。 既ký 生sanh 果quả 報báo 即tức 是thị 圓viên 教giáo 四tứ 位vị 之chi 人nhân 。 此thử 師sư 但đãn 見kiến 是thị 賢hiền 聖thánh 之chi 名danh 。 便tiện 分phần/phân 以dĩ 為vi 別biệt 。 圓viên 兩lưỡng 教giáo 賢hiền 聖thánh 之chi 稱xưng 。 乃nãi 是thị 借tá 別biệt 名danh 圓viên 。 俱câu 生sanh 實thật 報báo 即tức 是thị 正chánh 明minh 圓viên 位vị 。 若nhược 言ngôn 別biệt 教giáo 賢hiền 聖thánh 位vị 。 不bất 合hợp 生sanh 彼bỉ 而nhi 判phán 十Thập 地Địa 屬thuộc 別biệt 者giả 。 圓viên 四tứ 十thập 位vị 俱câu 破phá 無vô 明minh 。 因nhân 何hà 乃nãi 分phần/phân 十Thập 地Địa 屬thuộc 別biệt 人nhân 。 又hựu 約ước 證chứng 道đạo 。 地địa 即tức 是thị 住trụ 。 何hà 須tu 分phân 別biệt 。 縱túng/tung 存tồn 教giáo 道đạo 。 則tắc 十Thập 地Địa 以dĩ 含hàm 兩lưỡng 教giáo 亦diệc 無vô 分phần/phân 義nghĩa 。

釋thích 曰viết 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 住trụ 果quả 報báo 。 文văn 出xuất 仁nhân 王vương 經kinh 。 一nhất 家gia 引dẫn 用dụng 唯duy 證chứng 於ư 圓viên 。 蓋cái 借tá 別biệt 名danh 名danh 圓viên 位vị 也dã 。 何hà 者giả 。 住trụ 果quả 報báo 者giả 即tức 是thị 實thật 報báo 無vô 障chướng 礙ngại 土thổ/độ 。 唯duy 圓viên 聖thánh 生sanh 。 餘dư 罔võng 能năng 及cập 。 借tá 別biệt 名danh 者giả 。 圓viên 無vô 三tam 賢hiền 。 以dĩ 住trụ 。 行hành 。 向hướng 皆giai 破phá 無vô 明minh 。 咸hàm 證chứng 三tam 德đức 。 故cố 皆giai 屬thuộc 聖thánh 。 別biệt 無vô 住trụ 果quả 報báo 。 以dĩ 住trụ 。 行hành 。 向hướng 唯duy 破phá 見kiến 思tư 。 塵trần 沙sa 而nhi 已dĩ 。 不bất 生sanh 彼bỉ 土độ 。 是thị 故cố 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 皆giai 破phá 無vô 明minh 。 生sanh 彼bỉ 土độ 者giả 。 圓viên 聖thánh 位vị 也dã 。 而nhi 僻tích 解giải 師sư 謂vị 三tam 賢hiền 屬thuộc 圓viên 。 十thập 聖thánh 屬thuộc 別biệt 。 且thả 圓viên 四tứ 十thập 位vị 皆giai 破phá 無vô 明minh 。 因nhân 何hà 十Thập 地Địa 而nhi 不bất 得đắc 生sanh 。 而nhi 以dĩ 十thập 聖thánh 屬thuộc 別biệt 十Thập 地Địa 耶da 。 彼bỉ 師sư 但đãn 見kiến 經kinh 文văn 有hữu 聖thánh 賢hiền 之chi 言ngôn 。 便tiện 以dĩ 賢hiền 聖thánh 分phần 為vi 兩lưỡng 教giáo 。 不bất 知tri 賢hiền 聖thánh 之chi 稱xưng 乃nãi 是thị 借tá 別biệt 而nhi 名danh 圓viên 也dã 。 又hựu 若nhược 謂vị 仁nhân 王vương 賢hiền 聖thánh 屬thuộc 別biệt 者giả 。 則tắc 賢hiền 聖thánh 皆giai 不bất 合hợp 生sanh 。 賢hiền 故cố 不bất 生sanh 。 十thập 聖thánh 權quyền 設thiết 豈khởi 有hữu 生sanh 耶da 。 既ký 賢hiền 聖thánh 皆giai 不bất 合hợp 生sanh 。 云vân 何hà 強cường/cưỡng 判phán 十Thập 地Địa 而nhi 屬thuộc 別biệt 教giáo 。 圓viên 四tứ 十thập 位vị 俱câu 破phá 無vô 明minh 。 因nhân 何hà 分phần/phân 割cát 十Thập 地Địa 屬thuộc 別biệt 人nhân 耶da 。 又hựu 若nhược 約ước 證chứng 道đạo 十Thập 地Địa 生sanh 者giả 。 證chứng 道đạo 同đồng 圓viên 。 地địa 即tức 是thị 住trụ 。 何hà 須tu 分phân 別biệt 是thị 別biệt 地địa 耶da 。 又hựu 縱túng/tung 存tồn 教giáo 道đạo 。 則tắc 十Thập 地Địa 已dĩ 含hàm 兩lưỡng 教giáo 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 義nghĩa 。 焉yên 用dụng 特đặc 云vân 是thị 別biệt 十Thập 地Địa 。 以dĩ 含hàm 字tự 誤ngộ 。 當đương 為vi 此thử 已dĩ 字tự 。

問vấn 。 彼bỉ 問vấn 人nhân 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 經kinh 漸tiệm 名danh 漸tiệm 圓viên 者giả 。 八bát 界giới 發phát 心tâm 不bất 從tùng 漸tiệm 來lai 。 從tùng 此thử 應ưng 判phán 以dĩ 為vi 何hà 教giáo 。

釋thích 曰viết 。 此thử 荊kinh 谿khê 師sư 騰đằng 僻tích 解giải 師sư 嘗thường 有hữu 此thử 問vấn 。 以dĩ 問vấn 他tha 人nhân 。 意ý 謂vị 聲Thanh 聞Văn 之chi 人nhân 。 經kinh 歷lịch 漸tiệm 會hội 。 既ký 至chí 法pháp 華hoa 等đẳng 蒙mông 開khai 悟ngộ 。 人nhân 從tùng 漸tiệm 來lai 。 故cố 判phán 法pháp 華hoa 以dĩ 為vi 漸tiệm 圓viên 。 若nhược 八bát 界giới 微vi 塵trần 數số 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 發phát 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 不bất 從tùng 漸tiệm 來lai 。 從tùng 此thử 合hợp 判phán 為vi 何hà 教giáo 耶da 。

答đáp 。 頓đốn 頓đốn 人nhân 也dã (# 僻tích 解giải 答đáp 也dã )# 。 喻dụ 曰viết 。 難nạn/nan 已dĩ 如như 前tiền 。 何hà 不bất 從tùng 於ư 八bát 界giới 塵trần 數số 為vi 判phán 頓đốn 頓đốn 而nhi 名danh 漸tiệm 圓viên 。

釋thích 曰viết 。 此thử 喻dụ 有hữu 三tam 。 初sơ 指chỉ 前tiền 反phản 質chất 。 二nhị 略lược 明minh 觀quán 失thất 結kết 前tiền 。 三Tam 歸Quy 命mạng 求cầu 證chứng 。 初sơ 文văn 云vân 。 難nạn/nan 已dĩ 如như 前tiền 。 前tiền 文văn 已dĩ 斥xích 人nhân 從tùng 漸tiệm 來lai 判phán 為vi 漸tiệm 圓viên 。 而nhi 今kim 又hựu 以dĩ 八bát 界giới 發phát 心tâm 而nhi 為vi 頓đốn 頓đốn 。 今kim 反phản 質chất 之chi 曰viết 。 何hà 不bất 只chỉ 從tùng 八bát 界giới 發phát 心tâm 判phán 為vi 頓đốn 頓đốn 而nhi 云vân 漸tiệm 圓viên 耶da 。 而nhi 又hựu 成thành 於ư 自tự 語ngữ 相tương 違vi 。 既ký 判phán 法pháp 華hoa 為vi 漸tiệm 頓đốn 。 華hoa 嚴nghiêm 為vi 頓đốn 頓đốn 。 今kim 又hựu 以dĩ 法pháp 華hoa 為vi 頓đốn 頓đốn 。 何hà 無vô 準chuẩn 之chi 若nhược 此thử 耶da 。

自tự 此thử 已dĩ 前tiền 略lược 明minh 觀quán 失thất 。 教giáo 失thất 不bất 論luận 。

釋thích 曰viết 。 此thử 當đương 第đệ 二nhị 略lược 明minh 觀quán 失thất 。 為vi 扶phù 止Chỉ 觀Quán 圓viên 頓đốn 佛Phật 乘thừa 。 是thị 故cố 殷ân 勤cần 曉hiểu 喻dụ 四tứ 十thập 六lục 番phiên 。 意ý 其kỳ 僻tích 解giải 而nhi 歸quy 正chánh 轍triệt 。 然nhiên 金kim 錍bề 質chất 於ư 野dã 客khách 亦diệc 四tứ 十thập 六lục 。 彼bỉ 以dĩ 擬nghĩ 於ư 六lục 即tức 圓viên 位vị 。 故cố 至chí 爾nhĩ 數số 。 今kim 四tứ 十thập 六lục 豈khởi 不bất 然nhiên 耶da 。 謂vị 住trụ 。 行hành 。 向hướng 。 地địa 四tứ 十thập 。 分phần/phân 真chân 即tức 也dã 。 理lý 即tức 。 名danh 字tự 。 觀quán 行hành 。 相tương 似tự 及cập 以dĩ 等đẳng 。 妙diệu 四tứ 十thập 六lục 也dã 。 彼bỉ 為vi 救cứu 於ư 無vô 情tình 佛Phật 性tánh 。 此thử 為vi 扶phù 於ư 圓viên 頓đốn 止Chỉ 觀Quán 。 彼bỉ 解giải 。 此thử 行hành 。 從tùng 而nhi 可khả 知tri 矣hĩ 。 然nhiên 略lược 明minh 觀quán 失thất 。 由do 教giáo 失thất 故cố 乃nãi 致trí 觀quán 失thất 。 為vi 救cứu 觀quán 門môn 故cố 略lược 明minh 之chi 。 是thị 故cố 教giáo 失thất 置trí 而nhi 不bất 論luận 。 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 意ý 在tại 茲tư 乎hồ 。 嗚ô 呼hô 。 觀quán 師sư 非phi 常thường 人nhân 也dã 。 身thân 長trường 九cửu 尺xích 。 手thủ 垂thùy 過quá 膝tất 。 眼nhãn 有hữu 神thần 光quang 。 口khẩu 四tứ 十thập 齒xỉ 。 才tài 供cung 二nhị 筆bút 。 目mục 視thị 九cửu 行hành 。 學học 天thiên 台thai 宗tông 。 不bất 至chí 於ư 道Đạo 。 豈khởi 非phi 緣duyên 有hữu 所sở 屬thuộc 耶da 。

歸quy 命mạng 諸chư 賢hiền 聖thánh 。 願nguyện 捨xả 是thị 非phi 心tâm 。 為vi 樹thụ 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 非phi 欲dục 貶biếm 量lượng 失thất 。

釋thích 曰viết 。 議nghị 論luận 既ký 畢tất 。 請thỉnh 諸chư 賢hiền 聖thánh 為vi 之chi 明minh 證chứng 。 上thượng 來lai 所sở 說thuyết 始thỉ 於ư 所sở 傳truyền 部bộ 別biệt 。 終chung 至chí 喻dụ 疑nghi 顯hiển 正chánh 。 并tinh 以dĩ 為vi 法pháp 之chi 心tâm 建kiến 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。 以dĩ 故cố 是thị 是thị 非phi 非phi 不bất 敢cảm 任nhậm 情tình 貶biếm 量lượng 得đắc 失thất 。 我ngã 心tâm 自tự 空không 。 是thị 非phi 如như 響hưởng 。 普phổ 願nguyện 一nhất 切thiết 心tâm 亦diệc 復phục 然nhiên 。 咸hàm 歸quy 三tam 德đức 和hòa 合hợp 之chi 海hải 耳nhĩ 。

止Chỉ 觀Quán 義Nghĩa 例Lệ 隨Tùy 釋Thích 卷quyển 第đệ 六lục (# 終chung )#

予# 著trước 斯tư 文văn 。 首thủ 尾vĩ 整chỉnh 一nhất 歲tuế 。

所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 有hữu 多đa 緣duyên 故cố 。 一nhất 以dĩ 衰suy 遲trì 身thân 迫bách 暮mộ 境cảnh 。 不bất 敢cảm 輒triếp 廢phế 西tây 歸quy 日nhật 課khóa 。 日nhật 課khóa 事sự 畢tất 方phương 臨lâm 筆bút 硯# 。 二nhị 以dĩ 居cư 山sơn 不bất 深thâm 。 賓tân 朋bằng 尋tầm 訪phỏng 相tương/tướng 延diên 道đạo 話thoại 往vãng 累lũy/lụy/luy 日nhật 。 三tam 以dĩ 間gian 或hoặc 有hữu 疾tật 。 旬tuần 浹# 不bất 書thư 一nhất 字tự 。 今kim 幸hạnh 閣các 筆bút 勒lặc 成thành 六lục 卷quyển 。 詞từ 語ngữ 鄙bỉ 野dã 。 所sở 貴quý 俓# 顯hiển 旨chỉ 趣thú 而nhi 已dĩ 。 後hậu 賢hiền 覽lãm 者giả 。 毋vô 以dĩ 不bất 文văn 見kiến 請thỉnh 。 但đãn 以dĩ 正chánh 理lý 為vi 念niệm 。 或hoặc 見kiến 或hoặc 聞văn 。 若nhược 毀hủy 若nhược 贊tán 。 同đồng 為vi 淨tịnh 土độ 見kiến 佛Phật 之chi 緣duyên 。 過quá 此thử 已dĩ 往vãng 。 夫phu 復phục 何hà 冀ký 。

乙ất 酉dậu 仲trọng 夏hạ 上thượng 旬tuần 休hưu 日nhật 天thiên 台thai 禪thiền 門môn 第đệ 十thập 六lục 代đại 傳truyền 教giáo 觀quán 處xứ 元nguyên 時thời 年niên 七thất 十thập 六lục 記ký

平bình 昔tích 述thuật 作tác 本bổn 宗tông 章chương 門môn 錄lục 目mục 附phụ 此thử 。

-# 經Kinh 體Thể 章Chương

-# 經Kinh 體Thể 用Dụng 事Sự

-# 無vô 住trụ 本bổn 指chỉ 妄vọng

-# 答đáp 客khách 無vô 住trụ 本bổn 料liệu 簡giản 問vấn

-# 家gia 家gia 辯biện 正chánh

-# 答đáp 通thông 相tương/tướng 三tam 觀quán 十thập 問vấn

三tam 種chủng 觀quán 法pháp

-# 十thập 義nghĩa 書thư 指chỉ 失thất

-# 別biệt 教giáo 但đãn 中trung 觀quán

-# 金kim 剛cang 錍bề 要yếu 義nghĩa 錄lục

涅Niết 槃Bàn 四tứ 俱câu 知tri 常thường

止Chỉ 觀Quán 義nghĩa 例lệ 隨tùy 釋thích

-# 妙diệu 玄huyền 三tam 序tự 略lược 記ký

比tỉ 聞văn 有hữu 四tứ 教giáo 義nghĩa 錄lục 。 私tư 安an 予# 名danh 。 非phi 予# 筆bút 也dã 。

寶bảo 永vĩnh 元nguyên 年niên 歲tuế 輯# 甲giáp 申thân 夏hạ 五ngũ 月nguyệt 望vọng 日nhật

比tỉ 睿# 山sơn 西tây 塔tháp 東đông 谿khê 沙Sa 門Môn 秀tú 雲vân 訂# 正chánh