Lăng Nghiêm Kinh Chánh Kiến – Quyển 0003

楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 正Chánh 見Kiến
Quyển 0003
清Thanh 濟Tế 時Thời 述Thuật

大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 修Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 三tam

住trụ 婁lâu 東đông 古cổ 興hưng 福phước 禪thiền 寺tự 沙Sa 門Môn 。 濟tế 時thời 。 述thuật 。

△# 二nhị 辯biện 六lục 入nhập 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 六lục 入nhập 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

所sở 言ngôn 入nhập 者giả 。 即tức 是thị 相tương/tướng 入nhập 之chi 入nhập 。 葢# 真Chân 如Như 無vô 有hữu 際tế 畔bạn 。 六lục 根căn 皆giai 可khả 入nhập 故cố 。 不bất 同đồng 小Tiểu 乘Thừa 執chấp 為vi 有hữu 故cố 。 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 定định 執chấp 有hữu 外ngoại 塵trần 等đẳng 相tương/tướng 是thị 根căn 生sanh 。 故cố 不bất 同đồng 爾nhĩ 。 今kim 言ngôn 入nhập 者giả 。 還hoàn 是thị 真Chân 如Như 自tự 覺giác 自tự 相tương/tướng 。 非phi 有hữu 外ngoại 塵trần 入nhập 得đắc 矣hĩ 故cố 云vân 。 六lục 入nhập 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

△# 一nhất 眼nhãn 入nhập 。

阿A 難Nan 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 。 瞪trừng 發phát 勞lao 者giả 。 至chí 明minh 暗ám 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 一nhất 辯biện 眼nhãn 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 前tiền 喻dụ 目mục 勞lao 故cố 見kiến 狂cuồng 花hoa 。 此thử 狂cuồng 花hoa 相tương/tướng 。 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 性tánh 。 瞪trừng 勞lao 發phát 狂cuồng 。 妄vọng 見kiến 花hoa 相tương/tướng 。 然nhiên 此thử 狂cuồng 花hoa 。 離ly 心tâm 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 因nhân 於ư 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 因nhân 明minh 暗ám 二nhị 塵trần 。 發phát 見kiến 居cư 中trung 。 此thử 之chi 見kiến 性tánh 。 亦diệc 非phi 外ngoại 物vật 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 為vi 見Kiến 性Tánh 。 然nhiên 此thử 見kiến 性tánh 。 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 同đồng 彼bỉ 狂cuồng 花hoa 。

如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 見kiến 。 至chí 又hựu 空không 自tự 觀quán 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

如như 是thị 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 是thị 見kiến 。 非phi 明minh 暗ám 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 明minh 暗ám 若nhược 有hữu 見kiến 。 不bất 容dung 有hữu 起khởi 滅diệt 矣hĩ 。 根căn 若nhược 有hữu 見kiến 。 便tiện 無vô 有hữu 明minh 暗ám 矣hĩ 。 空không 若nhược 有hữu 見kiến 。 還hoàn 當đương 見kiến 根căn 。 又hựu 空không 自tự 觀quán 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 見kiến 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 今kim 說thuyết 有hữu 見kiến 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 覺giác 自tự 相tương/tướng 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 從tùng 眼nhãn 入nhập 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 瞪trừng 勞lao 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 若nhược 計kế 明minh 暗ám 等đẳng 塵trần 入nhập 眼nhãn 有hữu 見kiến 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 見kiến 性tánh 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 見kiến 得đắc 耶da 。

△# 二nhị 耳nhĩ 入nhập 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 指chỉ 。 至chí 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 二nhị 辯biện 耳nhĩ 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 喻dụ 如như 耳nhĩ 勞lao 。 頭đầu 中trung 作tác 聲thanh 。 此thử 聲thanh 相tương/tướng 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 瞪trừng 勞lao 發phát 聦# 。 妄vọng 有hữu 聲thanh 相tương/tướng 。 然nhiên 此thử 聲thanh 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 因nhân 於ư 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 今kim 因nhân 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 發phát 聞văn 居cư 中trung 。 此thử 之chi 聞văn 性tánh 亦diệc 非phi 外ngoại 物vật 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 聽Thính 聞Văn 性Tánh 。 然nhiên 此thử 聞văn 性tánh 。 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 喻dụ 彼bỉ 作tác 聲thanh 。

如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 聞văn 。 至chí 又hựu 空không 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

如như 是thị 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 如như 是thị 聞văn 性tánh 。 非phi 動động 靜tĩnh 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 靜tĩnh 若nhược 有hữu 聞văn 。 則tắc 動động 時thời 不bất 應ưng 有hữu 。 動động 若nhược 有hữu 聞văn 。 則tắc 靜tĩnh 時thời 不bất 應ưng 有hữu 。 根căn 若nhược 有hữu 聞văn 。 必tất 無vô 動động 靜tĩnh 。 空không 若nhược 有hữu 聞văn 。 則tắc 非phi 虗hư 空không 。 又hựu 空không 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 聞văn 體thể 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 今kim 有hữu 聞văn 性tánh 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 聞văn 自tự 心tâm 而nhi 已dĩ 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 。 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 從tùng 耳nhĩ 入nhập 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 指chỉ 塞tắc 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 若nhược 計kế 動động 靜tĩnh 等đẳng 相tương/tướng 入nhập 耳nhĩ 有hữu 聞văn 者giả 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 聞văn 性tánh 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 聞văn 得đắc 耶da 。

△# 三tam 鼻tị 入nhập 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 急cấp 畜súc 其kỳ 鼻tị 。 至chí 通thông 塞tắc 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 三tam 辯biện 鼻tị 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 喻dụ 如như 畜súc 勞lao 。 聞văn 有hữu 冷lãnh 觸xúc 。 諸chư 香hương 臭xú 氣khí 。 此thử 冷lãnh 觸xúc 等đẳng 相tương/tướng 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 瞪trừng 勞lao 。 妄vọng 有hữu 冷lãnh 觸xúc 等đẳng 相tương/tướng 。 然nhiên 此thử 冷lãnh 觸xúc 等đẳng 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 因nhân 於ư 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 今kim 因nhân 通thông 塞tắc 二nhị 塵trần 。 發phát 聞văn 居cư 中trung 。 此thử 之chi 聞văn 性tánh 實thật 非phi 外ngoại 物vật 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 齅Khứu 聞Văn 性Tánh 。 然nhiên 齅khứu 聞văn 性tánh 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 同đồng 彼bỉ 冷lãnh 觸xúc 。

當đương 知tri 是thị 聞văn 。 非phi 通thông 塞tắc 來lai 。 至chí 空không 自tự 有hữu 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

當đương 知tri 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 是thị 聞văn 。 非phi 通thông 塞tắc 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 通thông 若nhược 有hữu 聞văn 。 則tắc 塞tắc 時thời 性tánh 滅diệt 。 塞tắc 若nhược 有hữu 聞văn 。 則tắc 通thông 時thời 不bất 明minh 。 根căn 若nhược 有hữu 聞văn 。 必tất 無vô 通thông 塞tắc 。 空không 若nhược 有hữu 聞văn 。 自tự 當đương 還hoàn 齅khứu 汝nhữ 鼻tị 。 又hựu 空không 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 聞văn 。 由do 是thị 而nhi 言ngôn 。 所sở 有hữu 聞văn 性tánh 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 聞văn 自tự 性tánh 而nhi 已dĩ 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 。 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 從tùng 鼻tị 入nhập 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 畜súc 勞lao 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 若nhược 計kế 通thông 塞tắc 等đẳng 入nhập 鼻tị 有hữu 聞văn 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 齅khứu 聞văn 性tánh 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 齅khứu 聞văn 得đắc 耶da 。

△# 四tứ 舌thiệt 入nhập 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 舌thiệt 舐thỉ 吻vẫn 。 至chí 及cập 淡đạm 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 四tứ 辯biện 舌thiệt 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 喻dụ 如như 舌thiệt 勞lao 。 則tắc 有hữu 甜điềm 苦khổ 等đẳng 相tương/tướng 。 此thử 甜điềm 苦khổ 等đẳng 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 瞪trừng 勞lao 妄vọng 有hữu 甜điềm 苦khổ 等đẳng 。 然nhiên 此thử 甜điềm 苦khổ 等đẳng 離ly 心tâm 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

因nhân 甜điềm 苦khổ 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 今kim 因nhân 甜điềm 苦khổ 淡đạm 。 二nhị 塵trần 發phát 知tri 居cư 中trung 。 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 是thị 非phi 外ngoại 物vật 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 知Tri 味Vị 性Tánh 。 然nhiên 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 同đồng 彼bỉ 甜điềm 淡đạm 。

如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 如như 是thị 。 至chí 又hựu 空không 自tự 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

如như 是thị 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 是thị 嘗thường 苦khổ 淡đạm 知tri 。 非phi 甜điềm 苦khổ 來lai 。 非phi 因nhân 淡đạm 有hữu 。 又hựu 非phi 根căn 生sanh 。 不bất 於ư 空không 出xuất 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 若nhược 從tùng 甜điềm 苦khổ 來lai 。 則tắc 淡đạm 時thời 性tánh 滅diệt 。 淡đạm 若nhược 有hữu 知tri 。 則tắc 甜điềm 性tánh 已dĩ 亡vong 。 根căn 若nhược 有hữu 知tri 。 必tất 無vô 甜điềm 淡đạm 。 及cập 與dữ 苦khổ 塵trần 。 空không 若nhược 有hữu 味vị 。 非phi 性tánh 所sở 及cập 。 又hựu 空không 自tự 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 知tri 味vị 性tánh 。 由do 是thị 而nhi 言ngôn 。 所sở 有hữu 知tri 味vị 性tánh 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 嘗thường 自tự 體thể 而nhi 已dĩ 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 。 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 從tùng 舌thiệt 入nhập 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 舐thỉ 勞lao 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 若nhược 計kế 甜điềm 苦khổ 等đẳng 相tương 從tùng 舌thiệt 入nhập 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 嘗thường 得đắc 耶da 。

△# 五ngũ 身thân 入nhập 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 一nhất 冷lãnh 手thủ 。 至chí 違vi 順thuận 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 五ngũ 辯biện 身thân 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 喻dụ 如như 觸xúc 勞lao 。 顯hiển 於ư 離ly 知tri 。 離ly 知tri 者giả 。 離ly 冷lãnh 從tùng 熱nhiệt 。 離ly 熱nhiệt 從tùng 冷lãnh 。 皆giai 以dĩ 勢thế 言ngôn 。 故cố 曰viết 離ly 知tri 。 且thả 離ly 知tri 之chi 體thể 。 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 瞪trừng 勞lao 妄vọng 有hữu 知tri 性tánh 。 然nhiên 此thử 知tri 性tánh 離ly 心tâm 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

因nhân 於ư 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 今kim 因nhân 離ly 合hợp 二nhị 塵trần 。 發phát 覺giác 居cư 中trung 。 此thử 之chi 覺giác 知tri 。 乃nãi 非phi 他tha 物vật 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 知Tri 覺Giác 性Tánh 。 然nhiên 此thử 知tri 覺giác 性tánh 。 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 同đồng 彼bỉ 手thủ 觸xúc 。

如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 覺giác 。 至chí 空không 自tự 知tri 覺giác 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

如như 是thị 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 是thị 覺giác 。 非phi 離ly 合hợp 來lai 。 非phi 違vi 順thuận 有hữu 。 不bất 於ư 根căn 出xuất 。 又hựu 非phi 空không 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 知tri 覺giác 性tánh 對đối 離ly 合hợp 時thời 。 合hợp 若nhược 有hữu 知tri 。 到đáo 離ly 時thời 則tắc 知tri 性tánh 已dĩ 滅diệt 。 離ly 若nhược 有hữu 知tri 。 則tắc 合hợp 時thời 知tri 性tánh 便tiện 亡vong 。 違vi 順thuận 亦diệc 同đồng 此thử 破phá 。 又hựu 根căn 若nhược 有hữu 知tri 。 必tất 無vô 離ly 合hợp 。 違vi 順thuận 四tứ 相tướng 。 空không 若nhược 有hữu 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 知tri 性tánh 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 所sở 有hữu 知tri 覺giác 性tánh 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 心tâm 取thủ 自tự 心tâm 而nhi 已dĩ 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 。 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 。 從tùng 身thân 入nhập 者giả 。 則tắc 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 離ly 知tri 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 若nhược 計kế 離ly 合hợp 違vi 順thuận 入nhập 身thân 有hữu 觸xúc 相tương/tướng 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 覺giác 觸xúc 相tương/tướng 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 知tri 得đắc 耶da 。

△# 六lục 意ý 入nhập 。

阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 至chí 生sanh 滅diệt 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

第đệ 六lục 辯biện 意ý 入nhập 者giả 。 先tiên 舉cử 喻dụ 以dĩ 明minh 其kỳ 妄vọng 。 喻dụ 如như 意ý 勞lao 。 故cố 有hữu 寤ngụ 寐mị 憶ức 忘vong 等đẳng 事sự 。 此thử 寤ngụ 寐mị 等đẳng 非phi 是thị 外ngoại 物vật 。 以dĩ 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 瞪trừng 勞lao 。 妄vọng 有hữu 寤ngụ 寐mị 憶ức 忘vong 生sanh 滅diệt 等đẳng 事sự 。 習tập 歸quy 意ý 中trung 。 然nhiên 此thử 寤ngụ 寐mị 等đẳng 。 離ly 心tâm 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

因nhân 於ư 下hạ 標tiêu 無vô 生sanh 性tánh 。 今kim 因nhân 生sanh 滅diệt 二nhị 塵trần 。 集tập 知tri 居cư 中trung 。 此thử 集tập 知tri 性tánh 。 亦diệc 非phi 外ngoại 物vật 。 以dĩ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 隨tùy 見kiến 聞văn 等đẳng 流lưu 。 流lưu 至chí 無vô 際tế 。 意ý 則tắc 迎nghênh 之chi 。 意ý 者giả 。 象tượng 也dã 。 肖tiếu 象tượng 其kỳ 事sự 。 稱xưng 意ý 知tri 根căn 。 意ý 知tri 即tức 覺giác 知tri 也dã 。 然nhiên 此thử 覺giác 知tri 性tánh 。 離ly 塵trần 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 同đồng 彼bỉ 寤ngụ 寐mị 等đẳng 。

如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 如như 是thị 。 至chí 自tự 是thị 空không 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。

如như 是thị 下hạ 廣quảng 破phá 。 當đương 知tri 如như 是thị 覺giác 知tri 之chi 根căn 。 非phi 寤ngụ 寐mị 來lai 。 非phi 生sanh 滅diệt 有hữu 。 不bất 於ư 根căn 出xuất 。 亦diệc 非phi 空không 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 意ý 知tri 根căn 。 寤ngụ 時thời 若nhược 有hữu 。 到đáo 寐mị 時thời 便tiện 無vô 。 將tương 何hà 為vi 寐mị 。 寐mị 性tánh 反phản 此thử 。 生sanh 時thời 若nhược 有hữu 。 到đáo 滅diệt 時thời 便tiện 無vô 。 將tương 何hà 為vi 滅diệt 滅diệt 性tánh 反phản 此thử 。 至chí 若nhược 根căn 出xuất 者giả 。 其kỳ 寤ngụ 寐mị 開khai 合hợp 。 乃nãi 屬thuộc 身thân 根căn 。 與dữ 意ý 絕tuyệt 不bất 相tương 干can 。 而nhi 今kim 有hữu 意ý 知tri 根căn 者giả 。 竟cánh 同đồng 空không 花hoa 。 又hựu 空không 若nhược 有hữu 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 意ý 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 所sở 有hữu 意ý 知tri 根căn 者giả 。 的đích 是thị 真Chân 如Như 自tự 憶ức 自tự 覺giác 而nhi 已dĩ 。 何hà 有hữu 於ư 外ngoại 物vật 哉tai 。 設thiết 有hữu 外ngoại 物vật 從tùng 意ý 入nhập 者giả 。 則tắc 是thị 虗hư 妄vọng 。 同đồng 彼bỉ 瞪trừng 勞lao 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 入nhập 虗hư 妄vọng 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 計kế 生sanh 滅diệt 覺giác 知tri 心tâm 性tánh 入nhập 意ý 有hữu 知tri 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 覺giác 此thử 知tri 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 何hà 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 為vi 你nễ 意ý 得đắc 耶da 。

△# 三tam 辯biện 十thập 二nhị 處xứ 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 二nhị 處xứ 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

所sở 言ngôn 處xứ 者giả 。 處xử 是thị 處xứ 所sở 。 此thử 十thập 二nhị 處xứ 。 即tức 是thị 心tâm 之chi 處xứ 所sở 問vấn 。 圓viên 通thông 無vô 際tế 。 真chân 界giới 不bất 形hình 。 何hà 以dĩ 有hữu 處xứ 所sở 耶da 。 曰viết 譬thí 如như 人nhân 夢mộng 好hảo 屋ốc 宅trạch 。 便tiện 生sanh 樂lạc 受thọ 。 不bất 惟duy 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 更cánh 生sanh 我ngã 想tưởng 。 及cập 至chí 醒tỉnh 時thời 。 了liễu 無vô 所sở 得đắc 。 醒tỉnh 且thả 不bất 論luận 。 即tức 彼bỉ 夢mộng 屋ốc 。 豈khởi 是thị 外ngoại 物vật 耶da 。 不bất 知tri 全toàn 是thị 自tự 心tâm 揑niết 出xuất 。 作tác 樂nhạc 受thọ 想tưởng 也dã 。 此thử 十thập 二nhị 處xứ 亦diệc 然nhiên 。 故cố 曰viết 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

△# 一nhất 色sắc 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 且thả 觀quán 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 樹Thụ 林Lâm 。 至chí 色sắc 生sanh 眼nhãn 見kiến 。 眼nhãn 生sanh 色sắc 相tướng 。

第đệ 一nhất 辯biện 色sắc 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 祇Kỳ 陀Đà 樹Thụ 林Lâm 。 及cập 諸chư 泉tuyền 池trì 。 此thử 是thị 眼nhãn 家gia 之chi 境cảnh 。 葢# 眼nhãn 不bất 曾tằng 到đáo 林lâm 泉tuyền 之chi 處xứ 。 何hà 者giả 。 眼nhãn 到đáo 林lâm 泉tuyền 時thời 。 便tiện 有hữu 出xuất 入nhập 之chi 相tướng 矣hĩ 。 今kim 眼nhãn 中trung 無vô 有hữu 出xuất 入nhập 之chi 相tướng 。 故cố 不bất 曾tằng 到đáo 林lâm 泉tuyền 之chi 處xứ 。 然nhiên 林lâm 泉tuyền 亦diệc 不bất 到đáo 。 眼nhãn 睛tình 之chi 上thượng 。 何hà 者giả 林lâm 泉tuyền 到đáo 時thời 。 眼nhãn 無vô 栽tài 樹thụ 之chi 隙khích 。 亦diệc 無vô 受thọ 泉tuyền 之chi 地địa 。 故cố 不bất 曾tằng 到đáo 。 眼nhãn 睛tình 之chi 上thượng 。 然nhiên 則tắc 今kim 見kiến 祇Kỳ 陀Đà 樹Thụ 林Lâm 。 及cập 諸chư 泉tuyền 池trì 者giả 。 為vi 是thị 色sắc 生sanh 眼nhãn 見kiến 耶da 。 為vi 是thị 眼nhãn 生sanh 色sắc 相tướng 耶da 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 眼nhãn 根căn 。 生sanh 色sắc 相tướng 者giả 。 至chí 亡vong 則tắc 都đô 無vô 。 誰thùy 明minh 空không 色sắc 。

阿A 難Nan 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 眼nhãn 生sanh 色sắc 相tướng 者giả 。 若nhược 眼nhãn 見kiến 實thật 體thể 色sắc 。 許hứa 汝nhữ 有hữu 相tương/tướng 。 假giả 如như 見kiến 空không 便tiện 是thị 非phi 色sắc 。 非phi 色sắc 則tắc 見kiến 相tương/tướng 之chi 性tánh 已dĩ 銷tiêu 。 銷tiêu 則tắc 都đô 無vô 。 誰thùy 知tri 其kỳ 無vô 者giả 。

次thứ 破phá 色sắc 生sanh 眼nhãn 見kiến 。 者giả 若nhược 實thật 體thể 色sắc 到đáo 眼nhãn 。 許hứa 汝nhữ 有hữu 見kiến 。 假giả 如như 空không 是thị 非phi 色sắc 。 非phi 色sắc 見kiến 空không 之chi 性tánh 亦diệc 亡vong 。 亡vong 則tắc 都đô 無vô 。 誰thùy 知tri 其kỳ 無vô 者giả 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 見kiến 性tánh 尚thượng 無vô 。 何hà 有hữu 於ư 處xứ 耶da 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 見kiến 與dữ 色sắc 空không 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 見kiến 空không 是thị 無vô 見kiến 。 見kiến 色sắc 亦diệc 是thị 無vô 見kiến 。 空không 色sắc 既ký 無vô 。 處xử 亦diệc 不bất 立lập 。 而nhi 今kim 有hữu 色sắc 可khả 見kiến 者giả 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 色sắc 此thử 相tương/tướng 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 可khả 見kiến 矣hĩ 。

△# 二nhị 聲thanh 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 更cánh 聽thính 此thử 。 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 中trung 。 至chí 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 。

第đệ 二nhị 辯biện 聲thanh 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 鐘chung 鼓cổ 雖tuy 為vi 耳nhĩ 家gia 之chi 境cảnh 。 然nhiên 亦diệc 不bất 能năng 為vi 心tâm 之chi 處xứ 。 何hà 者giả 聲thanh 無vô 有hữu 往vãng 來lai 相tương/tướng 故cố 。 聲thanh 既ký 無vô 往vãng 來lai 。 則tắc 耳nhĩ 何hà 取thủ 於ư 境cảnh 哉tai 。 以dĩ 耳nhĩ 亦diệc 無vô 往vãng 來lai 相tương/tướng 故cố 。 耳nhĩ 既ký 無vô 往vãng 來lai 。 則tắc 聲thanh 何hà 取thủ 於ư 處xứ 哉tai 。 故cố 今kim 問vấn 曰viết 。 食thực 辦biện 擊kích 鼓cổ 。 眾chúng 集tập 撞chàng 鐘chung 者giả 。 為vi 是thị 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 乎hồ 。 為vi 是thị 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 乎hồ 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 聲thanh 來lai 於ư 耳nhĩ 邊biên 。 至chí 若nhược 無vô 來lai 往vãng 。 亦diệc 復phục 無vô 聞văn 。

阿A 難Nan 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 者giả 。 假giả 如như 我ngã 乞khất 食thực 於ư 城thành 中trung 。 在tại 祇kỳ 林lâm 是thị 無vô 我ngã 矣hĩ 。 喻dụ 聲thanh 來lai 阿A 難Nan 耳nhĩ 邊biên 。 則tắc 鐘chung 鼓cổ 處xứ 是thị 無vô 聲thanh 矣hĩ 。 在tại 祇kỳ 林lâm 就tựu 該cai 無vô 聞văn 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 鐘chung 聲thanh 。 一nhất 擊kích 。 同đồng 來lai 食thực 處xứ 。 以dĩ 是thị 知tri 聲thanh 不bất 來lai 耳nhĩ 邊biên 明minh 矣hĩ 。 若nhược 復phục 下hạ 次thứ 破phá 耳nhĩ 往vãng 聲thanh 處xứ 者giả 。 假giả 如như 我ngã 歸quy 祇kỳ 林lâm 。 在tại 城thành 中trung 是thị 無vô 我ngã 矣hĩ 。 喻dụ 耳nhĩ 已dĩ 往vãng 。 擊kích 鼓cổ 之chi 處xứ 。 則tắc 耳nhĩ 根căn 上thượng 無vô 有hữu 聞văn 性tánh 矣hĩ 。 大đại 眾chúng 就tựu 該cai 不bất 知tri 。 今kim 則tắc 鐘chung 聲thanh 齊tề 擊kích 齊tề 聞văn 。 至chí 於ư 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。 皆giai 有hữu 音âm 響hưởng 。 以dĩ 是thị 知tri 耳nhĩ 不bất 往vãng 聲thanh 處xứ 明minh 矣hĩ 。 又hựu 俱câu 無vô 往vãng 來lai 則tắc 聞văn 義nghĩa 不bất 成thành 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 聞văn 且thả 不bất 成thành 。 何hà 有hữu 於ư 處xứ 乎hồ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 聽thính 與dữ 音âm 聲thanh 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 聲thanh 不bất 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 則tắc 無vô 聞văn 性tánh 耳nhĩ 不bất 往vãng 聲thanh 處xứ 。 則tắc 無vô 聲thanh 相tương/tướng 。 今kim 有hữu 聲thanh 可khả 聞văn 者giả 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 聲thanh 此thử 聞văn 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 可khả 聞văn 矣hĩ 。

△# 三tam 香hương 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 又hựu 齅khứu 此thử 。 鑪lư 中trung 旃chiên 檀đàn (# 至chí 生sanh 於ư 汝nhữ 鼻tị 。 為vi 生sanh 於ư 空không 。

第đệ 三tam 辯biện 香hương 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 葢# 謂vị 香hương 雖tuy 是thị 鼻tị 家gia 之chi 境cảnh 。 然nhiên 鼻tị 中trung 無vô 旃chiên 檀đàn 氣khí 。 旃chiên 檀đàn 上thượng 無vô 聞văn 性tánh 。 虗hư 空không 亦diệc 無vô 香hương 質chất 。 三tam 處xứ 推thôi 此thử 。 各các 無vô 有hữu 生sanh 性tánh 。 故cố 今kim 問vấn 曰viết 。 今kim 然nhiên 一nhất 銖thù 。 而nhi 四tứ 十thập 里lý 同đồng 時thời 聞văn 者giả 。 事sự 實thật 可khả 怪quái 也dã 。 此thử 香hương 為vi 生sanh 於ư 木mộc 耶da 。 生sanh 於ư 鼻tị 耶da 。 為vi 生sanh 於ư 空không 耶da 。 破phá 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 香hương 。 生sanh 於ư 汝nhữ 鼻tị 。 至chí 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 云vân 何hà 已dĩ 聞văn 。

阿A 難Nan 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 鼻tị 生sanh 者giả 。 鼻tị 若nhược 有hữu 香hương 。 生sanh 於ư 汝nhữ 鼻tị 。 就tựu 該cai 從tùng 鼻tị 中trung 出xuất 矣hĩ 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 鼻tị 非phi 旃chiên 檀đàn 。 而nhi 有hữu 旃chiên 檀đàn 氣khí 。 稱xưng 汝nhữ 聞văn 香hương 者giả 。 明minh 是thị 外ngoại 來lai 。 說thuyết 聞văn 非phi 義nghĩa 。

次thứ 破phá 空không 生sanh 者giả 。 空không 若nhược 有hữu 香hương 。 體thể 應ưng 常thường 在tại 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 爇nhiệt 則tắc 成thành 香hương 。 不bất 爇nhiệt 無vô 聞văn 。

三tam 破phá 木mộc 生sanh 者giả 。 爇nhiệt 木mộc 騰đằng 烟yên 。 鼻tị 合hợp 蒙mông 烟yên 不bất 當đương 聞văn 香hương 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 烟yên 未vị 及cập 遠viễn 。 乃nãi 四tứ 十thập 里lý 內nội 同đồng 聞văn 。 由do 是thị 而nhi 知tri 香hương 性tánh 無vô 生sanh 。 何hà 有hữu 於ư 處xứ 乎hồ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 香hương 鼻tị 與dữ 聞văn 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 鼻tị 不bất 生sanh 旃chiên 檀đàn 。 旃chiên 檀đàn 無vô 鼻tị 性tánh 。 今kim 有hữu 香hương 可khả 聞văn 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 聞văn 香hương 聞văn 義nghĩa 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 可khả 齅khứu 也dã 。

△# 四tứ 味vị 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 二nhị 時thời 。 眾chúng 中trung 持trì 鉢bát (# 至chí 生sanh 於ư 舌thiệt 中trung 。 為vi 生sanh 食thực 中trung 。

第đệ 四tứ 辯biện 味vị 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 味vị 雖tuy 是thị 舌thiệt 家gia 之chi 境cảnh 。 葢# 舌thiệt 不bất 生sanh 味vị 。 食thực 亦diệc 不bất 生sanh 味vị 。 空không 亦diệc 不bất 生sanh 味vị 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 各các 無vô 生sanh 性tánh 。 味vị 從tùng 何hà 來lai 。 故cố 今kim 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 常thường 持trì 鉢bát 。 或hoặc 遇ngộ 酥tô 酪lạc 醍đề 醐hồ 上thượng 味vị 者giả 。 此thử 味vị 為vi 生sanh 於ư 空không 耶da 。 生sanh 於ư 舌thiệt 耶da 。 為vi 生sanh 於ư 食thực 乎hồ 。 破phá 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 味vị 。 生sanh 於ư 汝nhữ 舌thiệt 。 至chí 必tất 無vô 所sở 知tri 。 云vân 何hà 名danh 味vị 。

阿A 難Nan 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 根căn 生sanh 此thử 味vị 若nhược 生sanh 於ư 舌thiệt 者giả 。 舌thiệt 非phi 多đa 體thể 。 祇kỳ 有hữu 一nhất 舌thiệt 。 既ký 辨biện 酥tô 酪lạc 。 不bất 應ưng 嘗thường 蜜mật 。 若nhược 不bất 變biến 移di 。 云vân 何hà 知tri 味vị 。

次thứ 破phá 食thực 生sanh 。 若nhược 生sanh 於ư 食thực 者giả 。 食thực 若nhược 有hữu 識thức 。 不bất 待đãi 汝nhữ 嘗thường 。 食thực 非phi 有hữu 識thức 。 汝nhữ 何hà 名danh 味vị 。

三tam 破phá 空không 生sanh 。 此thử 味vị 生sanh 於ư 空không 者giả 。 空không 若nhược 有hữu 味vị 。 味vị 是thị 何hà 味vị 。 若nhược 作tác 鹹hàm 味vị 。 則tắc 此thử 界giới 人nhân 。 同đồng 於ư 海hải 魚ngư 。 且thả 既ký 成thành 鹹hàm 。 奚hề 能năng 知tri 淡đạm 。 淡đạm 既ký 不bất 知tri 。 云vân 何hà 名danh 味vị 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 味vị 本bổn 無vô 生sanh 。 何hà 有hữu 於ư 處xứ 耶da 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 味vị 舌thiệt 與dữ 嘗thường (# 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 舌thiệt 無vô 有hữu 味vị 性tánh 。 食thực 亦diệc 無vô 有hữu 嘗thường 性tánh 。 今kim 有hữu 味vị 可khả 嘗thường 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 味vị 此thử 性tánh 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 可khả 嘗thường 也dã 。

△# 五ngũ 觸xúc 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 至chí 能năng 為vi 在tại 手thủ 。 為vi 復phục 在tại 頭đầu 。

第đệ 五ngũ 辯biện 觸xúc 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 就tựu 身thân 而nhi 論luận 。 觸xúc 雖tuy 是thị 身thân 家gia 之chi 境cảnh 。 然nhiên 頭đầu 本bổn 無vô 觸xúc 。 手thủ 亦diệc 無vô 觸xúc 。 能năng 亦diệc 無vô 觸xúc 。 所sở 亦diệc 無vô 觸xúc 。 四tứ 處xứ 推thôi 之chi 。 各các 無vô 生sanh 性tánh 。 誰thùy 為vi 是thị 觸xúc 。 故cố 今kim 問vấn 曰viết 。 汝nhữ 常thường 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 而nhi 知tri 觸xúc 為vi 身thân 者giả 。 為vi 在tại 能năng 耶da 所sở 耶da 。 為vi 在tại 手thủ 乎hồ 頭đầu 乎hồ 。 破phá 見kiến 下hạ 文văn 。

若nhược 在tại 於ư 手thủ 。 頭đầu 則tắc 無vô 知tri 。 至chí )# 不bất 應ưng 虗hư 空không 。 與dữ 汝nhữ 成thành 觸xúc 。

若nhược 在tại 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 互hỗ 有hữu 互hỗ 無vô 。 此thử 之chi 觸xúc 性tánh 。 若nhược 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 觸xúc 則tắc 不bất 成thành 。 若nhược 各các 各các 有hữu 。 則tắc 成thành 二nhị 身thân 。

次thứ 破phá 一nhất 體thể 此thử 之chi 觸xúc 性tánh 。 若nhược 頭đầu 與dữ 手thủ 。 一nhất 觸xúc 所sở 生sanh 。 便tiện 是thị 一nhất 體thể 。 不bất 待đãi 相tương 摩ma 。

三tam 破phá 二nhị 體thể 。 此thử 之chi 觸xúc 性tánh 頭đầu 手thủ 皆giai 有hữu 觸xúc 當đương 分phần/phân 能năng 所sở 。 在tại 能năng 非phi 所sở 。 在tại 所sở 非phi 能năng 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 此thử 覺giác 觸xúc 之chi 性tánh 尚thượng 無vô 。 處xử 何hà 由do 生sanh 。 不bất 應ưng 虗hư 空không 為vì 汝nhữ 成thành 觸xúc 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 覺giác 觸xúc 與dữ 身thân 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 頭đầu 手thủ 無vô 觸xúc 性tánh 。 空không 亦diệc 無vô 觸xúc 性tánh 。 今kim 有hữu 覺giác 觸xúc 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 覺giác 此thử 觸xúc 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 知tri 觸xúc 也dã 。

△# 六lục 法pháp 塵trần 。

阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 意ý 中trung 。 所sở 緣duyên 善thiện 惡ác 。 至chí 為vi 當đương 離ly 心tâm 。 別biệt 有hữu 方phương 所sở 。

第đệ 六lục 辯biện 法pháp 塵trần 。 先tiên 舉cử 事sự 徵trưng 起khởi 。 善thiện 惡ác 無vô 記ký 等đẳng 法pháp 。 雖tuy 是thị 意ý 家gia 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 。 然nhiên 不bất 能năng 為vì 心tâm 之chi 處xứ 。 以dĩ 諸chư 法pháp 無vô 自tự 體thể 故cố 。 但đãn 緣duyên 自tự 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 。 自tự 心tâm 相tương/tướng 分phần/phân 。 亦diệc 是thị 無vô 實thật 體thể 故cố 。 猶do 如như 空không 中trung 花hoa 。 鏡kính 中trung 像tượng 。 究cứu 而nhi 觀quán 之chi 。 空không 亦diệc 不bất 曾tằng 生sanh 。 鏡kính 亦diệc 不bất 曾tằng 生sanh 。 諸chư 法pháp 等đẳng 相tương/tướng 。 實thật 無vô 有hữu 生sanh 。 故cố 今kim 問vấn 曰viết 。 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 為vi 復phục 即tức 心tâm 所sở 生sanh 耶da 。 為vi 當đương 離ly 心tâm 別biệt 有hữu 耶da 。 破phá 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 即tức 心tâm 者giả 。 法pháp 則tắc 非phi 塵trần 。 至chí 心tâm 非phi 所sở 緣duyên 。 處xử 從tùng 誰thùy 立lập 。

阿A 難Nan 下hạ 辯biện 無vô 生sanh 性tánh 。 初sơ 破phá 即tức 心tâm 者giả 。 即tức 心tâm 是thị 無vô 生sanh 故cố 。 何hà 也dã 。 以dĩ 心tâm 但đãn 緣duyên 假giả 法pháp 。 不bất 緣duyên 實thật 法pháp 故cố 。 實thật 法pháp 者giả 即tức 塵trần 也dã 。 如như 火hỏa 與dữ 風phong 。 風phong 則tắc 有hữu 寒hàn 性tánh 。 火hỏa 則tắc 有hữu 燒thiêu 性tánh 。 故cố 名danh 實thật 法pháp 也dã 。 假giả 法pháp 者giả 非phi 塵trần 也dã 。 如như 水thủy 與dữ 波ba 。 波ba 則tắc 是thị 異dị 相tướng 。 水thủy 則tắc 是thị 同đồng 相tương/tướng 。 故cố 名danh 假giả 法pháp 也dã 。 今kim 善thiện 惡ác 等đẳng 法pháp 。 即tức 心tâm 所sở 生sanh 者giả 。 即tức 心tâm 是thị 假giả 法pháp 。 非phi 塵trần 也dã 。 故cố 曰viết 。 非phi 心tâm 所sở 緣duyên 。 云vân 何hà 成thành 處xứ 。

次thứ 破phá 離ly 心tâm 者giả 。 離ly 心tâm 亦diệc 是thị 無vô 生sanh 故cố 。 何hà 也dã 。 心tâm 若nhược 離ly 心tâm 。 為vi 有hữu 知tri 乎hồ 。 為vi 非phi 知tri 乎hồ 。 若nhược 有hữu 知tri 者giả 。 知tri 則tắc 名danh 心tâm 。 還hoàn 是thị 自tự 體thể 。 自tự 體thể 是thị 無vô 生sanh 故cố 。 異dị 汝nhữ 非phi 塵trần 。 便tiện 同đồng 他tha 心tâm 。 他tha 心tâm 亦diệc 即tức 是thị 無vô 生sanh 故cố 。 不bất 然nhiên 即tức 汝nhữ 心tâm 外ngoại 。 更cánh 有hữu 心tâm 為vì 汝nhữ 知tri 者giả 。 亦diệc 即tức 是thị 無vô 生sanh 故cố 。

若nhược 非phi 知tri 者giả 。 此thử 非phi 知tri 心tâm 。 離ly 了liễu 諸chư 塵trần 事sự 業nghiệp 。 都đô 無vô 表biểu 示thị 。 既ký 無vô 表biểu 示thị 。 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 設thiết 使sử 除trừ 了liễu 人nhân 間gian 。 更cánh 有hữu 空không 外ngoại 。 非phi 所sở 緣duyên 處xứ 。 為vi 汝nhữ 心tâm 者giả 。 亦diệc 即tức 是thị 無vô 生sanh 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 意ý 實thật 無vô 生sanh 。 處xử 從tùng 誰thùy 立lập 耶da 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 法pháp 則tắc 與dữ 心tâm 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 成thành 法pháp 義nghĩa 。 心tâm 意ý 俱câu 無vô 有hữu 生sanh 。 法pháp 處xứ 亦diệc 無vô 有hữu 生sanh 。 今kim 有hữu 意ý 為vi 法pháp 塵trần 者giả 。 乃nãi 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 此thử 意ý 。 即tức 心tâm 即tức 法pháp 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 可khả 意ý 為vi 法pháp 也dã 。

△# 四tứ 辯biện 十thập 八bát 界giới 。

復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

復phục 次thứ 下hạ 總tổng 標tiêu 所sở 言ngôn 界giới 者giả 。 界giới 是thị 界giới 限hạn 。 如như 耳nhĩ 司ty 聞văn 。 目mục 司ty 見kiến 。 不bất 相tương 踰du 越việt 故cố 。 以dĩ 根căn 六lục 。 塵trần 六lục 。 加gia 今kim 六lục 識thức 。 成thành 十thập 八bát 界giới 。 問vấn 。 識thức 何hà 以dĩ 為vi 界giới 耶da 。 曰viết 猶do 如như 赤xích 子tử 。 語ngữ 不bất 明minh 了liễu 。 見kiến 物vật 祇kỳ 是thị 哆đa 哆đa 啝# 啝# 而nhi 已dĩ 。 此thử 純thuần 是thị 心tâm 之chi 用dụng 也dã 。 迨đãi 長trường/trưởng 學học 齊tề 言ngôn 楚sở 語ngữ 。 見kiến 物vật 就tựu 知tri 青thanh 黃hoàng 長trường 短đoản 美mỹ 惡ác 。 見kiến 人nhân 則tắc 知tri 張trương 三tam 李# 四tứ 。 此thử 純thuần 是thị 識thức 之chi 用dụng 也dã 。 比tỉ 向hướng 赤xích 子tử 哆đa 哆đa 啝# 啝# 時thời 。 則tắc 有hữu 間gian 矣hĩ 。 故cố 曰viết 界giới 者giả 。 限hạn 也dã 。 以dĩ 界giới 限hạn 其kỳ 心tâm 。 與dữ 根căn 境cảnh 為vi 一nhất 耳nhĩ 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 此thử 之chi 識thức 心tâm 。 元nguyên 是thị 自tự 己kỷ 。 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 更cánh 非phi 他tha 物vật 。 故cố 曰viết 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

△# 一nhất 眼nhãn 識thức 。

阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 色sắc 所sở 生sanh 。 以dĩ 色sắc 為vi 界giới 。

第đệ 一nhất 辯biện 眼nhãn 識thức 者giả 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 佛Phật 比tỉ 為vi 凡phàm 夫phu 執chấp 有hữu 。 故cố 於ư 小Tiểu 乘Thừa 部bộ 中trung 。 方phương 便tiện 說thuyết 有hữu 因nhân 緣duyên 生sanh 。 是thị 汝nhữ 所sở 明minh 也dã 。 今kim 乃nãi 直trực 示thị 一nhất 心tâm 。 豈khởi 可khả 更cánh 執chấp 為vi 有hữu 耶da 。 何hà 者giả 。 眼nhãn 中trung 無vô 色sắc 識thức 。 色sắc 中trung 無vô 眼nhãn 識thức 。 若nhược 以dĩ 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 者giả 。 此thử 識thức 既ký 因nhân 眼nhãn 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 眼nhãn 為vi 界giới 。 因nhân 色sắc 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 色sắc 為vi 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 眼nhãn 與dữ 色sắc 。 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 至chí 體thể 性tánh 雜tạp 亂loạn 。 云vân 何hà 成thành 界giới 。

中trung 觀quán 論luận 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 是thị 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。 初sơ 從tùng 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 謂vị 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 者giả 。 無vô 藉tạ 於ư 色sắc 空không 矣hĩ 。 無vô 色sắc 空không 無vô 可khả 分phân 別biệt 。 識thức 將tương 何hà 用dụng 。 又hựu 非phi 青thanh 黃hoàng 。 無vô 所sở 表biểu 示thị 。 界giới 從tùng 何hà 立lập 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 識thức 不bất 從tùng 自tự 生sanh 明minh 矣hĩ 。

次thứ 若nhược 因nhân 色sắc 生sanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 謂vị 若nhược 因nhân 色sắc 生sanh 。 者giả 若nhược 色sắc 生sanh 時thời 。 許hứa 汝nhữ 有hữu 識thức 。 若nhược 色sắc 滅diệt 時thời 。 識thức 則tắc 隨tùy 滅diệt 。 云vân 何hà 知tri 空không 。 又hựu 色sắc 變biến 時thời 許hứa 識thức 不bất 遷thiên 。 界giới 從tùng 何hà 立lập 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 識thức 不bất 從tùng 他tha 生sanh 明minh 矣hĩ 。

三tam 從tùng 變biến 則tắc 變biến 。 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 若nhược 從tùng 變biến 。 界giới 相tướng 自tự 無vô 。 若nhược 不bất 變biến 。 識thức 性tánh 常thường 一nhất 。 一nhất 於ư 色sắc 應ưng 不bất 識thức 空không 。 一nhất 於ư 空không 應ưng 是thị 無vô 識thức 。 色sắc 空không 二nhị 無vô 。 識thức 自tự 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 生sanh 識thức 。 決quyết 無vô 此thử 理lý 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 識thức 不bất 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 明minh 矣hĩ 。

四tứ 從tùng 若nhược 兼kiêm 二nhị 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 。 若nhược 兼kiêm 眼nhãn 色sắc 。 合hợp 則tắc 無vô 中trung 則tắc 不bất 生sanh 識thức 。 離ly 則tắc 兩lưỡng 合hợp 。 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 謂vị 一nhất 半bán 合hợp 眼nhãn 則tắc 有hữu 知tri 。 一nhất 半bán 合hợp 色sắc 則tắc 無vô 知tri 。 如như 是thị 有hữu 知tri 與dữ 無vô 知tri 。 體thể 性tánh 雜tạp 亂loạn 。 云vân 何hà 成thành 界giới 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 識thức 不bất 從tùng 共cộng 生sanh 明minh 矣hĩ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 據cứ 理lý 而nhi 言ngôn 。 眼nhãn 不bất 生sanh 識thức 。 色sắc 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 識thức 而nhi 汝nhữ 執chấp 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 眼nhãn 識thức 者giả 。 豈khởi 非phi 是thị 虗hư 妄vọng 乎hồ 。 不bất 知tri 夫phu 即tức 眼nhãn 即tức 色sắc 即tức 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 識thức 得đắc 也dã 。

△# 二nhị 耳nhĩ 識thức 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 聲thanh 所sở 生sanh 。 以dĩ 聲thanh 為vi 界giới 。

第đệ 二nhị 辯biện 耳nhĩ 識thức 者giả 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 小Tiểu 乘Thừa 計kế 耳nhĩ 識thức 。 從tùng 緣duyên 生sanh 者giả 。 殊thù 不bất 然nhiên 耳nhĩ 本bổn 不bất 生sanh 聲thanh 識thức 。 聲thanh 亦diệc 不bất 生sanh 耳nhĩ 識thức 。 若nhược 以dĩ 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 耳nhĩ 識thức 者giả 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 耳nhĩ 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 耳nhĩ 為vi 界giới 。 因nhân 聲thanh 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 聲thanh 為vi 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 聲thanh 與dữ 耳nhĩ 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 。 至chí 則tắc 內nội 外ngoại 相tướng 。 復phục 從tùng 何hà 成thành 。

初sơ 從tùng 若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 眼nhãn 耳nhĩ 皆giai 以dĩ 離ly 中trung 取thủ 境cảnh 。 故cố 以dĩ 動động 靜tĩnh 為vi 詰cật 。 今kim 若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 。 不bất 由do 動động 靜tĩnh 。 動động 靜tĩnh 不bất 由do 。 必tất 無vô 所sở 知tri 。 識thức 何hà 形hình 貌mạo 。 若nhược 取thủ 耳nhĩ 聞văn 。 無vô 動động 靜tĩnh 故cố 。 既ký 無vô 動động 靜tĩnh 。 聞văn 無vô 所sở 成thành 。 界giới 何hà 以dĩ 立lập 。 葢# 耳nhĩ 形hình 雜tạp 色sắc 屬thuộc 浮phù 塵trần 。 觸xúc 聲thanh 屬thuộc 法pháp 塵trần 。 取thủ 此thử 為vi 識thức 。 則tắc 界giới 難nạn/nan 定định 矣hĩ 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 耳nhĩ 識thức 不bất 從tùng 自tự 生sanh 明minh 矣hĩ 。

次thứ 從tùng 若nhược 生sanh 於ư 聲thanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 識thức 因nhân 聲thanh 有hữu 。 不bất 關quan 聞văn 根căn 。 聞văn 根căn 若nhược 無vô 。 聲thanh 相tương/tướng 何hà 在tại 。 又hựu 許hứa 聲thanh 生sanh 因nhân 聞văn 有hữu 相tương/tướng 。 聞văn 應ưng 聞văn 識thức 。 誰thùy 辯biện 聲thanh 。 體thể 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 耳nhĩ 識thức 不bất 從tùng 他tha 生sanh 明minh 矣hĩ 。

三tam 從tùng 不bất 聞văn 非phi 界giới 。 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 不bất 聞văn 則tắc 無vô 能năng 聞văn 根căn 矣hĩ 。 非phi 界giới 則tắc 無vô 所sở 聞văn 相tương/tướng 矣hĩ 。 所sở 聞văn 既ký 無vô 。 何hà 有hữu 於ư 識thức 。 能năng 聞văn 不bất 有hữu 。 誰thùy 當đương 聲thanh 相tương/tướng 。 且thả 識thức 有hữu 聞văn 。 還hoàn 同đồng 於ư 聲thanh 。 何hà 成thành 界giới 義nghĩa 耶da 。 設thiết 聞văn 無vô 知tri 。 終chung 為vi 草thảo 木mộc 。 何hà 稱xưng 聞văn 識thức 乎hồ 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 耳nhĩ 識thức 不bất 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 明minh 矣hĩ 。

四tứ 從tùng 不bất 應ưng 聲Thanh 聞Văn 。 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 根căn 境cảnh 尚thượng 不bất 許hứa 有hữu 識thức 。 襍tập 成thành 中trung 界giới 。 豈khởi 是thị 有hữu 耶da 。 中trung 位vị 既ký 無vô 。 內nội 外ngoại 何hà 成thành 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 耳nhĩ 識thức 不bất 從tùng 共cộng 生sanh 明minh 矣hĩ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 據cứ 理lý 而nhi 論luận 。 耳nhĩ 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 聲thanh 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 識thức 。 而nhi 汝nhữ 執chấp 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 生sanh 耳nhĩ 識thức 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 夫phu 即tức 耳nhĩ 即tức 聲thanh 即tức 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 得đắc 聞văn 也dã 。

△# 三tam 鼻tị 識thức 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 香hương 所sở 生sanh 。 以dĩ 香hương 為vi 界giới 。

第đệ 三tam 辯biện 鼻tị 識thức 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 向hướng 執chấp 緣duyên 生sanh 為vi 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 不bất 然nhiên 。 鼻tị 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 香hương 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 而nhi 汝nhữ 所sở 執chấp 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 鼻tị 識thức 者giả 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 鼻tị 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 鼻tị 為vi 界giới 。 因nhân 香hương 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 香hương 為vi 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 香hương 與dữ 鼻tị 。 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 鼻tị 生sanh 。 至chí 彼bỉ 諸chư 聞văn 性tánh 。 畢tất 竟cánh 虗hư 妄vọng 。

初sơ 從tùng 若nhược 因nhân 鼻tị 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 肉nhục 形hình 是thị 浮phù 塵trần 根căn 。 齅khứu 知tri 是thị 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 若nhược 取thủ 肉nhục 形hình 。 屬thuộc 於ư 身thân 攝nhiếp 。 即tức 是thị 觸xúc 知tri 。 不bất 名danh 鼻tị 知tri 。 若nhược 取thủ 齅khứu 知tri 。 齅khứu 肉nhục 為vi 知tri 。 還hoàn 同đồng 身thân 攝nhiếp 。 齅khứu 空không 為vi 知tri 。 肉nhục 應ưng 無vô 覺giác 。 即tức 香hương 為vi 知tri 。 何hà 預dự 汝nhữ 事sự 。 又hựu 臭xú 則tắc 非phi 香hương 。 香hương 應ưng 非phi 臭xú 。 香hương 臭xú 俱câu 聞văn 。 應ưng 有hữu 兩lưỡng 鼻tị 。 香hương 臭xú 一nhất 體thể 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 鼻tị 識thức 不bất 從tùng 自tự 生sanh 明minh 矣hĩ 。

次thứ 從tùng 若nhược 因nhân 香hương 生sanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 若nhược 因nhân 香hương 生sanh 。 理lý 則tắc 不bất 然nhiên 。 如như 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 不bất 能năng 觀quán 眼nhãn 。 識thức 因nhân 香hương 有hữu 。 應ưng 不bất 知tri 香hương 。 若nhược 說thuyết 有hữu 知tri 。 定định 屬thuộc 於ư 能năng 。 非phi 香hương 所sở 生sanh 矣hĩ 。 若nhược 不bất 知tri 香hương 。 尚thượng 無vô 界giới 義nghĩa 。 何hà 有hữu 於ư 識thức 也dã 。 由do 是thị 而nhi 知tri 。 鼻tị 識thức 不bất 從tùng 他tha 生sanh 明minh 矣hĩ 。

三tam 從tùng 香hương 非phi 知tri 有hữu 。 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 香hương 不bất 因nhân 根căn 。 不bất 成thành 香hương 界giới 。 識thức 不bất 知tri 香hương 。 那na 稱xưng 鼻tị 識thức 。 故cố 知tri 鼻tị 識thức 不bất 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 明minh 矣hĩ 。

四tứ 從tùng 既ký 無vô 中trung 間gian 。 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 。 既ký 無vô 中trung 間gian 。 便tiện 是thị 無vô 識thức 。 內nội 外ngoại 不bất 成thành 。 便tiện 非phi 根căn 境cảnh 。 故cố 知tri 鼻tị 識thức 不bất 從tùng 。 共cộng 生sanh 明minh 矣hĩ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 鼻tị 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 香hương 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 識thức 。 而nhi 汝nhữ 執chấp 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 鼻tị 識thức 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 夫phu 即tức 鼻tị 即tức 香hương 即tức 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 齅khứu 得đắc 也dã 。

△# 四tứ 舌thiệt 識thức 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 味vị 所sở 生sanh 。 以dĩ 味vị 為vi 界giới 。

第đệ 四tứ 辯biện 舌thiệt 識thức 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 小Tiểu 乘Thừa 所sở 執chấp 緣duyên 生sanh 為vi 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 不bất 然nhiên 。 舌thiệt 本bổn 無vô 味vị 識thức 。 味vị 亦diệc 無vô 舌thiệt 識thức 而nhi 執chấp 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 舌thiệt 識thức 者giả 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 舌thiệt 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 舌thiệt 為vi 界giới 。 因nhân 味vị 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 味vị 為vi 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 舌thiệt 與dữ 。 味vị 。 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 至chí 元nguyên 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 界giới 生sanh 。

初sơ 從tùng 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 有hữu 甘cam 蔗giá 等đẳng 五ngũ 味vị 方phương 顯hiển 舌thiệt 識thức 。 今kim 說thuyết 若nhược 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 味vị 合hợp 自tự 出xuất 。 試thí 嘗thường 其kỳ 舌thiệt 。 為vi 苦khổ 為vi 甜điềm 。 舌thiệt 性tánh 既ký 苦khổ 。 不bất 能năng 自tự 嘗thường 。 孰thục 為vi 知tri 覺giác 。 而nhi 稱xưng 舌thiệt 識thức 。 舌thiệt 性tánh 非phi 苦khổ 。 淡đạm 性tánh 常thường 一nhất 。 味vị 自tự 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 為vi 界giới 。 由do 是thị 而nhi 論luận 。 舌thiệt 識thức 不bất 從tùng 自tự 生sanh 明minh 矣hĩ 。

次thứ 從tùng 若nhược 因nhân 味vị 生sanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 若nhược 因nhân 味vị 生sanh 。 味vị 自tự 為vi 味vị 。 云vân 何hà 為vi 識thức 。 而nhi 稱xưng 知tri 識thức 。 又hựu 識thức 性tánh 若nhược 一nhất 。 不bất 能năng 通thông 變biến 異dị 之chi 相tướng 。 識thức 界giới 若nhược 無vô 。 焉yên 能năng 辨biện 鹽diêm 酸toan 之chi 味vị 。 即tức 此thử 而nhi 論luận 。 舌thiệt 識thức 不bất 從tùng 他tha 生sanh 明minh 矣hĩ 。 三tam 從tùng 不bất 應ưng 虗hư 空không 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。

四tứ 從tùng 若nhược 味vị 和hòa 合hợp 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 。 如như 文văn 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 以dĩ 此thử 而nhi 言ngôn 。 舌thiệt 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 味vị 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 都đô 無vô 有hữu 識thức 。 而nhi 汝nhữ 執chấp 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 舌thiệt 識thức 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 即tức 舌thiệt 即tức 味vị 即tức 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 嘗thường 得đắc 也dã 。

△# 五ngũ 身thân 識thức 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 觸xúc 所sở 生sanh 。 以dĩ 觸xúc 為vi 界giới 。

第đệ 五ngũ 破phá 身thân 識thức 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 向hướng 所sở 明minh 緣duyên 生sanh 為vi 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 不bất 然nhiên 。 身thân 本bổn 無vô 生sanh 。 觸xúc 亦diệc 非phi 有hữu 。 而nhi 執chấp 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 身thân 識thức 者giả 。 為vi 復phục 因nhân 身thân 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 身thân 為vi 界giới 。 因nhân 觸xúc 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 觸xúc 為vi 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 身thân 與dữ 觸xúc 。 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 身thân 生sanh 。 至chí 則tắc 汝nhữ 識thức 生sanh 。 從tùng 誰thùy 立lập 界giới 。

若nhược 因nhân 身thân 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 以dĩ 離ly 合hợp 二nhị 緣duyên 。 為vi 身thân 識thức 之chi 境cảnh 。 境cảnh 若nhược 無vô 有hữu 。 身thân 何hà 所sở 識thức 。 故cố 知tri 不bất 從tùng 自tự 生sanh 矣hĩ 。

次thứ 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 必tất 無vô 汝nhữ 身thân 。 汝nhữ 身thân 既ký 無vô 。 誰thùy 辯biện 合hợp 離ly 。 故cố 知tri 不bất 從tùng 他tha 生sanh 矣hĩ 。

從tùng 阿A 難Nan 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 下hạ 重trọng/trùng 辯biện 無vô 生sanh 。 根căn 境cảnh 俱câu 即tức 。 不bất 成thành 識thức 義nghĩa 。 根căn 境cảnh 俱câu 非phi 。 不bất 成thành 界giới 義nghĩa 。 身thân 觸xúc 既ký 非phi 。 的đích 是thị 無vô 生sanh 爾nhĩ 。

三tam 從tùng 合hợp 身thân 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 合hợp 身thân 即tức 為vi 。 身thân 自tự 體thể 性tánh 。 便tiện 是thị 無vô 觸xúc 。 離ly 身thân 即tức 是thị 。 虗hư 空không 等đẳng 相tương/tướng 。 便tiện 是thị 無vô 身thân 。 無vô 識thức 無vô 身thân 。 乃nãi 是thị 無vô 因nhân 生sanh 耶da 。 必tất 不bất 然nhiên 者giả 。

四tứ 從tùng 內nội 外ngoại 不bất 成thành 。 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 。 根căn 境cảnh 俱câu 非phi 。 中trung 云vân 何hà 立lập 。 中trung 既ký 無vô 有hữu 。 內nội 外ngoại 安an 生sanh 。 故cố 知tri 不bất 從tùng 共cộng 生sanh 矣hĩ 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 即tức 此thử 而nhi 論luận 。 身thân 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 觸xúc 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 識thức 。 而nhi 汝nhữ 執chấp 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 身thân 識thức 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 即tức 身thân 即tức 觸xúc 即tức 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 觸xúc 得đắc 矣hĩ 。

△# 六lục 意ý 識thức 。

阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 至chí 因nhân 法pháp 所sở 生sanh 。 以dĩ 法pháp 為vì 界giới 。

第đệ 六lục 辯biện 意ý 識thức 。 先tiên 牒điệp 計kế 徵trưng 起khởi 。 小Tiểu 乘Thừa 一nhất 往vãng 執chấp 緣duyên 生sanh 為vi 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 不bất 然nhiên 。 意ý 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 而nhi 汝nhữ 所sở 執chấp 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 意ý 識thức 者giả 。 為vi 復phục 因nhân 意ý 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 意ý 為vì 界giới 。 因nhân 法pháp 所sở 生sanh 。 即tức 以dĩ 法pháp 為vì 界giới 。 今kim 問vấn 此thử 意ý 與dữ 法pháp 。 何hà 界giới 所sở 生sanh 其kỳ 識thức 耶da 。

阿A 難Nan 若nhược 因nhân 意ý 生sanh 。 至chí 相tướng 狀trạng 不bất 有hữu 。 界giới 云vân 何hà 生sanh 。

若nhược 因nhân 意ý 生sanh 。 下hạ 破phá 自tự 生sanh 。 意ý 實thật 無vô 有hữu 生sanh 。 即tức 有hữu 所sở 思tư 。 還hoàn 屬thuộc 前tiền 緣duyên 等đẳng 法pháp 。 意ý 則tắc 無vô 形hình 。 識thức 將tương 何hà 用dụng 。 又hựu 識thức 心tâm 即tức 第đệ 八bát 。 思tư 量lượng 即tức 第đệ 七thất 。 了liễu 別biệt 即tức 第đệ 六lục 。 此thử 六lục 七thất 八bát 識thức 。 若nhược 同đồng 意ý 即tức 意ý 。 元nguyên 是thị 一nhất 體thể 。 云vân 何hà 所sở 生sanh 。 若nhược 異dị 意ý 不bất 同đồng 。 元nguyên 無vô 所sở 識thức 。 云vân 何hà 意ý 生sanh 。 故cố 執chấp 識thức 從tùng 自tự 生sanh 非phi 也dã 。 若nhược 因nhân 法pháp 生sanh 。 下hạ 破phá 他tha 生sanh 。 五ngũ 塵trần 實thật 法pháp 。 即tức 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 是thị 。 五ngũ 塵trần 假giả 法pháp 。 即tức 色sắc 空không 動động 。 靜tĩnh 等đẳng 是thị 。 今kim 若nhược 因nhân 法pháp 生sanh 。 法pháp 是thị 何hà 法pháp 耶da 。 若nhược 執chấp 聲thanh 色sắc 等đẳng 。 此thử 屬thuộc 五ngũ 根căn 。 若nhược 執chấp 色sắc 空không 等đẳng 。 此thử 屬thuộc 意ý 緣duyên 。 法pháp 尚thượng 無vô 有hữu 。 界giới 云vân 何hà 立lập 。 故cố 執chấp 識thức 從tùng 他tha 生sanh 非phi 也dã 。

若nhược 離ly 色sắc 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 若nhược 越việt 過quá 色sắc 空không 動động 靜tĩnh 通thông 塞tắc 。 合hợp 離ly 生sanh 滅diệt 。 等đẳng 相tương/tướng 則tắc 是thị 無vô 因nhân 。 無vô 因nhân 無vô 得đắc 。 識thức 何hà 能năng 生sanh 。 故cố 執chấp 識thức 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 非phi 也dã 。

生sanh 則tắc 色sắc 空không 下hạ 破phá 共cộng 生sanh 。 生sanh 則tắc 色sắc 空không 諸chư 法pháp 等đẳng 生sanh 。 滅diệt 則tắc 色sắc 空không 諸chư 法pháp 等đẳng 滅diệt 。 生sanh 滅diệt 全toàn 是thị 法pháp 塵trần 影ảnh 子tử 。 無vô 有hữu 體thể 性tánh 。 所sở 因nhân 既ký 無vô 。 豈khởi 有hữu 共cộng 生sanh 之chi 識thức 。 即tức 許hứa 有hữu 識thức 。 作tác 何hà 形hình 狀trạng 。 二nhị 且thả 不bất 有hữu 。 界giới 云vân 何hà 生sanh 。 故cố 執chấp 識thức 從tùng 共cộng 生sanh 非phi 也dã 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 至chí 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

是thị 故cố 下hạ 結kết 示thị 無vô 生sanh 。 據cứ 實thật 而nhi 言ngôn 。 意ý 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 法pháp 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 界giới 亦diệc 不bất 生sanh 識thức 。 三tam 處xứ 推thôi 之chi 。 都đô 無vô 有hữu 識thức 。 而nhi 汝nhữ 執chấp 意ý 法pháp 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 意ý 識thức 者giả 。 即tức 是thị 虗hư 妄vọng 。 不bất 知tri 即tức 意ý 與dữ 法pháp 與dữ 識thức 。 元nguyên 是thị 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 可khả 意ý 得đắc 也dã 。

△# 五ngũ 辯biện 七thất 大đại 四tứ 。

所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 乃nãi 是thị 無vô 待đãi 之chi 名danh 。 又hựu 是thị 常thường 徧biến 之chi 義nghĩa 。 此thử 七thất 大đại 性tánh 。 一nhất 一nhất 常thường 徧biến 。 一nhất 一nhất 無vô 待đãi 。 故cố 為vi 大đại 也dã 。 又hựu 盡tận 十thập 方phương 窮cùng 萬vạn 法pháp 。 不bất 出xuất 此thử 七thất 性tánh 。 故cố 為vi 大đại 也dã 前tiền 五ngũ 是thị 無vô 情tình 。 後hậu 二nhị 是thị 有hữu 情tình 。 有hữu 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 總tổng 一nhất 空không 性tánh 融dung 攝nhiếp 。 故cố 稱xưng 常thường 徧biến 。 地địa 非phi 是thị 水thủy 。 火hỏa 不bất 是thị 風phong 。 各các 不bất 相tương 借tá 。 故cố 稱xưng 無vô 待đãi 。 然nhiên 此thử 七thất 性tánh 。 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 。 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 。 慶khánh 喜hỷ 未vị 悟ngộ 。 宛uyển 成thành 七thất 大đại 。 所sở 謂vị 不bất 有hữu 而nhi 有hữu 也dã 。 及cập 其kỳ 既ký 悟ngộ 。 當đương 體thể 即tức 真chân 。 所sở 謂vị 有hữu 而nhi 不bất 有hữu 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 若nhược 悟ngộ 自tự 己kỷ 。 不bất 悟ngộ 目mục 前tiền 。 只chỉ 成thành 斷đoạn 空không 。 若nhược 會hội 目mục 前tiền 。 不bất 會hội 自tự 己kỷ 。 終chung 成thành 數số 寶bảo 。 是thị 故cố 前tiền 面diện 辯biện 陰ấm 入nhập 界giới 處xứ 。 一nhất 一nhất 無vô 性tánh 。 總tổng 是thị 藏tạng 性tánh 。 今kim 來lai 辯biện 七thất 大đại 性tánh 。 亦diệc 都đô 無vô 實thật 性tánh 。 乃nãi 是thị 法pháp 性tánh 。 如như 此thử 通thông 徹triệt 。 方phương 盡tận 法pháp 源nguyên 也dã 。

△# 一nhất 直trực 陳trần 二nhị 難nạn/nan 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 至chí 中Trung 道Đạo 了liễu 義nghĩa 。 無vô 戲hí 論luận 法pháp 。

佛Phật 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 於ư 小Tiểu 乘Thừa 部bộ 中trung 。 說thuyết 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 葢# 隨tùy 他tha 意ý 語ngữ 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 阿A 難Nan 不bất 曉hiểu 。 遂toại 躡niếp 此thử 而nhi 難nạn/nan 。 謂vị 現hiện 今kim 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 變biến 化hóa 。 皆giai 因nhân 四tứ 大đại 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 和hòa 合hợp 豈khởi 非phi 因nhân 緣duyên 乎hồ 。 不bất 然nhiên 。 若nhược 諸chư 法pháp 不bất 藉tạ 緣duyên 生sanh 。 寧ninh 非phi 自tự 然nhiên 乎hồ 。 今kim 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 二nhị 俱câu 排bài 擯bấn 。 則tắc 斯tư 義nghĩa 安an 所sở 歸quy 耶da 。 此thử 非phi 阿A 難Nan 不bất 知tri 而nhi 興hưng 是thị 難nạn/nan 。 大đại 意ý 不bất 過quá 與dữ 後hậu 人nhân 申thân 此thử 問vấn 頭đầu 作tác 七thất 大đại 性tánh 之chi 總tổng 題đề 爾nhĩ 。

△# 二nhị 標tiêu 正chánh 斥xích 迷mê 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 告cáo 阿A 難Nan 言ngôn 。 至chí 阿A 難Nan 默mặc 然nhiên 。 承thừa 佛Phật 聖Thánh 旨chỉ 。

阿A 難Nan 為vi 佛Phật 侍thị 者giả 。 二nhị 十thập 五ngũ 年niên 矣hĩ 。 內nội 外ngoại 之chi 學học 俱câu 貫quán 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 皆giai 通thông 。 諸chư 弟đệ 子tử 中trung 稱xưng 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 喻dụ 之chi 說thuyết 藥dược 人nhân 。 而nhi 今kim 厭yếm 離ly 聲Thanh 聞Văn 。 發phát 心tâm 勤cần 求cầu 大Đại 道Đạo 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 示thị 之chi 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 即tức 大Đại 乘Thừa 無vô 生sanh 之chi 理lý 。 喻dụ 之chi 真chân 藥dược 。 奈nại 何hà 小Tiểu 乘Thừa 習tập 氣khí 煩phiền 惑hoặc 病bệnh 深thâm 。 真chân 藥dược 現hiện 前tiền 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 真chân 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả 。 問vấn 。 阿A 難Nan 既ký 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 義nghĩa 。 何hà 以dĩ 不bất 能năng 。 副phó 今kim 說thuyết 耶da 。 曰viết 譬thí 如như 小tiểu 兒nhi 食thực 酥tô 。 不bất 消tiêu 復phục 食thực 。 三tam 乘thừa 人nhân 俱câu 名danh 食thực 不bất 消tiêu 。 又hựu 如như 因nhân 病bệnh 服phục 藥dược 。 服phục 之chi 不bất 時thời 。 殺sát 人nhân 必tất 甚thậm 。 小Tiểu 乘Thừa 雖tuy 食thực 大Đại 乘Thừa 酥tô 。 奈nại 何hà 執chấp 名danh 泥nê 相tương/tướng 。 故cố 服phục 之chi 不bất 消tiêu 。 而nhi 至chí 死tử 者giả 多đa 矣hĩ 。 非phi 藥dược 之chi 過quá 也dã 。 阿A 難Nan 從tùng 阿a 含hàm 小tiểu 教giáo 。 至chí 於ư 方Phương 等Đẳng 般Bát 若Nhã 歷lịch 會hội 豈khởi 不bất 久cửu 耶da 。 猶do 執chấp 世thế 間gian 妄vọng 想tưởng 因nhân 緣duyên 。 而nhi 自tự 纏triền 繞nhiễu 。 雖tuy 投đầu 今kim 說thuyết 。 不bất 能năng 分phân 別biệt 。 是thị 非phi 服phục 大Đại 乘Thừa 藥dược 之chi 過quá 乎hồ 。 問vấn 。 阿A 難Nan 遇ngộ 佛Phật 而nhi 猶do 若nhược 是thị 。 在tại 今kim 學học 者giả 如như 何hà 可khả 耶da 。 曰viết 否phủ/bĩ 。 非phi 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 阿A 難Nan 實thật 是thị 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 等đẳng 同đồng 如Như 來Lai 。 其kỳ 示thị 疑nghi 現hiện 小tiểu 者giả 。 正chánh 為vì 我ngã 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 今kim 日nhật 有hữu 如như 此thử 病bệnh 。 故cố 懸huyền 設thiết 方phương 法pháp 。 以dĩ 瘳sưu 眾chúng 生sanh 之chi 執chấp 耳nhĩ 。 豈khởi 真chân 然nhiên 也dã 哉tai 。

△# 三tam 雙song 釋thích 二nhị 非phi 。

阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 四tứ 大đại 和hòa 合hợp 。 至chí )# 如như 水thủy 成thành 氷băng 氷băng 還hoàn 成thành 水thủy 。

此thử 正chánh 說thuyết 也dã 。 非phi 和hòa 合hợp 破phá 自tự 然nhiên 。 和hòa 合hợp 破phá 因nhân 緣duyên 。 謂vị 四tứ 大đại 。 性tánh 若nhược 非phi 和hòa 合hợp 者giả 。 則tắc 地địa 在tại 一nhất 邊biên 。 水thủy 在tại 一nhất 邊biên 。 火hỏa 在tại 一nhất 邊biên 。 風phong 在tại 一nhất 邊biên 。 人nhân 之chi 性tánh 亦diệc 在tại 一nhất 邊biên 。 猶do 如như 虗hư 空không 。 不bất 和hòa 諸chư 色sắc 。 彼bỉ 彼bỉ 不bất 相tương 和hòa 。 彼bỉ 彼bỉ 不bất 相tương 合hợp 。 皆giai 即tức 是thị 常thường 恆hằng 不bất 變biến 。 若nhược 如như 此thử 。 天thiên 下hạ 不bất 成thành 道Đạo 理lý 矣hĩ 。 四tứ 大đại 性tánh 若nhược 和hòa 合hợp 者giả 。 同đồng 於ư 變biến 化hóa 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 相tương 續tục 相tương/tướng 成thành 。 生sanh 則tắc 同đồng 生sanh 。 滅diệt 則tắc 同đồng 滅diệt 。 人nhân 之chi 性tánh 亦diệc 隨tùy 其kỳ 生sanh 滅diệt 。 猶do 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。 和hòa 合hợp 妄vọng 滅diệt 。 若nhược 如như 是thị 。 天thiên 下hạ 亦diệc 不bất 成thành 道Đạo 理lý 矣hĩ 。

阿A 難Nan 下hạ 別biệt 標tiêu 正chánh 喻dụ 。 喻dụ 如như 水thủy 成thành 氷băng 。 氷băng 還hoàn 成thành 水thủy 。 即tức 如như 水thủy 成thành 氷băng 。 還hoàn 有hữu 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 道Đạo 理lý 否phủ/bĩ 。 又hựu 如như 氷băng 成thành 水thủy 。 還hoàn 有hữu 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 道Đạo 理lý 否phủ/bĩ 。 此thử 中trung 大đại 性tánh 亦diệc 然nhiên 。 執chấp 則tắc 成thành 妄vọng 。 不bất 執chấp 體thể 元nguyên 是thị 真chân 。 那na 有hữu 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 及cập 與dữ 和hòa 合hợp 非phi 和hòa 合hợp 可khả 說thuyết 耶da 。

△# 四tứ 別biệt 釋thích 七thất 大đại 七thất 。

一nhất 地địa 大đại 。

汝nhữ 觀quán 地địa 性tánh 。 麤thô 為vi 大đại 地địa (# 至chí )# 更cánh 析tích 鄰lân 虗hư 。 即tức 實thật 空không 性tánh 。

第đệ 一nhất 辯biện 地địa 大đại 者giả 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 以dĩ 地địa 大đại 而nhi 言ngôn 。 麤thô 且thả 勿vật 論luận 。 塵trần 之chi 細tế 者giả 曰viết 微vi 。 揀giản 其kỳ 至chí 細tế 者giả 曰viết 鄰lân 虗hư 。 析tích 鄰lân 虗hư 塵trần 作tác 七thất 分phần 。 可khả 為vi 微vi 之chi 眇miễu 忽hốt 矣hĩ 。 而nhi 猶do 有hữu 微vi 色sắc 。 故cố 名danh 色sắc 邊biên 際tế 相tướng 。 若nhược 更cánh 析tích 之chi 。 即tức 實thật 空không 性tánh 。 以dĩ 是thị 論luận 之chi 。 微vi 塵trần 可khả 析tích 為vi 空không 。 而nhi 地địa 大đại 則tắc 為vi 微vi 塵trần 積tích 矣hĩ 。 理lý 或hoặc 不bất 然nhiên 。 辨biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 此thử 鄰lân 虗hư 析tích 成thành 虗hư 空không (# 至chí 色sắc 猶do 可khả 析tích 。 空không 云vân 和hòa 合hợp 。

從tùng 阿A 難Nan 下hạ 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 。 葢# 謂vị 色sắc 本bổn 無vô 性tánh 。 空không 豈khởi 有hữu 為vi 。 今kim 阿A 難Nan 所sở 執chấp 。 由do 和hòa 合hợp 故cố 。 出xuất 生sanh 變biến 化hóa 相tương/tướng 。 若nhược 爾nhĩ 。 虗hư 空không 是thị 造tạo 作tác 。 地địa 大đại 出xuất 於ư 性tánh 為vi 。 故cố 牒điệp 其kỳ 計kế 而nhi 破phá 之chi 。 汝nhữ 且thả 觀quán 此thử 。 下hạ 破phá 合hợp 空không 成thành 色sắc 。 謂vị 若nhược 許hứa 析tích 微vi 成thành 空không 。 自tự 應ưng 合hợp 空không 成thành 色sắc 。 今kim 問vấn 用dụng 幾kỷ 虗hư 空không 和hòa 合hợp 成thành 色sắc 耶da 。

又hựu 鄰lân 虗hư 塵trần 下hạ 破phá 合hợp 色sắc 成thành 空không 。 謂vị 若nhược 許hứa 合hợp 空không 成thành 色sắc 。 自tự 應ưng 合hợp 色sắc 成thành 空không 。 今kim 問vấn 用dụng 幾kỷ 鄰lân 虗hư 和hòa 合hợp 成thành 空không 耶da 。

若nhược 色sắc 下hạ 奪đoạt 則tắc 雙song 非phi 。 許hứa 則tắc 雙song 成thành 。

色sắc 猶do 可khả 析tích 下hạ 正chánh 破phá 。 縱túng/tung 許hứa 鄰lân 虗hư 可khả 析tích 。 而nhi 空không 不bất 可khả 合hợp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 空không 無vô 自tự 體thể 故cố 。 必tất 若nhược 有hữu 合hợp 。 應ưng 非phi 虗hư 空không 矣hĩ 。 空không 既ký 不bất 可khả 合hợp 。 而nhi 色sắc 亦diệc 不bất 可khả 析tích 為vi 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 必tất 若nhược 可khả 析tích 。 而nhi 色sắc 有hữu 自tự 性tánh 矣hĩ 。 由do 此thử 而nhi 知tri 。 所sở 執chấp 和hòa 合hợp 出xuất 生sanh 變biến 化hóa 。 總tổng 一nhất 虗hư 妄vọng 矣hĩ 。

汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 應ưng 所sở 知tri 量lương 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。

如Như 來Lai 藏tạng 一nhất 句cú 是thị 總tổng 。 通thông 指chỉ 法Pháp 界Giới 廣quảng 大đại 妙diệu 心tâm 之chi 體thể 。 下hạ 別biệt 釋thích 四tứ 法Pháp 界Giới 以dĩ 明minh 其kỳ 用dụng 。 葢# 性tánh 之chi 色sắc 。 即tức 是thị 真chân 空không 。 理lý 法Pháp 界Giới 也dã 。 性tánh 之chi 空không 。 即tức 是thị 真chân 色sắc 。 事sự 法Pháp 界Giới 也dã 。 事sự 有hữu 千thiên 差sai 。 其kỳ 體thể 不bất 二nhị 。 故cố 曰viết 清thanh 淨tịnh 。 不bất 二nhị 之chi 體thể 。 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 故cố 曰viết 周chu 徧biến 。 此thử 四tứ 法Pháp 界Giới 。 本bổn 具cụ 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 此thử 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 非phi 諸chư 佛Phật 獨độc 得đắc 。 而nhi 眾chúng 生sanh 是thị 無vô 。 乃nãi 生sanh 佛Phật 平bình 等đẳng 。 性tánh 相tướng 一nhất 如như 。 此thử 一nhất 如như 之chi 性tánh 。 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 。 用dụng 則tắc 徧biến 周chu 沙sa 界giới 。 不bất 用dụng 體thể 自tự 寂tịch 然nhiên 。

但đãn 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 此thử 個cá 廣quảng 大đại 妙diệu 心tâm 之chi 體thể 。 隨tùy 緣duyên 染nhiễm 成thành 十thập 法Pháp 界Giới 差sai 別biệt 之chi 用dụng 。 然nhiên 此thử 差sai 別biệt 非phi 本bổn 心tâm 有hữu 也dã 。 其kỳ 所sở 知tri 之chi 量lượng 異dị 故cố 爾nhĩ 。 若nhược 以dĩ 正chánh 眼nhãn 觀quán 之chi 。 此thử 所sở 知tri 雖tuy 異dị 。 不bất 過quá 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 而nhi 已dĩ 。 畢tất 竟cánh 無vô 有hữu 體thể 性tánh 。 而nhi 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 。 原nguyên 是thị 本bổn 然nhiên 不bất 動động 。 何hà 嘗thường 有hữu 異dị 不bất 異dị 乎hồ 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 迷mê 此thử 廣quảng 大đại 寂tịch 滅diệt 妙diệu 心tâm 不bất 知tri 。 而nhi 反phản 執chấp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。 若nhược 執chấp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 便tiện 是thị 斷đoạn 滅diệt 見kiến 了liễu 也dã 。 此thử 廣quảng 大đại 心tâm 體thể 。 豈khởi 可khả 說thuyết 斷đoạn 滅diệt 得đắc 乎hồ 。 若nhược 執chấp 自tự 然nhiên 性tánh 。 便tiện 是thị 常thường 見kiến 了liễu 也dã 。 此thử 寂tịch 滅diệt 妙diệu 心tâm 。 豈khởi 可khả 說thuyết 常thường 見kiến 得đắc 乎hồ 。 縱túng/tung 然nhiên 說thuyết 因nhân 緣duyên 說thuyết 自tự 然nhiên 。 乃nãi 是thị 替thế 他tha 分phân 別biệt 。 替thế 他tha 忖thốn 度độ 。 此thử 個cá 道Đạo 理lý 。 如như 何hà 分phân 別biệt 計kế 度độ 得đắc 。 設thiết 有hữu 分phân 別biệt 計kế 度độ 得đắc 。 只chỉ 是thị 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 非phi 是thị 真chân 實thật 之chi 義nghĩa 。

△# 二nhị 火hỏa 大đại 。

阿A 難Nan 火hỏa 性tánh 無vô 我ngã 。 寄ký 於ư 諸chư 緣duyên 。 至chí 為vi 從tùng 艾ngải 出xuất 。 為vi 於ư 日nhật 來lai 。

第đệ 二nhị 辯biện 火hỏa 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 火hỏa 性tánh 無vô 我ngã 。 寄ký 於ư 諸chư 緣duyên 。 就tựu 諸chư 緣duyên 所sở 執chấp 。 亦diệc 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 明minh 之chi 。 假giả 如như 目mục 前tiền 一nhất 。 千thiên 二nhị 百bách 比Bỉ 丘Khâu 。 豈khởi 非phi 是thị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 。 以dĩ 理lý 觀quán 之chi 。 此thử 一nhất 眾chúng 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 則tắc 。 舍xá 利lợi 自tự 有hữu 舍xá 利lợi 之chi 姓tánh 。 頻tần 螺loa 自tự 有hữu 頻tần 螺loa 之chi 姓tánh 。 阿A 難Nan 自tự 有hữu 阿A 難Nan 之chi 姓tánh 。 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 大đại 眾chúng 。 各các 各các 自tự 有hữu 。 所sở 生sanh 氏thị 族tộc 名danh 字tự 種chủng 姓tánh 。 實thật 無vô 有hữu 一nhất 眾chúng 合hợp 成thành 之chi 性tánh 也dã 。 今kim 火hỏa 是thị 因nhân 人nhân 。 手thủ 執chấp 陽dương 燧toại 。 日nhật 前tiền 求cầu 得đắc 而nhi 有hữu 。 就tựu 日nhật 前tiền 求cầu 得đắc 之chi 火hỏa 。 定định 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 人nhân 有hữu 人nhân 之chi 性tánh 。 物vật 有hữu 物vật 之chi 性tánh 。 日nhật 有hữu 日nhật 之chi 性tánh 。 實thật 無vô 有hữu 火hỏa 之chi 性tánh 矣hĩ 。 火hỏa 既ký 無vô 性tánh 。 即tức 是thị 無vô 我ngã 。 無vô 我ngã 的đích 是thị 無vô 生sanh 矣hĩ 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 此thử 火hỏa 為vi 從tùng 鏡kính 出xuất 耶da 。 為vi 從tùng 艾ngải 出xuất 耶da 。 為vi 於ư 日nhật 來lai 乎hồ 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

陽dương 燧toại 。 火hỏa 鏡kính 也dã 。 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 此thử 云vân 木mộc 瓜qua 林lâm 。 瞿Cù 曇Đàm 。 此thử 云vân 地địa 最tối 勝thắng 。

阿A 難Nan 若nhược 日nhật 來lai 者giả 。 至chí 不bất 應ứng 火hỏa 光quang 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 阿A 難Nan 下hạ 破phá 日nhật 來lai 。 日nhật 艾ngải 相tương 遠viễn 。 火hỏa 若nhược 從tùng 日nhật 來lai 。 林lâm 木mộc 自tự 應ưng 受thọ 焚phần 。 今kim 來lai 處xứ 林lâm 木mộc 不bất 焚phần 。 而nhi 獨độc 燒thiêu 手thủ 中trung 之chi 艾ngải 。 無vô 是thị 理lý 也dã 。 於ư 是thị 知tri 火hỏa 不bất 從tùng 日nhật 來lai 明minh 矣hĩ 。 若nhược 鏡kính 出xuất 下hạ 破phá 鏡kính 生sanh 。 火hỏa 若nhược 生sanh 於ư 鏡kính 中trung 。 鏡kính 何hà 不bất 鎔dong 。 今kim 不bất 但đãn 不bất 能năng 鎔dong 鏡kính 。 連liên 手thủ 執chấp 亦diệc 無vô 熱nhiệt 相tương/tướng 。 於ư 是thị 知tri 火hỏa 不bất 從tùng 鏡kính 生sanh 明minh 矣hĩ 。 若nhược 生sanh 於ư 艾ngải 。 下hạ 破phá 艾ngải 生sanh 。 艾ngải 能năng 生sanh 火hỏa 。 何hà 必tất 日nhật 鏡kính 。 日nhật 鏡kính 不bất 承thừa 。 火hỏa 無vô 有hữu 生sanh 。 於ư 是thị 知tri 火hỏa 不bất 從tùng 艾ngải 生sanh 明minh 矣hĩ 。 汝nhữ 又hựu 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 火hỏa 必tất 從tùng 三tam 處xứ 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 觀quán 鏡kính 因nhân 手thủ 執chấp 。 日nhật 自tự 天thiên 來lai 。 艾ngải 本bổn 地địa 生sanh 。 火hỏa 自tự 何hà 方phương 而nhi 至chí 。 又hựu 不bất 可khả 說thuyết 火hỏa 是thị 。 無vô 因nhân 自tự 有hữu 。 故cố 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 非phi 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 火hỏa 生sanh 耶da 。

汝nhữ 猶do 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 猶do 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。 並tịnh 如như 前tiền 釋thích 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 。 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 三tam 水thủy 大đại 。

阿A 難Nan 水thủy 性tánh 不bất 定định 。 流lưu 息tức 無vô 恆hằng (# 至chí 空không 中trung 自tự 有hữu 。 為vi 從tùng 月nguyệt 來lai 。

第đệ 三tam 辯biện 水thủy 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 水thủy 性tánh 不bất 定định 。 流lưu 息tức 無vô 恆hằng 。 既ký 曰viết 不bất 定định 。 亦diệc 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 即tức 如như 室Thất 羅La 城Thành 。 迦ca 毗tỳ 羅la 諸chư 大đại 幻huyễn 師sư 等đẳng 。 用dụng 和hòa 藥dược 故cố 。 以dĩ 方phương 諸chư 承thừa 月nguyệt 中trung 水thủy 。 此thử 月nguyệt 中trung 水thủy 。 承thừa 則tắc 有hữu 。 不bất 承thừa 則tắc 息tức 。 豈khởi 非phi 是thị 無vô 常thường 耶da 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 此thử 水thủy 為vi 復phục 。 從tùng 珠châu 中trung 出xuất 耶da 。 空không 中trung 有hữu 耶da 。 為vi 從tùng 月nguyệt 來lai 乎hồ 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

迦ca 毗tỳ 羅la 。 此thử 翻phiên 黃hoàng 色sắc 。 頭đầu 面diện 如như 金kim 。 又hựu 名danh 金kim 頭đầu 。 斫chước 迦ca 羅la 。 翻phiên 輪luân 。 鉢bát 頭đầu 摩ma 。 翻phiên 赤xích 蓮liên 花hoa 。 皆giai 外ngoại 道đạo 也dã 。

阿A 難Nan 若nhược 從tùng 月nguyệt 來lai 。 至chí 不bất 應ứng 水thủy 精tinh 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 從tùng 阿A 難Nan 下hạ 破phá 月nguyệt 來lai 。 若nhược 從tùng 月nguyệt 來lai 。 則tắc 來lai 處xứ 相tương 遠viễn 。 所sở 經kinh 林lâm 木mộc 。 皆giai 應ưng 吐thổ 流lưu 。 流lưu 則tắc 不bất 必tất 從tùng 方phương 諸chư 出xuất 矣hĩ 。 今kim 來lai 處xứ 林lâm 木mộc 無vô 流lưu 。 明minh 非phi 月nguyệt 降giáng/hàng 矣hĩ 。

若nhược 從tùng 珠châu 出xuất 。 下hạ 破phá 珠châu 生sanh 。 若nhược 從tùng 珠châu 出xuất 。 則tắc 珠châu 自tự 有hữu 流lưu 。 何hà 待đãi 中trung 宵tiêu 承thừa 月nguyệt 。 既ký 待đãi 承thừa 月nguyệt 。 明minh 非phi 珠châu 出xuất 矣hĩ 。 若nhược 因nhân 空không 生sanh 。 下hạ 破phá 空không 生sanh 。 若nhược 因nhân 空không 生sanh 。 空không 若nhược 有hữu 水thủy 。 人nhân 天thiên 俱câu 同đồng 滔thao 溺nịch 。 水thủy 陸lục 諸chư 物vật 。 不bất 當đương 復phục 有hữu 矣hĩ 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 非phi 空không 出xuất 也dã 。

汝nhữ 更cánh 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 水thủy 必tất 從tùng 三tam 處xứ 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 觀quán 月nguyệt 從tùng 天thiên 陟trắc 。 珠châu 因nhân 手thủ 持trì 。 承thừa 珠châu 水thủy 盤bàn 。 本bổn 人nhân 敷phu 設thiết 。 水thủy 自tự 何hà 方phương 。 流lưu 注chú 於ư 此thử 。 又hựu 不bất 可khả 說thuyết 水thủy 是thị 。 無vô 因nhân 自tự 有hữu 。 於ư 是thị 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 非phi 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 水thủy 生sanh 耶da 。

汝nhữ 尚thượng 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 尚thượng 不bất 知tri 。 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。

如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。

隨tùy 眾chúng 生sanh 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。 如như 文văn 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 。 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 四tứ 風phong 大đại 。

阿A 難Nan 風phong 性tánh 無vô 體thể 。 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 。 至chí )# 發phát 於ư 虗hư 空không 。 生sanh 彼bỉ 人nhân 面diện 。

第đệ 四tứ 辯biện 風phong 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 風phong 性tánh 無vô 體thể 。 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 。 既ký 動động 靜tĩnh 不bất 常thường 。 明minh 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 即tức 如như 汝nhữ 常thường 整chỉnh 衣y 。 於ư 袈ca 裟sa 角giác 。 有hữu 微vi 風phong 出xuất 。 拂phất 彼bỉ 人nhân 面diện 。 此thử 之chi 衣y 風phong 。 整chỉnh 衣y 則tắc 有hữu 。 不bất 整chỉnh 則tắc 無vô 。 豈khởi 非phi 是thị 無vô 常thường 耶da 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 此thử 風phong 。 為vi 復phục 出xuất 袈ca 裟sa 角giác 耶da 。 發phát 於ư 虗hư 空không 耶da 。 為vi 生sanh 彼bỉ 人nhân 面diện 乎hồ 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 此thử 風phong 若nhược 復phục 。 出xuất 袈ca 裟sa 角giác 。 至chí 不bất 應ưng 風phong 性tánh 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 阿A 難Nan 下hạ 破phá 衣y 生sanh 。 謂vị 風phong 若nhược 出xuất 於ư 袈ca 裟sa 角giác 。 衣y 應ưng 離ly 體thể 。 飛phi 搖dao 不bất 定định 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 法Pháp 會hội 中trung 人nhân 箇cá 箇cá 垂thùy 衣y 順thuận 體thể 。 獨độc 汝nhữ 整chỉnh 衣y 而nhi 。 有hữu 微vi 風phong 出xuất 。 又hựu 不bất 應ưng 說thuyết 衣y 有hữu 藏tạng 風phong 之chi 地địa 。 故cố 不bất 見kiến 他tha 衣y 動động 也dã 。 若nhược 生sanh 虗hư 空không 下hạ 破phá 空không 生sanh 。 又hựu 風phong 若nhược 生sanh 於ư 虗hư 空không 。 不bất 待đãi 整chỉnh 衣y 矣hĩ 。 若nhược 無vô 風phong 時thời 。 則tắc 是thị 無vô 空không 。 滅diệt 風phong 可khả 見kiến 。 滅diệt 空không 何hà 辯biện 。 又hựu 若nhược 有hữu 生sanh 滅diệt 。 不bất 名danh 虗hư 空không 矣hĩ 。 若nhược 風phong 自tự 生sanh 。 下hạ 破phá 面diện 生sanh 。 至chí 若nhược 謂vị 風phong 被bị 拂phất 處xứ 。 即tức 是thị 風phong 生sanh 。 假giả 如như 從tùng 彼bỉ 面diện 生sanh 。 當đương 應ưng 拂phất 汝nhữ 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 自tự 汝nhữ 整chỉnh 衣y 。 云vân 何hà 倒đảo 拂phất 。 且thả 風phong 既ký 因nhân 衣y 拂phất 生sanh 。 故cố 知tri 非phi 面diện 生sanh 矣hĩ 。 汝nhữ 審thẩm 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 風phong 必tất 從tùng 三tam 處xứ 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 問vấn 整chỉnh 衣y 在tại 汝nhữ 。 面diện 屬thuộc 彼bỉ 人nhân 。 虗hư 空không 寂tịch 然nhiên 。 風phong 自tự 誰thùy 方phương 。 鼓cổ 動động 來lai 此thử 。 又hựu 不bất 應ưng 說thuyết 風phong 是thị 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。 於ư 是thị 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 非phi 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 風phong 生sanh 耶da 。

汝nhữ 宛uyển 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 宛uyển 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。 如như 文văn 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 。 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 五ngũ 空không 大đại 。

阿A 難Nan 空không 性tánh 無vô 形hình 。 至chí 因nhân 鑿tạc 所sở 有hữu 。 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。

第đệ 五ngũ 辯biện 空không 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 空không 性tánh 無vô 形hình 。 因nhân 色sắc 顯hiển 發phát 者giả 。 空không 若nhược 因nhân 色sắc 而nhi 有hữu 。 明minh 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 即tức 如như 室Thất 羅La 城Thành 。 諸chư 剎sát 利lợi 等đẳng 。 鑿tạc 井tỉnh 求cầu 水thủy 。 出xuất 土thổ 一nhất 尺xích 。 則tắc 有hữu 一nhất 尺xích 虗hư 空không 。 乃nãi 至chí 出xuất 土thổ 一nhất 丈trượng 。 還hoàn 得đắc 一nhất 丈trượng 虗hư 空không 。 葢# 空không 本bổn 無vô 形hình 。 非phi 同đồng 造tạo 作tác 。 今kim 謂vị 空không 是thị 鑿tạc 出xuất 。 豈khởi 非phi 是thị 無vô 常thường 耶da 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 虗hư 空không 。 為vi 當đương 因nhân 土thổ 所sở 出xuất 耶da 。 因nhân 鑿tạc 而nhi 有hữu 耶da 。 為vi 是thị 無vô 因nhân 自tự 生sanh 乎hồ 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

剎sát 利lợi 王vương 族tộc 貴quý 姓tánh 。 婆Bà 羅La 門Môn 云vân 淨tịnh 行hạnh 。 又hựu 名danh 梵Phạm 志Chí 。 毗tỳ 舍xá 云vân 商thương 賈cổ 。 首thủ 陀đà 云vân 農nông 夫phu 。 頗phả 羅la 墮đọa 云vân 利lợi 根căn 。 亦diệc 捷tiệp 疾tật 。 旃chiên 陀đà 羅la 云vân 魁khôi 膾khoái 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 空không 。 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。 至chí )# 不bất 應ưng 虗hư 空không 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 阿A 難Nan 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 空không 若nhược 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。 則tắc 未vị 鑿tạc 之chi 前tiền 。 應ưng 見kiến 無vô 礙ngại 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 唯duy 見kiến 大đại 地địa 。 逈huýnh 無vô 通thông 達đạt 。 故cố 知tri 非phi 無vô 因nhân 生sanh 矣hĩ 。

若nhược 因nhân 土thổ 出xuất 。 下hạ 破phá 土thổ 生sanh 。 若nhược 因nhân 土thổ 出xuất 。 當đương 見kiến 空không 入nhập 。 若nhược 無vô 出xuất 入nhập 。 空không 土thổ 無vô 異dị 。 若nhược 土thổ 出xuất 井tỉnh 時thời 。 何hà 不bất 見kiến 空không 出xuất 耶da 。 不bất 見kiến 空không 出xuất 。 則tắc 非phi 土thổ 生sanh 矣hĩ 。

若nhược 因nhân 鑿tạc 出xuất 。 下hạ 破phá 鑿tạc 出xuất 。 若nhược 因nhân 鑿tạc 出xuất 。 當đương 應ưng 見kiến 空không 。 不bất 應ưng 見kiến 土thổ 。 若nhược 見kiến 是thị 土thổ 。 不bất 當đương 見kiến 空không 。 事sự 或hoặc 不bất 然nhiên 。 故cố 知tri 非phi 鑿tạc 出xuất 矣hĩ 。

汝nhữ 更cánh 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 虗hư 空không 必tất 從tùng 三tam 處xứ 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 汝nhữ 諦đế 觀quán 。 鑿tạc 從tùng 人nhân 手thủ 。 土thổ 因nhân 地địa 移di 。 隨tùy 方phương 運vận 轉chuyển 。 如như 是thị 虗hư 空không 。 何hà 因nhân 而nhi 有hữu 。 又hựu 兩lưỡng 言ngôn 諦đế 審thẩm 者giả 。 叮# 寧ninh 至chí 再tái 。 要yếu 須tu 仔tử 細tế 審thẩm 詳tường 。 鑿tạc 為vi 實thật 事sự 。 空không 是thị 虗hư 義nghĩa 。 不bất 相tương 為vi 用dụng 。 又hựu 不bất 應ưng 說thuyết 虗hư 空không 是thị 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。 於ư 是thị 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 非phi 和hòa 合hợp 耶da 。

若nhược 此thử 虗hư 空không 性tánh 圓viên 周chu 徧biến (# 至chí 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。

此thử 融dung 會hội 前tiền 四tứ 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 性tánh 一nhất 如như 。 何hà 也dã 。 當đương 知tri 虗hư 空không 性tánh 圓viên 周chu 徧biến 。 而nhi 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 亦diệc 性tánh 圓viên 周chu 徧biến 。 當đương 知tri 虗hư 空không 。 本bổn 不bất 動động 搖dao 。 而nhi 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 亦diệc 不bất 動động 搖dao 。 故cố 得đắc 均quân 名danh 為vi 大đại 耳nhĩ 。 又hựu 前tiền 四tứ 義nghĩa 。 是thị 即tức 色sắc 是thị 空không 。 故cố 稱xưng 為vi 大đại 。 今kim 乃nãi 即tức 空không 是thị 色sắc 。 故cố 亦diệc 稱xưng 為vi 大đại 。 何hà 者giả 。 理lý 無vô 事sự 外ngoại 之chi 理lý 。 即tức 色sắc 是thị 空không 故cố 。 事sự 無vô 理lý 外ngoại 之chi 事sự 。 即tức 空không 是thị 色sắc 故cố 。 即tức 空không 是thị 色sắc 。 色sắc 非phi 有hữu 色sắc 。 即tức 色sắc 是thị 空không 。 空không 實thật 非phi 空không 。 由do 此thử 即tức 空không 即tức 色sắc 。 即tức 色sắc 即tức 空không 。 即tức 理lý 即tức 事sự 。 即tức 事sự 即tức 理lý 。 故cố 曰viết 性tánh 真chân 圓viên 融dung 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 然nhiên 如Như 來Lai 藏tạng 實thật 實thật 無vô 有hữu 空không 相tướng 。 無vô 有hữu 色sắc 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 理lý 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 事sự 相tướng 。 無vô 有hữu 大đại 相tương/tướng 。 無vô 有hữu 無vô 相tướng 。 亦diệc 無vô 無vô 相tướng 。 何hà 者giả 。 名danh 言ngôn 絕tuyệt 故cố 。 無vô 稱xưng 謂vị 故cố 。 總tổng 是thị 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 。 真chân 故cố 無vô 生sanh 。 如như 故cố 無vô 滅diệt 。 故cố 曰viết 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。

阿A 難Nan 汝nhữ 心tâm 昏hôn 迷mê 。 至chí 為vi 出xuất 為vi 入nhập 。 為vi 非phi 出xuất 入nhập 。

此thử 示thị 教giáo 也dã 。 上thượng 既ký 已dĩ 融dung 會hội 前tiền 四tứ 義nghĩa 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 性tánh 如như 一nhất 竟cánh 。 今kim 恐khủng 阿A 難Nan 昏hôn 迷mê 不bất 達đạt 佛Phật 旨chỉ 。 錯thác 會hội 藏tạng 性tánh 即tức 大đại 性tánh 。 便tiện 疑nghi 虗hư 空không 有hữu 出xuất 矣hĩ 。 大đại 性tánh 即tức 藏tạng 性tánh 。 便tiện 疑nghi 虗hư 空không 有hữu 入nhập 矣hĩ 。 藏tạng 性tánh 非phi 大đại 性tánh 。 大đại 性tánh 非phi 藏tạng 性tánh 。 便tiện 疑nghi 虗hư 空không 非phi 出xuất 入nhập 矣hĩ 。 如như 此thử 執chấp 有hữu 執chấp 無vô 。 執chấp 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 全toàn 是thị 外ngoại 道đạo 宗tông 。 非phi 悟ngộ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 而nhi 今kim 要yếu 會hội 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 但đãn 觀quán 虗hư 空không 為vi 出xuất 耶da 。 為vi 入nhập 耶da 。 為vi 非phi 出xuất 入nhập 耶da 。 如như 此thử 參tham 之chi 。 自tự 然nhiên 知tri 得đắc 佛Phật 說thuyết 藏tạng 性tánh 底để 道Đạo 理lý 矣hĩ 。

汝nhữ 全toàn 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 全toàn 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。 如như 文văn 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 。 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 六lục 見kiến 大đại 。

阿A 難Nan 見kiến 覺giác 無vô 知tri 。 因nhân 色sắc 空không 有hữu 。 至chí 或hoặc 同đồng 非phi 同đồng 。 或hoặc 異dị 非phi 異dị 。

第đệ 六lục 辯biện 見kiến 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 見kiến 覺giác 無vô 知tri 。 因nhân 色sắc 空không 有hữu 者giả 。 明minh 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 即tức 如như 汝nhữ 在tại 祇Kỳ 陀Đà 林Lâm 。 朝triêu 明minh 夕tịch 昏hôn 。 設thiết 居cư 中trung 宵tiêu 。 見kiến 白bạch 月nguyệt 則tắc 知tri 是thị 光quang 。 見kiến 黑hắc 月nguyệt 則tắc 知tri 是thị 暗ám 。 此thử 明minh 暗ám 等đẳng 。 因nhân 見kiến 分phân 析tích 。 豈khởi 非phi 是thị 無vô 常thường 耶da 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 此thử 見kiến 。 與dữ 明minh 暗ám 色sắc 空không 等đẳng 相tương/tướng 。 為vi 復phục 同đồng 一nhất 體thể 耶da 。 非phi 同đồng 一nhất 體thể 耶da 。 又hựu 此thử 見kiến 或hoặc 同đồng 其kỳ 相tương/tướng 耶da 。 非phi 同đồng 其kỳ 相tương/tướng 耶da 。 或hoặc 異dị 其kỳ 相tương/tướng 耶da 。 非phi 異dị 其kỳ 相tương/tướng 耶da 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 此thử 見kiến 若nhược 復phục 。 與dữ 明minh 與dữ 暗ám 。 至chí 不bất 應ưng 見kiến 精tinh 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 阿A 難Nan 下hạ 破phá 一nhất 體thể 。 謂vị 此thử 見kiến 若nhược 與dữ 暗ám 一nhất 者giả 。 至chí 明minh 時thời 見kiến 暗ám 之chi 性tánh 已dĩ 亡vong 。 將tương 何hà 見kiến 明minh 。 必tất 一nhất 於ư 明minh 者giả 。 至chí 暗ám 時thời 見kiến 明minh 之chi 性tánh 當đương 滅diệt 。 將tương 何hà 見kiến 暗ám 。 若nhược 謂vị 明minh 暗ám 雖tuy 殊thù 。 見kiến 無vô 生sanh 滅diệt 。 然nhiên 則tắc 一nhất 又hựu 何hà 成thành 耶da 。 若nhược 此thử 下hạ 破phá 非phi 一nhất 體thể 。 謂vị 離ly 明minh 暗ám 色sắc 空không 。 此thử 見kiến 元nguyên 同đồng 。 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 從tùng 何hà 立lập 見kiến 耶da 。

明minh 暗ám 下hạ 破phá 兩lưỡng 亦diệc 。 或hoặc 同đồng 即tức 是thị 亦diệc 有hữu 。 或hoặc 異dị 即tức 是thị 亦diệc 無vô 。 葢# 明minh 暗ám 體thể 別biệt 。 同đồng 則tắc 不bất 成thành 。 離ly 三tam 元nguyên 無vô 。 誰thùy 云vân 有hữu 異dị 。 分phần/phân 空không 下hạ 破phá 雙song 非phi 。 非phi 同đồng 即tức 是thị 不bất 一nhất 。 非phi 異dị 即tức 是thị 不bất 異dị 。 葢# 空không 無vô 邊biên 畔bạn 。 而nhi 見kiến 亦diệc 無vô 邊biên 畔bạn 。 如như 何hà 說thuyết 得đắc 非phi 同đồng 耶da 。 見kiến 明minh 見kiến 暗ám 。 性tánh 非phi 遷thiên 改cải 。 如như 何hà 說thuyết 得đắc 非phi 異dị 耶da 。 汝nhữ 更cánh 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 此thử 見kiến 覺giác 之chi 性tánh 。 必tất 從tùng 三tam 處xứ 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 汝nhữ 微vi 細tế 詳tường 審thẩm 。 明minh 從tùng 太thái 陽dương 。 暗ám 從tùng 黑hắc 月nguyệt 。 通thông 屬thuộc 虗hư 空không 。 壅ủng 歸quy 大đại 地địa 。 如như 是thị 見kiến 精tinh 。 因nhân 何hà 所sở 出xuất 。 又hựu 兩lưỡng 言ngôn 審thẩm 諦đế 審thẩm 觀quán 者giả 。 叮# 嚀# 至chí 再tái 。 須tu 要yếu 仔tử 細tế 。 況huống 明minh 暗ám 乃nãi 是thị 代đại 謝tạ 之chi 義nghĩa 。 見kiến 覺giác 徧biến 是thị 空không 頑ngoan 之chi 性tánh 。 又hựu 不bất 應ưng 說thuyết 此thử 見kiến 覺giác 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。 於ư 是thị 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 說thuyết 非phi 和hòa 合hợp 耶da 。

若nhược 見kiến 聞văn 知tri 。 性tánh 圓viên 周chu 徧biến (# 至chí 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。

此thử 和hòa 融dung 前tiền 五ngũ 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 性tánh 一nhất 如như 。 並tịnh 如như 前tiền 釋thích 。

阿A 難Nan 汝nhữ 性tánh 沉trầm 淪luân 。 至chí 為vi 非phi 生sanh 滅diệt 。 為vi 非phi 同đồng 異dị 。

此thử 示thị 教giáo 也dã 。 並tịnh 如như 前tiền 釋thích 。

汝nhữ 曾tằng 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 曾tằng 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。

如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。 隨tùy 諸chư 眾chúng 生sanh 。 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。

如như 文văn 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

世thế 間gian 下hạ 。 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 七thất 識thức 大đại 。

阿A 難Nan 識thức 性tánh 無vô 源nguyên 。 因nhân 於ư 六lục 種chủng 。 至chí 為vi 無vô 所sở 因nhân 。 突đột 然nhiên 而nhi 出xuất 。

第đệ 七thất 辯biện 識thức 大đại 。 先tiên 標tiêu 其kỳ 事sự 。 識thức 性tánh 無vô 源nguyên 。 因nhân 於ư 根căn 塵trần 妄vọng 出xuất 者giả 。 明minh 是thị 無vô 性tánh 。 何hà 以dĩ 知tri 之chi 。 汝nhữ 今kim 徧biến 觀quán 。 此thử 會hội 聖thánh 眾chúng 。 用dụng 目mục 循tuần 歷lịch 。 但đãn 如như 鏡kính 中trung 。 無vô 別biệt 分phân 析tích 。 何hà 也dã 。 初sơ 五ngũ 塵trần 到đáo 根căn 時thời 。 青thanh 黃hoàng 一nhất 體thể 。 彼bỉ 我ngã 無vô 差sai 。 以dĩ 意ý 識thức 未vị 行hành 。 故cố 無vô 分phân 析tích 耳nhĩ 。 此thử 是thị 文Văn 殊Thù 。 此thử 是thị 富phú 樓lâu 。 此thử 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 此thử 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 是thị 意ý 識thức 了liễu 知tri 故cố 。 此thử 之chi 識thức 性tánh 。 既ký 從tùng 根căn 塵trần 妄vọng 出xuất 。 豈khởi 非phi 是thị 無vô 常thường 耶da 。 不bất 然nhiên 。 汝nhữ 謂vị 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 者giả 。 今kim 問vấn 此thử 識thức 了liễu 知tri 之chi 性tánh 。 為vi 生sanh 於ư 見kiến 耶da 。 為vi 生sanh 於ư 相tướng 耶da 。 為vi 生sanh 虗hư 空không 耶da 。 為vi 因nhân 突đột 然nhiên 而nhi 出xuất 耶da 。 辯biện 見kiến 下hạ 文văn 。

阿A 難Nan 若nhược 汝nhữ 識thức 性tánh 。 生sanh 於ư 見kiến 中trung 。 至chí 不bất 應ứng 識thức 緣duyên 。 無vô 從tùng 自tự 出xuất 。

此thử 廣quảng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 。 阿A 難Nan 下hạ 破phá 根căn 生sanh 。 謂vị 見kiến 必tất 藉tạ 明minh 暗ám 色sắc 空không 四tứ 種chủng 。 方phương 能năng 生sanh 識thức 。 若nhược 無vô 此thử 四tứ 種chủng 。 識thức 無vô 由do 生sanh 。 故cố 曰viết 見kiến 性tánh 尚thượng 無vô 。 從tùng 何hà 發phát 識thức 。

若nhược 汝nhữ 下hạ 破phá 境cảnh 生sanh 。 謂vị 識thức 生sanh 於ư 相tướng 中trung 。 乃nãi 不bất 從tùng 見kiến 生sanh 矣hĩ 。 見kiến 既ký 無vô 有hữu 。 色sắc 空không 安an 寄ký 。 故cố 曰viết 彼bỉ 相tướng 尚thượng 無vô 。 識thức 從tùng 何hà 發phát 。

若nhược 生sanh 下hạ 破phá 空không 生sanh 。 謂vị 識thức 生sanh 於ư 空không 。 非phi 相tướng 非phi 見kiến 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 是thị 不bất 藉tạ 於ư 根căn 境cảnh 矣hĩ 。 又hựu 空không 則tắc 同đồng 無vô 。 有hữu 非phi 同đồng 物vật 。 縱túng/tung 許hứa 有hữu 識thức 。 欲dục 何hà 分phân 別biệt 耶da 。

若nhược 無vô 下hạ 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 謂vị 識thức 若nhược 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。 何hà 不bất 日nhật 中trung 。 別biệt 識thức 明minh 月nguyệt 乎hồ 。 葢# 日nhật 中trung 無vô 月nguyệt 。 而nhi 有hữu 見kiến 月nguyệt 之chi 識thức 。 許hứa 汝nhữ 無vô 因nhân 自tự 生sanh 。 若nhược 無vô 別biệt 識thức 。 則tắc 非phi 無vô 因nhân 生sanh 矣hĩ 。

汝nhữ 更cánh 下hạ 破phá 合hợp 非phi 合hợp 義nghĩa 。 謂vị 識thức 性tánh 必tất 。 和hòa 合hợp 而nhi 有hữu 。 今kim 汝nhữ 細tế 詳tường 。 見kiến 托thác 汝nhữ 睛tình 。 相tướng 推thôi 前tiền 境cảnh 。 可khả 狀trạng 成thành 有hữu 。 不bất 相tương 成thành 無vô 。 如như 是thị 識thức 性tánh 。 因nhân 何hà 所sở 出xuất 。 又hựu 兩lưỡng 言ngôn 微vi 細tế 詳tường 審thẩm 者giả 。 叮# 嚀# 至chí 再tái 。 要yếu 須tu 仔tử 細tế 。 識thức 性tánh 是thị 動động 。 見kiến 體thể 是thị 澄trừng 。 動động 靜tĩnh 不bất 參tham 。 識thức 從tùng 何hà 立lập 。 又hựu 不bất 應ưng 說thuyết 識thức 緣duyên 。 無vô 從tùng 自tự 有hữu 。 於ư 是thị 知tri 三tam 處xứ 和hòa 合hợp 。 尚thượng 無vô 有hữu 生sanh 。 況huống 非phi 和hòa 合hợp 耶da 。 聞văn 聽thính 即tức 是thị 耳nhĩ 鼻tị 。 覺giác 知tri 即tức 是thị 舌thiệt 身thân 意ý 。 六lục 根căn 俱câu 有hữu 個cá 識thức 。 故cố 同đồng 此thử 破phá 。

若nhược 此thử 識thức 心tâm 。 本bổn 無vô 所sở 從tùng 。 至chí 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。

若nhược 此thử 下hạ 融dung 會hội 前tiền 義nghĩa 。 顯hiển 藏tạng 性tánh 一nhất 如như 也dã 。 並tịnh 同đồng 前tiền 釋thích 。 但đãn 了liễu 別biệt 即tức 識thức 也dã 。 見kiến 聞văn 等đẳng 。 泛phiếm 指chỉ 餘dư 識thức 。 後hậu 偈kệ 云vân 。 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。 即tức 是thị 此thử 意ý 。 今kim 若nhược 悟ngộ 得đắc 。 性tánh 非phi 從tùng 所sở 。 識thức 無vô 由do 生sanh 。 識thức 既ký 無vô 生sanh 。 自tự 然nhiên 性tánh 圓viên 澄trừng 湛trạm 。 法pháp 法pháp 皆giai 融dung 會hội 矣hĩ 。

阿A 難Nan 汝nhữ 心tâm 麤thô 浮phù (# 至chí 為vi 非phi 同đồng 異dị 。 為vi 非phi 空không 有hữu 。

此thử 示thị 教giáo 也dã 。 既ký 已dĩ 融dung 會hội 前tiền 義nghĩa 。 以dĩ 顯hiển 藏tạng 性tánh 一nhất 如như 竟cánh 。 今kim 恐khủng 阿A 難Nan 麤thô 浮phù 不bất 達đạt 佛Phật 旨chỉ 。 錯thác 會hội 藏tạng 性tánh 即tức 大đại 性tánh 。 便tiện 疑nghi 識thức 性tánh 同đồng 彼bỉ 諸chư 相tướng 矣hĩ 。 大đại 性tánh 即tức 藏tạng 性tánh 。 便tiện 疑nghi 識thức 性tánh 異dị 彼bỉ 諸chư 相tướng 矣hĩ 。 不bất 然nhiên 。 疑nghi 識thức 性tánh 是thị 空không 。 大đại 性tánh 是thị 有hữu 。 大đại 性tánh 是thị 空không 。 識thức 性tánh 是thị 有hữu 。 又hựu 不bất 然nhiên 。 疑nghi 藏tạng 性tánh 是thị 藏tạng 性tánh 。 大đại 性tánh 是thị 大đại 性tánh 。 兩lưỡng 不bất 相tương 妨phương 曰viết 非phi 異dị 。 兩lưỡng 不bất 相tương 同đồng 曰viết 非phi 同đồng 。 又hựu 不bất 然nhiên 。 疑nghi 藏tạng 性tánh 大đại 性tánh 真chân 實thật 是thị 有hữu 曰viết 非phi 空không 。 大đại 性tánh 藏tạng 性tánh 真chân 實thật 是thị 無vô 曰viết 非phi 有hữu 。 已dĩ 上thượng 總tổng 墮đọa 四tứ 句cú 法pháp 。 是thị 外ngoại 道đạo 宗tông 。 非phi 悟ngộ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 也dã 。 而nhi 今kim 要yếu 會hội 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 但đãn 觀quán 此thử 六lục 處xứ 識thức 心tâm 。 同đồng 耶da 異dị 耶da 。 空không 耶da 有hữu 耶da 。 為vi 非phi 同đồng 異dị 耶da 。 為vi 非phi 空không 有hữu 耶da 。 如như 是thị 參tham 之chi 。 自tự 然nhiên 知tri 得đắc 佛Phật 說thuyết 藏tạng 性tánh 底để 道Đạo 理lý 矣hĩ 。

汝nhữ 元nguyên 不bất 知tri 。 如Như 來Lai 藏tạng 中trung 。 至chí 寧ninh 有hữu 方phương 所sở 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 。

汝nhữ 元nguyên 下hạ 以dĩ 理lý 會hội 通thông 。 初sơ 一nhất 句cú 斥xích 其kỳ 不bất 知tri 。

如Như 來Lai 下hạ 顯hiển 真chân 理lý 本bổn 然nhiên 。

含hàm 吐thổ 下hạ 標tiêu 隨tùy 緣duyên 有hữu 異dị 。

如như 文văn 。

世thế 間gian 無vô 知tri 。 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 。 至chí 但đãn 有hữu 言ngôn 說thuyết 。 都đô 無vô 實thật 義nghĩa 。

此thử 結kết 責trách 其kỳ 所sở 迷mê 也dã 。 如như 文văn 。

△# 三tam 敘tự 悟ngộ 心tâm 益ích 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí 皆giai 即tức 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。

此thử 經Kinh 家gia 所sở 述thuật 在tại 會hội 聞văn 法Pháp 悟ngộ 益ích 。 氣khí 象tượng 如như 此thử 。 大đại 抵để 凡phàm 夫phu 有hữu 我ngã 執chấp 。 則tắc 有hữu 身thân 見kiến 。 有hữu 所sở 執chấp 則tắc 有hữu 心tâm 見kiến 。 如như 是thị 我ngã 我ngã 所sở 二nhị 執chấp 。 介giới 然nhiên 有hữu 礙ngại 於ư 真chân 心tâm 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 今kim 從tùng 徵trưng 心tâm 辯biện 見kiến 來lai 。 便tiện 是thị 破phá 其kỳ 我ngã 執chấp 。 從tùng 三tam 科khoa 七thất 大đại 後hậu 。 便tiện 是thị 破phá 其kỳ 所sở 執chấp 。 我ngã 所sở 二nhị 執chấp 既ký 破phá 。 真chân 心tâm 畢tất 露lộ 。 自tự 然nhiên 知tri 得đắc 心tâm 徧biến 十thập 方phương 。 十thập 方phương 者giả 。 十thập 法Pháp 界Giới 也dã 。 空không 者giả 。 冥minh 頑ngoan 無vô 覺giác 也dã 。 十thập 法Pháp 界Giới 各các 有hữu 我ngã 所sở 二nhị 執chấp 。 以dĩ 界giới 限hạn 其kỳ 心tâm 。 而nhi 成thành 冥minh 頑ngoan 無vô 覺giác 之chi 空không 。 茲tư 悟ngộ 得đắc 我ngã 我ngã 所sở 二nhị 空không 。 身thân 心tâm 蕩đãng 然nhiên 。 不bất 存tồn 於ư 其kỳ 間gian 矣hĩ 。 問vấn 。 凡phàm 界giới 有hữu 情tình 。 不bất 知tri 藏tạng 性tánh 。 同đồng 於ư 冥minh 頑ngoan 之chi 空không 。 則tắc 有hữu 之chi 矣hĩ 。 佛Phật 界giới 豈khởi 得đắc 亦diệc 化hóa 為vi 冥minh 頑ngoan 之chi 空không 耶da 。 曰viết 。 此thử 有hữu 二nhị 意ý 。 若nhược 以dĩ 法pháp 位vị 論luận 之chi 則tắc 不bất 可khả 。 若nhược 以dĩ 人nhân 位vị 定định 之chi 。 佛Phật 地địa 尚thượng 有hữu 佛Phật 地địa 愚ngu 。 焉yên 得đắc 不bất 謂vị 之chi 空không 乎hồ 。 葢# 斷đoạn 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 。 見kiến 一nhất 分phần 真Chân 如Như 。 以dĩ 無vô 明minh 未vị 盡tận 。 真Chân 如Như 亦diệc 有hữu 未vị 盡tận 故cố 。 今kim 以dĩ 未vị 盡tận 之chi 真Chân 如Như 。 對đối 前tiền 九cửu 界giới 。 則tắc 同đồng 謂vị 之chi 空không 也dã 何hà 咎cữu 。 問vấn 。 然nhiên 則tắc 十thập 界giới 之chi 空không 。 何hà 以dĩ 葉diệp 物vật 稱xưng 之chi 耶da 。 曰viết 。 猶do 小tiểu 之chi 爾nhĩ 。 曰viết 小tiểu 之chi 奈nại 何hà 。 曰viết 。 以dĩ 總tổng 未vị 出xuất 法Pháp 界Giới 量lượng 故cố 也dã 。 不bất 見kiến 華hoa 嚴nghiêm 十Thập 地Địa 品phẩm 。 解giải 脫thoát 月nguyệt 疑nghi 剛cang 藏tạng 所sở 稱xưng 法Pháp 雲Vân 地Địa 。 功công 德đức 無vô 量lượng 。 無vô 有hữu 倫luân 比tỉ 。 遂toại 問vấn 曰viết 。 佛Phật 子tử 若nhược 菩Bồ 薩Tát 神thần 通thông 境cảnh 界giới 如như 是thị 。 佛Phật 神thần 通thông 其kỳ 復phục 云vân 何hà 。 剛cang 藏tạng 言ngôn 。 佛Phật 子tử 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 取thủ 一nhất 塊khối 土thổ 。 而nhi 作tác 是thị 言ngôn 。 為vi 無vô 量lượng 世thế 。 界giới 大đại 地địa 土thổ 多đa 。 而nhi 此thử 土thổ 多đa 。 我ngã 觀quán 汝nhữ 問vấn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 以dĩ 是thị 論luận 之chi 。 未vị 出xuất 聖thánh 凡phàm 情tình 量lượng 。 以dĩ 正chánh 眼nhãn 觀quán 之chi 。 不bất 啻# 手thủ 中trung 。 所sở 持trì 葉diệp 物vật 。 若nhược 果quả 透thấu 得đắc 四tứ 句cú 。 法Pháp 界Giới 量lượng 滅diệt 。 然nhiên 後hậu 觀quán 十thập 方phương 法Pháp 界Giới 之chi 空không 。 與dữ 夫phu 世thế 間gian 諸chư 所sở 有hữu 物vật 。 皆giai 即tức 我ngã 菩Bồ 提Đề 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 也dã 。 既ký 即tức 我ngã 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 安an 復phục 論luận 其kỳ 空không 不bất 空không 耶da 。

心tâm 精tinh 徧biến 圓viên 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 。 至chí 禮lễ 佛Phật 合hợp 掌chưởng 。 得đắc 未vị 曾tằng 有hữu 。

心tâm 精tinh 。 真chân 見kiến 也dã 。 悟ngộ 得đắc 真chân 心tâm 。 見kiến 十thập 方phương 空không 。 如như 一nhất 葉diệp 物vật 。 悟ngộ 得đắc 真chân 見kiến 。 觀quán 父phụ 母mẫu 所sở 生sanh 之chi 身thân 。 猶do 一nhất 微vi 塵trần 。 以dĩ 微vi 塵trần 觀quán 己kỷ 。 便tiện 不bất 計kế 我ngã 我ngã 矣hĩ 。 以dĩ 葉diệp 物vật 觀quán 世thế 。 便tiện 不bất 著trước 我ngã 所sở 矣hĩ 。 達đạt 得đắc 我ngã 所sở 二nhị 空không 。 反phản 觀quán 己kỷ 身thân 。 及cập 十thập 方phương 空không 。 在tại 妙diệu 明minh 心tâm 內nội 。 猶do 如như 海hải 中trung 之chi 漚âu 。 便tiện 知tri 起khởi 滅diệt 是thị 無vô 從tùng 矣hĩ 。

△# 四tứ 說thuyết 偈kệ 呈trình 解giải 。

於ư 如Như 來Lai 前tiền 。 說thuyết 偈kệ 讚tán 佛Phật 。

偈kệ 共cộng 四tứ 行hành 半bán 。 初sơ 一nhất 行hành 頌tụng 。 正chánh 陳trần 今kim 悟ngộ 。 次thứ 一nhất 行hành 頌tụng 。 發phát 願nguyện 度độ 生sanh 。 三tam 一nhất 行hành 頌tụng 。 祈kỳ 佛Phật 作tác 證chứng 。 四tứ 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 。 冀ký 成thành 大đại 果quả 。

妙diệu 湛trạm 總tổng 持trì 不bất 動động 尊Tôn 。 至chí 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。

妙diệu 湛trạm 下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 。 正chánh 陳trần 今kim 悟ngộ 者giả 。 初sơ 妙diệu 湛trạm 一nhất 句cú 。 講giảng 家gia 以dĩ 三Tam 身Thân 三tam 德đức 釋thích 之chi 。 文văn 雖tuy 嘉gia 。 意ý 甚thậm 不bất 切thiết 。 余dư 所sở 不bất 取thủ 。 上thượng 文văn 不bất 云vân 乎hồ 。 皆giai 即tức 菩Bồ 提Đề 。 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 又hựu 云vân 。 了liễu 然nhiên 自tự 知tri 。 獲hoạch 本bổn 妙diệu 心tâm 。 據cứ 此thử 妙diệu 湛trạm 一nhất 句cú 。 即tức 是thị 述thuật 妙diệu 明minh 元nguyên 心tâm 。 本bổn 自tự 不bất 動động 爾nhĩ 。 但đãn 易dị 妙diệu 明minh 為vi 妙diệu 湛trạm 。 易dị 元nguyên 心tâm 為vi 總tổng 持trì 。 所sở 言ngôn 不bất 動động 者giả 。 六lục 祖tổ 大đại 師sư 在tại 黃hoàng 梅mai 室thất 中trung 悟ngộ 曰viết 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 自tự 清thanh 淨tịnh 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 不bất 生sanh 滅diệt 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 來lai 具cụ 足túc 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 無vô 動động 搖dao 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 能năng 生sanh 萬vạn 法pháp 。 於ư 是thị 知tri 此thử 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 本bổn 自tự 明minh 妙diệu 總tổng 持trì 不bất 動động 爾nhĩ 。 下hạ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 一nhất 句cú 。 重trọng/trùng 申thân 上thượng 不bất 動động 句cú 。 梵Phạn 語ngữ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 。 此thử 云vân 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 謂vị 此thử 心tâm 在tại 一nhất 切thiết 處xứ 無vô 不bất 堅kiên 固cố 。 世thế 間gian 人nhân 所sở 不bất 知tri 者giả 。 故cố 稱xưng 為vi 希hy 有hữu 焉yên 。 但đãn 眾chúng 生sanh 自tự 迷mê 作tác 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 由do 是thị 億ức 劫kiếp 在tại 輪luân 迴hồi 而nhi 不bất 返phản 。 可khả 哀ai 也dã 已dĩ 。 設thiết 有hữu 要yếu 見kiến 之chi 者giả 。 又hựu 自tự 作tác 難nạn/nan 想tưởng 。 謂vị 此thử 事sự 必tất 須tu 歷lịch 。 三tam 無vô 數số 劫kiếp 。 方phương 得đắc 功công 圓viên 。 如như 今kim 看khán 來lai 。 不bất 消tiêu 如như 此thử 。 直trực 下hạ 了liễu 得đắc 。 頓đốn 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 於ư 是thị 慶khánh 快khoái 。 不bất 可khả 勝thăng 言ngôn 。 故cố 曰viết 消tiêu 我ngã 億ức 劫kiếp 顛điên 倒đảo 想tưởng 。 不bất 歷lịch 僧tăng 祇kỳ 獲hoạch 法Pháp 身thân 。

願nguyện 今kim 得đắc 果Quả 成thành 寶Bảo 王Vương 。 至chí 是thị 則tắc 名danh 為vi 報báo 佛Phật 恩ân 。

願nguyện 今kim 下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 發phát 願nguyện 度độ 生sanh 者giả 。 或hoặc 以dĩ 四tứ 弘hoằng 誓thệ 釋thích 之chi 亦diệc 無vô 謂vị 。 故cố 不bất 取thủ 。 不bất 知tri 此thử 躡niếp 前tiền 所sở 悟ngộ 處xứ 說thuyết 爾nhĩ 。 謂vị 見kiến 得đắc 此thử 心tâm 明minh 妙diệu 如như 寶bảo 。 見kiến 得đắc 此thử 心tâm 自tự 在tại 如như 王vương 。 王vương 是thị 尊tôn 特đặc 之chi 稱xưng 。 寶bảo 是thị 貴quý 重trọng 之chi 義nghĩa 。 阿A 難Nan 悟ngộ 處xứ 真chân 實thật 。 見kiến 地địa 明minh 白bạch 。 故cố 以dĩ 此thử 美mỹ 之chi 爾nhĩ 。 還hoàn 度độ 下hạ 三tam 句cú 直trực 陳trần 其kỳ 願nguyện 。 葢# 上thượng 來lai 初sơ 見kiến 法pháp 性tánh 。 初sơ 伏phục 見kiến 思tư 惑hoặc 。 若nhược 不bất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 便tiện 坐tọa 一nhất 悟ngộ 自tự 了liễu 處xứ 。 彼bỉ 聲Thanh 聞Văn 羊dương 鹿lộc 等đẳng 乘thừa 即tức 是thị 這giá 樣# 子tử 。 殊thù 不bất 知tri 心tâm 識thức 海hải 中trung 。 猶do 有hữu 微vi 細tế 塵trần 沙sa 無vô 明minh 惑hoặc 在tại 。 故cố 願nguyện 還hoàn 度độ 如như 是thị 恆Hằng 沙sa 眾chúng 。 恆Hằng 沙sa 即tức 塵trần 沙sa 惑hoặc 也dã 。 葢# 此thử 識thức 極cực 是thị 微vi 細tế 。 猶do 塵trần 沙sa 之chi 多đa 。 若nhược 不bất 加gia 深thâm 心tâm 照chiếu 察sát 。 如như 何hà 可khả 了liễu 。 故cố 曰viết 還hoàn 度độ 如như 是thị 恆Hằng 沙sa 眾chúng 。 又hựu 我ngã 承thừa 佛Phật 開khai 示thị 。 極cực 力lực 提đề 拔bạt 。 纔tài 得đắc 到đáo 此thử 。 於ư 今kim 思tư 之chi 。 此thử 恩ân 難nan 報báo 。 惟duy 有hữu 深thâm 心tâm 學học 道Đạo 。 歷lịch 盡tận 塵trần 剎sát 。 度độ 其kỳ 愚ngu 識thức 。 是thị 為vì 報báo 佛Phật 恩ân 德đức 爾nhĩ 。 故cố 曰viết 將tương 此thử 深thâm 心tâm 奉phụng 塵trần 剎sát 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 報báo 佛Phật 恩ân 。

伏phục 請thỉnh 世Thế 尊Tôn 為vi 證chứng 明minh 。 至chí 終chung 不bất 於ư 此thử 取thủ 泥Nê 洹Hoàn 。

伏phục 請thỉnh 下hạ 一nhất 行hành 頌tụng 。 祈kỳ 佛Phật 作tác 證chứng 者giả 。 大đại 約ước 初sơ 悟ngộ 人nhân 。 其kỳ 道đạo 未vị 充sung 。 雖tuy 有hữu 意ý 乎hồ 度độ 生sanh 。 願nguyện 力lực 不bất 逮đãi 。 須tu 仰ngưỡng 果quả 地địa 聖thánh 人nhân 加gia 被bị 。 方phương 能năng 入nhập 世thế 無vô 礙ngại 。 況huống 五ngũ 濁trược 惡ác 世thế 。 又hựu 是thị 難nạn 處xứ 。 我ngã 誓thệ 願nguyện 先tiên 入nhập 者giả 。 於ư 前tiền 未vị 悟ngộ 。 彼bỉ 五ngũ 濁trược 是thị 障chướng 道Đạo 法Pháp 。 而nhi 今kim 既ký 悟ngộ 此thử 。 五ngũ 濁trược 惡ác 世thế 。 即tức 我ngã 操thao 道đạo 之chi 地địa 。 故cố 願nguyện 先tiên 入nhập 。 又hựu 塵trần 惑hoặc 雖tuy 眾chúng 。 設thiết 有hữu 一nhất 眾chúng 生sanh 未vị 度độ 。 不bất 至chí 於ư 覺giác 者giả 。 則tắc 我ngã 道đạo 為vi 何hà 如như 耶da 。 若nhược 一nhất 眾chúng 生sanh 不bất 度độ 。 則tắc 有hữu 一nhất 處xứ 不bất 覺giác 矣hĩ 。 我ngã 心tâm 未vị 至chí 於ư 覺giác 。 安an 取thủ 泥Nê 洹Hoàn 為vi 哉tai 。 是thị 不bất 可khả 也dã 。 故cố 曰viết 如như 一nhất 眾chúng 生sanh 未vị 成thành 佛Phật 。 終chung 不bất 於ư 此thử 取thủ 泥Nê 洹Hoàn 。 泥Nê 洹Hoàn 者giả 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 之chi 稱xưng 。 又hựu 障chướng 盡tận 了liễu 事sự 之chi 謂vị 。 於ư 是thị 觀quán 之chi 。 脫thoát 有hữu 一nhất 事sự 不bất 明minh 。 一nhất 處xứ 不bất 覺giác 。 決quyết 不bất 可khả 作tác 了liễu 事sự 人nhân 見kiến 解giải 。 而nhi 入nhập 於ư 泥Nê 洹Hoàn 也dã 已dĩ 。

大đại 雄hùng 大đại 力lực 大đại 慈từ 悲bi 。 至chí )# 爍thước 迦ca 羅la 心tâm 無vô 動động 轉chuyển 。

大đại 雄hùng 下hạ 一nhất 行hành 半bán 頌tụng 。 冀ký 成thành 大đại 果quả 者giả 。 雄hùng 能năng 伏phục 眾chúng 。 力lực 能năng 提đề 挈# 。 慈từ 能năng 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 悲bi 能năng 拔bạt 苦khổ 。 此thử 四tứ 者giả 乃nãi 是thị 果quả 人nhân 氣khí 象tượng 。 阿A 難Nan 希hy 心tâm 到đáo 此thử 地địa 位vị 爾nhĩ 。 葢# 前tiền 來lai 初sơ 見kiến 法pháp 性tánh 。 已dĩ 伏phục 見kiến 思tư 惑hoặc 。 是thị 盡tận 於ư 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 之chi 力lực 。 其kỳ 次thứ 入nhập 世thế 觀quán 法pháp 。 意ý 袪# 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 是thị 盡tận 於ư 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 之chi 用dụng 。 三tam 除trừ 無vô 明minh 惑hoặc 。 比tỉ 之chi 前tiền 二nhị 微vi 細tế 又hựu 甚thậm 。 何hà 者giả 。 初sơ 見kiến 思tư 是thị 根căn 塵trần 之chi 顛điên 倒đảo 。 粗thô 易dị 斷đoạn 。 次thứ 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 於ư 法pháp 塵trần 生sanh 處xứ 即tức 見kiến 。 比tỉ 之chi 於ư 沙sa 。 雖tuy 深thâm 可khả 盡tận 。 此thử 無vô 明minh 乃nãi 是thị 地địa 上thượng 惑hoặc 。 最tối 難nan 見kiến 者giả 。 在tại 他tha 乘thừa 且thả 不bất 論luận 。 至chí 於ư 佛Phật 地Địa 。 尚thượng 有hữu 佛Phật 地địa 愚ngu 。 猶do 有hữu 一nhất 分phần/phân 無vô 明minh 在tại 。 然nhiên 非phi 禪thiền 那na 之chi 功công 。 不bất 能năng 盡tận 也dã 。 若nhược 此thử 惑hoặc 盡tận 。 便tiện 可khả 十thập 方phương 界giới 坐tọa 道đạo 塲# 。 而nhi 登đăng 無vô 上thượng 覺giác 矣hĩ 。 此thử 是thị 後hậu 段đoạn 了liễu 手thủ 事sự 。 阿A 難Nan 學học 道Đạo 之chi 心tâm 急cấp 切thiết 。 亦diệc 願nguyện 令linh 我ngã 早tảo 成thành 爾nhĩ 。 爍thước 迦ca 羅la 此thử 云vân 堅kiên 固cố 。 舜thuấn 若nhã 多đa 此thử 云vân 虗hư 空không 。 謂vị 虗hư 空không 無vô 形hình 。 是thị 無vô 有hữu 消tiêu 亡vong 底để 理lý 。 然nhiên 或hoặc 有hữu 至chí 於ư 消tiêu 亡vong 底để 日nhật 子tử 。 而nhi 我ngã 學học 道Đạo 之chi 心tâm 無vô 有hữu 動động 轉chuyển 。 無vô 有hữu 消tiêu 亡vong 時thời 節tiết 。 此thử 即tức 普phổ 賢hiền 十thập 大đại 願nguyện 之chi 二nhị 。 乃nãi 常thường 隨tùy 佛Phật 學học 。 恆hằng 順thuận 眾chúng 生sanh 二nhị 事sự 。 但đãn 彼bỉ 順thuận 來lai 。 此thử 是thị 逆nghịch 入nhập 。 然nhiên 總tổng 一nhất 無vô 盡tận 爾nhĩ 。 此thử 阿A 難Nan 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 通thông 前tiền 徹triệt 後hậu 。 立lập 心tâm 如như 是thị 。 決quyết 不bất 同đồng 泛phiếm 泛phiếm 者giả 有hữu 進tiến 有hữu 退thoái 矣hĩ 。

右hữu 從tùng 首thủ 卷quyển 至chí 此thử 。 即tức 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。 綱cương 宗tông 之chi 用dụng 也dã 。 文văn 分phần/phân 四tứ 大đại 節tiết 。 初sơ 從tùng 如như 汝nhữ 所sở 說thuyết 。 真chân 所sở 愛ái 樂nhạo 。 由do 於ư 心tâm 目mục 。 若nhược 不bất 知tri 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 。 降hàng 伏phục 塵trần 勞lao 。 至chí 盡tận 七thất 徵trưng 止chỉ 。 是thị 破phá 心tâm 之chi 所sở 依y 處xứ 也dã 。 次thứ 從tùng 爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 在tại 大đại 眾chúng 中trung 。 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。 而nhi 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 我ngã 是thị 如Như 來Lai 。 最tối 小tiểu 之chi 弟đệ 。 蒙mông 佛Phật 慈từ 愛ái 。 雖tuy 今kim 出xuất 家gia 。 猶do 恃thị 憍kiêu 憐lân 。 所sở 以dĩ 多đa 聞văn 。 未vị 得đắc 無vô 漏lậu 。 不bất 能năng 折chiết 伏phục 。 娑sa 毗tỳ 迦ca 羅la 咒chú 。 為vị 彼bỉ 所sở 轉chuyển 。 溺nịch 於ư 淫dâm 舍xá 。 當đương 由do 不bất 知tri 。 真chân 際tế 所sở 在tại 。 至chí 後hậu 阿A 難Nan 默mặc 然nhiên 自tự 失thất 止chỉ 。 是thị 破phá 心tâm 之chi 能năng 依y 處xứ 也dã 。 三tam 從tùng 佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。 世thế 間gian 一nhất 切thiết 。 諸chư 修tu 學học 人nhân 。 現hiện 前tiền 雖tuy 成thành 。 九cửu 次thứ 第đệ 定định 。 不bất 得đắc 漏lậu 盡tận 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 至chí 二nhị 卷quyển 末mạt 。 其kỳ 性tánh 真chân 為vi 。 妙diệu 覺giác 明minh 體thể 止chỉ 。 是thị 破phá 心tâm 之chi 能năng 見kiến 也dã 。 四tứ 從tùng 如như 是thị 五ngũ 陰ấm 。 六lục 入nhập 十thập 二nhị 處xứ 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 性tánh 。 至chí 三tam 卷quyển 末mạt 偈kệ 文văn 止chỉ 。 是thị 破phá 心tâm 之chi 所sở 見kiến 也dã 。 葢# 蘊uẩn 界giới 等đẳng 處xứ 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 俱câu 是thị 心tâm 之chi 所sở 見kiến 。 設thiết 若nhược 有hữu 我ngã 見kiến 我ngã 不bất 見kiến 。 俱câu 是thị 心tâm 之chi 能năng 見kiến 。 又hựu 能năng 依y 屬thuộc 主chủ 。 所sở 依y 屬thuộc 境cảnh 。 若nhược 欲dục 徵trưng 之chi 於ư 心tâm 。 還hoàn 將tương 境cảnh 來lai 辯biện 。 若nhược 欲dục 騐# 之chi 於ư 見kiến 。 還hoàn 將tương 心tâm 來lai 推thôi 。 欲dục 攻công 其kỳ 主chủ 。 則tắc 先tiên 勦# 其kỳ 穴huyệt 。 欲dục 乎hồ 其kỳ 處xứ 。 則tắc 必tất 誅tru 其kỳ 魁khôi 。 所sở 謂vị 攻công 堅kiên 破phá 瑕hà 。 批# 亢kháng 搗đảo 虗hư 。 使sử 無vô 遁độn 情tình 。 乃nãi 是thị 奢Xa 摩Ma 他Tha 之chi 用dụng 也dã 。 又hựu 奢Xa 摩Ma 他Tha 名danh 止chỉ 。 貫quán 上thượng 一nhất 妙diệu 字tự 者giả 。 由do 前tiền 徵trưng 心tâm 起khởi 至chí 八bát 還hoàn 等đẳng 文văn 。 皆giai 是thị 用dụng 止chỉ 底để 道Đạo 理lý 。 又hựu 阿A 難Nan 言ngôn 。 我ngã 雖tuy 識thức 此thử 。 見kiến 性tánh 無vô 還hoàn 。 云vân 何hà 得đắc 知tri 。 是thị 我ngã 真chân 性tánh 。 下hạ 至chí 三tam 科khoa 七thất 大đại 等đẳng 文văn 。 皆giai 是thị 用dụng 妙diệu 底để 道Đạo 理lý 。 若nhược 不bất 然nhiên 。 則tắc 見kiến 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 法pháp 外ngoại 有hữu 心tâm 。 截tiệt 而nhi 二nhị 之chi 。 是thị 岐kỳ 見kiến 也dã 。 非phi 本bổn 旨chỉ 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 貫quán 一nhất 妙diệu 字tự 。 乃nãi 見kiến 即tức 法pháp 是thị 妙diệu 。 即tức 見kiến 是thị 心tâm 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 法pháp 外ngoại 無vô 心tâm 。 故cố 成thành 其kỳ 道đạo 也dã 。 然nhiên 非phi 勉miễn 強cường/cưỡng 牽khiên 合hợp 。 實thật 無vô 二nhị 體thể 焉yên 。 於ư 是thị 一nhất 一nhất 結kết 之chi 曰viết 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 學học 者giả 若nhược 欲dục 於ư 此thử 留lưu 心tâm 。 先tiên 將tương 前tiền 三tam 卷quyển 經kinh 文văn 。 細tế 細tế 熟thục 參tham 。 然nhiên 後hậu 進tiến 之chi 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 提Đề 。 進tiến 之chi 禪thiền 那na 。 自tự 然nhiên 迎nghênh 刃nhận 而nhi 解giải 矣hĩ 。

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 正Chánh 見Kiến 卷quyển 第đệ 三tam