東Đông 海Hải 若Nhược 解Giải
清Thanh 實Thật 賢Hiền 解Giải
東đông 海hải 若nhược 解giải
唐đường 。 柳liễu 。 子tử 厚hậu 。 著trước 。
清thanh 。 釋thích 。 實thật 賢hiền 。 解giải 。
東đông 海hải 若nhược 者giả 。 昔tích 有hữu 唐đường 名danh 儒nho 柳liễu 子tử 厚hậu 。 愍mẫn 學học 佛Phật 者giả 知tri 見kiến 不bất 同đồng 。 於ư 淨tịnh 土độ 法Pháp 門môn 。 信tín 毀hủy 不bất 一nhất 。 其kỳ 間gian 利lợi 害hại 。 不bất 啻# 天thiên 淵uyên 。 欲dục 令linh 知tri 所sở 去khứ 取thủ 。 以dĩ 造tạo 乎hồ 心tâm 性tánh 之chi 極cực 致trí 。 故cố 作tác 此thử 文văn 也dã 。 第đệ 習tập 儒nho 者giả 。 既ký 以dĩ 佛Phật 理lý 而nhi 置trí 之chi 弗phất 究cứu 。 學học 佛Phật 者giả 。 又hựu 以dĩ 文văn 字tự 而nhi 漫mạn 不bất 經kinh 心tâm 。 間gian 有hữu 聰thông 明minh 之chi 士sĩ 。 多đa 闕khuyết 信tín 根căn 。 設thiết 具cụ 信tín 根căn 。 復phục 無vô 智trí 慧tuệ 。 致trí 使sử 深thâm 文văn 奧áo 義nghĩa 。 韜# 晦hối 于vu 殘tàn 編biên 斷đoạn 簡giản 中trung 。 莫mạc 之chi 通thông 達đạt 。 豈khởi 不bất 惜tích 哉tai 。 因nhân 申thân 明minh 其kỳ 義nghĩa 。 以dĩ 為vi 解giải 釋thích 。 庶thứ 幾kỷ 為vi 初sơ 機cơ 勸khuyến 發phát 之chi 一nhất 助trợ 云vân 。
東đông 海hải 若nhược 陸lục 遊du 登đăng 孟# 諸chư 之chi 阿a 。 得đắc 二nhị 瓠hoạch 焉yên 。 刳khô 而nhi 振chấn 其kỳ 犀# 以dĩ 嬉hi 。 取thủ 海hải 水thủy 。 雜tạp 糞phẩn 壤nhưỡng 蟯nhiêu 蚘# 而nhi 實thật 之chi 。 臭xú 不bất 可khả 當đương 也dã 。 窒# 以dĩ 密mật 石thạch 。 舉cử 而nhi 投đầu 之chi 海hải 。 逾du 時thời 焉yên 而nhi 過quá 之chi 曰viết 。 是thị 故cố 棄khí 糞phẩn 邪tà 。
東đông 海hải 若nhược 。 海hải 神thần 名danh 喻dụ 宏hoành 法pháp 大Đại 士Sĩ 。 蓋cái 海hải 神thần 主chủ 海hải 。 猶do 大Đại 士Sĩ 主chủ 法pháp 。 故cố 以dĩ 此thử 喻dụ 之chi 也dã 。 陸lục 遊du 者giả 。 謂vị 離ly 淨tịnh 土độ 海hải 。 到đáo 娑sa 婆bà 岸ngạn 。 猶do 海hải 神thần 離ly 海hải 而nhi 遊du 陸lục 也dã 。 孟# 諸chư 。 地địa 名danh 。 曲khúc 阜phụ 曰viết 阿a 。 高cao 下hạ 不bất 平bình 之chi 處xứ 。 以dĩ 喻dụ 三tam 界giới 險hiểm 道đạo 。 謂vị 自tự 既ký 出xuất 生sanh 死tử 。 復phục 入nhập 三tam 界giới 。 度độ 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 故cố 曰viết 登đăng 孟# 諸chư 之chi 阿a 也dã 。 二nhị 瓠hoạch 。 喻dụ 信tín 毀hủy 二nhị 機cơ 。 眾chúng 生sanh 五ngũ 陰ấm 。 名danh 之chi 為vi 瓠hoạch 。 因nhân 緣duyên 會hội 遇ngộ 。 故cố 言ngôn 得đắc 。 刳khô 而nhi 振chấn 其kỳ 犀# 以dĩ 嬉hi 。 謂vị 大Đại 士Sĩ 遊du 戲hí 神thần 通thông 。 不bất 取thủ 眾chúng 生sanh 相tướng 也dã 。 刳khô 。 空không 也dã 。 振chấn 。 去khứ 也dã 。 犀# 。 子tử 也dã 。 言ngôn 空không 去khứ 其kỳ 子tử 。 以dĩ 瓠hoạch # 為vi 嬉hi 。 正chánh 喻dụ 離ly 眾chúng 生sanh 相tướng 。 以dĩ 度độ 生sanh 為vi 遊du 戲hí 也dã 。 取thủ 海hải 水thủy 者giả 。 為vi 說thuyết 法Pháp 也dã 。 雜tạp 糞phẩn 壤nhưỡng 者giả 。 眾chúng 生sanh 聞văn 法Pháp 。 智trí 慧tuệ 與dữ 無vô 明minh 雜tạp 也dã 。 糞phẩn 壤nhưỡng 。 喻dụ 煩phiền 惱não 。 蟯nhiêu 蚘# 。 喻dụ 生sanh 死tử 。 煩phiền 惱não 因nhân 果quả 。 不bất 出xuất 五ngũ 濁trược 。 生sanh 死tử 種chủng 類loại 。 不bất 離ly 十thập 二nhị 。 臭xú 。 猶do 苦khổ 也dã 。 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 。 其kỳ 苦khổ 難nan 忍nhẫn 。 故cố 言ngôn 臭xú 不bất 可khả 當đương 。 密mật 石thạch 。 喻dụ 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 一nhất 念niệm 不bất 了liễu 。 故cố 曰viết 窒# 。 投đầu 海hải 。 喻dụ 入nhập 生sanh 死tử 。 眾chúng 生sanh 過quá 去khứ 。 雖tuy 曾tằng 聞văn 法Pháp 。 種chúng 少thiểu 善thiện 根căn 。 但đãn 以dĩ 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 長trường/trưởng 在tại 生sanh 死tử 。 不bất 得đắc 解giải 脫thoát 。 縱túng/tung 遇ngộ 知tri 識thức 勸khuyến 導đạo 。 其kỳ 根căn 生sanh 熟thục 不bất 同đồng 。 亦diệc 有hữu 發phát 不bất 發phát 者giả 。 發phát 則tắc 順thuận 教giáo 修tu 行hành 。 不bất 發phát 則tắc 違vi 教giáo 執chấp 理lý 。 故cố 取thủ 二nhị 瓠hoạch 為ví 喻dụ 也dã 。 然nhiên 大Đại 士Sĩ 度độ 生sanh 。 如như 父phụ 母mẫu 教giáo 子tử 。 不bất 以dĩ 孝hiếu 子tử 而nhi 偏thiên 教giáo 。 不bất 以dĩ 逆nghịch 子tử 而nhi 置trí 之chi 。 故cố 雖tuy 不bất 信tín 。 亦diệc 為vi 說thuyết 法Pháp 。 又hựu 常thường 伺tứ 察sát 其kỳ 機cơ 而nhi 開khai 發phát 之chi 。 逾du 時thời 焉yên 而nhi 過quá 之chi 者giả 。 此thử 伺tứ 機cơ 也dã 。 久cửu 經kinh 輪luân 轉chuyển 。 故cố 曰viết 逾du 時thời 。 夙túc 緣duyên 相tương/tướng 植thực 。 故cố 名danh 曰viết 過quá 。 曰viết 是thị 故cố 棄khí 糞phẩn 邪tà 。 此thử 開khai 發phát 之chi 辭từ 也dã 。 謂vị 汝nhữ 于vu 過quá 去khứ 。 曾tằng 種chúng 善thiện 根căn 。 今kim 猶do 遺di 棄khí 生sanh 死tử 邪tà 。 意ý 欲dục 令linh 其kỳ 發phát 心tâm 念niệm 佛Phật 。 故cố 問vấn 之chi 也dã 。
其kỳ 一nhất 徹triệt 聲thanh 而nhi 呼hô 曰viết 。 我ngã 大đại 海hải 也dã 。
此thử 喻dụ 違vi 教giáo 執chấp 理lý 之chi 人nhân 。 徹triệt 聲thanh 而nhi 呼hô 。 即tức 驚kinh 疑nghi 不bất 信tín 之chi 狀trạng 。 我ngã 大đại 海hải 也dã 。 即tức 執chấp 理lý 廢phế 事sự 之chi 言ngôn 。
東đông 海hải 若nhược 呀# 然nhiên 笑tiếu 曰viết 。 怪quái 矣hĩ 。 今kim 夫phu 大đại 海hải 。 其kỳ 東đông 無vô 東đông 。 其kỳ 西tây 無vô 西tây 。 其kỳ 北bắc 無vô 北bắc 。 其kỳ 南Nam 無mô 南nam 。 旦đán 則tắc 浴dục 日nhật 而nhi 出xuất 之chi 。 夜dạ 則tắc 滔thao 列liệt 星tinh 。 涵# 太thái 陽dương 揚dương 陰ấm 火hỏa 珠châu 寶bảo 之chi 光quang 以dĩ 為vi 明minh 。 其kỳ 塵trần 霾mai 之chi 雜tạp 不bất 處xứ 也dã 。 必tất 汩# 之chi 西tây 澨# 。 故cố 其kỳ 大đại 也dã 。 深thâm 也dã 。 潔khiết 也dã 。 光quang 明minh 也dã 。 無vô 我ngã 若nhược 者giả 。
此thử 喻dụ 大Đại 士Sĩ 為vi 說thuyết 佛Phật 真chân 性tánh 海hải 以dĩ 顯hiển 真Chân 諦Đế 也dã 。 呀# 然nhiên 。 張trương 口khẩu 貌mạo 。 怪quái 矣hĩ 。 是thị 責trách 之chi 也dã 。 今kim 夫phu 下hạ 。 具cụ 示thị 正chánh 理lý 。 夫phu 性tánh 海hải 無vô 涯nhai 。 故cố 無vô 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 性tánh 海hải 光quang 明minh 。 故cố 外ngoại 涵# 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 。 內nội 具cụ 眾chúng 寶bảo 。 外ngoại 涵# 是thị 神thần 通thông 。 內nội 具cụ 是thị 智trí 慧tuệ 。 所sở 謂vị 萬vạn 德đức 悉tất 圓viên 也dã 。 又hựu 日nhật 喻dụ 應ưng 身thân 。 星tinh 月nguyệt 喻dụ 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 。 應ưng 身thân 出xuất 世thế 名danh 旦đán 。 涅Niết 槃Bàn 名danh 夜dạ 。 應ưng 跡tích 雖tuy 有hữu 生sanh 滅diệt 。 法pháp 體thể 常thường 自tự 湛trạm 然nhiên 。 眾chúng 生sanh 機cơ 熟thục 。 則tắc 現hiện 佛Phật 身thân 。 而nhi 度độ 脫thoát 之chi 。 緣duyên 盡tận 入nhập 滅diệt 。 則tắc 又hựu 現hiện 隨tùy 類loại 化hóa 身thân 。 而nhi 引dẫn 導đạo 之chi 。 雖tuy 種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。 總tổng 皆giai 不bất 出xuất 性tánh 海hải 之chi 外ngoại 。 是thị 外ngoại 涵# 也dã 。 陰ấm 火hỏa 。 喻dụ 神thần 通thông 。 珠châu 寶bảo 。 喻dụ 定định 慧tuệ 。 三tam 皆giai 全toàn 性tánh 發phát 生sanh 。 是thị 內nội 具cụ 也dã 。 性tánh 海hải 清thanh 淨tịnh 。 故cố 塵trần 霾mai 不bất 處xứ 。 塵trần 霾mai 。 指chỉ 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 。 所sở 謂vị 諸chư 惡ác 都đô 盡tận 也dã 。 太thái 陰ấm 是thị 月nguyệt 。 大đại 海hải 之chi 中trung 。 火hỏa 光quang 常thường 起khởi 。 名danh 為vi 陰ấm 火hỏa 。 澨# 。 水thủy 涯nhai 也dã 。 謂vị 大đại 海hải 不bất 與dữ 塵trần 霾mai 同đồng 處xứ 。 必tất 漂phiêu 之chi 涯nhai 岸ngạn 。 猶do 佛Phật 智trí 慧tuệ 海hải 。 不bất 與dữ 煩phiền 惱não 同đồng 住trụ 。 必tất 斷đoạn 之chi 令linh 盡tận 而nhi 後hậu 已dĩ 耳nhĩ 。 深thâm 大đại 光quang 潔khiết 四tứ 字tự 。 總tổng 結kết 上thượng 文văn 。 無vô 四tứ 方phương 是thị 深thâm 天thiên 。 外ngoại 涵# 內nội 具cụ 是thị 光quang 。 無vô 塵trần 是thị 潔khiết 。 無vô 我ngã 若nhược 者giả 。 是thị 讚tán 辭từ 。 謂vị 除trừ 佛Phật 已dĩ 還hoàn 。 皆giai 未vị 得đắc 此thử 深thâm 大đại 光quang 潔khiết 之chi 用dụng 者giả 。 即tức 有hữu 之chi 。 是thị 少thiểu 分phần 而nhi 已dĩ 。 非phi 究cứu 竟cánh 也dã 。
今kim 汝nhữ 海hải 之chi 棄khí 滴tích 也dã 。 而nhi 與dữ 糞phẩn 壤nhưỡng 同đồng 體thể 。 臭xú 朽hủ 之chi 與dữ 曹tào 。 蟯nhiêu 蚘# 之chi 與dữ 居cư 。 其kỳ 狹hiệp 。 咫# 也dã 。 又hựu 冥minh 暗ám 若nhược 是thị 。 而nhi 同đồng 之chi 海hải 。 不bất 亦diệc 羞tu 而nhi 可khả 憐lân 哉tai 。 子tử 欲dục 之chi 乎hồ 。 吾ngô 將tương 為vì 汝nhữ 抉# 石thạch 破phá 瓠hoạch 盪# 羣quần 穢uế 于vu 大đại 荒hoang 之chi 島đảo 。 而nhi 同đồng 子tử 於ư 向hướng 之chi 所sở 陳trần 者giả 可khả 乎hồ 。
此thử 喻dụ 斥xích 其kỳ 偏thiên 見kiến 。 而nhi 示thị 以dĩ 正chánh 修tu 行hành 路lộ 也dã 。 夫phu 眾chúng 生sanh 與dữ 佛Phật 。 雖tuy 同đồng 一nhất 心tâm 。 但đãn 眾chúng 生sanh 迷mê 倒đảo 。 棄khí 海hải 認nhận 漚âu 。 指chỉ 漚âu 為vi 海hải 。 聞văn 說thuyết 真chân 海hải 。 反phản 以dĩ 為vi 非phi 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 可khả 憐lân 愍mẫn 者giả 。 今kim 夫phu 執chấp 空không 之chi 人nhân 計kế 五ngũ 陰ấm 。 身thân 中trung 方phương 寸thốn 妄vọng 心tâm 。 謂vị 是thị 本bổn 來lai 面diện 目mục 。 與dữ 佛Phật 無vô 二nhị 。 如như 瓠hoạch 中trung 糞phẩn 水thủy 。 計kế 為vi 大đại 海hải 。 與dữ 海hải 無vô 別biệt 。 不bất 知tri 心tâm 體thể 廣quảng 大đại 。 含hàm 裹khỏa 十thập 方phương 。 虗hư 空không 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 諸chư 佛Phật 。 一nhất 念niệm 徧biến 收thu 。 不bất 局cục 在tại 方phương 寸thốn 內nội 。 如như 大đại 海hải 不bất 局cục 瓠hoạch # 內nội 。 聞văn 說thuyết 西tây 方phương 淨tịnh 土độ 。 彌di 陀đà 性tánh 海hải 。 計kế 為vi 心tâm 外ngoại 。 反phản 生sanh 疑nghi 謗báng 。 如như 聞văn 真chân 海hải 反phản 以dĩ 為vi 非phi 。 彌di 陀đà 雖tuy 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 自tự 棄khí 耳nhĩ 。 如như 大đại 海hải 不bất 拒cự 一nhất 滴tích 。 一nhất 滴tích 自tự 棄khí 大đại 海hải 。 故cố 曰viết 海hải 之chi 棄khí 滴tích 。 眾chúng 生sanh 五ngũ 陰ấm 。 煩phiền 惱não 為vi 體thể 。 故cố 云vân 糞phẩn 壤nhưỡng 同đồng 體thể 。 臭xú 即tức 是thị 苦khổ 。 朽hủ 即tức 無vô 常thường 。 曹tào 。 伍# 也dã 。 言ngôn 此thử 身thân 者giả 。 無vô 常thường 眾chúng 若nhược 之chi 為vi 伴bạn 侶lữ 。 非phi 真chân 實thật 也dã 。 蟯nhiêu [虫*尢]# 。 身thân 中trung 蟲trùng 也dã 。 喻dụ 十thập 二nhị 類loại 。 言ngôn 此thử 身thân 者giả 。 十thập 二nhị 類loại 之chi 所sở 同đồng 住trụ 。 非phi 解giải 脫thoát 也dã 。 蕞# 爾nhĩ 六lục 尺xích 。 故cố 言ngôn 咫# 。 蒙mông 然nhiên 無vô 智trí 。 故cố 言ngôn 暗ám 。 執chấp 此thử 方phương 寸thốn 妄vọng 心tâm 。 六lục 尺xích 妄vọng 身thân 。 謂vị 同đồng 佛Phật 妙diệu 用dụng 。 非phi 顛điên 倒đảo 耶da 。 故cố 斥xích 之chi 曰viết 羞tu 而nhi 可khả 憐lân 。 問vấn 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 解giải 脫thoát 。 當đương 於ư 眾chúng 生sanh 。 心tâm 行hành 中trung 求cầu 。 又hựu 云vân 。 觀quán 身thân 實thật 相tướng 。 觀quán 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 豈khởi 非phi 眾chúng 生sanh 身thân 心tâm 。 與dữ 佛Phật 無vô 別biệt 。 而nhi 子tử 乃nãi 欲dục 分phần/phân 迷mê 分phần/phân 悟ngộ 論luận 聖thánh 論luận 凡phàm 。 得đắc 無vô 眼nhãn 見kiến 空không 華hoa 耶da 。 答đáp 。 如như 經kinh 所sở 云vân 。 葢# 是thị 即tức 妄vọng 觀quán 真chân 。 不bất 執chấp 妄vọng 以dĩ 為vi 真chân 。 如như 將tương 一nhất 滴tích 觀quán 海hải 。 不bất 執chấp 一nhất 滴tích 是thị 海hải 。 且thả 如như 一nhất 滴tích 之chi 水thủy 。 與dữ 大đại 海hải 水thủy 。 濕thấp 性tánh 何hà 別biệt 。 然nhiên 既ký 離ly 大đại 海hải 。 又hựu 與dữ 糞phẩn 壤nhưỡng 交giao 雜tạp 。 豈khởi 得đắc 謂vị 之chi 即tức 是thị 海hải 耶da 。 即tức 妄vọng 觀quán 真chân 而nhi 不bất 執chấp 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。 故cố 知tri 水thủy 性tánh 無vô 別biệt 。 而nhi 求cầu 歸quy 海hải 之chi 計kế 。 則tắc 可khả 也dã 。 若nhược 守thủ 定định 一nhất 滴tích 謂vị 為vi 大đại 海hải 。 則tắc 不bất 可khả 也dã 。 請thỉnh 試thí 思tư 之chi 。 子tử 欲dục 之chi 乎hồ 以dĩ 下hạ 。 略lược 示thị 修tu 行hành 利lợi 益ích 以dĩ 勸khuyến 之chi 。 言ngôn 吾ngô 將tương 為vì 汝nhữ 者giả 。 非phi 是thị 為vi 彼bỉ 修tu 行hành 。 蓋cái 謂vị 化hóa 功công 歸quy 己kỷ 。 利lợi 及cập 他tha 人nhân 也dã 。 抉# 石thạch 。 喻dụ 斷đoạn 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 破phá 瓠hoạch 。 喻dụ 出xuất 三tam 界giới 。 盪# 穢uế 。 喻dụ 離ly 五ngũ 濁trược 。 大đại 荒hoang 。 喻dụ 寂tịch 光quang 真chân 境cảnh 。 恢khôi 廓khuếch 無vô 際tế 。 島đảo 。 喻dụ 同đồng 居cư 極cực 樂lạc 。 高cao 出xuất 十thập 方phương 。 向hướng 之chi 所sở 陳trần 。 即tức 諸chư 佛Phật 深thâm 大đại 光quang 潔khiết 之chi 用dụng 。 知tri 其kỳ 不bất 信tín 。 而nhi 復phục 強cường/cưỡng 為vi 說thuyết 法Pháp 者giả 。 蓋cái 大Đại 士Sĩ 悲bi 心tâm 太thái 切thiết 。 現hiện 雖tuy 無vô 益ích 。 亦diệc 為vì 未vị 來lai 。 得đắc 度độ 因nhân 緣duyên 也dã 。
糞phẩn 水thủy 泊bạc 然nhiên 不bất 說thuyết 曰viết 。 我ngã 固cố 同đồng 矣hĩ 。 吾ngô 又hựu 何hà 求cầu 于vu 若nhược 。 吾ngô 之chi 性tánh 也dã 。 亦diệc 若nhược 是thị 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 穢uế 者giả 自tự 穢uế 。 不bất 足túc 以dĩ 害hại 吾ngô 潔khiết 。 狹hiệp 者giả 自tự 狹hiệp 。 不bất 足túc 以dĩ 害hại 吾ngô 廣quảng 。 幽u 者giả 自tự 幽u 。 不bất 足túc 以dĩ 害hại 吾ngô 明minh 。 而nhi 穢uế 亦diệc 海hải 也dã 。 狹hiệp 幽u 亦diệc 海hải 也dã 。 突đột 然nhiên 而nhi 往vãng 。 于vu 然nhiên 而nhi 來lai 。 孰thục 非phi 海hải 者giả 。 子tử 去khứ 矣hĩ 。 無vô 亂loạn 我ngã 。
此thử 喻dụ 聞văn 教giáo 不bất 信tín 。 執chấp 辭từ 以dĩ 拒cự 也dã 。 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 。 雖tuy 有hữu 小tiểu 慧tuệ 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 糞phẩn 水thủy 。 聞văn 教giáo 不bất 信tín 。 故cố 云vân 不bất 說thuyết 。 我ngã 固cố 同đồng 矣hĩ 。 此thử 執chấp 理lý 之chi 言ngôn 。 尅khắc 論luận 理lý 體thể 。 生sanh 佛Phật 不bất 二nhị 。 故cố 曰viết 固cố 同đồng 。 吾ngô 又hựu 何hà 求cầu 于vu 若nhược 。 此thử 自tự 足túc 之chi 語ngữ 。 前tiền 文văn 所sở 陳trần 。 乃nãi 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 蓋cái 是thị 以dĩ 修tu 德đức 而nhi 顯hiển 性tánh 德đức 。 今kim 執chấp 理lý 者giả 謬mậu 解giải 。 單đơn 言ngôn 性tánh 德đức 而nhi 廢phế 修tu 德đức 。 故cố 曰viết 。 吾ngô 之chi 性tánh 也dã 亦diệc 若nhược 是thị 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 謂vị 我ngã 心tâm 亦diệc 具cụ 深thâm 大đại 光quang 潔khiết 之chi 用dụng 。 曾tằng 無vô 欠khiếm 少thiểu 。 不bất 知tri 說thuyết 食thực 畫họa 餅bính 。 無vô 益ích 飢cơ 腸tràng 。 徒đồ 勞lao 身thân 口khẩu 。 下hạ 文văn 具cụ 出xuất 偏thiên 空không 之chi 見kiến 。 穢uế 不bất 害hại 潔khiết 。 言ngôn 性tánh 體thể 清thanh 淨tịnh 。 不bất 為vi 生sanh 死tử 所sở 污ô 也dã 。 狹hiệp 不bất 害hại 廣quảng 。 言ngôn 性tánh 體thể 廣quảng 大đại 。 不bất 為vi 形hình 器khí 所sở 局cục 也dã 。 幽u 不bất 害hại 明minh 。 謂vị 性tánh 體thể 光quang 明minh 。 不bất 為vị 煩phiền 惱não 所sở 覆phú 也dã 。 穢uế 狹hiệp 幽u 暗ám 。 即tức 具cụ 海hải 之chi 全toàn 體thể 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 故cố 云vân 亦diệc 也dã 。 突đột 然nhiên 于vu 然nhiên 。 往vãng 來lai 貌mạo 。 以dĩ 喻dụ 出xuất 沒một 生sanh 死tử 。 皆giai 本bổn 性tánh 妙diệu 理lý 。 故cố 云vân 孰thục 非phi 海hải 者giả 。 問vấn 曰viết 。 如như 上thượng 所sở 陳trần 。 未vị 嘗thường 不bất 是thị 。 何hà 子tử 過quá 之chi 深thâm 也dã 。
答đáp 曰viết 。
誠thành 如như 所sở 問vấn 。 其kỳ 言ngôn 雖tuy 是thị 。 其kỳ 意ý 則tắc 非phi 。 祗chi 如như 三tam 不bất 害hại 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 論luận 中trung 。 亦diệc 有hữu 此thử 語ngữ 。 然nhiên 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 嘗thường 撥bát 棄khí 修tu 行hành 。 單đơn 言ngôn 理lý 性tánh 。 今kim 謬mậu 人nhân 守thủ 定định 穢uế 狹hiệp 幽u 暗ám 。 自tự 謂vị 光quang 潔khiết 廣quảng 大đại 。 不bất 知tri 煩phiền 惱não 現hiện 前tiền 。 潔khiết 斯tư 害hại 矣hĩ 。 量lượng 不bất 容dung 物vật 。 廣quảng 斯tư 害hại 矣hĩ 。 顛điên 倒đảo 是thị 非phi 。 明minh 斯tư 害hại 矣hĩ 。 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 尚thượng 不bất 能năng 保bảo 其kỳ 無vô 害hại 。 況huống 未vị 來lai 生sanh 死tử 。 安an 能năng 自tự 知tri 。 雖tuy 曰viết 不bất 害hại 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 大đại 害hại 也dã 。 如như 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 時thời 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。 示thị 現hiện 煩phiền 惱não 。 而nhi 心tâm 無vô 分phân 別biệt 。 斯tư 真chân 穢uế 不bất 害hại 潔khiết 矣hĩ 。 刀đao 割cát 香hương 塗đồ 。 等đẳng 無vô 憎tăng 愛ái 。 羅la 云vân 調Điều 達Đạt 。 並tịnh 濟tế 均quân 慈từ 。 斯tư 真chân 狹hiệp 不bất 害hại 廣quảng 矣hĩ 。 行hành 於ư 非phi 道đạo 。 通thông 達đạt 佛Phật 道Đạo 。 斯tư 真chân 幽u 不bất 害hại 明minh 矣hĩ 。 而nhi 今kim 乃nãi 以dĩ 凡phàm 夫phu 小tiểu 智trí 。 濫lạm 同đồng 佛Phật 智trí 。 自tự 取thủ 愆khiên 尤vưu 。 豈khởi 非phi 謬mậu 之chi 甚thậm 者giả 邪tà 。 子tử 去khứ 矣hĩ 無vô 亂loạn 我ngã 。 是thị 拒cự 絕tuyệt 之chi 辭từ 。 蓋cái 宗tông 門môn 執chấp 理lý 之chi 士sĩ 。 乍sạ 聞văn 教giáo 理lý 。 輒triếp 大đại 拂phất 其kỳ 心tâm 。 故cố 云vân 然nhiên 也dã 。
其kỳ 一nhất 聞văn 若nhược 之chi 言ngôn 。 號hiệu 而nhi 祈kỳ 曰viết 。 吾ngô 毒độc 是thị 久cửu 矣hĩ 。 吾ngô 以dĩ 為vi 是thị 固cố 然nhiên 不bất 可khả 異dị 也dã 。 今kim 于vu 告cáo 我ngã 海hải 之chi 大đại 。 又hựu 目mục 我ngã 以dĩ 故cố 海hải 之chi 棄khí 糞phẩn 也dã 。 吾ngô 愈dũ 急cấp 焉yên 。 涌dũng 吾ngô 洙# 。 不bất 足túc 以dĩ 發phát 其kỳ 窒# 。 旋toàn 吾ngô 波ba 。 不bất 足túc 以dĩ 穴huyệt 瓠hoạch 之chi 腹phúc 也dã 。 就tựu 能năng 之chi 。 窮cùng 歲tuế 月nguyệt 耳nhĩ 。 願nguyện 若nhược 幸hạnh 而nhi 哀ai 我ngã 哉tai 。
此thử 喻dụ 順thuận 教giáo 修tu 行hành 之chi 士sĩ 。 初sơ 聞văn 佛Phật 法Pháp 。 生sanh 大đại 悔hối 悟ngộ 。 心tâm 期kỳ 解giải 脫thoát 。 故cố 號hào 泣khấp 而nhi 祈kỳ 求cầu 焉yên 。 吾ngô 毒độc 是thị 久cửu 矣hĩ 。 毒độc 。 害hại 也dã 。 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 。 喪táng 我ngã 法Pháp 身thân 。 亡vong 我ngã 慧tuệ 命mạng 。 名danh 之chi 曰viết 毒độc 。 沈trầm 淪luân 多đa 劫kiếp 。 故cố 曰viết 久cửu 矣hĩ 。 又hựu 言ngôn 久cửu 者giả 。 謂vị 常thường 有hữu 厭yếm 苦khổ 之chi 心tâm 。 未vị 得đắc 出xuất 離ly 之chi 路lộ 。 所sở 謂vị 善thiện 根căn 將tương 熟thục 機cơ 欲dục 發phát 動động 也dã 。 固cố 然nhiên 。 真chân 實thật 貌mạo 。 未vị 聞văn 教giáo 前tiền 。 意ý 謂vị 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 。 真chân 實thật 不bất 可khả 變biến 異dị 。 徒đồ 厭yếm 無vô 益ích 。 今kim 聞văn 佛Phật 功công 德đức 海hải 。 廣quảng 大đại 難nan 量lương 。 則tắc 知tri 生sanh 可khả 作tác 佛Phật 。 故cố 曰viết 告cáo 我ngã 以dĩ 海hải 之chi 大đại 。 又hựu 知tri 夙túc 曾tằng 下hạ 種chủng 。 與dữ 佛Phật 結kết 緣duyên 。 我ngã 自tự 迷mê 背bối/bội 于vu 佛Phật 。 遺di 棄khí 生sanh 死tử 。 故cố 曰viết 目mục 我ngã 以dĩ 故cố 海hải 棄khí 糞phẩn 。 是thị 則tắc 出xuất 離ly 有hữu 路lộ 。 解giải 脫thoát 有hữu 方phương 。 求cầu 之chi 厭yếm 之chi 。 當đương 復phục 彌di 切thiết 。 故cố 云vân 愈dũ 急cấp 。 下hạ 皆giai 自tự 知tri 分phần/phân 量lượng 之chi 辭từ 。 涌dũng 洙# 。 喻dụ 小tiểu 慧tuệ 分phân 別biệt 。 發phát 窒# 。 喻dụ 破phá 無vô 明minh 。 旋toàn 波ba 。 喻dụ 微vi 功công 轉chuyển 動động 。 穴huyệt 腹phúc 。 喻dụ 出xuất 三tam 界giới 。 就tựu 能năng 之chi 。 是thị 假giả 借tá 之chi 辭từ 。 窮cùng 歲tuế 月nguyệt 。 是thị 遷thiên 延diên 曠khoáng 劫kiếp 。 幸hạnh 而nhi 哀ai 我ngã 。 是thị 求cầu 佛Phật 攝nhiếp 受thọ 。
東đông 海hải 若nhược 乃nãi 抉# 石thạch 破phá 瓠hoạch 。 投đầu 之chi 孟# 諸chư 之chi 陸lục 。 盪# 其kỳ 穢uế 于vu 大đại 荒hoang 之chi 島đảo 而nhi 水thủy 復phục 於ư 海hải 。 盡tận 得đắc 向hướng 之chi 所sở 陳trần 者giả 焉yên 。
此thử 喻dụ 順thuận 教giáo 修tu 行hành 之chi 利lợi 。 無vô 明minh 頓đốn 破phá 。 如như 抉# 石thạch 生sanh 死tử 永vĩnh 亡vong 。 如như 破phá 瓠hoạch 。 三tam 界giới 長trường/trưởng 揖ấp 。 故cố 曰viết 投đầu 之chi 孟# 諸chư 。 九cửu 蓮liên 親thân 到đáo 。 故cố 曰viết 大đại 荒hoang 之chi 島đảo 。 即tức 凡phàm 心tâm 而nhi 見kiến 佛Phật 心tâm 。 故cố 云vân 水thủy 復phục 于vu 海hải 。
而nhi 向hướng 之chi 一nhất 者giả 終chung 與dữ 臭xú 腐hủ 處xứ 而nhi 不bất 變biến 也dã 。
此thử 喻dụ 違vi 教giáo 執chấp 空không 之chi 害hại 。 向hướng 執chấp 葫# 蘆lô 之chi 水thủy 。 與dữ 大đại 海hải 無vô 別biệt 。 不bất 知tri 石thạch 未vị 去khứ 而nhi 穢uế 未vị 除trừ 。 水thủy 未vị 歸quy 于vu 海hải 。 水thủy 雖tuy 無vô 二nhị 。 寬khoan 狹hiệp 淨tịnh 穢uế 乃nãi 殊thù 。 又hựu 執chấp 穢uế 狹hiệp 皆giai 海hải 。 不bất 知tri 終chung 于vu 臭xú 腐hủ 而nhi 不bất 能năng 變biến 化hóa 。 豈khởi 不bất 哀ai 哉tai 。 今kim 夫phu 執chấp 理lý 者giả 。 謂vị 我ngã 心tâm 是thị 佛Phật 。 何hà 須tu 更cánh 見kiến 彌di 陀đà 。 即tức 心tâm 淨tịnh 土độ 。 豈khởi 必tất 更cánh 生sanh 極cực 樂lạc 。 不bất 知tri 無vô 明minh 生sanh 死tử 。 業nghiệp 相tương/tướng 熾sí 然nhiên 。 雖tuy 有hữu 妙diệu 心tâm 。 尚thượng 未vị 親thân 證chứng 未vị 得đắc 佛Phật 之chi 大đại 用dụng 。 又hựu 執chấp 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 。 皆giai 是thị 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 誰thùy 非phi 佛Phật 法Pháp 。 不bất 知tri 生sanh 死tử 現hiện 前tiền 。 依y 舊cựu 茫mang 然nhiên 無vô 據cứ 。 何hà 處xứ 當đương 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 明minh 瞥miết 起khởi 。 仍nhưng 復phục 顛điên 倒đảo 是thị 非phi 。 誰thùy 是thị 菩Bồ 提Đề 覺giác 者giả 。 一nhất 期kỳ 浪lãng 語ngữ 長trường/trưởng 劫kiếp 沈trầm 淪luân 。 能năng 不bất 為vi 之chi 痛thống 心tâm 哉tai 。
今kim 有hữu 為vi 佛Phật 者giả 二nhị 人nhân 。 同đồng 出xuất 于vu 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 之chi 海hải 。 而nhi 泪# 于vu 五ngũ 濁trược 之chi 糞phẩn 。 而nhi 幽u 于vu 三tam 有hữu 之chi 瓠hoạch 。 而nhi 窒# 于vu 無vô 明minh 之chi 石thạch 。 雜tạp 于vu 十thập 二nhị 類loại 之chi 蟯nhiêu 蚘# 。 人nhân 有hữu 問vấn 焉yên 。 其kỳ 一nhất 人nhân 曰viết 我ngã 佛Phật 也dã 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 五ngũ 濁trược 三tam 有hữu 。 無vô 明minh 十thập 二nhị 類loại 。 皆giai 空không 也dã 。 一nhất 切thiết 無vô 善thiện 無vô 惡ác 。 無vô 因nhân 無vô 果quả 。 無vô 修tu 無vô 證chứng 。 無vô 佛Phật 無vô 眾chúng 生sanh 。 皆giai 無vô 焉yên 。 吾ngô 何hà 求cầu 也dã 。
此thử 合hợp 上thượng 文văn 之chi 譬thí 也dã 。 同đồng 是thị 學học 佛Phật 。 知tri 見kiến 不bất 同đồng 。 故cố 皆giai 言ngôn 為vi 佛Phật 者giả 。 二nhị 人nhân 即tức 信tín 毀hủy 二nhị 機cơ 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 此thử 云vân 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 佛Phật 法Pháp 身thân 。 亦diệc 名danh 真Chân 如Như 性tánh 海hải 。 此thử 之chi 法Pháp 身thân 。 生sanh 佛Phật 同đồng 體thể 。 故cố 言ngôn 同đồng 出xuất 。 五ngũ 濁trược 者giả 。 一nhất 劫kiếp 濁trược 。 乃nãi 至chí 五ngũ 命mạng 濁trược 。 此thử 五ngũ 皆giai 以dĩ 染nhiễm 污ô 為vi 義nghĩa 。 故cố 喻dụ 之chi 如như 糞phẩn 。 三tam 有hữu 。 即tức 三tam 界giới 。 謂vị 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 。 隔cách 歷lịch 不bất 同đồng 。 故cố 名danh 界giới 。 因nhân 果quả 不bất 無vô 。 故cố 稱xưng 有hữu 。 三tam 有hữu 區khu 局cục 眾chúng 生sanh 。 故cố 喻dụ 如như 瓠hoạch 。 四tứ 大đại 區khu 局cục 六lục 識thức 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。 並tịnh 得đắc 名danh 焉yên 。 無vô 明minh 窒# 礙ngại 法pháp 性tánh 。 故cố 喻dụ 如như 石thạch 。 十thập 二nhị 類loại 不bất 離ly 三tam 界giới 。 如như 蟯nhiêu 蚘# 不bất 離ly 人nhân 腹phúc 。 人nhân 有hữu 問vấn 焉yên 。 人nhân 即tức 四tứ 依y 大Đại 士Sĩ 。 一nhất 人nhân 即tức 違vi 教giáo 。 執chấp 空không 之chi 人nhân 。 我ngã 佛Phật 也dã 。 合hợp 上thượng 我ngã 大đại 海hải 也dã 。 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 正chánh 是thị 所sở 執chấp 。 五ngũ 濁trược 空không 。 合hợp 上thượng 穢uế 不bất 足túc 以dĩ 害hại 潔khiết 。 三tam 有hữu 空không 。 合hợp 上thượng 狹hiệp 不bất 足túc 以dĩ 害hại 廣quảng 。 無vô 明minh 十thập 二nhị 類loại 空không 。 合hợp 上thượng 幽u 不bất 足túc 以dĩ 害hại 明minh 。 善thiện 是thị 人nhân 天thiên 。 惡ác 是thị 三tam 途đồ 。 因nhân 果quả 修tu 證chứng 。 通thông 乎hồ 四tứ 聖thánh 。 此thử 執chấp 空không 之chi 人nhân 。 乃nãi 有hữu 兩lưỡng 種chủng 。 一nhất 者giả 心tâm 自tự 開khai 解giải 。 二nhị 者giả 從tùng 他tha 聞văn 說thuyết 。 心tâm 自tự 解giải 者giả 。 病bệnh 則tắc 難nạn/nan 治trị 。 從tùng 他tha 聞văn 者giả 。 後hậu 或hoặc 可khả 醫y 。
問vấn 者giả 曰viết 。 子tử 之chi 所sở 言ngôn 。 性tánh 也dã 。 有hữu 事sự 焉yên 。 夫phu 性tánh 與dữ 事sự 。 一nhất 而nhi 二nhị 。 二nhị 而nhi 一nhất 者giả 也dã 。 若nhược 守thủ 一nhất 而nhi 定định 。 則tắc 大đại 患hoạn 者giả 至chí 矣hĩ 。 其kỳ 人nhân 曰viết 。 子tử 去khứ 矣hĩ 。 無vô 亂loạn 我ngã 。
此thử 示thị 以dĩ 正chánh 解giải 。 而nhi 使sử 知tri 過quá 患hoạn 也dã 。 言ngôn 性tánh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 空không 義nghĩa 。 假giả 義nghĩa 。 中trung 義nghĩa 。 如như 向hướng 所sở 陳trần 。 但đãn 得đắc 空không 義nghĩa 。 不bất 知tri 中trung 假giả 。 又hựu 空không 有hữu 三tam 種chủng 謂vị 偏thiên 空không 。 斷đoạn 空không 。 真chân 空không 。 向hướng 論luận 祇kỳ 是thị 偏thiên 空không 及cập 以dĩ 斷đoạn 空không 。 尚thượng 未vị 得đắc 真chân 空không 之chi 理lý 。 豈khởi 知tri 性tánh 者giả 哉tai 。 若nhược 悟ngộ 真chân 空không 。 自tự 不bất 撥bát 無vô 萬vạn 法pháp 。 是thị 故cố 知tri 其kỳ 未vị 解giải 也dã 。 有hữu 事sự 焉yên 以dĩ 下hạ 。 正chánh 是thị 對đối 病bệnh 發phát 藥dược 之chi 語ngữ 。 性tánh 即tức 理lý 也dã 。 謂vị 理lý 與dữ 事sự 。 一nhất 而nhi 常thường 二nhị 。 二nhị 而nhi 常thường 一nhất 。 圓viên 融dung 則tắc 大đại 功công 斯tư 立lập 。 守thủ 一nhất 則tắc 大đại 患hoạn 乃nãi 生sanh 。 得đắc 失thất 在tại 人nhân 。 非phi 關quan 佛Phật 法Pháp 。 問vấn 。 何hà 謂vị 一nhất 而nhi 二nhị 。 二nhị 而nhi 一nhất 。 答đáp 。 如như 祖tổ 師sư 云vân 。 修tu 證chứng 即tức 不bất 無vô 。 染nhiễm 污ô 即tức 不bất 得đắc 。 斯tư 言ngôn 是thị 也dã 。 夫phu 修tu 證chứng 即tức 不bất 無vô 。 事sự 也dã 。 染nhiễm 污ô 即tức 不bất 得đắc 。 理lý 也dã 。 二nhị 句cú 義nghĩa 理lý 。 互hỗ 具cụ 互hỗ 融dung 。 不bất 可khả 偏thiên 廢phế 。 上thượng 句cú 具cụ 下hạ 義nghĩa 故cố 。 無vô 修tu 證chứng 而nhi 論luận 修tu 證chứng 。 下hạ 句cú 具cụ 上thượng 義nghĩa 故cố 。 非phi 染nhiễm 淨tịnh 而nhi 說thuyết 染nhiễm 淨tịnh 。 此thử 事sự 理lý 不bất 二nhị 之chi 旨chỉ 也dã 。 若nhược 單đơn 執chấp 有hữu 修tu 證chứng 。 即tức 同đồng 二Nhị 乘Thừa 權quyền 教giáo 。 單đơn 執chấp 無vô 染nhiễm 污ô 。 即tức 同đồng 自tự 然nhiên 外ngoại 道đạo 。 又hựu 同đồng 權quyền 教giáo 。 則tắc 唯duy 尚thượng 功công 勛# 。 此thử 過quá 則tắc 淺thiển 。 同đồng 外ngoại 道đạo 則tắc 。 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 此thử 害hại 乃nãi 深thâm 。 故cố 曰viết 大đại 患hoạn 者giả 至chí 矣hĩ 。 現hiện 在tại 則tắc 失thất 進tiến 修tu 之chi 利lợi 。 未vị 來lai 則tắc 招chiêu 墮đọa 落lạc 之chi 殃ương 。 可khả 不bất 懼cụ 哉tai 。 又hựu 祖tổ 師sư 言ngôn 句cú 。 有hữu 言ngôn 偏thiên 意ý 圓viên 者giả 。 往vãng 往vãng 小tiểu 慧tuệ 之chi 流lưu 。 隨tùy 語ngữ 生sanh 解giải 。 致trí 使sử 醍đề 醐hồ 反phản 成thành 毒độc 藥dược 。 良lương 可khả 悲bi 痛thống 。 問vấn 。 云vân 何hà 名danh 為vi 。 言ngôn 偏thiên 意ý 圓viên 。 答đáp 。 如như 誌chí 公công 云vân 。 五ngũ 欲dục 貪tham 嗔sân 是thị 佛Phật 。 地địa 獄ngục 即tức 是thị 天thiên 堂đường 。 智trí 者giả 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 。 愚ngu 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 往vãng 西tây 方phương 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 言ngôn 偏thiên 意ý 圓viên 也dã 。 今kim 當đương 釋thích 之chi 。 謂vị 若nhược 人nhân 能năng 觀quán 。 五ngũ 欲dục 境cảnh 界giới 。 及cập 貪tham 嗔sân 癡si 。 如như 虗hư 空không 華hoa 。 不bất 生sanh 分phân 別biệt 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 即tức 名danh 為vi 佛Phật 。 故cố 云vân 五ngũ 欲dục 貪tham 嗔sân 是thị 佛Phật 。 又hựu 觀quán 地địa 獄ngục 天thiên 堂đường 苦khổ 樂lạc 之chi 相tướng 。 如như 夢mộng 中trung 事sự 。 不bất 於ư 天thiên 堂đường 而nhi 生sanh 愛ái 著trước 。 不bất 於ư 地địa 獄ngục 。 而nhi 生sanh 驚kinh 怖bố 。 二nhị 俱câu 平bình 等đẳng 。 故cố 云vân 地địa 獄ngục 即tức 是thị 天thiên 堂đường 。 智trí 者giả 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 。 愚ngu 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 往vãng 西tây 方phương 。 此thử 二nhị 句cú 重trọng/trùng 在tại 知tri 心tâm 二nhị 字tự 。 謂vị 若nhược 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 。 此thử 人nhân 念niệm 佛Phật 。 即tức 是thị 智trí 者giả 。 不bất 知tri 。 則tắc 雖tuy 樂nhạo/nhạc/lạc 往vãng 西tây 方phương 。 亦diệc 是thị 愚ngu 人nhân 。 智trí 者giả 指chỉ 上thượng 上thượng 品phẩm 。 愚ngu 人nhân 謂vị 下hạ 下hạ 品phẩm 。 此thử 二nhị 語ngữ 與dữ 淨tịnh 土độ 之chi 旨chỉ 。 初sơ 無vô 悖bội 戾lệ 。 而nhi 謬mậu 人nhân 執chấp 此thử 。 乃nãi 謂vị 念niệm 佛Phật 是thị 愚ngu 人nhân 所sở 為vi 。 豈khởi 西tây 方phương 只chỉ 有hữu 下hạ 下hạ 品phẩm 。 而nhi 無vô 上thượng 上thượng 品phẩm 邪tà 。 又hựu 下hạ 品phẩm 者giả 其kỳ 在tại 此thử 土thổ/độ 。 雖tuy 是thị 愚ngu 人nhân 。 若nhược 生sanh 淨tịnh 土độ 。 則tắc 入nhập 不bất 退thoái 地địa 。 便tiện 不bất 可khả 謂vị 之chi 愚ngu 矣hĩ 。 不bất 知tri 己kỷ 愚ngu 。 反phản 謂vị 他tha 愚ngu 。 謂vị 之chi 何hà 哉tai 。 故cố 貴quý 在tại 得đắc 意ý 。 忌kỵ 在tại 執chấp 文văn 。 舉cử 一nhất 例lệ 諸chư 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。
其kỳ 一nhất 人nhân 曰viết 。 嘻# 。 吾ngô 毒độc 之chi 久cửu 矣hĩ 。 吾ngô 盡tận 我ngã 力lực 。 而nhi 不bất 足túc 以dĩ 去khứ 無vô 明minh 。 窮cùng 吾ngô 智trí 。 而nhi 不bất 足túc 以dĩ 超siêu 三tam 有hữu 離ly 五ngũ 濁trược 。 而nhi 異dị 夫phu 十thập 二nhị 類loại 也dã 。 就tựu 能năng 之chi 其kỳ 大đại 小tiểu 劫kiếp 之chi 多đa 。 不bất 可khả 知tri 也dã 。 若nhược 之chi 何hà 。
此thử 明minh 順thuận 教giáo 修tu 行hành 之chi 士sĩ 。 知tri 力lực 不bất 足túc 。 自tự 審thẩm 之chi 辭từ 也dã 。
時thời 丁đinh 末Mạt 法Pháp 。 人nhân 根căn 轉chuyển 鈍độn 。 心tâm 膽đảm 轉chuyển 粗thô 。 大đại 概khái 而nhi 論luận 。 有hữu 二nhị 種chủng 人nhân 。 謂vị 一nhất 愚ngu 。 二nhị 狂cuồng 。 愚ngu 者giả 茫mang 然nhiên 無vô 解giải 。 固cố 不bất 待đãi 論luận 矣hĩ 。 狂cuồng 者giả 妄vọng 意ý 高cao 遠viễn 。 常thường 欲dục 躐# 等đẳng 。 視thị 此thử 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 。 不bất 啻# 草thảo 芥giới 。 尚thượng 生sanh 鄙bỉ 恥sỉ 。 況huống 肯khẳng 修tu 行hành 。 此thử 無vô 他tha 。 不bất 自tự 知tri 也dã 。 古cổ 人nhân 云vân 。 知tri 人nhân 則tắc 智trí 。 自tự 知tri 則tắc 明minh 。 蓋cái 當đương 今kim 之chi 世thế 。 自tự 知tri 者giả 亦diệc 已dĩ 鮮tiên 矣hĩ 。 文văn 中trung 合hợp 譬thí 。 一nhất 一nhất 可khả 知tri 。 言ngôn 大đại 小tiểu 劫kiếp 者giả 。 人nhân 壽thọ 一nhất 增tăng 一nhất 減giảm 為vi 一nhất 小tiểu 劫kiếp 。 積tích 此thử 小tiểu 劫kiếp 。 至chí 八bát 十thập 番phiên 。 名danh 一nhất 大đại 劫kiếp 。 又hựu 積tích 此thử 大đại 小tiểu 劫kiếp 。 至chí 不bất 可khả 數số 。 名danh 一nhất 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 言ngôn 不bất 可khả 知tri 。 即tức 是thị 不bất 可khả 數số 。 藏tạng 教giáo 菩Bồ 薩Tát 。 要yếu 經kinh 三tam 無vô 數số 劫kiếp 修tu 行hành 。 方phương 得đắc 成thành 佛Phật 。 然nhiên 退thoái 轉chuyển 者giả 多đa 。 增tăng 進tiến 者giả 少thiểu 。 此thử 明minh 自tự 力lực 之chi 難nạn/nan 能năng 也dã 。 蓋cái 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 皆giai 自tự 力lực 出xuất 生sanh 死tử 。 故cố 難nạn/nan 。 唯duy 念niệm 佛Phật 一nhất 門môn 。 兼kiêm 仗trượng 他tha 力lực 。 故cố 易dị 。 易dị 故cố 一nhất 生sanh 可khả 辦biện 。 難nạn/nan 故cố 曠khoáng 劫kiếp 未vị 成thành 。 利lợi 害hại 得đắc 失thất 。 其kỳ 機cơ 在tại 此thử 。 是thị 故cố 知tri 難nan 易dị 。 則tắc 知tri 利lợi 害hại 。 知tri 利lợi 害hại 。 則tắc 知tri 去khứ 取thủ 。 否phủ/bĩ 則tắc 前tiền 途đồ 失thất 足túc 。 錯thác 路lộ 者giả 多đa 矣hĩ 。 正chánh 像tượng 之chi 世thế 。 容dung 有hữu 自tự 力lực 。 出xuất 生sanh 死tử 者giả 。 末Mạt 法Pháp 之chi 世thế 。 罕# 聞văn 此thử 人nhân 。 今kim 既ký 自tự 力lực 不bất 能năng 。 欲dục 求cầu 他tha 力lực 。 故cố 問vấn 若nhược 何hà 。
問vấn 者giả 乃nãi 為vi 陳trần 西tây 方phương 之chi 事sự 。 使sử 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 一nhất 空không 有hữu 之chi 說thuyết 。 於ư 是thị 聖thánh 人nhân 憐lân 之chi 。 接tiếp 而nhi 致trí 之chi 。 極cực 樂lạc 之chi 境cảnh 而nhi 得đắc 以dĩ 去khứ 羣quần 惡ác 。 集tập 萬vạn 行hạnh 。 居cư 聖thánh 者giả 之chi 地địa 。 同đồng 佛Phật 知tri 見kiến 矣hĩ 。
此thử 明minh 念niệm 佛Phật 之chi 利lợi 也dã 。 梵Phạn 語ngữ 三tam 昧muội 。 此thử 云vân 正chánh 受thọ 。 謂vị 正chánh 念niệm 現hiện 前tiền 。 不bất 受thọ 諸chư 受thọ 故cố 。 得đắc 此thử 三tam 昧muội 者giả 。 現hiện 前tiền 當đương 來lai 。 決quyết 定định 見kiến 佛Phật 。 一nhất 空không 有hữu 者giả 。 謂vị 無vô 念niệm 而nhi 念niệm 。 無vô 生sanh 而nhi 生sanh 也dã 。 問vấn 。 空không 則tắc 一nhất 法pháp 不bất 立lập 。 有hữu 則tắc 萬vạn 法pháp 紛phân 然nhiên 。 二nhị 者giả 乖quai 角giác 。 云vân 何hà 名danh 一nhất 。 答đáp 昔tích 天thiên 衣y 懷hoài 禪thiền 師sư 開khai 示thị 淨tịnh 土độ 。 其kỳ 言ngôn 曰viết 。 生sanh 則tắc 決quyết 定định 生sanh 。 去khứ 則tắc 實thật 不bất 去khứ 。 此thử 一nhất 空không 有hữu 之chi 旨chỉ 也dã 。 夫phù 生sanh 則tắc 決quyết 定định 生sanh 。 有hữu 也dã 。 去khứ 則tắc 實thật 不bất 去khứ 。 空không 也dã 。 言ngôn 雖tuy 有hữu 二nhị 。 意ý 未vị 嘗thường 二nhị 也dã 。 師sư 又hựu 曰viết 。 譬thí 如như 鴈nhạn 過quá 長trường/trưởng 空không 。 影ảnh 沈trầm 寒hàn 水thủy 。 鴈nhạn 絕tuyệt 遺di 踪# 之chi 意ý 。 水thủy 無vô 留lưu 影ảnh 之chi 心tâm 。 此thử 自tự 釋thích 上thượng 文văn 之chi 辭từ 也dã 。 請thỉnh 以dĩ 此thử 喻dụ 分phân 解giải 之chi 意ý 自tự 明minh 矣hĩ 。 夫phu 行hành 人nhân 五ngũ 陰ấm 。 名danh 之chi 為vi 鴈nhạn 。 現hiện 前tiền 念niệm 佛Phật 之chi 心tâm 。 本bổn 自tự 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 徧biến 。 故cố 喻dụ 之chi 以dĩ 長trường/trưởng 空không 。 一nhất 期kỳ 之chi 身thân 。 不bất 久cửu 即tức 滅diệt 。 故cố 稱xưng 為vi 過quá 。 幻huyễn 質chất 雖tuy 有hữu 生sanh 滅diệt 。 念niệm 性tánh 元nguyên 無vô 生sanh 滅diệt 。 故cố 名danh 鴈nhạn 過quá 長trường/trưởng 空không 也dã 。 清thanh 涼lương 國quốc 土độ 。 離ly 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 故cố 名danh 寒hàn 水thủy 。 此thử 方phương 念niệm 佛Phật 。 彼bỉ 土độ 華hoa 開khai 。 勤cần 惰nọa 纔tài 分phần/phân 。 榮vinh 枯khô 頓đốn 異dị 。 故cố 曰viết 影ảnh 沈trầm 也dã 。 又hựu 此thử 土thổ/độ 陰ấm 滅diệt 名danh 鴈nhạn 過quá 。 彼bỉ 土độ 陰ấm 生sanh 名danh 影ảnh 沈trầm 。 此thử 滅diệt 彼bỉ 生sanh 。 曾tằng 無vô 前tiền 後hậu 。 故cố 得đắc 以dĩ 喻dụ 之chi 。 此thử 二nhị 句cú 。 釋thích 上thượng 生sanh 則tắc 決quyết 定định 生sanh 也dã 。 鴈nhạn 絕tuyệt 遺di 踪# 之chi 意ý 。 此thử 明minh 眾chúng 生sanh 不bất 往vãng 。 水thủy 無vô 留lưu 影ảnh 之chi 心tâm 。 此thử 明minh 諸chư 佛Phật 不bất 來lai 。
何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 有hữu 去khứ 者giả 。 即tức 有hữu 程# 途đồ 。 有hữu 程# 途đồ 。 即tức 有hữu 時thời 分phần/phân 。 云vân 何hà 此thử 滅diệt 。 彼bỉ 生sanh 。 間gian 不bất 容dung 髮phát 。 若nhược 有hữu 來lai 者giả 。 即tức 有hữu 足túc 跡tích 。 有hữu 足túc 跡tích 。 則tắc 此thử 有hữu 彼bỉ 無vô 。 不bất 能năng 周chu 徧biến 。 云vân 何hà 十thập 方phương 應ưng 現hiện 。 接tiếp 引dẫn 同đồng 時thời 。 當đương 知tri 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 豈khởi 容dung 思tư 議nghị 於ư 其kỳ 間gian 哉tai 。 此thử 二nhị 句cú 。 釋thích 上thượng 云vân 則tắc 實thật 不bất 去khứ 也dã 。 但đãn 法pháp 中trung 單đơn 明minh 不bất 去khứ 。 喻dụ 中trung 兼kiêm 顯hiển 不bất 來lai 。 是thị 帶đái 說thuyết 耳nhĩ 。 問vấn 。 既ký 云vân 眾chúng 生sanh 不bất 往vãng 。 又hựu 云vân 諸chư 佛Phật 不bất 來lai 。 則tắc 生sanh 西tây 方phương 者giả 。 為vi 復phục 即tức 在tại 此thử 處xứ 。 為vi 復phục 本bổn 無vô 方phương 所sở 。 得đắc 非phi 如như 夢mộng 所sở 見kiến 。 非phi 真chân 實thật 邪tà 。 答đáp 。 不bất 觀quán 上thượng 影ảnh 沈trầm 寒hàn 水thủy 之chi 句cú 乎hồ 。 言ngôn 影ảnh 沈trầm 寒hàn 水thủy 。 則tắc 顯hiển 西tây 方phương 實thật 有hữu 化hóa 生sanh 之chi 身thân 。 但đãn 以dĩ 求cầu 其kỳ 往vãng 來lai 之chi 相tướng 本bổn 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 言ngôn 不bất 去khứ 不bất 來lai 。 子tử 何hà 迷mê 悶muộn 之chi 甚thậm 邪tà 。 去khứ 羣quần 惡ác 是thị 斷đoạn 德đức 。 集tập 萬vạn 行hạnh 。 是thị 智trí 德đức 居cư 聖thánh 地địa 。 是thị 四tứ 十thập 一nhất 位vị 真chân 因nhân 。 同đồng 佛Phật 知tri 見kiến 。 是thị 開khai 示thị 悟ngộ 入nhập 之chi 理lý 。
向hướng 之chi 一nhất 人nhân 者giả 。 終chung 與dữ 十thập 二nhị 類loại 同đồng 而nhi 不bất 變biến 也dã 。
此thử 明minh 不bất 念niệm 佛Phật 之chi 害hại 。 言ngôn 十thập 二nhị 類loại 者giả 。 謂vị 卵noãn 胎thai 濕thấp 化hóa 。 有hữu 色sắc 。 無vô 色sắc 。 乃nãi 至chí 非phi 有hữu 想tưởng 。 非phi 無vô 想tưởng 。 如như 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 明minh 。 此thử 之chi 十thập 二nhị 皆giai 眾chúng 生sanh 數số 攝nhiếp 。 若nhược 證chứng 四Tứ 果Quả 。 出xuất 三tam 界giới 。 則tắc 非phi 十thập 二nhị 類loại 所sở 能năng 攝nhiếp 矣hĩ 。 問vấn 。 參tham 禪thiền 念niệm 佛Phật 。 均quân 之chi 為vi 了liễu 生sanh 死tử 。 吾ngô 人nhân 祗chi 患hoạn 心tâm 性tánh 未vị 明minh 。 心tâm 性tánh 苟cẩu 明minh 。 則tắc 孰thục 非phi 淨tịnh 土độ 。 三tam 界giới 本bổn 空không 。 何hà 出xuất 之chi 有hữu 。 十thập 二nhị 類loại 非phi 實thật 。 何hà 同đồng 之chi 有hữu 。 佛Phật 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 眾chúng 生sanh 。 答đáp 。 如như 汝nhữ 所sở 言ngôn 。 皆giai 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa 。 但đãn 取thủ 一nhất 時thời 快khoái 論luận 。 並tịnh 不bất 知tri 利lợi 害hại 也dã 。 吾ngô 試thí 問vấn 子tử 。 汝nhữ 證chứng 四Tứ 果Quả 邪tà 。 曰viết 。 未vị 也dã 。 曰viết 。 既ký 未vị 證chứng 四Tứ 果Quả 。 則tắc 是thị 凡phàm 夫phu 。 盡tận 此thử 一nhất 生sanh 。 必tất 受thọ 後hậu 有hữu 。 若nhược 受thọ 後hậu 有hữu 。 不bất 在tại 人nhân 天thiên 。 則tắc 在tại 三tam 途đồ 。 終chung 不bất 出xuất 十thập 二nhị 類loại 。 汝nhữ 尚thượng 不bất 能năng 超siêu 欲dục 界giới 。 何hà 況huống 能năng 出xuất 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 尚thượng 不bất 能năng 超siêu 三tam 途đồ 。 況huống 能năng 超siêu 佛Phật 問vấn 。 聲Thanh 聞Văn 證chứng 四Tứ 果Quả 。 此thử 身thân 尚thượng 在tại 。 豈khởi 非phi 十thập 二nhị 類loại 攝nhiếp 。 答đáp 。 聲Thanh 聞Văn 證chứng 四Tứ 果Quả 。 身thân 雖tuy 未vị 滅diệt 。 不bất 久cửu 即tức 滅diệt 。 滅diệt 則tắc 受thọ 法pháp 性tánh 身thân 。 居cư 方phương 便tiện 土thổ/độ 。 出xuất 三tam 界giới 外ngoại 。 譬thí 如như 旅lữ 舍xá 寄ký 客khách 。 不bất 久cửu 出xuất 門môn 。 其kỳ 家gia 眷quyến 屬thuộc 。 不bất 得đắc 以dĩ 家gia 人nhân 目mục 之chi 。 聲Thanh 聞Văn 暫tạm 寄ký 三tam 界giới 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 問vấn 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 時thời 化hóa 度độ 眾chúng 生sanh 。 示thị 現hiện 世thế 間gian 。 必tất 假giả 胞bào 胎thai 父phụ 母mẫu 。 豈khởi 非phi 亦diệc 是thị 胎thai 生sanh 。 當đương 何hà 所sở 攝nhiếp 。 答đáp 。 諸chư 佛Phật 度độ 生sanh 。 示thị 理lý 胞bào 胎thai 父phụ 母mẫu 。 既ký 云vân 示thị 現hiện 。 則tắc 雖tuy 有hữu 非phi 實thật 。 豈khởi 得đắc 實thật 判phán 眾chúng 生sanh 。 收thu 歸quy 十thập 二nhị 類loại 邪tà 。 其kỳ 寂tịch 光quang 實thật 報báo 二nhị 土thổ/độ 。 是thị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 本bổn 所sở 住trú 處xứ 。 此thử 乃nãi 暫tạm 現hiện 耳nhĩ 。 間gian 若nhược 爾nhĩ 。 何hà 故cố 經kinh 論luận 中trung 。 十thập 法Pháp 界Giới 。 總tổng 名danh 眾chúng 生sanh 。 答đáp 此thử 乃nãi 通thông 論luận 。 葢# 三tam 乘thừa 人nhân 出xuất 三tam 界giới 。 尚thượng 有hữu 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 佛Phật 亦diệc 有hữu 常thường 住trụ 五ngũ 陰ấm 。 故cố 得đắc 名danh 焉yên 。 今kim 乃nãi 捨xả 通thông 從tùng 別biệt 。 祇kỳ 論luận 分phần/phân 投đầu 主chủ 死tử 。 不bất 論luận 變biến 易dị 及cập 以dĩ 常thường 住trụ 。 故cố 不bất 可khả 以dĩ 彼bỉ 難nạn/nan 此thử 問vấn 。 西tây 方phương 淨tịnh 土độ 亦diệc 有hữu 化hóa 生sanh 。 豈khởi 非phi 十thập 二nhị 類loại 攝nhiếp 。 答đáp 。 淨tịnh 土độ 雖tuy 有hữu 化hóa 生sanh 。 然nhiên 身thân 非phi 分phân 段đoạn 。 純thuần 一nhất 化hóa 生sanh 。 故cố 無vô 十thập 二nhị 類loại 。 (# 分phân 是thị 分phần/phân 限hạn 段đoạn 是thị 形hình 段đoạn 以dĩ 彼bỉ 土độ 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 故cố 無vô 分phần/phân 限hạn 形hình 體thể 無vô 方phương 變biến 化hóa 不bất 一nhất 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 。 故cố 非phi 形hình 段đoạn )# 況huống 生sanh 彼bỉ 土độ 。 便tiện 入nhập 聖thánh 流lưu 。 直trực 至chí 成thành 佛Phật 更cánh 不bất 受thọ 身thân 。 豈khởi 得đắc 名danh 為vi 十thập 二nhị 類loại 邪tà 。 問vấn 禪thiền 宗tông 悟ngộ 達đạt 之chi 士sĩ 。 見kiến 性tánh 已dĩ 徹triệt 。 其kỳ 于vu 三tam 界giới 。 不bất 出xuất 不bất 入nhập 。 于vu 十thập 二nhị 類loại 。 不bất 捨xả 不bất 受thọ 。 隨tùy 緣duyên 寄ký 寓# 方phương 便tiện 度độ 生sanh 。 有hữu 何hà 不bất 可khả 。 答đáp 。 悟ngộ 達đạt 之chi 士sĩ 。 雖tuy 有hữu 見kiến 地địa 。 不bất 斷đoạn 惑hoặc 業nghiệp 。 若nhược 生sanh 三tam 界giới 。 一nhất 入nhập 胞bào 胎thai 。 便tiện 成thành 隔cách 陰ấm 。 從tùng 前tiền 所sở 悟ngộ 。 尋tầm 復phục 忘vong 失thất 。 畢tất 世thế 工công 夫phu 。 一nhất 朝triêu 唐đường 喪táng 。 可khả 不bất 惜tích 哉tai 。 更cánh 有hữu 業nghiệp 焉yên 。 牽khiên 入nhập 異dị 類loại 。 汝nhữ 又hựu 安an 能năng 自tự 主chủ 。 而nhi 不bất 被bị 惡ác 報báo 之chi 所sở 障chướng 邪tà 。 若nhược 生sanh 彼bỉ 土độ 。 親thân 近cận 導đạo 師sư 。 一nhất 入nhập 聖thánh 階giai 。 便tiện 登đăng 佛Phật 地địa 。 較giảo 之chi 浮phù 沈trầm 三tam 界giới 。 出xuất 入nhập 胞bào 胎thai 。 孰thục 得đắc 孰thục 失thất 。 宜nghi 自tự 思tư 之chi 。 故cố 知tri 不bất 悟ngộ 則tắc 已dĩ 。 悟ngộ 則tắc 求cầu 生sanh 西tây 方phương 。 當đương 愈dũ 急cấp 焉yên 。 如như 人nhân 得đắc 寶bảo 。 須tu 覔# 善thiện 地địa 藏tạng 之chi 。 方phương 得đắc 受thọ 用dụng 。 否phủ/bĩ 則tắc 終chung 致trí 散tán 失thất 。 悟ngộ 達đạt 往vãng 生sanh 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 當đương 知tri 欲dục 超siêu 生sanh 死tử 。 無vô 過quá 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 。 若nhược 在tại 此thử 土thổ/độ 而nhi 能năng 出xuất 離ly 。 斷đoạn 無vô 是thị 處xứ 。 願nguyện 無vô 爭tranh 口khẩu 舌thiệt 。 幸hạnh 平bình 氣khí 而nhi 思tư 之chi 。
夫phu 二nhị 人nhân 之chi 相tướng 違vi 也dã 。 不bất 若nhược 二nhị 瓠hoạch 之chi 水thủy 哉tai 。 今kim 不bất 知tri 去khứ 一nhất 而nhi 取thủ 一nhất 。 甚thậm 矣hĩ (# 按án 下hạ 文văn 當đương 有hữu 其kỳ 惑hoặc 也dã 三tam 字tự )# 。
此thử 總tổng 結kết 前tiền 文văn 以dĩ 明minh 去khứ 取thủ 也dã 。 夫phu 像tượng 季quý 之chi 世thế 。 豈khởi 唯duy 宗tông 教giáo 之chi 士sĩ 宗tông 趣thú 相tương 違vi 。 如như 二nhị 瓠hoạch 之chi 水thủy 。 即tức 同đồng 一nhất 法Pháp 門môn 。 同đồng 一nhất 師sư 學học 。 知tri 見kiến 不bất 同đồng 。 其kỳ 類loại 非phi 一nhất 。 葢# 正chánh 見kiến 之chi 難nan 遇ngộ 。 邪tà 徒đồ 之chi 易dị 親thân 。 亦diệc 已dĩ 久cửu 矣hĩ 。 今kim 論luận 去khứ 取thủ 。 宜nghi 知tri 利lợi 害hại 。 如như 上thượng 所sở 陳trần 。 信tín 毀hủy 得đắc 失thất 。 利lợi 害hại 皎hiệu 然nhiên 。 何hà 有hữu 智trí 者giả 。 而nhi 不bất 知tri 去khứ 取thủ 。 嗚ô 呼hô 。 今kim 人nhân 莫mạc 不bất 求cầu 利lợi 。 而nhi 常thường 失thất 利lợi 。 亦diệc 莫mạc 不bất 避tị 害hại 。 而nhi 常thường 遇ngộ 害hại 。 何hà 哉tai 。 大đại 抵để 心tâm 不bất 虗hư 。 行hành 不bất 實thật 。 知tri 見kiến 不bất 正chánh 故cố 也dã 。 是thị 故cố 。 修tu 心tâm 之chi 士sĩ 。 務vụ 虗hư 其kỳ 心tâm 。 實thật 其kỳ 行hành 。 端đoan 其kỳ 知tri 見kiến 。 以dĩ 聖thánh 教giáo 為vi 明minh 鏡kính 。 以dĩ 師sư 友hữu 為vi 鞭tiên 策sách 。 自tự 始thỉ 至chí 終chung 。 戰chiến 兢căng 惕dịch 勵lệ 。 庶thứ 幾kỷ 無vô 大đại 害hại 矣hĩ 。 否phủ/bĩ 則tắc 終chung 身thân 受thọ 害hại 。 恬điềm 然nhiên 不bất 知tri 。 及cập 其kỳ 將tương 死tử 。 尚thượng 不bất 自tự 悟ngộ 。 以dĩ 至chí 空không 過quá 一nhất 生sanh 。 遺di 恨hận 千thiên 古cổ 者giả 多đa 矣hĩ 。 是thị 皆giai 不bất 知tri 去khứ 取thủ 也dã 。 甚thậm 矣hĩ 。 是thị 責trách 辭từ 。 言ngôn 智trí 不bất 如như 歸quy 海hải 葫# 蘆lô 之chi 水thủy 也dã 。 可khả 勝thắng 歎thán 哉tai 。
東đông 海hải 若nhược 解giải (# 終chung )#