12. Thường tùy thuận chúng sinh

SỐNG ĐẠO GIỮA ĐỜI THƯỜNG
Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm
Việt dịch: Thích Nữ Viên Thắng

12. Thường tùy thuận chúng sinh

Chúng ta thường tùy thuận chúng sinh, không phải thuận theo ước muốn của đối phương, mà là theo hoàn cảnh hiện tại, phải suy xét, tính toán trước, thích ứng nhu cầu của đối phương thật sự.

‘Thường tùy thuận chúng sinh’ là một trong mười đại nguyện của Bồ-tát Phổ Hiền. Nếu chúng ta làm được việc này; nếu nói khó thì quả thật rất khó, nhưng nếu nói dễ thì kì thực cũng rất dễ. Vì sao tôi nói như thế? Gọi là ‘chúng sinh’ là chỉ chung tất cả nhân loại, thậm chí tất cả chúng sinh trong vũ trụ. Người bình thường chúng ta làm thế nào để tùy thuận tất cả chúng sinh? Như ngôi nhà lầu cao ngất xây trên đất bằng; người thân, bạn bè, đồng nghiệp, cấp trên, cấp dưới v.v… ở bên cạnh chúng ta, giữa mối quan hệ với mọi người; nếu chúng ta luôn đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, tính toán làm theo nhu cầu mà họ thật sự cần. Đây cũng là ‘thường tùy thuận chúng sinh.’

Nhìn từ mặt chữ, có rất nhiều người hiểu lầm ‘theo đuôi người ta’ cho nên viết ‘thường tùy thuận chúng sinh.’ Có vị cư sĩ vốn rất tinh tấn tu hành, có một thời gian bỗng nhiên ẩn mất không gặp. Sau đó, tôi gặp anh. Anh nói với tôi:

– Thưa Thầy! Lâu nay, vì con hướng dẫn mấy người bạn đến học Phật, trước tiên con phải giúp họ hóa giải ấn tượng cố chấp của người học Phật. Họ cho rằng đệ tử Phật đều là giữ giới luật phải đạo mạo trang nghiêm.

Cho nên, anh đi với họ cùng nhau nhậu nhẹt, gái gú; cuộc sống phóng túng. Tôi hỏi anh:

– Lâu nay anh sống với họ như thế, bây giờ họ bắt đầu học Phật chưa?

Anh đáp:

– Thưa Thầy! Họ vẫn chưa học, nhưng con tin họ sắp học.

Kết quả, qua một thời gian rất lâu, chẳng những tôi vẫn không thấy bạn của anh xuất hiện, mà ngay cả anh cũng chẳng thấy.

Vì thế, chúng ta thường tùy thuận chúng sinh, không phải thuận theo ước muốn của đối phương, mà là theo hoàn cảnh hiện tại, phải suy xét, tính toán trước, thích ứng nhu cầu của đối phương thật sự. Ví dụ nói, một đứa bé có năng khiếu viết văn chương thì chúng ta phải bồi dưỡng nó, khích lệ nó, tạo điều kiện cho nó, tập hợp nhiều tư liệu cho nó, thúc đẩy sự thành công của nó. Nhưng không phải nó đang lười biếng mệt mỏi, chúng ta cũng lười biếng với nó. Song việc này cũng không phải hoàn toàn chỉ theo ý mình, vì tâm ưa thích, mong nổi tiếng mà làm tổn thương, bắt ép người khác; giống như có rất nhiều cha mẹ, hoặc tự cho là nhân sĩ, cũng đã làm như thế.

Do đó, một người có trí tuệ, có thể nêu ra nhận xét chính xác, không cần trải qua thời gian mà hợp tình. Như thế, bất luận là cứu giúp đúng lúc nguy nan, giúp người vượt qua cảnh khốn cùng; hoặc là tự mình cố gắng làm cho tốt đẹp hơn, khích lệ mọi người phát khởi tâm nguyện, trên nền tảng thành công; khi thì tiếp nhận, khi thì khích lệ giúp họ tiến thêm một bước, đều là trong cuộc sống thường ngày, việc dễ dàng thì có thể làm được.