SỐNG ĐẠO GIỮA ĐỜI THƯỜNG
Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm
Việt dịch: Thích Nữ Viên Thắng
13. Hành trì tu dưỡng của con người thời hiện đại
Nhưng chính vì bận, cho nên chúng ta cần thời gian rảnh; không nên cho rằng lợi dụng thời gian ngồi thiền, niệm Phật là lãng phí thời gian. Ngược lại, nó có thể giúp chúng ta nâng cao hiệu suất làm việc và sự phán đoán chính xác.
Phật pháp cho rằng tâm định thì sinh trí tuệ. Nhưng khi cuộc sống không thuận lợi, bất cứ là sự nghiệp, gia đình, học tập, tình cảm v.v…cần phải vận dụng trí tuệ để xử lí vấn đề, thì mới phát hiện mình hoàn toàn không có biện pháp làm cho tâm định rồi; đợi lúc rảnh rỗi mới luận bàn cách để phát huy trí tuệ.
Bình thường cuộc sống của con người rất bận rộn, ngay cả trong tâm cũng rất lăng xăng, nên tâm khó an định. Lúc này, chúng ta cần hành trì tu dưỡng một ít. Nếu như chúng ta không có chút hành trì tu dưỡng, lúc bình thường không gặp việc khó xử, có lẽ vẫn cần giữ sự an định, nhưng khi gặp phải vấn đề cá nhân, hoặc trong sự nghiệp khó giải quyết thì khó giữ được tâm không sinh phiền não, mâu thuẫn, đau khổ.
Vì thế, chúng ta không nên cho mình quá bận rộn, mà không cần học một số phương pháp tu dưỡng. Trái lại, vì bận rộn nên càng cần hành trì tu dưỡng.
Hành trì tu dưỡng như thế nào? Có hai phương pháp:
1. Tin theo tôn giáo: Chúng ta có tin theo tôn giáo, ít nhất sẽ có lòng tin, tin rằng chính mình đang làm việc là vì xã hội, là vì mọi người, là đang trả nợ, là không thẹn với lương tâm. Nếu như chúng ta tạm thời gặp việc khó xử, chỉ cần bình tĩnh thản nhiên thì có thể vượt qua nhanh chóng; vả lại, chúng ta tin Phật, Bồ-tát cũng sẽ hộ trì. Đây chính là lòng tin tôn giáo.
2. Niệm thánh hiệu Phật, Bồ-tát và ngồi thiền: Chúng ta ngồi thiền giúp cho thân tâm được an định. Mỗi ngày, chỉ cần chúng ta ngồi nửa tiếng đến một tiếng, huấn luyện mình bất cứ lúc nào, bất kì nơi nào để đưa tâm trở về thực tại. Nếu như trong tình huống đang động mà chúng ta biết thì cũng làm cho tâm an định. Như thế, chúng ta xử lí sự việc sẽ không xộn lộn, thân thể cũng rất mạnh khỏe.
Xưa nay, sức khỏe tôi không được tốt lắm, nhưng thời gian tôi làm việc mỗi ngày rất dài, vì xử lí công việc rất nhiều. Song tôi vẫn có thể leo núi, ngồi máy bay suốt hành trình dài. Sở dĩ tôi làm được như thế là do tôi thường giữ tâm bình tĩnh, không bị lay động bởi tình huống bên ngoài quấy nhiễu. Tuy không bị quấy nhiễu, nhưng tôi đối phó tình huống bên ngoài rất rõ ràng, dù mắng chửi, dù ca ngợi, dù khen, dù chê, tôi đều biết rõ như trong lòng bàn tay.
Có rất nhiều người cho rằng người xuất gia sống thanh nhàn, không có gặp nghịch cảnh nào. Kì thực, nói về bản thân, bình thường họ vẫn tấn công tôi khá nhiều, nhưng tôi thường giữ tâm thản nhiên; cho nên sức khỏe tôi giảm không nhiều, chẳng qua tôi thường giữ tâm bình thản; nói thì dễ mà làm được cũng rất khó.
Người ngày nay đều rất bận rộn, nhưng chính vì bận, nên chúng ta cần thời gian rảnh; không nên cho rằng lợi dụng thời gian ngồi thiền, niệm Phật là lãng phí thời gian. Ngược lại, nó có thể giúp chúng ta nâng cao hiệu suất làm việc và sự phán đoán chính xác, đối với sự việc đều biết theo lập trường khách quan. Bằng không, chúng ta vừa bị ngoại cảnh kích động liền đánh mất lập trường khách quan thì quá trình xử lí công việc sẽ sai lầm đủ điều mà tự mình không biết.
Tôi mong mọi người có cơ hội thì nên tham gia tu thiền, tiếp nhận phương pháp và tập tu thiền. Nếu như chúng ta thường dành một ít thời gian hành trì, trả giá một chút để đổi được tâm an, tâm định, hoàn toàn là việc đáng làm.