Tứ Giáo Nghi Tập Giải – Quyển 0002

四Tứ 教Giáo 儀Nghi 集Tập 解Giải
Quyển 0002
宋Tống 從Tùng 義Nghĩa 撰Soạn

天Thiên 台Thai 四Tứ 教Giáo 儀Nghi 科Khoa 解Giải 卷quyển 中trung (# 會hội 永vĩnh 嘉gia 記ký 入nhập 於ư 觀quán 師sư 本bổn 文văn )#

永vĩnh 嘉gia 沙Sa 門Môn 釋thích 。 從tùng 義nghĩa 。 撰soạn 。

天Thiên 台Thai 四Tứ 教Giáo 集Tập 解Giải 卷Quyển 卷quyển 中trung

自tự 下hạ 明minh 化hóa 法pháp 四tứ 教giáo 。

二nhị 自tự 下hạ 明minh 化hóa 法pháp 四tứ 教giáo 文văn 分phần/phân 二nhị 初sơ 總tổng 標tiêu 自tự 者giả 從tùng 也dã 。

第đệ 一nhất 三tam 藏tạng 教giáo 者giả 。

二nhị 第đệ 下hạ 釋thích 為vi 二nhị 初sơ 明minh 如Như 來Lai 說thuyết 四tứ 教giáo 法pháp 分phần/phân 四tứ 初sơ 三tam 藏tạng 教giáo 又hựu 三tam 初sơ 標tiêu 此thử 教giáo 所sở 明minh 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 正chánh 化hóa 小Tiểu 乘Thừa 傍bàng 益ích 菩Bồ 薩Tát 。

一nhất 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 (# 四tứ 阿a 含hàm 等đẳng 經kinh )# 二nhị 阿a 毗tỳ 曇đàm 藏tạng (# 俱câu 舍xá 婆bà 沙sa 等đẳng 論luận )# 三tam 毗Tỳ 尼Ni 藏tạng (# 五ngũ 部bộ 律luật )# 。

二nhị 一nhất 下hạ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 釋thích 教giáo 法pháp 二nhị 初sơ 示thị 三tam 藏tạng 名danh 義nghĩa 四tứ 初sơ 列liệt 名danh 梵Phạm 云vân 修tu 多đa 羅la 此thử 云vân 法pháp 本bổn 亦diệc 云vân 契Khế 經Kinh 出xuất 世thế 言ngôn 教giáo 之chi 本bổn 故cố 云vân 法pháp 本bổn 契khế 理lý 契khế 機cơ 故cố 云vân 契Khế 經Kinh 修tu 多đa 羅la 有hữu 通thông 別biệt 之chi 義nghĩa 如như 上thượng 已dĩ 明minh 阿a 含hàm 經kinh 中trung 多đa 明minh 修tu 行hành 故cố 三tam 學học 中trung 即tức 是thị 定định 也dã 梵Phạm 云vân 阿a 毗tỳ 曇đàm 此thử 云vân 無vô 比tỉ 法pháp 聖thánh 人nhân 智trí 慧tuệ 分phần 別biệt 。 法pháp 義nghĩa 不bất 可khả 比tỉ 之chi 。 故cố 云vân 無vô 比tỉ 法pháp 論luận 中trung 多đa 明minh 問vấn 答đáp 研nghiên 覈# 義nghĩa 理lý 故cố 三tam 學học 中trung 即tức 是thị 慧tuệ 也dã 梵Phạm 云vân 俱câu 舍xá 此thử 云vân 藏tạng 也dã 藏tạng 以dĩ 包bao 藏tàng 為vi 義nghĩa 此thử 論luận 包bao 藏tàng 諸chư 勝thắng 義nghĩa 等đẳng 是thị 故cố 云vân 也dã 婆bà 沙sa 此thử 云vân 廣quảng 說thuyết 亦diệc 云vân 五ngũ 百bách 說thuyết 也dã 等đẳng 論luận 者giả 等đẳng 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 論luận 也dã 毗Tỳ 尼Ni 者giả 此thử 云vân 滅diệt 也dã 佛Phật 所sở 制chế 戒giới 。 眾chúng 生sanh 持trì 之chi 能năng 滅diệt 身thân 口khẩu 七thất 支chi 之chi 惡ác 故cố 三tam 學học 中trung 即tức 是thị 戒giới 也dã 南nam 山sơn 云vân 毗Tỳ 尼Ni 飜phiên 滅diệt 從tùng 功công 能năng 為vi 名danh 非phi 正chánh 譯dịch 也dã 正chánh 飜phiên 為vi 律luật 律luật 法pháp 也dã 從tùng 教giáo 為vi 名danh 斷đoạn 割cát 輕khinh 重trọng 開khai 遮già 持trì 犯phạm 非phi 法pháp 不bất 定định 故cố 以dĩ 飜phiên 之chi 今kim 家gia 諸chư 文văn 且thả 約ước 功công 能năng 故cố 云vân 滅diệt 也dã 五ngũ 部bộ 律luật 者giả 一nhất 曇đàm 無vô 德đức 此thử 云vân 法pháp 密mật 亦diệc 云vân 法Pháp 藏tạng 大đại 集tập 經Kinh 云vân 顛điên 倒đảo 解giải 義nghĩa 隱ẩn 覆phú 法Pháp 藏tạng 隱ẩn 覆phú 即tức 是thị 密mật 義nghĩa 故cố 也dã 法pháp 名danh 四tứ 分phần/phân 二nhị 薩tát 婆bà 多đa 此thử 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 以dĩ 計kế 三tam 世thế 皆giai 實thật 有hữu 故cố 法pháp 名danh 十thập 誦tụng 三tam 彌di 沙sa 塞tắc 此thử 云vân 不bất 著trước 有hữu 無vô 觀quán 以dĩ 由do 不bất 作tác 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 虗hư 空không 識thức 相tương/tướng 法pháp 名danh 五ngũ 分phần/phân 四tứ 迦Ca 葉Diếp 遺di 此thử 云vân 重trọng/trùng 空không 觀quán 說thuyết 無vô 有hữu 我ngã 及cập 以dĩ 受thọ 者giả 。 轉chuyển 諸chư 煩phiền 惱não 猶do 如như 死tử 屍thi 。 法pháp 名danh 解giải 脫thoát 此thử 有hữu 戒giới 本bổn 五ngũ 婆bà 麤thô 富phú 羅la 此thử 云vân 犢độc 子tử 上thượng 古cổ 有hữu 仙tiên 染nhiễm 犢độc 生sanh 子tử 故cố 從tùng 種chủng 姓tánh 以dĩ 立lập 其kỳ 名danh 然nhiên 而nhi 律luật 文văn 未vị 至chí 於ư 此thử 是thị 名danh 五ngũ 部bộ 僧Tăng 祇kỳ 部bộ 者giả 即tức 根căn 本bổn 也dã 行hành 解giải 虗hư 通thông 不bất 生sanh 偏thiên 執chấp 此thử 亦diệc 名danh 總tổng 餘dư 五ngũ 名danh 別biệt 如Như 來Lai 滅diệt 後hậu 。 迦Ca 葉Diếp 阿A 難Nan 末mạt 田điền 和hòa 修tu 優ưu 波ba 五ngũ 師sư 體thể 權quyền 通thông 道đạo 故cố 不bất 分phân 教giáo 後hậu 優ưu 波ba 有hữu 五ngũ 人nhân 弟đệ 子tử 各các 執chấp 一nhất 見kiến 遂toại 分phần/phân 如Như 來Lai 一nhất 大đại 律luật 藏tạng 為vi 五ngũ 部bộ 焉yên 出xuất 曜diệu 經Kinh 云vân 佛Phật 在tại 波Ba 羅La 奈Nại 國Quốc 。 最tối 初sơ 為vi 五ngũ 人nhân 說thuyết 契Khế 經Kinh 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 佛Phật 在tại 羅La 閱Duyệt 祇Kỳ 。 最tối 初sơ 為vi 須tu 那na 提đề 說thuyết 毗Tỳ 尼Ni 藏tạng 佛Phật 在tại 毗tỳ 舍xá 離ly 獼Mi 猴Hầu 池Trì 最tối 初sơ 為vi 跋bạt 耆kỳ 子tử 說thuyết 阿a 毗tỳ 曇đàm 藏tạng 由do 此thử 觀quán 之chi 則tắc 三tam 藏tạng 教giáo 皆giai 是thị 佛Phật 說thuyết 故cố 阿a 毗tỳ 曇đàm 是thị 佛Phật 自tự 說thuyết 何hà 所sở 疑nghi 哉tai 故cố 大đại 論luận 云vân 阿a 毗tỳ 曇đàm 門môn 或hoặc 佛Phật 自tự 說thuyết 如như 云vân 比Bỉ 丘Khâu 於ư 諸chư 有hữu 為vi 不bất 正chánh 憶ức 念niệm 。 得đắc 世thế 第đệ 一nhất 以dĩ 至chí 四Tứ 果Quả 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 能năng 正chánh 憶ức 念niệm 得đắc 世thế 第đệ 一nhất 至chí 于vu 四Tứ 果Quả 斯tư 有hữu 是thị 處xứ 。 若nhược 諸chư 羅La 漢Hán 於ư 佛Phật 滅diệt 後hậu 。 造tạo 阿a 毗tỳ 曇đàm 解giải 釋thích 其kỳ 義nghĩa 。 不bất 可khả 混hỗn 同đồng 佛Phật 所sở 說thuyết 也dã 。 問vấn 佛Phật 說thuyết 名danh 經kinh 那na 存tồn 論luận 號hiệu 答đáp 佛Phật 說thuyết 名danh 經kinh 弟đệ 子tử 所sở 作tác 名danh 之chi 為vi 論luận 此thử 乃nãi 一nhất 往vãng 大đại 判phán 之chi 耳nhĩ 。

此thử 之chi 三tam 藏tạng 名danh 通thông 大đại 小tiểu 今kim 取thủ 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 也dã 。

二nhị 此thử 下hạ 揀giản 大đại 取thủ 小tiểu 大đại 小tiểu 之chi 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 明minh 言ngôn 此thử 之chi 者giả 指chỉ 上thượng 辭từ 也dã 若nhược 但đãn 指chỉ 於ư 經kinh 律luật 論luận 三tam 此thử 乃nãi 可khả 云vân 名danh 通thông 大đại 小tiểu 以dĩ 大đại 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 經kinh 律luật 論luận 若nhược 指chỉ 毗tỳ 曇đàm 俱câu 舍xá 等đẳng 論luận 何hà 曾tằng 通thông 大đại 若nhược 依y 此thử 義nghĩa 是thị 則tắc 應ưng 云vân 三tam 藏tạng 之chi 名danh 名danh 通thông 大đại 小tiểu 一nhất 家gia 諸chư 部bộ 文văn 義nghĩa 咸hàm 然nhiên 焉yên 。

大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 迦ca 旃chiên 延diên 子tử 自tự 以dĩ 聰thông 明minh 利lợi 根căn 。 於ư 婆bà 沙sa 中trung 明minh 三tam 藏tạng 義nghĩa 不bất 讀đọc 衍diễn 經kinh 非phi 大đại 菩Bồ 薩Tát 又hựu 法pháp 華hoa 云vân 貪tham 著trước 小Tiểu 乘Thừa 。 三Tam 藏Tạng 學học 者giả 。

三tam 大đại 下hạ 引dẫn 論luận 經kinh 證chứng 大đại 論luận 正chánh 明minh 摩ma 訶ha 衍diễn 門môn 故cố 斥xích 三tam 藏tạng 為vi 小Tiểu 乘Thừa 也dã 非phi 大đại 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 非phi 是thị 衍diễn 門môn 大đại 菩Bồ 薩Tát 也dã 是thị 則tắc 三tam 藏tạng 名danh 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 矣hĩ 故cố 大đại 論luận 云vân 佛Phật 滅diệt 百bách 年niên 阿A 輸Du 迦Ca 王Vương 。 作tác 會hội 諸chư 師sư 論luận 議nghị 異dị 故cố 有hữu 別biệt 部bộ 名danh 從tùng 是thị 至chí 姓tánh 迦ca 旃chiên 延diên 婆Bà 羅La 門Môn 道Đạo 人Nhân 。 利lợi 根căn 盡tận 讀đọc 三tam 藏tạng 內nội 外ngoại 經kinh 書thư 欲dục 解giải 佛Phật 語ngữ 作tác 發phát 智trí 論luận 八bát 犍kiền 度độ 等đẳng 後hậu 諸chư 弟đệ 子tử 。 作tác 鞞bệ 婆bà 沙sa 又hựu 云vân 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 子tử 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 相tương/tướng 義nghĩa 如như 是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 人nhân 云vân 迦ca 旃chiên 延diên 子tử 輩bối 是thị 生sanh 死tử 人nhân 不bất 誦tụng 不bất 讀đọc 摩Ma 訶Ha 衍Diên 經kinh 。 非phi 大đại 菩Bồ 薩Tát 不bất 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 自tự 以dĩ 利lợi 根căn 智trí 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 作tác 諸chư 論luận 義nghĩa 乃nãi 至chí 論luận 中trung 處xứ 處xứ 皆giai 以dĩ 摩ma 訶ha 衍diễn 門môn 對đối 斥xích 三tam 藏tạng 名danh 小Tiểu 乘Thừa 也dã 故cố 迦ca 旃chiên 延diên 從tùng 姓tánh 立lập 名danh 此thử 云vân 文văn 飾sức 善thiện 讚tán 詠vịnh 故cố 又hựu 亦diệc 應ưng 引dẫn 成thành 實thật 論luận 中trung 我ngã 今kim 欲dục 明minh 三tam 藏tạng 實thật 義nghĩa 況huống 法pháp 華hoa 去khứ 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 是thị 則tắc 二nhị 論luận 一nhất 經kinh 皆giai 以dĩ 三tam 藏tạng 名danh 小Tiểu 乘Thừa 也dã 。

依y 此thử 等đẳng 文văn 故cố 大đại 師sư 稱xưng 小Tiểu 乘Thừa 為vi 三tam 藏tạng 教giáo 。

四tứ 依y 此thử 下hạ 引dẫn 大đại 師sư 判phán 具cụ 在tại 諸chư 部bộ 。

此thử 有hữu 三tam 乘thừa 根căn 性tánh 。

二nhị 此thử 有hữu 下hạ 明minh 教giáo 所sở 被bị 機cơ 文văn 分phần/phân 二nhị 初sơ 通thông 標tiêu 三tam 乘thừa 此thử 三tam 藏tạng 教giáo 所sở 被bị 之chi 機cơ 有hữu 三tam 乘thừa 人nhân 。 根căn 性tánh 不bất 同đồng 雖tuy 通thông 標tiêu 三tam 至chí 下hạ 別biệt 釋thích 且thả 置trí 餘dư 二nhị 但đãn 釋thích 聲Thanh 聞Văn 及cập 夫phu 下hạ 文văn 明minh 行hành 位vị 中trung 三tam 乘thừa 具cụ 足túc 矣hĩ 。

初sơ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 依y 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 教giáo 。

二nhị 初sơ 下hạ 且thả 示thị 聲Thanh 聞Văn 文văn 分phân 為vi 三tam 初sơ 正chánh 辨biện 聲Thanh 聞Văn 四Tứ 諦Đế 教giáo 又hựu 二nhị 初sơ 通thông 標tiêu 依y 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 教giáo 者giả 此thử 中trung 應ưng 引dẫn 四tứ 念niệm 處xứ 文văn 八bát 三tam 之chi 義nghĩa 理lý 教giáo 智trí 斷đoạn 行hành 位vị 因nhân 果quả 此thử 八bát 皆giai 約ước 三tam 乘thừa 辨biện 之chi 理lý 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 理lý 在tại 正chánh 使sử 外ngoại 緣Duyên 覺Giác 理lý 在tại 習tập 氣khí 外ngoại 菩Bồ 薩Tát 理lý 在tại 正chánh 習tập 外ngoại 教giáo 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 四Tứ 諦Đế 教giáo 緣Duyên 覺Giác 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 教giáo 菩Bồ 薩Tát 六Lục 度Độ 。 教giáo 智trí 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 總tổng 相tương/tướng 智trí 緣Duyên 覺Giác 別biệt 相tướng 智trí 菩Bồ 薩Tát 總tổng 別biệt 相tướng 智trí 斷đoạn 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 斷đoạn 正chánh 使sử 緣Duyên 覺Giác 斷đoạn 習tập 氣khí 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 正chánh 習tập 行hành 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 為vi 自tự 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 緣Duyên 覺Giác 為vi 自tự 修tu 獨độc 善thiện 寂tịch 菩Bồ 薩Tát 為vì 眾chúng 生sanh 。 修tu 六Lục 度Độ 位vị 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 住trụ 學học 無Vô 學Học 緣Duyên 覺Giác 。 住trụ 無Vô 學Học 菩Bồ 薩Tát 三tam 祇kỳ 登đăng 道Đạo 場Tràng 因nhân 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 帶đái 果quả 行hành 因nhân 緣Duyên 覺Giác 望vọng 果quả 行hành 因nhân 菩Bồ 薩Tát 伏phục 惑hoặc 行hành 因nhân 果quả 三tam 者giả 聲Thanh 聞Văn 斷đoạn 正chánh 使sử 如như 燒thiêu 木mộc 為vi 炭thán 緣Duyên 覺Giác 斷đoạn 習tập 氣khí 如như 燒thiêu 木mộc 為vi 灰hôi 菩Bồ 薩Tát 正chánh 習tập 盡tận 如như 燒thiêu 木mộc 無vô 炭thán 灰hôi 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 四tứ 也dã 一nhất 一nhất 審thẩm 實thật 不bất 虗hư 諦đế 也dã 此thử 四tứ 皆giai 名danh 生sanh 滅diệt 者giả 迷mê 真chân 重trọng/trùng 故cố 從tùng 事sự 得đắc 名danh 苦khổ 則tắc 三tam 相tương/tướng 遷thiên 移di 所sở 謂vị 一nhất 期kỳ 及cập 以dĩ 念niệm 念niệm 二nhị 種chủng 三tam 相tương/tướng 三tam 相tương/tướng 則tắc 是thị 生sanh 異dị 滅diệt 也dã 三tam 相tương/tướng 改cải 變biến 故cố 云vân 遷thiên 移di 集tập 則tắc 四tứ 心tâm 流lưu 動động 謂vị 貪tham 嗔sân 癡si 及cập 以dĩ 等đẳng 分phần 。 四tứ 種chủng 妄vọng 心tâm 流lưu 動động 不bất 住trụ 也dã 是thị 則tắc 苦khổ 集tập 遷thiên 移di 流lưu 動động 皆giai 生sanh 滅diệt 矣hĩ 道đạo 則tắc 對đối 治trị 易dị 奪đoạt 以dĩ 實thật 有hữu 道đạo 治trị 彼bỉ 苦khổ 集tập 故cố 云vân 對đối 治trị 有hữu 苦khổ 集tập 時thời 則tắc 無vô 有hữu 道Đạo 。 若nhược 有hữu 道đạo 時thời 能năng 除trừ 苦khổ 集tập 故cố 云vân 易dị 奪đoạt 滅diệt 則tắc 滅diệt 有hữu 還hoàn 無vô 滅diệt 有hữu 因nhân 果quả 還hoàn 歸quy 無vô 餘dư 是thị 則tắc 道đạo 滅diệt 亦diệc 生sanh 滅diệt 矣hĩ 又hựu 有hữu 苦khổ 集tập 則tắc 無vô 道đạo 滅diệt 若nhược 有hữu 道đạo 滅diệt 則tắc 無vô 苦khổ 集tập 菩Bồ 提Đề 煩phiền 惱não 更cánh 互hỗ 相tương 傾khuynh 名danh 生sanh 滅diệt 也dã 若nhược 無vô 生sanh 無vô 量lượng 無vô 作tác 下hạ 文văn 當đương 辨biện 夫phu 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 其kỳ 名danh 本bổn 出xuất 大đại 涅Niết 槃Bàn 經kinh 聖thánh 行hành 品phẩm 中trung 荊kinh 谿khê 問vấn 曰viết 何hà 故cố 立lập 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 之chi 殊thù 答đáp 諦đế 本bổn 無vô 四Tứ 諦Đế 只chỉ 是thị 理lý 理lý 尚thượng 無vô 一nhất 云vân 何hà 有hữu 四tứ 故cố 知tri 依y 如Như 來Lai 藏tạng 。 同đồng 體thể 權quyền 實thật 大đại 悲bi 願nguyện 力lực 。 隨tùy 順thuận 物vật 機cơ 不bất 獲hoạch 已dĩ 而nhi 用dụng 既ký 機cơ 宜nghi 不bất 同đồng 致trí 法pháp 有hữu 差sai 降giáng/hàng 從tùng 一nhất 實thật 理lý 開khai 於ư 權quyền 理lý 權quyền 實thật 二nhị 理lý 能năng 詮thuyên 教giáo 殊thù 故cố 有hữu 四tứ 種chủng 差sai 別biệt 教giáo 起khởi 涅Niết 槃Bàn 實thật 後hậu 暫tạm 用dụng 助trợ 圓viên 故cố 須tu 具cụ 用dụng 四tứ 種chủng 四Tứ 諦Đế 矣hĩ 。

言ngôn 四Tứ 諦Đế 者giả 一nhất 苦Khổ 諦Đế 。

二nhị 言ngôn 下hạ 別biệt 釋thích 分phần/phân 四tứ 初sơ 苦Khổ 諦Đế 為vi 三tam 初sơ 牒điệp 通thông 標tiêu 別biệt 四Tứ 諦Đế 牒điệp 通thông 別biệt 標tiêu 苦Khổ 諦Đế 所sở 言ngôn 苦khổ 者giả 逼bức 惱não 為vi 義nghĩa 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 心tâm 行hành 帝đế 為vi 無vô 常thường 之chi 所sở 逼bức 惱não 。 苦khổ 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 苦khổ 苦khổ 二nhị 壞hoại 苦khổ 三tam 行hành 苦khổ 此thử 之chi 三tam 苦khổ 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 別biệt 則tắc 三tam 受thọ 別biệt 對đối 三tam 苦khổ 三tam 受thọ 者giả 何hà 所sở 謂vị 苦khổ 受thọ 從tùng 苦khổ 緣duyên 生sanh 情tình 覺giác 是thị 苦khổ 即tức 苦khổ 苦khổ 也dã 二nhị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 樂lạc 若nhược 壞hoại 時thời 名danh 壞hoại 苦khổ 也dã 三tam 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 常thường 為vi 無vô 常thường 之chi 所sở 遷thiên 流lưu 遷thiên 流lưu 屬thuộc 行hành 名danh 行hành 苦khổ 也dã 此thử 乃nãi 別biệt 論luận 三tam 苦khổ 三tam 受thọ 若nhược 通thông 論luận 者giả 是thị 則tắc 三tam 受thọ 通thông 有hữu 三tam 苦khổ 何hà 者giả 三tam 受thọ 之chi 心tâm 自tự 是thị 其kỳ 苦khổ 從tùng 苦khổ 緣duyên 生sanh 通thông 是thị 苦khổ 苦khổ 三tam 受thọ 之chi 心tâm 通thông 為vi 壞hoại 相tương/tướng 即tức 是thị 壞hoại 苦khổ 三tam 受thọ 之chi 心tâm 通thông 是thị 運vận 動động 不bất 停đình 之chi 相tướng 名danh 為vi 行hành 苦khổ 。 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 無vô 非phi 是thị 苦khổ 審thẩm 實thật 而nhi 有hữu 故cố 名danh 諦đế 也dã 又hựu 生sanh 在tại 欲dục 界giới 苦khổ 等đẳng 三tam 途đồ 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 三tam 界giới 已dĩ 苦khổ 欲dục 界giới 復phục 苦khổ 故cố 云vân 苦khổ 苦khổ 樂lạc 壞hoại 時thời 苦khổ 等đẳng 於ư 三tam 途đồ 故cố 云vân 壞hoại 苦khổ 處xứ 中trung 苦khổ 者giả 名danh 為vi 行hành 苦khổ 。 通thông 至chí 無vô 色sắc 又hựu 復phục 三tam 苦khổ 通thông 徧biến 三tam 界giới 又hựu 諸chư 論luận 文văn 多đa 以dĩ 三tam 途đồ 名danh 為vi 苦khổ 苦khổ 諸chư 天thiên 衰suy 相tương/tướng 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 時thời 生sanh 於ư 大đại 苦khổ 名danh 為vi 壞hoại 苦khổ 。 人nhân 間gian 行hành 苦khổ 念niệm 念niệm 苦khổ 故cố 。

二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 依y 正chánh 二nhị 報báo 是thị 。

二nhị 二nhị 十thập 下hạ 釋thích 別biệt 分phần/phân 二nhị 初sơ 示thị 苦Khổ 諦Đế 體thể 二nhị 十thập 五ngũ 者giả 。 下hạ 文văn 自tự 列liệt 所sở 言ngôn 有hữu 者giả 二nhị 十thập 五ngũ 處xứ 所sở 有hữu 因nhân 果quả 。 而nhi 不bất 滅diệt 亡vong 故cố 云vân 有hữu 也dã 六lục 界giới 國quốc 土độ 名danh 依y 報báo 也dã 六lục 界giới 五ngũ 陰ấm 及cập 以dĩ 假giả 名danh 是thị 正chánh 報báo 也dã 苦Khổ 諦Đế 之chi 體thể 其kỳ 唯duy 斯tư 矣hĩ 。

言ngôn 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 者giả 四tứ 洲châu 四tứ 惡ác 趣thú 六lục 欲dục 并tinh 梵Phạm 天Thiên 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 處xứ 無vô 想tưởng 五ngũ 那na 含hàm (# 四tứ 洲châu 四tứ 趣thú 成thành 八bát 六Lục 欲Dục 天Thiên 并tinh 梵Phạm 王Vương 天thiên 成thành 十thập 五ngũ 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 處xứ 成thành 二nhị 十thập 三tam 無vô 想tưởng 天thiên 及cập 那na 含hàm 天thiên 成thành 二nhị 十thập 五ngũ )# 。

二nhị 言ngôn 二nhị 十thập 下hạ 解giải 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 列liệt 別biệt 名danh 數số 東Đông 弗Phất 婆Bà 提Đề 。 南nam 瞻chiêm 部bộ 洲châu 四tứ 牛ngưu 貨hóa 洲châu 北Bắc 俱Câu 盧Lô 洲Châu 。 名danh 為vi 四tứ 也dã 水thủy 中trung 可khả 居cư 名danh 為vi 洲châu 也dã 地địa 獄ngục 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 修tu 羅la 名danh 為vi 四tứ 也dã 因nhân 中trung 造tạo 惡ác 果quả 感cảm 不bất 善thiện 名danh 為vi 惡ác 也dã 修tu 羅la 一nhất 界giới 或hoặc 善thiện 或hoặc 惡ác 下hạ 品phẩm 十Thập 善Thiện 名danh 之chi 為vi 善thiện 是thị 故cố 諸chư 文văn 云vân 三tam 善thiện 趣thú 三tam 惡ác 道đạo 。 也dã 然nhiên 雖tuy 行hành 善thiện 欲dục 勝thắng 他tha 故cố 因nhân 時thời 猜# 忌kỵ 故cố 使sử 果quả 上thượng 怕phạ 怖bố 無vô 極cực 是thị 故cố 亦diệc 為vi 惡ác 道đạo 收thu 也dã 趣thú 者giả 往vãng 也dã 到đáo 也dã 所sở 謂vị 業nghiệp 因nhân 令linh 諸chư 有hữu 情tình 。 往vãng 到đáo 彼bỉ 也dã 四tứ 王vương 忉Đao 利Lợi 夜dạ 摩ma 兜Đâu 率Suất 變biến 化hóa 他tha 化hóa 名danh 為vi 六lục 也dã 如như 此thử 六lục 天thiên 通thông 有hữu 四tứ 欲dục 一nhất 情tình 二nhị 色sắc 三tam 食thực 四tứ 婬dâm 名danh 為vi 欲dục 也dã 欲dục 者giả 希hy 須tu 也dã 梵Phạm 者giả 此thử 云vân 淨tịnh 也dã 即tức 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 主chủ 。 也dã 娑Sa 婆Bà 界Giới 主chủ 。 即tức 是thị 初sơ 禪thiền 大Đại 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 也dã 毗tỳ 曇đàm 云vân 二nhị 禪thiền 已dĩ 上thượng 無vô 言ngôn 語ngữ 法pháp 故cố 不bất 立lập 王vương 若nhược 瓔anh 珞lạc 經kinh 禪thiền 禪thiền 之chi 中trung 皆giai 有hữu 梵Phạm 王Vương 但đãn 是thị 加gia 修tu 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 報báo 勝thắng 為vi 王vương 無vô 統thống 御ngự 也dã 初sơ 禪thiền 中trung 有hữu 覺giác 觀quán 語ngữ 言ngôn 則tắc 能năng 主chủ 領lãnh 是thị 故cố 名danh 為vi 。 娑Sa 婆Bà 界Giới 主chủ 。 準chuẩn 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 唯duy 有hữu 十thập 六lục 天thiên 以dĩ 梵Phạm 輔phụ 無vô 想tưởng 無vô 別biệt 處xứ 故cố 若nhược 依y 經kinh 部bộ 約ước 於ư 身thân 量lượng 立lập 十thập 七thất 天thiên 以dĩ 大đại 梵Phạm 梵Phạm 輔phụ 身thân 量lượng 別biệt 故cố 若nhược 上thượng 座tòa 部bộ 乃nãi 約ước 因nhân 果quả 立lập 十thập 八bát 天thiên 上thượng 座tòa 部bộ 者giả 取thủ 結kết 集tập 時thời 窟quật 內nội 迦Ca 葉Diếp 上thượng 座tòa 故cố 也dã 梵Phạm 王Vương 乃nãi 以dĩ 無vô 尋tầm 伺tứ 為vi 因nhân 果quả 無vô 想tưởng 乃nãi 以dĩ 無vô 心tâm 為vi 因nhân 果quả 也dã 言ngôn 經kinh 部bộ 者giả 立lập 義nghĩa 依y 經kinh 故cố 也dã 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 四tứ 百bách 年niên 初sơ 從tùng 一nhất 切thiết 有hữu 部bộ 復phục 出xuất 一nhất 部bộ 名danh 為vi 經kinh 部bộ 凡phàm 所sở 明minh 義nghĩa 以dĩ 經kinh 作tác 證chứng 不bất 依y 律luật 論luận 大đại 梵Phạm 身thân 長trường 一nhất 由do 旬tuần 。 半bán 梵Phạm 輔phụ 身thân 長trường 一nhất 由do 旬tuần 。 也dã 初sơ 二nhị 三tam 四tứ 名danh 為vi 四tứ 也dã 禪thiền 是thị 梵Phạn 語ngữ 此thử 云vân 棄khí 惡ác 亦diệc 功công 德đức 林lâm 又hựu 思tư 惟duy 修tu 故cố 名danh 禪thiền 也dã 空không 處xứ 識thức 處xứ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 。 此thử 之chi 四tứ 天thiên 既ký 皆giai 無vô 色sắc 名danh 四tứ 空không 也dã 若nhược 於ư 此thử 四tứ 唯duy 最tối 初sơ 天thiên 名danh 空không 處xứ 也dã 色sắc 界giới 之chi 中trung 第đệ 十thập 三tam 天thiên 是thị 無vô 想tưởng 也dã 外ngoại 道đạo 所sở 居cư 一nhất 期kỳ 之chi 間gian 心tâm 想tưởng 不bất 行hành 名danh 無vô 想tưởng 矣hĩ 五ngũ 那na 含hàm 者giả 無vô 煩phiền 無vô 熱nhiệt 善thiện 見kiến 善thiện 現hiện 及cập 色sắc 究cứu 竟cánh 此thử 之chi 五ngũ 天thiên 第đệ 三tam 果quả 居cư 名danh 五ngũ 那na 含hàm 那na 含hàm 具cụ 云vân 阿A 那Na 含Hàm 也dã 此thử 云vân 不bất 還hoàn 或hoặc 云vân 五ngũ 種chủng 那na 含hàm 所sở 居cư 名danh 五ngũ 那na 含hàm 五ngũ 那na 含hàm 者giả 中trung 生sanh 有hữu 行hành 無vô 行hành 。 上thượng 流lưu 所sở 以dĩ 梵Phạm 王Vương 別biệt 立lập 為vi 有hữu 者giả 以dĩ 常thường 見kiến 外ngoại 道đạo 計kế 於ư 梵Phạm 王Vương 為vi 生sanh 萬vạn 物vật 之chi 主chủ 違vi 之chi 則tắc 生sanh 死tử 順thuận 之chi 則tắc 解giải 脫thoát 為vi 破phá 此thử 計kế 立lập 為vi 有hữu 也dã 外ngoại 道đạo 又hựu 計kế 無vô 想tưởng 無vô 心tâm 名danh 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 計kế 五ngũ 淨tịnh 居cư 為vi 真chân 解giải 脫thoát 是thị 故cố 立lập 有hữu 有hữu 則tắc 生sanh 死tử 未vị 亡vong 何hà 解giải 脫thoát 之chi 可khả 計kế 乎hồ 四tứ 趣thú 苦khổ 多đa 眾chúng 生sanh 不bất 樂nhạo 著trước 故cố 別biệt 立lập 為vi 有hữu 人nhân 則tắc 四tứ 洲châu 不bất 同đồng 故cố 各các 立lập 有hữu 也dã 於ư 四tứ 無vô 色sắc 又hựu 名danh 處xứ 者giả 為vi 破phá 外ngoại 道đạo 執chấp 空không 處xứ 為vi 無vô 身thân 涅Niết 槃Bàn 執chấp 識thức 處xứ 為vi 無vô 邊biên 意ý 涅Niết 槃Bàn 執chấp 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 為vi 淨tịnh 聚tụ 涅Niết 槃Bàn 執chấp 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 。 為vi 世thế 間gian 空không 窣tốt 堵đổ 波ba 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 破phá 此thử 計kế 說thuyết 為vi 生sanh 處xứ 非phi 真chân 解giải 脫thoát 故cố 云vân 處xứ 也dã 。

別biệt 則tắc 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 總tổng 則tắc 六lục 道đạo 生sanh 死tử 。

二nhị 別biệt 則tắc 下hạ 束thúc 別biệt 為vi 總tổng 分phần/phân 二nhị 初sơ 正chánh 示thị 。

一nhất 地địa 獄ngục 道đạo 梵Phạn 語ngữ 捺nại 落lạc 迦ca 又hựu 語ngữ 泥nê 梨lê 此thử 飜phiên 苦khổ 具cụ 而nhi 言ngôn 地địa 獄ngục 者giả 。 此thử 處xử 在tại 地địa 之chi 下hạ 故cố 言ngôn 地địa 獄ngục 謂vị 八bát 寒hàn 八bát 熱nhiệt 。 等đẳng 大đại 獄ngục 各các 有hữu 眷quyến 屬thuộc 。 其kỳ 類loại 無vô 數số 其kỳ 中trung 受thọ 苦khổ 。 者giả 隨tùy 其kỳ 作tác 業nghiệp 各các 有hữu 輕khinh 重trọng 。 經kinh 劫kiếp 數số 等đẳng 其kỳ 最tối 重trọng 處xứ 一nhất 日nhật 之chi 中trung 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 生sanh 。 死tử 經kinh 刧# 無vô 量lượng 作tác 上thượng 品phẩm 五ngũ 逆nghịch 十thập 惡ác 。 者giả 感cảm 此thử 道đạo 身thân 。

二nhị 一nhất 地địa 獄ngục 下hạ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 釋thích 六lục 道đạo 二nhị 釋thích 生sanh 死tử 初sơ 六lục 道đạo 中trung 文văn 自tự 分phần/phân 六lục 初Sơ 地Địa 獄ngục 道đạo 然nhiên 六lục 道đạo 有hữu 身thân 壽thọ 劫kiếp 數số 四tứ 生sanh 等đẳng 事sự 具cụ 如như 俱câu 舍xá 今kim 不bất 暇hạ 引dẫn 所sở 言ngôn 梵Phạn 語ngữ 及cập 此thử 飜phiên 者giả 佛Phật 生sanh 天Thiên 竺Trúc 乃nãi 是thị 中trung 國quốc 刧# 初sơ 之chi 時thời 梵Phạm 天Thiên 下hạ 生sanh 身thân 有hữu 光quang 明minh 。 是thị 故cố 天Thiên 竺Trúc 言ngôn 語ngữ 書thư 等đẳng 皆giai 承thừa 於ư 梵Phạm 故cố 云vân 梵Phạn 語ngữ 飜phiên 即tức 飜phiên 譯dịch 禮lễ 記ký 王vương 制chế 云vân 五ngũ 方phương 之chi 民dân 言ngôn 語ngữ 不bất 通thông 嗜thị 欲dục 不bất 同đồng 達đạt 其kỳ 志chí 通thông 其kỳ 欲dục 東đông 方phương 曰viết 寄ký 南nam 方phương 曰viết 象tượng 西tây 方phương 曰viết 狄địch 鞮đê 北bắc 方phương 曰viết 譯dịch 佛Phật 教giáo 本bổn 自tự 西tây 方phương 而nhi 至chí 合hợp 云vân 狄địch 鞮đê 今kim 云vân 譯dịch 者giả 或hoặc 以dĩ 漢hán 世thế 多đa 事sự 北bắc 方phương 漢hán 明minh 帝đế 時thời 初sơ 傳truyền 佛Phật 教giáo 自tự 後hậu 放phóng 之chi 皆giai 云vân 譯dịch 也dã 或hoặc 是thị 最tối 初sơ 從tùng 北bắc 方phương 來lai 。 又hựu 復phục 初sơ 從tùng 北Bắc 天Thiên 竺Trúc 。 至chí 義nghĩa 皆giai 通thông 也dã 譯dịch 者giả 傳truyền 言ngôn 也dã 又hựu 易dị 也dã 變biến 易dị 梵Phạn 語ngữ 同đồng 華hoa 音âm 也dã 如như 飜phiên 錦cẩm 綺ỷ 背bội 面diện 雖tuy 異dị 其kỳ 華hoa 是thị 一nhất 背bội 面diện 猶do 如như 華hoa 梵Phạm 之chi 殊thù 其kỳ 華hoa 是thị 一nhất 佛Phật 意ý 同đồng 也dã 餘dư 如như 大đại 部bộ 補bổ 注chú 中trung 示thị 獄ngục 者giả 婆bà 沙sa 云vân 多đa 分phần 在tại 於ư 瞻chiêm 部bộ 洲châu 下hạ 過quá 五ngũ 百bách 踰du 繕thiện 那na 乃nãi 有hữu 其kỳ 獄ngục 也dã 故cố 地địa 下hạ 獄ngục 非phi 適thích 今kim 也dã 。 其kỳ 字tự 從tùng 言ngôn 從tùng 二nhị 犬khuyển 者giả 所sở 以dĩ 守thủ 也dã 若nhược 此thử 方phương 獄ngục 皐# 陶đào 所sở 造tạo 也dã 。

言ngôn 八bát 寒hàn 者giả 一nhất 頞át 部bộ 陀đà 此thử 云vân 皰pháo 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 被bị 寒hàn 逼bức 故cố 身thân 如như 瘡sang 皰pháo 也dã 二nhị 尼ni 剌lạt 部bộ 陀đà 此thử 云vân 皰pháo 裂liệt 也dã 三tam 頞át 哳# 吒tra 四tứ 臛hoắc 臛hoắc 婆bà 五ngũ 虎hổ 虎hổ 婆bà 此thử 乃nãi 皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。 被bị 寒hàn 逼bức 故cố 但đãn 作tác 如như 此thử 等đẳng 聲thanh 故cố 也dã 所sở 以dĩ 從tùng 聲thanh 以dĩ 立lập 三tam 獄ngục 之chi 名danh 也dã 六lục 嗢ốt 鉢bát 羅la 此thử 云vân 青thanh 蓮liên 華hoa 七thất 鉢bát 特đặc 摩ma 此thử 云vân 紅hồng 蓮liên 華hoa 八bát 摩ma 訶ha 鉢bát 特đặc 摩ma 此thử 云vân 大đại 紅hồng 蓮liên 華hoa 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。 被bị 寒hàn 逼bức 甚thậm 其kỳ 身thân 乃nãi 作tác 青thanh 紅hồng 等đẳng 色sắc 故cố 以dĩ 身thân 色sắc 以dĩ 立lập 三tam 獄ngục 之chi 名danh 也dã 言ngôn 八bát 熱nhiệt 者giả 一nhất 等đẳng 活hoạt 眾chúng 生sanh 受thọ 苦khổ 。 涼lương 風phong 所sở 吹xuy 等đẳng 初sơ 活hoạt 故cố 二nhị 黑hắc 繩thằng 謂vị 先tiên 以dĩ 黑hắc 繩thằng 絣# 量lượng 肢chi 體thể 後hậu 方phương 斬trảm 鋸cứ 也dã 三tam 眾chúng 合hợp 謂vị 眾chúng 多đa 苦khổ 具cụ 合hợp 來lai 逼bức 惱não 也dã 四tứ 嘷hào 叫khiếu 謂vị 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 異dị 類loại 悲bi 號hào 也dã 五ngũ 大đại 叫khiếu 謂vị 眾chúng 苦khổ 所sở 惱não 發phát 聲thanh 大đại 叫khiếu 。 也dã 六lục 炎diễm 熱nhiệt 謂vị 火hỏa 熾sí 炎diễm 熱nhiệt 逼bức 害hại 眾chúng 生sanh 也dã 七thất 極cực 熱nhiệt 謂vị 火hỏa 中trung 之chi 熱nhiệt 此thử 為vi 極cực 也dã 八bát 無vô 間gian 梵Phạm 云vân 阿A 鼻Tỳ 也dã 此thử 中trung 受thọ 苦khổ 無vô 有hữu 間gian 息tức 故cố 云vân 無vô 間gian 也dã 此thử 八bát 寒hàn 熱nhiệt 名danh 為vi 大đại 獄ngục 更cánh 自tự 各các 有hữu 眷quyến 屬thuộc 。 小tiểu 獄ngục 其kỳ 類loại 無vô 數số 然nhiên 諸chư 文văn 說thuyết 一nhất 一nhất 自tự 有hữu 十thập 六lục 小tiểu 獄ngục 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 是thị 則tắc 都đô 有hữu 二nhị 百bách 七thất 十thập 二nhị 也dã 又hựu 有hữu 孤cô 獨độc 獄ngục 者giả 在tại 於ư 山sơn 間gian 曠khoáng 野dã 空không 中trung 及cập 樹thụ 下hạ 等đẳng 言ngôn 上thượng 品phẩm 者giả 作tác 業nghiệp 最tối 重trọng 其kỳ 心tâm 猛mãnh 盛thịnh 名danh 上thượng 品phẩm 也dã 殺sát 父phụ 殺sát 母mẫu 。 殺sát 阿A 羅La 漢Hán 。 破phá 和hòa 合hợp 僧Tăng 。 出xuất 佛Phật 身thân 血huyết 。 事sự 不bất 順thuận 理lý 名danh 五ngũ 逆nghịch 也dã 身thân 行hành 殺sát 盜đạo 婬dâm 。 口khẩu 則tắc 妄vọng 言ngôn 綺ỷ 語ngữ 。 兩lưỡng 舌thiệt 惡ác 口khẩu 。 意ý 乃nãi 起khởi 貪tham 嗔sân 癡si 而nhi 違vi 於ư 善thiện 故cố 云vân 十thập 惡ác 也dã 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 名danh 為vi 火hỏa 途đồ 即tức 地địa 獄ngục 道đạo 矣hĩ 。

二nhị 畜súc 生sanh 道đạo 亦diệc 云vân 傍bàng 生sanh 此thử 道đạo 徧biến 在tại 諸chư 處xứ 披phi 毛mao 戴đái 角giác 鱗lân 甲giáp 羽vũ 毛mao 四tứ 足túc 多đa 足túc 。 有hữu 足túc 無vô 足túc 水thủy 陸lục 空không 行hành 。 互hỗ 相tương 吞thôn 啖đạm 受thọ 苦khổ 無vô 窮cùng 。 愚ngu 癡si 貪tham 欲dục 作tác 中trung 品phẩm 五ngũ 逆nghịch 十thập 惡ác 。 者giả 感cảm 此thử 道đạo 身thân 。

二nhị 畜súc 生sanh 道đạo 畜súc 褚# 究cứu 許hứa 六lục 向hướng 究cứu 三tam 切thiết 竝tịnh 通thông 若nhược 作tác 褚# 六lục 切thiết 者giả 即tức 六lục 畜súc 也dã 六lục 畜súc 即tức 牛ngưu 馬mã 鷄kê 豕thỉ 犬khuyển 羊dương 也dã 亦diệc 云vân 傍bàng 生sanh 者giả 婆bà 沙sa 云vân 形hình 傍bàng 行hành 傍bàng 故cố 名danh 傍bàng 生sanh 何hà 者giả 以dĩ 由do 心tâm 行hành 業nghiệp 不bất 正chánh 故cố 感cảm 畜súc 生sanh 道đạo 名danh 心tâm 傍bàng 也dã 身thân 多đa 橫hoạnh/hoành 住trụ 如như 牛ngưu 馬mã 等đẳng 名danh 形hình 傍bàng 也dã 又hựu 畜súc 生sanh 者giả 亦diệc 名danh 徧biến 有hữu 五ngũ 道đạo 之chi 中trung 。 皆giai 徧biến 有hữu 故cố 故cố 四tứ 王vương 天thiên 已dĩ 上thượng 諸chư 天thiên 皆giai 悉tất 有hữu 之chi 如như 天thiên 所sở 乘thừa 象tượng 馬mã 。 等đẳng 也dã 故cố 大đại 論luận 以dĩ 三tam 類loại 攝nhiếp 之chi 謂vị 晝trú 行hành 夜dạ 行hành 晝trú 夜dạ 行hành 又hựu 復phục 有hữu 三tam 謂vị 水thủy 陸lục 空không 行hành 。 也dã 因nhân 此thử 須tu 知tri 眾chúng 生sanh 之chi 義nghĩa 。 中trung 阿a 含hàm 云vân 劫kiếp 初sơ 之chi 時thời 。 光Quang 音Âm 天Thiên 下hạ 。 生sanh 于vu 世thế 間gian 無vô 有hữu 。 尊tôn 卑ty 眾chúng 共cộng 生sanh 世thế 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 又hựu 以dĩ 眾chúng 陰ấm 有hữu 假giả 名danh 生sanh 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 又hựu 復phục 處xứ 處xứ 而nhi 受thọ 生sanh 故cố 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 新tân 譯dịch 恐khủng 濫lạm 稱xưng 為vi 有hữu 情tình 雖tuy 揀giản 無vô 情tình 三tam 義nghĩa 咸hàm 失thất 身thân 披phi 等đẳng 者giả 身thân 披phi 其kỳ 毛mao 如như 貓miêu 狗cẩu 等đẳng 頭đầu 戴đái 其kỳ 角giác 如như 牛ngưu 羊dương 等đẳng 鱗lân 如như 龍long 魚ngư 甲giáp 如như 龜quy 龞# 羽vũ 毛mao 如như 飛phi 鳥điểu 四tứ 足túc 如như 牛ngưu 羊dương 多đa 足túc 如như 百bách 足túc 有hữu 足túc 謂vị 之chi 蟲trùng 無vô 足túc 謂vị 之chi 豸# 不bất 別biệt 因nhân 果quả 但đãn 作tác 惡ác 業nghiệp 故cố 云vân 愚ngu 癡si 其kỳ 心tâm 劣liệt 前tiền 名danh 為vi 中trung 品phẩm 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 稱xưng 為vi 血huyết 途đồ 即tức 畜súc 生sanh 道đạo 也dã 。

三tam 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 梵Phạn 語ngữ 闍xà 利lợi 哆đa 此thử 道đạo 亦diệc 徧biến 諸chư 趣thú 有hữu 福phước 德đức 者giả 。 作tác 山sơn 林lâm 塚trủng 廟miếu 神thần 無vô 福phước 德đức 者giả 。 居cư 不bất 淨tịnh 處xứ 不bất 得đắc 飲ẩm 食thực 。 常thường 受thọ 鞭tiên 打đả 填điền 河hà 塞tắc 海hải 。 受thọ 苦khổ 無vô 量lượng 。 諂siểm 誑cuống 心tâm 意ý 作tác 下hạ 品phẩm 五ngũ 逆nghịch 十thập 惡ác 。 感cảm 此thử 道đạo 身thân 。

三tam 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 常thường 飢cơ 曰viết 餓ngạ 鬼quỷ 之chi 言ngôn 歸quy 尸thi 子tử 曰viết 古cổ 者giả 名danh 人nhân 死tử 為vi 歸quy 人nhân 又hựu 人nhân 神thần 曰viết 鬼quỷ 地địa 神thần 曰viết 祇kỳ 也dã 。

闍xà 梨lê 哆đa 者giả 此thử 云vân 祖tổ 父phụ 眾chúng 生sanh 最tối 初sơ 生sanh 於ư 彼bỉ 道đạo 故cố 名danh 祖tổ 父phụ 若nhược 後hậu 生sanh 者giả 亦diệc 名danh 祖tổ 父phụ 或hoặc 居cư 海hải 岸ngạn 或hoặc 在tại 山sơn 林lâm 及cập 餘dư 處xứ 等đẳng 故cố 云vân 此thử 道đạo 亦diệc 徧biến 諸chư 處xứ 形hình 或hoặc 似tự 人nhân 或hoặc 如như 獸thú 等đẳng 心tâm 不bất 正chánh 直trực 名danh 為vi 諂siểm 誑cuống 劣liệt 前tiền 愚ngu 癡si 故cố 名danh 下hạ 品phẩm 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 稱xưng 為vi 刀đao 途đồ 即tức 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 也dã 。

四tứ 阿a 脩tu 羅la 道đạo 此thử 飜phiên 無vô 酒tửu 又hựu 無vô 端đoan 正chánh 又hựu 無vô 天thiên 或hoặc 在tại 海hải 岸ngạn 海hải 底để 宮cung 殿điện 嚴nghiêm 飾sức 常thường 好hảo/hiếu 鬬đấu 戰chiến 怕phạ 怖bố 無vô 極cực 在tại 因nhân 之chi 時thời 懷hoài 猜# 忌kỵ 心tâm 雖tuy 行hành 五ngũ 常thường 欲dục 勝thắng 他tha 故cố 作tác 下hạ 品phẩm 十Thập 善Thiện 感cảm 此thử 道đạo 身thân 。

四tứ 阿a 脩tu 羅la 道đạo 飜phiên 無vô 酒tửu 者giả 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 采thải 拾thập 眾chúng 華hoa 醞# 在tại 大đại 海hải 所sở 冀ký 成thành 酒tửu 而nhi 為vi 魚ngư 龍long 業nghiệp 力lực 所sở 變biến 其kỳ 酒tửu 之chi 味vị 不bất 能năng 成thành 故cố 由do 是thị 發phát 誓thệ 而nhi 斷đoạn 於ư 酒tửu 故cố 云vân 無vô 酒tửu 其kỳ 形hình 醜xú 陋lậu 名danh 無vô 端đoan 正chánh 常thường 與dữ 諸chư 天thiên 共cộng 相tương 鬬đấu 戰chiến 而nhi 多đa 失thất 利lợi 如như 此thử 乃nãi 是thị 不bất 有hữu 諸chư 天thiên 故cố 云vân 無vô 天thiên 此thử 脩tu 羅la 在tại 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 攝nhiếp 故cố 居cư 海hải 岸ngạn 畜súc 生sanh 道đạo 攝nhiếp 故cố 在tại 海hải 底để 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 說thuyết 四tứ 種chủng 脩tu 羅la 一nhất 於ư 鬼quỷ 道đạo 以dĩ 護hộ 法pháp 力lực 。 成thành 通thông 入nhập 空không 此thử 阿a 脩tu 羅la 從tùng 卵noãn 而nhi 生sanh 。 鬼quỷ 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 於ư 天thiên 中trung 降giáng 德đức 貶biếm 墜trụy 。 其kỳ 所sở 卜bốc 居cư 。 鄰lân 於ư 日nhật 月nguyệt 。 此thử 阿a 脩tu 羅la 從tùng 胎thai 而nhi 生sanh 人nhân 趣thú 所sở 攝nhiếp 。 三tam 者giả 持trì 世thế 力lực 洞đỗng 無vô 畏úy 。 能năng 與dữ 梵Phạm 王Vương 。 及cập 以dĩ 諸chư 天thiên 。 爭tranh 勝thắng 鬬đấu 戰chiến 此thử 阿a 脩tu 羅la 從tùng 變biến 化hóa 生sanh 天thiên 界giới 所sở 攝nhiếp 四tứ 者giả 別biệt 有hữu 下hạ 劣liệt 脩tu 羅la 生sanh 大đại 海hải 心tâm 。 此thử 阿a 脩tu 羅la 從tùng 濕thấp 氣khí 生sanh 畜súc 生sanh 界giới 攝nhiếp 所sở 感cảm 之chi 處xứ 宮cung 殿điện 嚴nghiêm 飾sức 良lương 由do 因nhân 中trung 行hành 於ư 五ngũ 常thường 十Thập 善Thiện 故cố 也dã 常thường 好hảo/hiếu 鬬đấu 戰chiến 怕phạ 怖bố 無vô 極cực 良lương 由do 因nhân 中trung 行hành 於ư 猜# 忌kỵ 嫉tật 妬đố 故cố 也dã 五ngũ 常thường 具cụ 如như 次thứ 文văn 所sở 辨biện 身thân 三tam 口khẩu 四tứ 。 意ý 三tam 對đối 治trị 十thập 種chủng 之chi 惡ác 故cố 云vân 十Thập 善Thiện 也dã 猜# 者giả 疑nghi 懼cụ 也dã 詩thi 傳truyền 云vân 以dĩ 色sắc 曰viết 妬đố 以dĩ 行hành 曰viết 忌kỵ 害hại 賢hiền 曰viết 嫉tật 也dã 。

五ngũ 人nhân 道đạo 四tứ 洲châu 不bất 同đồng 謂vị 東Đông 弗Phất 婆Bà 提Đề 。 (# 〔# 壽thọ 〕# 五ngũ 百bách 歲tuế )# 南Nam 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 (# 壽thọ 一nhất 百bách 歲tuế )# 西Tây 瞿Cù 耶Da 尼Ni 。 (# 壽thọ 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 歲tuế 。 )# 北bắc 鬱uất 單đơn 越việt (# 壽thọ 一nhất 千thiên 歲tuế 。 命mạng 無vô 中trung 央ương 聖thánh 人nhân 不bất 出xuất 其kỳ 中trung 即tức 八bát 難nạn 之chi )# 一nhất 皆giai 苦khổ 樂lạc 相tương/tướng 間gian 在tại 因nhân 之chi 時thời 行hành 五ngũ 常thường 五Ngũ 戒Giới 五ngũ 常thường 者giả 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 五Ngũ 戒Giới 者giả 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà 婬dâm 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 行hành 中trung 品phẩm 十Thập 善Thiện 感cảm 此thử 道đạo 身thân 。

五ngũ 人nhân 道đạo 禮lễ 記ký 云vân 人nhân 者giả 五ngũ 行hành 之chi 端đoan 說thuyết 文văn 云vân 天thiên 地địa 之chi 性tánh 最tối 貴quý 者giả 也dã 尚thượng 書thư 云vân 惟duy 人nhân 萬vạn 物vật 之chi 靈linh 孔khổng 氏thị 傳truyền 云vân 天thiên 地địa 所sở 生sanh 。 惟duy 人nhân 為vi 貴quý 是thị 故cố 人nhân 字tự 象tượng 臂tý 脛hĩnh 之chi 形hình 也dã 。

弗phất 婆bà 提đề 者giả 亦diệc 云vân 毗tỳ 提đề 訶ha 此thử 云vân 東Đông 勝Thắng 身Thân 洲Châu 。 良lương 以dĩ 身thân 形hình 勝thắng 餘dư 身thân 故cố 閻Diêm 浮Phù 提Đề 者giả 。 亦diệc 云vân 瞻chiêm 部bộ 無vô 熱nhiệt 池trì 側trắc 有hữu 瞻chiêm 部bộ 林lâm 樹thụ 林lâm 高cao 大đại 此thử 方phương 無vô 故cố 所sở 以dĩ 不bất 飜phiên 若nhược 準chuẩn 西tây 域vực 記ký 音âm 中trung 飜phiên 為vi 穢uế 樹thụ 也dã 。

瞿cù 耶da 尼ni 者giả 亦diệc 瞿cù 陀đà 尼ni 此thử 云vân 牛ngưu 貨hóa 劫kiếp 初sơ 之chi 時thời 。 須Tu 彌Di 山Sơn 西tây 。 有hữu 一nhất 寶bảo 牛ngưu 以dĩ 此thử 寶bảo 牛ngưu 而nhi 為vi 貨hóa 易dị 故cố 以dĩ 名danh 焉yên 。

鬱uất 單đơn 越việt 者giả 亦diệc 云vân 俱câu 盧lô 此thử 飜phiên 勝thắng 處xứ 於ư 四tứ 洲châu 中trung 。 此thử 最tối 勝thắng 故cố 。

四tứ 洲châu 文văn 下hạ 注chú 壽thọ 歲tuế 者giả 東đông 南nam 西tây 三tam 亦diệc 不bất 局cục 定định 爾nhĩ 許hứa 之chi 歲tuế 今kim 從tùng 極cực 分phần/phân 而nhi 說thuyết 之chi 耳nhĩ 然nhiên 南nam 洲châu 壽thọ 最tối 不bất 定định 也dã 唯duy 有hữu 北bắc 洲châu 壽thọ 定định 千thiên 歲tuế 故cố 俱câu 舍xá 云vân 諸chư 處xứ 有hữu 中trung 夭yểu 除trừ 北Bắc 俱Câu 盧Lô 洲Châu 。 以dĩ 壽thọ 定định 故cố 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 極cực 故cố 以dĩ 執chấp 堅kiên 故cố 所sở 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 不bất 出xuất 其kỳ 中trung 。

言ngôn 八bát 難nạn 者giả 一nhất 地địa 獄ngục 二nhị 畜súc 生sanh 三tam 餓ngạ 鬼quỷ 四tứ 北bắc 洲châu 五ngũ 無vô 想tưởng 天thiên 六lục 佛Phật 前tiền 佛Phật 後hậu 七thất 世thế 智trí 辯biện 聰thông 。 八bát 生sanh 盲manh 瘖âm 瘂á 北bắc 洲châu 即tức 在tại 八bát 難nạn 中trung 。 一nhất 然nhiên 則tắc 若nhược 論luận 果quả 報báo 最tối 勝thắng 北bắc 洲châu 為vi 上thượng 南nam 洲châu 為vi 下hạ 若nhược 論luận 值trị 佛Phật 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 南nam 洲châu 為vi 上thượng 北bắc 洲châu 為vi 下hạ 故cố 大đại 論luận 云vân 南nam 洲châu 三tam 事sự 尚thượng 勝thắng 諸chư 天thiên 況huống 北bắc 洲châu 乎hồ 一nhất 能năng 斷đoạn 婬dâm 二nhị 識thức 念niệm 力lực 三tam 能năng 精tinh 進tấn 是thị 故cố 生sanh 於ư 南nam 洲châu 值trị 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 名danh 為vi 上thượng 上thượng 因nhân 緣duyên 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 信tín 五ngũ 也dã 百bách 王vương 不bất 易dị 常thường 也dã 仁nhân 者giả 忍nhẫn 也dã 好hảo/hiếu 生sanh 惡ác 殺sát 善thiện 惡ác 含hàm 忍nhẫn 也dã 又hựu 博bác 施thí 濟tế 眾chúng 愛ái 人nhân 利lợi 物vật 也dã 義nghĩa 者giả 宜nghi 也dã 裁tài 制chế 其kỳ 事sự 合hợp 其kỳ 宜nghi 也dã 禮lễ 者giả 體thể 也dã 事sự 得đắc 其kỳ 體thể 則tắc 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 進tiến 退thoái 撙# 節tiết 若nhược 無vô 其kỳ 禮lễ 則tắc 非phi 法pháp 也dã 智trí 者giả 知tri 也dã 照chiếu 了liễu 博bác 察sát 無vô 所sở 不bất 明minh 也dã 信tín 者giả 忠trung 也dã 誠thành 也dã 驗nghiệm 也dã 夫phu 人nhân 之chi 言ngôn 既ký 忠trung 且thả 誠thành 可khả 以dĩ 驗nghiệm 用dụng 無vô 虗hư 妄vọng 也dã 又hựu 愍mẫn 傷thương 不bất 殺sát 仁nhân 也dã 清thanh 察sát 不bất 盜đạo 義nghĩa 也dã 防phòng 害hại 不bất 婬dâm 禮lễ 也dã 持trì 心tâm 禁cấm 酒tửu 智trí 也dã 非phi 法pháp 不bất 言ngôn 。 信tín 也dã 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất 邪tà 婬dâm 不bất 妄vọng 語ngữ 不bất 飲ẩm 酒tửu 五ngũ 也dã 能năng 防phòng 身thân 口khẩu 名danh 為vi 戒giới 也dã 餘dư 如như 下hạ 辨biện 大đại 論luận 十thập 二nhị 十thập 三tam 廣quảng 釋thích 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 亦diệc 略lược 示thị 之chi 然nhiên 此thử 五Ngũ 戒Giới 前tiền 四tứ 是thị 性tánh 後hậu 一nhất 是thị 遮già 即tức 是thị 在tại 家gia 受thọ 已dĩ 而nhi 為vi 清Thanh 信Tín 士Sĩ 女Nữ 。 也dã 一nhất 不bất 殺sát 者giả 云vân 何hà 名danh 殺sát 。 知tri 是thị 眾chúng 生sanh 。 發phát 心tâm 欲dục 殺sát 而nhi 奪đoạt 其kỳ 命mạng 是thị 名danh 為vi 殺sát 若nhược 不bất 如như 是thị 。 名danh 不bất 殺sát 也dã 二nhị 不bất 盜đạo 者giả 云vân 何hà 名danh 盜đạo 知tri 他tha 之chi 物vật 而nhi 欲dục 取thủ 之chi 去khứ 離ly 本bổn 處xứ 是thị 名danh 為vi 盜đạo 若nhược 不bất 如như 是thị 。 名danh 不bất 盜đạo 也dã 三tam 不bất 邪tà 婬dâm 者giả 。 云vân 何hà 名danh 邪tà 婬dâm 若nhược 在tại 家gia 女nữ 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 。 姉# 妹muội 夫phu 主chủ 王vương 法pháp 守thủ 護hộ 若nhược 出xuất 家gia 者giả 。 戒giới 法pháp 守thủ 護hộ 乃nãi 至chí 自tự 婦phụ 受thọ 一nhất 日nhật 戒giới 有hữu 娠thần 乳nhũ 兒nhi 及cập 非phi 道đạo 處xứ 如như 是thị 犯phạm 者giả 名danh 曰viết 邪tà 婬dâm 若nhược 不bất 如như 是thị 。 名danh 不bất 邪tà 婬dâm 也dã 四tứ 不bất 妄vọng 語ngữ 者giả 。 云vân 何hà 名danh 妄vọng 。 語ngữ 欺khi 誑cuống 於ư 他tha 言ngôn 無vô 真chân 實thật 若nhược 不bất 如như 是thị 。 名danh 不bất 妄vọng 語ngữ 也dã 五ngũ 不bất 飲ẩm 酒tửu 者giả 酒tửu 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 穀cốc 酒tửu 二nhị 果quả 酒tửu 三tam 藥dược 酒tửu 穀cốc 酒tửu 可khả 見kiến 果quả 酒tửu 者giả 蒲bồ 萄đào 阿a 梨lê 咤trá 樹thụ 果quả 等đẳng 名danh 果quả 酒tửu 也dã 藥dược 酒tửu 者giả 種chủng 種chủng 藥dược 艸thảo 和hòa 米mễ 甘cam 蔗giá 變biến 成thành 酒tửu 味vị 不bất 飲ẩm 斯tư 等đẳng 名danh 不bất 飲ẩm 酒tửu 也dã 能năng 行hành 五ngũ 常thường 及cập 持trì 五Ngũ 戒Giới 則tắc 人nhân 道Đạo 不bất 失thất 矣hĩ 。 故cố 堯# 舜thuấn 禹vũ 湯thang 以dĩ 五ngũ 常thường 而nhi 治trị 于vu 天thiên 下hạ 仲trọng 尼ni 軻kha 雄hùng 祖tổ 述thuật 之chi 則tắc 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 夫phu 婦phụ 正chánh 也dã 夫phu 人nhân 王vương 以dĩ 五ngũ 常thường 而nhi 治trị 世thế 法Pháp 王Vương 以dĩ 五Ngũ 戒Giới 而nhi 化hóa 物vật 不bất 殺sát 則tắc 仁nhân 不bất 盜đạo 則tắc 義nghĩa 不bất 邪tà 婬dâm 則tắc 禮lễ 不bất 妄vọng 語ngữ 則tắc 信tín 不bất 飲ẩm 酒tửu 則tắc 智trí 是thị 故cố 五ngũ 常thường 五Ngũ 戒Giới 名danh 異dị 而nhi 義nghĩa 同đồng 也dã 世thế 之chi 君quân 子tử 謂vị 佛Phật 之chi 道đạo 無vô 益ích 于vu 天thiên 下hạ 者giả 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 豈khởi 其kỳ 然nhiên 乎hồ 。 昔tích 宋tống 文văn 帝đế 元nguyên 嘉gia 年niên 中trung 問vấn 侍thị 中trung 何hà 尚thượng 之chi 曰viết 范phạm 泰thái 謝tạ 靈linh 運vận 等đẳng 皆giai 云vân 六lục 經kinh 本bổn 是thị 濟tế 俗tục 若nhược 性tánh 靈linh 真chân 要yếu 則tắc 以dĩ 佛Phật 經Kinh 而nhi 為vi 指chỉ 南nam 如như 其kỳ 率suất 土thổ/độ 皆giai 純thuần 此thử 化hóa 朕trẫm 則tắc 坐tọa 致trí 太thái 平bình 矣hĩ 何hà 尚thượng 之chi 對đối 曰viết 臣thần 聞văn 渡độ 江giang 已dĩ 來lai 王vương 導đạo 周chu 覬kí 宰tể 輔phụ 之chi 冠quan 盖# 王vương 蒙mông 謝tạ 尚thượng 人nhân 倫luân 之chi 羽vũ 儀nghi 郄# 超siêu 王vương 謐mịch 王vương 坦thản 王vương 恭cung 或hoặc 稱xưng 獨độc 步bộ 或hoặc 號hiệu 絕tuyệt 倫luân 謝tạ 敷phu 戴đái 逵# 范phạm 汪uông 孫tôn 綽xước 皆giai 致trí 心tâm 於ư 天thiên 人nhân 之chi 際tế 靡mĩ 非phi 清thanh 淨tịnh 之chi 士sĩ 。 皆giai 謂vị 釋Thích 氏thị 之chi 教giáo 無vô 所sở 不bất 可khả 何hà 哉tai 且thả 百bách 家gia 之chi 鄉hương 十thập 人nhân 持trì 五Ngũ 戒Giới 則tắc 十thập 人nhân 淳thuần 謹cẩn 百bách 人nhân 修tu 十Thập 善Thiện 則tắc 百bách 人nhân 和hòa 睦mục 傳truyền 此thử 風phong 教giáo 周chu 徧biến 天thiên 下hạ 則tắc 仁nhân 人nhân 百bách 萬vạn 矣hĩ 夫phu 能năng 行hành 一nhất 善thiện 。 則tắc 去khứ 一nhất 惡ác 去khứ 一nhất 惡ác 則tắc 息tức 一nhất 刑hình 一nhất 刑hình 息tức 於ư 家gia 百bách 刑hình 息tức 於ư 國quốc 則tắc 陛bệ 下hạ 之chi 言ngôn 坐tọa 致trí 太thái 平bình 是thị 也dã 。

六lục 天thiên 道đạo 二nhị 十thập 八bát 天thiên 。 不bất 同đồng (# 欲dục 界giới 六lục 天thiên 。 色sắc 界giới 十thập 八bát 天thiên 無vô 色sắc 界giới 四tứ 。 天thiên )# 初sơ 欲dục 界giới 六lục 天thiên 。 者giả 一nhất 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 天thiên (# 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 腹phúc )# 二nhị 忉Đao 利Lợi 天thiên (# 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 自tự 有hữu 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 已dĩ 上thượng 二nhị 天thiên 單đơn 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 得đắc 生sanh 其kỳ 中trung )# 三tam 夜dạ 摩ma 天thiên 四tứ 兜đâu 天thiên 五ngũ 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 (# 已dĩ 上thượng 四tứ 天thiên 空không 居cư 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 兼kiêm 坐tọa 未vị 到đáo 定định 得đắc 生sanh 其kỳ 中trung )# 次thứ 色sắc 界giới 十thập 八bát 天thiên 分phân 為vi 四tứ 禪thiền 初sơ 禪thiền 三tam 天thiên (# 梵Phạm 眾chúng 梵Phạm 輔phụ 大đại 梵Phạm )# 二nhị 禪thiền 三tam 天thiên (# 少thiểu 光quang 無vô 量lượng 光quang 光quang 音âm )# 三tam 禪thiền 三tam 天thiên (# 少thiểu 淨tịnh 無vô 量lượng 淨tịnh 徧biến 淨tịnh )# 四tứ 禪thiền 九cửu 天thiên (# 無vô 雲vân 福phước 生sanh 廣quảng 果quả 已dĩ 上thượng 三tam 天thiên 凡phàm 夫phu 住trú 處xứ 修tu 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 坐tọa 禪thiền 者giả 得đắc 生sanh 其kỳ 中trung 無vô 想tưởng 天thiên 外ngoại 道đạo 所sở 居cư 無vô 煩phiền 無vô 熱nhiệt 善thiện 見kiến 善thiện 現hiện 色sắc 究cứu 竟cánh 已dĩ 上thượng 五ngũ 天thiên 第đệ 三tam 果quả 居cư 處xứ 上thượng 〔# 之chi 〕# 九cửu 天thiên 離ly 欲dục 麤thô 散tán 未vị 出xuất 色sắc 籠lung 故cố 名danh 色sắc 界giới 坐tọa 得đắc 禪thiền 定định 故cố 得đắc 禪thiền 名danh )# 三tam 無vô 色sắc 界giới 四tứ 。 天thiên (# 空không 處xứ 議nghị 處xứ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 非phi 非phi 想tưởng 已dĩ 上thượng 四tứ 天thiên 只chỉ 有hữu 四tứ 陰ấm 而nhi 無vô 色sắc 蘊uẩn 故cố 得đắc 名danh 也dã )# 。

六lục 天thiên 道đạo 天thiên 之chi 名danh 義nghĩa 如như 前tiền 已dĩ 明minh 二nhị 十thập 八bát 天thiên 。 者giả 三tam 界giới 豎thụ 論luận 也dã 注chú 文văn 顯hiển 矣hĩ 。

四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 者giả 東đông 方phương 提Đề 頭Đầu 賴Lại 吒Tra 。 此thử 云vân 持trì 國quốc 居cư 黃hoàng 金kim 山sơn 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 一nhất 名danh 乾càn 闥thát 婆bà 此thử 云vân 尋tầm 香hương 行hành 天thiên 帝đế 俗tục 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 神thần 也dã 二nhị 名danh 富phú 單đơn 那na 此thử 云vân 臭xú 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 勝thắng 者giả 也dã 或hoặc 云vân 主chủ 熱nhiệt 病bệnh 神thần 也dã 南nam 方phương 毗tỳ 留lưu 勒lặc 叉xoa 此thử 云vân 增tăng 長trưởng 居cư 瑠lưu 璃ly 山sơn 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 一nhất 薜bệ 茘lệ 多đa 此thử 云vân 祖tổ 父phụ 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 劣liệt 者giả 也dã 二nhị 鳩cưu 槃bàn 荼đồ 此thử 云vân 甕úng 形hình 似tự 冬đông 瓜qua 即tức 厭yếm 魅mị 鬼quỷ 也dã 西tây 方phương 毗tỳ 留lưu 博bác 叉xoa 此thử 云vân 非phi 好hảo/hiếu 報báo 居cư 白bạch 銀ngân 山sơn 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 一nhất 毒độc 龍long 二nhị 毗tỳ 舍xá 闍xà 此thử 云vân 噉đạm 精tinh 氣khí 鬼quỷ 噉đạm 人nhân 及cập 五ngũ 穀cốc 之chi 精tinh 氣khí 也dã 北bắc 方phương 毗tỳ 沙Sa 門Môn 此thử 云vân 多đa 聞văn 居cư 水thủy 精tinh 山sơn 領lãnh 二nhị 鬼quỷ 一nhất 夜dạ 叉xoa 此thử 云vân 輕khinh 捷tiệp 飛phi 行hành 疾tật 也dã 二nhị 羅la 剎sát 此thử 云vân 可khả 畏úy 亦diệc 云vân 暴bạo 惡ác 也dã 居cư 須Tu 彌Di 山Sơn 腹phúc 者giả 須Tu 彌Di 此thử 云vân 玅# 高cao 四tứ 寶bảo 所sở 成thành 。 名danh 玅# 出xuất 七thất 金kim 山sơn 名danh 高cao 此thử 山sơn 舉cử 高cao 三tam 百bách 三tam 十thập 六lục 萬vạn 里lý 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 踰du 繕thiện 那na 。 山sơn 之chi 半bán 腹phúc 去khứ 地địa 四tứ 萬vạn 。 二nhị 千thiên 踰du 繕thiện 那na 準chuẩn 樓lâu 炭thán 經kinh 須Tu 彌Di 山Sơn 半bán 。 廣quảng 二nhị 十thập 四tứ 萬vạn 里lý 。 若nhược 讀đọc 文văn 句cú 須tu 知tri 此thử 說thuyết 俱câu 舍xá 頌tụng 云vân 玅# 高cao 層tằng 有hữu 四tứ 相tương/tướng 去khứ 各các 十thập 千thiên 傍bàng 出xuất 十thập 六lục 千thiên 八bát 四tứ 二nhị 千thiên 量lượng 堅kiên 首thủ 及cập 持trì 鬘man 常thường 憍kiêu 大đại 王vương 眾chúng 如như 次thứ 居cư 四tứ 級cấp 亦diệc 住trụ 餘dư 七thất 山sơn 二nhị 忉Đao 利Lợi 天thiên 忉Đao 利Lợi 此thử 云vân 三tam 十thập 三tam 也dã 故cố 須Tu 彌Di 山Sơn 頂đảnh 。 有hữu 四tứ 峰phong 一nhất 峰phong 八bát 天thiên 四tứ 八bát 乃nãi 成thành 三tam 十thập 二nhị 。 天thiên 帝Đế 釋Thích 居cư 中trung 成thành 三tam 十thập 三tam 俱câu 舍xá 頌tụng 曰viết 玅# 高cao 頂đảnh 八bát 萬vạn 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 居cư 四tứ 角giác 有hữu 四tứ 峰phong 金kim 剛cang 手thủ 所sở 住trụ 中trung 宮cung 名danh 善thiện 現hiện 周chu 萬vạn 踰du 繕thiện 那na 高cao 一nhất 半bán 金kim 城thành 中trung 有hữu 殊thù 勝thắng 殿điện 周chu 千thiên 踰du 繕thiện 那na 所sở 言ngôn 自tự 有hữu 三Tam 十Thập 三Tam 。 者giả 謂vị 此thử 山sơn 頂đảnh 自tự 有hữu 故cố 也dã 非phi 謂vị 除trừ 帝Đế 釋Thích 外ngoại 別biệt 自tự 有hữu 也dã 單đơn 修tu 十Thập 善Thiện 者giả 若nhược 夜dạ 摩ma 已dĩ 上thượng 兼kiêm 修tu 定định 力lực 此thử 中trung 無vô 定định 但đãn 修tu 十Thập 善Thiện 得đắc 生sanh 其kỳ 中trung 故cố 云vân 單đơn 修tu 也dã 三tam 夜dạ 摩ma 天thiên 夜dạ 摩ma 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 亦diệc 云vân 善thiện 時thời 以dĩ 此thử 天thiên 中trung 時thời 時thời 多đa 分phần 唱xướng 於ư 快khoái 樂lạc 也dã 四tứ 兜Đâu 率Suất 天thiên 兜Đâu 率Suất 此thử 云vân 喜hỷ 足túc 亦diệc 云vân 玅# 足túc 以dĩ 此thử 天thiên 中trung 於ư 五ngũ 欲dục 境cảnh 。 生sanh 喜hỷ 足túc 故cố 五ngũ 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 於ư 境cảnh 變biến 化hóa 而nhi 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 於ư 自tự 他tha 境cảnh 皆giai 能năng 自tự 在tại 變biến 化hóa 故cố 。 也dã 已dĩ 上thượng 四tứ 天thiên 悉tất 空không 居cư 者giả 良lương 由do 因nhân 修tu 定định 力lực 故cố 。 使sử 果quả 報báo 居cư 空không 未vị 到đáo 定định 者giả 亦diệc 云vân 未vị 至chí 未vị 入nhập 根căn 本bổn 地địa 根căn 本bổn 地địa 未vị 現hiện 前tiền 而nhi 能năng 離ly 欲dục 故cố 云vân 未vị 至chí 未vị 到đáo 也dã 故cố 止Chỉ 觀Quán 云vân 若nhược 端đoan 坐tọa 攝nhiếp 身thân 調điều 和hòa 氣khí 息tức 泯mẫn 然nhiên 澄trừng 靜tĩnh 身thân 如như 雲vân 影ảnh 虗hư 豁hoát 清thanh 淨tịnh 雖tuy 復phục 清thanh 淨tịnh 。 而nhi 猶do 見kiến 有hữu 身thân 心tâm 之chi 相tướng 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 欲dục 界giới 定định 也dã 從tùng 此thử 已dĩ 去khứ 。 忽hốt 然nhiên 不bất 見kiến 。 欲dục 界giới 定định 中trung 身thân 首thủ 衣y 服phục 牀sàng 鋪phô 事sự 等đẳng 猶do 如như 虗hư 空không 冏# 冏# 安an 穩ổn 身thân 是thị 事sự 障chướng 事sự 障chướng 未vị 來lai 障chướng 去khứ 身thân 空không 未vị 來lai 得đắc 發phát 如như 是thị 名danh 為vi 。 未vị 到đáo 地địa 相tương/tướng 無vô 所sở 知tri 人nhân 忽hốt 若nhược 得đắc 此thử 謂vị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 性tánh 障chướng 猶do 在tại 未vị 入nhập 初sơ 禪thiền 豈khởi 得đắc 謬mậu 計kế 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 乎hồ 言ngôn 性tánh 障chướng 者giả 欲dục 界giới 惑hoặc 也dã 。

次thứ 色sắc 界giới 中trung 十thập 八bát 天thiên 者giả 然nhiên 此thử 乃nãi 是thị 清thanh 淨tịnh 之chi 色sắc 不bất 同đồng 欲dục 界giới 垢cấu 染nhiễm 色sắc 也dã 初sơ 禪thiền 三tam 天thiên 一nhất 梵Phạm 眾chúng 者giả 梵Phạm 眾chúng 即tức 是thị 梵Phạm 王Vương 民dân 也dã 二nhị 梵Phạm 輔phụ 者giả 梵Phạm 輔phụ 即tức 是thị 梵Phạm 王Vương 臣thần 也dã 輔phụ 者giả 弼bật 也dã 助trợ 也dã 三tam 大đại 梵Phạm 者giả 世thế 界giới 之chi 主chủ 故cố 名danh 大đại 也dã 二nhị 禪thiền 三tam 天thiên 一nhất 少thiểu 光quang 者giả 居cư 二nhị 禪thiền 初sơ 其kỳ 光quang 且thả 少thiểu 名danh 少thiểu 光quang 也dã 無vô 量lượng 光quang 者giả 光quang 明minh 勝thắng 前tiền 無vô 有hữu 限hạn 量lượng 。 名danh 無Vô 量Lượng 光Quang 。 也dã 光quang 音âm 天thiên 者giả 此thử 天thiên 語ngữ 時thời 口khẩu 出xuất 淨tịnh 光quang 也dã 音âm 語ngữ 音âm 也dã 又hựu 復phục 彼bỉ 天thiên 無vô 有hữu 覺giác 觀quán 及cập 以dĩ 語ngữ 音âm 但đãn 以dĩ 光quang 當đương 語ngữ 故cố 云vân 光quang 音âm 也dã 又hựu 火hỏa 災tai 之chi 焰diễm 至chí 此thử 天thiên 際tế 初sơ 生sanh 天thiên 者giả 悉tất 皆giai 怖bố 畏úy 。 舊cựu 天thiên 語ngữ 云vân 勿vật 怖bố 勿vật 怖bố 。 以dĩ 念niệm 火hỏa 光quang 故cố 云vân 光quang 音âm 也dã 新tân 譯dịch 謂vị 之chi 極cực 光quang 天thiên 矣hĩ 。

三tam 禪thiền 三tam 天thiên 一nhất 少thiểu 淨tịnh 者giả 居cư 三tam 禪thiền 初sơ 少thiểu 分phần 清thanh 淨tịnh 名danh 少thiểu 淨tịnh 也dã 此thử 淨tịnh 勝thắng 前tiền 無vô 有hữu 限hạn 量lượng 。 名danh 無Vô 量Lượng 淨Tịnh 。 也dã 其kỳ 淨tịnh 周chu 徧biến 名danh 徧biến 淨tịnh 也dã 四tứ 禪thiền 九cửu 天thiên 一nhất 無vô 雲vân 者giả 此thử 從tùng 所sở 依y 以dĩ 立lập 名danh 也dã 三tam 禪thiền 已dĩ 下hạ 雖tuy 云vân 空không 居cư 然nhiên 其kỳ 所sở 依y 猶do 有hữu 雲vân 故cố 從tùng 四tứ 禪thiền 去khứ 諸chư 天thiên 居cư 空không 而nhi 無vô 有hữu 雲vân 此thử 天thiên 居cư 四tứ 禪thiền 之chi 首thủ 在tại 無vô 雲vân 之chi 初sơ 是thị 故cố 從tùng 初sơ 名danh 無vô 雲vân 也dã 有hữu 福phước 德đức 力lực 。 乃nãi 生sanh 此thử 天thiên 果quả 上thượng 說thuyết 因nhân 名danh 福Phước 生Sanh 天Thiên 。 也dã 所sở 感cảm 之chi 果quả 廣quảng 而nhi 且thả 大đại 名danh 廣Quảng 果Quả 天Thiên 。 也dã 無vô 想tưởng 天thiên 義nghĩa 如như 向hướng 已dĩ 明minh 無vô 煩phiền 天thiên 者giả 煩phiền 謂vị 煩phiền 雜tạp 生sanh 此thử 天thiên 中trung 無vô 諸chư 煩phiền 雜tạp 名danh 無Vô 煩Phiền 天Thiên 。 也dã 無vô 熱nhiệt 天thiên 者giả 生sanh 此thử 天thiên 中trung 無vô 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 名danh 無Vô 熱Nhiệt 天Thiên 。 也dã 善thiện 見kiến 天thiên 者giả 色sắc 身thân 殊thù 勝thắng 善thiện 相tương 見kiến 故cố 名danh 善Thiện 見Kiến 天Thiên 。 也dã 善thiện 現hiện 天thiên 者giả 色sắc 相tướng 轉chuyển 勝thắng 善thiện 變biến 現hiện 故cố 名danh 善Thiện 現Hiện 天Thiên 。 也dã 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 者giả 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 。 此thử 天thiên 最tối 上thượng 終chung 極cực 無vô 過quá 名danh 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 也dã 離ly 欲dục 麤thô 散tán 者giả 謂vị 欲dục 界giới 之chi 色sắc 麤thô 而nhi 心tâm 散tán 而nhi 今kim 離ly 之chi 得đắc 色sắc 界giới 之chi 色sắc 細tế 而nhi 心tâm 定định 也dã 未vị 出xuất 色sắc 籠lung 者giả 在tại 於ư 色sắc 界giới 。 為vi 色sắc 所sở 罩# 未vị 得đắc 無vô 色sắc 四tứ 空không 之chi 處xứ 名danh 色sắc 籠lung 也dã 坐tọa 得đắc 禪thiền 定định 得đắc 禪thiền 名danh 者giả 謂vị 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 也dã 此thử 之chi 四tứ 禪thiền 亦diệc 云vân 四tứ 定định 諸chư 文văn 中trung 云vân 四tứ 禪thiền 八bát 定định 四tứ 在tại 八bát 數số 而nhi 重trọng/trùng 列liệt 者giả 若nhược 色sắc 無vô 色sắc 。 二nhị 界giới 相tương 對đối 色sắc 界giới 名danh 禪thiền 無vô 色sắc 名danh 定định 故cố 云vân 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 定định 也dã 若nhược 色sắc 無vô 色sắc 。 對đối 欲dục 界giới 散tán 則tắc 上thượng 二nhị 界giới 俱câu 受thọ 定định 名danh 故cố 云vân 四tứ 禪thiền 更cánh 云vân 八bát 定định 或hoặc 云vân 八bát 禪thiền 亦diệc 上thượng 二nhị 界giới 通thông 名danh 為vi 禪thiền 定định 對đối 欲dục 亂loạn 禪thiền 亦diệc 名danh 靜tĩnh 故cố 諸chư 聖thánh 教giáo 隨tùy 用dụng 不bất 定định 三tam 無vô 色sắc 界giới 有hữu 四tứ 天thiên 者giả 揀giản 異dị 色sắc 界giới 故cố 云vân 無vô 色sắc 然nhiên 無vô 色sắc 界giới 宗tông 計kế 不bất 同đồng 故cố 大đại 眾chúng 部bộ 云vân 有hữu 細tế 色sắc 但đãn 無vô 麤thô 色sắc 故cố 名danh 無vô 色sắc 故cố 無vô 色sắc 天thiên 變biến 身thân 萬vạn 億ức 共cộng 立lập 毛mao 端đoan 空không 量lượng 地địa 界giới 阿a 含hàm 經kinh 說thuyết 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。 淚lệ 下hạ 猶do 如như 春xuân 月nguyệt 細tế 雨vũ 佛Phật 邊biên 側trắc 立lập 皆giai 是thị 化hóa 作tác 隨tùy 時thời 大đại 小tiểu 。 非phi 業nghiệp 果quả 身thân 仁nhân 王vương 經kinh 列liệt 無vô 色sắc 天thiên 眾chúng 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 無vô 色sắc 界giới 色sắc 非phi 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 故cố 大đại 小Tiểu 乘Thừa 皆giai 說thuyết 有hữu 色sắc 又hựu 毗tỳ 曇đàm 云vân 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 有hữu 道đạo 共cộng 戒giới 道đạo 共cộng 戒giới 是thị 無vô 作tác 色sắc 法pháp 無vô 漏lậu 緣duyên 通thông 故cố 此thử 戒giới 色sắc 隨tùy 無vô 漏lậu 至chí 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 成thành 實thật 論luận 云vân 色sắc 是thị 無vô 教giáo 不bất 至chí 無vô 色sắc 故cố 無vô 色sắc 界giới 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 宗tông 計kế 不bất 同đồng 欲dục 知tri 成thành 論luận 色sắc 是thị 無vô 教giáo 不bất 至chí 無vô 色sắc 須tu 讀đọc 天thiên 台thai 大đại 部bộ 補bổ 注chú 又hựu 中trung 陰ấm 經kinh 說thuyết 如Như 來Lai 至chí 無vô 色sắc 界giới 。 中trung 無vô 色sắc 諸chư 天thiên 。 禮lễ 拜bái 世Thế 尊Tôn 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 菩Bồ 薩Tát 鼻tị 根căn 聞văn 無vô 色sắc 界giới 宮cung 殿điện 之chi 香hương 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 審thẩm 自tự 詳tường 之chi 言ngôn 空không 處xứ 者giả 行hành 人nhân 厭yếm 患hoạn 色sắc 籠lung 如như 牢lao 如như 獄ngục 心tâm 欲dục 出xuất 離ly 乃nãi 修tu 觀quán 智trí 滅diệt 三tam 種chủng 色sắc 得đắc 生sanh 此thử 天thiên 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 名danh 空không 處xứ 天thiên 言ngôn 識thức 處xứ 者giả 行hành 人nhân 厭yếm 患hoạn 虗hư 空không 無vô 邊biên 於ư 是thị 修tu 觀quán 捨xả 其kỳ 空không 處xứ 更cánh 緣duyên 識thức 處xứ 名danh 識thức 處xứ 天thiên 言ngôn 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 者giả 行hành 人nhân 厭yếm 於ư 識thức 處xứ 無vô 邊biên 於ư 是thị 捨xả 之chi 入nhập 無vô 所sở 有hữu 。 名danh 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 天thiên 言ngôn 非phi 非phi 想tưởng 者giả 。 捨xả 二nhị 邊biên 想tưởng 而nhi 入nhập 定định 者giả 名danh 非phi 非phi 想tưởng 行hành 人nhân 厭yếm 於ư 無vô 所sở 有hữu 。 想tưởng 處xứ 如như 癡si 有hữu 想tưởng 處xứ 如như 癰ung 如như 瘡sang 。 更cánh 有hữu 上thượng 定định 名danh 非Phi 有Hữu 想Tưởng 非Phi 無Vô 想Tưởng 處Xứ 。 於ư 是thị 乃nãi 捨xả 二nhị 邊biên 求cầu 生sanh 此thử 天thiên 亦diệc 云vân 凡phàm 夫phu 外ngoại 道đạo 得đắc 此thử 定định 時thời 謂vị 證chứng 涅Niết 槃Bàn 斷đoạn 一nhất 切thiết 想tưởng 。 故cố 云vân 非phi 有hữu 想tưởng 也dã 佛Phật 弟đệ 子tử 眾chúng 。 如như 實thật 知tri 有hữu 細tế 想tưởng 煩phiền 惱não 故cố 云vân 非phi 無vô 想tưởng 也dã 得đắc 失thất 合hợp 論luận 故cố 名danh 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 。 矣hĩ 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。 四tứ 也dã 能năng 覆phú 真chân 理lý 陰ấm 也dã 蘊uẩn 者giả 聚tụ 也dã 四tứ 言ngôn 陰ấm 色sắc 言ngôn 蘊uẩn 文văn 互hỗ 現hiện 耳nhĩ 舊cựu 譯dịch 謂vị 之chi 陰ấm 新tân 飜phiên 謂vị 之chi 蘊uẩn 。

上thượng 來lai 所sở 釋thích 從tùng 地địa 獄ngục 至chí 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 雖tuy 然nhiên 苦khổ 樂lạc 不bất 同đồng 未vị 免miễn 生sanh 而nhi 復phục 死tử 死tử 已dĩ 還hoàn 生sanh 故cố 名danh 生sanh 死tử 。

二nhị 上thượng 來lai 下hạ 釋thích 生sanh 死tử 故cố 前tiền 束thúc 別biệt 為vi 總tổng 文văn 云vân 六lục 道đạo 生sanh 死tử 如như 向hướng 六lục 段đoạn 釋thích 六lục 道đạo 竟cánh 故cố 今kim 乃nãi 釋thích 生sanh 死tử 之chi 說thuyết 人nhân 多đa 不bất 知tri 所sở 以dĩ 云vân 爾nhĩ 。

此thử 是thị 藏tạng 教giáo 實thật 有hữu 苦Khổ 諦Đế 。

三tam 此thử 是thị 下hạ 結kết 成thành 苦Khổ 諦Đế 以dĩ 三tam 藏tạng 人nhân 所sở 解giải 諸chư 法pháp 是thị 實thật 有hữu 故cố 摩ma 訶ha 衍diễn 人nhân 所sở 解giải 諸chư 法pháp 皆giai 如như 幻huyễn 故cố 七thất 種chủng 二nhị 諦đế 豈khởi 不bất 思tư 乎hồ 。

二nhị 集Tập 諦Đế 者giả 。

二nhị 集Tập 諦Đế 分phần/phân 三tam 初sơ 標tiêu 列liệt 會hội 同đồng 分phần/phân 四tứ 初sơ 標tiêu 名danh 二nhị 集Tập 諦Đế 者giả 即tức 標tiêu 名danh 也dã 所sở 言ngôn 集tập 者giả 以dĩ 招chiêu 集tập 為vi 義nghĩa 也dã 則tắc 是thị 心tâm 與dữ 諸chư 業nghiệp 相tương 應ứng 聚tụ 集tập 招chiêu 於ư 生sanh 死tử 之chi 果quả 也dã 故cố 集tập 有hữu 三tam 種chủng 業nghiệp 。 一nhất 善thiện 業nghiệp 即tức 十Thập 善Thiện 也dã 二nhị 不bất 善thiện 業nghiệp 即tức 十thập 惡ác 也dã 三tam 不bất 動động 業nghiệp 即tức 四tứ 禪thiền 八bát 定định 也dã 四tứ 心tâm 流lưu 動động 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 與dữ 前tiền 業nghiệp 合hợp 定định 能năng 招chiêu 聚tụ 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 之chi 苦khổ 果quả 矣hĩ 。

即tức 見kiến 思tư 惑hoặc 。

二nhị 即tức 見kiến 思tư 惑hoặc 一nhất 句cú 是thị 集Tập 諦Đế 體thể 也dã 見kiến 思tư 惑hoặc 者giả 界giới 內nội 四tứ 住trụ 也dã 若nhược 約ước 界giới 外ngoại 即tức 五ngũ 住trụ 焉yên 見kiến 思tư 名danh 義nghĩa 前tiền 文văn 已dĩ 明minh 。

又hựu 云vân 見kiến 修tu 又hựu 云vân 四tứ 住trụ 又hựu 云vân 染nhiễm 污ô 無vô 知tri 又hựu 云vân 取thủ 相tương/tướng 惑hoặc 又hựu 云vân 枝chi 末mạt 無vô 明minh 又hựu 云vân 通thông 惑hoặc 又hựu 云vân 界giới 內nội 惑hoặc 。

三tam 又hựu 云vân 下hạ 列liệt 異dị 名danh 集Tập 諦Đế 之chi 體thể 有hữu 種chủng 種chủng 名danh 。 是thị 故cố 列liệt 之chi 言ngôn 見kiến 修tu 者giả 見kiến 即tức 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 即tức 見kiến 惑hoặc 也dã 修tu 即tức 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 即tức 思tư 惑hoặc 也dã 言ngôn 四tứ 住trụ 者giả 見kiến 惑hoặc 若nhược 斷đoạn 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 是thị 故cố 合hợp 之chi 為vi 一nhất 住trụ 也dã 思tư 惑hoặc 且thả 分phần/phân 三tam 界giới 次thứ 第đệ 所sở 以dĩ 離ly 之chi 為vi 三tam 住trụ 也dã 住trụ 者giả 著trước 也dã 以dĩ 有hữu 見kiến 思tư 則tắc 住trụ 三tam 界giới 不bất 能năng 出xuất 於ư 。 火hỏa 宅trạch 故cố 也dã 又hựu 云vân 染nhiễm 污ô 無vô 知tri 者giả 文văn 中trung 作tác 污ô 字tự 之chi 誤ngộ 也dã 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 能năng 招chiêu 生sanh 死tử 名danh 為vi 染nhiễm 汙ô 於ư 境cảnh 不bất 悟ngộ 名danh 曰viết 無vô 知tri 然nhiên 小Tiểu 乘Thừa 中trung 立lập 二nhị 無vô 知tri 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 無vô 明minh 為vi 體thể 不bất 染nhiễm 汙ô 無vô 知tri 劣liệt 慧tuệ 為vi 體thể 謂vị 味vị 勢thế 熟thục 德đức 時thời 數số 量lượng 耳nhĩ 大đại 部bộ 補bổ 注chú 已dĩ 引dẫn 注chú 之chi 又hựu 云vân 取thủ 相tương/tướng 者giả 即tức 起khởi 信tín 論luận 六lục 麤thô 是thị 也dã 所sở 謂vị 智trí 相tương/tướng 計kế 名danh 字tự 相tương/tướng 執chấp 取thủ 相tương/tướng 相tương 續tục 相tương/tướng 起khởi 業nghiệp 相tương/tướng 業nghiệp 繫hệ 苦khổ 相tương/tướng 也dã 或hoặc 云vân 見kiến 思tư 取thủ 生sanh 死tử 相tướng 名danh 取thủ 相tương/tướng 也dã 又hựu 云vân 枝chi 末mạt 無vô 明minh 者giả 枝chi 末mạt 乃nãi 對đối 根căn 本bổn 得đắc 名danh 皆giai 從tùng 喻dụ 也dã 故cố 別biệt 圓viên 教giáo 障chướng 中trung 無vô 明minh 即tức 根căn 本bổn 也dã 障chướng 真chân 無vô 明minh 即tức 枝chi 末mạt 也dã 不bất 了liễu 法Pháp 界Giới 名danh 曰viết 無Vô 明Minh 。 無vô 所sở 明minh 也dã 何hà 者giả 法Pháp 界Giới 中trung 道đạo 喻dụ 如như 大đại 地địa 迷mê 中trung 道đạo 故cố 名danh 為vi 不bất 了liễu 即tức 是thị 無vô 明minh 。 如như 樹thụ 根căn 本bổn 依y 地địa 而nhi 生sanh 故cố 云vân 根căn 本bổn 然nhiên 而nhi 復phục 迷mê 根căn 本bổn 無vô 明minh 於ư 茲tư 更cánh 起khởi 虗hư 妄vọng 取thủ 相tương/tướng 猶do 如như 枝chi 末mạt 從tùng 根căn 本bổn 生sanh 即tức 是thị 障chướng 中trung 微vi 細tế 無vô 明minh 而nhi 生sanh 障chướng 真chân 見kiến 思tư 惑hoặc 也dã 又hựu 云vân 通thông 惑hoặc 者giả 通thông 惑hoặc 即tức 對đối 別biệt 惑hoặc 得đắc 名danh 通thông 惑hoặc 即tức 是thị 枝chi 末mạt 無vô 明minh 別biệt 惑hoặc 即tức 是thị 根căn 本bổn 無vô 明minh 若nhược 塵trần 沙sa 惑hoặc 亦diệc 別biệt 惑hoặc 收thu 文văn 句cú 記ký 云vân 二nhị 障chướng 只chỉ 是thị 煩phiền 惱não 所sở 知tri 此thử 之chi 二nhị 障chướng 若nhược 別biệt 論luận 者giả 在tại 別biệt 地địa 前tiền 無vô 知tri 唯duy 是thị 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 若nhược 通thông 上thượng 下hạ 無vô 知tri 即tức 攝nhiếp 內nội 外ngoại 無vô 知tri 及cập 以dĩ 無vô 明minh 故cố 知tri 但đãn 是thị 開khai 合hợp 異dị 耳nhĩ 故cố 地địa 持trì 中trung 明minh 煩phiền 惱não 障chướng 及cập 似tự 智trí 障chướng 今kim 家gia 乃nãi 依y 大đại 品phẩm 大đại 論luận 開khai 為vi 三tam 惑hoặc 是thị 故cố 智trí 障chướng 兼kiêm 於ư 事sự 理lý 障chướng 事sự 智trí 者giả 是thị 塵trần 沙sa 惑hoặc 障chướng 理lý 智trí 者giả 是thị 無vô 明minh 惑hoặc 若nhược 以dĩ 通thông 惑hoặc 通thông 於ư 四tứ 教giáo 別biệt 惑hoặc 別biệt 在tại 別biệt 圓viên 教giáo 者giả 且thả 如như 塵trần 沙sa 既ký 是thị 別biệt 惑hoặc 通thông 界giới 內nội 外ngoại 及cập 以dĩ 四tứ 教giáo 豈khởi 得đắc 謂vị 之chi 別biệt 在tại 別biệt 圓viên 須tu 知tri 通thông 惑hoặc 通thông 於ư 三tam 乘thừa 兩lưỡng 教giáo 二Nhị 乘Thừa 四tứ 教giáo 菩Bồ 薩Tát 皆giai 須tu 伏phục 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 故cố 別biệt 惑hoặc 別biệt 在tại 菩Bồ 薩Tát 所sở 斷đoạn 四tứ 教giáo 菩Bồ 薩Tát 皆giai 斷đoạn 塵trần 沙sa 但đãn 前tiền 二nhị 教giáo 不bất 斷đoạn 無vô 明minh 之chi 別biệt 惑hoặc 耳nhĩ 夫phu 通thông 別biệt 二nhị 惑hoặc 及cập 通thông 別biệt 習tập 氣khí 一nhất 家gia 教giáo 部bộ 所sở 明minh 斷đoạn 位vị 其kỳ 說thuyết 不bất 同đồng 何hà 者giả 止Chỉ 觀Quán 云vân 初sơ 信tín 破phá 見kiến 二nhị 信tín 至chí 七thất 信tín 破phá 思tư 八bát 信tín 至chí 十thập 信tín 斷đoạn 習tập 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 云vân 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 正chánh 習tập 俱câu 盡tận 界giới 外ngoại 未vị 盡tận 界giới 內nội 盡tận 耳nhĩ 輔phụ 行hành 云vân 八bát 信tín 至chí 第đệ 十thập 信tín 習tập 盡tận 者giả 習tập 通thông 界giới 外ngoại 塵trần 沙sa 無vô 明minh 引dẫn 華hoa 嚴nghiêm 者giả 初sơ 證chứng 初sơ 住trụ 卻khước 望vọng 十thập 信tín 故cố 云vân 界giới 內nội 正chánh 習tập 盡tận 也dã 光quang 明minh 文văn 句cú 云vân 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 通thông 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 別biệt 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 究cứu 盡tận 在tại 佛Phật 引dẫn 地địa 持trì 云vân 若nhược 入nhập 第đệ 九cửu 清thanh 淨tịnh 淨tịnh 禪thiền 通thông 別biệt 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 正chánh 習tập 皆giai 盡tận 有hữu 人nhân 釋thích 云vân 通thông 惑hoặc 正chánh 使sử 圓viên 七thất 信tín 盡tận 習tập 氣khí 至chí 佛Phật 同đồng 別biệt 習tập 盡tận 又hựu 云vân 佛Phật 地địa 不bất 唯duy 別biệt 盡tận 通thông 亦diệc 窮cùng 邊biên 以dĩ 由do 見kiến 思tư 徧biến 十thập 方phương 故cố 又hựu 有hữu 人nhân 云vân 通thông 盡tận 已dĩ 久cửu 望vọng 前tiền 總tổng 說thuyết 云vân 皆giai 盡tận 耳nhĩ 余dư 謂vị 此thử 說thuyết 得đắc 輔phụ 行hành 釋thích 初sơ 住trụ 卻khước 望vọng 十thập 信tín 習tập 盡tận 次thứ 第đệ 意ý 也dã 又hựu 有hữu 人nhân 云vân 通thông 別biệt 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 至chí 佛Phật 盡tận 者giả 此thử 約ước 界giới 外ngoại 自tự 分phần/phân 通thông 別biệt 又hựu 有hữu 說thuyết 云vân 通thông 惑hoặc 正chánh 習tập 圓viên 住trụ 前tiền 盡tận 別biệt 惑hoặc 正chánh 習tập 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 至chí 佛Phật 盡tận 者giả 約ước 豎thụ 說thuyết 也dã 通thông 別biệt 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 至chí 佛Phật 盡tận 者giả 約ước 橫hoạnh/hoành 說thuyết 也dã 今kim 謂vị 止Chỉ 觀Quán 所sở 明minh 十thập 信tín 界giới 內nội 習tập 盡tận 且thả 順thuận 教giáo 道đạo 次thứ 第đệ 云vân 耳nhĩ 若nhược 依y 圓viên 玅# 是thị 則tắc 須tu 明minh 六lục 即tức 之chi 義nghĩa 何hà 者giả 五ngũ 品phẩm 即tức 是thị 觀quán 行hành 三tam 觀quán 六lục 根căn 即tức 是thị 相tương 似tự 三tam 觀quán 初sơ 住trụ 已dĩ 上thượng 分phần/phân 證chứng 三tam 觀quán 玅# 覺giác 即tức 是thị 究cứu 竟cánh 。 三tam 觀quán 是thị 則tắc 通thông 別biệt 不bất 出xuất 三tam 惑hoặc 三tam 惑hoặc 諦đế 觀quán 位vị 位vị 既ký 玅# 何hà 得đắc 前tiền 後hậu 橫hoạnh/hoành 豎thụ 落lạc 耶da 光quang 明minh 文văn 句cú 正chánh 示thị 圓viên 玅# 故cố 云vân 通thông 別biệt 至chí 佛Phật 方phương 盡tận 況huống 輔phụ 行hành 云vân 從tùng 初sơ 已dĩ 來lai 。 三tam 諦đế 圓viên 修tu 與dữ 次thứ 第đệ 義nghĩa 永vĩnh 不bất 相tương 關quan 此thử 論luận 麤thô 惑hoặc 任nhậm 運vận 斷đoạn 處xứ 與dữ 次thứ 第đệ 齊tề 若nhược 乃nãi 圓viên 玅# 豈khởi 可khả 只chỉ 破phá 通thông 惑hoặc 者giả 哉tai 位vị 位vị 圓viên 玅# 如như 何hà 解giải 耶da 又hựu 云vân 界giới 內nội 惑hoặc 者giả 以dĩ 有hữu 見kiến 思tư 故cố 生sanh 界giới 內nội 通thông 惑hoặc 若nhược 盡tận 則tắc 生sanh 界giới 外ngoại 此thử 約ước 大đại 教giáo 云vân 界giới 外ngoại 耳nhĩ 。

雖tuy 名danh 不bất 同đồng 但đãn 見kiến 思tư 耳nhĩ 。

四tứ 雖tuy 名danh 下hạ 會hội 同đồng 上thượng 來lai 所sở 列liệt 種chủng 種chủng 異dị 名danh 雖tuy 然nhiên 不bất 同đồng 葢# 是thị 隨tùy 機cơ 篤đốc 論luận 其kỳ 意ý 體thể 是thị 見kiến 思tư 故cố 云vân 雖tuy 名danh 不bất 同đồng 但đãn 見kiến 思tư 耳nhĩ 。

初sơ 釋thích 見kiến 惑hoặc 有hữu 八bát 十thập 八bát 使sử 。

二nhị 初sơ 釋thích 下hạ 別biệt 釋thích 見kiến 思tư 文văn 分phân 為vi 二nhị 初sơ 釋thích 見kiến 惑hoặc 又hựu 二nhị 初sơ 通thông 標tiêu 名danh 數số 初sơ 釋thích 見kiến 惑hoặc 是thị 標tiêu 名danh 也dã 有hữu 八bát 十thập 八bát 是thị 標tiêu 數số 也dã 。

所sở 謂vị 一nhất 身thân 見kiến 二nhị 邊biên 見kiến 三tam 見kiến 取thủ 四tứ 戒giới 取thủ 五ngũ 邪tà 見kiến (# 已dĩ 上thượng 利lợi 使sử )# 六lục 貪tham 七thất 瞋sân 八bát 癡si 九cửu 慢mạn 十thập 疑nghi (# 已dĩ 上thượng 鈍độn 使sử )# 。

二nhị 所sở 謂vị 下hạ 別biệt 釋thích 其kỳ 數số 文văn 自tự 分phần/phân 二nhị 初sơ 列liệt 十thập 使sử 為vi 本bổn 一nhất 身thân 見kiến 者giả 於ư 五ngũ 陰ấm 身thân 立lập 以dĩ 主chủ 宰tể 名danh 身thân 見kiến 也dã 二nhị 邊biên 見kiến 者giả 從tùng 身thân 見kiến 上thượng 復phục 計kế 斷đoạn 常thường 執chấp 斷đoạn 非phi 常thường 執chấp 常thường 非phi 斷đoạn 隨tùy 計kế 一nhất 邊biên 名danh 邊biên 見kiến 也dã 三tam 見kiến 取thủ 者giả 於ư 非phi 涅Niết 槃Bàn 而nhi 生sanh 取thủ 著trước 執chấp 以dĩ 為vi 勝thắng 名danh 見kiến 取thủ 也dã 四tứ 戒giới 取thủ 者giả 於ư 非phi 戒giới 法pháp 謬mậu 有hữu 執chấp 持trì 如như 外ngoại 道đạo 持trì 雞kê 狗cẩu 等đẳng 戒giới 名danh 戒giới 取thủ 也dã 五ngũ 邪tà 見kiến 者giả 邪tà 心tâm 取thủ 理lý 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 名danh 邪tà 見kiến 也dã 六lục 貪tham 乃nãi 是thị 引dẫn 取thủ 無vô 猒# 。

七thất 嗔sân 名danh 為vi 忿phẫn 怒nộ 不bất 息tức 八bát 癡si 良lương 由do 無vô 明minh 不bất 了liễu 九cửu 慢mạn 斯tư 葢# 自tự 恃thị 陵lăng 他tha 十thập 疑nghi 只chỉ 因nhân 猶do 豫dự 不bất 決quyết 上thượng 五ngũ 名danh 利lợi 下hạ 五ngũ 名danh 鈍độn 利lợi 則tắc 造tạo 次thứ 恆hằng 有hữu 鈍độn 乃nãi 推thôi 利lợi 方phương 生sanh 何hà 者giả 如như 計kế 主chủ 宰tể 名danh 之chi 身thân 見kiến 讚tán 而nhi 順thuận 之chi 便tiện 起khởi 貪tham 愛ái 毀hủy 而nhi 違vi 之chi 乃nãi 生sanh 嗔sân 忿phẫn 於ư 茲tư 不bất 了liễu 是thị 故cố 愚ngu 癡si 以dĩ 此thử 陵lăng 他tha 因nhân 而nhi 起khởi 慢mạn 迷mê 惑hoặc 不bất 決quyết 所sở 以dĩ 生sanh 疑nghi 身thân 見kiến 利lợi 上thượng 五ngũ 鈍độn 既ký 然nhiên 邊biên 及cập 邪tà 等đẳng 準chuẩn 思tư 可khả 見kiến 問vấn 貪tham 等đẳng 五ngũ 鈍độn 既ký 是thị 思tư 惑hoặc 云vân 何hà 在tại 於ư 見kiến 惑hoặc 收thu 耶da 答đáp 夫phu 論luận 思tư 惑hoặc 乃nãi 有hữu 三tam 種chủng 一nhất 俱câu 生sanh 思tư 與dữ 形hình 俱câu 生sanh 如như 女nữ 在tại 於ư 母mẫu 胎thai 之chi 時thời 於ư 父phụ 生sanh 愛ái 於ư 母mẫu 起khởi 恚khuể 男nam 在tại 母mẫu 胎thai 於ư 母mẫu 生sanh 愛ái 於ư 父phụ 生sanh 恚khuể 法pháp 爾nhĩ 如như 此thử 非phi 推thôi 之chi 然nhiên 名danh 俱câu 生sanh 也dã 二nhị 推thôi 見kiến 解giải 而nhi 起khởi 於ư 思tư 即tức 見kiến 惑hoặc 中trung 五ngũ 鈍độn 使sử 是thị 雖tuy 是thị 思tư 惑hoặc 從tùng 身thân 見kiến 起khởi 是thị 則tắc 還hoàn 為vi 見kiến 惑hoặc 收thu 也dã 三tam 界giới 繫hệ 思tư 即tức 是thị 三tam 界giới 九cửu 品phẩm 思tư 惑hoặc 修tu 道Đạo 位vị 去khứ 之chi 所sở 斷đoạn 也dã 若nhược 俱câu 生sanh 思tư 及cập 推thôi 身thân 見kiến 而nhi 起khởi 思tư 者giả 初sơ 果quả 見kiến 理lý 一nhất 時thời 無vô 餘dư 故cố 玅# 玄huyền 云vân 斷đoạn 見kiến 諦Đế 惑hoặc 而nhi 復phục 兼kiêm 除trừ 四tứ 思tư 又hựu 止Chỉ 觀Quán 明minh 五ngũ 利lợi 豈khởi 唯duy 見kiến 惑hoặc 何hà 嘗thường 無vô 恚khuể 欲dục 耶da 故cố 利lợi 中trung 有hữu 鈍độn 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 人nhân 但đãn 名danh 斷đoạn 利lợi 利lợi 中trung 之chi 鈍độn 名danh 背bội 上thượng 使sử 見kiến 諦Đế 斷đoạn 時thời 正chánh 利lợi 既ký 去khứ 背bối/bội 使sử 亦diệc 去khứ 又hựu 云vân 五ngũ 鈍độn 何hà 必tất 是thị 貪tham 嗔sân 如như 諸chư 蠕nhuyễn 動động 實thật 不bất 推thôi 理lý 而nhi 舉cử 螯# 張trương 鬐# 怒nộ 目mục 自tự 大đại 底để 下hạ 凡phàm 夫phu 何hà 嘗thường 執chấp 見kiến 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 恆hằng 起khởi 我ngã 心tâm 故cố 知tri 五ngũ 鈍độn 非phi 無vô 利lợi 使sử 雖tuy 起khởi 於ư 利lợi 此thử 利lợi 屬thuộc 鈍độn 從tùng 於ư 鈍độn 使sử 背bội 上thượng 而nhi 起khởi 正chánh 鈍độn 既ký 去khứ 背bối/bội 使sử 亦diệc 除trừ 是thị 故cố 見kiến 思tư 咸hàm 通thông 利lợi 鈍độn 況huống 復phục 又hựu 約ước 未vị 發phát 禪thiền 來lai 所sở 有hữu 十thập 使sử 悉tất 皆giai 名danh 鈍độn 因nhân 定định 發phát 見kiến 所sở 有hữu 十thập 使sử 一nhất 時thời 名danh 利lợi 輔phụ 行hành 料liệu 揀giản 未vị 得đắc 禪thiền 來lai 縱túng/tung 起khởi 宿túc 習tập 所sở 有hữu 煩phiền 惱não 。 及cập 因nhân 現hiện 陰ấm 起khởi 於ư 我ngã 見kiến 。 仍nhưng 屬thuộc 鈍độn 使sử 初sơ 果quả 所sở 斷đoạn 凡phàm 夫phu 共cộng 有hữu 冥minh 伏phục 在tại 身thân 障chướng 真chân 無vô 漏lậu 若nhược 見kiến 諦Đế 理lý 此thử 惑hoặc 自tự 除trừ 故cố 不bất 同đồng 於ư 禪thiền 後hậu 所sở 起khởi 若nhược 外ngoại 道đạo 等đẳng 由do 未vị 見kiến 諦Đế 得đắc 禪thiền 定định 已dĩ 。 雖tuy 斷đoạn 鈍độn 使sử 仍nhưng 未vị 曾tằng 斷đoạn 一nhất 毫hào 見kiến 惑hoặc 見kiến 惑hoặc 現hiện 行hành 故cố 不bất 同đồng 於ư 未vị 發phát 禪thiền 來lai 所sở 有hữu 見kiến 惑hoặc 及cập 冥minh 伏phục 者giả 是thị 故cố 不bất 以dĩ 八bát 十thập 八bát 使sử 見kiến 惑hoặc 為vi 例lệ 應ưng 知tri 思tư 惑hoặc 既ký 有hữu 俱câu 生sanh 見kiến 惑hoặc 亦diệc 爾nhĩ 如như 諸chư 凡phàm 下hạ 恆hằng 起khởi 我ngã 心tâm 法pháp 爾nhĩ 如như 此thử 豈khởi 非phi 與dữ 形hình 而nhi 俱câu 生sanh 耶da 故cố 瑜du 伽già 云vân 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 心tâm 執chấp 增tăng 益ích 見kiến 我ngã 我ngã 所sở 名danh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 此thử 復phục 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 俱câu 生sanh 二nhị 者giả 分phân 別biệt 言ngôn 俱câu 生sanh 者giả 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 乃nãi 至chí 禽cầm 獸thú 竝tịnh 皆giai 現hiện 行hành 言ngôn 分phân 別biệt 者giả 如như 諸chư 外ngoại 道đạo 。 計kế 度độ 而nhi 起khởi 況huống 界giới 繫hệ 思tư 亦diệc 名danh 迷mê 事sự 故cố 迷mê 事sự 思tư 不bất 同đồng 推thôi 見kiến 所sở 起khởi 思tư 也dã 。

此thử 十thập 使sử 歷lịch 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 增tăng 減giảm 不bất 同đồng 成thành 八bát 十thập 八bát 。

二nhị 此thử 十thập 使sử 下hạ 約ước 界giới 示thị 數số 文văn 自tự 分phần/phân 三tam 初sơ 通thông 示thị 言ngôn 歷lịch 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 增tăng 減giảm 者giả 問vấn 上thượng 標tiêu 集Tập 諦Đế 體thể 唯duy 見kiến 思tư 今kim 何hà 以dĩ 云vân 歷lịch 四Tứ 諦Đế 耶da 答đáp 所sở 迷mê 之chi 境cảnh 須tu 歷lịch 四Tứ 諦Đế 能năng 起khởi 惑hoặc 體thể 但đãn 集Tập 諦Đế 收thu 問vấn 苦khổ 集tập 容dung 有hữu 惑hoặc 道đạo 滅diệt 何hà 所sở 論luận 答đáp 由do 迷mê 苦khổ 集tập 道đạo 滅diệt 亦diệc 昧muội 是thị 故cố 四Tứ 諦Đế 竝tịnh 屬thuộc 所sở 迷mê 既ký 俱câu 所sở 迷mê 乃nãi 俱câu 起khởi 惑hoặc 故cố 不bất 可khả 以dĩ 苦khổ 集tập 在tại 迷mê 道đạo 滅diệt 是thị 悟ngộ 而nhi 致trí 妨phương 也dã 復phục 次thứ 須tu 知tri 集tập 惑hoặc 與dữ 業nghiệp 以dĩ 為vi 能năng 迷mê 苦khổ 果quả 生sanh 死tử 以dĩ 為vi 所sở 迷mê 能năng 所sở 咸hàm 迷mê 道đạo 滅diệt 俱câu 惑hoặc 是thị 故cố 見kiến 惑hoặc 須tu 歷lịch 四Tứ 諦Đế 。

謂vị 欲dục 界giới 苦khổ 十thập 使sử 具cụ 足túc 集tập 滅diệt 各các 七thất 使sử 除trừ 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 戒giới 取thủ 道Đạo 諦Đế 八bát 使sử 除trừ 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 四Tứ 諦Đế 下hạ 合hợp 。 為vi 三tam 十thập 二nhị 。

二nhị 謂vị 欲dục 界giới 下hạ 別biệt 明minh 又hựu 二nhị 初sơ 欲dục 界giới 言ngôn 欲dục 界giới 苦khổ 十thập 使sử 具cụ 足túc 者giả 良lương 由do 苦khổ 是thị 有hữu 漏lậu 之chi 果quả 果quả 報báo 形hình 質chất 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 妄vọng 立lập 主chủ 宰tể 身thân 見kiến 遂toại 生sanh 復phục 謂vị 陰ấm 果quả 有hữu 無vô 斷đoạn 常thường 隨tùy 計kế 一nhất 邊biên 故cố 有hữu 邊biên 見kiến 然nhiên 又hựu 於ư 此thử 執chấp 劣liệt 為vi 勝thắng 計kế 是thị 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 有hữu 見kiến 取thủ 更cánh 以dĩ 其kỳ 身thân 持trì 非phi 禁cấm 戒giới 故cố 有hữu 戒giới 取thủ 復phục 以dĩ 此thử 身thân 行hành 其kỳ 邪tà 法pháp 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 故cố 有hữu 邪tà 見kiến 執chấp 身thân 見kiến 等đẳng 猶do 預dự 不bất 決quyết 故cố 有hữu 其kỳ 疑nghi 無vô 明minh 迷mê 闇ám 故cố 有hữu 癡si 惑hoặc 故cố 此thử 七thất 使sử 皆giai 於ư 苦khổ 果quả 身thân 上thượng 而nhi 生sanh 其kỳ 相tương 親thân 近cận 名danh 親thân 惑hoặc 也dã 若nhược 貪tham 嗔sân 慢mạn 三tam 種chủng 之chi 惑hoặc 但đãn 從tùng 前tiền 七thất 違vi 順thuận 陵lăng 他tha 而nhi 有hữu 此thử 三tam 是thị 故cố 此thử 三tam 於ư 苦Khổ 諦Đế 境cảnh 其kỳ 相tương/tướng 踈sơ 遠viễn 名danh 踈sơ 惑hoặc 也dã 問vấn 戒giới 禁cấm 屬thuộc 因nhân 苦Khổ 諦Đế 是thị 果quả 何hà 以dĩ 苦khổ 下hạ 有hữu 戒giới 禁cấm 取thủ 親thân 惑hoặc 生sanh 耶da 答đáp 計kế 多đa 苦khổ 行hạnh 執chấp 非phi 禁cấm 戒giới 望vọng 實thật 為vi 因nhân 故cố 在tại 苦Khổ 諦Đế 親thân 惑hoặc 攝nhiếp 也dã 集tập 滅diệt 各các 七thất 除trừ 身thân 邊biên 戒giới 三tam 種chủng 惑hoặc 者giả 良lương 由do 集tập 是thị 有hữu 為vi 有hữu 漏lậu 。 之chi 因nhân 滅diệt 是thị 無vô 為vi 無vô 漏lậu 之chi 果quả 皆giai 非phi 從tùng 身thân 苦khổ 境cảnh 而nhi 有hữu 是thị 故cố 集tập 滅diệt 除trừ 身thân 見kiến 也dã 既ký 無vô 身thân 見kiến 邊biên 及cập 戒giới 取thủ 亦diệc 乃nãi 不bất 存tồn 何hà 者giả 以dĩ 邊biên 見kiến 是thị 於ư 苦khổ 果quả 身thân 計kế 斷đoạn 常thường 故cố 戒giới 取thủ 乃nãi 是thị 於ư 身thân 所sở 持trì 非phi 禁cấm 戒giới 故cố 是thị 故cố 此thử 二nhị 依y 身thân 而nhi 有hữu 身thân 見kiến 既ký 無vô 此thử 二nhị 何hà 有hữu 故cố 集Tập 諦Đế 下hạ 七thất 使sử 之chi 惑hoặc 有hữu 親thân 有hữu 疎sơ 見kiến 取thủ 邪tà 見kiến 及cập 以dĩ 疑nghi 癡si 此thử 四tứ 種chủng 惑hoặc 附phụ 集tập 而nhi 生sanh 其kỳ 相tương 親thân 切thiết 名danh 之chi 為vi 親thân 何hà 者giả 有hữu 漏lậu 集tập 因nhân 本bổn 是thị 劣liệt 法pháp 執chấp 此thử 劣liệt 法pháp 以dĩ 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 有hữu 見kiến 取thủ 計kế 此thử 有hữu 漏lậu 邪tà 妄vọng 之chi 因nhân 撥bát 正chánh 因nhân 果quả 故cố 有hữu 邪tà 見kiến 於ư 茲tư 猶do 豫dự 是thị 故cố 有hữu 疑nghi 無vô 明minh 迷mê 闇ám 所sở 以dĩ 有hữu 癡si 故cố 此thử 四tứ 種chủng 名danh 為vi 親thân 惑hoặc 若nhược 貪tham 嗔sân 慢mạn 三tam 種chủng 名danh 踈sơ 例lệ 上thượng 說thuyết 之chi 無vô 別biệt 意ý 也dã 滅diệt 下hạ 七thất 使sử 四tứ 踈sơ 三tam 親thân 親thân 則tắc 邪tà 見kiến 及cập 以dĩ 疑nghi 癡si 此thử 三tam 種chủng 惑hoặc 名danh 親thân 者giả 何hà 邪tà 心tâm 取thủ 理lý 撥bát 正chánh 因nhân 果quả 故cố 有hữu 邪tà 見kiến 疑nghi 癡si 二nhị 惑hoặc 亦diệc 例lệ 前tiền 云vân 是thị 故cố 此thử 三tam 名danh 為vi 親thân 惑hoặc 若nhược 貪tham 嗔sân 慢mạn 三tam 種chủng 名danh 疎sơ 亦diệc 如như 向hướng 說thuyết 今kim 滅Diệt 諦Đế 下hạ 見kiến 取thủ 之chi 惑hoặc 名danh 為vi 踈sơ 者giả 良lương 由do 見kiến 取thủ 體thể 是thị 執chấp 劣liệt 以dĩ 為vi 勝thắng 故cố 且thả 此thử 滅Diệt 諦Đế 自tự 是thị 無vô 為vi 真chân 勝thắng 之chi 果quả 非phi 是thị 有hữu 為vi 。 虗hư 偽ngụy 劣liệt 法pháp 是thị 故cố 見kiến 取thủ 滅Diệt 諦Đế 疎sơ 矣hĩ 若nhược 苦khổ 集tập 下hạ 見kiến 取thủ 親thân 者giả 以dĩ 苦khổ 集tập 體thể 本bổn 是thị 劣liệt 法pháp 執chấp 以dĩ 為vi 勝thắng 故cố 名danh 親thân 也dã 道Đạo 諦Đế 八bát 使sử 除trừ 身thân 邊biên 者giả 道đạo 是thị 無vô 為vi 無vô 漏lậu 之chi 因nhân 且thả 非phi 依y 身thân 故cố 無vô 身thân 見kiến 既ký 無vô 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 亦diệc 無vô 問vấn 既ký 無vô 身thân 邊biên 應ưng 無vô 戒giới 取thủ 今kim 道Đạo 諦Đế 下hạ 何hà 故cố 有hữu 耶da 答đáp 苦khổ 下hạ 戒giới 取thủ 依y 身thân 而nhi 起khởi 名danh 之chi 為vi 親thân 道đạo 下hạ 戒giới 取thủ 但đãn 從tùng 邪tà 見kiến 而nhi 生sanh 此thử 乃nãi 名danh 為vi 。 趺phu 惑hoặc 何hà 者giả 道Đạo 諦Đế 八bát 使sử 三tam 親thân 五ngũ 疎sơ 疎sơ 則tắc 於ư 前tiền 苦khổ 集tập 三tam 疎sơ 滅diệt 下hạ 四tứ 疎sơ 更cánh 加gia 戒giới 取thủ 故cố 有hữu 五ngũ 疎sơ 何hà 者giả 以dĩ 由do 道Đạo 諦Đế 本bổn 是thị 真chân 因nhân 不bất 是thị 戒giới 禁cấm 非phi 因nhân 之chi 因nhân 故cố 不bất 當đương 立lập 戒giới 取thủ 親thân 惑hoặc 此thử 戒giới 取thủ 等đẳng 五ngũ 種chủng 之chi 惑hoặc 但đãn 是thị 從tùng 於ư 邪tà 見kiến 疑nghi 癡si 三tam 親thân 而nhi 生sanh 俱câu 為vi 疎sơ 惑hoặc 何hà 者giả 貪tham 嗔sân 與dữ 慢mạn 及cập 戒giới 禁cấm 取thủ 此thử 四tứ 名danh 疎sơ 如như 前tiền 所sở 示thị 若nhược 乃nãi 見kiến 取thủ 名danh 為vi 踈sơ 者giả 以dĩ 此thử 見kiến 取thủ 體thể 是thị 執chấp 劣liệt 而nhi 為vi 勝thắng 故cố 今kim 此thử 道Đạo 諦Đế 本bổn 非phi 是thị 劣liệt 是thị 故cố 見kiến 取thủ 亦diệc 為vi 疎sơ 也dã 若nhược 邪tà 見kiến 等đẳng 三tam 名danh 親thân 者giả 以dĩ 執chấp 邪tà 道đạo 而nhi 為vi 真chân 道đạo 撥bát 除trừ 正Chánh 法Pháp 故cố 有hữu 邪tà 見kiến 親thân 惑hoặc 而nhi 起khởi 疑nghi 痴si 名danh 親thân 亦diệc 例lệ 前tiền 說thuyết 又hựu 復phục 應ưng 知tri 苦khổ 道đạo 二nhị 諦đế 存tồn 戒giới 禁cấm 者giả 本bổn 在tại 內nội 道đạo 見kiến 苦khổ 能năng 斷đoạn 本bổn 在tại 外ngoại 道đạo 見kiến 道đạo 能năng 斷đoạn 問vấn 此thử 四Tứ 諦Đế 下hạ 所sở 起khởi 諸chư 惑hoặc 依y 何hà 教giáo 耶da 答đáp 依y 阿a 毗tỳ 曇đàm 苦khổ 下hạ 十thập 使sử 足túc 集tập 滅diệt 除trừ 三tam 見kiến 道đạo 除trừ 於ư 二nhị 見kiến 上thượng 界giới 不bất 行hành 恚khuể 。

上thượng 二nhị 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 餘dư 皆giai 如như 欲dục 界giới 只chỉ 於ư 每mỗi 諦đế 下hạ 除trừ 瞋sân 使sử 故cố 一nhất 界giới 各các 有hữu 二nhị 十thập 八bát 。

二nhị 上thượng 二nhị 界giới 下hạ 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 言ngôn 只chỉ 於ư 者giả 謂vị 於ư 色sắc 界giới 及cập 無vô 色sắc 。 界giới 四Tứ 諦Đế 之chi 下hạ 各các 除trừ 嗔sân 也dã 金kim 光quang 明minh 云vân 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 生sanh 嗔sân 恨hận 者giả 此thử 欲dục 界giới 耳nhĩ 非phi 上thượng 界giới 焉yên 上thượng 界giới 何hà 故cố 不bất 行hành 恚khuể 耶da 毗tỳ 曇đàm 論luận 云vân 上thượng 界giới 無vô 相tướng 害hại 故cố 有hữu 善thiện 欲dục 故cố 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 故cố 心tâm 滋tư 潤nhuận 故cố 所sở 以dĩ 無vô 嗔sân 也dã 別biệt 圓viên 極cực 果quả 三tam 毒độc 乃nãi 亡vong 何hà 故cố 上thượng 界giới 不bất 行hành 恚khuể 耶da 須tu 知tri 此thử 乃nãi 小tiểu 教giáo 權quyền 說thuyết 故cố 不bất 可khả 以dĩ 大Đại 乘Thừa 極cực 難nạn/nan 且thả 無vô 色sắc 界giới 既ký 無vô 色sắc 陰ấm 何hà 故cố 卻khước 立lập 身thân 見kiến 等đẳng 耶da 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。 其kỳ 義nghĩa 如như 前tiền 。

二nhị 界giới 合hợp 為vi 五ngũ 十thập 六lục 并tinh 前tiền 三tam 十thập 二nhị 合hợp 為vi 八bát 十thập 八bát 使sử 也dã 。

三tam 二nhị 界giới 合hợp 下hạ 結kết 示thị 文văn 可khả 知tri 。

二nhị 明minh 思tư 惑hoặc 者giả 有hữu 八bát 十thập 一nhất 品phẩm 。

二nhị 釋thích 思tư 惑hoặc 文văn 分phân 為vi 三tam 初sơ 通thông 標tiêu 名danh 數số 故cố 前tiền 見kiến 惑hoặc 乃nãi 從tùng 意ý 根căn 法pháp 塵trần 而nhi 起khởi 思tư 惟duy 惑hoặc 者giả 則tắc 於ư 五ngũ 根căn 五ngũ 塵trần 而nhi 生sanh 又hựu 於ư 六lục 塵trần 而nhi 不bất 計kế 我ngã 皆giai 是thị 思tư 惑hoặc 有hữu 計kế 我ngã 者giả 。 名danh 見kiến 惑hoặc 焉yên 。

謂vị 三tam 界giới 分phân 為vi 九cửu 地địa 。

二nhị 謂vị 三tam 界giới 下hạ 別biệt 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 總tổng 示thị 九cửu 地địa 言ngôn 九cửu 地địa 者giả 一nhất 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 雜tạp 居cư 地địa 二nhị 初sơ 禪thiền 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 地địa 三tam 二nhị 禪thiền 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 。 地địa 四tứ 三tam 禪thiền 離ly 喜hỷ 玅# 樂nhạo/nhạc/lạc 地địa 五ngũ 四tứ 禪thiền 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 。 地địa 六lục 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 地địa 七thất 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 地địa 八bát 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 地địa 九cửu 非phi 非phi 想tưởng 地địa 問vấn 夜dạ 摩ma 已dĩ 上thượng 既ký 皆giai 居cư 空không 何hà 以dĩ 云vân 地địa 答đáp 通thông 以dĩ 所sở 依y 故cố 受thọ 地địa 名danh 非phi 謂vị 泥nê 沙sa 土thổ/độ 石thạch 地địa 也dã 。

欲dục 界giới 合hợp 為vi 一nhất 地địa 四tứ 禪thiền 四tứ 定định 為vi 八bát 共cộng 為vi 九cửu 地địa 欲dục 界giới 一nhất 地địa 中trung 有hữu 九cửu 品phẩm 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 言ngôn 九cửu 品phẩm 者giả 上thượng 上thượng 上thượng 中trung 上thượng 下hạ 中trung 上thượng 中trung 中trung 中trung 下hạ 下hạ 上thượng 下hạ 中trung 下hạ 下hạ 。

二nhị 欲dục 界giới 下hạ 約ước 地địa 辨biện 數số 文văn 又hựu 分phần/phân 二nhị 初sơ 欲dục 界giới 言ngôn 有hữu 九cửu 品phẩm 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。 者giả 應ưng 知tri 此thử 四tứ 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 。 今kim 且thả 總tổng 云vân 有hữu 九cửu 品phẩm 耳nhĩ 上thượng 上thượng 等đẳng 者giả 先tiên 須tu 了liễu 知tri 三tam 大đại 品phẩm 惑hoặc 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 於ư 上thượng 品phẩm 中trung 。 復phục 有hữu 三tam 品phẩm 故cố 云vân 上thượng 上thượng 上thượng 中trung 上thượng 下hạ 上thượng 品phẩm 既ký 然nhiên 中trung 下hạ 亦diệc 爾nhĩ 。

上thượng 八bát 地địa 各các 有hữu 九cửu 品phẩm 除trừ 瞋sân 使sử 。

二nhị 上thượng 八bát 下hạ 。 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。

言ngôn 除trừ 瞋sân 者giả 須tu 知tri 除trừ 嗔sân 九cửu 品phẩm 惑hoặc 也dã 此thử 思tư 惟duy 惑hoặc 何hà 故cố 無vô 疑nghi 見kiến 道đạo 已dĩ 斷đoạn 理lý 無vô 疑nghi 故cố 見kiến 惑hoặc 既ký 歷lịch 三tam 界giới 四Tứ 諦Đế 思tư 惟duy 何hà 故cố 不bất 歷lịch 四tứ 耶da 若nhược 準chuẩn 見kiến 惑hoặc 四tứ 十thập 里lý 水thủy 此thử 緣duyên 一nhất 諦đế 應ưng 是thị 十thập 里lý 不bất 橫hoạnh 起khởi 故cố 稱xưng 之chi 一nhất 渧đế 重trọng/trùng 數số 甚thậm 多đa 亦diệc 可khả 十thập 里lý 四tứ 十thập 里lý 水thủy 既ký 是thị 四Tứ 諦Đế 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 斷đoạn 思tư 但đãn 直trực 緣duyên 一nhất 真Chân 諦Đế 或hoặc 四Tứ 諦Đế 中trung 隨tùy 緣duyên 一nhất 諦đế 如như 十thập 里lý 水thủy 故cố 大đại 經Kinh 云vân 初sơ 果quả 所sở 斷đoạn 如như 四tứ 十thập 里lý 水thủy 其kỳ 餘dư 在tại 者giả 。 如như 一nhất 毛mao 渧đế 也dã 見kiến 八bát 十thập 八bát 思tư 八bát 十thập 一nhất 為vi 定định 然nhiên 乎hồ 教giáo 門môn 赴phó 機cơ 或hoặc 廣quảng 或hoặc 略lược 何hà 必tất 定định 也dã 如như 云vân 三tam 結kết 及cập 五ngũ 上thượng 分phần/phân 五ngũ 下hạ 分phần/phân 等đẳng 見kiến 思tư 數số 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。

故cố 成thành 八bát 十thập 一nhất 也dã 。

三tam 故cố 成thành 下hạ 結kết 文văn 可khả 見kiến 。

上thượng 來lai 見kiến 思tư 不bất 同đồng 總tổng 是thị 藏tạng 教giáo 實thật 有hữu 集Tập 諦Đế 。

三tam 上thượng 來lai 下hạ 結kết 成thành 集Tập 諦Đế 。

三tam 滅Diệt 諦Đế 者giả 。

三tam 滅Diệt 諦Đế 分phần/phân 三tam 初sơ 標tiêu 名danh 所sở 言ngôn 滅diệt 者giả 。 滅diệt 無vô 為vi 義nghĩa 結kết 業nghiệp 既ký 盡tận 則tắc 無vô 生sanh 死tử 。 一nhất 切thiết 患hoạn 累lũy/lụy/luy 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 又hựu 發phát 無vô 漏lậu 見kiến 思tư 斷đoạn 故cố 名danh 之chi 為vi 滅Diệt 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 滅diệt 名danh 為vi 有hữu 餘dư 因nhân 滅diệt 故cố 果quả 滅diệt 。 名danh 為vi 無vô 餘dư 也dã 。

滅diệt 前tiền 苦khổ 集tập 顯hiển 偏thiên 真chân 理lý 。

二nhị 滅diệt 前tiền 下hạ 示thị 滅Diệt 諦Đế 體thể 由do 苦khổ 集tập 滅diệt 真chân 理lý 現hiện 前tiền 言ngôn 偏thiên 真chân 者giả 不bất 具cụ 俗tục 也dã 。

因nhân 滅diệt 會hội 真chân 滅diệt 非phi 真Chân 諦Đế 。

三tam 因nhân 滅diệt 下hạ 揀giản 辨biện 但đãn 是thị 因nhân 滅diệt 而nhi 會hội 真chân 理lý 非phi 謂vị 此thử 滅diệt 便tiện 是thị 真Chân 諦Đế 何hà 者giả 真chân 理lý 如như 月nguyệt 苦khổ 集tập 如như 雲vân 道đạo 如như 卻khước 除trừ 滅diệt 如như 卻khước 已dĩ 故cố 四Tứ 諦Đế 外ngoại 別biệt 立lập 真chân 也dã 當đương 知tri 苦khổ 集tập 但đãn 是thị 能năng 覆phú 不bất 能năng 惱não 染nhiễm 道đạo 滅diệt 能năng 顯hiển 而nhi 理lý 本bổn 淨tịnh 是thị 故cố 真chân 理lý 非phi 逆nghịch 非phi 順thuận 然nhiên 而nhi 約ước 行hành 能năng 順thuận 能năng 顯hiển 所sở 以dĩ 因nhân 滅diệt 而nhi 會hội 真chân 空không 苦khổ 集tập 為vi 俗tục 道đạo 滅diệt 為vi 真chân 此thử 乃nãi 約ước 於ư 逆nghịch 順thuận 而nhi 說thuyết 苦khổ 集tập 逆nghịch 真chân 故cố 云vân 俗tục 也dã 道đạo 滅diệt 順thuận 理lý 故cố 云vân 真chân 也dã 非phi 謂vị 道đạo 滅diệt 是thị 真chân 理lý 也dã 。

四tứ 道Đạo 諦Đế 者giả 。

四tứ 道Đạo 諦Đế 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 名danh 所sở 言ngôn 道đạo 者giả 能năng 通thông 為vi 義nghĩa 正Chánh 道Đạo 助trợ 道đạo 此thử 二nhị 相tương 扶phù 能năng 通thông 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 道đạo 也dã 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 緣duyên 理lý 慧tuệ 行hành 名danh 為vi 正Chánh 道Đạo 種chủng 種chủng 對đối 治trị 及cập 諸chư 禪thiền 定định 。 名danh 為vi 助trợ 道đạo 又hựu 復phục 忍nhẫn 智trí 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 名danh 為vi 正Chánh 道Đạo 方phương 便tiện 對đối 治trị 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 名danh 為vi 助trợ 道đạo 。

略lược 則tắc 戒giới 定định 慧tuệ 廣quảng 則tắc 。 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。

二nhị 略lược 則tắc 下hạ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 略lược 廣quảng 廣quảng 論luận 雖tuy 有hữu 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 略lược 之chi 不bất 出xuất 戒giới 定định 慧tuệ 三tam 。 何hà 者giả 且thả 四tứ 念niệm 處xứ 念niệm 即tức 是thị 觀quán 豈khởi 非phi 慧tuệ 耶da 五Ngũ 根Căn 五Ngũ 力Lực 。 第đệ 四tứ 名danh 定định 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 正chánh 命mạng 離ly 邪tà 豈khởi 非phi 戒giới 耶da 此thử 從tùng 名danh 自tự 顯hiển 然nhiên 而nhi 對đối 應ưng 自tự 約ước 義nghĩa 委ủy 明minh 三tam 學học 。

此thử 三tam 十thập 七thất 合hợp 為vi 七thất 科khoa 。

二nhị 此thử 三tam 十thập 下hạ 釋thích 廣quảng 文văn 分phần/phân 三tam 初sơ 標tiêu 科khoa 三tam 十thập 七thất 者giả 。 三tam 四tứ 二nhị 五ngũ 單đơn 七thất 隻chỉ 八bát 也dã 品phẩm 者giả 類loại 也dã 眾chúng 也dã 法pháp 也dã 三tam 十thập 七thất 法pháp 眾chúng 類loại 不bất 同đồng 故cố 云vân 品phẩm 矣hĩ 夫phu 論luận 道Đạo 品Phẩm 乃nãi 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 者giả 相tương 生sanh 次thứ 第đệ 相tương 生sanh 。 不bất 雜tạp 亂loạn 也dã 如như 觀quán 念niệm 處xứ 則tắc 生sanh 正chánh 勤cần 因nhân 正chánh 勤cần 故cố 定định 慧tuệ 均quân 等đẳng 生sanh 如như 意ý 足túc 復phục 生sanh 五ngũ 根căn 無vô 能năng 動động 壞hoại 又hựu 生sanh 五Ngũ 力Lực 及cập 七thất 覺giác 支chi 見kiến 八bát 正Chánh 道Đạo 此thử 相tương 生sanh 也dã 二nhị 者giả 對đối 位vị 如như 四tứ 念niệm 處xứ 對đối 念niệm 處xứ 位vị 正chánh 勤cần 對đối 煗noãn 位vị 如như 意ý 足túc 對đối 頂đảnh 位vị 五ngũ 根căn 對đối 忍nhẫn 位vị 五Ngũ 力Lực 對đối 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 七thất 覺giác 對đối 二nhị 果quả 位vị 八bát 正chánh 對đối 初sơ 果quả 位vị 三tam 者giả 當đương 分phần/phân 此thử 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 品phẩm 當đương 分phần/phân 各các 各các 皆giai 通thông 行hành 人nhân 修tu 之chi 豈khởi 可khả 皆giai 令linh 行hành 人nhân 具cụ 歷lịch 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 始thỉ 悟ngộ 道đạo 耶da 四tứ 者giả 相tương/tướng 攝nhiếp 且thả 如như 念niệm 處xứ 之chi 外ngoại 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 故cố 此thử 念niệm 處xứ 能năng 攝nhiếp 諸chư 法pháp 念niệm 處xứ 既ký 然nhiên 餘dư 科khoa 亦diệc 爾nhĩ 故cố 三tam 十thập 七thất 一nhất 人nhân 所sở 修tu 如như 相tương 生sanh 也dã 多đa 人nhân 修tu 者giả 當đương 分phân 是thị 也dã 若nhược 七thất 覺giác 支chi 在tại 八bát 正chánh 前tiền 名danh 相tướng 生sanh 也dã 若nhược 七thất 覺giác 支chi 在tại 八bát 正chánh 後hậu 名danh 對đối 位vị 也dã 又hựu 復phục 道Đạo 品Phẩm 通thông 於ư 正Chánh 道Đạo 及cập 以dĩ 助trợ 道đạo 亦diệc 通thông 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 亦diệc 有hữu 漏lậu 亦diệc 無vô 漏lậu 如như 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 廣quảng 分phân 別biệt 說thuyết 。

一nhất 四tứ 念niệm 處xứ 一nhất 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 (# 色sắc 蘊uẩn )# 二nhị 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 (# 受thọ 蘊uẩn )# 三tam 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 (# 識thức 蘊uẩn )# 四tứ 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 (# 想tưởng 行hành 蘊uẩn )# 二nhị 四tứ 正chánh 勤cần 一nhất 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 二nhị 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 滅diệt 三tam 未vị 生sanh 善thiện 令linh 生sanh 四tứ 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 三tam 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 (# 欲dục 念niệm 進tiến 慧tuệ )# 四tứ 五ngũ 根căn (# 信tín 進tiến 定định 慧tuệ )# 五ngũ 五Ngũ 力Lực (# 同đồng 上thượng 根căn 名danh )# 六lục 七thất 覺giác 支chi (# 念niệm 擇trạch 進tiến 喜hỷ 輕khinh 安an 定định 捨xả )# 七thất 八bát 正Chánh 道Đạo (# 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 定định 正chánh 念niệm 正chánh 命mạng )# 。

二nhị 一nhất 四tứ 念niệm 下hạ 列liệt 數số 。

一nhất 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 不bất 淨tịnh 苦khổ 無vô 常thường 無vô 我ngã 。 境cảnh 觀quán 各các 四tứ 謂vị 之chi 四tứ 也dã 念niệm 即tức 是thị 觀quán 處xứ 即tức 是thị 境cảnh 故cố 云vân 念niệm 處xứ 也dã 問vấn 四tứ 念niệm 既ký 是thị 慧tuệ 云vân 何hà 從tùng 念niệm 受thọ 名danh 答đáp 為vi 初sơ 學học 用dụng 念niệm 持trì 慧tuệ 不bất 妄vọng 受thọ 異dị 緣duyên 念niệm 為vi 增tăng 上thượng 從tùng 念niệm 受thọ 名danh 也dã 。

一nhất 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 者giả 以dĩ 由do 眾chúng 生sanh 迷mê 倒đảo 。 之chi 故cố 計kế 著trước 我ngã 身thân 謂vị 之chi 清thanh 淨tịnh 。 聖thánh 人nhân 化hóa 此thử 用dụng 不bất 淨tịnh 法pháp 破phá 其kỳ 淨tịnh 倒đảo 令linh 達đạt 空không 理lý 故cố 云vân 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 也dã 須tu 知tri 此thử 是thị 正Chánh 道Đạo 。 實thật 觀quán 正chánh 實thật 云vân 何hà 故cố 現hiện 在tại 之chi 身thân 有hữu 五ngũ 種chủng 不bất 淨tịnh 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。 一nhất 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 父phụ 母mẫu 交giao 會hội 赤xích 白bạch 二nhị 渧đế 成thành 此thử 身thân 故cố 二nhị 住trú 處xứ 不bất 淨tịnh 在tại 母mẫu 腹phúc 中trung 。 生sanh 熟thục 藏tạng 間gian 種chủng 種chủng 汙ô 穢uế 故cố 三tam 自tự 相tương/tướng 不bất 淨tịnh 從tùng 於ư 尿niệu 道đạo 出xuất 生sanh 之chi 後hậu 服phục 臥ngọa 糞phẩn 穢uế 九cửu 孔khổng 常thường 流lưu 。 故cố 四tứ 自tự 性tánh 不bất 淨tịnh 其kỳ 中trung 唯duy 有hữu 屎thỉ 尿niệu 之chi 聚tụ 大đại 小tiểu 腸tràng 肚đỗ 筯# 纏triền 血huyết 塗đồ 故cố 五ngũ 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 老lão 病bệnh 死tử 後hậu 捐quyên 棄khí 冢# 間gian 如như 朽hủ 敗bại 木mộc 故cố 。

二nhị 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 者giả 亦diệc 由do 眾chúng 生sanh 計kế 六lục 根căn 受thọ 以dĩ 之chi 為vi 樂lạc 。 不bất 知tri 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 乃nãi 是thị 苦khổ 因nhân 是thị 故cố 令linh 其kỳ 諦đế 觀quán 六lục 根căn 受thọ 六lục 塵trần 觸xúc 皆giai 悉tất 是thị 苦khổ 如như 何hà 觀quán 察sát 且thả 受thọ 不bất 出xuất 三tam 一nhất 者giả 苦khổ 受thọ 二nhị 者giả 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 三tam 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 苦khổ 受thọ 從tùng 於ư 苦khổ 緣duyên 而nhi 生sanh 情tình 覺giác 是thị 苦khổ 故cố 見kiến 苦khổ 受thọ 是thị 苦khổ 苦khổ 也dã 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 順thuận 情tình 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 必tất 苦khổ 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 平bình 平bình 之chi 心tâm 即tức 行hành 苦khổ 也dã 是thị 故cố 六lục 根căn 受thọ 六lục 塵trần 法pháp 皆giai 有hữu 三tam 受thọ 三tam 受thọ 咸hàm 苦khổ 焉yên 。

三tam 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 者giả 眾chúng 生sanh 不bất 悟ngộ 謂vị 之chi 常thường 存tồn 故cố 令linh 觀quán 心tâm 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 剎sát 那na 不bất 住trụ 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 。 出xuất 息tức 尚thượng 乃nãi 不bất 保bảo 入nhập 息tức 豈khởi 可khả 識thức 心tâm 而nhi 常thường 存tồn 耶da 。

四tứ 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 者giả 法pháp 名danh 軌quỹ 則tắc 即tức 善thiện 法Pháp 惡ác 法pháp 。 無vô 記ký 法pháp 也dã 眾chúng 生sanh 皆giai 於ư 此thử 法pháp 。 計kế 著trước 其kỳ 我ngã 謂vị 我ngã 能năng 行hành 善thiện 行hành 。 惡ác 及cập 以dĩ 無vô 記ký 是thị 故cố 麤thô 須tu 於ư 此thử 法Pháp 中trung 。 一nhất 一nhất 觀quán 察sát 。 何hà 處xứ 是thị 我ngã 我ngã 住trụ 何hà 所sở 為vi 善thiện 法Pháp 是thị 我ngã 惡ác 法pháp 是thị 我ngã 無vô 記ký 法pháp 是thị 我ngã 若nhược 諸chư 法pháp 是thị 我ngã 我ngã 則tắc 無vô 量lượng 若nhược 非phi 我ngã 者giả 云vân 何hà 執chấp 之chi 而nhi 自tự 迷mê 倒đảo 如như 是thị 推thôi 求cầu 。 我ngã 乃nãi 匹thất 得đắc 五ngũ 陰ấm 中trung 即tức 想tưởng 行hành 二nhị 陰ấm 名danh 為vi 法pháp 也dã 由do 想tưởng 故cố 行hàng 行hàng 善thiện 行hành 惡ác 是thị 故cố 云vân 也dã 問vấn 若nhược 論luận 五ngũ 陰ấm 心tâm 識thức 最tối 末mạt 念niệm 處xứ 何hà 故cố 心tâm 居cư 第đệ 三tam 答đáp 此thử 乃nãi 各các 從tùng 言ngôn 說thuyết 便tiện 耳nhĩ 無vô 別biệt 義nghĩa 焉yên 。

二nhị 四Tứ 正Chánh 勤Cần 者giả 。 捨xả 邪tà 名danh 正chánh 無vô 怠đãi 曰viết 勤cần 。

一nhất 未vị 生sanh 惡ác 令linh 不bất 生sanh 者giả 諸chư 煩phiền 惱não 惑hoặc 雖tuy 然nhiên 未vị 起khởi 後hậu 必tất 生sanh 故cố 是thị 以dĩ 勤cần 修tu 令linh 不bất 生sanh 也dã 二nhị 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 滅diệt 者giả 煩phiền 惱não 業nghiệp 等đẳng 既ký 其kỳ 已dĩ 生sanh 故cố 勤cần 正chánh 行hạnh 令linh 其kỳ 滅diệt 也dã 。

三tam 未vị 生sanh 善thiện 令linh 生sanh 者giả 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 善thiện 既ký 未vị 生sanh 故cố 修tu 正chánh 勤cần 令linh 其kỳ 生sanh 也dã 四tứ 已dĩ 生sanh 善thiện 令linh 增tăng 長trưởng 者giả 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 善thiện 既ký 已dĩ 生sanh 應ưng 正chánh 勤cần 護hộ 更cánh 令linh 增tăng 長trưởng 勿vật 使sử 失thất 也dã 。

三tam 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 者giả 意ý 心tâm 意ý 也dã 如như 其kỳ 心tâm 意ý 而nhi 滿mãn 足túc 故cố 名danh 如như 意ý 足túc 何hà 者giả 念Niệm 處Xứ 正Chánh 勤Cần 。 智trí 慧tuệ 增tăng 多đa 定định 力lực 甚thậm 少thiểu 今kim 得đắc 欲dục 念niệm 進tiến 慧tuệ 四tứ 種chủng 定định 力lực 攝nhiếp 心tâm 智trí 定định 既ký 等đẳng 所sở 願nguyện 皆giai 成thành 。 是thị 故cố 名danh 為vi 。 如như 意ý 足túc 也dã 或hoặc 引dẫn 瑜du 伽già 如như 有hữu 足túc 者giả 能năng 往vãng 能năng 還hoàn 亦diệc 如như 意ý 足túc 所sở 欲dục 如như 心tâm 也dã 一nhất 欲dục 者giả 樂nhạo 欲dục 也dã 樂nhạo 欲dục 得đắc 定định 令linh 行hành 成thành 故cố 二nhị 念niệm 者giả 心tâm 念niệm 得đắc 定định 令linh 行hành 成thành 故cố 三tam 進tiến 者giả 進tiến 求cầu 其kỳ 定định 無vô 間gian 雜tạp 故cố 四tứ 慧tuệ 者giả 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 及cập 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 皆giai 云vân 思tư 惟duy 思tư 惟duy 念niệm 處xứ 所sở 觀quán 之chi 境cảnh 由do 思tư 惟duy 故cố 心tâm 不bất 馳trì 散tán 定định 力lực 成thành 就tựu 今kim 云vân 慧tuệ 者giả 以dĩ 如như 意ý 足túc 是thị 有hữu 慧tuệ 之chi 定định 故cố 舉cử 慧tuệ 彰chương 定định 也dã 或hoặc 恐khủng 慧tuệ 字tự 當đương 為vi 思tư 字tự 即tức 思tư 惟duy 也dã 。

四tứ 五ngũ 根căn 者giả 能năng 生sanh 名danh 根căn 難nan 可khả 動động 故cố 此thử 之chi 五ngũ 法pháp 如như 物vật 有hữu 根căn 邪tà 倒đảo 難nạn/nan 。

動động 故cố 信tín 正chánh 助trợ 故cố 名danh 為vi 信tín 也dã 進tiến 求cầu 正chánh 助trợ 名danh 為vi 進tiến 也dã 念niệm 求cầu 正chánh 助trợ 名danh 為vi 念niệm 也dã 求cầu 正chánh 助trợ 法pháp 無vô 有hữu 散tán 亂loạn 。 故cố 云vân 定định 也dã 為vi 正chánh 助trợ 故cố 善thiện 修tu 其kỳ 慧tuệ 名danh 為vi 慧tuệ 也dã 。

五ngũ 五Ngũ 力Lực 者giả 力lực 用dụng 義nghĩa 也dã 此thử 之chi 五ngũ 法pháp 有hữu 斷đoạn 惡ác 排bài 障chướng 之chi 力lực 焉yên 是thị 故cố 根căn 力lực 大đại 意ý 不bất 殊thù 但đãn 有hữu 能năng 生sanh 排bài 障chướng 之chi 別biệt 故cố 分phân 為vi 二nhị 焉yên 。

六lục 七thất 覺giác 支chi 者giả 覺giác 名danh 覺giác 了liễu 支chi 謂vị 支chi 分phần/phân 也dã 一nhất 念niệm 者giả 覺giác 了liễu 定định 慧tuệ 使sử 令linh 平bình 等đẳng 不bất 見kiến 一nhất 念niệm 有hữu 浮phù 沈trầm 也dã 二nhị 擇trạch 者giả 能năng 善thiện 揀giản 擇trạch 真chân 偽ngụy 法pháp 也dã 三tam 進tiến 者giả 精tinh 進tấn 修tu 行hành 。 離ly 邪tà 行hành 也dã 四tứ 喜hỷ 者giả 心tâm 得đắc 善thiện 法Pháp 生sanh 歡hoan 喜hỷ 也dã 五ngũ 輕khinh 安an 者giả 輕khinh 利lợi 安an 適thích 也dã 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 及cập 止Chỉ 觀Quán 中trung 皆giai 云vân 除trừ 覺giác 心tâm 浮phù 動động 時thời 即tức 便tiện 除trừ 之chi 以dĩ 除trừ 浮phù 動động 心tâm 得đắc 法Pháp 味vị 除trừ 身thân 口khẩu 之chi 麤thô 故cố 輕khinh 利lợi 安an 適thích 也dã 又hựu 是thị 新tân 舊cựu 飜phiên 譯dịch 不bất 同đồng 耳nhĩ 百bách 法pháp 疏sớ/sơ 云vân 遠viễn 離ly 麤thô 重trọng/trùng 調điều 暢sướng 身thân 心tâm 。 故cố 云vân 輕khinh 安an 遠viễn 離ly 豈khởi 非phi 是thị 除trừ 義nghĩa 耶da 六lục 定định 者giả 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 不bất 生sanh 見kiến 愛ái 也dã 七thất 捨xả 者giả 捨xả 諸chư 妄vọng 謬mậu 求cầu 真chân 實thật 也dã 。

七thất 八Bát 正Chánh 道Đạo 者giả 。 非phi 邪tà 曰viết 正chánh 能năng 通thông 名danh 道đạo 言ngôn 正chánh 見kiến 者giả 明minh 見kiến 四Tứ 諦Đế 也dã 言ngôn 正chánh 思tư 惟duy 者giả 思tư 忖thốn 惟duy 度độ 無vô 漏lậu 智trí 也dã 言ngôn 正chánh 語ngữ 者giả 口khẩu 不bất 邪tà 言ngôn 也dã 言ngôn 正chánh 業nghiệp 者giả 修tu 諸chư 淨tịnh 業nghiệp 。 也dã 言ngôn 正chánh 精tinh 進tấn 者giả 離ly 邪tà 苦khổ 行hạnh 也dã 言ngôn 正chánh 定định 者giả 求cầu 無vô 漏lậu 定định 也dã 言ngôn 正chánh 念niệm 者giả 念niệm 正chánh 助trợ 道đạo 也dã 言ngôn 正chánh 命mạng 者giả 離ly 五ngũ 邪tà 命mạng 也dã 言ngôn 五ngũ 邪tà 者giả 一nhất 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 詐trá 現hiện 奇kỳ 特đặc 二nhị 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 自tự 說thuyết 功công 德đức 三tam 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 占chiêm 相tướng 吉cát 凶hung 。 為vì 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 四tứ 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 高cao 聲thanh 現hiện 威uy 令linh 人nhân 畏úy 懼cụ 五ngũ 為vì 利lợi 養dưỡng 故cố 。 說thuyết 己kỷ 所sở 得đắc 供cúng 養dường 。 以dĩ 動động 人nhân 心tâm 。

已dĩ 上thượng 七thất 科khoa 即tức 是thị 藏tạng 教giáo 生sanh 滅diệt 道Đạo 諦Đế 。

三tam 已dĩ 上thượng 下hạ 結kết 名danh 。

然nhiên 如như 前tiền 所sở 列liệt 四Tứ 諦Đế 名danh 數số 通thông 下hạ 三tam 教giáo 但đãn 是thị 隨tùy 教giáo 廣quảng 狹hiệp 勝thắng 劣liệt 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 無vô 量lượng 無vô 作tác 不bất 同đồng 耳nhĩ 故cố 向hướng 下hạ 名danh 數số 更cánh 不bất 再tái 列liệt 。

二nhị 然nhiên 如như 前tiền 下hạ 示thị 四Tứ 諦Đế 名danh 通thông 大Đại 乘Thừa 言ngôn 名danh 數số 者giả 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 名danh 即tức 數số 也dã 言ngôn 廣quảng 狹hiệp 者giả 藏tạng 通thông 四Tứ 諦Đế 境cảnh 只chỉ 是thị 六lục 法Pháp 界Giới 名danh 為vi 狹hiệp 也dã 別biệt 圓viên 諦đế 境cảnh 通thông 該cai 十thập 界giới 名danh 為vi 廣quảng 也dã 言ngôn 勝thắng 劣liệt 者giả 藏tạng 別biệt 拙chuyết 故cố 名danh 為vi 劣liệt 也dã 通thông 圓viên 巧xảo 故cố 名danh 為vi 勝thắng 也dã 又hựu 四tứ 教giáo 迭điệt 論luận 唯duy 圓viên 獨độc 勝thắng 也dã 言ngôn 無vô 生sanh 者giả 迷mê 真chân 輕khinh 故cố 從tùng 理lý 受thọ 名danh 也dã 從tùng 理lý 者giả 何hà 無vô 生sanh 之chi 謂vị 也dã 所sở 謂vị 苦khổ 無vô 逼bức 迫bách 相tương/tướng 集tập 無vô 和hòa 合hợp 相tương/tướng 滅diệt 無vô 生sanh 相tương/tướng 道đạo 不bất 二nhị 相tương/tướng 良lương 由do 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 之chi 事sự 即tức 真chân 理lý 故cố 所sở 以dĩ 苦khổ 無vô 逼bức 迫bách 乃nãi 至chí 道đạo 不bất 二nhị 也dã 既ký 即tức 真chân 理lý 真chân 理lý 豈khởi 有hữu 逆nghịch 順thuận 者giả 哉tai 是thị 故cố 苦khổ 集tập 等đẳng 事sự 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 生sanh 即tức 無vô 生sanh 無vô 生sanh 是thị 理lý 故cố 云vân 無vô 生sanh 從tùng 理lý 受thọ 名danh 也dã 言ngôn 無vô 量lượng 者giả 迷mê 中trung 重trọng/trùng 故cố 從tùng 事sự 受thọ 名danh 也dã 所sở 謂vị 苦khổ 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 十thập 界giới 之chi 果quả 不bất 同đồng 也dã 集tập 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 五ngũ 住trụ 之chi 因nhân 有hữu 殊thù 也dã 滅diệt 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 一nhất 也dã 道đạo 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 恆Hằng 沙sa 法Pháp 門môn 有hữu 異dị 也dã 言ngôn 無vô 作tác 者giả 迷mê 中trung 輕khinh 故cố 從tùng 理lý 受thọ 名danh 也dã 所sở 謂vị 陰ấm 入nhập 皆giai 如như 無vô 苦khổ 可khả 捨xả 塵trần 勞lao 本bổn 淨tịnh 無vô 集tập 可khả 除trừ 邊biên 邪tà 是thị 中trung 正chánh 無vô 道đạo 可khả 修tu 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 無vô 滅diệt 。 可khả 證chứng 是thị 以dĩ 苦khổ 集tập 之chi 事sự 有hữu 所sở 作tác 為vi 。 即tức 事sự 而nhi 中trung 無vô 思tư 無vô 念niệm 。 無vô 所sở 造tạo 作tác 。 以dĩ 即tức 中trung 故cố 無vô 苦khổ 可khả 捨xả 及cập 本bổn 淨tịnh 等đẳng 故cố 名danh 無vô 作tác 也dã 問vấn 玅# 玄huyền 云vân 以dĩ 由do 迷mê 於ư 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 乃nãi 有hữu 苦khổ 集tập 以dĩ 由do 解giải 於ư 涅Niết 槃Bàn 菩Bồ 提Đề 名danh 為vi 道đạo 滅diệt 此thử 與dữ 止Chỉ 觀Quán 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 有hữu 同đồng 異dị 耶da 答đáp 雖tuy 云vân 迷mê 解giải 迷mê 解giải 即tức 中trung 乃nãi 名danh 無vô 作tác 故cố 玅# 玄huyền 云vân 即tức 事sự 而nhi 中trung 無vô 誰thùy 造tạo 作tác 也dã 迷mê 是thị 逆nghịch 修tu 解giải 是thị 順thuận 修tu 逆nghịch 順thuận 二nhị 修tu 自tự 是thị 其kỳ 事sự 無vô 作tác 之chi 名danh 自tự 約ước 其kỳ 理lý 即tức 理lý 之chi 事sự 何hà 妨phương 逆nghịch 順thuận 迷mê 解giải 之chi 殊thù 即tức 事sự 之chi 理lý 方phương 名danh 無vô 思tư 無vô 造tạo 作tác 也dã 然nhiên 而nhi 理lý 具cụ 即tức 理lý 之chi 事sự 迷mê 解giải 不bất 二nhị 由do 即tức 理lý 故cố 是thị 則tắc 玄huyền 及cập 止Chỉ 觀Quán 同đồng 而nhi 不bất 異dị 焉yên 人nhân 情tình 持trì 論luận 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 有hữu 識thức 之chi 人nhân 請thỉnh 依y 祖tổ 訓huấn 。

然nhiên 四Tứ 諦Đế 之chi 中trung 分phần/phân 世thế 出xuất 世thế 前tiền 二nhị 諦đế 為vi 世thế 間gian 因nhân 果quả (# 苦khổ 果quả 集tập 因nhân )# 後hậu 二nhị 諦đế 為vi 出xuất 世thế 間gian 因nhân 果quả (# 滅diệt 果quả 道đạo 因nhân )# 。

三tam 然nhiên 四Tứ 諦Đế 下hạ 辨biện 四Tứ 諦Đế 因nhân 果quả 文văn 分phân 為vi 二nhị 初sơ 正chánh 示thị 。

問vấn 何hà 故cố 世thế 出xuất 世thế 前tiền 果quả 後hậu 因nhân 耶da 。

二nhị 料liệu 揀giản 分phần/phân 二nhị 初sơ 問vấn 。

答đáp 聲Thanh 聞Văn 根căn 鈍độn 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 慕mộ 果quả 修tu 因nhân 是thị 故cố 然nhiên 也dã 。

二nhị 答đáp 聲Thanh 聞Văn 根căn 鈍độn 知tri 苦khổ 等đẳng 者giả 對đối 緣Duyên 覺Giác 利lợi 先tiên 因nhân 後hậu 果quả 也dã 利lợi 則tắc 先tiên 斷đoạn 其kỳ 因nhân 苦khổ 果quả 自tự 滅diệt 鈍độn 乃nãi 知tri 苦khổ 方phương 始thỉ 斷đoạn 因nhân 何hà 者giả 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 要yếu 先tiên 了liễu 知tri 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 苦khổ 果quả 之chi 後hậu 始thỉ 斷đoạn 集tập 因nhân 又hựu 慕mộ 滅Diệt 諦Đế 無vô 為vi 之chi 果quả 乃nãi 修tu 道Đạo 諦đế 無vô 漏lậu 之chi 因nhân 也dã 然nhiên 此thử 且thả 約ước 聲Thanh 聞Văn 而nhi 辨biện 因nhân 果quả 前tiền 後hậu 若nhược 通thông 別biệt 圓viên 三tam 種chủng 四Tứ 諦Đế 不bất 可khả 以dĩ 此thử 。 而nhi 論luận 前tiền 後hậu 也dã 如như 玅# 玄huyền 中trung 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 果quả 前tiền 因nhân 後hậu 又hựu 以dĩ 道đạo 前tiền 而nhi 滅diệt 在tại 後hậu 無vô 生sanh 無vô 量lượng 竝tịnh 云vân 苦khổ 集tập 道đạo 滅diệt 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 集tập 苦khổ 道đạo 滅diệt 又hựu 如như 華hoa 嚴nghiêm 四Tứ 諦Đế 品phẩm 中trung 亦diệc 只chỉ 列liệt 於ư 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 玅# 玄huyền 又hựu 以dĩ 果quả 麤thô 在tại 前tiền 因nhân 細tế 在tại 後hậu 辨biện 其kỳ 次thứ 第đệ 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 云vân 鈍độn 根căn 小Tiểu 乘Thừa 望vọng 果quả 修tu 因nhân 滅diệt 前tiền 道đạo 後hậu 中trung 乘thừa 利lợi 根căn 道đạo 前tiền 滅diệt 後hậu 此thử 亦diệc 無vô 在tại 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 聲Thanh 聞Văn 帶đái 果quả 行hành 因nhân 緣Duyên 覺Giác 望vọng 果quả 行hành 因nhân 以dĩ 由do 聲Thanh 聞Văn 帶đái 於ư 初sơ 果quả 行hành 二nhị 果quả 因nhân 二nhị 果quả 三tam 果quả 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 。 緣Duyên 覺Giác 修tu 行hành 不bất 立lập 分phần/phân 果quả 所sở 以dĩ 望vọng 果quả 而nhi 行hành 其kỳ 因nhân 隨tùy 文văn 用dụng 與dữ 不bất 可khả 局cục 也dã 。

略lược 明minh 藏tạng 教giáo 修tu 行hành 人nhân 之chi 與dữ 位vị 。

二nhị 略lược 明minh 下hạ 釋thích 行hành 位vị 三tam 初sơ 通thông 標tiêu 。

初sơ 明minh 聲Thanh 聞Văn 位vị 分phần/phân 二nhị 初sơ 凡phàm 二nhị 聖thánh 凡phàm 又hựu 二nhị 外ngoại 凡phàm 內nội 凡phàm 釋thích 外ngoại 凡phàm 中trung 自tự 分phần/phân 三tam 。

二nhị 初sơ 明minh 下hạ 別biệt 釋thích 又hựu 三tam 初sơ 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 三tam 初sơ 標tiêu 位vị 分phần/phân 科khoa 。

初sơ 五ngũ 停đình 心tâm 一nhất 多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 二nhị 多đa 瞋sân 眾chúng 生sanh 。 慈từ 悲bi 觀quán 三tam 多đa 散tán 眾chúng 生sanh 數sổ 息tức 觀quán 四tứ 愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 。 因nhân 緣duyên 觀quán 五ngũ 多đa 障chướng 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 觀quán 。

二nhị 初sơ 五ngũ 停đình 下hạ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 凡phàm 為vi 二nhị 初sơ 釋thích 又hựu 二nhị 初sơ 外ngoại 凡phàm 分phần/phân 三tam 初sơ 五ngũ 停đình 心tâm 三tam 藏tạng 教giáo 中trung 所sở 明minh 停đình 心tâm 七thất 賢hiền 七thất 聖thánh 乃nãi 是thị 依y 於ư 阿a 毗tỳ 曇đàm 論luận 有hữu 門môn 而nhi 說thuyết 若nhược 成thành 實thật 論luận 空không 門môn 所sở 明minh 二nhị 十thập 七thất 賢hiền 聖thánh 毗tỳ 勒lặc 論luận 亦diệc 空không 亦diệc 有hữu 門môn 車Xa 匿Nặc 入nhập 道đạo 非phi 空không 非phi 有hữu 。 門môn 等đẳng 竝tịnh 略lược 而nhi 未vị 明minh 也dã 此thử 五ngũ 停đình 心tâm 玅# 玄huyền 智trí 玅# 所sở 列liệt 名danh 目mục 與dữ 今kim 不bất 殊thù 但đãn 以dĩ 數sổ 息tức 而nhi 為vi 初sơ 耳nhĩ 若nhược 位vị 玅# 中trung 但đãn 云vân 五ngũ 停đình 而nhi 不bất 具cụ 列liệt 釋thích 籤# 指chỉ 在tại 止Chỉ 觀Quán 第đệ 七thất 對đối 治trị 文văn 中trung 故cố 今kim 消tiêu 釋thích 多đa 依y 止Chỉ 觀Quán 大đại 本bổn 四tứ 教giáo 中trung 但đãn 云vân 界giới 方phương 便tiện 不bất 立lập 念niệm 佛Phật 門môn 問vấn 何hà 不bất 以dĩ 不bất 淨tịnh 觀quán 為vi 初sơ 答đáp 若nhược 依y 數số 人nhân 即tức 以dĩ 不bất 淨tịnh 。 觀quán 為vi 初sơ 若nhược 依y 禪thiền 門môn 辨biện 次thứ 故cố 以dĩ 數sổ 息tức 居cư 先tiên 也dã 以dĩ 隨tùy 人nhân 病bệnh 有hữu 先tiên 後hậu 豈khởi 可khả 定định 其kỳ 次thứ 第đệ 乎hồ 若nhược 四tứ 念niệm 處xứ 所sở 列liệt 五ngũ 停đình 與dữ 玅# 玄huyền 大đại 同đồng 但đãn 以dĩ 界giới 方phương 便tiện 治trị 我ngã 居cư 第đệ 四tứ 耳nhĩ 諸chư 文văn 同đồng 異dị 不bất 可khả 昧muội 也dã 玅# 玄huyền 云vân 有hữu 定định 故cố 言ngôn 停đình 有hữu 慧tuệ 故cố 言ngôn 觀quán 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 停đình 名danh 停đình 住trụ 淨tịnh 名danh 玄huyền 云vân 停đình 名danh 停đình 止chỉ 斯tư 乃nãi 即tức 是thị 修tu 於ư 五ngũ 法pháp 止chỉ 住trụ 五ngũ 過quá 焉yên 須tu 知tri 此thử 是thị 假giả 想tưởng 助trợ 道đạo 與dữ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 。 身thân 不bất 淨tịnh 正Chánh 道Đạo 實thật 觀quán 而nhi 不bất 同đồng 也dã 。

多đa 貪tham 眾chúng 生sanh 不bất 淨tịnh 觀quán 者giả 。 如như 貪tham 女nữ 色sắc 作tác 蟲trùng 膿nùng 想tưởng 貪tham 婬dâm 不bất 息tức 作tác 蛇xà 口khẩu 想tưởng 貪tham 可khả 食thực 物vật 作tác 於ư 蟲trùng 想tưởng 貪tham 好hảo/hiếu 美mỹ 羮# 作tác 穢uế 汁trấp 想tưởng 貪tham 乳nhũ 酪lạc 等đẳng 作tác 髓tủy 腦não 想tưởng 貪tham 所sở 著trước 衣y 作tác 於ư 皮bì 想tưởng 然nhiên 所sở 貪tham 境cảnh 乃nãi 有hữu 四tứ 種chủng 一nhất 顯hiển 色sắc 二nhị 形hình 色sắc 三tam 玅# 觸xúc 四tứ 供cung 奉phụng 皆giai 應ưng 作tác 於ư 不bất 淨tịnh 之chi 想tưởng 。 不bất 淨tịnh 觀quán 成thành 淨tịnh 倒đảo 滅diệt 矣hĩ 又hựu 四tứ 念niệm 處xứ 明minh 不bất 淨tịnh 門môn 有hữu 九cửu 想tưởng 八bát 背bối/bội 捨xả 等đẳng 婆bà 沙sa 中trung 云vân 一nhất 切thiết 不bất 淨tịnh 。 觀quán 者giả 不bất 能năng 於ư 佛Phật 。 身thân 作tác 不bất 淨tịnh 想tưởng 以dĩ 佛Phật 身thân 無vô 垢cấu 故cố 唯duy 佛Phật 自tự 能năng 作tác 不bất 淨tịnh 觀quán 也dã 。

多đa 瞋sân 眾chúng 生sanh 。 慈từ 悲bi 觀quán 者giả 所sở 嗔sân 之chi 境cảnh 乃nãi 有hữu 三tam 種chủng 怨oán 親thân 中trung 人nhân 怨oán 親thân 各các 三tam 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 并tinh 及cập 中trung 人nhân 故cố 有hữu 七thất 境cảnh 於ư 此thử 七thất 境cảnh 各các 與dữ 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 謂vị 上thượng 中trung 下hạ 。 故cố 毗tỳ 曇đàm 云vân 慈từ 者giả 從tùng 親thân 起khởi 謂vị 從tùng 起khởi 慈từ 心tâm 時thời 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 立lập 為vi 三tam 品phẩm 謂vị 怨oán 親thân 中trung 親thân 復phục 分phân 別biệt 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 先tiên 於ư 上thượng 親thân 起khởi 真chân 實thật 希hy 望vọng 謂vị 父phụ 母mẫu 及cập 餘dư 尊tôn 重trọng 謂vị 彼bỉ 久cửu 習tập 惡ác 故cố 饒nhiêu 益ích 心tâm 至chí 還hoàn 攝nhiếp 心tâm 作tác 饒nhiêu 益ích 想tưởng 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 上thượng 怨oán 得đắc 正chánh 正chánh 住trụ 名danh 慈từ 心tâm 正chánh 受thọ 悲bi 喜hỷ 亦diệc 如như 是thị 捨xả 心tâm 乃nãi 從tùng 中trung 人nhân 起khởi 也dã 輔phụ 行hành 中trung 云vân 所sở 謂vị 初sơ 修tu 令linh 上thượng 親thân 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 上thượng 親thân 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 親thân 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 上thượng 親thân 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 親thân 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 親thân 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 中trung 親thân 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 親thân 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 人nhân 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 下hạ 親thân 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 人nhân 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 怨oán 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 中trung 人nhân 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 怨oán 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 怨oán 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 下hạ 怨oán 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 中trung 怨oán 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 上thượng 怨oán 得đắc 下hạ 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 中trung 怨oán 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 上thượng 怨oán 得đắc 中trung 樂nhạo/nhạc/lạc 次thứ 修tu 令linh 上thượng 怨oán 得đắc 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 修tu 慈từ 既ký 爾nhĩ 悲bi 喜hỷ 亦diệc 然nhiên 若nhược 修tu 捨xả 心tâm 從tùng 中trung 人nhân 起khởi 若nhược 先tiên 捨xả 親thân 恐khủng 生sanh 愛ái 著trước 若nhược 先tiên 捨xả 怨oán 恐khủng 生sanh 嗔sân 恚khuể 是thị 故cố 修tu 捨xả 乃nãi 從tùng 中trung 人nhân 於ư 怨oán 親thân 中trung 怨oán 易dị 捨xả 故cố 次thứ 捨xả 怨oán 人nhân 於ư 怨oán 人nhân 中trung 先tiên 上thượng 次thứ 中trung 次thứ 下hạ 次thứ 捨xả 親thân 人nhân 先tiên 下hạ 次thứ 中trung 次thứ 上thượng 婆bà 沙sa 中trung 問vấn 為vi 與dữ 眾chúng 生sanh 何hà 處xứ 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 答đáp 有hữu 云vân 與dữ 三tam 禪thiền 樂nhạo 樂lạc 中trung 勝thắng 故cố 有hữu 云vân 與dữ 四tứ 事sự 樂nhạo/nhạc/lạc 己kỷ 曾tằng 得đắc 故cố 有hữu 云vân 與dữ 曾tằng 經kinh 行hành 處xứ 所sở 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 至chí 所sở 住trú 處xứ 。 思tư 惟duy 令linh 得đắc 大Đại 乘Thừa 。 之chi 中trung 或hoặc 有hữu 說thuyết 云vân 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 天thiên 等đẳng 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 上thượng 中trung 下hạ 問vấn 怨oán 親thân 中trung 人nhân 指chỉ 何hà 人nhân 耶da 答đáp 上thượng 親thân 父phụ 母mẫu 上thượng 怨oán 害hại 父phụ 母mẫu 也dã 中trung 親thân 兄huynh 弟đệ 中trung 怨oán 害hại 兄huynh 弟đệ 也dã 下hạ 親thân 眷quyến 屬thuộc 下hạ 怨oán 害hại 眷quyến 屬thuộc 也dã 中trung 人nhân 謂vị 泛phiếm 常thường 朋bằng 友hữu 不bất 怨oán 不bất 親thân 也dã 。

多đa 散tán 眾chúng 生sanh 數sổ 息tức 觀quán 者giả 禪thiền 門môn 口khẩu 訣quyết 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 明minh 息tức 有hữu 四tứ 一nhất 風phong 二nhị 氣khí 三tam 喘suyễn 四tứ 息tức 有hữu 聲thanh 曰viết 風phong 結kết 滯trệ 曰viết 氣khí 出xuất 入nhập 不bất 盡tận 曰viết 喘suyễn 不bất 聲thanh 不bất 滯trệ 出xuất 入nhập 俱câu 盡tận 曰viết 息tức 綿miên 綿miên 若nhược 存tồn 守thủ 喘suyễn 則tắc 勞lao 守thủ 氣khí 則tắc 結kết 守thủ 風phong 則tắc 散tán 守thủ 息tức 則tắc 定định 有hữu 師sư 云vân 先tiên 數số 出xuất 息tức 則tắc 氣khí 不bất 急cấp 身thân 不bất 脹trướng 滿mãn 身thân 心tâm 輕khinh 利lợi 易dị 入nhập 三tam 昧muội 有hữu 師sư 云vân 先tiên 數số 入nhập 息tức 隨tùy 息tức 內nội 斂liểm 易dị 入nhập 定định 故cố 斷đoạn 外ngoại 境cảnh 故cố 身thân 力lực 輕khinh 故cố 有hữu 師sư 云vân 出xuất 入nhập 無vô 在tại 隨tùy 便tiện 宜nghi 故cố 已dĩ 上thượng 所sở 論luận 竝tịnh 皆giai 不bất 許hứa 出xuất 入nhập 俱câu 數số 以dĩ 生sanh 患hoạn 故cố 息tức 是thị 所sở 數số 心tâm 是thị 能năng 數sổ 攝nhiếp 心tâm 對đối 息tức 從tùng 一nhất 至chí 十thập 。 令linh 心tâm 不bất 散tán 名danh 數sổ 息tức 也dã 若nhược 不bất 滿mãn 十thập 或hoặc 至chí 十thập 一nhất 此thử 皆giai 數sổ 息tức 有hữu 增tăng 減giảm 失thất 善thiện 巧xảo 數sổ 息tức 心tâm 則tắc 不bất 散tán 。 易dị 入nhập 定định 故cố 數số 隨tùy 止Chỉ 觀Quán 。 及cập 還hoàn 淨tịnh 等đẳng 具cụ 在tại 諸chư 文văn 此thử 不bất 煩phiền 錄lục 。

愚ngu 癡si 眾chúng 生sanh 。 因nhân 緣duyên 觀quán 者giả 眾chúng 生sanh 迷mê 倒đảo 。 不bất 了liễu 因nhân 緣duyên 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 生sanh 愚ngu 癡si 心tâm 欲dục 治trị 癡si 心tâm 則tắc 須tu 觀quán 察sát 三tam 世thế 。 二nhị 世thế 一nhất 念niệm 因nhân 緣duyên 具cụ 如như 法Pháp 界giới 次thứ 第đệ 列liệt 釋thích 諸chư 文văn 中trung 說thuyết 治trị 癡si 之chi 觀quán 亦diệc 乃nãi 不bất 同đồng 何hà 者giả 如như 毗tỳ 曇đàm 云vân 著trước 見kiến 行hành 人nhân 以dĩ 界giới 方phương 便tiện 而nhi 為vi 對đối 治trị 愚ngu 夫phu 不bất 了liễu 宿túc 業nghiệp 煩phiền 惱não 積tích 聚tụ 五ngũ 陰ấm 以dĩ 愚ngu 惑hoặc 故cố 於ư 緣duyên 計kế 我ngã 或hoặc 時thời 修tu 行hành 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。 得đắc 聞văn 正Chánh 法Pháp 。 起khởi 正chánh 思tư 惟duy 能năng 於ư 自tự 身thân 。 以dĩ 界giới 方phương 便tiện 觀quán 察sát 。 破phá 之chi 所sở 謂vị 地địa 等đẳng 六lục 種chủng 界giới 也dã 彼bỉ 地địa 界giới 者giả 為vi 水thủy 所sở 潤nhuận 而nhi 不bất 相tương 離ly 。 彼bỉ 水thủy 界giới 者giả 為vi 地địa 持trì 故cố 而nhi 不bất 流lưu 散tán 火hỏa 界giới 成thành 熟thục 故cố 不bất 淤ứ 壞hoại 風phong 界giới 動động 故cố 而nhi 得đắc 增tăng 長trưởng 。 空không 界giới 空không 故cố 食thực 得đắc 出xuất 入nhập 有hữu 識thức 界giới 故cố 方phương 能năng 造tạo 作tác 由do 眾chúng 緣duyên 故cố 悉tất 無vô 我ngã 也dã 若nhược 準chuẩn 大đại 經kinh 著trước 我ngã 多đa 者giả 則tắc 為vi 分phân 別biệt 十thập 八bát 界giới 法pháp 此thử 與dữ 六lục 界giới 總tổng 別biệt 之chi 殊thù 毗tỳ 曇đàm 論luận 中trung 四tứ 大đại 界giới 是thị 十thập 色sắc 界giới 半bán 論luận 識thức 界giới 是thị 七thất 心tâm 界giới 半bán 加gia 一nhất 空không 界giới 與dữ 經kinh 異dị 耳nhĩ 若nhược 準chuẩn 禪thiền 經kinh 乃nãi 以dĩ 因nhân 緣duyên 而nhi 破phá 於ư 我ngã 三tam 世thế 因nhân 緣duyên 破phá 其kỳ 斷đoạn 常thường 三tam 世thế 相tương 續tục 是thị 故cố 不bất 斷đoạn 。 三tam 世thế 迭điệt 謝tạ 所sở 以dĩ 不bất 常thường 又hựu 過quá 去khứ 破phá 常thường 未vị 來lai 破phá 斷đoạn 現hiện 在tại 因nhân 果quả 雙song 破phá 斷đoạn 常thường 二nhị 世thế 破phá 我ngã 何hà 者giả 現hiện 未vị 二nhị 世thế 具cụ 十thập 二nhị 緣duyên 於ư 父phụ 生sanh 愛ái 於ư 母mẫu 生sanh 嗔sân 名danh 為vi 無vô 明minh 。 父phụ 遺di 體thể 時thời 謂vị 是thị 己kỷ 有hữu 名danh 之chi 為vi 行hành 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 其kỳ 說thuyết 可khả 思tư 前tiền 十thập 現hiện 在tại 後hậu 二nhị 未vị 來lai 於ư 中trung 觀quán 察sát 何hà 有hữu 我ngã 耶da 一nhất 念niệm 因nhân 緣duyên 破phá 其kỳ 性tánh 執chấp 即tức 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 十thập 二nhị 也dã 因nhân 眼nhãn 見kiến 色sắc 而nhi 生sanh 愛ái 心tâm 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 造tạo 業nghiệp 名danh 行hành 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 故cố 了liễu 因nhân 緣duyên 性tánh 執chấp 亡vong 矣hĩ 是thị 則tắc 著trước 我ngã 及cập 與dữ 斷đoạn 常thường 并tinh 計kế 性tánh 實thật 此thử 三tam 種chủng 孰thục 竝tịnh 是thị 愚ngu 癡si 教giáo 門môn 隨tùy 機cơ 治trị 法pháp 有hữu 別biệt 今kim 準chuẩn 禪thiền 經kinh 乃nãi 以dĩ 因nhân 緣duyên 治trị 愚ngu 癡si 耳nhĩ 大đại 論luận 問vấn 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 甚thậm 深thâm 難nan 見kiến 愚ngu 癡si 之chi 人nhân 。 於ư 淺thiển 近cận 法pháp 尚thượng 不bất 能năng 了liễu 。 云vân 何hà 復phục 言ngôn 觀quán 於ư 因nhân 緣duyên 。 答đáp 曰viết 愚ngu 癡si 人nhân 者giả 非phi 謂vị 如như 牛ngưu 羊dương 等đẳng 愚ngu 痴si 是thị 人nhân 欲dục 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 初sơ 心tâm 觀quán 故cố 生sanh 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 愚ngu 癡si 。 應ưng 當đương 觀quán 於ư 因nhân 緣duyên 。 此thử 因nhân 緣duyên 觀quán 與dữ 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 觀quán 於ư 因nhân 緣duyên 。 其kỳ 義nghĩa 有hữu 異dị 此thử 中trung 但đãn 是thị 助trợ 道đạo 之chi 觀quán 支chi 佛Phật 乃nãi 是thị 正chánh 觀quán 因nhân 緣duyên 又hựu 此thử 為vi 治trị 愚ngu 癡si 略lược 觀quán 三tam 世thế 因nhân 緣duyên 支chi 佛Phật 利lợi 智trí 觀quán 逆nghịch 順thuận 等đẳng 百bách 千thiên 萬vạn 世thế 因nhân 緣duyên 。

多đa 障chướng 眾chúng 生sanh 念niệm 佛Phật 觀quán 者giả 若nhược 止Chỉ 觀Quán 中trung 乃nãi 云vân 睡thụy 障chướng 若nhược 念niệm 處xứ 等đẳng 乃nãi 云vân 逼bức 迫bách 障chướng 言ngôn 睡thụy 障chướng 者giả 睡thụy 障chướng 起khởi 時thời 當đương 須tu 念niệm 於ư 應ưng 佛Phật 相tướng 好hảo 緣duyên 相tương/tướng 分phân 明minh 即tức 能năng 破phá 障chướng 言ngôn 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 障chướng 者giả 修tu 定định 之chi 時thời 身thân 上thượng 卒thốt 痛thống 自tự 見kiến 無vô 頭đầu 及cập 手thủ 足túc 等đẳng 并tinh 諸chư 外ngoại 境cảnh 地địa 水thủy 火hỏa 等đẳng 逼bức 迫bách 之chi 事sự 應ưng 念niệm 法pháp 佛Phật 無vô 相tướng 無vô 形hình 。 何hà 有hữu 境cảnh 界giới 而nhi 逼bức 迫bách 乎hồ 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 多đa 障chướng 有hữu 三tam 一nhất 昏hôn 沈trầm 闇ám 塞tắc 念niệm 應ưng 佛Phật 治trị 二nhị 惡ác 念niệm 思tư 惟duy 念niệm 報báo 佛Phật 治trị 三tam 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 念niệm 法pháp 佛Phật 治trị 彼bỉ 文văn 又hựu 立lập 貪tham 嗔sân 癡si 散tán 能năng 治trị 所sở 治trị 。 皆giai 悉tất 各các 三tam 今kim 不bất 具cụ 引dẫn 玄huyền 及cập 止Chỉ 觀Quán 所sở 明minh 念niệm 佛Phật 與dữ 今kim 文văn 同đồng 若nhược 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 界giới 方phương 便tiện 沒một 卻khước 念niệm 佛Phật 問vấn 何hà 故cố 不bất 明minh 念niệm 佛Phật 治trị 耶da 答đáp 作tác 五ngũ 度độ 門môn 是thị 故cố 不bất 立lập 作tác 六Lục 度Độ 門môn 須tu 用dụng 因nhân 緣duyên 對đối 治trị 等đẳng 分phần/phân 念niệm 佛Phật 對đối 治trị 境cảnh 界giới 逼bức 迫bách 上thượng 來lai 所sở 示thị 約ước 對đối 治trị 也dã 若nhược 轉chuyển 治trị 者giả 如như 摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 明minh 多đa 貪tham 人nhân 教giáo 修tu 慈từ 心tâm 。 多đa 嗔sân 不bất 淨tịnh 多đa 癡si 教giáo 思tư 邊biên 無vô 邊biên 等đẳng 若nhược 不bất 轉chuyển 治trị 反phản 此thử 可khả 知tri 若nhược 兼kiêm 治trị 者giả 病bệnh 兼kiêm 一nhất 二nhị 藥dược 亦diệc 一nhất 二nhị 如như 有hữu 貪tham 欲dục 復phục 有hữu 嗔sân 恚khuể 須tu 以dĩ 不bất 淨tịnh 慈từ 心tâm 治trị 之chi 若nhược 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 治trị 者giả 正chánh 觀quán 法pháp 性tánh 治trị 諸chư 病bệnh 也dã 具cụ 如như 禪thiền 門môn 及cập 止Chỉ 觀Quán 中trung 以dĩ 明minh 斯tư 義nghĩa 。 學học 者giả 尋tầm 之chi 。

二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 處xứ (# 如như 前tiền 四tứ 念niệm 處xứ 是thị )# 。

二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 如như 前tiền 道Đạo 品Phẩm 文văn 中trung 已dĩ 明minh 。

三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 處xứ 一nhất 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 受thọ 心tâm 法pháp 皆giai 不bất 淨tịnh 乃nãi 至chí 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 身thân 受thọ 心tâm 亦diệc 無vô 我ngã 中trung 間gian 例lệ 知tri (# 已dĩ 上thượng 三tam 科khoa 名danh 外ngoại 凡phàm 亦diệc 名danh 資tư 糧lương 位vị )# 。

三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 今kim 文văn 但đãn 明minh 境cảnh 總tổng 觀quán 別biệt 略lược 而nhi 不bất 辨biện 境cảnh 別biệt 觀quán 總tổng 境cảnh 觀quán 俱câu 總tổng 何hà 者giả 夫phu 修tu 念niệm 處xứ 須tu 明minh 四tứ 句cú 一nhất 境cảnh 觀quán 俱câu 別biệt 即tức 別biệt 相tướng 念niệm 也dã 二nhị 境cảnh 總tổng 觀quán 別biệt 如như 今kim 文văn 是thị 也dã 三tam 境cảnh 別biệt 觀quán 總tổng 者giả 如như 云vân 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 身thân 是thị 苦khổ 觀quán 身thân 無vô 常thường 。 觀quán 身thân 無vô 我ngã 觀quán 身thân 既ký 然nhiên 乃nãi 至chí 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 亦diệc 爾nhĩ 四tứ 境cảnh 觀quán 俱câu 總tổng 者giả 如như 觀quán 一nhất 境cảnh 即tức 見kiến 四tứ 境cảnh 如như 用dụng 一nhất 觀quán 即tức 備bị 四tứ 觀quán 是thị 則tắc 境cảnh 觀quán 俱câu 別biệt 尚thượng 乃nãi 淺thiển 麤thô 後hậu 之chi 三tam 句cú 彌di 復phục 深thâm 細tế 故cố 得đắc 境cảnh 觀quán 以dĩ 至chí 於ư 四tứ 言ngôn 總tổng 別biệt 者giả 以dĩ 一nhất 為vi 別biệt 以dĩ 四tứ 為vi 總tổng 若nhược 境cảnh 若nhược 觀quán 無vô 不bất 咸hàm 然nhiên 言ngôn 三tam 科khoa 者giả 科khoa 條điều 也dã 品phẩm 也dã 猶do 節tiết 段đoạn 也dã 未vị 見kiến 法pháp 性tánh 心tâm 行hành 理lý 外ngoại 無vô 異dị 凡phàm 常thường 名danh 外ngoại 凡phàm 也dã 言ngôn 資tư 粮# 者giả 從tùng 喻dụ 立lập 也dã 如như 人nhân 遠viễn 涉thiệp 必tất 備bị 資tư 助trợ 身thân 命mạng 粮# 食thực 行hành 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 欲dục 越việt 三tam 界giới 須tu 修tu 五ngũ 停đình 念niệm 處xứ 粮# 食thực 資tư 養dưỡng 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 命mạng 也dã 。

二nhị 明minh 內nội 凡phàm 者giả 有hữu 四tứ 謂vị 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 世thế 第đệ 一nhất (# 此thử 四tứ 位vị 為vi 內nội 凡phàm 亦diệc 名danh 加gia 行hành 位vị 又hựu 名danh 四tứ 善thiện 根căn 位vị )# 。

二nhị 明minh 內nội 凡phàm 漸tiệm 見kiến 法pháp 性tánh 心tâm 游du 理lý 內nội 名danh 為vi 內nội 也dã 凡phàm 者giả 常thường 也dã 故cố 此thử 內nội 凡phàm 自tự 有hữu 四tứ 位vị 煗noãn 必tất 至chí 涅Niết 槃Bàn 頂đảnh 終chung 不bất 斷đoạn 善thiện 忍nhẫn 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 世thế 第đệ 一nhất 離ly 生sanh 煗noãn 但đãn 有hữu 一nhất 謂vị 下hạ 頂đảnh 有hữu 二nhị 謂vị 下hạ 中trung 忍nhẫn 有hữu 三tam 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 世thế 第đệ 一nhất 有hữu 一nhất 謂vị 上thượng 具cụ 如như 玅# 玄huyền 及cập 諸chư 論luận 說thuyết 一nhất 煗noãn 位vị 者giả 從tùng 喻dụ 立lập 也dã 譬thí 如như 鑽toàn 火hỏa 。 用dụng 功công 不bất 已dĩ 火hỏa 雖tuy 未vị 現hiện 先tiên 有hữu 煗noãn 相tương/tướng 故cố 毗tỳ 曇đàm 云vân 智trí 於ư 所sở 知tri 如như 鑽toàn 燧toại 相tương/tướng 研nghiên 能năng 窮cùng 盡tận 諸chư 有hữu 生sanh 無vô 漏lậu 智trí 火hỏa 是thị 故cố 名danh 為vi 。 煗noãn 又hựu 如như 夏hạ 季quý 聚tụ 華hoa 乃nãi 生sanh 煗noãn 氣khí 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 用dụng 前tiền 念niệm 處xứ 加gia 功công 不bất 已dĩ 真Chân 諦Đế 法pháp 性tánh 雖tuy 未vị 親thân 證chứng 其kỳ 如như 性tánh 火hỏa 煗noãn 相tương/tướng 先tiên 現hiện 故cố 云vân 煗noãn 也dã 應ưng 知tri 煗noãn 位vị 有hữu 於ư 二nhị 義nghĩa 一nhất 離ly 界giới 地địa 二nhị 退thoái 墮đọa 地địa 然nhiên 而nhi 此thử 位vị 不bất 斷đoạn 善thiện 根căn 二nhị 頂đảnh 位vị 者giả 居cư 煗noãn 位vị 上thượng 故cố 名danh 為vi 頂đảnh 故cố 毗tỳ 曇đàm 云vân 不bất 動động 善thiện 根căn 彼bỉ 住trụ 此thử 頂đảnh 離ly 諸chư 過quá 故cố 能năng 入nhập 忍nhẫn 中trung 若nhược 不bất 然nhiên 者giả 。 還hoàn 退thoái 住trụ 煗noãn 如như 人nhân 登đăng 山sơn 若nhược 不bất 至chí 頂đảnh 則tắc 墮đọa 四tứ 邊biên 是thị 故cố 頂đảnh 位vị 自tự 有hữu 退thoái 者giả 以dĩ 由do 行hành 人nhân 來lai 住trụ 頂đảnh 位vị 多đa 諸chư 煩phiền 惱não 。 而nhi 生sanh 退thoái 轉chuyển 。 其kỳ 不bất 退thoái 者giả 乃nãi 是thị 行hành 人nhân 外ngoại 近cận 善thiện 友hữu 內nội 增tăng 念niệm 處xứ 更cánh 求cầu 上thượng 位vị 故cố 無vô 退thoái 墮đọa 三tam 忍nhẫn 位vị 者giả 毗tỳ 曇đàm 問vấn 日nhật 忍nhẫn 是thị 何hà 義nghĩa 答đáp 云vân 彼bỉ 於ư 四Tứ 諦Đế 無vô 常thường 等đẳng 行hành 樂nhạo 欲dục 增tăng 長trưởng 是thị 故cố 名danh 忍nhẫn 又hựu 復phục 應ưng 知tri 於ư 四Tứ 諦Đế 法pháp 堪kham 忍nhẫn 欲dục 樂lạc 名danh 之chi 為vi 忍nhẫn 又hựu 復phục 忍nhẫn 名danh 忍nhẫn 可khả 忍nhẫn 伏phục 忍nhẫn 耐nại 故cố 也dã 觀quán 慧tuệ 既ký 深thâm 諸chư 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 忍nhẫn 可khả 忍nhẫn 伏phục 而nhi 不bất 起khởi 焉yên 此thử 忍nhẫn 位vị 中trung 自tự 分phân 為vi 三tam 一nhất 者giả 下hạ 忍nhẫn 徧biến 觀quán 三tam 界giới 上thượng 下hạ 四Tứ 諦Đế 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 三tam 十thập 二nhị 行hành 而nhi 為vi 能năng 緣duyên 一nhất 一nhất 分phân 明minh 。 了liễu 了liễu 無vô 謬mậu 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 苦khổ 空không 無vô 常thường 。 及cập 以dĩ 無vô 我ngã 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 集tập 因nhân 緣duyên 生sanh 上thượng 界giới 亦diệc 然nhiên 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 滅diệt 盡tận 玅# 離ly 上thượng 界giới 亦diệc 然nhiên 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 道đạo 正chánh 跡tích 乘thừa 上thượng 界giới 亦diệc 然nhiên 作tác 此thử 徧biến 觀quán 三tam 界giới 八bát 諦đế 三tam 十thập 二nhị 行hành 名danh 下hạ 忍nhẫn 也dã 觀quán 陰ấm 緣duyên 生sanh 名danh 為vi 無vô 常thường 為vi 無vô 常thường 逼bức 名danh 之chi 為vi 苦khổ 。 一nhất 異dị 相tướng 亡vong 名danh 之chi 為vi 空không 。 我ngã 我ngã 所sở 滅diệt 名danh 為vi 無vô 我ngã 能năng 招chiêu 苦khổ 果quả 故cố 名danh 為vi 集tập 觀quán 於ư 六lục 因nhân 故cố 名danh 為vi 因nhân 照chiếu 於ư 四tứ 緣duyên 故cố 名danh 為vi 緣duyên 受thọ 後hậu 有hữu 苦khổ 故cố 名danh 為vi 生sanh 。 一nhất 切thiết 苦khổ 盡tận 故cố 名danh 為vi 盡tận 諸chư 煩phiền 惱não 。 滅diệt 故cố 名danh 為vi 滅diệt 。 一nhất 切thiết 第đệ 一nhất 故cố 名danh 為vi 玅# 超siêu 過quá 生sanh 死tử 。 故cố 名danh 為vi 離ly 能năng 至chí 涅Niết 槃Bàn 故cố 名danh 為vi 道đạo 非phi 顛điên 倒đảo 法pháp 故cố 名danh 為vi 正chánh 聖thánh 人nhân 行hành 處xứ 故cố 名danh 為vi 迹tích 運vận 至chí 三tam 脫thoát 故cố 名danh 為vi 乘thừa 舊cựu 云vân 空không 盡tận 正chánh 迹tích 乘thừa 新tân 云vân 不bất 淨tịnh 靜tĩnh 如như 行hành 出xuất 更cánh 有hữu 料liệu 揀giản 略lược 如như 輔phụ 行hành 二nhị 中trung 忍nhẫn 者giả 此thử 乃nãi 須tu 論luận 減giảm 緣duyên 減giảm 行hành 減giảm 者giả 縮súc 也dã 緣duyên 者giả 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 即tức 三tam 界giới 八bát 諦đế 行hành 者giả 能năng 緣duyên 之chi 行hành 即tức 八bát 諦đế 下hạ 苦khổ 空không 等đẳng 也dã 欲dục 界giới 單đơn 論luận 四Tứ 諦Đế 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 合hợp 論luận 四Tứ 諦Đế 故cố 有hữu 八bát 諦đế 而nhi 為vi 所sở 緣duyên 之chi 境cảnh 每mỗi 一nhất 諦đế 下hạ 皆giai 有hữu 四tứ 行hành 四tứ 八bát 故cố 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 行hành 以dĩ 為vi 能năng 緣duyên 之chi 行hành 若nhược 減giảm 緣duyên 者giả 餘dư 皆giai 減giảm 之chi 唯duy 有hữu 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 決quyết 不bất 可khả 減giảm 留lưu 之chi 以dĩ 為vi 所sở 緣duyên 故cố 。 也dã 若nhược 減giảm 行hành 者giả 三tam 十thập 二nhị 行hành 中trung 自tự 有hữu 八bát 行hành 與dữ 緣duyên 名danh 同đồng 亦diệc 與dữ 緣duyên 同đồng 減giảm 是thị 故cố 但đãn 云vân 二nhị 十thập 四tứ 行hành 其kỳ 八bát 諦đế 下hạ 二nhị 十thập 四tứ 行hành 餘dư 亦diệc 減giảm 之chi 唯duy 有hữu 欲dục 界giới 苦khổ 下hạ 四tứ 行hành 隨tùy 人nhân 不bất 同đồng 何hà 者giả 以dĩ 由do 行hành 人nhân 有hữu 著trước 見kiến 者giả 有hữu 著trước 愛ái 者giả 著trước 見kiến 根căn 利lợi 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 著trước 我ngã 留lưu 無vô 我ngã 行hành 而nhi 對đối 治trị 之chi 餘dư 之chi 三tam 行hành 則tắc 須tu 減giảm 也dã 二nhị 者giả 著trước 我ngã 所sở 乃nãi 留lưu 空không 行hành 而nhi 對đối 治trị 之chi 餘dư 三tam 行hành 亦diệc 減giảm 也dã 二nhị 者giả 著trước 愛ái 著trước 愛ái 根căn 鈍độn 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 著trước 慢mạn 留lưu 無vô 常thường 行hành 而nhi 對đối 治trị 之chi 餘dư 三tam 行hành 亦diệc 減giảm 也dã 二nhị 者giả 著trước 懈giải 怠đãi 留lưu 於ư 苦khổ 行hạnh 而nhi 對đối 治trị 之chi 餘dư 三tam 行hành 亦diệc 減giảm 也dã 此thử 則tắc 名danh 為vi 。 七thất 周chu 減giảm 緣duyên 二nhị 十thập 三tam 周chu 減giảm 行hành 也dã 其kỳ 相tương/tướng 如như 何hà 應ưng 知tri 始thỉ 從tùng 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 等đẳng 次thứ 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 諦đế 等đẳng 次thứ 欲dục 界giới 集Tập 諦Đế 等đẳng 次thứ 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 集Tập 諦Đế 等đẳng 次thứ 欲dục 界giới 滅Diệt 諦Đế 等đẳng 次thứ 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 滅Diệt 諦Đế 等đẳng 次thứ 欲dục 界giới 道Đạo 諦Đế 等đẳng 次thứ 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 道Đạo 諦Đế 等đẳng 至chí 此thử 道đạo 下hạ 四tứ 即tức 減giảm 一Nhất 乘Thừa 行hành 如như 是thị 又hựu 從tùng 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 起khởi 觀quán 減giảm 盡tận 上thượng 下hạ 七thất 緣duyên 及cập 行hành 唯duy 留lưu 一nhất 行hành 二nhị 剎sát 那na 心tâm 觀quán 於ư 欲dục 苦khổ 名danh 中trung 忍nhẫn 位vị 三tam 上thượng 忍nhẫn 者giả 次thứ 更cánh 增tăng 修tu 念niệm 處xứ 之chi 觀quán 但đãn 有hữu 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 名danh 上thượng 忍nhẫn 位vị 四tứ 世thế 第đệ 一nhất 者giả 故cố 毗tỳ 曇đàm 云vân 於ư 世thế 間gian 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 名danh 世thế 第đệ 一nhất 此thử 亦diệc 用dụng 於ư 一nhất 緣duyên 一nhất 行hành 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 於ư 上thượng 忍nhẫn 中trung 轉chuyển 增tăng 勝thắng 故cố 為vi 世thế 第đệ 一nhất 此thử 世thế 第đệ 一nhất 約ước 一nhất 人nhân 辨biện 則tắc 無vô 三tam 品phẩm 約ước 多đa 人nhân 明minh 乃nãi 分phần/phân 三tam 品phẩm 身thân 子tử 為vi 上thượng 目Mục 連Liên 為vi 中trung 餘dư 皆giai 在tại 下hạ 世thế 第đệ 一nhất 後hậu 生sanh 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 者giả 十thập 六lục 剎sát 那na 從tùng 苦Khổ 諦Đế 起khởi 一nhất 忍nhẫn 一nhất 智trí 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 至chí 道Đạo 諦Đế 時thời 初sơ 生sanh 一nhất 忍nhẫn 名danh 十thập 五ngũ 心tâm 次thứ 生sanh 一nhất 智trí 名danh 十thập 六lục 心tâm 即tức 初sơ 果quả 也dã 十thập 六lục 心tâm 者giả 每mỗi 一nhất 諦đế 下hạ 各các 一nhất 法Pháp 忍Nhẫn 及cập 一nhất 法pháp 智trí 又hựu 一nhất 比tỉ 忍nhẫn 及cập 一nhất 比tỉ 智trí 故cố 八bát 諦đế 下hạ 八bát 忍nhẫn 八bát 智trí 此thử 名danh 無vô 漏lậu 一nhất 十thập 六lục 心tâm 斷đoạn 四Tứ 諦Đế 下hạ 見kiến 惑hoặc 若nhược 盡tận 即tức 是thị 初sơ 果quả 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 忍nhẫn 智trí 名danh 比tỉ 也dã 言ngôn 加gia 行hành 者giả 謂vị 外ngoại 凡phàm 中trung 已dĩ 修tu 念niệm 處xứ 故cố 今kim 內nội 凡phàm 但đãn 是thị 增tăng 加gia 念niệm 處xứ 之chi 功công 行hành 耳nhĩ 言ngôn 善thiện 根căn 者giả 修tu 無vô 漏lậu 之chi 善thiện 根căn 也dã 。

上thượng 來lai 內nội 凡phàm 外ngoại 凡phàm 總tổng 名danh 凡phàm 位vị 亦diệc 名danh 七thất 方phương 便tiện 位vị 。

二nhị 上thượng 來lai 下hạ 總tổng 結kết 言ngôn 方phương 便tiện 者giả 從tùng 進tiến 趣thú 為vi 名danh 也dã 上thượng 之chi 七thất 位vị 是thị 入nhập 初sơ 果quả 之chi 方phương 便tiện 也dã 亦diệc 云vân 七thất 賢hiền 賢hiền 者giả 善thiện 也dã 鄰lân 聖thánh 之chi 謂vị 賢hiền 也dã 。

次thứ 明minh 聖thánh 位vị 亦diệc 分phần/phân 三tam 一nhất 見kiến 道đạo (# 初sơ 果quả )# 二nhị 修tu 道Đạo (# 二nhị 三tam 果quả )# 三tam 無Vô 學Học 道đạo (# 四Tứ 果Quả )# 。

二nhị 聖thánh 位vị 分phần/phân 二nhị 初sơ 分phần/phân 科khoa 言ngôn 見kiến 道đạo 者giả 見kiến 真Chân 諦Đế 理lý 無vô 漏lậu 道Đạo 也dã 二nhị 修tu 道Đạo 者giả 重trọng/trùng 修tu 無vô 漏lậu 之chi 道đạo 也dã 三tam 無Vô 學Học 道đạo 者giả 析tích 法pháp 研nghiên 真chân 名danh 之chi 為vi 學học 惑hoặc 盡tận 真chân 窮cùng 名danh 為vi 無Vô 學Học 成thành 論luận 明minh 見kiến 道đạo 是thị 十thập 六lục 心tâm 即tức 初sơ 果quả 也dã 二nhị 果quả 為vi 修tu 道Đạo 耳nhĩ 諸chư 阿a 毗tỳ 曇đàm 竝tịnh 明minh 見kiến 道đạo 在tại 十thập 五ngũ 心tâm 修tu 道Đạo 在tại 十thập 六lục 心tâm 故cố 云vân 十thập 六lục 心tâm 道đạo 比tỉ 智trí 相tương 應ứng 證chứng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 者giả 。 此thử 飜phiên 修tu 習tập 無vô 漏lậu 也dã 今kim 詳tường 若nhược 云vân 見kiến 道đạo 在tại 十thập 五ngũ 心tâm 約ước 初sơ 而nhi 說thuyết 若nhược 云vân 見kiến 道đạo 在tại 十thập 六lục 心tâm 據cứ 後hậu 而nhi 論luận 修tu 道Đạo 亦diệc 爾nhĩ 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 三tam 地địa 斷đoạn 見kiến 約ước 初sơ 四tứ 地địa 斷đoạn 見kiến 約ước 後hậu 例lệ 十thập 六lục 心tâm 言ngôn 見kiến 修tu 等đẳng 今kim 文văn 以dĩ 見kiến 道đạo 是thị 初sơ 果quả 準chuẩn 成thành 論luận 也dã 應ưng 知tri 聖thánh 位vị 自tự 有hữu 其kỳ 七thất 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 即tức 鈍độn 利lợi 人nhân 十thập 五ngũ 心tâm 入nhập 見kiến 道đạo 也dã 三tam 信tín 解giải 四tứ 見kiến 得đắc 五ngũ 身thân 證chứng 即tức 信tín 法pháp 行hành 入nhập 修tu 道Đạo 也dã 六lục 時thời 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 七thất 不bất 時thời 解giải 脫thoát 羅La 漢Hán 即tức 信tín 法pháp 行hành 入nhập 無Vô 學Học 道đạo 也dã 玅# 玄huyền 釋thích 七thất 聖thánh 云vân 聖thánh 者giả 正chánh 也dã 苦khổ 忍nhẫn 明minh 發phát 捨xả 凡phàm 入nhập 聖thánh 見kiến 真chân 理lý 也dã 荊kinh 谿khê 云vân 捨xả 凡phàm 入nhập 聖thánh 者giả 至chí 苦khổ 忍nhẫn 已dĩ 次thứ 第đệ 無vô 間gian 必tất 入nhập 初sơ 果quả 今kim 從tùng 後hậu 說thuyết 通thông 云vân 聖thánh 人nhân 是thị 則tắc 七thất 聖thánh 初sơ 之chi 二nhị 位vị 皆giai 十thập 五ngũ 心tâm 從tùng 至chí 初sơ 果quả 十thập 六lục 心tâm 說thuyết 通thông 名danh 聖thánh 也dã 若nhược 直trực 自tự 就tựu 十thập 五ngũ 心tâm 者giả 尚thượng 未vị 名danh 聖thánh 且thả 在tại 因nhân 也dã 故cố 十thập 六lục 心tâm 雖tuy 皆giai 無vô 漏lậu 至chí 十thập 五ngũ 心tâm 但đãn 名danh 向hướng 耳nhĩ 。

一nhất 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 此thử 飜phiên 預dự 流lưu 此thử 位vị 斷đoạn 三tam 界giới 八bát 十thập 八bát 使sử 見kiến 惑hoặc 見kiến 真Chân 諦Đế 故cố 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 又hựu 名danh 聖thánh 位vị 。

二nhị 列liệt 釋thích 分phần/phân 三tam 初sơ 見kiến 道đạo 言ngôn 預dự 流lưu 者giả 即tức 是thị 初sơ 預dự 聖thánh 道Đạo 法pháp 流lưu 涅Niết 槃Bàn 疏sớ/sơ 解giải 初sơ 果quả 名danh 流lưu 有hữu 逆nghịch 有hữu 順thuận 一nhất 生sanh 死tử 流lưu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 即tức 逆nghịch 此thử 流lưu 眾chúng 生sanh 順thuận 之chi 二nhị 者giả 道đạo 流lưu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。 順thuận 入nhập 此thử 流lưu 故cố 預dự 流lưu 義nghĩa 須tu 準chuẩn 此thử 釋thích 或hoặc 云vân 入nhập 流lưu 又hựu 云vân 溝Câu 港Cảng 皆giai 是thị 譯dịch 人nhân 用dụng 意ý 不bất 同đồng 也dã 此thử 初sơ 果quả 位vị 見kiến 亡vong 理lý 顯hiển 更cánh 不bất 生sanh 於ư 四tứ 惡ác 趣thú 矣hĩ 。

二nhị 斯Tư 陀Đà 含Hàm 此thử 云vân 一nhất 來lai 此thử 位vị 斷đoạn 欲dục 界giới 九cửu 品phẩm 思tư 中trung 斷đoạn 前tiền 六lục 品phẩm 盡tận 後hậu 三tam 品phẩm 猶do 在tại 故cố 更cánh 一nhất 來lai 。

二nhị 修tu 道Đạo 分phần/phân 二nhị 初sơ 二nhị 果quả 欲dục 思tư 九cửu 品phẩm 已dĩ 斷đoạn 六lục 品phẩm 下hạ 三tam 品phẩm 存tồn 故cố 更cánh 一nhất 番phiên 來lai 生sanh 欲dục 界giới 而nhi 斷đoạn 之chi 也dã 應ưng 知tri 斷đoạn 於ư 欲dục 惑hoặc 九cửu 品phẩm 有hữu 三tam 種chủng 人nhân 。 一nhất 任nhậm 運vận 斷đoạn 即tức 是thị 任nhậm 運vận 經kinh 於ư 七thất 生sanh 斷đoạn 盡tận 九cửu 品phẩm 二nhị 者giả 次thứ 斷đoạn 斷đoạn 二nhị 必tất 三tam 斷đoạn 五ngũ 必tất 六lục 次thứ 第đệ 斷đoạn 也dã 三tam 者giả 超siêu 斷đoạn 此thử 則tắc 不bất 定định 或hoặc 五ngũ 六lục 品phẩm 八bát 九cửu 品phẩm 等đẳng 止Chỉ 觀Quán 中trung 說thuyết 次thứ 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 名danh 斯tư 陀đà 向hướng 六lục 品phẩm 名danh 為vi 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 果quả 七thất 八bát 品phẩm 者giả 名danh 那na 含hàm 向hướng 九cửu 品phẩm 名danh 為vi 阿A 那Na 含Hàm 。 果quả 超siêu 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 名danh 為vi 家gia 家gia 至chí 於ư 六lục 品phẩm 名danh 一nhất 往vãng 來lai 至chí 第đệ 八bát 品phẩm 名danh 一nhất 種chủng 子tử 輔phụ 行hành 之chi 中trung 先tiên 以dĩ 九cửu 品phẩm 對đối 當đương 七thất 生sanh 所sở 謂vị 上thượng 上thượng 能năng 潤nhuận 二nhị 生sanh 上thượng 中trung 上thượng 下hạ 中trung 上thượng 各các 潤nhuận 一nhất 生sanh 中trung 中trung 中trung 下hạ 共cộng 潤nhuận 一nhất 生sanh 下hạ 之chi 三tam 品phẩm 共cộng 潤nhuận 一nhất 生sanh 準chuẩn 俱câu 舍xá 云vân 斷đoạn 欲dục 三tam 四tứ 品phẩm 三tam 二nhị 生sanh 家gia 家gia 斷đoạn 五ngũ 至chí 二nhị 向hướng 斷đoạn 六lục 一nhất 來lai 果quả 仍nhưng 自tự 問vấn 云vân 何hà 故cố 一nhất 品phẩm 二nhị 品phẩm 五ngũ 品phẩm 不bất 名danh 家gia 家gia 答đáp 中trung 斷đoạn 二nhị 必tất 三tam 斷đoạn 五ngũ 必tất 六lục 以dĩ 由do 聖thánh 者giả 起khởi 加gia 行hành 故cố 此thử 次thứ 斷đoạn 義nghĩa 與dữ 今kim 文văn 同đồng 是thị 則tắc 斷đoạn 二nhị 必tất 至chí 第đệ 三tam 斷đoạn 五ngũ 必tất 六lục 名danh 次thứ 斷đoạn 者giả 與dữ 今kim 文văn 止Chỉ 觀Quán 次thứ 斷đoạn 義nghĩa 同đồng 俱câu 舍xá 既ký 以dĩ 三tam 四tứ 品phẩm 盡tận 名danh 為vi 家gia 家gia 所sở 以dĩ 難nạn/nan 云vân 一nhất 二nhị 五ngũ 品phẩm 何hà 不bất 名danh 為vi 家gia 家gia 義nghĩa 耶da 須tu 知tri 此thử 是thị 以dĩ 次thứ 斷đoạn 義nghĩa 難nạn/nan 超siêu 斷đoạn 也dã 故cố 至chí 答đáp 文văn 乃nãi 順thuận 於ư 問vấn 答đáp 出xuất 次thứ 斷đoạn 故cố 云vân 此thử 次thứ 斷đoạn 義nghĩa 與dữ 今kim 文văn 同đồng 是thị 則tắc 一nhất 二nhị 五ngũ 品phẩm 不bất 名danh 家gia 家gia 是thị 次thứ 斷đoạn 義nghĩa 二nhị 必tất 至chí 三tam 是thị 故cố 然nhiên 耳nhĩ 則tắc 顯hiển 斷đoạn 三tam 四tứ 品phẩm 名danh 為vi 家gia 家gia 超siêu 斷đoạn 焉yên 此thử 之chi 超siêu 斷đoạn 即tức 是thị 止Chỉ 觀Quán 下hạ 文văn 小tiểu 超siêu 本bổn 在tại 凡phàm 地địa 未vị 得đắc 色sắc 定định 或hoặc 修tu 欲dục 定định 欲dục 惑hoặc 未vị 斷đoạn 此thử 人nhân 至chí 十thập 六lục 心tâm 超siêu 斷đoạn 五ngũ 品phẩm 名danh 為vi 家gia 家gia 此thử 之chi 五ngũ 品phẩm 同đồng 四tứ 品phẩm 故cố 豈khởi 非phi 止Chỉ 觀Quán 超siêu 斷đoạn 家gia 家gia 與dữ 俱câu 舍xá 頌tụng 斷đoạn 三tam 四tứ 品phẩm 生sanh 家gia 家gia 者giả 其kỳ 義nghĩa 同đồng 乎hồ 豈khởi 非phi 俱câu 舍xá 斷đoạn 五ngũ 二nhị 向hướng 斷đoạn 六lục 一nhất 來lai 與dữ 止Chỉ 觀Quán 中trung 次thứ 斷đoạn 五ngũ 六lục 名danh 為vi 向hướng 果quả 其kỳ 義nghĩa 同đồng 乎hồ 此thử 則tắc 且thả 取thủ 超siêu 次thứ 之chi 人nhân 家gia 家gia 向hướng 果quả 名danh 有hữu 過quá 德đức 說thuyết 必tất 抑ức 揚dương 所sở 以dĩ 云vân 耳nhĩ 若nhược 乃nãi 考khảo 其kỳ 超siêu 次thứ 損tổn 生sanh 多đa 少thiểu 對đối 果quả 高cao 下hạ 是thị 則tắc 超siêu 次thứ 俱câu 通thông 家gia 家gia 及cập 以dĩ 向hướng 果quả 故cố 云vân 若nhược 超siêu 若nhược 次thứ 進tiến 斷đoạn 三tam 四tứ 後hậu 於ư 天thiên 中trung 三tam 二nhị 處xứ 生sanh 或hoặc 有hữu 說thuyết 云vân 斷đoạn 三tam 名danh 次thứ 斷đoạn 四tứ 名danh 超siêu 然nhiên 則tắc 超siêu 次thứ 及cập 俱câu 舍xá 頌tụng 人nhân 情tình 不bất 同đồng 消tiêu 釋thích 多đa 異dị 余dư 尋tầm 文văn 意ý 故cố 如như 上thượng 云vân 大đại 綱cương 既ký 顯hiển 綱cương 目mục 可khả 知tri 止Chỉ 觀Quán 明minh 超siêu 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 本bổn 斷đoạn 超siêu 本bổn 在tại 凡phàm 地địa 三tam 界giới 思tư 惑hoặc 隨tùy 以dĩ 禪thiền 定định 及cập 以dĩ 世thế 智trí 斷đoạn 其kỳ 多đa 少thiểu 至chí 十thập 六lục 心tâm 隨tùy 其kỳ 本bổn 斷đoạn 品phẩm 之chi 多đa 少thiểu 而nhi 得đắc 名danh 為vi 。 那na 含hàm 果quả 等đẳng 二nhị 者giả 小tiểu 超siêu 如như 向hướng 所sở 引dẫn 三tam 者giả 大đại 超siêu 凡phàm 地địa 聽thính 法Pháp 一nhất 聞văn 善thiện 來lai 成thành 無Vô 學Học 也dã 四tứ 大đại 大đại 超siêu 正chánh 習tập 頓đốn 盡tận 即tức 如Như 來Lai 也dã 。

三tam 阿A 那Na 含Hàm 此thử 云vân 不bất 來lai 此thử 位vị 斷đoạn 欲dục 殘tàn 思tư 盡tận 進tiến 斷đoạn 上thượng 八bát 地địa 思tư 。

二nhị 三tam 果quả 欲dục 惑hoặc 九cửu 品phẩm 今kim 已dĩ 斷đoạn 竟cánh 更cánh 不bất 還hoàn 來lai 欲dục 界giới 受thọ 生sanh 名danh 不bất 來lai 也dã 梵Phạm 王Vương 三tam 果quả 而nhi 下hạ 來lai 者giả 準chuẩn 寶bảo 藏tạng 經kinh 只chỉ 是thị 不bất 來lai 欲dục 界giới 受thọ 生sanh 非phi 謂vị 不bất 得đắc 暫tạm 下hạ 來lai 也dã 故cố 暫tạm 下hạ 來lai 與dữ 受thọ 生sanh 義nghĩa 區khu 以dĩ 別biệt 矣hĩ 言ngôn 進tiến 斷đoạn 上thượng 八bát 地địa 思tư 者giả 即tức 色sắc 無vô 色sắc 七thất 十thập 二nhị 品phẩm 故cố 此thử 須tu 明minh 般bát 那na 含hàm 義nghĩa 所sở 謂vị 五ngũ 九cửu 三tam 六lục 七thất 八bát 五ngũ 種chủng 般bát 者giả 一nhất 中trung 般bát 二nhị 生sanh 般bát 三tam 有hữu 行hành 般bát 四tứ 無vô 行hành 般bát 五ngũ 上thượng 流lưu 般bát 三tam 種chủng 般bát 者giả 合hợp 向hướng 生sanh 般bát 有hữu 行hành 無vô 行hành 。 而nhi 為vi 一nhất 般ban 中trung 與dữ 上thượng 流lưu 各các 仍nhưng 本bổn 也dã 九cửu 種chủng 般bát 者giả 準chuẩn 俱câu 舍xá 論luận 於ư 向hướng 三tam 種chủng 各các 開khai 為vi 三tam 謂vị 速tốc 非phi 速tốc 及cập 以dĩ 經kinh 久cửu 如như 迸bính 火hỏa 星tinh 喻dụ 意ý 可khả 知tri 此thử 五ngũ 三tam 九cửu 般bát 那na 含hàm 義nghĩa 皆giai 色sắc 般bát 也dã 六lục 種chủng 般bát 者giả 五ngũ 種chủng 如như 向hướng 更cánh 加gia 現hiện 般bát 七thất 種chủng 般bát 者giả 六lục 種chủng 如như 向hướng 加gia 無vô 色sắc 般bát 八bát 種chủng 般bát 者giả 七thất 種chủng 如như 向hướng 加gia 不bất 定định 般Bát 若Nhã 俱câu 舍xá 中trung 不bất 立lập 現hiện 般bát 須tu 知tri 現hiện 般bát 在tại 欲dục 界giới 收thu 三tam 五ngũ 九cửu 種chủng 在tại 色sắc 界giới 收thu 無vô 色sắc 般bát 在tại 無vô 色sắc 界giới 收thu 不bất 定định 般bát 者giả 通thông 於ư 諸chư 般bát 故cố 毗tỳ 曇đàm 中trung 先tiên 列liệt 五ngũ 種chủng 次thứ 於ư 中trung 般bát 開khai 為vi 三tam 種chủng 并tinh 五ngũ 成thành 七thất 更cánh 加gia 現hiện 般bát 及cập 無vô 色sắc 般bát 并tinh 不bất 定định 般bát 委ủy 如như 輔phụ 行hành 釋thích 籤# 中trung 辨biện 然nhiên 不bất 定định 般bát 一nhất 家gia 諸chư 文văn 雖tuy 引dẫn 其kỳ 名danh 未vị 釋thích 其kỳ 義nghĩa 學học 者giả 人nhân 情tình 不bất 無vô 曲khúc 說thuyết 余dư 讀đọc 新tân 譯dịch 大đại 毗tỳ 婆bà 沙sa 始thỉ 見kiến 其kỳ 義nghĩa 故cố 婆bà 沙sa 云vân 不bất 定định 般bát 者giả 或hoặc 於ư 欲dục 界giới 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 而nhi 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 在tại 欲dục 界giới 。 即tức 現hiện 般bát 攝nhiếp 若nhược 在tại 色sắc 界giới 。 即tức 五ngũ 種chủng 攝nhiếp 若nhược 在tại 無vô 色sắc 即tức 無vô 色sắc 般bát 此thử 與dữ 余dư 說thuyết 不bất 定định 般bát 者giả 通thông 於ư 諸chư 般Bát 若Nhã 合hợp 符phù 節tiết 昧muội 者giả 不bất 達đạt 惑hoặc 耳nhĩ 驚kinh 心tâm 。

四tứ 阿A 羅La 漢Hán 此thử 云vân 無Vô 學Học 又hựu 云vân 無vô 生sanh 又hựu 云vân 殺sát 賊tặc 又hựu 云vân 應Ứng 供Cúng 此thử 位vị 斷đoạn 見kiến 思tư 俱câu 盡tận 子tử 縛phược 已dĩ 斷đoạn 果quả 縛phược 猶do 在tại 名danh 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 名danh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 又hựu 名danh 孤cô 調điều 解giải 脫thoát 。

三tam 無Vô 學Học 道đạo 無vô 生sanh 殺sát 賊tặc 應Ứng 供Cúng 果quả 上thượng 三tam 義nghĩa 也dã 破phá 惡ác 怖bố 魔ma 乞khất 士sĩ 因nhân 中trung 三tam 義nghĩa 也dã 因nhân 中trung 破phá 惡ác 果quả 上thượng 無vô 生sanh 因nhân 中trung 怖bố 魔ma 果quả 上thượng 殺sát 賊tặc 因nhân 中trung 乞khất 士sĩ 果quả 上thượng 應Ứng 供Cúng 言ngôn 破phá 惡ác 者giả 持trì 於ư 淨tịnh 戒giới 破phá 七thất 支chi 惡ác 言ngôn 無vô 生sanh 者giả 不bất 受thọ 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 之chi 生sanh 言ngôn 怖bố 魔ma 者giả 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 怖bố 於ư 天thiên 魔ma 以dĩ 其kỳ 道đạo 成thành 化hóa 其kỳ 民dân 屬thuộc 言ngôn 殺sát 賊tặc 者giả 依y 義nghĩa 立lập 名danh 也dã 謂vị 害hại 物vật 曰viết 賊tặc 爾nhĩ 雅nhã 云vân 蟲trùng 食thực 苗miêu 節tiết 曰viết 賊tặc 三tam 界giới 結kết 蟲trùng 食thực 無vô 漏lậu 苗miêu 故cố 阿A 羅La 漢Hán 飜phiên 為vi 殺sát 賊tặc 也dã 言ngôn 乞khất 士sĩ 者giả 出xuất 家gia 清thanh 淨tịnh 以dĩ 乞khất 自tự 活hoạt 。 離ly 邪tà 命mạng 也dã 言ngôn 應Ứng 供Cúng 者giả 應ưng 赴phó 人nhân 天thiên 之chi 供cúng 養dường 也dã 言ngôn 子tử 縛phược 者giả 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 果quả 家gia 之chi 子tử 繫hệ 住trụ 行hành 人nhân 在tại 於ư 三tam 界giới 。 故cố 云vân 子tử 縛phược 也dã 言ngôn 果quả 縛phược 者giả 陰ấm 果quả 即tức 是thị 子tử 家gia 之chi 果quả 形hình 質chất 所sở 拘câu 其kỳ 身thân 未vị 亡vong 故cố 云vân 果quả 縛phược 也dã 若nhược 羅La 漢Hán 身thân 在tại 但đãn 斷đoạn 子tử 縛phược 。

灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 果quả 縛phược 乃nãi 無vô 故cố 見kiến 思tư 斷đoạn 寂tịch 滅diệt 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 更cánh 有hữu 身thân 在tại 名danh 為vi 有hữu 餘dư 此thử 身thân 若nhược 亡vong 名danh 無vô 餘dư 矣hĩ 涅Niết 槃Bàn 此thử 飜phiên 滅diệt 度độ 也dã 問vấn 有hữu 餘dư 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 與dữ 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 解giải 脫thoát 同đồng 耶da 異dị 耶da 答đáp 大đại 異dị 小tiểu 同đồng 也dã 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 者giả 無vô 漏lậu 智trí 相tương 應ứng 也dã 無vô 為vi 解giải 脫thoát 者giả 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 盡tận 也dã 是thị 則tắc 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 只chỉ 是thị 有Hữu 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 所sở 收thu 耳nhĩ 。

灰hôi 者giả 死tử 也dã 滅diệt 也dã 灰hôi 身thân 者giả 戒giới 身thân 定định 身thân 及cập 二nhị 解giải 脫thoát 也dã 滅diệt 智trí 者giả 慧tuệ 及cập 知tri 見kiến 也dã 所sở 言ngôn 戒giới 身thân 者giả 無Vô 學Học 道đạo 共cộng 戒giới 也dã 定định 身thân 者giả 滅diệt 盡tận 定định 也dã 慧tuệ 者giả 無vô 生sanh 慧tuệ 也dã 解giải 脫thoát 者giả 有hữu 餘dư 解giải 脫thoát 也dã 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 者giả 。 照chiếu 解giải 脫thoát 智trí 眼nhãn 也dã 謂vị 自tự 知tri 是thị 初sơ 二nhị 三tam 四Tứ 果Quả 也dã 身thân 子tử 入nhập 滅diệt 佛Phật 問vấn 均quân 提đề 均quân 提đề 答đáp 佛Phật 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 而nhi 不bất 滅diệt 者giả 以dĩ 無vô 作tác 業nghiệp 至chí 未vị 來lai 世thế 。 名danh 不bất 滅diệt 也dã 何hà 者giả 形hình 俱câu 無vô 作tác 戒giới 體thể 雖tuy 謝tạ 無vô 作tác 戒giới 業nghiệp 得đắc 得đắc 不bất 滅diệt 以dĩ 隨tùy 業nghiệp 道đạo 至chí 未vị 來lai 故cố 獨độc 得đắc 解giải 脫thoát 。 名danh 曰viết 孤cô 調điều 聲Thanh 聞Văn 為vi 自tự 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 以dĩ 戒giới 自tự 淨tịnh 以dĩ 定định 自tự 調điều 以dĩ 慧tuệ 自tự 度độ 又hựu 自tự 調điều 者giả 從tùng 因nhân 立lập 名danh 自tự 度độ 乃nãi 是thị 從tùng 果quả 立lập 號hiệu 。

略lược 明minh 聲Thanh 聞Văn 位vị 竟cánh 。

三tam 略lược 明minh 下hạ 結kết 。

次thứ 明minh 緣Duyên 覺Giác 亦diệc 名danh 獨Độc 覺Giác 。

二nhị 支chi 佛Phật 分phần/phân 三tam 初sơ 雙song 標tiêu 所sở 言ngôn 緣Duyên 覺Giác 亦diệc 名danh 獨Độc 覺Giác 者giả 應ưng 云vân 梵Phạn 語ngữ 辟Bích 支Chi 迦ca 羅la 此thử 云vân 緣Duyên 覺Giác 亦diệc 名danh 獨Độc 覺Giác 非phi 謂vị 緣Duyên 覺Giác 便tiện 是thị 獨Độc 覺Giác 也dã 良lương 以dĩ 緣Duyên 覺Giác 出xuất 於ư 佛Phật 世thế 獨Độc 覺Giác 不bất 值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 故cố 部bộ 行hành 緣Duyên 覺Giác 師sư 徒đồ 化hóa 訓huấn 亦diệc 在tại 無vô 佛Phật 出xuất 世thế 。 時thời 也dã 若nhược 不bất 說thuyết 法Pháp 。 非phi 部bộ 行hành 焉yên 慈từ 恩ân 基cơ 師sư 引dẫn 仁nhân 王vương 經kinh 列liệt 獨Độc 覺Giác 眾chúng 又hựu 云vân 釋Thích 迦Ca 出xuất 世thế 。 五ngũ 百bách 獨Độc 覺Giác 從tùng 山sơn 中trung 來lai 至chí 於ư 佛Phật 所sở 。 學học 者giả 如như 何hà 消tiêu 釋thích 此thử 耶da 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 緣Duyên 覺Giác 獨Độc 覺Giác 俱câu 有hữu 大đại 小tiểu 小tiểu 者giả 在tại 人nhân 中trung 生sanh 時thời 無vô 佛Phật 法Pháp 自tự 證chứng 初sơ 果quả 七thất 生sanh 若nhược 滿mãn 不bất 受thọ 八bát 生sanh 自tự 悟ngộ 成thành 道Đạo 此thử 人nhân 不bất 名danh 為vi 佛Phật 。 亦diệc 非phi 羅La 漢Hán 。 論luận 其kỳ 道Đạo 力lực 不bất 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 等đẳng 大đại 者giả 於ư 二nhị 百bách 劫kiếp 行hàng 行hàng 三tam 多đa 倍bội 隆long 智trí 慧tuệ 又hựu 強cường/cưỡng 得đắc 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 或hoặc 三tam 十thập 一nhất 相tướng 。 等đẳng 此thử 等đẳng 因nhân 中trung 若nhược 聞văn 因nhân 緣duyên 修tu 性tánh 念niệm 處xứ 成thành 小tiểu 辟Bích 支Chi 修tu 共cộng 念niệm 處xứ 事sự 理lý 純thuần 熟thục 具cụ 足túc 三Tam 明Minh 。 及cập 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 成thành 大đại 辟Bích 支Chi 言ngôn 三tam 多đa 者giả 長trường/trưởng 阿a 含hàm 云vân 三tam 多đa 成thành 就tựu 一nhất 近cận 善thiện 友hữu 二nhị 聞văn 法Pháp 音âm 三tam 惡ác 露lộ 觀quán 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 多đa 供cúng 養dường 佛Phật 多đa 事sự 善thiện 友hữu 於ư 多đa 佛Phật 所sở 請thỉnh 問vấn 法Pháp 要yếu 玅# 經kinh 亦diệc 云vân 有hữu 福phước 供cung 佛Phật 求cầu 法Pháp 等đẳng 三tam 或hoặc 以dĩ 福phước 田điền 時thời 節tiết 種chủng 子tử 名danh 為vi 三tam 多đa 是thị 則tắc 三tam 多đa 大đại 小tiểu 皆giai 有hữu 然nhiên 三tam 多đa 義nghĩa 解giải 者giả 鮮tiên 矣hĩ 余dư 今kim 所sở 示thị 其kỳ 必tất 然nhiên 耶da 。

值trị 佛Phật 出xuất 世thế 。 稟bẩm 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 教giáo 。

二nhị 值trị 佛Phật 下hạ 別biệt 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 緣Duyên 覺Giác 又hựu 二nhị 初sơ 標tiêu 所sở 稟bẩm 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 此thử 十thập 二nhị 法pháp 展triển 轉chuyển 感cảm 果quả 名danh 因nhân 互hỗ 相tương 由do 籍tịch 名danh 緣duyên 。

所sở 謂vị 一nhất 無vô 明minh (# 煩phiền 惱não 障chướng 煩phiền 惱não 道đạo )# 二nhị 行hành (# 業nghiệp 障chướng 業nghiệp 道đạo 此thử 二nhị 支chi 屬thuộc 過quá 去khứ )# 三tam 識thức (# 託thác 胎thai 一nhất 分phần/phân 氣khí 息tức )# 四tứ 名danh 色sắc (# 名danh 是thị 心tâm 色sắc 是thị 質chất )# 五ngũ 六lục 入nhập (# 六lục 根căn 成thành 此thử 胎thai 中trung )# 六lục 觸xúc (# 出xuất 胎thai )# 七thất 受thọ (# 領lãnh 納nạp 前tiền 境cảnh 好hảo 惡ác 等đẳng 事sự 從tùng 識thức 至chí 受thọ 名danh 現hiện 在tại 五ngũ 果quả )# 八bát 愛ái (# 愛ái 色sắc 男nam 女nữ 金kim 銀ngân 錢tiền 物vật 等đẳng 事sự )# 九cửu 取thủ (# 凡phàm 見kiến 一nhất 切thiết 境cảnh 皆giai 生sanh 取thủ 着trước 心tâm 此thử 二nhị 未vị 來lai 因nhân 皆giai 屬thuộc 煩phiền 惱não 如như 過quá 去khứ 無vô 明minh )# 十thập 有hữu (# 業nghiệp 已dĩ 成thành 就tựu 是thị 未vị 來lai 因nhân 屬thuộc 業nghiệp 道đạo 如như 過quá 去khứ 行hành )# 十thập 一nhất 生sanh (# 未vị 來lai 受thọ 生sanh 〔# 事sự 〕# )# 十thập 二nhị 老lão 死tử 此thử 是thị 所sở 滅diệt 之chi 境cảnh 。

二nhị 所sở 謂vị 下hạ 解giải 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 通thông 列liệt 所sở 滅diệt 之chi 境cảnh 一nhất 無vô 明minh 者giả 過quá 去khứ 之chi 世thế 。 未vị 有hữu 智trí 慧tuệ 無vô 所sở 明minh 也dã 言ngôn 障chướng 道đạo 者giả 弊tệ 塞tắc 智trí 明minh 謂vị 之chi 障chướng 能năng 通thông 苦khổ 處xứ 謂vị 之chi 道đạo 二nhị 行hành 者giả 所sở 行hành 所sở 造tạo 一nhất 切thiết 諸chư 業nghiệp 。 故cố 云vân 行hành 也dã 所sở 言ngôn 支chi 者giả 支chi 即tức 支chi 分phần/phân 支chi 派phái 義nghĩa 也dã 亦diệc 名danh 十thập 二nhị 重trùng 城thành 。 十thập 二nhị 棘cức 園viên 十thập 二nhị 牽khiên 連liên 。 等đẳng 具cụ 如như 玄huyền 籤# 及cập 以dĩ 諸chư 論luận 三tam 識thức 者giả 既ký 有hữu 惑hoặc 業nghiệp 一nhất 念niệm 妄vọng 識thức 託thác 母mẫu 胎thai 也dã 言ngôn 氣khí 息tức 者giả 託thác 胎thai 時thời 三tam 一nhất 命mạng 二nhị 識thức 三tam 煗noãn 隨tùy 母mẫu 氣khí 息tức 上thượng 下hạ 出xuất 入nhập 名danh 為vi 壽thọ 命mạng 即tức 息tức 風phong 也dã 不bất 臭xú 不bất 爛lạn 名danh 為vi 煗noãn 也dã 是thị 中trung 心tâm 意ý 名danh 為vi 識thức 也dã 四tứ 名danh 色sắc 者giả 心tâm 但đãn 有hữu 字tự 故cố 云vân 名danh 也dã 色sắc 乃nãi 質chất 礙ngại 故cố 云vân 色sắc 也dã 五ngũ 六lục 入nhập 者giả 在tại 母mẫu 胎thai 中trung 。 生sanh 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 而nhi 為vi 識thức 心tâm 之chi 所sở 涉thiệp 入nhập 亦diệc 名danh 根căn 者giả 能năng 生sanh 於ư 識thức 故cố 云vân 根căn 也dã 六lục 觸xúc 者giả 即tức 出xuất 生sanh 已dĩ 六lục 根căn 觸xúc 著trước 六lục 塵trần 境cảnh 也dã 七thất 受thọ 者giả 根căn 塵trần 既ký 觸xúc 所sở 以dĩ 領lãnh 受thọ 八bát 愛ái 者giả 以dĩ 因nhân 領lãnh 受thọ 則tắc 生sanh 染nhiễm 愛ái 九cửu 取thủ 者giả 以dĩ 染nhiễm 愛ái 故cố 求cầu 而nhi 取thủ 之chi 十thập 有hữu 者giả 業nghiệp 因nhân 成thành 已dĩ 能năng 有hữu 果quả 焉yên 十thập 一nhất 生sanh 者giả 因nhân 既ký 有hữu 果quả 是thị 以dĩ 受thọ 生sanh 十thập 二nhị 老lão 死tử 者giả 形hình 既ký 生sanh 矣hĩ 老lão 必tất 死tử 焉yên 故cố 此thử 十thập 二nhị 境cảnh 通thông 逆nghịch 順thuận 而nhi 推thôi 破phá 之chi 故cố 云vân 通thông 列liệt 所sở 滅diệt 境cảnh 也dã 。

與dữ 前tiền 四Tứ 諦Đế 開khai 合hợp 之chi 異dị 耳nhĩ 。

二nhị 與dữ 前tiền 下hạ 辨biện 開khai 合hợp 二nhị 初sơ 正chánh 辨biện 二nhị 初sơ 標tiêu 示thị 。

云vân 何hà 開khai 合hợp 謂vị 無vô 明minh 行hành 愛ái 取thủ 有hữu 此thử 之chi 五ngũ 支chi 合hợp 為vi 集Tập 諦Đế 餘dư 七thất 支chi 為vi 苦Khổ 諦Đế 也dã 。

二nhị 云vân 何hà 下hạ 徵trưng 釋thích 所sở 以dĩ 五ngũ 支chi 合hợp 為vi 集tập 者giả 此thử 之chi 五ngũ 支chi 體thể 是thị 業nghiệp 惑hoặc 業nghiệp 惑hoặc 是thị 因nhân 因nhân 即tức 集tập 也dã 餘dư 七thất 支chi 合hợp 為vi 苦Khổ 諦Đế 者giả 七thất 支chi 即tức 是thị 現hiện 未vị 之chi 果quả 果quả 即tức 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 故cố 也dã 問vấn 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 與dữ 苦khổ 集tập 二nhị 而nhi 辨biện 開khai 合hợp 道đạo 滅diệt 如như 何hà 論luận 開khai 合hợp 耶da 答đáp 若nhược 修tu 道Đạo 品phẩm 滅diệt 除trừ 苦khổ 集tập 斯tư 乃nãi 道đạo 滅diệt 論luận 開khai 合hợp 矣hĩ 何hà 者giả 且thả 所sở 滅diệt 之chi 集tập 苦khổ 既ký 合hợp 十thập 二nhị 而nhi 為vi 之chi 能năng 治trị 之chi 道đạo 滅diệt 豈khởi 其kỳ 不bất 爾nhĩ 哉tai 。

既ký 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 何hà 故cố 重trùng 說thuyết 。

二nhị 既ký 名danh 下hạ 釋thích 疑nghi 分phần/phân 二nhị 初sơ 疑nghi 故cố 有hữu 疑nghi 云vân 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 與dữ 夫phu 四Tứ 諦Đế 開khai 合hợp 名danh 異dị 因nhân 果quả 義nghĩa 同đồng 云vân 四Tứ 諦Đế 已dĩ 何hà 故cố 重trùng 說thuyết 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。

為vi 機cơ 宜nghi 不bất 同đồng 。

二nhị 為vi 機cơ 下hạ 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 釋thích 只chỉ 為vì 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 二nhị 人nhân 機cơ 宜nghi 不bất 同đồng 可khả 發phát 為vi 機cơ 相tương 應ứng 曰viết 宜nghi 聲Thanh 聞Văn 根căn 鈍độn 總tổng 觀quán 四Tứ 諦Đế 可khả 發phát 相tương 應ứng 緣Duyên 覺Giác 根căn 利lợi 別biệt 觀quán 十thập 二nhị 相tương 應ứng 可khả 發phát 況huống 復phục 因nhân 果quả 先tiên 後hậu 不bất 同đồng 故cố 機cơ 宜nghi 異dị 是thị 以dĩ 開khai 合hợp 非phi 煩phiền 重trọng/trùng 也dã 。

故cố 緣Duyên 覺Giác 之chi 人nhân 。 先tiên 觀quán 集Tập 諦Đế 。

二nhị 故cố 緣duyên 下hạ 正chánh 示thị 境cảnh 觀quán 文văn 自tự 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 。

所sở 謂vị 無vô 明minh 緣duyên 行hành 。 行hành 緣duyên 識thức 乃nãi 至chí 生sanh 緣duyên 老lão 死tử 。 此thử 則tắc 生sanh 起khởi 。

二nhị 所sở 謂vị 下hạ 釋thích 分phần/phân 三tam 初sơ 順thuận 推thôi 境cảnh 。

若nhược 滅diệt 觀quán 者giả 無vô 明minh 滅diệt 則tắc 行hành 滅diệt 。 乃nãi 至chí 生sanh 滅diệt 則tắc 老lão 死tử 滅diệt 。

二nhị 若nhược 滅diệt 下hạ 順thuận 推thôi 觀quán 然nhiên 諸chư 文văn 說thuyết 緣Duyên 覺Giác 之chi 人nhân 。 觀quán 十thập 二nhị 支chi 逆nghịch 順thuận 有hữu 異dị 何hà 者giả 若nhược 阿a 含hàm 經kinh 始thỉ 自tự 無vô 明minh 終chung 至chí 老lão 死tử 名danh 為vi 順thuận 觀quán 始thỉ 從tùng 老lão 死tử 終chung 至chí 無vô 明minh 名danh 為vi 逆nghịch 觀quán 荊kinh 谿khê 云vân 若nhược 支chi 佛Phật 人nhân 自tự 起khởi 觀quán 者giả 應ưng 如như 何hà 含hàm 生sanh 滅diệt 逆nghịch 順thuận 止Chỉ 觀Quán 禪thiền 境cảnh 有hữu 支chi 在tại 初sơ 此thử 於ư 坐tọa 中trung 緣duyên 其kỳ 善thiện 惡ác 善thiện 惡ác 是thị 有hữu 故cố 先tiên 有hữu 支chi 釋thích 籤# 先tiên 以dĩ 受thọ 支chi 起khởi 觀quán 此thử 乃nãi 且thả 順thuận 四Tứ 諦Đế 之chi 義nghĩa 輔phụ 行hành 判phán 云vân 觀quán 十thập 二nhị 緣duyên 。 凡phàm 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 推thôi 果quả 知tri 因nhân 如như 先tiên 推thôi 受thọ 以dĩ 至chí 無vô 明minh 既ký 知tri 無vô 明minh 生sanh 於ư 受thọ 等đẳng 是thị 則tắc 不bất 起khởi 受thọ 心tâm 等đẳng 也dã 二nhị 者giả 推thôi 因nhân 知tri 果quả 如như 推thôi 有hữu 支chi 必tất 定định 招chiêu 於ư 未vị 來lai 果quả 也dã 然nhiên 雖tuy 有hữu 於ư 因nhân 果quả 先tiên 後hậu 但đãn 緣Duyên 覺Giác 人nhân 多đa 先tiên 推thôi 因nhân 以dĩ 知tri 於ư 果quả 故cố 四tứ 念niệm 處xứ 云vân 緣Duyên 覺Giác 觀quán 十thập 二nhị 緣duyên 。 凡phàm 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 愛ái 二nhị 見kiến 初sơ 觀quán 愛ái 者giả 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 推thôi 尋tầm 二nhị 觀quán 破phá 初sơ 推thôi 尋tầm 者giả 此thử 人nhân 聞văn 正chánh 因nhân 緣duyên 生sanh 滅diệt 之chi 法pháp 。 信tín 解giải 分phân 明minh 了liễu 知tri 。 一nhất 切thiết 皆giai 屬thuộc 貪tham 愛ái 煩phiền 惱não 是thị 以dĩ 觀quán 之chi 入nhập 空không 求cầu 自tự 然nhiên 慧tuệ 。 達đạt 於ư 本bổn 源nguyên 修tu 五ngũ 停đình 心tâm 得đắc 諸chư 禪thiền 定định 。 知tri 愛ái 煩phiền 惱não 推thôi 此thử 貪tham 愛ái 因nhân 何hà 而nhi 生sanh 即tức 知tri 此thử 貪tham 從tùng 受thọ 而nhi 生sanh 。 受thọ 因nhân 何hà 生sanh 因nhân 觸xúc 而nhi 生sanh 觸xúc 因nhân 六lục 入nhập 六lục 入nhập 因nhân 名danh 色sắc 名danh 色sắc 因nhân 行hàng 行hàng 因nhân 無vô 明minh 無vô 明minh 乃nãi 因nhân 過quá 去khứ 煩phiền 惱não 此thử 名danh 逆nghịch 推thôi 若nhược 順thuận 推thôi 者giả 推thôi 此thử 貪tham 愛ái 能năng 生sanh 於ư 取thủ 取thủ 能năng 生sanh 有hữu 有hữu 即tức 生sanh 生sanh 生sanh 即tức 生sanh 老lão 死tử 如như 是thị 逆nghịch 順thuận 。 推thôi 尋tầm 二nhị 世thế 三tam 世thế 十thập 世thế 百bách 千thiên 萬vạn 世thế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 了liễu 了liễu 分phân 明minh 。 此thử 謂vị 所sở 觀quán 所sở 滅diệt 之chi 境cảnh 二nhị 觀quán 破phá 者giả 觀quán 此thử 愛ái 支chi 即tức 是thị 汙ô 穢uế 五ngũ 陰ấm 觀quán 受thọ 六lục 入nhập 及cập 名danh 色sắc 等đẳng 即tức 是thị 果quả 報báo 無vô 記ký 五ngũ 陰ấm 觀quán 於ư 無vô 明minh 即tức 是thị 去khứ 過quá 汙ô 穢uế 五ngũ 陰ấm 又hựu 觀quán 取thủ 是thị 汙ô 穢uế 煩phiền 惱não 觀quán 有hữu 是thị 善thiện 不bất 善thiện 五ngũ 陰ấm 乃nãi 至chí 未vị 來lai 。 生sanh 老lão 死tử 等đẳng 。 此thử 名danh 逆nghịch 順thuận 破phá 諸chư 顛điên 倒đảo 顛điên 倒đảo 滅diệt 故cố 無vô 明minh 乃nãi 至chí 未vị 來lai 。 生sanh 死tử 悉tất 滅diệt 無vô 餘dư 。 此thử 是thị 逆nghịch 順thuận 推thôi 尋tầm 觀quán 破phá 愛ái 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 也dã 二nhị 破phá 見kiến 者giả 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 一nhất 推thôi 尋tầm 二nhị 觀quán 破phá 初sơ 推thôi 尋tầm 者giả 若nhược 見kiến 世thế 間gian 神thần 及cập 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 是thị 則tắc 現hiện 在tại 生sanh 身thân 邊biên 四tứ 見kiến 見kiến 即tức 四tứ 取thủ 逆nghịch 尋tầm 此thử 四tứ 取thủ 因nhân 四tứ 愛ái 四tứ 愛ái 因nhân 四tứ 受thọ 四tứ 受thọ 因nhân 四tứ 觸xúc 乃nãi 至chí 四tứ 行hành 因nhân 四tứ 無vô 明minh 若nhược 順thuận 推thôi 者giả 推thôi 四tứ 取thủ 支chi 生sanh 四tứ 有hữu 支chi 乃nãi 至chí 未vị 來lai 。 老lão 死tử 支chi 等đẳng 二nhị 觀quán 破phá 者giả 觀quán 此thử 四tứ 取thủ 身thân 邊biên 四tứ 見kiến 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 以dĩ 至chí 無vô 明minh 破phá 過quá 去khứ 如như 去khứ 不bất 如như 去khứ 亦diệc 如như 去khứ 亦diệc 不bất 如như 去khứ 非phi 如như 去khứ 非phi 不bất 如như 去khứ 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 汙ô 穢uế 五ngũ 陰ấm 又hựu 順thuận 觀quán 四tứ 取thủ 以dĩ 至chí 未vị 來lai 生sanh 老lão 死tử 破phá 有hữu 邊biên 無vô 邊biên 。 亦diệc 有hữu 邊biên 亦diệc 無vô 邊biên 。 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 身thân 邊biên 二nhị 見kiến 汙ô 穢uế 五ngũ 陰ấm 如như 此thử 逆nghịch 順thuận 推thôi 尋tầm 觀quán 破phá 名danh 為vi 破phá 見kiến 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã 。

因nhân 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 覺giác 真Chân 諦Đế 理lý 故cố 言ngôn 緣Duyên 覺Giác 。

三tam 因nhân 觀quán 下hạ 結kết 名danh 四tứ 念niệm 處xứ 問vấn 支chi 佛Phật 宿túc 世thế 根căn 利lợi 自tự 能năng 悟ngộ 道đạo 何hà 須tu 佛Phật 說thuyết 答đáp 聞văn 說thuyết 疾tật 得đắc 不bất 說thuyết 未vị 悟ngộ 又hựu 問vấn 支chi 佛Phật 何hà 不bất 制chế 果quả 答đáp 聲Thanh 聞Văn 根căn 鈍độn 故cố 制chế 果quả 支chi 佛Phật 根căn 利lợi 不bất 制chế 果quả 聲Thanh 聞Văn 根căn 鈍độn 先tiên 觀quán 苦khổ 支chi 佛Phật 根căn 利lợi 先tiên 觀quán 集tập 又hựu 問vấn 支chi 佛Phật 何hà 不bất 立lập 方phương 便tiện 道đạo 答đáp 支chi 佛Phật 利lợi 智trí 未vị 值trị 佛Phật 已dĩ 悟ngộ 道đạo 何hà 須tu 前tiền 方phương 便tiện 入nhập 道đạo 耶da 問vấn 支chi 佛Phật 自tự 悟ngộ 還hoàn 受thọ 戒giới 否phủ/bĩ 答đáp 若nhược 發phát 無vô 作tác 未vị 必tất 更cánh 受thọ 然nhiên 般Bát 若Nhã 經kinh 明minh 獨Độc 覺Giác 向hướng 獨Độc 覺Giác 尚thượng 自tự 有hữu 向hướng 緣Duyên 覺Giác 例lệ 亦diệc 如như 是thị 大Đại 乘Thừa 。 同đồng 性tánh 經kinh 明minh 聲Thanh 聞Văn 十Thập 地Địa 一nhất 受thọ 三Tam 歸Quy 地địa 二nhị 信tín 地địa 三tam 信tín 法pháp 地địa 四tứ 內nội 凡phàm 夫phu 地địa 五ngũ 學học 佛Phật 戒giới 地địa 六lục 八bát 人nhân 地địa 七thất 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 地địa 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 阿A 羅La 漢Hán 地địa 支chi 佛Phật 十Thập 地Địa 一nhất 昔tích 行hành 具cụ 足túc 地địa 二nhị 自tự 覺giác 因nhân 緣duyên 地địa 三tam 覺giác 四Tứ 諦Đế 地địa 四tứ 深thâm 智trí 地địa 五ngũ 八bát 聖thánh 道Đạo 地địa 六lục 覺giác 法Pháp 界Giới 虗hư 空không 界giới 地địa 七thất 證chứng 寂tịch 滅diệt 地địa 八bát 六Lục 通Thông 地địa 九cửu 祕bí 密mật 地địa 十thập 習tập 氣khí 漸tiệm 薄bạc 地địa 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 與dữ 諸chư 經kinh 同đồng 佛Phật 有hữu 十Thập 地Địa 一nhất 甚thậm 深thâm 難nan 知tri 廣quảng 明minh 智trí 德đức 地địa 乃nãi 至chí 第đệ 十thập 。 智trí 海hải 藏tạng 地địa 問vấn 聲Thanh 聞Văn 總tổng 相tương/tướng 支chi 佛Phật 別biệt 相tướng 與dữ 前tiền 念niệm 處xứ 總tổng 別biệt 相tướng 念niệm 如như 何hà 分phân 別biệt 答đáp 聲Thanh 聞Văn 總tổng 相tương/tướng 支chi 佛Phật 別biệt 相tướng 各các 具cụ 念niệm 處xứ 總tổng 別biệt 相tướng 念niệm 二nhị 種chủng 總tổng 別biệt 如như 向hướng 已dĩ 明minh 是thị 故cố 總tổng 別biệt 不bất 可khả 一nhất 準chuẩn 。

言ngôn 獨Độc 覺Giác 者giả 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 獨độc 宿túc 孤cô 峰phong 觀quán 物vật 變biến 易dị 自tự 覺giác 無vô 生sanh 故cố 名danh 獨Độc 覺Giác 。

二nhị 明minh 獨Độc 覺Giác 此thử 不bất 值trị 佛Phật 無vô 師sư 自tự 悟ngộ 。 未vị 必tất 一nhất 向hướng 獨độc 宿túc 孤cô 峰phong 但đãn 是thị 自tự 悟ngộ 名danh 獨Độc 覺Giác 耳nhĩ 故cố 大đại 論luận 云vân 有hữu 一nhất 國quốc 王vương 。 出xuất 園viên 游du 戲hí 清thanh 旦đán 樹thụ 林lâm 華hoa 果quả 。 茂mậu 盛thịnh 甚thậm 可khả 愛ái 樂nhạo 。 時thời 王vương 食thực 已dĩ 即tức 便tiện 息tức 臥ngọa 王vương 諸chư 女nữ 等đẳng 皆giai 悉tất 采thải 華hoa 毀hủy 損tổn 樹thụ 林lâm 時thời 王vương 覺giác 已dĩ 見kiến 其kỳ 如như 是thị 。 即tức 自tự 思tư 惟duy 。 悟ngộ 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 皆giai 無vô 常thường 。 無vô 漏lậu 心tâm 生sanh 成thành 支chi 佛Phật 果Quả 華hoa 嚴nghiêm 云vân 菩Bồ 薩Tát 下hạ 兜Đâu 率Suất 放phóng 光quang 照chiếu 之chi 覺giác 即tức 捨xả 身thân 不bất 覺giác 徙tỉ 之chi 徙tỉ 向hướng 何hà 處xứ 向hướng 無vô 佛Phật 處xứ 設thiết 在tại 此thử 界giới 亦diệc 是thị 佛Phật 教giáo 所sở 不bất 及cập 處xứ 其kỳ 得đắc 神thần 通thông 亦diệc 乃nãi 知tri 之chi 但đãn 護hộ 物vật 機cơ 以dĩ 是thị 應ưng 知tri 世thế 無vô 二nhị 佛Phật 願nguyện 見kiến 佛Phật 故cố 既ký 不bất 捨xả 身thân 亦diệc 不bất 被bị 移di 如như 諸chư 文văn 辨biện 。

兩lưỡng 名danh 不bất 同đồng 行hành 位vị 無vô 別biệt 。

三tam 兩lưỡng 名danh 下hạ 辨biện 同đồng 異dị 分phần/phân 二nhị 初sơ 名danh 異dị 位vị 同đồng 二nhị 人nhân 名danh 異dị 俱câu 生sanh 滅diệt 行hành 位vị 無vô 優ưu 降giáng/hàng 故cố 不bất 別biệt 也dã 。

此thử 人nhân 斷đoạn 三tam 界giới 見kiến 思tư 與dữ 聲Thanh 聞Văn 同đồng 。

二nhị 此thử 人nhân 下hạ 與dữ 聲Thanh 聞Văn 辨biện 同đồng 異dị 分phần/phân 二nhị 初sơ 斷đoạn 正chánh 使sử 故cố 同đồng 。

更cánh 侵xâm 習tập 氣khí 故cố 居cư 聲Thanh 聞Văn 上thượng 。

二nhị 更cánh 下hạ 侵xâm 習tập 氣khí 故cố 異dị 習tập 即tức 慣quán 習tập 氣khí 謂vị 氣khí 分phần/phân 即tức 是thị 慣quán 習tập 正chánh 使sử 氣khí 分phần/phân 如như 久cửu 鎻# 脚cước 人nhân 卒thốt 得đắc 解giải 脫thoát 行hành 時thời 雖tuy 無vô 尚thượng 有hữu 習tập 在tại 又hựu 如như 香hương 在tại 器khí 中trung 雖tuy 除trừ 其kỳ 香hương 餘dư 氣khí 猶do 有hữu 如như 大đại 經Kinh 云vân 我ngã 衣y 我ngã 鉢bát 我ngã 去khứ 我ngã 來lai 即tức 見kiến 惑hoặc 習tập 猶do 云vân 我ngã 故cố 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 嗔sân 畢tất 陵lăng 伽già 慢mạn 即tức 思tư 惑hoặc 習tập 存tồn 嗔sân 慢mạn 故cố 聲Thanh 聞Văn 於ư 此thử 全toàn 在tại 支chi 佛Phật 少thiểu 分phần 除trừ 之chi 故cố 云vân 支chi 佛Phật 侵xâm 習tập 氣khí 也dã 部bộ 行hành 化hóa 他tha 必tất 斷đoạn 塵trần 沙sa 豈khởi 不bất 侵xâm 習tập 學học 者giả 詳tường 之chi 委ủy 明minh 習tập 氣khí 恐khủng 煩phiền 且thả 止chỉ 。

次thứ 明minh 菩Bồ 薩Tát 位vị 者giả 。

三tam 菩Bồ 薩Tát 位vị 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 梵Phạm 音âm 具cụ 云vân 摩ma 訶ha 菩Bồ 提Đề 質chất 帝đế 薩tát 埵đóa 又hựu 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 埵Đóa 。 舊cựu 飜phiên 大Đại 道Đạo 心tâm 眾chúng 生sanh 上thượng 求cầu 大Đại 道Đạo 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 故cố 也dã 新tân 譯dịch 乃nãi 云vân 覺giác 有hữu 情tình 矣hĩ 。

從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 緣duyên 四Tứ 諦Đế 境cảnh 發phát 四tứ 弘hoằng 願nguyện 修tu 六Lục 度Độ 行hành 。

二nhị 從tùng 初sơ 下hạ 解giải 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 約ước 行hành 因nhân 又hựu 二nhị 初sơ 總tổng 標tiêu 然nhiên 他tha 宗tông 中trung 所sở 明minh 二Nhị 乘Thừa 不bất 分phân 小tiểu 衍diễn 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 乃nãi 不bất 分phân 四tứ 教giáo 如như 何hà 消tiêu 釋thích 經kinh 論luận 之chi 文văn 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 緣duyên 於ư 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 之chi 境cảnh 立lập 四tứ 弘hoằng 願nguyện 修tu 六Lục 度Độ 行hành 若nhược 無vô 諦đế 境cảnh 願nguyện 行hành 何hà 依y 發phát 心tâm 僻tích 越việt 萬vạn 行hạnh 徒đồ 施thí 若nhược 無vô 弘hoằng 願nguyện 何hà 異dị 二Nhị 乘Thừa 若nhược 無vô 其kỳ 行hành 心tâm 則tắc 虗hư 發phát 境cảnh 願nguyện 具cụ 矣hĩ 六Lục 度Độ 興hưng 焉yên 廣quảng 普phổ 之chi 緣duyên 名danh 弘hoằng 自tự 制chế 其kỳ 心tâm 名danh 誓thệ 志chí 求cầu 滿mãn 足túc 名danh 願nguyện 布bố 施thí 持trì 戒giới 。 以dĩ 至chí 智trí 慧tuệ 六lục 也dã 從tùng 生sanh 死tử 此thử 岸ngạn 越việt 煩phiền 惱não 中trung 流lưu 到đáo 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 度độ 也dã 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 所sở 以dĩ 云vân 耳nhĩ 故cố 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 伏phục 惑hoặc 行hành 因nhân 義nghĩa 同đồng 凡phàm 夫phu 亦diệc 不bất 全toàn 如như 凡phàm 夫phu 之chi 人nhân 。 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 。 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 。 良lương 由do 三tam 藏tạng 正chánh 化hóa 二Nhị 乘Thừa 斷đoạn 惑hoặc 出xuất 界giới 傍bàng 化hóa 菩Bồ 薩Tát 云vân 伏phục 惑hoặc 耳nhĩ 若nhược 云vân 斷đoạn 惑hoặc 必tất 須tu 出xuất 界giới 菩Bồ 薩Tát 慈từ 悲bi 。 在tại 三tam 界giới 內nội 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 則tắc 二Nhị 乘Thừa 人nhân 必tất 定định 謂vị 之chi 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 惑hoặc 尚thượng 在tại 三tam 界giới 我ngã 等đẳng 莫mạc 不bất 亦diệc 如như 此thử 耶da 是thị 則tắc 妨phương 於ư 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 所sở 以dĩ 但đãn 云vân 菩Bồ 薩Tát 伏phục 惑hoặc 若nhược 摩ma 訶ha 衍diễn 正chánh 化hóa 菩Bồ 薩Tát 故cố 通thông 教giáo 中trung 斷đoạn 結kết 受thọ 生sanh 別biệt 教giáo 法pháp 性tánh 神thần 通thông 受thọ 生sanh 圓viên 教giáo 所sở 說thuyết 法Pháp 身thân 應ưng 生sanh 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 帶đái 結kết 願nguyện 生sanh 或hoặc 用dụng 神thần 通thông 示thị 五ngũ 道đạo 身thân 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 三tam 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 以dĩ 願nguyện 力lực 故cố 。 生sanh 惡ác 道đạo 內nội 。

一nhất 未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。 即tức 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 此thử 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 境cảnh 二nhị 未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。 即tức 煩phiền 惱não 無vô 盡tận 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 此thử 緣duyên 集Tập 諦Đế 境cảnh 三tam 未vị 安an 者giả 令linh 安an 。 即tức 法Pháp 門môn 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 學học 此thử 緣duyên 道Đạo 諦Đế 境cảnh 四tứ 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 。 成thành 此thử 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 境cảnh 。

二nhị 一nhất 未vị 下hạ 別biệt 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 釋thích 諦đế 境cảnh 弘hoằng 願nguyện 故cố 須tu 了liễu 知tri 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 於ư 四tứ 。 門môn 上thượng 治trị 其kỳ 六lục 弊tệ 明minh 了liễu 四Tứ 諦Đế 。 起khởi 四tứ 弘hoằng 願nguyện 伏phục 惑hoặc 化hóa 他tha 何hà 者giả 且thả 六lục 弊tệ 初sơ 即tức 是thị 其kỳ 慳san 慳san 弊tệ 體thể 即tức 煩phiền 惱não 集Tập 諦Đế 集tập 招chiêu 餓ngạ 鬼quỷ 生sanh 死tử 苦Khổ 諦Đế 菩Bồ 薩Tát 審thẩm 知tri 自tự 己kỷ 昔tích 迷mê 又hựu 見kiến 眾chúng 生sanh 。 而nhi 今kim 不bất 覺giác 由do 是thị 發phát 心tâm 內nội 觀quán 無vô 常thường 專chuyên 行hành 布bố 施thí 破phá 諸chư 慳san 弊tệ 令linh 他tha 及cập 自tự 脫thoát 離ly 苦khổ 集tập 行hành 於ư 布bố 施thí 。 是thị 名danh 道Đạo 諦Đế 慳san 弊tệ 息tức 滅diệt 是thị 名danh 滅Diệt 諦Đế 。 慳san 弊tệ 既ký 爾nhĩ 餘dư 亦diệc 復phục 然nhiên 有hữu 門môn 我ngã 人nhân 求cầu 不bất 可khả 得đắc 。 唯duy 有hữu 實thật 法pháp 迷mê 此thử 實thật 法pháp 橫hoạnh 起khởi 苦khổ 集tập 實thật 法pháp 不bất 住trụ 分phần 分phần 生sanh 滅diệt 空không 門môn 我ngã 人nhân 本bổn 來lai 無vô 有hữu 。 雖tuy 有hữu 實thật 法pháp 浮phù 虗hư 不bất 有hữu 餘dư 如như 向hướng 說thuyết 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 門môn 我ngã 人nhân 假giả 無vô 與dữ 前tiền 不bất 別biệt 但đãn 是thị 實thật 法pháp 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 耳nhĩ 非phi 空không 非phi 有hữu 。 門môn 但đãn 離ly 有hữu 無vô 耳nhĩ 餘dư 皆giai 如như 向hướng 是thị 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 。 折chiết 空không 伏phục 惑hoặc 徧biến 學học 四tứ 門môn 發phát 心tâm 願nguyện 行hành 故cố 至chí 成thành 佛Phật 名danh 正chánh 徧biến 知tri 真chân 俗tục 究cứu 竟cánh 見kiến 思tư 塵trần 沙sa 正chánh 習tập 咸hàm 盡tận 問vấn 前tiền 列liệt 四Tứ 諦Đế 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 今kim 文văn 那na 云vân 苦khổ 集tập 道đạo 滅diệt 答đáp 前tiền 是thị 聲Thanh 聞Văn 今kim 約ước 菩Bồ 薩Tát 故cố 荊kinh 谿khê 云vân 又hựu 復phục 四tứ 中trung 苦khổ 集tập 皆giai 以dĩ 苦khổ 前tiền 集tập 後hậu 道đạo 滅diệt 竝tịnh 以dĩ 道đạo 前tiền 滅diệt 後hậu 者giả 生sanh 滅diệt 等đẳng 四tứ 巧xảo 拙chuyết 雖tuy 異dị 莫mạc 不bất 皆giai 先tiên 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 先tiên 習tập 道Đạo 法Pháp 後hậu 取thủ 涅Niết 槃Bàn 故cố 與dữ 常thường 儀nghi 所sở 列liệt 稍sảo 異dị 又hựu 復phục 隨tùy 機cơ 先tiên 後hậu 無vô 在tại 如như 前tiền 引dẫn 文văn 問vấn 四Tứ 諦Đế 是thị 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 故cố 觀quán 答đáp 一nhất 往vãng 分phần/phân 對đối 且thả 在tại 聲Thanh 聞Văn 究cứu 論luận 其kỳ 義nghĩa 實thật 通thông 三tam 乘thừa 問vấn 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 通thông 三tam 乘thừa 耶da 答đáp 如như 大đại 經Kinh 云vân 觀quán 因nhân 緣duyên 智trí 凡phàm 有hữu 四tứ 種chủng 。 下hạ 智trí 觀quán 故cố 而nhi 得đắc 聲Thanh 聞Văn 中trung 智trí 觀quán 故cố 即tức 得đắc 支chi 佛Phật 上thượng 智trí 觀quán 故cố 而nhi 得đắc 菩Bồ 薩Tát 上thượng 上thượng 智trí 觀quán 得đắc 佛Phật 菩Bồ 提Đề 。 問vấn 六Lục 度Độ 亦diệc 可khả 三tam 乘thừa 行hành 耶da 不bất 然nhiên 豈khởi 有hữu 慳san 貪tham 破phá 戒giới 乃nãi 至chí 愚ngu 癡si 二Nhị 乘Thừa 者giả 哉tai 答đáp 二Nhị 乘Thừa 為vi 自tự 修tu 行hành 。 六Lục 度Độ 菩Bồ 薩Tát 化hóa 他tha 而nhi 修tu 六Lục 度Độ 自tự 行hành 化hóa 他tha 與dữ 奪đoạt 不bất 同đồng 故cố 諦đế 緣duyên 度độ 或hoặc 通thông 或hoặc 別biệt 。

既ký 已dĩ 發phát 心tâm 須tu 行hàng 行hàng 填điền 願nguyện 。

二nhị 既ký 已dĩ 下hạ 釋thích 六Lục 度Độ 行hành 分phần/phân 二nhị 初sơ 結kết 前tiền 生sanh 後hậu 發phát 心tâm 結kết 前tiền 行hàng 行hàng 生sanh 後hậu 若nhược 但đãn 發phát 心tâm 斯tư 則tắc 甚thậm 易dị 但đãn 其kỳ 行hành 之chi 乃nãi 為vi 難nạn/nan 矣hĩ 填điền 者giả 塞tắc 也dã 加gia 也dã 滿mãn 也dã 。

於ư 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 修tu 六Lục 度Độ 行hành 百bách 劫kiếp 種chủng 相tướng 好hảo 。

二nhị 於ư 三tam 下hạ 正chánh 釋thích 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 。

言ngôn 三tam 阿a 僧Tăng (# 無vô )# 祇kỳ (# 數số )# 劫kiếp (# 時thời )# 者giả 且thả 約ước 釋Thích 迦Ca 修tu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 論luận 分phần/phân 限hạn 者giả 。

二nhị 言ngôn 三tam 阿a 下hạ 釋thích 分phần/phân 三tam 初sơ 釋thích 三tam 祗chi 六Lục 度Độ 又hựu 三tam 初sơ 別biệt 舉cử 釋Thích 迦Ca 俱câu 舍xá 等đẳng 論luận 二nhị 十thập 僧Tăng 減giảm 為vi 一nhất 中trung 劫kiếp 。 八bát 十thập 增tăng 減giảm 為vi 一nhất 大đại 劫kiếp 金kim 光quang 明minh 云vân 梵Phạm 天Thiên 三tam 銖thù 衣y 三tam 年niên 一nhất 拂phất 四tứ 十thập 里lý 石thạch 盡tận 為vi 小tiểu 劫kiếp 八bát 十thập 里lý 盡tận 以dĩ 為vi 中trung 劫kiếp 百bách 二nhị 十thập 里lý 盡tận 為vi 大đại 劫kiếp 不bất 於ư 此thử 劫kiếp 而nhi 修tu 學học 者giả 則tắc 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 又hựu 瓔anh 珞lạc 云vân 一nhất 里lý 十thập 里lý 方Phương 廣Quảng 之chi 石thạch 天thiên 三tam 銖thù 衣y 人nhân 中trung 日nhật 月nguyệt 。 歲tuế 數số 三tam 年niên 一nhất 拂phất 此thử 石thạch 盡tận 名danh 小tiểu 劫kiếp 至chí 四tứ 十thập 里lý 亦diệc 名danh 小tiểu 劫kiếp 至chí 八bát 十thập 里lý 梵Phạm 天Thiên 中trung 有hữu 百bách 寶bảo 光quang 明minh 。 珠châu 為vi 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 。 三tam 年niên 一nhất 拂phất 此thử 石thạch 名danh 為vi 中trung 劫kiếp 至chí 八bát 百bách 里lý 淨tịnh 居cư 天thiên 衣y 重trọng/trùng 三tam 銖thù 者giả 以dĩ 淨tịnh 居cư 天thiên 千thiên 寶bảo 光quang 明minh 鏡kính 為vi 日nhật 月nguyệt 歲tuế 數số 。 三tam 年niên 拂phất 盡tận 此thử 石thạch 名danh 為vi 一nhất 大đại 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 劫kiếp 有hữu 二nhị 種chủng 菩Bồ 薩Tát 地địa 持trì 經Kinh 云vân 一nhất 者giả 日nhật 月nguyệt 晝trú 夜dạ 。 時thời 節tiết 歲tuế 數số 無vô 量lượng 名danh 阿a 僧tăng 祇kỳ 二nhị 者giả 大đại 劫kiếp 無vô 量lượng 故cố 名danh 阿a 僧tăng 祇kỳ 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 過quá 大đại 劫kiếp 僧Tăng 祇kỳ 名danh 三tam 阿a 僧Tăng 若nhược 準chuẩn 俱câu 舍xá 云vân 八bát 十thập 中trung 大đại 劫kiếp 大đại 劫kiếp 三tam 無vô 數số 謂vị 六lục 十thập 數số 中trung 第đệ 五ngũ 十thập 二nhị 數số 名danh 阿a 僧tăng 祇kỳ 積tích 此thử 大đại 劫kiếp 成thành 三tam 無vô 數số 既ký 積tích 無vô 數số 何hà 以dĩ 云vân 三tam 非phi 無vô 數số 言ngôn 顯hiển 不bất 可khả 數sổ 故cố 。 知tri 其kỳ 實thật 亦diệc 可khả 數số 矣hĩ 四tứ 解giải 脫thoát 經kinh 有hữu 六lục 十thập 數số 俱câu 舍xá 論luận 但đãn 引dẫn 五ngũ 十thập 二nhị 其kỳ 餘dư 八bát 數số 論luận 云vân 失thất 也dã 五ngũ 十thập 二nhị 數số 俱câu 舍xá 備bị 矣hĩ 所sở 言ngôn 且thả 約ước 釋Thích 迦Ca 等đẳng 者giả 三tam 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 佛Phật 佛Phật 示thị 為vi 故cố 今kim 別biệt 舉cử 釋Thích 迦Ca 明minh 之chi 良lương 由do 釋Thích 迦Ca 已dĩ 成thành 佛Phật 果quả 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 果quả 由do 因nhân 故cố 諸chư 教giáo 中trung 凡phàm 說thuyết 行hành 因nhân 多đa 就tựu 釋Thích 迦Ca 若nhược 談đàm 佛Phật 果Quả 多đa 約ước 彌Di 勒Lặc 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 知tri 因nhân 感cảm 果quả 大đại 四tứ 教giáo 云vân 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 。 心tâm 乃nãi 至chí 不bất 斷đoạn 結kết 使sử 。 坐tọa 於ư 道Đạo 場Tràng 。 正chánh 習tập 俱câu 盡tận 此thử 是thị 佛Phật 說thuyết 。 故cố 龍long 樹thụ 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 結kết 是thị 佛Phật 方phương 便tiện 。 說thuyết 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 不bất 知tri 作tác 佛Phật 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 知tri 而nhi 不bất 說thuyết 三tam 僧Tăng 祇kỳ 知tri 而nhi 亦diệc 說thuyết 此thử 非phi 佛Phật 說thuyết 乃nãi 是thị 羅La 漢Hán 作tác 毗tỳ 婆bà 沙sa 之chi 所sở 說thuyết 也dã 龍long 樹thụ 欲dục 明minh 摩ma 訶ha 衍diễn 門môn 所sở 以dĩ 一nhất 一nhất 。 彈đàn 破phá 斯tư 義nghĩa 若nhược 就tựu 小Tiểu 乘Thừa 三tam 藏tạng 明minh 義nghĩa 雖tuy 非phi 佛Phật 說thuyết 亦diệc 可khả 用dụng 之chi 法pháp 華hoa 文văn 句cú 引dẫn 阿a 含hàm 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 荊kinh 谿khê 云vân 既ký 阿a 含hàm 中trung 亦diệc 明minh 不bất 斷đoạn 大đại 論luận 斥xích 權quyền 非phi 謂vị 全toàn 無vô 論luận 云vân 迦ca 旃chiên 延diên 造tạo 者giả 從tùng 所sở 造tạo 論luận 及cập 所sở 計kế 者giả 說thuyết 言ngôn 分phần/phân 限hạn 者giả 分phần/phân 局cục 定định 限hạn 也dã 。

從tùng 古cổ 釋Thích 迦Ca 至chí 尸thi 棄khí 佛Phật 值trị 七thất 萬vạn 五ngũ 千thiên 。 佛Phật 名danh 初sơ 阿a 僧tăng 祇kỳ 從tùng 此thử 常thường 離ly 女nữ 身thân 及cập 四tứ 惡ác 趣thú 常thường 修tu 六Lục 度Độ 然nhiên 自tự 不bất 知tri 當đương 作tác 佛Phật 若nhược 望vọng 聲Thanh 聞Văn 位vị 即tức 五ngũ 停đình 心tâm 總tổng 別biệt 念niệm 處xứ (# 外ngoại 凡phàm )# 。

二nhị 從tùng 古cổ 下hạ 正chánh 釋thích 分phần/phân 三tam 初sơ 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 今kim 此thử 釋Thích 迦Ca 昔tích 作tác 陶đào 師sư 值trị 古cổ 釋Thích 迦Ca 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 相tướng 好hảo 奇kỳ 特đặc 。 乃nãi 發phát 善thiện 心tâm 而nhi 興hưng 供cúng 養dường 。 對đối 於ư 彼bỉ 佛Phật 作tác 是thị 誓thệ 云vân 願nguyện 我ngã 將tương 來lai 。 成thành 佛Phật 之chi 時thời 。 如như 今kim 無vô 異dị 。 大đại 論luận 云vân 釋Thích 迦Ca 先tiên 世thế 曾tằng 作tác 瓦ngõa 師sư 名danh 大Đại 光Quang 明Minh 。 爾nhĩ 時thời 有hữu 佛Phật 。 名danh 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 弟đệ 子tử 亦diệc 名danh 身thân 子tử 目Mục 連Liên 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 至chí 瓦ngõa 師sư 舍xá 于vu 時thời 瓦ngõa 師sư 布bố 施thí 艸thảo 座tòa 燈đăng 石thạch 蜜mật 漿tương 三tam 事sự 供cúng 養dường 便tiện 作tác 願nguyện 言ngôn 。 我ngã 於ư 當đương 來lai 。 五ngũ 惡ác 之chi 世thế 作tác 佛Phật 與dữ 今kim 釋Thích 迦Ca 無vô 異dị 釋Thích 迦Ca 姓tánh 也dã 此thử 云vân 能năng 仁nhân 又hựu 度độ 沃ốc 焦tiêu 尸thi 棄khí 具cụ 云vân 罽kế 那na 尸thi 棄khí 亦diệc 云vân 式thức 棄khí 準chuẩn 俱câu 舍xá 中trung 飜phiên 為vi 寶bảo 髻kế 又hựu 云vân 寶bảo 頂đảnh 亦diệc 云vân 持trì 髻kế 準chuẩn 大đại 論luận 中trung 此thử 云vân 火hỏa 也dã 常thường 離ly 女nữ 身thân 及cập 四tứ 惡ác 者giả 此thử 文văn 甚thậm 簡giản 輔phụ 行hành 中trung 云vân 離ly 於ư 五ngũ 事sự 一nhất 離ly 惡ác 道đạo 位vị 不bất 退thoái 也dã 二nhị 離ly 貧bần 窮cùng 三tam 離ly 女nữ 身thân 四tứ 離ly 形hình 殘tàn 行hành 不bất 退thoái 也dã 五ngũ 離ly 喜hỷ 忘vong 得đắc 五ngũ 功công 德đức 。 一nhất 生sanh 貴quý 家gia 二nhị 生sanh 人nhân 天thiên 三tam 得đắc 男nam 身thân 四tứ 諸chư 根căn 滿mãn 五ngũ 識thức 宿túc 命mạng 念niệm 不bất 退thoái 也dã 至chí 第đệ 三tam 祇kỳ 橫hoạnh/hoành 得đắc 此thử 三tam 離ly 五ngũ 障chướng 時thời 三tam 義nghĩa 皆giai 得đắc 故cố 第đệ 三tam 祇kỳ 通thông 至chí 百bách 劫kiếp 所sở 以dĩ 通thông 於ư 三tam 不bất 退thoái 也dã 是thị 故cố 至chí 此thử 名danh 上thượng 忍nhẫn 焉yên 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 以dĩ 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 是thị 三tam 不bất 退thoái 也dã 數số 論luận 乃nãi 以dĩ 下hạ 中trung 上thượng 忍nhẫn 為vi 三tam 不bất 退thoái 成thành 論luận 中trung 以dĩ 念niệm 處xứ 為vi 位vị 煗noãn 頂đảnh 為vi 行hành 忍nhẫn 為vi 念niệm 也dã 故cố 大đại 論luận 云vân 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 有hữu 上thượng 玅# 五ngũ 欲dục 不bất 生sanh 貪tham 著trước 。 以dĩ 有hữu 無vô 常thường 之chi 觀quán 故cố 也dã 然nhiên 自tự 不bất 知tri 當đương 作tác 佛Phật 者giả 。 以dĩ 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 位vị 居cư 外ngoại 凡phàm 未vị 有hữu 理lý 水thủy 霑triêm 潤nhuận 其kỳ 心tâm 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 未vị 知tri 作tác 佛Phật 言ngôn 若nhược 望vọng 者giả 良lương 以dĩ 七thất 賢hiền 是thị 聲Thanh 聞Văn 位vị 今kim 明minh 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 時thời 節tiết 次thứ 第đệ 淺thiển 深thâm 是thị 故cố 乃nãi 寄ký 外ngoại 凡phàm 內nội 凡phàm 以dĩ 明minh 其kỳ 義nghĩa 。 故cố 云vân 望vọng 也dã 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 云vân 菩Bồ 薩Tát 不bất 論luận 階giai 位vị 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 唯duy 修tu 六Lục 度Độ 若nhược 論luận 次thứ 位vị 只chỉ 可khả 準chuẩn 望vọng 小Tiểu 乘Thừa 作tác 深thâm 淺thiển 耳nhĩ 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 起khởi 慈từ 悲bi 願nguyện 觀quán 察sát 四Tứ 諦Đế 以dĩ 道Đạo 諦Đế 為vi 初sơ 門môn 專chuyên 修tu 六Lục 度Độ 檀đàn 破phá 餓ngạ 鬼quỷ 尸thi 救cứu 地địa 獄ngục 忍nhẫn 濟tế 畜súc 生sanh 進tiến 拔bạt 脩tu 羅la 禪thiền 靜tĩnh 人nhân 中trung 慧tuệ 照chiếu 天thiên 眾chúng 。

次thứ 從tùng 尸thi 棄khí 佛Phật 至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 值trị 七thất 萬vạn 六lục 千thiên 佛Phật 名danh 第đệ 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 此thử 時thời 用dụng 七thất 莖hành 蓮liên 華hoa 供cúng 養dường 布bố 髮phát 掩yểm 泥nê 得đắc 受thọ 記ký 莂biệt 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 爾nhĩ 時thời 自tự 知tri 作tác 佛Phật 。 口khẩu 未vị 能năng 說thuyết 若nhược 望vọng 聲Thanh 聞Văn 位vị 即tức 煗noãn 位vị 。

二nhị 次thứ 從tùng 尸thi 下hạ 明minh 第đệ 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 然nhiên 燈đăng 佛Phật 者giả 大đại 論luận 云vân 太thái 子tử 生sanh 時thời 。 一nhất 切thiết 身thân 邊biên 光quang 如như 燈đăng 故cố 故cố 云vân 然nhiên 燈đăng 以dĩ 至chí 成thành 佛Phật 亦diệc 名danh 然nhiên 燈đăng 亦diệc 云vân 錠đĩnh (# 丁đinh 定định 切thiết )# 光quang 有hữu 足túc 名danh 錠đĩnh 無vô 足túc 曰viết 燈đăng 錠đĩnh 字tự 或hoặc 作tác 定định 字tự 非phi 也dã 七thất 莖hành 蓮liên 華hoa 布bố 髮phát 掩yểm 泥nê 得đắc 受thọ 記ký 者giả 。 瑞thụy 應ứng 經Kinh 云vân 錠Đĩnh 光Quang 佛Phật 時thời 。 我ngã 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 被bị 鹿lộc 皮bì 衣y 。 見kiến 王vương 家gia 女nữ 名danh 曰viết 瞿Cù 夷Di 。 持trì 七thất 枚mai 青thanh 蓮liên 華hoa 。 菩Bồ 薩Tát 追truy 而nhi 呼hô 曰viết 。 大đại 姉# 且thả 止chỉ 即tức 以dĩ 五ngũ 百bách 銀ngân 錢tiền 。 買mãi 其kỳ 五ngũ 莖hành 蓮liên 華hoa 王vương 女nữ 自tự 留lưu 二nhị 枚mai 。 女nữ 又hựu 言ngôn 曰viết 今kim 我ngã 女nữ 弱nhược 。 不bất 能năng 得đắc 前tiền 。 請thỉnh 以dĩ 二nhị 華hoa 寄ký 上thượng 於ư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 許hứa 焉yên 須tu 臾du 佛Phật 到đáo 。 國quốc 王vương 臣thần 民dân 。 各các 散tán 名danh 華hoa 。 華hoa 皆giai 墮đọa 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 佛Phật 。 即tức 時thời 散tán 於ư 五ngũ 莖hành 蓮liên 華hoa 便tiện 止chỉ 空không 中trung 無vô 墮đọa 地địa 者giả 。 後hậu 散tán 二nhị 華hoa 。 又hựu 乃nãi 挾hiệp 住trụ 佛Phật 兩lưỡng 肩kiên 上thượng 佛Phật 知tri 其kỳ 意ý 。 因nhân 記ký 之chi 曰viết 汝nhữ 後hậu 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 當đương 得đắc 作tác 佛Phật 。 號hiệu 釋Thích 迦Ca 文Văn 。 菩Bồ 薩Tát 即tức 時thời 。 身thân 昇thăng 虗hư 空không 去khứ 地địa 七thất 仞nhận 。 從tùng 上thượng 下hạ 來lai 。 稽khể 首thủ 佛Phật 足túc 。 見kiến 地địa 濯trạc 濕thấp 。 即tức 解giải 皮bì 衣y 。 欲dục 以dĩ 覆phú 之chi 。 不bất 足túc 掩yểm 泥nê 。 遂toại 乃nãi 解giải 髮phát 布bố 在tại 地địa 上thượng 請thỉnh 佛Phật 蹈đạo 之chi 莂biệt 應ưng 作tác 䇷# 分phần/phân 䇷# 也dã 分phần/phân 契khế 也dã 釋Thích 迦Ca 文Văn 者giả 亦diệc 云vân 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 。 釋Thích 迦Ca 文Văn 尼Ni 。 梵Phạm 音âm 不bất 同đồng 耳nhĩ 文văn 尼ni 此thử 云vân 寂tịch 默mặc 也dã 自tự 知tri 作tác 佛Phật 。 口khẩu 未vị 能năng 說thuyết 者giả 良lương 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 位vị 居cư 煗noãn 法pháp 漸tiệm 有hữu 理lý 水thủy 故cố 得đắc 內nội 心tâm 自tự 知tri 作tác 佛Phật 。 然nhiên 於ư 四Tứ 諦Đế 未vị 至chí 分phân 明minh 。 故cố 不bất 能năng 說thuyết 。

次thứ 從tùng 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 至chí 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 。 值trị 七thất 萬vạn 七thất 千thiên 佛Phật 名danh 第đệ 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 滿mãn 此thử 時thời 自tự 知tri 亦diệc 向hướng 人nhân 說thuyết 必tất 當đương 作tác 佛Phật 。 自tự 他tha 不bất 疑nghi 若nhược 望vọng 聲Thanh 聞Văn 位vị 即tức 頂đảnh 位vị 。

三tam 次thứ 從tùng 下hạ 明minh 第đệ 三tam 僧Tăng 祇kỳ 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 者giả 此thử 云vân 勝thắng 觀quán 亦diệc 云vân 淨tịnh 觀quán 又hựu 云vân 勝thắng 見kiến 又hựu 云vân 徧biến 見kiến 亦diệc 向hướng 人nhân 說thuyết 必tất 作tác 佛Phật 者giả 良lương 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 位vị 在tại 頂Đảnh 法Pháp 內nội 有hữu 理lý 水thủy 外ngoại 了liễu 四Tứ 諦Đế 故cố 得đắc 自tự 知tri 又hựu 向hướng 人nhân 說thuyết 若nhược 準chuẩn 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 戒giới 。 經Kinh 云vân 我ngã 於ư 釋Thích 迦Ca 最tối 初sơ 發phát 心tâm 。 於ư 寶bảo 頂đảnh 佛Phật 滿mãn 初sơ 僧Tăng 祇kỳ 於ư 然nhiên 燈đăng 佛Phật 滿mãn 二nhị 僧Tăng 祇kỳ 於ư 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 。 滿mãn 三tam 僧Tăng 祇kỳ 此thử 與dữ 俱câu 舍xá 諸chư 文văn 異dị 者giả 應ưng 知tri 正chánh 滿mãn 在tại 毗Tỳ 婆Bà 尸Thi 已dĩ 滿mãn 在tại 於ư 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 所sở 。 又hựu 復phục 或hoặc 是thị 隨tùy 機cơ 異dị 耳nhĩ 。

經kinh 如như 許hứa 時thời 修tu 六Lục 度Độ 竟cánh 。

三tam 經kinh 如như 許hứa 下hạ 結kết 此thử 中trung 所sở 明minh 菩Bồ 薩Tát 之chi 義nghĩa 竝tịnh 出xuất 大đại 論luận 俱câu 舍xá 婆bà 沙sa 。

更cánh 住trụ 百bách 劫kiếp 種chủng 相tướng 好hảo 因nhân 修tu 。 百bách 福phước 成thành 一nhất 相tướng 。

二nhị 更cánh 住trụ 下hạ 明minh 種chủng 相tướng 好hảo 分phần/phân 二nhị 初sơ 正chánh 明minh 種chủng 者giả 修tu 也dã 即tức 百bách 劫kiếp 中trung 修tu 相tương/tướng 業nghiệp 也dã 問vấn 初sơ 種chủng 何hà 相tương/tướng 答đáp 有hữu 云vân 初sơ 種chủng 足túc 下hạ 平bình 初sơ 安an 立lập 故cố 有hữu 云vân 先tiên 種chủng 眼nhãn 先tiên 以dĩ 大đại 悲bi 觀quán 眾chúng 生sanh 故cố 。 雖tuy 有hữu 此thử 義nghĩa 未vị 必tất 全toàn 然nhiên 合hợp 時thời 便tiện 種chủng 何hà 前tiền 後hậu 耶da 。

福phước 義nghĩa 多đa 途đồ 難nan 可khả 定định 判phán 有hữu 云vân 大Đại 千Thiên 盲manh 人nhân 治trị 差sái 為vi 一nhất 福phước 等đẳng 。

二nhị 福phước 義nghĩa 下hạ 釋thích 福phước 義nghĩa 問vấn 幾kỷ 許hứa 為vi 一nhất 福phước 答đáp 有hữu 云vân 輪Luân 王Vương 於ư 四tứ 天thiên 下hạ 。 自tự 在tại 為vi 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 帝Đế 釋Thích 於ư 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 自tự 在tại 為vi 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 唯duy 除trừ 補bổ 處xứ 餘dư 一nhất 切thiết 人nhân 。 有hữu 所sở 為vi 者giả 為vi 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 大Đại 千Thiên 眾chúng 生sanh 共cộng 得đắc 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 大Đại 千Thiên 盲manh 人nhân 治trị 差sái 為vi 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 大Đại 千Thiên 人nhân 死tử 救cứu 得đắc 為vi 一nhất 福phước 也dã 有hữu 云vân 無vô 可khả 為vi 比tỉ 良lương 由do 菩Bồ 薩Tát 入nhập 第đệ 三tam 祇kỳ 心tâm 思tư 大đại 行hành 種chủng 相tương/tướng 因nhân 緣duyên 其kỳ 福phước 無vô 量lượng 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 況huống 復phục 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 於ư 十Thập 善Thiện 各các 有hữu 五ngũ 心tâm 所sở 謂vị 下hạ 中trung 上thượng 上thượng 上thượng 上thượng 中trung 上thượng 初sơ 發phát 五ngũ 心tâm 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 五ngũ 心tâm 如như 是thị 百bách 心tâm 名danh 為vi 百bách 福phước 成thành 於ư 一nhất 相tương/tướng 福phước 義nghĩa 多đa 途đồ 為vi 一nhất 福phước 等đẳng 等đẳng 此thử 故cố 也dã 然nhiên 俱câu 舍xá 中trung 與dữ 大đại 論luận 明minh 菩Bồ 薩Tát 有hữu 異dị 何hà 者giả 俱câu 舍xá 論luận 云vân 道đạo 樹thụ 已dĩ 前tiền 四tứ 波Ba 羅La 蜜Mật 滿mãn 至chí 佛Phật 果Quả 位vị 二nhị 波Ba 羅La 蜜Mật 滿mãn 由do 讚tán 底để 沙sa 佛Phật 乃nãi 超siêu 九cửu 劫kiếp 故cố 從tùng 毗tỳ 娑sa 尸thi 佛Phật 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 禪thiền 智trí 二nhị 波Ba 羅La 蜜Mật 滿mãn 若nhược 大đại 論luận 云vân 三tam 僧Tăng 祇kỳ 時thời 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 滿mãn 如như 此thử 不bất 同đồng 云vân 何hà 和hòa 會hội 須tu 知tri 大đại 論luận 三tam 僧Tăng 祇kỳ 時thời 六Lục 度Độ 滿mãn 者giả 但đãn 是thị 事sự 禪thiền 事sự 智trí 滿mãn 耳nhĩ 若nhược 至chí 樹thụ 下hạ 。 亦diệc 須tu 緣duyên 理lý 禪thiền 智trí 故cố 也dã 若nhược 俱câu 舍xá 中trung 因nhân 時thời 已dĩ 斷đoạn 八bát 地địa 惑hoặc 竟cánh 然nhiên 而nhi 有hữu 頂đảnh 惑hoặc 未vị 斷đoạn 也dã 所sở 以dĩ 只chỉ 用dụng 有hữu 漏lậu 而nhi 已dĩ 故cố 大đại 論luận 沒một 有hữu 漏lậu 之chi 名danh 至chí 樹thụ 王vương 下hạ 方phương 云vân 用dụng 於ư 三tam 十thập 四tứ 心tâm 斷đoạn 見kiến 思tư 也dã 然nhiên 俱câu 舍xá 中trung 取thủ 修tu 禪thiền 時thời 已dĩ 斷đoạn 惑hoặc 竟cánh 不bất 復phục 更cánh 斷đoạn 大đại 論luận 依y 餘dư 部bộ 雖tuy 有hữu 漏lậu 斷đoạn 未vị 名danh 為vi 斷đoạn 故cố 至chí 樹thụ 下hạ 但đãn 斷đoạn 非phi 想tưởng 八bát 地địa 皆giai 得đắc 名danh 為vi 無vô 漏lậu 故cố 知tri 從tùng 部bộ 不bất 同đồng 致trí 令linh 二nhị 論luận 有hữu 異dị 。

修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 各các 有hữu 滿mãn 時thời 。

三tam 修tu 行hành 下hạ 明minh 六Lục 度Độ 滿mãn 相tương/tướng 文văn 分phần/phân 二nhị 初sơ 標tiêu 。

如như 尸thi 毗tỳ 王vương 代đại 鴿cáp 檀đàn 滿mãn 普phổ 明minh 王vương 捨xả 國quốc 尸thi 滿mãn 羼sằn 提đề 仙tiên 人nhân 為vị 歌Ca 利Lợi 王Vương 。 割cát 截tiệt 無vô 恨hận 忍nhẫn 滿mãn 大đại 施thí 太thái 子tử 杼trữ 海hải 并tinh 七thất 日nhật 翹kiều 足túc 讚tán 弗phất 沙sa 佛Phật 進tiến 滿mãn 尚thượng 闍xà 棃lê 鵲thước 巢sào 頂đảnh 上thượng 禪thiền 滿mãn 劬cù 嬪# 大đại 臣thần 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 七thất 分phần 息tức 諍tranh 智trí 滿mãn 望vọng 初sơ 聲Thanh 聞Văn 位vị 是thị 下hạ 忍nhẫn 位vị 。

二nhị 如như 尸thi 毗tỳ 下hạ 釋thích 釋Thích 迦Ca 菩Bồ 薩Tát 。 本bổn 作tác 國quốc 王vương 名danh 曰viết 尸thi 毗tỳ 得đắc 歸quy 命mạng 救cứu 護hộ 陀đà 羅la 尼ni 視thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 猶do 如như 一nhất 子tử 。 時thời 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 知tri 命mạng 將tương 終chung 求cầu 佛Phật 問vấn 疑nghi 偏thiên 求cầu 不bất 得đắc 時thời 天thiên 巧xảo 師sư 毗tỳ 首thủ 羯yết 磨ma 謂vị 天thiên 帝đế 曰viết 有hữu 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 滿mãn 足túc 六Lục 度Độ 不bất 久cửu 成thành 佛Phật 。 天thiên 帝đế 乃nãi 云vân 須tu 往vãng 試thí 之chi 天thiên 帝đế 化hóa 為vi 鷹ưng 毗tỳ 首thủ 變biến 作tác 鴿cáp 鷹ưng 逐trục 鴿cáp 至chí 王vương 之chi 掖dịch 下hạ 鷹ưng 語ngữ 王vương 言ngôn 還hoàn 我ngã 鴿cáp 來lai 王vương 曰viết 我ngã 非phi 汝nhữ 前tiền 而nhi 受thọ 此thử 鴿cáp 我ngã 先tiên 發phát 願nguyện 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 豈khởi 還hoàn 汝nhữ 耶da 鷹ưng 言ngôn 我ngã 豈khởi 不bất 是thị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 奪đoạt 我ngã 食thực 耶da 。 王vương 曰viết 汝nhữ 何hà 食thực 乎hồ 鷹ưng 言ngôn 我ngã 食thực 血huyết 肉nhục 王vương 即tức 思tư 惟duy 我ngã 此thử 身thân 者giả 恆hằng 受thọ 老lão 死tử 不bất 久cửu 腐hủ 爛lạn 我ngã 當đương 持trì 刀đao 割cát 肉nhục 與dữ 之chi 鷹ưng 又hựu 謂vị 曰viết 須tu 逐trục 道Đạo 理lý 令linh 輕khinh 重trọng 等đẳng 勿vật 見kiến 欺khi 也dã 。 王vương 即tức 稱xưng 鴿cáp 鴿cáp 身thân 轉chuyển 重trọng 。 王vương 肉nhục 漸tiệm 輕khinh 王vương 乃nãi 於ư 是thị 以dĩ 手thủ 攀phàn 稱xưng 盡tận 對đối 於ư 鴿cáp 于vu 時thời 諸chư 天thiên 。 歎thán 云vân 菩Bồ 薩Tát 為vi 此thử 小tiểu 鴿cáp 如như 是thị 救cứu 之chi 當đương 斯tư 時thời 也dã 天thiên 地địa 大đại 動động 。 海hải 水thủy 揚dương 波ba 枯khô 木mộc 生sanh 華hoa 天thiên 雨vũ 香hương 水thủy 。 鷹ưng 語ngữ 鴿cáp 云vân 真chân 是thị 菩Bồ 薩Tát 菩Bồ 薩Tát 。 都đô 無vô 憂ưu 惱não 之chi 心tâm 於ư 是thị 身thân 肉nhục 平bình 復phục 如như 故cố 。 準chuẩn 西tây 域vực 記ký 尸thi 毗tỳ 迦ca 者giả 此thử 云vân 與dữ 也dã 舊cựu 略lược 迦ca 字tự 檀đàn 那na 此thử 云vân 布bố 施thí 也dã 普phổ 明minh 王vương 捨xả 國quốc 尸thi 滿mãn 者giả 此thử 依y 仁nhân 王vương 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 若nhược 準chuẩn 大đại 論luận 乃nãi 是thị 須tu 陀đà 摩ma 王vương 葢# 華hoa 梵Phạm 之chi 異dị 耳nhĩ 此thử 王vương 持trì 戒giới 常thường 依y 實thật 語ngữ 不bất 以dĩ 妄vọng 言ngôn 欲dục 出xuất 游du 觀quán 始thỉ 至chí 城thành 門môn 有hữu 一nhất 淨tịnh 行hạnh 來lai 求cầu 乞khất 云vân 王vương 是thị 福phước 人nhân 愍mẫn 我ngã 貧bần 苦khổ 王vương 曰viết 待đãi 我ngã 還hoàn 國quốc 於ư 是thị 來lai 至chí 園viên 中trung 。 游du 戲hí 時thời 有hữu 鳥điểu 王vương 名danh 曰viết 鹿lộc 足túc 與dữ 山sơn 神thần 誓thệ 取thủ 一nhất 千thiên 王vương 唯duy 少thiểu 一nhất 王vương 乃nãi 從tùng 空không 來lai 捉tróc 王vương 將tương 去khứ 時thời 須tu 陀đà 摩ma 涕thế 零linh 如như 雨vũ 鹿lộc 足túc 語ngữ 云vân 汝nhữ 大đại 剎sát 利lợi 何hà 故cố 泣khấp 耶da 須tu 陀đà 摩ma 云vân 我ngã 不bất 畏úy 死tử 自tự 恨hận 生sanh 來lai 不bất 曾tằng 妄vọng 語ngữ 向hướng 出xuất 城thành 時thời 許hứa 淨tịnh 行hạnh 施thí 而nhi 今kim 失thất 信tín 自tự 負phụ 其kỳ 心tâm 鹿lộc 足túc 聞văn 已dĩ 放phóng 須tu 陀đà 摩ma 還hoàn 國quốc 七thất 日nhật 王vương 行hành 施thí 已dĩ 詣nghệ 鹿lộc 足túc 所sở 鹿lộc 足túc 見kiến 來lai 心tâm 喜hỷ 讚tán 曰viết 汝nhữ 實thật 語ngữ 人nhân 不bất 失thất 其kỳ 信tín 時thời 須tu 陀đà 摩ma 廣quảng 讚tán 實thật 語ngữ 呵ha 貴quý 妄vọng 言ngôn 鹿lộc 足túc 由do 是thị 信tín 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 遂toại 放phóng 諸chư 王vương 各các 還hoàn 本bổn 國quốc 。 仁nhân 王vương 經kinh 中trung 稍sảo 異dị 於ư 此thử 尸thi 羅la 此thử 云vân 好hảo/hiếu 善thiện 持trì 戒giới 行hạnh 。 善thiện 故cố 也dã 羼sằn 提đề 仙tiên 人nhân 為vị 歌Ca 利Lợi 王Vương 。 割cát 截tiệt 無vô 恨hận 忍nhẫn 滿mãn 者giả 此thử 仙tiên 在tại 於ư 林lâm 中trung 。 修tu 忍nhẫn 時thời 歌Ca 利Lợi 王Vương 將tương 諸chư 女nữ 等đẳng 入nhập 園viên 游du 戲hí 飲ẩm 食thực 訖ngật 已dĩ 王vương 乃nãi 息tức 臥ngọa 時thời 女nữ 采thải 華hoa 入nhập 於ư 林lâm 中trung 。 供cúng 養dường 仙tiên 人nhân 。 仙tiên 人nhân 乃nãi 為vi 諸chư 女nữ 說thuyết 法Pháp 女nữ 因nhân 聽thính 法Pháp 久cửu 而nhi 忘vong 歸quy 王vương 臥ngọa 息tức 已dĩ 不bất 見kiến 諸chư 女nữ 持trì 劒kiếm 尋tầm 之chi 遂toại 見kiến 諸chư 女nữ 在tại 仙tiên 人nhân 前tiền 王vương 問vấn 仙tiên 曰viết 汝nhữ 作tác 何hà 事sự 仙tiên 答đáp 王vương 云vân 我ngã 修tu 慈từ 忍nhẫn 時thời 王vương 以dĩ 劒kiếm 斬trảm 截tiệt 仙tiên 人nhân 手thủ 足túc 耳nhĩ 鼻tị 。 而nhi 謂vị 仙tiên 曰viết 汝nhữ 若nhược 不bất 嗔sân 是thị 名danh 忍nhẫn 也dã 仙tiên 人nhân 答đáp 云vân 我ngã 無vô 嗔sân 矣hĩ 王vương 曰viết 誰thùy 信tín 仙tiên 云vân 我ngã 若nhược 實thật 行hạnh 忍nhẫn 者giả 血huyết 變biến 為vi 乳nhũ 。 果quả 如như 所sở 言ngôn 。 王vương 遂toại 怖bố 畏úy 將tương 女nữ 還hoàn 宮cung 羼sằn 提đề 此thử 云vân 忍nhẫn 辱nhục 也dã 歌ca 利lợi 此thử 云vân 惡ác 世thế 無vô 道đạo 又hựu 云vân 鬬đấu 諍tranh 也dã 仙tiên 遷thiên 也dã 老lão 而nhi 不bất 死tử 遷thiên 入nhập 山sơn 也dã 故cố 字tự 從tùng 人nhân 從tùng 山sơn 也dã 大đại 施thí 太thái 子tử 杼trữ 海hải 并tinh 七thất 日nhật 翹kiều 足túc 讚tán 弗phất 沙sa 佛Phật 進tiến 滿mãn 者giả 大đại 施thí 太thái 子tử 為vì 國quốc 人nhân 民dân 。 入nhập 海hải 采thải 寶bảo 得đắc 如như 意ý 珠châu 。 海hải 神thần 因nhân 其kỳ 寑# 臥ngọa 之chi 時thời 奪đoạt 珠châu 還hoàn 海hải 大đại 施thí 發phát 誓thệ 抒trữ 海hải 求cầu 珠châu 以dĩ 濟tế 眾chúng 生sanh 。 諸chư 天thiên 問vấn 之chi 乃nãi 答đáp 天thiên 云vân 生sanh 生sanh 不bất 休hưu 諸chư 天thiên 念niệm 其kỳ 行hành 精tinh 進tấn 故cố 助trợ 其kỳ 神thần 力lực 抒trữ 大đại 海hải 水thủy 海hải 水thủy 減giảm 半bán 龍long 見kiến 水thủy 減giảm 送tống 珠châu 與dữ 之chi 止Chỉ 觀Quán 作tác 杼trữ 與dữ 今kim 文văn 同đồng 輔phụ 行hành 竝tịnh 諸chư 文văn 作tác 抒trữ 杼trữ 抒trữ 竝tịnh 神thần 與dữ 切thiết 正chánh 用dụng 抒trữ 字tự 除trừ 也dã 酌chước 取thủ 也dã 杼trữ 橡# 也dã 亦diệc 直trực 呂lữ 切thiết 竝tịnh 非phi 今kim 意ý 也dã 抒trữ 亦diệc 徐từ 呂lữ 切thiết 渫# 水thủy 也dã 婆bà 沙sa 云vân 爾nhĩ 時thời 有hữu 佛Phật 。 名danh 曰viết 底để 沙sa 有hữu 二nhị 弟đệ 子tử 。 一nhất 名danh 釋Thích 迦Ca 修tu 利lợi 他tha 行hành 機cơ 緣duyên 先tiên 熟thục 二nhị 名danh 慈Từ 氏Thị 修tu 自tự 利lợi 行hành 機cơ 緣duyên 後hậu 熟thục 彼bỉ 佛Phật 念niệm 云vân 迴hồi 多đa 人nhân 就tựu 一nhất 人nhân 則tắc 難nan 以dĩ 一nhất 人nhân 就tựu 多đa 人nhân 甚thậm 易dị 欲dục 令linh 釋Thích 迦Ca 先tiên 成thành 道Đạo 故cố 佛Phật 乃nãi 捨xả 二nhị 弟đệ 子tử 入nhập 山sơn 釋Thích 迦Ca 由do 是thị 入nhập 山sơn 尋tầm 師sư 正chánh 行hạnh 之chi 次thứ 忽hốt 然nhiên 見kiến 佛Phật 在tại 於ư 龕khám 中trung 入nhập 火hỏa 界giới 定định 威uy 光quang 赫hách 奕dịch 。 行hành 次thứ 於ư 是thị 忘vong 下hạ 一nhất 足túc 經kinh 于vu 七thất 日nhật 。 而nhi 說thuyết 一nhất 偈kệ 歎thán 本bổn 師sư 云vân 天thiên 地địa 此thử 界giới 多đa 聞văn 室thất 逝thệ 宮cung 天thiên 處xứ 十thập 方phương 無vô 丈trượng 夫phu 牛ngưu 王vương 。 大đại 沙Sa 門Môn 尋tầm 地địa 山sơn 林lâm 徧biến 無vô 等đẳng 因nhân 此thử 精tinh 進tấn 乃nãi 超siêu 九cửu 劫kiếp 在tại 彌Di 勒Lặc 前tiền 。 而nhi 成thành 佛Phật 也dã 若nhược 大đại 論luận 云vân 讚tán 弗phất 沙sa 佛Phật 天thiên 上thượng 天thiên 下hạ 。 無vô 如như 佛Phật 十thập 方phương 世thế 界giới 。 亦diệc 無vô 比tỉ 世thế 界giới 所sở 有hữu 。 我ngã 盡tận 見kiến 一nhất 切thiết 無vô 。 有hữu 如như 佛Phật 者giả 翹kiều 者giả 舉cử 也dã 底để 沙sa 弗phất 沙sa 梵Phạm 音âm 不bất 同đồng 亦diệc 云vân 富phú 沙sa 又hựu 云vân 底để 迦ca 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 云vân 弗phất 沙sa 乃nãi 是thị 二nhị 十thập 八bát 宿tú 。 中trung 鬼quỷ 宿túc 名danh 也dã 菩Bồ 薩Tát 生sanh 時thời 。 與dữ 此thử 相tương 應ứng 故cố 。 也dã 清thanh 涼lương 觀quán 師sư 云vân 弗phất 沙sa 亦diệc 云vân 勃bột 沙sa 此thử 云vân 增tăng 盛thịnh 明minh 達đạt 勝thắng 義nghĩa 故cố 也dã 底để 沙sa 亦diệc 云vân 提đề 舍xá 此thử 云vân 說thuyết 度độ 說thuyết 法Pháp 度độ 人nhân 。 也dã 或hoặc 云vân 說thuyết 辯biện 才tài 無vô 礙ngại 。 也dã 超siêu 九cửu 劫kiếp 者giả 百bách 劫kiếp 超siêu 九cửu 是thị 故cố 但đãn 有hữu 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 準chuẩn 舊cựu 婆bà 沙sa 及cập 俱câu 舍xá 論luận 九cửu 劫kiếp 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 竝tịnh 是thị 大đại 劫kiếp 也dã 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 云vân 超siêu 十thập 二nhị 劫kiếp 緣duyên 宜nghi 不bất 同đồng 佛Phật 增tăng 減giảm 說thuyết 耳nhĩ 法pháp 華hoa 文văn 句cú 指chỉ 大đại 經Kinh 云vân 超siêu 九cửu 劫kiếp 者giả 恐khủng 文văn 誤ngộ 也dã 尚thượng 闍xà 棃lê 鵲thước 巢sào 頂đảnh 上thượng 禪thiền 滿mãn 者giả 螺loa 髻kế 仙tiên 人nhân 名danh 尚thượng 闍xà 棃lê 有hữu 人nhân 畫họa 像tượng 作tác 僧Tăng 形hình 者giả 非phi 也dã 而nhi 此thử 仙tiên 人nhân 。 得đắc 第đệ 四tứ 禪thiền 。 出xuất 入nhập 息tức 斷đoạn 坐tọa 一nhất 樹thụ 下hạ 。 兀ngột 然nhiên 不bất 動động 鳥điểu 見kiến 不bất 動động 謂vị 之chi 是thị 木mộc 於ư 頂đảnh 生sanh 卵noãn 仙tiên 人nhân 定định 起khởi 乃nãi 覺giác 其kỳ 鳥điểu 生sanh 卵noãn 頂đảnh 即tức 思tư 惟duy 曰viết 我ngã 若nhược 起khởi 行hành 鳥điểu 母mẫu 不bất 來lai 卵noãn 必tất 破phá 壞hoại 乃nãi 再tái 入nhập 定định 鳥điểu 子tử 飛phi 去khứ 方phương 起khởi 游du 行hành 劬cù 嬪# 大đại 臣thần 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 七thất 分phần 息tức 諍tranh 智trí 滿mãn 者giả 劬cù (# 其kỳ 俱câu 切thiết )# 嬪# (# 符phù 真chân 切thiết )# 菩Bồ 薩Tát 大đại 心tâm 。 思tư 惟duy 分phân 別biệt 。 如như 劬cù 嬪# 陀đà 婆Bà 羅La 門Môn 大đại 臣thần 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 大đại 地địa 作tác 七thất 分phần 若nhược 干can 大đại 城thành 小tiểu 城thành 聚tụ 落lạc 村thôn 民dân 盡tận 作tác 七thất 分phần 劬cù 嬪# 陀đà 者giả 未vị 聞văn 飜phiên 譯dịch 此thử 事sự 禪thiền 智trí 但đãn 是thị 伏phục 惑hoặc 若nhược 乃nãi 斷đoạn 惑hoặc 須tu 是thị 緣duyên 理lý 禪thiền 智trí 故cố 也dã 問vấn 此thử 事sự 六Lục 度Độ 既ký 未vị 斷đoạn 惑hoặc 豈khởi 可khả 得đắc 名danh 波Ba 羅La 蜜Mật 。 耶da 答đáp 雖tuy 未vị 斷đoạn 惑hoặc 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 豈khởi 不bất 得đắc 云vân 波Ba 羅La 蜜Mật 哉tai 前tiền 云vân 三tam 祇kỳ 修tu 六Lục 度Độ 竟cánh 而nhi 今kim 又hựu 云vân 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 各các 有hữu 滿mãn 時thời 應ưng 知tri 此thử 釋thích 六Lục 度Độ 滿mãn 時thời 即tức 是thị 前tiền 云vân 六Lục 度Độ 竟cánh 相tương/tướng 竟cánh 即tức 滿mãn 也dã 言ngôn 望vọng 聲Thanh 聞Văn 是thị 下hạ 忍nhẫn 者giả 菩Bồ 薩Tát 戒giới 疏sớ/sơ 云vân 若nhược 過quá 三tam 僧Tăng 祇kỳ 種chủng 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 業nghiệp 準chuẩn 望vọng 此thử 是thị 下hạ 忍nhẫn 之chi 位vị 但đãn 今kim 所sở 明minh 六Lục 度Độ 滿mãn 時thời 合hợp 在tại 前tiền 文văn 修tu 六Lục 度Độ 竟cánh 文văn 後hậu 示thị 耳nhĩ 。

次thứ 入nhập 補bổ 處xứ 生sanh 兜Đâu 率Suất 託thác 胎thai 出xuất 胎thai 出xuất 家gia 。 降hàng 魔ma 安an 坐tọa 不bất 動động 。 為vi 中trung 忍nhẫn 位vị 次thứ 一nhất 剎sát 那na 入nhập 上thượng 忍nhẫn 位vị 次thứ 一nhất 剎sát 那na 入nhập 。 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。

二nhị 次thứ 入nhập 下hạ 約ước 成thành 道Đạo 釋thích 分phần/phân 四tứ 初sơ 明minh 前tiền 五ngũ 相tương/tướng 前tiền 佛Phật 既ký 滅diệt 而nhi 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 補bổ 其kỳ 處xứ 故cố 云vân 補bổ 處xứ 一nhất 從tùng 兜Đâu 率Suất 下hạ 二nhị 託thác 胎thai 三tam 出xuất 胎thai 四tứ 出xuất 家gia 五ngũ 降hàng 魔ma 若nhược 前tiền 四tứ 相tương/tướng 漸tiệm 初sơ 文văn 中trung 已dĩ 具cụ 明minh 之chi 五ngũ 降hàng 魔ma 相tương/tướng 此thử 約ước 小tiểu 教giáo 若nhược 約ước 大Đại 乘Thừa 如như 起khởi 信tín 論luận 不bất 云vân 降hàng 魔ma 但đãn 加gia 住trụ 胎thai 為vi 八bát 相tương/tướng 耳nhĩ 良lương 以dĩ 大Đại 乘Thừa 體thể 法pháp 魔ma 為vi 法Pháp 界Giới 故cố 也dã 若nhược 文văn 句cú 記ký 云vân 四tứ 教giáo 佛Phật 皆giai 降hàng 魔ma 者giả 此thử 約ước 化hóa 儀nghi 不bất 可khả 廢phế 也dã 小Tiểu 乘Thừa 降hàng 魔ma 具cụ 諸chư 經kinh 論luận 故cố 大đại 論luận 云vân 夜dạ 半bán 出xuất 家gia 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 破phá 萬vạn 八bát 千thiên 億ức 鬼quỷ 兵binh 魔ma 眾chúng 已dĩ 成thành 無vô 上thượng 。 道đạo 又hựu 瑞thụy 應ứng 云vân 天thiên 魔ma 與dữ 佛Phật 共cộng 相tương 詰cật 難nạn/nan 佛Phật 云vân 丈trượng 夫phu 會hội 當đương 鬬đấu 戰chiến 死tử 終chung 不bất 身thân 在tại 為vi 他tha 降hàng 魔ma 云vân 比Bỉ 丘Khâu 何hà 求cầu 坐tọa 樹thụ 下hạ 。 樂nhạo 於ư 林lâm 藪tẩu 毒độc 獸thú 間gian 。 雲vân 起khởi 可khả 畏úy 杳# 冥minh 冥minh 天thiên 魔ma 圍vi 繞nhiễu 不bất 以dĩ 驚kinh 。 佛Phật 云vân 古cổ 有hữu 真chân 道đạo 佛Phật 所sở 得đắc 恬điềm 惔đàm 為vi 最tối 除trừ 不bất 明minh 斯tư 誠thành 最tối 勝thắng 法Pháp 滿mãn 藏tạng 吾ngô 於ư 斯tư 坐tọa 快khoái 魔ma 王vương 大đại 論luận 又hựu 云vân 淨Tịnh 居Cư 諸chư 天thiên 。 住trụ 三tam 面diện 立lập 看khán 佛Phật 共cộng 魔ma 難nạn/nan 詰cật 鬬đấu 戰chiến 天thiên 魔ma 退thoái 走tẩu 乃nãi 至chí 鐵thiết 圍vi 猶do 尚thượng 不bất 已dĩ 佛Phật 語ngữ 魔ma 云vân 我ngã 三tam 祇kỳ 劫kiếp 修tu 習tập 苦khổ 行hạnh 。 乃nãi 得đắc 菩Bồ 提Đề 汝nhữ 但đãn 設thiết 一nhất 無vô 遮già 之chi 會hội 報báo 為vi 天thiên 主chủ 何hà 得đắc 與dữ 我ngã 興hưng 斯tư 戰chiến 諍tranh 魔ma 云vân 此thử 事sự 誰thùy 為vi 證chứng 之chi 佛Phật 手thủ 指chỉ 地địa 云vân 是thị 知tri 我ngã 地địa 神thần 出xuất 證chứng 虗hư 空không 神thần 傳truyền 乃nãi 至chí 梵Phạm 世Thế 。 天thiên 魔ma 遂toại 降giáng/hàng 得đắc 不Bất 動Động 三Tam 昧Muội 。 成thành 無vô 上thượng 道Đạo 。 也dã 中trung 忍nhẫn 縮súc 觀quán 緣duyên 於ư 欲dục 苦khổ 故cố 如như 兜Đâu 率Suất 下hạ 生sanh 託thác 胎thai 至chí 降hàng 魔ma 也dã 剎sát 那na 此thử 云vân 一nhất 念niệm 也dã 故cố 降hàng 魔ma 已dĩ 一nhất 念niệm 之chi 間gian 。 即tức 是thị 上thượng 忍nhẫn 入nhập 世thế 第đệ 一nhất 。

發phát 真chân 無vô 漏lậu 三tam 十thập 四tứ 心tâm 頓đốn 斷đoạn 見kiến 思tư 習tập 氣khí 坐tọa 木mộc 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 生sanh 艸thảo 為vi 座tòa 成thành 劣liệt 應ưng 丈trượng 六lục 身thân 佛Phật 。

二nhị 發phát 真chân 下hạ 明minh 第đệ 六lục 相tương/tướng 三tam 十thập 四tứ 心tâm 者giả 八bát 忍nhẫn 八bát 智trí 九cửu 無vô 礙ngại 九cửu 解giải 脫thoát 也dã 此thử 依y 大đại 論luận 因nhân 時thời 未vị 斷đoạn 至chí 樹thụ 王vương 下hạ 通thông 總tổng 斷đoạn 之chi 云vân 三tam 十thập 四tứ 若nhược 準chuẩn 俱câu 舍xá 婆bà 沙sa 意ý 云vân 下hạ 八bát 地địa 惑hoặc 初sơ 修tu 禪thiền 時thời 先tiên 已dĩ 斷đoạn 竟cánh 非phi 想tưởng 九cửu 品phẩm 見kiến 思tư 全toàn 在tại 用dụng 九cửu 無vô 礙ngại 及cập 九cửu 解giải 脫thoát 餘dư 如như 向hướng 引dẫn 具cụ 在tại 輔phụ 行hành 。

受thọ 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 。 三tam 轉chuyển 法Pháp 輪luân 度độ 三tam 根căn 性tánh 。

三tam 受thọ 梵Phạm 下hạ 明minh 第đệ 七thất 相tương/tướng 正Chánh 法Pháp 念niệm 云vân 昔tích 有hữu 國quốc 王vương 。 第đệ 一nhất 夫phu 人nhân 。 生sanh 一nhất 千thiên 子tử 欲dục 試thí 當đương 來lai 成thành 佛Phật 。 次thứ 第đệ 故cố 俱câu 留lưu 孫tôn 探thám 得đắc 第đệ 一nhất 籌trù 。 釋Thích 迦Ca 第đệ 四tứ 籌trù 以dĩ 至chí 樓lâu 至chí 得đắc 第đệ 千thiên 籌trù 第đệ 二nhị 夫phu 人nhân 。 而nhi 生sanh 二nhị 子tử 。 其kỳ 第đệ 一nhất 者giả 。 願nguyện 作tác 梵Phạm 王Vương 請thỉnh 千thiên 兄huynh 佛Phật 而nhi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 其kỳ 次thứ 願nguyện 為vi 密mật 跡tích 金kim 剛cang 護hộ 千thiên 兄huynh 教giáo 故cố 瑞thụy 應ứng 云vân 佛Phật 放phóng 眉mi 光quang 照chiếu 第đệ 七thất 天thiên 大đại 梵Phạm 知tri 佛Phật 欲dục 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 。 乃nãi 悲bi 三tam 界giới 悉tất 皆giai 衰suy 苦khổ 以dĩ 不bất 得đắc 知tri 。 度độ 世thế 之chi 法Pháp 。 從tùng 久cửu 遠viễn 來lai 。 今kim 始thỉ 見kiến 佛Phật 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 。 欲dục 聞văn 法Pháp 故cố 故cố 法pháp 華hoa 云vân 爾nhĩ 時thời 諸chư 梵Phạm 王Vương 。 及cập 諸chư 天thiên 帝Đế 釋Thích 。 護Hộ 世Thế 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 請thỉnh 我ngã 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 三tam 轉chuyển 法Pháp 輪luân 者giả 。 維duy 摩ma 詰cật 經Kinh 云vân 三tam 轉chuyển 法Pháp 輪luân 於ư 大Đại 千Thiên 。 其kỳ 輪luân 本bổn 來lai 常thường 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 曰viết 示thị 轉chuyển 示thị 其kỳ 相tướng 狀trạng 也dã 謂vị 此thử 是thị 苦khổ 是thị 謂vị 滅diệt 道đạo 二nhị 曰viết 勸khuyến 轉chuyển 勸khuyến 其kỳ 令linh 修tu 也dã 謂vị 此thử 是thị 苦khổ 汝nhữ 應ưng 知tri 之chi 集tập 汝nhữ 應ưng 斷đoạn 滅diệt 汝nhữ 應ưng 證chứng 道đạo 汝nhữ 應ưng 修tu 三tam 曰viết 證chứng 轉chuyển 引dẫn 己kỷ 證chứng 彼bỉ 也dã 謂vị 此thử 是thị 苦khổ 我ngã 已dĩ 知tri 不bất 復phục 更cánh 知tri 乃nãi 至chí 此thử 是thị 道đạo 我ngã 已dĩ 修tu 不bất 復phục 更cánh 修tu 轉chuyển 者giả 度độ 也dã 運vận 也dã 輪luân 者giả 摧tồi 碾niễn 也dã 以dĩ 此thử 之chi 法pháp 度độ 入nhập 他tha 心tâm 摧tồi 彼bỉ 惑hoặc 累lũy/lụy/luy 故cố 一nhất 一nhất 轉chuyển 皆giai 生sanh 眼nhãn 智trí 明minh 覺giác 。 十thập 二nhị 行hành 也dã 具cụ 如như 法Pháp 華hoa 化hóa 城thành 喻dụ 品phẩm 文văn 句cú 及cập 記ký 度độ 三tam 根căn 者giả 即tức 三tam 乘thừa 也dã 。

住trụ 世thế 八bát 十thập 年niên 現hiện 老lão 比Bỉ 丘Khâu 相tương/tướng 薪tân 盡tận 火hỏa 滅diệt 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 者giả 即tức 三tam 藏tạng 佛Phật 果Quả 也dã 。

四tứ 住trụ 世thế 下hạ 明minh 第đệ 八bát 相tương 應ứng 知tri 如Như 來Lai 示thị 年niên 八bát 十thập 雖tuy 約ước 小tiểu 教giáo 然nhiên 大Đại 乘Thừa 見kiến 亦diệc 乃nãi 無vô 妨phương 故cố 梵Phạm 網võng 云vân 七thất 歲tuế 出xuất 家gia 。 三tam 十thập 成thành 道Đạo 。 乃nãi 至chí 法pháp 華hoa 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 以dĩ 亦diệc 云vân 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 少thiểu 病bệnh 惱não 等đẳng 及cập 以dĩ 尊tôn 特đặc 他tha 受thọ 用dụng 也dã 既ký 云vân 八bát 十thập 即tức 老lão 比Bỉ 丘Khâu 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 云vân 乞khất 士sĩ 也dã 薪tân 盡tận 火hỏa 滅diệt 者giả 佛Phật 身thân 名danh 薪tân 智trí 慧tuệ 為vi 火hỏa 慧tuệ 依y 報báo 身thân 身thân 滅diệt 智trí 亡vong 此thử 約ước 小Tiểu 乘Thừa 與dữ 今kim 文văn 同đồng 若nhược 大Đại 乘Thừa 者giả 以dĩ 機cơ 為vi 薪tân 逗đậu 應ưng 名danh 火hỏa 眾chúng 生sanh 機cơ 盡tận 佛Phật 應ưng 亦diệc 亡vong 是thị 則tắc 皆giai 約ước 譬thí 喻dụ 立lập 也dã 須tu 知tri 小Tiểu 乘Thừa 定định 有hữu 生sanh 滅diệt 圓viên 頓đốn 大Đại 乘Thừa 實thật 非phi 生sanh 滅diệt 示thị 現hiện 生sanh 滅diệt 不bất 滅diệt 而nhi 滅diệt 滅diệt 而nhi 不bất 滅diệt 具cụ 如như 諸chư 文văn 此thử 不bất 多đa 說thuyết 。

上thượng 來lai 所sở 釋thích 三tam 人nhân 修tu 行hành 證chứng 果Quả 雖tuy 則tắc 不bất 同đồng 然nhiên 同đồng 斷đoạn 見kiến 思tư 同đồng 出xuất 三tam 界giới 同đồng 證chứng 偏thiên 真chân 只chỉ 行hành 三tam 百bách 由do 旬tuần 。 入nhập 化hóa 城thành 耳nhĩ 。

三tam 上thượng 來lai 下hạ 總tổng 結kết 因nhân 中trung 說thuyết 果quả 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 云vân 斷đoạn 出xuất 等đẳng 亦diệc 是thị 斷đoạn 竟cánh 乃nãi 成thành 佛Phật 也dã 然nhiên 真Chân 諦Đế 理lý 不bất 具cụ 諸chư 法pháp 故cố 云vân 偏thiên 也dã 亦diệc 云vân 但đãn 空không 矣hĩ 由do 旬tuần 亦diệc 言ngôn 踰du 繕thiện 那na 也dã 此thử 云vân 限hạn 量lượng 又hựu 云vân 合hợp 也dã 應ưng 也dã 或hoặc 四tứ 十thập 里lý 。 十thập 六lục 里lý 也dã 如như 此thử 方phương 之chi 驛dịch 焉yên 玅# 經kinh 中trung 說thuyết 過quá 三tam 百bách 由do 旬tuần 。 化hóa 作tác 一nhất 城thành 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 此thử 有hữu 三tam 義nghĩa 一nhất 約ước 生sanh 死tử 處xứ 謂vị 三tam 界giới 果quả 報báo 。 為vi 三tam 百bách 也dã 二nhị 約ước 煩phiền 惱não 謂vị 見kiến 惑hoặc 為vi 一nhất 百bách 五ngũ 上thượng 分phân 為vi 一nhất 百bách 五ngũ 下hạ 分phân 為vi 一nhất 百bách 成thành 三tam 百bách 也dã 掉trạo 舉cử 慢mạn 無vô 明minh 色sắc 染nhiễm 無vô 色sắc 染nhiễm 五ngũ 上thượng 分phần/phân 也dã 身thân 見kiến 戒giới 取thủ 疑nghi 貪tham 嗔sân 五ngũ 下hạ 分phần/phân 也dã 三tam 約ước 觀quán 智trí 空không 觀quán 知tri 三tam 百bách 所sở 以dĩ 經Kinh 云vân 知tri 諸chư 生sanh 死tử 。 煩phiền 惱não 惡ác 道đạo 。 有hữu 一nhất 導đạo 師sư 。 善thiện 知tri 通thông 塞tắc 上thượng 下hạ 五ngũ 分phần/phân 如như 文văn 句cú 記ký 及cập 補bổ 注chú 中trung 。

略lược 明minh 藏tạng 教giáo 竟cánh 。

三tam 略lược 明minh 下hạ 結kết 。

天Thiên 台Thai 四Tứ 教Giáo 集Tập 解Giải 卷quyển 中trung