Tứ Giáo Nghi Chú Vị Bổ Phụ Hoành Ký – Quyển 0010

四Tứ 教Giáo 儀Nghi 註Chú 彙Vị 補Bổ 輔Phụ 宏Hoành 記Ký
Quyển 0010
清Thanh 性Tánh 權Quyền 記Ký

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 十thập 之chi 上thượng

高cao 麗lệ 沙Sa 門Môn 諦đế 觀quán 錄lục

南nam 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 蒙mông 潤nhuận 集tập 註chú

清thanh 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 權quyền 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký

清thanh 三Tam 寶Bảo 弟đệ 子tử 錢tiền 。 /(# 。 。

天thiên 台thai 嫡đích 裔duệ 比Bỉ 丘Khâu 諦đế 閑nhàn 編biên 科khoa 參tham 梓#

△# 二nhị 明minh 妙diệu 法Pháp 方phương 便tiện 正chánh 修tu 二nhị 。 初sơ 總tổng 敘tự 法pháp 被bị 四tứ 機cơ 。

然nhiên 依y 上thượng 四tứ 教giáo 修tu 行hành 時thời 。 各các 有hữu 方phương 便tiện 正chánh 修tu 。 謂vị 二nhị 十thập 五ngũ 方phương 便tiện 。 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 若nhược 教giáo 教giáo 各các 明minh 。 其kỳ 文văn 稍sảo 煩phiền 。 義nghĩa 意ý 雖tuy 異dị 。 名danh 數số 不bất 別biệt 。 故cố 總tổng 明minh 。 可khả 以dĩ 意ý 知tri 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 前tiền 明minh 四tứ 教giáo 釋thích 經kinh 方phương 軌quỹ 。 正chánh 為vi 開khai 解giải 。 若nhược 依y 解giải 立lập 行hành 。 必tất 須tu 各các 明minh 方phương 便tiện 正chánh 修tu 。 故cố 所sở 列liệt 方phương 便tiện 。 則tắc 通thông 四tứ 教giáo 。 但đãn 十thập 乘thừa 。 且thả 就tựu 圓viên 論luận 。 蓋cái 立lập 行hành 以dĩ 圓viên 為vi 正chánh 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 總tổng 敘tự 解giải 後hậu 。 自tự 當đương 立lập 行hành 也dã 。 蓋cái 謂vị 有hữu 解giải 無vô 行hành 。 如như 有hữu 目mục 而nhi 無vô 足túc 。 有hữu 行hành 無vô 解giải 。 如như 有hữu 足túc 而nhi 無vô 目mục 。 此thử 二nhị 者giả 。 俱câu 不bất 能năng 到đáo 清thanh 涼lương 池trì 也dã 。 是thị 以dĩ 前tiền 文văn 明minh 教giáo 開khai 解giải 。 此thử 下hạ 依y 解giải 立lập 行hành 。 欲dục 使sử 解giải 行hành 相tương/tướng 資tư 。 猶do 目mục 足túc 之chi 兼kiêm 導đạo 也dã 。 然nhiên 而nhi 四tứ 教giáo 之chi 行hành 。 各các 有hữu 方phương 便tiện 正chánh 修tu 。 今kim 所sở 列liệt 之chi 方phương 便tiện 。 則tắc 四tứ 教giáo 俱câu 通thông 。 唯duy 十thập 乘thừa 。 獨độc 就tựu 圓viên 談đàm 。 蓋cái 由do 所sở 立lập 之chi 行hành 。 當đương 須tu 以dĩ 圓viên 為vi 正chánh 故cố 也dã 。

【# □# 註chú 】# 不bất 明minh 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 (# 常thường 坐tọa 常thường 行hành 半bán 行hành 半bán 坐tọa 非phi 行hành 非phi 坐tọa )# 及cập 十thập 境cảnh 者giả 。 (# 陰ấm 煩phiền 病bệnh 業nghiệp 魔ma 禪thiền 見kiến 慢mạn 乘thừa 薩tát )# 蓋cái 錄lục 大đại 本bổn 綱cương 要yếu 。 非phi 止Chỉ 觀Quán 意ý 。 故cố 不bất 委ủy 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 對đối 止Chỉ 觀Quán 述thuật 不bất 明minh 四tứ 行hành 十thập 境cảnh 所sở 以dĩ 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 。 點điểm 示thị 四tứ 行hành 十thập 境cảnh 名danh 目mục 。 蓋cái 錄lục 下hạ 。 正chánh 述thuật 不bất 明minh 所sở 以dĩ 。 謂vị 止Chỉ 觀Quán 第đệ 二nhị 。 則tắc 詳tường 明minh 之chi 。 今kim 但đãn 略lược 其kỳ 綱cương 要yếu 而nhi 已dĩ 。 故cố 不bất 委ủy 明minh 也dã 。 今kim 略lược 云vân 。 一nhất 常thường 坐tọa 。 出xuất 文Văn 殊Thù 問vấn 般Bát 若Nhã 經kinh 。 名danh 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 乃nãi 至chí 云vân 身thân 開khai 常thường 坐tọa 。 遮già 行hành 住trụ 臥ngọa 。 或hoặc 可khả 處xứ 眾chúng 。 獨độc 居cư 彌di 善thiện 。 居cư 一nhất 靜tĩnh 室thất 。 安an 一nhất 繩thằng 牀sàng 。 九cửu 十thập 日nhật 為vi 一nhất 期kỳ 。 或hoặc 七thất 日nhật 不bất 定định 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 專chuyên 念niệm 一nhất 佛Phật 。 (# 云vân 云vân )# 二nhị 常thường 行hành 出xuất 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 經kinh 。 謂vị 唯duy 專chuyên 行hành 遶nhiễu 。 九cửu 十thập 日nhật 為vi 一nhất 期kỳ 。 亦diệc 名danh 佛Phật 立lập 三tam 昧muội 。 三tam 昧muội 成thành 時thời 。 見kiến 十thập 方phương 佛Phật 。 在tại 空không 中trung 立lập 。 三tam 半bán 行hành 半bán 坐tọa 。 出xuất 方Phương 等Đẳng 法pháp 華hoa 等đẳng 經kinh 。 方Phương 等Đẳng 經Kinh 云vân 。 旋toàn 百bách 二nhị 十thập 帀táp 。 卻khước 坐tọa 思tư 惟duy 。 不bất 限hạn 時thời 日nhật 。 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 其kỳ 人nhân 若nhược 行hành 若nhược 立lập 。 讀đọc 誦tụng 是thị 經Kinh 。 是thị 人nhân 若nhược 坐tọa 。 思tư 惟duy 是thị 經Kinh 。 我ngã 時thời 乘thừa 六lục 牙nha 白bạch 象tượng 。 現hiện 其kỳ 人nhân 前tiền 。 以dĩ 三tam 七thất 日nhật 為vi 一nhất 期kỳ 。 四tứ 非phi 坐tọa 非phi 行hành 。 實thật 通thông 行hành 坐tọa 。 方phương 法pháp 出xuất 請thỉnh 觀quán 音âm 等đẳng 諸chư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 若nhược 行hành 若nhược 坐tọa 。 乃nãi 至chí 作tác 務vụ 。 公công 司ty 怱thông 遽cự 。 亦diệc 可khả 修tu 也dã 。 南nam 嶽nhạc 呼hô 為vi 隨tùy 自tự 意ý 三tam 昧muội 。 十thập 境cảnh 不bất 出xuất 三tam 障chướng 四tứ 魔ma 。 陰ấm 入nhập 境cảnh 。 病bệnh 患hoạn 境cảnh 。 即tức 報báo 障chướng 。 煩phiền 惱não 境cảnh 。 諸chư 見kiến 境cảnh 。 上thượng 慢mạn 境cảnh 。 即tức 煩phiền 惱não 障chướng 。 業nghiệp 相tương/tướng 境cảnh 。 魔ma 事sự 境cảnh 。 禪thiền 定định 境cảnh 。 二Nhị 乘Thừa 境cảnh 。 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 。 即tức 業nghiệp 障chướng 。 陰ấm 。 業nghiệp 。 禪thiền 。 乘thừa 。 薩tát 。 即tức 陰ấm 魔ma 。 煩phiền 。 見kiến 。 慢mạn 。 即tức 煩phiền 惱não 魔ma 。 病bệnh 。 即tức 死tử 魔ma 。 魔ma 。 即tức 天thiên 魔ma 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 儀nghi 註chú 云vân 。 陰ấm 者giả 。 謂vị 初sơ 心tâm 修tu 觀quán 。 必tất 先tiên 內nội 心tâm 。 故cố 於ư 三tam 科khoa 。 揀giản 去khứ 界giới 入nhập 。 復phục 於ư 五ngũ 陰ấm 。 又hựu 除trừ 前tiền 四tứ 。 的đích 取thủ 識thức 陰ấm 。 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 。 如như 去khứ 丈trượng 就tựu 尺xích 。 去khứ 尺xích 就tựu 寸thốn 。 是thị 為vi 總tổng 無vô 明minh 心tâm 。 如như 伐phạt 樹thụ 得đắc 根căn 。 灸# 病bệnh 得đắc 穴huyệt 。 千thiên 枝chi 萬vạn 病bệnh 。 自tự 然nhiên 消tiêu 殞vẫn 。 若nhược 不bất 入nhập 者giả 。 然nhiên 後hậu 歷lịch 餘dư 一nhất 心tâm 。 例lệ 餘dư 陰ấm 入nhập 。 乃nãi 至chí 九cửu 境cảnh 。 待đãi 發phát 方phương 觀quán 。 不bất 發phát 不bất 觀quán 。 煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 積tích 集tập 重trọng/trùng 惑hoặc 。 今kim 因nhân 用dụng 觀quán 。 此thử 惑hoặc 過quá 常thường 。 不bất 可khả 控khống 制chế 。 病bệnh 患hoạn 者giả 。 由do 觀quán 陰ấm 惑hoặc 。 激kích 動động 四tứ 大đại 。 識thức 其kỳ 元nguyên 由do 。 或hoặc 用dụng 觀quán 用dụng 術thuật 用dụng 醫y 治trị 之chi 。 然nhiên 後hậu 復phục 用dụng 觀quán 行hành 熏huân 修tu 。 業nghiệp 相tương/tướng 者giả 。 有hữu 漏lậu 之chi 業nghiệp 。 將tương 來lai 應ưng 報báo 。 今kim 因nhân 觀quán 發phát 。 發phát 相tương/tướng 雖tuy 多đa 。 不bất 出xuất 蔽tế 度độ 。 各các 有hữu 六lục 相tương/tướng 。 或hoặc 因nhân 止chỉ 生sanh 。 或hoặc 因nhân 觀quán 生sanh 。 魔ma 事sự 者giả 。 由do 觀quán 諸chư 境cảnh 。 惑hoặc 雖tuy 未vị 破phá 。 天thiên 魔ma 恐khủng 其kỳ 出xuất 界giới 。 民dân 主chủ 皆giai 來lai 。 撓nạo 動động 行hành 人nhân 。 并tinh 人nhân 間gian # 惕dịch 夜dạ 叉xoa 。

時thời 媚mị 等đẳng 鬼quỷ 管quản 屬thuộc 天thiên 魔ma 。 防phòng 遏át 行hành 者giả 。 不bất 許hứa 出xuất 界giới 。 故cố 大đại 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 說thuyết 魔ma 者giả 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 旃chiên 陀đà 羅la 。 禪thiền 者giả 。 謂vị 根căn 本bổn 四tứ 禪thiền 等đẳng 。 功công 夫phu 得đắc 力lực 。 必tất 有hữu 宿túc 習tập 現hiện 相tướng 。 相tương/tướng 最tối 難nan 知tri 。 如như 楞lăng 嚴nghiêm 止Chỉ 觀Quán 廣quảng 明minh 。 見kiến 者giả 。 由do 觀quán 發phát 見kiến 。 乃nãi 至chí 百bách 四tứ 十thập 見kiến 等đẳng 。 慢mạn 者giả 。 既ký 伏phục 見kiến 已dĩ 。 謂vị 是thị 深thâm 詣nghệ 。 濫lạm 叨# 上thượng 聖thánh 。 是thị 故cố 須tu 識thức 。 二Nhị 乘Thừa 者giả 。 昔tích 發phát 小tiểu 志chí 。 由do 慈từ 習tập 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 三tam 藏tạng 通thông 別biệt 三tam 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。 由do 習tập 而nhi 現hiện 。 如như 上thượng 諸chư 境cảnh 。 並tịnh 須tu 觀quán 力lực 。 而nhi 調điều 伏phục 之chi 。 然nhiên 此thử 十thập 境cảnh 。 出xuất 止Chỉ 觀Quán 大đại 意ý 。

【# □# 註chú 】# 妙diệu 玄huyền 明minh 入nhập 體thể 之chi 門môn 。 四tứ 教giáo 四tứ 門môn 。 門môn 門môn 十thập 乘thừa 。 若nhược 止Chỉ 觀Quán 十thập 境cảnh 。 境cảnh 境cảnh 十thập 乘thừa 。 唯duy 明minh 圓viên 行hành 。 義nghĩa 例lệ 云vân 。 若nhược 無vô 十thập 境cảnh 。 乘thừa 則tắc 無vô 體thể 。 若nhược 無vô 十thập 法pháp 。 名danh 壞hoại 驢lư 車xa 。 (# 文văn )# 以dĩ 陰ấm 等đẳng 十thập 。 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 。 以dĩ 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 等đẳng 。 為vi 能năng 觀quán 觀quán 故cố 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 引dẫn 妙diệu 玄huyền 。 以dĩ 明minh 十thập 乘thừa 用dụng 廣quảng 也dã 。 言ngôn 入nhập 體thể 之chi 門môn 者giả 。 體thể 。 理lý 也dã 。 謂vị 藏tạng 教giáo 。 生sanh 滅diệt 為vi 體thể 。 乃nãi 至chí 圓viên 教giáo 。 無vô 作tác 為vi 體thể 等đẳng 。 四tứ 教giáo 四tứ 門môn 者giả 。 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 各các 具cụ 空không 有hữu 雙song 亦diệc 雙song 非phi 四tứ 門môn 。 修tu 此thử 四tứ 門môn 。 均quân 須tu 駕giá 以dĩ 十thập 乘thừa 方phương 到đáo 清thanh 涼lương 地địa 。 若nhược 止Chỉ 觀Quán 下hạ 。 明minh 立lập 行hành 須tu 圓viên 。 義nghĩa 例lệ 下hạ 。 明minh 境cảnh 乘thừa 俱câu 必tất 須tu 十thập 所sở 以dĩ 也dã 。

△# 二nhị 略lược 述thuật 行hành 立lập 二nhị 種chủng 二nhị 。 初sơ 明minh 方phương 便tiện 助trợ 行hành 開khai 二nhị 十thập 五ngũ 三tam 。 初sơ 分phần/phân 科khoa 。

言ngôn 二nhị 十thập 五ngũ 方phương 便tiện 者giả 。 束thúc 為vi 五ngũ 科khoa 。 一nhất 具cụ 五ngũ 緣duyên 。 二nhị 訶ha 五ngũ 欲dục 。 三tam 棄khí 五ngũ 蓋cái 。 四tứ 調điều 五ngũ 事sự 。 五ngũ 行hành 五ngũ 法pháp 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 初sơ )# 方phương 便tiện 名danh 善thiện 巧xảo 。 善thiện 巧xảo 修tu 行hành 。 以dĩ 微vi 少thiểu 善thiện 根căn 。 能năng 令linh 無vô 量lượng 。 行hành 成thành 解giải 發phát 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 方phương 便tiện 名danh 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 方phương 便tiện 者giả 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 也dã 。 以dĩ 能năng 和hòa 合hợp 成thành 因nhân 。 亦diệc 能năng 和hòa 合hợp 取thủ 果quả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 以dĩ 善thiện 能năng 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 方phương 便tiện 。 今kim 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 和hòa 合hợp 調điều 停đình 。 方phương 能năng 成thành 圓viên 初sơ 住trụ 因nhân 。 克khắc 妙diệu 覺giác 果quả 。 方phương 便tiện 名danh 善thiện 巧xảo 者giả 。 以dĩ 方phương 便tiện 小tiểu 行hành 。 能năng 善thiện 巧xảo 回hồi 向hướng 。 可khả 使sử 小tiểu 行hành 。 轉chuyển 成thành 妙diệu 因nhân 。 故cố 名danh 善thiện 巧xảo 。 不bất 善thiện 巧xảo 者giả 。 權quyền 實thật 不bất 二nhị 。 以dĩ 不bất 二nhị 解giải 調điều 停đình 事sự 儀nghi 。 能năng 使sử 一nhất 行hành 一nhất 切thiết 行hành 。 成thành 三tam 軌quỹ 真chân 解giải 。 一nhất 發phát 一nhất 切thiết 發phát 。 入nhập 圓viên 教giáo 初sơ 住trụ 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 小tiểu 善thiện 能năng 作tác 大đại 果quả 者giả 。 如như 求cầu 佛Phật 果Quả 。 或hoặc 是thị 讚tán 一nhất 偈kệ 。 稱xưng 一nhất 名danh 。 燒thiêu 一nhất 香hương 。 獻hiến 一nhất 華hoa 。 如như 是thị 小tiểu 行hành 。 必tất 得đắc 作tác 佛Phật 。 故cố 知tri 善thiện 巧xảo 名danh 方phương 便tiện 者giả 。 由do 回hồi 向hướng 故cố 。 以dĩ 智trí 導đạo 之chi 力lực 也dã 。 行hành 成thành 解giải 發phát 者giả 。 論luận 初sơ 心tâm 。 解giải 先tiên 行hành 後hậu 。 論luận 入nhập 位vị 。 行hành 若nhược 不bất 成thành 。 真chân 解giải 不bất 發phát 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ 初sơ 云vân 。 圓viên 教giáo 以dĩ 假giả 名danh 五ngũ 品phẩm 觀quán 行hành 等đẳng 位vị 。 去khứ 真chân 猶do 遠viễn 。 名danh 遠viễn 方phương 便tiện 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 相tương 似tự 鄰lân 真chân 。 名danh 近cận 方phương 便tiện 。 (# 約ước 內nội 外ngoại 凡phàm 位vị )# 今kim 就tựu 五ngũ 品phẩm 之chi 前tiền 。 假giả 名danh 位vị 中trung 。 復phục 論luận 遠viễn 近cận 。 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 遠viễn 方phương 便tiện 。 十thập 種chủng 境cảnh 界giới 為vi 近cận 方phương 便tiện 。 橫hoạnh/hoành 豎thụ 該cai 羅la 。 十thập 觀quán 具cụ 足túc 。 成thành 觀quán 行hành 位vị 。 能năng 發phát 真chân 似tự 。 名danh 近cận 方phương 便tiện 。 (# 文văn )# 輔phụ 行hành 四tứ 上thượng (# 初sơ )# 具cụ 釋thích 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 示thị 方phương 便tiện 之chi 義nghĩa 。 有hữu 遠viễn 近cận 不bất 同đồng 。 言ngôn 假giả 名danh 者giả 。 前tiền 名danh 字tự 中trung 雖tuy 從tùng 知tri 識thức 。 或hoặc 從tùng 經Kinh 卷quyển 。 聞văn 說thuyết 三tam 諦đế 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 通thông 達đạt 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 猶do 未vị 修tu 觀quán 。 雖tuy 云vân 名danh 字tự 。 乃nãi 假giả 名danh 也dã 。 五ngũ 品phẩm 位vị 中trung 。 雖tuy 圓viên 修tu 三tam 觀quán 。 圓viên 伏phục 五ngũ 住trụ 。 亦diệc 未vị 斷đoạn 惑hoặc 。 尚thượng 隔cách 十thập 信tín 。 故cố 云vân 去khứ 真chân 遙diêu 遠viễn 也dã 。 六lục 根căn 鄰lân 真chân 者giả 。 即tức 十thập 信tín 也dã 。 以dĩ 初sơ 信tín 斷đoạn 見kiến 。 二nhị 至chí 七thất 斷đoạn 思tư 。 八bát 十thập 斷đoạn 內nội 外ngoại 塵trần 沙sa 。 諸chư 麤thô 垢cấu 先tiên 落lạc 。 而nhi 云vân 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 圓viên 伏phục 無vô 明minh 。 相tương 似tự 見kiến 中trung 道Đạo 理lý 。 望vọng 于vu 初sơ 住trụ 。 只chỉ 間gian 一nhất 心tâm 。 故cố 云vân 鄰lân 真chân 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 今kim 文văn 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 於ư 圓viên 教giáo 遠viễn 近cận 方phương 便tiện 之chi 前tiền 。 更cánh 論luận 方phương 便tiện 者giả 。 以dĩ 為vi 五ngũ 品phẩm 作tác 方phương 便tiện 耳nhĩ 。 於ư 六lục 即tức 中trung 是thị 名danh 字tự 即tức 。 故cố 云vân 假giả 名danh 。 是thị 知tri 今kim 意ý 。 並tịnh 在tại 四tứ 教giáo 內nội 外ngoại 凡phàm 前tiền 。 通thông 為vi 四tứ 教giáo 遠viễn 方phương 便tiện 也dã 。 十thập 種chủng 者giả 。 即tức 十thập 境cảnh 也dã 。 若nhược 觀quán 若nhược 發phát 。 入nhập 品phẩm 非phi 遙diêu 。 名danh 之chi 為vi 近cận 。 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 去khứ 真chân 遠viễn 故cố 。 是thị 名danh 為vi 遠viễn 。 問vấn 。 陰ấm 是thị 正chánh 修tu 。 餘dư 九cửu 待đãi 發phát 。 云vân 何hà 以dĩ 此thử 。 而nhi 名danh 方phương 便tiện 。 答đáp 。 今kim 論luận 十thập 境cảnh 咸hàm 方phương 便tiện 者giả 。 俱câu 是thị 所sở 觀quán 故cố 也dã 。 若nhược 能năng 觀quán 之chi 。 方phương 屬thuộc 正chánh 修tu 。 是thị 故cố 前tiền 八bát 。 但đãn 在tại 凡phàm 夫phu 。 後hậu 之chi 二nhị 名danh 。 方phương 為vi 聖thánh 人nhân 方phương 便tiện 。 故cố 知tri 十thập 境cảnh 。 並tịnh 是thị 圓viên 行hành 近cận 方phương 便tiện 也dã 。 若nhược 前tiền 三tam 教giáo 。 差sai 降giáng/hàng 不bất 同đồng 。 別biệt 於ư 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 但đãn 觀quán 二nhị 教giáo 。 通thông 但đãn 觀quán 一nhất 。 三tam 藏tạng 全toàn 無vô 。 但đãn 觀quán 九cửu 境cảnh 。 通thông 二Nhị 乘Thừa 觀quán 八bát 境cảnh 半bán 。 藏tạng 二Nhị 乘Thừa 觀quán 八bát 境cảnh 全toàn 。 通thông 論luận 雖tuy 爾nhĩ 。 今kim 意ý 在tại 圓viên 。 橫hoạnh/hoành 豎thụ 下hạ 。 明minh 觀quán 境cảnh 功công 能năng 。 十thập 境cảnh 橫hoạnh/hoành 豎thụ 該cai 羅la 等đẳng 者giả 。 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 五ngũ 初sơ 。 十thập 雙song 互hỗ 發phát 。 今kim 具cụ 記ký 之chi 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 互hỗ 發phát 有hữu 十thập 。 謂vị 次thứ 第đệ 不bất 次thứ 第đệ 。 雜tạp 不bất 雜tạp 。 具cụ 不bất 具cụ 。 作tác 意ý 不bất 作tác 意ý 。 成thành 不bất 成thành 。 益ích 不bất 益ích 。 久cửu 不bất 久cửu 。 難nạn/nan 不bất 難nan 。 更cánh 不bất 更cánh 。 三tam 障chướng 四tứ 魔ma 。 九cửu 雙song 七thất 隻chỉ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 前tiền 九cửu 相tương 對đối 。 故cố 云vân 九cửu 雙song 。 後hậu 一nhất 不bất 對đối 。 故cố 云vân 七thất 隻chỉ 也dã 。 又hựu 橫hoạnh/hoành 具cụ 橫hoạnh/hoành 不bất 具cụ 。 豎thụ 具cụ 豎thụ 不bất 具cụ 。 例lệ 如như 發phát 四tứ 禪thiền 至chí 非phi 想tưởng 。 是thị 豎thụ 具cụ 。 至chí 不bất 用dụng 處xứ 。 是thị 豎thụ 不bất 具cụ 。 發phát 通thông 明minh 背bối/bội 捨xả 等đẳng 。 是thị 橫hoạnh/hoành 具cụ 。 止chỉ 發phát 七thất 背bối/bội 捨xả 。 是thị 橫hoạnh/hoành 不bất 具cụ 。 又hựu 初sơ 禪thiền 九cửu 品phẩm 是thị 豎thụ 具cụ 。 八bát 品phẩm 來lai 是thị 豎thụ 不bất 具cụ 。 又hựu 一nhất 品phẩm 五ngũ 支chi 足túc 是thị 橫hoạnh/hoành 具cụ 。 四tứ 支chi 已dĩ 來lai 是thị 橫hoạnh/hoành 不bất 具cụ 。 其kỳ 餘dư 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 輔phụ 行hành 云vân 。 由do 境cảnh 發phát 故cố 。 觀quán 發phát 縱tung 橫hoành 復phục 名danh 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 又hựu 此thử 十thập 法pháp 有hữu 通thông 有hữu 別biệt 。 別biệt 者giả 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 窮cùng 實thật 相tướng 底để 名danh 豎thụ 。 包bao 十thập 法Pháp 界Giới 名danh 橫hoạnh/hoành 。 發phát 心tâm 上thượng 求cầu 名danh 豎thụ 。 下hạ 化hóa 眾chúng 生sanh 名danh 橫hoạnh/hoành 。 又hựu 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 名danh 竪thụ 。 依y 境cảnh 發phát 誓thệ 名danh 橫hoạnh/hoành 。 安an 心tâm 徹triệt 理lý 名danh 豎thụ 。 六lục 十thập 四tứ 番phiên 名danh 橫hoạnh/hoành 。 破phá 徧biến 惑hoặc 窮cùng 名danh 豎thụ 。 諸chư 門môn 相tương 望vọng 名danh 橫hoạnh/hoành 。 通thông 至chí 寶bảo 所sở 名danh 豎thụ 。 檢kiểm 校giáo 塞tắc 著trước 名danh 橫hoạnh/hoành 。 道Đạo 品Phẩm 至chí 後hậu 名danh 豎thụ 。 品phẩm 品phẩm 相tương 望vọng 名danh 橫hoạnh/hoành 。 正chánh 助trợ 至chí 後hậu 名danh 豎thụ 。 法pháp 法pháp 相tướng 望vọng 名danh 橫hoạnh/hoành 。 次thứ 位vị 至chí 極cực 名danh 豎thụ 。 位vị 位vị 徧biến 攝nhiếp 名danh 橫hoạnh/hoành 。 安an 忍nhẫn 進tiến 後hậu 名danh 豎thụ 。 違vi 順thuận 相tương 望vọng 名danh 橫hoạnh/hoành 。 無vô 著trước 入nhập 住trụ 為vi 豎thụ 。 離ly 似tự 三tam 法pháp 為vi 橫hoạnh/hoành 。 此thử 且thả 單đơn 約ước 圓viên 乘thừa 為vi 解giải 。 若nhược 望vọng 偏thiên 乘thừa 。 名danh 橫hoạnh/hoành 名danh 豎thụ 。 顯hiển 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 若nhược 不bất 思tư 議nghị 。 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 豎thụ 。 能năng 作tác 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 而nhi 云vân 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 又hựu 總tổng 論luận 者giả 。 在tại 一nhất 一nhất 位vị 。 十thập 自tự 相tương 望vọng 為vi 橫hoạnh/hoành 。 一nhất 一nhất 至chí 極cực 。 當đương 法pháp 漸tiệm 深thâm 為vi 豎thụ 。 亦diệc 可khả 前tiền 之chi 七thất 法pháp 名danh 橫hoạnh/hoành 。 識thức 位vị 次thứ 去khứ 為vi 豎thụ 也dã 。

【# □# 註chú 】# 又hựu 。 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 通thông 方phương 便tiện 。 通thông 四tứ 三tam 昧muội 故cố 。 方Phương 等Đẳng 夢mộng 王vương 。 法pháp 華hoa 六lục 時thời 五ngũ 悔hối 。 為vi 別biệt 方phương 便tiện 。 四tứ 三tam 昧muội 中trung 。 別biệt 於ư 一nhất 種chủng 三tam 昧muội 所sở 用dụng 故cố 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 通thông 別biệt 方phương 便tiện 也dã 。 初sơ 二nhị 句cú 。 明minh 通thông 方phương 便tiện 。 以dĩ 四tứ 三tam 昧muội 通thông 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 方phương 便tiện 故cố 。 次thứ 行hành 半bán 。 判phán 別biệt 方phương 便tiện 以dĩ 四tứ 三tam 昧muội 中trung 。 半bán 行hành 半bán 坐tọa 一nhất 種chủng 。 別biệt 用dụng 方Phương 等Đẳng 夢mộng 王vương 法pháp 華hoa 五ngũ 悔hối 為vi 方phương 便tiện 故cố 也dã 。 所sở 言ngôn 夢mộng 王vương 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 方Phương 等Đẳng 至chí 尊tôn 。 不bất 可khả 聊liêu 爾nhĩ 。 若nhược 欲dục 修tu 習tập 。 神thần 明minh 為vi 證chứng 。 先tiên 求cầu 夢mộng 王vương 。 若nhược 得đắc 見kiến 一nhất 。 是thị 許hứa 懺sám 悔hối 等đẳng 。 法pháp 華hoa 別biệt 約ước 六lục 時thời 五ngũ 悔hối 。 解giải 見kiến 前tiền 九cửu 。

【# □# 註chú 】# 束thúc 為vi 五ngũ 科khoa 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 初sơ )# 云vân 。 夫phu 道đạo 不bất 孤cô 運vận 。 宏hoành 之chi 在tại 人nhân 。 人nhân 宏hoành 勝thắng 法Pháp 。 假giả 緣duyên 進tiến 道đạo 。 所sở 以dĩ 須tu 具cụ 五ngũ 緣duyên 。 緣duyên 力lực 既ký 具cụ 。 當đương 割cát 諸chư 嗜thị 欲dục 。 嗜thị 欲dục 外ngoại 屏bính 。 當đương 內nội 淨tịnh 其kỳ 心tâm 。 其kỳ 心tâm 若nhược 寂tịch 。 當đương 調điều 試thí 五ngũ 事sự 。 五ngũ 事sự 調điều 已dĩ 。 行hành 於ư 五ngũ 法pháp 。 必tất 至chí 所sở 在tại 。 乃nãi 至chí 三tam 科khoa 。 出xuất 大đại 論luận 。 一nhất 種chủng 。 出xuất 禪thiền 經kinh 。 (# 具cụ 五ngũ 緣duyên )# 一nhất 是thị 諸chư 禪thiền 師sư 立lập (# 文văn 調điều 五ngũ 事sự )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 發phát 明minh 五ngũ 科khoa 生sanh 起khởi 之chi 文văn 。 初sơ 四tứ 行hành 。 正chánh 明minh 生sanh 起khởi 。 首thủ 二nhị 句cú 。 明minh 道đạo 在tại 人nhân 宏hoành 。 所sở 謂vị 人nhân 能năng 宏hoành 道đạo 。 非phi 道đạo 宏hoành 人nhân 也dã 。 次thứ 二nhị 句cú 。 明minh 雖tuy 賴lại 人nhân 宏hoành 。 必tất 假giả 緣duyên 助trợ 。 所sở 以dĩ 下hạ 。 點điểm 示thị 五ngũ 科khoa 聯liên 絡lạc 乃nãi 至chí 下hạ 。 顯hiển 有hữu 所sở 祖tổ 也dã 。 言ngôn 必tất 至chí 所sở 在tại 者giả 。 輔phụ 行hành 以dĩ 初sơ 住trụ 為vi 所sở 在tại 。 從tùng 初sơ 住trụ 去khứ 。 非phi 今kim 文văn 意ý 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 入nhập 住trụ 功công 德đức 。 今kim 所sở 不bất 論luận 。 三tam 科khoa 出xuất 大đại 論luận 者giả 。 論luận 云vân 。 云vân 何hà 方phương 便tiện 得đắc 禪thiền 度độ 。 謂vị 卻khước 五ngũ 事sự 。 除trừ 五ngũ 法pháp 。 行hành 五ngũ 行hành 。 文văn 廣quảng 不bất 記ký 。 一nhất 種chủng 出xuất 禪thiền 經kinh 。 即tức 下hạ 頁# 四tứ 緣duyên 雖tuy 具cụ 足túc (# 云vân 云vân )# 者giả 是thị 。 一nhất 是thị 諸chư 禪thiền 師sư 立lập 者giả 。 未vị 詳tường 。 輔phụ 行hành 云vân 。 雖tuy 是thị 人nhân 立lập 。 行hành 之chi 最tối 要yếu 。 故cố 今kim 用dụng 之chi 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 譬thí 如như 陶đào 師sư 。 若nhược 欲dục 得đắc 器khí 。 先tiên 擇trạch 良lương 處xứ 。 (# 具cụ 緣duyên )# 息tức 餘dư 際tế 務vụ 。 (# 訶ha 欲dục )# 治trị 身thân 內nội 疾tật 。 (# 棄khí 蓋cái )# 調điều 於ư 泥nê 輪luân 。 (# 調điều 五ngũ 事sự )# 作tác 而nhi 不bất 廢phế 。 (# 行hành 五ngũ 法pháp )# 得đắc 此thử 譬thí 意ý 。 五ngũ 如như 指chỉ 掌chưởng 。 若nhược 欲dục 造tạo 修tu 。 當đương 尋tầm 止Chỉ 觀Quán (# 云vân 云vân )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 別biệt 列liệt 五ngũ 科khoa 。 舉cử 譬thí 發phát 明minh 也dã 。 初sơ 七thất 句cú 。 正chánh 引dẫn 文văn 舉cử 譬thí 。 輔phụ 行hành 云vân 。 陶đào 者giả 。 今kim 濮# 州châu 南nam 。 陶đào 丘khâu 城thành 。 堯# 曾tằng 居cư 之chi 。 故cố 云vân 堯# 城thành 。 是thị 故cố 言ngôn 堯# 。 為vi 陶đào 唐đường 氏thị 。 陶đào 。 即tức 瓦ngõa 宇vũ 也dã 。 以dĩ 之chi 命mạng 名danh 。 故cố 謂vị 陶đào 師sư 。 若nhược 從tùng 所sở 造tạo 為vi 名danh 。 應ưng 作tác 陶đào 。 瓦ngõa 器khí 也dã 。 次thứ 二nhị 句cú 。 明minh 得đắc 譬thí 知tri 法pháp 。 論luận 語ngữ 云vân 。 其kỳ 如như 視thị 。 諸chư 斯tư 乎hồ 。 指chỉ 其kỳ 掌chưởng 。 指chỉ 掌chưởng 。 言ngôn 甚thậm 明minh 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 。 指chỉ 廣quảng 文văn 。 今kim 具cụ 記ký 之chi 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 譬thí 如như 陶đào 師sư 。 若nhược 欲dục 得đắc 器khí 。 先tiên 擇trạch 良lương 處xứ 。 無vô 砂sa 無vô 鹹hàm 。 草thảo 水thủy 豐phong 便tiện 。 可khả 立lập 作tác 所sở 。 次thứ 息tức 緣duyên 務vụ 。 務vụ 際tế 不bất 靜tĩnh 。 安an 得đắc 成thành 功công 。 際tế 。 接tiếp 也dã 。 言ngôn 交giao 接tiếp 世thế 務vụ 也dã 。 雖tuy 息tức 外ngoại 緣duyên 。 身thân 內nội 有hữu 疾tật 。 云vân 何hà 執chấp 作tác 。 身thân 雖tuy 康khang 壯tráng 。 泥nê 輪luân 不bất 調điều 。 不bất 成thành 器khí 物vật 。 上thượng 緣duyên 雖tuy 整chỉnh 。 不bất 專chuyên 於ư 業nghiệp 。 廢phế 不bất 相tương 續tục 。 永vĩnh 無vô 辦biện 理lý 。 止Chỉ 觀Quán 五ngũ 緣duyên 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 有hữu 待đãi 之chi 身thân 。 必tất 假giả 資tư 藉tạ 。 如như 彼bỉ 好hảo/hiếu 處xứ 。 訶ha 厭yếm 塵trần 欲dục 。 棄khí 絕tuyệt 五ngũ 蓋cái 。 如như 治trị 內nội 疾tật 。 調điều 適thích 五ngũ 事sự 。 如như 調điều 泥nê 輪luân 。 行hành 於ư 五ngũ 法pháp 。 如như 作tác 不bất 廢phế 。 世thế 間gian 淺thiển 事sự 。 非phi 緣duyên 不bất 合hợp 。 何hà 況huống 出xuất 世thế 大đại 事sự 。 若nhược 無vô 弄lộng 引dẫn 。 何hà 易dị 可khả 階giai 。 故cố 歷lịch 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 約ước 事sự 為vi 觀quán 。 調điều 麤thô 入nhập 細tế 。 檢kiểm 散tán 令linh 靜tĩnh 。 故cố 為vi 遠viễn 方phương 便tiện 也dã 。

△# 二nhị 牒điệp 釋thích 五ngũ 。 初sơ 具cụ 五ngũ 緣duyên 二nhị 。 初sơ 正chánh 牒điệp 。

初sơ 明minh 五ngũ 緣duyên 者giả 。

【# □# 註chú 】# 禪thiền 經Kinh 云vân 。 四tứ 緣duyên 雖tuy 具cụ 足túc 。 開khai 導đạo 由do 良lương 師sư 。 故cố 用dụng 五ngũ 法pháp 為vi 入nhập 道đạo 梯thê 櫈# 。 一nhất 缺khuyết 則tắc 妨phương 事sự (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 止Chỉ 觀Quán 一nhất 種chủng 出xuất 禪thiền 經kinh 者giả 。 正chánh 指chỉ 此thử 文văn 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 上thượng (# 二nhị )# 云vân 。 大đại 小tiểu 兩lưỡng 乘thừa 。 以dĩ 戒giới 為vi 本bổn 。 是thị 故cố 先tiên 明minh 。 內nội 禁cấm 雖tuy 嚴nghiêm 。 必tất 資tư 衣y 食thực 。 進tiến 修tu 定định 慧tuệ 。 須tu 藉tạ 空không 閑nhàn 。 處xử 雖tuy 空không 閑nhàn 。 假giả 絕tuyệt 緣duyên 務vụ 。 四tứ 緣duyên 雖tuy 具cụ 。 開khai 導đạo 由do 師sư (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 轉chuyển 明minh 禪thiền 經kinh 五ngũ 緣duyên 次thứ 第đệ 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 斷đoạn 結kết 使sử 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 大đại 心tâm 持trì 戒giới 。 憐lân 念niệm 眾chúng 生sanh 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 故cố 大đại 小tiểu 皆giai 。 以dĩ 持trì 戒giới 為vi 本bổn 。 當đương 先tiên 明minh 也dã 。 餘dư 可khả 解giải 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 大đại 意ý 四tứ 云vân 。 一nhất 衣y 食thực 具cụ 足túc 。 離ly 希hy 望vọng 緣duyên 故cố 。 二nhị 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 離ly 惡ác 道đạo 因nhân 故cố 。 三tam 閑nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。 離ly 憒hội 閙náo 事sự 故cố 。 四tứ 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 。 棄khí 猥ổi 雜tạp 業nghiệp 故cố 。 五ngũ 須tu 善Thiện 知Tri 識Thức 。 有hữu 咨tư 疑nghi 地địa 故cố (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 行hành 道Đạo 以dĩ 五ngũ 緣duyên 為vi 要yếu 務vụ 。 必tất 不bất 可khả 少thiểu 也dã 。 意ý 謂vị 衣y 食thực 。 乃nãi 助trợ 道đạo 資tư 糧lương 。 資tư 益ích 色sắc 身thân 。 故cố 須tu 具cụ 足túc 。 所sở 謂vị 法Pháp 輪luân 未vị 轉chuyển 。 食thực 輪luân 先tiên 運vận 也dã 。 淨tịnh 戒giới 。 乃nãi 趨xu 極cực 果quả 之chi 正chánh 因nhân 。 結kết 道Đạo 場Tràng 之chi 妙diệu 業nghiệp 。 故cố 當đương 先tiên 持trì 之chi 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 離ly 惡ác 道đạo 也dã 。 靜tĩnh 處xứ 乃nãi 用dụng 功công 入nhập 道đạo 之chi 地địa 。 所sở 謂vị 探thám 珠châu 宜nghi 浪lãng 靜tĩnh 。 急cấp 水thủy 取thủ 應ưng 難nạn/nan 也dã 。 息tức 緣duyên 乃nãi 攝nhiếp 心tâm 要yếu 法pháp 。 所sở 謂vị 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 也dã 。 善Thiện 知Tri 識Thức 乃nãi 得đắc 道Đạo 全toàn 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 嬰anh 孩hài 須tu 傍bàng 母mẫu 。 弱nhược 羽vũ 必tất 纏triền 枝chi 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 五ngũ 。 初sơ 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。

一nhất 持trì 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 。 依y 因nhân 此thử 戒giới 。 得đắc 生sanh 諸chư 禪thiền 定định 。 及cập 滅diệt 苦khổ 智trí 慧tuệ 。 是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 應ưng 持trì 淨tịnh 戒giới 。 有hữu 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 大đại 小Tiểu 乘Thừa 不bất 同đồng 。

【# □# 註chú 】# 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 上thượng (# 十thập 二nhị )# 云vân 。 戒giới 以dĩ 防phòng 止chỉ 為vi 義nghĩa 。 (# 文văn )# 戒giới 疏sớ/sơ 上thượng 初sơ 云vân 。 梵Phạn 語ngữ 尸thi 羅la 。 大đại 論luận 云vân 。 秦tần 言ngôn 性tánh 善thiện 。 亦diệc 云vân 清thanh 涼lương 。 以dĩ 其kỳ 能năng 止chỉ 破phá 戒giới 熱nhiệt 惱não 。 從tùng 能năng 得đắc 名danh 。 亦diệc 名danh 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 譯dịch 言ngôn 保bảo 解giải 脫thoát 。 又hựu 名danh 淨tịnh 命mạng 。 亦diệc 言ngôn 成thành 就tựu 威uy 儀nghi (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 防phòng 非phi 止chỉ 惡ác 曰viết 防phòng 止chỉ 。 大đại 論luận 乃nãi 什thập 師sư 所sở 譯dịch 。 故cố 曰viết 秦tần 言ngôn 。 性tánh 善thiện 者giả 。 性tánh 本bổn 自tự 善thiện 。 無vô 所sở 染nhiễm 污ô 。 戒giới 體thể 然nhiên 也dã 。 清thanh 涼lương 者giả 。 破phá 戒giới 人nhân 欲dục 火hỏa 炎diễm 燒thiêu 。 戒giới 能năng 防phòng 止chỉ 也dã 。 保bảo 解giải 脫thoát 者giả 。 謂vị 能năng 保bảo 持trì 三tam 業nghiệp 。 離ly 諸chư 繫hệ 縛phược 也dã 。 淨tịnh 命mạng 者giả 。 清thanh 淨tịnh 自tự 活hoạt 。 永vĩnh 離ly 邪tà 命mạng 也dã 。 成thành 就tựu 威uy 儀nghi 者giả 。 威uy 嚴nghiêm 可khả 畏úy 。 儀nghi 軌quỹ 可khả 則tắc 也dã 。

【# □# 註chú 】# 如như 經Kinh 中trung 說thuyết 者giả 。 遺di 教giáo 經kinh 也dã 。 輔phụ 行hành 四tứ 上thượng (# 五ngũ )# 云vân 。 引dẫn 證chứng 道đạo 定định 。 復phục 以dĩ 律luật 儀nghi 而nhi 為vi 根căn 本bổn (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 遺di 教giáo 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 等đẳng 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 我ngã 滅diệt 後hậu 。 應ưng 當đương 尊tôn 重trọng 珍trân 敬kính 。 波Ba 羅La 提Đề 木Mộc 叉Xoa 。 如như 暗ám 遇ngộ 明minh 。 如như 貧bần 得đắc 寶bảo 。 當đương 知tri 此thử 則tắc 是thị 汝nhữ 大đại 師sư 。 若nhược 我ngã 住trụ 世thế 。 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 乃nãi 至chí 云vân 。 戒giới 是thị 正Chánh 順Thuận 解Giải 脫Thoát 之chi 本bổn 。 依y 因nhân 此thử 戒giới 。 得đắc 生sanh 諸chư 禪thiền 定định 。 及cập 滅diệt 苦khổ 智trí 慧tuệ 。 是thị 故cố 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 持trì 淨tịnh 戒giới 。 弗phất 令linh 毀hủy 缺khuyết 。 輔phụ 行hành 下hạ 。 釋thích 證chứng 意ý 。

【# □# 註chú 】# 在tại 家gia 戒giới 者giả 。 五Ngũ 戒Giới 。 八bát 戒giới 。 於ư 五ngũ 更cánh 加gia 不bất 坐tọa 高cao 廣quảng 牀sàng 。 不bất 著trước 華hoa 鬘man 衣y 。 不bất 往vãng 觀quan 聽thính 歌ca 舞vũ 。 故cố 名danh 八bát 戒giới 。

【# ■# 記ký 】# 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 殺sát 盜đạo 淫dâm 妄vọng 酒tửu 也dã 。 四tứ 分phần/phân 律luật 明minh 有hữu 四tứ 種chủng 不bất 同đồng 。 一nhất 但đãn 受thọ 三Tam 歸Quy 。 名danh 無vô 分phần/phân 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 二nhị 受thọ 一nhất 戒giới 。 名danh 少thiểu 分phần 。 三tam 受thọ 二nhị 三tam 四tứ 。 名danh 多đa 分phần 。 四tứ 具cụ 受thọ 。 名danh 滿mãn 分phần 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 如như 五Ngũ 戒Giới 全toàn 缺khuyết 。 則tắc 人nhân 間gian 路lộ 絕tuyệt 。 以dĩ 此thử 五Ngũ 戒Giới 。 是thị 大đại 小Tiểu 乘Thừa 尸thi 羅la 根căn 本bổn 。 故cố 經Kinh 云vân 。 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 天thiên 下hạ 大đại 禁cấm 忌kỵ 。 若nhược 犯phạm 五Ngũ 戒Giới 。 在tại 天thiên 違vi 五ngũ 星tinh 。 在tại 地địa 違vi 五ngũ 嶽nhạc 。 在tại 方phương 違vi 五ngũ 帝đế 。 在tại 人nhân 違vi 五ngũ 常thường 。 在tại 身thân 違vi 五ngũ 臟tạng 。 故cố 佛Phật 成thành 道Đạo 未vị 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 先tiên 為vi 提đề 胃vị 長trưởng 者giả 授thọ 五Ngũ 戒Giới 法pháp 。 名danh 為vi 人nhân 乘thừa 。 居cư 五ngũ 乘thừa 之chi 首thủ 。 由do 茲tư 五Ngũ 戒Giới 運vận 出xuất 三tam 途đồ 也dã 。 又hựu 五Ngũ 戒Giới 者giả 。 四tứ 性tánh 一nhất 遮già 。 俱câu 舍xá 云vân 。 遮già 中trung 唯duy 離ly 酒tửu 。 為vi 護hộ 餘dư 律luật 儀nghi 。 若nhược 論luận 制chế 已dĩ 有hữu 犯phạm 。 性tánh 上thượng 加gia 一nhất 制chế 罪tội 。 八bát 戒giới 者giả 。 六lục 齋trai 日nhật 受thọ 也dã 。 論luận 問vấn 。 何hà 以dĩ 六lục 齋trai 日nhật 受thọ 八bát 戒giới 。 修tu 福phước 德đức 。 答đáp 。 是thị 日nhật 惡ác 鬼quỷ 逐trục 人nhân 。 欲dục 奪đoạt 人nhân 命mạng 。 疾tật 病bệnh 凶hung 衰suy 。 令linh 人nhân 不bất 吉cát 。 是thị 故cố 劫kiếp 初sơ 聖thánh 人nhân 。 教giáo 人nhân 持trì 齋trai 。 修tu 善thiện 作tác 福phước 。 以dĩ 避tị 凶hung 衰suy 。 有hữu 言ngôn 昔tích 時thời 所sở 行hành 齋trai 法pháp 。 不bất 受thọ 八bát 戒giới 。 直trực 以dĩ 一nhất 日nhật 不bất 食thực 為vi 齋trai 。 至chí 佛Phật 出xuất 世thế 告cáo 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 一nhất 日nhật 一nhất 夜dạ 。 如như 諸chư 佛Phật 持trì 八bát 戒giới 。 過quá 中trung 不bất 食thực 。 以dĩ 是thị 功công 德đức 。 能năng 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 如như 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 經kinh 中trung 佛Phật 說thuyết 月nguyệt 六lục 齋trai 日nhật 。 使sứ 者giả 太thái 子tử 。 及cập 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 自tự 下hạ 觀quán 察sát 。 眾chúng 生sanh 若nhược 布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 孝hiếu 順thuận 父phụ 母mẫu 。 少thiểu 者giả 上thượng 啟khải 天thiên 帝đế 。 帝Đế 釋Thích 諸chư 天thiên 。 悉tất 皆giai 不bất 悅duyệt 。 歎thán 言ngôn 。 諸chư 天thiên 眾chúng 減giảm 少thiểu 。 阿a 修tu 羅la 熾sí 盛thịnh 。 多đa 者giả 心tâm 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。 讚tán 言ngôn 。 增tăng 益ích 諸chư 天thiên 眾chúng 。 減giảm 損tổn 阿a 修tu 羅la 。

復phục 次thứ 此thử 六lục 齋trai 日nhật 。 所sở 在tại 丘khâu 聚tụ 。 有hữu 持trì 齋trai 受thọ 戒giới 者giả 。 惡ác 鬼quỷ 遠viễn 去khứ 。 住trú 處xứ 安an 隱ẩn 。 是thị 故cố 以dĩ 此thử 。 六lục 日nhật 持trì 齋trai 受thọ 戒giới 。 福phước 德đức 增tăng 多đa 。 不bất 坐tọa 高cao 廣quảng 大đại 牀sàng 者giả 。 準chuẩn 四tứ 分phần/phân 。 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 預dự 知tri 佛Phật 來lai 。 即tức 於ư 道đạo 中trung 敷phu 高cao 好hảo/hiếu 牀sàng 座tòa 。 佛Phật 知tri 內nội 懷hoài 弊tệ 惡ác 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 痴si 人nhân 。 但đãn 自tự 為vì 己kỷ 。 乃nãi 訶ha 責trách 結kết 戒giới 。 若nhược 作tác 繩thằng 牀sàng 木mộc 牀sàng 。 足túc 應ưng 高cao 如Như 來Lai 八bát 指chỉ 。 過quá 此thử 則tắc 犯phạm 。 阿a 含hàm 云vân 。 下hạ 足túc 長trường/trưởng 尺xích 六lục 非phi 高cao 。 闊khoát 四tứ 尺xích 非phi 廣quảng 。 長trường/trưởng 八bát 尺xích 非phi 大đại 。 越việt 此thử 量lượng 者giả 名danh 高cao 廣quảng 大đại 牀sàng 。 則tắc 違vi 佛Phật 制chế 矣hĩ 。 不bất 著trước 華hoa 鬘man 衣y 者giả 著trước 布bố 帛bạch 服phục 宜nghi 矣hĩ 。

【# □# 註chú 】# 出xuất 家gia 戒giới 者giả 。 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 沙Sa 彌Di 。 沙Sa 彌Di 尼ni 。 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 (# 此thử 云vân 學học 戒giới 女nữ )# 。

【# ■# 記ký 】# 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 相tương/tướng 。 有hữu 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 通thông 稱xưng 女nữ 為vi 尼ni 。 大đại 論luận 云vân 。 尼ni 得đắc 無vô 量lượng 律luật 儀nghi 。 故cố 應ưng 次thứ 比Bỉ 丘Khâu 。 佛Phật 以dĩ 儀nghi 法pháp 不bất 便tiện 。 故cố 在tại 沙Sa 門Môn 後hậu 。 尼ni 眾chúng 篇thiên 云vân 。 佛Phật 初sơ 不bất 度độ 女nữ 人nhân 出xuất 家gia 。 為vi 滅diệt 正Chánh 法Pháp 五ngũ 百bách 年niên 。 後hậu 為vi 說thuyết 八bát 敬kính 。 聽thính 出xuất 家gia 。 依y 教giáo 行hành 故cố 。 還hoàn 得đắc 千thiên 年niên 。 今kim 時thời 不bất 行hành 。 隨tùy 處xứ 法pháp 滅diệt 。 會hội 正chánh 記ký 云vân 。 佛Phật 成thành 道Đạo 後hậu 十thập 四tứ 年niên 。 姨di 母mẫu 求cầu 出xuất 家gia 。 佛Phật 不bất 許hứa 度độ 。 阿A 難Nan 為vi 陳trần 三tam 請thỉnh 。 佛Phật 令linh 阿A 難Nan 傳truyền 八bát 敬kính 向hướng 說thuyết 。 若nhược 能năng 行hành 者giả 。 聽thính 汝nhữ 出xuất 家gia 。 彼bỉ 云vân 頂đảnh 戴đái 受thọ 持trì 。 八bát 敬kính 者giả 。 頌tụng 云vân 。 禮lễ 不bất 罵mạ 謗báng 不bất 舉cử 過quá 。 從tùng 僧Tăng 受thọ 戒giới 行hạnh 摩ma 那na 。 半bán 月nguyệt 僧Tăng 中trung 求cầu 教giáo 授thọ 。 安an 居cư 近cận 僧Tăng 請thỉnh 自tự 恣tứ 。 尼ni 之chi 戒giới 相tương/tướng 略lược 有hữu 五ngũ 百bách 條điều 也dã 。 沙Sa 彌Di 。 此thử 云vân 息tức 慈từ 。 謂vị 息tức 世thế 染nhiễm 之chi 情tình 。 以dĩ 慈từ 濟tế 眾chúng 生sanh 也dã 。 意ý 言ngôn 初sơ 入nhập 佛Phật 法Pháp 多đa 存tồn 俗tục 情tình 。 故cố 須tu 息tức 惡ác 行hành 慈từ 也dã 。 唐đường 譯dịch 寶bảo 利lợi 摩ma 那na 路lộ 迦ca 。 此thử 翻phiên 勤cần 策sách 。 有hữu 男nam 女nữ 之chi 別biệt 。 自tự 七thất 歲tuế 至chí 年niên 十thập 三tam 。 皆giai 名danh 驅khu 烏ô 沙Sa 彌Di 。 十thập 四tứ 至chí 十thập 九cửu 。 名danh 應ưng 法pháp 沙Sa 彌Di 。 二nhị 十thập 已dĩ 上thượng 。 方phương 稱xưng 名danh 字tự 沙Sa 彌Di 也dã 。 其kỳ 所sở 戒giới 相tương/tướng 有hữu 十thập 。 尼ni 眾chúng 亦diệc 然nhiên 。 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 此thử 云vân 學học 法pháp 女nữ 。 四tứ 分phần/phân 謂vị 十thập 八bát 童đồng 女nữ 。 應ưng 二nhị 歲tuế 學học 戒giới 。 又hựu 云vân 少thiếu 年niên 曾tằng 嫁giá 。 年niên 十thập 歲tuế 者giả 。 與dữ 六lục 法pháp 。 十thập 誦tụng 云vân 。 六lục 法pháp 練luyện 心tâm 也dã 。 能năng 持trì 六lục 法pháp 。 方phương 與dữ 受thọ 具cụ 。 二nhị 年niên 者giả 。 練luyện 身thân 也dã 。 可khả 知tri 有hữu 胎thai 無vô 胎thai 。 事sự 鈔sao 云vân 。 式thức 叉xoa 尼ni 。 具cụ 學học 三tam 法pháp 。 一nhất 學học 根căn 本bổn 。 謂vị 四tứ 重trọng/trùng 是thị 也dã 。 二nhị 學học 六lục 法pháp 。 即tức 羯yết 磨ma 所sở 謂vị 染nhiễm 心tâm 相tương 觸xúc 。 盜đạo 人nhân 四tứ 錢tiền 。 斷đoạn 畜súc 生sanh 命mạng 。 小tiểu 妄vọng 語ngữ 。 非phi 時thời 食thực 。 飲ẩm 酒tửu 是thị 也dã 。 三tam 學học 行hành 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 大đại 尼ni 戒giới 行hạnh 。 並tịnh 須tu 學học 之chi 。 若nhược 學học 法pháp 中trung 犯phạm 者giả 。 更cánh 與dữ 二nhị 年niên 羯yết 磨ma 。 僧Tăng 祇kỳ 云vân 。 在tại 大đại 尼ni 下hạ 沙Sa 彌Di 尼ni 上thượng 坐tọa 。 六lục 法pháp 頌tụng 云vân 。 染nhiễm 心tâm 相tương 觸xúc 盜đạo 四tứ 錢tiền 。 斷đoạn 畜súc 生sanh 命mạng 小tiểu 妄vọng 語ngữ 。 戒giới 非phi 時thời 食thực 及cập 飲ẩm 酒tửu 。 是thị 名danh 式thức 叉xoa 學học 六lục 法pháp 。 大đại 論luận 問vấn 。 沙Sa 彌Di 十Thập 戒Giới 。 便tiện 受thọ 具cụ 戒giới 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 法pháp 中trung 。 何hà 以dĩ 有hữu 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 然nhiên 後hậu 得đắc 受thọ 具cụ 戒giới 。 答đáp 。 佛Phật 世thế 有hữu 長trưởng 者giả 婦phụ 。 不bất 覺giác 妊nhâm 。 出xuất 家gia 受thọ 具cụ 戒giới 。 其kỳ 後hậu 身thân 大đại 轉chuyển 現hiện 。 諸chư 長trưởng 者giả 譏cơ 嫌hiềm 。 比Bỉ 丘Khâu 白bạch 佛Phật 。 因nhân 此thử 制chế 有hữu 二nhị 年niên 學học 戒giới 。 受thọ 六lục 法pháp 。 然nhiên 後hậu 受thọ 具Cụ 足Túc 戒Giới 。 問vấn 。 若nhược 為vi 譏cơ 嫌hiềm 。 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 豈khởi 得đắc 不bất 嫌hiềm 。 答đáp 。 式Thức 叉Xoa 摩Ma 那Na 。 未vị 受thọ 具Cụ 足Túc 戒Giới 。 譬thí 如như 小tiểu 兒nhi 。 亦diệc 如như 給cấp 使sử 。 雖tuy 有hữu 罪tội 穢uế 。 人nhân 不bất 嫌hiềm 也dã 。 而nhi 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 。 十thập 八bát 童đồng 女nữ 受thọ 六lục 法pháp 。 二nhị 。 大đại 家gia 十thập 歲tuế 得đắc 受thọ 六lục 法pháp 。 若nhược 受thọ 具cụ 戒giới 。 應ưng 二nhị 部bộ 僧Tăng 中trung 。 用dụng 五ngũ 衣y 鉢bát 盂vu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 為vi 和hòa 尚thượng 。 及cập 教giáo 師sư 。 比Bỉ 丘Khâu 為vi 戒giới 師sư 。 餘dư 如như 受thọ 戒giới 法pháp 。 略lược 說thuyết 五ngũ 百bách 戒giới 。 廣quảng 說thuyết 八bát 萬vạn 戒giới 。 第đệ 三tam 羯yết 磨ma 訖ngật 。 即tức 得đắc 無vô 量lượng 律luật 儀nghi 。 成thành 就tựu 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 或hoặc 略lược 說thuyết 三tam 百bách 四tứ 十thập 八bát 戒giới 。 如như 今kim 時thời 流lưu 通thông 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 小Tiểu 乘Thừa 。 沙Sa 彌Di 十Thập 戒Giới 。 比Bỉ 丘Khâu 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 頌tụng 云vân 。 四tứ 重trọng/trùng 十thập 三tam 二nhị 不bất 定định 。 三tam 十thập 九cửu 十thập 四tứ 提đề 尼ni 。 一nhất 百bách 眾chúng 學học 七thất 滅diệt 諍tranh 。 總tổng 論luận 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 戒giới 。 (# 夷di 殘tàn 提đề 尼ni 吉cát )# 。

【# ■# 補bổ 】# 佛Phật 制chế 出xuất 家gia 者giả 。 五ngũ 夏hạ 已dĩ 前tiền 專chuyên 精tinh 戒giới 律luật 。 五ngũ 夏hạ 已dĩ 後hậu 方phương 乃nãi 聽thính 教giáo 參tham 禪thiền 。 是thị 故cố 沙Sa 彌Di 剃thế 落lạc 。 先tiên 受thọ 十thập 戒giới 。 次thứ 則tắc 登đăng 壇đàn 受thọ 具cụ 。 此thử 十thập 戒giới 。 佛Phật 敕sắc 舍Xá 利Lợi 弗Phất 為vi 羅la 睺hầu 羅la 說thuyết 也dã 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 論luận 五ngũ 篇thiên 者giả 。 夷di (# 四tứ 波ba 羅la 夷di 淫dâm 殺sát 盜đạo 妄vọng )# 殘tàn (# 十thập 三tam 僧Tăng 殘tàn 。 )# 提đề (# 三tam 十thập 尼ni 薩tát 耆kỳ 九cửu 十thập 波ba 逸dật 提đề 共cộng 百bách 二nhị 十thập )# 尼ni (# 四tứ 提đề 舍xá 尼ni )# 吉cát 。 (# 突đột 吉cát 羅la 即tức 一nhất 百bách 眾chúng 學học )# 若nhược 論luận 六lục 聚tụ 。 更cánh 加gia 偷thâu 蘭lan 遮già 。

【# ■# 記ký 】# 五ngũ 篇thiên 。 出xuất 僧Tăng 祇kỳ 。 六lục 聚tụ 。 出xuất 四tứ 分phần/phân 。 梵Phạn 語ngữ 波ba 羅la 夷di 。 此thử 翻phiên 棄khí 。 小Tiểu 乘Thừa 云vân 不bất 可khả 懺sám 。 大Đại 乘Thừa 云vân 他tha 勝thắng 處xứ 。 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 沙sa 。 翻phiên 眾chúng 殘tàn 。 如như 斷đoạn 人nhân 頭đầu 氣khí 喉hầu 在tại 故cố 。 波ba 逸dật 提đề 。 翻phiên 墮đọa 。 因nhân 畜súc 財tài 犯phạm 捨xả 。 墮đọa 未vị 懺sám 故cố 。 波ba 羅la 提đề 提đề 舍xá 尼ni 。 翻phiên 可khả 呵ha 。 突đột 吉cát 羅la 。 翻phiên 惡ác 作tác 。 又hựu 云vân 惡ác 說thuyết 。 然nhiên 此thử 五ngũ 篇thiên 之chi 罪tội 。 或hoặc 配phối 五ngũ 刑hình 五ngũ 行hành 。 謂vị 夷di 。 配phối 死tử 配phối 土thổ/độ 。 殘tàn 。 配phối 流lưu 配phối 水thủy 。 提đề 。 配phối 徒đồ 配phối 金kim 。 尼ni 。 配phối 杖trượng 配phối 火hỏa 。 吉cát 配phối 笞si 配phối 木mộc 也dã 。 名danh 義nghĩa 云vân 。 一nhất 波ba 羅la 夷di 。 義nghĩa 當đương 極cực 惡ác 。 以dĩ 三tam 意ý 釋thích 之chi 。 一nhất 者giả 退thoái 沒một 。 由do 犯phạm 此thử 戒giới 。 道Đạo 果Quả 無vô 分phần/phân 故cố 。 二nhị 者giả 不bất 共cộng 住trú 。 非phi 但đãn 失thất 道đạo 。 亦diệc 不bất 得đắc 說thuyết 戒giới 羯yết 磨ma 。 二nhị 種chủng 僧Tăng 中trung 共cộng 住trú 故cố 。 三tam 者giả 墮đọa 落lạc 。 捨xả 此thử 身thân 已dĩ 。 墮đọa 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 故cố 。 若nhược 犯phạm 此thử 罪tội 。 如như 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 壽thọ 。 十thập 六lục 千thiên 歲tuế 。 墮đọa 泥nê 犁lê 中trung 。 二nhị 僧Tăng 殘tàn 。 善thiện 見kiến 云vân 。 僧Tăng 初sơ 者giả 。 謂vị 僧Tăng 前tiền 與dữ 覆phú 藏tàng 羯yết 磨ma 也dã 。 殘tàn 者giả 。 謂vị 末mạt 後hậu 與dữ 出xuất 罪tội 羯yết 磨ma 也dã 。 若nhược 犯phạm 此thử 罪tội 。 僧Tăng 作tác 法pháp 除trừ 故cố 。 從tùng 境cảnh 為vi 名danh 。 又hựu 僧Tăng 殘tàn 者giả 。 如như 為vi 他tha 所sở 斫chước 。 殘tàn 咽yết 喉hầu 故cố 。 理lý 須tu 早tảo 救cứu 。 其kỳ 罪tội 如như 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 壽thọ 。 八bát 千thiên 歲tuế 墮đọa 獄ngục 中trung 。 三tam 偷thâu 蘭lan 遮già 。 此thử 云vân 大đại 障chướng 。 善thiện 見kiến 云vân 。 大đại 障chướng 善thiện 道đạo 。 後hậu 墮đọa 惡ác 道đạo 。 體thể 是thị 鄙bỉ 穢uế 。 從tùng 不bất 善thiện 體thể 以dĩ 立lập 名danh 。 由do 能năng 成thành 前tiền 兩lưỡng 篇thiên 之chi 罪tội 也dã 。 明minh 了liễu 論luận 翻phiên 為vi 麤thô 過quá 。 麤thô 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 重trọng 罪tội 方phương 便tiện 。 二nhị 是thị 能năng 斷đoạn 善thiện 根căn 。 其kỳ 罪tội 如như 兜Đâu 率Suất 天Thiên 壽thọ 。 四tứ 千thiên 歲tuế 墮đọa 獄ngục 中trung 。 四tứ 波ba 逸dật 提đề 。 義nghĩa 翻phiên 為vi 墮đọa 。 十thập 誦tụng 云vân 。 其kỳ 罪tội 如như 夜dạ 摩ma 天thiên 壽thọ 。 二nhị 千thiên 歲tuế 墮đọa 獄ngục 中trung 。 尼ni 薩tát 耆kỳ 。 翻phiên 捨xả 墮đọa 。 此thử 罪tội 因nhân 財tài 事sự 生sanh 犯phạm 。 貪tham 慢mạn 心tâm 強cường/cưỡng 。 制chế 捨xả 入nhập 僧Tăng 。 名danh 尼ni 薩tát 耆kỳ 也dã 。 五ngũ 波ba 羅la 提đề 提đề 舍xá 尼ni 。 義nghĩa 翻phiên 向hướng 彼bỉ 悔hối 。 從tùng 對đối 治trị 境cảnh 立lập 名danh 。 此thử 罪tội 應ưng 發phát 露lộ 也dã 。 其kỳ 罪tội 如như 忉Đao 利Lợi 天Thiên 壽thọ 。 一nhất 千thiên 歲tuế 墮đọa 獄ngục 中trung 。 六lục 突đột 吉cát 羅la 。 翻phiên 惡ác 作tác 。 四tứ 分phần/phân 云vân 。 式thức 叉xoa 迦ca 羅la 尼ni 。 義nghĩa 翻phiên 應ưng 當đương 學học 。 此thử 罪tội 微vi 細tế 。 持trì 之chi 極cực 難nạn/nan 。 故cố 以dĩ 隨tùy 學học 隨tùy 守thủ 立lập 名danh 也dã 。 餘dư 戒giới 易dị 持trì 罪tội 重trọng 。 此thử 戒giới 難nan 持trì 易dị 犯phạm 。 常thường 須tu 念niệm 學học 。 其kỳ 罪tội 如như 四Tứ 天Thiên 王Vương 壽thọ 。 五ngũ 百bách 歲tuế 墮đọa 獄ngục 中trung 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 云vân 七thất 聚tụ 。 開khai 吉cát 羅la 為vi 惡ác 作tác 。 惡ác 說thuyết (# 結kết 罪tội 齊tề 五ngũ 。 報báo 劫kiếp 齊tề 六lục 。 因nhân 果quả 雜tạp 攝nhiếp 齊tề 七thất 。 蘭lan 有hữu 三tam 品phẩm 。 不bất 入nhập 正chánh 篇thiên 。 不bất 定định 。 七thất 滅diệt 諍tranh 。 篇thiên 聚tụ 不bất 攝nhiếp 。 亦diệc 屬thuộc 吉cát 羅la 。 報báo 劫kiếp 齊tề 六lục 者giả 。 以dĩ 六lục 聚tụ 受thọ 報báo 劫kiếp 數số 。 與dữ 等đẳng 活hoạt 等đẳng 上thượng 六lục 獄ngục 劫kiếp 數số 相tương/tướng 齊tề 。 因nhân 果quả 雜tạp 攝nhiếp 齊tề 七thất 者giả 。 以dĩ 惡ác 作tác 惡ác 說thuyết 是thị 吉cát 聚tụ 之chi 因nhân 。 并tinh 前tiền 五ngũ 聚tụ 之chi 果quả 。 故cố 為vi 七thất 聚tụ 。 如như 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )# 。

【# ■# 記ký 】# 名danh 義nghĩa 云vân 。 開khai 吉cát 羅la 一nhất 部bộ 。 而nhi 為vi 二nhị 聚tụ 者giả 。 以dĩ 身thân 名danh 惡ác 作tác 口khẩu 名danh 惡ác 說thuyết 故cố 也dã 。 小tiểu 註chú 判phán 釋thích 三tam 種chủng 篇thiên 聚tụ 。 初sơ 三tam 句cú 。 正chánh 判phán 齊tề 。 蘭lan 有hữu 三tam 下hạ 。 釋thích 判phán 齊tề 五ngũ 。 謂vị 偷thâu 蘭lan 遮già 上thượng 中trung 下hạ 三tam 品phẩm 者giả 。 謂vị 盜đạo 四tứ 錢tiền 破phá 轉chuyển 法Pháp 輪luân 主chủ 為vi 上thượng 。 盜đạo 三tam 錢tiền 破phá 伴bạn 為vi 中trung 。 盜đạo 一nhất 錢tiền 裸lõa 形hình 石thạch 鉢bát 著trước 外ngoại 衣y 為vi 下hạ 。 然nhiên 但đãn 是thị 成thành 上thượng 初sơ 二nhị 篇thiên 罪tội 之chi 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 入nhập 正chánh 篇thiên 也dã 。 二nhị 不bất 定định 者giả 。 初sơ 三tam 法pháp 不bất 定định 。 次thứ 二nhị 法pháp 不bất 定định 。 律luật 云vân 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 共cộng 女nữ 人nhân 獨độc 在tại 屏bính 覆phú 處xứ 。 障chướng 處xứ 。 可khả 作tác 淫dâm 處xứ 坐tọa 。 說thuyết 非phi 法pháp 語ngữ 。 有hữu 住trụ 信tín 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 於ư 三tam 法pháp 中trung 。 一nhất 一nhất 法pháp 說thuyết 。 若nhược 波ba 羅la 夷di 。 若nhược 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 沙sa 。 若nhược 波ba 逸dật 提đề 。 是thị 坐tọa 比Bỉ 丘Khâu 自tự 言ngôn 。 我ngã 犯phạm 是thị 罪tội 。 於ư 三tam 法pháp 中trung 。 應ưng 一nhất 一nhất 治trị 。 如như 住trụ 信tín 優Ưu 婆Bà 夷Di 所sở 說thuyết 。 應ưng 如như 法Pháp 治trị 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 名danh 三tam 法pháp 不bất 定định 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 共cộng 女nữ 人nhân 在tại 露lộ 現hiện 處xứ 。 不bất 可khả 作tác 婬dâm 處xứ 坐tọa 。 說thuyết 麤thô 惡ác 語ngữ 。 有hữu 住trụ 信tín 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 於ư 二nhị 法pháp 中trung 一nhất 一nhất 法pháp 說thuyết 。 若nhược 僧Tăng 伽già 婆bà 尸thi 沙sa 。 若nhược 波ba 逸dật 提đề 。 是thị 坐tọa 比Bỉ 丘Khâu 自tự 言ngôn 。 我ngã 犯phạm 是thị 罪tội 。 於ư 二nhị 法pháp 中trung 應ưng 一nhất 一nhất 治trị 。 如như 住trụ 信tín 優Ưu 婆Bà 夷Di 所sở 說thuyết 。 應ưng 如như 是thị 治trị 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 。 是thị 名danh 二nhị 不bất 定định 法pháp 也dã 。 七thất 滅diệt 諍tranh 者giả 。 律luật 云vân 。 若nhược 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 諍tranh 事sự 起khởi 。 即tức 應ưng 除trừ 滅diệt 。 應ưng 與dữ 現hiện 前tiền 毗Tỳ 尼Ni 。 當đương 與dữ 現hiện 前tiền 毗Tỳ 尼Ni 。 應ưng 與dữ 憶ức 念niệm 毗Tỳ 尼Ni 。 當đương 與dữ 憶ức 念niệm 毗Tỳ 尼Ni 。 應ưng 與dữ 不bất 癡si 毗Tỳ 尼Ni 。 當đương 與dữ 不bất 癡si 毗Tỳ 尼Ni 。 應ưng 與dữ 自tự 言ngôn 治trị 。 當đương 與dữ 自tự 言ngôn 治trị 。 應ưng 與dữ 多đa 人nhân 覔# 罪tội 相tương/tướng 。 當đương 與dữ 多đa 人nhân 覔# 罪tội 相tương/tướng 。 應ưng 與dữ 如như 草thảo 覆phú 地địa 。 當đương 與dữ 如như 草thảo 覆phú 地địa 。 是thị 七thất 能năng 滅diệt 諍tranh 事sự 。 故cố 得đắc 此thử 名danh 也dã 。 蓋cái 諍tranh 不bất 出xuất 四tứ 種chủng 。 一nhất 言ngôn 諍tranh 。 比Bỉ 丘Khâu 共cộng 比Bỉ 丘Khâu 言ngôn 諍tranh 。 引dẫn 十thập 八bát 諍tranh 事sự 。 謂vị 法pháp 非phi 法pháp 。 乃nãi 至chí 說thuyết 不bất 說thuyết 。 若nhược 以dĩ 如như 是thị 。 相tương/tướng 共cộng 諍tranh 言ngôn 語ngữ 。 遂toại 彼bỉ 此thử 共cộng 鬬đấu 。 二nhị 覔# 諍tranh 。 比Bỉ 丘Khâu 與dữ 比Bỉ 丘Khâu 舉cử 罪tội 。 以dĩ 三tam 舉cử 事sự 。 謂vị 破phá 戒giới 。 破phá 見kiến 。 破phá 威uy 儀nghi 。 見kiến 。 問vấn 。 疑nghi 。 作tác 如như 是thị 相tương/tướng 覔# 罪tội 。 三tam 犯phạm 諍tranh 。 謂vị 犯phạm 七thất 種chủng 罪tội 。 一nhất 波ba 羅la 夷di 。 二nhị 僧Tăng 殘tàn 。 三tam 墮đọa 。 四tứ 悔hối 過quá 。 五ngũ 偷thâu 蘭lan 遮già 。 六lục 突đột 吉cát 羅la 。 七thất 惡ác 說thuyết 。 四tứ 事sự 諍tranh 。 前tiền 三tam 中trung 事sự 作tác 。 是thị 中trung 言ngôn 諍tranh 。 以dĩ 二nhị 毗Tỳ 尼Ni 滅diệt 。 謂vị 現hiện 前tiền 多đa 人nhân 語ngữ 。 或hoặc 但đãn 一nhất 毗Tỳ 尼Ni 滅diệt 。 謂vị 現hiện 前tiền 。 覔# 諍tranh 。 共cộng 四tứ 毗Tỳ 尼Ni 滅diệt 。 謂vị 現hiện 前tiền 憶ức 念niệm 。 或hoặc 現hiện 前tiền 不bất 癡si 。 或hoặc 現hiện 前tiền 罪tội 處xứ 所sở 。 犯phạm 諍tranh 。 共cộng 三tam 毗Tỳ 尼Ni 滅diệt 。 謂vị 現hiện 前tiền 自tự 言ngôn 治trị 。 或hoặc 現hiện 前tiền 覆phú 草thảo 地địa 。 事sự 諍tranh 。 以dĩ 一nhất 切thiết 毗Tỳ 尼Ni 滅diệt 。 隨tùy 所sở 犯phạm 。 是thị 則tắc 篇thiên 聚tụ 。 所sở 不bất 攝nhiếp 者giả 。 以dĩ 偷thâu 蘭lan 遮già 滅diệt 諍tranh 不bất 定định 。 皆giai 在tại 篇thiên 聚tụ 之chi 外ngoại 。 故cố 於ư 篇thiên 聚tụ 所sở 不bất 攝nhiếp 也dã 。 然nhiên 亦diệc 屬thuộc 於ư 吉cát 羅la 。 故cố 云vân 結kết 罪tội 齊tề 五ngũ 。 劫kiếp 罪tội 齊tề 六lục 。 雜tạp 釋thích 齊tề 七thất 。 見kiến 上thượng 。

【# □# 註chú 】# 大Đại 乘Thừa 。 即tức 梵Phạm 網võng 十thập 重trọng 四tứ 十thập 八bát 輕khinh 。 凡phàm 有hữu 心tâm 者giả 皆giai 得đắc 受thọ 之chi 。 更cánh 有hữu 大đại 論luận 十thập 戒giới 。 大đại 經kinh 十thập 戒giới 。 及cập 五ngũ 支chi 戒giới 。 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 。 具cụ 如như 妙diệu 玄huyền 三tam 末mạt 。 釋thích 籤# 四tứ (# 二nhị 十thập 四tứ )# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 三tam )# 輔phụ 行hành 四tứ 上thượng (# 六lục )# 。

【# ■# 記ký 】# 梵Phạm 網võng 十thập 重trọng 四tứ 十thập 八bát 。 輕khinh 數số 如như 彼bỉ 經kinh 。 犯phạm 重trọng/trùng 者giả 得đắc 波ba 羅la 夷di 罪tội 。 犯phạm 輕khinh 者giả 。 得đắc 輕khinh 垢cấu 罪tội 。 總tổng 名danh 五ngũ 十thập 八bát 篇thiên 大đại 戒giới 也dã 。 凡phàm 有hữu 心tâm 者giả 皆giai 得đắc 受thọ 之chi 者giả 。 謂vị 與dữ 人nhân 受thọ 戒giới 時thời 。 不bất 得đắc 揀giản 擇trạch 一nhất 切thiết 王vương 。 王vương 子tử 。 大đại 臣thần 。 百bá 官quan 。 四tứ 眾chúng 。 乃nãi 至chí 淫dâm 男nam 女nữ 。 梵Phạm 天Thiên 。 欲dục 天thiên 。 無vô 根căn 。 二nhị 根căn 。 黃hoàng 門môn 。 奴nô 婢tỳ 。 一nhất 切thiết 鬼quỷ 神thần 。 盡tận 得đắc 受thọ 也dã 。 大đại 論luận 十thập 戒giới 者giả 。 文văn 云vân 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。 應ưng 念niệm 聖thánh 戒giới 。 無vô 缺khuyết 戒giới 。 乃nãi 至chí 隨tùy 定định 戒giới 。 大đại 經kinh 十thập 戒giới 者giả 。 清thanh 淨tịnh 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 成thành 就tựu 波ba 羅la 密mật 戒giới 。 五ngũ 支chi 戒giới 者giả 。 文văn 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 捨xả 欲dục 。 持trì 性tánh 重trọng 戒giới 。 息tức 世thế 譏cơ 嫌hiềm 。 等đẳng 無vô 差sai 別biệt 。 不bất 為vị 愛ái 見kiến 羅la 剎sát 。 毀hủy 戒giới 浮phù 囊nang 。 因nhân 此thử 受thọ 持trì 。 具cụ 足túc 根căn 本bổn 。 業nghiệp 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 前tiền 後hậu 眷quyến 屬thuộc 。 餘dư 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 非phi 諸chư 惡ác 覺giác 。 覺giác 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 護hộ 持trì 正chánh 念niệm 。 念niệm 清thanh 淨tịnh 戒giới 。 回hồi 向hướng 具cụ 足túc 無vô 上thượng 道đạo 戒giới 。 此thử 即tức 五ngũ 支chi 戒giới 也dã 。 又hựu 云vân 根căn 本bổn 戒giới 者giả 。 十Thập 善Thiện 性tánh 戒giới 。 眾chúng 戒giới 根căn 本bổn 。 為vi 無vô 漏lậu 心tâm 持trì 。 故cố 言ngôn 清thanh 淨tịnh 。 前tiền 後hậu 眷quyến 屬thuộc 者giả 。 偷thâu 蘭lan 等đẳng 是thị 前tiền 眷quyến 屬thuộc 。 僧Tăng 殘tàn 等đẳng 是thị 後hậu 眷quyến 屬thuộc 。 此thử 二nhị 支chi 屬thuộc 律luật 儀nghi 作tác 法pháp 受thọ 得đắc 之chi 戒giới 也dã 。 後hậu 三tam 支chi 非phi 作tác 法pháp 。 是thị 得đắc 法Pháp 時thời 乃nãi 發phát 斯tư 戒giới 也dã 。 非phi 諸chư 惡ác 覺giác 覺giác 清thanh 淨tịnh 戒giới 者giả 。 即tức 定định 共cộng 也dã 。 尸thi 羅la 不bất 清thanh 淨tịnh 。 三tam 昧muội 不bất 現hiện 前tiền 。 以dĩ 戒giới 淨tịnh 故cố 。 事sự 障chướng 除trừ 。 發phát 得đắc 未vị 來lai 。 性tánh 障chướng 除trừ 。 發phát 得đắc 根căn 本bổn 滅diệt 惡ác 覺giác 觀quán 。 名danh 定định 共cộng 戒giới 。 欲dục 戒giới 定định 中trung 。 身thân 首thủ 牀sàng 座tòa 為vi 事sự 障chướng 。 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 為vi 性tánh 障chướng 。 乃nãi 至chí 初sơ 禪thiền 覺giác 。 為vi 二nhị 禪thiền 事sự 障chướng 。 二nhị 禪thiền 喜hỷ 。 為vi 三tam 禪thiền 事sự 障chướng 也dã 。 護hộ 持trì 正chánh 念niệm 。 即tức 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 理lý 正chánh 念niệm 。 雖tuy 未vị 發phát 真chân 。 由do 四tứ 加gia 行hành 相tương 似tự 之chi 正chánh 念niệm 。 能năng 發phát 初sơ 果quả 無vô 漏lậu 真chân 道đạo 。 成thành 道Đạo 共cộng 戒giới 。 名danh 正chánh 念niệm 也dã 。

復phục 次thứ 定định 共cộng 戒giới 依y 定định 心tâm 發phát 。 屬thuộc 止chỉ 善thiện 義nghĩa 。 道đạo 共cộng 戒giới 依y 分phân 別biệt 心tâm 發phát 。 屬thuộc 行hành 善thiện 義nghĩa 。 動động 不bất 動động 俱câu 是thị 毗Tỳ 尼Ni 。 何hà 者giả 。 戒giới 論luận 防phòng 止chỉ 。 得đắc 定định 共cộng 。 心tâm 不bất 得đắc 起khởi 惡ác 。 得đắc 道Đạo 共cộng 發phát 真chân 。 永vĩnh 無vô 過quá 罪tội 。 故cố 俱câu 是thị 成thành 也dã 。 回hồi 向hướng 具cụ 足túc 者giả 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 戒giới 中trung 。 具cụ 四tứ 宏hoành 六Lục 度Độ 。 發phát 願nguyện 要yếu 心tâm 。 回hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。 故cố 名danh 大Đại 乘Thừa 戒giới 也dã 。 六Lục 度Độ 者giả 。 厭yếm 患hoạn 在tại 家gia 逼bức 迫bách 。 欣hân 樂nhạo 出xuất 家gia 。 捨xả 於ư 所sở 愛ái 。 是thị 檀đàn 。 纖tiêm 毫hào 不bất 犯phạm 。 拒cự 逆nghịch 羅la 剎sát 。 是thị 尸thi 。 檢kiểm 節tiết 身thân 心tâm 安an 忍nhẫn 打đả 罵mạ 。 是thị 生sanh 忍nhẫn 。 耐nại 八bát 風phong 寒hàn 熱nhiệt 違vi 順thuận 貪tham 恚khuể 等đẳng 。 名danh 法Pháp 忍Nhẫn 。 愛ái 見kiến 不bất 能năng 損tổn 。 是thị 羼sằn 提đề 。 守thủ 護hộ 於ư 戒giới 。 犯phạm 心tâm 不bất 起khởi 。 是thị 精tinh 進tấn 。 決quyết 定định 持trì 戒giới 。 不bất 為vi 狐hồ 疑nghi 所sở 誑cuống 。 專chuyên 心tâm 不bất 動động 。 名danh 禪thiền 。 明minh 識thức 因nhân 果quả 。 知tri 戒giới 是thị 正Chánh 順Thuận 解Giải 脫Thoát 之chi 本bổn 。 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 三tam 乘thừa 聖thánh 果Quả 。 非phi 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 雞kê 狗cẩu 等đẳng 戒giới 。 名danh 般Bát 若Nhã 也dã 。 略lược 釋thích 初sơ 緣duyên 竟cánh 。

△# 二nhị 衣y 食thực 具cụ 足túc 二nhị 。 初sơ 合hợp 標tiêu 。

二nhị 衣y 食thực 具cụ 足túc 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 十thập 五ngũ )# 云vân 。 衣y 以dĩ 蔽tế 形hình 遮già 醜xú 陋lậu 。 食thực 以dĩ 支chi 命mạng 填điền 饑cơ 瘡sang 。 身thân 安an 則tắc 道đạo 隆long 。 道đạo 隆long 則tắc 本bổn 立lập 。 形hình 命mạng 及cập 道đạo 。 賴lại 此thử 衣y 食thực 。 此thử 雖tuy 小tiểu 緣duyên 。 能năng 辦biện 大đại 事sự 。 裸lõa 餒nỗi 不bất 安an 。 道Đạo 法Pháp 焉yên 在tại 。 故cố 須tu 衣y 食thực 具cụ 足túc 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 輔phụ 行hành 云vân 。 為vi 道đạo 支chi 蔽tế 。 必tất 先tiên 形hình 命mạng 。 形hình 命mạng 若nhược 立lập 。 道đạo 本bổn 即tức 存tồn 。 故cố 云vân 及cập 也dã 。 乃nãi 至chí 然nhiên 此thử 衣y 食thực 。 本bổn 為vi 色sắc 身thân 報báo 命mạng 之chi 緣duyên 。 故cố 曰viết 小tiểu 緣duyên 。 託thác 此thử 復phục 能năng 修tu 行hành 辦biện 道đạo 。 故cố 云vân 大đại 事sự 也dã 。

△# 二nhị 分phần 釋thích 二nhị 。 初sơ 釋thích 衣y 。

衣y 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 大Đại 士Sĩ 。 隨tùy 所sở 得đắc 衣y 。 蔽tế 形hình 即tức 足túc 。 不bất 游du 人nhân 間gian 。 堪kham 忍nhẫn 力lực 成thành 故cố 。 二nhị 者giả 。 如như 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 集tập 糞phẩn 掃tảo 衣y 。 及cập 但đãn 三tam 衣y 。 不bất 畜súc 餘dư 長trường/trưởng 。 三tam 者giả 。 多đa 寒hàn 國quốc 土độ 。 如Như 來Lai 亦diệc 許hứa 三tam 衣y 之chi 外ngoại 畜súc 百bách 一nhất 眾chúng 具cụ 。

【# □# 註chú 】# 雪Tuyết 山Sơn 大Đại 士Sĩ 。 絕tuyệt 形hình 深thâm 澗giản 。 不bất 涉thiệp 人nhân 間gian 。 結kết 草thảo 為vi 席tịch 。 被bị 鹿lộc 皮bì 衣y 。 無vô 受thọ 持trì 說thuyết 淨tịnh 等đẳng 事sự 。 堪kham 忍nhẫn 力lực 成thành 。 不bất 須tu 溫ôn 厚hậu 。 不bất 游du 人nhân 間gian 。 無vô 煩phiền 支chi 助trợ 。 此thử 上thượng 人nhân 也dã 。 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 但đãn 畜súc 三tam 衣y 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 出xuất 聚tụ 入nhập 山sơn 。 被bị 服phục 齊tề 整chỉnh 。 故cố 立lập 三tam 衣y 。 此thử 中trung 士sĩ 也dã 。 多đa 寒hàn 國quốc 土độ 。 聽thính 百bách 一nhất 助trợ 身thân 。 要yếu 當đương 說thuyết 淨tịnh 。 趣thú 足túc 供cung 事sự 。 無vô 得đắc 多đa 求cầu 。 多đa 求cầu 辛tân 苦khổ 。 守thủ 護hộ 又hựu 苦khổ 。 妨phương 亂loạn 自tự 行hành 。 復phục 擾nhiễu 檀đàn 越việt 。 少thiểu 有hữu 所sở 得đắc 。 即tức 便tiện 知tri 足túc 。 下hạ 士sĩ 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 補bổ 】# 此thử 釋thích 衣y 有hữu 三tam 類loại 之chi 殊thù 。 言ngôn 無vô 受thọ 持trì 說thuyết 諍tranh 等đẳng 事sự 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 大đại 經kinh 言ngôn 。 釋Thích 迦Ca 先tiên 世thế 居cư 雪Tuyết 山Sơn 。 唯duy 食thực 諸chư 果quả 。 如như 是thị 乃nãi 可khả 。 忘vong 于vu 說thuyết 淨tịnh 受thọ 持trì 等đẳng 事sự 。 此thử 佛Phật 自tự 敘tự 本bổn 生sanh 事sự 。 因nhân 堪kham 忍nhẫn 力lực 成thành 時thời 。 世thế 無vô 佛Phật 法Pháp 。 故cố 無vô 受thọ 持trì 說thuyết 淨tịnh 等đẳng 事sự 。 然nhiên 說thuyết 淨tịnh 之chi 法pháp 。 先tiên 請thỉnh 施thí 主chủ 辭từ 云vân 。 大đại 德đức 一nhất 心tâm 念niệm 。 我ngã 比Bỉ 丘Khâu 某mỗ 甲giáp 。 今kim 請thỉnh 大đại 德đức 。 為vi 衣y 藥dược 鉢bát 展triển 轉chuyển 淨tịnh 施thí 主chủ 。 願nguyện 大đại 德đức 為vi 我ngã 作tác 衣y 藥dược 鉢bát 展triển 轉chuyển 淨tịnh 施thí 主chủ 。 慈từ 愍mẫn 故cố 。 三tam 說thuyết 已dĩ 。 後hậu 所sở 得đắc 衣y 物vật 。 皆giai 指chỉ 此thử 人nhân 名danh 。 而nhi 向hướng 餘dư 人nhân 說thuyết 淨tịnh 。 又hựu 說thuyết 淨tịnh 者giả 。 詞từ 云vân 。 大đại 德đức 一nhất 心tâm 念niệm 。 此thử 是thị 我ngã 某mỗ 甲giáp 長trường/trưởng 衣y 。 未vị 作tác 淨tịnh 。 今kim 為vi 淨tịnh 故cố 。 施thí 與dữ 大đại 德đức 。 為vi 展triển 轉chuyển 淨tịnh 故cố 。 彼bỉ 受thọ 者giả 言ngôn 。 長trưởng 老lão 一nhất 心tâm 念niệm 。 汝nhữ 有hữu 長trường/trưởng 衣y 。 未vị 作tác 淨tịnh 。 為vi 淨tịnh 故cố 。 施thí 與dữ 我ngã 。 我ngã 今kim 受thọ 之chi 。 受thọ 已dĩ 言ngôn 。 汝nhữ 施thí 與dữ 誰thùy 。 彼bỉ 當đương 言ngôn 。 施thí 與dữ 某mỗ 甲giáp 。 受thọ 淨tịnh 者giả 言ngôn 。 長trưởng 老lão 一nhất 心tâm 念niệm 。 汝nhữ 有hữu 是thị 長trường/trưởng 衣y 。 未vị 作tác 淨tịnh 。 為vi 淨tịnh 故cố 。 與dữ 我ngã 。 我ngã 已dĩ 受thọ 之chi 。 汝nhữ 與dữ 某mỗ 甲giáp 。 是thị 衣y 某mỗ 甲giáp 已dĩ 有hữu 。 汝nhữ 為vi 某mỗ 甲giáp 故cố 。 善thiện 護hộ 持trì 。 著trước 用dụng 隨tùy 因nhân 緣duyên 。 施thí 與dữ 某mỗ 甲giáp 。 即tức 指chỉ 所sở 請thỉnh 施thí 主chủ 之chi 名danh 。 不bất 論luận 在tại 界giới 內nội 界giới 外ngoại 。 皆giai 得đắc 指chỉ 名danh 而nhi 說thuyết 。 又hựu 心tâm 念niệm 說thuyết 淨tịnh 法pháp 。 為vi 獨độc 住trụ 比Bỉ 丘Khâu 開khai 。 內nội 含hàm 二nhị 法pháp 。 先tiên 明minh 說thuyết 淨tịnh 法pháp 。 次thứ 明minh 捨xả 受thọ 法pháp 。 五ngũ 分phần/phân 云vân 。 應ưng 偏thiên 袒đản 右hữu 肩kiên 。 胡hồ 跪quỵ 。 手thủ 捉tróc 衣y 。 心tâm 生sanh 口khẩu 言ngôn 。 我ngã 某mỗ 甲giáp 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 長trường/trưởng 衣y 淨tịnh 。 施thí 與dữ 某mỗ 甲giáp 。 於ư 五ngũ 眾chúng 中trung 。 隨tùy 意ý 施thí 與dữ 。 隨tùy 彼bỉ 取thủ 用dụng 。 得đắc 至chí 十thập 一nhất 日nhật 。 復phục 如như 前tiền 威uy 儀nghi 言ngôn 。 我ngã 某mỗ 甲giáp 。 此thử 長trường/trưởng 衣y 從tùng 某mỗ 甲giáp 取thủ 還hoàn 。 得đắc 至chí 十thập 日nhật 。 復phục 如như 前tiền 言ngôn 。 我ngã 某mỗ 甲giáp 。 此thử 長trường/trưởng 衣y 淨tịnh 。 施thí 與dữ 某mỗ 甲giáp 。 隨tùy 彼bỉ 取thủ 用dụng 。 如như 是thị 捨xả 故cố 取thủ 新tân 。 十thập 日nhật 一nhất 易dị 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 上thượng (# 十thập 九cửu )# 云vân 。 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 等đẳng 者giả 。 此thử 云vân 抖đẩu 擻tẩu 。 一nhất 蘭lan 若nhã 。 二nhị 常thường 乞khất 食thực 。 三tam 糞phẩn 掃tảo 衣y 。 四tứ 一nhất 坐tọa 食thực 。 五ngũ 節tiết 量lượng 食thực 。 六lục 中trung 後hậu 不bất 飲ẩm 漿tương 。 七thất 塚trủng 間gian 。 八bát 樹thụ 下hạ 坐tọa 。 九cửu 露lộ 坐tọa 。 十thập 常thường 坐tọa 。 十thập 一nhất 次thứ 第đệ 乞khất 。 十thập 二nhị 三tam 衣y 。 今kim 文văn 以dĩ 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 中trung 糞phẩn 掃tảo 三tam 衣y 。 合hợp 為vi 中trung 士sĩ 。 言ngôn 三tam 衣y 者giả 。 但đãn 三tam 衣y 也dã 。 出xuất 聚tụ 落lạc 。 則tắc 著trước 僧Tăng 伽già 黎lê 加gia 二nhị 衣y 上thượng 。 入nhập 大đại 眾chúng 。 則tắc 著trước 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 加gia 五ngũ 條điều 上thượng 。 入nhập 山sơn 林lâm 。 則tắc 唯duy 著trước 安an 陀đà 會hội 。 為vi 慚tàm 愧quý 故cố 。 為vi 多đa 寒hàn 故cố 。 許hứa 其kỳ 重trọng/trùng 著trước 。 皆giai 威uy 儀nghi 整chỉnh 肅túc 。 長trường/trưởng 物vật 善thiện 根căn 。 故cố 云vân 被bị 服phục 齊tề 整chỉnh 。

【# ■# 記ký 】# 頭đầu 陀đà 。 新tân 譯dịch 杜đỗ 多đa 。 此thử 翻phiên 抖đẩu 擻tẩu 。 亦diệc 翻phiên 修tu 治trị 。 又hựu 云vân 淘đào 汰# 。 垂thùy 裕# 記ký 云vân 。 抖đẩu 擻tẩu 煩phiền 惱não 故cố 也dã 。 善thiện 住trụ 意ý 天thiên 子tử 經Kinh 云vân 。 頭đầu 陀đà 者giả 。 抖đẩu 擻tẩu 貪tham 欲dục 嗔sân 恚khuể 愚ngu 癡si 。 三tam 界giới 內nội 外ngoại 六lục 入nhập 。 若nhược 不bất 取thủ 不bất 捨xả 。 不bất 修tu 不bất 著trước 。 我ngã 說thuyết 彼bỉ 人nhân 。 名danh 為vi 杜đỗ 多đa 。 今kim 訛ngoa 稱xưng 為vi 頭đầu 陀đà 也dã 。 然nhiên 律luật 論luận 不bất 同đồng 。 律luật 有hữu 隨tùy 坐tọa 。 不bất 作tác 餘dư 食thực 。 及cập 一nhất 摶đoàn 食thực 。 大đại 論luận 稱xưng 節tiết 量lượng 。 中trung 後hậu 不bất 飲ẩm 。 及cập 次thứ 第đệ 乞khất 。 又hựu 律luật 云vân 納nạp 衣y 。 論luận 云vân 糞phẩn 掃tảo 。 律luật 但đãn 云vân 乞khất 食thực 。 論luận 云vân 常thường 乞khất 食thực 。 此thử 二nhị 名danh 異dị 意ý 同đồng 。 餘dư 十thập 俱câu 同đồng 。 諸chư 部bộ 阿a 含hàm 。 及cập 十thập 住trụ 論luận 。 亦diệc 有hữu 不bất 同đồng 之chi 相tướng 。 大đại 體thể 無vô 殊thù 。 今kim 依y 大đại 論luận 略lược 出xuất 相tướng 狀trạng 。 一nhất 蘭lan 若nhã 。 翻phiên 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 。 在tại 家gia 多đa 惱não 。 故cố 捨xả 眷quyến 屬thuộc 。 而nhi 師sư 徒đồ 同đồng 學học 。 還hoàn 有hữu 結kết 着trước 。 復phục 相tương/tướng 惱não 亂loạn 。 故cố 住trụ 蘭lan 若nhã 。 令linh 身thân 遠viễn 離ly 。 最tối 近cận 三tam 里lý 。 能năng 遠viễn 彌di 善thiện 。 身thân 遠viễn 離ly 已dĩ 。 亦diệc 當đương 心tâm 離ly 五ngũ 欲dục 五ngũ 蓋cái 。 二nhị 常thường 乞khất 食thực 者giả 。 乞khất 食thực 自tự 活hoạt 。 多đa 所sở 成thành 就tựu 。 詳tường 下hạ 分phân 衛vệ 節tiết 明minh 乞khất 食thực 有hữu 十thập 利lợi 故cố 。 三tam 糞phẩn 掃tảo 衣y 者giả 。 若nhược 四tứ 方phương 馳trì 求cầu 。 或hoặc 著trước 邪tà 命mạng 。 若nhược 受thọ 他tha 施thí 。 於ư 好hảo 於ư 惡ác 。 而nhi 生sanh 憂ưu 喜hỷ 。 或hoặc 憂ưu 賊tặc 盜đạo 等đẳng 故cố 。 糞phẩn 掃tảo 衣y 。 無vô 此thử 慮lự 故cố 。 四tứ 一nhất 坐tọa 食thực 者giả 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 求cầu 一nhất 食thực 。 尚thượng 有hữu 所sở 妨phương 。 況huống 早tảo 食thực 中trung 食thực 後hậu 食thực 。 廢phế 半bán 日nhật 之chi 功công 。 不bất 得đắc 一nhất 心tâm 行hành 道Đạo 。 五ngũ 節tiết 量lượng 食thực 者giả 。 飽bão 噉đạm 腹phúc 脹trướng 。 氣khí 塞tắc 妨phương 道đạo 。 故cố 應ưng 節tiết 食thực 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 食thực 五ngũ 六lục 口khẩu 。 足túc 之chi 以dĩ 水thủy 。 六lục 中trung 後hậu 不bất 飲ẩm 漿tương 者giả 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 修tu 道Đạo 。 於ư 種chủng 種chủng 漿tương 。 日nhật 若nhược 過quá 中trung 。 悉tất 不bất 得đắc 飲ẩm 。 若nhược 心tâm 生sanh 樂nhạo 著trước 。 求cầu 種chủng 種chủng 漿tương 。 不bất 能năng 一nhất 心tâm 。 修tu 習tập 善thiện 法Pháp 。 猶do 養dưỡng 馬mã 著trước 勒lặc 。 其kỳ 意ý 則tắc 息tức 。 七thất 塚trủng 間gian 者giả 。 易dị 悟ngộ 無vô 常thường 。 易dị 得đắc 道Đạo 果quả 故cố 。 以dĩ 無vô 常thường 苦khổ 空không 之chi 觀quán 。 是thị 佛Phật 法Pháp 之chi 初sơ 門môn 。 能năng 令linh 厭yếm 離ly 三tam 界giới 故cố 也dã 。 八bát 樹thụ 下hạ 坐tọa 者giả 。 以dĩ 得đắc 道Đạo 事sự 辦biện 。 捨xả 至chí 樹thụ 下hạ 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 于vu 塚trủng 間gian 不bất 得đắc 道Đạo 者giả 。 當đương 至chí 樹thụ 下hạ 。 如như 佛Phật 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 在tại 樹thụ 下hạ 。 臭xú 爛lạn 狼lang 藉tạ 。 火hỏa 燒thiêu 鳥điểu 啄trác 。 則tắc 無vô 常thường 不bất 淨tịnh 之chi 觀quán 。 易dị 得đắc 成thành 就tựu 。 九cửu 露lộ 坐tọa 者giả 。 或hoặc 謂vị 樹thụ 下hạ 。 猶do 如như 半bán 舍xá 。 蔭ấm 覆phú 涼lương 樂lạc 。 尚thượng 生sanh 著trước 故cố 。 又hựu 樹thụ 下hạ 坐tọa 有hữu 二nhị 過quá 。 一nhất 慮lự 天thiên 雨vũ 冷lãnh 溼thấp 。 二nhị 有hữu 鳥điểu 糞phẩn 毒độc 蟲trùng 。 於ư 是thị 思tư 惟duy 。 露lộ 地địa 而nhi 坐tọa 。 隨tùy 意ý 快khoái 樂lạc 。 月nguyệt 光quang 徧biến 照chiếu 。 令linh 心tâm 明minh 利lợi 。 易dị 入nhập 空không 定định 。 故cố 云vân 露lộ 坐tọa 也dã 。 十thập 常thường 坐tọa 者giả 。 著trước 衣y 脫thoát 衣y 。 隨tùy 意ý 快khoái 樂lạc 。 四tứ 儀nghi 之chi 中trung 。 坐tọa 為vi 第đệ 一nhất 。 食thực 易dị 消tiêu 化hóa 。 氣khí 息tức 調điều 和hòa 。 求cầu 道Đạo 大đại 事sự 。 大đại 辦biện 功công 力lực 。 若nhược 懈giải 怠đãi 睡thụy 眠miên 。 諸chư 賊tặc 常thường 伺tứ 人nhân 便tiện 。 不bất 宜nghi 安an 臥ngọa 。 若nhược 行hành 若nhược 立lập 。 心tâm 亦diệc 難nạn/nan 攝nhiếp 。 故cố 宜nghi 常thường 坐tọa 。 脅hiếp 不bất 著trước 蓆# 。 十thập 一nhất 次thứ 第đệ 乞khất 者giả 。 不bất 著trước 於ư 味vị 。 不bất 輕khinh 眾chúng 生sanh 。 等đẳng 心tâm 憐lân 憫mẫn 。 不bất 擇trạch 貧bần 富phú 。 十thập 二nhị 三tam 衣y 者giả 。 謂vị 比Bỉ 丘Khâu 少thiểu 欲dục 知tri 足túc 。 衣y 取thủ 蔽tế 形hình 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 白bạch 衣y 之chi 人nhân 。 以dĩ 多đa 求cầu 故cố 。 是thị 故cố 多đa 畜súc 。 外ngoại 道đạo 苦khổ 行hạnh 。 是thị 故cố 躶# 形hình 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 故cố 畜súc 三tam 衣y 。 南nam 山sơn 律luật 鈔sao 。 位vị 分phân 為vi 四tứ 。 衣y 有hữu 二nhị 。 一nhất 納nạp 衣y 。 二nhị 但đãn 三tam 衣y 。 食thực 有hữu 四tứ 。 一nhất 乞khất 食thực 。 二nhị 不bất 作tác 餘dư 食thực 法pháp 。 三tam 一nhất 坐tọa 。 四tứ 一nhất 揣đoàn 。 揣đoàn 。 雜tạp 也dã 。 一nhất 種chủng 而nhi 雜tạp 者giả 。 不bất 以dĩ 種chủng 種chủng 盛thịnh 貯trữ 。 名danh 一nhất 揣đoàn 食thực 。 處xử 有hữu 五ngũ 。 一nhất 蘭lan 若nhã 。 二nhị 塚trủng 間gian 。 三tam 樹thụ 下hạ 。 四tứ 露lộ 坐tọa 。 五ngũ 隨tùy 坐tọa 。 威uy 儀nghi 一nhất 。 常thường 坐tọa 。 此thử 無vô 次thứ 第đệ 乞khất 食thực 。 處xử 加gia 隨tùy 坐tọa 。 通thông 源nguyên 記ký 引dẫn 南nam 山sơn 云vân 。 季quý 世thế 佛Phật 法Pháp 。 崇sùng 尚thượng 官quan 榮vinh 。 僥kiểu 倖hãnh 之chi 夫phu 。 妄vọng 生sanh 朋bằng 翼dực 。 庶thứ 因nhân 此thử 語ngữ 。 自tự 省tỉnh 厥quyết 躬cung 。 至chí 若nhược 謂vị 利lợi 養dưỡng 如như 毛mao 繩thằng 。 視thị 朱chu 門môn 為vi 蓬bồng 戶hộ 。 尚thượng 思tư 曳duệ 尾vĩ 。 猶do 彼bỉ 興hưng 嘲# 。 況huống 乎hồ 以dĩ 咳khái 啞á 為vi 恩ân 。 眄miện 睞lãi 成thành 飾sức 。 潛tiềm 通thông 惠huệ 好hảo/hiếu 。 強cường/cưỡng 事sự 趣thú 馳trì 。 縱túng/tung 假giả 龐# 于vu 一nhất 時thời 。 終chung 受thọ 嗤xuy 于vu 羣quần 口khẩu 。 榮vinh 不bất 補bổ 辱nhục 。 夫phu 何hà 誤ngộ 哉tai 。 是thị 知tri 末mạt 世thế 頭đầu 陀đà 不bất 缺khuyết 。 能năng 使sử 佛Phật 法Pháp 常thường 住trụ 不bất 滅diệt 也dã 。 今kim 文văn 下hạ 。 明minh 今kim 止Chỉ 觀Quán 合hợp 糞phẩn 掃tảo 三tam 衣y 。 為vi 中trung 士sĩ 也dã 。

【# □# 註chú 】# 下hạ 根căn 者giả 。 此thử 土thổ/độ 多đa 寒hàn 。 根căn 性tánh 又hựu 薄bạc 。 大đại 聖thánh 一nhất 許hứa 。 三tam 品phẩm 通thông 開khai (# 故cố 三tam 衣y 外ngoại 聽thính 畜súc 百bách 一nhất 。 及cập 許hứa 畜súc 長trường/trưởng 。 但đãn 三tam 衣y 為vi 上thượng 。 畜súc 百bách 一nhất 為vi 中trung 。 畜súc 長trường/trưởng 為vi 下hạ 。 故cố 云vân 通thông 開khai 。 此thử 依y 律luật 說thuyết 。 與dữ 今kim 少thiểu 異dị 。 今kim 取thủ 雪Tuyết 山Sơn 為vi 上thượng 品phẩm 故cố )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 三tam 衣y 外ngoại 畜súc 百bách 一nhất 眾chúng 具cụ 為vi 下hạ 。 大đại 註chú 明minh 依y 國quốc 土độ 根căn 性tánh 俱câu 有hữu 不bất 同đồng 。 是thị 故cố 通thông 開khai 三tam 品phẩm 。 小tiểu 註chú 明minh 依y 律luật 而nhi 釋thích 三tam 品phẩm 所sở 以dĩ 。 末mạt 二nhị 句cú 明minh 經kinh 三tam 品phẩm 。 如như 下hạ 自tự 明minh 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 畜súc 百bách 一nhất 。 記ký 憶ức 而nhi 已dĩ 。 有hữu 云vân 加gia 法pháp (# 薩tát 婆bà 多đa 云vân 。 百bách 一nhất 之chi 物vật 。 各các 得đắc 畜súc 一nhất 。 百bách 一nhất 之chi 外ngoại 。 皆giai 是thị 長trường/trưởng 物vật 。 言ngôn 記ký 憶ức 者giả 。 於ư 百bách 一nhất 物vật 。 心tâm 中trung 但đãn 自tự 記ký 憶ức 一nhất 種chủng 。 謂vị 是thị 我ngã 物vật 。 有hữu 云vân 加gia 法pháp 者giả 。 加gia 法pháp 受thọ 持trì 。 如như 六lục 物vật 圖đồ )# 。

【# ■# 記ký 】# 記ký 。 謂vị 記ký 識thức 。 憶ức 。 謂vị 憶ức 念niệm 。 言ngôn 此thử 是thị 尼ni 師sư 壇đàn 。 此thử 是thị 覆phú 瘡sang 衣y 。 此thử 是thị 雨vũ 浴dục 衣y 等đẳng 。 言ngôn 百bách 一nhất 記ký 憶ức 。 而nhi 又hựu 曰viết 加gia 法pháp 者giả 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 以dĩ 加gia 法pháp 說thuyết 淨tịnh 之chi 二nhị 品phẩm 合hợp 論luận 。 而nhi 名danh 百bách 一nhất 也dã 。 原nguyên 註chú 初sơ 一nhất 行hành 。 明minh 畜súc 百bách 一nhất 。 薩tát 婆bà 多đa 毗Tỳ 尼Ni 中trung 云vân 。 若nhược 說thuyết 淨tịnh 之chi 錢tiền 寶bảo 。 貿mậu 一nhất 切thiết 衣y 財tài 。 作tác 三tam 衣y 鉢bát 器khí 。 入nhập 百bách 一nhất 物vật 數số 。 不bất 須tu 說thuyết 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 凡phàm 百bách 物vật 中trung 。 三tam 衣y 具cụ 鉢bát 。 必tất 應ưng 受thọ 持trì 。 自tự 外ngoại 若nhược 受thọ 則tắc 可khả 。 不bất 受thọ 無vô 過quá 。 六lục 物vật 圖đồ 詳tường 下hạ 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 畜súc 長trường/trưởng 說thuyết 淨tịnh 。 則tắc 加gia 法pháp 受thọ 持trì (# 百bách 一nhất 之chi 外ngoại 。 若nhược 畜súc 長trường/trưởng 物vật 。 定định 須tu 說thuyết 淨tịnh 。 詞từ 云vân 。 大đại 德đức 一nhất 心tâm 念niệm 。 此thử 是thị 某mỗ 甲giáp 長trường/trưởng 衣y 。 未vị 作tác 淨tịnh 。 為vi 淨tịnh 故cố 。 施thí 為vi 大đại 德đức )# 。

【# ■# 記ký 】# 薩tát 婆bà 多đa 毗Tỳ 尼Ni 云vân 。 自tự 百bách 一nhất 物vật 外ngoại 。 一nhất 切thiết 說thuyết 淨tịnh 。 又hựu 云vân 。 凡phàm 受thọ 衣y 法pháp 。 若nhược 長trường/trưởng 應ưng 說thuyết 淨tịnh 。 若nhược 不bất 說thuyết 淨tịnh 入nhập 長trường/trưởng 。 財tài 中trung 又hựu 云vân 。 如như 畜súc 寶bảo 戒giới 中trung 說thuyết 。 應ưng 僧Tăng 中trung 作tác 波ba 逸dật 提đề 悔hối 過quá 。 若nhược 錢tiền 及cập 似tự 寶bảo 。 除trừ 百bách 一nhất 物vật 數số 。 一nhất 切thiết 亦diệc 應ưng 捨xả 。 可khả 見kiến 畜súc 長trường/trưởng 。 定định 須tu 說thuyết 淨tịnh 也dã 。 次thứ 云vân 說thuyết 淨tịnh 詞từ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 說thuyết 淨tịnh 之chi 法pháp 。 附phụ 近cận 大Đại 乘Thừa 。 故cố 地địa 持trì 中trung 菩Bồ 薩Tát 所sở 畜súc 。 即tức 於ư 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 而nhi 為vi 淨tịnh 施thí 。 乃nãi 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 淨tịnh 施thí 。 而nhi 為vi 譬thí 云vân 。 譬thí 如như 比Bỉ 丘Khâu 。 以dĩ 己kỷ 衣y 物vật 。 於ư 和hòa 尚thượng 阿A 闍Xà 黎Lê 捨xả 作tác 淨tịnh 施thí 。 若nhược 達đạt 一nhất 實thật 。 即tức 此thử 淨tịnh 施thí 。 成thành 菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 有hữu 人nhân 云vân 。 凡phàm 諸chư 所sở 有hữu 。 非phi 己kỷ 物vật 想tưởng 。 有hữu 益ích 使sử 用dụng 。 說thuyết 淨tịnh 何hà 為vi 。 今kim 問vấn 。 等đẳng 非phi 己kỷ 財tài 。 何hà 不bất 任nhậm 於ư 四tứ 海hải 。 有hữu 益ích 便tiện 用dụng 。 何hà 不bất 直trực 付phó 兩lưỡng 田điền 。 而nhi 閉bế 之chi 深thâm 房phòng 。 封phong 於ư 藏tạng 篋khiếp 。 實thật 懷hoài 他tha 想tưởng 。 用dụng 必tất 招chiêu 愆khiên 。 忽hốt 謂vị 己kỷ 財tài 。 仍nhưng 為vi 說thuyết 淨tịnh 。 說thuyết 淨tịnh 而nhi 施thí 。 於ư 理lý 何hà 妨phương 。 順thuận 己kỷ 執chấp 心tâm 。 後hậu 生sanh 倣# 傚# 。 故cố 說thuyết 淨tịnh 法pháp 。 不bất 可khả 無vô 也dã 。 毗tỳ 婆bà 沙sa 四tứ 。 初sơ 結kết 長trường/trưởng 衣y 戒giới 因nhân 緣duyên 中trung 問vấn 。 此thử 淨tịnh 施thí 者giả 。 是thị 實thật 施thí 。 是thị 假giả 施thí 。 答đáp 。 一nhất 切thiết 淨tịnh 施thí 。 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 無vô 淨tịnh 施thí 法pháp 。 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 教giáo 令linh 淨tịnh 施thí 。 是thị 方phương 便tiện 施thí 。 非phi 真chân 施thí 也dã 。 令linh 諸chư 弟đệ 子tử 。 得đắc 畜súc 長trường/trưởng 財tài 。 而nhi 不bất 犯phạm 戒giới 。

又hựu 問vấn 。

佛Phật 何hà 不bất 直trực 令linh 弟đệ 子tử 得đắc 畜súc 長trường/trưởng 財tài 。 而nhi 強cường/cưỡng 與dữ 結kết 戒giới 。 設thiết 此thử 方phương 便tiện 。 答đáp 。 佛Phật 法Pháp 以dĩ 少thiểu 欲dục 為vi 本bổn 。 是thị 故cố 結kết 戒giới 不bất 畜súc 長trường/trưởng 財tài 。 而nhi 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 不bất 同đồng 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 多đa 畜súc 積tích 而nhi 後hậu 行hành 道Đạo 。 得đắc 證chứng 聖thánh 果Quả 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 先tiên 為vi 結kết 戒giới 。 而nhi 後hậu 方phương 便tiện 。 於ư 佛Phật 法Pháp 無vô 礙ngại 。 眾chúng 生sanh 得đắc 益ích 也dã 。

【# □# 註chú 】# 糞phẩn 掃tảo 衣y 者giả 。 南nam 山sơn 云vân 。 世thế 人nhân 所sở 棄khí 無vô 復phục 堪kham 用dụng 。 義nghĩa 同đồng 糞phẩn 掃tảo 。 體thể 是thị 賤tiện 物vật 。 離ly 自tự 貪tham 著trước 。 不bất 為vi 王vương 賊tặc 所sở 貪tham 。 常thường 得đắc 資tư 身thân 長trường 道đạo (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 四tứ 分phần/phân 云vân 。 糞phẩn 掃tảo 者giả 。 非phi 死tử 人nhân 衣y 也dã 。 薩tát 婆bà 多đa 律luật 。 明minh 出xuất 處xứ 有hữu 五ngũ 別biệt 。 一nhất 途đồ 中trung 。 二nhị 河hà 邊biên 。 三tam 空không 處xứ 。 四tứ 糞phẩn 聚tụ 處xứ 。 五ngũ 破phá 碎toái 。 此thử 之chi 衣y 體thể 。 由do 事sự 差sai 別biệt 。 及cập 出xuất 處xứ 不bất 同đồng 。 總tổng 有hữu 七thất 種chủng 。 一nhất 毛mao 衣y 。 二nhị 芻sô 摩ma 衣y 。 三tam 奢xa [禾*弱]# 迦ca 衣y 。 四tứ 揭yết 播bá 死tử 迦ca 衣y 。 五ngũ 獨độc 孤cô 洛lạc 迦ca 衣y 。 六lục 高cao 詀# 薄bạc 迦ca 衣y 。 七thất 阿a 鉢bát 蘭lan 得đắc 迦ca 衣y 。

復phục 有hữu 五ngũ 。 一nhất 牛ngưu 嚼tước 。 二nhị 鼠thử 齧niết 。 三tam 蟻nghĩ 穿xuyên 。 四tứ 火hỏa 燒thiêu 。 五ngũ 乳nhũ 母mẫu 棄khí 物vật 。 當đương 知tri 衣y 此thử 糞phẩn 掃tảo 者giả 。 內nội 離ly 己kỷ 貪tham 。 外ngoại 息tức 他tha 貪tham 。 常thường 得đắc 資tư 持trì 幻huyễn 身thân 。 長trưởng 養dưỡng 聖thánh 道Đạo 也dã 。

【# □# 註chú 】# 三tam 衣y 者giả 。 一nhất 僧Tăng 伽già 黎lê 。 此thử 云vân 雜tạp 碎toái 衣y 。 條điều 相tương/tướng 多đa 故cố 。 從tùng 用dụng 則tắc 名danh 入nhập 王vương 宮cung 聚tụ 落lạc 衣y 。 二nhị 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 。 名danh 中trung 價giá 衣y 。 從tùng 用dụng 名danh 入nhập 眾chúng 衣y 。 三tam 安an 陀đà 會hội 。 名danh 下hạ 衣y 。 從tùng 用dụng 名danh 院viện 內nội 行hành 道Đạo 雜tạp 作tác 衣y 。 若nhược 云vân 袈ca 娑sa 。 此thử 云vân 不bất 正chánh 色sắc 染nhiễm 。 亦diệc 名danh 壞hoại 色sắc 。 即tức 戒giới 本bổn 中trung 三tam 種chủng 染nhiễm 壞hoại 。 皆giai 如như 法Pháp 也dã 。 一nhất 者giả 青thanh 色sắc 。 二nhị 者giả 黑hắc 色sắc 。 三tam 者giả 木mộc 蘭lan 色sắc 。 如như 六lục 物vật 圖đồ 。

【# ■# 記ký 】# 僧Tăng 伽già 黎lê 。 此thử 翻phiên 合hợp 。 又hựu 云vân 重trọng/trùng 。 謂vị 割cát 截tiệt 合hợp 成thành 也dã 。 義nghĩa 淨tịnh 云vân 僧Tăng 迦ca 胝chi 。 翻phiên 重trọng/trùng 複phức 衣y 。 靈linh 感cảm 傳truyền 云vân 。 每mỗi 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 披phi 僧Tăng 伽già 黎lê 。 南nam 山sơn 云vân 。 此thử 三tam 衣y 名danh 。 諸chư 部bộ 無vô 正chánh 翻phiên 。 今kim 此thử 註chú 者giả 。 乃nãi 依y 義nghĩa 所sở 翻phiên 而nhi 引dẫn 用dụng 。 謂vị 大đại 衣y 名danh 雜tạp 碎toái 。 以dĩ 條điều 數số 多đa 故cố 。 若nhược 從tùng 用dụng 為vi 名danh 。 則tắc 云vân 入nhập 王vương 宮cung 聚tụ 落lạc 時thời 衣y 。 乞khất 食thực 說thuyết 法Pháp 時thời 著trước 。 薩tát 婆bà 多đa 論luận 大đại 衣y 分phần/phân 三tam 品phẩm 。 謂vị 九cửu 條điều 十thập 一nhất 條điều 十thập 三tam 條điều 。 二nhị 長trường/trưởng 一nhất 短đoản 。 名danh 下hạ 三tam 品phẩm 。 十thập 五ngũ 十thập 七thất 十thập 九cửu 條điều 。 三tam 長trường/trưởng 一nhất 短đoản 。 名danh 中trung 三tam 品phẩm 。 二nhị 十thập 一nhất 二nhị 十thập 三tam 二nhị 十thập 五ngũ 條điều 。 四tứ 長trường/trưởng 一nhất 短đoản 。 名danh 上thượng 三tam 品phẩm 。 雖tuy 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 不bất 以dĩ 條điều 多đa 為vi 貴quý 。 但đãn 約ước 衣y 財tài 大đại 小tiểu 。 以dĩ 分phần/phân 條điều 隔cách 少thiểu 多đa 。 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 。 此thử 譯dịch 上thượng 著trước 衣y 。 即tức 七thất 條điều 也dã 。 南nam 山sơn 謂vị 中trung 價giá 衣y 者giả 。 以dĩ 界giới 於ư 二nhị 衣y 之chi 間gian 。 其kỳ 價giá 亦diệc 處xứ 中trung 也dã 。 從tùng 用dụng 則tắc 曰viết 入nhập 眾chúng 衣y 者giả 。 凡phàm 禮lễ 懺sám 。 誦tụng 經Kinh 。 坐tọa 禪thiền 。 赴phó 齋trai 。 聽thính 講giảng 時thời 著trước 。 安an 陀đà 會hội 。 此thử 云vân 中trung 宿túc 衣y 。 謂vị 近cận 身thân 住trụ 也dã 。 南nam 山sơn 謂vị 下hạ 衣y 者giả 。 謂vị 三tam 衣y 之chi 中trung 。 條điều 數số 此thử 為vi 最tối 下hạ 也dã 。 從tùng 用dụng 名danh 雜tạp 作tác 衣y 者giả 。 凡phàm 寺tự 中trung 執chấp 勞lao 服phục 役dịch 。 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 俱câu 可khả 披phi 著trước 也dã 。 袈ca 娑sa 。 具cụ 云vân 迦ca 羅la 沙sa 曳duệ 。 翻phiên 不bất 正chánh 色sắc 染nhiễm 。 亦diệc 云vân 壞hoại 色sắc 。 乃nãi 從tùng 色sắc 得đắc 名danh 。 會hội 正chánh 云vân 。 袈ca 娑sa 。 是thị 草thảo 名danh 。 可khả 染nhiễm 衣y 故cố 。 今kim 指chỉ 衣y 名danh 袈ca 娑sa 者giả 。 目mục 此thử 為vi 號hiệu 也dã 。 真Chân 諦Đế 雜tạp 記ký 云vân 。 袈ca 娑sa 是thị 外ngoại 國quốc 三tam 衣y 之chi 名danh 。 名danh 含hàm 多đa 義nghĩa 。 或hoặc 名danh 離ly 塵trần 服phục 。 由do 斷đoạn 六lục 塵trần 故cố 。 或hoặc 名danh 消tiêu 瘦sấu 服phục 。 由do 割cát 煩phiền 惱não 故cố 。 或hoặc 名danh 蓮liên 華hoa 服phục 。 服phục 者giả 離ly 染nhiễm 著trước 故cố 。 或hoặc 名danh 間gian 色sắc 服phục 。 以dĩ 三tam 如như 法Pháp 色sắc 所sở 成thành 故cố 。 業nghiệp 疏sớ/sơ 。 以dĩ 刀đao 截tiệt 成thành 沙Sa 門Môn 衣y 。 不bất 為vi 怨oán 賊tặc 所sở 剝bác 故cố 。 章chương 服phục 儀nghi 云vân 。 條điều 堤đê 之chi 相tướng 。 事sự 等đẳng 田điền 疇trù 之chi 畦huề 。 貯trữ 水thủy 而nhi 養dưỡng 嘉gia 苗miêu 。 譬thí 服phục 此thử 衣y 生sanh 功công 德đức 也dã 。 佛Phật 令linh 像tượng 此thử 。 義nghĩa 不bất 徒đồ 然nhiên 。 青thanh 黑hắc 木mộc 蘭lan 三tam 種chủng 色sắc 者giả 。 青thanh 。 謂vị 銅đồng 青thanh 。 黑hắc 。 謂vị 雜tạp 泥nê 。 木mộc 蘭lan 。 即tức 樺hoa 樹thụ 皮bì 。 律luật 云vân 。 苾Bật 芻Sô 得đắc 新tân 衣y 。 當đương 作tác 三tam 種chủng 染nhiễm 壞hoại 色sắc 。 若nhược 青thanh 。 若nhược 泥nê 。 若nhược 木mộc 。 隨tùy 一nhất 而nhi 造tạo 。 若nhược 不bất 作tác 三tam 壞hoại 色sắc 而nhi 受thọ 用dụng 者giả 。 犯phạm 波ba 逸dật 底để 迦ca 。 可khả 見kiến 染nhiễm 壞hoại 色sắc 而nhi 成thành 衣y 者giả 。 方phương 名danh 如như 法Pháp 也dã 。 六lục 物vật 圖đồ 者giả 。 一nhất 僧Tăng 伽già 黎lê 。 二nhị 鬱uất 多đa 羅la 僧Tăng 。 三tam 安an 陀đà 會hội 。 四tứ 濾lự 水thủy 囊nang 。 五ngũ 鉢bát 多đa 羅la 。 翻phiên 應ứng 器khí 。 六lục 尼ni 師sư 壇đàn 。 翻phiên 坐tọa 具cụ 。 出xuất 三tam 藏tạng 法pháp 數số 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 據cứ 律luật 文văn 。 以dĩ 糞phẩn 掃tảo 衣y 及cập 但đãn 三tam 衣y 為vi 上thượng 。 百bách 一nhất 為vi 中trung 。 餘dư 長trường/trưởng 為vi 下hạ 。 今kim 文văn 以dĩ 雪Tuyết 山Sơn 大Đại 士Sĩ 被bị 鹿lộc 皮bì 衣y 為vi 上thượng 。 故cố 以dĩ 糞phẩn 掃tảo 衣y 但đãn 三tam 衣y 為vi 中trung 。 畜súc 百bách 一nhất 及cập 畜súc 餘dư 長trường/trưởng 為vi 下hạ 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 律luật 文văn 與dữ 今kim 文văn 不bất 同đồng 。 然nhiên 均quân 無vô 礙ngại 也dã 。

【# □# 註chú 】# 上thượng 云vân 不bất 畜súc 餘dư 長trường/trưởng 。 應ưng 更cánh 云vân 不bất 畜súc 百bách 一nhất 。 下hạ 畜súc 百bách 一nhất 眾chúng 具cụ 。 亦diệc 應ưng 更cánh 云vân 畜súc 餘dư 長trường/trưởng 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 補bổ 中trung 下hạ 二nhị 衣y 之chi 文văn 義nghĩa 可khả 知tri 。

△# 二nhị 釋thích 食thực 。

食thực 亦diệc 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 上thượng 根căn 大Đại 士Sĩ 。 深thâm 山sơn 絕tuyệt 世thế 。 菜thái 根căn 草thảo 果quả 隨tùy 得đắc 資tư 身thân 。 二nhị 常thường 乞khất 食thực 。 三tam 檀đàn 越việt 送tống 食thực 。 僧Tăng 中trung 淨tịnh 食thực 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 十thập 六lục )# 云vân 。 一nhất 深thâm 山sơn 絕tuyệt 迹tích 。 去khứ 遠viễn 人nhân 民dân 。 但đãn 資tư 甘cam 果quả 美mỹ 水thủy 。 一nhất 菜thái 一nhất 果quả 而nhi 已dĩ 。 或hoặc 餌nhị 松tùng 柏# 。 以dĩ 續tục 精tinh 氣khí 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 甘cam 香hương 藕ngẫu 等đẳng 。 如như 是thị 食thực 者giả 。 上thượng 士sĩ 也dã 。 二nhị 阿a 蘭lan 若nhã 處xứ 。 頭đầu 陀đà 抖đẩu 擻tẩu 。 分phân 衛vệ 自tự 資tư 。 七thất 佛Phật 皆giai 明minh 乞khất 食thực 法pháp 。 方Phương 等Đẳng 。 般bát 舟chu 。 法pháp 華hoa 。 皆giai 云vân 乞khất 食thực 也dã 。 路lộ 徑kính 若nhược 遠viễn 。 分phân 衛vệ 勞lao 妨phương 。 若nhược 近cận 。 人nhân 物vật 相tương/tướng 喧huyên 。 不bất 遠viễn 不bất 近cận 。 乞khất 食thực 便tiện 易dị 。 是thị 中trung 士sĩ 也dã 。 三tam 既ký 不bất 能năng 絕tuyệt 穀cốc 餌nhị 果quả 。 又hựu 不bất 能năng 頭đầu 陀đà 乞khất 食thực 。 外ngoại 護hộ 。 檀đàn 越việt 送tống 食thực 供cúng 養dường 。 亦diệc 可khả 得đắc 受thọ 。 又hựu 僧Tăng 中trung 如như 法Pháp 潔khiết 淨tịnh 食thực 。 亦diệc 可khả 得đắc 受thọ 。 下hạ 士sĩ 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 水thủy 果quả 松tùng 柏# 。 食thực 已dĩ 坐tọa 禪thiền 。 更cánh 無vô 餘dư 事sự 。 上thượng 士sĩ 也dã 。 阿a 蘭lan 若nhã 。 乃nãi 寂tịch 靜tĩnh 處xứ 。 絕tuyệt 放phóng 牧mục 聲thanh 。 是thị 修tu 道Đạo 處xứ 。 故cố 須tu 居cư 之chi 以dĩ 行hành 頭đầu 陀đà 。 肇triệu 師sư 云vân 。 忿phẫn 競cạnh 生sanh 乎hồ 眾chúng 聚tụ 。 無vô 諍tranh 出xuất 乎hồ 空không 閑nhàn 。 故cố 佛Phật 讚tán 之chi 。 輔phụ 行hành 云vân 。 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 中trung 五ngũ 種chủng 食thực 法pháp 。 今kim 且thả 舉cử 其kỳ 一nhất 也dã 。 若nhược 墾khẩn 植thực 耕canh 種chúng 。 舂thung 礱# 碓đối 磑ngại 。 磑ngại 。 磨ma 也dã 。 畜súc 八bát 不bất 淨tịnh 。 事sự 涉thiệp 四tứ 邪tà 。 污ô 染nhiễm 檀đàn 越việt 。 非phi 蘭lan 若nhã 行hành 。 近cận 代đại 所sở 置trí 。 彌di 隔cách 聖thánh 言ngôn 。 男nam 女nữ 往vãng 來lai 。 兼kiêm 招chiêu 譏cơ 醜xú 。 倘thảng 依y 佛Phật 教giáo 。 利lợi 益ích 不bất 輕khinh 也dã 。 般bát 舟chu 經Kinh 云vân 。 常thường 行hành 乞khất 食thực 。 不bất 受thọ 請thỉnh 。 法pháp 華hoa 云vân 入nhập 里lý 乞khất 食thực 。 然nhiên 蘭lan 若nhã 不bất 宜nghi 太thái 遠viễn 大đại 近cận 。 遠viễn 則tắc 勞lao 妨phương 。 譬thí 喻dụ 經Kinh 云vân 。 昔tích 波Ba 羅La 奈Nại 。 去khứ 城thành 五ngũ 十thập 里lý 有hữu 山sơn 。 有hữu 五ngũ 比Bỉ 丘Khâu 居cư 。 平bình 旦đán 入nhập 城thành 乞khất 食thực 。 中trung 後hậu 還hoàn 山sơn 日nhật 暮mộ 。 乃nãi 至chí 疲bì 極cực 。 不bất 堪kham 安an 禪thiền 。 歷lịch 年niên 如như 此thử 。 勞lao 而nhi 無vô 獲hoạch 。 佛Phật 化hóa 道Đạo 人Nhân 。 往vãng 安an 慰úy 之chi 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 云vân 。 四tứ 大đại 之chi 身thân 。 常thường 受thọ 飢cơ 餒nỗi 。 若nhược 欲dục 乞khất 食thực 。 去khứ 城thành 道đạo 遠viễn 。 有hữu 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 耶da 。 止chỉ 念niệm 畢tất 命mạng 而nhi 已dĩ 。 化hóa 沙Sa 門Môn 言ngôn 。 願nguyện 諸chư 道Đạo 人Nhân 。 明minh 日nhật 莫mạc 往vãng 。 吾ngô 當đương 送tống 供cung 一nhất 日nhật 之chi 糧lương 。 明minh 佛Phật 送tống 食thực 。 五ngũ 人nhân 食thực 已dĩ 。 俱câu 得đắc 羅La 漢Hán 。 是thị 則tắc 住trú 處xứ 亦diệc 為vi 道đạo 緣duyên 也dã 。 若nhược 近cận 。 則tắc 語ngữ 閙náo 聲thanh 喧huyên 。 亦diệc 難nan 入nhập 禪thiền 。 必tất 使sử 遠viễn 近cận 適thích 中trung 。 乞khất 食thực 便tiện 易dị 。 乃nãi 中trung 士sĩ 也dã 。 若nhược 受thọ 檀đàn 越việt 送tống 供cung 。 聽thính 鉗kiềm 鎚chùy 受thọ 食thực 者giả 。 下hạ 士sĩ 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 潔khiết 淨tịnh 食thực 。 潔khiết 。 應ưng 結kết 。 羯yết 磨ma 中trung 引dẫn 佛Phật 言ngôn 。 聽thính 在tại 伽già 藍lam 內nội 邊biên 房phòng 靜tĩnh 處xứ 結kết 淨tịnh 厨trù 。

【# ■# 備bị 】# 衣y 食thực 既ký 為vi 道đạo 緣duyên 。 飢cơ 寒hàn 逼bức 膚phu 奈nại 何hà 。 答đáp 。 真chân 心tâm 行hành 道Đạo 。 必tất 感cảm 三Tam 寶Bảo 天thiên 龍long 加gia 被bị 護hộ 持trì 。 但đãn 慚tàm 愧quý 精tinh 勤cần 。 懺sám 悔hối 宿túc 報báo 而nhi 已dĩ 。 道Đạo 人Nhân 一nhất 鉢bát 依y 於ư 十thập 方phương 。 遇ngộ 有hữu 緣duyên 處xứ 。 但đãn 不bất 違vi 礙ngại 。 大Đại 乘Thừa 戒giới 者giả 。 方phương 便tiện 依y 行hành 。 以dĩ 速tốc 成thành 道Đạo 果Quả 。 若nhược 宿túc 業nghiệp 所sở 遭tao 。 了liễu 知tri 心tâm 具cụ 實thật 相tướng 。 現hiện 前tiền 守thủ 觀quán 。 待đãi 命mạng 可khả 也dã 。 或hoặc 一nhất 心tâm 淨tịnh 土độ 。 報báo 盡tận 往vãng 生sanh 。 亦diệc 可khả 也dã 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 初sơ )# 云vân 。 分phân 衛vệ 者giả 。 此thử 云vân 乞khất 食thực 。 十thập 住trụ 婆bà 沙sa 云vân 。 乞khất 食thực 有hữu 十thập 利lợi 。 (# 云vân 云vân )# 僧Tăng 中trung 淨tịnh 食thực 。 仍nhưng 為vi 下hạ 根căn 。 豈khởi 可khả 安an 坐tọa 房phòng 中trung 。 私tư 營doanh 別biệt 味vị (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 分phân 衛vệ 云vân 乞khất 食thực 者giả 。 僧Tăng 祇kỳ 云vân 。 乞khất 食thực 分phần/phân 施thí 僧Tăng 尼ni 。 衛vệ 護hộ 令linh 修tu 道Đạo 業nghiệp 。 故cố 云vân 分phân 衛vệ 。 (# 云vân 云vân )# 者giả 。 未vị 盡tận 之chi 貌mạo 。 云vân 。 之chi 謂vị 言ngôn 也dã 。 謂vị 象tượng 雲vân 氣khí 在tại 天thiên 。 迴hồi 轉chuyển 之chi 形hình 。 言ngôn 之chi 在tại 口khẩu 。 如như 雲vân 潤nhuận 物vật 。 十thập 利lợi 者giả 。 一nhất 自tự 用dụng 活hoạt 命mạng 自tự 屬thuộc 不bất 屬thuộc 他tha 。 二nhị 施thí 我ngã 者giả 。 令linh 住trụ 三Tam 寶Bảo 。 然nhiên 後hậu 當đương 食thực 。 三tam 常thường 生sanh 悲bi 心tâm 。 四tứ 隨tùy 順thuận 佛Phật 教giáo 。 五ngũ 易dị 滿mãn 易dị 養dưỡng 。 六lục 破phá 憍kiêu 慢mạn 法pháp 。 七thất 無vô 見kiến 頂đảnh 善thiện 根căn 。 八bát 見kiến 我ngã 乞khất 食thực 。 餘dư 皆giai 傚# 我ngã 。 九cửu 不bất 與dữ 男nam 女nữ 。 大đại 小tiểu 有hữu 諸chư 事sự 故cố 。 十thập 次thứ 第đệ 乞khất 。 生sanh 平bình 等đẳng 心tâm 。 是thị 為vi 十thập 利lợi 。 末mạt 一nhất 行hành 。 取thủ 下hạ 士sĩ 食thực 義nghĩa 。 以dĩ 誡giới 背bối/bội 眾chúng 而nhi 食thực 也dã 。

△# 三tam 閒nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。

三tam 閒nhàn 居cư 靜tĩnh 處xứ 。 不bất 作tác 眾chúng 事sự 。 名danh 閑nhàn 。 無vô 憒hội 閙náo 處xứ 名danh 靜tĩnh 。 處xử 有hữu 三tam 。 例lệ 衣y 食thực 可khả 知tri 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 十thập 七thất )# 云vân 。 若nhược 深thâm 山sơn 遠viễn 谷cốc 。 途đồ 路lộ 艱gian 險hiểm 。 永vĩnh 絕tuyệt 人nhân 蹤tung 。 誰thùy 相tương/tướng 惱não 亂loạn 。 恣tứ 意ý 禪thiền 觀quán 。 是thị 處xứ 最tối 勝thắng 。 二nhị 頭đầu 陀đà 抖đẩu 擻tẩu 。 極cực 近cận 三tam 里lý 。 交giao 往vãng 亦diệc 疎sơ 。 覺giác 策sách 煩phiền 惱não 。 是thị 處xứ 為vi 次thứ 。 三tam 蘭lan 若nhã 伽già 藍lam 。 閑nhàn 靜tĩnh 之chi 寺tự 。 獨độc 處xứ 一nhất 房phòng 。 不bất 干can 事sự 物vật 。 正chánh 諦đế 思tư 惟duy 。 是thị 處xứ 為vi 下hạ (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 安an 身thân 入nhập 道đạo 。 必tất 須tu 選tuyển 擇trạch 。 慎thận 勿vật 率suất 爾nhĩ 。 若nhược 得đắc 好hảo/hiếu 處xứ 。 不bất 須tu 數số 移di 。 當đương 知tri 此thử 之chi 蘭lan 若nhã 。 與dữ 前tiền 十thập 二nhị 頭đầu 陀đà 。 中trung 蘭lan 若nhã 有hữu 別biệt 。 以dĩ 前tiền 蘭lan 若nhã 是thị 中trung 處xứ 。 乃nãi 空không 逈huýnh 地địa 也dã 。 此thử 之chi 蘭lan 若nhã 是thị 下hạ 處xứ 。 空không 逈huýnh 住trú 處xứ 也dã 。 十thập 住trụ 毗tỳ 婆bà 沙sa 明minh 蘭lan 若nhã 有hữu 十thập 利lợi 。 一nhất 自tự 在tại 去khứ 來lai 。 二nhị 無vô 我ngã 所sở 。 三tam 隨tùy 喜hỷ 無vô 障chướng 。 四tứ 心tâm 樂nhạo/nhạc/lạc 蘭lan 若nhã 處xứ 。 五ngũ 少thiểu 欲dục 少thiểu 事sự 。 六lục 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 具cụ 足túc 功công 德đức 。 七thất 離ly 眾chúng 閙náo 語ngữ 。 八bát 雖tuy 行hành 功công 德đức 。 不bất 求cầu 恩ân 報báo 。 九cửu 易dị 得đắc 一nhất 心tâm 。 十thập 易dị 生sanh 無vô 障chướng 礙ngại 想tưởng 。 然nhiên 蘭lan 若nhã 伽già 藍lam 。 簡giản 異dị 白bạch 衣y 齋trai 邑ấp 。 閑nhàn 靜tĩnh 寺tự 院viện 。 簡giản 異dị 陋lậu 巷hạng 閙náo 市thị 。 獨độc 處xứ 一nhất 房phòng 。 簡giản 異dị 同đồng 學học 伴bạn 侶lữ 。 不bất 干can 事sự 物vật 。 簡giản 異dị 散tán 涉thiệp 世thế 法pháp 。 正chánh 諦đế 思tư 惟duy 。 簡giản 異dị 邪tà 慮lự 妄vọng 想tưởng 也dã 。

△# 四tứ 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 。

四tứ 息tức 諸chư 緣duyên 務vụ 。 息tức 生sanh 活hoạt 。 息tức 人nhân 事sự 。 息tức 工công 巧xảo 技kỹ 術thuật 等đẳng 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 十thập 八bát )# 云vân 。 緣duyên 務vụ 妨phương 禪thiền 。 由do 來lai 甚thậm 矣hĩ 。 蘭lan 若nhã 比Bỉ 丘Khâu 。 去khứ 喧huyên 親thân 靜tĩnh 。 云vân 何hà 營doanh 造tạo 緣duyên 務vụ 。 壞hoại 蘭lan 若nhã 行hành 。 非phi 所sở 應ưng 也dã 。 緣duyên 務vụ 有hữu 四tứ 。 一nhất 生sanh 活hoạt 。 二nhị 人nhân 事sự 。 三tam 技kỹ 能năng 。 四tứ 學học 問vấn 。 一nhất 生sanh 活hoạt 緣duyên 務vụ 者giả 。 經kinh 紀kỷ 生sanh 方phương 。 觸xúc 途đồ 紛phân 紏# 。 得đắc 一nhất 失thất 一nhất 。 喪táng 道đạo 亂loạn 心tâm 。 二nhị 人nhân 事sự 者giả 。 慶khánh 弔điếu 俯phủ 仰ngưỡng 。 低đê 昂ngang 造tạo 聘sính 。 此thử 往vãng 彼bỉ 來lai 。 來lai 往vãng 不bất 絕tuyệt 。 三tam 技kỹ 能năng 者giả 。 醫y 方phương 卜bốc 筮thệ 。 泥nê 木mộc 彩thải 畫họa 。 棋# 書thư 咒chú 術thuật 等đẳng 是thị 也dã 。 四tứ 學học 問vấn 者giả 。 讀đọc 誦tụng 經Kinh 論luận 。 問vấn 答đáp 勝thắng 負phụ 等đẳng 是thị 也dã 。 領lãnh 持trì 記ký 憶ức 。 心tâm 勞lao 志chí 倦quyện 。 言ngôn 論luận 往vãng 復phục 。 水thủy 濁trược 珠châu 昏hôn 。 何hà 暇hạ 更cánh 得đắc 修tu 止Chỉ 觀Quán 耶da 。 此thử 事sự 尚thượng 捨xả 。 況huống 前tiền 三tam 務vụ 。 (# 文văn )# 今kim 云vân 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 學học 問vấn 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 前tiền 三tam 種chủng 務vụ 。 理lý 宜nghi 止chỉ 息tức 。 而nhi 學học 問vấn 亦diệc 當đương 息tức 者giả 。 何hà 所sở 以dĩ 耶da 。 答đáp 。 熏huân 修tu 止Chỉ 觀Quán 。 本bổn 於ư 一nhất 心tâm 。 讀đọc 誦tụng 妨phương 靜tĩnh 。 心tâm 何hà 能năng 一nhất 。 故cố 亦diệc 當đương 息tức 也dã 。 難nạn 處xứ 搜sưu 根căn 為vi 險hiểm 問vấn 。 釋thích 處xứ 擊kích 節tiết 為vi 巧xảo 答đáp 。 義nghĩa 立lập 為vi 勝thắng 。 言ngôn 墮đọa 為vi 負phụ 。 若nhược 論luận 博bác 學học 。 審thẩm 問vấn 。 明minh 辨biện 。 雖tuy 能năng 相tương/tướng 資tư 見kiến 識thức 。 其kỳ 實thật 難nạn/nan 免miễn 勝thắng 負phụ 之chi 咎cữu 。 以dĩ 勝thắng 負phụ 故cố 。 因nhân 法pháp 致trí 愆khiên 。 累lũy 世thế 怨oán 讎thù 。 常thường 相tương/tướng 中trung 害hại 。 故cố 勝thắng 負phụ 是thị 非phi 。 一nhất 向hướng 須tu 廢phế 也dã 。 領lãnh 持trì 等đẳng 者giả 。 若nhược 習tập 學học 問vấn 。 必tất 須tu 領lãnh 持trì 文văn 字tự 。 記ký 憶ức 旨chỉ 趣thú 。 未vị 免miễn 心tâm 勞lao 志chí 倦quyện 。 又hựu 復phục 問vấn 答đáp 。 必tất 當đương 建kiến 言ngôn 立lập 論luận 。 豈khởi 免miễn 水thủy 濁trược 珠châu 昏hôn 。 應ưng 知tri 心tâm 性tánh 如như 水thủy 。 真chân 理lý 如như 珠châu 。 緣duyên 務vụ 如như 攪giảo 。 慮lự 心tâm 如như 濁trược 。 迷mê 理lý 如như 昏hôn 。 既ký 慮lự 動động 理lý 昏hôn 。 何hà 暇hạ 精tinh 修tu 止Chỉ 觀Quán 耶da 。 由do 是thị 亦diệc 息tức 者giả 宜nghi 矣hĩ 。 又hựu 此thử 外ngoại 學học 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 中trung 。 十thập 二nhị 時thời 許hứa 一nhất 時thời 習tập 學học 。 以dĩ 伏phục 外ngoại 道đạo 。 若nhược 大Đại 乘Thừa 。 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 一nhất 向hướng 不bất 許hứa 。 且thả 令linh 進tiến 行hành 。 至chí 六lục 根căn 淨tịnh 位vị 。 學học 應ưng 不bất 難nan 。 是thị 則tắc 學học 正chánh 經kinh 正chánh 論luận 。 領lãnh 持trì 記ký 憶ức 。 而nhi 于vu 助trợ 道đạo 有hữu 益ích 。

時thời 尚thượng 棄khí 捨xả 。 況huống 前tiền 三tam 耶da 。

△# 五ngũ 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 。

五ngũ 近cận 善Thiện 知Tri 識Thức 有hữu 三tam 。 一nhất 外ngoại 護hộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 二nhị 同đồng 行hành 善Thiện 知Tri 識Thức 。 三tam 教giáo 授thọ 善Thiện 知Tri 識Thức 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 十thập 九cửu )# 云vân 。 夫phu 外ngoại 護hộ 者giả 。 不bất 揀giản 黑hắc 白bạch 。 但đãn 能năng 營doanh 理lý 所sở 須tu 。 如như 母mẫu 養dưỡng 兒nhi 。 如như 虎hổ 銜hàm 子tử 。 調điều 和hòa 得đắc 所sở 。 舊cựu 行hành 道Đạo 人nhân 。 乃nãi 能năng 為vi 耳nhĩ 。 是thị 名danh 外ngoại 護hộ 。 二nhị 同đồng 行hành 者giả 。 更cánh 相tương 策sách 發phát 。 不bất 眠miên 不bất 散tán 。 日nhật 有hữu 其kỳ 新tân 。 切thiết 磋# 琢trác 磨ma 。 同đồng 心tâm 齊tề 志chí 。 如như 乘thừa 一nhất 船thuyền 。 互hỗ 相tương 敬kính 重trọng 。 如như 視thị 世Thế 尊Tôn 。 是thị 名danh 同đồng 行hành 。 三tam 教giáo 授thọ 者giả 。 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 。 通thông 塞tắc 妨phương 障chướng 。 皆giai 能năng 決quyết 了liễu 。 善thiện 巧xảo 說thuyết 法Pháp 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 。 轉chuyển 破phá 人nhân 心tâm 。 於ư 諸chư 方phương 便tiện 。 自tự 能năng 決quyết 了liễu 。 可khả 得đắc 獨độc 行hành 。 妨phương 難nạn/nan 未vị 諳am 。 不bất 宜nghi 捨xả 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 三tam 種chủng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 初sơ 二nhị 行hành 半bán 。 釋thích 外ngoại 護hộ 。 輔phụ 行hành 云vân 。 外ngoại 護hộ 者giả 。 自tự 己kỷ 身thân 心tâm 為vi 內nội 。 望vọng 他tha 身thân 心tâm 為vi 外ngoại 。 為vi 外ngoại 所sở 護hộ 。 故cố 名danh 外ngoại 護hộ 。 道đạo 俗tục 咸hàm 可khả 為vi 得đắc 。 故cố 云vân 不bất 揀giản 黑hắc 白bạch 。 如như 母mẫu 如như 虎hổ 者giả 。 母mẫu 雖tuy 慈từ 。 養dưỡng 子tử 必tất 策sách 。 虎hổ 雖tuy 猛mãnh 。 銜hàm 子tử 必tất 寬khoan 。 將tương 護hộ 行hành 人nhân 。 當đương 勿vật 舉cử 勿vật 惱não 可khả 也dã 。 舊cựu 行hành 道Đạo 人nhân 等đẳng 者giả 。 若nhược 未vị 親thân 行hành 。 暗ám 於ư 可khả 否phủ/bĩ 。 一nhất 向hướng 混hỗn 俗tục 。 不bất 了liễu 開khai 遮già 又hựu 何hà 但đãn 專chuyên 命mạng 外ngoại 護hộ 。 護hộ 己kỷ 亦diệc 應ưng 善thiện 須tu 將tương 護hộ 。 如như 阿a 含hàm 云vân 。 佛Phật 在tại 祇kỳ 園viên 。 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 應ưng 當đương 恭cung 敬kính 。 檀đàn 越việt 施thí 主chủ 。 如như 敬kính 順thuận 父phụ 母mẫu 。 養dưỡng 之chi 待đãi 之chi 。 施thí 之chi 能năng 成thành 。 戒giới 定định 智trí 慧tuệ 。 多đa 所sở 饒nhiêu 益ích 。 能năng 施thí 四tứ 事sự 。 故cố 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 慈từ 心tâm 於ư 檀đàn 越việt 。 小tiểu 恩ân 尚thượng 不bất 忘vong 。 何hà 況huống 於ư 大đại 者giả 。 應ưng 三tam 業nghiệp 精tinh 勤cần 。 使sử 福phước 不bất 唐đường 捐quyên 。 如như 迷mê 者giả 指chỉ 示thị 。 乏phạp 者giả 與dữ 糧lương 。 所sở 謂vị 將tương 護hộ 外ngoại 護hộ 也dã 。 同đồng 行hành 者giả 。 智trí 與dữ 智trí 共cộng 。 方phương 有hữu 日nhật 新tân 之chi 功công 。 如như 膏cao 則tắc 切thiết 。 象tượng 則tắc 磋# 。 玉ngọc 則tắc 琢trác 。 石thạch 則tắc 磨ma 。 皆giai 治trị 器khí 之chi 法pháp 。 今kim 謂vị 互hỗ 相tương 切thiết 磋# 。 使sử 成thành 法Pháp 器khí 。 同đồng 心tâm 等đẳng 者giả 。 謂vị 能năng 同đồng 志chí 相tương 敬kính 。 則tắc 道Đạo 法Pháp 互hỗ 增tăng 。 大đại 論luận 言ngôn 。 菩Bồ 薩Tát 共cộng 住trú 相tương 視thị 。 當đương 如như 世Thế 尊Tôn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 我ngã 真chân 伴bạn 。 如như 共cộng 乘thừa 船thuyền 。 彼bỉ 學học 我ngã 學học 故cố 也dã 。 教giáo 授thọ 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 夫phu 為vi 導đạo 者giả 。 必tất 具cụ 目mục 足túc 。 若nhược 解giải 行hành 不bất 均quân 。 安an 能năng 利lợi 他tha 。 乃nãi 至chí 行hành 解giải 具cụ 足túc 。 德đức 在tại 於ư 彼bỉ 。 謂vị 益ích 我ngã 者giả 但đãn 在tại 於ư 解giải 。 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 者giả 。 謂vị 道đạo 前tiền 方phương 便tiện 。

復phục 有hữu 內nội 外ngoại 。 十thập 境cảnh 。 為vi 內nội 方phương 便tiện 。 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 外ngoại 方phương 便tiện 。 又hựu 二nhị 十thập 五ngũ 中trung 而nhi 分phần/phân 內nội 外ngoại 。 具cụ 緣duyên 一nhất 向hướng 在tại 外ngoại 。 呵ha 欲dục 。 棄khí 蓋cái 。 義nghĩa 兼kiêm 內nội 外ngoại 。 調điều 五ngũ 事sự 。 亦diệc 內nội 亦diệc 外ngoại 。 眠miên 食thực 在tại 外ngoại 。 餘dư 三tam 屬thuộc 內nội 。 行hành 五ngũ 法pháp 。 一nhất 向hướng 在tại 內nội 。 通thông 塞tắc 等đẳng 者giả 。 方phương 便tiện 得đắc 所sở 為vi 通thông 。 方phương 便tiện 背bối/bội 行hành 為vi 塞tắc 。 說thuyết 法Pháp 轉chuyển 心tâm 。 此thử 取thủ 解giải 也dã 。 又hựu 云vân 。 十thập 境cảnh 互hỗ 發phát 。 十thập 乘thừa 增tăng 減giảm 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 皆giai 為vi 通thông 塞tắc 。 若nhược 能năng 善thiện 此thử 通thông 塞tắc 妨phương 障chướng 。 復phục 善thiện 說thuyết 法Pháp 導đạo 達đạt 人nhân 心tâm 。 方phương 可khả 名danh 為vi 教giáo 授thọ 知tri 識thức 。 示thị 教giáo 利lợi 喜hỷ 者giả 。 指chỉ 授thọ 為vi 示thị 。 教giáo 詔chiếu 為vi 教giáo 。 令linh 彼bỉ 得đắc 益ích 為vi 利lợi 。 見kiến 他tha 得đắc 利lợi 故cố 喜hỷ 。 轉chuyển 破phá 人nhân 心tâm 者giả 。 法Pháp 輪luân 既ký 轉chuyển 。 則tắc 能năng 破phá 彼bỉ 無vô 始thỉ 妄vọng 想tưởng 之chi 心tâm 也dã 。 而nhi 行hành 者giả 得đắc 是thị 解giải 行hành 具cụ 足túc 教giáo 授thọ 已dĩ 。 當đương 自tự 揣đoàn 摩ma 。 若nhược 能năng 自tự 己kỷ 方phương 便tiện 。 可khả 得đắc 獨độc 行hành 。 或hoặc 妨phương 難nạn/nan 未vị 諳am 。 義nghĩa 當đương 親thân 近cận 不bất 宜nghi 捨xả 也dã 。

【# □# 註chú 】# 教giáo 授thọ 者giả 。 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 六lục )# 云vân 。 宣tuyên 傳truyền 聖thánh 言ngôn 。 名danh 之chi 為vi 教giáo 。 訓huấn 誨hối 於ư 我ngã 。 名danh 之chi 為vi 授thọ 。 (# 文văn )# 通thông 名danh 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 法pháp 華hoa 疏sớ/sơ 云vân 。 聞văn 名danh 為vi 知tri 。 見kiến 形hình 為vi 識thức 。 是thị 人nhân 益ích 我ngã 。 菩Bồ 提Đề 之chi 道Đạo 。 名danh 善Thiện 知Tri 識Thức (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 付phó 法Pháp 藏tạng 云vân 。 習tập 近cận 聖thánh 法pháp 。 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 由do 善Thiện 知Tri 識Thức 。 阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 是thị 得đắc 道Đạo 半bán 因nhân 緣duyên 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 是thị 得đắc 道Đạo 全toàn 因nhân 緣duyên 。 阿A 難Nan 當đương 知tri 。 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 除trừ 大đại 迦Ca 葉Diếp 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 其kỳ 餘dư 眾chúng 生sanh 。 若nhược 不bất 遇ngộ 我ngã 。 無vô 解giải 脫thoát 期kỳ 。 是thị 故cố 我ngã 言ngôn 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 能năng 大đại 利lợi 益ích 。 增tăng 一nhất 云vân 。 莫mạc 與dữ 惡ác 知tri 識thức 。 與dữ 愚ngu 共cộng 從tùng 事sự 。 當đương 與dữ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 智trí 者giả 而nhi 交giao 通thông 。 若nhược 入nhập 本bổn 無vô 惡ác 。 親thân 近cận 於ư 惡ác 人nhân 。 後hậu 必tất 成thành 惡ác 人nhân 。 惡ác 名danh 遍biến 天thiên 下hạ 。 善Thiện 知Tri 識Thức 反phản 此thử 。 是thị 故cố 須tu 親thân 近cận 。 大đại 論luận 有hữu 二nhị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 一nhất 者giả 內nội 自tự 思tư 惟duy 。 二nhị 者giả 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 大đại 經kinh 阿A 闍Xà 世Thế 王Vương 。 來lai 至chí 佛Phật 所sở 。

佛Phật 告cáo 大đại 眾chúng 。

菩Bồ 提Đề 近cận 因nhân 。 莫mạc 過quá 善thiện 友hữu 。 闍xà 王vương 不bất 遇ngộ 耆kỳ 婆bà 。 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 是thị 故cố 須tu 近cận 真chân 善Thiện 知Tri 識Thức 也dã 。 略lược 明minh 具cụ 五ngũ 緣duyên 竟cánh 。

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 十thập 之chi 上thượng

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 十thập 之chi 下hạ

高cao 麗lệ 沙Sa 門Môn 諦đế 觀quán 錄lục

南nam 天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 蒙mông 潤nhuận 集tập 註chú

清thanh 比Bỉ 丘Khâu 性tánh 權quyền 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký

清thanh 三Tam 寶Bảo 弟đệ 子tử 錢tiền 。 /(# 。 。

天thiên 台thai 嫡đích 裔duệ 比Bỉ 丘Khâu 諦đế 閑nhàn 編biên 科khoa 參tham 梓#

△# 二nhị 訶ha 五ngũ 欲dục 二nhị 。 初sơ 總tổng 牒điệp 。

第đệ 二nhị 訶ha 五ngũ 欲dục 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 二nhị 十thập )# 云vân 。 五ngũ 塵trần 非phi 欲dục 。 而nhi 其kỳ 中trung 有hữu 味vị 。 能năng 生sanh 行hành 人nhân 須tu 欲dục 之chi 心tâm 。 故cố 言ngôn 五ngũ 欲dục 。 常thường 能năng 牽khiên 人nhân 入nhập 諸chư 魔ma 境cảnh 。 雖tuy 具cụ 前tiền 緣duyên 。 攝nhiếp 心tâm 難nạn/nan 立lập 。 是thị 故cố 須tu 訶ha 。 乃nãi 至chí 此thử 五ngũ 過quá 患hoạn 者giả 。 色sắc 如như 熱nhiệt 金kim 丸hoàn 。 執chấp 之chi 則tắc 燒thiêu 。 聲thanh 如như 塗đồ 毒độc 鼓cổ 。 聞văn 之chi 必tất 死tử 。 香hương 如như 憋biết 龍long 氣khí 。 齅khứu 之chi 則tắc 病bệnh 。 味vị 如như 沸phí 蜜mật 。 湯thang 舌thiệt 則tắc 爛lạn 。 如như 蜜mật 塗đồ 刀đao 。 舐thỉ 之chi 則tắc 傷thương 。 觸xúc 如như 臥ngọa 師sư 子tử 。 近cận 之chi 則tắc 齧niết 。 上thượng 代đại 名danh 僧Tăng 詩thi 云vân 。 遠viễn 之chi 易dị 為vi 士sĩ 。 近cận 之chi 難nạn/nan 為vi 情tình 。 香hương 味vị 頹đồi 高cao 志chí 。 聲thanh 色sắc 喪táng 軀khu 齡linh 。 (# 文văn )# 五ngũ 中trung 皆giai 有hữu 依y 正chánh 二nhị 報báo 。

【# ■# 記ký 】# 十thập 住trụ 毗tỳ 婆bà 沙sa 云vân 。 禁cấm 六lục 情tình 。 如như 縶# 狗cẩu 鹿lộc 魚ngư 蛇xà 猿viên 鳥điểu 。 狗cẩu 樂nhạo/nhạc/lạc 聚tụ 落lạc 。 鹿lộc 樂nhạo/nhạc/lạc 山sơn 澤trạch 。 魚ngư 樂nhạo/nhạc/lạc 池trì 沼chiểu 。 蛇xà 樂nhạo/nhạc/lạc 穴huyệt 居cư 。 猿viên 樂nhạo/nhạc/lạc 深thâm 林lâm 。 鳥điểu 樂nhạo/nhạc/lạc 依y 空không 。 六lục 根căn 樂nhạo/nhạc/lạc 六lục 塵trần 。 非phi 淺thiển 智trí 弱nhược 志chí 所sở 能năng 降hàng 伏phục 。 唯duy 有hữu 智trí 慧tuệ 堅kiên 心tâm 正chánh 念niệm 。 乃nãi 能năng 降hàng 伏phục 。 總tổng 喻dụ 六lục 根căn 。 大đại 師sư 對đối 之chi 。 謂vị 眼nhãn 貪tham 色sắc 。 色sắc 有hữu 質chất 像tượng 。 如như 狗cẩu 貪tham 聚tụ 落lạc 。 耳nhĩ 貪tham 聲thanh 。 聲thanh 無vô 質chất 礙ngại 。 如như 鹿lộc 貪tham 深thâm 山sơn 。 鼻tị 貪tham 香hương 。 如như 魚ngư 貪tham 池trì 沼chiểu 。 舌thiệt 引dẫn 味vị 。 如như 蛇xà 貪tham 空không 穴huyệt 。 身thân 著trước 觸xúc 。 如như 猿viên 貪tham 深thâm 林lâm 。 心tâm 緣duyên 法pháp 。 如như 鳥điểu 貪tham 依y 空không 。 今kim 不bất 言ngôn 法pháp 。 但đãn 明minh 五ngũ 塵trần 。 故cố 云vân 五ngũ 塵trần 非phi 欲dục 。 而nhi 其kỳ 中trung 別biệt 有hữu 一nhất 種chủng 可khả 愛ái 滋tư 味vị 。 能năng 生sanh 行hành 人nhân 須tu 欲dục 之chi 心tâm 言ngôn 五ngũ 欲dục 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 哀ai 哉tai 眾chúng 生sanh 。 常thường 為vi 五ngũ 欲dục 。 之chi 所sở 惱não 亂loạn 。 而nhi 猶do 求cầu 之chi 不bất 已dĩ 。 此thử 五ngũ 欲dục 者giả 。 得đắc 之chi 轉chuyển 劇kịch 。 如như 火hỏa 炙chích 疥giới 。 五ngũ 欲dục 無vô 益ích 。 如như 狗cẩu 咬giảo 枯khô 骨cốt 。 五ngũ 欲dục 增tăng 諍tranh 。 如như 鳥điểu 競cạnh 肉nhục 。 五ngũ 欲dục 燒thiêu 人nhân 。 如như 逆nghịch 風phong 執chấp 炬cự 。 五ngũ 欲dục 害hại 人nhân 。 如như 踐tiễn 惡ác 蛇xà 。 五ngũ 欲dục 無vô 實thật 。 如như 夢mộng 所sở 得đắc 。 五ngũ 欲dục 不bất 久cửu 。 假giả 借tá 須tu 臾du 。 世thế 人nhân 愚ngu 惑hoặc 。 貪tham 著trước 五ngũ 欲dục 。 至chí 死tử 不bất 捨xả 。 為vi 之chi 後hậu 世thế 。 受thọ 無vô 量lượng 苦khổ 。 如như 愚ngu 人nhân 貪tham 果quả 。 上thượng 樹thụ 食thực 之chi 。 不bất 肯khẳng 即tức 下hạ 。 人nhân 伐phạt 樹thụ 。 傾khuynh 墮đọa 而nhi 死tử 。 可khả 見kiến 五ngũ 欲dục 。 乃nãi 喪táng 身thân 之chi 所sở 。 而nhi 人nhân 何hà 苦khổ 近cận 而nhi 不bất 遠viễn 乎hồ 。 憋biết 音âm 匹thất 。 嗔sân 也dã 。 惡ác 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 釋thích 五ngũ 。 初sơ 訶ha 色sắc 欲dục 。

一nhất 訶ha 色sắc 。 謂vị 男nam 女nữ 形hình 貌mạo 端đoan 嚴nghiêm 。 修tu 目mục 高cao 眉mi 。 丹đan 脣thần 皓hạo 齒xỉ 。 及cập 世thế 間gian 寶bảo 物vật 。 玄huyền 黃hoàng 朱chu 紫tử 。 種chủng 種chủng 妙diệu 色sắc 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 註chú 中trung 缺khuyết 別biệt 釋thích 訶ha 色sắc 之chi 文văn 。 今kim 為vi 釋thích 之chi 。 如như 智trí 論luận 云vân 。 若nhược 人nhân 著trước 色sắc 。 諸chư 結kết 使sử 火hỏa 。 盡tận 皆giai 熾sí 然nhiên 燒thiêu 害hại 人nhân 身thân 。 如như 火hỏa 燒thiêu 金kim 銀ngân 。 煑chử 沸phí 熱nhiệt 蜜mật 。 雖tuy 有hữu 色sắc 味vị 。 燒thiêu 身thân 爛lạn 口khẩu 。 急cấp 應ưng 捨xả 之chi 。 又hựu 能năng 棄khí 者giả 。 不bất 得đắc 棄khí 火hỏa 而nhi 留lưu 金kim 。 要yếu 當đương 金kim 火hỏa 而nhi 俱câu 棄khí 。 如như 頻tần 婆bà 娑sa 王vương 。 以dĩ 色sắc 故cố 。 身thân 入nhập 敵địch 國quốc 。 獨độc 在tại 淫dâm 女nữ 阿a 梵Phạm 婆bà 羅la 房phòng 中trung 。 優ưu 填điền 王vương 。 以dĩ 色sắc 染nhiễm 故cố 。 截tiệt 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 手thủ 足túc 。 為vi 害hại 如như 是thị 。 色sắc 固cố 可khả 訶ha 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 色sắc 欲dục 者giả 。 所sở 謂vị 赤xích 白bạch 長trường 短đoản 。 明minh 眸mâu 善thiện 睞lãi 。 素tố 頸cảnh 翠thúy 眉mi 。 皓hạo 齒xỉ 丹đan 脣thần 乃nãi 至chí 依y 報báo 。 則tắc 玄huyền 黃hoàng 朱chu 紫tử 。 諸chư 珍trân 寶bảo 物vật 。 惑hoặc 動động 人nhân 心tâm 。 如như 禪thiền 門môn 所sở 說thuyết 。 色sắc 害hại 尤vưu 深thâm 。 令linh 人nhân 狂cuồng 醉túy 。 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 良lương 由do 此thử 也dã 。 如như 難Nan 陀Đà 。 為vi 欲dục 持trì 戒giới 。 雖tuy 得đắc 羅La 漢Hán 。 習tập 氣khí 尚thượng 多đa 。 況huống 復phục 眾chúng 生sanh 。 具cụ 縛phược 者giả 乎hồ 。 國quốc 王vương 躭đam 荒hoang 無vô 度độ 。 不bất 顧cố 宗tông 廟miếu 社xã 稷tắc 之chi 重trọng/trùng 。 為vì 欲dục 樂lạc 故cố 。 身thân 入nhập 怨oán 國quốc 。 此thử 間gian 上thượng 世thế 。 亡vong 國quốc 破phá 家gia 。 多đa 從tùng 欲dục 起khởi 。 赫hách 赫hách 宗tông 周chu 。 褒bao 姒# 滅diệt 之chi 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 色sắc 使sử 所sở 使sử 。 為vi 恩ân 愛ái 奴nô 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 若nhược 知tri 色sắc 過quá 患hoạn 。 則tắc 不bất 為vi 色sắc 所sở 欺khi 。 如như 是thị 訶ha 已dĩ 。 色sắc 欲dục 即tức 息tức 。

△# 二nhị 訶ha 聲thanh 欲dục 。

二nhị 訶ha 聲thanh 。 謂vị 絲ti 竹trúc 環hoàn 珮bội 之chi 聲thanh 。 及cập 男nam 女nữ 歌ca 詠vịnh 聲thanh 等đẳng 。

【# □# 註chú 】# 絲ti 竹trúc 者giả 。 絲ti 曰viết 弦huyền 。 竹trúc 曰viết 管quản 。 具cụ 有hữu 八bát 音âm 。 金kim 石thạch 絲ti 竹trúc 。 匏# 土thổ/độ 革cách 木mộc 。 環hoàn 珮bội 者giả 。 在tại 指chỉ 者giả 為vi 環hoàn 。 珮bội 謂vị 珮bội 帶đái 。 並tịnh 是thị 飾sức 女nữ 身thân 者giả 。 歌ca 詠vịnh 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 二nhị 十thập 一nhất )# 云vân 。 即tức 是thị 嬌kiều 媚mị 妖yêu 詞từ 。 淫dâm 聲thanh 染nhiễm 語ngữ 。 (# 文văn )# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 十thập 二nhị )# 引dẫn 提đề 波ba 延diên 那na 仙tiên 人nhân 。 聞văn 舍xá 脂chi 語ngữ 失thất 通thông 。 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 。 在tại 雪Tuyết 山Sơn 中trung 住trụ 。 聞văn 甄chân 迦ca 羅la 女nữ 歌ca 聲thanh 。 失thất 諸chư 禪thiền 定định 。 (# 云vân 云vân )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 聲thanh 之chi 過quá 患hoạn 。 為vi 害hại 非phi 細tế 。 固cố 當đương 訶ha 也dã 。 情tình 與dữ 非phi 情tình 。 俱câu 有hữu 音âm 聲thanh 令linh 人nhân 起khởi 欲dục 。 先tiên 明minh 絲ti 竹trúc 環hoàn 珮bội 。 皆giai 無vô 情tình 之chi 聲thanh 。 今kim 言ngôn 絲ti 竹trúc 。 舉cử 八bát 音âm 之chi 二nhị 者giả 。 所sở 謂vị 令linh 左tả 右hữu 相tương 擊kích 以dĩ 起khởi 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 環hoàn 珮bội 。 即tức 琳# 琅lang 玉ngọc 珮bội 等đẳng 類loại 。 並tịnh 是thị 女nữ 身thân 分phần/phân 上thượng 之chi 莊trang 飾sức 者giả 。 令linh 聞văn 者giả 有hữu 生sanh 欲dục 之chi 過quá 。 次thứ 言ngôn 歌ca 詠vịnh 。 乃nãi 有hữu 情tình 之chi 聲thanh 。 初sơ 一nhất 行hành 。 引dẫn 止Chỉ 觀Quán 正chánh 釋thích 。 次thứ 二nhị 行hành 。 引dẫn 輔phụ 行hành 以dĩ 證chứng 其kỳ 過quá 。 仙tiên 聞văn 語ngữ 而nhi 失thất 通thông 者giả 。 佛Phật 未vị 出xuất 時thời 。 帝Đế 釋Thích 常thường 詣nghệ 波ba 提đề 仙tiên 人nhân 所sở 聽thính 法Pháp 。 舍xá 脂chi 夫phu 人nhân 疑nghi 云vân 。 帝Đế 釋Thích 捨xả 我ngã 。 欲dục 諸chư 餘dư 女nữ 。 即tức 隱ẩn 形hình 上thượng 車xa 。 到đáo 仙tiên 人nhân 所sở 。 帝Đế 釋Thích 先tiên 乃nãi 語ngữ 言ngôn 。 仙tiên 人nhân 不bất 欲dục 見kiến 女nữ 。 汝nhữ 可khả 還hoàn 宮cung 。 舍xá 脂chi 不bất 肯khẳng 。 帝Đế 釋Thích 乃nãi 以dĩ 荷hà 莖hành 打đả 之chi 。 舍xá 脂chi 以dĩ 輭nhuyễn 語ngữ 謝tạ 帝Đế 釋Thích 。 仙tiên 人nhân 聞văn 聲thanh 起khởi 欲dục 。 螺loa 髻kế 落lạc 地địa 失thất 通thông 。 五ngũ 百bách 聞văn 歌ca 失thất 定định 者giả 。 論luận 云vân 。 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 。 在tại 雪Tuyết 山Sơn 住trụ 。 有hữu 女nữ 在tại 山sơn 浴dục 而nhi 且thả 歌ca 。 仙tiên 聞văn 歌ca 聲thanh 。 即tức 失thất 禪thiền 定định 。 心tâm 醉túy 狂cuồng 逸dật 。 不bất 能năng 自tự 轉chuyển 。 故cố 論luận 云vân 聲thanh 相tương/tướng 無vô 常thường 。 暫tạm 聞văn 即tức 滅diệt 。 愚ngu 癡si 不bất 解giải 無vô 常thường 。 於ư 聲thanh 妄vọng 生sanh 好hiếu 樂nhạo 。 遂toại 生sanh 邪tà 念niệm 染nhiễm 心tâm 。 致trí 令linh 現hiện 生sanh 失thất 益ích 。 後hậu 墮đọa 惡ác 道đạo 。 故cố 當đương 訶ha 也dã 。

△# 三tam 訶ha 香hương 欲dục 。

三tam 訶ha 香hương 。 謂vị 男nam 女nữ 身thân 香hương 。 及cập 世thế 間gian 飲ẩm 食thực 香hương 等đẳng 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 十thập 三tam )# 云vân 。 人nhân 謂vị 著trước 香hương 少thiểu 過quá 。 今kim 則tắc 不bất 然nhiên 。 開khai 結kết 使sử 門môn 。 杜đỗ 真chân 正chánh 路lộ 。 百bách 年niên 持trì 戒giới 。 能năng 一nhất 時thời 壞hoại (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 言ngôn 香hương 欲dục 大đại 患hoạn 。 所sở 以dĩ 當đương 訶ha 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 有hữu 羅La 漢Hán 常thường 入nhập 龍long 宮cung 。 受thọ 龍long 請thỉnh 食thực 。 食thực 已dĩ 。 令linh 沙Sa 彌Di 洗tẩy 鉢bát 。 鉢bát 中trung 有hữu 殘tàn 飯phạn 數số 粒lạp 。 沙Sa 彌Di 嗅khứu 之chi 大đại 香hương 。 食thực 之chi 甚thậm 美mỹ 。 便tiện 作tác 方phương 便tiện 。 入nhập 師sư 繩thằng 牀sàng 下hạ 。 手thủ 提đề 牀sàng 足túc 。 師sư 入nhập 龍long 宮cung 。 每mỗi 與dữ 繩thằng 牀sàng 俱câu 。 沙Sa 彌Di 由do 是thị 亦diệc 得đắc 入nhập 宮cung 。 龍long 言ngôn 。 此thử 未vị 得đắc 道Đạo 。 何hà 以dĩ 將tương 來lai 。 師sư 言ngôn 。 不bất 覺giác 。 沙Sa 彌Di 得đắc 食thực 。 亦diệc 見kiến 龍long 女nữ 。 身thân 體thể 端đoan 正chánh 。 妙diệu 香hương 無vô 比tỉ 。 心tâm 生sanh 染nhiễm 著trước 。 密mật 發phát 願nguyện 言ngôn 。 願nguyện 我ngã 作tác 福phước 。 奪đoạt 此thử 龍long 處xứ 。 居cư 其kỳ 宮cung 殿điện 。 龍long 言ngôn 。 後hậu 莫mạc 將tương 此thử 沙Sa 彌Di 來lai 。 沙Sa 彌Di 還hoàn 已dĩ 。 一nhất 心tâm 施thí 戒giới 。 專chuyên 求cầu 作tác 龍long 。 後hậu 時thời 遶nhiễu 寺tự 。 足túc 下hạ 水thủy 出xuất 。 自tự 知tri 龍long 業nghiệp 已dĩ 成thành 。 必tất 得đắc 作tác 龍long 。 徑kính 至chí 池trì 邊biên 。 以dĩ 袈ca 娑sa 覆phú 頂đảnh 。 入nhập 水thủy 而nhi 死tử 。 變biến 為vi 大đại 龍long 。 以dĩ 福phước 德đức 大đại 故cố 。 即tức 殺sát 彼bỉ 龍long 。 舉cử 池trì 盡tận 赤xích 。 未vị 死tử 之chi 前tiền 。 諸chư 師sư 訶ha 之chi 。 沙Sa 彌Di 言ngôn 。 我ngã 心tâm 已dĩ 定định 。 心tâm 相tương/tướng 已dĩ 出xuất 。

時thời 師sư 及cập 諸chư 僧Tăng 就tựu 池trì 觀quán 之chi 。 歎thán 言ngôn 。 由do 着trước 香hương 故cố 。 致trí 使sử 爾nhĩ 也dã 。

復phục 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 在tại 蓮liên 華hoa 池trì 邊biên 經kinh 行hành 。 聞văn 蓮liên 華hoa 香hương 。 鼻tị 受thọ 心tâm 著trước 。 池trì 神thần 斥xích 言ngôn 。 汝nhữ 何hà 以dĩ 捨xả 於ư 禪thiền 定định 。 而nhi 偷thâu 我ngã 香hương 。 以dĩ 著trước 香hương 故cố 。 令linh 諸chư 結kết 使sử 久cửu 已dĩ 臥ngọa 者giả 。 今kim 皆giai 覺giác 起khởi 。

時thời 有hữu 一nhất 人nhân 。 入nhập 池trì 取thủ 華hoa 。 掘quật 挽vãn 根căn 莖hành 。 狼lang 藉tạ 而nhi 去khứ 。 池trì 神thần 見kiến 之chi 。 嘿mặc 而nhi 不bất 語ngữ 。 比Bỉ 丘Khâu 問vấn 言ngôn 。 此thử 人nhân 破phá 池trì 取thủ 華hoa 。 汝nhữ 都đô 無vô 言ngôn 。 我ngã 但đãn 池trì 岸ngạn 經kinh 行hành 。 便tiện 見kiến 訶ha 斥xích 。 云vân 我ngã 偷thâu 香hương 何hà 也dã 。 神thần 言ngôn 。 世thế 間gian 惡ác 人nhân 。 常thường 在tại 罪tội 垢cấu 糞phẩn 中trung 。 不bất 淨tịnh 堆đôi 裏lý 。 故cố 我ngã 不bất 與dữ 共cộng 語ngữ 。 汝nhữ 是thị 禪thiền 行hành 好hảo/hiếu 人nhân 。 而nhi 著trước 香hương 者giả 。 破phá 汝nhữ 好hảo/hiếu 事sự 。 故cố 訶ha 責trách 也dã 。 是thị 名danh 訶ha 香hương 。

△# 四tứ 訶ha 味vị 欲dục 。

四tứ 訶ha 味vị 。 謂vị 種chủng 種chủng 飲ẩm 食thực 。 肴hào 饍thiện 美mỹ 味vị 等đẳng 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 十thập 二nhị )# 云vân 。 以dĩ 著trước 味vị 故cố 。 常thường 受thọ 洋dương 銅đồng 灌quán 口khẩu 。 以dĩ 着trước 味vị 故cố 。 墮đọa 不bất 淨tịnh 中trung (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 言ngôn 味vị 欲dục 為vi 害hại 。 亦diệc 未vị 小tiểu 也dã 。 智trí 論luận 云vân 。 銅đồng 橛quyết 地địa 獄ngục 。 獄ngục 卒tốt 問vấn 諸chư 罪tội 人nhân 。 汝nhữ 何hà 住trú 處xứ 。

答đáp 言ngôn 。

我ngã 心tâm 迷mê 悶muộn 。 不bất 知tri 來lai 處xứ 。 但đãn 患hoạn 飢cơ 渴khát 。 是thị 時thời 獄ngục 卒tốt 。 即tức 驅khu 罪tội 人nhân 。 令linh 坐tọa 熱nhiệt 鐵thiết 橛quyết 上thượng 。 以dĩ 鐵thiết 鉗kiềm 開khai 口khẩu 。 灌quán 以dĩ 洋dương 銅đồng 。 吞thôn 以dĩ 鐵thiết 丸hoàn 。 入nhập 口khẩu 口khẩu 焦tiêu 。 入nhập 咽yến/ế/yết 咽yến/ế/yết 爛lạn 。 入nhập 腹phúc 燒thiêu 燃nhiên 。 五ngũ 臟tạng 俱câu 壞hoại 。 直trực 過quá 墮đọa 地địa 。 此thử 人nhân 宿túc 行hành 因nhân 緣duyên 。 劫kiếp 盜đạo 他tha 財tài 。 以dĩ 自tự 供cung 口khẩu 。 諸chư 出xuất 家gia 人nhân 。 或hoặc 時thời 詐trá 病bệnh 。 多đa 求cầu 酥tô 油du 石thạch 蜜mật 。 故cố 受thọ 洋dương 銅đồng 灌quán 口khẩu 。 言ngôn 墮đọa 不bất 淨tịnh 者giả 。 若nhược 沙Sa 門Môn 婆Bà 羅La 門Môn 。 於ư 福phước 田điền 食thực 。 以dĩ 不bất 淨tịnh 手thủ 觸xúc 。 或hoặc 先tiên 噉đạm 。 或hoặc 以dĩ 不bất 淨tịnh 物vật 着trước 中trung 。 或hoặc 破phá 淨tịnh 命mạng 乞khất 食thực 。 以dĩ 邪tà 命mạng 自tự 活hoạt 因nhân 緣duyên 。 墮đọa 沸phí 屎thỉ 地địa 獄ngục 中trung 。 又hựu 一nhất 沙Sa 彌Di 。 心tâm 常thường 愛ái 酪lạc 。 諸chư 檀đàn 越việt 餉hướng 僧Tăng 酪lạc 時thời 。 沙Sa 彌Di 每mỗi 得đắc 餘dư 殘tàn 之chi 分phần 。 心tâm 中trung 愛ái 着trước 。 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 不bất 離ly 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 生sanh 酪lạc 缾bình 中trung 。 其kỳ 師sư 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 僧Tăng 分phần/phân 酪lạc 時thời 。 語ngữ 言ngôn 徐từ 徐từ 。 莫mạc 傷thương 愛ái 酪lạc 沙Sa 彌Di 。 諸chư 人nhân 問vấn 故cố 。

答đáp 言ngôn 。

此thử 蟲trùng 本bổn 我ngã 沙Sa 彌Di 。 以dĩ 愛ái 酪lạc 故cố 。 生sanh 此thử 瓶bình 中trung 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 味vị 欲dục 當đương 訶ha 也dã 。

△# 五ngũ 訶ha 觸xúc 欲dục 。

五ngũ 訶ha 觸xúc 。 謂vị 男nam 女nữ 分phân 身thân 。 柔nhu 軟nhuyễn 細tế 滑hoạt 。 寒hàn 時thời 體thể 溫ôn 。 熱nhiệt 時thời 體thể 涼lương 。 及cập 諸chư 好hảo/hiếu 觸xúc 等đẳng 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 十thập 三tam )# 云vân 。 觸xúc 欲dục 者giả 。 生sanh 死tử 之chi 本bổn 。 繫hệ 縛phược 之chi 緣duyên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 餘dư 欲dục 於ư 四tứ 根căn 各các 得đắc 其kỳ 分phần/phân 。 惟duy 此thử 觸xúc 欲dục 。 徧biến 滿mãn 身thân 受thọ 。 生sanh 處xứ 廣quảng 故cố 。 多đa 生sanh 染nhiễm 着trước 。 此thử 着trước 難nan 捨xả 。 若nhược 墮đọa 地địa 獄ngục 。 還hoàn 以dĩ 身thân 觸xúc 。 受thọ 苦khổ 萬vạn 端đoan 。 此thử 觸xúc 名danh 為vi 大đại 黑hắc 暗ám 處xứ (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 名danh 觸xúc 欲dục 之chi 害hại 。 尤vưu 多đa 大đại 也dã 。 言ngôn 生sanh 死tử 之chi 本bổn 者giả 。 圓viên 覺giác 經Kinh 云vân 。 若nhược 諸chư 世thế 界giới 。 一nhất 切thiết 種chủng 性tánh 。 卵noãn 生sanh 胎thai 生sanh 。 溼thấp 生sanh 化hóa 生sanh 。 皆giai 因nhân 淫dâm 欲dục 。 而nhi 正chánh 性tánh 命mạng 。 又hựu 云vân 欲dục 因nhân 愛ái 生sanh 。 命mạng 因nhân 欲dục 有hữu 。 眾chúng 生sanh 愛ái 命mạng 。 還hoàn 依y 欲dục 本bổn 。 愛ái 欲dục 為vi 因nhân 。 愛ái 命mạng 為vi 果quả 。 故cố 云vân 生sanh 死tử 根căn 本bổn 也dã 。 繫hệ 縛phược 之chi 緣duyên 者giả 。 楞lăng 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 汝nhữ 愛ái 我ngã 心tâm 。 我ngã 憐lân 汝nhữ 色sắc 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 常thường 在tại 纏triền 縛phược 。 故cố 謂vị 繫hệ 縛phược 之chi 緣duyên 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 徵trưng 釋thích 所sở 以dĩ 。 大đại 論luận 引dẫn 劫kiếp 撥bát 仙tiên 。 因nhân 觸xúc 欲dục 。 而nhi 步bộ 行hành 出xuất 宮cung 。 失thất 神thần 足túc 。 而nhi 不bất 能năng 飛phi 行hành 也dã 。 鹿lộc 角giác 仙tiên 。 由do 染nhiễm 欲dục 。 而nhi 項hạng 騎kỵ 淫dâm 女nữ 。 毀hủy 久cửu 積tích 之chi 多đa 載tái 精tinh 修tu 也dã 。 末mạt 行hành 示thị 觸xúc 欲dục 過quá 患hoạn 之chi 報báo 論luận 云vân 。 地địa 獄ngục 有hữu 二nhị 部bộ 。 一nhất 名danh 寒hàn 冰băng 。 二nhị 名danh 炎diễm 火hỏa 。 此thử 二nhị 獄ngục 中trung 。 皆giai 以dĩ 身thân 觸xúc 受thọ 罪tội 。 苦khổ 毒độc 萬vạn 端đoan 。 此thử 觸xúc 名danh 為vi 大đại 黑hắc 暗ám 處xứ 。 危nguy 難nạn/nan 之chi 險hiểm 道đạo 也dã 。 略lược 明minh 訶ha 五ngũ 欲dục 竟cánh 。

△# 三tam 棄khí 五ngũ 蓋cái 。

第đệ 三tam 乘thừa 五ngũ 蓋cái 。 謂vị 貪tham 欲dục 。 嗔sân 恚khuể 。 睡thụy 眠miên 。 掉trạo 悔hối 。 疑nghi 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 二nhị 十thập 二nhị )# 云vân 。 通thông 稱xưng 蓋cái 者giả 。 蓋cái 覆phú 纏triền 綿miên 。 心tâm 神thần 昏hôn 暗ám 。 定định 慧tuệ 不bất 發phát 。 故cố 名danh 為vi 蓋cái 。 前tiền 訶ha 五ngũ 欲dục 。 乃nãi 是thị 五ngũ 根căn 。 對đối 現hiện 在tại 五ngũ 塵trần 。 發phát 五ngũ 識thức 。 今kim 棄khí 五ngũ 蓋cái 。 即tức 是thị 五ngũ 識thức 。 轉chuyển 入nhập 意ý 地địa 。 追truy 緣duyên 過quá 去khứ 。 逆nghịch 慮lự 未vị 來lai 五ngũ 塵trần 等đẳng 法pháp 。 為vi 心tâm 內nội 大đại 障chướng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 節tiết 通thông 明minh 五ngũ 法pháp 。 俱câu 能năng 蓋cái 覆phú 真chân 性tánh 。 以dĩ 破phá 佛Phật 道Đạo 。 開khai 魔ma 路lộ 。 為vi 害hại 亦diệc 不bất 輕khinh 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 。 釋thích 蓋cái 義nghĩa 。 前tiền 訶ha 下hạ 。 乃nãi 與dữ 前tiền 科khoa 辨biện 異dị 。 追truy 緣duyên 下hạ 。 正chánh 明minh 五ngũ 蓋cái 不bất 棄khí 。 則tắc 三tam 世thế 流lưu 害hại 。 故cố 云vân 為vi 心tâm 內nội 之chi 大đại 障chướng 。

【# □# 註chú 】# 乃nãi 至chí 貪tham 欲dục 蓋cái 起khởi 。 追truy 念niệm 昔tích 時thời 麤thô 弊tệ 五ngũ 欲dục 。 思tư 想tưởng 計kế 校giáo 。 心tâm 生sanh 醉túy 惑hoặc 。 忘vong 失thất 正chánh 念niệm 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 下hạ 別biệt 明minh 蓋cái 相tương/tướng 也dã 。 意ý 謂vị 貪tham 蓋cái 無vô 別biệt 。 其kỳ 相tương/tướng 即tức 在tại 貪tham 念niệm 起khởi 時thời 。 其kỳ 念niệm 不bất 息tức 。 追truy 念niệm 過quá 去khứ 麤thô 弊tệ 五ngũ 欲dục 。 隨tùy 又hựu 思tư 想tưởng 計kế 校giáo 。 心tâm 即tức 醉túy 惑hoặc 。 忘vong 失thất 正chánh 念niệm 。 或hoặc 作tác 方phương 便tiện 。 更cánh 望vọng 得đắc 之chi 。 由do 是thị 無vô 間gian 麤thô 覺giác 蓋cái 禪thiền 。 名danh 貪tham 蓋cái 體thể 相tướng 也dã 。 等đẳng 者giả 。 義nghĩa 貪tham 不bất 足túc 之chi 辭từ 。 下hạ 例lệ 知tri 。

【# □# 註chú 】# 嗔sân 恚khuể 蓋cái 者giả 。 追truy 想tưởng 是thị 人nhân 惱não 我ngã 。 惱não 我ngã 親thân 。 稱xưng 歎thán 我ngã 怨oán 。 三tam 世thế 九cửu 惱não 。 怨oán 對đối 結kết 恨hận 。 心tâm 熱nhiệt 氣khí 麤thô 。 忿phẫn 怒nộ 相tương 續tục 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 意ý 謂vị 嗔sân 蓋cái 無vô 他tha 。 其kỳ 相tương/tướng 即tức 在tại 追truy 想tưởng 過quá 去khứ 前tiền 人nhân 惱não 我ngã 。 或hoặc 惱não 我ngã 父phụ 母mẫu 等đẳng 親thân 。 或hoặc 讚tán 我ngã 相tương/tướng 恨hận 之chi 怨oán 。 此thử 是thị 現hiện 在tại 嗔sân 也dã 。 一nhất 世thế 既ký 有hữu 三tam 惱não 。 三tam 世thế 便tiện 有hữu 九cửu 惱não 。 如như 是thị 怨oán 境cảnh 相tướng 對đối 。 故cố 令linh 心tâm 熱nhiệt 氣khí 麤thô 。 以dĩ 致trí 忿phẫn 怒nộ 相tương 續tục 。 是thị 為vi 嗔sân 蓋cái 體thể 相tướng 也dã 。 輔phụ 行hành 問vấn 。 過quá 去khứ 已dĩ 去khứ 。 未vị 來lai 未vị 至chí 。 云vân 何hà 名danh 惱não 。 答đáp 。 惱não 雖tuy 過quá 未vị 。 境cảnh 實thật 現hiện 在tại 。 與dữ 時thời 相tương 值trị 而nhi 生sanh 惱não 亂loạn 。 以dĩ 過quá 去khứ 曾tằng 惱não 我ngã 也dã 。 若nhược 離ly 嗔sân 者giả 。 雖tuy 有hữu 惱não 境cảnh 。 惱não 心tâm 不bất 生sanh 也dã 。

【# □# 註chú 】# 睡thụy 眠miên 蓋cái 者giả 。 心tâm 神thần 昏hôn 昏hôn 為vi 睡thụy 。 六lục 識thức 暗ám 塞tắc 。 四tứ 肢chi 倚ỷ 放phóng 為vi 眠miên 。 眠miên 名danh 增tăng 心tâm 數số 法pháp 。 烏ô 暗ám 沉trầm 塞tắc 。 密mật 來lai 覆phú 人nhân 。 難nan 可khả 妨phương 衛vệ 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 意ý 謂vị 睡thụy 蓋cái 無vô 他tha 。 但đãn 是thị 心tâm 依y 無vô 記ký 。 增tăng 長trưởng 無vô 明minh 。 故cố 意ý 識thức 昏hôn 熟thục 。 五ngũ 情tình 暗ám 冥minh 。 無vô 所sở 覺giác 知tri 。 為vi 睡thụy 眠miên 也dã 。 數số 人nhân 說thuyết 為vi 增tăng 心tâm 數số 法pháp 。 猶do 屬thuộc 見kiến 思tư 所sở 斷đoạn 。 癡si 使sử 攝nhiếp 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 此thử 中trung 總tổng 說thuyết 睡thụy 眠miên 之chi 法pháp 。 能năng 令linh 心tâm 數số 增tăng 長trưởng 不bất 息tức 。 彼bỉ 俱câu 舍xá 約ước 法pháp 相tướng 云vân 。 睡thụy 眠miên 遍biến 不bất 違vi 。 若nhược 有hữu 皆giai 增tăng 一nhất 。 以dĩ 通thông 善thiện 惡ác 無vô 記ký 。 三tam 性tánh 故cố 也dã 。 大đại 論luận 訶ha 云vân 。 眠miên 為vi 大đại 暗ám 無vô 所sở 見kiến 。 日nhật 日nhật 欺khi 狂cuồng 奪đoạt 人nhân 民dân 。 亦diệc 如như 臨lâm 陣trận 自tự 刃nhận 間gian 。 如như 共cộng 毒độc 蛇xà 同đồng 室thất 居cư 。 如như 人nhân 被bị 縛phược 將tương 去khứ 殺sát 。

爾nhĩ 時thời 云vân 何hà 可khả 安an 眠miên 。 眠miên 之chi 妨phương 禪thiền 。 其kỳ 過quá 最tối 重trọng 。 是thị 為vi 睡thụy 蓋cái 之chi 相tướng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 掉trạo 悔hối 者giả 。 若nhược 覺giác 觀quán 偏thiên 起khởi 。 屬thuộc 前tiền 蓋cái 攝nhiếp 。 今kim 覺giác 觀quán 等đẳng 起khởi 。 徧biến 緣duyên 諸chư 法pháp 。 乍sạ 緣duyên 貪tham 欲dục 。 又hựu 想tưởng 嗔sân 恚khuể 。 及cập 以dĩ 邪tà 癡si 。 燄diệm 燄diệm 不bất 停đình 。 卓trác 卓trác 無vô 住trụ 。 乍sạ 起khởi 乍sạ 伏phục 。 種chủng 種chủng 紛phân 紜vân 。 身thân 無vô 趣thú 遊du 行hành 。 口khẩu 無vô 益ích 談đàm 笑tiếu 。 是thị 名danh 為vi 掉trạo 。 掉trạo 而nhi 無vô 悔hối 。 則tắc 不bất 成thành 蓋cái 。 以dĩ 其kỳ 掉trạo 故cố 。 心tâm 地địa 思tư 惟duy 謹cẩn 慎thận 不bất 節tiết 。 云vân 何hà 乃nãi 作tác 。 無vô 益ích 之chi 事sự 。 實thật 為vi 可khả 耻sỉ 。 心tâm 中trung 憂ưu 悔hối 。 懊áo 結kết 繞nhiễu 心tâm 則tắc 成thành 悔hối 蓋cái 。

【# ■# 記ký 】# 意ý 謂vị 麤thô 心tâm 分phân 別biệt 曰viết 覺giác 。 細tế 心tâm 沉trầm 思tư 曰viết 觀quán 。 輔phụ 行hành 云vân 。 掉trạo 之chi 為vi 法pháp 。 破phá 出xuất 家gia 心tâm 。 攝nhiếp 猶do 不bất 定định 。 況huống 更cánh 掉trạo 散tán 。 掉trạo 動động 也dã 。 大đại 論luận 云vân 。 汝nhữ 已dĩ 剃thế 髮phát 著trước 袈ca 娑sa 。 云vân 何hà 樂nhạo 著trước 戲hí 論luận 法pháp 。 放phóng 逸dật 自tự 恣tứ 。 失thất 法pháp 利lợi 耶da 。 悔hối 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 掉trạo 後hậu 生sanh 悔hối 。 二nhị 如như 重trọng 罪tội 人nhân 。 常thường 懷hoài 怖bố 畏úy 。 悔hối 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 堅kiên 不bất 可khả 拔bạt 。 故cố 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ 云vân 。 邪tà 心tâm 動động 念niệm 曰viết 掉trạo 。 退thoái 思tư 憂ưu 悴tụy 曰viết 悔hối 。 若nhược 從tùng 無vô 明minh 謬mậu 取thủ 。 則tắc 戲hí 論luận 動động 。 掉trạo 心tâm 生sanh 焉yên 。 既ký 所sở 為vi 乖quai 失thất 。 退thoái 思tư 憂ưu 惱não 。 悔hối 心tâm 生sanh 矣hĩ 。 此thử 亦diệc 是thị 增tăng 心tâm 數số 法pháp 。 正chánh 屬thuộc 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 見kiến 使sử 攝nhiếp 。 思tư 惟duy 斷đoạn 亦diệc 有hữu 小tiểu 分phần/phân 。

【# ■# 補bổ 】# 。 若nhược 入nhập 禪thiền 定định 。 知tri 過quá 而nhi 已dĩ 。 不bất 應ưng 想tưởng 着trước 。 非phi 但đãn 悔hối 故cố 。 而nhi 得đắc 免miễn 脫thoát 。 當đương 修tu 禪thiền 定định 清thanh 淨tịnh 之chi 法pháp 。 那na 得đắc 將tương 悔hối 榮vinh 心tâm 。 妨phương 於ư 大đại 事sự 。 故cố 云vân 悔hối 已dĩ 莫mạc 後hậu 憂ưu 。 不bất 應ưng 常thường 念niệm 着trước 。 若nhược 懊áo 結kết 繞nhiễu 心tâm 。 則tắc 成thành 悔hối 蓋cái 。 蓋cái 覆phú 禪thiền 定định 。 不bất 得đắc 開khai 發phát 。 俱câu 是thị 悔hối 蓋cái 之chi 相tướng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 疑nghi 蓋cái 者giả 。 此thử 非phi 見kiến 諦Đế 障chướng 理lý 之chi 疑nghi 。 乃nãi 是thị 障chướng 定định 疑nghi 也dã 。 疑nghi 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 疑nghi 自tự 者giả 。 謂vị 我ngã 身thân 低đê 下hạ 。 必tất 非phi 道đạo 器khí 。 是thị 故cố 疑nghi 自tự 。 二nhị 疑nghi 師sư 者giả 。 此thử 人nhân 身thân 口khẩu 。 不bất 稱xưng 我ngã 懷hoài 。 何hà 必tất 能năng 有hữu 深thâm 禪thiền 好hảo/hiếu 慧tuệ 。 師sư 而nhi 事sự 之chi 。 將tương 不bất 誤ngộ 我ngã 。 三tam 疑nghi 法pháp 者giả 。 所sở 受thọ 之chi 法Pháp 。 何hà 必tất 中trung 理lý 。 三tam 疑nghi 猶do 豫dự 。 常thường 在tại 懷hoài 抱bão 。 禪thiền 定định 不bất 發phát 。 設thiết 發phát 永vĩnh 失thất 。 此thử 是thị 疑nghi 蓋cái 之chi 相tướng 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 疑nghi 使sử 之chi 過quá 。 為vi 障chướng 道đạo 之chi 大đại 患hoạn 也dã 。 初sơ 二nhị 句cú 。 揀giản 非phi 指chỉ 是thị 。 疑nghi 有hữu 三tam 下hạ 。 正chánh 明minh 疑nghi 事sự 非phi 一nhất 。 謂vị 癡si 心tâm 求cầu 理lý 。 猶do 豫dự 不bất 決quyết 。 名danh 疑nghi 。 若nhược 修tu 道Đạo 定định 等đẳng 法pháp 。 無vô 明minh 暗ám 鈍độn 。 不bất 別biệt 真chân 偽ngụy 。 因nhân 生sanh 猶do 豫dự 。 心tâm 無vô 決quyết 斷đoán 。 皆giai 疑nghi 也dã 。 猶do 豫dự 獸thú 名danh 。 喻dụ 不bất 決quyết 之chi 狀trạng 。

【# □# 註chú 】# 若nhược 貪tham 欲dục 蓋cái 重trọng/trùng 。 當đương 用dụng 不bất 淨tịnh 觀quán 棄khí 之chi 。 若nhược 嗔sân 恚khuể 蓋cái 多đa 。 當đương 念niệm 慈từ 心tâm 。 滅diệt 除trừ 恚khuể 火hỏa 。 若nhược 睡thụy 蓋cái 多đa 者giả 。 當đương 勤cần 精tinh 進tấn 。 策sách 勵lệ 身thân 心tâm 。 若nhược 掉trạo 散tán 多đa 者giả 。 應ứng 用dụng 數sổ 息tức 。 若nhược 三tam 疑nghi 在tại 懷hoài 。 當đương 作tác 是thị 念niệm 。 我ngã 身thân 即tức 是thị 。 大đại 富phú 盲manh 兒nhi 。 具cụ 足túc 無vô 上thượng 。 法Pháp 身thân 財tài 寶bảo 。 煩phiền 惱não 所sở 翳ế 。 道Đạo 眼nhãn 未vị 開khai 。 要yếu 當đương 修tu 治trị 。 終chung 不bất 放phóng 捨xả 。 又hựu 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 習tập 因nhân 何hà 定định 。 豈khởi 可khả 自tự 疑nghi 失thất 時thời 失thất 利lợi 。 若nhược 疑nghi 師sư 者giả 。 我ngã 今kim 無vô 智trí 。 上thượng 聖thánh 大đại 人nhân 皆giai 求cầu 其kỳ 法pháp 。 不bất 取thủ 其kỳ 人nhân 。 若nhược 疑nghi 法pháp 者giả 。 我ngã 法Pháp 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 別biệt 是thị 非phi 。 憑bằng 信tín 而nhi 已dĩ 。 佛Phật 法Pháp 如như 海hải 。 唯duy 信tín 能năng 入nhập (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 文văn 正chánh 明minh 。 棄khí 之chi 一nhất 字tự 。 乃nãi 治trị 病bệnh 之chi 良lương 方phương 也dã 。 前tiền 文văn 是thị 病bệnh 。 今kim 文văn 是thị 藥dược 。 謂vị 此thử 貪tham 欲dục 重trọng/trùng 者giả 。 由do 妙diệu 欲dục 為vi 食thực 。 當đương 用dụng 不bất 淨tịnh 觀quán 治trị 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 以dĩ 其kỳ 向hướng 言ngôn 五ngũ 欲dục 為vi 淨tịnh 。 愛ái 着trước 纏triền 綿miên 。 今kim 觀quán 此thử 身thân 。 乃nãi 是thị 膿nùng 囊nang 血huyết 袋đại 。 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 無vô 一nhất 可khả 欣hân 。 厭yếm 惡ác 心tâm 生sanh 。 何hà 有hữu 智trí 者giả 。 當đương 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 耶da 。 故cố 用dụng 此thử 觀quán 。 為vi 治trị 貪tham 之chi 藥dược 。 此thử 蓋cái 若nhược 去khứ 。 心tâm 即tức 得đắc 安an 。 次thứ 二nhị 句cú 治trị 嗔sân 蓋cái 。 謂vị 此thử 嗔sân 恚khuể 多đa 人nhân 。 由do 憎tăng 相tương/tướng 為vi 食thực 。 當đương 用dụng 慈từ 心tâm 。 滅diệt 除trừ 恚khuể 火hỏa 。 良lương 以dĩ 恚khuể 火hỏa 。 能năng 燒thiêu 二nhị 世thế 功công 德đức 。 人nhân 不bất 喜hỷ 見kiến 。 毒độc 害hại 殘tàn 暴bạo 。 禽cầm 獸thú 無vô 異dị 。 生sanh 死tử 怨oán 對đối 。 累lũy 劫kiếp 不bất 息tức 。 即tức 世thế 微vi 恨hận 。 後hậu 成thành 大đại 怨oán 。 今kim 修tu 慈từ 心tâm 。 棄khí 捨xả 此thử 惡ác 。 觀quán 一nhất 切thiết 人nhân 。 猶do 如như 父phụ 母mẫu 親thân 想tưởng 。 悉tất 令linh 得đắc 樂lạc 。 云vân 何hà 於ư 彼bỉ 。 而nhi 生sanh 怨oán 對đối 。 作tác 是thị 觀quán 時thời 。 瞋sân 心tâm 即tức 息tức 。 安an 然nhiên 入nhập 定định 也dã 。 次thứ 二nhị 句cú 棄khí 睡thụy 蓋cái 。 謂vị 此thử 睡thụy 蓋cái 多đa 人nhân 。 由do 以dĩ 五ngũ 法pháp 為vi 食thực 。 所sở 謂vị 懞# 憒hội 。 不bất 樂nhạo 嚬tần 欠khiếm 。 食thực 不bất 平bình 等đẳng 性tánh 。 心tâm 羸luy 劣liệt 性tánh 。 今kim 當đương 精tinh 進tấn 策sách 勵lệ 身thân 心tâm 。 用dụng 毗Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 觀quán 棄khí 之chi 。 謂vị 加gia 意ý 防phòng 擬nghĩ 。 思tư 惟duy 法pháp 相tướng 。 分phân 別biệt 善thiện 惡ác 之chi 法pháp 。 弗phất 令linh 睡thụy 蓋cái 得đắc 入nhập 。 又hựu 當đương 選tuyển 擇trạch 。 善thiện 惡ác 之chi 心tâm 。 令linh 生sanh 法Pháp 喜hỷ 。 心tâm 既ký 明minh 淨tịnh 。 睡thụy 蓋cái 自tự 除trừ 。 莫mạc 以dĩ 睡thụy 眠miên 因nhân 緣duyên 。 失thất 二nhị 世thế 樂lạc 。 徒đồ 生sanh 徒đồ 死tử 。 無vô 一nhất 可khả 獲hoạch 。 當đương 好hảo 制chế 心tâm 。 善thiện 巧xảo 防phòng 御ngự 也dã 。 次thứ 二nhị 句cú 。 棄khí 掉trạo 悔hối 蓋cái 。 謂vị 此thử 掉trạo 蓋cái 多đa 人nhân 。 由do 四tứ 法pháp 為vi 食thực 。 所sở 謂vị 親thân 里lý 尋tầm 。 國quốc 土độ 尋tầm 。 不bất 死tử 尋tầm 。 念niệm 昔tích 事sự 尋tầm 。 當đương 用dụng 數sổ 息tức 棄khí 之chi 。 以dĩ 此thử 掉trạo 散tán 甚thậm 利lợi 。 來lai 時thời 不bất 覺giác 。 於ư 久cửu 始thỉ 知tri 。 今kim 用dụng 數sổ 息tức 。 若nhược 數số 不bất 成thành 。 或hoặc 時thời 中trung 忘vong 。 即tức 知tri 已dĩ 去khứ 。 覺giác 已dĩ 更cánh 數số 。 數số 相tương/tướng 成thành 就tựu 。 則tắc 覺giác 被bị 伏phục 。 若nhược 不bất 治trị 之chi 。 終chung 身thân 被bị 蓋cái 也dã 。 次thứ 二nhị 行hành 。 總tổng 示thị 棄khí 疑nghi 蓋cái 者giả 。 謂vị 此thử 三tam 疑nghi 在tại 懷hoài 之chi 人nhân 。 由do 三tam 相tương/tướng 為vi 食thực 。 以dĩ 緣duyên 起khởi 為vi 治trị 。 治trị 此thử 三tam 疑nghi 。 有hữu 總tổng 有hữu 別biệt 。 總tổng 者giả 。 當đương 念niệm 此thử 身thân 。 如như 大đại 富phú 盲manh 兒nhi 。 雖tuy 然nhiên 其kỳ 家gia 具cụ 足túc 無vô 上thượng 。 法Pháp 身thân 財tài 寶bảo 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 翳ế 。 道Đạo 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 得đắc 了liễu 了liễu 知tri 見kiến 真Chân 如Như 庫khố 藏tạng 。 功công 德đức 法Pháp 財tài 。 若nhược 欲dục 受thọ 用dụng 。 要yếu 當đương 治trị 此thử 翳ế 眼nhãn 。 於ư 是thị 晝trú 夜dạ 觀quán 法pháp 緣duyên 起khởi 。 終chung 不bất 放phóng 捨xả 。 此thử 是thị 總tổng 棄khí 三tam 疑nghi 也dã 。 次thứ 又hựu 無vô 下hạ 。 是thị 別biệt 一nhất 棄khí 疑nghi 自tự 者giả 。 謂vị 我ngã 無vô 始thỉ 所sở 積tích 習tập 因nhân 。 有hữu 何hà 一nhất 定định 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 種chủng 善thiện 根căn 。 或hoặc 曾tằng 習tập 過quá 。 如như 人nhân 負phụ 債trái 。 重trọng/trùng 者giả 先tiên 牽khiên 。 即tức 今kim 現hiện 得đắc 人nhân 身thân 。 正chánh 好hiếu 修tu 行hành 。 以dĩ 求cầu 出xuất 世thế 。 豈khởi 可khả 自tự 疑nghi 。 以dĩ 致trí 失thất 時thời 失thất 利lợi 。 古cổ 云vân 。 此thử 生sanh 不bất 度độ 何hà 生sanh 度độ 。 又hựu 云vân 。 人nhân 人nhân 鼻tị 孔khổng 撩# 天thiên 。 個cá 個cá 脚cước 跟cân 點điểm 地địa 。 彼bỉ 既ký 丈trượng 夫phu 我ngã 亦diệc 爾nhĩ 。 不bất 應ưng 自tự 輕khinh 而nhi 退thoái 屈khuất 。 何hà 得đắc 自tự 疑nghi 身thân 非phi 道đạo 器khí 耶da 。 二nhị 棄khí 疑nghi 師sư 者giả 。 謂vị 我ngã 今kim 愚ngu 癡si 無vô 智trí 。 正chánh 須tu 依y 人nhân 求cầu 法Pháp 。 且thả 上thượng 聖thánh 大đại 人nhân 求cầu 法Pháp 。 不bất 取thủ 於ư 人nhân 。 如như 雪Tuyết 山Sơn 。 從tùng 鬼quỷ 請thỉnh 法pháp 。 天thiên 帝đế 。 拜bái 畜súc 為vi 師sư 。 我ngã 何hà 許hứa 人nhân 。 敢cảm 疑nghi 師sư 耶da 。 大đại 論luận 云vân 。 弟đệ 子tử 見kiến 師sư 過quá 者giả 。 若nhược 實thật 不bất 實thật 。 其kỳ 心tâm 自tự 壞hoại 。 失thất 法pháp 勝thắng 利lợi 。 故cố 空không 聲thanh 告cáo 言ngôn 。 莫mạc 見kiến 師sư 過quá 。 應ưng 念niệm 薄bạc 福phước 。 不bất 值trị 于vu 佛Phật 。 今kim 值trị 惡ác 師sư 。 不bất 應ưng 見kiến 過quá 自tự 妨phương 般Bát 若Nhã 。 若nhược 師sư 有hữu 過quá 。 不bất 預dự 於ư 我ngã 。 我ngã 從tùng 師sư 求cầu 般Bát 若Nhã 。 如như 狗cẩu 皮bì 囊nang 。 盛thịnh 好hảo/hiếu 寶bảo 物vật 。 不bất 以dĩ 囊nang 臭xú 而nhi 棄khí 其kỳ 寶bảo 。 經Kinh 云vân 。 依y 法pháp 不bất 依y 人nhân 。 有hữu 何hà 疑nghi 焉yên 。 三tam 棄khí 疑nghi 法pháp 者giả 。 謂vị 我ngã 今kim 法Pháp 眼nhãn 未vị 開khai 。 不bất 能năng 別biệt 其kỳ 是thị 非phi 。 豈khởi 能năng 量lượng 其kỳ 深thâm 淺thiển 。 唯duy 應ưng 憑bằng 信tín 而nhi 已dĩ 。 論luận 云vân 佛Phật 法Pháp 如như 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 為vi 能năng 度độ 。 故cố 當đương 信tín 法pháp 而nhi 弗phất 疑nghi 也dã 。 上thượng 來lai 所sở 明minh 三tam 疑nghi 須tu 棄khí 。 其kỳ 中trung 師sư 法pháp 。 亦diệc 當đương 善thiện 為vi 別biệt 擇trạch 。 便tiện 不bất 染nhiễm 於ư 邪tà 師sư 邪tà 法pháp 。 若nhược 師sư 法pháp 正chánh 。 依y 法Pháp 修tu 行hành 。

爾nhĩ 時thời 三tam 疑nghi 。 均quân 當đương 棄khí 也dã 。 或hoặc 謂vị 。 宗tông 門môn 大đại 疑nghi 大đại 悟ngộ 。 小tiểu 疑nghi 小tiểu 悟ngộ 。 今kim 何hà 棄khí 之chi 。 答đáp 。 當đương 知tri 明minh 理lý 真chân 疑nghi 不bất 可khả 無vô 。 暗ám 事sự 邪tà 疑nghi 不bất 可khả 有hữu 。 故cố 當đương 棄khí 之chi 。

【# ■# 備bị 】# 宗tông 門môn 以dĩ 疑nghi 為vi 方phương 便tiện 門môn 。 此thử 不bất 同đồng 也dã 。 釋thích 棄khí 五ngũ 蓋cái 竟cánh 。

△# 四tứ 調điều 五ngũ 事sự 。

第đệ 四tứ 調điều 五ngũ 事sự 。 謂vị 調điều 心tâm 。 不bất 沉trầm 不bất 浮phù 。 調điều 身thân 。 不bất 緩hoãn 不bất 急cấp 。 調điều 息tức 。 不bất 澀sáp 不bất 滑hoạt 。 調điều 眠miên 。 不bất 節tiết 不bất 恣tứ 。 調điều 食thực 。 不bất 飢cơ 不bất 飽bão 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ (# 二nhị 十thập 九cửu )# 云vân 。 土thổ/độ 水thủy 不bất 調điều 。 不bất 任nhậm 為vi 器khí 。 五ngũ 事sự 不bất 善thiện 。 不bất 得đắc 入nhập 禪thiền 。 眠miên 食thực 兩lưỡng 事sự 。 就tựu 定định 外ngoại 調điều 之chi 。 三tam 事sự 。 就tựu 入nhập 出xuất 住trụ 調điều 之chi 。 調điều 食thực 者giả 。 增tăng 病bệnh 。 增tăng 眠miên 。 增tăng 煩phiền 惱não 等đẳng 食thực 。 則tắc 不bất 應ưng 食thực 也dã 。 安an 身thân 愈dũ 疾tật 之chi 物vật 。 是thị 所sở 應ưng 食thực 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 飢cơ 不bất 飽bão 。 是thị 食thực 調điều 相tương/tướng 。 調điều 眠miên 者giả 。 眠miên 是thị 眼nhãn 食thực 。 不bất 可khả 苦khổ 節tiết 。 增tăng 於ư 心tâm 數số 。 損tổn 失thất 工công 夫phu 。 復phục 不bất 可khả 恣tứ 。 上thượng 訶ha 蓋cái 中trung 。 一nhất 向hướng 除trừ 棄khí 。 為vi 正chánh 入nhập 定định 障chướng 故cố 。 此thử 中trung 在tại 散tán 心tâm 時thời 。 從tùng 容dung 四tứ 大đại 故cố 。 各các 有hữu 其kỳ 意ý 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 節tiết 不bất 恣tứ 。 是thị 眠miên 調điều 相tương/tướng 。 三tam 事sự 合hợp 調điều 者giả 。 三tam 事sự 相tướng 依y 。 不bất 得đắc 相tương 離ly 。 初sơ 入nhập 定định 時thời 。 調điều 身thân 。 令linh 不bất 寬khoan 不bất 急cấp 。 調điều 息tức 。 令linh 不bất 澀sáp 不bất 滑hoạt 。 調điều 心tâm 。 令linh 不bất 沉trầm 不bất 浮phù 。 調điều 麤thô 入nhập 細tế 。 住trụ 禪thiền 中trung 。 隨tùy 不bất 調điều 處xứ 覺giác 當đương 檢kiểm 校giáo 。 調điều 使sử 安an 隱ẩn 。 若nhược 出xuất 定định 。 從tùng 細tế 至chí 麤thô 。 備bị 如như 次thứ 第đệ 禪thiền 門môn 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 禪thiền 門môn 云vân 。 如như 陶đào 師sư 調điều 泥nê 。 使sử 不bất 強cường/cưỡng 不bất 輭nhuyễn 。 然nhiên 後hậu 可khả 就tựu 輪luân 繩thằng 亦diệc 如như 調điều 琴cầm 。 先tiên 應ưng 調điều 絃huyền 。 令linh 寬khoan 急cấp 得đắc 所sở 。 方phương 可khả 入nhập 弄lộng 。 出xuất 諸chư 妙diệu 曲khúc 。 今kim 亦diệc 如như 是thị 。 五ngũ 事sự 和hòa 適thích 。 則tắc 三tam 昧muội 易dị 生sanh 。 博bác 物vật 志chí 。 皇hoàng 甫phủ 謐mịch 。 問vấn 青thanh 牛ngưu 士sĩ 。 說thuyết 養dưỡng 生sanh 法pháp 云vân 。 人nhân 欲dục 常thường 勞lao 。 食thực 欲dục 常thường 少thiểu 。 勞lao 無vô 過quá 極cực 。 少thiểu 不bất 至chí 虗hư 。 去khứ 肥phì 膩nị 節tiết 酸toan 鹹hàm 。 是thị 則tắc 俗tục 養dưỡng 生sanh 法pháp 。 常thường 令linh 自tự 勞lao 。 豈khởi 志chí 道đạo 者giả 。 過quá 食thực 懈giải 怠đãi 。 非phi 惟duy 失thất 利lợi 而nhi 已dĩ 。 亦diệc 乃nãi 增tăng 病bệnh 損tổn 生sanh 。 尼ni 犍kiền 經kinh 。 尼ni 犍kiền 答đáp 嚴nghiêm 熾sí 王vương 云vân 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 食thực 啖đạm 大đại 過quá 。 身thân 重trọng/trùng 懈giải 怠đãi 。 現hiện 未vị 失thất 利lợi 。 故cố 謂vị 不bất 飢cơ 不bất 飽bão 。 是thị 食thực 調điều 相tương/tướng 也dã 。 又hựu 增tăng 一nhất 經Kinh 云vân 。 佛Phật 在tại 祇kỳ 園viên 說thuyết 法Pháp 。 阿a 那na 律luật 於ư 中trung 多đa 睡thụy 。 佛Phật 訶ha 云vân 咄đốt 咄đốt 何hà 為vi 睡thụy 。 螺loa 螄# 蚌# 蛤# 類loại 。 又hựu 問vấn 云vân 。 汝nhữ 為vi 畏úy 王vương 法pháp 。 畏úy 賊tặc 盜đạo 而nhi 出xuất 家gia 耶da 。 答đáp 。 不phủ 也dã 。 我ngã 厭yếm 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 故cố 求cầu 出xuất 家gia 。 既ký 信tín 心tâm 堅kiên 固cố 。 而nhi 出xuất 家gia 者giả 。 佛Phật 躬cung 說thuyết 法Pháp 而nhi 眼nhãn 睡thụy 耶da 。 那na 律luật 座tòa 起khởi 白bạch 佛Phật 。 自tự 今kim 已dĩ 後hậu 。 形hình 融dung 體thể 爛lạn 。 終chung 不bất 於ư 佛Phật 前tiền 眼nhãn 睡thụy 。 因nhân 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。 便tiện 失thất 雙song 明minh 。

佛Phật 言ngôn 。

勤cần 加gia 精tinh 進tấn 者giả 。 與dữ 掉trạo 戲hí 相tương 應ứng 。 懈giải 怠đãi 懶lãn 惰nọa 。 者giả 與dữ 結kết 使sử 相tương 應ứng 。 汝nhữ 行hành 中trung 道đạo 。 汝nhữ 當đương 寢tẩm 息tức 。 何hà 者giả 。 一nhất 切thiết 由do 食thực 存tồn 。 眼nhãn 以dĩ 眠miên 為vi 食thực 。 乃nãi 至chí 意ý 以dĩ 法pháp 為vi 食thực 。 涅Niết 槃Bàn 以dĩ 不bất 放phóng 逸dật 為vi 食thực 。 我ngã 無vô 放phóng 逸dật 。 得đắc 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 答đáp 云vân 。 我ngã 不bất 敢cảm 違vi 。 後hậu 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 則tắc 至chí 眠miên 是thị 欲dục 界giới 報báo 法pháp 。 既ký 未vị 得đắc 禪thiền 。 但đãn 可khả 調điều 停đình 。 不bất 可khả 苦khổ 節tiết 也dã 。 若nhược 恣tứ 意ý 閑nhàn 眠miên 。 則tắc 有hữu 二nhị 失thất 。 一nhất 者giả 增tăng 於ư 心tâm 數số 。 二nhị 者giả 損tổn 失thất 工công 夫phu 。 亦diệc 須tu 調điều 停đình 。 復phục 不bất 可khả 恣tứ 也dã 。 是thị 眠miên 調điều 之chi 相tướng 。 次thứ 上thượng 訶ha 下hạ 行hành 半bán 。 明minh 上thượng 下hạ 文văn 意ý 之chi 別biệt 。 三tam 事sự 合hợp 調điều 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 蓋cái 如như 初sơ 受thọ 胎thai 。 一nhất 煖noãn 。 二nhị 命mạng 。 三tam 識thức 。 煖noãn 是thị 遺di 體thể 之chi 色sắc 。 命mạng 是thị 氣khí 風phong 連liên 持trì 。 識thức 是thị 一nhất 期kỳ 心tâm 主chủ 。 托thác 胎thai 即tức 有hữu 此thử 三tam 事sự 。 三tam 事sự 增tăng 長trưởng 。 七thất 日nhật 一nhất 變biến 。 合hợp 三tam 十thập 八bát 變biến 竟cánh 。 三tam 事sự 出xuất 生sanh 。 名danh 嬰anh 兒nhi 。 三tam 事sự 停đình 住trụ 。 為vi 壯tráng 年niên 。 三tam 事sự 衰suy 微vi 。 為vi 老lão 耄mạo 。 三tam 事sự 變biến 滅diệt 。 名danh 為vi 死tử 。 既ký 始thỉ 但đãn 相tương 依y 不bất 離ly 。 故cố 身thân 識thức 心tâm 此thử 應ưng 合hợp 調điều 。 不bất 應ưng 別biệt 說thuyết 。 但đãn 有hữu 初sơ 中trung 後hậu 方phương 法pháp 不bất 同đồng 。 入nhập 住trụ 出xuất 形hình 相tướng 有hữu 異dị 也dã 。 初sơ 入nhập 定định 調điều 三tam 事sự 者giả 。 行hành 人nhân 欲dục 入nhập 三tam 昧muội 調điều 身thân 之chi 宜nghi 。 若nhược 在tại 定định 外ngoại 。 行hành 住trụ 進tiến 止chỉ 。 動động 靜tĩnh 運vận 為vi 詳tường 審thẩm 。 若nhược 所sở 作tác 麤thô 獷quánh 。 則tắc 氣khí 隨tùy 麤thô 。 以dĩ 氣khí 息tức 麤thô 故cố 。 心tâm 散tán 難nạn/nan 錄lục 。 兼kiêm 復phục 坐tọa 時thời 煩phiền 憒hội 。 心tâm 不bất 恬điềm 怡di 。 是thị 以dĩ 雖tuy 在tại 定định 外ngoại 。 亦diệc 須tu 用dụng 心tâm 。 逆nghịch 作tác 方phương 便tiện 。 使sử 動động 靜tĩnh 詳tường 審thẩm 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 不bất 寬khoan 不bất 急cấp 。 是thị 身thân 調điều 相tương/tướng 。 第đệ 二nhị 調điều 息tức 有hữu 四tứ 。 一nhất 風phong 。 二nhị 喘suyễn 。 三tam 氣khí 。 四tứ 息tức 。 守thủ 風phong 則tắc 散tán 。 守thủ 喘suyễn 則tắc 結kết 。 守thủ 氣khí 則tắc 勞lao 。 守thủ 息tức 則tắc 定định 。 前tiền 三tam 不bất 調điều 。 心tâm 亦diệc 難nạn/nan 定định 。 若nhược 欲dục 調điều 之chi 。 當đương 依y 三tam 法pháp 。 一nhất 下hạ 著trước 安an 心tâm 。 二nhị 寬khoan 身thân 體thể 。 三tam 想tưởng 氣khí 徧biến 。 毛mao 孔khổng 出xuất 入nhập 。 通thông 同đồng 無vô 障chướng 。 若nhược 細tế 其kỳ 心tâm 。 令linh 息tức 微vi 微vi 。 然nhiên 息tức 調điều 。 則tắc 眾chúng 患hoạn 不bất 生sanh 。 其kỳ 心tâm 易dị 定định 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 不bất 澀sáp 不bất 滑hoạt 。 是thị 息tức 調điều 相tương/tướng 。 第đệ 三tam 調điều 心tâm 有hữu 二nhị 。 一nhất 調điều 伏phục 亂loạn 念niệm 。 不bất 令linh 越việt 逸dật 。 二nhị 當đương 令linh 沉trầm 浮phù 寬khoan 急cấp 得đắc 所sở 。 言ngôn 沉trầm 者giả 。 若nhược 坐tọa 時thời 心tâm 中trung 昏hôn 暗ám 。 無vô 所sở 記ký 錄lục 。 頭đầu 好hảo/hiếu 低đê 垂thùy 。 是thị 為vi 沉trầm 相tương/tướng 。

爾nhĩ 時thời 當đương 繫hệ 念niệm 鼻tị 頭đầu 令linh 心tâm 住trụ 在tại 緣duyên 中trung 。 浮phù 者giả 。 若nhược 坐tọa 時thời 心tâm 神thần 飄phiêu 動động 。 身thân 亦diệc 不bất 安an 。 念niệm 在tại 異dị 緣duyên 。 是thị 為vi 浮phù 相tương/tướng 。

爾nhĩ 時thời 宜nghi 安an 心tâm 向hướng 下hạ 繫hệ 緣duyên 。 制chế 諸chư 亂loạn 念niệm 。 心tâm 則tắc 定định 住trụ 。 此thử 心tâm 則tắc 易dị 安an 靜tĩnh 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 不bất 沉trầm 不bất 浮phù 。 是thị 心tâm 調điều 相tương/tướng 。 欲dục 入nhập 定định 時thời 。 從tùng 麤thô 入nhập 細tế 。 身thân 為vi 麤thô 息tức 居cư 中trung 。 心tâm 最tối 細tế 。 此thử 則tắc 入nhập 定định 初sơ 方phương 便tiện 也dã 。 住trụ 禪thiền 中trung 下hạ 。 明minh 住trụ 定định 調điều 。 謂vị 住trụ 禪thiền 中trung 三tam 事sự 不bất 調điều 。 心tâm 不bất 入nhập 法pháp 。 如như 調điều 琴cầm 入nhập 弄lộng 。 後hậu 不bất 成thành 曲khúc 。 即tức 知tri 絃huyền 軫# 差sai 異dị 。 遂toại 覺giác 而nhi 改cải 之chi 。 此thử 是thị 住trụ 定định 時thời 調điều 三tam 事sự 也dã 。 若nhược 出xuất 定định 下hạ 。 明minh 出xuất 定định 調điều 。 謂vị 欲dục 出xuất 定định 時thời 。 應ưng 先tiên 放phóng 心tâm 異dị 緣duyên 。 開khai 口khẩu 放phóng 氣khí 。 想tưởng 息tức 從tùng 百bách 脈mạch 隨tùy 意ý 而nhi 散tán 。 然nhiên 後hậu 微vi 微vi 動động 身thân 。 此thử 為vi 出xuất 定định 調điều 身thân 息tức 心tâm 之chi 方phương 便tiện 。 以dĩ 從tùng 細tế 出xuất 麤thô 故cố 也dã 。 已dĩ 上thượng 三tam 事sự 和hòa 適thích 。 是thị 名danh 善thiện 入nhập 出xuất 住trụ 。 偈kệ 云vân 。 進tiến 止chỉ 有hữu 次thứ 第đệ 。 麤thô 細tế 不bất 相tương 違vi 。 譬thí 如như 善thiện 調điều 馬mã 。 欲dục 出xuất 而nhi 欲dục 住trụ 。 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 四tứ 下hạ (# 二nhị 十thập 三tam )# 云vân 。 故cố 禪thiền 門môn 中trung 調điều 身thân 云vân 。 夫phu 坐tọa 者giả 。 先tiên 須tu 安an 處xứ 。 使sử 久cửu 無vô 妨phương 。 若nhược 半bán 跏già 。 以dĩ 左tả 壓áp 右hữu 。 牽khiên 來lai 近cận 身thân 。 使sử 與dữ 左tả 右hữu 髀bễ 齊tề 。 若nhược 欲dục 全toàn 跏già 。 更cánh 䟤# 右hữu 以dĩ 壓áp 左tả 。 寬khoan 衣y 帶đái 。 周chu 正chánh 身thân 。 弗phất 使sử 坐tọa 時thời 更cánh 有hữu 脫thoát 落lạc 。 手thủ 以dĩ 左tả 壓áp 右hữu 。 重trọng/trùng 累lũy/lụy/luy 相tương 當đương 。 置trí 右hữu 脚cước 上thượng 。 亦diệc 令linh 近cận 身thân 。 當đương 心tâm 安an 置trí 。 挺đĩnh 動động 支chi 節tiết 。 七thất 八bát 許hứa 度độ 。 如như 按án 摩ma 法pháp 。 弗phất 曲khúc 弗phất 聳tủng 。 正chánh 頭đầu 直trực 項hạng 。 令linh 鼻tị 對đối 臍tề 。 不bất 偏thiên 邪tà 。 不bất 低đê 昂ngang 。 身thân 如như 矴đinh 石thạch 。 無vô 得đắc 騷# 動động 。 無vô 寬khoan 急cấp 過quá 。 是thị 身thân 調điều 相tương/tướng 。 調điều 息tức 者giả 。 身thân 既ký 調điều 已dĩ 。 次thứ 開khai 口khẩu 吐thổ 胸hung 中trung 氣khí 自tự 恣tứ 而nhi 出xuất 。 使sử 身thân 中trung 百bách 脈mạch 處xứ 。 皆giai 悉tất 隨tùy 氣khí 出xuất 。 次thứ 閉bế 口khẩu 鼻tị 中trung 納nạp 清thanh 氣khí 。 如như 是thị 至chí 三tam 。 若nhược 息tức 已dĩ 調điều 。 一nhất 度độ 亦diệc 足túc 。 次thứ 閉bế 口khẩu 唇thần 齒xỉ 纔tài 相tương/tướng 拄trụ 。 舌thiệt 向hướng 上thượng 齶ngạc 。 閉bế 眼nhãn 纔tài 令linh 斷đoạn 外ngoại 光quang 。 次thứ 簡giản 息tức 風phong 氣khí 。 息tức 若nhược 調điều 者giả 。 則tắc 易dị 入nhập 定định 。 次thứ 調điều 心tâm 者giả 。 一nhất 者giả 調điều 亂loạn 。 令linh 不bất 越việt 逸dật 。 二nhị 者giả 調điều 心tâm 。 令linh 沉trầm 浮phù 得đắc 所sở 。 若nhược 心tâm 沉trầm 時thời 。 繫hệ 念niệm 鼻tị 端đoan 。 若nhược 心tâm 浮phù 時thời 。 安an 心tâm 向hướng 下hạ (# 云vân 云vân )# 。

【# ■# 記ký 】# 念niệm 誦tụng 經Kinh 云vân 。 全toàn 跏già 諸chư 佛Phật 坐tọa 。 半bán 跏già 菩Bồ 薩Tát 坐tọa 。 大đại 論luận 問vấn 。 有hữu 多đa 坐tọa 法pháp 。 何hà 故cố 但đãn 示thị 跏già 趺phu 。 答đáp 。 最tối 安an 穩ổn 故cố 。 攝nhiếp 持trì 手thủ 足túc 。 心tâm 不bất 動động 故cố 。 魔ma 王vương 怖bố 故cố 。 偈kệ 云vân 。 得đắc 道Đạo 慚tàm 愧quý 人nhân 。 安an 坐tọa 若nhược 龍long 蟠bàn 。 見kiến 畫họa 跏già 趺phu 坐tọa 。 魔ma 王vương 亦diệc 驚kinh 怖bố 。 不bất 同đồng 俗tục 坐tọa 及cập 異dị 外ngoại 道đạo 翹kiều 立lập 等đẳng 。 是thị 故cố 但đãn 示thị 跏già 趺phu 坐tọa 也dã 。 釋thích 調điều 五ngũ 事sự 竟cánh 。

△# 五ngũ 行hành 五ngũ 法pháp 二nhị 。 初sơ 總tổng 牒điệp 。

第đệ 五ngũ 行hành 五ngũ 法pháp 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 三tam (# 十thập 一nhất )# 云vân 。 上thượng 二nhị 十thập 法pháp 雖tuy 備bị 。 若nhược 無vô 樂nhạo 欲dục 希hy 慕mộ 。 身thân 心tâm 苦khổ 策sách 。 念niệm 想tưởng 方phương 便tiện 。 一nhất 心tâm 決quyết 志chí 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 無vô 由do 現hiện 前tiền 。 若nhược 能năng 欣hân 習tập 無vô 厭yếm 。 曉hiểu 夜dạ 匪phỉ 懈giải 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 善thiện 得đắc 其kỳ 意ý 。 一nhất 心tâm 無vô 異dị 。 此thử 人nhân 能năng 進tiến 前tiền 路lộ 。 一nhất 心tâm 。 譬thí 船thuyền 柁đả 。 巧xảo 慧tuệ 。 如như 點điểm 頭đầu 。 三tam 種chủng 。 如như 篙# 櫓lỗ 。 若nhược 少thiểu 一nhất 事sự 。 則tắc 不bất 安an 隱ẩn (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 總tổng 釋thích 行hành 五ngũ 法pháp 也dã 。 初sơ 二nhị 行hành 。 反phản 顯hiển 意ý 。 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 無vô 二nhị 字tự 。 通thông 徹triệt 於ư 下hạ 。 謂vị 若nhược 無vô 樂nhạo 欲dục 希hy 慕mộ 。 合hợp 無vô 樂nhạo 欲dục 。 若nhược 無vô 身thân 心tâm 苦khổ 策sách 。 合hợp 無vô 精tinh 進tấn 。 若nhược 無vô 念niệm 想tưởng 合hợp 無vô 念niệm 。 若nhược 無vô 方phương 便tiện 。 合hợp 巧xảo 慧tuệ 。 若nhược 無vô 一nhất 心tâm 。 止Chỉ 觀Quán 無vô 由do 現hiện 前tiền 。 合hợp 正chánh 行hạnh 不bất 成thành 。 備bị 上thượng 二nhị 十thập 法pháp 。 若nhược 無vô 五ngũ 法pháp 。 尚thượng 自tự 不bất 成thành 。 況huống 二nhị 十thập 中trung 闕khuyết 。 或hoặc 全toàn 無vô 五ngũ 法pháp 耶da 。 若nhược 能năng 下hạ 行hành 半bán 。 順thuận 釋thích 意ý 。 輔phụ 行hành 云vân 。 若nhược 能năng 二nhị 字tự 。 亦diệc 當đương 通thông 徹triệt 下hạ 五ngũ 句cú 。 依y 次thứ 對đối 合hợp 。 五ngũ 法pháp 咸hàm 有hữu 也dã 。 一nhất 心tâm 下hạ 一nhất 行hành 。 法pháp 譬thí 合hợp 明minh 。 輔phụ 行hành 云vân 。 前tiền 喻dụ 導đạo 師sư 。 事sự 悉tất 整chỉnh 。 而nhi 不bất 作tác 。 作tác 不bất 殷ân 勤cần 。 不bất 存tồn 作tác 法pháp 。 作tác 不bất 方phương 便tiện 。 作tác 不bất 專chuyên 一nhất 。 則tắc 事sự 無vô 成thành 。 初sơ 不bất 作tác 。 譬thí 無vô 欲dục 。 作tác 不bất 勤cần 。 譬thí 無vô 進tiến 。 不bất 存tồn 作tác 法pháp 。 譬thí 無vô 念niệm 。 作tác 不bất 巧xảo 便tiện 。 譬thí 無vô 慧tuệ 。 作tác 不bất 專chuyên 一nhất 。 譬thí 無vô 一nhất 心tâm 。 則tắc 事sự 不bất 成thành 。 譬thí 正chánh 行hạnh 不bất 成thành 。 禪thiền 門môn 云vân 。 巧xảo 慧tuệ 者giả 。 行hành 人nhân 初sơ 修tu 善thiện 時thời 。 若nhược 識thức 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 。 巧xảo 而nhi 用dụng 之chi 。 不bất 失thất 其kỳ 宜nghi 。 疾tật 得đắc 禪thiền 定định 。 故cố 名danh 巧xảo 慧tuệ 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 示thị 五ngũ 。 初sơ 示thị 樂nhạo 欲dục 法pháp 。

一nhất 欲dục 。 欲dục 離ly 世thế 間gian 。 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 顛điên 倒đảo 。 欲dục 得đắc 一nhất 切thiết 諸chư 禪thiền 。 定định 智trí 慧tuệ 門môn 故cố 。

【# ■# 記ký 】# 欲dục 者giả 。 欲dục 離ly 愚ngu 散tán 之chi 倒đảo 。 欲dục 得đắc 定định 慧tuệ 之chi 門môn 故cố 。 大đại 論luận 云vân 。 欲dục 者giả 。 欲dục 從tùng 欲dục 界giới 到đáo 初sơ 禪thiền 是thị 也dã 。 禪thiền 門môn 云vân 。 欲dục 者giả 。 秪# 是thị 大đại 志chí 成thành 就tựu 願nguyện 樂nhạo 之chi 心tâm 。 不bất 應ưng 於ư 用dụng 心tâm 時thời 。 起khởi 希hy 望vọng 憶ức 念niệm 之chi 想tưởng 。 若nhược 希hy 望vọng 心tâm 起khởi 。 則tắc 心tâm 不bất 澄trừng 靜tĩnh 。 三tam 昧muội 無vô 由do 得đắc 發phát 也dã 。

△# 二nhị 示thị 精tinh 進tấn 法pháp 。

二nhị 精tinh 進tấn 。 堅kiên 持trì 禁cấm 戒giới 。 棄khí 於ư 五ngũ 蓋cái 。 初sơ 中trung 後hậu 夜dạ 。 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 故cố 。

【# ■# 記ký 】# 精tinh 進tấn 者giả 。 欲dục 界giới 難nạn/nan 過quá 。 若nhược 不bất 精tinh 進tấn 。 不bất 能năng 得đắc 出xuất 。 如như 叛bạn 還hoàn 本bổn 國quốc 。 界giới 首thủ 難nan 度độ 故cố 。 大đại 論luận 云vân 。 施thí 戒giới 忍nhẫn 。 世thế 間gian 常thường 法pháp 。 如như 客khách 主chủ 之chi 禮lễ 。 法pháp 應Ứng 供Cúng 給cấp 。 見kiến 作tác 惡ác 者giả 破phá 治trị 。 不bất 敢cảm 為vi 罪tội 。 或hoặc 力lực 少thiểu 而nhi 忍nhẫn 。 不bất 須tu 精tinh 進tấn 。 今kim 欲dục 生sanh 般Bát 若Nhã 。 須tu 因nhân 禪thiền 定định 。 須tu 大đại 精tinh 進tấn 。 身thân 心tâm 急cấp 著trước 。 乃nãi 得đắc 成thành 辦biện 故cố 也dã 。

△# 三tam 示thị 念niệm 法pháp 。

三tam 念niệm 。 念niệm 世thế 間gian 欺khi 誑cuống 。 可khả 輕khinh 可khả 賤tiện 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。

【# ■# 記ký 】# 念niệm 者giả 。 常thường 念niệm 初sơ 禪thiền 。 不bất 念niệm 餘dư 事sự 。 餘dư 事sự 者giả 。 定định 慧tuệ 之chi 外ngoại 。 皆giai 名danh 餘dư 事sự 。 即tức 世thế 間gian 五ngũ 欲dục 。 雜tạp 染nhiễm 之chi 情tình 也dã 。

△# 四tứ 示thị 巧xảo 慧tuệ 法pháp 。

四tứ 巧xảo 慧tuệ 。 籌trù 量lượng 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 得đắc 失thất 輕khinh 重trọng 等đẳng 。

【# ■# 記ký 】# 巧xảo 慧tuệ 者giả 。 分phân 別biệt 初sơ 禪thiền 。 尊tôn 重trọng 可khả 貴quý 。 欲dục 界giới 欺khi 誑cuống 可khả 惡ác 。 初sơ 禪thiền 。 謂vị 欣hân 上thượng 勝thắng 妙diệu 出xuất 。 欲dục 界giới 。 謂vị 厭yếm 下hạ 苦khổ 麤thô 障chướng 。 因nhân 果quả 合hợp 論luận 則tắc 有hữu 十thập 二nhị 觀quán 。 與dữ 外ngoại 道đạo 六lục 行hành 。 同đồng 名danh 異dị 義nghĩa 。 但đãn 外ngoại 道đạo 專chuyên 為vi 求cầu 禪thiền 。 佛Phật 弟đệ 子tử 用dụng 邪tà 入nhập 正chánh 。 無vô 漏lậu 心tâm 修tu 。 還hoàn 成thành 正Chánh 法Pháp 。 是thị 為vi 巧xảo 慧tuệ 也dã 。

△# 五ngũ 示thị 一nhất 心tâm 法pháp 。

五ngũ 一nhất 心tâm 。 念niệm 慧tuệ 分phân 明minh 。 明minh 見kiến 世thế 間gian 。 可khả 患hoạn 可khả 惡ác 。 善thiện 識thức 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 功công 德đức 。 可khả 尊tôn 可khả 貴quý 。

【# ■# 記ký 】# 一nhất 心tâm 者giả 。 修tu 此thử 法pháp 時thời 。 一nhất 心tâm 專chuyên 志chí 。 不bất 涉thiệp 餘dư 緣duyên 。 此thử 之chi 一nhất 心tâm 。 乃nãi 決quyết 定định 之chi 一nhất 心tâm 。 非phi 入nhập 定định 之chi 一nhất 心tâm 也dã 。 示thị 行hành 五ngũ 法pháp 竟cánh 。

△# 三tam 結kết 意ý 。

此thử 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 四tứ 教giáo 前tiền 方phương 便tiện 故cố 。 應ưng 須tu 具cụ 足túc 。 若nhược 無vô 此thử 方phương 便tiện 者giả 。 世thế 間gian 禪thiền 定định 。 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 豈khởi 況huống 出xuất 世thế 妙diệu 理lý 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 明minh 教giáo 既ký 漸tiệm 頓đốn 不bất 同đồng 。 方phương 便tiện 亦diệc 異dị 。 依y 何hà 教giáo 修tu 行hành 。 臨lâm 時thời 審thẩm 量lượng 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 止Chỉ 觀Quán 四tứ 末mạt 云vân 。 此thử 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 通thông 為vi 一nhất 切thiết 禪thiền 慧tuệ 方phương 便tiện 。 諸chư 觀quán 不bất 同đồng 。 故cố 方phương 便tiện 亦diệc 轉chuyển 。 譬thí 如như 曲khúc 弄lộng 既ký 別biệt 。 調điều 絃huyền 亦diệc 別biệt (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 節tiết 結kết 釋thích 從tùng 通thông 轉chuyển 異dị 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 一nhất 切thiết 者giả 。 亦diệc 不bất 出xuất 世thế 間gian 。 及cập 以dĩ 四tứ 教giáo 。 以dĩ 世thế 禪thiền 四tứ 教giáo 觀quán 解giải 。 導đạo 此thử 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 則tắc 所sở 為vi 皆giai 別biệt 。 故cố 曰viết 亦diệc 轉chuyển 。 然nhiên 圓viên 教giáo 用dụng 此thử 為vi 方phương 便tiện 者giả 。 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 今kim 用dụng 此thử 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 為vi 定định 外ngoại 方phương 便tiện 。 亦diệc 名danh 遠viễn 方phương 便tiện 。 因nhân 是thị 調điều 心tâm 。 豁hoát 然nhiên 見kiến 理lý 。 見kiến 理lý 時thời 。 誰thùy 論luận 內nội 外ngoại 遠viễn 近cận 。 大đại 品phẩm 云vân 。 非phi 內nội 觀quán 。 得đắc 是thị 智trí 慧tuệ 。 非phi 外ngoại 觀quán 。 非phi 內nội 外ngoại 觀quán 。 不bất 離ly 內nội 觀quán 。 不bất 離ly 外ngoại 觀quán 。 及cập 內nội 外ngoại 觀quán 。 亦diệc 不bất 以dĩ 無vô 觀quán 。 得đắc 是thị 智trí 慧tuệ 。 今kim 且thả 約ước 此thử 明minh 外ngoại 方phương 便tiện 也dã 。 然nhiên 不bất 可khả 定định 執chấp 而nhi 生sanh 俱câu 非phi 。 且thả 寄ký 未vị 見kiến 理lý 前tiền 。 須tu 立lập 二nhị 十thập 五ngũ 法pháp 。 內nội 外ngoại 方phương 便tiện 也dã 。 若nhược 解giải 此thử 意ý 。 浮phù 沉trầm 得đắc 所sở 。 內nội 外ngoại 俱câu 成thành 方phương 便tiện 也dã 。 弄lộng 曲khúc 者giả 。 即tức 正chánh 曲khúc 之chi 弄lộng 。 名danh 弄lộng 曲khúc 。 以dĩ 喻dụ 觀quán 法pháp 。 調điều 絃huyền 者giả 。 即tức 正chánh 曲khúc 之chi 序tự 。 名danh 曲khúc 序tự 。 以dĩ 喻dụ 方phương 便tiện 。 略lược 釋thích 方phương 便tiện 助trợ 行hành 開khai 二nhị 十thập 五ngũ 竟cánh 。

△# 二nhị 觀quán 法pháp 正chánh 修tu 仍nhưng 開khai 十thập 乘thừa 二nhị 。 初sơ 總tổng 標tiêu 法pháp 被bị 四tứ 機cơ 。

次thứ 明minh 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 亦diệc 四tứ 教giáo 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 。 今kim 且thả 明minh 圓viên 教giáo 。 餘dư 教giáo 例lệ 此thử 。

【# □# 註chú 】# 大đại 本bổn 十thập 乘thừa 。 雖tuy 通thông 四tứ 教giáo 。 但đãn 十thập 法pháp 名danh 同đồng 。 偏thiên 圓viên 義nghĩa 異dị 。 今kim 簡giản 偏thiên 明minh 圓viên 。 故cố 云vân 且thả 明minh 圓viên 教giáo 。 輔phụ 行hành 五ngũ 上thượng (# 二nhị 十thập 六lục )# 云vân 。 觀quán 法pháp 非phi 十thập 。 對đối 根căn 有hữu 殊thù 。 雖tuy 復phục 根căn 殊thù 。 但đãn 是thị 一nhất 不bất 思tư 議nghị 觀quán 。 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 乃nãi 至chí 離ly 愛ái 。 不bất 離ly 境cảnh 故cố 。 又hựu 次thứ 位vị 下hạ 三tam 。 雖tuy 非phi 觀quán 法pháp 。 並tịnh 由do 觀quán 力lực 相tương 從tùng 名danh 觀quán 。 故cố 名danh 十thập 觀quán 。 又hựu 備bị 此thử 十thập 。 令linh 觀quán 可khả 成thành 。 故cố 名danh 成thành 觀quán 。 亦diệc 名danh 成thành 乘thừa 。 前tiền 之chi 四tứ 法pháp 。 用dụng 無vô 前tiền 後hậu 。 通thông 塞tắc 等đẳng 三tam 。 成thành 就tựu 前tiền 四tứ 。 次thứ 位vị 等đẳng 三tam 。 以dĩ 判phán 前tiền 七thất 。 (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 觀quán 法pháp 十thập 義nghĩa 。 初sơ 二nhị 行hành 。 明minh 觀quán 不bất 離ly 境cảnh 。 是thị 故cố 成thành 十thập 。 又hựu 次thứ 下hạ 。 明minh 後hậu 三tam 法pháp 共cộng 成thành 十thập 觀quán 。 又hựu 備bị 下hạ 。 明minh 成thành 觀quán 成thành 乘thừa 。 須tu 備bị 十thập 法pháp 。 前tiền 之chi 下hạ 。 明minh 成thành 判phán 各các 有hữu 能năng 所sở 。 謂vị 前tiền 四tứ 法pháp 為vi 所sở 成thành 。 中trung 間gian 三tam 法pháp 為vi 能năng 成thành 。 總tổng 前tiền 能năng 成thành 所sở 成thành 七thất 法pháp 為vi 所sở 判phán 。 後hậu 之chi 三tam 法pháp 為vi 能năng 判phán 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 用dụng 無vô 前tiền 後hậu 者giả 。 如như 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 時thời 。 了liễu 達đạt 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 同đồng 體thể 。 自tự 與dữ 菩Bồ 提Đề 心tâm 相tướng 應ưng 。 觀quán 境cảnh 現hiện 時thời 。 了liễu 達đạt 此thử 心tâm 常thường 寂tịch 常thường 照chiếu 。 自tự 與dữ 妙diệu 止Chỉ 觀Quán 相tương 應ứng 。 自tự 能năng 徧biến 破phá 一nhất 切thiết 。 故cố 前tiền 四tứ 法pháp 用dụng 無vô 前tiền 後hậu 。 成thành 就tựu 前tiền 四tứ 者giả 。 若nhược 觀quán 境cảnh 時thời 。 不bất 能năng 念niệm 念niệm 相tương 應ứng 。 或hoặc 有hữu 雜tạp 念niệm 間gian 隔cách 。 或hoặc 於ư 觀quán 智trí 起khởi 着trước 。 或hoặc 道Đạo 品Phẩm 調điều 停đình 未vị 善thiện 。 或hoặc 於ư 正Chánh 道Đạo 多đa 障chướng 。 乃nãi 用dụng 通thông 塞tắc 等đẳng 三tam 。 故cố 曰viết 成thành 就tựu 前tiền 四tứ 也dã 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 七thất 下hạ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 故cố 知tri 前tiền 七thất 正chánh 明minh 車xa 體thể 。 及cập 以dĩ 具cụ 度độ 。 後hậu 三tam 只chỉ 是thị 乘thừa 之chi 所sở 涉thiệp 。 若nhược 無vô 所sở 涉thiệp 。 運vận 義nghĩa 不bất 成thành 。 是thị 故cố 十thập 法pháp 通thông 名danh 乘thừa 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 輔phụ 行hành 云vân 。 法pháp 華hoa 大đại 車xa 譬thí 十thập 法pháp 。 且thả 順thuận 經kinh 文văn 次thứ 第đệ 。 不bất 依y 十thập 法pháp 次thứ 第đệ 。 謂vị 大Đại 乘Thừa 高cao 廣quảng 。 不bất 思tư 境cảnh 也dã 。 幰hiển 蓋cái 慈từ 悲bi 。 寶bảo 繩thằng 交giao 絡lạc 。 即tức 發phát 心tâm 也dã 。 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 。 枕chẩm 有hữu 內nội 外ngoại 。 若nhược 車xa 內nội 枕chẩm 。 休hưu 息tức 眾chúng 行hành 。 即tức 安an 心tâm 也dã 。 若nhược 車xa 外ngoại 枕chẩm 。 或hoặc 動động 或hoặc 靜tĩnh 。 或hoặc 靜tĩnh 。 即tức 通thông 塞tắc 義nghĩa 。 破phá 塞tắc 存tồn 通thông 。 即tức 塞tắc 而nhi 通thông 。 其kỳ 疾tật 如như 風phong 。 即tức 破phá 無vô 明minh 。 是thị 破phá 徧biến 義nghĩa 也dã 。 乃nãi 至chí 始thỉ 自tự 白bạch 牛ngưu 。 終chung 至chí 平bình 正chánh 。 道Đạo 品Phẩm 義nghĩa 也dã 。 又hựu 多đa 僕bộc 從tùng 。 即tức 正chánh 助trợ 也dã 。 遊du 於ư 四tứ 方phương 。 即tức 次thứ 位vị 也dã 。 安an 忍nhẫn 。 只chỉ 是thị 忍nhẫn 於ư 五ngũ 品phẩm 違vi 順thuận 二nhị 境cảnh 。 令linh 入nhập 六lục 根căn 。 離ly 愛ái 。 只chỉ 是thị 離ly 六lục 根căn 相tướng 似tự 法pháp 愛ái 。 是thị 知tri 前tiền 七thất 。 正chánh 明minh 車xa 體thể 。 及cập 以dĩ 具cụ 度độ 。 後hậu 三tam 。 只chỉ 是thị 乘thừa 之chi 所sở 涉thiệp 也dã 。

△# 二nhị 別biệt 明minh 圓viên 機cơ 十thập 乘thừa 十thập 。 初sơ 明minh 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。

一nhất 觀quán 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 。 具cụ 足túc 無vô 減giảm 。 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 。 百bách 界giới 千thiên 如như 。 即tức 此thử 之chi 境cảnh 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 更cánh 不bất 前tiền 後hậu 。 廣Quảng 大Đại 圓Viên 滿Mãn 。 橫hoạnh/hoành 豎thụ 自tự 在tại 。 故cố 法pháp 華hoa 經Kinh 云vân 。 其kỳ 車xa 高cao 廣quảng 。 (# 上thượng 根căn 正chánh 觀quán 此thử 境cảnh )# 。

【# □# 註chú 】# 此thử 初sơ 乘thừa 觀quán 。 忘vong 能năng 所sở 故cố 。 從tùng 境cảnh 受thọ 名danh 。 又hựu 為vi 九cửu 乘thừa 本bổn 。 稱xưng 本bổn 修tu 九cửu 。 方phương 堪kham 入nhập 位vị (# 所sở 入nhập 位vị 。 即tức 觀quán 行hành 位vị 也dã )# 謂vị 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 等đẳng 者giả 。 即tức 現hiện 前tiền 陰ấm 妄vọng 。 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 稱xưng 性tánh 而nhi 觀quán 。 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 不bất 惟duy 三tam 科khoa 揀giản 境cảnh 明minh 一nhất 念niệm 心tâm 。 正chánh 當đương 於ư 此thử 揀giản 思tư 議nghị 心tâm 。 取thủ 不bất 思tư 議nghị 心tâm 也dã 。 故cố 妙diệu 樂lạc 一nhất 云vân 。 揀giản 境cảnh 及cập 心tâm 。 光quang 句cú 記ký 一nhất 云vân 。 須tu 去khứ 思tư 議nghị 。 取thủ 不bất 思tư 議nghị 。 方phương 名danh 揀giản 心tâm 。 (# 文văn )# 即tức 達đạt 陰ấm 境cảnh 。 成thành 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 也dã 。 既ký 云vân 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 。 復phục 云vân 百bách 界giới 千thiên 如như 者giả 。 以dĩ 三tam 千thiên 法pháp 。 約ước 百bách 界giới 千thiên 如như 。 歷lịch 三tam 世thế 間gian 而nhi 論luận 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 明minh 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 足túc 三tam 千thiên 也dã 。 所sở 云vân 稱xưng 性tánh 而nhi 觀quán 現hiện 前tiền 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 具cụ 足túc 三tam 千thiên 者giả 。 詳tường 解giải 云vân 。 如như 止Chỉ 觀Quán 一nhất 部bộ 。 其kỳ 要yếu 在tại 於ư 解giải 之chi 與dữ 行hành 。 解giải 則tắc 解giải 於ư 法pháp 法pháp 本bổn 真chân 。 行hành 則tắc 立lập 行hành 定định 境cảnh 用dụng 觀quán 。 正chánh 用dụng 觀quán 時thời 。 的đích 觀quán 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 妄vọng 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 三tam 千thiên 即tức 一nhất 念niệm 。 一nhất 念niệm 即tức 三tam 千thiên 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 不bất 前tiền 不bất 後hậu 。 觀quán 之chi 不bất 已dĩ 。 則tắc 陰ấm 境cảnh 轉chuyển 成thành 不bất 思tư 議nghị 矣hĩ 。 是thị 為vi 稱xưng 性tánh 而nhi 觀quán 一nhất 剎sát 那na 心tâm 。 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 也dã 。 所sở 言ngôn 三tam 科khoa 揀giản 境cảnh 明minh 一nhất 念niệm 心tâm 者giả 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 陰ấm 入nhập 界giới 並tịnh 可khả 為vi 境cảnh 。 寬khoan 漫mạn 難nạn/nan 示thị 。 故cố 的đích 就tựu 陰ấm 。 如như 去khứ 丈trượng 就tựu 尺xích 。 略lược 四tứ 從tùng 識thức 。 如như 去khứ 尺xích 就tựu 寸thốn 。 由do 界giới 入nhập 所sở 攝nhiếp 寬khoan 多đa 。 陰ấm 惟duy 有hữu 為vi 。 有hữu 為vi 之chi 中trung 。 義nghĩa 兼kiêm 心tâm 色sắc 。 故cố 置trí 色sắc 存tồn 心tâm 。 心tâm 復phục 名danh 含hàm 心tâm 及cập 心tâm 所sở 。 今kim 且thả 觀quán 心tâm 王vương 置trí 於ư 心tâm 所sở 。 故cố 初sơ 觀quán 識thức 是thị 也dã 。 揀giản 思tư 議nghị 心tâm 取thủ 不bất 思tư 議nghị 心tâm 者giả 。 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 觀quán 心tâm 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。 此thử 境cảnh 難nạn/nan 說thuyết 。 先tiên 明minh 思tư 議nghị 境cảnh 。 令linh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 易dị 顯hiển 。 思tư 議nghị 者giả 小Tiểu 乘Thừa 亦diệc 說thuyết 心tâm 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 六lục 道đạo 因nhân 果quả 。 三tam 界giới 輪luân 環hoàn 。 若nhược 去khứ 凡phàm 欣hân 聖thánh 。 則tắc 棄khí 下hạ 上thượng 出xuất 。 灰hôi 身thân 滅diệt 智trí 。 乃nãi 是thị 有hữu 作tác 四Tứ 諦Đế 。 蓋cái 思tư 議nghị 法pháp 也dã 。 大Đại 乘Thừa 亦diệc 明minh 心tâm 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 十thập 法Pháp 界Giới 也dã 。 若nhược 觀quán 心tâm 是thị 有hữu 。 有hữu 善thiện 有hữu 惡ác 。 惡ác 則tắc 三tam 品phẩm 。 三tam 途đồ 因nhân 果quả 也dã 。 善thiện 則tắc 三tam 品phẩm 。 修tu 羅la 人nhân 天thiên 因nhân 果quả 也dã 。 觀quán 此thử 六lục 道đạo 無vô 常thường 生sanh 滅diệt 。 能năng 觀quán 之chi 心tâm 。 亦diệc 念niệm 念niệm 不bất 住trụ 。 又hựu 能năng 觀quán 所sở 觀quán 悉tất 是thị 緣duyên 生sanh 。 緣duyên 生sanh 即tức 空không 。 是thị 二Nhị 乘Thừa 因nhân 果quả 法pháp 也dã 。 若nhược 觀quán 此thử 空không 有hữu 。 墮đọa 落lạc 二nhị 邊biên 。 沉trầm 空không 滯trệ 有hữu 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 入nhập 假giả 化hóa 物vật 。 實thật 無vô 身thân 。 假giả 作tác 身thân 。 實thật 無vô 空không 假giả 說thuyết 空không 。 而nhi 化hóa 導đạo 之chi 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 之chi 因nhân 果quả 法pháp 也dã 觀quán 此thử 法Pháp 能năng 度độ 所sở 度độ 。 皆giai 是thị 中trung 道đạo 實thật 相tướng 之chi 法pháp 。 畢tất 竟cánh 清thanh 淨tịnh 。 誰thùy 善thiện 誰thùy 惡ác 。 誰thùy 有hữu 誰thùy 無vô 。 誰thùy 度độ 誰thùy 不bất 度độ 。 一nhất 切thiết 法pháp 悉tất 如như 是thị 。 是thị 佛Phật 因nhân 果quả 法pháp 也dã 。 此thử 之chi 十thập 法pháp 。 邐lệ 迤dĩ 淺thiển 深thâm 。 皆giai 從tùng 心tâm 出xuất 。 雖tuy 大Đại 乘Thừa 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。 猶do 是thị 思tư 議nghị 之chi 境cảnh 。 非phi 今kim 止Chỉ 觀Quán 所sở 觀quán 也dã 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 心tâm 如như 畫họa 工công 師sư 。 造tạo 種chủng 種chủng 五ngũ 陰ấm 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 莫mạc 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 。 種chủng 種chủng 者giả 。 十thập 法Pháp 界Giới 也dã 。 法Pháp 界Giới 三tam 義nghĩa 。 十thập 數số 是thị 能năng 依y 。 法Pháp 界Giới 是thị 所sở 依y 。 能năng 所sở 合hợp 稱xưng 。 名danh 十thập 法Pháp 界Giới 。 又hựu 此thử 十thập 法pháp 。 各các 各các 因nhân 。 各các 各các 果quả 。 不bất 相tương 混hỗn 濫lạm 。 言ngôn 十thập 法Pháp 界Giới 。 又hựu 此thử 十thập 法pháp 。 一nhất 一nhất 當đương 體thể 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 。 言ngôn 十thập 法Pháp 界Giới 也dã 。 夫phu 一nhất 心tâm 具cụ 十thập 法Pháp 界Giới 。 十thập 法Pháp 界Giới 各các 各các 互hỗ 具cụ 。 成thành 百bách 法Pháp 界Giới 。 界giới 界giới 具cụ 十thập 如như 是thị 。 百bách 法Pháp 界Giới 則tắc 成thành 千thiên 如như 是thị 。 又hựu 各các 具cụ 三tam 種chủng 世thế 間gian 。 所sở 謂vị 正chánh 覺giác 世thế 間gian 。 五ngũ 陰ấm 世thế 間gian 。 器khí 世thế 間gian 也dã 。 千thiên 如như 是thị 。 則tắc 成thành 三tam 千thiên 種chủng 世thế 間gian 。 故cố 云vân 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 。 百bách 界giới 千thiên 如như 也dã 。 此thử 三tam 千thiên 在tại 一nhất 念niệm 心tâm 。 若nhược 無vô 心tâm 則tắc 已dĩ 。 介giới 爾nhĩ 有hữu 心tâm 。 即tức 具cụ 三tam 千thiên 。 亦diệc 不bất 言ngôn 一nhất 心tâm 在tại 前tiền 。 一nhất 切thiết 法pháp 在tại 後hậu 。 亦diệc 不bất 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 在tại 前tiền 。 一nhất 心tâm 在tại 後hậu 。 例lệ 如như 八bát 相tương/tướng 遷thiên 物vật 。 物vật 在tại 相tương/tướng 前tiền 。 物vật 不bất 被bị 遷thiên 。 相tương/tướng 在tại 物vật 前tiền 。 相tương/tướng 不bất 被bị 遷thiên 。 前tiền 亦diệc 不bất 可khả 。 後hậu 亦diệc 不bất 可khả 。 只chỉ 物vật 論luận 相tương/tướng 遷thiên 。 只chỉ 相tương/tướng 遷thiên 論luận 物vật 。 今kim 心tâm 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 從tùng 一nhất 心tâm 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 此thử 則tắc 是thị 縱túng/tung 。 若nhược 心tâm 一nhất 時thời 含hàm 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 此thử 即tức 是thị 橫hoạnh/hoành 。 縱túng/tung 亦diệc 不bất 可khả 。 橫hoạnh/hoành 亦diệc 不bất 可khả 。 即tức 心tâm 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 是thị 心tâm 。 故cố 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 玄huyền 妙diệu 深thâm 絕tuyệt 。 非phi 識thức 所sở 識thức 。 非phi 言ngôn 所sở 言ngôn 。 所sở 以dĩ 稱xưng 為vi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 意ý 在tại 於ư 此thử 。 是thị 為vi 揀giản 思tư 議nghị 心tâm 。 取thủ 不bất 思tư 議nghị 心tâm 也dã 。 故cố 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 證chứng 三tam 科khoa 簡giản 境cảnh 明minh 心tâm 。 文văn 句cú 觀quán 心tâm 釋thích 結kết 文văn 云vân 。 即tức 別biệt 圓viên 二nhị 觀quán (# 云vân 云vân )# 妙diệu 樂lạc 釋thích 云vân 云vân 云vân 者giả 。 乃nãi 未vị 足túc 之chi 辭từ 。 今kim 應ưng 於ư 此thử 以dĩ 辨biện 同đồng 異dị 之chi 相tướng 。 方phương 便tiện 正chánh 修tu 。 簡giản 境cảnh 及cập 心tâm 。 并tinh 對đối 前tiền 二nhị 。 以dĩ 辨biện 權quyền 實thật 等đẳng 。 乃nãi 至chí 四tứ 觀quán 。 亦diệc 須tu 開khai 量lượng 。 今kim 但đãn 略lược 引dẫn 一nhất 句cú 。 以dĩ 證chứng 三tam 科khoa 簡giản 境cảnh 明minh 心tâm 也dã 。 光quang 句cú 記ký 下hạ 。 證chứng 揀giản 思tư 議nghị 取thủ 不bất 思tư 議nghị 也dã 。 即tức 達đạt 陰ấm 境cảnh 等đẳng 者giả 。 申thân 上thượng 光quang 句cú 記ký 意ý 。 記ký 云vân 下hạ 。 發phát 明minh 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 百bách 界giới 千thiên 如như 也dã 。

【# □# 註chú 】# 即tức 此thử 之chi 境cảnh 等đẳng 者giả 。 即tức 境cảnh 為vi 觀quán 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 境cảnh 觀quán 不bất 二nhị 。 三tam 一nhất 互hỗ 融dung 。 更cánh 不bất 前tiền 後hậu 。 亦diệc 不bất 一nhất 時thời 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 。 絕tuyệt 思tư 絕tuyệt 議nghị 。 此thử 境cảnh 周chu 徧biến 。 故cố 廣quảng 大đại 。 無vô 法pháp 不bất 備bị 。 故cố 圓viên 滿mãn 。 橫hoạnh/hoành 周chu 十thập 界giới 。 豎thụ 徹triệt 三tam 諦đế 。 橫hoạnh/hoành 豎thụ 相tương/tướng 即tức 。 故cố 云vân 自tự 在tại 。 法pháp 華hoa 車xa 體thể 。 其kỳ 在tại 是thị 歟# 。

【# ■# 記ký 】# 即tức 境cảnh 為vi 觀quán 觀quán 即tức 是thị 境cảnh 。 故cố 境cảnh 觀quán 不bất 二nhị 。 然nhiên 觀quán 有hữu 三tam 。 而nhi 境cảnh 唯duy 一nhất 。 既ký 境cảnh 觀quán 不bất 二nhị 。 是thị 為vi 三tam 一nhất 互hỗ 融dung 。 一nhất 融dung 三tam 。 故cố 不bất 前tiền 後hậu 。 三tam 融dung 一nhất 。 故cố 不bất 一nhất 時thời 。 不bất 前tiền 後hậu 。 則tắc 不bất 縱túng/tung 。 不bất 一nhất 時thời 則tắc 不bất 橫hoạnh/hoành 。 言ngôn 思tư 道đạo 絕tuyệt 。 名danh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 此thử 境cảnh 周chu 徧biến 。 四tứ 聖thánh 六lục 凡phàm 。 情tình 與dữ 無vô 情tình 。 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 故cố 曰viết 廣quảng 大đại 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 染nhiễm 淨tịnh 色sắc 心tâm 。 無vô 法pháp 不bất 具cụ 。 故cố 曰viết 圓viên 滿mãn 。 橫hoạnh/hoành 周chu 十thập 界giới 之chi 邊biên 。 豎thụ 徹triệt 三tam 諦đế 之chi 底để 。 橫hoạnh/hoành 即tức 豎thụ 。 豎thụ 即tức 橫hoạnh/hoành 。 相tương/tướng 即tức 隨tùy 心tâm 。 故cố 曰viết 自tự 在tại 。 是thị 則tắc 法pháp 華hoa 大đại 白bạch 牛ngưu 車xa 體thể 。 其kỳ 在tại 斯tư 歟# 。

【# □# 註chú 】# 。 其kỳ 車xa 高cao 廣quảng 。 文văn 句cú 五ngũ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 假giả 名danh 車xa 有hữu 高cao 廣quảng 相tương/tướng 。 譬thí 如Như 來Lai 知tri 見kiến 深thâm 遠viễn 。 橫hoạnh/hoành 周chu 法Pháp 界Giới 之chi 邊biên 際tế 。 豎thụ 徹triệt 三tam 諦đế 之chi 源nguyên 底để (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 以dĩ 車xa 之chi 廣quảng 。 譬thí 如Như 來Lai 知tri 見kiến 橫hoạnh/hoành 周chu 。 以dĩ 車xa 之chi 高cao 。 譬thí 如Như 來Lai 知tri 見kiến 豎thụ 徹triệt 。 法Pháp 界Giới 三tam 諦đế 。 並tịnh 非phi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 法Pháp 界Giới 從tùng 徧biến 。 言ngôn 橫hoạnh/hoành 則tắc 便tiện 。 三tam 諦đế 名danh 異dị 。 言ngôn 豎thụ 則tắc 便tiện 。 不bất 二nhị 互hỗ 顯hiển 。 思tư 之chi 可khả 見kiến 。

【# □# 註chú 】# 上thượng 根căn 等đẳng 者giả 。 義nghĩa 例lệ 云vân 。 上thượng 根căn 之chi 人nhân 。 即tức 於ư 境cảnh 種chủng 而nhi 生sanh 於ư 果quả 。 為vi 中trung 下hạ 根căn 。 復phục 論luận 九cửu 乘thừa 。 大đại 意ý 云vân 。 又hựu 此thử 十thập 法pháp 。 雖tuy 俱câu 圓viên 常thường 。 圓viên 人nhân 復phục 有hữu 三tam 根căn 不bất 等đẳng 。 上thượng 根căn 唯duy 一nhất 法pháp 。 中trung 根căn 二nhị 或hoặc 七thất 。 下hạ 根căn 方phương 具cụ 十thập (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 上thượng 根căn 等đẳng 者giả 。 謂vị 上thượng 即tức 於ư 此thử 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 種chủng 。 而nhi 起khởi 觀quán 照chiếu 。 久cửu 觀quán 此thử 境cảnh 。 而nhi 生sanh 於ư 果quả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 且thả 如như 十thập 境cảnh 。 只chỉ 一nhất 念niệm 心tâm 。 行hành 之chi 地địa 也dã 。 二nhị 顯hiển 示thị 境cảnh 相tướng 不bất 同đồng 。 行hành 之chi 種chủng 也dã 。 一nhất 一nhất 起khởi 於ư 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 行hành 之chi 雨vũ 也dã 。 一nhất 一nhất 轉chuyển 成thành 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 行hành 之chi 芽nha 也dã 。 一nhất 一nhất 發phát 心tâm 。 行hành 之chi 幹cán 也dã 。 一nhất 一nhất 安an 心tâm 。 行hành 之chi 葉diệp 也dã 。 一nhất 一nhất 破phá 徧biến 。 乃nãi 至chí 正chánh 助trợ 。 行hành 之chi 華hoa 也dã 。 一nhất 一nhất 次thứ 位vị 。 以dĩ 至chí 法pháp 愛ái 。 行hành 之chi 果quả 也dã 。 若nhược 無vô 六lục 事sự 道đạo 樹thụ 不bất 端đoan 次thứ 第đệ 雖tuy 爾nhĩ 。 若nhược 從tùng 人nhân 說thuyết 。 上thượng 根căn 即tức 於ư 境cảnh 種chủng 而nhi 生sanh 於ư 果quả 。 文văn 云vân 。 直trực 聞văn 是thị 言ngôn 。 病bệnh 即tức 除trừ 愈dũ 是thị 也dã 。 為vi 中trung 下hạ 根căn 論luận 九cửu 乘thừa 者giả 。 輔phụ 行hành 云vân 。 為vi 中trung 下hạ 根căn 。 更cánh 須tu 後hậu 法pháp 。 文văn 云vân 。 至chí 長trưởng 者giả 所sở 。 為vi 合hợp 眾chúng 藥dược 是thị 也dã 。 大đại 意ý 下hạ 。 證chứng 十thập 法pháp 三tam 根căn 之chi 殊thù 。

【# □# 註chú 】# 然nhiên 此thử 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 在tại 止Chỉ 觀Quán 中trung 。 具cụ 明minh 三tam 境cảnh 。 一nhất 性tánh 德đức 境cảnh 。 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 。 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 。 二nhị 修tu 德đức 境cảnh 。 推thôi 本bổn 具cụ 心tâm 。 離ly 四tứ 性tánh 計kế 。 三tam 化hóa 他tha 境cảnh 。 解giải 離ly 四tứ 性tánh 。 無vô 妨phương 四tứ 說thuyết 。 蓋cái 即tức 性tánh 德đức 而nhi 為vi 修tu 德đức 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 其kỳ 實thật 但đãn 推thôi 本bổn 具cụ 理lý 心tâm 。 (# 文văn )# 當đương 修tu 德đức 時thời 而nhi 有hữu 化hóa 他tha 之chi 解giải 。 非phi 即tức 說thuyết 法Pháp 也dã 。 如như 輔phụ 行hành 云vân 。 初sơ 心tâm 依y 理lý 生sanh 解giải 。 與dữ 起khởi 教giáo 後hậu 心tâm 不bất 同đồng (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 指chỉ 止Chỉ 觀Quán 具cụ 明minh 三tam 境cảnh 也dã 。 初sơ 半bán 行hành 。 標tiêu 指chỉ 。 一nhất 性tánh 下hạ 。 示thị 性tánh 德đức 。 觀quán 一nhất 念niệm 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 者giả 。 即tức 所sở 謂vị 性tánh 德đức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 也dã 。 二nhị 修tu 下hạ 。 示thị 修tu 德đức 。 正chánh 觀quán 問vấn 。 心tâm 起khởi 必tất 記ký 緣duyên 。 為vi 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 。 為vi 緣duyên 具cụ 。 為vi 共cộng 具cụ 。 為vi 離ly 具cụ 。 若nhược 心tâm 具cụ 者giả 心tâm 起khởi 不bất 用dụng 緣duyên 。 若nhược 緣duyên 具cụ 者giả 。 緣duyên 具cụ 不bất 關quan 心tâm 。 若nhược 共cộng 具cụ 者giả 。 未vị 共cộng 各các 無vô 。 共cộng 時thời 安an 有hữu 。 若nhược 離ly 具cụ 者giả 。 既ký 離ly 心tâm 離ly 緣duyên 。 那na 忽hốt 心tâm 具cụ 。 四tứ 句cú 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 云vân 何hà 具cụ 三tam 千thiên 法pháp 耶da 。 答đáp 。 他tha 人nhân 云vân 。 一nhất 切thiết 解giải 惑hoặc 真chân 妄vọng 。 依y 持trì 法Pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 持trì 真chân 妄vọng 。 真chân 妄vọng 依y 法pháp 性tánh 也dã 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 法pháp 性tánh 不bất 為vi 惑hoặc 所sở 染nhiễm 。 不bất 為vi 真chân 所sở 淨tịnh 。 故cố 法pháp 性tánh 非phi 依y 持trì 。 言ngôn 依y 持trì 者giả 。 阿a 賴lại 耶da 是thị 也dã 。 無vô 沒một 無vô 明minh 。 盛thịnh 持trì 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 無vô 沒một 者giả 。 即tức 八bát 識thức 無vô 始thỉ 恆hằng 有hữu 。 故cố 云vân 無vô 沒một 。 若nhược 從tùng 地địa 師sư 。 則tắc 心tâm 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 若nhược 從tùng 攝nhiếp 師sư 。 則tắc 緣duyên 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 此thử 二nhị 者giả 。 各các 據cứ 一nhất 邊biên 。 若nhược 法pháp 性tánh 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 法pháp 性tánh 非phi 心tâm 非phi 緣duyên 。 非phi 心tâm 故cố 而nhi 心tâm 生sanh 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 非phi 緣duyên 故cố 亦diệc 應ưng 緣duyên 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 何hà 得đắc 獨độc 言ngôn 法pháp 性tánh 是thị 真chân 妄vọng 依y 持trì 耶da 。 若nhược 言ngôn 法pháp 性tánh 非phi 依y 持trì 。 黎lê 耶da 是thị 依y 持trì 。 離ly 法pháp 性tánh 外ngoại 。 別biệt 有hữu 黎lê 耶da 依y 持trì 。 則tắc 不bất 關quan 法pháp 性tánh 。 若nhược 法pháp 性tánh 不bất 離ly 黎lê 耶da 。 黎lê 耶da 依y 持trì 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 依y 持trì 。 何hà 得đắc 獨độc 言ngôn 黎lê 耶da 是thị 依y 持trì 。 又hựu 違vi 龍long 樹thụ 云vân 。 諸chư 法pháp 不bất 自tự 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 共cộng 不bất 無vô 因nhân 。 乃nãi 至chí 云vân 當đương 知tri 四tứ 句cú 求cầu 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 求cầu 三tam 千thiên 法pháp 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 既ký 橫hoạnh/hoành 從tùng 四tứ 句cú 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 不bất 可khả 得đắc 者giả 。 應ưng 從tùng 不bất 念niệm 心tâm 滅diệt 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 耶da 。 心tâm 滅diệt 當đương 不bất 能năng 生sanh 一nhất 法pháp 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 耶da 。 若nhược 從tùng 心tâm 亦diệc 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 者giả 。 亦diệc 滅diệt 亦diệc 不bất 滅diệt 。 其kỳ 性tánh 相tướng 違vi 。 猶do 如như 水thủy 火hỏa 。 二nhị 俱câu 不bất 立lập 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 耶da 。 若nhược 心tâm 非phi 滅diệt 非phi 不bất 滅diệt 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 者giả 。 非phi 滅diệt 非phi 不bất 滅diệt 。 非phi 能năng 非phi 所sở 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 三tam 千thiên 法pháp 耶da 。 亦diệc 縱túng/tung 亦diệc 橫hoạnh/hoành 。 非phi 縱túng/tung 非phi 橫hoạnh/hoành 。 求cầu 三tam 千thiên 法pháp 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 故cố 名danh 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 也dã 。 三tam 化hóa 下hạ 。 示thị 化hóa 他tha 。 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 當đương 知tri 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 一nhất 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 況huống 三tam 千thiên 法pháp 。 世thế 諦đế 中trung 一nhất 心tâm 尚thượng 具cụ 無vô 量lượng 法pháp 。 況huống 三tam 千thiên 耶da 。 樹thụ 龍long 云vân 。 不bất 自tự 生sanh 等đẳng 。 大đại 經Kinh 云vân 生sanh 生sanh 不bất 可khả 說thuyết 等đẳng 。 有hữu 四tứ 緣duyên 故cố 。 亦diệc 可khả 得đắc 說thuyết 。 謂vị 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 也dã 。 蓋cái 即tức 下hạ 。 專chuyên 明minh 修tu 德đức 境cảnh 。 文văn 中trung 略lược 引dẫn 輔phụ 行hành 正chánh 釋thích 。 今kim 具cụ 記ký 云vân 。 言ngôn 修tu 德đức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 自tự 行hành 。 須tu 明minh 行hành 相tương/tướng 。 故cố 輔phụ 行hành 問vấn 答đáp 推thôi 檢kiểm 而nhi 為vi 行hành 體thể 。 如như 前tiền 理lý 性tánh 。 本bổn 無vô 性tánh 過quá 。 約ước 修tu 門môn 說thuyết 。 須tu 明minh 離ly 計kế 。 故cố 約ước 四tứ 性tánh 以dĩ 為vi 正chánh 問vấn 。 然nhiên 此thử 問vấn 中trung 。 且thả 約ước 所sở 起khởi 。 對đối 理lý 自tự 具cụ 。 以dĩ 為vi 研nghiên 覈# 。 其kỳ 實thật 但đãn 推thôi 本bổn 具cụ 理lý 心tâm 。 恐khủng 生sanh 計kế 故cố 。 故cố 須tu 此thử 覈# 。 故cố 下hạ 答đáp 文văn 但đãn 離ly 縱tung 橫hoành 等đẳng 四tứ 句cú 執chấp 竟cánh 。 還hoàn 歸quy 本bổn 理lý 。 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 也dã 。 當đương 修tu 下hạ 。 轉chuyển 明minh 化hóa 他tha 境cảnh 。 云vân 若nhược 聖thánh 若nhược 凡phàm 。 凡phàm 欲dục 利lợi 他tha 。 皆giai 須tu 四tứ 句cú 橫hoạnh/hoành 豎thụ 破phá 執chấp 。 乃nãi 可khả 四tứ 句cú 慈từ 悲bi 為vi 他tha 。 然nhiên 此thử 為vi 他tha 。 與dữ 後hậu 起khởi 教giáo 。 其kỳ 義nghĩa 不bất 同đồng 。 彼bỉ 唯duy 實thật 報báo 八bát 相tương/tướng 被bị 物vật 。 發phát 起khởi 權quyền 實thật 施thí 開khai 廢phế 等đẳng 。 此thử 唯duy 初sơ 心tâm 依y 理lý 生sanh 解giải 。 無vô 性tánh 執chấp 已dĩ 。 為vi 他tha 四tứ 說thuyết 。 亦diệc 通thông 後hậu 心tâm 。 仍nhưng 在tại 習tập 果quả 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 位vị 。 四tứ 執chấp 寶bảo 破phá 。 赴phó 物vật 說thuyết 四tứ 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 雖tuy 分phần/phân 三tam 境cảnh 。 只chỉ 在tại 一nhất 心tâm 。 用dụng 觀quán 推thôi 求cầu 。 正chánh 在tại 修tu 德đức 。 蓋cái 末mạt 代đại 行hành 者giả 。 離ly 四tứ 句cú 外ngoại 。 無vô 修tu 觀quán 處xứ 。 今kim 文văn 云vân 具cụ 足túc 無vô 減giảm 等đẳng 。 即tức 性tánh 德đức 也dã 。 即tức 空không 假giả 中trung 。 即tức 性tánh 而nhi 修tu 也dã 。 如như 義nghĩa 書thư (# 第đệ 二nhị 義nghĩa 云vân )# 心tâm 具cụ 三tam 千thiên 是thị 假giả 。 此thử 之chi 三tam 千thiên 。 (# 假giả 觀quán )# 非phi 法pháp 性tánh 。 (# 自tự 生sanh )# 無vô 明minh 。 (# 他tha 生sanh )# 自tự 他tha 共cộng 離ly 而nhi 造tạo 故cố 。 (# 空không 觀quán )# 約ước 此thử 空không 假giả 。 遮già 照chiếu 不bất 偏thiên 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 (# 文văn )# 又hựu 輔phụ 行hành 釋thích 修tu 德đức 云vân 。 不bất 得đắc 而nhi 得đắc 。 三tam 諦đế 宛uyển 然nhiên 。 (# 文văn )# 不bất 得đắc 者giả 。 空không 觀quán 遮già 情tình 也dã 。 而nhi 得đắc 者giả 假giả 觀quán 照chiếu 性tánh 也dã 。 遮già 照chiếu 不bất 偏thiên 。 中trung 道đạo 在tại 焉yên 。 今kim 缺khuyết 明minh 化hóa 他tha 境cảnh 者giả 。 修tu 德đức 離ly 四tứ 性tánh 時thời 。 而nhi 有hữu 無vô 妨phương 四tứ 說thuyết 之chi 解giải 。 即tức 化hóa 他tha 也dã 。

【# ■# 備bị 】# 此thử 以dĩ 今kim 文văn 會hội 通thông 三tam 境cảnh 。 初sơ 二nhị 句cú 。 會hội 通thông 性tánh 德đức 境cảnh 。 次thứ 二nhị 句cú 。 會hội 通thông 性tánh 修tu 境cảnh 。 如như 義nghĩa 書thư 下hạ 。 引dẫn 證chứng 即tức 性tánh 而nhi 修tu 。 又hựu 輔phụ 行hành 下hạ 。 重trọng/trùng 證chứng 即tức 性tánh 而nhi 修tu 。 次thứ 行hành 半bán 。 申thân 明minh 輔phụ 行hành 文văn 義nghĩa 。 今kim 缺khuyết 明minh 下hạ 點điểm 示thị 化hóa 他tha 一nhất 境cảnh 。 文văn 相tương/tướng 雖tuy 無vô 。 約ước 義nghĩa 卻khước 有hữu 也dã 。 意ý 謂vị 此thử 文văn 於ư 三tam 境cảnh 中trung 。 點điểm 明minh 用dụng 觀quán 推thôi 求cầu 。 正chánh 在tại 修tu 德đức 。 此thử 玉ngọc 師sư 一nhất 片phiến 婆bà 心tâm 。 示thị 修tu 觀quán 下hạ 手thủ 處xứ 也dã 。 後hậu 人nhân 於ư 一nhất 念niệm 三tam 千thiên 。 性tánh 德đức 亦diệc 似tự 了liễu 了liễu 。 而nhi 未vị 能năng 深thâm 入nhập 者giả 。 病bệnh 在tại 不bất 用dụng 四tứ 句cú 推thôi 求cầu 之chi 故cố 。 四tứ 句cú 推thôi 求cầu 。 即tức 觀quán 此thử 具cụ 。 謂vị 從tùng 法pháp 性tánh 生sanh 。 從tùng 無vô 明minh 生sanh 。 從tùng 法pháp 性tánh 無vô 明minh 共cộng 生sanh 。 或hoặc 從tùng 離ly 生sanh 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 只chỉ 此thử 不bất 可khả 得đắc 處xứ 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 觀quán 。 如như 此thử 境cảnh 不bất 現hiện 前tiền 。 即tức 重trọng/trùng 提đề 起khởi 四tứ 句cú 推thôi 求cầu 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 頃khoảnh 刻khắc 莫mạc 離ly 。 勤cần 加gia 五ngũ 悔hối 。 無vô 論luận 時thời 日nhật 。 務vụ 得đắc 三tam 諦đế 泠# 然nhiên 。 一nhất 心tâm 無vô 寄ký 。 遮già 照chiếu 同đồng 時thời 。 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 。 此thử 是thị 止Chỉ 觀Quán 氣khí 分phần/phân 。 既ký 得đắc 實thật 心tâm 。 以dĩ 緣duyên 實thật 境cảnh 。 則tắc 實thật 緣duyên 自tự 然nhiên 。 次thứ 第đệ 而nhi 生sanh 。 實thật 實thật 迭điệt 注chú 。 心tâm 心tâm 無vô 間gian 。 豈khởi 有hữu 不bất 入nhập 實thật 理lý 者giả 耶da 。 輔phụ 行hành 問vấn 。 前tiền 性tánh 境cảnh 及cập 前tiền 章chương 安an 料liệu 簡giản 中trung 。 皆giai 云vân 一nhất 心tâm 任nhậm 運vận 具cụ 足túc 。 今kim 此thử 何hà 得đắc 對đối 緣duyên 推thôi 耶da 。 答đáp 。 今kim 此thử 正chánh 推thôi 一nhất 念niệm 心tâm 起khởi 。 已dĩ 具cụ 三tam 千thiên 。 故cố 推thôi 此thử 具cụ 。 為vi 心tâm 為vi 緣duyên 。 若nhược 推thôi 此thử 起khởi 。 起khởi 不bất 可khả 得đắc 。 念niệm 與dữ 三tam 千thiên 。 俱câu 不bất 可khả 得đắc 。 不bất 得đắc 而nhi 得đắc 。 三tam 諦đế 宛uyển 然nhiên 。 須tu 知tri 若nhược 推thôi 此thử 起khởi 起khởi 不bất 可khả 得đắc 四tứ 句cú 。 正chánh 是thị 用dụng 觀quán 推thôi 求cầu 。 不bất 得đắc 而nhi 得đắc 二nhị 句cú 。 正chánh 是thị 遮già 照chiếu 同đồng 時thời 。 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 時thời 候hậu 。 從tùng 此thử 發phát 品phẩm 信tín 觀quán 行hành 證chứng 。 相tương 似tự 分phần/phân 真chân 。 不bất 離ly 此thử 境cảnh 。 是thị 為vi 上thượng 根căn 。 或hoặc 推thôi 之chi 未vị 入nhập 。 昏hôn 散tán 重trọng/trùng 增tăng 。 則tắc 發phát 宏hoành 誓thệ 以dĩ 助trợ 觀quán 。 善thiện 巧xảo 總tổng 別biệt 以dĩ 安an 心tâm 。 再tái 未vị 能năng 入nhập 。 此thử 必tất 破phá 法pháp 之chi 故cố 。 用dụng 無vô 生sanh 門môn 以dĩ 遍biến 破phá 之chi 。 辨biện 通thông 塞tắc 以dĩ 檢kiểm 校giáo 之chi 。 加gia 以dĩ 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 次thứ 第đệ 調điều 試thí 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 事sự 惡ác 對đối 治trị 助trợ 開khai 。 果quả 能năng 如như 此thử 。 未vị 有hữu 不bất 得đắc 證chứng 入nhập 者giả 。 所sở 謂vị 中trung 根căn 二nhị 或hoặc 七thất 也dã 。 下hạ 根căn 具cụ 用dụng 十thập 者giả 。 亦diệc 一nhất 往vãng 分phân 之chi 。 是thị 以dĩ 輔phụ 行hành 云vân 。 為vi 中trung 下hạ 根căn 。 更cánh 須tu 後hậu 法pháp 。 不bất 必tất 拘câu 定định 。 又hựu 修tu 觀quán 中trung 。 必tất 有hữu 境cảnh 發phát 。 如như 病bệnh 煩phiền 惱não 見kiến 禪thiền 等đẳng 。 倘thảng 心tâm 安an 於ư 諦đế 。 不bất 須tu 更cánh 換hoán 。 或hoặc 境cảnh 強cường/cưỡng 觀quán 弱nhược 。 則tắc 當đương 以dĩ 所sở 發phát 之chi 境cảnh 。 依y 止Chỉ 觀Quán 中trung 別biệt 以dĩ 為vi 觀quán 。 使sử 境cảnh 消tiêu 而nhi 仍nhưng 歸quy 。 於ư 不bất 思tư 議nghị 。 或hoặc 即tức 所sở 發phát 境cảnh 而nhi 證chứng 入nhập 。 在tại 學học 者giả 自tự 察sát 之chi 。 此thử 是thị 起khởi 修tu 要yếu 處xứ 。 不bất 厭yếm 詳tường 細tế 。 幸hạnh 毋vô 略lược 焉yên 。 釋thích 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 竟cánh 。

△# 二nhị 真chân 正chánh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。

二nhị 真chân 正chánh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 謂vị 依y 妙diệu 境cảnh 。 發phát 無vô 作tác 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 憫mẫn 己kỷ 憫mẫn 他tha 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 故cố 經Kinh 云vân 。 又hựu 於ư 其kỳ 上thượng 。 張trương 設thiết 幰hiển 蓋cái 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 五ngũ 中trung (# 十thập 四tứ )# 問vấn 。 應ưng 先tiên 起khởi 誓thệ 。 後hậu 觀quán 妙diệu 境cảnh 。 何hà 故cố 境cảnh 後hậu 方phương 云vân 發phát 心tâm 。 答đáp 。 境cảnh 前tiền 非phi 不bất 發phát 心tâm 。 具cụ 如như 五ngũ 略lược 中trung 意ý 。 今kim 發phát 重trọng/trùng 為vi 成thành 觀quán 。 故cố 須tu 緣duyên 理lý 益ích 他tha (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 輔phụ 行hành 云vân 。 初sơ 起khởi 大đại 志chí 。 造tạo 趣thú 所sở 期kỳ 。 名danh 之chi 為vi 發phát 。 不bất 依y 教giáo 道đạo 。 名danh 真chân 。 依y 三tam 諦đế 理lý 。 名danh 正chánh 。 菩Bồ 提Đề 。 即tức 是thị 所sở 期kỳ 之chi 果quả 。 妙diệu 境cảnh 。 即tức 是thị 所sở 行hành 之chi 路lộ 。 心tâm 。 即tức 能năng 行hành 能năng 趣thú 。 有hữu 情tình 以dĩ 無vô 始thỉ 來lai 。 隨tùy 逐trục 塵trần 染nhiễm 。 不bất 知tri 無vô 緣duyên 體thể 徧biến 法Pháp 界Giới 。 惟duy 隨tùy 妄vọng 我ngã 慮lự 知tri 之chi 境cảnh 。 今kim 依y 聖thánh 教giáo 。 從tùng 迷mê 反phản 迷mê 。 故cố 名danh 為vi 發phát 。 制chế 此thử 慮lự 知tri 。 令linh 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 復phục 名danh 為vi 發phát 也dã 。 如như 五ngũ 略lược 意ý 者giả 。 謂vị 以dĩ 五ngũ 略lược 而nhi 攝nhiếp 十thập 廣quảng 。 則tắc 初sơ 大đại 意ý 。 二nhị 釋thích 名danh 。 三tam 體thể 相tướng 。 四tứ 攝nhiếp 法pháp 。 五ngũ 偏thiên 圓viên 。 即tức 發phát 大đại 心tâm 。 六lục 方phương 便tiện 。 七thất 正chánh 修tu 。 即tức 修tu 大đại 行hành 。 八bát 果quả 報báo 。 即tức 感cảm 大đại 果quả 。 九cửu 起khởi 教giáo 。 即tức 裂liệt 大đại 網võng 。 十thập 旨chỉ 歸quy 。 即tức 歸quy 大đại 處xứ 。 是thị 故cố 境cảnh 前tiền 非phi 不bất 發phát 心tâm 也dã 。 今kim 發phát 下hạ 。 正chánh 答đáp 今kim 後hậu 發phát 心tâm 之chi 故cố 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 五ngũ 云vân 。 觀quán 境cảnh 不bất 悟ngộ 。 須tu 加gia 發phát 心tâm 。 此thử 人nhân 無vô 始thỉ 以dĩ 起khởi 宏hoành 誓thệ 。 今kim 由do 觀quán 境cảnh 不bất 契khế 於ư 理lý 。 重trọng/trùng 須tu 發phát 誓thệ 。 於ư 靜tĩnh 中trung 思tư 惟duy 彼bỉ 我ngã 。 鯁# 痛thống 益ích 他tha 。 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 。 沉trầm 迴hồi 生sanh 死tử 。 縱túng/tung 發phát 小tiểu 志chí 。 迷mê 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 我ngã 今kim 雖tuy 知tri 。 行hành 猶do 未vị 備bị 。 故cố 重trọng/trùng 發phát 誓thệ 等đẳng (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 大đại 意ý 示thị 明minh 境cảnh 後hậu 重trọng/trùng 發phát 之chi 意ý 。 初sơ 明minh 自tự 行hành 觀quán 境cảnh 不bất 契khế 。 故cố 重trọng/trùng 發phát 誓thệ 。 次thứ 明minh 利lợi 自tự 他tha 行hành 未vị 備bị 。 故cố 重trọng/trùng 發phát 誓thệ 。 所sở 言ngôn 思tư 惟duy 鯁# 痛thống 者giả 輔phụ 行hành 云vân 。 思tư 惟duy 是thị 宏hoành 誓thệ 之chi 始thỉ 。 鯁# 痛thống 是thị 悲bi 願nguyện 習tập 成thành 。 鯁# 者giả 。 魚ngư 骨cốt 刺thứ 喉hầu 。 痛thống 者giả 。 傷thương 苦khổ 之chi 甚thậm 。 是thị 故cố 重trọng/trùng 發phát 誓thệ 願nguyện 也dã 。

【# □# 註chú 】# 張trương 設thiết 幰hiển 蓋cái 者giả 。 文văn 句cú 五ngũ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 譬thí 四tứ 無vô 量lượng 。 眾chúng 德đức 之chi 中trung 。 慈từ 悲bi 最tối 高cao 。 普phổ 覆phú 一nhất 切thiết 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 張trương 設thiết 幰hiển 蓋cái 者giả 。 以dĩ 慈từ 能năng 覆phú 護hộ 一nhất 切thiết 。 其kỳ 猶do 幰hiển 蓋cái 之chi 遮già 蔭ấm 一nhất 切thiết 也dã 。

△# 三tam 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 止Chỉ 觀Quán 。

三tam 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 止Chỉ 觀Quán 。 謂vị 體thể 前tiền 妙diệu 理lý 。 常thường 恆hằng 寂tịch 然nhiên 。 名danh 為vi 定định 。 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。 名danh 為vi 慧tuệ 。 故cố 經Kinh 云vân 。 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 。 (# 車xa 內nội 枕chẩm )# 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 五ngũ 中trung (# 十thập 七thất )# 云vân 。 善thiện 以dĩ 法pháp 性tánh 自tự 安an 其kỳ 心tâm 。 故cố 云vân 安an 心tâm 。 (# 文văn )# 大đại 意ý 六lục 云vân 。 安an 心tâm 者giả 。 先tiên 總tổng 。 次thứ 別biệt 。 所sở 言ngôn 總tổng 者giả 。 以dĩ 法Pháp 界Giới 為vi 所sở 安an 。 以dĩ 寂tịch 照chiếu 為vi 能năng 安an 。 若nhược 知tri 煩phiền 惱não 及cập 以dĩ 生sanh 死tử 。 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 名danh 之chi 為vi 寂tịch 。 本bổn 性tánh 如như 空không 。 名danh 之chi 為vi 照chiếu 。 此thử 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 復phục 名danh 法Pháp 界Giới 。 此thử 即tức 法Pháp 界Giới 體thể 用dụng 互hỗ 顯hiển 。 體thể 是thị 所sở 安an 之chi 法Pháp 界Giới 。 用dụng 是thị 能năng 安an 之chi 寂tịch 照chiếu 。 所sở 言ngôn 別biệt 者giả 。 雖tuy 復phục 安an 之chi 。 彌di 暗ám 彌di 散tán 。 良lương 由do 無vô 始thỉ 習tập 性tánh 不bất 同đồng 。 故cố 今kim 順thuận 性tánh 逐trục 而nhi 安an 之chi 。 謂vị 宜nghi 聽thính 宜nghi 思tư 宜nghi 寂tịch 宜nghi 照chiếu 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 治trị 。 隨tùy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 有hữu 因nhân 寂tịch 照chiếu 。 而nhi 善thiện 根căn 增tăng 長trưởng 。 有hữu 不bất 增tăng 長trưởng 。 有hữu 因nhân 寂tịch 照chiếu 煩phiền 惱não 破phá 壞hoại 。 或hoặc 有hữu 不bất 破phá 。 見kiến 理lý 亦diệc 然nhiên 。 或hoặc 聞văn 思tư 而nhi 回hồi 轉chuyển 。 或hoặc 聞văn 思tư 相tương/tướng 資tư 。 未vị 可khả 卒thốt 具cụ 細tế 尋tầm 方phương 曉hiểu 。 (# 文văn )# 今kim 文văn 略lược 明minh 總tổng 安an 心tâm 。 故cố 云vân 常thường 恆hằng 等đẳng 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 法pháp 也dã 。 初sơ 行hành 。 略lược 引dẫn 輔phụ 行hành 總tổng 釋thích 。 大đại 意ý 下hạ 。 詳tường 示thị 總tổng 別biệt 安an 心tâm 。 先tiên 兩lưỡng 句cú 。 標tiêu 示thị 。 次thứ 四tứ 行hành 。 釋thích 總tổng 安an 心tâm 。 輔phụ 行hành 云vân 。 初sơ 總tổng 安an 中trung 。 只chỉ 是thị 止Chỉ 觀Quán 先tiên 重trọng/trùng 明minh 法pháp 體thể 為vi 所sở 安an 。 法pháp 體thể 者giả 何hà 。 即tức 妙diệu 境cảnh 也dã 。 若nhược 知tri 煩phiền 惱não 生sanh 。 死tử 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 名danh 寂tịch 者giả 。 此thử 釋thích 能năng 安an 之chi 寂tịch 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 文văn 云vân 。 無vô 明minh 癡si 惑hoặc 。 本bổn 是thị 法pháp 性tánh 。 以dĩ 癡si 迷mê 故cố 。 法pháp 性tánh 變biến 作tác 無vô 明minh 。 起khởi 諸chư 顛điên 倒đảo 。 善thiện 不bất 善thiện 等đẳng 。 如như 寒hàn 來lai 結kết 水thủy 。 變biến 作tác 堅kiên 氷băng 。 又hựu 如như 睡thụy 來lai 。 變biến 作tác 有hữu 夢mộng 。 今kim 當đương 體thể 諸chư 煩phiền 惱não 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。 雖tuy 顛điên 倒đảo 起khởi 滅diệt 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 不bất 信tín 顛điên 倒đảo 起khởi 滅diệt 。 唯duy 信tín 此thử 心tâm 。 但đãn 是thị 法pháp 性tánh 。 起khởi 是thị 法pháp 性tánh 起khởi 。 滅diệt 是thị 法pháp 性tánh 滅diệt 。 體thể 其kỳ 實thật 不bất 起khởi 滅diệt 。 妄vọng 謂vị 起khởi 滅diệt 。 只chỉ 指chỉ 妄vọng 想tưởng 。 即tức 是thị 法pháp 性tánh 。 以dĩ 法pháp 性tánh 繫hệ 法pháp 性tánh 。 以dĩ 法pháp 性tánh 念niệm 法pháp 性tánh 。 常thường 是thị 法pháp 性tánh 。 無vô 不bất 法pháp 性tánh 時thời 。 體thể 達đạt 既ký 成thành 。 不bất 得đắc 妄vọng 想tưởng 。 亦diệc 不bất 得đắc 法Pháp 性tánh 。 還hoàn 元nguyên 返phản 本bổn 。 法Pháp 界Giới 俱câu 寂tịch 。 是thị 名danh 為vi 止chỉ 。 如như 此thử 止chỉ 時thời 。 一nhất 切thiết 流lưu 轉chuyển 皆giai 止chỉ 也dã 。 本bổn 性tánh 如như 空không 為vi 照chiếu 者giả 。 此thử 釋thích 能năng 安an 之chi 照chiếu 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 觀quán 者giả 。 謂vị 觀quán 察sát 無vô 明minh 之chi 心tâm 。 上thượng 等đẳng 法pháp 性tánh 。 本bổn 來lai 皆giai 空không 。 下hạ 等đẳng 一nhất 切thiết 善thiện 惡ác 妄vọng 想tưởng 。 皆giai 如như 虗hư 空không 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 乃nãi 至chí 云vân 法Pháp 界Giới 洞đỗng 朗lãng 。 咸hàm 皆giai 大đại 明minh 。 名danh 為vi 觀quán 也dã 。 此thử 煩phiền 惱não 生sanh 死tử 。 復phục 名danh 法Pháp 界Giới 者giả 。 此thử 明minh 止Chỉ 觀Quán 體thể 一nhất 。 釋thích 所sở 安an 法Pháp 界Giới 。 別biệt 無vô 有hữu 體thể 。 即tức 以dĩ 前tiền 來lai 所sở 體thể 以dĩ 觀quán 。 復phục 名danh 法Pháp 界Giới 也dã 。 用dụng 是thị 能năng 安an 之chi 寂tịch 照chiếu 者giả 。 雖tuy 云vân 寂tịch 照chiếu 。 其kỳ 體thể 無vô 別biệt 。 止Chỉ 觀Quán 所sở 謂vị 止chỉ 秪# 是thị 智trí 。 智trí 秪# 是thị 止chỉ 。 不bất 動động 止chỉ 。 是thị 不bất 動động 智trí 。 不bất 動động 智trí 。 是thị 不bất 動động 止chỉ 。 輔phụ 行hành 釋thích 云vân 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 寂tịch 照chiếu 無vô 殊thù 也dã 。 即tức 此thử 法Pháp 界Giới 體thể 用dụng 互hỗ 顯hiển 等đẳng 者giả 。 雙song 明minh 止Chỉ 觀Quán 同đồng 照chiếu 法pháp 性tánh 。 法pháp 性tánh 本bổn 具cụ 寂tịch 照chiếu 之chi 用dụng 。 故cố 能năng 從tùng 體thể 明minh 顯hiển 用dụng 。 寂tịch 照chiếu 不bất 離ly 法pháp 性tánh 之chi 體thể 。 故cố 以dĩ 寂tịch 照chiếu 為vi 能năng 安an 。 而nhi 正chánh 於ư 法pháp 性tánh 也dã 。 如như 云vân 不bất 動động 智trí 照chiếu 於ư 法pháp 性tánh 。 即tức 觀quán 智trí 得đắc 安an 。 亦diệc 是thị 止chỉ 安an 。 不bất 動động 於ư 法pháp 性tánh 相tướng 應ưng 。 即tức 止chỉ 安an 。 亦diệc 是thị 觀quán 安an 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 也dã 。 次thứ 五ngũ 行hành 。 釋thích 別biệt 安an 心tâm 。 先tiên 行hành 半bán 。 明minh 別biệt 安an 之chi 由do 。 先tiên 敘tự 別biệt 意ý 。 謂vị 雖tuy 以dĩ 法pháp 性tánh 安an 之chi 。 彌di 暗ám 。 對đối 觀quán 言ngôn 也dã 。 彌di 散tán 。 對đối 止chỉ 言ngôn 也dã 。 良lương 由do 無vô 始thỉ 已dĩ 來lai 。 習tập 性tánh 不bất 同đồng 。 或hoặc 習tập 聞văn 法Pháp 。 或hoặc 習tập 坐tọa 禪thiền 。 或hoặc 習tập 止chỉ 。 習tập 觀quán 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 故cố 今kim 以dĩ 四tứ 悉tất 。 遂toại 其kỳ 所sở 願nguyện 。 逐trục 而nhi 安an 之chi 也dã 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 夫phu 心tâm 神thần 冥minh 昧muội 。 梭# 利lợi 恍hoảng 惚hốt 。 梭# 。 疾tật 也dã 。 汩# 起khởi 汩# 滅diệt 。 難nan 可khả 執chấp 持trì 。 倐thúc 去khứ 倐thúc 來lai 。 不bất 易dị 關quan 禁cấm 。 雖tuy 復phục 止chỉ 之chi 。 馳trì 疾tật 颺dương 炎diễm 。 雖tuy 復phục 觀quán 之chi 。 暗ám 逾du 漆tất 墨mặc 。 加gia 功công 苦khổ 至chí 。 散tán 惑hoặc 倍bội 隆long 。 敵địch 強cường 力lực 弱nhược 。 鷸# 蚌# 相tương/tướng 枙# 。 既ký 不bất 得đắc 進tiến 。 又hựu 不bất 可khả 退thoái 。 當đương 殉# 命mạng 奉phụng 道đạo 。 薦tiến 以dĩ 肌cơ 骨cốt 。 誓thệ 巧xảo 安an 心tâm 。 方phương 便tiện 迴hồi 轉chuyển 。 令linh 得đắc 相tương 應ứng 。 成thành 觀quán 行hành 位vị 也dã 。 謂vị 宜nghi 下hạ 。 標tiêu 起khởi 四tứ 悉tất 止Chỉ 觀Quán 之chi 相tướng 。 如như 止Chỉ 觀Quán 化hóa 他tha 文văn 中trung 。 有hữu 八bát 翻phiên 為vi 信tín 行hành 人nhân 。 隨tùy 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 止Chỉ 觀Quán 安an 心tâm 。 有hữu 八bát 翻phiên 為vi 法pháp 行hành 人nhân 隨tùy 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 止Chỉ 觀Quán 安an 心tâm 。 輔phụ 行hành 云vân 。 四tứ 悉tất 信tín 法pháp 止Chỉ 觀Quán 之chi 相tướng 。 為vi 後hậu 來lai 者giả 作tác 化hóa 他tha 說thuyết 法Pháp 式thức 也dã 。 宜nghi 聽thính 宜nghi 思tư 者giả 。 即tức 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 之chi 不bất 同đồng 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 自tự 見kiến 法pháp 少thiểu 。 憑bằng 聞văn 力lực 多đa 。 後hậu 須tu 聞văn 法Pháp 得đắc 悟ngộ 。 名danh 信tín 行hành 。 憑bằng 聞văn 力lực 少thiểu 。 自tự 見kiến 法pháp 多đa 。 後hậu 須tu 思tư 惟duy 得đắc 悟ngộ 。 名danh 法pháp 行hành 。 遠viễn 討thảo 源nguyên 由do 。 久cửu 劫kiếp 聽thính 學học 。 久cửu 劫kiếp 坐tọa 禪thiền 。 得đắc 有hữu 信tín 法pháp 種chủng 子tử 。 世thế 世thế 重trọng/trùng 習tập 。 則tắc 成thành 根căn 性tánh 。 各các 於ư 聞văn 思tư 開khai 悟ngộ 耳nhĩ 。 師sư 應ưng 問vấn 云vân 。 汝nhữ 於ư 定định 慧tuệ 。 為vi 志chí 何hà 等đẳng 。 若nhược 言ngôn 我ngã 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。 如như 月nguyệt 形hình 光quang 。 漸tiệm 漸tiệm 圓viên 著trước 。 又hựu 如như 梯thê 櫈# 。 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 高cao 。 巧xảo 說thuyết 轉chuyển 人nhân 心tâm 。 得đắc 道Đạo 全toàn 因nhân 緣duyên 。 志chí 欣hân 渴khát 領lãnh 。 如như 犢độc 逐trục 母mẫu 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 信tín 行hành 人nhân 也dã 。 若nhược 言ngôn 我ngã 聞văn 佛Phật 說thuyết 。 譬thí 如như 明minh 鏡kính 。 其kỳ 體thể 不bất 動động 。 色sắc 像tượng 分phân 明minh 。 水thủy 淨tịnh 無vô 波ba 。 魚ngư 石thạch 自tự 現hiện 。 欣hân 捨xả 惡ác 覺giác 。 如như 棄khí 重trọng 擔đảm 。 當đương 知tri 即tức 是thị 。 法pháp 行hành 人nhân 也dã 。 法pháp 行hành 則tắc 宜nghi 思tư 。 信tín 行hành 則tắc 宜nghi 聽thính 也dã 。 宜nghi 寂tịch 宜nghi 照chiếu 者giả 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 或hoặc 隨tùy 便tiện 宜nghi 。 以dĩ 止chỉ 安an 心tâm 。 或hoặc 隨tùy 便tiện 宜nghi 。 以dĩ 觀quán 安an 心tâm 是thị 也dã 。 以dĩ 上thượng 是thị 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 是thị 三tam 悉tất 檀đàn 。 即tức 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 或hoặc 隨tùy 樂nhạo 欲dục 。 以dĩ 止chỉ 安an 心tâm 。 或hoặc 隨tùy 樂nhạo 欲dục 。 以dĩ 觀quán 安an 心tâm 。 或hoặc 隨tùy 對đối 治trị 。 以dĩ 止chỉ 以dĩ 觀quán 安an 心tâm 。 或hoặc 隨tùy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 以dĩ 止chỉ 以dĩ 觀quán 安an 心tâm 。 是thị 知tri 逐trục 其kỳ 根căn 性tánh 。 於ư 一nhất 人nhân 所sở 。 則tắc 有hữu 八bát 翻phiên 安an 心tâm 。 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 合hợp 十thập 六lục 翻phiên 安an 心tâm 也dã 。 何hà 以dĩ 故cố 下hạ 。 是thị 總tổng 徵trưng 。 具cụ 用dụng 四tứ 悉tất 所sở 以dĩ 。 如như 文văn 可khả 見kiến 。 次thứ 五ngũ 句cú 釋thích 宜nghi 寂tịch 照chiếu 。 文văn 中trung 具cụ 有hữu 世thế 界giới 。 生sanh 善thiện 。 破phá 惡ác 。 入nhập 理lý 。 可khả 知tri 。 次thứ 二nhị 句cú 。 釋thích 宜nghi 聞văn 思tư 。 或hoặc 聞văn 思tư 而nhi 迴hồi 轉chuyển 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 自tự 行hành 文văn 云vân 。 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 不bất 定định 。 或hoặc 須tu 臾du 而nhi 鈍độn 。 或hoặc 須tu 臾du 而nhi 利lợi 。 任nhậm 運vận 自tự 爾nhĩ 。 非phi 關quan 根căn 轉chuyển 。 亦diệc 不bất 數số 習tập 。 或hoặc 作tác 觀quán 不bất 徹triệt 。 因nhân 聽thính 師sư 悟ngộ 。 或hoặc 久cửu 聽thính 不bất 解giải 。 暫tạm 思tư 即tức 決quyết 。 是thị 故cố 更cánh 論luận 轉chuyển 根căn 安an 心tâm 。 若nhược 法pháp 行hành 轉chuyển 為vi 信tín 行hành 。 逐trục 其kỳ 根căn 轉chuyển 。 用dụng 八bát 翻phiên 悉tất 檀đàn 而nhi 授thọ 安an 心tâm 。 若nhược 信tín 行hành 轉chuyển 成thành 法pháp 行hành 。 亦diệc 逐trục 根căn 轉chuyển 。 用dụng 八bát 翻phiên 安an 心tâm 。 得đắc 此thử 深thâm 意ý 廣quảng 略lược 自tự 在tại 說thuyết 之chi 。 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 合hợp 有hữu 三tam 十thập 二nhị 安an 心tâm 也dã 。 又hựu 四tứ 轉chuyển 中trung 云vân 。 若nhược 法pháp 行hành 心tâm 轉chuyển 成thành 信tín 行hành 。 信tín 行hành 轉chuyển 為vi 法pháp 行hành 。 皆giai 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 巧xảo 鑽toàn 研nghiên 之chi 。 自tự 行hành 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 化hóa 他tha 亦diệc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 合hợp 六lục 十thập 四tứ 安an 心tâm 也dã 。 聞văn 思tư 相tương/tướng 資tư 者giả 。 若nhược 法pháp 多đa 信tín 少thiểu 。 名danh 信tín 資tư 法pháp 。 信tín 多đa 法pháp 少thiểu 。 名danh 法pháp 資tư 信tín 。 既ký 云vân 相tương/tướng 資tư 。 乃nãi 是thị 信tín 法pháp 二nhị 行hành 俱câu 有hữu 益ích 也dã 。 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 信tín 法pháp 不bất 孤cô 立lập 。 須tu 聞văn 思tư 相tương/tướng 資tư 。 謂vị 法pháp 行hành 則tắc 以dĩ 聞văn 資tư 思tư 。 信tín 行hành 則tắc 以dĩ 思tư 資tư 聞văn 也dã 。 就tựu 相tương/tướng 資tư 中trung 。 復phục 論luận 轉chuyển 不bất 轉chuyển 。 亦diệc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 安an 心tâm 也dã 。 化hóa 他tha 相tương/tướng 資tư 。 亦diệc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 。 合hợp 六lục 十thập 四tứ 。 并tinh 前tiền 合hợp 為vi 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 安an 心tâm 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 文văn 云vân 。 止chỉ 若nhược 離ly 三tam 諦đế 。 無vô 安an 心tâm 處xứ 。 若nhược 離ly 止Chỉ 觀Quán 。 無vô 安an 心tâm 法pháp 。 若nhược 安an 心tâm 於ư 諦đế 。 一nhất 句cú 即tức 是thị 。 如như 其kỳ 不bất 安an 。 巧xảo 有hữu 方phương 便tiện 令linh 心tâm 得đắc 安an 耳nhĩ 。 又hựu 以dĩ 次thứ 第đệ 三tam 觀quán 。 顯hiển 不bất 次thứ 三tam 觀quán 。 各các 有hữu 一nhất 百bách 二nhị 十thập 八bát 。 則tắc 有hữu 五ngũ 百bách 一nhất 十thập 二nhị 翻phiên 論luận 止Chỉ 觀Quán 安an 心tâm 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 。 結kết 略lược 勸khuyến 尋tầm 廣quảng 文văn 。 今kim 文văn 下hạ 。 是thị 結kết 指chỉ 之chi 辭từ 。

【# □# 註chú 】# 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 者giả 。 文văn 句cú 五ngũ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 若nhược 車xa 內nội 枕chẩm 者giả 。 休hưu 息tức 身thân 首thủ 。 譬thí 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 息tức 一Nhất 切Thiết 智Trí 一nhất 切thiết 行hành 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 此thử 以dĩ 。 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 發phát 明minh 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 義nghĩa 也dã 。 言ngôn 一nhất 行hành 者giả 。 謂vị 直trực 緣duyên 法pháp 性tánh 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 但đãn 繫hệ 緣duyên 法Pháp 界Giới 一nhất 念niệm 。 法Pháp 界Giới 繫hệ 緣duyên 是thị 止chỉ 。 一nhất 念niệm 是thị 觀quán 。 以dĩ 雖tuy 繫hệ 雖tuy 念niệm 。 不bất 出xuất 法Pháp 界Giới 。 雖tuy 止chỉ 雖tuy 觀quán 。 寂tịch 照chiếu 同đồng 時thời 。 云vân 一nhất 行hành 也dã 。

【# □# 註chú 】# 丹đan 。 即tức 赤xích 光quang 。 譬thí 無vô 分phân 別biệt 法pháp 也dã 。 妙diệu 樂lạc 六lục (# 二nhị 十thập 四tứ )# 云vân 。 智trí 首thủ 行hành 身thân 。 三tam 昧muội 如như 枕chẩm 。 所sở 息tức 得đắc 理lý 。 法pháp 理lý 而nhi 然nhiên 。 赤xích 光quang 等đẳng 者giả 。 無vô 他tha 法pháp 間gian 。 名danh 無vô 分phân 別biệt 。 以dĩ 光quang 譬thí 智trí 。 故cố 云vân 智trí 光quang 。 朱chu 正chánh 紫tử 間gian 。 故cố 以dĩ 赤xích 表biểu 無vô 雜tạp 之chi 光quang 。 南nam 山sơn 注chú 經kinh 音âm 云vân 。 西tây 方phương 無vô 木mộc 枕chẩm 。 皆giai 以dĩ 赤xích 皮bì 。 內nội 著trước 綿miên 毛mao 。 用dụng 倚ỷ 臥ngọa 也dã 。 赤xích 而nhi 且thả 光quang (# 文văn )# 輔phụ 行hành 七thất 下hạ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 若nhược 車xa 內nội 枕chẩm 。 休hưu 息tức 眾chúng 行hành 。 即tức 安an 心tâm 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 經kinh 文văn 丹đan 枕chẩm 義nghĩa 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 。 引dẫn 文văn 句cú 正chánh 釋thích 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 。 輔phụ 行hành 下hạ 。 會hội 釋thích 。 意ý 謂vị 內nội 枕chẩm 休hưu 息tức 。 即tức 安an 心tâm 也dã 。

△# 四tứ 破phá 法pháp 徧biến 。

四tứ 破phá 法pháp 徧biến 。 謂vị 以dĩ 三tam 觀quán 破phá 三tam 惑hoặc 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 無vô 惑hoặc 不bất 破phá 。 故cố 經Kinh 云vân 。 其kỳ 疾tật 如như 風phong 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 七thất 云vân 。 眾chúng 教giáo 諸chư 門môn 。 大đại 各các 有hữu 四tứ 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 不bất 同đồng 。 莫mạc 不bất 並tịnh 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 首thủ 。 今kim 且thả 從tùng 初sơ 。 於ư 無vô 生sanh 門môn 徧biến 破phá 諸chư 惑hoặc 。 復phục 以dĩ 無vô 生sanh 度độ 入nhập 餘dư 門môn 。 縱tung 橫hoành 俱câu 破phá 。 令linh 識thức 體thể 徧biến (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 破phá 法pháp 徧biến 者giả 。 法pháp 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 合hợp 不bất 散tán 。 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。 非phi 破phá 非phi 不bất 破phá 。 何hà 故cố 言ngôn 破phá 。 但đãn 眾chúng 生sanh 多đa 倒đảo 。 少thiểu 不bất 顛điên 倒đảo 。 破phá 顛điên 倒đảo 。 令linh 不bất 顛điên 倒đảo 。 故cố 言ngôn 破phá 法pháp 徧biến 耳nhĩ 。 上thượng 善thiện 巧xảo 安an 心tâm 。 則tắc 定định 慧tuệ 開khai 發phát 。 不bất 俟sĩ 更cánh 破phá 。 若nhược 未vị 相tương 應ứng 。 應ứng 用dụng 有hữu 定định 之chi 慧tuệ 。 而nhi 盡tận 淨tịnh 之chi 。 故cố 言ngôn 破phá 耳nhĩ 。 又hựu 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 一nhất 境cảnh 一nhất 切thiết 境cảnh 。 一nhất 心tâm 一nhất 切thiết 心tâm 。 橫hoạnh/hoành 豎thụ 諸chư 法pháp 。 悉tất 趣thú 于vu 心tâm 。 破phá 心tâm 。 一nhất 切thiết 皆giai 破phá 。 故cố 言ngôn 徧biến 也dã 。 謂vị 以dĩ 下hạ 。 略lược 明minh 豎thụ 以dĩ 攝nhiếp 橫hoạnh/hoành 。 三tam 觀quán 下hạ 。 點điểm 示thị 橫hoạnh/hoành 豎thụ 一nhất 心tâm 不bất 二nhị 。 無vô 惑hoặc 不bất 破phá 。 則tắc 無vô 法pháp 不bất 顯hiển 。 遮già 照chiếu 自tự 在tại 。 惑hoặc 破phá 能năng 前tiền 進tiến 。 能năng 破phá 無vô 頂đảnh 墮đọa 。 即tức 是thị 破phá 法pháp 愛ái 無vô 明minh 。 入nhập 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 發phát 真chân 速tốc 疾tật 。 名danh 其kỳ 疾tật 如như 風phong 也dã 。 言ngôn 眾chúng 教giáo 諸chư 門môn 大đại 各các 有hữu 四tứ 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 文văn 云vân 然nhiên 破phá 法pháp 。 須tu 依y 門môn 。 經kinh 說thuyết 不bất 同đồng 。 或hoặc 文văn 字tự 為vi 門môn 。 大đại 品phẩm 。 四tứ 十thập 二nhị 字tự 是thị 也dã 。 或hoặc 觀quán 行hành 為vi 門môn 。 釋thích 論luận 。 明minh 菩Bồ 薩Tát 修tu 三tam 三tam 昧muội 。 緣duyên 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 是thị 也dã 。 或hoặc 智trí 慧tuệ 為vi 門môn 。 法pháp 華hoa 。 其kỳ 智trí 慧tuệ 門môn 是thị 也dã 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 不bất 同đồng 者giả 。 此thử 擴# 充sung 諸chư 門môn 。 謂vị 眾chúng 生sanh 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 煩phiền 惱não 塵trần 勞lao 。 諸chư 佛Phật 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 波ba 羅la 密mật 門môn 是thị 也dã 。 莫mạc 不bất 並tịnh 以dĩ 無vô 生sanh 為vi 首thủ 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 無vô 生sanh 門môn 。 能năng 通thông 止Chỉ 觀Quán 。 到đáo 因nhân 到đáo 果quả 。 又hựu 能năng 顯hiển 無vô 生sanh 。 使sử 門môn 光quang 揚dương 。 止Chỉ 觀Quán 是thị 行hành 。 無vô 生sanh 門môn 是thị 教giáo 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 通thông 至chí 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 因nhân 位vị 具cụ 足túc 。 今kim 且thả 從tùng 初sơ 于vu 無vô 生sanh 門môn 徧biến 破phá 諸chư 惑hoặc 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 一nhất 無vô 生sanh 門môn 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 盡tận 其kỳ 源nguyên 底để 。 豎thụ 破phá 法pháp 徧biến 是thị 也dã 。 以dĩ 無vô 生sanh 度độ 入nhập 諸chư 門môn 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 二nhị 歷lịch 諸chư 法Pháp 門môn 。 當đương 門môn 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 盡tận 其kỳ 源nguyên 底để 。 橫hoạnh/hoành 破phá 法pháp 徧biến 是thị 也dã 。 此thử 即tức 依y 餘dư 門môn 修tu 此thử 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 亦diệc 能năng 徧biến 破phá 。 故cố 曰viết 度độ 入nhập 。 縱tung 橫hoành 俱câu 破phá 令linh 識thức 體thể 遍biến 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 三tam 橫hoạnh/hoành 豎thụ 不bất 二nhị 。 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 盡tận 其kỳ 源nguyên 底để 。 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 豎thụ 破phá 法pháp 徧biến 也dã 。 豎thụ 則tắc 論luận 高cao 。 橫hoạnh/hoành 則tắc 論luận 廣quảng 。 豎thụ 來lai 入nhập 橫hoạnh/hoành 。 無vô 橫hoạnh/hoành 不bất 高cao 。 橫hoạnh/hoành 來lai 入nhập 豎thụ 。 無vô 豎thụ 不bất 廣quảng 是thị 也dã 。

【# □# 註chú 】# 輔phụ 行hành 七thất 上thượng (# 六lục )# 云vân 。 今kim 一nhất 心tâm 具cụ 三tam 。 破phá 次thứ 第đệ 之chi 三tam 。 故cố 云vân 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 破phá 豎thụ 通thông 塞tắc 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 能năng 破phá 橫hoạnh/hoành 者giả 。 彼bỉ 橫hoạnh/hoành 三tam 觀quán 。 離ly 屬thuộc 三tam 人nhân 。 並tịnh 在tại 初sơ 心tâm 。 故cố 三tam 不bất 合hợp 一nhất 。 今kim 以dĩ 三tam 祇kỳ 是thị 一nhất 。 破phá 彼bỉ 分phần/phân 張trương 之chi 三tam 。 故cố 云vân 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 破phá 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 。 應ưng 知tri 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 與dữ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 言ngôn 互hỗ 理lý 同đồng 。 為vi 破phá 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 翻phiên 對đối 而nhi 說thuyết (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 引dẫn 輔phụ 行hành 。 以dĩ 交giao 互hỗ 發phát 明minh 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 塞tắc 。 初sơ 以dĩ 破phá 次thứ 第đệ 豎thụ 通thông 塞tắc 。 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 者giả 。 見kiến 思tư 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 為vi 塞tắc 。 從tùng 假giả 入nhập 空không 觀quán 為vi 通thông 。 無vô 知tri 方phương 便tiện 生sanh 死tử 為vi 塞tắc 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 為vi 通thông 。 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 。 生sanh 死tử 等đẳng 為vi 塞tắc 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 為vi 通thông 。 別biệt 人nhân 次thứ 第đệ 修tu 破phá 。 名danh 豎thụ 通thông 塞tắc 。 問vấn 。 此thử 三tam 塞tắc 法pháp 。 破phá 所sở 當đương 然nhiên 。 通thông 法pháp 亦diệc 必tất 破phá 者giả 。 何hà 耶da 。 答đáp 。 此thử 三tam 通thông 法pháp 。 修tu 之chi 雖tuy 能năng 破phá 於ư 三tam 惑hoặc 。 乃nãi 是thị 次thứ 第đệ 三tam 通thông 。 若nhược 校giáo 一nhất 心tâm 。 通thông 猶do 成thành 塞tắc 。 故cố 豎thụ 通thông 漸tiệm 入nhập 。 雖tuy 屬thuộc 一nhất 人nhân 。 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 。 三tam 時thời 各các 異dị 。 以dĩ 各các 異dị 故cố 。 故cố 非phi 一nhất 心tâm 。 故cố 今kim 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 破phá 豎thụ 通thông 塞tắc 也dã 。 次thứ 二nhị 行hành 半bán 。 以dĩ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 破phá 分phần/phân 張trương 之chi 三tam 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 者giả 。 苦khổ 集tập 為vi 塞tắc 。 道đạo 滅diệt 為vi 通thông 。 無vô 明minh 十thập 二nhị 緣duyên 為vi 塞tắc 。 無vô 明minh 滅diệt 為vi 通thông 。 六lục 蔽tế 覆phú 心tâm 為vi 塞tắc 。 六Lục 度Độ 為vi 通thông 。 此thử 通thông 亦diệc 須tu 破phá 者giả 。 以dĩ 三tam 觀quán 破phá 三tam 惑hoặc 。 雖tuy 本bổn 是thị 通thông 。 既ký 離ly 屬thuộc 三tam 人nhân 。 而nhi 不bất 知tri 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 則tắc 通thông 又hựu 成thành 塞tắc 。 今kim 以dĩ 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 破phá 之chi 也dã 。 應ưng 知tri 下hạ 。 勸khuyến 辭từ 。 意ý 謂vị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 三tam 觀quán 一nhất 心tâm 。 此thử 二nhị 語ngữ 者giả 。 為vi 破phá 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 彼bỉ 此thử 交giao 互hỗ 而nhi 顯hiển 。 理lý 宜nghi 意ý 會hội 可khả 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 行hành 。 速tốc 疾tật 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 故cố 云vân 其kỳ 疾tật 如như 風phong 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 收thu 功công 速tốc 疾tật 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 在tại 八bát 正Chánh 道Đạo 中trung 行hành 也dã 。

△# 五ngũ 識thức 通thông 塞tắc 。

五ngũ 識thức 通thông 塞tắc 。 謂vị 苦khổ 。 集tập 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 六lục 蔽tế 。 塵trần 沙sa 。 無vô 明minh 。 為vi 塞tắc 。 道đạo 。 滅diệt 。 滅diệt 因nhân 緣duyên 智trí 。 六Lục 度Độ 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 為vi 通thông 。 若nhược 通thông 須tu 護hộ 。 有hữu 塞tắc 須tu 破phá 。 於ư 通thông 起khởi 塞tắc 。 能năng 破phá 如như 所sở 破phá 。 節tiết 節tiết 檢kiểm 校giáo 。 名danh 識thức 通thông 塞tắc 。 經Kinh 云vân 。 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 。 (# 車xa 外ngoại 枕chẩm )# 。

【# ■# 記ký 】# 五ngũ 識thức 通thông 塞tắc 者giả 。 謂vị 苦khổ 乃nãi 集tập 家gia 之chi 果quả 。 集tập 乃nãi 苦khổ 家gia 之chi 因nhân 。 因nhân 果quả 相tương 牽khiên 。 是thị 生sanh 死tử 因nhân 。 名danh 塞tắc 。 此thử 塞tắc 須tu 破phá 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 如như 十thập 二nhị 重trùng 城thành 。 緄# 定định 行hành 不bất 能năng 進tiến 。 六lục 蔽tế 。 蔽tế 行hành 人nhân 之chi 心tâm 性tánh 。 塵trần 沙sa 。 障chướng 行hành 人nhân 之chi 道Đạo 眼nhãn 。 無vô 明minh 。 翳ế 法pháp 性tánh 之chi 妙diệu 理lý 。 為vi 塞tắc 。 道đạo 乃nãi 滅diệt 家gia 之chi 因nhân 。 滅diệt 乃nãi 道đạo 家gia 之chi 果quả 。 因nhân 果quả 相tương 通thông 。 則tắc 能năng 至chí 乎hồ 寶bảo 所sở 。 滅diệt 因nhân 緣duyên 智trí 。 則tắc 能năng 明minh 心tâm 見kiến 性tánh 。 六Lục 度Độ 。 度độ 生sanh 死tử 此thử 岸ngạn 。 到đáo 彼bỉ 涅Niết 槃Bàn 彼bỉ 岸ngạn 。 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 破phá 見kiến 思tư 塵trần 沙sa 無vô 明minh 為vi 通thông 。 若nhược 通thông 須tu 護hộ 。 有hữu 塞tắc 須tu 破phá 。 於ư 道đạo 滅diệt 中trung 。 而nhi 生sanh 執chấp 著trước 。 名danh 為vi 塞tắc 。 此thử 塞tắc 須tu 破phá 。 于vu 通thông 起khởi 塞tắc 。 能năng 破phá 如như 所sở 破phá 。 節tiết 節tiết 檢kiểm 校giáo 。 名danh 識thức 通thông 塞tắc 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 七thất 云vân 。 雖tuy 知tri 生sanh 死tử 煩phiền 惱não 為vi 塞tắc 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 為vi 通thông 。 復phục 應ưng 須tu 識thức 于vu 通thông 起khởi 塞tắc 。 此thử 塞tắc 須tu 破phá 。 於ư 塞tắc 得đắc 通thông 。 此thử 通thông 須tu 護hộ 。 如như 將tương 為vi 賊tặc 。 此thử 賊tặc 豈khởi 存tồn 。 若nhược 賊tặc 為vi 將tương 。 此thử 將tương 豈khởi 破phá 。 節tiết 節tiết 檢kiểm 校giáo 。 無vô 令linh 生sanh 著trước 。 著trước 故cố 名danh 塞tắc 。 破phá 塞tắc 存tồn 通thông 。 非phi 唯duy 一nhất 轍triệt 。 有hữu 心tâm 皆giai 爾nhĩ 。 念niệm 念niệm 常thường 須tu 檢kiểm 校giáo 通thông 塞tắc (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 識thức 通thông 塞tắc 也dã 。 初sơ 一nhất 行hành 。 縱túng/tung 其kỳ 已dĩ 知tri 橫hoạnh/hoành 豎thụ 通thông 塞tắc 。 次thứ 三tam 行hành 。 示thị 須tu 識thức 於ư 通thông 起khởi 塞tắc 。 如như 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 若nhược 同đồng 外ngoại 道đạo 愛ái 著trước 觀quán 空không 智trí 慧tuệ 。 宜nghi 以dĩ 四tứ 句cú 徧biến 破phá 。 能năng 破phá 如như 所sở 破phá 。 令linh 眾chúng 塞tắc 得đắc 通thông 。 若nhược 不bất 執chấp 著trước 觀quán 空không 智trí 慧tuệ 。 則tắc 能năng 破phá 不bất 如như 所sở 破phá 。 但đãn 去khứ 塞tắc 存tồn 通thông 。 如như 除trừ 膜mô 養dưỡng 珠châu 。 破phá 賊tặc 護hộ 將tương 。 將tương 若nhược 為vi 賊tặc 。 此thử 賊tặc 亦diệc 破phá 。 賊tặc 若nhược 為vi 將tương 。 此thử 將tương 亦diệc 護hộ 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 將tương 皆giai 為vi 賊tặc 。 節tiết 節tiết 破phá 之chi 。 故cố 大đại 意ý 中trung 。 但đãn 舉cử 徧biến 破phá 也dã 。 輔phụ 行hành 云vân 。 一nhất 者giả 通thông 途đồ 通thông 塞tắc 。 以dĩ 所sở 破phá 為vi 塞tắc 。 能năng 破phá 為vi 通thông 。 二nhị 者giả 別biệt 相tướng 通thông 塞tắc 。 以dĩ 於ư 能năng 起khởi 著trước 為vi 塞tắc 。 無vô 着trước 為vi 通thông 。 既ký 法pháp 相tướng 淺thiển 深thâm 。 任nhậm 有hữu 通thông 塞tắc 。 故cố 須tu 節tiết 節tiết 檢kiểm 校giáo 。 無vô 令linh 生sanh 著trước 也dã 。 言ngôn 節tiết 節tiết 檢kiểm 校giáo 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 以dĩ 橫hoạnh/hoành 織chức 豎thụ 。 檢kiểm 校giáo 通thông 塞tắc 。 如như 從tùng 假giả 入nhập 空không 破phá 惑hoặc 。 又hựu 用dụng 橫hoạnh/hoành 織chức 豎thụ 檢kiểm 校giáo 。 從tùng 空không 入nhập 假giả 觀quán 通thông 塞tắc 。 又hựu 用dụng 橫hoạnh/hoành 織chức 豎thụ 檢kiểm 校giáo 。 中trung 道đạo 正chánh 觀quán 。 皆giai 云vân 一nhất 一nhất 法pháp 。 一nhất 一nhất 能năng 。 一nhất 一nhất 所sở 。 若nhược 起khởi 三tam 塞tắc 。 破phá 之chi 令linh 通thông 。 若nhược 是thị 三tam 通thông 。 養dưỡng 之chi 成thành 就tựu 。 輔phụ 行hành 云vân 。 一nhất 橫hoạnh/hoành 通thông 塞tắc 。 二nhị 豎thụ 通thông 塞tắc 。 三tam 橫hoạnh/hoành 別biệt 通thông 塞tắc 。 四tứ 一nhất 心tâm 通thông 塞tắc 。 皆giai 須tu 四tứ 句cú 檢kiểm 校giáo 。 若nhược 於ư 四tứ 通thông 而nhi 起khởi 塞tắc 着trước 。 皆giai 須tu 破phá 塞tắc 以dĩ 存tồn 于vu 通thông 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 以dĩ 破phá 為vi 期kỳ 。 故cố 於ư 一nhất 一nhất 能năng 。 一nhất 一nhất 所sở 。 一nhất 一nhất 心tâm 。 皆giai 須tu 檢kiểm 校giáo 也dã 。 復phục 須tu 四tứ 句cú 分phân 別biệt 。 一nhất 塞tắc 中trung 有hữu 通thông 。 二nhị 通thông 中trung 有hữu 塞tắc 。 三tam 塞tắc 是thị 自tự 塞tắc 。 四tứ 通thông 是thị 自tự 通thông 。 初sơ 二nhị 句cú 。 是thị 別biệt 相tướng 通thông 塞tắc 。 後hậu 二nhị 句cú 。 若nhược 塞tắc 已dĩ 破phá 。 即tức 屬thuộc 破phá 徧biến 。 故cố 云vân 非phi 唯duy 一nhất 轍triệt 。 凡phàm 有hữu 心tâm 皆giai 有hữu 。 故cố 當đương 念niệm 念niệm 常thường 須tu 檢kiểm 校giáo 也dã 。

【# □# 註chú 】# 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 者giả 。 文văn 句cú 五ngũ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 車xa 若nhược 駕giá 運vận 。 隨tùy 所sở 到đáo 處xứ 。 須tu 此thử 支chi 昂ngang 。 譬thí 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 即tức 靜tĩnh 而nhi 動động 。 (# 文văn )# 妙diệu 樂lạc 六lục (# 二nhị 十thập 四tứ )# 云vân 。 丹đan 枕chẩm 云vân 支chi 昂ngang 者giả 。 即tức 車xa 外ngoại 枕chẩm 。 車xa 住trụ 須tu 支chi 。 支chi 之chi 恐khủng 昂ngang 。 故cố 云vân 支chi 昂ngang 。 支chi 。 持trì 也dã 。 昂ngang 舉cử 也dã 。 譬thí 動động 靜tĩnh 相tương/tướng 即tức 者giả 。 車xa 行hành 枕chẩm 閑nhàn 。 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 車xa 息tức 枕chẩm 用dụng 。 即tức 靜tĩnh 而nhi 動động 。 用dụng 時thời 常thường 靜tĩnh 。 閑nhàn 時thời 常thường 動động 。 實thật 體thể 與dữ 用dụng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 自tự 因nhân 之chi 果quả 。 法pháp 性tánh 無vô 動động 。 所sở 以dĩ 如như 風phong 不bất 移di 。 寂tịch 然nhiên 而nhi 到đáo 。 萬vạn 行hạnh 無vô 作tác 。 眾chúng 智trí 莫mạc 觀quán 。 此thử 則tắc 三tam 德đức 俱câu 不bất 二nhị 也dã 。 以dĩ 三tam 即tức 一nhất 。 故cố 使sử 爾nhĩ 耳nhĩ 。 (# 文văn )# 輔phụ 行hành 七thất 下hạ (# 二nhị 十thập 七thất )# 云vân 。 若nhược 車xa 外ngoại 枕chẩm 。 或hoặc 動động 或hoặc 靜tĩnh 。 動động 靜tĩnh 秖kỳ 是thị 通thông 塞tắc 義nghĩa 也dã (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 經kinh 文văn 安an 置trí 丹đan 枕chẩm 句cú 也dã 。 初sơ 行hành 半bán 。 文văn 句cú 正chánh 釋thích 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 轉chuyển 釋thích 。 初sơ 三tam 行hành 半bán 。 舉cử 譬thí 釋thích 義nghĩa 。 實thật 體thể 與dữ 用dụng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 二nhị 句cú 。 合hợp 法pháp 。 言ngôn 實thật 體thể 指chỉ 性tánh 。 合hợp 車xa 。 用dụng 則tắc 指chỉ 修tu 。 合hợp 枕chẩm 。 車xa 枕chẩm 既ký 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 即tức 靜tĩnh 而nhi 動động 。 動động 靜tĩnh 不bất 二nhị 。 則tắc 實thật 體thể 與dữ 用dụng 。 亦diệc 即tức 性tánh 而nhi 修tu 。 即tức 修tu 而nhi 性tánh 。 性tánh 修tu 不bất 二nhị 。 故cố 云vân 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 自tự 因nhân 下hạ 二nhị 行hành 。 明minh 三tam 德đức 不bất 二nhị 。 謂vị 法Pháp 身thân 是thị 體thể 。 既ký 云vân 寂tịch 然nhiên 而nhi 到đáo 。 則tắc 即tức 靜tĩnh 而nhi 動động 。 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 是thị 用dụng 。 既ký 云vân 萬vạn 行hạnh 無vô 作tác 。 眾chúng 智trí 莫mạc 觀quán 。 則tắc 即tức 動động 而nhi 靜tĩnh 。 體thể 用dụng 既ký 其kỳ 相tương/tướng 即tức 。 故cố 云vân 三tam 德đức 俱câu 不bất 二nhị 也dã 。 末mạt 二nhị 句cú 。 結kết 明minh 不bất 二nhị 所sở 以dĩ 。 輔phụ 行hành 下hạ 。 會hội 通thông 動động 靜tĩnh 。 即tức 是thị 通thông 塞tắc 義nghĩa 也dã 。

△# 六lục 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 。

六lục 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 。 謂vị 無vô 作tác 道Đạo 品Phẩm 一nhất 一nhất 調điều 停đình 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 入nhập 。 經Kinh 云vân 。 有hữu 大đại 白bạch 牛ngưu 。 等đẳng (# 已dĩ 上thượng 五ngũ 中trung 根căn )# 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 七thất 云vân 。 約ước 門môn 徧biến 破phá 。 於ư 理lý 又hựu 昧muội 。 應ưng 須tu 七thất 科khoa 次thứ 第đệ 調điều 試thí 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 此thử 之chi 道Đạo 品Phẩm 為vi 誰thùy 施thi 設thiết 。 以dĩ 破phá 徧biến 門môn 。 雖tuy 觀quán 陰ấm 境cảnh 。 陰ấm 上thượng 未vị 分phần/phân 念niệm 處xứ 名danh 故cố 。 況huống 有hữu 六lục 科khoa 展triển 轉chuyển 調điều 停đình 。 故cố 用dụng 此thử 門môn 檢kiểm 校giáo 詮thuyên 擇trạch (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 也dã 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 上thượng 來lai 雖tuy 破phá 法pháp 徧biến 。 識thức 通thông 塞tắc 。 若nhược 不bất 調điều 停đình 道Đạo 品Phẩm 。 何hà 能năng 疾tật 與dữ 真chân 法pháp 相tướng 應ưng 。 真chân 法pháp 名danh 無vô 漏lậu 。 道Đạo 品Phẩm 是thị 有hữu 漏lậu 。 有hữu 漏lậu 能năng 作tác 無vô 漏lậu 方phương 便tiện 。 方phương 便tiện 失thất 所sở 。 真chân 理lý 難nan 會hội 。 大đại 論luận 云vân 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 行hành 道Đạo 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 城thành 有hữu 三tam 門môn 。 三tam 門môn 是thị 近cận 因nhân 。 道Đạo 品Phẩm 是thị 遠viễn 因nhân 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 應ưng 須tu 道Đạo 品Phẩm 調điều 停đình 也dã 。 若nhược 不bất 下hạ 三tam 句cú 。 明minh 道Đạo 品Phẩm 徒đồ 施thí 之chi 失thất 。 以dĩ 破phá 下hạ 。 明minh 今kim 用dụng 道Đạo 品Phẩm 調điều 適thích 之chi 意ý 。 謂vị 上thượng 破phá 法pháp 徧biến 中trung 。 所sở 觀quán 陰ấm 境cảnh 。 既ký 未vị 分phần/phân 四tứ 念niệm 處xứ 之chi 名danh 。 豈khởi 有hữu 四tứ 正chánh 勤cần 等đẳng 調điều 適thích 之chi 事sự 。 故cố 今kim 用dụng 之chi 以dĩ 為vi 檢kiểm 點điểm 校giảo 量lượng 。 詮thuyên 顯hiển 道Đạo 理lý 。 決quyết 擇trạch 應ứng 用dụng 也dã 。

【# □# 註chú 】# 實thật 相tướng 為vi 車xa 體thể 。 道Đạo 品Phẩm 為vi 前tiền 導đạo 。 故cố 喻dụ 白bạch 牛ngưu 。 白bạch 牛ngưu 等đẳng 者giả 。 等đẳng 於ư 經kinh 中trung 。 膚phu 色sắc 充sung 潔khiết 。 形hình 體thể 姝xu 好hảo 。 有hữu 大đại 筋cân 力lực 。 行hành 步bộ 平bình 正chánh 文văn 也dã 。 大đại 意ý 以dĩ 中trung 根căn 至chí 七thất 乘thừa 。 今kim 至chí 第đệ 六lục 者giả 。 以dĩ 正chánh 助trợ 分phần/phân 中trung 下hạ 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 文văn 句cú 云vân 。 四tứ 念niệm 處xứ 慧tuệ 。 破phá 除trừ 八bát 倒đảo 之chi 黑hắc 。 名danh 駕giá 白bạch 牛ngưu 。 四tứ 正chánh 勤cần 中trung 二nhị 世thế 善thiện 滿mãn 。 如như 膚phu 充sung 。 二nhị 世thế 惡ác 盡tận 。 如như 色sắc 潔khiết 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 稱xưng 行hành 者giả 心tâm 。 如như 形hình 好hảo/hiếu 。 筋cân 譬thí 五ngũ 根căn 。 住trụ 立lập 能năng 生sanh 義nghĩa 也dã 。 力lực 譬thí 五Ngũ 力Lực 。 摧tồi 伏phục 幹cán 用dụng 義nghĩa 也dã 。 行hành 步bộ 平bình 正chánh 。 譬thí 定định 慧tuệ 均quân 平bình 。 又hựu 譬thí 七thất 覺giác 調điều 平bình 。 然nhiên 此thử 道Đạo 品Phẩm 。 名danh 雖tuy 通thông 前tiền 。 義nghĩa 實thật 局cục 圓viên 。

△# 七thất 對đối 治trị 助trợ 開khai 。

七thất 對đối 治trị 助trợ 開khai 。 謂vị 若nhược 正Chánh 道Đạo 多đa 障chướng 。 圓viên 理lý 不bất 開khai 。 須tu 修tu 事sự 助trợ 。 謂vị 五ngũ 停đình 心tâm 。 及cập 六Lục 度Độ 等đẳng 。 經Kinh 云vân 。 又hựu 多đa 僕bộc 從tùng 。 (# 此thử 下hạ 為vi 下hạ 根căn )# 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 八bát 云vân 。 七thất 助trợ 道đạo 對đối 治trị 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 眾chúng 生sanh 煩phiền 惱não 非phi 一nhất 種chủng 。 佛Phật 說thuyết 無vô 量lượng 對đối 治trị 門môn 。 夫phu 不bất 信tín 有hữu 對đối 治trị 之chi 人nhân 。 當đương 知tri 此thử 人nhân 。 未vị 曉hiểu 正chánh 行hạnh 。 若nhược 識thức 己kỷ 身thân 正chánh 行hạnh 未vị 辦biện 。 良lương 由do 事sự 惡ác 。 助trợ 於ư 理lý 惡ác 。 共cộng 蔽tế 理lý 善thiện 。 令linh 不bất 現hiện 前tiền 。 事sự 惡ác 若nhược 去khứ 。 理lý 善thiện 易dị 明minh 。 故cố 先tiên 修tu 事sự 度độ 。 以dĩ 治trị 事sự 惡ác 。 事sự 惡ác 傾khuynh 已dĩ 。 理lý 善thiện 可khả 生sanh (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 根căn 利lợi 無vô 遮già 。 易dị 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 。 不bất 須tu 對đối 治trị 。 根căn 利lợi 有hữu 遮già 。 但đãn 專chuyên 三tam 脫thoát 門môn 。 遮già 不bất 能năng 障chướng 。 亦diệc 不bất 須tu 助trợ 道đạo 。 根căn 鈍độn 遮già 重trọng/trùng 者giả 。 根căn 鈍độn 故cố 。 不bất 能năng 開khai 三tam 脫thoát 門môn 。 遮già 重trọng/trùng 故cố 。 牽khiên 破phá 觀quán 心tâm 。 為vi 是thị 義nghĩa 故cố 。 應ưng 須tu 治trị 道đạo 對đối 破phá 遮già 障chướng 。 則tắc 得đắc 安an 隱ẩn 。 入nhập 三tam 脫thoát 門môn 。 大đại 論luận 稱xưng 諸chư 對đối 治trị 。 是thị 助trợ 開khai 門môn 法pháp 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

△# 八bát 知tri 位vị 次thứ 。

八bát 知tri 位vị 次thứ 。 謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 免miễn 增tăng 上thượng 慢mạn 故cố 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 八bát 云vân 。 下hạ 根căn 障chướng 重trọng 。 非phi 唯duy 正chánh 助trợ 不bất 明minh 。 卻khước 生sanh 上thượng 慢mạn 。 謂vị 己kỷ 均quân 佛Phật 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 須tu 知tri 次thứ 位vị 。 使sử 朱chu 紫tử 不bất 濫lạm 。 若nhược 未vị 證chứng 得đắc 。 而nhi 謂vị 證chứng 得đắc 。 非phi 唯duy 失thất 位vị 。 卻khước 墮đọa 泥nê 犂lê 。 故cố 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 中trung 四tứ 禪thiền 比Bỉ 丘Khâu 。 謂vị 為vi 四Tứ 果Quả 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 中trung 。 魔ma 與dữ 菩Bồ 薩Tát 授thọ 跋bạt 致trí 記ký 。 若nhược 生sanh 取thủ 著trước 。 必tất 同đồng 魔ma 屬thuộc 。 尚thượng 失thất 人nhân 天thiên 。 何hà 關quan 至chí 道đạo 。 故cố 大đại 小tiểu 經kinh 論luận 。 咸hàm 明minh 次thứ 位vị (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 小Tiểu 乘Thừa 等đẳng 者giả 。 謂vị 佛Phật 世thế 有hữu 族tộc 姓tánh 子tử 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 出xuất 家gia 。 不bất 修tu 多đa 聞văn 方phương 便tiện 。 住trú 阿a 蘭lan 若nhã 。 以dĩ 夙túc 因nhân 故cố 。 能năng 超siêu 世thế 俗tục 初sơ 禪thiền 。 自tự 謂vị 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 乃nãi 至chí 超siêu 世thế 第đệ 四tứ 禪thiền 。 謂vị 是thị 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 於ư 一nhất 生sanh 中trung 。 未vị 得đắc 謂vị 得đắc 。 未vị 解giải 謂vị 解giải 。 未vị 證chứng 謂vị 證chứng 。 更cánh 不bất 求cầu 勝thắng 進tiến 道đạo 。 後hậu 命mạng 終chung 時thời 。 第đệ 四tứ 禪thiền 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 。

爾nhĩ 時thời 念niệm 言ngôn 。 我ngã 斷đoạn 一nhất 切thiết 生sanh 分phần/phân 。 應ưng 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 應ưng 更cánh 生sanh 。 今kim 我ngã 中trung 有hữu 何hà 緣duyên 而nhi 生sanh 。 定định 無vô 解giải 脫thoát 。 若nhược 有hữu 解giải 脫thoát 。 我ngã 應ưng 得đắc 之chi 。 便tiện 生sanh 謗báng 涅Niết 槃Bàn 邪tà 見kiến 。 以dĩ 邪tà 見kiến 故cố 。 四tứ 禪thiền 中trung 有hữu 即tức 滅diệt 。 地địa 獄ngục 中trung 有hữu 現hiện 前tiền 。 命mạng 終chung 生sanh 阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 是thị 也dã 。 大Đại 乘Thừa 等đẳng 者giả 。 明minh 大Đại 乘Thừa 因nhân 記ký 生sanh 慢mạn 。 大đại 品phẩm 云vân 。 魔ma 作tác 比Bỉ 丘Khâu 。 到đáo 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 般Bát 若Nhã 作tác 證chứng 。 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 大đại 論luận 云vân 。 魔ma 語ngữ 菩Bồ 薩Tát 。 汝nhữ 於ư 諸chư 佛Phật 。 授thọ 菩Bồ 提Đề 記ký 。 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 名danh 某mỗ 。 若nhược 受thọ 著trước 者giả 。 成thành 增tăng 上thượng 慢mạn 。

【# □# 註chú 】# 於ư 此thử 知tri 位vị 中trung 彌di 修tu 五ngũ 悔hối 。

【# ■# 記ký 】# 謂vị 此thử 五ngũ 悔hối 方phương 便tiện 。 助trợ 開khai 正Chánh 道Đạo 。 自tự 因nhân 位vị 之chi 初sơ 。 至chí 因nhân 位vị 之chi 極cực 。 皆giai 當đương 修tu 習tập 。 是thị 故cố 知tri 位vị 次thứ 中trung 彌di 修tu 五ngũ 悔hối 。 非phi 無vô 位vị 也dã 。 彌di 。 猶do 勤cần 也dã 。

△# 九cửu 能năng 安an 忍nhẫn 。

九cửu 能năng 安an 忍nhẫn 。 謂vị 於ư 逆nghịch 順thuận 。 安an 然nhiên 不bất 動động 。 策sách 進tiến 五ngũ 品phẩm 。 而nhi 入nhập 六lục 根căn 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 九cửu 云vân 。 圓viên 頓đốn 行hành 人nhân 。 初sơ 入nhập 外ngoại 凡phàm 。 外ngoại 招chiêu 名danh 利lợi 。 內nội 動động 宿túc 障chướng 。 夙túc 障chướng 縱túng/tung 薄bạc 。 名danh 利lợi 彌di 至chí 。 為vi 眾chúng 圍vi 繞nhiễu 。 廢phế 損tổn 自tự 行hành 。 因nhân 茲tư 破phá 敗bại 。 豈khởi 能năng 進tiến 道đạo 。 外ngoại 人nhân 視thị 之chi 。 猶do 謂vị 大đại 聖thánh 。 如như 樹thụ 抱bão 蝎hạt 。 表biểu 似tự 內nội 虗hư 。 唯duy 當đương 自tự 勉miễn 。 不bất 為vi 所sở 動động 。 得đắc 入nhập 內nội 凡phàm 。 名danh 為vi 似tự 位vị (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 始thỉ 觀quán 陰ấm 界giới 。 至chí 識thức 位vị 次thứ 。 障chướng 轉chuyển 慧tuệ 開khai 。 或hoặc 未vị 入nhập 品phẩm 。 或hoặc 入nhập 初sơ 品phẩm 。 神thần 智trí 爽sảng 利lợi 。 或hoặc 見kiến 講giảng 者giả 不bất 稱xưng 理lý 。 或hoặc 見kiến 行hành 道Đạo 不bất 當đương 轍triệt 。 慈từ 悲bi 示thị 語ngữ 。 即tức 被bị 圍vi 繞nhiễu 。 即tức 說thuyết 一nhất 兩lưỡng 句cú 法pháp 。 或hoặc 示thị 一nhất 二nhị 節tiết 禪thiền 。 初sơ 對đối 一nhất 人nhân 。 馳trì 傳truyền 漸tiệm 廣quảng 。 初sơ 謂vị 有hữu 益ích 。 益ích 他tha 蓋cái 微vi 。 廢phế 損tổn 自tự 行hành 。 則tắc 知tri 圓viên 位vị 外ngoại 凡phàm 。 益ích 人nhân 實thật 少thiểu 。 自tự 損tổn 誠thành 多đa 。 末mạt 勸khuyến 自tự 勉miễn 。 入nhập 相tương 似tự 位vị 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 明minh 初sơ 依y 人nhân 。 有hữu 所sở 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 可khả 信tín 受thọ 。 一nhất 音âm 徧biến 滿mãn 。 聞văn 者giả 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 當đương 勉miễn 進tiến 也dã 。

【# □# 註chú 】# 謂vị 於ư 逆nghịch 順thuận 等đẳng 者giả 。 逆nghịch 是thị 煩phiền 惱não 業nghiệp 定định 見kiến 慢mạn 等đẳng 。 從tùng 內nội 來lai 破phá 者giả 。 當đương 以dĩ 內nội 三tam 術thuật 治trị 之chi 。 謂vị 空không 假giả 中trung 也dã 。 順thuận 則tắc 名danh 譽dự 羅la 罥quyến 。 利lợi 養dưỡng 毛mao 繩thằng 。 眷quyến 屬thuộc 集tập 樹thụ 。 妨phương 蠧đố 內nội 侵xâm 。 枝chi 葉diệp 外ngoại 盡tận 。 從tùng 外ngoại 來lai 破phá 者giả 。 當đương 以dĩ 外ngoại 三tam 術thuật 去khứ 之chi 。 一nhất 莫mạc 受thọ 莫mạc 著trước 。 二nhị 縮súc 德đức 露lộ 玼# 。 三tam 一nhất 舉cử 萬vạn 里lý 。 如như 止Chỉ 觀Quán 七thất (# 三tam 十thập 二nhị )# 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 示thị 逆nghịch 順thuận 兩lưỡng 緣duyên 。 謂vị 行hành 人nhân 逆nghịch 緣duyên 內nội 破phá 。 用dụng 內nội 三tam 術thuật 以dĩ 治trị 之chi 。 不bất 難nan 也dã 。 順thuận 緣duyên 外ngoại 侵xâm 。 用dụng 外ngoại 三tam 術thuật 以dĩ 治trị 之chi 。 非phi 易dị 也dã 。 所sở 以dĩ 止Chỉ 觀Quán 明minh 治trị 外ngoại 緣duyên 之chi 三tam 術thuật 云vân 。 若nhược 被bị 名danh 譽dự 羅la 罥quyến 。 乃nãi 至chí 枝chi 葉diệp 外ngoại 盡tận 者giả 。 當đương 早tảo 推thôi 之chi 。 莫mạc 受thọ 莫mạc 著trước 。 推thôi 若nhược 不bất 去khứ 。 反phản 被bị 粘niêm 繫hệ 者giả 。 當đương 縮súc 德đức 露lộ 玼# 。 揚dương 狂cuồng 隱ẩn 實thật 。 密mật 覆phú 金kim 貝bối 。 莫mạc 令linh 盜đạo 見kiến 。 若nhược 遁độn 蹟# 不bất 脫thoát 。 當đương 一nhất 舉cử 萬vạn 里lý 。 絕tuyệt 域vực 他tha 方phương 。 無vô 相tướng 暗ám 練luyện 。 快khoái 學học 得đắc 道Đạo 。 乃nãi 至chí 若nhược 名danh 利lợi 眷quyến 屬thuộc 。 從tùng 外ngoại 來lai 破phá 。 憶ức 此thử 三tam 術thuật 齧niết 齒xỉ 忍nhẫn 耐nại 。 雖tuy 千thiên 萬vạn 請thỉnh 。 確xác 乎hồ 難nạn/nan 拔bạt 。 讓nhượng 哉tai 隱ẩn 哉tai 去khứ 哉tai 。

【# ■# 補bổ 】# 毛mao 繩thằng 。 西tây 域vực 用dụng 以dĩ 朿# 腰yêu 。 以dĩ 龍long 鬚tu 為vi 之chi 。 入nhập 水thủy 必tất 斷đoạn 骨cốt 。 喻dụ 利lợi 養dưỡng 着trước 身thân 。 必tất 斷đoạn 慧tuệ 命mạng 。 名danh 利lợi 如như 蠧đố 。 令linh 內nội 觀quán 散tán 滅diệt 。 名danh 內nội 侵xâm 也dã 。 眷quyến 屬thuộc 如như 集tập 。 令linh 諸chư 行hành 壞hoại 。 名danh 外ngoại 盡tận 也dã 。 猶do 如như 大đại 樹thụ 。 外ngoại 集tập 眾chúng 鳥điểu 。 內nội 抱bão 蟲trùng 蝎hạt 。 樹thụ 必tất 死tử 壞hoại 矣hĩ 。

△# 十thập 離ly 法pháp 愛ái 。

十thập 離ly 法pháp 愛ái 。 莫mạc 着trước 十thập 信tín 相tương 似tự 之chi 道đạo 。 須tu 入nhập 利lợi 住trụ 。 真chân 實thật 之chi 理lý 。 經Kinh 云vân 。 乘thừa 是thị 寶bảo 乘thừa 。 遊du 於ư 四tứ 方phương 。 (# 游du 四tứ 十thập 位vị )# 直trực 至chí 道Đạo 場Tràng 。 (# 妙diệu 覺giác 位vị )# 。

【# □# 註chú 】# 大đại 意ý 九cửu 云vân 。 若nhược 專chuyên 住trụ 似tự 位vị 。 名danh 為vi 法pháp 愛ái 。 已dĩ 得đắc 相tương 似tự 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 已dĩ 破phá 兩lưỡng 惑hoặc 。 永vĩnh 無vô 墜trụy 苦khổ 。 愛ái 此thử 似tự 位vị 。 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 若nhược 修tu 離ly 愛ái 。 進tiến 入nhập 銅đồng 輪luân 。 名danh 為vi 十thập 住trụ 。 分phân 身thân 百bách 界giới 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 。 身thân 土thổ/độ 既ký 爾nhĩ 。 己kỷ 他tha 亦diệc 然nhiên 。 十thập 身thân 利lợi 生sanh 。 四tứ 土thổ/độ 攝nhiếp 物vật (# 文văn )# 。

【# ■# 記ký 】# 根căn 互hỗ 用dụng 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 法Pháp 師sư 功công 德đức 品phẩm 。 鼻tị 根căn 章chương 文văn 云vân 。 知tri 好hảo 惡ác 。 辨biện 貴quý 賤tiện 。 及cập 天thiên 宮cung 莊trang 嚴nghiêm 等đẳng 。 即tức 鼻tị 有hữu 眼nhãn 用dụng 。 讀đọc 經kinh 說thuyết 法Pháp 。 聞văn 香hương 能năng 知tri 。 則tắc 有hữu 耳nhĩ 用dụng 。 諸chư 樹thụ 華hoa 果quả 。 酥tô 油du 香hương 氣khí 。 聞văn 香hương 能năng 知tri 。 則tắc 有hữu 舌thiệt 用dụng 。 入nhập 禪thiền 出xuất 禪thiền 。 禪thiền 有hữu 八bát 觸xúc 五ngũ 欲dục 嬉hi 戲hí 。 亦diệc 是thị 觸xúc 塵trần 。 聞văn 香hương 能năng 知tri 。 則tắc 有hữu 身thân 用dụng 。 染nhiễm 欲dục 嗔sân 恚khuể 。 亦diệc 知tri 修tu 善thiện 。 聞văn 香hương 能năng 知tri 。 則tắc 有hữu 意ý 用dụng 。 鼻tị 根căn 自tự 在tại 。 勝thắng 用dụng 若nhược 茲tư 。 例lệ 餘dư 五ngũ 根căn 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 頂đảnh 墮đọa 者giả 。 止Chỉ 觀Quán 云vân 。 行hành 上thượng 九cửu 事sự 。 過quá 內nội 外ngoại 障chướng 。 應ưng 得đắc 入nhập 真chân 。 若nhược 不bất 入nhập 者giả 。 以dĩ 法pháp 愛ái 住trụ 著trước 。 而nhi 不bất 前tiền 進tiến 。 大đại 論luận 云vân 。 三tam 三tam 昧muội 。 是thị 似tự 道đạo 位vị 。 未vị 發phát 真chân 時thời 。 喜hỷ 有hữu 法pháp 愛ái 。 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 醫y 如như 同đồng 帆phàm 。 一nhất 去khứ 一nhất 停đình 。 停đình 即tức 住trụ 著trước 。 不bất 進tiến 不bất 退thoái 。 名danh 為vi 頂đảnh 墮đọa 。 若nhược 破phá 法pháp 愛ái 。 入nhập 三tam 解giải 脫thoát 。 釋thích 云vân 。 至chí 十thập 信tín 時thời 。 若nhược 生sanh 愛ái 心tâm 。 不bất 入nhập 初sơ 住trụ 。 而nhi 六lục 根căn 淨tịnh 位vị 。 定định 不bất 墮đọa 小tiểu 。 以dĩ 住trụ 頂đảnh 故cố 。 名danh 之chi 為vi 墮đọa 。 非phi 謂vị 退thoái 墮đọa 。 以dĩ 六lục 根căn 無vô 退thoái 義nghĩa 故cố 。 況huống 復phục 更cánh 有hữu 造tạo 重trọng/trùng 逆nghịch 耶da 。 故cố 此thử 頂đảnh 墮đọa 。 異dị 前tiền 藏tạng 通thông 。 大đại 論luận 明minh 頂đảnh 墮đọa 義nghĩa 。 二nhị 種chủng 不bất 同đồng 。 一nhất 頂đảnh 退thoái 名danh 墮đọa 。 二nhị 住trụ 頂đảnh 名danh 墮đọa 。 小Tiểu 乘Thừa 雖tuy 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 住trụ 頂đảnh 多đa 退thoái 。 故cố 今kim 圓viên 位vị 見kiến 思tư 已dĩ 落lạc 。 但đãn 有hữu 住trụ 頂đảnh 一nhất 墮đọa 義nghĩa 耳nhĩ 。 餘dư 可khả 知tri 。 略lược 明minh 大đại 科khoa 妙diệu 法Pháp 方phương 便tiện 正chánh 修tu 竟cánh 。

△# 三tam 結kết 抄sao 略lược 指chỉ 廣quảng 示thị 異dị 三tam 。 初sơ 結kết 抄sao 略lược 錄lục 。

謹cẩn 按án 台thai 教giáo 廣quảng 本bổn 。 抄sao 錄lục 五ngũ 時thời 八bát 教giáo 。 略lược 。 知tri 如như 此thử 。

【# □# 註chú 】# 此thử 結kết 所sở 錄lục 五ngũ 時thời 八bát 教giáo 。 天thiên 台thai 判phán 釋thích 儀nghi 式thức 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 結kết 文văn 。 意ý 謂vị 大đại 師sư 依y 義nghĩa 立lập 名danh 。 用dụng 此thử 判phán 釋thích 。 則tắc 非phi 聖thánh 明minh 特đặc 達đạt 者giả 。 莫mạc 之chi 能năng 開khai 也dã 。 然nhiên 五ngũ 時thời 八bát 教giáo 一nhất 句cú 。 大đại 有hữu 妙diệu 旨chỉ 。 所sở 謂vị 佛Phật 之chi 一nhất 事sự 。 理lý 事sự 備bị 矣hĩ 。

△# 二nhị 指chỉ 歸quy 廣quảng 本bổn 。

若nhược 要yếu 委ủy 明minh 之chi 者giả 。 請thỉnh 看khán 法pháp 華hoa 玄huyền 義nghĩa 十thập 卷quyển 。 委ủy 判phán 十thập 方phương 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 說thuyết 法Pháp 儀nghi 式thức 。 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 及cập 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 中trung 四tứ 卷quyển 。 全toàn 判phán 教giáo 相tương/tướng 。

【# □# 註chú 】# 所sở 判phán 聖thánh 教giáo 。 一nhất 期kỳ 施thí 化hóa 之chi 相tướng 也dã 。 妙diệu 樂lạc 一nhất (# 十thập 七thất )# 云vân 。 淨tịnh 名danh 前tiền 玄huyền 。 總tổng 有hữu 十thập 卷quyển 。 因nhân 為vi 晉tấn 王vương 著trước 淨tịnh 名danh 疏sớ/sơ 。 別biệt 製chế 略lược 玄huyền 。 乃nãi 離ly 前tiền 玄huyền 。 分phân 為vi 三tam 部bộ 別biệt 立lập 題đề 目mục 。 謂vị 四tứ 教giáo 六lục 卷quyển 。 四tứ 悉tất 兩lưỡng 卷quyển 。 三tam 觀quán 兩lưỡng 卷quyển 。 後hậu 人nhân 合hợp 六lục 為vi 四tứ 。 今kim 云vân 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 中trung 四tứ 卷quyển 是thị 也dã 。

【# ■# 記ký 】# 此thử 釋thích 指chỉ 廣quảng 判phán 教giáo 。 初sơ 二nhị 句cú 。 指chỉ 妙diệu 玄huyền 。 妙diệu 樂lạc 下hạ 。 指chỉ 淨tịnh 玄huyền 。 初sơ 二nhị 句cú 。 指chỉ 前tiền 玄huyền 分phần/phân 卷quyển 有hữu 十thập 。 因nhân 為vi 下hạ 。 明minh 離ly 十thập 立lập 三tam 之chi 名danh 。 晉tấn 王vương 即tức 隋tùy 煬# 帝đế 為vi 太thái 子tử 時thời 。 之chi 封phong 諡thụy 也dã 。 後hậu 人nhân 下hạ 。 明minh 合hợp 六lục 為vi 四tứ 。 淨tịnh 名danh 玄huyền 義nghĩa 。 即tức 今kim 四tứ 教giáo 義nghĩa 是thị 也dã 。 學học 者giả 欲dục 委ủy 明minh 教giáo 相tương/tướng 。 請thỉnh 尋tầm 妙diệu 玄huyền 等đẳng 諸chư 廣quảng 本bổn 。 細tế 心tâm 玩ngoạn 索sách 可khả 也dã 。

△# 三tam 示thị 異dị 諸chư 家gia 。

自tự 從tùng 此thử 下hạ 。 略lược 明minh 諸chư 家gia 判phán 教giáo 儀nghi 式thức 耳nhĩ 。

【# □# 註chú 】# 今kim 依y 大đại 本bổn 玄huyền 義nghĩa 。 抄sao 錄lục 綱cương 要yếu 。 彼bỉ 文văn 今kim 師sư 判phán 教giáo 之chi 後hậu 。 備bị 敘tự 諸chư 家gia 。 今kim 略lược 去khứ 而nhi 不bất 明minh 也dã 。

【# ■# 補bổ 】# 謂vị 四tứ 教giáo 儀nghi 共cộng 有hữu 二nhị 卷quyển 。 今kim 此thử 卷quyển 者giả 。 乃nãi 上thượng 卷quyển 也dã 專chuyên 明minh 一nhất 家gia 判phán 教giáo 立lập 義nghĩa 而nhi 已dĩ 。 自tự 從tùng 此thử 下hạ 者giả 。 指chỉ 下hạ 卷quyển 而nhi 言ngôn 也dã 。 其kỳ 下hạ 卷quyển 。 示thị 明minh 南nam 北bắc 諸chư 師sư 宗tông 途đồ 異dị 計kế 。 後hậu 至chí 孤cô 山sơn 勘khám 校giáo 。 言ngôn 下hạ 卷quyển 破phá 古cổ 。 猶do 為vi 可khả 緩hoãn 。 是thị 故cố 但đãn 行hành 上thượng 卷quyển 也dã 。

【# □# 註chú 】# 如như 是thị 則tắc 顯hiển 上thượng 一nhất 書thư 判phán 釋thích 儀nghi 式thức 。 在tại 今kim 天thiên 台thai 。 然nhiên 所sở 判phán 是thị 如Như 來Lai 說thuyết 法pháp 儀nghi 式thức 。 能năng 判phán 是thị 大đại 師sư 判phán 教giáo 儀nghi 式thức 。 兩lưỡng 種chủng 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 須tu 善thiện 識thức 焉yên 。

【# ■# 備bị 】# 天thiên 台thai 判phán 釋thích 。 允duẫn 符phù 佛Phật 心tâm 。 雖tuy 一nhất 為vi 所sở 判phán 。 一nhất 為vi 能năng 判phán 。 學học 者giả 其kỳ 致trí 意ý 焉yên 。

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 卷quyển 十thập 之chi 下hạ (# 終chung )#

天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 註chú 彚# 補bổ 輔phụ 宏hoành 記ký 連liên 圈quyển 計kế 字tự 肆tứ 拾thập 貳nhị 萬vạn 壹nhất 千thiên 柒# 伯bá 陸lục 拾thập 玖# 個cá 。 序tự 文văn 科khoa 文văn 圖đồ 線tuyến 。 加gia 工công 并tinh 刷# 印ấn 。 施thí 送tống 貳nhị 伯bá 部bộ 。 夾giáp 板bản 貳nhị 伯bá 副phó 。 待đãi 歸quy 結kết 後hậu 。 倘thảng 有hữu 餘dư 資tư 。 另# 商thương 別biệt 刻khắc 。

時thời 維duy 。

大đại 清thanh 光quang 緒tự 戊# 戌tuất 年niên 春xuân 王vương 月nguyệt 卓trác 三tam 氏thị 諦đế 閑nhàn 謹cẩn 識thức