隆Long 興Hưng 編Biên 年Niên 通Thông 論Luận
Quyển 0023
宋Tống 祖Tổ 琇 撰Soạn
隆long 興hưng 佛Phật 教giáo 編biên 年niên 通thông 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam
隆long 興hưng 府phủ 石thạch 室thất 沙Sa 門Môn 。 祖tổ 琇# 。 撰soạn 。
唐đường 。
元nguyên 和hòa 十thập 四tứ 年niên 潮triều 州châu 刺thứ 史sử 韓# 愈dũ 到đáo 郡quận 之chi 初sơ 。 以dĩ 表biểu 哀ai 謝tạ 。 勸khuyến 帝đế 東đông 封phong 太thái 山sơn 。 久cửu 而nhi 無vô 報báo 。 因nhân 祀tự 神thần 海hải 上thượng 。 登đăng 靈linh 山sơn 。 遇ngộ 禪thiền 師sư 大đại 顛điên 而nhi 問vấn 愈dũ 曰viết 。 子tử 之chi 來lai 官quan 于vu 南nam 。 聞văn 以dĩ 其kỳ 言ngôn 之chi 直trực 也dã 。 今kim 子tử 之chi 貌mạo 鬱uất 然nhiên 。 似tự 有hữu 不bất 懌dịch 。 何hà 也dã 。 對đối 曰viết 。 愈dũ 之chi 用dụng 於ư 朝triêu 而nhi 享hưởng 祿lộc 厚hậu 矣hĩ 。 一nhất 且thả 以dĩ 忠trung 言ngôn 不bất 用dụng 。 奪đoạt 刑hình 部bộ 侍thị 郎lang 竄thoán 逐trục 八bát 千thiên 里lý 之chi 海hải 上thượng 。 播bá 越việt 嶺lĩnh 海hải 。 喪táng 吾ngô 女nữ 孥# 。 及cập 至chí 潮triều 陽dương 。 颶# 風phong 鱷# 魚ngư 患hoạn 禍họa 不bất 測trắc 。 毒độc 霧vụ 瘖âm 氛phân 日nhật 夕tịch 發phát 作tác 。 愈dũ 少thiểu 多đa 病bệnh 髮phát 白bạch 齒xỉ 豁hoát 。 今kim 復phục 憂ưu 煎tiễn 黜truất 於ư 無vô 人nhân 之chi 地địa 。 其kỳ 生sanh 詎cự 可khả 保bảo 乎hồ 。 愈dũ 之chi 來lai 也dã 。 道đạo 出xuất 廣quảng 陵lăng 廟miếu 而nhi 禱đảo 之chi 。 幸hạnh 蒙mông 其kỳ 力lực 而nhi 卒thốt 以dĩ 無vô 恙dạng 。 以dĩ 主chủ 上thượng 有hữu 中trung 興hưng 之chi 功công 。 已dĩ 奏tấu 章chương 道đạo 之chi 。 使sử 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 章chương 告cáo 神thần 明minh 。 東đông 巡tuần 太thái 山sơn 奏tấu 功công 皇hoàng 天thiên 。 儻thảng 其kỳ 有hữu 意ý 於ư 此thử 。 則tắc 庶thứ 幾kỷ 召triệu 愈dũ 述thuật 作tác 功công 德đức 歌ca 詩thi 而nhi 薦tiến 之chi 郊giao 廟miếu 焉yên 。 愈dũ 早tảo 夜dạ 待đãi 之chi 而nhi 未vị 至chí 。 冀ký 萬vạn 一nhất 於ư 速tốc 歸quy 。 愈dũ 安an 能năng 有hữu 懌dịch 乎hồ 。 大đại 顛điên 曰viết 。 子tử 直trực 言ngôn 於ư 朝triêu 也dã 。 忠trung 於ư 君quân 而nhi 不bất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 其kỳ 身thân 耶da 。 抑ức 尚thượng [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 其kỳ 身thân 而nhi 強cưỡng 言ngôn 之chi 以dĩ 徇# 名danh 耶da 。 忠trung 於ư 君quân 而nhi 不bất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 其kỳ 身thân 。 言ngôn 用dụng 則tắc 為vi 君quân 之chi 榮vinh 。 言ngôn 不bất 用dụng 而nhi 己kỷ 有hữu 放phóng 逐trục 。 是thị 其kỳ 職chức 耳nhĩ 。 何hà 介giới 介giới 於ư 胸hung 中trung 哉tai 。 若nhược 尚thượng [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 其kỳ 身thân 而nhi 強cưỡng 言ngôn 也dã 。 則tắc 言ngôn 用dụng 而nhi 獲hoạch 忠trung 直trực 之chi 名danh 。 享hưởng 報báo 言ngôn 之chi 利lợi 。 不bất 用dụng 而nhi 逐trục 。 亦diệc 事sự 之chi 必tất 至chí 也dã 。 苟cẩu 患hoạn 乎hồ 逐trục 則tắc 蓋cái 勿vật 言ngôn 而nhi 已dĩ 。 且thả 吾ngô 聞văn 之chi 為vi 人nhân 臣thần 者giả 不bất 擇trạch 地địa 而nhi 安an 。 不bất 量lượng 勢thế 而nhi 行hành 。 今kim 子tử 遇ngộ 逐trục 而nhi 不bất 懌dịch 。 趨xu 時thời 而nhi 求cầu 徇# 。 殆đãi 非phi 人nhân 臣thần 之chi 善thiện 也dã 。 且thả 子tử 之chi 死tử 生sanh 禍họa 福phước 。 豈khởi 不bất 懸huyền 諸chư 天thiên 乎hồ 。 子tử 姑cô 自tự 內nội 修tu 而nhi 外ngoại 任nhậm 命mạng 可khả 也dã 。 彼bỉ 廣quảng 陵lăng 其kỳ 能năng 福phước 汝nhữ 耶da 。 主chủ 上thượng 今kim 繼kế 天thiên 寶bảo 之chi 後hậu 。 姦gian 臣thần 負phụ 國quốc 而nhi 討thảo 之chi 不bất 暇hạ 。 粮# 餽# 雲vân 合hợp 殺sát 人nhân 盈doanh 野dã 。 僅cận 能năng 克khắc 平bình 而nhi 瘡sang 痍di 未vị 瘳sưu 。 方phương 此thử 之chi 際tế 而nhi 子tử 又hựu 欲dục 封phong 禪thiền 告cáo 功công 以dĩ 騷# 動động 天thiên 下hạ 。 而nhi 屬thuộc 意ý 在tại 乎hồ 己kỷ 之chi 欲dục 歸quy 。 子tử 奚hề 忍nhẫn 於ư 是thị 耶da 。 且thả 夫phu 以dĩ 窮cùng 自tự 亂loạn 而nhi 祭tế 其kỳ 鬼quỷ 。 是thị 不bất 知tri 命mạng 也dã 。 動động 天thiên 下hạ 而nhi 不bất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 以dĩ 便tiện 己kỷ 。 是thị 不bất 知tri 仁nhân 也dã 。 強cưỡng 言ngôn 以dĩ 于vu 忠trung 。 遇ngộ 困khốn 而nhi 抑ức 鬱uất 。 是thị 不bất 知tri 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 亂loạn 為vi 治trị 而nhi 告cáo 皇hoàng 天thiên 。 是thị 不bất 知tri 禮lễ 也dã 。 而nhi 子tử 何hà 以dĩ 為vi 之chi 。 且thả 子tử 之chi 遭tao 黜truất 也dã 。 其kỳ 所sở 言ngôn 者giả 何hà 事sự 乎hồ 。 愈dũ 曰viết 。 主chủ 上thượng 迎nghênh 佛Phật 骨cốt 於ư 鳳phượng 翔tường 。 而nhi 復phục 舁dư 入nhập 大đại 內nội 。 愈dũ 以dĩ 為vi 佛Phật 者giả 夷di 狄địch 之chi 一nhất 法pháp 耳nhĩ 。 自tự 後hậu 漢hán 時thời 流lưu 入nhập 中trung 國quốc 。 上thượng 古cổ 未vị 嘗thường 有hữu 也dã 。 昔tích 者giả 黃hoàng 帝đế 堯# 舜thuấn 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 之chi 際tế 。 天thiên 下hạ 無vô 佛Phật 。 是thị 以dĩ 年niên 祚tộ 永vĩnh 久cửu 。 晉tấn 宋tống 梁lương 魏ngụy 事sự 佛Phật 彌di 謹cẩn 。 而nhi 世thế 莫mạc 不bất 夭yểu 且thả 亂loạn 。 愈dũ 恐khủng 主chủ 上thượng 之chi 惑hoặc 於ư 此thử 。 是thị 以dĩ 不bất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 其kỳ 身thân 而nhi 斥xích 之chi 。 大đại 顛điên 曰viết 。 若nhược 是thị 則tắc 子tử 之chi 言ngôn 謬mậu 矣hĩ 。 且thả 佛Phật 也dã 者giả 。 覆phú 天thiên 人nhân 之chi 大đại 器khí 也dã 。 其kỳ 道đạo 則tắc 妙diệu 萬vạn 物vật 而nhi 為vi 言ngôn 。 其kỳ 言ngôn 則tắc 盡tận 幽u 明minh 性tánh 命mạng 之chi 理lý 。 其kỳ 教giáo 則tắc 捨xả 惡ác 而nhi 趨xu 善thiện 去khứ 偽ngụy 而nhi 歸quy 真chân 。 其kỳ 視thị 天thiên 下hạ 猶do 父phụ 之chi 於ư 子tử 也dã 。 而nhi 子tử 毀hủy 之chi 。 是thị 猶do 子tử 而nhi 刃nhận 父phụ 也dã 。 蓋cái 吾ngô 聞văn 之chi 善thiện 觀quán 人nhân 者giả 。 觀quán 其kỳ 道đạo 之chi 所sở 存tồn 而nhi 不bất 較giảo 其kỳ 。 所sở 居cư 之chi 地Địa 。 椉thừa 紂# 之chi 君quân 跖# 蹻# 之chi 臣thần 皆giai 中trung 國quốc 人nhân 也dã 。 然nhiên 不bất 可khả 法pháp 者giả 。 以dĩ 其kỳ 無vô 道đạo 也dã 。 舜thuấn 生sanh 於ư 東đông 夷di 。 文văn 王vương 於ư 西tây 夷di 。 由do 余dư 生sanh 於ư 戎nhung 。 季quý 札# 出xuất 於ư 蠻# 。 彼bỉ 二nhị 聖thánh 二nhị 賢hiền 者giả 豈khởi 可khả 謂vị 之chi 夷di 狄địch 而nhi 不bất 法pháp 乎hồ 。 今kim 子tử 不bất 觀quán 佛Phật 之chi 道đạo 。 而nhi 徒đồ 以dĩ 為vi 夷di 狄địch 。 何hà 言ngôn 之chi 陋lậu 也dã 。 子tử 必tất 以dĩ 為vi 上thượng 古cổ 未vị 有hữu 佛Phật 而nhi 不bất 法pháp 耶da 。 則tắc 孔khổng 子tử 孟# 軻kha 生sanh 於ư 衰suy 周chu 。 而nhi 蚩xi 尤vưu 瞽# 叟# 生sanh 於ư 上thượng 古cổ 矣hĩ 。 豈khởi 可khả 捨xả 衰suy 周chu 之chi 聖thánh 賢hiền 而nhi 法pháp 上thượng 古cổ 之chi 凶hung 頑ngoan 哉tai 。 子tử 以dĩ 五ngũ 帝đế 三tam 王vương 之chi 代đại 為vi 未vị 有hữu 佛Phật 而nhi 長trường 壽thọ 也dã 。 則tắc 外ngoại 丙bính 二nhị 年niên 仲trọng 壬nhâm 四tứ 年niên 何hà 其kỳ 夭yểu 耶da 。 以dĩ 漢hán 陳trần 之chi 間gian 而nhi 人nhân 主chủ 夭yểu 且thả 亂loạn 也dã 。 則tắc 漢hán 明minh 為vi 一nhất 代đại 之chi 英anh 主chủ 。 梁lương 武võ 壽thọ 至chí 八bát 十thập 有hữu 六lục 。 豈khởi 必tất 皆giai 夭yểu 且thả 亂loạn 耶da 。 愈dũ 摔# 袂# 厲lệ 色sắc 而nhi 言ngôn 曰viết 。 爾nhĩ 之chi 所sở 謂vị 佛Phật 者giả 。 口khẩu 不bất 道đạo 先tiên 王vương 之chi 法pháp 。 言ngôn 而nhi 妄vọng 偈kệ 乎hồ 輪luân 回hồi 生sanh 死tử 之chi 說thuyết 。 身thân 不bất 踐tiễn 仁nhân 義nghĩa 忠trung 信tín 之chi 行hành 而nhi 詐trá 造tạo 乎hồ 報báo 應ứng 禍họa 福phước 之chi 故cố 。 無vô 君quân 臣thần 之chi 義nghĩa 。 無vô 父phụ 子tử 之chi 親thân 。 使sử 其kỳ 徒đồ 不bất 耕canh 而nhi 食thực 。 不bất 蚕# 而nhi 衣y 。 以dĩ 殘tàn 賊tặc 先tiên 王vương 之chi 道đạo 。 愈dũ 安an 得đắc 默mặc 而nhi 不bất 斥xích 之chi 乎hồ 。 大đại 顛điên 曰viết 。 甚thậm 矣hĩ 。 子tử 之chi 不bất 達đạt 也dã 。 有hữu 人nhân 於ư 此thử 終chung 日nhật 數sổ 十thập 而nhi 不bất 知tri 二nhị 五ngũ 。 則tắc 人nhân 必tất 以dĩ 為vi 狂cuồng 矣hĩ 。 子tử 之chi 終chung 日nhật 言ngôn 仁nhân 義nghĩa 忠trung 信tín 而nhi 不bất 知tri 佛Phật 之chi 言ngôn 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 誠thành 無vô 以dĩ 異dị 也dã 。 得đắc 非phi 數sổ 十thập 而nhi 不bất 知tri 二nhị 五ngũ 乎hồ 。 且thả 子tử 計kế 常thường 誦tụng 佛Phật 書thư 矣hĩ 。 其kỳ 疑nghi 與dữ 先tiên 王vương 異dị 者giả 可khả 道đạo 之chi 乎hồ 。 愈dũ 曰viết 何hà 暇hạ 讀đọc 彼bỉ 之chi 書thư 。 大đại 顛điên 曰viết 。 子tử 未vị 嘗thường 讀đọc 彼bỉ 之chi 書thư 。 則tắc 安an 知tri 不bất 談đàm 先tiên 王vương 之chi 法pháp 言ngôn 耶da 。 且thả 子tử 無vô 乃nãi 自tự 以dĩ 嘗thường 讀đọc 孔khổng 子tử 之chi 書thư 而nhi 遂toại 疑nghi 彼bỉ 之chi 非phi 乎hồ 。 抑ức 聞văn 人nhân 以dĩ 為vi 非phi 而nhi 遂toại 非phi 之chi 乎hồ 。 苟cẩu 自tự 以dĩ 嘗thường 讀đọc 孔khổng 子tử 之chi 書thư 而nhi 遂toại 疑nghi 彼bỉ 之chi 非phi 。 是thị 舜thuấn 犬khuyển 也dã 。 聞văn 人nhân 以dĩ 為vi 非phi 而nhi 遂toại 非phi 之chi 。 是thị 妾thiếp 婦phụ 也dã 。 昔tích 者giả 舜thuấn 舘# 畜súc 犬khuyển 焉yên 。 犬khuyển 之chi 旦đán 莫mạc 所sở 見kiến 者giả 唯duy 舜thuấn 。 一nhất 日nhật 堯# 過quá 而nhi 吠phệ 之chi 。 非phi 愛ái 舜thuấn 而nhi 惡ác 堯# 也dã 。 以dĩ 所sở 常thường 見kiến 者giả 唯duy 舜thuấn 而nhi 未vị 嘗thường 見kiến 堯# 也dã 。 今kim 子tử 常thường 以dĩ 孔khổng 子tử 為vi 學học 而nhi 未vị 嘗thường 讀đọc 佛Phật 之chi 書thư 。 遂toại 從tùng 而nhi 恠# 之chi 。 是thị 舜thuấn 犬khuyển 之chi 說thuyết 也dã 。 吾ngô 聞văn 之chi 女nữ 子tử 嫁giá 也dã 。 母mẫu 送tống 之chi 曰viết 。 往vãng 之chi 汝nhữ 家gia 。 必tất 敬kính 必tất 戒giới 。 無vô 違vi 夫phu 子tử 。 然nhiên 則tắc 從tùng 人nhân 者giả 妾thiếp 婦phụ 之chi 事sự 。 安an 可khả 從tùng 人nhân 之chi 非phi 而nhi 不bất 考khảo 其kỳ 所sở 以dĩ 非phi 之chi 者giả 乎hồ 。 夫phu 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 。 非phi 妄vọng 造tạo 也dã 。 此thử 天thiên 地địa 之chi 至chí 數số 。 幽u 明minh 之chi 妙diệu 理lý 也dã 。 以dĩ 物vật 理lý 觀quán 之chi 。 則tắc 凡phàm 有hữu 形hình 於ư 天thiên 地địa 之chi 間gian 者giả 。 未vị 嘗thường 不bất 往vãng 復phục 生sanh 死tử 相tướng 與dữ 循tuần 環hoàn 也dã 。 草thảo 木mộc 之chi 根căn 荄# 著trước 於ư 地địa 。 因nhân 陽dương 之chi 煦hú 而nhi 生sanh 。 則tắc 為vi 枝chi 為vi 葉diệp 為vi 華hoa 為vi 實thật 。 氣khí 之chi 散tán 則tắc 萎nuy 然nhiên 而nhi 槁cảo 矣hĩ 。 及cập 陽dương 之chi 復phục 煦hú 又hựu 生sanh 焉yên 。 性tánh 識thức 根căn 荄# 也dã 。 枝chi 葉diệp 華hoa 實thật 。 者giả 人nhân 之chi 體thể 也dã 。 則tắc 其kỳ 往vãng 復phục 又hựu 何hà 恠# 焉yên 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 。 故cố 知tri 死tử 生sanh 之chi 說thuyết 。 夫phu 終chung 則tắc 復phục 始thỉ 。 天thiên 行hành 也dã 。 況huống 於ư 人nhân 而nhi 不bất 死tử 而nhi 復phục 生sanh 乎hồ 。 莊trang 周chu 曰viết 。 萬vạn 物vật 出xuất 於ư 機cơ 。 入nhập 於ư 機cơ 。 賈cổ 誼# 曰viết 。 化hóa 為vi 異dị 類loại 號hiệu 又hựu 何hà 足túc 患hoạn 。 此thử 皆giai 輪luân 迴hồi 之chi 說thuyết 。 不bất 俟sĩ 於ư 佛Phật 而nhi 明minh 也dã 。 焉yên 得đắc 謂vị 之chi 妄vọng 乎hồ 。 且thả 子tử 以dĩ 禍họa 福phước 報báo 應ứng 為vi 佛Phật 之chi 詐trá 造tạo 。 此thử 尤vưu 足túc 以dĩ 見kiến 子tử 之chi 非phi 也dã 。 夫phu 積tích 善thiện 積tích 惡ác 隨tùy 作tác 隨tùy 應ứng 。 其kỳ 主chủ 張trương 皆giai 氣khí 焰diễm 熏huân 蒸chưng 神thần 理lý 自tự 然nhiên 之chi 應ưng 耳nhĩ 。 易dị 曰viết 。 積tích 善thiện 之chi 家gia 必tất 有hữu 餘dư 慶khánh 。 積tích 不bất 善thiện 之chi 家gia 必tất 有hữu 餘dư 殃ương 。 又hựu 曰viết 。 鬼quỷ 神thần 害hại 盈doanh 而nhi 福phước 謙khiêm 。 曾tằng 子tử 曰viết 。 戒giới 之chi 戒giới 之chi 。 出xuất 乎hồ 爾nhĩ 者giả 反phản 乎hồ 爾nhĩ 者giả 也dã 。 此thử 報báo 應ứng 之chi 說thuyết 也dã 。 唯duy 佛Phật 能năng 隱ẩn 惻trắc 乎hồ 天thiên 下hạ 之chi 禍họa 福phước 。 是thị 以dĩ 彰chương 明minh 較giảo 著trước 。 言ngôn 其kỳ 必tất 至chí 之chi 理lý 。 使sử 不bất 自tự 陷hãm 乎hồ 此thử 耳nhĩ 。 豈khởi 詐trá 造tạo 哉tai 。 又hựu 言ngôn 佛Phật 無vô 君quân 臣thần 之chi 義nghĩa 。 父phụ 子tử 之chi 親thân 。 此thử 固cố 非phi 子tử 。 之chi 所sở 及cập 也dã 。 事sự 固cố 有hữu 在tại 方phương 之chi 內nội 者giả 。 有hữu 在tại 方phương 之chi 外ngoại 者giả 。 方phương 之chi 內nội 者giả 眾chúng 人nhân 所sở 共cộng 守thủ 之chi 。 方phương 之chi 外ngoại 者giả 非phi 天thiên 下hạ 之chi 至chí 神thần 莫mạc 之chi 能năng 及cập 也dã 。 故cố 聖thánh 人nhân 之chi 為vi 言ngôn 也dã 。 有hữu 與dữ 眾chúng 人nhân 共cộng 守thủ 而nhi 言ngôn 之chi 者giả 。 有hữu 盡tận 天thiên 下hạ 之chi 至chí 神thần 而nhi 言ngôn 之chi 者giả 。 彼bỉ 各các 有hữu 所sở 當đương 也dã 。 孔khổng 子tử 之chi 言ngôn 道đạo 也dã 。 極cực 之chi 則tắc 無vô 思tư 無vô 為vi 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 。 此thử 非phi 眾chúng 人nhân 所sở 共cộng 守thủ 之chi 言ngôn 也dã 。 眾chúng 人nhân 而nhi 不bất 思tư 不bất 為vi 。 則tắc 天thiên 下hạ 之chi 理lý 幾kỷ 乎hồ 息tức 矣hĩ 。 此thử 不bất 可khả 不bất 察sát 也dã 。 佛Phật 之chi 與dữ 人nhân 子tử 言ngôn 必tất 依y 於ư 孝hiếu 。 與dữ 人nhân 臣thần 言ngôn 必tất 依y 於ư 忠trung 。 此thử 眾chúng 人nhân 所sở 共cộng 守thủ 之chi 言ngôn 也dã 。 及cập 言ngôn 其kỳ 之chi 至chí 。 則tắc 有hữu 至chí 於ư 無vô 心tâm 非phi 唯duy 無vô 心tâm 也dã 。 則tắc 有hữu 至chí 於ư 無vô 我ngã 非phi 唯duy 無vô 我ngã 也dã 。 則tắc 又hựu 至chí 於ư 無vô 生sanh 無vô 生sanh 矣hĩ 。 則tắc 陰âm 陽dương 之chi 序tự 不bất 能năng 亂loạn 。 而nhi 天thiên 地địa 之chi 數số 不bất 能năng 役dịch 也dã 。 則tắc 其kỳ 於ư 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 固cố 有hữu 在tại 矣hĩ 。 此thử 豈khởi 可khả 為vi 單đơn 見kiến 淺thiển 聞văn 者giả 道đạo 哉tai 。 子tử 又hựu 疑nghi 佛Phật 之chi 徒đồ 不bất 耕canh 不bất 蚕# 之chi 衣y 食thực 。 且thả 儒nho 者giả 亦diệc 不bất 耕canh 不bất 蚕# 何hà 也dã 。 愈dũ 曰viết 。 儒nho 者giả 之chi 道đạo 。 其kỳ 君quân 用dụng 之chi 則tắc 安an 富phú 尊tôn 榮vinh 。 其kỳ 子tử 弟đệ 從tùng 之chi 則tắc 孝hiếu 悌đễ 忠trung 信tín 。 是thị 以dĩ 不bất 耕canh 不bất 蚕# 而nhi 不bất 為vi 素tố 飡xan 也dã 。 大đại 顛điên 曰viết 。 然nhiên 則tắc 佛Phật 之chi 徒đồ 亦diệc 有hữu 所sở 益ích 於ư 人nhân 故cố 也dã 。 今kim 子tử 徒đồ 見kiến 末mạt 世thế 未vị 有hữu 如như 佛Phật 者giả 蚕# 食thực 於ư 人nhân 。 而nhi 獨độc 不bất 思tư 今kim 之chi 未vị 能năng 如như 孔khổng 孟# 者giả 亦diệc 蚕# 食thực 於ư 人nhân 乎hồ 。 今kim 吾ngô 告cáo 汝nhữ 以dĩ 佛Phật 之chi 理lý 。 盖# 無vô 方phương 者giả 也dã 。 無vô 體thể 者giả 也dã 。 妙diệu 之chi 又hựu 妙diệu 者giả 也dã 。 其kỳ 比tỉ 則tắc 天thiên 也dã 。 有hữu 人nhân 於ư 此thử 終chung 日nhật 譽dự 天thiên 而nhi 天thiên 不bất 加gia 榮vinh 。 終chung 日nhật 詬# 天thiên 而nhi 天thiên 不bất 加gia 損tổn 。 然nhiên 則tắc 譽dự 之chi 詬# 之chi 者giả 皆giai 過quá 也dã 。 夫phu 自tự 漢hán 至chí 於ư 今kim 歷lịch 年niên 如như 此thử 。 其kỳ 久cửu 也dã 。 天thiên 下hạ 事sự 物vật 變biến 革cách 如như 此thử 。 其kỳ 多đa 也dã 。 君quân 臣thần 士sĩ 民dân 如như 此thử 。 其kỳ 眾chúng 也dã 。 天thiên 地địa 神thần 明minh 如như 此thử 。 其kỳ 不bất 可khả 誣vu 也dã 。 而nhi 佛Phật 之chi 說thuyết 乃nãi 行hành 於ư 中trung 。 無vô 敢cảm 議nghị 而nhi 去khứ 之chi 者giả 。 此thử 必tất 有hữu 以dĩ 。 蔽tế 天thiên 地địa 而nhi 不bất 耻sỉ 。 關quan 百bách 聖thánh 而nhi 不bất 慚tàm 。 妙diệu 理lý 存tồn 乎hồ 其kỳ 間gian 。 然nhiên 後hậu 至chí 此thử 也dã 。 子tử 盍# 深thâm 思tư 之chi 乎hồ 。 愈dũ 曰viết 。 吾ngô 非phi 訾tí 佛Phật 以dĩ 立lập 異dị 。 盖# 吾ngô 所sở 謂vị 道Đạo 者giả 。 愽# 愛ái 之chi 謂vị 仁nhân 。 行hành 而nhi 宜nghi 之chi 之chi 謂vị 義nghĩa 。 由do 是thị 而nhi 之chi 焉yên 之chi 謂vị 道đạo 。 足túc 乎hồ 己kỷ 無vô 待đãi 於ư 外ngoại 之chi 謂vị 德đức 。 仁nhân 與dữ 義nghĩa 為vi 定định 名danh 。 道đạo 與dữ 德đức 為vi 虗hư 位vị 。 此thử 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 而nhi 皆giai 不bất 同đồng 也dã 。 大đại 顛điên 曰viết 。 子tử 之chi 不bất 知tri 佛Phật 者giả 。 為vi 其kỳ 不bất 知tri 孔khổng 子tử 也dã 。 使sử 子tử 而nhi 知tri 孔khổng 子tử 。 則tắc 佛Phật 之chi 義nghĩa 亦diệc 明minh 矣hĩ 。 子tử 之chi 所sở 謂vị 仁nhân 與dữ 義nghĩa 為vi 定định 名danh 。 道đạo 與dữ 德đức 為vi 虗hư 位vị 者giả 。 皆giai 孔khổng 子tử 之chi 所sở 棄khí 也dã 。 愈dũ 曰viết 何hà 謂vị 也dã 。 大đại 顛điên 曰viết 。 孔khổng 子tử 不bất 云vân 。 志chí 於ư 道đạo 。 據cứ 於ư 德đức 。 依y 於ư 仁nhân 。 游du 於ư 藝nghệ 。 盖# 道đạo 也dã 者giả 百bách 行hành 之chi 首thủ 也dã 。 仁nhân 不bất 足túc 以dĩ 名danh 之chi 。 周chu 公công 之chi 語ngữ 六lục 德đức 曰viết 。 知tri 仁nhân 信tín 義nghĩa 中trung 和hòa 。 蓋cái 德đức 也dã 者giả 仁nhân 義nghĩa 之chi 原nguyên 。 而nhi 仁nhân 義nghĩa 也dã 者giả 德đức 之chi 一nhất 偏thiên 也dã 。 豈khởi 以dĩ 道Đạo 德đức 而nhi 為vi 虗hư 位vị 哉tai 。 子tử 貢cống 以dĩ 愽# 施thí 濟tế 眾chúng 為vi 仁nhân 。 孔khổng 子tử 變biến 色sắc 曰viết 。 何hà 事sự 於ư 仁nhân 。 必tất 也dã 聖thánh 乎hồ 。 是thị 仁nhân 不bất 足túc 以dĩ 為vi 聖thánh 也dã 。 烏ô 知tri 孔khổng 子tử 之chi 所sở 謂vị 哉tai 。 今kim 吾ngô 教giáo 汝nhữ 以dĩ 學học 者giả 必tất 先tiên 考khảo 乎hồ 道đạo 之chi 遠viễn 者giả 焉yên 。 道đạo 之chi 遠viễn 則tắc 吾ngô 之chi 志chí 不bất 能năng 測trắc 者giả 矣hĩ 。 則tắc 必tất 親thân 夫phu 人nhân 之chi 賢hiền 於ư 我ngã 者giả 之chi 所sở 向hướng 而nhi 從tùng 之chi 。 彼bỉ 之chi 人nhân 賢hiền 於ư 我ngã 者giả 。 以dĩ 此thử 為vi 是thị 矣hĩ 。 而nhi 我ngã 反phản 見kiến 其kỳ 非phi 。 則tắc 是thị 我ngã 必tất 有hữu 所sở 未vị 盡tận 知tri 者giả 也dã 。 是thị 故cố 深thâm 思tư 彼bỉ 之chi 所sở 是thị 而nhi 力lực 求cầu 之chi 。 則tắc 庶thứ 幾kỷ 乎hồ 有hữu 所sở 發phát 也dã 。 今kim 子tử 自tự 恃thị 通thông 四tứ 海hải 異dị 方phương 之chi 學học 。 而nhi 文văn 章chương 磅bàng 礴bạc 孰thục 如như 姚Diêu 秦Tần 之chi 羅la 什thập 乎hồ 。 子tử 之chi 知tri 來lai 藏tạng 往vãng 孰thục 如như 晉tấn 之chi 佛Phật 圖đồ 澄trừng 乎hồ 。 子tử 之chi 盡tận 萬vạn 物vật 不bất 動động 其kỳ 心tâm 。 孰thục 如như 梁lương 之chi 寶bảo 誌chí 乎hồ 。 愈dũ 默mặc 然nhiên 良lương 久cửu 曰viết 不bất 如như 也dã 。 大đại 顛điên 曰viết 。 子tử 之chi 才tài 既ký 不bất 如như 彼bỉ 矣hĩ 。 彼bỉ 之chi 所sở 從tùng 事sự 者giả 而nhi 子tử 反phản 以dĩ 為vi 非phi 。 然nhiên 則tắc 豈khởi 有hữu 高cao 才tài 而nhi 不bất 知tri 子tử 之chi 所sở 知tri 者giả 耶da 。 今kim 子tử 屑tiết 屑tiết 於ư 形hình 器khí 之chi 內nội 。 奔bôn 走tẩu 乎hồ 聲thanh 色sắc 利lợi 欲dục 之chi 間gian 。 少thiểu 不bất 如như 志chí 則tắc 憤phẫn 鬱uất 悲bi 躁táo 。 若nhược 將tương 不bất 容dung 其kỳ 生sanh 。 何hà 以dĩ 異dị 於ư 蚊văn 虻manh 爭tranh 穢uế 壞hoại 於ư 積tích 藁# 之chi 間gian 哉tai 。 於ư 是thị 愈dũ 瞠# 目mục 而nhi 不bất 收thu 。 氣khí 喪táng 而nhi 不bất 揚dương 。 反phản 求cầu 其kỳ 所sở 答đáp 。 忙mang 然nhiên 有hữu 若nhược 自tự 失thất 。 逡thuân 巡tuần 謂vị 大đại 顛điên 曰viết 。 言ngôn 盡tận 於ư 此thử 乎hồ 。 大đại 顛điên 曰viết 。 吾ngô 之chi 所sở 以dĩ 告cáo 子tử 者giả 。 蓋cái 就tựu 子tử 之chi 所sở 能năng 而nhi 為vi 之chi 言ngôn 。 非phi 至chí 乎hồ 至chí 者giả 也dã 。 曰viết 愈dũ 也dã 不bất 肖tiếu 。 欲dục 幸hạnh 聞văn 其kỳ 至chí 者giả 可khả 乎hồ 。 大đại 顛điên 曰viết 。 去khứ 爾nhĩ 欲dục 。 誠thành 爾nhĩ 心tâm 。 寧ninh 爾nhĩ 神thần 。 盡tận 爾nhĩ 性tánh 。 窮cùng 物vật 之chi 理lý 。 極cực 天thiên 之chi 命mạng 。 然nhiên 後hậu 可khả 聞văn 也dã 。 爾nhĩ 去khứ 。 吾ngô 不bất 復phục 言ngôn 矣hĩ 。 愈dũ 趨xu 而nhi 出xuất 。
秋thu 八bát 月nguyệt 己kỷ 未vị 。 帝đế 與dữ 宰tể 臣thần 語ngữ 次thứ 。 崔thôi 群quần 以dĩ 殘tàn 暑thử 尚thượng 煩phiền 。 目mục 同đồng 列liệt 將tương 退thoái 。 帝đế 曰viết 。 數sổ 日nhật 一nhất 見kiến 卿khanh 等đẳng 。
時thời 雖tuy 餘dư 熱nhiệt 。 朕trẫm 不bất 為vi 勞lao 久cửu 之chi 。 因nhân 語ngữ 及cập 愈dũ 有hữu 可khả 怜# 者giả 。 而nhi 皇hoàng 甫phủ 鎛# 素tố 薄bạc 愈dũ 為vi 人nhân 。 即tức 奏tấu 曰viết 。 愈dũ 終chung 疎sơ 狂cuồng 可khả 且thả 內nội 移di 。 帝đế 納nạp 之chi 。 遂toại 授thọ 袁viên 州châu 刺thứ 史sử 。 復phục 造tạo 大đại 顛điên 之chi 廬lư 。 施thí 衣y 二nhị 襲tập 而nhi 請thỉnh 別biệt 曰viết 。 愈dũ 也dã 將tương 去khứ 師sư 矣hĩ 。 幸hạnh 聞văn 一nhất 言ngôn 卒thốt 以dĩ 相tương/tướng 愈dũ 。 大đại 顛điên 曰viết 。 吾ngô 聞văn 易dị 信tín 人nhân 者giả 必tất 其kỳ 守thủ 易dị 改cải 。 易dị 譽dự 人nhân 者giả 必tất 其kỳ 謗báng 易dị 發phát 。 子tử 聞văn 其kỳ 言ngôn 而nhi 易dị 信tín 之chi 矣hĩ 。 庸dong 知tri 復phục 聞văn 異dị 端đoan 。 不bất 復phục 以dĩ 我ngã 為vi 非phi 哉tai 。 遂toại 不bất 告cáo 。 愈dũ 知tri 其kỳ 不bất 可khả 聞văn 乃nãi 去khứ 。 至chí 袁viên 州châu 。 尚thượng 書thư 孟# 簡giản 知tri 愈dũ 與dữ 大đại 顛điên 游du 。 以dĩ 書thư 抵để 愈dũ 。 嘉gia 其kỳ 改cải 迷mê 信tín 向hướng 。 愈dũ 答đáp 書thư 稱xưng 。 大đại 顛điên 頗phả 聦# 明minh 。 識thức 道Đạo 理lý 。 實thật 能năng 外ngoại 形hình 骸hài 以dĩ 理lý 自tự 勝thắng 。 不bất 為vi 事sự 物vật 侵xâm 亂loạn 。 因nhân 與dữ 之chi 往vãng 還hoàn 也dã 。 近cận 世thế 黃hoàng 山sơn 谷cốc 謂vị 愈dũ 見kiến 大đại 顛điên 之chi 後hậu 。 文văn 章chương 理lý 勝thắng 而nhi 排bài 佛Phật 之chi 詞từ 亦diệc 少thiểu 沮trở 云vân 。
論luận 曰viết 。 舊cựu 史sử 稱xưng 退thoái 之chi 性tánh 愎# 許hứa 。 當đương 時thời 達đạt 官quan 皆giai 薄bạc 共cộng 為vi 人nhân 。 及cập 與dữ 李# 紳# 同đồng 列liệt 。 紳# 耻sỉ 居cư 其kỳ 下hạ 。 數số 上thượng 疏sớ/sơ 訟tụng 其kỳ 短đoản 。 今kim 新tân 史sử 則tắc 以dĩ 退thoái 之chi 排bài 佛Phật 老lão 之chi 功công 比tỉ 孟# 子tử 。 嘉gia 祐hựu 中trung 有hữu 西tây 蜀thục 龍long 先tiên 生sanh 者giả 忿phẫn 其kỳ 言ngôn 太thái 過quá 。 遂toại 摘trích 退thoái 之chi 言ngôn 行hạnh 悖bội 戾lệ 先tiên 儒nho 者giả 條điều 攻công 之chi 。 一nhất 曰viết 老lão 氏thị 不bất 可khả 毀hủy 。 二nhị 曰viết 愈dũ 讀đọc 墨mặc 子tử 反phản 孟# 玷điếm 孔khổng 。 若nhược 此thử 類loại 二nhị 十thập 篇thiên 行hành 于vu 世thế 。 及cập 觀quán 外ngoại 傳truyền 。 見kiến 大đại 顛điên 之chi 說thuyết 。 凡phàm 退thoái 之chi 平bình 生sanh 蹈đạo 偽ngụy 。 于vu 此thử 疎sơ 脫thoát 盡tận 矣hĩ 。 歐âu 陽dương 文văn 忠trung 公công 嘗thường 歎thán 曰viết 。 雖tuy 退thoái 之chi 復phục 生sanh 不bất 能năng 自tự 解giải 免miễn 。 得đắc 不bất 謂vị 天thiên 下hạ 至chí 言ngôn 哉tai 。 而nhi 荊kinh 國quốc 王vương 文văn 公công 亦diệc 曰viết 。 人nhân 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 孟# 子tử 之chi 拒cự 楊dương 墨mặc 也dã 。 而nhi 以dĩ 排bài 佛Phật 老lão 為vì 己kỷ 功công 。 嗚ô 呼hô 。 莊trang 子tử 所sở 謂vị 夏hạ 虫trùng 者giả 其kỳ 斯tư 人nhân 謂vị 乎hồ 。 道đạo 歲tuế 也dã 。 聖thánh 人nhân 時thời 也dã 。 執chấp 一nhất 時thời 而nhi 疑nghi 歲tuế 者giả 。 終chung 不bất 聞văn 道đạo 。 夫phu 春xuân 起khởi 於ư 冬đông 而nhi 以dĩ 冬đông 為vi 終chung 。 終chung 天thiên 下hạ 之chi 道đạo 術thuật 者giả 其kỳ 釋Thích 氏thị 乎hồ 。 不bất 至chí 於ư 是thị 者giả 皆giai 所sở 謂vị 夏hạ 虫trùng 也dã 。 文văn 公công 盖# 。 聖thánh 朝triêu 巨cự 儒nho 。 其kỳ 論luận 退thoái 之chi 如như 此thử 。 則tắc 外ngoại 傳truyền 之chi 說thuyết 可khả 不bất 信tín 夫phu 。
大đại 顛điên 禪thiền 師sư 者giả 。 潮triều 陽dương 人nhân 。 參tham 南nam 嶽nhạc 石thạch 頭đầu 和hòa 尚thượng 。 一nhất 日nhật 石thạch 頭đầu 問vấn 何hà 者giả 是thị 禪thiền 。 師sư 云vân 揚dương 眉mi 動động 目mục 。 石thạch 頭đầu 云vân 。 除trừ 卻khước 揚dương 眉mi 動động 目mục 外ngoại 。 將tương 汝nhữ 本bổn 來lai 面diện 目mục 呈trình 著trước 。 師sư 云vân 請thỉnh 和hòa 尚thượng 除trừ 卻khước 揚dương 眉mi 動động 目mục 外ngoại 鑑giám 。 石thạch 頭đầu 云vân 我ngã 除trừ 竟cánh 。 師sư 云vân 將tương 呈trình 和hòa 尚thượng 了liễu 也dã 。 石thạch 頭đầu 云vân 。 汝nhữ 既ký 將tương 呈trình 。 我ngã 心tâm 如như 何hà 。 師sư 云vân 不bất 異dị 和hòa 尚thượng 。 石thạch 頭đầu 云vân 非phi 關quan 汝nhữ 事sự 。 師sư 云vân 本bổn 無vô 物vật 。 石thạch 頭đầu 云vân 汝nhữ 亦diệc 無vô 物vật 。 師sư 云vân 無vô 物vật 即tức 是thị 真chân 物vật 。 石thạch 頭đầu 云vân 真chân 物vật 不bất 可khả 得đắc 。 汝nhữ 心tâm 現hiện 量lượng 如như 此thử 。 大đại 須tu 護hộ 持trì 。 師sư 後hậu 歸quy 住trụ 潮triều 陽dương 靈linh 山sơn 。 嘗thường 示thị 眾chúng 曰viết 。 夫phu 學học 道Đạo 人nhân 。 須tu 識thức 自tự 家gia 本bổn 心tâm 。 多đa 見kiến 時thời 輩bối 只chỉ 認nhận 揚dương 眉mi 動động 目mục 一nhất 語ngữ 一nhất 默mặc 。 驀# 頭đầu 印ấn 可khả 以dĩ 為vi 心tâm 要yếu 。 此thử 實thật 未vị 了liễu 。 吾ngô 今kim 為vì 汝nhữ 。 分phân 明minh 說thuyết 出xuất 。 各các 須tu 聽thính 取thủ 。 但đãn 除trừ 一nhất 切thiết 妄vọng 運vận 想tưởng 念niệm 現hiện 量lượng 。 即tức 真chân 汝nhữ 心tâm 。 此thử 心tâm 與dữ 塵trần 境cảnh 及cập 守thủ 靜tĩnh 時thời 全toàn 無vô 交giao 涉thiệp 。 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 。 不bất 得đắc 脩tu 治trị 。 何hà 故cố 。 應ứng 機cơ 隨tùy 照chiếu 泠# 泠# 自tự 用dụng 。 窮cùng 其kỳ 用dụng 處xứ 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 喚hoán 作tác 妙diệu 用dụng 乃nãi 是thị 本bổn 心tâm 。 大đại 須tu 護hộ 持trì 不bất 可khả 容dung 易dị 。 侍thị 郎lang 韓# 愈dũ 嘗thường 問vấn 如như 何hà 是thị 道đạo 。 師sư 良lương 久cửu 。
時thời 三tam 平bình 為vi 侍thị 者giả 乃nãi 擊kích 禪thiền 牀sàng 。 師sư 云vân 作tác 什thập 麼ma 。 三tam 平bình 云vân 先tiên 以dĩ 定định 動động 。 後hậu 以dĩ 智trí 拔bạt 。 退thoái 之chi 喜hỷ 曰viết 。 愈dũ 問vấn 道đạo 於ư 師sư 。 卻khước 於ư 侍thị 者giả 得đắc 个# 入nhập 處xứ 。 遂toại 辭từ 而nhi 去khứ 。
十thập 四tứ 年niên 十thập 月nguyệt 五ngũ 日nhật 刺thứ 史sử 柳liễu 宗tông 元nguyên 卒thốt 。 宗tông 元nguyên 字tự 子tử 厚hậu 。 河hà 東đông 人nhân 。 少thiểu 精tinh 敏mẫn 。 無vô 不bất 通thông 達đạt 。 為vi 文văn 章chương 卓trác 偉# 精tinh 緻trí 。 一nhất 時thời 輩bối 行hành 。 推thôi 仰ngưỡng 第đệ 愽# 學học 宏hoành 詞từ 。 累lũy/lụy/luy 監giám 察sát 御ngự 史sử 裏lý 行hành 。 善thiện 王vương 叔thúc 文văn 。 叔thúc 文văn 得đắc 罪tội 貶biếm 求cầu 州châu 司ty 馬mã 。 既ký 居cư 閑nhàn 。 益ích 自tự 刻khắc 苦khổ 。 務vụ 記ký 覽lãm 。 為vi 詞từ 章chương 。 泛phiếm 濫lạm 停đình 蓄súc 為vi 深thâm 愽# 無vô 涯nhai 涘# 。 而nhi 自tự 肆tứ 於ư 山sơn 水thủy 之chi 間gian 凡phàm 十thập 年niên 。 起khởi 為vi 柳liễu 州châu 刺thứ 史sử 。 友hữu 人nhân 劉lưu 禹vũ 錫tích 者giả 得đắc 播bá 州châu 。 宗tông 元nguyên 曰viết 。 播bá 非phi 人nhân 所sở 居cư 。 而nhi 禹vũ 錫tích 親thân 在tại 堂đường 。 吾ngô 不bất 忍nhẫn 其kỳ 窮cùng 。 即tức 具cụ 表biểu 欲dục 以dĩ 柳liễu 州châu 授thọ 禹vũ 錫tích 而nhi 自tự 往vãng 播bá 。 會hội 大đại 臣thần 亦diệc 為vi 禹vũ 錫tích 請thỉnh 。 因nhân 改cải 連liên 州châu 。 柳liễu 人nhân 以dĩ 男nam 女nữ 質chất 錢tiền 。 過quá 時thời 不bất 贖thục 則tắc 沒một 為vi 奴nô 婢tỳ 。 宗tông 元nguyên 設thiết 方phương 計kế 悉tất 贖thục 歸quy 之chi 。 南nam 方phương 士sĩ 人nhân 走tẩu 數sổ 千thiên 里lý 從tùng 宗tông 元nguyên 游du 。 經kinh 指chỉ 授thọ 者giả 為vi 文văn 詞từ 皆giai 有hữu 師sư 法pháp 。 世thế 號hiệu 柳liễu 柳liễu 州châu 。 卒thốt 年niên 四tứ 十thập 七thất 。 臨lâm 終chung 遍biến 與dữ 友hữu 人nhân 書thư 。 託thác 以dĩ 後hậu 事sự 。 文văn 集tập 三tam 十thập 三tam 卷quyển 。 韓# 愈dũ 嘗thường 評bình 曰viết 。 雄hùng 深thâm 雅nhã 徤# 似tự 司ty 馬mã 子tử 長trường/trưởng 。 崔thôi 蔡thái 不bất 足túc 多đa 也dã 。 既ký 沒một 。 柳liễu 人nhân 懷hoài 之chi 。 其kỳ 神thần 降giáng/hàng 于vu 州châu 之chi 後hậu 堂đường 。 因nhân 廟miếu 于vu 羅la 池trì 。 血huyết 食thực 至chí 今kim 存tồn 焉yên 。
論luận 曰viết 。 子tử 厚hậu 以dĩ 劉lưu 禹vũ 錫tích 親thân 老lão 。 欲dục 以dĩ 二nhị 郡quận 相tương/tướng 易dị 。 而nhi 韓# 退thoái 之chi 頌tụng 述thuật 其kỳ 義nghĩa 。 遂toại 為vi 萬vạn 世thế 之chi 美mỹ 談đàm 。 然nhiên 事sự 故cố 有hữu 跡tích 同đồng 而nhi 實thật 異dị 者giả 。 先tiên 是thị 狄địch 梁lương 公công 任nhậm 并tinh 州châu 法pháp 曹tào 。 同đồng 府phủ 參tham 軍quân 鄭trịnh 崇sùng 質chất 母mẫu 老lão 且thả 病bệnh 。 當đương 使sử 絕tuyệt 域vực 。 梁lương 公công 謂vị 曰viết 。 君quân 可khả 貽# 親thân 萬vạn 里lý 憂ưu 乎hồ 。 詣nghệ 長trường/trưởng 史sử 請thỉnh 代đại 其kỳ 行hành 。 然nhiên 則tắc 梁lương 公công 親thân 喪táng 而nhi 請thỉnh 代đại 可khả 也dã 。 按án 唐đường 史sử 。 公công 初sơ 赴phó 并tinh 州châu 。 法pháp 曹tào 親thân 在tại 河hà 陽dương 。 公công 登đăng 太thái 行hành 山sơn 反phản [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 見kiến 白bạch 雲vân 孤cô 飛phi 。 謂vị 左tả 右hữu 曰viết 。 吾ngô 親thân 舍xá 其kỳ 下hạ 若nhược 此thử 。 則tắc 梁lương 公công 親thân 在tại 無vô 疑nghi 也dã 。 烏ô 有hữu 卹tuất 人nhân 之chi 親thân 而nhi 忘vong 己kỷ 之chi 親thân 謂vị 之chi 義nghĩa 乎hồ 。 如như 子tử 厚hậu 請thỉnh 代đại 禹vũ 錫tích 則tắc 親thân 喪táng 已dĩ 久cửu 。 況huống 在tại 擯bấn 斥xích 燋tiều 悴tụy 中trung 。 十thập 年niên 一nhất 旦đán 得đắc 佳giai 郡quận 。 乃nãi 以dĩ 卹tuất 人nhân 之chi 親thân 。 是thị 不bất 恃thị 節tiết 義nghĩa 可khả 稱xưng 。 蓋cái 子tử 厚hậu 深thâm 明minh 佛Phật 法Pháp 而nhi 務vụ 行hành 及cập 物vật 之chi 道đạo 。 故cố 其kỳ 臨lâm 事sự 施thi 設thiết 有hữu 大đại 過quá 人nhân 力lực 量lượng 也dã 。 如như 此thử 可khả 不bất 美mỹ 哉tai 。
子tử 厚hậu 在tại 朝triêu 時thời 嘗thường 著trước 送tống 文văn 暢sướng 上thượng 人nhân 序tự 曰viết 。 昔tích 之chi 桑tang 門môn 上thượng 首thủ 。 好hảo/hiếu 與dữ 賢hiền 士sĩ 大đại 夫phu 游du 。 晉tấn 宋tống 以dĩ 來lai 有hữu 道đạo 林lâm 。 道đạo 安an 。 遠viễn 法Pháp 師sư 。 休hưu 上thượng 人nhân 其kỳ 所sở 與dữ 游du 。 則tắc 謝tạ 安an 石thạch 。 王vương 逸dật 少thiểu 。 習tập 鑿tạc 齒xỉ 。 謝tạ 靈linh 運vận 。 鮑# 昭chiêu 之chi 徒đồ 。 皆giai 時thời 之chi 選tuyển 。 由do 是thị 真chân 乘thừa 法pháp 印ấn 與dữ 儒nho 典điển 並tịnh 用dụng 而nhi 人nhân 知tri 向hướng 方phương 。 今kim 有hữu 釋thích 文văn 暢sướng 者giả 。 道đạo 源nguyên 生sanh 知tri 。 善thiện 根căn 宿túc 植thực 。 深thâm 嗜thị 法pháp 語ngữ 。 志chí 甘cam 露lộ 之chi 味vị 。 服phục 道đạo 江giang 表biểu 蓋cái 三tam 十thập 年niên 。 謂vị 王vương 城thành 雄hùng 都đô 宜nghi 有hữu 大Đại 士Sĩ 。 遂toại 躡niếp 虗hư 而nhi 西tây 。 驅khu 錫tích 逾du 紀kỷ 。 秦tần 人nhân 蒙mông 利lợi 益ích 眾chúng 。 雲vân 代đại 之chi 間gian 有hữu 靈linh 山sơn 焉yên 。 與dữ 竺trúc 乾can/kiền/càn 鷲thứu 嶺lĩnh 角giác 立lập 相tương 望vọng 。 而nhi 住trụ 解giải 脫thoát 者giả 去khứ 來lai 回hồi 復phục 如như 在tại 步bộ 武võ 。 則tắc 勒lặc 求cầu 秘bí 實thật 作tác 禮lễ 大đại 聖thánh 。 非phi 此thử 地địa 莫mạc 可khả 。 故cố 又hựu 捨xả 筏phiệt 西tây 土thổ/độ 振chấn 塵trần 朔sóc 陲# 。 將tương 欲dục 與dữ 文Văn 殊Thù 不bất 二nhị 之chi 會hội 。 脫thoát 去khứ 穢uế 累lũy/lụy/luy 超siêu 詣nghệ 覺giác 路lộ 。 吾ngô 徒đồ 不bất 得đắc 而nhi 留lưu 也dã 。 天thiên 官quan 顧cố 公công 。 夏hạ 官quan 韓# 公công 。 廷đình 尉úy 鄭trịnh 公công 。 吏lại 部bộ 郎lang 中trung 楊dương 公công 。 有hữu 安an 石thạch 之chi 德đức 。 逸dật 少thiểu 之chi 高cao 。 鑿tạc 齒xỉ 之chi 才tài 。 皆giai 厚hậu 於ư 上thượng 人nhân 而nhi 襲tập 其kỳ 道đạo 風phong 。 佇trữ 立lập 瞻chiêm 望vọng 懼cụ 往vãng 而nhi 不bất 返phản 也dã 。 吾ngô 輩bối 常thường 希hy 靈linh 運vận 明minh 遠viễn 之chi 文văn 雅nhã 。 故cố 詩thi 而nhi 序tự 之chi 。 又hựu 從tùng 而nhi 諭dụ 之chi 曰viết 。 今kim 燕yên 魏ngụy 趙triệu 代đại 之chi 間gian 。 天thiên 子tử 分phần/phân 命mạng 重trọng/trùng 臣thần 典điển 司ty 方phương 嶽nhạc 辟tịch 用dụng 文văn 儒nho 之chi 士sĩ 以dĩ 緣duyên 飾sức 政chánh 。 令linh 服phục 勤cần 聖thánh 人nhân 之chi 教giáo 。 尊tôn 禮lễ 浮phù 圖đồ 之chi 事sự 者giả 。 比tỉ 比tỉ 有hữu 焉yên 。 上thượng 人nhân 之chi 往vãng 也dã 。 將tương 統thống 合hợp 儒nho 釋thích 宣tuyên 滌địch 疑nghi 滯trệ 。 然nhiên 後hậu 蔑miệt 衣y 裓kích 之chi 贈tặng 。 委ủy 財tài 施thí 之chi 會hội 。 不bất 顧cố 矣hĩ 其kỳ 來lai 也dã 。 盍# 亦diệc 徵trưng 其kỳ 歌ca 詩thi 以dĩ 焜hỗn 耀diệu 迴hồi 躅trục 。 偉# 長trưởng 德đức 璉# 之chi 述thuật 作tác 。 豈khởi 擅thiện 重trọng/trùng 千thiên 祀tự 哉tai 。 庶thứ 欲dục 竊thiết 觀quán 風phong 之chi 職chức 而nhi 知tri 鄭trịnh 志chí 耳nhĩ 。
永vĩnh 州châu 送tống 琛# 上thượng 人nhân 南nam 游du 序tự 曰viết 。 佛Phật 之chi 迹tích 去khứ 乎hồ 世thế 久cửu 矣hĩ 。 其kỳ 留lưu 而nhi 存tồn 者giả 佛Phật 之chi 言ngôn 也dã 。 言ngôn 之chi 著trước 者giả 為vi 經kinh 。 翼dực 而nhi 成thành 之chi 者giả 為vi 論luận 。 其kỳ 流lưu 而nhi 來lai 者giả 百bách 不bất 能năng 一nhất 焉yên 。 然nhiên 而nhi 其kỳ 道đạo 則tắc 備bị 矣hĩ 。 法pháp 之chi 至chí 莫mạc 尚thượng 乎hồ 般Bát 若Nhã 。 經kinh 之chi 大đại 莫mạc 極cực 乎hồ 涅Niết 槃Bàn 。 世thế 之chi 上thượng 士sĩ 將tương 欲dục 由do 是thị 以dĩ 入nhập 者giả 。 非phi 取thủ 乎hồ 經kinh 論luận 則tắc 悖bội 矣hĩ 。 而nhi 今kim 之chi 言ngôn 禪thiền 者giả 。 有hữu 流lưu 盪# 舛suyễn 誤ngộ 迭điệt 相tướng 師sư 用dụng 。 妄vọng 取thủ 空không 語ngữ 而nhi 脫thoát 略lược 方phương 便tiện 。 顛điên 倒đảo 真chân 實thật 以dĩ 陷hãm 乎hồ 己kỷ 而nhi 又hựu 陷hãm 乎hồ 人nhân 。 又hựu 有hữu 言ngôn 體thể 而nhi 有hữu 及cập 用dụng 者giả 。 不bất 知tri 二nhị 者giả 之chi 不bất 可khả 斯tư 須tu 離ly 也dã 。 離ly 之chi 外ngoại 矣hĩ 。 是thị 世thế 之chi 所sở 大đại 患hoạn 也dã 。 吾ngô 琛# 則tắc 不bất 然nhiên 。 觀quán 經kinh 得đắc 般Bát 若Nhã 之chi 義nghĩa 。 讀đọc 論luận 悅duyệt 三tam 觀quán 之chi 理lý 。 晝trú 夜dạ 服phục 習tập 而nhi 身thân 行hành 之chi 。 有hữu 來lai 求cầu 者giả 。 則tắc 為vi 講giảng 說thuyết 。 從tùng 而nhi 化hóa 者giả 皆giai 知tri 佛Phật 之chi 為vi 大đại 。 法pháp 之chi 為vi 廣quảng 。 菩Bồ 薩Tát 大Đại 士Sĩ 之chi 為vi 雄hùng 。 修tu 而nhi 行hành 者giả 之chi 為vi 空không 。 蕩đãng 而nhi 無vô 者giả 之chi 為vi 礙ngại 。 夫phu 然nhiên 則tắc 與dữ 夫phu 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 異dị 矣hĩ 。 異dị 乎hồ 是thị 而nhi 免miễn 斯tư 名danh 者giả 。 吾ngô 無vô 有hữu 也dã 。 將tương 以dĩ 廣quảng 其kỳ 道đạo 而nhi 被bị 於ư 遠viễn 故cố 好hảo/hiếu 游du 。 自tự 京kinh 師sư 而nhi 來lai 又hựu 南nam 出xuất 乎hồ 桂quế 林lâm 。 未vị 知tri 其kỳ 極cực 也dã 。 吾ngô 病bệnh 世thế 之chi 傲ngạo 逸dật 者giả 。 嗜thị 乎hồ 彼bỉ 而nhi 不bất 取thủ 此thử 。 故cố 為vi 言ngôn 之chi 。
送tống 元nguyên 暠# 師sư 序tự 曰viết 。 中trung 山sơn 劉lưu 禹vũ 錫tích 。 明minh 信tín 人nhân 也dã 。 不bất 知tri 人nhân 之chi 實thật 未vị 嘗thường 言ngôn 。 言ngôn 未vị 嘗thường 不bất 讎thù 。 元nguyên 暠# 師sư 居cư 武võ 陵lăng 有hữu 年niên 數số 矣hĩ 。 與dữ 劉lưu 游du 久cửu 且thả 昵ni 。 持trì 其kỳ 詩thi 與dữ 引dẫn 而nhi 來lai 。 余dư 視thị 之chi 。 申thân 申thân 其kỳ 言ngôn 。 勤cần 勤cần 其kỳ 思tư 。 其kỳ 為vi 知tri 而nhi 言ngôn 也dã 信tín 矣hĩ 。 余dư 觀quán 近cận 世thế 之chi 為vi 釋thích 者giả 。 或hoặc 不bất 知tri 其kỳ 道đạo 。 則tắc 去khứ 孝hiếu 以dĩ 為vi 達đạt 。 遺di 情tình 以dĩ 貴quý 虗hư 。 今kim 元nguyên 暠# 衣y 粗thô 而nhi 食thực 菲# 。 病bệnh 心tâm 而nhi 墨mặc 貌mạo 。 以dĩ 其kỳ 先tiên 人nhân 葬táng 未vị 返phản 其kỳ 土thổ/độ 。 無vô 族tộc 屬thuộc 以dĩ 移di 其kỳ 哀ai 行hành 。 求cầu 仁nhân 者giả 以dĩ 冀ký 終chung 。 其kỳ 心tâm 勤cần 而nhi 為vi 逸dật 。 遠viễn 而nhi 為vi 近cận 。 斯tư 盖# 釋thích 之chi 知tri 道đạo 者giả 歟# 。 釋thích 之chi 書thư 有hữu 大đại 報báo 恩ân 七thất 篇thiên 。 咸hàm 言ngôn 由do 孝hiếu 而nhi 極cực 其kỳ 業nghiệp 。 世thế 之chi 蕩đãng 誕đản 慢mạn 訑di 者giả 雖tuy 為vi 其kỳ 道đạo 。 而nhi 好hảo/hiếu 違vi 其kỳ 書thư 。 於ư 元nguyên 暠# 師sư 吾ngô 見kiến 其kỳ 不bất 違vi 且thả 與dữ 儒nho 合hợp 也dã 。 元nguyên 暠# 。 陶đào 氏thị 子tử 。 其kỳ 上thượng 為vi 通thông 侯hầu 。 為vi 高cao 士sĩ 。 為vi 儒nho 。 先tiên 資tư 其kỳ 儒nho 故cố 不bất 敢cảm 忘vong 孝hiếu 。 跡tích 其kỳ 高cao 故cố 為vi 釋thích 。 承thừa 其kỳ 侯hầu 故cố 能năng 與dữ 達đạt 者giả 游du 。 其kỳ 來lai 而nhi 從tùng 吾ngô 也dã 。 觀quán 其kỳ 為vi 人nhân 益ích 見kiến 劉lưu 明minh 且thả 信tín 。 故cố 又hựu 與dữ 之chi 言ngôn 。 重trọng/trùng 序tự 其kỳ 事sự 。
子tử 厚hậu 又hựu 送tống 方phương 及cập 師sư 序tự 曰viết 。 代đại 之chi 游du 民dân 學học 文văn 章chương 不bất 能năng 秀tú 發phát 者giả 。 則tắc 假giả 浮phù 圖đồ 之chi 形hình 以dĩ 為vi 高cao 。 其kỳ 學học 浮phù 圖đồ 不bất 能năng 愿# 懿# 者giả 。 則tắc 又hựu 託thác 文văn 章chương 之chi 流lưu 以dĩ 為vi 放phóng 。 以dĩ 故cố 為vi 文văn 章chương 浮phù 圖đồ 率suất 皆giai 縱túng/tung 誕đản 亂loạn 雜tạp 。 世thế 亦diệc 寬khoan 而nhi 不bất 誅tru 。 今kim 有hữu 方phương 及cập 師sư 者giả 獨độc 不bất 然nhiên 。 處xử 其kỳ 伍# 介giới 然nhiên 不bất 踰du 節tiết 。 交giao 於ư 物vật 冲# 然nhiên 不bất 苟cẩu 狎hiệp 。 遇ngộ 達đạt 士sĩ 述thuật 作tác 。 手thủ 輙triếp 繕thiện 錄lục 復phục 習tập 而nhi 不bất 懈giải 。 行hành 其kỳ 法pháp 不bất 以dĩ 自tự 怠đãi 。 至chí 於ư 踐tiễn 青thanh 折chiết 萌manh 汎# 席tịch 灌quán 手thủ 。 雖tuy 小tiểu 教giáo 戒giới 未vị 嘗thường 肆tứ 其kỳ 心tâm 。 是thị 固cố 異dị 乎hồ 假giả 託thác 為vi 者giả 也dã 。 薜bệ 道đạo 州châu 劉lưu 連liên 州châu 文văn 儒nho 之chi 擇trạch 也dã 。 舘# 焉yên 而nhi 備bị 其kỳ 敬kính 。 歌ca 焉yên 而nhi 致trí 其kỳ 辭từ 。 夫phu 豈khởi 貸thải 而nhi 濫lạm 歟# 。 余dư 用dụng 是thị 得đắc 不bất 繫hệ 其kỳ 說thuyết 以dĩ 告cáo 于vu 他tha 好hảo/hiếu 事sự 者giả 。
又hựu 送tống 玄huyền 舉cử 上thượng 人nhân 歸quy 幽u 泉tuyền 寺tự 序tự 曰viết 。 佛Phật 之chi 道đạo 大đại 而nhi 多đa 容dung 。 凡phàm 有hữu 志chí 乎hồ 物vật 外ngoại 而nhi 耻sỉ 制chế 於ư 世thế 者giả 則tắc 思tư 入nhập 焉yên 。 故cố 有hữu 貌mạo 而nhi 不bất 心tâm 。 名danh 而nhi 異dị 行hành 。 剛cang 狷# 以dĩ 離ly 偶ngẫu 。 紆hu 舒thư 以dĩ 縱túng/tung 獨độc 。 其kỳ 狀trạng 類loại 不bất 一nhất 而nhi 皆giai 童đồng 髮phát 毀hủy 服phục 以dĩ 遊du 於ư 世thế 。 其kỳ 孰thục 能năng 知tri 之chi 。 今kim 所sở 謂vị 玄huyền 舉cử 者giả 。 其kỳ 視thị 瞻chiêm 容dung 體thể 未vị 必tất 盡tận 思tư 跡tích 佛Phật 。 而nhi 持trì 詩thi 句cú 以dĩ 來lai 求cầu 余dư 。 夫phu 豈khởi 耻sỉ 制chế 於ư 世thế 而nhi 有hữu 志chí 乎hồ 物vật 外ngoại 者giả 耶da 。 夫phu 道đạo 獨độc 而nhi 跡tích 狎hiệp 則tắc 怨oán 。 志chí 遠viễn 而nhi 形hình 覊# 則tắc 泥nê 。 幽u 泉tuyền 山sơn 。 山sơn 之chi 幽u 也dã 。 閑nhàn 其kỳ 志chí 而nhi 由do 其kỳ 道đạo 。 以dĩ 遯độn 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 足túc 以dĩ 去khứ 二nhị 患hoạn 。 捨xả 是thị 又hựu 何hà 為vi 耶da 。 既ký 曰viết 為vi 予# 來lai 。 故cố 於ư 其kỳ 去khứ 不bất 可khả 以dĩ 不bất 告cáo 也dã 。
論luận 曰viết 。 子tử 厚hậu 贈tặng 諸chư 僧Tăng 之chi 序tự 。 篇thiên 篇thiên 無vô 非phi 以dĩ 佛Phật 祖tổ 之chi 心tâm 為vi 心tâm 。 故cố 其kỳ 於ư 文văn 暢sướng 稱xưng 古cổ 高cao 僧Tăng 心tâm 交giao 游du 公công 卿khanh 名danh 士sĩ 。 於ư 琛# 序tự 嫉tật 逃đào 禪thiền 趣thú 寂tịch 而nhi 脫thoát 略lược 方phương 便tiện 。 於ư 暠# 序tự 推thôi 原nguyên 吾ngô 道đạo 本bổn 乎hồ 孝hiếu 而nhi 與dữ 儒nho 合hợp 。 於ư 方phương 及cập 譏cơ 業nghiệp 文văn 而nhi 昧muội 己kỷ 。 於ư 玄huyền 舉cử 誡giới 竊thiết 服phục 而nhi 苟cẩu 安an 。 是thị 皆giai 深thâm 救cứu 時thời 弊tệ 有hữu 補bổ 于vu 宗tông 教giáo 。 凡phàm 吾ngô 人nhân 當đương 代đại 主chủ 法pháp 亦diệc 未vị 必tất 深thâm 思tư 偉# 慮lự 宏hoành 範phạm 真chân 風phong 委ủy 曲khúc 如như 此thử 。 嗚ô 呼hô 。 古cổ 今kim 搢# 紳# 作tác 者giả 以dĩ 翰hàn 墨mặc 外ngoại 護hộ 法Pháp 門môn 。 如như 子tử 厚hậu 之chi 通thông 亮lượng 典điển 則tắc 誠thành 。 未vị 之chi 有hữu 也dã 。
十thập 五ngũ 年niên 正chánh 月nguyệt 。 帝đế 服phục 金kim 丹đan 燥táo 悶muộn 。 內nội 竪thụ 畏úy 誅tru 而nhi 深thâm 宮cung 秘bí 邃thúy 。 故cố 有hữu 不bất 測trắc 之chi 禍họa 。 資tư 治trị 通thông 鑑giám 曰viết 。 憲hiến 宗tông 聦# 明minh 果quả 決quyết 得đắc 於ư 天thiên 性tánh 。 選tuyển 任nhậm 忠trung 良lương 延diên 納nạp 善thiện 謀mưu 。 師sư 老lão 財tài 屈khuất 異dị 論luận 輻bức 輳# 而nhi 不bất 為vi 之chi 疑nghi 。 盜đạo 發phát 都đô 邑ấp 屠đồ 害hại 元nguyên 戎nhung 而nhi 不bất 為vi 之chi 懼cụ 。 卒thốt 能năng 取thủ 靈linh 夏hạ 清thanh 劒kiếm 南nam 誅tru 淅tích 西tây 俘# 澤trạch 路lộ 。 平bình 淮hoài 南nam 。 復phục 齊tề 魯lỗ 。 於ư 是thị 天thiên 下hạ 深thâm 根căn 固cố 蔕# 之chi 盜đạo 。 皆giai 狼lang [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 鼠thử 拱củng 納nạp 質chất 効hiệu 地địa 稽khể 顙tảng 入nhập 朝triêu 。 百bách 年niên 之chi 憂ưu 一nhất 旦đán 廓khuếch 然nhiên 矣hĩ 。 然nhiên 怠đãi 於ư 防phòng 微vi 。 變biến 生sanh 肘trửu 腋dịch 。 悲bi 夫phu 。
長trường/trưởng 慶khánh 二nhị 年niên 。 白bạch 居cư 易dị 由do 中trung 書thư 舍xá 人nhân 出xuất 為vi 杭# 州châu 刺thứ 史sử 。 聞văn 鳥điểu 窠khòa 和hòa 尚thượng 道Đạo 德đức 。 枉uổng 駕giá 見kiến 之chi 。
時thời 鳥điểu 窠khòa 因nhân 長trường/trưởng 松tùng 槃bàn 屈khuất 如như 盖# 遂toại 棲tê 止chỉ 其kỳ 上thượng 。 居cư 易dị 問vấn 曰viết 禪thiền 師sư 住trú 處xứ 甚thậm 危nguy 險hiểm 。 師sư 曰viết 太thái 守thủ 危nguy 險hiểm 尤vưu 甚thậm 。 曰viết 弟đệ 子tử 位vị 鎮trấn 江giang 山sơn 何hà 險hiểm 之chi 有hữu 。 師sư 曰viết 。 薪tân 火hỏa 相tương 交giao 識thức 浪lãng 不bất 停đình 。 得đắc 非phi 險hiểm 乎hồ 。 又hựu 問vấn 如như 何hà 是thị 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 。 師sư 曰viết 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 居cư 易dị 曰viết 三tam 歲tuế 孩hài 兒nhi 也dã 解giải 恁nhẫm 麼ma 道đạo 。 師sư 曰viết 。 三tam 歲tuế 孩hài 兒nhi 雖tuy 說thuyết 得đắc 。 八bát 十thập 老lão 翁ông 行hành 不bất 得đắc 。 居cư 易dị 欽khâm 歎thán 而nhi 去khứ 。 自tự 是thị 數số 從tùng 之chi 聞văn 道đạo 。
是thị 歲tuế 穆mục 宗tông 遣khiển 左tả 街nhai 僧Tăng 錄lục 靈linh 阜phụ 賷# 詔chiếu 起khởi 汾# 陽dương 無vô 業nghiệp 禪thiền 師sư 赴phó 闕khuyết 。 阜phụ 至chí 宣tuyên 詔chiếu 畢tất 。 稽khể 首thủ 無vô 業nghiệp 足túc 下hạ 白bạch 曰viết 。 主chủ 上thượng 此thử 度độ 恩ân 旨chỉ 不bất 同đồng 。 願nguyện 師sư 起khởi 赴phó 。 無vô 以dĩ 他tha 詞từ 固cố 避tị 也dã 。 業nghiệp 笑tiếu 曰viết 。 貧bần 道đạo 何hà 德đức 。 累lũy/lụy/luy 煩phiền 人nhân 主chủ 。 汝nhữ 可khả 先tiên 行hành 。 吾ngô 即tức 往vãng 矣hĩ 。 遂toại 沐mộc 浴dục 淨tịnh 髮phát 。 至chí 中trung 夕tịch 告cáo 門môn 人nhân 惠huệ 愔# 等đẳng 曰viết 。 汝nhữ 曹tào 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 之chi 性tánh 。 與dữ 太thái 虗hư 同đồng 壽thọ 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 本bổn 自tự 空không 寂tịch 。 無vô 一nhất 法pháp 可khả 得đắc 。 迷mê 者giả 為vi 不bất 了liễu 故cố 即tức 被bị 境cảnh 惑hoặc 。 一nhất 為vi 境cảnh 惑hoặc 流lưu 轉chuyển 不bất 窮cùng 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 知tri 。 心tâm 性tánh 本bổn 自tự 有hữu 之chi 。 非phi 因nhân 造tạo 作tác 。 猶do 如như 金kim 剛cang 。 不bất 可khả 破phá 壞hoại 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 如như 影ảnh 。 如như 響hưởng 無vô 有hữu 實thật 者giả 。 故cố 經Kinh 云vân 。 唯duy 有hữu 一nhất 事sự 實thật 。 餘dư 二nhị 即tức 非phi 真chân 。 常thường 了liễu 一nhất 切thiết 空không 。 無vô 一nhất 法pháp 當đương 情tình 。 是thị 諸chư 佛Phật 用dụng 心tâm 處xứ 。 汝nhữ 等đẳng 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 言ngôn 訖ngật 端đoan 坐tọa 而nhi 逝thệ 。 阜phụ 回hồi 奏tấu 其kỳ 事sự 。 帝đế 欽khâm 歎thán 久cửu 之chi 。 嘗thường 有hữu 僧Tăng 問vấn 。 十thập 二nhị 分phần 教giáo 流lưu 於ư 此thử 土thổ/độ 。 得đắc 道Đạo 果quả 者giả 非phi 止chỉ 一nhất 二nhị 。 云vân 何hà 祖tổ 師sư 西tây 來lai 別biệt 唱xướng 玄huyền 宗tông 。 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 只chỉ 如như 上thượng 代đại 高cao 僧Tăng 並tịnh 淹yêm 貫quán 九cửu 流lưu 洞đỗng 明minh 三tam 藏tạng 。 如như 生sanh 肇triệu 融dung 叡duệ 等đẳng 豈khởi 得đắc 不bất 知tri 佛Phật 法Pháp 耶da 。 師sư 曰viết 。 諸chư 佛Phật 不bất 曾tằng 出xuất 世thế 。 亦diệc 無vô 一nhất 法pháp 與dữ 人nhân 。 但đãn 隨tùy 病bệnh 施thí 方phương 。 遂toại 有hữu 十thập 二nhị 分phần 教giáo 。 如như 將tương 密mật 果quả 換hoán 苦khổ 萌manh 蘆lô 。 淘đào 汝nhữ 諸chư 人nhân 業nghiệp 根căn 。 都đô 無vô 實thật 事sự 。 神thần 通thông 變biến 化hóa 。 及cập 百bách 千thiên 三tam 昧muội 門môn 。 化hóa 彼bỉ 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 福phước 智trí 二nhị 嚴nghiêm 為vi 破phá 執chấp 有hữu 滯trệ 空không 之chi 見kiến 。 若nhược 不bất 會hội 道đạo 及cập 祖tổ 師sư 意ý 。 論luận 什thập 麼ma 生sanh 肇triệu 融dung 叡duệ 。 如như 今kim 天thiên 下hạ 解giải 禪thiền 解giải 道đạo 如như 河hà 沙sa 數số 。 說thuyết 佛Phật 說thuyết 心tâm 有hữu 百bách 千thiên 億ức 。 纖tiêm 塵trần 不bất 去khứ 未vị 免miễn 輪luân 回hồi 。 思tư 念niệm 不bất 忘vong 。 盡tận 從tùng 沉trầm 墜trụy 。 如như 斯tư 之chi 類loại 。 尚thượng 不bất 識thức 業nghiệp 果quả 。 妄vọng 謂vị 上thượng 流lưu 。 並tịnh 他tha 先tiên 德đức 但đãn 言ngôn 觸xúc 目mục 。 無vô 非phi 佛Phật 事sự 。 舉cử 足túc 皆giai 是thị 道Đạo 場Tràng 。 原nguyên 其kỳ 所sở 習tập 不bất 如như 一nhất 箇cá 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 凡phàm 夫phu 觀quán 其kỳ 發phát 言ngôn 。 嫌hiềm 他tha 二Nhị 乘Thừa 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 且thả 醍đề 醐hồ 上thượng 味vị 為vi 世thế 珍trân 奇kỳ 。 遇ngộ 斯tư 等đẳng 人nhân 飜phiên 成thành 毒độc 藥dược 。 南nam 山sơn 尚thượng 不bất 許hứa 呼hô 為vi 大Đại 乘Thừa 。 學học 語ngữ 之chi 流lưu 爭tranh 鋒phong 唇thần 吻vẫn 之chi 間gian 。 皷cổ 論luận 不bất 根căn 之chi 事sự 。 並tịnh 他tha 先tiên 德đức 誠thành 實thật 苦khổ 哉tai 。 只chỉ 如như 野dã 逸dật 高cao 人nhân 猶do 解giải 枕chẩm 流lưu 漱thấu 石thạch 棄khí 其kỳ 榮vinh 祿lộc 。 亦diệc 有hữu 安an 國quốc 理lý 民dân 之chi 謀mưu 。 徵trưng 而nhi 不bất 起khởi 。 況huống 我ngã 禪thiền 宗tông 途đồ 路lộ 。 且thả 別biệt 看khán 他tha 古cổ 德đức 道Đạo 人Nhân 得đắc 意ý 之chi 後hậu 。 茅mao 茨tì 石thạch 室thất 向hướng 折chiết 脚cước 鐺# 子tử 裏lý 煑chử 飯phạn 喫khiết 過quá 三tam 十thập 二nhị 十thập 年niên 。 名danh 利lợi 不bất 干can 懷hoài 。 財tài 寶bảo 不bất 系hệ 念niệm 。 大đại 忘vong 人nhân 世thế 。 隱ẩn 跡tích 巖nham 叢tùng 。 君quân 王vương 命mệnh 而nhi 不bất 來lai 。 諸chư 侯hầu 請thỉnh 而nhi 不bất 赴phó 。 豈khởi 同đồng 時thời 輩bối 貪tham 名danh 愛ái 利lợi 汩# 沒một 世thế 途đồ 。 如như 短đoản 販phán 人nhân 有hữu 少thiểu 希hy 求cầu 而nhi 忘vong 大đại 果quả 。 十Thập 地Địa 諸chư 聖thánh 玄huyền 通thông 佛Phật 理lý 豈khởi 不bất 如như 一nhất 箇cá 愽# 地địa 凡phàm 夫phu 。 實thật 無vô 此thử 理lý 。 他tha 說thuyết 法Pháp 如như 雲vân 如như 雨vũ 。 猶do 被bị 佛Phật 呵ha 見kiến 性tánh 如như 隔cách 羅la 縠hộc 。 只chỉ 為vì 情tình 存tồn 聖thánh 量lượng 見kiến 在tại 因nhân 果quả 。 未vị 能năng 逾du 越việt 聖thánh 情tình 過quá 諸chư 影ảnh 迹tích 。 先tiên 賢hiền 古cổ 德đức 碩# 學học 高cao 人nhân 。 愽# 達đạt 古cổ 今kim 洞đỗng 明minh 教giáo 綱cương 。 盖# 為vi 識thức 學học 詮thuyên 文văn 水thủy 乳nhũ 難nạn/nan 辨biện 。 不bất 明minh 自tự 理lý 念niệm 靜tĩnh 求cầu 真chân 。 嗟ta 乎hồ 得đắc 人nhân 身thân 者giả 如như 爪trảo 甲giáp 上thượng 土thổ/độ 。 失thất 人nhân 身thân 者giả 如như 大đại 地địa 土thổ/độ 。 良lương 可khả 傷thương 惜tích 。 設thiết 悟ngộ 理lý 之chi 者giả 有hữu 一nhất 知tri 半bán 解giải 不bất 知tri 是thị 悟ngộ 中trung 之chi 則tắc 入nhập 理lý 之chi 門môn 。 便tiện 謂vị 永vĩnh 脫thoát 世thế 累lũy/lụy/luy 。 輕khinh 忽hốt 上thượng 流lưu 。 致trí 使sử 心tâm 漏lậu 不bất 盡tận 。 理lý 地địa 不bất 明minh 。 空không 到đáo 老lão 死tử 無vô 成thành 。 虗hư 延diên 歲tuế 月nguyệt 。 且thả 聰thông 明minh 不bất 能năng 敵địch 生sanh 死tử 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 未vị 免miễn 輪luân 回hồi 共cộng 。 兄huynh 弟đệ 論luận 實thật 不bất 論luận 虗hư 。 只chỉ 這giá 口khẩu 食thực 身thân 衣y 盡tận 是thị 欺khi 賢hiền 罔võng 聖thánh 。 求cầu 得đắc 將tương 來lai 。 他tha 心tâm 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 之chi 如như 飲ẩm 膿nùng 血huyết 相tương 似tự 。 總tổng 須tu 償thường 他tha 始thỉ 得đắc 。 阿a 那na 箇cá 是thị 有hữu 道Đạo 果Quả 自tự 然nhiên 感cảm 得đắc 他tha 信tín 施thí 來lai 。 學học 般Bát 若Nhã 菩Bồ 薩Tát 不bất 得đắc 自tự 謾man 。 如như 氷băng 凌lăng 上thượng 行hành 。 劒kiếm 刃nhận 上thượng 走tẩu 。 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 一nhất 毫hào 凡phàm 聖thánh 情tình 量lượng 不bất 盡tận 。 纖tiêm 塵trần 思tư 念niệm 不bất 忘vong 。 隨tùy 念niệm 受thọ 生sanh 。 輕khinh 重trọng 五ngũ 陰ấm 。 向hướng 驢lư 胎thai 馬mã 腹phúc 裏lý 託thác 質chất 。 泥nê 犂lê 鑊hoạch 湯thang 裏lý 煑chử 煠# 一nhất 遍biến 了liễu 。 從tùng 前tiền 記ký 持trì 憶ức 想tưởng 見kiến 解giải 智trí 慧tuệ 都đô 盧lô 一nhất 時thời 失thất 卻khước 。 依y 前tiền 再tái 為vi 螻lâu 蟻nghĩ 。 從tùng 頭đầu 又hựu 作tác 蚊văn 虻manh 。 雖tuy 是thị 善thiện 因nhân 而nhi 招chiêu 惡ác 果quả 。 且thả 圖đồ 箇cá 什thập 麼ma 。 兄huynh 弟đệ 只chỉ 為vì 貪tham 欲dục 成thành 性tánh 。 二nhị 十thập 五ngũ 有hữu 。 向hướng 脚cước 跟cân 下hạ 繫hệ 著trước 。 無vô 成thành 辨biện 之chi 期kỳ 。 祖tổ 師sư 觀quán 此thử 土độ 眾chúng 生sanh 。 有hữu 大Đại 乘Thừa 根căn 性tánh 。 惟duy 傳truyền 心tâm 印ấn 指chỉ 示thị 迷mê 情tình 。 得đắc 之chi 者giả 即tức 不bất 揀giản 凡phàm 之chi 與dữ 聖thánh 。 愚ngu 之chi 與dữ 智trí 。 且thả 多đa 虗hư 不bất 如như 少thiểu 實thật 。 大đại 丈trượng 夫phu 兒nhi 如như 今kim 直trực 下hạ 休hưu 去khứ 歇hiết 去khứ 。 頓đốn 息tức 萬vạn 緣duyên 。 越việt 生sanh 死tử 流lưu 。 逈huýnh 出xuất 常thường 格cách 。 靈linh 光quang 獨độc 照chiếu 。 物vật 累lũy/lụy/luy 不bất 拘câu 。 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 三tam 界giới 獨độc 步bộ 。 何hà 必tất 身thân 長trường 丈trượng 六lục 紫tử 磨ma 金kim 輝huy 。 項hạng 佩bội 圓viên 光quang 。 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 以dĩ 色sắc 見kiến 我ngã 。 是thị 行hành 邪tà 道đạo 。 設thiết 有hữu 眷quyến 屬thuộc 莊trang 嚴nghiêm 。 不bất 求cầu 自tự 得đắc 。 山sơn 河hà 大đại 地địa 。 不bất 礙ngại 眼nhãn 光quang 。 得đắc 大đại 總tổng 持trì 。 一nhất 聞văn 千thiên 悟ngộ 。 都đô 不bất 希hy 求cầu 一nhất 飡xan 之chi 直trực 。 汝nhữ 等đẳng 諸chư 人nhân 。 儻thảng 不bất 如như 是thị 。 祖tổ 師sư 來lai 至chí 此thử 土độ 非phi 常thường 。 有hữu 損tổn 有hữu 益ích 。 有hữu 益ích 者giả 千thiên 萬vạn 人nhân 中trung 澇lao 漉lộc 一nhất 箇cá 半bán 箇cá 。 堪kham 為vi 法Pháp 器khí 。 有hữu 損tổn 者giả 如như 前tiền 已dĩ 明minh 。 從tùng 他tha 依y 三tam 乘thừa 教giáo 法pháp 修tu 行hành 。 不bất 妨phương 卻khước 得đắc 四Tứ 果Quả 三tam 賢hiền 進tiến 修tu 之chi 分phần 。 所sở 以dĩ 先tiên 德đức 云vân 。 了liễu 即tức 業nghiệp 障chướng 本bổn 來lai 空không 。 未vị 了liễu 應ưng 須tu 償thường 宿túc 債trái 。 師sư 憲hiến 宗tông 。 穆mục 宗tông 兩lưỡng 朝triêu 凡phàm 三tam 詔chiếu 不bất 赴phó 。 既ký 沒một 。 賜tứ 諡thụy 大đại 達đạt 禪thiền 師sư 。
論luận 曰viết 。 虎hổ 溪khê 遠viễn 公công 不bất 見kiến 晉tấn 安an 帝đế 。 汾# 陽dương 無vô 業nghiệp 以dĩ 死tử 違vi 穆mục 宗tông 之chi 命mạng 。 □# 世thế 雷lôi 同đồng 以dĩ 為vi 美mỹ 談đàm 。 然nhiên 彼bỉ 二nhị 師sư 豈khởi 固cố 守thủ 一nhất 往vãng 者giả 耶da 。 其kỳ 志chí 必tất 謂vị 出xuất 見kiến 明minh 君quân 有hữu 補bổ 於ư 教giáo 尚thượng 何hà 歉# 哉tai 。 不bất 俟sĩ 駕giá 行hành 矣hĩ 。 如như 不bất 足túc 有hữu 為vi 。 徒đồ 以dĩ 名danh 聲thanh 相tương 求cầu 。 宜nghi 乎hồ 高cao 尚thượng 其kỳ 事sự 。 示thị 現hiện 出xuất 入nhập 。 死tử 生sanh 超siêu 然nhiên 無vô 礙ngại 之chi 迹tích 以dĩ 啟khải 人nhân 君quân 深thâm 遠viễn 之chi 信tín 。 此thử 當đương 代đại 主chủ 法pháp 者giả 職chức 也dã 。 後hậu 世thế 不bất 知tri 此thử 。 不bất 能năng 廣quảng 大đại 其kỳ 德đức 業nghiệp 。 存tồn 去khứ 就tựu 之chi 分phần 以dĩ 佐tá 佑hữu 大đại 教giáo 。 徒đồ 模mô 胡hồ 以dĩ 抗kháng 制chế 。 堅kiên 臥ngọa 為vi 高cao 。 噫# 是thị 烏ô 足túc 以dĩ 大đại 吾ngô 宗tông 而nhi 語ngữ 虎hổ 溪khê 汾# 陽dương 哉tai 。
隆long 興hưng 佛Phật 教giáo 編biên 年niên 通thông 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 三tam