A Di Đà Kinh Sớ Sao – Quyển 0003

阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ 鈔Sao
Quyển 0003
明Minh 袾 宏Hoành 述Thuật

佛Phật 說Thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam

明minh 古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 沙Sa 門Môn 。 袾# 宏hoành 。 述thuật 。

○# 三tam 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 雨vũ 華hoa (# 四tứ )# 。

初sơ 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 二nhị 金kim 地địa 三tam 雨vũ 華hoa 四tứ 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 國quốc 土độ 。 常thường 作tác 天thiên 樂nhạc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 敘tự 寶bảo 池trì 。 此thử 談đàm 金kim 地địa 之chi 上thượng 。 華hoa 樂nhạo/nhạc/lạc 交giao 輝huy 也dã 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 異dị 世thế 樂lạc 故cố 。 常thường 作tác 者giả 。 無vô 間gian 歇hiết 故cố 。

【# 鈔sao 】# 異dị 世thế 樂lạc 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 第đệ 一nhất 四Tứ 天Thiên 王Vương 天thiên 。 及cập 諸chư 天thiên 人nhân 。 百bách 千thiên 香hương 華hoa 。 百bách 千thiên 音âm 樂nhạc 。 以dĩ 供cúng 養dường 佛Phật 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 眾chúng 。 於ư 是thị 第đệ 二nhị 忉Đao 利Lợi 天thiên 王vương 。 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 。 以dĩ 至chí 第đệ 七thất 梵Phạm 天Thiên 。 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 香hương 華hoa 音âm 樂nhạc 。 轉chuyển 相tương 倍bội 勝thắng 。 又hựu 云vân 。 亦diệc 有hữu 自tự 然nhiên 。 萬vạn 種chủng 伎kỹ 樂nhạc 。 無vô 非phi 法Pháp 音âm 。 清thanh 暢sướng 嘹# 喨# 。 微vi 妙diệu 明minh 雅nhã 。 一nhất 切thiết 音âm 聲thanh 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 。 作tác 天thiên 伎kỹ 樂nhạc 。 又hựu 有hữu 樂nhạc 器khí 。 懸huyền 處xử 虗hư 空không 。 如như 天thiên 寶bảo 幢tràng 。 不bất 鼓cổ 自tự 鳴minh 。 以dĩ 是thị 天thiên 人nhân 所sở 作tác 之chi 樂lạc 。 非phi 人nhân 間gian 所sở 有hữu 。 故cố 云vân 異dị 世thế 樂lạc 也dã 。 無vô 間gian 歇hiết 者giả 。 世thế 樂lạc 須tu 人nhân 。 有hữu 作tác 有hữu 輟chuyết 。 天thiên 樂nhạc 自tự 鳴minh 。 故cố 云vân 常thường 作tác 也dã 。 今kim 人nhân 念niệm 佛Phật 。 臨lâm 終chung 之chi 日nhật 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 迎nghênh 空không 。 正chánh 唯duy 淨tịnh 土độ 常thường 作tác 天thiên 樂nhạc 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 萬vạn 德đức 和hòa 融dung 。 是thị 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 自tự 性tánh 如như 實thật 空không 。 則tắc 不bất 立lập 一nhất 塵trần 。 如như 實thật 不bất 空không 。 則tắc 交giao 羅la 萬vạn 德đức 。 調điều 和hòa 而nhi 克khắc 諧hài 不bất 悖bội 。 融dung 液dịch 而nhi 一nhất 味vị 無vô 乖quai 。 忍nhẫn 進tiến 相tương/tướng 與dữ 低đê 昂ngang 。 則tắc 塤# 鳴minh 篪# 奏tấu 。 止Chỉ 觀Quán 雙song 成thành 定định 慧tuệ 。 則tắc 玉ngọc 振chấn 金kim 聲thanh 。 慈từ 悲bi 。 則tắc 哀ai 矣hĩ 不bất 傷thương 。 喜hỷ 捨xả 。 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 不bất 泆dật 。 如như 斯tư 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 非phi 唯duy 不bất 鼓cổ 。 兼kiêm 復phục 無vô 聲thanh 。 羽vũ 寂tịch 宮cung 沈trầm 。 響hưởng 天thiên 震chấn 地địa 。

○# 二nhị 金kim 地địa 。

黃hoàng 金kim 為vi 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 躡niếp 前tiền 起khởi 後hậu 。 謂vị 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 上thượng 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 作tác 於ư 天thiên 。 下hạ 則tắc 金kim 嚴nghiêm 其kỳ 地địa 。 而nhi 居cư 此thử 黃hoàng 金kim 地địa 上thượng 。 不bất 獨độc 耳nhĩ 聞văn 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 且thả 眼nhãn 見kiến 天thiên 華hoa 也dã 。 黃hoàng 金kim 者giả 。 謂vị 瑠lưu 璃ly 地địa 上thượng 。 間gian 以dĩ 黃hoàng 金kim 。 然nhiên 亦diệc 眾chúng 寶bảo 無vô 定định 。

【# 鈔sao 】# 間gian 以dĩ 黃hoàng 金kim 者giả 。 如như 觀quán 經Kinh 云vân 。 見kiến 瑠lưu 璃ly 地địa 。 內nội 外ngoại 暎ánh 徹triệt 。 下hạ 有hữu 金kim 剛cang 。 七thất 寶bảo 金kim 幢tràng 。 擎kình 瑠lưu 璃ly 地địa 。 其kỳ 幢tràng 八bát 棱# 。 百bách 寶bảo 所sở 成thành 。 一nhất 一nhất 寶bảo 珠châu 。 放phóng 千thiên 光quang 明minh 。 一nhất 一nhất 光quang 明minh 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 色sắc 。 暎ánh 瑠lưu 璃ly 地địa 。 如như 億ức 千thiên 日nhật 。 瑠lưu 璃ly 地địa 上thượng 。 以dĩ 黃hoàng 金kim 繩thằng 。 雜tạp 廁trắc 間gian 錯thác 。 界giới 以dĩ 七thất 寶bảo 。 分phân 齊tề 分phân 明minh 。 據cứ 此thử 。 則tắc 地địa 本bổn 瑠lưu 璃ly 。 而nhi 黃hoàng 金kim 者giả 。 又hựu 地địa 面diện 之chi 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 剎sát 自tự 然nhiên 七thất 寶bảo 。 體thể 性tánh 溫ôn 柔nhu 。 相tương/tướng 間gian 為vi 地địa 。 或hoặc 純thuần 一nhất 寶bảo 。 光quang 色sắc 晃hoảng 耀diệu 。 超siêu 越việt 十thập 方phương 。 恢khôi 廓khuếch 曠khoáng 蕩đãng 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 地địa 皆giai 平bình 正chánh 。 無vô 有hữu 須Tu 彌Di 及cập 諸chư 山sơn 海hải 。 坑khanh 坎khảm 井tỉnh 谷cốc 幽u 暗ám 之chi 所sở 。 據cứ 此thử 。 則tắc 亦diệc 可khả 專chuyên 以dĩ 。 黃hoàng 金kim 為vi 地địa 。 良lương 繇# 彼bỉ 國quốc 廣quảng 大đại 。 非phi 止chỉ 一nhất 隅ngung 。 黃hoàng 金kim 瑠lưu 璃ly 。 且thả 以dĩ 一nhất 寶bảo 二nhị 寶bảo 言ngôn 之chi 。 眾chúng 寶bảo 為vi 之chi 。 當đương 亦diệc 無vô 盡tận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 真Chân 如Như 平bình 等đẳng 。 是thị 金kim 地địa 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 真Chân 如Như 。 則tắc 無vô 雜tạp 無vô 穢uế 。 無vô 變biến 無vô 遷thiên 。 歷lịch 萬vạn 劫kiếp 而nhi 常thường 新tân 。 平bình 等đẳng 。 則tắc 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 不bất 高cao 不bất 下hạ 。 為vi 千thiên 聖thánh 所sở 共cộng 履lý 。 毗tỳ 舍xá 如Như 來Lai 。 謂vị 當đương 平bình 心tâm 地địa 。 則tắc 世thế 界giới 平bình 。 如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 心tâm 有hữu 高cao 下hạ 。 乃nãi 見kiến 丘khâu 陵lăng 坑khanh 坎khảm 是thị 也dã 。 是thị 故cố 人nhân 人nhân 行hành 處xứ 是thị 黃hoàng 金kim 。 何hà 待đãi 如Như 來Lai 以dĩ 足túc 指chỉ 按án 地địa 。

○# 三tam 雨vũ 華hoa (# 三tam )# 。

初sơ 天thiên 雨vũ 妙diệu 華hoa 。 二nhị 持trì 以dĩ 供cung 佛Phật 三tam 供cung 已dĩ 自tự 適thích 。

○# 初sơ 天thiên 雨vũ 妙diệu 華hoa 。

晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 雨vũ 天thiên 曼mạn 陀đà 羅la 華hoa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 言ngôn 此thử 黃hoàng 金kim 地địa 上thượng 。 常thường 雨vũ 天thiên 華hoa 也dã 。 彼bỉ 無vô 須Tu 彌Di 日nhật 月nguyệt 。 而nhi 言ngôn 六lục 時thời 者giả 。 以dĩ 華hoa 鳥điểu 為vi 候hậu 也dã 。 盧lô 山sơn 蓮liên 漏lậu 。 蓋cái 倣# 此thử 意ý 。

【# 鈔sao 】# 此thử 土thổ/độ 日nhật 月nguyệt 旋toàn 環hoàn 。 遶nhiễu 須Tu 彌Di 而nhi 分phân 晝trú 夜dạ 。 如như 贍thiệm 部bộ 正chánh 當đương 須Tu 彌Di 之chi 南nam 。 晝trú 則tắc 始thỉ 東đông 洲châu 半bán 。 經kinh 乎hồ 南nam 洲châu 。 終chung 西tây 洲châu 半bán 。 夜dạ 則tắc 始thỉ 西tây 洲châu 半bán 。 經kinh 乎hồ 北bắc 洲châu 。 終chung 東đông 洲châu 半bán 。 配phối 十thập 二nhị 支chi 。 六lục 時thời 成thành 晝trú 。 六lục 時thời 成thành 夜dạ 。 為vi 一nhất 日nhật 也dã 。 彼bỉ 國quốc 既ký 無vô 須Tu 彌Di 。 又hựu 無vô 日nhật 月nguyệt 。 常thường 明minh 不bất 昏hôn 。 晝trú 夜dạ 無vô 辨biện 。 唯duy 以dĩ 華hoa 開khai 鳥điểu 鳴minh 而nhi 為vi 晝trú 。 華hoa 合hợp 鳥điểu 棲tê 而nhi 為vi 夜dạ 也dã 。 然nhiên 日nhật 月nguyệt 有hữu 無vô 。 諸chư 本bổn 不bất 同đồng 。 漢hán 譯dịch 云vân 。 日nhật 月nguyệt 處xứ 空không 。 吳ngô 譯dịch 仍nhưng 漢hán 。 王vương 氏thị 復phục 云vân 處xứ 空không 而nhi 不bất 運vận 轉chuyển 。 曹tào 魏ngụy 不bất 言ngôn 有hữu 無vô 。 元nguyên 魏ngụy 及cập 宋tống 。 直trực 云vân 無vô 有hữu 。 若nhược 和hòa 會hội 之chi 。 當đương 是thị 日nhật 月nguyệt 雖tuy 存tồn 。 以dĩ 佛Phật 及cập 聖thánh 眾chúng 。 光quang 明minh 掩yểm 暎ánh 。 與dữ 無vô 同đồng 耳nhĩ 。 而nhi 以dĩ 理lý 揆quỹ 之chi 。 無vô 者giả 為vi 正chánh 。 何hà 者giả 。 忉Đao 利Lợi 而nhi 上thượng 。 尚thượng 不bất 假giả 日nhật 月nguyệt 為vi 明minh 。 何hà 況huống 極cực 樂lạc 。 或hoặc 漢hán 譯dịch 日nhật 月nguyệt 上thượng 。 缺khuyết 無vô 有hữu 二nhị 字tự 。 未vị 可khả 知tri 也dã 。 高cao 明minh 更cánh 詳tường 之chi 。 蓮liên 漏lậu 者giả 。 遠viễn 祖tổ 於ư 廬lư 山sơn 。 集tập 眾chúng 念niệm 佛Phật 。 刻khắc 木mộc 為vi 蓮liên 。 具cụ 十thập 二nhị 葉diệp 。 引dẫn 流lưu 泉tuyền 入nhập 池trì 。 每mỗi 度độ 一nhất 時thời 。 水thủy 激kích 一nhất 葉diệp 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 禪thiền 誦tụng 不bất 輟chuyết 。 與dữ 會hội 諸chư 賢hiền 。 往vãng 生sanh 甚thậm 眾chúng 。 今kim 人nhân 六lục 時thời 淨tịnh 業nghiệp 。 本bổn 於ư 遠viễn 祖tổ 。 遠viễn 祖tổ 本bổn 此thử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 曼mạn 陀đà 羅la 。 天thiên 華hoa 名danh 也dã 。 此thử 云vân 適thích 意ý 。 又hựu 云vân 白bạch 華hoa 。 天thiên 雨vũ 者giả 。 讚tán 歎thán 道Đạo 德đức 。 如như 空không 生sanh 帝Đế 釋Thích 事sự 。

【# 鈔sao 】# 白bạch 華hoa 者giả 。 天thiên 華hoa 多đa 種chủng 。 如như 曼mạn 殊thù 沙sa 。 則tắc 云vân 赤xích 華hoa 。 今kim 止chỉ 白bạch 華hoa 。 文văn 省tỉnh 便tiện 也dã 。 亦diệc 可khả 西tây 方phương 屬thuộc 金kim 。 取thủ 白bạch 業nghiệp 義nghĩa 。 適thích 意ý 者giả 。 天thiên 華hoa 妙diệu 好hảo 。 適thích 悅duyệt 人nhân 意ý 也dã 。 大đại 本bổn 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 皆giai 賷# 天thiên 上thượng 百bách 千thiên 華hoa 香hương 。 來lai 供cung 彼bỉ 佛Phật 。 及cập 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 眾chúng 是thị 也dã 。 讚tán 歎thán 者giả 。 世thế 人nhân 行hành 善thiện 。 諸chư 天thiên 歡hoan 喜hỷ 。 何hà 況huống 彼bỉ 國quốc 。 如Như 來Lai 菩Bồ 薩Tát 。 賢hiền 聖thánh 上thượng 善thiện 。 之chi 所sở 集tập 會hội 。 讚tán 歎thán 雨vũ 華hoa 。 理lý 固cố 應ưng 爾nhĩ 。 如như 空không 生sanh 帝Đế 釋Thích 者giả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 宴yến 坐tọa 。 帝Đế 釋Thích 散tán 華hoa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。 空không 中trung 散tán 華hoa 。 當đương 是thị 何hà 人nhân 。

答đáp 曰viết 。

我ngã 乃nãi 天thiên 帝đế 。 以dĩ 尊tôn 者giả 善thiện 說thuyết 般Bát 若Nhã 故cố 。 是thị 知tri 淨tịnh 土độ 往vãng 生sanh 之chi 眾chúng 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 則tắc 諸chư 念niệm 不bất 生sanh 。 萬vạn 法pháp 空không 寂tịch 。 即tức 是thị 善thiện 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 感cảm 動động 諸chư 天thiên 。 又hựu 何hà 疑nghi 哉tai 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 華hoa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 天thiên 華hoa 。 二nhị 者giả 樹thụ 華hoa 。 今kim 是thị 天thiên 華hoa 。 以dĩ 天thiên 攝nhiếp 樹thụ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 天thiên 華hoa 者giả 。 從tùng 天thiên 而nhi 下hạ 。 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 。 樹thụ 華hoa 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 四tứ 方phương 自tự 然nhiên 風phong 起khởi 。 出xuất 五ngũ 百bách 音âm 聲thanh 。 吹xuy 諸chư 樹thụ 華hoa 。 華hoa 生sanh 異dị 香hương 。 隨tùy 風phong 四tứ 散tán 。 散tán 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 大đại 眾chúng 。 華hoa 墮đọa 地địa 者giả 。 積tích 厚hậu 四tứ 寸thốn 。 極cực 目mục 明minh 麗lệ 。 芳phương 香hương 無vô 比tỉ 。 及cập 至chí 小tiểu 萎nuy 。 自tự 然nhiên 亂loạn 風phong 吹xuy 去khứ 。 是thị 彼bỉ 土độ 亦diệc 雨vũ 樹thụ 華hoa 。 故cố 曰viết 以dĩ 天thiên 攝nhiếp 樹thụ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 開khai 覺giác 。 是thị 華hoa 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 自tự 性tánh 在tại 迷mê 。 如như 華hoa 尚thượng 蕊nhị 。 自tự 性tánh 忽hốt 悟ngộ 。 如như 華hoa 正chánh 開khai 。 又hựu 妙diệu 色sắc 煥hoán 爛lạn 。 不bất 繪hội 而nhi 成thành 。 妙diệu 香hương 馥phức 郁uất 。 不bất 行hành 而nhi 至chí 。 華hoa 雨vũ 自tự 空không 不bất 種chủng 而nhi 生sanh 。 不bất 採thải 而nhi 下hạ 。 自tự 性tánh 神thần 靈linh 通thông 達đạt 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

○# 二nhị 持trì 以dĩ 供cung 佛Phật 。

其kỳ 土độ 眾chúng 生sanh 。 常thường 以dĩ 清thanh 旦đán 。 各các 以dĩ 衣y 裓kích 。 盛thình 眾chúng 妙diệu 華hoa 。 供cúng 養dường 他tha 方phương 。 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 。 即tức 以dĩ 食thực 時thời 。 還hoàn 到đáo 本bổn 國quốc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 言ngôn 天thiên 所sở 雨vũ 華hoa 。 眾chúng 生sanh 持trì 取thủ 供cung 佛Phật 也dã 。 眾chúng 生sanh 者giả 。 除trừ 佛Phật 而nhi 言ngôn 也dã 。 清thanh 旦đán 者giả 。 六lục 時thời 之chi 一nhất 也dã 。 衣y 裓kích 者giả 。 盛thịnh 華hoa 之chi 器khí 也dã 。 供cung 畢tất 還hoàn 國quốc 。 猶do 在tại 食thực 時thời 。 以dĩ 神thần 足túc 故cố 。

【# 鈔sao 】# 除trừ 佛Phật 者giả 。 唯duy 佛Phật 一nhất 人nhân 。 獨độc 稱xưng 大đại 覺giác 。 菩Bồ 薩Tát 而nhi 下hạ 。 以dĩ 至chí 往vãng 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 初sơ 心tâm 凡phàm 夫phu 。 皆giai 名danh 眾chúng 生sanh 也dã 。 以dĩ 生sanh 佛Phật 相tương 對đối 故cố 。 六lục 時thời 之chi 一nhất 者giả 。 清thanh 旦đán 。 於ư 晝trú 時thời 為vi 最tối 先tiên 。 以dĩ 旦đán 供cung 佛Phật 。 表biểu 至chí 敬kính 也dã 。 又hựu 旦đán 是thị 夜dạ 氣khí 清thanh 明minh 之chi 際tế 。 清thanh 旦đán 供cung 佛Phật 。 取thủ 心tâm 淨tịnh 也dã 。 彼bỉ 國quốc 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 晝trú 夜dạ 一nhất 心tâm 。 固cố 無vô 清thanh 濁trược 。 而nhi 未vị 登đăng 佛Phật 地địa 。 猶do 有hữu 無vô 明minh 。 觸xúc 事sự 涉thiệp 緣duyên 。 不bất 無vô 少thiểu 動động 。 亦diệc 以dĩ 平bình 旦đán 號hiệu 清thanh 明minh 心tâm 。 亦diệc 可khả 隨tùy 順thuận 此thử 方phương 言ngôn 清thanh 旦đán 也dã 。 常thường 者giả 。 日nhật 日nhật 恆hằng 然nhiên 。 不bất 疲bì 厭yếm 故cố 。 各các 者giả 。 人nhân 人nhân 皆giai 然nhiên 。 無vô 勤cần 惰nọa 故cố 。 盛thịnh 華hoa 器khí 者giả 。 真Chân 諦Đế 謂vị 衣y 裓kích 為vi 外ngoại 國quốc 盛thịnh 華hoa 之chi 器khí 。 或hoặc 言ngôn 衣y 襟khâm 。 亦diệc 以dĩ 襟khâm 盛thịnh 華hoa 也dã 。 他tha 方phương 。 自tự 本bổn 國quốc 而nhi 他tha 方phương 也dã 。 不bất 言ngôn 本bổn 國quốc 者giả 。 文văn 省tỉnh 也dã 。 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 。 一nhất 佛Phật 一nhất 大Đại 千Thiên 土thổ/độ 。 言ngôn 廣quảng 遠viễn 也dã 。 食thực 時thời 者giả 。 晨thần 齋trai 時thời 也dã 。 清thanh 旦đán 至chí 於ư 晨thần 齋trai 。 為vi 時thời 至chí 少thiểu 。 以dĩ 至chí 少thiểu 時thời 。 供cung 至chí 多đa 佛Phật 。 明minh 其kỳ 速tốc 也dã 。 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 承thừa 佛Phật 威uy 神thần 。 一nhất 食thực 之chi 頃khoảnh 。 徧biến 至chí 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 華hoa 香hương 伎kỹ 樂nhạc 。 衣y 葢# 幢tràng 旛phan 。 無vô 數số 供cúng 具cụ 。 若nhược 欲dục 獻hiến 華hoa 。 則tắc 於ư 空không 中trung 。 化hóa 成thành 華hoa 葢# 。 周chu 四tứ 十thập 里lý 。 乃nãi 至chí 六lục 百bách 八bát 百bách 里lý 。 各các 隨tùy 大đại 小tiểu 。 停đình 於ư 空không 中trung 。 勢thế 皆giai 下hạ 向hướng 。 以dĩ 成thành 供cúng 養dường 。 復phục 以dĩ 妙diệu 音âm 。 歌ca 歎thán 佛Phật 德đức 。 聽thính 受thọ 經Kinh 法Pháp 。 既ký 供cúng 養dường 已dĩ 。 忽hốt 然nhiên 輕khinh 舉cử 。 還hoàn 到đáo 本bổn 國quốc 。 猶do 為vi 未vị 食thực 之chi 前tiền 。 據cứ 此thử 。 則tắc 有hữu 種chủng 種chủng 諸chư 供cúng 養dường 具cụ 。 又hựu 化hóa 華hoa 成thành 葢# 。 又hựu 供cung 畢tất 聽thính 法Pháp 。 今kim 止chỉ 言ngôn 以dĩ 華hoa 供cúng 養dường 。 皆giai 文văn 省tỉnh 也dã 。 神thần 足túc 者giả 。 如như 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 皆giai 得đắc 神thần 足túc 。 如như 一nhất 念niệm 頃khoảnh 。 過quá 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 那na 由do 他tha 世thế 界giới 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 即tức 得đắc 宿túc 命mạng 。 又hựu 云vân 天thiên 眼nhãn 。 又hựu 云vân 天thiên 耳nhĩ 。 又hựu 云vân 他tha 心tâm 。 則tắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 六Lục 通Thông 自tự 在tại 。 不bất 止chỉ 飛phi 行hành 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 按án 此thử 神thần 足túc 。 住trụ 位vị 。 行hành 位vị 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 有hữu 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 八bát 住trụ 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 遊du 行hành 無vô 數số 世thế 界giới 。 又hựu 十thập 行hành 頌tụng 云vân 。 佛Phật 剎sát 無vô 邊biên 無vô 有hữu 數số 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 在tại 其kỳ 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 彼bỉ 悉tất 現hiện 前tiền 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 生sanh 尊tôn 重trọng 。 則tắc 今kim 之chi 神thần 足túc 。 豈khởi 易dị 及cập 哉tai 。 問vấn 。 此thử 於ư 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。 當đương 屬thuộc 何hà 等đẳng 。 答đáp 。 楞lăng 伽già 三tam 種chủng 。 分phần/phân 屬thuộc 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 大đại 聖thánh 。 則tắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 隨tùy 其kỳ 所sở 修tu 。 各các 有hữu 所sở 證chứng 。 如như 九cửu 品phẩm 例lệ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 自tự 嚴nghiêm 。 是thị 盛thịnh 華hoa 供cúng 養dường 義nghĩa 。 自tự 性tánh 自tự 徧biến 。 是thị 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 義nghĩa 。 自tự 性tánh 自tự 空không 。 是thị 食thực 時thời 還hoàn 義nghĩa 。 自tự 性tánh 自tự 住trụ 。 是thị 本bổn 國quốc 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 自tự 嚴nghiêm 者giả 。 心tâm 本bổn 具cụ 含hàm 萬vạn 德đức 。 還hoàn 以dĩ 萬vạn 德đức 嚴nghiêm 心tâm 。 德đức 無vô 所sở 德đức 。 嚴nghiêm 無vô 所sở 嚴nghiêm 。 是thị 真chân 供cúng 養dường 。 思tư 益ích 經Kinh 云vân 。 誰thùy 能năng 供cúng 養dường 佛Phật 。 通thông 達đạt 無vô 生sanh 者giả 。 寶bảo 雨vũ 經Kinh 云vân 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 即tức 是thị 供cúng 養dường 如Như 來Lai 。 是thị 也dã 。 自tự 徧biến 者giả 。 以dĩ 心tâm 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 即tức 是thị 一nhất 一nhất 承thừa 事sự 。 無vô 空không 過quá 者giả 。 故cố 維duy 摩ma 經kinh 言ngôn 。 無vô 前tiền 無vô 後hậu 。 一nhất 時thời 供cúng 養dường 。 自tự 空không 者giả 。 心tâm 體thể 本bổn 空không 。 空không 無vô 來lai 往vãng 。 是thị 故cố 以dĩ 食thực 時thời 還hoàn 。 聊liêu 對đối 此thử 方phương 跋bạt 涉thiệp 耳nhĩ 。 實thật 則tắc 不bất 越việt 剎sát 那na 。 還hoàn 國quốc 已dĩ 竟cánh 。 自tự 住trụ 者giả 。 心tâm 源nguyên 湛trạm 寂tịch 。 常thường 住trụ 不bất 遷thiên 。 是thị 當đương 人nhân 故cố 鄉hương 田điền 地địa 。 安an 身thân 立lập 命mạng 處xứ 。 金kim 剛cang 經kinh 還hoàn 至chí 本bổn 處xứ 。 即tức 此thử 經Kinh 還hoàn 到đáo 本bổn 國quốc 也dã 。 此thử 之chi 謂vị 務vụ 本bổn 。

○# 三tam 供cung 己kỷ 自tự 適thích 。

飯phạn 食thực 經kinh 行hành 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 食thực 時thời 。 故cố 次thứ 言ngôn 食thực 。 經kinh 行hành 者giả 。 循tuần 環hoàn 不bất 斷đoạn 義nghĩa 。 返phản 已dĩ 而nhi 食thực 。 食thực 已dĩ 而nhi 行hành 。 彷phảng 徉dương 自tự 適thích 也dã 。

【# 鈔sao 】# 飯phạn 食thực 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 諸chư 往vãng 生sanh 者giả 。 其kỳ 飯phạn 食thực 時thời 。 銀ngân 鉢bát 金kim 鉢bát 。 種chủng 種chủng 寶bảo 鉢bát 。 隨tùy 意ý 現hiện 前tiền 。 百bách 味vị 飲ẩm 食thực 。 充sung 滿mãn 其kỳ 中trung 。 酸toan 鹹hàm 甘cam 淡đạm 。 各các 如như 所sở 願nguyện 。 不bất 餘dư 不bất 缺khuyết 。 不bất 以dĩ 美mỹ 故cố 。 過quá 量lượng 而nhi 食thực 。 食thực 已dĩ 自tự 消tiêu 。 而nhi 無vô 遺di 滓chỉ 。 或hoặc 見kiến 色sắc 聞văn 香hương 。 意ý 以dĩ 為vi 食thực 。 自tự 然nhiên 飽bão 適thích 。 無vô 所sở 味vị 著trước 。 身thân 心tâm 輕khinh 利lợi 。 食thực 畢tất 化hóa 去khứ 。

時thời 至chí 復phục 現hiện 。 循tuần 環hoàn 者giả 。 如như 經kinh 貫quán 緯# 。 絡lạc 繹# 連liên 緜# 。 往vãng 來lai 無vô 已dĩ 也dã 。 食thực 已dĩ 而nhi 行hành 。 一nhất 以dĩ 調điều 身thân 。 使sử 無vô 凝ngưng 滯trệ 。 一nhất 以dĩ 調điều 心tâm 。 使sử 不bất 放phóng 逸dật 也dã 。 彷phảng 徉dương 者giả 。 優ưu 遊du 自tự 得đắc 意ý 。 世thế 人nhân 食thực 已dĩ 。 非phi 奔bôn 走tẩu 塵trần 務vụ 。 則tắc 增tăng 長trưởng 睡thụy 眠miên 。 彼bỉ 國quốc 飯phạn 食thực 經kinh 行hành 。 解giải 脫thoát 之chi 風phong 。 逍tiêu 遙diêu 之chi 狀trạng 。 可khả 想tưởng 見kiến 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 唯duy 言ngôn 飯phạn 食thực 。 不bất 及cập 衣y 等đẳng 。 唯duy 言ngôn 經kinh 行hành 。 不bất 及cập 坐tọa 等đẳng 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 衣y 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 所sở 欲dục 衣y 服phục 。 隨tùy 念niệm 即tức 至chí 。 不bất 假giả 裁tài 縫phùng 擣đảo 染nhiễm 浣hoán 濯trạc 。 又hựu 復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 上thượng 妙diệu 衣y 服phục 。 寶bảo 冠quan 環hoàn 釧xuyến 。 耳nhĩ 璫đang 瓔anh 珞lạc 。 華hoa 鬘man 帶đái 鎖tỏa 。 諸chư 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 百bách 千thiên 妙diệu 色sắc 。 自tự 然nhiên 在tại 身thân 。 又hựu 云vân 。

復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 如như 意ý 妙diệu 香hương 。 塗đồ 香hương 末mạt 香hương 。 其kỳ 香hương 普phổ 熏huân 。 彼bỉ 佛Phật 國quốc 界giới 。 故cố 不bất 言ngôn 衣y 。 以dĩ 食thực 攝nhiếp 衣y 。 及cập 一nhất 切thiết 資tư 生sanh 之chi 具cụ 故cố 。 不bất 及cập 坐tọa 者giả 。 教giáo 開khai 四tứ 種chủng 三tam 昧muội 。 一nhất 曰viết 常thường 行hành 。 二nhị 曰viết 常thường 坐tọa 。 三tam 曰viết 半bán 行hành 半bán 坐tọa 。 四tứ 曰viết 非phi 行hành 非phi 坐tọa 。 就tựu 此thử 文văn 中trung 。 則tắc 唯duy 第đệ 一nhất 。 然nhiên 二nhị 部bộ 中trung 。 皆giai 言ngôn 往vãng 生sanh 者giả 。 坐tọa 蓮liên 華hoa 中trung 。 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 。 則tắc 復phục 言ngôn 立lập 。 當đương 知tri 以dĩ 行hành 攝nhiếp 坐tọa 。 及cập 四tứ 威uy 儀nghi 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 常thường 定định 。 是thị 飯phạn 食thực 義nghĩa 。 自tự 性tánh 常thường 慧tuệ 。 是thị 經Kinh 行hành 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 禪thiền 悅duyệt 為vi 食thực 。 故cố 定định 有hữu 食thực 義nghĩa 。 智trí 能năng 運vận 轉chuyển 。 故cố 慧tuệ 有hữu 行hành 義nghĩa 。 如như 論luận 頌tụng 云vân 。 愛ái 樂nhạo 佛Phật 法Pháp 味vị 。 禪thiền 三tam 昧muội 為vi 食thực 。 又hựu 佛Phật 地địa 論luận 。 淨tịnh 土độ 中trung 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 說thuyết 能năng 受thọ 。 大Đại 乘Thừa 法Pháp 味vị 。 又hựu 正chánh 體thể 智trí 受thọ 真Chân 如Như 味vị 。 能năng 住trụ 持trì 身thân 命mạng 。 使sử 不bất 斷đoạn 壞hoại 。 長trưởng 養dưỡng 萬vạn 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 食thực 。 又hựu 阿a 含hàm 唯duy 識thức 等đẳng 。 說thuyết 出xuất 世thế 五ngũ 食thực 。 一nhất 禪thiền 悅duyệt 。 二nhị 願nguyện 。 三tam 念niệm 。 四tứ 解giải 脫thoát 。 五ngũ 法Pháp 喜hỷ 。 謂vị 禪thiền 定định 資tư 神thần 。 輕khinh 安an 適thích 悅duyệt 。 即tức 為vi 食thực 義nghĩa 。 願nguyện 力lực 持trì 法Pháp 。 法Pháp 身thân 增tăng 長trưởng 。 即tức 為vi 食thực 義nghĩa 。 念niệm 力lực 明minh 記ký 。 聖thánh 道Đạo 現hiện 前tiền 。 即tức 為vi 食thực 義nghĩa 。 解giải 脫thoát 除trừ 障chướng 。 居cư 然nhiên 資tư 益ích 。 即tức 為vi 食thực 義nghĩa 。 法Pháp 喜hỷ 內nội 充sung 。 極cực 喜hỷ 樂lạc 故cố 。 即tức 為vi 食thực 義nghĩa 。 今kim 止chỉ 言ngôn 定định 者giả 。 舉cử 一nhất 兼kiêm 四tứ 。 禪thiền 定định 之chi 中trung 。 無vô 不bất 攝nhiếp 故cố 。 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 未vị 發phát 大Đại 乘Thừa 意ý 。 食thực 此thử 食thực 者giả 。 至chí 發phát 意ý 乃nãi 消tiêu 。 已dĩ 發phát 意ý 者giả 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 已dĩ 乃nãi 消tiêu 。 得đắc 忍nhẫn 者giả 。 至chí 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 乃nãi 消tiêu 。 華hoa 嚴nghiêm 具cụ 足túc 優Ưu 婆Bà 夷Di 云vân 。 一Nhất 生Sanh 所Sở 繫Hệ 菩Bồ 薩Tát 。 食thực 我ngã 食thực 者giả 。 皆giai 於ư 菩Bồ 提Đề 。 樹thụ 下hạ 成thành 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 。 皆giai 自tự 性tánh 真Chân 如Như 無vô 盡tận 之chi 理lý 而nhi 為vi 食thực 也dã 。 經kinh 行hành 者giả 。 持trì 世thế 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 行hành 處xứ 。 是thị 無vô 行hành 處xứ 。 無vô 行hành 處xứ 者giả 。 真chân 慧tuệ 也dã 。 故cố 知tri 拈niêm 匙thi 放phóng 箸trứ 。 口khẩu 口khẩu 不bất 離ly 。 舉cử 足túc 動động 身thân 。 步bộ 步bộ 踏đạp 著trước 。 何hà 得đắc 埋mai 頭đầu 喫khiết 飯phạn 。 空không 過quá 一nhất 生sanh 。 翫ngoạn 水thủy 觀quán 山sơn 。 徒đồ 勞lao 萬vạn 里lý 。

○# 四tứ 總tổng 結kết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 成thành 就tựu 如như 是thị 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 結kết 上thượng 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 華hoa 等đẳng 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 皆giai 本bổn 佛Phật 願nguyện 行hành 功công 德đức 所sở 成thành 就tựu 也dã 。

【# 鈔sao 】# 願nguyện 者giả 。 如như 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 自tự 地địa 以dĩ 上thượng 。 皆giai 無vô 量lượng 雜tạp 寶bảo 。 百bách 千thiên 種chủng 香hương 。 而nhi 共cộng 合hợp 成thành 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 十thập 方phương 無vô 央ương 數số 世thế 界giới 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 聞văn 我ngã 名danh 號hiệu 。 然nhiên 燈đăng 散tán 華hoa 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 剎sát 中trung 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 香hương 華hoa 等đẳng 。 種chủng 種chủng 供cúng 具cụ 。 欲dục 往vãng 他tha 方phương 世thế 界giới 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 一nhất 食thực 之chi 頃khoảnh 。 即tức 可khả 徧biến 至chí 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 欲dục 食thực 之chi 時thời 。 寶bảo 鉢bát 之chi 中trung 。 百bách 味vị 飲ẩm 食thực 。 化hóa 現hiện 在tại 前tiền 。 食thực 已dĩ 自tự 去khứ 。 今kim 來lai 成thành 佛Phật 。 一nhất 一nhất 所sở 願nguyện 。 皆giai 悉tất 成thành 就tựu 。 行hành 者giả 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 。 既ký 發phát 願nguyện 已dĩ 。 天thiên 雨vũ 妙diệu 華hoa 。 而nhi 散tán 其kỳ 上thượng 。 又hựu 云vân 。 或hoặc 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 或hoặc 為vi 天thiên 王vương 。 或hoặc 為vi 輪Luân 王Vương 。 或hoặc 為vi 大đại 臣thần 。 恆hằng 往vãng 佛Phật 所sở 。 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。 又hựu 云vân 。 手thủ 中trung 常thường 出xuất 。 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。 幢tràng 旛phan 寶bảo 葢# 。 一nhất 切thiết 音âm 樂nhạc 。 今kim 來lai 成thành 佛Phật 。 如như 上thượng 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 華hoa 等đẳng 報báo 。 自tự 合hợp 成thành 就tựu 。

○# 四tứ 化hóa 禽cầm 風phong 樹thụ (# 三tam )# 。

初sơ 化hóa 禽cầm 演diễn 法pháp 二nhị 風phong 樹thụ 演diễn 法pháp 三tam 總tổng 結kết 二nhị 嚴nghiêm 。

○# 初sơ 化hóa 禽cầm 演diễn 法pháp (# 二nhị )# 。

初sơ 正chánh 示thị 法Pháp 音âm 二nhị 釋thích 無vô 惡ác 道đạo 。

○# 初sơ 正chánh 示thị 法Pháp 音âm (# 二nhị )# 。

初sơ 宣tuyên 音âm 二nhị 獲hoạch 益ích 。

○# 初sơ 宣tuyên 音âm 。

復phục 次thứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 國quốc 常thường 有hữu 。 種chủng 種chủng 奇kỳ 妙diệu 。 雜tạp 色sắc 之chi 鳥điểu 。 白bạch 鶴hạc 。 孔khổng 雀tước 。 鸚anh 鵡vũ 。 舍xá 利lợi 。 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 共cộng 命mạng 之chi 鳥điểu 。 是thị 諸chư 眾chúng 鳥điểu 。 晝trú 夜dạ 六lục 時thời 。 出xuất 和hòa 雅nhã 音âm 。 其kỳ 音âm 演diễn 暢sướng 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 。 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分Phần 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 言ngôn 諸chư 天thiên 獻hiến 瑞thụy 。 此thử 言ngôn 禽cầm 樹thụ 成thành 音âm 。 又hựu 上thượng 言ngôn 供cúng 養dường 之chi 勝thắng 。 今kim 言ngôn 聞văn 法Pháp 之chi 勝thắng 也dã 。 種chủng 種chủng 言ngôn 非phi 一nhất 。 奇kỳ 妙diệu 言ngôn 異dị 常thường 。 雜tạp 色sắc 言ngôn 美mỹ 觀quán 。 白bạch 鶴hạc 等đẳng 者giả 。 多đa 種chủng 中trung 舉cử 一nhất 二nhị 也dã 。 白bạch 鶴hạc 。 孔khổng 雀tước 。 鸚anh 鵡vũ 。 常thường 見kiến 可khả 知tri 。 舍xá 利lợi 解giải 現hiện 前tiền 文văn 。 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 此thử 云vân 妙diệu 音âm 。 共cộng 命mạng 。 一nhất 云vân 命mạng 命mạng 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 悉tất 皆giai 奇kỳ 妙diệu 。 非phi 凡phàm 鳥điểu 比tỉ 。

【# 鈔sao 】# 奇kỳ 妙diệu 者giả 。 形hình 殊thù 眾chúng 鳥điểu 名danh 奇kỳ 。 音âm 能năng 說thuyết 法Pháp 名danh 妙diệu 。 白bạch 鶴hạc 者giả 。 此thử 土thổ/độ 鶴hạc 有hữu 四tứ 種chủng 。 玄huyền 黃hoàng 蒼thương 白bạch 。 以dĩ 白bạch 為vi 勝thắng 。 然nhiên 鶴hạc 雖tuy 白bạch 。 自tự 無vô 純thuần 白bạch 。 非phi 真chân 白bạch 鶴hạc 也dã 。 孔khổng 雀tước 。 鸚anh 鵡vũ 。 皆giai 此thử 土thổ/độ 所sở 貴quý 。 故cố 獨độc 舉cử 也dã 。 頻tần 伽già 。 此thử 云vân 妙diệu 音âm 。 未vị 出xuất 殻# 時thời 。 已dĩ 有hữu 音âm 聲thanh 超siêu 眾chúng 鳥điểu 故cố 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 處xứ 經Kinh 云vân 。 此thử 鳥điểu 音âm 聲thanh 。 若nhược 人nhân 若nhược 天thiên 。 緊khẩn 那na 羅la 等đẳng 。 無vô 能năng 及cập 者giả 。 唯duy 除trừ 如Như 來Lai 。 故cố 云vân 妙diệu 音âm 。 共cộng 命mạng 。 亦diệc 云vân 命mạng 命mạng 。 亦diệc 云vân 生sanh 生sanh 。 梵Phạn 語ngữ 耆kỳ 婆bà 耆kỳ 婆bà 迦ca 。 二nhị 首thủ 一nhất 身thân 。 報báo 同đồng 識thức 異dị 。 謂vị 是thị 釋Thích 迦Ca 調Điều 達Đạt 宿túc 因nhân 。 又hựu 雪Tuyết 山Sơn 有hữu 二nhị 頭đầu 鳥điểu 。 一nhất 曰viết 迦ca 婁lâu 嗏# 。 一nhất 曰viết 優ưu 波ba 迦ca 婁lâu 嗏# 。 是thị 也dã 。 彷phảng 彿phất 如như 二nhị 頭đầu 之chi 蛇xà 。 九cửu 頭đầu 之chi 鳥điểu 。 千thiên 頭đầu 之chi 魚ngư 。 今kim 刻khắc 繪hội 作tác 人nhân 身thân 二nhị 首thủ 。 恐khủng 非phi 也dã 。 上thượng 文văn 數số 鳥điểu 。 四tứ 通thông 震chấn 旦đán 。 二nhị 局cục 西tây 乾can/kiền/càn 。 在tại 此thử 土thổ/độ 者giả 。 已dĩ 稱xưng 珍trân 異dị 。 若nhược 在tại 彼bỉ 國quốc 。 形hình 體thể 色sắc 音âm 。 轉chuyển 更cánh 奇kỳ 妙diệu 。 今kim 姑cô 取thủ 名danh 同đồng 。 而nhi 實thật 則tắc 異dị 。 例lệ 如như 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 等đẳng 。 皆giai 以dĩ 寶bảo 成thành 。 非phi 人nhân 世thế 所sở 有hữu 也dã 。 舉cử 一nhất 二nhị 者giả 。 多đa 不bất 悉tất 陳trần 。 如như 觀quán 經kinh 中trung 有hữu 鳧phù 鴈nhạn 及cập 鴛uyên 鴦ương 等đẳng 。 今kim 以dĩ 少thiểu 攝nhiếp 多đa 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 此thử 土thổ/độ 諸chư 鳥điểu 。 唯duy 鸚anh 鵡vũ 解giải 作tác 人nhân 言ngôn 。 而nhi 亦diệc 僅cận 稱xưng 學học 語ngữ 。 彼bỉ 國quốc 則tắc 晝trú 夜dạ 出xuất 音âm 。 且thả 和hòa 且thả 雅nhã 。 為vi 能năng 演diễn 暢sướng 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 一nhất 切thiết 道Đạo 品Phẩm 。 非phi 漫mạn 鳴minh 也dã 。

【# 鈔sao 】# 僅cận 稱xưng 學học 語ngữ 者giả 。 謂vị 但đãn 依y 人nhân 語ngữ 。 未vị 能năng 知tri 義nghĩa 。 記ký 曰viết 。 鸚anh 鵡vũ 能năng 言ngôn 。 不bất 離ly 飛phi 鳥điểu 。 猩tinh 猩tinh 能năng 言ngôn 。 不bất 離ly 禽cầm 獸thú 。 則tắc 人nhân 道đạo 未vị 通thông 。 何hà 況huống 佛Phật 心tâm 。 鸚anh 鵡vũ 且thả 然nhiên 。 餘dư 可khả 知tri 矣hĩ 。 和hòa 雅nhã 者giả 。 和hòa 與dữ 暴bạo 對đối 。 如như 鴟si 鴉# 等đẳng 。 是thị 名danh 暴bạo 音âm 。 雅nhã 與dữ 俗tục 對đối 。 如như 鶯# 鸝ly 等đẳng 。 是thị 名danh 俗tục 音âm 。 優ưu 柔nhu 平bình 中trung 。 無vô 有hữu 麤thô 厲lệ 。 能năng 令linh 聽thính 者giả 。 躁táo 心tâm 自tự 釋thích 。 是thị 名danh 和hòa 音âm 。 正chánh 大đại 謹cẩn 嚴nghiêm 。 無vô 有hữu 邪tà 靡mĩ 。 能năng 令linh 聽thính 者giả 。 欲dục 心tâm 自tự 平bình 。 是thị 名danh 雅nhã 音âm 。 由do 之chi 瑟sắt 尚thượng 缺khuyết 於ư 和hòa 。 鄭trịnh 之chi 聲thanh 大đại 背bối/bội 於ư 雅nhã 。 鳥điểu 兼kiêm 二nhị 美mỹ 。 是thị 黃hoàng 鍾chung 大đại 呂lữ 。 所sở 不bất 及cập 也dã 。 演diễn 者giả 。 張trương 而nhi 廣quảng 之chi 。 義nghĩa 無vô 盡tận 故cố 。 暢sướng 者giả 。 敷phu 而nhi 達đạt 之chi 。 意ý 無vô 滯trệ 故cố 。 如như 是thị 演diễn 暢sướng 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 三tam 十thập 有hữu 七thất 。 諸chư 道Đạo 品Phẩm 也dã 。 道Đạo 品Phẩm 者giả 。 以dĩ 是thị 入nhập 道đạo 之chi 品phẩm 類loại 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 此thử 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 屬thuộc 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 。 實thật 通thông 大Đại 乘Thừa 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 行hành 。 如như 諸chư 經kinh 論luận 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 通thông 大Đại 乘Thừa 者giả 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 四tứ 云vân 。 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 提Đề 分phần/phân 。 乃nãi 有hữu 多đa 種chủng 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 是thị 其kỳ 中trung 別biệt 義nghĩa 。 通thông 於ư 大đại 小tiểu 。 智trí 論luận 云vân 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 無vô 所sở 不bất 攝nhiếp 。 即tức 無vô 量lượng 道Đạo 品Phẩm 。 亦diệc 在tại 其kỳ 中trung 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 道Đạo 品Phẩm 是thị 道Đạo 場Tràng 。 又hựu 云vân 道Đạo 品Phẩm 是thị 法Pháp 身thân 因nhân 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 云vân 。 道Đạo 品Phẩm 是thị 菩Bồ 薩Tát 寶bảo 炬cự 陀đà 羅la 尼ni 。 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 若nhược 人nhân 能năng 觀quán 八bát 正Chánh 道Đạo 。 即tức 見kiến 佛Phật 性tánh 。 名danh 得đắc 醍đề 醐hồ 。 皆giai 約ước 大đại 說thuyết 。 隨tùy 心tâm 行hành 者giả 。 如như 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 智trí 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 中trung 智trí 。 二nhị 者giả 上thượng 智trí 。 觀quán 諸chư 陰ấm 苦khổ 。 是thị 名danh 中trung 智trí 。 分phân 別biệt 諸chư 陰ấm 有hữu 無vô 量lượng 相tướng 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 所sở 知tri 。 是thị 名danh 上thượng 智trí 。 則tắc 知tri 道Đạo 品Phẩm 是thị 一nhất 。 觀quán 智trí 大đại 小tiểu 。 固cố 無vô 定định 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五ngũ 根căn 者giả 。 一nhất 信tín 。 二nhị 進tiến 。 三tam 念niệm 。 四tứ 定định 。 五ngũ 慧tuệ 。 能năng 生sanh 聖thánh 道Đạo 。 故cố 名danh 為vi 根căn 。 又hựu 如như 俱câu 舍xá 。 具cụ 三tam 義nghĩa 故cố 。

【# 鈔sao 】# 根căn 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 能năng 持trì 義nghĩa 。 持trì 其kỳ 所sở 已dĩ 得đắc 。 而nhi 自tự 分phần/phân 不bất 失thất 也dã 。 二nhị 者giả 生sanh 後hậu 義nghĩa 。 生sanh 其kỳ 所sở 未vị 得đắc 。 而nhi 勝thắng 進tiến 上thượng 求cầu 也dã 。 言ngôn 信tín 根căn 者giả 。 謂vị 於ư 諦đế 理lý 深thâm 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 。 是thị 名danh 信tín 根căn 。 此thử 一nhất 為vi 總tổng 。 餘dư 四tứ 承thừa 上thượng 。 進tiến 根căn 者giả 。 既ký 信tín 此thử 理lý 。 勤cần 求cầu 不bất 息tức 。 是thị 名danh 為vi 進tiến 。 念niệm 根căn 者giả 。 既ký 求cầu 此thử 理lý 。 念niệm 茲tư 在tại 茲tư 。 明minh 記ký 不bất 忘vong 。 是thị 名danh 為vi 念niệm 。 定định 根căn 者giả 。 既ký 念niệm 此thử 理lý 。 繫hệ 緣duyên 一nhất 境cảnh 。 相tương 應ứng 不bất 散tán 。 是thị 名danh 為vi 定định 。 慧tuệ 根căn 者giả 。 既ký 定định 心tâm 在tại 道đạo 。 復phục 正chánh 觀quán 分phân 明minh 。 決quyết 擇trạch 是thị 非phi 。 是thị 名danh 為vi 慧tuệ 。 能năng 生sanh 聖thánh 道Đạo 者giả 。 以dĩ 此thử 五ngũ 法pháp 。 調điều 治trị 其kỳ 心tâm 。 譬thí 如như 陰âm 陽dương 和hòa 適thích 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 皆giai 得đắc 發phát 生sanh 故cố 。 俱câu 舍xá 三tam 義nghĩa 者giả 。 俱câu 舍xá 論luận 明minh 最tối 勝thắng 自tự 在tại 。 光quang 顯hiển 為vi 根căn 。 最tối 勝thắng 者giả 。 根căn 體thể 勝thắng 故cố 。 自tự 在tại 者giả 。 根căn 用dụng 勝thắng 故cố 。 光quang 顯hiển 者giả 。 體thể 用dụng 雙song 彰chương 故cố 。 於ư 中trung 開khai 二nhị 十thập 二nhị 根căn 。 有hữu 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 五Ngũ 力Lực 者giả 。 即tức 前tiền 五ngũ 根căn 增tăng 長trưởng 。 具cụ 有hữu 大đại 力lực 。 故cố 名danh 為vi 力lực 。

【# 鈔sao 】# 力lực 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 不bất 為vi 他tha 伏phục 。 二nhị 者giả 又hựu 能năng 伏phục 。 他tha 如như 瑜du 伽già 論luận 。 此thử 五Ngũ 力Lực 者giả 。 能năng 於ư 後hậu 後hậu 所sở 證chứng 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 生sanh 深thâm 勝thắng 解giải 。 難nan 制chế 伏phục 故cố 。 又hựu 具cụ 大đại 威uy 勢thế 。 摧tồi 伏phục 一nhất 切thiết 。 諸chư 魔ma 軍quân 故cố 。 信tín 力lực 者giả 。 深thâm 信tín 諦đế 理lý 。 轉chuyển 更cánh 增tăng 長trưởng 。 能năng 遮già 疑nghi 惑hoặc 。 不bất 為vi 動động 搖dao 。 能năng 拒cự 邪tà 外ngoại 。 不bất 為vi 迷mê 亂loạn 。 能năng 破phá 煩phiền 惱não 。 不bất 為vi 侵xâm 害hại 故cố 。 一nhất 總tổng 餘dư 承thừa 。 如như 上thượng 根căn 例lệ 。 進tiến 力lực 者giả 。 進tiến 根căn 增tăng 長trưởng 。 能năng 破phá 身thân 心tâm 種chủng 種chủng 懈giải 怠đãi 。 成thành 辦biện 出xuất 世thế 種chủng 種chủng 事sự 業nghiệp 故cố 。 念niệm 力lực 者giả 。 念niệm 根căn 增tăng 長trưởng 。 能năng 破phá 邪tà 念niệm 。 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 。 出xuất 世thế 正chánh 念niệm 故cố 。 定định 力lực 者giả 。 定định 根căn 增tăng 長trưởng 。 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 諸chư 雜tạp 亂loạn 想tưởng 。 發phát 起khởi 事sự 理lý 。 諸chư 禪thiền 定định 故cố 。 慧tuệ 力lực 者giả 。 慧tuệ 根căn 增tăng 長trưởng 。 能năng 破phá 一nhất 切thiết 。 邪tà 外ngoại 等đẳng 見kiến 。 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 。 偏thiên 小tiểu 等đẳng 執chấp 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 七Thất 菩Bồ 提Đề 分Phần 者giả 。 即tức 七thất 覺giác 支chi 。 亦diệc 繇# 前tiền 根căn 力lực 。 得đắc 此thử 慧tuệ 用dụng 。 謂vị 一nhất 念niệm 。 二nhị 擇trạch 法pháp 。 三tam 精tinh 進tấn 。 四tứ 喜hỷ 。 五ngũ 猗ỷ 。 六lục 定định 。 七thất 捨xả 。 一nhất 云vân 。 一nhất 擇trạch 法pháp 。 二nhị 精tinh 進tấn 。 三tam 喜hỷ 。 四tứ 除trừ 。 五ngũ 捨xả 。 六lục 定định 。 七thất 念niệm 。 今kim 依y 後hậu 釋thích 。

【# 鈔sao 】# 覺giác 支chi 者giả 。 覺giác 即tức 菩Bồ 提Đề 。 支chi 即tức 是thị 分phần/phân 。 謂vị 分phần 分phần 隨tùy 宜nghi 而nhi 用dụng 也dã 。 繇# 前tiền 者giả 。 瑜du 伽già 云vân 。 諸chư 已dĩ 證chứng 入nhập 正chánh 位vị 者giả 。 如như 實thật 覺giác 慧tuệ 。 用dụng 此thử 為vi 支chi 。 故cố 知tri 根căn 力lực 既ký 固cố 。 後hậu 須tu 覺giác 慧tuệ 。 合hợp 宜nghi 則tắc 用dụng 。 依y 後hậu 釋thích 者giả 。 以dĩ 天thiên 台thai 所sở 釋thích 。 意ý 明minh 顯hiển 故cố 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 。 亦diệc 以dĩ 擇trạch 法pháp 為vi 自tự 體thể 。 餘dư 分phân 為vi 分phần/phân 故cố 。 一nhất 擇trạch 法pháp 者giả 。 觀quán 諸chư 法pháp 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 揀giản 別biệt 真chân 偽ngụy 故cố 。 二nhị 精tinh 進tấn 者giả 。 修tu 道Đạo 法pháp 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 不bất 謬mậu 行hành 於ư 無vô 益ích 苦khổ 行hạnh 故cố 。 三tam 喜hỷ 者giả 。 心tâm 得đắc 法Pháp 喜hỷ 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 不bất 隨tùy 顛điên 倒đảo 。 之chi 法pháp 而nhi 生sanh 喜hỷ 故cố 。 四tứ 除trừ 者giả 。 除trừ 諸chư 見kiến 煩phiền 惱não 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 斷đoạn 絕tuyệt 虗hư 偽ngụy 。 不bất 損tổn 真chân 正chánh 善thiện 根căn 故cố 。 五ngũ 捨xả 者giả 。 捨xả 所sở 見kiến 念niệm 著trước 之chi 境cảnh 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 取thủ 捨xả 虗hư 偽ngụy 。 永vĩnh 不bất 追truy 憶ức 故cố 。 六lục 定định 者giả 。 發phát 諸chư 禪thiền 定định 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 諸chư 禪thiền 虗hư 假giả 。 不bất 生sanh 見kiến 愛ái 故cố 。 七thất 念niệm 者giả 。 修tu 出xuất 世thế 道đạo 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 。 常thường 使sử 定định 慧tuệ 均quân 平bình 。 若nhược 心tâm 沈trầm 沒một 。 當đương 念niệm 用dụng 擇trạch 進tiến 喜hỷ 三tam 支chi 。 察sát 而nhi 起khởi 之chi 。 若nhược 心tâm 浮phù 動động 。 當đương 念niệm 用dụng 除trừ 捨xả 定định 三tam 支chi 。 攝nhiếp 而nhi 伏phục 之chi 。 念niệm 念niệm 調điều 和hòa 。 使sử 中trung 適thích 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 八bát 聖thánh 道Đạo 者giả 。 亦diệc 名danh 八bát 正Chánh 道Đạo 。 繇# 前tiền 擇trạch 法pháp 。 故cố 入nhập 正Chánh 道Đạo 。 謂vị 一nhất 正chánh 見kiến 。 二nhị 正chánh 思tư 惟duy 。 三tam 正chánh 語ngữ 。 四tứ 正chánh 業nghiệp 。 五ngũ 正chánh 命mạng 。 六lục 正chánh 精tinh 進tấn 。 七thất 正chánh 念niệm 。 八bát 正chánh 定định 。

【# 鈔sao 】# 一nhất 正chánh 見kiến 者giả 。 雜tạp 集tập 云vân 。 若nhược 覺giác 支chi 時thời 。 所sở 得đắc 真chân 覺giác 。 以dĩ 慧tuệ 安an 立lập 。 諦đế 理lý 分phân 明minh 。 無vô 有hữu 錯thác 謬mậu 故cố 。 二nhị 正chánh 思tư 惟duy 者giả 。 見kiến 此thử 理lý 時thời 。 無vô 漏lậu 心tâm 相tương 應ứng 。 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 。 為vi 令linh 增tăng 長trưởng 入nhập 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 三tam 正chánh 語ngữ 者giả 。 不bất 惟duy 心tâm 無vô 邪tà 思tư 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 攝nhiếp 口khẩu 四tứ 業nghiệp 。 住trụ 四tứ 善thiện 語ngữ 故cố 。 四tứ 正chánh 業nghiệp 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 除trừ 身thân 三tam 種chủng 一nhất 切thiết 邪tà 業nghiệp 。 住trụ 清thanh 淨tịnh 身thân 業nghiệp 故cố 。 五ngũ 正chánh 命mạng 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 通thông 除trừ 三tam 業nghiệp 中trung 五ngũ 種chủng 邪tà 命mạng 故cố 。 六lục 正chánh 精tinh 進tấn 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 應ưng 勤cần 行hành 精tinh 進tấn 。 趨xu 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 故cố 。 七thất 正chánh 念niệm 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 。 於ư 應ưng 念niệm 正Chánh 道Đạo 法pháp 。 及cập 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 心tâm 不bất 動động 失thất 故cố 。 八bát 正chánh 定định 者giả 。 以dĩ 無vô 漏lậu 智trí 相tương 應ứng 。 正chánh 住trụ 於ư 理lý 。 決quyết 定định 不bất 移di 故cố 。 皆giai 言ngôn 正chánh 者giả 。 以dĩ 不bất 依y 偏thiên 邪tà 名danh 正chánh 。 能năng 至chí 涅Niết 槃Bàn 名danh 道đạo 。 若nhược 華hoa 嚴nghiêm 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。 則tắc 八bát 正chánh 俱câu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 正chánh 見kiến 者giả 。 遠viễn 離ly 一nhất 切thiết 。 諸chư 邪tà 見kiến 故cố 。 正chánh 思tư 惟duy 者giả 。 捨xả 妄vọng 分phân 別biệt 心tâm 。 隨tùy 順thuận 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 乃nãi 至chí 正chánh 定định 者giả 。 善thiện 入nhập 菩Bồ 薩Tát 不bất 思tư 議nghị 解giải 脫thoát 門môn 。 於ư 一nhất 三tam 昧muội 中trung 。 出xuất 入nhập 諸chư 三tam 昧muội 故cố 。 釋thích 云vân 。 據cứ 此thử 文văn 證chứng 。 豈khởi 不bất 深thâm 玄huyền 。 以dĩ 例lệ 推thôi 之chi 。 七thất 覺giác 根căn 力lực 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 皆giai 隨tùy 眾chúng 生sanh 。 因Nhân 地Địa 所sở 修tu 。 機cơ 見kiến 不bất 同đồng 。 證chứng 大đại 證chứng 小tiểu 。 各các 有hữu 所sở 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 言ngôn 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 者giả 。 等đẳng 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 成thành 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 及cập 等đẳng 餘dư 一nhất 切thiết 法Pháp 故cố 。

【# 鈔sao 】# 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 上thượng 惟duy 二nhị 十thập 有hữu 五ngũ 。 故cố 等đẳng 以dĩ 攝nhiếp 之chi 。 四Tứ 念Niệm 處Xứ 者giả 。 所sở 謂vị 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 而nhi 云vân 念niệm 處xứ 者giả 。 以dĩ 不bất 淨tịnh 。 是thị 觀quán 身thân 者giả 所sở 當đương 念niệm 處xứ 之chi 所sở 也dã 。 苦khổ 無vô 常thường 等đẳng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 四Tứ 正Chánh 勤Cần 者giả 。 解giải 見kiến 前tiền 文văn 。 以dĩ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 。 不bất 懈giải 弛thỉ 故cố 。 名danh 之chi 為vi 勤cần 。 勤cần 所sở 當đương 勤cần 。 合hợp 於ư 理lý 故cố 。 名danh 正chánh 勤cần 也dã 。 四tứ 如như 意ý 者giả 。 亦diệc 名danh 四Tứ 神Thần 足Túc 。 所sở 謂vị 欲dục 如như 意ý 足túc 。 心tâm 如như 意ý 足túc 。 勤cần 如như 意ý 足túc 。 慧tuệ 如như 意ý 足túc 。 良lương 繇# 念Niệm 處Xứ 正Chánh 勤Cần 以dĩ 來lai 。 精tinh 進tấn 增tăng 多đa 。 定định 心tâm 稍sảo 弱nhược 。 修tu 此thử 四tứ 種chủng 定định 力lực 攝nhiếp 心tâm 。 則tắc 智trí 定định 均quân 等đẳng 。 能năng 斷đoạn 結kết 使sử 。 所sở 願nguyện 皆giai 遂toại 。 名danh 如như 意ý 足túc 也dã 。 合hợp 此thử 七thất 類loại 。 則tắc 為vi 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 婆bà 沙sa 智trí 論luận 。 皆giai 以dĩ 喻dụ 顯hiển 。 念niệm 處xứ 如như 種chủng 子tử 。 正chánh 勤cần 如như 栽tài 植thực 。 神thần 足túc 如như 抽trừu 芽nha 。 五ngũ 根căn 如như 生sanh 根căn 。 五Ngũ 力Lực 如như 莖hành 葉diệp 。 覺giác 支chi 如như 開khai 華hoa 。 聖thánh 道Đạo 如như 結kết 果quả 。 故cố 名danh 道đạo 樹thụ 。 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 如như 四tứ 心tâm 六Lục 度Độ 。 無vô 量lượng 法Pháp 門môn 等đẳng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 何hà 不bất 先tiên 敘tự 念niệm 等đẳng 。 而nhi 首thủ 舉cử 根căn 。 答đáp 。 以dĩ 重trọng/trùng 信tín 故cố 。 又hựu 上thượng 三tam 科khoa 至chí 此thử 。 始thỉ 有hữu 根căn 力lực 故cố 。

【# 鈔sao 】# 據cứ 七thất 類loại 次thứ 第đệ 。 聞văn 法Pháp 先tiên 當đương 念niệm 持trì 。 次thứ 即tức 勤cần 修tu 。 勤cần 故cố 攝nhiếp 心tâm 調điều 柔nhu 。 柔nhu 故cố 成thành 根căn 。 根căn 增tăng 成thành 力lực 。 乃nãi 七thất 覺giác 分phân 別biệt 。 八bát 道đạo 正chánh 行hạnh 。 今kim 重trọng/trùng 信tín 者giả 。 此thử 經Kinh 以dĩ 信tín 為vi 主chủ 。 而nhi 根căn 力lực 二nhị 俱câu 首thủ 信tín 。 信tín 持trì 餘dư 四tứ 。 是thị 道đạo 之chi 元nguyên 。 德đức 之chi 母mẫu 也dã 。 如như 五ngũ 位vị 之chi 中trung 。 信tín 亦diệc 居cư 初sơ 。 十thập 信tín 之chi 中trung 。 信tín 亦diệc 居cư 初sơ 。 十thập 一nhất 善thiện 法Pháp 。 信tín 亦diệc 居cư 初sơ 故cố 。 上thượng 三tam 科khoa 者giả 。 從tùng 念niệm 處xứ 。 正chánh 勤cần 。 如như 意ý 。 修tu 為vi 至chí 此thử 。 方phương 得đắc 根căn 力lực 堅kiên 固cố 。 能năng 使sử 前tiền 所sở 得đắc 法Pháp 。 無vô 有hữu 退thoái 失thất 故cố 。 又hựu 後hậu 當đương 得đắc 法Pháp 。 畢tất 竟cánh 能năng 得đắc 。 亦diệc 繇# 乎hồ 信tín 。 故cố 首thủ 舉cử 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 變biến 化hóa 。 是thị 眾chúng 鳥điểu 義nghĩa 。 自tự 性tánh 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 是thị 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 下hạ 文văn 言ngôn 彼bỉ 佛Phật 。 變biến 化hóa 所sở 作tác 。 今kim 謂vị 妙diệu 色sắc 雅nhã 音âm 。 全toàn 體thể 是thị 自tự 心tâm 顯hiển 現hiện 。 何hà 得đắc 高cao 推thôi 聖thánh 境cảnh 。 又hựu 心tâm 地địa 含hàm 諸chư 種chủng 。 則tắc 五ngũ 根căn 等đẳng 。 全toàn 體thể 是thị 自tự 心tâm 培bồi 植thực 。 何hà 得đắc 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 故cố 先tiên 德đức 謂vị 。 信tín 心tâm 堅kiên 固cố 。 湛trạm 若nhược 虗hư 空không 。 即tức 五ngũ 根căn 力lực 。 覺giác 心tâm 不bất 起khởi 。 即tức 七thất 覺giác 支chi 。 直trực 了liễu 心tâm 性tánh 。 邪tà 正chánh 不bất 干can 。 即tức 八Bát 正Chánh 道Đạo 。 故cố 云vân 海hải 生sanh 萬vạn 物vật 。 無vô 物vật 不bất 海hải 。 心tâm 生sanh 萬vạn 法pháp 。 無vô 法pháp 不bất 心tâm 。

○# 二nhị 獲hoạch 益ích 。

其kỳ 土độ 眾chúng 生sanh 。 聞văn 是thị 音âm 已dĩ 。 皆giai 悉tất 念niệm 佛Phật 。 念niệm 法pháp 念niệm 僧Tăng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 音âm 無vô 益ích 。 則tắc 同đồng 世thế 音âm 。 祇kỳ 取thủ 娛ngu 樂lạc 。 今kim 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 正chánh 明minh 益ích 也dã 。 三Tam 寶Bảo 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 一nhất 住trụ 持trì 相tương/tướng 。 二nhị 別biệt 相tướng 。 三tam 同đồng 相tương/tướng 。 可khả 尊tôn 貴quý 故cố 。 名danh 之chi 曰viết 寶bảo 。

【# 鈔sao 】# 住trụ 持trì 相tương/tướng 者giả 。 雕điêu 鑄chú 塑tố 畫họa 。 名danh 為vi 佛Phật 寶bảo 。 黃hoàng 卷quyển 赤xích 軸trục 。 名danh 為vi 法Pháp 寶bảo 。 比Bỉ 丘Khâu 五ngũ 眾chúng 。 和hòa 合hợp 無vô 爭tranh 。 名danh 為vi 僧Tăng 寶bảo 。 即tức 世thế 間gian 三Tam 寶Bảo 也dã 。 別biệt 相tướng 者giả 。 略lược 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 三Tam 寶Bảo 自tự 別biệt 。 二nhị 者giả 三Tam 寶Bảo 大đại 小Tiểu 乘Thừa 別biệt 。 三tam 者giả 三Tam 寶Bảo 名danh 相tướng 各các 別biệt 。 括quát 其kỳ 大đại 意ý 。 則tắc 常thường 身thân 尊tôn 特đặc 。 示thị 現hiện 不bất 同đồng 。 名danh 為vi 佛Phật 寶bảo 。 教giáo 行hành 理lý 果quả 。 為vi 門môn 不bất 同đồng 。 名danh 為vi 法Pháp 寶bảo 。 三tam 賢hiền 十thập 聖thánh 四Tứ 果Quả 四tứ 向hướng 緣Duyên 覺Giác 獨Độc 覺Giác 。 階giai 位vị 不bất 同đồng 。 名danh 為vi 僧Tăng 寶bảo 。 即tức 出xuất 世thế 間gian 三Tam 寶Bảo 也dã 。 同đồng 相tương/tướng 者giả 。 若nhược 約ước 五ngũ 教giáo 。 則tắc 一nhất 者giả 立lập 事sự 就tựu 義nghĩa 門môn 。 二nhị 者giả 會hội 事sự 歸quy 理lý 門môn 。 三tam 者giả 理lý 事sự 融dung 顯hiển 門môn 。 四tứ 者giả 絕tuyệt 相tương/tướng 理lý 實thật 門môn 。 五ngũ 者giả 融dung 通thông 不bất 礙ngại 門môn 。 雖tuy 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 而nhi 同đồng 歸quy 一nhất 原nguyên 。 括quát 其kỳ 大đại 意ý 。 則tắc 性tánh 體thể 靈linh 覺giác 。 照chiếu 了liễu 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 佛Phật 寶bảo 。 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 皆giai 可khả 軌quỹ 持trì 。 名danh 為vi 法Pháp 寶bảo 。 性tánh 相tướng 不bất 二nhị 。 冥minh 合hợp 無vô 違vi 。 名danh 為vi 僧Tăng 寶bảo 。 即tức 出xuất 世thế 間gian 。 最tối 上thượng 三Tam 寶Bảo 也dã 。 尊tôn 貴quý 者giả 。 佛Phật 兩lưỡng 足túc 尊tôn 。 法pháp 離ly 欲dục 尊tôn 。 僧Tăng 眾chúng 中trung 尊tôn 。 依y 之chi 修tu 行hành 。 則tắc 出xuất 三tam 界giới 。 世thế 間gian 珍trân 重trọng 。 無vô 與dữ 為vi 伍# 。 故cố 名danh 為vi 寶bảo 。 通thông 書thư 亦diệc 云vân 。 至chí 尊tôn 者giả 道đạo 。 至chí 貴quý 者giả 德đức 。 況huống 三Tam 寶Bảo 道Đạo 德đức 之chi 極cực 。 豈khởi 不bất 稱xưng 寶bảo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 自tự 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 鳥điểu 音âm 之chi 中trung 。 讚tán 三Tam 寶Bảo 故cố 。 二nhị 者giả 說thuyết 法Pháp 有hữu 方phương 。 善thiện 入nhập 人nhân 故cố 。 三tam 者giả 晝trú 夜dạ 無vô 間gian 。 熟thục 耳nhĩ 根căn 故cố 。 四tứ 者giả 鳥điểu 尚thượng 解giải 說thuyết 。 激kích 勝thắng 心tâm 故cố 。

【# 鈔sao 】# 讚tán 三Tam 寶Bảo 者giả 。 雖tuy 上thượng 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 種chủng 種chủng 諸chư 法Pháp 。 為vi 品phẩm 不bất 同đồng 。 約ước 而nhi 言ngôn 之chi 。 皆giai 三Tam 寶Bảo 攝nhiếp 。 演diễn 暢sướng 此thử 法pháp 時thời 。 或hoặc 明minh 含hàm 靈linh 本bổn 具cụ 覺giác 性tánh 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 得đắc 自tự 本bổn 心tâm 。 乃nãi 知tri 有hữu 佛Phật 。 或hoặc 明minh 性tánh 具cụ 。 種chủng 種chủng 諸chư 相tướng 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 解giải 入nhập 深thâm 義nghĩa 。 乃nãi 知tri 有hữu 法pháp 。 或hoặc 明minh 性tánh 相tướng 和hòa 合hợp 不bất 二nhị 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。 乃nãi 知tri 有hữu 僧Tăng 。 故cố 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 善thiện 入nhập 人nhân 者giả 。 雖tuy 談đàm 妙diệu 法Pháp 。 不bất 善thiện 為vi 辭từ 。 聞văn 則tắc 扞# 格cách 。 今kim 惟duy 和hòa 雅nhã 之chi 音âm 。 優ưu 柔nhu 調điều 適thích 。 理lý 義nghĩa 悅duyệt 心tâm 。 聽thính 者giả 生sanh 喜hỷ 。 故cố 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 熟thục 耳nhĩ 根căn 者giả 。 雖tuy 善thiện 說thuyết 法Pháp 。 一nhất 暴bạo 十thập 寒hàn 。 心tâm 則tắc 懈giải 廢phế 。 今kim 唯duy 六lục 時thời 相tương 續tục 。 習tập 聽thính 飫# 聞văn 。 浹# 隨tùy 淪luân 肌cơ 。 熏huân 陶đào 成thành 性tánh 。 故cố 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 激kích 勝thắng 心tâm 者giả 。 鳥điểu 能năng 說thuyết 法Pháp 。 人nhân 胡hồ 不bất 如như 。 慚tàm 恥sỉ 一nhất 生sanh 。 精tinh 進tấn 自tự 發phát 。 故cố 念niệm 三Tam 寶Bảo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 真chân 心tâm 一nhất 體thể 。 是thị 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 如như 上thượng 同đồng 相tương/tướng 所sở 陳trần 。 則tắc 知tri 唯duy 一nhất 真chân 心tâm 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 心tâm 體thể 本bổn 自tự 覺giác 即tức 照chiếu 佛Phật 寶bảo 。 心tâm 體thể 本bổn 自tự 性tánh 離ly 即tức 法Pháp 寶bảo 。 心tâm 體thể 本bổn 自tự 不bất 二nhị 即tức 僧Tăng 寶bảo 。 故cố 曰viết 自tự 歸quy 依y 佛Phật 。 自tự 歸quy 依y 法pháp 。 自tự 歸quy 依y 僧Tăng 。 但đãn 令linh 歸quy 自tự 。 不bất 說thuyết 歸quy 他tha 。 念niệm 念niệm 還hoàn 歸quy 自tự 心tâm 。 是thị 名danh 真chân 念niệm 三Tam 寶Bảo 。

○# 二nhị 釋thích 無vô 惡ác 道đạo 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 汝nhữ 勿vật 謂vị 此thử 鳥điểu 。 實thật 是thị 罪tội 報báo 所sở 生sanh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 彼bỉ 佛Phật 國quốc 土độ 。 無vô 三tam 惡ác 道đạo 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 其kỳ 佛Phật 國quốc 土độ 。 尚thượng 無vô 惡ác 道đạo 之chi 名danh 。 何hà 況huống 有hữu 實thật 。 是thị 諸chư 眾chúng 鳥điểu 。 皆giai 是thị 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 欲dục 令linh 法Pháp 音âm 宣tuyên 流lưu 。 變biến 化hóa 所sở 作tác 。

【# 疏sớ/sơ 】# 恐khủng 疑nghi 淨tịnh 土độ 何hà 因nhân 而nhi 有hữu 畜súc 生sanh 。 不bất 符phù 法Pháp 藏tạng 本bổn 願nguyện 。 故cố 明minh 彼bỉ 國quốc 實thật 無vô 惡ác 道đạo 。 以dĩ 彼bỉ 佛Phật 欲dục 令linh 法pháp 徧biến 人nhân 耳nhĩ 。 神thần 力lực 變biến 化hóa 。 非phi 真chân 畜súc 生sanh 故cố 。 又hựu 不bất 同đồng 天thiên 鳥điểu 能năng 說thuyết 法Pháp 故cố 。

【# 鈔sao 】# 何hà 因nhân 者giả 。 愚ngu 癡si 暗ám 蔽tế 以dĩ 為vi 之chi 因nhân 。 生sanh 畜súc 生sanh 趣thú 。 慳san 貪tham 嫉tật 妒đố 。 以dĩ 為vi 之chi 因nhân 。 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 趣thú 。 十thập 惡ác 五ngũ 逆nghịch 。 以dĩ 為vi 之chi 因nhân 。 生sanh 地địa 獄ngục 趣thú 。 名danh 三tam 惡ác 道đạo 。 以dĩ 六lục 道đạo 中trung 天thiên 為vi 最tối 善thiện 。 人nhân 道đạo 次thứ 之chi 。 脩tu 羅la 介giới 乎hồ 善thiện 惡ác 之chi 中trung 。 故cố 獨độc 此thử 三tam 。 最tối 名danh 為vi 惡ác 。 夫phu 因nhân 於ư 淨tịnh 心tâm 。 生sanh 於ư 淨tịnh 土độ 。 何hà 繇# 淨tịnh 土độ 而nhi 有hữu 惡ác 道đạo 。 如như 其kỳ 有hữu 者giả 。 是thị 雜tạp 穢uế 處xứ 。 不bất 異dị 娑sa 婆bà 。 何hà 名danh 極cực 樂lạc 。 故cố 有hữu 疑nghi 也dã 。 本bổn 願nguyện 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 剎sát 中trung 無vô 餓ngạ 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 以dĩ 至chí 蜎quyên 蝡nhuyễn 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 皆giai 不bất 聞văn 不bất 善thiện 之chi 名danh 。 何hà 況huống 有hữu 實thật 。 不bất 得đắc 是thị 願nguyện 。 終chung 不bất 作tác 佛Phật 。 云vân 何hà 佛Phật 道Đạo 已dĩ 成thành 。 頓đốn 違vi 宿túc 願nguyện 。 故cố 明minh 彼bỉ 國quốc 原nguyên 無vô 惡ác 道đạo 。 非phi 唯duy 目mục 所sở 未vị 覩đổ 。 亦diệc 復phục 耳nhĩ 所sở 不bất 聞văn 。 良lương 繇# 耳nhĩ 之chi 所sở 聞văn 。 唯duy 是thị 諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。 萬vạn 德đức 洪hồng 名danh 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 及cập 諸chư 天thiên 善thiện 人nhân 。 種chủng 種chủng 嘉gia 號hiệu 。 曾tằng 無vô 三tam 惡ác 名danh 字tự 歷lịch 耳nhĩ 根căn 故cố 。 變biến 化hóa 所sở 作tác 者giả 。 復phục 自tự 難nạn/nan 言ngôn 。 既ký 無vô 畜súc 生sanh 。 今kim 白bạch 鶴hạc 孔khổng 雀tước 等đẳng 。 何hà 所sở 從tùng 來lai 。 而nhi 在tại 彼bỉ 國quốc 。 乃nãi 出xuất 其kỳ 繇# 。 是thị 佛Phật 化hóa 作tác 。 非phi 真chân 實thật 有hữu 。 如như 觀quán 經Kinh 云vân 。 如như 意ý 珠châu 王vương 。 涌dũng 出xuất 金kim 色sắc 。 微vi 妙diệu 光quang 明minh 。 化hóa 為vi 百bách 寶bảo 色sắc 鳥điểu 。 是thị 也dã 。 法Pháp 音âm 宣tuyên 流lưu 者giả 。 宣tuyên 則tắc 宣tuyên 布bố 。 自tự 上thượng 徧biến 下hạ 。 猶do 如như 王vương 言ngôn 。 流lưu 則tắc 流lưu 通thông 。 自tự 近cận 及cập 遠viễn 。 猶do 如như 逝thệ 水thủy 。 佛Phật 欲dục 法Pháp 音âm 普phổ 周chu 無vô 間gian 。 故cố 不bất 獨độc 以dĩ 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 使sử 彼bỉ 鳥điểu 音âm 。 皆giai 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 無vô 處xứ 無vô 時thời 而nhi 不bất 聞văn 聽thính 。 此thử 則tắc 大đại 神thần 通thông 力lực 。 之chi 所sở 變biến 化hóa 。 豈khởi 同đồng 愚ngu 暗ám 為vi 因nhân 。 而nhi 感cảm 報báo 畜súc 生sanh 之chi 真chân 鳥điểu 耶da 。 然nhiên 此thử 變biến 化hóa 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 如như 佛Phật 遣khiển 化hóa 人nhân 。 說thuyết 種chủng 種chủng 法Pháp 。 二nhị 者giả 性tánh 具cụ 諸chư 法pháp 。 依y 性tánh 起khởi 修tu 。 果quả 上thượng 自tự 能năng 色sắc 心tâm 互hỗ 融dung 。 依y 正chánh 不bất 二nhị 。 皆giai 悉tất 說thuyết 法Pháp 。 是thị 則tắc 鳥điểu 音âm 演diễn 暢sướng 。 法pháp 爾nhĩ 自tự 然nhiên 。 非phi 佛Phật 有hữu 心tâm 。 特đặc 為vi 變biến 作tác 也dã 。 不bất 同đồng 天thiên 鳥điểu 者giả 。 正Chánh 法Pháp 念niệm 處xứ 經Kinh 云vân 。 諸chư 天thiên 遊du 樂nhạo/nhạc/lạc 。 池trì 中trung 鳧phù 鴈nhạn 等đẳng 。 皆giai 出xuất 音âm 聲thanh 。 宣tuyên 揚dương 偈kệ 頌tụng 。 開khai 示thị 五ngũ 欲dục 。 畢tất 竟cánh 無vô 常thường 。 不bất 可khả 耽đam 玩ngoạn 。 諸chư 天thiên 聞văn 已dĩ 。 有hữu 涕thế 淚lệ 者giả 。 此thử 則tắc 實thật 鳥điểu 。 繇# 在tại 世thế 時thời 。 口khẩu 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 不bất 務vụ 真chân 修tu 。 報báo 作tác 諸chư 鳥điểu 。 處xử 於ư 天thiên 宮cung 。 以dĩ 其kỳ 宿túc 習tập 。 猶do 能năng 說thuyết 法Pháp 。 非phi 如như 淨tịnh 土độ 佛Phật 所sở 變biến 化hóa 。 故cố 不bất 同đồng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 法Pháp 藏tạng 偈kệ 云vân 。 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 皆giai 生sanh 我ngã 剎sát 中trung 。 何hà 言ngôn 彼bỉ 無vô 惡ác 道đạo 。 答đáp 。 偈kệ 意ý 自tự 明minh 。 不bất 俟sĩ 疑nghi 辯biện 。 女nữ 人nhân 生sanh 者giả 。 義nghĩa 亦diệc 如như 是thị 。

【# 鈔sao 】# 偈kệ 意ý 自tự 明minh 者giả 。 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 。 願nguyện 後hậu 說thuyết 偈kệ 。 先tiên 云vân 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 生sanh 。 皆giai 生sanh 我ngã 剎sát 中trung 。 次thứ 即tức 云vân 。 一nhất 切thiết 來lai 生sanh 者giả 。 修tu 習tập 清thanh 淨tịnh 行hạnh 。 如như 佛Phật 金kim 色sắc 身thân 。 妙diệu 相tướng 悉tất 圓viên 滿mãn 。 則tắc 知tri 必tất 於ư 娑sa 婆bà 已dĩ 植thực 淨tịnh 緣duyên 。 故cố 得đắc 往vãng 生sanh 。 既ký 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 失thất 本bổn 惡ác 道đạo 。 皆giai 成thành 上thượng 善thiện 。 相tướng 好hảo 如như 佛Phật 。 尚thượng 何hà 地địa 獄ngục 鬼quỷ 畜súc 舊cựu 日nhật 之chi 形hình 體thể 耶da 。 女nữ 生sanh 亦diệc 然nhiên 者giả 。 論luận 謂vị 女nữ 及cập 根căn 缺khuyết 。 俱câu 不bất 生sanh 彼bỉ 。 故cố 援viện 上thượng 例lệ 。 亦diệc 繇# 女nữ 人nhân 宿túc 修tu 淨tịnh 行hạnh 。 一nhất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 具cụ 丈trượng 夫phu 相tướng 。 無vô 復phục 女nữ 形hình 矣hĩ 。 今kim 繪hội 九cửu 品phẩm 。 猶do 存tồn 女nữ 人nhân 。 謬mậu 也dã 。 當đương 是thị 娑sa 婆bà 念niệm 佛Phật 時thời 相tương/tướng 。 不bất 可khả 謂vị 是thị 極cực 樂lạc 得đắc 生sanh 時thời 相tương/tướng 也dã 。 抑ức 或hoặc 表biểu 其kỳ 因Nhân 地Địa 。 以dĩ 明minh 一nhất 切thiết 皆giai 得đắc 往vãng 生sanh 耳nhĩ 。 達đạt 者giả 審thẩm 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 本bổn 無vô 。 貪tham 瞋sân 癡si 等đẳng 。 是thị 無vô 三tam 惡ác 道đạo 義nghĩa 。 自tự 性tánh 本bổn 具cụ 如như 幻huyễn 法Pháp 門môn 。 是thị 變biến 化hóa 所sở 作tác 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 若nhược 據cứ 不bất 二nhị 門môn 中trung 。 貪tham 瞋sân 癡si 即tức 戒giới 定định 慧tuệ 。 則tắc 善thiện 道đạo 惡ác 道đạo 。 悉tất 皆giai 如như 幻huyễn 。 幻huyễn 無vô 自tự 性tánh 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 不bất 生sanh 。 萬vạn 法pháp 俱câu 息tức 。

○# 二nhị 風phong 樹thụ 演diễn 法pháp 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 國quốc 土độ 。 微vi 風phong 吹xuy 動động 。 諸chư 寶bảo 行hàng 樹thụ 。 及cập 寶bảo 羅la 網võng 。 出xuất 微vi 妙diệu 音âm 。 譬thí 如như 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 同đồng 時thời 俱câu 作tác 。 聞văn 是thị 音âm 者giả 。 自tự 然nhiên 皆giai 生sanh 念niệm 佛Phật 。 念niệm 法Pháp 。 念niệm 僧Tăng 之chi 心tâm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 前tiền 言ngôn 行hạnh 樹thụ 羅la 網võng 。 今kim 言ngôn 此thử 諸chư 樹thụ 網võng 。 因nhân 風phong 出xuất 音âm 。 如như 上thượng 鳥điểu 鳴minh 。 化hóa 導đạo 眾chúng 生sanh 。 利lợi 益ích 無vô 盡tận 也dã 。 風phong 曰viết 微vi 者giả 。 風phong 之chi 美mỹ 也dã 。 音âm 曰viết 微vi 妙diệu 者giả 。 音âm 之chi 美mỹ 也dã 。 微vi 妙diệu 即tức 和hòa 雅nhã 意ý 。 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 者giả 。 以dĩ 少thiểu 況huống 多đa 。 讚tán 其kỳ 至chí 美mỹ 。 極cực 人nhân 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 其kỳ 音âm 亦diệc 宣tuyên 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 種chủng 種chủng 道Đạo 品Phẩm 。 不bất 言ngôn 者giả 。 文văn 省tỉnh 也dã 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 微vi 風phong 觸xúc 身thân 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 也dã 。

【# 鈔sao 】# 微vi 風phong 為vi 美mỹ 者giả 。 此thử 土thổ/độ 颶# 風phong 吹xuy 動động 。 則tắc 出xuất 傾khuynh 湫# 倒đảo 峽# 。 可khả 戰chiến 懼cụ 聲thanh 。 猛mãnh 風phong 吹xuy 動động 。 則tắc 出xuất 撼# 屋ốc 拔bạt 木mộc 。 可khả 厭yếm 惡ác 聲thanh 。 乃nãi 至chí 毗tỳ 嵐lam 風phong 吹xuy 動động 。 則tắc 出xuất 摧tồi 山sơn 碎toái 嶽nhạc 。 壞hoại 諸chư 世thế 界giới 。 無vô 可khả 避tị 聲thanh 。 即tức 令linh 明minh 庶thứ 清thanh 明minh 等đẳng 風phong 。 雖tuy 亦diệc 稱xưng 美mỹ 。 止chỉ 是thị 披phi 拂phất 山sơn 林lâm 。 生sanh 長trưởng 百bách 物vật 而nhi 已dĩ 。 彼bỉ 國quốc 之chi 風phong 。 似tự 有hữu 似tự 無vô 。 非phi 寒hàn 非phi 熱nhiệt 。 輕khinh 細tế 醇thuần 和hòa 。 不bất 可khả 云vân 喻dụ 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 八bát 種chủng 清thanh 風phong 。 清thanh 即tức 微vi 意ý 。 況huống 彼bỉ 行hàng 樹thụ 。 及cập 諸chư 羅la 網võng 。 皆giai 是thị 七thất 寶bảo 。 被bị 以dĩ 微vi 風phong 。 互hỗ 相tương 敲# 叩khấu 。 自tự 然nhiên 而nhi 出xuất 。 微vi 妙diệu 音âm 聲thanh 。 如như 百bách 千thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 同đồng 時thời 並tịnh 作tác 。 則tắc 六lục 律luật 交giao 暢sướng 。 八bát 音âm 克khắc 諧hài 。 和hòa 之chi 極cực 也dã 。 雅nhã 之chi 至chí 也dã 。 彼bỉ 風phong 樹thụ 既ký 非phi 絲ti 竹trúc 。 誰thùy 為vi 宮cung 商thương 。 而nhi 能năng 與dữ 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 同đồng 此thử 洋dương 洋dương 。 誠thành 謂vị 希hy 有hữu 。 人nhân 天thiên 莫mạc 及cập 者giả 。 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。 世thế 間gian 帝đế 王vương 之chi 樂lạc 。 百bách 千thiên 萬vạn 種chủng 。 不bất 如như 忉Đao 利Lợi 天Thiên 宮cung 。 一nhất 音âm 之chi 美mỹ 。 忉Đao 利Lợi 天Thiên 宮Cung 。 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 不bất 如như 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 宮Cung 。 一nhất 音âm 之chi 美mỹ 。 展triển 轉chuyển 諸chư 天thiên 。 乃nãi 至chí 不bất 如như 極Cực 樂Lạc 國Quốc 中trung 。 風phong 吹xuy 樹thụ 林lâm 。 出xuất 妙diệu 音âm 聲thanh 之chi 美mỹ 。 是thị 超siêu 出xuất 人nhân 天thiên 也dã 。 亦diệc 宣tuyên 道Đạo 品Phẩm 者giả 。 以dĩ 經kinh 中trung 但đãn 稱xưng 妙diệu 音âm 。 其kỳ 實thật 意ý 含hàm 說thuyết 法Pháp 。 若nhược 非phi 法Pháp 音âm 。 何hà 能năng 使sử 人nhân 憶ức 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 故cố 大đại 本bổn 云vân 。 微vi 風phong 徐từ 動động 。 吹xuy 諸chư 寶bảo 樹thụ 。 或hoặc 作tác 音âm 樂nhạc 。 或hoặc 作tác 法Pháp 音âm 。 是thị 其kỳ 證chứng 也dã 。 以dĩ 前tiền 例lệ 後hậu 。 皆giai 文văn 省tỉnh 故cố 。 言ngôn 觸xúc 身thân 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 國quốc 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 為vi 風phong 吹xuy 身thân 。 安an 和hòa 適thích 悅duyệt 。 猶do 如như 比Bỉ 丘Khâu 。 得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。 則tắc 亦diệc 不bất 說thuyết 法Pháp 之chi 說thuyết 法Pháp 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 寶bảo 樹thụ 等đẳng 。 三tam 種chủng 寶bảo 中trung 。 今kim 是thị 最tối 勝thắng 。 能năng 作tác 佛Phật 事sự 故cố 。

【# 鈔sao 】# 智trí 論luận 言ngôn 。 寶bảo 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 人nhân 寶bảo 者giả 。 輪Luân 王Vương 之chi 寶bảo 。 能năng 雨vũ 諸chư 物vật 。 二nhị 天thiên 寶bảo 者giả 。 諸chư 天thiên 之chi 寶bảo 。 能năng 隨tùy 使sử 令linh 。 三tam 佛Phật 寶bảo 者giả 。 能năng 於ư 十thập 方phương 。 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 今kim 能năng 說thuyết 法Pháp 。 是thị 為vi 寶bảo 中trung 最tối 勝thắng 。 出xuất 過quá 人nhân 天thiên 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 佛Phật 道Đạo 樹thụ 說thuyết 法Pháp 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 故cố 。 例lệ 前tiền 池trì 水thủy 皆giai 說thuyết 法Pháp 故cố 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 般Bát 若Nhã 等đẳng 。 皆giai 有hữu 此thử 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 道đạo 樹thụ 者giả 。 大đại 本bổn 言ngôn 。 佛Phật 道Đạo 場tràng 樹thụ 。 眾chúng 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 寶bảo 網võng 覆phú 上thượng 。 微vi 風phong 徐từ 動động 。 出xuất 無vô 量lượng 妙diệu 法Pháp 音âm 聲thanh 。 徧biến 諸chư 佛Phật 剎sát 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 得đắc 深thâm 法Pháp 忍Nhẫn 。 住trụ 不bất 退thoái 轉chuyển 。 以dĩ 至chí 成thành 就tựu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 如như 前tiền 疏sớ/sơ 引dẫn 攝nhiếp 行hàng 樹thụ 中trung 。 謂vị 行hàng 樹thụ 尚thượng 能năng 說thuyết 法Pháp 。 佛Phật 樹thụ 寧ninh 獨độc 不bất 然nhiên 。 故cố 曰viết 文văn 省tỉnh 。 又hựu 例lệ 推thôi 之chi 。 如như 前tiền 止chỉ 說thuyết 寶bảo 池trì 。 疏sớ/sơ 引dẫn 二nhị 部bộ 經kinh 文văn 。 則tắc 寶bảo 水thủy 流lưu 衍diễn 。 皆giai 說thuyết 妙diệu 法Pháp 故cố 。 又hựu 例lệ 推thôi 之chi 。 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。 其kỳ 道Đạo 場Tràng 樹thụ 。 眾chúng 生sanh 見kiến 者giả 。 無vô 其kỳ 眼nhãn 病bệnh 。 聞văn 其kỳ 香hương 者giả 。 亦diệc 無vô 鼻tị 病bệnh 。 食thực 其kỳ 果quả 者giả 。 舌thiệt 亦diệc 無vô 病bệnh 。 樹thụ 光quang 照chiếu 者giả 。 身thân 亦diệc 無vô 病bệnh 。 觀quán 想tưởng 樹thụ 者giả 。 心tâm 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 無vô 復phục 貪tham 瞋sân 。 煩phiền 惱não 之chi 病bệnh 。 又hựu 云vân 見kiến 此thử 樹thụ 者giả 。 得đắc 三tam 法Pháp 忍Nhẫn 。 則tắc 知tri 樹thụ 色sắc 香hương 味vị 。 皆giai 亦diệc 演diễn 暢sướng 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 咸hàm 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 又hựu 例lệ 推thôi 之chi 。 彼bỉ 國quốc 金kim 沙sa 。 彼bỉ 國quốc 階giai 道đạo 。 彼bỉ 國quốc 樓lâu 閣các 。 彼bỉ 國quốc 蓮liên 華hoa 。 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 華hoa 。 衣y 裓kích 食thực 器khí 。 一nhất 切thiết 諸chư 物vật 。 皆giai 亦diệc 演diễn 暢sướng 。 根Căn 力Lực 覺Giác 道Đạo 。 如như 是thị 等đẳng 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 咸hàm 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 香hương 雲vân 臺đài 網võng 。 皆giai 出xuất 頌tụng 言ngôn 。 又hựu 忉Đao 利Lợi 天thiên 鼓cổ 。 演diễn 莫mạc 測trắc 之chi 真chân 詮thuyên 。 雷lôi 音âm 寶bảo 林lâm 。 說thuyết 無vô 生sanh 之chi 妙diệu 偈kệ 。 又hựu 大đại 般Bát 若Nhã 云vân 。 淨tịnh 土độ 樹thụ 林lâm 等đẳng 內nội 外ngoại 物vật 中trung 。 常thường 有hữu 微vi 風phong 衝xung 擊kích 。 發phát 微vi 妙diệu 音âm 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 等đẳng 。 同đồng 此thử 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 善thiện 會hội 之chi 者giả 。 此thử 土thổ/độ 有hữu 情tình 無vô 情tình 。 亦diệc 皆giai 說thuyết 法Pháp 。 如như 聞văn 鶯# 擊kích 竹trúc 等đẳng 。 況huống 復phục 淨tịnh 土độ 。

【# 鈔sao 】# 善thiện 會hội 者giả 。 謂vị 不bất 以dĩ 境cảnh 為vi 境cảnh 。 而nhi 會hội 境cảnh 即tức 心tâm 。 則tắc 物vật 物vật 頭đầu 頭đầu 。 皆giai 祖tổ 師sư 意ý 。 今kim 姑cô 舉cử 二nhị 事sự 也dã 。 聞văn 鶯# 者giả 。 一nhất 僧Tăng 因nhân 疑nghi 法pháp 華hoa 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 久cửu 參tham 未vị 悟ngộ 。 忽hốt 聞văn 鶯# 聲thanh 。 遂toại 得đắc 大đại 徹triệt 。 頌tụng 云vân 。 諸chư 法pháp 從tùng 本bổn 來lai 。 常thường 自tự 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 春xuân 到đáo 百bách 華hoa 香hương 。 黃hoàng 鶯# 嗁đề 柳liễu 上thượng 。 擊kích 竹trúc 者giả 。 香hương 巖nham 以dĩ 不bất 會hội 父phụ 母mẫu 未vị 生sanh 前tiền 句cú 。 發phát 憤phẫn 住trụ 山sơn 。 一nhất 日nhật 治trị 地địa 次thứ 。 拋phao 石thạch 擊kích 竹trúc 。 鏗khanh 然nhiên 有hữu 聲thanh 。 忽hốt 爾nhĩ 大đại 悟ngộ 作tác 頌tụng 。 有hữu 一nhất 擊kích 忘vong 所sở 知tri 。 更cánh 不bất 假giả 修tu 持trì 。 動động 容dung 揚dương 古cổ 路lộ 。 不bất 墮đọa 悄# 然nhiên 機cơ 。 等đẳng 語ngữ 。 如như 是thị 。 則tắc 簷diêm 前tiền 鵲thước 噪táo 。 野dã 外ngoại 松tùng 聲thanh 。 一nhất 蚊văn 一nhất 蠅dăng 。 一nhất 草thảo 一nhất 葉diệp 。 莫mạc 不bất 演diễn 揚dương 妙diệu 法Pháp 。 鼓cổ 發phát 道Đạo 心tâm 。 況huống 清thanh 淨tịnh 佛Phật 土độ 乎hồ 。 問vấn 。 教giáo 中trung 聖thánh 說thuyết 法Pháp 。 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 二nhị 不bất 偏thiên 廢phế 。 今kim 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 演diễn 法pháp 無vô 已dĩ 。 則tắc 有hữu 動động 無vô 靜tĩnh 。 答đáp 。 大đại 本bổn 云vân 。 其kỳ 欲dục 聞văn 者giả 。 輒triếp 獨độc 聞văn 之chi 。 其kỳ 不bất 欲dục 聞văn 者giả 。 輒triếp 獨độc 不bất 聞văn 也dã 。 則tắc 寂tịch 用dụng 隨tùy 心tâm 。 即tức 動động 即tức 靜tĩnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 理lý 智trí 交giao 融dung 。 是thị 風phong 樹thụ 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 理lý 含hàm 萬vạn 法pháp 如như 樹thụ 。 智trí 周chu 法Pháp 界Giới 如như 風phong 。 智trí 與dữ 理lý 冥minh 。 理lý 隨tùy 智trí 顯hiển 。 然nhiên 而nhi 風phong 樹thụ 。 各các 不bất 相tương 知tri 。 理lý 智trí 原nguyên 無vô 二nhị 本bổn 。 百bách 千thiên 種chủng 樂nhạc 。 不bất 是thị 風phong 作tác 。 不bất 是thị 樹thụ 作tác 。 仁nhân 者giả 心tâm 作tác 。

○# 三tam 總tổng 結kết 二nhị 嚴nghiêm 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 其kỳ 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 如như 是thị 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 結kết 上thượng 化hóa 禽cầm 風phong 樹thụ 。 二nhị 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 皆giai 彼bỉ 佛Phật 因Nhân 地Địa 願nguyện 行hành 功công 德đức 所sở 成thành 就tựu 也dã 。 又hựu 變biến 化hóa 功công 德đức 。 大Đại 乘Thừa 功công 德đức 等đẳng 。 四tứ 種chủng 成thành 就tựu 。 如như 論luận 中trung 說thuyết 前tiền 後hậu 功công 德đức 。 繁phồn 不bất 各các 係hệ 條điều 下hạ 。

【# 鈔sao 】# 願nguyện 所sở 成thành 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 隨tùy 其kỳ 志chí 願nguyện 。 所sở 欲dục 聞văn 者giả 。 自tự 然nhiên 得đắc 聞văn 。 故cố 鳥điểu 樹thụ 皆giai 成thành 妙diệu 法Pháp 音âm 也dã 。 行hành 所sở 成thành 者giả 。 大đại 本bổn 願nguyện 後hậu 修tu 行hành 。 如như 云vân 。 常thường 以dĩ 和hòa 顏nhan 愛ái 語ngữ 。 饒nhiêu 益ích 眾chúng 生sanh 。 是thị 以dĩ 得đắc 成thành 風phong 吹xuy 林lâm 樹thụ 。 皆giai 出xuất 妙diệu 音âm 故cố 。 如như 云vân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 信tín 重trọng/trùng 恭cung 敬kính 。 是thị 以dĩ 得đắc 成thành 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 咸hàm 念niệm 三Tam 寶Bảo 故cố 。 變biến 化hóa 功công 德đức 者giả 。 如như 論luận 頌tụng 云vân 。 種chủng 種chủng 雜tạp 色sắc 鳥điểu 。 各các 各các 出xuất 雅nhã 音âm 。 聞văn 者giả 念niệm 三Tam 寶Bảo 。 忘vong 相tương/tướng 入nhập 一nhất 心tâm 。 是thị 也dã 。 大Đại 乘Thừa 功công 德đức 者giả 。 如như 論luận 頌tụng 云vân 。 大Đại 乘Thừa 善thiện 根căn 男nam 。 等đẳng 無vô 譏cơ 嫌hiềm 名danh 。 女nữ 人nhân 及cập 根căn 缺khuyết 。 二Nhị 乘Thừa 種chủng 不bất 生sanh 。 是thị 也dã 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 及cập 性tánh 也dã 。 前tiền 後hậu 如như 是thị 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 下hạ 。 不bất 各các 係hệ 論luận 頌tụng 。 以dĩ 今kim 頌tụng 一nhất 缺khuyết 化hóa 作tác 。 二nhị 缺khuyết 惡ác 道đạo 。 故cố 特đặc 明minh 之chi 。 言ngôn 眾chúng 鳥điểu 出xuất 音âm 。 若nhược 非phi 佛Phật 作tác 。 焉yên 能năng 聽thính 者giả 忘vong 相tương/tướng 一nhất 心tâm 也dã 。 不bất 云vân 惡ác 道đạo 。 以dĩ 人nhân 中trung 尚thượng 無vô 女nữ 人nhân 。 聖thánh 中trung 尚thượng 無vô 小tiểu 聖thánh 。 況huống 復phục 有hữu 惡ác 道đạo 也dã 。 前tiền 後hậu 明minh 顯hiển 可khả 知tri 。 故cố 不bất 繁phồn 係hệ 。 又hựu 正chánh 報báo 二nhị 功công 德đức 。 在tại 如như 是thị 莊trang 嚴nghiêm 條điều 外ngoại 。 故cố 亦diệc 不bất 係hệ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 般Bát 若Nhã 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 是thị 鳥điểu 樹thụ 說thuyết 法Pháp 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 鈔sao 云vân 。 若nhược 能năng 轉chuyển 物vật 。 即tức 同đồng 如Như 來Lai 。 以dĩ 心tâm 外ngoại 無vô 物vật 。 物vật 即tức 是thị 心tâm 。 但đãn 心tâm 離ly 分phân 別biệt 。 即tức 是thị 正chánh 智trí 般Bát 若Nhã 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 是thị 故cố 西tây 方phương 。 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 悉tất 皆giai 說thuyết 法Pháp 。 今kim 不bất 見kiến 鳥điểu 樹thụ 說thuyết 法Pháp 。 以dĩ 未vị 離ly 念niệm 故cố 。 起khởi 信tín 云vân 。 離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。 等đẳng 虗hư 空không 界giới 。 是thị 故cố 虗hư 空không 界giới 中trung 。 普phổ 皆giai 說thuyết 法Pháp 。

○# 二nhị 正chánh 報báo (# 二nhị )# 。

初sơ 化hóa 主chủ 二nhị 化hóa 伴bạn 。

○# 初sơ 化hóa 主chủ (# 二nhị )# 。

初sơ 徵trưng 名danh 二nhị 顯hiển 德đức 。

○# 初sơ 徵trưng 名danh 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 彼bỉ 佛Phật 何hà 故cố 。 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 明minh 依y 報báo 之chi 勝thắng 。 而nhi 依y 從tùng 正chánh 生sanh 。 故cố 次thứ 明minh 正chánh 報báo 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 審thẩm 其kỳ 解giải 否phủ/bĩ 也dã 。 已dĩ 知tri 彼bỉ 佛Phật 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。 未vị 知tri 其kỳ 義nghĩa 。 以dĩ 彼bỉ 佛Phật 乃nãi 一nhất 經kinh 正chánh 主chủ 。 故cố 須tu 審thẩm 問vấn 。

【# 鈔sao 】# 正chánh 主chủ 者giả 。 報báo 有hữu 依y 正chánh 。 佛Phật 居cư 其kỳ 正chánh 故cố 。 正chánh 有hữu 主chủ 伴bạn 。 佛Phật 為vi 其kỳ 主chủ 故cố 。 義nghĩa 須tu 審thẩm 者giả 。 以dĩ 彌di 陀đà 萬vạn 德đức 之chi 號hiệu 。 其kỳ 義nghĩa 深thâm 廣quảng 。 應ưng 為vi 開khai 闡xiển 。 使sử 人nhân 曉hiểu 了liễu 。 生sanh 向hướng 慕mộ 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 正chánh 思tư 惟duy 。 是thị 於ư 意ý 云vân 何hà 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 籌trù 量lượng 名danh 意ý 。 世thế 人nhân 起khởi 於ư 意ý 識thức 。 念niệm 念niệm 逐trục 外ngoại 籌trù 量lượng 。 是thị 邪tà 思tư 惟duy 也dã 。 旋toàn 其kỳ 意ý 識thức 。 扣khấu 已dĩ 而nhi 參tham 。 思tư 之chi 又hựu 思tư 。 思tư 盡tận 還hoàn 源nguyên 。 思tư 無vô 所sở 思tư 。 全toàn 身thân 即tức 壽thọ 即tức 光quang 。 何hà 論luận 彼bỉ 佛Phật 此thử 佛Phật 。

○# 二nhị 顯hiển 德đức (# 二nhị )# 。

初sơ 名danh 含hàm 多đa 義nghĩa 二nhị 道đạo 成thành 遠viễn 劫kiếp 。

○# 初sơ 名danh 含hàm 多đa 義nghĩa (# 二nhị )# 。

初sơ 光quang 明minh 無vô 量lượng 。 二nhị 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。

○# 初sơ 光quang 明minh 無vô 量lượng 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 光quang 明minh 無vô 量lượng 。 照chiếu 十thập 方phương 國quốc 。 無vô 所sở 障chướng 礙ngại 。 是thị 故cố 號hiệu 為vi 阿A 彌Di 陀Đà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 量lượng 已dĩ 如như 前tiền 釋thích 。 然nhiên 未vị 知tri 無vô 量lượng 得đắc 名danh 之chi 故cố 。 今kim 謂vị 是thị 光quang 明minh 壽thọ 命mạng 。 二nhị 皆giai 無vô 量lượng 也dã 。 光quang 明minh 者giả 有hữu 二nhị 。 一nhất 者giả 智trí 光quang 。 二nhị 者giả 身thân 光quang 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 常thường 光quang 。 二nhị 者giả 放phóng 光quang 。 又hựu 光quang 所sở 因nhân 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 萬vạn 德đức 所sở 成thành 。 一nhất 是thị 本bổn 願nguyện 所sở 致trí 。

【# 鈔sao 】# 先tiên 釋thích 光quang 明minh 也dã 。 智trí 光quang 身thân 光quang 者giả 。 如như 盧lô 舍xá 那na 。 此thử 云vân 光quang 明minh 徧biến 照chiếu 。 自tự 受thọ 用dụng 身thân 。 照chiếu 真chân 法Pháp 界Giới 。 是thị 名danh 智trí 光quang 。 他tha 受thọ 用dụng 身thân 。 徧biến 照chiếu 大đại 眾chúng 。 是thị 名danh 身thân 光quang 。 又hựu 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 瑠lưu 璃ly 光quang 菩Bồ 薩Tát 。 放phóng 身thân 光quang 明minh 。 文Văn 殊Thù 言ngôn 。 光quang 明minh 者giả 。 名danh 為vi 智trí 慧tuệ 。 則tắc 事sự 理lý 圓viên 融dung 。 身thân 智trí 不bất 二nhị 也dã 。 常thường 光quang 放phóng 光quang 者giả 。 常thường 所sở 顯hiển 光quang 。 無vô 放phóng 不bất 放phóng 。 如như 圓viên 光quang 一nhất 尋tầm 等đẳng 。 是thị 也dã 。 放phóng 光quang 者giả 。 或hoặc 於ư 眉mi 間gian 。 或hoặc 於ư 頂đảnh 上thượng 。 或hoặc 口khẩu 。 或hoặc 齒xỉ 。 或hoặc 臍tề 。 或hoặc 足túc 之chi 類loại 。 是thị 也dã 。 今kim 言ngôn 光quang 者giả 。 正chánh 意ý 在tại 常thường 。 而nhi 亦diệc 兼kiêm 放phóng 。 及cập 與dữ 身thân 智trí 。 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。

爾nhĩ 時thời 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 放phóng 無vô 量lượng 光quang 。 又hựu 云vân 。 我ngã 以dĩ 智trí 慧tuệ 光quang 。 廣quảng 照chiếu 無vô 央ương 界giới 故cố 。 萬vạn 德đức 所sở 成thành 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 賢hiền 首thủ 品phẩm 。 開khai 四tứ 十thập 四tứ 門môn 光quang 明minh 。 各các 出xuất 其kỳ 因nhân 。 或hoặc 歸quy 三Tam 寶Bảo 。 或hoặc 發phát 四tứ 弘hoằng 。 三tam 學học 六Lục 度Độ 之chi 所sở 成thành 就tựu 。 一nhất 一nhất 結kết 云vân 。 是thị 故cố 得đắc 成thành 此thử 光quang 明minh 。 又hựu 般Bát 若Nhã 經kinh 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 執chấp 故cố 。 得đắc 常thường 光quang 一nhất 尋tầm 。 則tắc 知tri 今kim 佛Phật 光quang 明minh 。 非phi 一nhất 德đức 所sở 致trí 也dã 。 本bổn 願nguyện 所sở 致trí 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 頂đảnh 中trung 光quang 明minh 。 勝thắng 於ư 日nhật 月nguyệt 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 願nguyện 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 光quang 明minh 照chiếu 無vô 央ương 數số 天thiên 下hạ 。 幽u 冥minh 之chi 處xứ 。 皆giai 當đương 大đại 明minh 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 以dĩ 及cập 蜎quyên 蝡nhuyễn 。 見kiến 我ngã 光quang 明minh 。 莫mạc 不bất 慈từ 心tâm 作tác 善thiện 。 來lai 生sanh 我ngã 國quốc 。 又hựu 願nguyện 前tiền 偈kệ 云vân 。 能năng 使sử 無vô 量lượng 剎sát 。 光quang 明minh 悉tất 照chiếu 耀diệu 。 故cố 今kim 成thành 佛Phật 。 得đắc 如như 所sở 願nguyện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 無vô 量lượng 者giả 。 言ngôn 所sở 照chiếu 之chi 廣quảng 也dã 。 十thập 方phương 者giả 。 不bất 同đồng 他tha 經kinh 。 照chiếu 一nhất 方phương 故cố 。 無vô 障chướng 礙ngại 者giả 。 不bất 同đồng 日nhật 光quang 。 猶do 有hữu 礙ngại 故cố 。

【# 鈔sao 】# 不bất 同đồng 他tha 經kinh 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 東đông 照chiếu 。 則tắc 不bất 說thuyết 餘dư 方phương 。 萬vạn 八bát 千thiên 。 則tắc 不bất 該cai 餘dư 國quốc 。 義nghĩa 各các 有hữu 取thủ 故cố 。 今kim 則tắc 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 無vô 不bất 照chiếu 故cố 。 不bất 同đồng 日nhật 光quang 者giả 。 日nhật 雖tuy 有hữu 光quang 。 脩tu 羅la 掩yểm 之chi 則tắc 礙ngại 。 鐵thiết 圍vi 兩lưỡng 間gian 則tắc 礙ngại 。 覆phú 盆bồn 之chi 下hạ 則tắc 礙ngại 。 又hựu 閻Diêm 浮Phù 明minh 。 則tắc 單đơn 越việt 礙ngại 。 瞿cù 耶da 明minh 。 則tắc 弗phất 于vu 礙ngại 。 今kim 則tắc 徹triệt 山sơn 透thấu 壁bích 。 通thông 幽u 達đạt 冥minh 。 無vô 能năng 遮già 障chướng 。 使sử 光quang 隱ẩn 沒một 。 無vô 能năng 隔cách 礙ngại 。 使sử 光quang 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 光quang 明minh 。 最tối 為vi 遠viễn 著trước 。 諸chư 佛Phật 光quang 明minh 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 頂đảnh 中trung 光quang 明minh 。 有hữu 照chiếu 一nhất 里lý 者giả 。 二nhị 里lý 者giả 。 如như 是thị 漸tiệm 遠viễn 。 有hữu 照chiếu 二nhị 百bách 萬vạn 里lý 者giả 。 有hữu 照chiếu 一nhất 世thế 界giới 者giả 。 二nhị 世thế 界giới 者giả 。 如như 是thị 漸tiệm 遠viễn 。 有hữu 照chiếu 二nhị 百bách 萬vạn 世thế 界giới 者giả 。 唯duy 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 光quang 明minh 。 照chiếu 千thiên 萬vạn 世thế 界giới 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 故cố 號hiệu 無Vô 量Lượng 光Quang 佛Phật 。 無Vô 邊Biên 光Quang 佛Phật 。 無Vô 礙Ngại 光Quang 佛Phật 。 乃nãi 至chí 超Siêu 日Nhật 月Nguyệt 光Quang 佛Phật 。 皆giai 光quang 明minh 無vô 量lượng 義nghĩa 也dã 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 圓viên 光quang 。 如như 百bách 億ức 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 又hựu 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 相tướng 。 一nhất 一nhất 相tương/tướng 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 隨tùy 形hình 好hảo/hiếu 。 一nhất 一nhất 好hảo/hiếu 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 光quang 明minh 。 徧biến 照chiếu 十thập 方phương 。 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 攝nhiếp 取thủ 不bất 捨xả 。 又hựu 大đại 本bổn 言ngôn 。 阿A 難Nan 頭đầu 腦não 著trước 地địa 。 稱xưng 佛Phật 名danh 號hiệu 。 禮lễ 未vị 起khởi 際tế 。 佛Phật 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 徧biến 十thập 方phương 上thượng 下hạ 。 皆giai 光quang 明minh 無vô 量lượng 義nghĩa 也dã 。 或hoặc 難nạn/nan 日nhật 猶do 有hữu 礙ngại 。 世thế 所sở 共cộng 知tri 。 佛Phật 光quang 無vô 礙ngại 。 當đương 有hữu 何hà 據cứ 。 答đáp 。 須tu 達đạt 老lão 女nữ 。 不bất 願nguyện 見kiến 佛Phật 。 避tị 入nhập 深thâm 閨# 。 佛Phật 光quang 所sở 及cập 。 垣viên 壁bích 俱câu 徹triệt 。 內nội 外ngoại 四tứ 方phương 。 恆hằng 與dữ 佛Phật 對đối 。 即tức 無vô 礙ngại 之chi 徵trưng 也dã 。

○# 二nhị 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 壽thọ 命mạng 。 及cập 其kỳ 人nhân 民dân 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 故cố 名danh 阿A 彌Di 陀Đà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 光quang 明minh 無vô 量lượng 。 是thị 無vô 量lượng 之chi 一nhất 義nghĩa 。 今kim 言ngôn 壽thọ 命mạng 亦diệc 無vô 量lượng 也dã 。 佛Phật 壽thọ 有hữu 三tam 。 法pháp 壽thọ 。 報báo 壽thọ 。 應ưng 壽thọ 。 如như 法Pháp 華hoa 及cập 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 中trung 說thuyết 。 然nhiên 佛Phật 壽thọ 無vô 量lượng 。 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 。 今kim 之chi 無vô 量lượng 。 亦diệc 可khả 即tức 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 。

【# 鈔sao 】# 壽thọ 命mạng 者giả 。 壽thọ 之chi 所sở 歷lịch 。 有hữu 短đoản 有hữu 長trường/trưởng 。 今kim 當đương 減giảm 劫kiếp 。 壽thọ 僅cận 百bách 年niên 。 彼bỉ 增tăng 劫kiếp 時thời 。 亦diệc 止chỉ 八bát 萬vạn 。 縱túng/tung 輪Luân 王Vương 天thiên 帝đế 。 諸chư 佛Phật 住trụ 世thế 。 亦diệc 有hữu 限hạn 量lượng 。 唯duy 彼bỉ 佛Phật 壽thọ 命mạng 。 至chí 為vi 久cửu 遠viễn 。 不bất 局cục 常thường 數số 。 云vân 無vô 量lượng 也dã 。 三tam 壽thọ 者giả 。 法pháp 華hoa 壽thọ 量lượng 品phẩm 疏sớ/sơ 云vân 。 壽thọ 者giả 受thọ 也dã 。 若nhược 法Pháp 身thân 。 真Chân 如Như 不bất 隔cách 諸chư 法pháp 。 故cố 名danh 為vi 受thọ 。 若nhược 報báo 身thân 。 境cảnh 智trí 相tương 應ứng 。 故cố 名danh 為vi 受thọ 。 若nhược 應ưng 身thân 。 一nhất 期kỳ 報báo 得đắc 。 百bách 年niên 不bất 斷đoạn 。 故cố 名danh 為vi 受thọ 。 法Pháp 身thân 以dĩ 如như 理lý 為vi 命mạng 。 報báo 身thân 以dĩ 智trí 慧tuệ 為vi 命mạng 。 應ưng 身thân 以dĩ 因nhân 緣duyên 為vi 命mạng 。 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 。 示thị 同đồng 生sanh 滅diệt 。 有hữu 始thỉ 有hữu 終chung 者giả 。 應ưng 身thân 壽thọ 也dã 。 一nhất 得đắc 永vĩnh 得đắc 。 有hữu 始thỉ 無vô 終chung 者giả 。 報báo 身thân 壽thọ 也dã 。 非phi 壽thọ 非phi 不bất 壽thọ 。 無vô 始thỉ 無vô 終chung 者giả 。 法Pháp 身thân 壽thọ 也dã 。 又hựu 謂vị 彼bỉ 佛Phật 壽thọ 命mạng 。 實thật 有hữu 期kỳ 限hạn 。 人nhân 天thiên 莫mạc 數số 。 是thị 有hữu 量lượng 之chi 無vô 量lượng 也dã 。 越việt 溪khê 解giải 云vân 。 此thử 經Kinh 雖tuy 云vân 無vô 量lượng 。 乃nãi 是thị 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 常thường 所sở 見kiến 身thân 。 非phi 觀quán 經kinh 勝thắng 應ưng 尊tôn 特đặc 之chi 身thân 。 亦diệc 同đồng 上thượng 意ý 。 今kim 謂vị 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 者giả 。 此thử 經Kinh 佛Phật 身thân 無vô 定định 。 前tiền 義nghĩa 理lý 中trung 已dĩ 辯biện 。 況huống 經kinh 文văn 但đãn 言ngôn 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 現hiện 在tại 其kỳ 前tiền 。 未vị 曾tằng 指chỉ 定định 現hiện 何hà 等đẳng 身thân 。 越việt 溪khê 安an 得đắc 判phán 屬thuộc 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 必tất 謂vị 劣liệt 應ưng 。 則tắc 劣liệt 機cơ 自tự 見kiến 。 非phi 此thử 經Kinh 專chuyên 以dĩ 劣liệt 應ưng 而nhi 被bị 劣liệt 機cơ 也dã 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 假giả 令linh 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 皆giai 作tác 緣Duyên 覺Giác 聲Thanh 聞Văn 。 皆giai 坐tọa 禪thiền 一nhất 心tâm 。 欲dục 計kế 我ngã 年niên 壽thọ 幾kỷ 。 千thiên 億ức 萬vạn 劫kiếp 。 無vô 能năng 知tri 者giả 。 豈khởi 亦diệc 常thường 所sở 見kiến 身thân 之chi 無vô 量lượng 乎hồ 。 是thị 故cố 入nhập 滅diệt 雙song 林lâm 。 或hoặc 見kiến 靈linh 山sơn 未vị 散tán 。 舍xá 那na 千thiên 文văn 。 或hoặc 見kiến 丈trượng 六lục 金kim 身thân 。 佛Phật 本bổn 不bất 移di 。 機cơ 自tự 異dị 故cố 。 則tắc 謂vị 彼bỉ 佛Phật 壽thọ 命mạng 。 即tức 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 。 亦diệc 何hà 不bất 可khả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 及cập 其kỳ 人nhân 民dân 者giả 。 巧xảo 用dụng 倒đảo 語ngữ 故cố 。 言ngôn 人nhân 民dân 者giả 。 佛Phật 如như 王vương 故cố 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 此thử 云vân 無vô 數số 。 倍bội 之chi 名danh 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 人nhân 壽thọ 有hữu 二nhị 。 一nhất 佛Phật 本bổn 願nguyện 力lực 故cố 。 二nhị 自tự 功công 德đức 力lực 故cố 。

【# 鈔sao 】# 倒đảo 語ngữ 者giả 。 正chánh 語ngữ 當đương 云vân 佛Phật 及cập 人nhân 民dân 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 如như 波ba 羅la 密mật 。 云vân 彼bỉ 岸ngạn 到đáo 。 當đương 是thị 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 耳nhĩ 。 以dĩ 意ý 會hội 之chi 。 無vô 以dĩ 辭từ 害hại 。 佛Phật 如như 王vương 者giả 。 彼bỉ 國quốc 雖tuy 無vô 。 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 然nhiên 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 有hữu 君quân 主chủ 義nghĩa 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 依y 佛Phật 學học 佛Phật 。 有hữu 人nhân 民dân 義nghĩa 。 非phi 如như 此thử 土thổ/độ 。 版# 籍tịch 所sở 統thống 。 實thật 編biên 氓# 也dã 。 僧Tăng 祇kỳ 者giả 。 入nhập 十thập 大đại 數số 之chi 首thủ 。 從tùng 百bách 洛lạc 叉xoa 。 倍bội 倍bội 積tích 累lũy 而nhi 生sanh 。 又hựu 僧Tăng 祇kỳ 僧Tăng 祇kỳ 為vi 一nhất 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 無vô 量lượng 。 為vi 一nhất 無vô 邊biên 。 今kim 合hợp 言ngôn 者giả 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 實thật 明minh 其kỳ 數số 。 以dĩ 僧Tăng 祇kỳ 計kế 之chi 。 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 僧Tăng 祇kỳ 也dã 。 二nhị 是thị 極cực 讚tán 其kỳ 多đa 。 無vô 復phục 邊biên 量lượng 。 無vô 復phục 窮cùng 盡tận 之chi 僧Tăng 祇kỳ 也dã 。 佛Phật 力lực 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 人nhân 。 壽thọ 命mạng 皆giai 無vô 央ương 數số 劫kiếp 。 無vô 有hữu 能năng 計kế 其kỳ 數số 者giả 。 是thị 承thừa 佛Phật 願nguyện 力lực 。 有hữu 此thử 壽thọ 故cố 。 自tự 力lực 者giả 。 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 清thanh 虗hư 之chi 身thân 。 不bất 同đồng 質chất 礙ngại 肉nhục 身thân 。 有hữu 老lão 病bệnh 死tử 。 是thị 自tự 精tinh 進tấn 力lực 。 有hữu 此thử 壽thọ 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 云vân 。 此thử 無vô 量lượng 亦diệc 可khả 即tức 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 者giả 。 還hoàn 有hữu 證chứng 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 例lệ 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 上thượng 引dẫn 觀quán 疏sớ/sơ 云vân 。 此thử 無vô 量lượng 是thị 有hữu 量lượng 之chi 無vô 量lượng 。 而nhi 言ngôn 亦diệc 可khả 即tức 無vô 量lượng 之chi 無vô 量lượng 者giả 。 以dĩ 今kim 文văn 正chánh 似tự 華hoa 嚴nghiêm 故cố 。 彼bỉ 經kinh 十thập 迴hồi 向hướng 文văn 云vân 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 釋thích 云vân 。 此thử 非phi 數số 中trung 之chi 一nhất 。 但đãn 是thị 無vô 數số 之chi 言ngôn 。 若nhược 定định 是thị 數số 。 便tiện 當đương 局cục 限hạn 。 今kim 經kinh 亦diệc 云vân 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 二nhị 經kinh 文văn 勢thế 。 意ý 極cực 相tương/tướng 類loại 。 故cố 言ngôn 彼bỉ 佛Phật 壽thọ 命mạng 。 亦diệc 可khả 即tức 是thị 更cánh 無vô 限hạn 量lượng 之chi 無vô 量lượng 也dã 。 問vấn 。 華hoa 嚴nghiêm 壽thọ 量lượng 品phẩm 。 謂vị 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 一nhất 劫kiếp 。 為vi 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 一nhất 晝trú 夜dạ 。 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 一nhất 劫kiếp 。 為vi 袈ca 裟sa 幢tràng 世thế 界giới 一nhất 晝trú 夜dạ 。 展triển 轉chuyển 劫kiếp 日nhật 相tương 對đối 。 乃nãi 至chí 百bách 萬vạn 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 世thế 界giới 。 極cực 於ư 勝thắng 蓮liên 華hoa 。 則tắc 極cực 樂lạc 僅cận 勝thắng 娑sa 婆bà 。 劣liệt 後hậu 殊thù 甚thậm 。 安an 得đắc 為vi 更cánh 無vô 限hạn 量lượng 之chi 無vô 量lượng 乎hồ 。 答đáp 。 彼bỉ 鈔sao 釋thích 云vân 。 三Tam 身Thân 既ký 融dung 。 三tam 壽thọ 無vô 礙ngại 。 即tức 長trường/trưởng 能năng 短đoản 。 即tức 短đoản 恆hằng 長trường/trưởng 。 無vô 長trường/trưởng 無vô 短đoản 。 長trường 短đoản 存tồn 焉yên 。 一nhất 一nhất 圓viên 融dung 。 言ngôn 思tư 斯tư 絕tuyệt 。 其kỳ 義nghĩa 自tự 明minh 。 不bất 勞lao 更cánh 辯biện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 壽thọ 命mạng 光quang 明minh 者giả 。 約ước 而nhi 言ngôn 之chi 。 少thiểu 攝nhiếp 多đa 故cố 。 二nhị 部bộ 名danh 題đề 。 止chỉ 曰viết 無vô 量lượng 壽thọ 者giả 。 約ước 之chi 又hựu 約ước 。 體thể 攝nhiếp 用dụng 故cố 。 若nhược 具cụ 說thuyết 者giả 。 依y 報báo 正chánh 報báo 。 悉tất 皆giai 無vô 量lượng 。

【# 鈔sao 】# 約ước 言ngôn 者giả 。 佛Phật 具cụ 萬vạn 德đức 。 今kim 止chỉ 舉cử 壽thọ 命mạng 光quang 明minh 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 八bát 地địa 。 言ngôn 身thân 相tướng 無vô 量lượng 。 智trí 慧tuệ 無vô 量lượng 。 方phương 便tiện 無vô 量lượng 。 光quang 明minh 無vô 量lượng 。 清thanh 淨tịnh 音âm 聲thanh 無vô 量lượng 等đẳng 。 則tắc 知tri 舉cử 二nhị 事sự 者giả 。 以dĩ 少thiểu 攝nhiếp 多đa 也dã 。 體thể 攝nhiếp 用dụng 者giả 。 或hoặc 難nạn/nan 既ký 光quang 壽thọ 雙song 舉cử 。 云vân 何hà 大đại 本bổn 及cập 觀quán 經kinh 題đề 。 皆giai 止chỉ 云vân 無vô 量lượng 壽thọ 。 不bất 言ngôn 光quang 者giả 。 復phục 是thị 何hà 義nghĩa 。 良lương 以dĩ 一nhất 真Chân 如Như 心tâm 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 亘tuyên 古cổ 亘tuyên 今kim 。 其kỳ 壽thọ 無vô 量lượng 。 其kỳ 光quang 亦diệc 爾nhĩ 。 金kim 體thể 金kim 光quang 。 不bất 相tương 離ly 故cố 。 起khởi 信tín 云vân 。 心tâm 性tánh 不bất 起khởi 。 即tức 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 不bất 起khởi 。 壽thọ 也dã 。 智trí 慧tuệ 。 光quang 也dã 。 言ngôn 壽thọ 則tắc 光quang 在tại 其kỳ 中trung 。 故cố 單đơn 舉cử 也dã 。 依y 正chánh 無vô 量lượng 者giả 。 自tự 佛Phật 一nhất 身thân 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 及cập 如như 下hạ 文văn 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 前tiền 之chi 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 等đẳng 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 悉tất 無vô 量lượng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 常thường 照chiếu 。 是thị 光quang 明minh 義nghĩa 。 自tự 性tánh 常thường 寂tịch 。 是thị 壽thọ 命mạng 義nghĩa 。 自tự 性tánh 寂tịch 照chiếu 不bất 二nhị 。 是thị 阿A 彌Di 陀Đà 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 靈linh 明minh 洞đỗng 徹triệt 。 光quang 絕tuyệt 涯nhai 涘# 。 湛trạm 寂tịch 常thường 恆hằng 。 壽thọ 何hà 籌trù 算toán 。 常thường 恆hằng 而nhi 復phục 洞đỗng 徹triệt 。 故cố 即tức 壽thọ 而nhi 光quang 。 洞đỗng 徹triệt 而nhi 亦diệc 常thường 恆hằng 。 故cố 即tức 光quang 而nhi 壽thọ 。 如như 是thị 。 則tắc 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 雖tuy 過quá 十thập 萬vạn 億ức 剎sát 之chi 外ngoại 。 而nhi 實thật 於ư 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 眾chúng 生sanh 心tâm 中trung 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 儼nghiễm 然nhiên 不bất 動động 。 何hà 乃nãi 佩bội 長trường 生sanh 之chi 訣quyết 。 枉uổng 自tự 殤thương 亡vong 。 負phụ 杲# 日nhật 之chi 明minh 。 翻phiên 成thành 黑hắc 暗ám 。 心tâm 本bổn 是thị 佛Phật 。 自tự 昧muội 自tự 心tâm 。 佛Phật 本bổn 是thị 心tâm 。 自tự 迷mê 自tự 佛Phật 。

○# 二nhị 道đạo 成thành 遠viễn 劫kiếp 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 於ư 今kim 十thập 劫kiếp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 已dĩ 知tri 彼bỉ 佛Phật 得đắc 名danh 之chi 義nghĩa 。 未vị 審thẩm 彼bỉ 佛Phật 成thành 佛Phật 至chí 今kim 。 經kinh 幾kỷ 何hà 時thời 。 劫kiếp 者giả 。 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 。 此thử 云vân 時thời 分phần/phân 。 十thập 劫kiếp 者giả 。 一nhất 云vân 大đại 劫kiếp 。 一nhất 云vân 小tiểu 劫kiếp 。 今kim 謂vị 明minh 遠viễn 。 應ưng 是thị 大đại 劫kiếp 。 又hựu 十thập 大đại 劫kiếp 。 亦diệc 是thị 一nhất 期kỳ 赴phó 機cơ 之chi 說thuyết 。 究cứu 極cực 而nhi 言ngôn 。 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 亦diệc 應ưng 無vô 量lượng 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 一nhất 大đại 劫kiếp 者giả 。 成thành 住trụ 壞hoại 空không 。 各các 二nhị 十thập 小tiểu 劫kiếp 。 八bát 十thập 劫kiếp 終chung 。 方phương 成thành 大đại 劫kiếp 。 云vân 十thập 大đại 劫kiếp 。 是thị 八bát 百bách 小tiểu 劫kiếp 也dã 。 經kinh 意ý 為vi 明minh 。 成thành 佛Phật 久cửu 遠viễn 。 而nhi 曰viết 小tiểu 劫kiếp 。 未vị 見kiến 其kỳ 遠viễn 。 今kim 依y 唐đường 譯dịch 。 云vân 十thập 大đại 劫kiếp 。 亦diệc 應ưng 無vô 量lượng 者giả 。 如như 法Pháp 華hoa 中trung 。 眾chúng 疑nghi 世Thế 尊Tôn 成thành 佛Phật 未vị 久cửu 。 云vân 何hà 曠khoáng 劫kiếp 菩Bồ 薩Tát 是thị 所sở 教giáo 化hóa 。

佛Phật 言ngôn 。

我ngã 實thật 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 劫kiếp 。 則tắc 彌di 陀đà 成thành 佛Phật 。 其kỳ 可khả 量lượng 乎hồ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 考khảo 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 成thành 佛Phật 以dĩ 前tiền 因Nhân 地Địa 。 不bất 但đãn 法Pháp 藏tạng 一nhất 因nhân 。 有hữu 多đa 種chủng 因nhân 。 如như 諸chư 經kinh 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 法Pháp 藏tạng 因nhân 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 定định 光quang 佛Phật 前tiền 。 五ngũ 十thập 三tam 佛Phật 。 名danh 世thế 自tự 在tại 王vương 。 法Pháp 藏tạng 時thời 為vi 國quốc 王vương 。 捨xả 位vị 出xuất 家gia 。 發phát 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 是thị 法Pháp 藏tạng 所sở 成thành 之chi 佛Phật 也dã 。 多đa 種chủng 因nhân 者giả 。 一nhất 。 法pháp 華hoa 經kinh 。 大Đại 通Thông 智Trí 勝Thắng 如Như 來Lai 時thời 。 十thập 六lục 王vương 子tử 。 出xuất 家gia 淨tịnh 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 求cầu 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 。 常thường 樂nhạo 說thuyết 是thị 。 妙Diệu 法Pháp 華Hoa 經Kinh 。 後hậu 悉tất 成thành 佛Phật 。 第đệ 九cửu 王vương 子tử 。 於ư 西tây 方phương 成thành 佛Phật 。 彼bỉ 王vương 子tử 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 二nhị 。 悲bi 華hoa 經Kinh 云vân 。 無vô 量lượng 劫kiếp 前tiền 。 有hữu 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 名danh 無Vô 諍Tranh 念Niệm 。 供cúng 養dường 寶Bảo 藏Tạng 如Như 來Lai 。

時thời 王vương 發phát 願nguyện 。 願nguyện 成thành 佛Phật 時thời 。 國quốc 中trung 種chủng 種chủng 清thanh 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 。 佛Phật 與dữ 授thọ 記ký 。 過quá 恆Hằng 河Hà 沙sa 劫kiếp 。 西tây 方phương 世thế 界giới 作tác 佛Phật 。 國quốc 名danh 安an 樂lạc 。 彼bỉ 國quốc 王vương 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 三tam 。 大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 。 總tổng 持trì 經Kinh 云vân 。 無vô 垢cấu 燄diệm 稱xưng 起khởi 王vương 如Như 來Lai 時thời 。 有hữu 淨Tịnh 命Mạng 比Bỉ 丘Khâu 。 總tổng 持trì 諸chư 經Kinh 。 十thập 四tứ 億ức 部bộ 。 隨tùy 眾chúng 生sanh 願nguyện 樂nhạo/nhạc/lạc 。 廣quảng 為vì 說thuyết 法Pháp 。 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 四tứ 。 賢Hiền 劫Kiếp 經Kinh 云vân 。 雲vân 雷lôi 吼hống 如Như 來Lai 時thời 。 有hữu 王vương 子tử 名danh 淨Tịnh 福Phước 報Báo 眾Chúng 音Âm 。 供cúng 養dường 彼bỉ 佛Phật 。 彼bỉ 王vương 子tử 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 五ngũ 。 彼bỉ 經kinh 又hựu 云vân 。 金kim 龍long 決quyết 光quang 佛Phật 時thời 。 有hữu 法Pháp 師sư 名danh 無Vô 限Hạn 量Lượng 寶Bảo 音Âm 行hành 。 力lực 弘hoằng 經Kinh 法Pháp 。 彼bỉ 法Pháp 師sư 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 六lục 。 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 第đệ 九cửu 經Kinh 云vân 。 空không 王vương 佛Phật 時thời 。 有hữu 四tứ 比Bỉ 丘Khâu 。 煩phiền 惱não 覆phú 心tâm 。 空không 中trung 教giáo 令linh 觀quán 佛Phật 。 遂toại 得đắc 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 彼bỉ 第đệ 三tam 比Bỉ 丘Khâu 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 七thất 。 如như 幻huyễn 三tam 摩ma 地địa 無vô 量lượng 印ấn 法Pháp 門môn 經Kinh 云vân 。 獅sư 子tử 遊du 戲hí 金kim 光quang 如Như 來Lai 時thời 。 有hữu 國quốc 王vương 名danh 勝thắng 威uy 。 尊tôn 重trọng 供cúng 養dường 彼bỉ 佛Phật 。 修tu 禪thiền 定định 行hành 。 彼bỉ 國quốc 王vương 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 八bát 。 一nhất 向hướng 出xuất 生sanh 菩Bồ 薩Tát 經Kinh 云vân 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 昔tích 為vi 太thái 子tử 。 聞văn 此thử 微vi 妙diệu 法Pháp 門môn 。 奉phụng 持trì 精tinh 進tấn 。 七thất 千thiên 歲tuế 中trung 。 脅hiếp 不bất 至chí 席tịch 。 不bất 念niệm 愛ái 欲dục 財tài 寶bảo 。 不bất 問vấn 他tha 事sự 。 常thường 獨độc 處xứ 止chỉ 。 意ý 不bất 傾khuynh 動động 。 復phục 教giáo 化hóa 八bát 千thiên 億ức 萬vạn 那na 由do 他tha 人nhân 。 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 。 彼bỉ 太thái 子tử 者giả 。 今kim 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 是thị 。 以dĩ 上thượng 略lược 舉cử 數số 端đoan 。 若nhược 其kỳ 多đa 劫kiếp 多đa 因nhân 。 亦diệc 應ưng 無vô 量lượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 是thị 十thập 劫kiếp 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 華hoa 嚴nghiêm 舉cử 十thập 。 是thị 表biểu 無vô 盡tận 。 即tức 今kim 自tự 性tánh 。 成thành 佛Phật 以dĩ 來lai 。 何hà 止chỉ 威uy 音âm 那na 邊biên 更cánh 那na 邊biên 。 塵trần 沙sa 劫kiếp 又hựu 塵trần 沙sa 劫kiếp 也dã 。 若nhược 定định 執chấp 十thập 劫kiếp 。 昔tích 人nhân 道đạo 。 猶do 是thị 王vương 老lão 師sư 兒nhi 孫tôn 。

○# 二nhị 化hóa 伴bạn (# 二nhị )# 。

初sơ 見kiến 在tại 二nhị 往vãng 生sanh 。

○# 初sơ 見kiến 在tại (# 三tam )# 。

初sơ 聲Thanh 聞Văn 二nhị 菩Bồ 薩Tát 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 聲Thanh 聞Văn 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 有hữu 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。 非phi 是thị 算toán 數số 。 之chi 所sở 能năng 知tri 。

【# 疏sớ/sơ 】# 主chủ 必tất 有hữu 伴bạn 。 先tiên 聲Thanh 聞Văn 。 次thứ 菩Bồ 薩Tát 。 明minh 皆giai 賢hiền 聖thánh 之chi 侶lữ 也dã 。 今kim 初sơ 聲Thanh 聞Văn 。 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 聞văn 四Tứ 諦Đế 聲thanh 教giáo 而nhi 得đắc 證chứng 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 揀giản 非phi 前tiền 三tam 也dã 。 不bất 言ngôn 緣Duyên 覺Giác 。 攝nhiếp 聲Thanh 聞Văn 中trung 故cố 。 非phi 算toán 數số 者giả 。 甚thậm 言ngôn 其kỳ 多đa 也dã 。

【# 鈔sao 】# 聞văn 四Tứ 諦Đế 者giả 。 世Thế 尊Tôn 為vì 憍Kiều 陳Trần 如Như 等đẳng 五ngũ 人nhân 。 轉chuyển 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 法Pháp 輪luân 。 初sơ 示thị 。 二nhị 勸khuyến 。 至chí 三tam 則tắc 證chứng 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 因nhân 聞văn 聲thanh 教giáo 以dĩ 得đắc 開khai 明minh 。 故cố 名danh 聲Thanh 聞Văn 。 聲Thanh 聞Văn 之chi 號hiệu 。 通thông 前tiền 三tam 果quả 。 今kim 四Tứ 果Quả 也dã 。 緣Duyên 覺Giác 攝nhiếp 者giả 。 緣Duyên 覺Giác 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 而nhi 得đắc 開khai 悟ngộ 。 雖tuy 十thập 二nhị 支chi 。 而nhi 束thúc 之chi 不bất 出xuất 四Tứ 諦Đế 。 雖tuy 有hữu 利lợi 生sanh 之chi 心tâm 。 而nhi 亦diệc 未vị 廣quảng 。 故cố 攝nhiếp 聲Thanh 聞Văn 中trung 也dã 。 算toán 數số 者giả 。 世thế 間gian 算toán 數số 。 盡tận 於ư 九cửu 章chương 。 佛Phật 說thuyết 算toán 數số 。 如như 阿a 僧tăng 祇kỳ 品phẩm 。 則tắc 非phi 世thế 人nhân 心tâm 力lực 所sở 計kế 。 今kim 云vân 算toán 數số 。 通thông 世thế 出xuất 世thế 間gian 而nhi 言ngôn 也dã 。 以dĩ 其kỳ 多đa 多đa 無vô 盡tận 。 超siêu 出xuất 算toán 數số 之chi 外ngoại 。 雖tuy 洛lạc 閎# 一nhất 行hành 。 無vô 所sở 施thí 其kỳ 巧xảo 者giả 也dã 。 上thượng 言ngôn 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 十thập 大đại 數số 中trung 當đương 其kỳ 二nhị 三tam 。 是thị 有hữu 算toán 數số 。 而nhi 今kim 言ngôn 非phi 是thị 算toán 數số 所sở 知tri 。 故cố 知tri 無vô 量lượng 。 乃nãi 讚tán 歎thán 極cực 多đa 之chi 語ngữ 。 未vị 可khả 以dĩ 常thường 數số 泥nê 也dã 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 假giả 使sử 比Bỉ 丘Khâu 。 滿mãn 億ức 那na 由do 他tha 。 百bách 千thiên 數số 量lượng 。 皆giai 如như 目Mục 連Liên 神thần 通thông 。 欲dục 共cộng 計kế 算toán 彼bỉ 佛Phật 初sơ 會hội 聲Thanh 聞Văn 。 盡tận 其kỳ 神thần 力lực 。 百bách 分phần 中trung 不bất 能năng 知tri 一nhất 。 乃nãi 至chí 鄔ổ 波ba 尼ni 殺sát 曇đàm 分phần 。 亦diệc 不bất 能năng 知tri 一nhất 。 又hựu 云vân 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

假giả 使sử 有hữu 人nhân 。 出xuất 一nhất 身thân 毛mao 。 碎toái 為vi 微vi 塵trần 。 以dĩ 一nhất 一nhất 塵trần 。 投đầu 海hải 出xuất 水thủy 。 毛mao 塵trần 水thủy 多đa 。 海hải 中trung 水thủy 多đa 。 阿A 難Nan 答đáp 言ngôn 。 毛mao 塵trần 出xuất 水thủy 。 不bất 及cập 半bán 合hợp 。 海hải 水thủy 無vô 量lượng 。

佛Phật 言ngôn 。

彼bỉ 佛Phật 剎sát 中trung 。 聲Thanh 聞Văn 弟đệ 子tử 。 有hữu 知tri 數số 者giả 。 如như 毛mao 塵trần 水thủy 。 數số 未vị 盡tận 者giả 。 如như 海hải 中trung 水thủy 。

【# 疏sớ/sơ 】# 論luận 言ngôn 二Nhị 乘Thừa 不bất 生sanh 。 今kim 言ngôn 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 以dĩ 慣quán 習tập 小tiểu 。 不bất 久cửu 證chứng 大đại 。 終chung 無vô 小tiểu 故cố 。 如như 觀quán 疏sớ/sơ 說thuyết 。 若nhược 據cứ 變biến 化hóa 。 小tiểu 亦diệc 無vô 礙ngại 。

【# 鈔sao 】# 終chung 無vô 小tiểu 者giả 。 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 謂vị 習tập 小tiểu 之chi 人nhân 。 本bổn 不bất 得đắc 生sanh 。 繇# 彼bỉ 臨lâm 終chung 。 發phát 大Đại 乘Thừa 心tâm 。 亦diệc 乃nãi 得đắc 生sanh 。 以dĩ 慣quán 習tập 小tiểu 。 纔tài 聞văn 苦khổ 空không 無vô 常thường 等đẳng 法pháp 。 順thuận 其kỳ 先tiên 習tập 。 遂toại 證chứng 小tiểu 果quả 。 而nhi 向hướng 大đại 之chi 心tâm 已dĩ 成thành 。 況huống 得đắc 近cận 佛Phật 。 自tự 當đương 不bất 久cửu 證chứng 大đại 。 安an 在tại 其kỳ 為vi 聲Thanh 聞Văn 乎hồ 。 是thị 則tắc 經kinh 舉cử 聲Thanh 聞Văn 。 以dĩ 暫tạm 有hữu 故cố 。 論luận 明minh 二Nhị 乘Thừa 不bất 生sanh 者giả 。 以dĩ 終chung 無vô 故cố 。 小tiểu 亦diệc 無vô 礙ngại 者giả 。 淨tịnh 土độ 尚thượng 容dung 眾chúng 鳥điểu 。 聲Thanh 聞Văn 豈khởi 不bất 鳥điểu 如như 。 鳥điểu 既ký 變biến 化hóa 所sở 成thành 。 聲Thanh 聞Văn 寧ninh 獨độc 實thật 有hữu 。 縱túng/tung 使sử 彼bỉ 國quốc 久cửu 有hữu 聲Thanh 聞Văn 。 亦diệc 復phục 何hà 礙ngại 。

○# 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 。 不bất 獨độc 小Tiểu 乘Thừa 。 諸chư 大Đại 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 不bất 生sanh 故cố 。 亦diệc 復phục 者giả 。 亦diệc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 不bất 可khả 算toán 數số 也dã 。 又hựu 復phục 具cụ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 功công 德đức 。 如như 大đại 本bổn 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 自tự 初sơ 心tâm 以dĩ 至chí 地địa 盡tận 。 前tiền 如như 教giáo 起khởi 中trung 辯biện 。 後hậu 如như 補bổ 處xứ 文văn 中trung 所sở 引dẫn 。 甚thậm 多đa 無vô 量lượng 。 何hà 可khả 數số 計kế 。 功công 德đức 者giả 。 大đại 本bổn 佛Phật 讚tán 彼bỉ 國quốc 菩Bồ 薩Tát 。 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 為vi 二nhị 十thập 三tam 喻dụ 。 一nhất 。 堅kiên 固cố 不bất 動động 。 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 二nhị 。 智trí 慧tuệ 明minh 了liễu 。 如như 明minh 日nhật 月nguyệt 。 三tam 。 廣quảng 大đại 如như 海hải 。 出xuất 功công 德đức 寶bảo 故cố 。 四tứ 。 熾sí 盛thịnh 如như 火hỏa 。 燒thiêu 煩phiền 惱não 薪tân 故cố 。 五ngũ 。 忍nhẫn 辱nhục 如như 地địa 。 一nhất 切thiết 平bình 等đẳng 故cố 。 六lục 。 清thanh 淨tịnh 如như 水thủy 。 洗tẩy 諸chư 塵trần 垢cấu 故cố 。 乃nãi 至chí 二nhị 十thập 三tam 。 如như 慈Từ 氏Thị 觀quán 。 等đẳng 法Pháp 界Giới 故cố 。 末mạt 復phục 結kết 云vân 。 今kim 為vì 汝nhữ 等đẳng 。 舉cử 要yếu 言ngôn 之chi 。 若nhược 廣quảng 說thuyết 者giả 。 一nhất 劫kiếp 不bất 盡tận 。 則tắc 知tri 菩Bồ 薩Tát 之chi 數số 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。 亦diệc 無vô 量lượng 無vô 邊biên 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 諸chư 清thanh 淨tịnh 眾chúng 。 於ư 中trung 止chỉ 住trụ 。 正chánh 同đồng 此thử 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 十thập 五ngũ 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 國quốc 土thổ/độ 莊trang 嚴nghiêm 。 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 同đồng 行hành 宿túc 緣duyên 諸chư 清thanh 淨tịnh 眾chúng 。 於ư 中trung 止chỉ 住trụ 。 未vị 來lai 世thế 中trung 。 當đương 成thành 正chánh 覺giác 。 如Như 來Lai 所sở 都đô 。 即tức 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 清thanh 淨tịnh 眾chúng 者giả 。 即tức 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 未vị 來lai 成thành 佛Phật 。 即tức 下hạ 文văn 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 即tức 空không 即tức 假giả 。 是thị 佛Phật 有hữu 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 性tánh 空không 。 則tắc 一nhất 真chân 凝ngưng 寂tịch 。 性tánh 假giả 。 則tắc 萬vạn 用dụng 恆Hằng 沙sa 。 凝ngưng 寂tịch 。 則tắc 杳# 莫mạc 邊biên 涯nhai 。 恆Hằng 沙sa 。 則tắc 廣quảng 無vô 際tế 限hạn 。 曾tằng 何hà 算toán 數số 可khả 得đắc 評bình 量lượng 者giả 哉tai 。 是thị 則tắc 賢hiền 聖thánh 三tam 乘thừa 。 共cộng 宗tông 一nhất 佛Phật 。 真chân 俗tục 二nhị 諦đế 。 同đồng 出xuất 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 了liễu 然nhiên 。 福phước 足túc 慧tuệ 足túc 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 如như 是thị 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 結kết 上thượng 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 弟đệ 子tử 莊trang 嚴nghiêm 。 皆giai 彼bỉ 佛Phật 宿túc 因nhân 願nguyện 行hành 功công 德đức 之chi 所sở 成thành 就tựu 也dã 。 論luận 云vân 。 如Như 來Lai 淨tịnh 華hoa 聚tụ 。 正chánh 覺giác 華hoa 得đắc 生sanh 。 是thị 也dã 。

【# 鈔sao 】# 願nguyện 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 剎sát 中trung 菩Bồ 薩Tát 。 神thần 通thông 智trí 慧tuệ 辯biện 才tài 。 相tướng 好hảo 威uy 神thần 。 悉tất 皆giai 如như 佛Phật 。 今kim 來lai 成thành 佛Phật 。 得đắc 遂toại 所sở 願nguyện 也dã 。 行hành 者giả 。 大đại 本bổn 言ngôn 爾nhĩ 時thời 法Pháp 藏tạng 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 廣quảng 行hành 教giáo 化hóa 。 致trí 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 行hành 今kim 成thành 就tựu 。 有hữu 斯tư 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。 淨tịnh 華hoa 聚tụ 者giả 。 如như 淨tịnh 名danh 經kinh 。 七thất 種chủng 淨tịnh 華hoa 。 一nhất 者giả 戒giới 淨tịnh 。 三tam 業nghiệp 淨tịnh 故cố 。 二nhị 者giả 心tâm 淨tịnh 。 煩phiền 惱não 結kết 漏lậu 盡tận 故cố 。 三tam 者giả 見kiến 淨tịnh 。 見kiến 法pháp 真chân 性tánh 。 不bất 起khởi 妄vọng 想tưởng 故cố 。 四tứ 者giả 度độ 疑nghi 淨tịnh 。 見kiến 深thâm 疑nghi 斷đoạn 故cố 。 五ngũ 者giả 分phân 別biệt 道đạo 淨tịnh 。 是thị 道đạo 宜nghi 行hành 。 非phi 道đạo 宜nghi 捨xả 故cố 。 六lục 者giả 行hành 斷đoạn 知tri 見kiến 淨tịnh 。 所sở 行hành 所sở 斷đoạn 通thông 達đạt 故cố 。 七thất 者giả 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 。 以dĩ 無Vô 學Học 故cố 。 海hải 東đông 謂vị 論luận 頌tụng 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 謂vị 亦diệc 可khả 兼kiêm 通thông 菩Bồ 薩Tát 。 如như 道Đạo 品Phẩm 亦diệc 通thông 大đại 小Tiểu 乘Thừa 故cố 。 自tự 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 至chí 此thử 。 依y 正chánh 共cộng 五ngũ 番phiên 莊trang 嚴nghiêm 。 極cực 樂lạc 之chi 義nghĩa 。 略lược 盡tận 於ư 是thị 。 下hạ 文văn 眾chúng 生sanh 生sanh 者giả 。 及cập 補bổ 處xứ 等đẳng 。 亦diệc 正chánh 報báo 中trung 攝nhiếp 。

○# 二nhị 往vãng 生sanh (# 二nhị )# 。

初sơ 大đại 眾chúng 二nhị 上thượng 首thủ 。

○# 初sơ 大đại 眾chúng 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 眾chúng 生sanh 生sanh 者giả 。 皆giai 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 不bất 獨độc 見kiến 在tại 彼bỉ 國quốc 。 無vô 非phi 賢hiền 聖thánh 。 但đãn 有hữu 生sanh 者giả 。 悉tất 皆giai 不bất 退thoái 也dã 。 眾chúng 生sanh 者giả 。 統thống 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 者giả 。 此thử 云vân 不bất 退thoái 轉chuyển 地địa 。 如như 大đại 本bổn 及cập 論luận 所sở 明minh 。

復phục 有hữu 多đa 種chủng 因nhân 緣duyên 。 故cố 得đắc 不bất 退thoái 。 如như 十thập 疑nghi 五ngũ 種chủng 。 通thông 讚tán 十thập 勝thắng 。 羣quần 疑nghi 三tam 十thập 益ích 等đẳng 。

【# 鈔sao 】# 生sanh 皆giai 不bất 退thoái 者giả 。 恐khủng 疑nghi 彼bỉ 國quốc 固cố 多đa 賢hiền 聖thánh 然nhiên 是thị 久cửu 修tu 上thượng 士sĩ 。 其kỳ 新tân 生sanh 者giả 。 未vị 必tất 不bất 退thoái 。 故cố 言ngôn 不bất 論luận 聖thánh 凡phàm 。 但đãn 往vãng 生sanh 者giả 。 即tức 不bất 退thoái 轉chuyển 。 以dĩ 決quyết 其kỳ 志chí 也dã 。 大đại 本bổn 所sở 明minh 者giả 。 如như 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 處xử 仁nhân 遷thiên 義nghĩa 。 不bất 妄vọng 動động 作tác 。 終chung 無vô 淫dâm 怒nộ 之chi 心tâm 。 愚ngu 癡si 之chi 態thái 。 又hựu 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 皆giai 悉tất 具cụ 足túc 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 諸chư 根căn 明minh 利lợi 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 不bất 受thọ 惡ác 趣thú 。 又hựu 論luận 頌tụng 云vân 。 人nhân 天thiên 不bất 動động 眾chúng 。 清thanh 淨tịnh 智trí 海hải 生sanh 。 不bất 動động 即tức 不bất 退thoái 也dã 。 良lương 繇# 念niệm 佛Phật 之chi 力lực 。 得đắc 依y 如Như 來Lai 智trí 海hải 。 含hàm 潤nhuận 而nhi 生sanh 。 有hữu 進tiến 無vô 退thoái 故cố 。 五ngũ 種chủng 者giả 。 十thập 疑nghi 論luận 云vân 。 有hữu 五ngũ 因nhân 緣duyên 。 故cố 得đắc 不bất 退thoái 。 一nhất 者giả 彌di 陀đà 大đại 悲bi 願nguyện 力lực 攝nhiếp 持trì 。 故cố 不bất 退thoái 。 今kim 釋thích 。 謂vị 如như 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 聞văn 我ngã 名danh 號hiệu 。 皈quy 依y 精tinh 進tấn 。 即tức 得đắc 第đệ 一nhất 忍nhẫn 。 第đệ 二nhị 忍nhẫn 。 第đệ 三tam 忍nhẫn 。 於ư 諸chư 佛Phật 法Pháp 。 永vĩnh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 譬thí 如như 涉thiệp 海hải 。 得đắc 乘thừa 巨cự 航# 。 不bất 沈trầm 溺nịch 故cố 。 二nhị 者giả 佛Phật 光quang 常thường 照chiếu 。 故cố 菩Bồ 提Đề 心tâm 增tăng 進tiến 不bất 退thoái 。 今kim 釋thích 。 謂vị 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。 見kiến 佛Phật 光quang 明minh 。 而nhi 生sanh 慈từ 心tâm 。 又hựu 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 佛Phật 放phóng 光quang 明minh 。 攝nhiếp 受thọ 此thử 人nhân 。 譬thí 如như 日nhật 月nguyệt 。 照chiếu 燭chúc 闇ám 途đồ 。 不bất 墮đọa 坑khanh 塹tiệm 故cố 。 三tam 者giả 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 風phong 聲thanh 樂nhạo/nhạc/lạc 響hưởng 。 皆giai 說thuyết 苦khổ 空không 。 聞văn 者giả 常thường 起khởi 念niệm 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 之chi 心tâm 。 故cố 不bất 退thoái 。 今kim 釋thích 。 謂vị 如như 此thử 經Kinh 。 及cập 二nhị 部bộ 中trung 說thuyết 。 譬thí 之chi 亡vong 者giả 。 聞văn 鐘chung 磬khánh 聲thanh 。 增tăng 其kỳ 正chánh 念niệm 故cố 。 四tứ 者giả 純thuần 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 為vi 勝thắng 友hữu 。 外ngoại 無vô 魔ma 邪tà 。 內nội 無vô 煩phiền 惱não 。 故cố 不bất 退thoái 。 今kim 釋thích 。 謂vị 如như 此thử 經Kinh 言ngôn 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 同đồng 會hội 一nhất 處xứ 。 譬thí 之chi 置trí 子tử 莊trang 嶽nhạc 。 不bất 復phục 楚sở 語ngữ 故cố 。 五ngũ 者giả 壽thọ 命mạng 永vĩnh 劫kiếp 。 與dữ 佛Phật 齊tề 等đẳng 。 故cố 不bất 退thoái 。 今kim 釋thích 。 謂vị 如như 經kinh 言ngôn 。 佛Phật 及cập 人nhân 民dân 。 壽thọ 命mạng 無vô 邊biên 。 譬thí 之chi 涉thiệp 萬vạn 里lý 途đồ 。 假giả 以dĩ 時thời 日nhật 。 終chung 至chí 寶bảo 所sở 故cố 。 十thập 勝thắng 三tam 十thập 益ích 。 大đại 約ước 同đồng 此thử 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 不bất 退thoái 三tam 義nghĩa 。 大Đại 乘Thừa 不bất 退thoái 。 已dĩ 得đắc 不bất 退thoái 。 未vị 得đắc 不bất 退thoái 。 例lệ 如như 彌Di 勒Lặc 問vấn 經kinh 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 大Đại 乘Thừa 不bất 退thoái 者giả 。 往vãng 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 趨xu 入nhập 大Đại 乘Thừa 。 更cánh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 復phục 作tác 二Nhị 乘Thừa 故cố 。 已dĩ 得đắc 不bất 退thoái 者giả 。 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 凡phàm 所sở 已dĩ 得đắc 。 更cánh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 喪táng 失thất 本bổn 有hữu 故cố 。 未vị 得đắc 不bất 退thoái 者giả 。 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 凡phàm 所sở 未vị 得đắc 。 更cánh 不bất 退thoái 轉chuyển 。 阻trở 其kỳ 前tiền 進tiến 故cố 。 又hựu 彌Di 勒Lặc 問vấn 經Kinh 云vân 。 自tự 分phần/phân 堅kiên 固cố 名danh 不bất 退thoái 。 勝thắng 進tiến 不bất 壞hoại 名danh 不bất 轉chuyển 。 今kim 以dĩ 大Đại 乘Thừa 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 三tam 義nghĩa 參tham 之chi 。 則tắc 前tiền 二nhị 同đồng 乎hồ 自tự 分phần/phân 。 後hậu 一nhất 同đồng 乎hồ 勝thắng 進tiến 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 同đồng 名danh 不bất 退thoái 。 而nhi 有hữu 淺thiển 深thâm 。 如như 起khởi 信tín 。 妙diệu 宗tông 。 及cập 慈từ 照chiếu 所sở 說thuyết 等đẳng 。

【# 鈔sao 】# 起khởi 信tín 論luận 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 常thường 見kiến 佛Phật 故cố 。 終chung 得đắc 不bất 退thoái 。 疏sớ/sơ 明minh 不bất 退thoái 有hữu 三tam 位vị 。 一nhất 者giả 信tín 行hành 未vị 備bị 。 未vị 得đắc 不bất 退thoái 。 以dĩ 無vô 退thoái 緣duyên 。 名danh 不bất 退thoái 。 二nhị 者giả 信tín 位vị 滿mãn 。 入nhập 十thập 住trụ 。 得đắc 少thiểu 分phần 法Pháp 身thân 。 名danh 不bất 退thoái 三tam 者giả 賢hiền 位vị 滿mãn 。 入nhập 初Sơ 地Địa 以dĩ 去khứ 。 證chứng 徧biến 滿mãn 法Pháp 身thân 。 名danh 不bất 退thoái 。 又hựu 妙diệu 宗tông 鈔sao 云vân 。 不bất 退thoái 有hữu 三tam 。 若nhược 破phá 見kiến 思tư 。 名danh 位vị 不bất 退thoái 。 則tắc 永vĩnh 不bất 失thất 超siêu 凡phàm 之chi 位vị 。 伏phục 斷đoạn 塵trần 沙sa 。 名danh 行hành 不bất 退thoái 。 則tắc 永vĩnh 不bất 失thất 菩Bồ 薩Tát 之chi 行hành 。 若nhược 破phá 無vô 明minh 。 名danh 念niệm 不bất 退thoái 。 則tắc 永vĩnh 不bất 失thất 中trung 道đạo 正chánh 念niệm 。 又hựu 慈từ 照chiếu 宗tông 主chủ 。 四tứ 土thổ/độ 圖đồ 說thuyết 。 以dĩ 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 生sanh 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 為vi 願nguyện 不bất 退thoái 。 破phá 見kiến 思tư 。 生sanh 方phương 便tiện 土thổ/độ 。 為vi 行hành 不bất 退thoái 。 破phá 塵trần 沙sa 。 分phần/phân 破phá 無vô 明minh 。 生sanh 實thật 報báo 土thổ/độ 。 為vi 智trí 不bất 退thoái 。 破phá 三tam 惑hoặc 盡tận 。 生sanh 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 為vi 位vị 不bất 退thoái 。 則tắc 不bất 退thoái 名danh 同đồng 。 而nhi 淺thiển 深thâm 自tự 別biệt 。 如như 九cửu 品phẩm 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 四tứ 教giáo 不bất 退thoái 。 非phi 今kim 經kinh 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 教giáo 各các 明minh 不bất 退thoái 。 謂vị 藏tạng 教giáo 別biệt 相tướng 念niệm 不bất 退thoái 。 通thông 教giáo 性tánh 地địa 不bất 退thoái 。 別biệt 教giáo 七thất 住trụ 不bất 退thoái 。 圓viên 教giáo 七thất 信tín 不bất 退thoái 。 則tắc 知tri 自tự 此thử 以dĩ 前tiền 。 進tiến 退thoái 未vị 定định 。 今kim 念niệm 佛Phật 者giả 。 但đãn 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 雖tuy 惡ác 人nhân 畜súc 生sanh 。 即tức 得đắc 不bất 退thoái 。 豈khởi 不bất 勝thắng 妙diệu 直trực 捷tiệp 。 異dị 乎hồ 諸chư 教giáo 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 常thường 住trụ 。 是thị 不bất 退thoái 轉chuyển 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 譬thí 如như 虗hư 空không 。 自tự 古cổ 及cập 今kim 。 不bất 曾tằng 退thoái 轉chuyển 。 縱túng/tung 欲dục 退thoái 轉chuyển 。 退thoái 至chí 何hà 所sở 。

○# 二nhị 上thượng 首thủ 。

其kỳ 中trung 多đa 有hữu 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 其kỳ 數số 甚thậm 多đa 。 非phi 是thị 算toán 數số 。 所sở 能năng 知tri 之chi 。 但đãn 可khả 以dĩ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 言ngôn 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 豈khởi 惟duy 不bất 退thoái 。

復phục 有hữu 補bổ 處xứ 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 可khả 勝thắng 紀kỷ 。 深thâm 勸khuyến 求cầu 生sanh 也dã 。 補bổ 處xứ 者giả 。 止chỉ 此thử 一nhất 生sanh 。 次thứ 補bổ 佛Phật 位vị 。 即tức 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

【# 鈔sao 】# 深thâm 勸khuyến 求cầu 生sanh 者giả 。 生sanh 皆giai 不bất 退thoái 。 已dĩ 超siêu 餘dư 國quốc 。 復phục 多đa 補bổ 處xứ 。 可khả 謂vị 超siêu 越việt 殊thù 勝thắng 。 極cực 其kỳ 至chí 也dã 。 止chỉ 此thử 一nhất 生sanh 者giả 。 此thử 土thổ/độ 修tu 行hành 。 捨xả 身thân 受thọ 身thân 。 千thiên 生sanh 萬vạn 生sanh 。 未vị 有hữu 窮cùng 已dĩ 。 乃nãi 至chí 證chứng 三tam 果quả 者giả 。 猶do 尚thượng 有hữu 生sanh 。 阿A 羅La 漢Hán 地địa 。 方phương 斷đoạn 後hậu 有hữu 。 雖tuy 斷đoạn 後hậu 有hữu 。 不bất 得đắc 成thành 佛Phật 。 今kim 此thử 唯duy 餘dư 一nhất 生sanh 。 次thứ 即tức 補bổ 佛Phật 。 前tiền 如như 護hộ 明minh 。 後hậu 如như 慈Từ 氏Thị 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 極cực 位vị 也dã 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 皆giai 具cụ 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 究cứu 竟cánh 深thâm 入nhập 妙diệu 法Pháp 要yếu 義nghĩa 。 皆giai 當đương 一nhất 生sanh 遂toại 補bổ 佛Phật 處xứ 。 據cứ 此thử 。 則tắc 如như 儲trữ 君quân 暫tạm 在tại 東đông 宮cung 。 必tất 紹thiệu 南nam 面diện 。 非phi 餘dư 百bá 官quan 轉chuyển 展triển 陞thăng 進tiến 。 止chỉ 是thị 位vị 極cực 人nhân 臣thần 之chi 比tỉ 也dã 。 此thử 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 咸hàm 皆giai 往vãng 生sanh 。 薄bạc 劣liệt 西tây 方phương 。 不bất 揣đoàn 甚thậm 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 彼bỉ 處xứ 觀quán 音âm 。 次thứ 當đương 補bổ 佛Phật 。 次thứ 乃nãi 勢thế 至chí 。 勢thế 至chí 之chi 後hậu 。 不bất 聞văn 補bổ 者giả 。 今kim 言ngôn 補bổ 處xứ 甚thậm 多đa 。 何hà 日nhật 當đương 補bổ 。 又hựu 補bổ 處xứ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 盡tận 。 住trụ 等đẳng 覺giác 位vị 。 如như 星tinh 中trung 月nguyệt 。 何hà 得đắc 甚thậm 多đa 。 而nhi 在tại 彼bỉ 國quốc 。 答đáp 。 補bổ 處xứ 不bất 必tất 定định 補bổ 彌di 陀đà 之chi 處xứ 。 十thập 方phương 世thế 界giới 無vô 盡tận 。 諸chư 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 無vô 盡tận 。 補bổ 處xứ 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 無vô 盡tận 。 住trụ 彼bỉ 國quốc 中trung 。 而nhi 待đãi 補bổ 處xứ 。 奚hề 為vi 不bất 可khả 。 又hựu 諸chư 佛Phật 尚thượng 如như 微vi 塵trần 。 無vô 有hữu 窮cùng 盡tận 。 況huống 復phục 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 數số 甚thậm 多đa 。 無vô 足túc 疑nghi 也dã 。 如như 大đại 本bổn 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 大đại 本bổn 云vân

佛Phật 告cáo 彌Di 勒Lặc 。

此thử 世thế 界giới 中trung 。 有hữu 七thất 百bách 二nhị 十thập 億ức 菩Bồ 薩Tát 生sanh 彼bỉ 。 一nhất 一nhất 已dĩ 曾tằng 供cúng 養dường 。 無vô 央ương 數số 佛Phật 。 如như 彌Di 勒Lặc 者giả 。 諸chư 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 可khả 勝thắng 紀kỷ 。 他tha 方phương 世thế 界giới 。 第đệ 一nhất 光quang 遠viễn 照chiếu 佛Phật 所sở 。 有hữu 八bát 十thập 億ức 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 當đương 往vãng 生sanh 。 第đệ 二nhị 寶Bảo 藏Tạng 佛Phật 所sở 。 有hữu 九cửu 十thập 億ức 。 第đệ 三tam 無Vô 量Lượng 音Âm 佛Phật 所sở 。 有hữu 二nhị 百bách 二nhị 十thập 億ức 。 展triển 轉chuyển 至chí 十thập 四tứ 佛Phật 剎sát 。 以dĩ 及cập 無vô 量lượng 佛Phật 剎sát 。 往vãng 生sanh 者giả 不bất 可khả 復phục 計kế 。 但đãn 說thuyết 佛Phật 名danh 。 窮cùng 劫kiếp 不bất 盡tận 。 況huống 其kỳ 菩Bồ 薩Tát 。 當đương 往vãng 生sanh 者giả 。 言ngôn 如như 彌Di 勒Lặc 。 則tắc 甚thậm 多đa 補bổ 處xứ 。 益ích 可khả 為vi 證chứng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 上thượng 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 或hoặc 經kinh 文văn 中trung 有hữu 。 本bổn 願nguyện 中trung 無vô 。 或hoặc 本bổn 願nguyện 中trung 有hữu 。 經kinh 文văn 中trung 無vô 。 互hỗ 見kiến 無vô 礙ngại 。

【# 鈔sao 】# 若nhược 據cứ 慕mộ 佛Phật 發phát 願nguyện 。 滿mãn 願nguyện 成thành 佛Phật 。 則tắc 彼bỉ 方phương 種chủng 種chủng 所sở 有hữu 。 皆giai 彼bỉ 佛Phật 願nguyện 願nguyện 所sở 成thành 。 悉tất 應ưng 契khế 合hợp 。 今kim 明minh 互hỗ 為vi 有hữu 無vô 者giả 。 以dĩ 文văn 雖tuy 小tiểu 殊thù 。 而nhi 意ý 則tắc 具cụ 足túc 也dã 。 又hựu 如như 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 剎sát 中trung 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 一nhất 切thiết 萬vạn 物vật 。 皆giai 嚴nghiêm 淨tịnh 光quang 麗lệ 。 形hình 色sắc 殊thù 特đặc 。 窮cùng 微vi 極cực 妙diệu 。 無vô 能năng 稱xưng 量lương 者giả 。 雖tuy 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 不bất 能năng 辨biện 其kỳ 名danh 數số 。 觀quán 此thử 。 則tắc 正chánh 報báo 依y 報báo 。 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 。 不bất 可khả 拘câu 文văn 而nhi 限hạn 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 決quyết 定định 成thành 佛Phật 。 是thị 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 圭# 峰phong 云vân 。 今kim 知tri 心tâm 是thị 佛Phật 心tâm 。 定định 當đương 作tác 佛Phật 。 然nhiên 而nhi 本bổn 來lai 成thành 佛Phật 。 非phi 作tác 得đắc 故cố 。 則tắc 但đãn 見kiến 始thỉ 覺giác 新tân 來lai 。 不bất 知tri 本bổn 覺giác 固cố 有hữu 。 可khả 謂vị 補bổ 則tắc 決quyết 定định 補bổ 。 成thành 則tắc 實thật 不bất 成thành 。

○# 二nhị 正chánh 示thị 願nguyện 行hành 令linh 知tri 修tu 證chứng (# 四tứ )# 。

初sơ 發phát 願nguyện 二nhị 起khởi 行hành 三tam 感cảm 果quả 四tứ 結kết 勸khuyến 。

○# 初sơ 發phát 願nguyện (# 二nhị )# 。

初sơ 勸khuyến 發phát 願nguyện 心tâm 二nhị 出xuất 其kỳ 所sở 以dĩ 。

○# 初sơ 勸khuyến 發phát 願nguyện 心tâm 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 應ưng 當đương 發phát 願nguyện 。 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 陳trần 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 今kim 言ngôn 眾chúng 生sanh 得đắc 聞văn 此thử 者giả 。 應ưng 當đương 發phát 起khởi 大đại 願nguyện 。 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 是thị 為vi 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 勸khuyến 。 後hậu 乃nãi 反phản 覆phúc 申thân 明minh 。

【# 鈔sao 】# 第đệ 一nhất 重trọng/trùng 勸khuyến 者giả 。 經kinh 中trung 反phản 復phục 勸khuyến 聞văn 。 勸khuyến 信tín 。 勸khuyến 願nguyện 。 約ước 有hữu 四tứ 重trọng/trùng 。 今kim 當đương 最tối 初sơ 。 是thị 聞văn 依y 正chánh 莊trang 嚴nghiêm 勝thắng 妙diệu 。 功công 德đức 之chi 說thuyết 而nhi 發phát 願nguyện 也dã 。 二nhị 言ngôn 聞văn 是thị 說thuyết 者giả 。 是thị 聞văn 一nhất 心tâm 持trì 名danh 決quyết 定định 往vãng 生sanh 。 之chi 說thuyết 而nhi 發phát 願nguyện 也dã 。 三tam 言ngôn 聞văn 是thị 經Kinh 者giả 。 是thị 聞văn 持trì 名danh 佛Phật 護hộ 不bất 退thoái 菩Bồ 提Đề 。 之chi 說thuyết 而nhi 信tín 受thọ 也dã 。 不bất 言ngôn 願nguyện 者giả 。 信tín 受thọ 即tức 願nguyện 故cố 。 四tứ 言ngôn 若nhược 有hữu 信tín 者giả 。 是thị 總tổng 結kết 聞văn 已dĩ 深thâm 信tín 。 信tín 有hữu 願nguyện 者giả 無vô 一nhất 不bất 生sanh 之chi 說thuyết 而nhi 發phát 願nguyện 也dã 。 聞văn 聞văn 轉chuyển 深thâm 。 願nguyện 願nguyện 倍bội 切thiết 。 語ngữ 雖tuy 反phản 覆phúc 。 義nghĩa 不bất 雷lôi 重trọng/trùng 。 憫mẫn 物vật 情tình 深thâm 。 誨hối 人nhân 不bất 倦quyện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 聞văn 攝nhiếp 信tín 義nghĩa 。 願nguyện 攝nhiếp 行hành 義nghĩa 。 三tam 事sự 資tư 糧lương 。 悉tất 備bị 於ư 此thử 。

【# 鈔sao 】# 聞văn 然nhiên 後hậu 信tín 。 匪phỉ 聞văn 則tắc 信tín 自tự 何hà 生sanh 。 願nguyện 然nhiên 後hậu 行hành 。 無vô 願nguyện 則tắc 行hành 何hà 繇# 起khởi 。 下hạ 文văn 信tín 行hành 。 此thử 為vi 本bổn 原nguyên 。 信tín 行hạnh 願nguyện 三tam 。 淨tịnh 土độ 資tư 糧lương 。 充sung 足túc 無vô 欠khiếm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 願nguyện 之chi 為vi 力lực 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 彼bỉ 佛Phật 淨tịnh 土độ 。 亦diệc 繇# 願nguyện 故cố 。 臨lâm 終chung 往vãng 生sanh 。 惟duy 仗trượng 願nguyện 故cố 。 三tam 界giới 因nhân 果quả 。 悉tất 隨tùy 願nguyện 故cố 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 願nguyện 生sanh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 彼bỉ 佛Phật 淨tịnh 土độ 者giả 。 法Pháp 藏tạng 以dĩ 因nhân 中trung 。 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 今kim 成thành 佛Phật 道Đạo 。 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 則tắc 如Như 來Lai 無vô 盡tận 功công 德đức 。 皆giai 從tùng 願nguyện 生sanh 。 故cố 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 臨lâm 終chung 往vãng 生sanh 者giả 。 行hạnh 願nguyện 品phẩm 言ngôn 。 是thị 人nhân 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 一nhất 切thiết 諸chư 根căn 。 悉tất 皆giai 敗bại 壞hoại 。 以dĩ 致trí 親thân 屬thuộc 威uy 勢thế 。 象tượng 馬mã 珍trân 寶bảo 等đẳng 。 悉tất 皆giai 散tán 滅diệt 。 惟duy 有hữu 願nguyện 王vương 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 引dẫn 導đạo 其kỳ 前tiền 。 一nhất 剎sát 那na 間gian 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 。 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 故cố 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 三tam 界giới 因nhân 果quả 者giả 。 願nguyện 受thọ 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 則tắc 貧bần 母mẫu 上thượng 生sanh 。 願nguyện 作tác 冥minh 王vương 。 則tắc 嶽nhạc 神thần 治trị 鬼quỷ 。 種chủng 種chủng 隨tùy 願nguyện 。 莫mạc 為vi 而nhi 為vi 。 故cố 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 菩Bồ 薩Tát 願nguyện 生sanh 者giả 。 普phổ 賢hiền 頌tụng 云vân 。 願nguyện 我ngã 臨lâm 欲dục 命mạng 終chung 時thời 。 盡tận 除trừ 一nhất 切thiết 諸chư 障chướng 礙ngại 。 面diện 見kiến 彼bỉ 佛Phật 阿A 彌Di 陀Đà 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 安An 樂Lạc 剎Sát 。 乃nãi 至chí 願nguyện 蒙mông 授thọ 記ký 。 廣quảng 利lợi 眾chúng 生sanh 等đẳng 。 至chí 如như 文Văn 殊Thù 發phát 願nguyện 往vãng 生sanh 。 所sở 說thuyết 之chi 偈kệ 。 亦diệc 云vân 。 願nguyện 我ngã 命mạng 終chung 時thời 。 滅diệt 除trừ 諸chư 障chướng 礙ngại 。 面diện 見kiến 彌di 陀đà 佛Phật 。 往vãng 生sanh 安an 樂lạc 剎sát 。 與dữ 普phổ 賢hiền 若nhược 合hợp 符phù 節tiết 。 他tha 如như 天thiên 親thân 龍long 樹thụ 等đẳng 。 多đa 難nạn/nan 悉tất 陳trần 。 故cố 云vân 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 還hoàn 歸quy 本bổn 體thể 。 是thị 願nguyện 生sanh 彼bỉ 國quốc 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 若nhược 知tri 本bổn 體thể 不bất 離ly 當đương 處xứ 。 則tắc 非phi 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 乃nãi 生sanh 此thử 國quốc 耳nhĩ 。 雖tuy 云vân 十thập 萬vạn 億ức 程# 。 何hà 曾tằng 咫# 尺xích 動động 步bộ 。 故cố 謂vị 不bất 勞lao 彈đàn 指chỉ 到đáo 西tây 方phương 也dã 。 如như 其kỳ 真Chân 如Như 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 五ngũ 道đạo 隨tùy 緣duyên 。 則tắc 是thị 窮cùng 子tử 旅lữ 泊bạc 他tha 鄉hương 。 應ưng 歸quy 故cố 里lý 。

○# 二nhị 出xuất 其kỳ 所sở 以dĩ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 得đắc 與dữ 如như 是thị 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 躡niếp 前tiền 徵trưng 起khởi 。 何hà 故cố 教giáo 人nhân 發phát 願nguyện 生sanh 彼bỉ 。 以dĩ 彼bỉ 國quốc 是thị 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 同đồng 會hội 之chi 處xứ 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 則tắc 入nhập 如như 是thị 勝thắng 會hội 。 故cố 當đương 求cầu 生sanh 。

【# 鈔sao 】# 徵trưng 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 娑sa 婆bà 亦diệc 是thị 佛Phật 邦bang 。 何hà 必tất 遠viễn 離ly 故cố 國quốc 。 二nhị 者giả 十thập 方phương 無vô 盡tận 佛Phật 剎sát 。 若nhược 為vi 偏thiên 向hướng 西tây 方phương 。 故cố 徵trưng 其kỳ 繇# 。 今kim 融dung 而nhi 答đáp 之chi 。

復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 人nhân 畜súc 鬼quỷ 獄ngục 。 之chi 所sở 共cộng 居cư 。 未vị 必tất 皆giai 人nhân 故cố 。 二nhị 者giả 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 雖tuy 純thuần 人nhân 所sở 居cư 。 未vị 必tất 皆giai 善thiện 故cố 。 三tam 者giả 。 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 雖tuy 純thuần 善thiện 人nhân 所sở 居cư 。 未vị 必tất 皆giai 上thượng 善thiện 故cố 。 今kim 曰viết 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 則tắc 不bất 獨độc 為vi 人nhân 中trung 之chi 善thiện 。 亦diệc 復phục 善thiện 中trung 之chi 善thiện 也dã 。 如như 上thượng 所sở 列liệt 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 補bổ 處xứ 。 此thử 等đẳng 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 今kim 得đắc 往vãng 生sanh 。 即tức 與dữ 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 。 所sở 謂vị 觀quán 音âm 勢thế 至chí 。 把bả 手thủ 共cộng 行hành 。 文Văn 殊Thù 普phổ 賢hiền 。 親thân 為vi 勝thắng 友hữu 。 喻dụ 如như 登đăng 龍long 與dữ 瀛doanh 。 世thế 所sở 希hy 故cố 。 是thị 以dĩ 大Đại 士Sĩ 求cầu 登đăng 蓮liên 錄lục 。 況huống 復phục 凡phàm 夫phu 。 卜bốc 居cư 猶do 擇trạch 里lý 仁nhân 。 矧# 云vân 學học 道Đạo 。 如như 斯tư 勝thắng 會hội 。 可khả 勿vật 願nguyện 歟# 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 生sanh 極cực 樂lạc 者giả 。 其kỳ 類loại 不bất 一nhất 。 何hà 得đắc 槩# 稱xưng 上thượng 善thiện 。 答đáp 。 以dĩ 皆giai 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 故cố 。

【# 鈔sao 】# 類loại 不bất 一nhất 者giả 。 謂vị 有hữu 聖thánh 有hữu 凡phàm 。 有hữu 大đại 有hữu 小tiểu 。 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 分phần/phân 位vị 秩# 然nhiên 。 乃nãi 略lược 其kỳ 中trung 下hạ 。 槩# 曰viết 上thượng 善thiện 。 故cố 為vi 此thử 難nạn/nan 。 今kim 明minh 眾chúng 生sanh 生sanh 者giả 。 皆giai 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 則tắc 究cứu 竟cánh 皆giai 成thành 無vô 上thượng 正chánh 覺giác 。 是thị 佛Phật 境cảnh 界giới 。 故cố 無vô 別biệt 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 萬vạn 善thiện 同đồng 歸quy 。 是thị 同đồng 會hội 一nhất 處xứ 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 百bách 川xuyên 會hội 於ư 一nhất 海hải 。 眾chúng 景cảnh 會hội 於ư 一nhất 空không 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 不bất 會hội 此thử 之chi 一nhất 處xứ 。 而nhi 將tương 奚hề 會hội 。

○# 二nhị 起khởi 行hành (# 二nhị )# 。

初sơ 揀giản 餘dư 行hành 二nhị 示thị 正chánh 行hạnh 。

○# 初sơ 揀giản 餘dư 行hành 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 不bất 可khả 以dĩ 少thiểu 善thiện 根căn 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 言ngôn 凡phàm 羣quần 易dị 就tựu 。 善thiện 聚tụ 難nạn/nan 親thân 。 何hà 況huống 最tối 上thượng 善thiện 人nhân 之chi 會hội 。 豈khởi 可khả 以dĩ 少thiểu 善thiện 少thiểu 福phước 而nhi 得đắc 生sanh 也dã 。 於ư 中trung 靈linh 芝chi 。 以dĩ 善thiện 根căn 為vi 正chánh 行hạnh 。 屬thuộc 之chi 持trì 名danh 。 以dĩ 福phước 德đức 為vi 助trợ 行hành 。 屬thuộc 之chi 淨tịnh 業nghiệp 。 三tam 福phước 。 海hải 東đông 。 則tắc 總tổng 以dĩ 多đa 善thiện 多đa 福phước 為vi 正chánh 行hạnh 。 云vân 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 以dĩ 少thiểu 善thiện 少thiểu 福phước 為vi 助trợ 行hành 。 云vân 是thị 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 二nhị 義nghĩa 相tương 違vi 。 今kim 雙song 為vi 和hòa 會hội 。 謂vị 欲dục 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 須tu 多đa 善thiện 多đa 福phước 。 今kim 持trì 名danh 。 乃nãi 善thiện 中trung 之chi 善thiện 。 福phước 中trung 之chi 福phước 。 正chánh 所sở 謂vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 而nhi 為vi 生sanh 彼bỉ 國quốc 之chi 大đại 因nhân 緣duyên 也dã 。

【# 鈔sao 】# 相tương 違vi 者giả 。 一nhất 以dĩ 持trì 名danh 屬thuộc 正chánh 。 一nhất 以dĩ 持trì 名danh 屬thuộc 助trợ 。 二nhị 說thuyết 矛mâu 盾# 。 而nhi 此thử 經Kinh 大đại 旨chỉ 。 正chánh 重trọng/trùng 持trì 名danh 。 若nhược 持trì 名danh 為vi 助trợ 行hành 。 則tắc 下hạ 文văn 聞văn 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 義nghĩa 云vân 何hà 通thông 。 助trợ 行hành 持trì 名danh 。 斷đoạn 無vô 此thử 理lý 。 又hựu 靈linh 芝chi 以dĩ 觀quán 經kinh 三tam 福phước 配phối 此thử 福phước 德đức 。 則tắc 第đệ 三tam 福phước 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 乃nãi 成thành 助trợ 行hành 。 與dữ 海hải 東đông 菩Bồ 提Đề 心tâm 為vi 正chánh 行hạnh 。 二nhị 亦diệc 矛mâu 盾# 。 而nhi 觀quán 經kinh 以dĩ 三tam 福phước 為vi 。 淨tịnh 業nghiệp 正chánh 因nhân 。 則tắc 助trợ 行hành 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 無vô 此thử 理lý 。 今kim 雙song 為vi 和hòa 會hội 者giả 。 還hoàn 以dĩ 持trì 名danh 為vi 正chánh 行hạnh 。 復phục 以dĩ 持trì 名danh 為vi 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 則tắc 雙song 取thủ 兩lưỡng 家gia 。 而nhi 和hòa 會hội 其kỳ 義nghĩa 也dã 。 善thiện 根căn 者giả 。 觀quán 經kinh 。 則tắc 如như 上thượng 第đệ 三tam 福phước 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 大đại 本bổn 。 則tắc 三tam 輩bối 往vãng 生sanh 。 皆giai 言ngôn 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 據cứ 此thử 。 則tắc 發phát 凡phàm 夫phu 心tâm 。 是thị 謂vị 無vô 善thiện 根căn 。 發phát 聲Thanh 聞Văn 心tâm 。 不bất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 者giả 。 是thị 謂vị 少thiểu 善thiện 根căn 也dã 。 福phước 德đức 者giả 。 觀quán 經kinh 。 則tắc 孝hiếu 養dưỡng 父phụ 母mẫu 等đẳng 。 大đại 本bổn 。 則tắc 修tu 諸chư 功công 德đức 等đẳng 。 據cứ 此thử 。 則tắc 施thí 戒giới 等đẳng 。 乃nãi 至chí 立lập 寺tự 造tạo 像tượng 禪thiền 誦tụng 苦khổ 行hạnh 一nhất 切thiết 福phước 業nghiệp 。 捨xả 置trí 不bất 作tác 。 是thị 謂vị 無vô 福phước 德đức 。 但đãn 作tác 此thử 福phước 。 種chủng 人nhân 天thiên 小tiểu 果quả 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 。 是thị 謂vị 少thiểu 福phước 德đức 也dã 善thiện 中trung 善thiện 者giả 。 自tự 有hữu 五ngũ 義nghĩa 。 以dĩ 具cụ 智trí 論luận 五ngũ 。 菩Bồ 提Đề 心tâm 故cố 。 一nhất 。 發phát 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 於ư 無vô 量lượng 生sanh 死tử 中trung 。 發phát 大đại 菩Bồ 提Đề 心tâm 也dã 。 而nhi 持trì 名danh 。 正chánh 於ư 凡phàm 夫phù 生sanh 死tử 心tâm 中trung 。 起khởi 大đại 覺giác 故cố 。 二nhị 。 伏phục 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 降hàng 伏phục 其kỳ 心tâm 也dã 。 而nhi 持trì 名danh 。 則tắc 正chánh 念niệm 纔tài 彰chương 。 煩phiền 惱não 自tự 滅diệt 故cố 。 三tam 。 明minh 心tâm 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 了liễu 達đạt 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 也dã 。 而nhi 持trì 名danh 。 正chánh 即tức 此thử 一nhất 心tâm 。 明minh 了liễu 一nhất 切thiết 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 四tứ 。 出xuất 到đáo 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 出xuất 三tam 界giới 。 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 也dã 。 而nhi 持trì 名danh 。 即tức 得đắc 一nhất 二nhị 三tam 忍nhẫn 。 捷tiệp 超siêu 生sanh 死tử 。 趨xu 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 五ngũ 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 謂vị 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 成thành 最Tối 正Chánh 覺Giác 也dã 。 而nhi 持trì 名danh 。 則tắc 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 地địa 。 直trực 至chí 成thành 佛Phật 故cố 。 又hựu 海hải 東đông 疏sớ/sơ 引dẫn 菩Bồ 薩Tát 心tâm 地địa 品phẩm 云vân 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 心tâm 。 能năng 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 提Đề 分Phần 法Pháp 。 殊thù 勝thắng 善thiện 根căn 。 瑜du 伽già 第đệ 三tam 十thập 七thất 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 集tập 善thiện 根căn 。 以dĩ 純thuần 一nhất 淨tịnh 妙diệu 信tín 心tâm 。 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 梁lương 攝nhiếp 第đệ 十thập 云vân 。 所sở 作tác 善thiện 根căn 。 悉tất 以dĩ 迴hồi 向hướng 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 則tắc 皆giai 以dĩ 菩Bồ 提Đề 為vi 善thiện 根căn 。 而nhi 今kim 經kinh 持trì 名danh 。 正chánh 迴hồi 向hướng 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 善thiện 根căn 也dã 。 以dĩ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 即tức 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 是thị 則tắc 善thiện 中trung 之chi 善thiện 。 名danh 多đa 善thiện 也dã 。 福phước 中trung 福phước 者giả 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 彌di 陀đà 乃nãi 萬vạn 德đức 名danh 號hiệu 。 一nhất 名danh 纔tài 舉cử 。 萬vạn 德đức 齊tề 圓viên 。 不bất 期kỳ 於ư 福phước 。 福phước 已dĩ 備bị 故cố 。 二nhị 者giả 以dĩ 持trì 念niệm 力lực 。 自tự 然nhiên 諸chư 惡ác 不bất 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 以dĩ 之chi 修tu 福phước 。 福phước 易dị 集tập 故cố 。 是thị 則tắc 福phước 中trung 之chi 福phước 。 名danh 多đa 福phước 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 因nhân 緣duyên 者giả 。 清thanh 涼lương 以dĩ 親thân 能năng 發phát 起khởi 為vi 因nhân 。 假giả 之chi 助trợ 發phát 為vi 緣duyên 。 今kim 此thử 復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 善thiện 根căn 為vi 因nhân 。 福phước 德đức 為vi 緣duyên 。 二nhị 者giả 善thiện 福phước 各các 有hữu 因nhân 緣duyên 。

【# 鈔sao 】# 善thiện 因nhân 福phước 緣duyên 者giả 。 菩Bồ 提Đề 善thiện 根căn 。 入nhập 道đạo 正chánh 因nhân 。 如như 諸chư 經kinh 言ngôn 。 不bất 發phát 正Chánh 覺Giác 菩Bồ 提Đề 之chi 心tâm 。 雖tuy 行hành 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 經kinh 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 。 終chung 不bất 成thành 佛Phật 。 故cố 知tri 萬vạn 善thiện 之chi 所sở 根căn 本bổn 。 是thị 之chi 謂vị 因nhân 。 然nhiên 須tu 一nhất 切thiết 福phước 德đức 。 助trợ 成thành 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 福phước 濟tế 慧tuệ 。 以dĩ 事sự 實thật 理lý 。 輔phụ 翼dực 入nhập 道đạo 。 是thị 之chi 謂vị 緣duyên 。 各các 有hữu 因nhân 緣duyên 者giả 。 善thiện 根căn 福phước 德đức 。 其kỳ 所sở 繇# 來lai 。 從tùng 何hà 發phát 心tâm 。 均quân 名danh 曰viết 因nhân 。 而nhi 善thiện 根căn 發phát 起khởi 。 必tất 有hữu 種chủng 種chủng 善thiện 緣duyên 為vi 助trợ 。 福phước 德đức 發phát 起khởi 。 必tất 有hữu 種chủng 種chủng 福phước 緣duyên 為vi 助trợ 。 是thị 各các 有hữu 其kỳ 緣duyên 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 何hà 故cố 觀quán 經kinh 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 在tại 第đệ 三tam 福phước 。 答đáp 。 以dĩ 福phước 有hữu 事sự 理lý 。 不bất 專chuyên 事sự 故cố 。

【# 鈔sao 】# 觀quán 經kinh 三tam 福phước 。 一nhất 者giả 孝hiếu 養dưỡng 父phụ 母mẫu 。 奉phụng 事sự 師sư 長trưởng 。 慈từ 心tâm 不bất 殺sát 。 修tu 十Thập 善Thiện 業Nghiệp 。 二nhị 者giả 受thọ 持trì 三Tam 歸Quy 。 具cụ 足túc 眾chúng 戒giới 。 不bất 犯phạm 威uy 儀nghi 。 三tam 者giả 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 深thâm 信tín 因nhân 果quả 。 讀đọc 誦tụng 大Đại 乘Thừa 。 勸khuyến 進tấn 行hành 者giả 。 難nạn/nan 謂vị 云vân 何hà 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 而nhi 與dữ 上thượng 之chi 二nhị 者giả 同đồng 名danh 曰viết 福phước 。 今kim 明minh 福phước 有hữu 事sự 理lý 。 此thử 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 般Bát 若Nhã 中trung 如như 虗hư 空không 不bất 可khả 思tư 量lượng 之chi 福phước 。 非phi 達đạt 摩ma 所sở 斥xích 人nhân 天thiên 有hữu 漏lậu 之chi 福phước 也dã 。 故cố 前tiền 二nhị 福phước 猶do 共cộng 凡phàm 小tiểu 。 此thử 獨độc 擅thiện 大Đại 乘Thừa 耳nhĩ 。 然nhiên 今kim 疏sớ/sơ 不bất 以dĩ 配phối 福phước 。 而nhi 屬thuộc 之chi 善thiện 根căn 者giả 何hà 。 良lương 以dĩ 善thiện 之chi 與dữ 福phước 。 別biệt 之chi 則tắc 二nhị 。 總tổng 之chi 則tắc 一nhất 。 別biệt 而nhi 言ngôn 之chi 。 則tắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 偏thiên 屬thuộc 善thiện 根căn 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 則tắc 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 亦diệc 可khả 云vân 福phước 。 觀quán 經kinh 總tổng 舉cử 言ngôn 福phước 無vô 礙ngại 。 問vấn 。 寶bảo 積tích 大đại 本bổn 云vân 。 欲dục 見kiến 無vô 量lượng 壽thọ 佛Phật 者giả 。 應ưng 發phát 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 復phục 當đương 專chuyên 念niệm 彼bỉ 國quốc 。 積tích 集tập 善thiện 根căn 。 則tắc 菩Bồ 提Đề 善thiện 根căn 。 似tự 為vi 二nhị 事sự 。 今kim 何hà 直trực 以dĩ 善thiện 根căn 屬thuộc 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 答đáp 。 彼bỉ 但đãn 言ngôn 善thiện 根căn 。 此thử 乃nãi 云vân 多đa 善thiện 根căn 。 多đa 之chi 一nhất 字tự 。 非phi 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 何hà 以dĩ 當đương 此thử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 即tức 持trì 名danh 為vi 多đa 。 善thiện 根căn 福phước 德đức 。 此thử 經Kinh 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 證chứng 據cứ 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 歷lịch 歷lịch 可khả 證chứng 。 如như 大đại 悲bi 大đại 品phẩm 等đẳng 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 證chứng 善thiện 根căn 者giả 。 大đại 悲bi 經Kinh 云vân 。 一nhất 稱xưng 佛Phật 名danh 。 以dĩ 是thị 善thiện 根căn 。 入nhập 涅Niết 槃Bàn 界giới 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 又hựu 云vân 。 我ngã 滅diệt 度độ 後hậu 。 北bắc 天Thiên 竺Trúc 國quốc 。 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 名danh 祈kỳ 婆bà 伽già 。 修tu 習tập 無vô 量lượng 最tối 勝thắng 善thiện 根căn 。 已dĩ 而nhi 命mạng 終chung 。 生sanh 於ư 西tây 方phương 。 過quá 百bách 千thiên 億ức 世thế 界giới 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 國quốc 。 以dĩ 後hậu 成thành 佛Phật 。 號hiệu 無Vô 垢Cấu 光Quang 如Như 來Lai 。 又hựu 大đại 莊trang 嚴nghiêm 經kinh 論luận 。 佛Phật 世thế 一nhất 老lão 人nhân 來lai 求cầu 出xuất 家gia 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。 俱câu 不bất 肯khẳng 度độ 。 以dĩ 觀quán 彼bỉ 多đa 劫kiếp 無vô 善thiện 根căn 故cố 。 佛Phật 自tự 度độ 之chi 。 即tức 證chứng 道Đạo 果Quả 。 因nhân 告cáo 大đại 眾chúng 。 此thử 人nhân 無vô 量lượng 劫kiếp 前tiền 。 為vi 採thải 薪tân 人nhân 。 猛mãnh 虎hổ 逼bức 極cực 。 大đại 怖bố 上thượng 樹thụ 。 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 以dĩ 是thị 善thiện 根căn 。 遇ngộ 我ngã 得đắc 度độ 。 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 十thập 迴hồi 向hướng 云vân 。 願nguyện 憶ức 念niệm 無vô 量lượng 無vô 邊biên 世thế 界giới 。 去khứ 來lai 現hiện 在tại 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 而nhi 次thứ 云vân 。 以dĩ 此thử 念niệm 佛Phật 善thiện 根căn 。 凡phàm 此thử 。 皆giai 持trì 名danh 為vi 多đa 善thiện 根căn 之chi 明minh 證chứng 也dã 。 證chứng 福phước 德đức 者giả 。 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 散tán 心tâm 念niệm 佛Phật 。 亦diệc 得đắc 離ly 苦khổ 。 其kỳ 福phước 不bất 盡tận 。 況huống 定định 意ý 念niệm 。 稱xưng 揚dương 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 得đắc 聞văn 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 如Như 來Lai 名danh 者giả 。 一nhất 心tâm 信tín 樂nhạo 。 持trì 諷phúng 誦tụng 念niệm 。 此thử 人nhân 當đương 得đắc 無vô 量lượng 之chi 福phước 。 永vĩnh 離ly 三tam 途đồ 。 命mạng 終chung 之chi 後hậu 。 往vãng 生sanh 彼bỉ 剎sát 。 智trí 論luận 云vân 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 初sơ 生sanh 墮đọa 地địa 。 即tức 能năng 日nhật 行hành 千thiên 里lý 。 滿mãn 一nhất 千thiên 歲tuế 。 七thất 寶bảo 奉phụng 佛Phật 。 不bất 如như 有hữu 人nhân 。 於ư 後hậu 惡ác 世thế 。 一nhất 聲thanh 稱xưng 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 其kỳ 福phước 勝thắng 彼bỉ 。 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 經Kinh 云vân 。 四tứ 事sự 供cúng 養dường 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 若nhược 有hữu 稱xưng 佛Phật 名danh 號hiệu 。 如như # 乳nhũ 頃khoảnh 。 功công 德đức 過quá 上thượng 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 凡phàm 此thử 。 皆giai 持trì 名danh 為vi 多đa 福phước 德đức 之chi 明minh 證chứng 也dã 。 又hựu 寶bảo 積tích 十thập 九cửu 經Kinh 云vân 。

時thời 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 聞văn 佛Phật 讚tán 揚dương 不Bất 動Động 如Như 來Lai 。 佛Phật 剎sát 功công 德đức 。 心tâm 生sanh 貪tham 著trước 。 而nhi 念niệm 生sanh 彼bỉ 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 以dĩ 愛ái 戀luyến 之chi 心tâm 。 遂toại 得đắc 往vãng 生sanh 。 惟duy 有hữu 植thực 諸chư 善thiện 本bổn 。 修tu 諸chư 梵Phạm 行hạnh 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 剎sát 。 善thiện 本bổn 即tức 善thiện 根căn 。 梵Phạm 行hạnh 即tức 福phước 德đức 。 此thử 又hựu 雙song 顯hiển 持trì 名danh 。 為vi 多đa 善thiện 多đa 福phước 之chi 明minh 證chứng 也dã 。 諸chư 經kinh 交giao 讚tán 。 可khả 弗phất 信tín 受thọ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 此thử 土thổ/độ 單đơn 修tu 圓viên 頓đốn 。 不bất 願nguyện 往vãng 生sanh 者giả 。 寧ninh 可khả 謂vị 之chi 少thiểu 善thiện 根căn 耶da 。 答đáp 。 圓viên 頓đốn 行hành 人nhân 。 雖tuy 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 尚thượng 餘dư 後hậu 有hữu 。 正chánh 宜nghi 求cầu 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 親thân 近cận 彌di 陀đà 。 喆# 老lão 青thanh 公công 。 皎hiệu 然nhiên 覆phú 轍triệt 。 若nhược 其kỳ 自tự 負phụ 圓viên 人nhân 。 不bất 願nguyện 往vãng 生sanh 。 當đương 知tri 亦diệc 是thị 。 善thiện 根căn 薄bạc 故cố 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 後hậu 有hữu 者giả 。 後hậu 陰ấm 也dã 。 即tức 來lai 生sanh 也dã 。 圓viên 人nhân 見kiến 地địa 雖tuy 與dữ 佛Phật 齊tề 。 然nhiên 而nhi 麤thô 細tế 無vô 明minh 。 猶do 未vị 盡tận 除trừ 。 恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 。 猶do 未vị 悉tất 備bị 。 有hữu 惑hoặc 潤nhuận 生sanh 。 寧ninh 無vô 後hậu 有hữu 。 既ký 存tồn 後hậu 有hữu 。 則tắc 有hữu 生sanh 方phương 。 不bất 離ly 六lục 道đạo 。 除trừ 彼bỉ 已dĩ 登đăng 實thật 報báo 。 餘dư 或hoặc 未vị 免miễn 人nhân 天thiên 。 而nhi 天thiên 上thượng 多đa 欲dục 。 人nhân 間gian 雜tạp 苦khổ 。 墮đọa 落lạc 者giả 眾chúng 。 解giải 脫thoát 者giả 希hy 。 不bất 生sanh 淨tịnh 土độ 。 而nhi 將tương 焉yên 往vãng 。 喆# 老lão 青thanh 公công 。 俱câu 稱xưng 有hữu 悟ngộ 。 而nhi 喆# 老lão 後hậu 身thân 。 耽đam 戀luyến 富phú 貴quý 。 青thanh 公công 後hậu 身thân 。 多đa 歷lịch 苦khổ 憂ưu 。 皆giai 繇# 不bất 慕mộ 往vãng 生sanh 。 自tự 失thất 善thiện 利lợi 。 致trí 使sử 淹yêm 滯trệ 多đa 生sanh 。 曠khoáng 菩Bồ 提Đề 路lộ 。 豈khởi 非phi 善thiện 根căn 涼lương 薄bạc 。 乃nãi 致trí 如như 斯tư 。 言ngôn 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 云vân 。 遮già 那na 會hội 上thượng 。 諸chư 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 不bất 見kiến 佛Phật 者giả 。 以dĩ 善thiện 根căn 不bất 同đồng 故cố 。 本bổn 不bất 修tu 習tập 見kiến 佛Phật 自tự 在tại 善thiện 根căn 故cố 。 故cố 知tri 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 願nguyện 見kiến 彌di 陀đà 。 誠thành 多đa 善thiện 根căn 。 大đại 善thiện 根căn 。 最tối 勝thắng 善thiện 根căn 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 善thiện 根căn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 善thiện 根căn 義nghĩa 。 自tự 性tánh 富phú 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 是thị 福phước 德đức 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 能năng 生sanh 萬vạn 法pháp 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 本bổn 自tự 具cụ 足túc 。

○# 二nhị 示thị 正chánh 行hạnh 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 善thiện 女nữ 人nhân 。 聞văn 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 若nhược 一nhất 日nhật 。 若nhược 二nhị 日nhật 。 若nhược 三tam 日nhật 。 若nhược 四tứ 日nhật 。 若nhược 五ngũ 日nhật 。 若nhược 六lục 日nhật 。 若nhược 七thất 日nhật 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 承thừa 上thượng 多đa 善thiện 多đa 福phước 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 國quốc 。 而nhi 善thiện 根căn 難nạn/nan 植thực 。 福phước 德đức 難nạn/nan 修tu 。 況huống 復phục 云vân 多đa 。 累lũy 劫kiếp 劬cù 勞lao 。 莫mạc 之chi 能năng 辦biện 。 如như 寶bảo 積tích 十thập 心tâm 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 願nguyện 等đẳng 。 今kim 有hữu 一nhất 法pháp 。 直trực 捷tiệp 簡giản 易dị 。 即tức 為vi 多đa 善thiện 多đa 福phước 。 故cố 顯hiển 持trì 名danh 功công 德đức 殊thù 。

【# 鈔sao 】# 善thiện 根căn 難nạn/nan 植thực 者giả 。 如như 前tiền 身thân 子tử 。 發phát 大Đại 乘Thừa 心tâm 。 因nhân 婆Bà 羅La 門Môn 乞khất 眼nhãn 退thoái 失thất 等đẳng 。 福phước 德đức 難nạn/nan 修tu 者giả 。 如như 涅Niết 槃Bàn 三tam 十thập 四tứ 經Kinh 云vân 。 五ngũ 品phẩm 心tâm 修tu 十Thập 善Thiện 。 謂vị 下hạ 。 中trung 。 上thượng 。 上thượng 中trung 。 上thượng 上thượng 。 各các 十Thập 善Thiện 而nhi 成thành 五ngũ 十thập 。 始thỉ 修tu 終chung 修tu 。 方phương 成thành 百bách 福phước 。 則tắc 福phước 之chi 不bất 易dị 修tu 明minh 矣hĩ 。 寶bảo 積tích 十thập 心tâm 者giả 。 一nhất 。 於ư 眾chúng 生sanh 起khởi 大đại 慈từ 。 無vô 損tổn 害hại 心tâm 。 二nhị 。 於ư 眾chúng 生sanh 起khởi 大đại 悲bi 。 無vô 逼bức 惱não 心tâm 。 三tam 。 於ư 佛Phật 法Pháp 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 守thủ 護hộ 心tâm 。 乃nãi 至chí 十thập 。 於ư 諸chư 佛Phật 捨xả 離ly 諸chư 相tướng 。 起khởi 隨tùy 念niệm 心tâm 。 具cụ 此thử 十thập 心tâm 。 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 願nguyện 者giả 。 一nhất 者giả 禮lễ 敬kính 諸chư 佛Phật 。 乃nãi 至chí 十thập 普phổ 皆giai 迴hồi 向hướng 。 亦diệc 以dĩ 此thử 十thập 。 生sanh 彼bỉ 國quốc 土độ 。 以dĩ 上thượng 皆giai 菩Bồ 薩Tát 廣quảng 大đại 智trí 行hành 。 非phi 可khả 易dị 植thực 易dị 修tu 。 今kim 持trì 名danh 功công 德đức 。 就tựu 使sử 十thập 心tâm 未vị 備bị 。 十thập 願nguyện 未vị 齊tề 。 淨tịnh 業nghiệp 一nhất 成thành 。 便tiện 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 既ký 得đắc 往vãng 生sanh 。 此thử 心tâm 此thử 願nguyện 。 自tự 然nhiên 成thành 就tựu 。 豈khởi 非phi 多đa 善thiện 根căn 福phước 德đức 乎hồ 。 不bất 經kinh 迂# 曲khúc 。 是thị 謂vị 直trực 捷tiệp 。 無vô 諸chư 煩phiền 瑣tỏa 。 是thị 謂vị 簡giản 易dị 。 直trực 捷tiệp 而nhi 深thâm 造tạo 。 簡giản 易dị 而nhi 廣quảng 獲hoạch 。 諸chư 餘dư 法Pháp 門môn 之chi 所sở 不bất 及cập 。 是thị 謂vị 殊thù 勝thắng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 善thiện 男nam 子tử 女nữ 人nhân 者giả 。 善thiện 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 是thị 宿túc 生sanh 善thiện 因nhân 。 一nhất 是thị 今kim 生sanh 善thiện 類loại 。 男nam 女nữ 者giả 。 通thông 指chỉ 緇# 素tố 利lợi 鈍độn 。 及cập 六lục 道đạo 一nhất 切thiết 有hữu 緣duyên 眾chúng 生sanh 也dã 。

【# 鈔sao 】# 宿túc 生sanh 善thiện 因nhân 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 世thế 間gian 人nhân 民dân 。 前tiền 世thế 為vi 善thiện 。 乃nãi 得đắc 聞văn 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 名danh 號hiệu 功công 德đức 。 一nhất 聞văn 佛Phật 名danh 。 慈từ 心tâm 喜hỷ 悅duyệt 。 志chí 意ý 清thanh 淨tịnh 。 毛mao 髮phát 聳tủng 然nhiên 。 淚lệ 即tức 出xuất 者giả 。 或hoặc 宿túc 世thế 曾tằng 行hành 佛Phật 道Đạo 。 或hoặc 他tha 方phương 佛Phật 所sở 菩Bồ 薩Tát 。 固cố 非phi 凡phàm 人nhân 。 則tắc 信tín 心tâm 念niệm 佛Phật 者giả 。 皆giai 宿túc 修tu 善thiện 本bổn 者giả 也dã 。 今kim 生sanh 善thiện 類loại 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 寧ninh 在tại 諸chư 惡ác 趣thú 。 恆hằng 得đắc 聞văn 佛Phật 名danh 。 不bất 欲dục 生sanh 善thiện 道đạo 。 暫tạm 時thời 不bất 聞văn 佛Phật 。 夫phu 不bất 以dĩ 人nhân 天thiên 為vi 善thiện 。 而nhi 以dĩ 得đắc 聞văn 佛Phật 名danh 為vi 善thiện 。 則tắc 信tín 心tâm 念niệm 佛Phật 者giả 。 皆giai 善thiện 人nhân 之chi 儔trù 類loại 也dã 。 緇# 素tố 利lợi 鈍độn 者giả 。 淨tịnh 土độ 法Pháp 門môn 。 一nhất 切thiết 收thu 攝nhiếp 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 其kỳ 上thượng 輩bối 者giả 。 捨xả 家gia 離ly 俗tục 。 而nhi 作tác 沙Sa 門Môn 。 亦diệc 有hữu 不bất 捨xả 家gia 離ly 俗tục 者giả 。 即tức 出xuất 家gia 五ngũ 眾chúng 。 在tại 家gia 二nhị 眾chúng 也dã 。 但đãn 念niệm 佛Phật 者giả 。 俱câu 得đắc 往vãng 生sanh 。 是thị 通thông 緇# 素tố 。 又hựu 蓮liên 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 上thượng 該cai 盛thịnh 德đức 菩Bồ 薩Tát 。 下hạ 及cập 悠du 悠du 凡phàm 夫phu 。 乃nãi 至chí 惡ác 人nhân 等đẳng 。 但đãn 念niệm 佛Phật 者giả 。 亦diệc 得đắc 往vãng 生sanh 。 是thị 通thông 利lợi 鈍độn 。 又hựu 鬼quỷ 畜súc 地địa 獄ngục 。 雌thư 雄hùng 牝tẫn 牡# 。 亦diệc 可khả 均quân 名danh 男nam 女nữ 。 但đãn 念niệm 佛Phật 者giả 。 俱câu 得đắc 往vãng 生sanh 。 是thị 通thông 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 也dã 。 往vãng 生sanh 集tập 中trung 。 稽khể 古cổ 驗nghiệm 今kim 。 頗phả 載tái 一nhất 二nhị 。 願nguyện 詳tường 覽lãm 焉yên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 文văn 有hữu 三tam 。 謂vị 彌di 陀đà 名danh 號hiệu 。 是thị 標tiêu 念niệm 境cảnh 。 執chấp 持trì 一nhất 心tâm 。 是thị 明minh 念niệm 法pháp 。 一nhất 日nhật 七thất 日nhật 。 是thị 剋khắc 念niệm 期kỳ 。

【# 鈔sao 】# 非phi 境cảnh 。 則tắc 法pháp 無vô 所sở 施thí 。 非phi 法pháp 。 則tắc 境cảnh 為vi 虗hư 立lập 。 非phi 期kỳ 。 則tắc 雖tuy 境cảnh 勝thắng 法Pháp 強cường/cưỡng 。 懈giải 怠đãi 因nhân 循tuần 。 功công 不bất 速tốc 建kiến 。 三tam 事sự 具cụ 故cố 。 能năng 令linh 淨tịnh 業nghiệp 。 決quyết 定định 成thành 就tựu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 標tiêu 念niệm 境cảnh 者giả 。 彼bỉ 佛Phật 萬vạn 德đức 成thành 就tựu 淨tịnh 土độ 攝nhiếp 生sanh 。 故cố 以dĩ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 四tứ 字tự 洪hồng 名danh 。 為vi 所sở 念niệm 之chi 境cảnh 。 依y 之chi 修tu 行hành 。 有hữu 所sở 指chỉ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 極cực 樂lạc 依y 正chánh 。 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 。 佛Phật 功công 德đức 海hải 。 亦diệc 言ngôn 名danh 便tiện 周chu 。 故cố 以dĩ 四tứ 字tự 名danh 號hiệu 為vi 境cảnh 。 依y 於ư 此thử 境cảnh 。 而nhi 加gia 執chấp 持trì 。 然nhiên 後hậu 向hướng 往vãng 有hữu 地địa 。 詣nghệ 。 至chí 也dã 。 謂vị 至chí 於ư 彼bỉ 國quốc 也dã 。 或hoặc 謂vị 心tâm 外ngoại 無vô 境cảnh 。 觀quán 心tâm 即tức 足túc 。 何hà 以dĩ 境cảnh 為vi 。 不bất 知tri 心tâm 境cảnh 一nhất 如như 。 亦diệc 復phục 互hỗ 發phát 。 先tiên 德đức 謂vị 有hữu 三tam 昧muội 直trực 觀quán 三tam 道đạo 。 顯hiển 本bổn 性tánh 佛Phật 。 有hữu 三tam 昧muội 兼kiêm 持trì 咒chú 。 有hữu 三tam 昧muội 兼kiêm 誦tụng 經Kinh 。 有hữu 三tam 昧muội 兼kiêm 念niệm 佛Phật 等đẳng 。 今kim 標tiêu 念niệm 境cảnh 。 即tức 是thị 兼kiêm 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 皆giai 助trợ 顯hiển 本bổn 性tánh 之chi 佛Phật 也dã 。 或hoặc 直trực 顯hiển 。 或hoặc 助trợ 顯hiển 。 其kỳ 致trí 一nhất 也dã 。 況huống 初sơ 學học 凡phàm 夫phu 。 障chướng 染nhiễm 濃nồng 厚hậu 。 全toàn 資tư 勝thắng 境cảnh 。 發phát 我ngã 妙diệu 心tâm 。 實thật 為vi 修tu 行hành 要yếu 術thuật 。 不bất 可khả 忽hốt 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 明minh 念niệm 法pháp 者giả 。 謂vị 既ký 聞văn 聖thánh 號hiệu 。 要yếu 在tại 執chấp 持trì 。 執chấp 者giả 。 聞văn 斯tư 受thọ 之chi 。 勇dũng 猛mãnh 果quả 決quyết 。 不bất 搖dao 奪đoạt 故cố 。 持trì 者giả 。 受thọ 斯tư 守thủ 之chi 。 常thường 永vĩnh 貞trinh 固cố 。 不bất 遺di 忘vong 故cố 。

【# 鈔sao 】# 執chấp 持trì 分phần/phân 釋thích 如như 上thượng 。 單đơn 言ngôn 持trì 。 則tắc 攝nhiếp 執chấp 。 總tổng 之chi 為vi 專chuyên 念niệm 不bất 忘vong 意ý 也dã 。 又hựu 持trì 復phục 有hữu 數số 種chủng 。 一nhất 者giả 明minh 持trì 。 謂vị 出xuất 聲thanh 稱xưng 念niệm 。 二nhị 者giả 默mặc 持trì 。 謂vị 無vô 聲thanh 密mật 念niệm 。 三tam 者giả 半bán 明minh 半bán 默mặc 持trì 。 謂vị 微vi 動động 脣thần 舌thiệt 念niệm 。 咒chú 家gia 名danh 金kim 剛cang 持trì 是thị 也dã 。 又hựu 或hoặc 記ký 數số 持trì 。 或hoặc 不bất 記ký 數số 持trì 。 具cụ 如như 密mật 教giáo 中trung 說thuyết 。 隨tùy 便tiện 皆giai 可khả 。 而nhi 各các 分phần/phân 事sự 理lý 。 憶ức 念niệm 無vô 間gian 。 是thị 謂vị 事sự 持trì 。 體thể 究cứu 無vô 間gian 。 是thị 謂vị 理lý 持trì 。 下hạ 當đương 詳tường 辯biện 。 以dĩ 是thị 為vi 因nhân 。 後hậu 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 亦diệc 有hữu 事sự 理lý 。 其kỳ 不bất 解giải 此thử 意ý 者giả 。 以dĩ 念niệm 佛Phật 是thị 被bị 鈍độn 根căn 。 參tham 禪thiền 乃nãi 能năng 悟ngộ 道đạo 。 初sơ 機cơ 聞văn 此thử 。 莫mạc 能năng 自tự 決quyết 。 不bất 知tri 體thể 究cứu 念niệm 佛Phật 。 興hưng 前tiền 代đại 尊tôn 宿túc 教giáo 人nhân 舉cử 話thoại 頭đầu 。 下hạ 疑nghi 情tình 。 意ý 極cực 相tương 似tự 。 故cố 謂vị 參tham 禪thiền 不bất 須tu 別biệt 舉cử 話thoại 頭đầu 。 只chỉ 消tiêu 向hướng 一nhất 句cú 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 上thượng 著trước 到đáo 。 妙diệu 哉tai 言ngôn 乎hồ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 執chấp 持trì 。 即tức 歸quy 命mạng 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 歸quy 命mạng 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 南Nam 無mô 。 解giải 見kiến 前tiền 序tự 。 若nhược 不bất 委ủy 身thân 歸quy 命mạng 。 焉yên 能năng 一nhất 心tâm 執chấp 持trì 。 故cố 義nghĩa 同đồng 也dã 。 歸quy 復phục 二nhị 義nghĩa 。 亦diệc 如như 前tiền 序tự 中trung 說thuyết 。 一nhất 者giả 歸quy 投đầu 義nghĩa 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 一nhất 心tâm 向hướng 往vãng 。 即tức 事sự 一nhất 心tâm 。 二nhị 者giả 歸quy 元nguyên 義nghĩa 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 還hoàn 歸quy 一nhất 心tâm 。 即tức 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 以dĩ 上thượng 境cảnh 法pháp 二nhị 中trung 。

復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 聞văn 說thuyết 佛Phật 名danh 。 是thị 為vi 聞văn 慧tuệ 。 二nhị 者giả 執chấp 受thọ 在tại 懷hoài 。 是thị 為vi 思tư 慧tuệ 。 三tam 者giả 持trì 守thủ 不bất 忘vong 。 是thị 為vi 修tu 慧tuệ 。

【# 鈔sao 】# 聞văn 慧tuệ 者giả 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 雖tuy 有hữu 無vô 量lượng 功công 德đức 。 而nhi 此thử 功công 德đức 。 非phi 聞văn 不bất 知tri 。 非phi 說thuyết 不bất 聞văn 。 故cố 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 得đắc 無vô 生sanh 慧tuệ 。 先tiên 賴lại 多đa 聞văn 又hựu 云vân 。 佛Phật 法Pháp 無vô 人nhân 說thuyết 。 雖tuy 慧tuệ 不bất 能năng 了liễu 。 或hoặc 聞văn 經Kinh 論luận 之chi 所sở 宣tuyên 揚dương 。 或hoặc 聞văn 知tri 識thức 之chi 所sở 開khai 示thị 。 一nhất 歷lịch 耳nhĩ 根căn 。 永vĩnh 為vi 道đạo 種chủng 。 是thị 之chi 謂vị 聞văn 。 而nhi 言ngôn 慧tuệ 者giả 。 聞văn 即tức 是thị 慧tuệ 。 對đối 木mộc 石thạch 說thuyết 。 頑ngoan 不bất 聞văn 故cố 。 對đối 愚ngu 人nhân 說thuyết 。 聞văn 不bất 䬸# 采thải 。 如như 不bất 聞văn 故cố 。 故cố 曰viết 聞văn 慧tuệ 。 思tư 慧tuệ 者giả 。 既ký 入nhập 乎hồ 耳nhĩ 。 須tu 存tồn 乎hồ 心tâm 。 諦đế 審thẩm 諦đế 觀quán 。 是thị 何hà 法Pháp 門môn 。 是thị 何hà 義nghĩa 理lý 。 是thị 之chi 謂vị 思tư 。 而nhi 言ngôn 慧tuệ 者giả 。 思tư 即tức 是thị 慧tuệ 。 禽cầm 畜súc 雖tuy 聞văn 。 不bất 解giải 思tư 故cố 。 愚ngu 人nhân 雖tuy 聞văn 。 入nhập 耳nhĩ 出xuất 口khẩu 。 不bất 憶ức 想tưởng 故cố 。 故cố 曰viết 思tư 慧tuệ 。 修tu 慧tuệ 者giả 。 既ký 深thâm 思tư 之chi 。 宜nghi 力lực 行hành 之chi 。 是thị 之chi 謂vị 修tu 。 而nhi 言ngôn 慧tuệ 者giả 。 修tu 即tức 是thị 慧tuệ 。 狂cuồng 人nhân 雖tuy 思tư 。 蔽tế 精tinh 役dịch 神thần 。 不bất 實thật 踐tiễn 故cố 。 問vấn 。 此thử 指chỉ 三tam 慧tuệ 。 有hữu 何hà 證chứng 據cứ 。 答đáp 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 履lý 三tam 妙diệu 慧tuệ 。 淨tịnh 土độ 往vãng 還hoàn 。 釋thích 云vân 。 以dĩ 聞văn 思tư 修tu 。 得đắc 入nhập 淨tịnh 土độ 。 故cố 知tri 念niệm 佛Phật 必tất 有hữu 三tam 慧tuệ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 聞văn 說thuyết 佛Phật 名danh 。 心tâm 不bất 疑nghi 貳nhị 。 是thị 之chi 謂vị 信tín 。 信tín 已dĩ 而nhi 執chấp 。 心tâm 起khởi 樂nhạo 欲dục 。 是thị 之chi 謂vị 願nguyện 。 願nguyện 已dĩ 而nhi 持trì 。 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 是thị 之chi 謂vị 行hành 。

【# 鈔sao 】# 信tín 。 願nguyện 。 行hành 。 下hạ 文văn 中trung 當đương 辯biện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 名danh 號hiệu 者giả 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 四tứ 字tự 洪hồng 各các 。 不bất 兼kiêm 色sắc 像tượng 等đẳng 。 如như 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 。 及cập 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 中trung 說thuyết 。 以dĩ 色sắc 像tượng 等đẳng 攝nhiếp 名danh 中trung 故cố 。

【# 鈔sao 】# 不bất 兼kiêm 色sắc 像tượng 等đẳng 者giả 。 正chánh 明minh 此thử 經Kinh 專chuyên 主chủ 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 也dã 。 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。

佛Phật 告cáo 文Văn 殊Thù 。

欲dục 入nhập 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 者giả 。 應ưng 處xứ 空không 閒gian/nhàn 。 捨xả 諸chư 亂loạn 意ý 。 不bất 取thủ 相tướng 貌mạo 。 繫hệ 心tâm 一nhất 佛Phật 。 專chuyên 稱xưng 名danh 字tự 。 隨tùy 彼bỉ 方phương 所sở 。 端đoan 身thân 正chánh 向hướng 。 能năng 於ư 一nhất 佛Phật 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 即tức 是thị 念niệm 中trung 。 能năng 見kiến 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 諸chư 佛Phật 。 念niệm 一nhất 佛Phật 功công 德đức 。 與dữ 念niệm 無vô 量lượng 佛Phật 。 功công 德đức 無vô 二nhị 。 阿A 難Nan 所sở 聞văn 佛Phật 法Pháp 。 猶do 住trụ 量lượng 數số 。 若nhược 得đắc 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 諸chư 經Kinh 法Pháp 門môn 。 一nhất 一nhất 分phân 別biệt 。 皆giai 悉tất 了liễu 知tri 。 晝trú 夜dạ 宣tuyên 說thuyết 。 智trí 慧tuệ 辯biện 才tài 。 終chung 不bất 斷đoạn 絕tuyệt 。 阿A 難Nan 多đa 聞văn 辯biện 才tài 。 百bách 千thiên 等đẳng 分phần 。 不bất 及cập 其kỳ 一nhất 。 龍long 樹thụ 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 有hữu 無vô 量lượng 門môn 。 如như 世thế 間gian 道đạo 有hữu 難nan 有hữu 易dị 。 易dị 行hành 疾tật 至chí 。 應ưng 當đương 念niệm 佛Phật 。 稱xưng 其kỳ 名danh 號hiệu 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 本bổn 願nguyện 如như 是thị 。 攝nhiếp 名danh 中trung 者giả 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 名danh 必tất 有hữu 相tương/tướng 故cố 。 二nhị 者giả 名danh 相tướng 皆giai 不bất 離ly 一nhất 心tâm 故cố 。 則tắc 一nhất 舉cử 佛Phật 名danh 。 正chánh 報báo 依y 報báo 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 。 何hà 疑nghi 色sắc 像tượng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 今kim 人nhân 聞văn 佛Phật 不bất 肯khẳng 執chấp 持trì 者giả 。 約ước 有hữu 四tứ 障chướng 。 四tứ 障chướng 破phá 除trừ 。 方phương 能năng 執chấp 持trì 。 乃nãi 至chí 一nhất 心tâm 故cố 。

【# 鈔sao 】# 障chướng 者giả 。 遮già 也dã 。 以dĩ 此thử 四tứ 種chủng 。 遮già 障chướng 念niệm 心tâm 。 不bất 肯khẳng 執chấp 持trì 。 故cố 須tu 破phá 除trừ 。 四tứ 障chướng 者giả 。 一nhất 謂vị 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 。 何hà 必tất 捨xả 己kỷ 念niệm 彼bỉ 。 不bất 知tri 即tức 佛Phật 是thị 心tâm 。 不bất 妨phương 念niệm 佛Phật 故cố 。 良lương 繇# 即tức 心tâm 是thị 佛Phật 。 豈khởi 不bất 即tức 佛Phật 是thị 心tâm 。 但đãn 執chấp 念niệm 心tâm 。 不bất 許hứa 念niệm 佛Phật 。 則tắc 心tâm 佛Phật 是thị 二nhị 。 即tức 義nghĩa 不bất 成thành 。 是thị 以dĩ 念niệm 佛Phật 念niệm 心tâm 。 兩lưỡng 不bất 礙ngại 故cố 。 二nhị 謂vị 何hà 不bất 徧biến 念niệm 諸chư 佛Phật 。 而nhi 唯duy 念niệm 一nhất 佛Phật 。 不bất 知tri 心tâm 專chuyên 志chí 一nhất 。 乃nãi 成thành 三tam 昧muội 故cố 。 良lương 繇# 眾chúng 生sanh 智trí 淺thiển 。 繁phồn 則tắc 不bất 勝thắng 。 故cố 用dụng 志chí 不bất 分phân 者giả 神thần 凝ngưng 。 役dịch 心tâm 行hành 岐kỳ 者giả 功công 喪táng 。 如như 普phổ 廣quảng 大Đại 士Sĩ 問vấn 佛Phật 。 十thập 方phương 俱câu 有hữu 佛Phật 土độ 。 何hà 以dĩ 獨độc 讚tán 西tây 方phương 。

佛Phật 言ngôn 。

閻Diêm 浮Phù 提Đề 人nhân 。 心tâm 多đa 雜tạp 亂loạn 。 令linh 其kỳ 專chuyên 心tâm 一nhất 境cảnh 。 乃nãi 得đắc 往vãng 生sanh 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 同đồng 一nhất 法pháp 性tánh 身thân 。 念niệm 一nhất 佛Phật 。 即tức 念niệm 一nhất 切thiết 佛Phật 故cố 。 三tam 謂vị 佛Phật 佛Phật 可khả 念niệm 。 何hà 不bất 隨tùy 念niệm 一nhất 佛Phật 。 而nhi 必tất 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 不bất 知tri 彼bỉ 佛Phật 。 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。 偏thiên 有hữu 因nhân 緣duyên 故cố 。 良lương 繇# 彼bỉ 佛Phật 名danh 號hiệu 。 人nhân 所sở 樂lạc 稱xưng 。 就tựu 令linh 惡ác 人nhân 。 有hữu 時thời 不bất 覺giác 失thất 聲thanh 念niệm 佛Phật 。 乃nãi 至chí 人nhân 逢phùng 善thiện 事sự 。 不bất 覺giác 念niệm 佛Phật 。 歡hoan 喜hỷ 讚tán 歎thán 。 人nhân 逢phùng 惡ác 事sự 。 及cập 與dữ 苦khổ 難nạn 。 不bất 覺giác 念niệm 佛Phật 。 傷thương 悲bi 痛thống 切thiết 。 機cơ 感cảm 因nhân 緣duyên 。 莫mạc 或hoặc 使sử 之chi 而nhi 自tự 然nhiên 故cố 。 四tứ 謂vị 何hà 不bất 念niệm 佛Phật 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 相tướng 好hảo 光quang 明minh 。 而nhi 但đãn 念niệm 名danh 號hiệu 。 不bất 知tri 持trì 名danh 。 於ư 末Mạt 法Pháp 中trung 。 最tối 逗đậu 機cơ 故cố 。 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 逗đậu 機cơ 者giả 。 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 愚ngu 鈍độn 。 觀quán 不bất 能năng 解giải 。 但đãn 令linh 念niệm 聲thanh 相tương 續tục 。 自tự 得đắc 往vãng 生sanh 。 不bất 思tư 議nghị 者giả 。 如như 前tiền 所sở 明minh 。 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 則tắc 不bất 但đãn 逗đậu 乎hồ 鈍độn 機cơ 。 神thần 用dụng 不bất 測trắc 故cố 。 如như 遺di 教giáo 經kinh 言ngôn 。 心tâm 者giả 制chế 之chi 一nhất 處xứ 。 無vô 事sự 不bất 辦biện 。 今kim 制chế 心tâm 佛Phật 號hiệu 。 而nhi 至chí 一nhất 心tâm 。 何hà 可khả 思tư 議nghị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 剋khắc 念niệm 期kỳ 者giả 。 一nhất 日nhật 至chí 七thất 日nhật 。 是thị 所sở 剋khắc 定định 之chi 期kỳ 要yếu 也dã 。 七thất 日nhật 者giả 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 重trọng/trùng 其kỳ 事sự 者giả 。 恆hằng 以dĩ 七thất 故cố 。 七thất 日nhật 稱xưng 佛Phật 。 免miễn 地địa 獄ngục 故cố 。 又hựu 七thất 日nhật 之chi 期kỳ 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 各các 分phần/phân 利lợi 鈍độn 。 又hựu 多đa 則tắc 大đại 本bổn 十thập 日nhật 。 聲thanh 王vương 十thập 日nhật 。 大đại 集tập 七thất 七thất 日nhật 。 般bát 舟chu 九cửu 十thập 日nhật 等đẳng 。 少thiểu 則tắc 大đại 本bổn 一nhất 日nhật 。 觀quán 經kinh 十thập 念niệm 等đẳng 。 言ngôn 日nhật 者giả 。 以dĩ 經kinh 天thiên 道đạo 晦hối 明minh 之chi 一nhất 周chu 故cố 。

【# 鈔sao 】# 期kỳ 要yếu 者giả 。 若nhược 據cứ 如Như 來Lai 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 實thật 不bất 係hệ 於ư 日nhật 。 則tắc 非phi 日nhật 非phi 劫kiếp 。 焉yên 有hữu 七thất 日nhật 。 若nhược 據cứ 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 動động 經kinh 塵trần 劫kiếp 。 則tắc 無vô 窮cùng 無vô 盡tận 。 何hà 止chỉ 七thất 日nhật 。 今kim 立lập 期kỳ 要yếu 者giả 。 以dĩ 末Mạt 法Pháp 眾chúng 生sanh 。 修tu 諸chư 功công 德đức 。 精tinh 進tấn 恆hằng 難nạn/nan 。 廢phế 弛thỉ 恆hằng 易dị 。 應ưng 須tu 剋khắc 限hạn 。 乃nãi 發phát 勝thắng 心tâm 也dã 。 七thất 為vi 世thế 重trọng/trùng 者giả 。 如như 禮lễ 懺sám 曰viết 七thất 夜dạ 。 持trì 咒chú 曰viết 七thất 徧biến 。 此thử 經Kinh 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 曰viết 七thất 重trùng 。 乃nãi 至chí 國quốc 家gia 記ký 祖tổ 曰viết 七thất 廟miếu 。 教giáo 民dân 曰viết 七thất 年niên 。 竭kiệt 誠thành 曰viết 七thất 日nhật 齋trai 戒giới 之chi 類loại 。 是thị 也dã 。 免miễn 地địa 獄ngục 者giả 。 經kinh 律luật 異dị 相tướng 云vân 。 有hữu 王vương 害hại 父phụ 。 七thất 日nhật 當đương 墮đọa 地địa 獄ngục 。 一nhất 尊tôn 者giả 教giáo 其kỳ 。 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 王vương 便tiện 一nhất 心tâm 稱xưng 佛Phật 。 七thất 日nhật 不bất 懈giải 。 命mạng 終chung 。 至chí 地địa 獄ngục 門môn 。 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 徧biến 獄ngục 罪tội 人nhân 。 皆giai 得đắc 解giải 脫thoát 。 利lợi 鈍độn 者giả 。 有hữu 謂vị 利lợi 根căn 一nhất 日nhật 。 鈍độn 或hoặc 至chí 七thất 。 今kim 謂vị 利lợi 鈍độn 二nhị 根căn 。 各các 一nhất 至chí 七thất 。 利lợi 根căn 者giả 。 性tánh 敏mẫn 捷tiệp 故cố 。 一nhất 日nhật 功công 成thành 。 即tức 得đắc 一nhất 心tâm 。 便tiện 無vô 所sở 亂loạn 。 其kỳ 稍sảo 鈍độn 者giả 。 或hoặc 二nhị 或hoặc 三tam 。 乃nãi 至chí 七thất 日nhật 。 方phương 得đắc 純thuần 一nhất 。 亦diệc 有hữu 利lợi 根căn 。 經kinh 於ư 七thất 日nhật 。 端đoan 然nhiên 一nhất 心tâm 。 終chung 不bất 少thiểu 亂loạn 。 其kỳ 稍sảo 鈍độn 者giả 。 僅cận 六lục 僅cận 五ngũ 。 乃nãi 至chí 一nhất 日nhật 。 或hoặc 便tiện 散tán 亂loạn 。 是thị 故cố 各các 有hữu 利lợi 鈍độn 。 不bất 應ưng 偏thiên 屬thuộc 。 十thập 日nhật 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 齋trai 戒giới 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 心tâm 常thường 念niệm 。 十thập 晝trú 夜dạ 不bất 絕tuyệt 者giả 。 命mạng 終chung 必tất 生sanh 我ngã 剎sát 。 又hựu 鼓cổ 音âm 王vương 經Kinh 云vân 。 若nhược 受thọ 持trì 彼bỉ 佛Phật 名danh 號hiệu 。 堅kiên 固cố 其kỳ 心tâm 。 憶ức 念niệm 不bất 忘vong 。 十thập 日nhật 十thập 夜dạ 。 除trừ 捨xả 散tán 亂loạn 。 必tất 得đắc 見kiến 彼bỉ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 七thất 七thất 日nhật 者giả 。 大đại 集tập 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 專chuyên 念niệm 一nhất 方phương 佛Phật 。 或hoặc 行hành 或hoặc 坐tọa 。 至chí 七thất 七thất 日nhật 。 現hiện 身thân 見kiến 佛Phật 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 。 九cửu 十thập 日nhật 者giả 。 般Bát 舟Chu 三Tam 昧Muội 經Kinh 云vân 。 若nhược 人nhân 自tự 誓thệ 。 九cửu 十thập 日nhật 中trung 。 常thường 行hành 常thường 立lập 。 一nhất 心tâm 繫hệ 念niệm 。 於ư 三tam 昧muội 中trung 。 得đắc 見kiến 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 又hựu 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 云vân 。 九cửu 十thập 日nhật 中trung 。 端đoan 坐tọa 西tây 向hướng 。 專chuyên 念niệm 於ư 佛Phật 。 即tức 成thành 三tam 昧muội 。 一nhất 日nhật 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 一nhất 心tâm 繫hệ 念niệm 於ư 我ngã 。 雖tuy 止chỉ 一nhất 晝trú 夜dạ 不bất 絕tuyệt 。 必tất 生sanh 我ngã 剎sát 。 十thập 念niệm 者giả 。 觀quán 經kinh 下hạ 下hạ 品phẩm 云vân 。 其kỳ 人nhân 苦khổ 迫bách 。 不bất 遑hoàng 念niệm 佛Phật 。 十thập 聲thanh 稱xưng 佛Phật 等đẳng 。 則tắc 知tri 一nhất 日nhật 至chí 七thất 。 隨tùy 日nhật 多đa 少thiểu 。 皆giai 往vãng 生sanh 期kỳ 。 顧cố 力lực 行hành 何hà 如như 耳nhĩ 。 晦hối 明minh 一nhất 周chu 者giả 。 從tùng 子tử 至chí 午ngọ 。 乃nãi 自tự 晦hối 而nhi 明minh 。 從tùng 午ngọ 至chí 子tử 。 乃nãi 自tự 明minh 而nhi 晦hối 。 是thị 為vi 天thiên 道đạo 一nhất 晝trú 夜dạ 。 夫phu 心tâm 固cố 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 咒chú 晝trú 夜dạ 乎hồ 。 於ư 此thử 一nhất 心tâm 。 所sở 謂vị 二nhị 六lục 時thời 中trung 念niệm 念niệm 無vô 間gian 者giả 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 七thất 日nhật 。 不bất 必tất 定định 是thị 臨lâm 終chung 七thất 日nhật 。 以dĩ 平bình 時thời 有hữu 如như 是thị 定định 力lực 者giả 。 必tất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。

【# 鈔sao 】# 平bình 時thời 者giả 。 恐khủng 人nhân 執chấp 七thất 日nhật 之chi 文văn 。 謂vị 必tất 一nhất 日nhật 至chí 七thất 而nhi 便tiện 命mạng 終chung 。 方phương 名danh 七thất 日nhật 。 故cố 言ngôn 或hoặc 臨lâm 終chung 。 或hoặc 平bình 時thời 。 但đãn 有hữu 一nhất 日nhật 或hoặc 七thất 日nhật 之chi 定định 力lực 者giả 。 皆giai 得đắc 往vãng 生sanh 也dã 。 所sở 謂vị 閒gian/nhàn 時thời 辦biện 。 忙mang 時thời 用dụng 。 後hậu 至chí 命mạng 終chung 。 因nhân 果quả 相tương/tướng 符phù 。 必tất 生sanh 彼bỉ 國quốc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 言ngôn 執chấp 持trì 之chi 極cực 也dã 。 是thị 為vi 一nhất 經kinh 要yếu 旨chỉ 。

【# 鈔sao 】# 心tâm 者giả 。 揀giản 口khẩu 誦tụng 而nhi 心tâm 不bất 念niệm 也dã 。 一nhất 者giả 。 揀giản 心tâm 雖tuy 念niệm 而nhi 念niệm 不bất 一nhất 也dã 。 不bất 亂loạn 者giả 。 揀giản 念niệm 雖tuy 一nhất 而nhi 有hữu 時thời 乎hồ 不bất 一nhất 也dã 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 淨tịnh 業nghiệp 之chi 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 釋thích 此thử 四tứ 字tự 。 先tiên 總tổng 明minh 大đại 意ý 。 次thứ 乃nãi 詳tường 陳trần 事sự 理lý 。 大đại 意ý 謂vị 一nhất 往vãng 是thị 正chánh 反phản 語ngữ 。 正chánh 語ngữ 一nhất 心tâm 。 反phản 語ngữ 不bất 亂loạn 。

【# 鈔sao 】# 一nhất 則tắc 不bất 亂loạn 。 亂loạn 則tắc 不bất 一nhất 。 有hữu 其kỳ 一nhất 心tâm 。 無vô 其kỳ 亂loạn 心tâm 。 故cố 云vân 正chánh 反phản 。 如như 言ngôn 純thuần 一nhất 不bất 雜tạp 。 精tinh 一nhất 無vô 二nhị 之chi 類loại 。 是thị 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 迴hồi 向hướng 第đệ 四tứ 文văn 云vân 。 所sở 謂vị 不bất 亂loạn 迴hồi 向hướng 。 一nhất 心tâm 迴hồi 向hướng 。 釋thích 云vân 。 一nhất 心tâm 者giả 。 專chuyên 注chú 正chánh 境cảnh 也dã 。 不bất 亂loạn 者giả 。 不bất 生sanh 妄vọng 念niệm 也dã 。 專chuyên 注chú 不bất 妄vọng 。 即tức 正chánh 反phản 意ý 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 明minh 事sự 理lý 者giả 。 如Như 來Lai 一nhất 語ngữ 。 事sự 理lý 雙song 備bị 。 故cố 同đồng 名danh 一nhất 心tâm 。 有hữu 事sự 有hữu 理lý 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 一nhất 心tâm 繫hệ 念niệm 。 正chánh 所sở 謂vị 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 也dã 。 而nhi 事sự 理lý 各các 別biệt 。 初sơ 事sự 一nhất 心tâm 者giả 。 如như 前tiền 憶ức 念niệm 。 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 無vô 有hữu 二nhị 念niệm 。 信tín 力lực 成thành 就tựu 。 名danh 事sự 一nhất 心tâm 。 屬thuộc 定định 門môn 攝nhiếp 。 未vị 有hữu 慧tuệ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 前tiền 執chấp 持trì 中trung 。 以dĩ 憶ức 念niệm 體thể 究cứu 。 略lược 分phần/phân 二nhị 種chủng 。 憶ức 念niệm 者giả 。 聞văn 佛Phật 名danh 號hiệu 。 常thường 憶ức 常thường 念niệm 。 以dĩ 心tâm 緣duyên 歷lịch 。 字tự 字tự 分phân 明minh 。 前tiền 句cú 後hậu 句cú 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 唯duy 此thử 一nhất 念niệm 。 無vô 第đệ 二nhị 念niệm 。 不bất 為vi 貪tham 瞋sân 煩phiền 惱não 諸chư 念niệm 之chi 所sở 雜tạp 亂loạn 。 如như 成Thành 具Cụ 光Quang 明Minh 定Định 意Ý 經kinh 。 所sở 謂vị 空không 閒gian/nhàn 寂tịch 寞mịch 。 而nhi 一nhất 其kỳ 心tâm 。 在tại 眾chúng 煩phiền 惱não 。 而nhi 一nhất 其kỳ 心tâm 。 乃nãi 至chí 襃# 訕san 利lợi 失thất 。 善thiện 惡ác 等đẳng 處xứ 。 皆giai 一nhất 其kỳ 心tâm 者giả 。 是thị 也dã 。 事sự 上thượng 即tức 得đắc 。 理lý 上thượng 未vị 徹triệt 。 惟duy 得đắc 信tín 力lực 。 未vị 見kiến 道đạo 故cố 。 名danh 事sự 一nhất 心tâm 也dã 。 言ngôn 定định 者giả 。 以dĩ 伏phục 妄vọng 故cố 。 無vô 慧tuệ 者giả 。 以dĩ 未vị 能năng 破phá 妄vọng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 理lý 一nhất 心tâm 者giả 。 如như 前tiền 體thể 究cứu 。 獲hoạch 自tự 本bổn 心tâm 。 故cố 名danh 一nhất 心tâm 。 於ư 中trung 復phục 二nhị 。 一nhất 者giả 了liễu 知tri 能năng 念niệm 所sở 念niệm 。 更cánh 非phi 二nhị 物vật 。 唯duy 一nhất 心tâm 故cố 。 二nhị 者giả 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 非phi 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 非phi 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 離ly 於ư 四tứ 句cú 。 唯duy 一nhất 心tâm 故cố 。 此thử 純thuần 理lý 觀quán 。 不bất 專chuyên 事sự 相tướng 。 觀quán 力lực 成thành 就tựu 。 名danh 理lý 一nhất 心tâm 。 屬thuộc 慧tuệ 門môn 攝nhiếp 。 兼kiêm 得đắc 定định 故cố 。

【# 鈔sao 】# 體thể 究cứu 者giả 。 聞văn 佛Phật 名danh 號hiệu 。 不bất 惟duy 憶ức 念niệm 。 即tức 念niệm 反phản 觀quán 。 體thể 察sát 究cứu 審thẩm 。 鞫# 其kỳ 根căn 源nguyên 。 體thể 究cứu 之chi 極cực 。 於ư 自tự 本bổn 心tâm 。 忽hốt 然nhiên 契khế 合hợp 。 中trung 二nhị 義nghĩa 者giả 。 初sơ 即tức 如như 智trí 不bất 二nhị 。 能năng 念niệm 心tâm 外ngoại 。 無vô 有hữu 佛Phật 為vi 我ngã 所sở 念niệm 。 是thị 智trí 外ngoại 無vô 如như 。 所sở 念niệm 佛Phật 外ngoại 。 無vô 有hữu 心tâm 能năng 念niệm 於ư 佛Phật 。 是thị 如như 外ngoại 無vô 智trí 。 非phi 如như 非phi 智trí 。 故cố 惟duy 一nhất 心tâm 。 二nhị 即tức 寂tịch 照chiếu 難nan 思tư 。 若nhược 言ngôn 其kỳ 有hữu 。 則tắc 能năng 念niệm 之chi 心tâm 。 本bổn 體thể 自tự 空không 。 所sở 念niệm 之chi 佛Phật 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 言ngôn 其kỳ 無vô 。 則tắc 能năng 念niệm 之chi 心tâm 。 靈linh 靈linh 不bất 昧muội 。 所sở 念niệm 之chi 佛Phật 。 歷lịch 歷lịch 分phân 明minh 。 若nhược 言ngôn 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 。 則tắc 有hữu 念niệm 無vô 念niệm 俱câu 泯mẫn 。 若nhược 言ngôn 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 則tắc 有hữu 念niệm 無vô 念niệm 俱câu 存tồn 。 非phi 有hữu 則tắc 常thường 寂tịch 。 非phi 無vô 則tắc 常thường 照chiếu 。 非phi 雙song 亦diệc 。 非phi 雙song 非phi 。 則tắc 不bất 寂tịch 不bất 照chiếu 。 而nhi 照chiếu 而nhi 寂tịch 。 言ngôn 思tư 路lộ 絕tuyệt 。 無vô 可khả 名danh 狀trạng 。 故cố 唯duy 一nhất 心tâm 。 斯tư 則tắc 能năng 所sở 情tình 消tiêu 。 有hữu 無vô 見kiến 盡tận 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 之chi 體thể 。 更cánh 有hữu 何hà 法Pháp 。 而nhi 為vi 雜tạp 亂loạn 。 以dĩ 見kiến 諦Đế 故cố 。 名danh 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。 言ngôn 慧tuệ 者giả 。 能năng 照chiếu 妄vọng 故cố 。 兼kiêm 定định 者giả 。 照chiếu 妄vọng 本bổn 空không 。 妄vọng 自tự 伏phục 故cố 。 又hựu 照chiếu 能năng 破phá 妄vọng 。 不bất 但đãn 伏phục 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 教giáo 分phần/phân 四tứ 種chủng 念niệm 佛Phật 。 從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 。 此thử 居cư 最tối 始thỉ 。 雖tuy 後hậu 後hậu 深thâm 於ư 前tiền 前tiền 。 實thật 前tiền 前tiền 徹triệt 於ư 後hậu 後hậu 。 以dĩ 理lý 一nhất 心tâm 。 即tức 實thật 相tướng 故cố 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 種chủng 如như 前tiền 序tự 中trung 說thuyết 。 一nhất 稱xưng 名danh 。 二nhị 觀quán 像tượng 。 三tam 觀quán 想tưởng 。 四tứ 實thật 相tướng 。 稱xưng 名danh 者giả 。 即tức 今kim 經kinh 。 觀quán 像tượng 者giả 。 謂vị 設thiết 立lập 尊tôn 像tượng 。 注chú 目mục 觀quan 瞻chiêm 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 起khởi 立lập 合hợp 掌chưởng 。 一nhất 心tâm 觀quán 佛Phật 。 即tức 觀quán 相tướng 好hảo 光quang 明minh 。 現hiện 在tại 之chi 佛Phật 也dã 。 若nhược 優ưu 填điền 王vương 。 以dĩ 栴chiên 檀đàn 作tác 世Thế 尊Tôn 像tượng 。 即tức 觀quán 泥nê 木mộc 金kim 銅đồng 鑄chú 造tạo 之chi 佛Phật 也dã 。 故cố 云vân 觀quán 像tượng 。 觀quán 想tưởng 者giả 。 謂vị 以dĩ 我ngã 心tâm 目mục 。 想tưởng 彼bỉ 如Như 來Lai 。 即tức 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 經kinh 。 十thập 六lục 觀quán 經kinh 所sở 說thuyết 。 是thị 也dã 。 實thật 相tướng 者giả 。 即tức 念niệm 自tự 性tánh 天thiên 真chân 之chi 佛Phật 。 無vô 生sanh 滅diệt 有hữu 空không 能năng 所sở 等đẳng 相tương/tướng 。 亦diệc 復phục 離ly 言ngôn 說thuyết 相tương/tướng 。 離ly 名danh 字tự 相tương/tướng 。 離ly 心tâm 緣duyên 相tương/tướng 。 是thị 名danh 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 我ngã 欲dục 見kiến 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 隨tùy 意ý 即tức 見kiến 。 是thị 也dã 。 此thử 之chi 四tứ 者giả 。 雖tuy 同đồng 名danh 念niệm 佛Phật 。 前tiền 淺thiển 後hậu 深thâm 。 持trì 名danh 雖tuy 在tại 初sơ 門môn 。 其kỳ 實thật 意ý 含hàm 無vô 盡tận 。 事sự 一nhất 心tâm 則tắc 淺thiển 。 理lý 一nhất 心tâm 則tắc 深thâm 。 即tức 事sự 即tức 理lý 。 則tắc 即tức 淺thiển 即tức 深thâm 。 故cố 曰viết 徹triệt 前tiền 徹triệt 後hậu 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 理lý 一nhất 心tâm 者giả 。 一nhất 心tâm 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 則tắc 最tối 初sơ 即tức 是thị 最tối 後hậu 故cố 。 問vấn 。 豈khởi 得đắc 稱xưng 名danh 便tiện 成thành 實thật 相tướng 。 答đáp 。 實thật 相tướng 云vân 者giả 。 非phi 必tất 滅diệt 除trừ 諸chư 相tướng 。 蓋cái 即tức 相tương/tướng 而nhi 無vô 相tướng 也dã 。 經Kinh 云vân 。 治trị 世thế 語ngữ 言ngôn 。 皆giai 與dữ 實thật 相tướng 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 云vân 何hà 萬vạn 德đức 洪hồng 名danh 。 不bất 及cập 治trị 世thế 一nhất 語ngữ 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。 何hà 況huống 今kim 名danh 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。 又hựu 觀quán 經kinh 第đệ 九cửu 。 觀quán 佛Phật 相tướng 好hảo 疏sớ/sơ 。 直trực 謂vị 觀quán 佛Phật 法Pháp 身thân 。 相tướng 好hảo 既ký 即tức 法Pháp 身thân 。 名danh 號hiệu 何hà 非phi 實thật 相tướng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 理lý 一nhất 心tâm 。 正chánh 文Văn 殊Thù 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 及cập 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 行hành 念niệm 佛Phật 。 一nhất 時thời 念niệm 佛Phật 。 又hựu 如như 起khởi 信tín 明minh 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 及cập 諸chư 經kinh 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 文Văn 殊Thù 一nhất 行hành 者giả 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 智trí 專chuyên 持trì 佛Phật 名danh 。 詳tường 見kiến 前tiền 文văn 。 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 行hành 者giả 。 德đức 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 示thị 念niệm 佛Phật 法Pháp 門môn 疏sớ/sơ 云vân 。 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 觀quán 其kỳ 法Pháp 身thân 。 以dĩ 如như 為vi 境cảnh 。 無vô 境cảnh 非phi 佛Phật 。 又hựu 修tu 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 多đa 約ước 漸tiệm 修tu 。 謂vị 先tiên 化hóa 身thân 。 次thứ 報báo 身thân 。 次thứ 法Pháp 身thân 。 今kim 則tắc 一nhất 時thời 而nhi 修tu 。 不bất 歷lịch 次thứ 第đệ 。 一nhất 行hành 不bất 二nhị 行hành 。 一nhất 時thời 不bất 二nhị 時thời 。 故cố 曰viết 即tức 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。 起khởi 信tín 真Chân 如Như 者giả 。 論luận 云vân 。 若nhược 觀quán 彼bỉ 佛Phật 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 常thường 勤cần 修tu 習tập 。 畢tất 竟cánh 得đắc 生sanh 。 住trụ 正chánh 定định 故cố 。 又hựu 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 念niệm 佛Phật 。 不bất 以dĩ 色sắc 念niệm 。 乃nãi 至chí 不bất 以dĩ 四Tứ 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 空không 故cố 。 自tự 性tánh 空không 。 則tắc 無vô 所sở 念niệm 。 無vô 所sở 念niệm 。 是thị 為vi 念niệm 佛Phật 。 又hựu 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 海hải 經kinh 。 佛Phật 示thị 阿A 難Nan 云vân 。 住trụ 念niệm 佛Phật 者giả 心tâm 印ấn 不bất 壞hoại 。 釋thích 曰viết 。 諦đế 了liễu 自tự 心tâm 。 名danh 為vi 觀quán 佛Phật 。 不bất 為vi 境cảnh 亂loạn 。 名danh 為vi 三tam 昧muội 。 一nhất 體thể 不bất 移di 。 名danh 為vi 心tâm 印ấn 等đẳng 。 又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 陀đà 羅la 尼ni 經Kinh 云vân 。 唯duy 修tu 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 皆giai 理lý 一nhất 心tâm 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 雖tuy 云vân 一nhất 心tâm 。 實thật 則tắc 觀quán 經kinh 三tam 心tâm 。 起khởi 信tín 三tam 心tâm 。 論luận 三tam 心tâm 。 乃nãi 至chí 華hoa 嚴nghiêm 十thập 心tâm 。 寶bảo 積tích 十thập 心tâm 。 無vô 不bất 具cụ 故cố 。 又hựu 淨tịnh 名danh 八bát 法pháp 。 亦diệc 一nhất 心tâm 故cố 。 德đức 雲vân 二nhị 十thập 一nhất 念niệm 佛Phật 門môn 。 亦diệc 不bất 出xuất 此thử 理lý 一nhất 心tâm 故cố 。

【# 鈔sao 】# 觀quán 經kinh 三tam 心tâm 者giả 。 一nhất 者giả 至chí 誠thành 心tâm 。 二nhị 者giả 深thâm 心tâm 。 三tam 者giả 迴hồi 向hướng 發phát 願nguyện 心tâm 。 與dữ 起khởi 信tín 三tam 心tâm 。 名danh 殊thù 理lý 一nhất 。 良lương 以dĩ 至chí 誠thành 心tâm 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 直trực 心tâm 正chánh 念niệm 真Chân 如Như 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 更cánh 無vô 虗hư 妄vọng 。 更cánh 無vô 遷thiên 流lưu 。 隨tùy 順thuận 真Chân 如Như 故cố 。 深thâm 心tâm 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 樂nhạo 集tập 。 一nhất 切thiết 善thiện 根căn 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 萬vạn 善thiện 同đồng 歸quy 故cố 。 迴hồi 向hướng 發phát 願nguyện 者giả 。 即tức 起khởi 信tín 度độ 盡tận 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 頓đốn 融dung 物vật 我ngã 故cố 。 論luận 明minh 三tam 心tâm 。 一nhất 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 。 垢cấu 無vô 不bất 盡tận 故cố 。 二nhị 。 安An 清Thanh 淨Tịnh 心Tâm 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 。 理lý 無vô 不bất 具cụ 故cố 。 三tam 。 樂Nhạo 清Thanh 淨Tịnh 心Tâm 。 而nhi 此thử 一nhất 心tâm 。 慈từ 無vô 不bất 攝nhiếp 故cố 。 與dữ 上thượng 二nhị 種chủng 三tam 心tâm 。 正chánh 相tương/tướng 配phối 合hợp 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 十thập 心tâm 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 十thập 念niệm 藏tạng 。 具cụ 明minh 十thập 種chủng 念niệm 佛Phật 。 一nhất 寂tịch 靜tĩnh 念niệm 。 二nhị 清thanh 淨tịnh 念niệm 。 乃nãi 至chí 十thập 無vô 障chướng 礙ngại 念niệm 。 今kim 一nhất 心tâm 則tắc 不bất 動động 。 是thị 寂tịch 靜tĩnh 念niệm 。 一nhất 心tâm 則tắc 不bất 染nhiễm 。 是thị 清thanh 淨tịnh 念niệm 。 一nhất 心tâm 則tắc 同đồng 乎hồ 法Pháp 界Giới 。 是thị 無vô 障chướng 礙ngại 念niệm 。 寶bảo 積tích 十thập 心tâm 者giả 。 解giải 見kiến 前tiền 文văn 。 前tiền 謂vị 十thập 心tâm 難nạn/nan 具cụ 。 今kim 謂vị 心tâm 既ký 一nhất 矣hĩ 。 慈từ 悲bi 喜hỷ 捨xả 。 百bách 千thiên 種chủng 心tâm 。 何hà 所sở 不bất 具cụ 。 淨tịnh 名danh 八bát 法pháp 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 八bát 法Pháp 。 行hành 無vô 瘡sang 疣vưu 。 生sanh 於ư 淨tịnh 土độ 。 而nhi 第đệ 八bát 結kết 云vân 。 恆hằng 以dĩ 一nhất 心tâm 。 求cầu 諸chư 功công 德đức 。 今kim 既ký 一nhất 心tâm 。 百bách 千thiên 種chủng 法pháp 。 何hà 所sở 不bất 具cụ 。 德đức 雲vân 念niệm 佛Phật 門môn 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 。 德đức 雲vân 比Bỉ 丘Khâu 告cáo 善Thiện 財Tài 言ngôn 。 我ngã 得đắc 憶ức 念niệm 一nhất 心tâm 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 智trí 慧tuệ 光quang 明minh 。 普phổ 見kiến 法Pháp 門môn 。 而nhi 復phục 開khai 二nhị 十thập 一nhất 門môn 。 起khởi 於ư 智trí 光quang 普phổ 照chiếu 。 終chung 於ư 住trụ 虗hư 空không 。 今kim 謂vị 心tâm 外ngoại 無vô 境cảnh 界giới 。 心tâm 外ngoại 無vô 智trí 照chiếu 。 心tâm 外ngoại 無vô 虗hư 空không 。 故cố 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 。 悉tất 皆giai 具cụ 足túc 。 那na 先tiên 經Kinh 云vân 。 諸chư 善thiện 之chi 中trung 。 獨độc 有hữu 一nhất 心tâm 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 其kỳ 心tâm 者giả 。 諸chư 善thiện 隨tùy 之chi 。 正chánh 此thử 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 即tức 作tác 是thị 二nhị 義nghĩa 故cố 。

【# 鈔sao 】# 觀quán 經Kinh 云vân 。 心tâm 想tưởng 佛Phật 時thời 。 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 今kim 謂vị 此thử 經Kinh 一nhất 心tâm 持trì 名danh 。 繇# 此thử 一nhất 心tâm 。 終chung 當đương 作tác 佛Phật 。 從tùng 因nhân 至chí 果quả 。 名danh 之chi 曰viết 作tác 。 即tức 此thử 一nhất 心tâm 。 全toàn 體thể 是thị 佛Phật 。 非phi 因nhân 非phi 果quả 。 名danh 之chi 曰viết 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 即tức 定định 中trung 之chi 定định 故cố 。

【# 鈔sao 】# 定định 中trung 定định 者giả 。 以dĩ 定định 散tán 判phán 之chi 。 修tu 餘dư 少thiểu 善thiện 福phước 者giả 。 散tán 善thiện 也dã 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 者giả 。 定định 善thiện 也dã 。 又hựu 以dĩ 一nhất 心tâm 。 而nhi 分phần/phân 定định 散tán 。 事sự 一nhất 心tâm 者giả 。 定định 善thiện 中trung 之chi 散tán 善thiện 也dã 。 理lý 一nhất 心tâm 者giả 。 定định 善thiện 中trung 之chi 定định 善thiện 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 即tức 菩Bồ 薩Tát 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 故cố 。

【# 鈔sao 】# 或hoặc 疑nghi 佛Phật 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 經kinh 。 其kỳ 間gian 並tịnh 無vô 信tín 願nguyện 往vãng 生sanh 等đẳng 語ngữ 。 惟duy 言ngôn 正chánh 念niệm 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 是thị 名danh 念niệm 佛Phật 。 似tự 與dữ 此thử 經Kinh 意ý 義nghĩa 相tương/tướng 戾lệ 。 今kim 謂vị 彼bỉ 專chuyên 主chủ 理lý 。 此thử 兼kiêm 理lý 事sự 。 理lý 一nhất 心tâm 者giả 。 念niệm 而nhi 無vô 念niệm 。 即tức 實thật 相tướng 也dã 。 蓋cái 彼bỉ 以dĩ 無vô 念niệm 正chánh 入nhập 。 此thử 以dĩ 有hữu 念niệm 巧xảo 入nhập 。 作tác 用dụng 稍sảo 別biệt 。 究cứu 竟cánh 不bất 殊thù 。 是thị 故cố 同đồng 名danh 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 即tức 達đạt 摩ma 直trực 指chỉ 之chi 禪thiền 故cố 。

【# 鈔sao 】# 尋tầm 常thường 說thuyết 禪thiền 者giả 諱húy 淨tịnh 土độ 。 今kim 謂vị 達đạt 摩ma 說thuyết 禪thiền 。 直trực 指chỉ 靈linh 知tri 。 之chi 自tự 性tánh 也dã 。 此thử 理lý 一nhất 心tâm 。 正chánh 靈linh 知tri 自tự 性tánh 故cố 。 門môn 庭đình 施thi 設thiết 不bất 同đồng 。 而nhi 所sở 證chứng 無vô 兩lưỡng 心tâm 也dã 。 善thiện 哉tai 中trung 峰phong 之chi 言ngôn 曰viết 。 禪thiền 者giả 。 淨tịnh 土độ 之chi 禪thiền 。 淨tịnh 土độ 者giả 。 禪thiền 之chi 淨tịnh 土độ 也dã 。 有hữu 味vị 乎hồ 言ngôn 之chi 也dã 。 或hoặc 謂vị 直trực 指chỉ 之chi 禪thiền 。 不bất 立lập 文văn 字tự 。 今kim 持trì 名danh 號hiệu 。 若nhược 為vi 會hội 同đồng 。 不bất 知tri 傳truyền 法pháp 以dĩ 四tứ 句cú 之chi 偈kệ 。 印ấn 心tâm 以dĩ 四tứ 卷quyển 之chi 經kinh 。 較giảo 之chi 四tứ 字tự 名danh 號hiệu 。 文văn 更cánh 繁phồn 矣hĩ 。 蓋cái 非phi 以dĩ 斷đoạn 滅diệt 文văn 字tự 為vi 不bất 立lập 也dã 。 不bất 即tức 文văn 字tự 。 不bất 離ly 文văn 字tự 。 達đạt 者giả 契khế 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 當đương 知tri 心tâm 王vương 心tâm 所sở 。 無vô 不bất 一nhất 故cố 。

【# 鈔sao 】# 王vương 所sở 解giải 見kiến 前tiền 文văn 。 此thử 之chi 八bát 者giả 。 及cập 五ngũ 十thập 一nhất 。 紛phân 然nhiên 不bất 齊tề 。 雜tạp 然nhiên 競cạnh 起khởi 。 而nhi 言ngôn 無vô 不bất 一nhất 者giả 。 良lương 繇# 王vương 所sở 雖tuy 多đa 。 遡# 流lưu 窮cùng 源nguyên 。 不bất 出xuất 一nhất 心tâm 。 今kim 念niệm 佛Phật 人nhân 。 初sơ 以dĩ 耳nhĩ 識thức 。 聞văn 彼bỉ 佛Phật 名danh 。 次thứ 以dĩ 意ý 識thức 。 專chuyên 注chú 憶ức 念niệm 。 以dĩ 專chuyên 念niệm 故cố 。 總tổng 攝nhiếp 六lục 根căn 。 眼nhãn 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 如như 是thị 六lục 識thức 。 皆giai 悉tất 不bất 行hành 。 念niệm 之chi 不bất 已dĩ 。 念niệm 極cực 而nhi 忘vong 。 所sở 謂vị 恆hằng 審thẩm 思tư 量lượng 者giả 。 其kỳ 思tư 寂tịch 焉yên 。 忘vong 之chi 不bất 已dĩ 。 忘vong 極cực 而nhi 化hóa 。 所sở 謂vị 真chân 妄vọng 和hòa 合hợp 者giả 。 其kỳ 妄vọng 消tiêu 焉yên 。 則tắc 七thất 識thức 八bát 識thức 亦diệc 悉tất 不bất 行hành 。 主chủ 既ký 不bất 存tồn 。 從tùng 者giả 焉yên 附phụ 。 其kỳ 五ngũ 十thập 一nhất 又hựu 何hà 論luận 也dã 。 當đương 爾nhĩ 之chi 時thời 。 巨cự 浪lãng 微vi 波ba 。 咸hàm 成thành 止chỉ 水thủy 。 濃nồng 雲vân 薄bạc 霧vụ 。 盡tận 作tác 澄trừng 空không 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 故cố 云vân 無vô 不bất 一nhất 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 知tri 至chí 心tâm 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 一nhất 聲thanh 。 滅diệt 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 生sanh 死tử 重trọng 罪tội 。 良lương 繇# 正chánh 指chỉ 理lý 一nhất 心tâm 故cố 。 如như 法Pháp 華hoa 三tam 昧muội 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 人nhân 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 罪tội 既ký 多đa 劫kiếp 。 業nghiệp 重trọng 障chướng 深thâm 。 久cửu 勤cần 懺sám 摩ma 。 漸tiệm 積tích 功công 德đức 。 庶thứ 可khả 消tiêu 亡vong 。 而nhi 念niệm 佛Phật 一nhất 聲thanh 。 滅diệt 多đa 劫kiếp 罪tội 。 因nhân 微vi 果quả 巨cự 。 固cố 所sở 不bất 信tín 。 今kim 謂vị 至chí 心tâm 者giả 。 即tức 一nhất 心tâm 也dã 。 若nhược 事sự 一nhất 心tâm 。 雖tuy 能năng 滅diệt 罪tội 。 為vi 力lực 稍sảo 疏sớ/sơ 。 罪tội 將tương 復phục 現hiện 。 多đa 多đa 之chi 念niệm 。 止chỉ 可khả 滅diệt 少thiểu 少thiểu 之chi 愆khiên 。 此thử 之chi 至chí 心tâm 。 正chánh 屬thuộc 理lý 一nhất 。 一nhất 心tâm 既ký 朗lãng 。 積tích 妄vọng 頓đốn 空không 。 喻dụ 如như 千thiên 年niên 闇ám 室thất 。 豈khởi 以dĩ 一nhất 燈đăng 。 闇ám 不bất 速tốc 滅diệt 。 故cố 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 。 皆giai 已dĩ 成thành 佛Phật 道Đạo 。 不bất 獨độc 妙diệu 法Pháp 蓮liên 華hoa 有hữu 之chi 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 觀quán 經Kinh 云vân 。 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 一nhất 稱xưng 南Nam 無mô 佛Phật 者giả 。 皆giai 當đương 作tác 佛Phật 。 惟duy 一nhất 大Đại 乘Thừa 。 無vô 有hữu 二nhị 三tam 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 一nhất 相tướng 一nhất 門môn 。 所sở 謂vị 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 畢tất 竟cánh 空không 相tướng 。 習tập 如như 是thị 觀quán 。 五ngũ 欲dục 自tự 斷đoạn 。 五ngũ 葢# 自tự 除trừ 。 五ngũ 根căn 增tăng 長trưởng 。 即tức 得đắc 禪thiền 定định 。 釋thích 曰viết 。 一nhất 稱xưng 成thành 佛Phật 者giả 。 歸quy 命mạng 一nhất 心tâm 。 無vô 不bất 成thành 佛Phật 。 以dĩ 離ly 自tự 心tâm 一nhất 相tướng 一nhất 門môn 外ngoại 。 更cánh 無vô 有hữu 法pháp 。 可khả 作tác 歸quy 依y 。 畢tất 竟cánh 空không 寂tịch 。 如như 是thị 觀quán 者giả 。 五ngũ 欲dục 自tự 斷đoạn 。 乃nãi 至chí 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 悉tất 皆giai 成thành 就tựu 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 非phi 理lý 一nhất 心tâm 而nhi 何hà 。 又hựu 佛Phật 名danh 經Kinh 云vân 。 一nhất 聞văn 佛Phật 名danh 。 滅diệt 無vô 量lượng 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 一nhất 聞văn 則tắc 不bất 待đãi 稱xưng 念niệm 。 無vô 量lượng 則tắc 不bất 止chỉ 。 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 因nhân 彌di 約ước 而nhi 果quả 彌di 廣quảng 。 非phi 理lý 一nhất 心tâm 。 安an 得đắc 致trí 此thử 。 但đãn 患hoạn 心tâm 之chi 不bất 一nhất 。 何hà 慮lự 罪tội 之chi 不bất 滅diệt 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 知tri 古cổ 人nhân 知tri 見kiến 不bất 普phổ 之chi 論luận 。 乃nãi 至chí 定định 心tâm 專chuyên 心tâm 之chi 辨biện 。 良lương 繇# 且thả 就tựu 事sự 之chi 一nhất 心tâm 。 非phi 理lý 一nhất 故cố 。

【# 鈔sao 】# 知tri 見kiến 不bất 普phổ 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 論luận 云vân 。 一Nhất 乘Thừa 大Đại 道Đạo 。 非phi 樂nhạo 生sanh 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 以dĩ 情tình 存tồn 淨tịnh 穢uế 。 知tri 見kiến 不bất 普phổ 。 今kim 謂vị 此thử 指chỉ 僅cận 得đắc 事sự 一nhất 心tâm 者giả 。 若nhược 得đắc 理lý 一nhất 。 則tắc 妙diệu 悟ngộ 一nhất 心tâm 。 有hữu 何hà 淨tịnh 穢uế 。 然nhiên 雖tuy 知tri 平bình 等đẳng 法Pháp 界Giới 。 無vô 生sanh 可khả 度độ 。 而nhi 常thường 修tu 淨tịnh 土độ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 正chánh 所sở 謂vị 一nhất 乘thừa 大Đại 道Đạo 也dã 。 知tri 見kiến 之chi 普phổ 。 孰thục 過quá 於ư 是thị 。 又hựu 普Phổ 賢Hiền 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 華hoa 嚴nghiêm 長trưởng 子tử 。 非phi 一Nhất 乘Thừa 境cảnh 界giới 乎hồ 。 而nhi 欲dục 面diện 見kiến 彌di 陀đà 。 往vãng 生sanh 安an 樂lạc 。 謂vị 之chi 情tình 存tồn 淨tịnh 穢uế 可khả 乎hồ 。 定định 心tâm 專chuyên 心tâm 者giả 。 永vĩnh 明minh 謂vị 九cửu 品phẩm 上thượng 下hạ 。 不bất 出xuất 二nhị 心tâm 。 一nhất 者giả 定định 心tâm 。 如như 修tu 定định 習tập 觀quán 。 上thượng 品phẩm 上thượng 生sanh 。 二nhị 者giả 專chuyên 心tâm 。 如như 但đãn 念niệm 名danh 號hiệu 。 得đắc 成thành 末mạt 品phẩm 。 今kim 謂vị 既ký 云vân 但đãn 念niệm 。 但đãn 之chi 一nhất 字tự 。 正chánh 唯duy 得đắc 事sự 。 未vị 得đắc 理lý 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 知tri 古cổ 云vân 愚ngu 人nhân 求cầu 淨tịnh 業nghiệp 者giả 。 非phi 唯duy 不bất 指chỉ 理lý 之chi 一nhất 心tâm 。 亦diệc 復phục 不bất 指chỉ 事sự 一nhất 心tâm 故cố 。

【# 鈔sao 】# 古cổ 德đức 謂vị 有hữu 參tham 禪thiền 不bất 靈linh 。 遽cự 變biến 前tiền 因nhân 。 朝triêu 暮mộ 掐# 數sổ 珠châu 。 求cầu 淨tịnh 業nghiệp 。 又hựu 云vân 念niệm 幾kỷ 聲thanh 佛Phật 。 欲dục 免miễn 閻diêm 老lão 子tử 手thủ 中trung 鐵thiết 棒bổng 。 乃nãi 愚ngu 人nhân 所sở 為vi 。 執chấp 此thử 語ngữ 者giả 。 遂toại 生sanh 疑nghi 謗báng 。 不bất 知tri 此thử 為vi 參tham 禪thiền 志chí 不bất 歸quy 一nhất 。 輒triếp 自tự 改cải 途đồ 者giả 說thuyết 。 非phi 呵ha 淨tịnh 業nghiệp 故cố 。 但đãn 言ngôn 愚ngu 人nhân 朝triêu 暮mộ 掐# 數sổ 珠châu 。 求cầu 淨tịnh 業nghiệp 。 不bất 言ngôn 愚ngu 人nhân 朝triêu 暮mộ 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 求cầu 淨tịnh 業nghiệp 也dã 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 但đãn 聞văn 佛Phật 及cập 二nhị 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 能năng 滅diệt 無vô 量lượng 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 何hà 況huống 憶ức 念niệm 。 憶ức 念niệm 者giả 。 且thả 指chỉ 事sự 一nhất 心tâm 也dã 。 則tắc 知tri 事sự 一nhất 。 已dĩ 非phi 愚ngu 人nhân 。 何hà 況huống 理lý 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 故cố 知tri 修tu 淨tịnh 業nghiệp 人nhân 。 復phục 業nghiệp 餘dư 行hành 。 非phi 唯duy 不bất 知tri 理lý 一nhất 。 尚thượng 未vị 能năng 持trì 事sự 一nhất 心tâm 故cố 。

【# 鈔sao 】# 念niệm 念niệm 念niệm 佛Phật 。 更cánh 無vô 雜tạp 念niệm 。 是thị 名danh 一nhất 心tâm 。 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 又hựu 一nhất 心tâm 修tu 餘dư 。 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 是thị 二nhị 心tâm 也dã 。 夫phu 無vô 雜tạp 念niệm 者giả 。 止chỉ 得đắc 事sự 之chi 一nhất 心tâm 。 今kim 且thả 未vị 能năng 。 何hà 況huống 理lý 一nhất 。 故cố 念niệm 佛Phật 者giả 。 守thủ 志chí 不bất 二nhị 。 勿vật 因nhân 三tam 昧muội 難nạn/nan 成thành 。 而nhi 輒triếp 改cải 修tu 餘dư 行hành 。 先tiên 儒nho 有hữu 言ngôn 。 不bất 可khả 以dĩ 仁nhân 之chi 難nạn/nan 熟thục 。 而nhi 甘cam 為vi 他tha 道đạo 之chi 有hữu 成thành 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 四tứ 字tự 。 若nhược 離ly 合hợp 釋thích 之chi 。 則tắc 相tương/tướng 即tức 。 故cố 名danh 一nhất 心tâm 。 相tương/tướng 非phi 。 故cố 名danh 不bất 亂loạn 。

【# 鈔sao 】# 相tương/tướng 即tức 者giả 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 則tắc 如như 前tiền 所sở 明minh 。 此thử 能năng 念niệm 所sở 念niệm 。 即tức 有hữu 而nhi 無vô 。 即tức 無vô 而nhi 有hữu 。 二nhị 邊biên 叵phả 得đắc 。 中trung 亦diệc 不bất 存tồn 。 三tam 德đức 渾hồn 然nhiên 。 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 名danh 一nhất 心tâm 。 相tương/tướng 非phi 者giả 。 假giả 非phi 是thị 空không 。 空không 非phi 是thị 假giả 。 中trung 非phi 假giả 空không 。 則tắc 能năng 念niệm 所sở 念niệm 雙song 亡vong 。 成thành 般Bát 若Nhã 德đức 。 能năng 念niệm 所sở 念niệm 雙song 立lập 。 成thành 解giải 脫thoát 德đức 。 俱câu 存tồn 俱câu 泯mẫn 。 顯hiển 乎hồ 中trung 道đạo 。 成thành 法Pháp 身thân 德đức 。 三tam 德đức 歷lịch 然nhiên 。 不bất 可khả 混hỗn 雜tạp 。 是thị 名danh 不bất 亂loạn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 亦diệc 分phần/phân 五ngũ 教giáo 。 今kim 不bất 敘tự 者giả 。 以dĩ 正chánh 指chỉ 頓đốn 圓viên 故cố 。

【# 鈔sao 】# 亦diệc 分phần/phân 五ngũ 教giáo 者giả 。 以dĩ 蓮liên 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 則tắc 小tiểu 大đại 淺thiển 深thâm 。 自tự 有hữu 差sai 等đẳng 。 如như 小tiểu 教giáo 以dĩ 繇# 心tâm 造tạo 業nghiệp 而nhi 感cảm 前tiền 境cảnh 為vi 一nhất 心tâm 。 始thỉ 教giáo 以dĩ 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 所sở 變biến 為vi 一nhất 心tâm 。 終chung 教giáo 以dĩ 識thức 境cảnh 如như 夢mộng 。 唯duy 如Như 來Lai 藏tạng 為vi 一nhất 心tâm 。 頓đốn 教giáo 以dĩ 染nhiễm 淨tịnh 俱câu 泯mẫn 為vi 一nhất 心tâm 。 圓viên 教giáo 以dĩ 總tổng 該cai 萬vạn 有hữu 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 而nhi 佛Phật 說thuyết 此thử 經Kinh 。 本bổn 為vi 下hạ 凡phàm 眾chúng 生sanh 。 但đãn 念niệm 佛Phật 名danh 。 徑kính 登đăng 不bất 退thoái 。 直trực 至chí 成thành 佛Phật 。 正chánh 屬thuộc 頓đốn 圓viên 。 又hựu 二Nhị 乘Thừa 種chủng 不bất 生sanh 。 故cố 略lược 前tiền 三tam 。 不bất 復phục 分phần/phân 五ngũ 。 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 例lệ 此thử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 事sự 理lý 二nhị 持trì 。 起khởi 信tín 中trung 具cụ 有hữu 此thử 意ý 。

【# 鈔sao 】# 論luận 云vân 。 專chuyên 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 者giả 。 此thử 雙song 含hàm 事sự 理lý 而nhi 言ngôn 也dã 。 次thứ 云vân 若nhược 念niệm 彼bỉ 佛Phật 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 又hựu 云vân 雖tuy 念niệm 亦diệc 無vô 能năng 念niệm 可khả 念niệm 。 皆giai 指chỉ 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 事sự 理lý 二nhị 持trì 。 即tức 顯hiển 密mật 二nhị 意ý 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 字tự 名danh 號hiệu 。 全toàn 皆giai 梵Phạn 語ngữ 。 但đãn 念niệm 不bất 忘vong 。 與dữ 持trì 咒chú 同đồng 。 是thị 名danh 曰viết 密mật 。 且thả 念niệm 且thả 參tham 。 觀quán 心tâm 究cứu 理lý 。 是thị 名danh 曰viết 顯hiển 。 為vi 門môn 少thiểu 異dị 。 歸quy 元nguyên 則tắc 同đồng 。 顯hiển 密mật 圓viên 通thông 。 事sự 理lý 無vô 礙ngại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 事sự 理lý 二nhị 持trì 。 雖tuy 上thượng 詳tường 分phần/phân 勝thắng 劣liệt 。 有hữu 專chuyên 事sự 者giả 。 有hữu 專chuyên 理lý 者giả 。 機cơ 亦diệc 互hỗ 通thông 。 不bất 必tất 疑nghi 阻trở 。

【# 鈔sao 】# 此thử 恐khủng 僅cận 能năng 事sự 念niệm 者giả 。 自tự 疑nghi 理lý 性tánh 不bất 明minh 。 所sở 為vi 無vô 益ích 。 故cố 言ngôn 事sự 得đắc 通thông 理lý 。 以dĩ 決quyết 其kỳ 疑nghi 。 大đại 勢thế 至chí 圓viên 通thông 章chương 云vân 。 不bất 假giả 方phương 便tiện 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。 空không 谷cốc 云vân 。 不bất 參tham 念niệm 佛Phật 是thị 誰thùy 。 直trực 爾nhĩ 純thuần 一nhất 念niệm 去khứ 。 亦diệc 有hữu 悟ngộ 日nhật 。 是thị 也dã 。 又hựu 恐khủng 唯duy 勤cần 理lý 念niệm 者giả 。 自tự 疑nghi 稱xưng 佛Phật 名danh 少thiểu 。 或hoặc 致trí 落lạc 空không 。 故cố 言ngôn 理lý 得đắc 通thông 事sự 。 以dĩ 決quyết 其kỳ 疑nghi 。 念niệm 念niệm 理lý 一nhất 。 是thị 念niệm 念niệm 彌di 陀đà 也dã 。 其kỳ 為vi 稱xưng 名danh 。 不bất 亦diệc 大đại 乎hồ 。 是thị 故cố 攝nhiếp 心tâm 體thể 心tâm 。 兩lưỡng 種chủng 念niệm 佛Phật 。 事sự 理lý 互hỗ 通thông 。 本bổn 不bất 二nhị 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 事sự 理lý 二nhị 持trì 。 或hoặc 漸tiệm 進tiến 。 或hoặc 頓đốn 入nhập 。 亦diệc 隨tùy 機cơ 不bất 定định 。

【# 鈔sao 】# 漸tiệm 進tiến 者giả 。 根căn 稍sảo 鈍độn 人nhân 。 先tiên 勤cần 事sự 持trì 。 後hậu 漸tiệm 究cứu 理lý 。 若nhược 根căn 性tánh 大đại 利lợi 。 徑kính 就tựu 理lý 持trì 。 故cố 名danh 頓đốn 入nhập 。 作tác 用dụng 小tiểu 殊thù 。 及cập 其kỳ 成thành 功công 一nhất 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 下hạ 。 有hữu 本bổn 加gia 專chuyên 持trì 名danh 號hiệu 二nhị 十thập 一nhất 字tự 。 今kim 所sở 不bất 用dụng 。 以dĩ 文văn 義nghĩa 不bất 安an 故cố 。 仍nhưng 依y 古cổ 本bổn 不bất 加gia 。 而nhi 以dĩ 即tức 是thị 多đa 善thiện 福phước 之chi 意ý 。 言ngôn 外ngoại 補bổ 入nhập 。 斯tư 為vi 允duẫn 當đương 。

【# 鈔sao 】# 文văn 義nghĩa 不bất 安an 者giả 。 上thượng 文văn 已dĩ 有hữu 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 四tứ 字tự 。 不bất 可khả 更canh 著trước 專chuyên 持trì 名danh 號hiệu 一nhất 句cú 。 上thượng 下hạ 重trùng 復phục 。 不bất 成thành 文văn 義nghĩa 。 舊cựu 傳truyền 此thử 二nhị 十thập 一nhất 字tự 。 是thị 襄tương 陽dương 石thạch 刻khắc 。 當đương 知tri 是thị 前tiền 人nhân 解giải 經kinh 之chi 語ngữ 。 襄tương 本bổn 訛ngoa 入nhập 正chánh 文văn 。 混hỗn 書thư 不bất 別biệt 耳nhĩ 。 善thiện 文văn 義nghĩa 者giả 。 當đương 自tự 見kiến 得đắc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 非phi 憶ức 非phi 忘vong 。 是thị 執chấp 持trì 義nghĩa 。 非phi 今kim 非phi 昨tạc 。 是thị 七thất 日nhật 義nghĩa 。 非phi 一nhất 非phi 多đa 。 是thị 一nhất 心tâm 義nghĩa 。 非phi 定định 非phi 亂loạn 。 是thị 不bất 亂loạn 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 本bổn 無vô 生sanh 滅diệt 。 何hà 有hữu 憶ức 忘vong 。 體thể 絕tuyệt 去khứ 來lai 。 誰thùy 成thành 今kim 昨tạc 。 一nhất 亦diệc 不bất 為vi 一nhất 。 多đa 尚thượng 奚hề 存tồn 。 定định 且thả 無vô 定định 形hình 。 亂loạn 將tương 安an 寄ký 。 如như 斯tư 會hội 得đắc 。 終chung 日nhật 念niệm 佛Phật 。 終chung 日nhật 念niệm 心tâm 。 終chung 日nhật 念niệm 心tâm 。 終chung 日nhật 無vô 念niệm 。 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。 非phi 佛Phật 非phi 心tâm 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 真chân 念niệm 佛Phật 者giả 。

佛Phật 說Thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 卷quyển 第đệ 三tam