A Di Đà Kinh Sớ Sao – Quyển 0002

阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ 鈔Sao
Quyển 0002
明Minh 袾 宏Hoành 述Thuật

佛Phật 說Thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 卷quyển 第đệ 二nhị

明minh 古cổ 杭# 雲vân 棲tê 寺tự 沙Sa 門Môn 。 袾# 宏hoành 。 述thuật 。

○# 九cửu 總tổng 釋thích 名danh 題đề (# 二nhị )# 。

初sơ 題đề 義nghĩa 二nhị 譯dịch 人nhân 。

○# 初sơ 題đề 義nghĩa 。

如như 上thượng 八bát 門môn 敘tự 義nghĩa 。 已dĩ 知tri 一nhất 經kinh 大đại 旨chỉ 。 今kim 欲dục 釋thích 文văn 。 先tiên 明minh 總tổng 題đề 。 使sử 有hữu 綱cương 領lãnh 。 故cố 次thứ 之chi 以dĩ 總tổng 釋thích 名danh 題đề 。

佛Phật 說Thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh

【# 疏sớ/sơ 】# 題đề 義nghĩa 有hữu 四tứ 。 初sơ 能năng 說thuyết 佛Phật 。 二nhị 正chánh 明minh 說thuyết 。 三tam 所sở 說thuyết 佛Phật 。 四tứ 結kết 說thuyết 名danh 。 言ngôn 此thử 土thổ/độ 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 說thuyết 彼bỉ 土độ 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 依y 正chánh 莊trang 嚴nghiêm 信tín 願nguyện 往vãng 生sanh 之chi 經kinh 也dã 。 統thống 括quát 大đại 意ý 。 次thứ 乃nãi 離ly 釋thích 。

【# 鈔sao 】# 統thống 括quát 者giả 。 先tiên 且thả 略lược 表biểu 全toàn 文văn 。 使sử 血huyết 脈mạch 貫quán 通thông 。 意ý 義nghĩa 具cụ 足túc 。 次thứ 乃nãi 一nhất 一nhất 離ly 而nhi 釋thích 之chi 。 題đề 止chỉ 佛Phật 名danh 。 而nhi 言ngôn 依y 正chánh 等đẳng 者giả 。 觀quán 經kinh 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 。 今kim 舉cử 佛Phật 名danh 。 攝nhiếp 無vô 不bất 盡tận 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 次thứ 離ly 釋thích 也dã 。 佛Phật 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 佛Phật 陀Đà 。 此thử 云vân 覺giác 者giả 。 備bị 三tam 覺giác 故cố 。 又hựu 云vân 智trí 者giả 。 無vô 不bất 知tri 故cố 。 又hựu 佛Phật 者giả 。 十thập 號hiệu 之chi 一nhất 。 又hựu 佛Phật 地địa 明minh 十thập 義nghĩa 佛Phật 。 天thiên 台thai 明minh 六lục 即tức 佛Phật 。 華hoa 嚴nghiêm 明minh 十thập 身thân 佛Phật 。 故cố 佛Phật 者giả 。 天Thiên 中Trung 天Thiên 。 聖thánh 中trung 聖thánh 。 凡phàm 單đơn 言ngôn 佛Phật 者giả 。 即tức 本bổn 師sư 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 也dã 。

【# 鈔sao 】# 梵Phạm 者giả 。 淨tịnh 也dã 。 對đối 華hoa 名danh 梵Phạm 。 文văn 質chất 之chi 謂vị 也dã 。 具cụ 者giả 。 具cụ 足túc 。 梵Phạn 語ngữ 當đương 云vân 佛Phật 陀Đà 。 不bất 言ngôn 陀đà 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 譯dịch 以dĩ 震chấn 旦đán 之chi 言ngôn 。 則tắc 云vân 覺giác 者giả 。 對đối 迷mê 者giả 得đắc 名danh 也dã 。 三tam 覺giác 者giả 。 自tự 覺giác 異dị 凡phàm 夫phu 。 覺giác 他tha 異dị 二Nhị 乘Thừa 。 覺giác 滿mãn 異dị 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 覺giác 俱câu 圓viên 。 故cố 曰viết 自tự 他tha 覺giác 滿mãn 之chi 者giả 。 又hựu 離ly 心tâm 名danh 自tự 覺giác 。 離ly 色sắc 名danh 覺giác 他tha 。 俱câu 離ly 名danh 覺giác 滿mãn 。 亦diệc 三tam 覺giác 義nghĩa 。 又hựu 云vân 智trí 者giả 。 智trí 即tức 覺giác 義nghĩa 。 無vô 不bất 知tri 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 數số 非phi 數số 。 常thường 非phi 常thường 等đẳng 。 是thị 智trí 無vô 不bất 知tri 。 所sở 謂vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 是thị 也dã 。 即tức 覺giác 滿mãn 義nghĩa 也dã 。 十thập 號hiệu 者giả 。 萬vạn 德đức 世Thế 尊Tôn 。 舉cử 莫mạc 能năng 盡tận 。 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 如Như 來Lai 至chí 佛Phật 。 共cộng 有hữu 十thập 號hiệu 。 十thập 號hiệu 之chi 中trung 。 佛Phật 當đương 其kỳ 一nhất 。 具cụ 茲tư 十thập 德đức 。 世thế 出xuất 世thế 間gian 。 之chi 所sở 宗tông 主chủ 。 故cố 名danh 世Thế 尊Tôn 。 十thập 義nghĩa 者giả 。 具cụ 二nhị 智trí 。 斷đoạn 二nhị 障chướng 。 覺giác 二nhị 諦đế 。 得đắc 自tự 他tha 二nhị 利lợi 。 如như 夢mộng 覺giác 華hoa 開khai 二nhị 喻dụ 。 合hợp 之chi 為vi 十thập 義nghĩa 也dã 。 六lục 即tức 者giả 。 始thỉ 乎hồ 理lý 即tức 。 終chung 乎hồ 究cứu 竟cánh 。 蓋cái 始thỉ 則tắc 全toàn 覺giác 全toàn 迷mê 。 中trung 則tắc 覺giác 而nhi 未vị 盡tận 。 末mạt 乃nãi 無vô 所sở 不bất 覺giác 。 今kim 稱xưng 佛Phật 者giả 。 指chỉ 究cứu 竟cánh 也dã 。 十thập 身thân 者giả 。 一nhất 正chánh 覺giác 佛Phật 。 至chí 十thập 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 。 詳tường 具cụ 離ly 世thế 間gian 品phẩm 。 此thử 十thập 身thân 佛Phật 。 唯duy 華hoa 嚴nghiêm 有hữu 之chi 。 然nhiên 約ước 其kỳ 大đại 要yếu 。 不bất 出xuất 覺giác 滿mãn 之chi 義nghĩa 。 故cố 曰viết 十thập 身thân 初sơ 滿mãn 。 正chánh 覺giác 始thỉ 成thành 。 名danh 圓viên 滿mãn 佛Phật 也dã 。 天Thiên 中Trung 天Thiên 者giả 。 天thiên 有hữu 四tứ 。 一nhất 世thế 間gian 天thiên 。 諸chư 國quốc 王vương 是thị 。 二nhị 生sanh 天thiên 。 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 諸chư 天thiên 是thị 。 三tam 淨tịnh 天thiên 。 四Tứ 果Quả 支chi 佛Phật 是thị 。 四tứ 義nghĩa 天thiên 。 十Thập 住Trụ 菩Bồ 薩Tát 是thị 。 佛Phật 並tịnh 超siêu 之chi 。 是thị 天thiên 而nhi 又hựu 天thiên 也dã 。 聖thánh 中trung 聖thánh 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 。 入nhập 聖thánh 域vực 而nhi 未vị 優ưu 。 惟duy 佛Phật 居cư 極cực 果quả 。 是thị 聖thánh 而nhi 又hựu 聖thánh 也dã 。 即tức 釋Thích 迦Ca 者giả 。 過quá 去khứ 未vị 來lai 。 須tu 標tiêu 某mỗ 佛Phật 。 釋Thích 迦Ca 見kiến 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 一nhất 土thổ/độ 之chi 中trung 。 無vô 二nhị 佛Phật 故cố 。 喻dụ 如như 前tiền 朝triêu 帝đế 主chủ 。 須tu 稱xưng 國quốc 號hiệu 。 當đương 今kim 天thiên 子tử 。 直trực 曰viết 至chí 尊tôn 。 亦diệc 以dĩ 一nhất 國quốc 之chi 中trung 無vô 二nhị 主chủ 故cố 。 是thị 知tri 單đơn 言ngôn 佛Phật 者giả 。 即tức 悉tất 達đạt 所sở 成thành 賢Hiền 劫Kiếp 第đệ 四tứ 佛Phật 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 說thuyết 者giả 。 悅duyệt 也dã 。 悅duyệt 所sở 懷hoài 故cố 。 四tứ 辯biện 宣tuyên 演diễn 故cố 。 十thập 二nhị 部bộ 等đẳng 。 至chí 四tứ 悉tất 檀đàn 。 皆giai 是thị 說thuyết 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 悅duyệt 所sở 懷hoài 者giả 。 本bổn 願nguyện 度độ 生sanh 。 得đắc 機cơ 而nhi 說thuyết 。 所sở 懷hoài 暢sướng 悅duyệt 。 如như 大đại 本bổn 。 世Thế 尊Tôn 欲dục 說thuyết 此thử 經Kinh 。 先tiên 且thả 諸chư 根căn 悅duyệt 豫dự 。 顏nhan 色sắc 異dị 常thường 。 況huống 今kim 持trì 名danh 念niệm 佛Phật 。 得đắc 機cơ 而nhi 說thuyết 。 悅duyệt 可khả 知tri 矣hĩ 。 四tứ 辯biện 者giả 。 曰viết 義nghĩa 。 曰viết 法pháp 。 曰viết 詞từ 。 曰viết 樂nhạo 說thuyết 也dã 。 四tứ 皆giai 無vô 礙ngại 。 名danh 之chi 曰viết 說thuyết 。 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 依y 二nhị 諦đế 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 法Pháp 。 詞từ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 以dĩ 世thế 智trí 差sai 別biệt 說thuyết 。 樂nhạo 說thuyết 無vô 礙ngại 智trí 。 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 智trí 善thiện 巧xảo 說thuyết 。 不bất 言ngôn 義nghĩa 法pháp 者giả 。 後hậu 後hậu 兼kiêm 於ư 前tiền 前tiền 。 詞từ 。 及cập 樂nhạo 說thuyết 。 攝nhiếp 義nghĩa 法pháp 故cố 。 十thập 二nhị 部bộ 等đẳng 。 指chỉ 所sở 說thuyết 也dã 。 悉tất 檀đàn 者giả 。 合hợp 華hoa 梵Phạm 云vân 徧biến 施thí 。 以dĩ 世thế 界giới 為vi 人nhân 對đối 治trị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 四tứ 門môn 。 作tác 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 入nhập 道đạo 四tứ 益ích 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 說thuyết 。 無vô 量lượng 方phương 便tiện 。 要yếu 歸quy 作tác 世thế 界giới 等đẳng 四tứ 說thuyết 。 使sử 人nhân 得đắc 歡hoan 喜hỷ 等đẳng 四tứ 益ích 而nhi 已dĩ 。 鑒giám 機cơ 授thọ 法pháp 。 其kỳ 文văn 繁phồn 廣quảng 。 略lược 舉cử 不bất 悉tất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 說thuyết 者giả 。 說thuyết 揀giản 五ngũ 人nhân 故cố 。

【# 鈔sao 】# 五ngũ 人nhân 者giả 。 一nhất 佛Phật 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 天thiên 。 四tứ 仙tiên 。 五ngũ 化hóa 人nhân 。 此thử 五ngũ 皆giai 能năng 說thuyết 經Kinh 。 今kim 顯hiển 此thử 經Kinh 是thị 至chí 聖thánh 立lập 言ngôn 。 金kim 口khẩu 親thân 出xuất 。 不bất 同đồng 菩Bồ 薩Tát 在tại 因nhân 。 天thiên 屬thuộc 凡phàm 類loại 。 仙tiên 雜tạp 外ngoại 道đạo 。 化hóa 人nhân 非phi 真chân 也dã 。 如như 天thiên 子tử 詔chiếu 。 不bất 同đồng 百bá 官quan 宰tể 相tướng 。 諸chư 王vương 等đẳng 語ngữ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿A 彌Di 陀Đà 者giả 。 是thị 標tiêu 顯hiển 彼bỉ 佛Phật 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 。 此thử 云vân 無vô 。 梵Phạn 語ngữ 彌di 陀đà 。 此thử 云vân 量lượng 。 言ngôn 佛Phật 功công 德đức 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 故cố 云vân 無vô 量lượng 。 如như 經kinh 壽thọ 命mạng 光quang 明minh 。 是thị 無vô 量lượng 中trung 姑cô 舉cử 二nhị 事sự 。 攝nhiếp 餘dư 功công 德đức 也dã 。

【# 鈔sao 】# 無vô 量lượng 者giả 。 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 眾chúng 多đa 無vô 有hữu 數số 量lượng 。 二nhị 者giả 廣quảng 大đại 。 無vô 有hữu 限hạn 量lượng 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 十thập 大đại 數số 中trung 之chi 無vô 量lượng 。 二nhị 者giả 更cánh 無vô 窮cùng 盡tận 之chi 無vô 量lượng 。 姑cô 舉cử 二nhị 事sự 者giả 。 以dĩ 無vô 量lượng 不bất 止chỉ 壽thọ 命mạng 光quang 明minh 也dã 。 詳tường 如như 後hậu 文văn 中trung 辯biện 。

【# 疏sớ/sơ 】# 經kinh 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 脩tu 多đa 羅la 。 此thử 云vân 契Khế 經Kinh 。 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 義nghĩa 。 契khế 復phục 二nhị 義nghĩa 。 經kinh 復phục 多đa 義nghĩa 。 經kinh 雖tuy 多đa 義nghĩa 。 不bất 出xuất 貫quán 攝nhiếp 常thường 法pháp 四tứ 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 通thông 別biệt 者giả 。 佛Phật 所sở 說thuyết 教giáo 。 總tổng 名danh 脩tu 多đa 羅la 。 是thị 之chi 謂vị 通thông 。 析tích 之chi 則tắc 經kinh 名danh 脩tu 多đa 羅la 。 律luật 名danh 毗tỳ 奈nại 耶da 。 論luận 名danh 阿a 毗tỳ 曇đàm 。 是thị 之chi 謂vị 別biệt 。 契khế 復phục 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 者giả 契khế 理lý 。 則tắc 合hợp 道đạo 之chi 言ngôn 。 二nhị 者giả 契khế 機cơ 。 則tắc 逗đậu 根căn 之chi 教giáo 。 今kim 略lược 契khế 字tự 。 但đãn 名danh 曰viết 經kinh 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 經kinh 復phục 多đa 義nghĩa 者giả 。 華hoa 嚴nghiêm 疏sớ/sơ 引dẫn 雜tạp 心tâm 五ngũ 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 出xuất 生sanh 。 二nhị 顯hiển 示thị 。 三tam 涌dũng 泉tuyền 。 四tứ 繩thằng 墨mặc 。 五ngũ 結kết 鬘man 。 佛Phật 地địa 二nhị 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 貫quán 穿xuyên 。 二nhị 攝nhiếp 持trì 。 此thử 方phương 四tứ 義nghĩa 。 謂vị 一nhất 常thường 。 二nhị 法pháp 。 三tam 逕kính 。 四tứ 典điển 。 故cố 云vân 多đa 義nghĩa 。 不bất 出xuất 四tứ 義nghĩa 者giả 。 指chỉ 貫quán 攝nhiếp 常thường 法pháp 四tứ 字tự 也dã 。 良lương 以dĩ 經Kinh 字tự 。 西tây 域vực 正chánh 翻phiên 為vi 線tuyến 。 線tuyến 有hữu 貫quán 持trì 義nghĩa 。 貫quán 則tắc 貫quán 穿xuyên 所sở 說thuyết 之chi 理lý 。 持trì 則tắc 攝nhiếp 持trì 所sở 化hóa 之chi 生sanh 。 此thử 二nhị 足túc 該cai 出xuất 生sanh 五ngũ 義nghĩa 。 而nhi 此thử 方phương 經Kinh 典điển 。 亦diệc 名danh 曰viết 經kinh 。 經kinh 是thị 線tuyến 義nghĩa 。 此thử 方phương 不bất 貴quý 線tuyến 。 故cố 直trực 取thủ 經Kinh 字tự 。 而nhi 加gia 以dĩ 契khế 。 古cổ 稱xưng 最tối 為vi 允duẫn 當đương 。 又hựu 常thường 者giả 。 古cổ 今kim 不bất 易dị 。 法pháp 者giả 。 近cận 遠viễn 同đồng 尊tôn 。 常thường 則tắc 久cửu 而nhi 行hành 之chi 。 有hữu 共cộng 繇# 義nghĩa 。 即tức 名danh 為vi 逕kính 。 法pháp 則tắc 軌quỹ 而nhi 正chánh 之chi 。 有hữu 定định 據cứ 義nghĩa 。 即tức 名danh 為vi 典điển 。 亦diệc 二nhị 足túc 該cai 四tứ 。 則tắc 彼bỉ 方phương 貫quán 攝nhiếp 。 此thử 方phương 常thường 法pháp 。 合hợp 而nhi 言ngôn 之chi 。 四tứ 字tự 之chi 中trung 。 盡tận 經kinh 義nghĩa 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 經kinh 復phục 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 義nghĩa 。 經kinh 之chi 一nhất 字tự 。 是thị 為vi 通thông 名danh 。 佛Phật 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 五ngũ 字tự 。 是thị 為vi 別biệt 名danh 。 如như 教giáo 行hành 理lý 通thông 別biệt 亦diệc 爾nhĩ 。 此thử 三tam 即tức 配phối 三tam 德đức 。 圓viên 融dung 具cụ 足túc 。 如như 天thiên 台thai 所sở 稱xưng 。 聞văn 首thủ 題đề 名danh 。 功công 德đức 無vô 量lượng 。 若nhược 配phối 三tam 大đại 。 則tắc 佛Phật 是thị 體thể 大đại 。 無vô 量lượng 壽thọ 是thị 相tương/tướng 大đại 。 無vô 量lượng 光quang 是thị 用dụng 大đại 。 如như 教giáo 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 教giáo 行hành 理lý 者giả 。 本bổn 理lý 立lập 教giáo 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 從tùng 行hành 顯hiển 理lý 。 諸chư 經kinh 皆giai 具cụ 教giáo 行hành 理lý 三tam 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 專chuyên 指chỉ 此thử 經Kinh 。 則tắc 佛Phật 說thuyết 是thị 教giáo 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 是thị 行hành 。 阿A 彌Di 陀Đà 是thị 理lý 。 局cục 此thử 異dị 餘dư 。 故cố 名danh 為vi 別biệt 。 配phối 三tam 德đức 者giả 。 理lý 即tức 法Pháp 身thân 。 教giáo 即tức 般Bát 若Nhã 。 行hành 即tức 解giải 脫thoát 。 又hựu 理lý 通thông 行hành 教giáo 。 法Pháp 身thân 即tức 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。 乃nãi 至chí 行hành 通thông 理lý 教giáo 。 教giáo 通thông 理lý 行hành 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 。 例lệ 上thượng 可khả 知tri 。 體thể 相tướng 用dụng 者giả 。 體thể 者giả 。 總tổng 體thể 。 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 。 故cố 佛Phật 為vi 體thể 。 相tương/tướng 者giả 。 體thể 中trung 所sở 具cụ 之chi 相tướng 。 體thể 無vô 盡tận 。 相tương/tướng 亦diệc 無vô 盡tận 。 故cố 無vô 量lượng 壽thọ 為vi 相tương/tướng 。 用dụng 者giả 。 體thể 中trung 所sở 發phát 之chi 用dụng 。 體thể 無vô 不bất 照chiếu 。 用dụng 亦diệc 無vô 不bất 照chiếu 。 故cố 無vô 量lượng 光quang 為vi 用dụng 。 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 等đẳng 。 亦diệc 如như 上thượng 例lệ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 諸chư 經kinh 立lập 名danh 。 皆giai 以dĩ 人nhân 法pháp 喻dụ 。 或hoặc 單đơn 或hoặc 複phức 。 此thử 經Kinh 單đơn 人nhân 。 人nhân 復phục 有hữu 二nhị 。 兩lưỡng 土thổ/độ 果quả 人nhân 故cố 。 實thật 則tắc 三tam 皆giai 融dung 通thông 故cố 。

【# 鈔sao 】# 單đơn 複phức 者giả 。 如như 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 經kinh 。 具cụ 足túc 人nhân 法pháp 喻dụ 三tam 。 大đại 方phương 便tiện 佛Phật 報báo 恩ân 經kinh 。 人nhân 法pháp 無vô 喻dụ 。 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 法pháp 喻dụ 無vô 人nhân 。 菩Bồ 薩Tát 瓔anh 珞lạc 經kinh 。 人nhân 喻dụ 無vô 法pháp 。 大đại 般Bát 若Nhã 經kinh 。 單đơn 法pháp 無vô 人nhân 喻dụ 。 梵Phạm 網võng 經kinh 。 單đơn 喻dụ 無vô 人nhân 法pháp 。 今kim 此thử 經Kinh 者giả 。 單đơn 人nhân 無vô 法pháp 喻dụ 。 他tha 皆giai 例lệ 此thử 。 兩lưỡng 土thổ/độ 果quả 人nhân 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 在tại 因nhân 。 如Như 來Lai 在tại 果quả 。 故cố 佛Phật 號hiệu 果quả 人nhân 。 今kim 是thị 此thử 方phương 之chi 佛Phật 。 說thuyết 彼bỉ 方phương 佛Phật 故cố 。 融dung 通thông 者giả 。 舉cử 一nhất 即tức 三tam 故cố 。 如như 今kim 經kinh 雖tuy 屬thuộc 單đơn 人nhân 。 而nhi 法pháp 從tùng 人nhân 說thuyết 。 喻dụ 以dĩ 人nhân 舉cử 。 言ngôn 偏thiên 義nghĩa 圓viên 。 通thông 融dung 交giao 徹triệt 。 理lý 固cố 然nhiên 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 經Kinh 本bổn 名danh 稱xưng 讚tán 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 功công 德đức 。 一Nhất 切Thiết 諸Chư 佛Phật 所Sở 護Hộ 念Niệm 經Kinh 。 今kim 名danh 是thị 什thập 師sư 改cải 定định 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 佛Phật 攝nhiếp 無vô 盡tận 義nghĩa 故cố 。 二nhị 者giả 彼bỉ 佛Phật 人nhân 所sở 樂nhạo 聞văn 故cố 。

【# 鈔sao 】# 攝nhiếp 義nghĩa 無vô 盡tận 者giả 。 如như 前tiền 云vân 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 。 則tắc 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 皆giai 從tùng 佛Phật 出xuất 。 佛Phật 即tức 不bất 思tư 議nghị 故cố 。 又hựu 彌di 陀đà 萬vạn 德đức 洪hồng 名danh 。 十thập 方phương 三tam 世thế 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 之chi 所sở 喜hỷ 樂lạc 。 上thượng 至chí 諸chư 佛Phật 讚tán 歎thán 。 下hạ 至chí 鬼quỷ 畜súc 歸quy 依y 。 正chánh 謂vị 不bất 思tư 議nghị 功công 德đức 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 云vân 疏sớ/sơ 鈔sao 者giả 。 疏sớ/sơ 以dĩ 釋thích 經kinh 。 鈔sao 以dĩ 釋thích 疏sớ/sơ 。 冀ký 易dị 曉hiểu 也dã 。

【# 鈔sao 】# 疏sớ/sơ 者giả 。 古cổ 云vân 條điều 陳trần 也dã 。 又hựu 記ký 注chú 也dã 。 今kim 謂vị 經kinh 義nghĩa 得đắc 此thử 。 條điều 陳trần 而nhi 不bất 隱ẩn 晦hối 。 記ký 注chú 而nhi 不bất 遺di 忘vong 也dã 。 鈔sao 者giả 。 古cổ 云vân 略lược 取thủ 也dã 。 又hựu 寫tả 錄lục 也dã 。 略lược 取thủ 。 則tắc 條điều 陳trần 之chi 切thiết 要yếu 。 寫tả 錄lục 。 即tức 記ký 注chú 之chi 顯hiển 明minh 。 冀ký 。 望vọng 也dã 。 經kinh 難nạn/nan 明minh 。 疏sớ/sơ 通thông 之chi 。 疏sớ/sơ 難nạn/nan 明minh 。 鈔sao 出xuất 之chi 。 望vọng 人nhân 人nhân 曉hiểu 了liễu 經kinh 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 覺giác 。 是thị 佛Phật 義nghĩa 。 自tự 性tánh 覺giác 無vô 量lượng 。 是thị 阿A 彌Di 陀Đà 義nghĩa 。 自tự 性tánh 本bổn 始thỉ 二nhị 覺giác 。 是thị 兩lưỡng 土thổ/độ 果quả 人nhân 義nghĩa 。 自tự 性tánh 覺giác 體thể 徧biến 照chiếu 。 是thị 說thuyết 經Kinh 義nghĩa 。 後hậu 皆giai 例lệ 此thử 。

【# 鈔sao 】# 稱xưng 理lý 者giả 。 以dĩ 即tức 事sự 即tức 理lý 。 所sở 謂vị 總tổng 該cai 萬vạn 有hữu 。 即tức 是thị 一nhất 心tâm 。 則tắc 依y 報báo 正chánh 報báo 。 何hà 非phi 自tự 性tánh 。 又hựu 即tức 理lý 者giả 。 事sự 依y 理lý 成thành 。 如như 淨tịnh 名danh 云vân 。 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。 今kim 經kinh 言ngôn 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 即tức 自tự 性tánh 彌di 陀đà 。 惟duy 心tâm 淨tịnh 土độ 。 為vi 一nhất 經kinh 大đại 旨chỉ 也dã 。 冥minh 理lý 而nhi 談đàm 。 云vân 稱xưng 理lý 也dã 。 覺giác 是thị 總tổng 義nghĩa 。 覺giác 體thể 之chi 中trung 。 廣quảng 大đại 悉tất 備bị 。 無vô 窮cùng 無vô 盡tận 。 是thị 為vi 別biệt 義nghĩa 。 本bổn 始thỉ 有hữu 二nhị 。 約ước 先tiên 後hậu 。 則tắc 彌di 陀đà 古cổ 佛Phật 。 此thử 佛Phật 新tân 成thành 。 是thị 彼bỉ 本bổn 此thử 始thỉ 。 即tức 自tự 性tánh 本bổn 來lai 。 是thị 佛Phật 為vi 本bổn 。 無vô 明minh 所sở 覆phú 。 今kim 方phương 破phá 惑hoặc 證chứng 智trí 為vi 始thỉ 也dã 。 約ước 因nhân 果quả 。 則tắc 此thử 佛Phật 教giáo 令linh 往vãng 生sanh 。 乃nãi 得đắc 見kiến 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 是thị 此thử 本bổn 彼bỉ 始thỉ 。 即tức 自tự 性tánh 本bổn 有hữu 成thành 佛Phật 之chi 智trí 為vi 本bổn 。 依y 本bổn 智trí 而nhi 求cầu 佛Phật 智trí 。 乃nãi 得đắc 成thành 佛Phật 為vi 始thỉ 也dã 。 本bổn 始thỉ 互hỗ 融dung 。 常thường 覺giác 不bất 昧muội 。 輝huy 天thiên 鑑giám 地địa 。 耀diệu 古cổ 騰đằng 今kim 。 常thường 說thuyết 如như 是thị 經Kinh 。 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 座tòa 。 問vấn 。 疏sớ/sơ 鈔sao 此thử 經Kinh 。 正chánh 為vi 發phát 揮huy 持trì 名danh 功công 德đức 。 普phổ 勸khuyến 諸chư 人nhân 求cầu 生sanh 彼bỉ 土độ 也dã 。 何hà 乃nãi 一nhất 一nhất 消tiêu 歸quy 自tự 性tánh 。 翻phiên 成thành 極cực 則tắc 之chi 談đàm 。 依y 然nhiên 淨tịnh 土độ 是thị 心tâm 。 奚hề 必tất 捨xả 此thử 願nguyện 彼bỉ 。 答đáp 。 此thử 正chánh 雙song 被bị 二nhị 根căn 。 雙song 破phá 二nhị 惑hoặc 。 如như 前tiền 序tự 中trung 所sở 明minh 。 良lương 以dĩ 鈍độn 根căn 者giả 。 守thủ 事sự 相tướng 而nhi 自tự 足túc 。 觀quán 此thử 。 使sử 知tri 事sự 有hữu 理lý 存tồn 。 毋vô 滯trệ 事sự 而nhi 迷mê 理lý 。 利lợi 根căn 者giả 。 崇sùng 理lý 性tánh 而nhi 著trước 空không 。 觀quán 此thử 。 使sử 知tri 理lý 在tại 事sự 中trung 。 毋vô 越việt 事sự 而nhi 求cầu 理lý 。 又hựu 此thử 經Kinh 本bổn 為vi 託thác 彼bỉ 名danh 號hiệu 。 顯hiển 我ngã 自tự 心tâm 。 與dữ 十thập 六lục 觀quán 經kinh 同đồng 意ý 。 則tắc 欲dục 悟ngộ 心tâm 者giả 。 正chánh 應ưng 念niệm 佛Phật 求cầu 生sanh 。 又hựu 菩Bồ 薩Tát 猶do 宜nghi 近cận 佛Phật 。 如như 前tiền 教giáo 起khởi 中trung 說thuyết 。 則tắc 已dĩ 悟ngộ 心tâm 者giả 。 亦diệc 正chánh 應ưng 念niệm 佛Phật 求cầu 生sanh 。 何hà 足túc 疑nghi 也dã 。 又hựu 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 雖tuy 知tri 諸chư 佛Phật 國quốc 。 及cập 與dữ 眾chúng 生sanh 空không 。 而nhi 常thường 修tu 淨tịnh 土độ 。 教giáo 化hóa 於ư 眾chúng 生sanh 。 故cố 患hoạn 不bất 悟ngộ 自tự 心tâm 耳nhĩ 。 悟ngộ 心tâm 。 則tắc 無vô 一nhất 法pháp 出xuất 於ư 心tâm 外ngoại 。 即tức 心tâm 即tức 境cảnh 。 即tức 境cảnh 即tức 心tâm 。 往vãng 生sanh 淨tịnh 土độ 。 願nguyện 見kiến 彌di 陀đà 。 不bất 礙ngại 唯duy 心tâm 。 何hà 妨phương 自tự 性tánh 。

又hựu 問vấn 。

昔tích 人nhân 謂vị 華hoa 嚴nghiêm 極cực 教giáo 。 可khả 得đắc 皆giai 約ước 觀quán 行hành 。 明minh 諸chư 法Pháp 門môn 。 方Phương 等Đẳng 而nhi 下hạ 。 何hà 得đắc 亦diệc 約ước 觀quán 行hành 。 古cổ 德đức 答đáp 云vân 。 諸chư 了liễu 義nghĩa 不bất 了liễu 義nghĩa 教giáo 。 皆giai 是thị 了liễu 義nghĩa 。 以dĩ 唯duy 一nhất 心tâm 故cố 。 據cứ 此thử 。 則tắc 圓viên 機cơ 對đối 教giáo 。 何hà 教giáo 不bất 圓viên 。 理lý 心tâm 涉thiệp 事sự 。 何hà 事sự 不bất 理lý 。

○# 二nhị 譯dịch 人nhân 。

姚Diêu 秦Tần 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 疏sớ/sơ 】# 姚Diêu 秦Tần 標tiêu 代đại 。 三tam 藏tạng 顯hiển 德đức 。 羅la 什thập 出xuất 名danh 。 譯dịch 之chi 一nhất 字tự 。 結kết 成thành 能năng 翻phiên 人nhân 也dã 。

【# 鈔sao 】# 出xuất 處xứ 始thỉ 末mạt 備bị 前tiền 。 茲tư 不bất 重trọng/trùng 錄lục 。 古cổ 稱xưng 什thập 師sư 。 七thất 佛Phật 以dĩ 來lai 譯dịch 經kinh 師sư 也dã 。 猶do 是thị 略lược 舉cử 。 且thả 以dĩ 七thất 佛Phật 為vi 言ngôn 耳nhĩ 。 夫phu 毗tỳ 婆bà 至chí 於ư 釋Thích 迦Ca 。 首thủ 尾vĩ 止chỉ 經kinh 二nhị 劫kiếp 。 而nhi 彌di 陀đà 成thành 佛Phật 十thập 劫kiếp 。 則tắc 莊trang 嚴nghiêm 劫kiếp 前tiền 。 更cánh 上thượng 九cửu 劫kiếp 。 所sở 歷lịch 已dĩ 幾kỷ 萬vạn 佛Phật 。 既ký 六lục 方phương 諸chư 佛Phật 。 靡mĩ 不bất 讚tán 歎thán 此thử 經Kinh 。 則tắc 萬vạn 佛Phật 以dĩ 來lai 。 亦diệc 必tất 皆giai 說thuyết 此thử 經Kinh 。 亦diệc 必tất 皆giai 有hữu 譯dịch 者giả 。 而nhi 經kinh 稱xưng 母mẫu 佛Phật 者giả 曰viết 。 世thế 世thế 佛Phật 生sanh 。 我ngã 為vi 其kỳ 母mẫu 。 子tử 佛Phật 者giả 曰viết 。 世thế 世thế 佛Phật 出xuất 。 我ngã 為vi 其kỳ 子tử 。 以dĩ 是thị 例lệ 之chi 。 什thập 師sư 譯dịch 經kinh 。 何hà 啻# 七thất 佛Phật 。 而nhi 此thử 經Kinh 流lưu 通thông 久cửu 遠viễn 。 於ư 是thị 益ích 信tín 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 融dung 通thông 隱ẩn 顯hiển 。 是thị 華hoa 梵Phạm 翻phiên 譯dịch 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 即tức 梵Phạm 可khả 以dĩ 成thành 華hoa 。 則tắc 顯hiển 非phi 密mật 外ngoại 。 方phương 華hoa 未vị 嘗thường 不bất 梵Phạm 。 則tắc 密mật 在tại 顯hiển 邊biên 。 當đương 暗ám 中trung 有hữu 明minh 。 當đương 明minh 中trung 有hữu 暗ám 。 互hỗ 相tương 掩yểm 映ánh 。 涉thiệp 入nhập 重trùng 重trùng 。 妙diệu 體thể 融dung 通thông 。 不bất 一nhất 不bất 異dị 。

○# 十thập 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa (# 三tam )# 。

初sơ 序tự 分phần/phân 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân 三tam 流lưu 通thông 分phần/phân 。

○# 初sơ 序tự 分phần/phân (# 二nhị )# 。

初sơ 五ngũ 句cú 證chứng 二nhị 列liệt 眾chúng 證chứng 。

○# 初sơ 五ngũ 句cú 證chứng 。

如như 是thị 我ngã 聞văn 。

一nhất 時thời 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。

【# 疏sớ/sơ 】# 別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 者giả 。 已dĩ 知tri 一nhất 題đề 總tổng 意ý 。 未vị 審thẩm 經kinh 中trung 。 自tự 始thỉ 至chí 終chung 。 為vi 何hà 等đẳng 文văn 。 闡xiển 何hà 等đẳng 義nghĩa 。 今kim 乃nãi 章chương 分phần/phân 句cú 解giải 。 俾tỉ 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 達đạt 乎hồ 實thật 相tướng 。 以dĩ 有hữu 盡tận 之chi 言ngôn 。 略lược 彰chương 無vô 盡tận 故cố 。 於ư 中trung 分phần/phân 三tam 。 今kim 屬thuộc 序tự 分phần/phân 。 序tự 者giả 敘tự 也dã 。 又hựu 緒tự 也dã 。 未vị 入nhập 正chánh 文văn 。 先tiên 敘tự 列liệt 此thử 經Kinh 之chi 端đoan 緒tự 也dã 。 有hữu 證chứng 信tín 發phát 起khởi 二nhị 序tự 。 今kim 唯duy 證chứng 信tín 。 凡phàm 證chứng 信tín 者giả 。 皆giai 以dĩ 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 今kim 順thuận 文văn 便tiện 。 均quân 其kỳ 繁phồn 簡giản 。 且thả 分phân 為vi 二nhị 。 先tiên 明minh 五ngũ 句cú 。 後hậu 明minh 列liệt 眾chúng 。 合hợp 之chi 成thành 六lục 。 茲tư 復phục 例lệ 前tiền 統thống 括quát 大đại 意ý 。 次thứ 乃nãi 離ly 釋thích 。 言ngôn 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 彼bỉ 一nhất 時thời 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 之chi 祗chi 園viên 也dã 。 蓋cái 是thị 佛Phật 示thị 阿A 難Nan 故cố 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 斷đoạn 疑nghi 故cố 。 二nhị 息tức 諍tranh 故cố 。 三tam 揀giản 邪tà 故cố 。

【# 鈔sao 】# 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 謂vị 般Bát 若Nhã 無vô 言ngôn 。 賴lại 言ngôn 而nhi 顯hiển 。 故cố 佛Phật 以dĩ 文văn 字tự 說thuyết 經Kinh 。 今kim 還hoàn 以dĩ 文văn 字tự 解giải 釋thích 。 然nhiên 文văn 字tự 性tánh 空không 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 故cố 三tam 種chủng 般Bát 若Nhã 。 相tương/tướng 為vi 融dung 通thông 。 不bất 礙ngại 文văn 字tự 也dã 。 略lược 彰chương 者giả 。 言ngôn 不bất 盡tận 意ý 。 故cố 云vân 略lược 也dã 。 六lục 種chủng 成thành 就tựu 。 分phần/phân 合hợp 二nhị 科khoa 者giả 。 例lệ 如như 五ngũ 蘊uẩn 六lục 根căn 。 或hoặc 合hợp 色sắc 開khai 心tâm 。 或hoặc 合hợp 心tâm 開khai 色sắc 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 無vô 定định 法pháp 也dã 。 佛Phật 示thị 者giả 。 智trí 論luận 云vân 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 示thị 阿A 難Nan 言ngôn 。 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 。 皆giai 云vân 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 。 某mỗ 國quốc 某mỗ 地địa 。 蓋cái 是thị 遵tuân 佛Phật 遺di 勅sắc 故cố 。 斷đoạn 疑nghi 者giả 。 阿A 難Nan 結kết 集tập 時thời 。 眾chúng 起khởi 三tam 疑nghi 。 一nhất 疑nghi 佛Phật 重trọng/trùng 起khởi 。 二nhị 疑nghi 阿A 難Nan 成thành 佛Phật 。 三tam 疑nghi 他tha 方phương 佛Phật 來lai 。 今kim 曰viết 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 三tam 疑nghi 頓đốn 釋thích 。 息tức 諍tranh 者giả 。 曰viết 我ngã 聞văn 。 則tắc 非phi 臆ức 見kiến 自tự 作tác 故cố 。 揀giản 邪tà 者giả 。 曰viết 如như 是thị 。 則tắc 異dị 外ngoại 道đạo 阿a 憂ưu 故cố 。 如như 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 如như 是thị 之chi 法Pháp 。 我ngã 昔tích 曾tằng 聞văn 。 意ý 避tị 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 亦diệc 息tức 諍tranh 義nghĩa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 是thị 者giả 。 信tín 成thành 就tựu 也dã 。 如như 智trí 論luận 中trung 說thuyết 。 又hựu 二nhị 字tự 復phục 為vi 二nhị 義nghĩa 。 有hữu 多đa 種chủng 解giải 。 若nhược 以dĩ 宗tông 揀giản 定định 。 約ước 當đương 宗tông 。 則tắc 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 曰viết 如như 。 唯duy 此thử 無vô 非phi 曰viết 是thị 。

【# 鈔sao 】# 智trí 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 如như 是thị 。 不bất 信tín 者giả 言ngôn 是thị 事sự 不bất 如như 是thị 。 肇triệu 公công 曰viết 。 如như 是thị 者giả 。 信tín 順thuận 之chi 辭từ 也dã 。 故cố 世thế 人nhân 允duẫn 可khả 。 亦diệc 曰viết 如như 是thị 。 復phục 二nhị 義nghĩa 者giả 。 又hựu 離ly 如như 是thị 二nhị 字tự 各các 釋thích 也dã 。 多đa 解giải 者giả 。 有hữu 以dĩ 聖thánh 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 但đãn 顯hiển 於ư 如như 。 唯duy 如như 為vi 是thị 。 如như 劉lưu 虬cầu 所sở 說thuyết 。 有hữu 以dĩ 如như 者giả 。 當đương 理lý 之chi 言ngôn 。 是thị 者giả 。 無vô 非phi 之chi 稱xưng 。 如như 生sanh 公công 所sở 說thuyết 。 有hữu 以dĩ 如Như 來Lai 順thuận 機cơ 為vi 應ưng 名danh 如như 。 眾chúng 生sanh 無vô 非phi 為vi 感cảm 名danh 是thị 。 如như 融dung 公công 所sở 說thuyết 。 有hữu 以dĩ 實thật 相tướng 之chi 理lý 。 始thỉ 終chung 不bất 異dị 名danh 如như 。 如như 理lý 而nhi 說thuyết 名danh 是thị 。 如như 天thiên 台thai 所sở 說thuyết 。 有hữu 以dĩ 如như 為vi 真chân 空không 。 是thị 為vi 妙diệu 有hữu 。 敵địch 破phá 外ngoại 道đạo 。 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 如như 清thanh 涼lương 折chiết 衷# 諸chư 家gia 所sở 說thuyết 。 餘dư 說thuyết 尚thượng 多đa 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。 以dĩ 上thượng 各các 有hữu 意ý 義nghĩa 。 小tiểu 異dị 大đại 同đồng 。 並tịnh 無vô 相tướng 礙ngại 。 以dĩ 宗tông 揀giản 定định 者giả 。 如như 是thị 二nhị 義nghĩa 。 隨tùy 宗tông 以dĩ 定định 。 今kim 此thử 經Kinh 宗tông 乎hồ 一nhất 心tâm 。 良lương 繇# 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 一nhất 心tâm 。 則tắc 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 湛trạm 然nhiên 常thường 住trụ 。 故cố 名danh 曰viết 如như 。 又hựu 此thử 一nhất 心tâm 。 四tứ 過quá 離ly 。 百bách 非phi 絕tuyệt 。 故cố 名danh 曰viết 是thị 。 異dị 此thử 所sở 明minh 。 不bất 得đắc 稱xưng 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 我ngã 聞văn 者giả 。 聞văn 成thành 就tựu 也dã 。 我ngã 者giả 自tự 我ngã 。 聞văn 者giả 親thân 聞văn 。 自tự 我ngã 親thân 聞văn 。 非phi 私tư 淑thục 故cố 。 非phi 讀đọc 古cổ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 自tự 我ngã 親thân 聞văn 者giả 。 自tự 揀giản 非phi 己kỷ 。 親thân 揀giản 非phi 面diện 。 蓋cái 是thị 己kỷ 躬cung 面diện 受thọ 之chi 說thuyết 也dã 。 私tư 淑thục 者giả 。 孟# 子tử 云vân 。 予# 未vị 得đắc 為vi 孔khổng 子tử 徒đồ 也dã 。 予# 私tư 淑thục 諸chư 人nhân 也dã 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 孟# 子tử 非phi 親thân 見kiến 孔khổng 子tử 。 乃nãi 受thọ 業nghiệp 孔khổng 子tử 之chi 後hậu 人nhân 。 而nhi 私tư 其kỳ 道đạo 。 以dĩ 善thiện 其kỳ 身thân 者giả 也dã 。 讀đọc 古cổ 者giả 。 齊tề 桓hoàn 公công 讀đọc 書thư 於ư 堂đường 上thượng 。 輪luân 人nhân 以dĩ 為vi 所sở 讀đọc 者giả 。 古cổ 人nhân 之chi 糟tao 粕# 耳nhĩ 。 釋thích 曰viết 。 以dĩ 桓hoàn 公công 非phi 面diện 對đối 古cổ 人nhân 。 古cổ 人nhân 已dĩ 往vãng 。 為vi 徒đồ 讀đọc 其kỳ 遺di 言ngôn 者giả 也dã 。 今kim 阿A 難Nan 躬cung 逢phùng 至chí 聖thánh 。 非phi 私tư 淑thục 也dã 。 合hợp 上thượng 自tự 我ngã 。 阿A 難Nan 耳nhĩ 聆linh 至chí 教giáo 。 非phi 讀đọc 古cổ 也dã 。 合hợp 上thượng 親thân 聞văn 。 自tự 我ngã 親thân 聞văn 。 今kim 以dĩ 告cáo 眾chúng 。 便tiện 應ưng 信tín 受thọ 。 更cánh 復phục 何hà 說thuyết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聖thánh 人nhân 無vô 我ngã 。 今kim 何hà 稱xưng 我ngã 。 智trí 論luận 有hữu 三tam 。 一nhất 隨tùy 世thế 間gian 故cố 。 二nhị 破phá 邪tà 見kiến 故cố 。 三tam 不bất 著trước 無vô 我ngã 故cố 。 以dĩ 是thị 三tam 者giả 。 不bất 礙ngại 說thuyết 我ngã 。 又hựu 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 。 亦diệc 得đắc 稱xưng 我ngã 。

【# 鈔sao 】# 此thử 下hạ 復phục 分phần/phân 我ngã 聞văn 為vi 二nhị 。 離ly 釋thích 同đồng 前tiền 。 一nhất 云vân 隨tùy 世thế 間gian 者giả 。 謂vị 世thế 法pháp 中trung 說thuyết 我ngã 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 說thuyết 我ngã 。 隨tùy 順thuận 世thế 間gian 而nhi 說thuyết 。 無vô 有hữu 實thật 體thể 。 則tắc 不bất 乖quai 於ư 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 也dã 。 二nhị 云vân 破phá 邪tà 見kiến 者giả 。 謂vị 邪tà 我ngã 。 慢mạn 我ngã 。 名danh 字tự 我ngã 。 世thế 俗tục 人nhân 具cụ 前tiền 二nhị 我ngã 。 學học 道Đạo 人nhân 具cụ 後hậu 二nhị 我ngã 。 聖thánh 人nhân 唯duy 最tối 後hậu 我ngã 。 順thuận 俗tục 稱xưng 我ngã 。 但đãn 是thị 名danh 字tự 。 實thật 無vô 邪tà 慢mạn 。 故cố 無vô 過quá 咎cữu 。 三tam 不bất 著trước 無vô 我ngã 者giả 。 諸chư 聖thánh 人nhân 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 實thật 相tướng 無vô 我ngã 。 而nhi 不bất 著trước 空không 。 不bất 著trước 無vô 我ngã 。 又hựu 瑜du 伽già 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 大đại 略lược 同đồng 此thử 。 第đệ 三tam 義nghĩa 言ngôn 。 若nhược 定định 無vô 我ngã 。 誰thùy 為vi 修tu 學học 。 人nhân 則tắc 生sanh 怖bố 。 故cố 不bất 著trước 無vô 我ngã 。 又hựu 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 云vân 。 無vô 我ngã 則tắc 無vô 聞văn 。 無vô 聞văn 則tắc 化hóa 道đạo 絕tuyệt 。 為vi 傳truyền 化hóa 不bất 絕tuyệt 。 假giả 名danh 說thuyết 我ngã 。 法Pháp 身thân 真chân 我ngã 者giả 。 約ước 本bổn 而nhi 言ngôn 。 阿A 難Nan 亦diệc 通thông 法Pháp 身thân 我ngã 也dã 。 以dĩ 無vô 我ngã 法pháp 中trung 。 有hữu 真chân 我ngã 。 即tức 法Pháp 身thân 我ngã 。 如như 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 之chi 我ngã 。 何hà 礙ngại 於ư 無vô 我ngã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 聞văn 者giả 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 。 廢phế 別biệt 從tùng 總tổng 。 故cố 云vân 我ngã 聞văn 。 大Đại 乘Thừa 中trung 三tam 。 始thỉ 教giáo 無vô 聞văn 。 終chung 教giáo 聞văn 而nhi 不bất 聞văn 。 頓đốn 教giáo 無vô 聞văn 不bất 聞văn 。 約ước 當đương 宗tông 。 則tắc 傳truyền 法pháp 聖thánh 人nhân 。 以dĩ 我ngã 無vô 我ngã 不bất 二nhị 之chi 真chân 我ngã 。 根căn 境cảnh 非phi 一nhất 異dị 之chi 妙diệu 耳nhĩ 。 聞văn 娑sa 婆bà 極cực 樂lạc 無vô 障chướng 礙ngại 。 之chi 法Pháp 門môn 也dã 。

【# 鈔sao 】# 廢phế 別biệt 從tùng 總tổng 者giả 。 以dĩ 不bất 云vân 耳nhĩ 聞văn 。 而nhi 云vân 我ngã 聞văn 。 良lương 繇# 我ngã 則tắc 統thống 收thu 諸chư 根căn 識thức 等đẳng 。 以dĩ 總tổng 該cai 別biệt 。 故cố 云vân 我ngã 聞văn 。 始thỉ 教giáo 等đẳng 者giả 。 若nhược 云vân 我ngã 既ký 無vô 我ngã 。 聞văn 亦diệc 無vô 聞văn 。 是thị 大Đại 乘Thừa 初sơ 門môn 。 始thỉ 教giáo 意ý 也dã 。 若nhược 云vân 從tùng 緣duyên 故cố 空không 。 不bất 壞hoại 假giả 名danh 。 即tức 不bất 聞văn 而nhi 聞văn 。 聞văn 而nhi 不bất 聞văn 。 終chung 教giáo 意ý 也dã 。 若nhược 云vân 能năng 所sở 雙song 寂tịch 。 無vô 聞văn 不bất 聞văn 。 離ly 念niệm 頓đốn 顯hiển 。 頓đốn 教giáo 意ý 也dã 。 我ngã 無vô 我ngã 者giả 。 生sanh 而nhi 不bất 生sanh 。 不bất 生sanh 而nhi 生sanh 。 即tức 法Pháp 身thân 故cố 。 根căn 境cảnh 者giả 。 聞văn 說thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 能năng 聞văn 所sở 聞văn 。 非phi 一nhất 異dị 故cố 。 娑sa 婆bà 極cực 樂lạc 者giả 。 所sở 謂vị 娑sa 婆bà 依y 正chánh 。 全toàn 處xứ 極cực 樂lạc 之chi 自tự 心tâm 故cố 。 以dĩ 此thử 經Kinh 分phần/phân 攝nhiếp 於ư 圓viên 。 應ưng 歸quy 法pháp 性tánh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 或hoặc 疑nghi 佛Phật 成thành 道Đạo 久cửu 。 阿A 難Nan 方phương 始thỉ 出xuất 家gia 。 何hà 得đắc 俱câu 言ngôn 我ngã 聞văn 。 古cổ 謂vị 有hữu 四tứ 義nghĩa 故cố 。 曰viết 聞văn 無vô 礙ngại 。 又hựu 阿A 難Nan 有hữu 三tam 。 或hoặc 聞văn 不bất 聞văn 。 亦diệc 無vô 礙ngại 故cố 。

【# 鈔sao 】# 疑nghi 者giả 。 佛Phật 成thành 道Đạo 已dĩ 歷lịch 年niên 二nhị 十thập 。 阿A 難Nan 出xuất 家gia 。 又hựu 十thập 年niên 。 方phương 命mạng 為vi 侍thị 者giả 。 雖tuy 親thân 侍thị 佛Phật 。 而nhi 三tam 十thập 年niên 前tiền 。 佛Phật 所sở 說thuyết 經Kinh 。 何hà 得đắc 俱câu 稱xưng 我ngã 聞văn 。 古cổ 答đáp 四tứ 義nghĩa 者giả 。 一nhất 展triển 轉chuyển 聞văn 。 如như 報báo 恩ân 經kinh 言ngôn 。 阿A 難Nan 所sở 不bất 聞văn 經Kinh 。 從tùng 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 邊biên 聞văn 。 或hoặc 諸chư 天thiên 子tử 說thuyết 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 。 乃nãi 弘hoằng 廣quảng 菩Bồ 薩Tát 之chi 所sở 流lưu 通thông 故cố 。 二nhị 者giả 佛Phật 重trùng 說thuyết 。 如như 報báo 恩ân 經kinh 言ngôn 。 阿A 難Nan 因nhân 佛Phật 命mạng 為vi 侍thị 者giả 。 乃nãi 求cầu 三tam 願nguyện 。 其kỳ 三tam 所sở 未vị 聞văn 經Kinh 。 請thỉnh 佛Phật 重trùng 說thuyết 故cố 。 三tam 者giả 阿A 難Nan 自tự 通thông 。 如như 金kim 剛cang 華hoa 經kinh 言ngôn 。 阿A 難Nan 得đắc 法Pháp 性tánh 覺giác 。 自tự 在tại 三tam 昧muội 。 所sở 未vị 聞văn 經Kinh 。 自tự 能năng 憶ức 持trì 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 云vân 。 若nhược 在tại 若nhược 不bất 在tại 。 自tự 然nhiên 能năng 解giải 了liễu 故cố 。 四tứ 者giả 清thanh 涼lương 折chiết 衷# 上thượng 三tam 。 言ngôn 阿A 難Nan 乃nãi 大đại 權quyền 菩Bồ 薩Tát 。 影ảnh 響hưởng 弘hoằng 傳truyền 。 如như 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 經kinh 言ngôn 。 舍xá 利lợi 目Mục 連Liên 。 乃nãi 至chí 阿A 難Nan 等đẳng 。 皆giai 大đại 權quyền 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 聲Thanh 聞Văn 身thân 。 何hà 滯trệ 於ư 迹tích 。 言ngôn 不bất 聞văn 也dã 。 三tam 阿A 難Nan 者giả 。 一nhất 名danh 歡hoan 喜hỷ 。 結kết 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 二nhị 名danh 喜hỷ 賢hiền 。 結kết 緣Duyên 覺Giác 藏tạng 。 三tam 名danh 喜hỷ 海hải 。 結kết 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 則tắc 阿A 難Nan 以dĩ 大đại 神thần 力lực 。 隨tùy 機cơ 示thị 教giáo 。 是thị 知tri 一nhất 代đại 時thời 教giáo 。 此thử 阿A 難Nan 不bất 聞văn 者giả 。 彼bỉ 阿A 難Nan 聞văn 之chi 。 又hựu 何hà 聞văn 與dữ 不bất 聞văn 而nhi 為vi 礙ngại 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 一nhất 時thời 者giả 。

時thời 成thành 就tựu 也dã 。 師sư 資tư 相tương/tướng 合hợp 。 當đương 時thời 說thuyết 聽thính 事sự 畢tất 。 即tức 名danh 一nhất 時thời 。 以dĩ 說thuyết 聽thính 無vô 定định 故cố 。 不bất 言ngôn 其kỳ 年niên 月nguyệt 日nhật 者giả 。 十thập 方phương 時thời 分phần/phân 不bất 一nhất 。 兩lưỡng 土thổ/độ 正chánh 朔sóc 不bất 同đồng 故cố 。 約ước 當đương 宗tông 。 則tắc 即tức 說thuyết 聽thính 頃khoảnh 。 心tâm 境cảnh 泯mẫn 。 凡phàm 聖thánh 會hội 。 依y 正chánh 融dung 。 一nhất 多đa 等đẳng 。 此thử 諸chư 二nhị 法pháp 。 皆giai 一nhất 之chi 時thời 。 名danh 一nhất 時thời 也dã 。

【# 鈔sao 】# 說thuyết 聽thính 無vô 定định 者giả 。 或hoặc 說thuyết 者giả 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 一nhất 字tự 之chi 中trung 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 門môn 。 或hoặc 聽thính 者giả 得đắc 淨tịnh 耳nhĩ 根căn 。 於ư 一nhất 剎sát 那na 。 聞văn 一nhất 字tự 時thời 。 於ư 餘dư 一nhất 切thiết 。 悉tất 無vô 障chướng 礙ngại 。 或hoặc 說thuyết 者giả 時thời 少thiểu 。 聽thính 者giả 時thời 多đa 。 或hoặc 說thuyết 者giả 時thời 多đa 。 聽thính 者giả 時thời 少thiểu 。 說thuyết 者giả 神thần 力lực 延diên 促xúc 隨tùy 宜nghi 。 聽thính 者giả 根căn 器khí 利lợi 鈍độn 不bất 一nhất 。 古cổ 謂vị 三tam 乘thừa 凡phàm 聖thánh 。 所sở 見kiến 佛Phật 身thân 報báo 化hóa 。 年niên 歲tuế 短đoản 長trường/trưởng 。 成thành 佛Phật 久cửu 近cận 。 各các 各các 不bất 同đồng 故cố 。 今kim 止chỉ 取thủ 佛Phật 及cập 弟đệ 子tử 師sư 資tư 機cơ 感cảm 相tương 遇ngộ 之chi 頃khoảnh 。 說thuyết 聽thính 事sự 畢tất 。 便tiện 名danh 一nhất 時thời 也dã 。 十thập 方phương 時thời 分phần/phân 者giả 。 以dĩ 十thập 方phương 徧biến 於ư 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 豎thụ 則tắc 該cai 乎hồ 天thiên 上thượng 。 四tứ 天thiên 一nhất 日nhật 。 人nhân 壽thọ 五ngũ 旬tuần 。 橫hoạnh/hoành 則tắc 徧biến 乎hồ 四tứ 洲châu 。 贍thiệm 部bộ 三tam 更cánh 。 俱câu 盧lô 曰viết 午ngọ 。 不bất 可khả 定định 也dã 。 兩lưỡng 土thổ/độ 正chánh 朔sóc 者giả 。 歲tuế 首thủ 之chi 日nhật 。 名danh 為vi 正chánh 朔sóc 。 震chấn 旦đán 五ngũ 天thiên 。 不bất 相tương 統thống 屬thuộc 。 周chu 正chánh 建kiến 子tử 。 夏hạ 正chánh 建kiến 寅# 。 彼bỉ 時thời 震chấn 旦đán 屬thuộc 周chu 。 而nhi 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 。 舍Xá 衛Vệ 建kiến 寅# 。 乃nãi 用dụng 夏hạ 正chánh 。 則tắc 五ngũ 天thiên 正chánh 月nguyệt 。 震chấn 旦đán 三tam 月nguyệt 。 五ngũ 天thiên 二nhị 月nguyệt 。 震chấn 旦đán 四tứ 月nguyệt 也dã 。 亦diệc 不bất 可khả 定định 。 故cố 止chỉ 言ngôn 一nhất 時thời 也dã 。 心tâm 境cảnh 者giả 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 無vô 能năng 念niệm 所sở 念niệm 故cố 。 凡phàm 聖thánh 者giả 。 與dữ 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 同đồng 會hội 一nhất 處xứ 故cố 。 依y 正chánh 者giả 。 佛Phật 及cập 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 同đồng 說thuyết 妙diệu 法Pháp 故cố 。 一nhất 多đa 者giả 。 一nhất 佛Phật 說thuyết 經kinh 。 六lục 方phương 齊tề 讚tán 故cố 。 如như 上thượng 種chủng 種chủng 二nhị 法pháp 。 皆giai 成thành 一nhất 味vị 。 即tức 以dĩ 此thử 時thời 為vi 一nhất 時thời 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 佛Phật 者giả 。 主chủ 成thành 就tựu 也dã 。 佛Phật 義nghĩa 解giải 見kiến 前tiền 文văn 。 以dĩ 是thị 一nhất 期kỳ 眾chúng 生sanh 所sở 共cộng 宗tông 故cố 。 名danh 之chi 曰viết 主chủ 。 又hựu 六lục 種chủng 成thành 就tựu 中trung 。 最tối 為vi 主chủ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 共cộng 宗tông 者giả 。 佛Phật 出xuất 世thế 為vi 一nhất 期kỳ 。 一nhất 期kỳ 之chi 中trung 。 六lục 凡phàm 三tam 聖thánh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 同đồng 所sở 宗tông 主chủ 。 如như 萬vạn 姓tánh 百bách 辟tịch 。 歸quy 一nhất 人nhân 故cố 。 六lục 成thành 就tựu 中trung 主chủ 者giả 。 望vọng 前tiền 。 則tắc 際tế 主chủ 之chi 會hội 成thành 時thời 。 聆linh 主chủ 之chi 語ngữ 成thành 聞văn 。 受thọ 主chủ 之chi 教giáo 成thành 信tín 。 望vọng 後hậu 。 則tắc 主chủ 之chi 所sở 居cư 成thành 處xứ 。 主chủ 之chi 所sở 化hóa 成thành 眾chúng 。 是thị 六lục 種chủng 共cộng 成thành 。 而nhi 歸quy 重trọng/trùng 於ư 佛Phật 。 亦diệc 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 在tại 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 者giả 。 處xử 成thành 就tựu 也dã 。 在tại 者giả 。 天thiên 台thai 謂vị 在tại 即tức 住trụ 意ý 。 別biệt 之chi 有hữu 四tứ 。 曰viết 天thiên 住trụ 。 梵Phạm 住trụ 。 聖thánh 住trụ 。 佛Phật 住trụ 。 隨tùy 宜nghi 佛Phật 住trụ 。 乃nãi 至chí 天thiên 住trụ 。 實thật 則tắc 佛Phật 身thân 。 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。

【# 鈔sao 】# 在tại 即tức 住trụ 者giả 。 大đại 品phẩm 論luận 。 明minh 佛Phật 在tại 某mỗ 所sở 。 已dĩ 而nhi 言ngôn 暫tạm 在tại 久cửu 住trụ 。 總tổng 成thành 在tại 意ý 。 今kim 謂vị 無vô 論luận 久cửu 暫tạm 。 但đãn 就tựu 當đương 時thời 說thuyết 經Kinh 之chi 處xứ 。 即tức 名danh 為vi 在tại 。 如như 天thiên 子tử 所sở 至chí 。 即tức 名danh 行hành 在tại 也dã 。 四tứ 住trụ 者giả 。 佛Phật 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 宜nghi 而nhi 住trụ 。 或hoặc 現hiện 天thiên 住trụ 。 謂vị 六Lục 欲Dục 天Thiên 因nhân 。 即tức 以dĩ 施thí 戒giới 善thiện 心tâm 住trụ 。 或hoặc 現hiện 梵Phạm 住trụ 。 謂vị 初sơ 禪thiền 至chí 非phi 想tưởng 因nhân 。 即tức 以dĩ 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 住trụ 。 或hoặc 現hiện 聖thánh 住trụ 。 謂vị 三tam 乘thừa 因nhân 。 即tức 以dĩ 三tam 三tam 昧muội 住trụ 。 或hoặc 現hiện 佛Phật 住trụ 。 即tức 以dĩ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 百bách 八bát 三tam 昧muội 。 力lực 無vô 畏úy 不bất 共cộng 住trú 。 上thượng 三tam 隨tùy 他tha 意ý 住trụ 。 後hậu 一nhất 隨tùy 自tự 意ý 住trụ 。 問vấn 。 佛Phật 何hà 以dĩ 天thiên 住trụ 。 答đáp 。 屈khuất 至chí 尊tôn 在tại 至chí 劣liệt 處xứ 。 為vi 度độ 生sanh 故cố 也dã 。 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 者giả 。 體thể 寂tịch 寥liêu 。 故cố 無vô 在tại 。 體thể 圓viên 通thông 。 故cố 無vô 不bất 在tại 。 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 佛Phật 身thân 非phi 至chí 非phi 不bất 至chí 。

何hà 以dĩ 故cố 。 虗hư 空không 無vô 身thân 故cố 。 如Như 來Lai 亦diệc 爾nhĩ 。 徧biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 徧biến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 國quốc 土độ 。 非phi 至chí 非phi 不bất 至chí 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。 然nhiên 則tắc 佛Phật 在tại 舍Xá 衛Vệ 。 以dĩ 就tựu 劣liệt 機cơ 。 故cố 名danh 天thiên 住trụ 。 如như 實thật 而nhi 論luận 。 即tức 舍Xá 衛Vệ 名danh 梵Phạm 住trụ 聖thánh 住trụ 佛Phật 住trụ 。 亦diệc 何hà 不bất 可khả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 舍Xá 衛Vệ 。 梵Phạn 語ngữ 。 亦diệc 云vân 室Thất 羅La 筏Phiệt 悉tất 底để 。 華hoa 言ngôn 聞văn 物vật 。 以dĩ 德đức 名danh 故cố 。 一nhất 云vân 聞văn 者giả 。 以dĩ 人nhân 名danh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 德đức 者giả 。 以dĩ 國quốc 豐phong 四tứ 德đức 。 一nhất 者giả 塵trần 德đức 。 五ngũ 塵trần 之chi 境cảnh 。 多đa 美mỹ 麗lệ 故cố 。 二nhị 者giả 財tài 德đức 。 七thất 寶bảo 珍trân 奇kỳ 。 無vô 弗phất 有hữu 故cố 。 三tam 者giả 聖thánh 德đức 。 三tam 藏tạng 聖thánh 法pháp 。 皆giai 具cụ 足túc 故cố 。 四tứ 者giả 解giải 脫thoát 德đức 。 人nhân 多đa 解giải 脫thoát 。 不bất 染nhiễm 欲dục 故cố 。 以dĩ 是thị 譽dự 動động 五ngũ 天thiên 。 名danh 聞văn 物vật 也dã 。 以dĩ 人nhân 名danh 者giả 。 多đa 賢hiền 人nhân 故cố 。 國quốc 以dĩ 人nhân 為vi 重trọng/trùng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 祇kỳ 陀đà 。 亦diệc 云vân 逝thệ 多đa 。 言ngôn 祇kỳ 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 此thử 云vân 戰chiến 勝thắng 。 給cấp 孤cô 。 表biểu 德đức 。 即tức 須tu 達đạt 多đa 。 園viên 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 僧Tăng 伽già 藍lam 摩ma 。 此thử 云vân 眾chúng 園viên 。 安an 眾chúng 僧Tăng 故cố 。 蓋cái 祇kỳ 陀đà 施thí 樹thụ 。 給cấp 孤cô 買mãi 園viên 。 兼kiêm 二nhị 為vi 名danh 。 故cố 云vân 祇Kỳ 樹Thụ 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 也dã 。

【# 鈔sao 】# 戰chiến 勝thắng 者giả 。 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 太thái 子tử 生sanh 時thời 。 王vương 與dữ 外ngoại 國quốc 交giao 戰chiến 得đắc 勝thắng 。 喜hỷ 而nhi 立lập 名danh 。 須tu 達đạt 多đa 者giả 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 云vân 樂nhạo 施thí 。 勝thắng 軍quân 王vương 大đại 臣thần 也dã 。 喜hỷ 樂lạc 行hành 施thí 。 遂toại 成thành 令linh 名danh 。 給Cấp 孤Cô 獨Độc 者giả 。 幼ấu 而nhi 無vô 父phụ 曰viết 孤cô 。 老lão 而nhi 無vô 子tử 曰viết 獨độc 。 今kim 但đãn 無vô 倚ỷ 無vô 養dưỡng 。 即tức 名danh 孤cô 獨độc 。 偏thiên 言ngôn 孤cô 獨độc 者giả 。 孔khổng 恩ân 周chu 急cấp 。 岐kỳ 政chánh 先tiên 煢quỳnh 。 非phi 不bất 普phổ 慈từ 。 有hữu 緩hoãn 急cấp 故cố 。 眾chúng 居cư 曰viết 園viên 者giả 。 林lâm 蔭ấm 清thanh 幽u 。 學học 道Đạo 之chi 人nhân 。 應ưng 棲tê 止chỉ 故cố 。 施thí 樹thụ 買mãi 園viên 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 說thuyết 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 本bổn 舍Xá 衛Vệ 人nhân 。 初sơ 未vị 知tri 佛Phật 。 為vi 娉phinh 婦phụ 故cố 。 入nhập 王Vương 舍Xá 城Thành 。 因nhân 珊san 檀đàn 那na 見kiến 佛Phật 生sanh 信tín 。 請thỉnh 歸quy 舍Xá 衛Vệ 。 佛Phật 令linh 身thân 子tử 選tuyển 眾chúng 居cư 處xứ 。 得đắc 祇Kỳ 陀Đà 園Viên 。 長trưởng 者giả 問vấn 價giá 。 太thái 子tử 戲hí 答đáp 。 金kim 布bố 地địa 滿mãn 。 即tức 當đương 賣mại 與dữ 。 長trưởng 者giả 布bố 金kim 。 太thái 子tử 感cảm 歎thán 。 遂toại 與dữ 易dị 地địa 。 地địa 所sở 有hữu 樹thụ 。 并tinh 以dĩ 施thí 佛Phật 。 因nhân 立lập 精tinh 舍xá 。 長trưởng 者giả 太thái 子tử 交giao 相tương/tướng 發phát 心tâm 。 成thành 此thử 美mỹ 事sự 。 故cố 雙song 標tiêu 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 若nhược 喻dụ 當đương 經kinh 教giáo 理lý 。 各các 有hữu 所sở 表biểu 。 如như 法Pháp 華hoa 華hoa 嚴nghiêm 釋thích 例lệ 。

【# 鈔sao 】# 喻dụ 當đương 經kinh 者giả 。 如như 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 。 國quốc 之chi 勝thắng 。 表biểu 此thử 淨tịnh 土độ 法Pháp 門môn 。 廣quảng 大đại 宏hoành 遠viễn 。 法pháp 之chi 最tối 上thượng 故cố 。 即tức 慈từ 恩ân 言ngôn 。 王vương 舍xá 城thành 。 城thành 之chi 勝thắng 。 城thành 勝thắng 餘dư 城thành 。 表biểu 法pháp 華hoa 法pháp 勝thắng 餘dư 法pháp 故cố 。 下hạ 皆giai 例lệ 此thử 。 祇Kỳ 樹Thụ 。 樹thụ 之chi 勝thắng 。 表biểu 淨tịnh 土độ 蔭ấm 葢# 眾chúng 生sanh 。 永vĩnh 離ly 熱nhiệt 惱não 故cố 。 給cấp 孤cô 園viên 。 園viên 之chi 勝thắng 。 表biểu 淨tịnh 土độ 安an 隱ẩn 眾chúng 生sanh 。 恆hằng 受thọ 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 祇kỳ 陀đà 太thái 子tử 。 種chủng 之chi 勝thắng 。 表biểu 淨tịnh 土độ 生sanh 者giả 。 畢tất 竟cánh 成thành 佛Phật 。 紹thiệu 隆long 佛Phật 種chủng 故cố 。 須Tu 達Đạt 長Trưởng 者Giả 。 人nhân 之chi 勝thắng 。 表biểu 淨tịnh 土độ 生sanh 者giả 。 入nhập 正chánh 定định 聚tụ 。 俱câu 上thượng 善thiện 人nhân 故cố 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 種chủng 種chủng 表biểu 法pháp 。 以dĩ 顯hiển 一nhất 心tâm 。 皆giai 此thử 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 洞đỗng 徹triệt 十thập 方phương 。 是thị 阿A 難Nan 聞văn 佛Phật 義nghĩa 。 自tự 性tánh 不bất 離ly 當đương 處xứ 。 是thị 佛Phật 在tại 祇kỳ 園viên 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 心tâm 聞văn 洞đỗng 十thập 方phương 。 則tắc 慶khánh 喜hỷ 現hiện 今kim 方phương 結kết 集tập 。 真chân 佛Phật 屋ốc 裏lý 坐tọa 。 則tắc 釋Thích 迦Ca 原nguyên 不bất 住trụ 西tây 乾can/kiền/càn 。 反phản 聞văn 自tự 聞văn 。 反phản 佛Phật 自tự 佛Phật 。 當đương 知tri 祇kỳ 園viên 一nhất 會hội 。 儼nghiễm 然nhiên 未vị 散tán 。 豈khởi 獨độc 靈linh 山sơn 。

○# 二nhị 列liệt 眾chúng 證chứng (# 三tam )# 。

初sơ 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 二nhị 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 三tam 人nhân 天thiên 眾chúng 。

○# 初sơ 聲Thanh 聞Văn 眾chúng (# 三tam )# 。

初sơ 明minh 類loại 數số 二nhị 表biểu 位vị 德đức 三tam 出xuất 名danh 號hiệu 。

○# 初sơ 明minh 類loại 數số 。

與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 僧Tăng 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 俱câu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 自tự 此thử 而nhi 下hạ 。 至chí 諸chư 天thiên 大đại 眾chúng 俱câu 。 眾chúng 成thành 就tựu 也dã 。 與dữ 者giả 共cộng 義nghĩa 。 大đại 者giả 揀giản 小tiểu 。 具cụ 有hữu 三tam 義nghĩa 。 謂vị 大đại 多đa 勝thắng 。 異dị 餘dư 比Bỉ 丘Khâu 故cố 。 佛Phật 地địa 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 。 比Bỉ 丘Khâu 。 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 云vân 有hữu 三tam 。 一nhất 乞khất 士sĩ 。 二nhị 怖bố 魔ma 。 三tam 破phá 惡ác 。 僧Tăng 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 。 具cụ 云vân 僧Tăng 伽già 。 不bất 言ngôn 伽già 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 此thử 云vân 眾chúng 和hòa 合hợp 。 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 者giả 。 三tam 迦Ca 葉Diếp 。 目Mục 連Liên 。 舍xá 利lợi 。 五ngũ 人nhân 弟đệ 子tử 。 共cộng 合hợp 成thành 故cố 。 上thượng 明minh 類loại 屬thuộc 聲Thanh 聞Văn 。 下hạ 明minh 數số 有hữu 若nhược 干can 也dã 。 俱câu 者giả 。 合hợp 上thượng 共cộng 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 共cộng 義nghĩa 者giả 。 天thiên 台thai 以dĩ 七thất 一nhất 釋thích 共cộng 。 謂vị 處xứ 一nhất 。

時thời 一nhất 。 心tâm 一nhất 。 戒giới 一nhất 。 道đạo 一nhất 。 見kiến 一nhất 。 解giải 脫thoát 一nhất 也dã 。 佛Phật 與dữ 大đại 眾chúng 。 共cộng 居cư 祇kỳ 園viên 。 是thị 經Kinh 正chánh 意ý 。 廣quảng 之chi 如như 上thượng 。 揀giản 小tiểu 者giả 。 明minh 非phi 初sơ 心tâm 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 下hạ 所sở 稱xưng 長trưởng 老lão 等đẳng 是thị 也dã 。 大đại 多đa 勝thắng 者giả 。 天thiên 王vương 大đại 人nhân 。 所sở 共cộng 敬kính 仰ngưỡng 。 非phi 小tiểu 德đức 也dã 。 名danh 大đại 。 內nội 典điển 外ngoại 籍tịch 。 無vô 不bất 博bác 通thông 。 非phi 寡quả 解giải 也dã 。 名danh 多đa 。 超siêu 出xuất 九cửu 十thập 六lục 種chủng 之chi 上thượng 。 非phi 劣liệt 器khí 也dã 。 名danh 勝thắng 。 皆giai 小Tiểu 乘Thừa 中trung 極cực 也dã 。 佛Phật 地địa 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 最tối 極cực 利lợi 根căn 。 波ba 羅la 密mật 多đa 種chủng 性tánh 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 二nhị 皆giai 得đắc 無Vô 學Học 果quả 位vị 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 三tam 皆giai 得đắc 小tiểu 果quả 已dĩ 。 趨xu 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 則tắc 通thông 大Đại 乘Thừa 言ngôn 也dã 。 比Bỉ 丘Khâu 三tam 者giả 。 一nhất 乞khất 土thổ/độ 。 謂vị 乞khất 食thực 乞khất 法pháp 。 乞khất 食thực 。 則tắc 離ly 四tứ 邪tà 命mạng 。 合hợp 四tứ 正chánh 命mạng 。 無vô 事sự 經kinh 營doanh 。 不bất 勤cần 畜súc 積tích 。 萬vạn 緣duyên 頓đốn 息tức 。 一nhất 志chí 清thanh 修tu 。 僧Tăng 宜nghi 以dĩ 此thử 活hoạt 命mạng 。 故cố 曰viết 乞khất 食thực 資tư 身thân 也dã 。 乞khất 法pháp 。 則tắc 參tham 師sư 訪phỏng 友hữu 。 懇khẩn 苦khổ 翹kiều 誠thành 。 詢tuân 求cầu 妙diệu 法Pháp 。 期kỳ 成thành 聖thánh 果Quả 。 故cố 曰viết 乞khất 法pháp 資tư 心tâm 也dã 。 二nhị 怖bố 魔ma 者giả 。 若nhược 人nhân 發phát 心tâm 出xuất 家gia 。 魔ma 王vương 聞văn 之chi 。 生sanh 大đại 怖bố 畏úy 。 以dĩ 魔ma 樂nhạo 生sanh 死tử 。 出xuất 家gia 離ly 欲dục 。 趨xu 向hướng 無vô 生sanh 。 魔ma 失thất 黨đảng 與dữ 。 生sanh 怖bố 畏úy 故cố 。 三tam 破phá 惡ác 者giả 。 能năng 破phá 煩phiền 惱não 。 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 悉tất 皆giai 斷đoạn 絕tuyệt 故cố 。 或hoặc 加gia 淨tịnh 戒giới 淨tịnh 命mạng 。 則tắc 成thành 五ngũ 義nghĩa 。 今kim 三tam 義nghĩa 者giả 。 以dĩ 乞khất 食thực 攝nhiếp 淨tịnh 命mạng 。 以dĩ 破phá 惡ác 攝nhiếp 淨tịnh 戒giới 故cố 也dã 。 眾chúng 和hòa 合hợp 者giả 。 四tứ 人nhân 以dĩ 上thượng 。 多đa 至chí 無vô 量lượng 。 悉tất 皆giai 同đồng 一nhất 羯yết 磨ma 。 不bất 相tương 違vi 諍tranh 。 如như 水thủy 乳nhũ 合hợp 。 名danh 和hòa 合hợp 眾chúng 。 三tam 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 一nhất 優Ưu 樓Lâu 頻Tần 螺Loa 。 於ư 火hỏa 龍long 窟quật 。 有hữu 五ngũ 百bách 弟đệ 子tử 。 二nhị 伽già 耶da 。 於ư 象tượng 頭đầu 山sơn 。 有hữu 三tam 百bách 弟đệ 子tử 。 三tam 那na 提đề 。 於ư 希hy 連liên 河hà 。 有hữu 二nhị 百bách 弟đệ 子tử 。 後hậu 皆giai 歸quy 佛Phật 。 故cố 有hữu 千thiên 眾chúng 。 目Mục 連Liên 舍xá 利lợi 者giả 。 二nhị 人nhân 共cộng 有hữu 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 弟đệ 子tử 。 亦diệc 來lai 歸quy 佛Phật 。 成thành 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 也dã 。 一nhất 說thuyết 度độ 耶da 舍xá 等đẳng 五ngũ 十thập 人nhân 。 及cập 陳trần 如như 等đẳng 五ngũ 人nhân 。 共cộng 成thành 此thử 數số 。

【# 疏sớ/sơ 】# 獨độc 舉cử 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 者giả 。 以dĩ 常thường 隨tùy 故cố 。

【# 鈔sao 】# 常thường 隨tùy 者giả 。 謂vị 佛Phật 出xuất 世thế 間gian 。 所sở 度độ 羅La 漢Hán 比Bỉ 丘Khâu 。 甚thậm 多đa 無vô 量lượng 。 何hà 獨độc 舉cử 此thử 。 以dĩ 此thử 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 人nhân 者giả 。 最tối 先tiên 歸quy 佛Phật 。 又hựu 常thường 不bất 離ly 佛Phật 。 直trực 至chí 佛Phật 滅diệt 。 故cố 獨độc 舉cử 也dã 。 其kỳ 他tha 散tán 在tại 四tứ 方phương 。 雖tuy 千thiên 里lý 面diện 談đàm 。 而nhi 據cứ 迹tích 成thành 文văn 。 常thường 法pháp 應ưng 爾nhĩ 。 如như 仲trọng 尼ni 之chi 門môn 。 賢hiền 達đạt 之chi 士sĩ 。 蓋cái 三tam 千thiên 焉yên 。 而nhi 獨độc 舉cử 七thất 十thập 子tử 者giả 。 以dĩ 久cửu 在tại 泗# 濵# 相tương/tướng 。 依y 陳trần 蔡thái 。 亦diệc 常thường 隨tùy 故cố 。

○# 二nhị 表biểu 位vị 德đức 。

皆giai 是thị 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 眾chúng 所sở 知tri 識thức 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 句cú 表biểu 位vị 。 下hạ 句cú 表biểu 德đức 。 大đại 者giả 。 揀giản 餘dư 小tiểu 聲Thanh 聞Văn 故cố 。 梵Phạn 語ngữ 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 應Ứng 供Cúng 。 二nhị 殺sát 賊tặc 。 三tam 無vô 生sanh 。 即tức 前tiền 乞khất 士sĩ 怖bố 魔ma 破phá 惡ác 果quả 也dã 。 知tri 識thức 者giả 。 聞văn 名danh 欽khâm 德đức 曰viết 知tri 。 覩đổ 形hình 敬kính 奉phụng 曰viết 識thức 。 一nhất 云vân 見kiến 形hình 為vi 知tri 。 見kiến 心tâm 為vi 識thức 。 一nhất 云vân 知tri 即tức 是thị 識thức 。 亦diệc 可khả 眾chúng 中trung 知tri 識thức 。 為vi 眾chúng 導đạo 故cố 。

【# 鈔sao 】# 揀giản 餘dư 者giả 。 初sơ 果quả 至chí 四Tứ 果Quả 。 皆giai 聲Thanh 聞Văn 位vị 。 今kim 曰viết 大đại 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 表biểu 是thị 四Tứ 果Quả 聲Thanh 聞Văn 也dã 。 應Ứng 供Cúng 者giả 。 凡phàm 夫phu 無vô 德đức 。 前tiền 三tam 果quả 有hữu 德đức 而nhi 未vị 大đại 。 未vị 名danh 應Ứng 供Cúng 。 今kim 梵Phạm 行hạnh 已dĩ 立lập 。 超siêu 出xuất 三tam 界giới 。 應ưng 受thọ 人nhân 天thiên 供cung 養dưỡng 故cố 。 俱câu 舍xá 云vân 。 供cúng 養dường 阿A 羅La 漢Hán 。 得đắc 現hiện 在tại 福phước 報báo 。 是thị 人nhân 天thiên 植thực 福phước 之chi 良lương 田điền 。 受thọ 施thí 無vô 慚tàm 。 故cố 曰viết 應Ứng 供Cúng 。 始thỉ 焉yên 持trì 鉢bát 。 期kỳ 福phước 眾chúng 生sanh 。 今kim 已dĩ 證chứng 道đạo 。 理lý 應ưng 受thọ 供cung 。 云vân 乞khất 士sĩ 果quả 也dã 。 然nhiên 佛Phật 亦diệc 名danh 應Ứng 供Cúng 。 羅La 漢Hán 局cục 於ư 人nhân 天thiên 。 佛Phật 。 則tắc 人nhân 天thiên 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 應Ứng 供Cúng 也dã 。 殺sát 賊tặc 者giả 。 煩phiền 惱não 劫kiếp 功công 德đức 財tài 。 傷thương 智trí 慧tuệ 命mạng 。 前tiền 三tam 果quả 見kiến 惑hoặc 雖tuy 斷đoạn 。 思tư 惑hoặc 尚thượng 存tồn 。 今kim 斷đoạn 思tư 惑hoặc 七thất 十thập 二nhị 品phẩm 俱câu 盡tận 。 如như 亂loạn 流lưu 悉tất 殄điễn 。 天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 故cố 曰viết 殺sát 賊tặc 。 始thỉ 焉yên 以dĩ 惡ác 為vi 敵địch 。 今kim 惡ác 已dĩ 滅diệt 。 云vân 破phá 惡ác 果quả 也dã 。 無vô 生sanh 者giả 。 凡phàm 夫phù 生sanh 死tử 無vô 量lượng 。 初sơ 果quả 七thất 返phản 生sanh 死tử 。 二nhị 果quả 一nhất 生sanh 欲dục 界giới 。 三tam 果quả 不bất 來lai 欲dục 界giới 。 猶do 生sanh 色sắc 界giới 。 今kim 生sanh 緣duyên 已dĩ 盡tận 。 不bất 受thọ 後hậu 有hữu 。 故cố 曰viết 無vô 生sanh 。 始thỉ 焉yên 願nguyện 出xuất 生sanh 死tử 。 令linh 魔ma 起khởi 怖bố 。 今kim 證chứng 無vô 生sanh 。 云vân 怖bố 魔ma 果quả 也dã 。 聞văn 名danh 覩đổ 形hình 者giả 。 是thị 親thân 疏sớ/sơ 一nhất 對đối 。 知tri 者giả 耳nhĩ 聞văn 則tắc 思tư 慕mộ 願nguyện 見kiến 。 識thức 者giả 目mục 擊kích 則tắc 奉phụng 事sự 不bất 違vi 也dã 。 見kiến 形hình 見kiến 心tâm 者giả 。 是thị 淺thiển 深thâm 一nhất 對đối 。 知tri 者giả 則tắc 面diện 對đối 光quang 儀nghi 。 識thức 者giả 則tắc 神thần 交giao 意ý 地địa 也dã 。 如như 二nhị 僧Tăng 覲cận 佛Phật 。 其kỳ 一nhất 道đạo 亡vong 。 佛Phật 以dĩ 亡vong 者giả 為vi 先tiên 見kiến 我ngã 。 即tức 見kiến 心tâm 之chi 謂vị 也dã 。 知tri 即tức 識thức 者giả 。 猶do 言ngôn 相tương 知tri 相tương/tướng 識thức 也dã 。 德đức 高cao 望vọng 重trọng/trùng 。 名danh 滿mãn 天thiên 下hạ 。 人nhân 人nhân 知tri 之chi 。 人nhân 人nhân 識thức 之chi 。 故cố 曰viết 眾chúng 所sở 知tri 識thức 也dã 。 一nhất 說thuyết 舉cử 眾chúng 之chi 中trung 。 此thử 為vi 多đa 知tri 多đa 識thức 。 人nhân 天thiên 眼nhãn 目mục 。 云vân 眾chúng 導đạo 也dã 。 今kim 人nhân 稱xưng 善Thiện 知Tri 識Thức 。 亦diệc 具cụ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 對đối 惡ác 而nhi 言ngôn 。 以dĩ 我ngã 所sở 知tri 識thức 。 有hữu 善thiện 有hữu 惡ác 。 今kim 是thị 善thiện 之chi 知tri 識thức 故cố 。 二nhị 者giả 此thử 人nhân 有hữu 了liễu 然nhiên 之chi 知tri 。 卓trác 然nhiên 之chi 識thức 。 人nhân 所sở 不bất 及cập 。 是thị 知tri 識thức 之chi 善thiện 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 無vô 漏lậu 。 是thị 羅La 漢Hán 義nghĩa 。 自tự 性tánh 無vô 迷mê 。 是thị 知tri 識thức 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 心tâm 源nguyên 本bổn 寂tịch 。 則tắc 諸chư 漏lậu 全toàn 空không 。 心tâm 體thể 本bổn 明minh 。 則tắc 羣quần 迷mê 安an 在tại 。 法pháp 華hoa 謂vị 是thị 。 真chân 阿A 羅La 漢Hán 。 起khởi 信tín 號hiệu 曰viết 真chân 實thật 識thức 知tri 。 彼bỉ 沈trầm 空không 為vi 寂tịch 。 作tác 念niệm 而nhi 知tri 者giả 。 名danh 字tự 羅La 漢Hán 。 虗hư 妄vọng 知tri 識thức 也dã 。 是thị 故cố 邪tà 見kiến 與dữ 正chánh 見kiến 一nhất 體thể 。 眾chúng 妙diệu 與dữ 眾chúng 禍họa 同đồng 門môn 。 息tức 心tâm 達đạt 本bổn 源nguyên 。 庶thứ 幾kỷ 可khả 以dĩ 為vi 沙Sa 門Môn 矣hĩ 。

○# 三tam 出xuất 名danh 號hiệu (# 二nhị )# 。

初sơ 眾chúng 名danh 二nhị 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 眾chúng 名danh 。

長Trưởng 老lão 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 摩Ma 訶Ha 目Mục 犍Kiền 連Liên 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。 摩Ma 訶Ha 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 摩Ma 訶Ha 俱Câu 絺Hy 羅La 。 離ly 婆bà 多đa 。 周Chu 利Lợi 槃Bàn 陀Đà 伽Già 。 難Nan 陀Đà 。 阿A 難Nan 陀Đà 。 羅la 睺hầu 羅la 。 憍Kiều 梵Phạm 波Ba 提Đề 。 賓Tân 頭Đầu 盧Lô 頗Pha 羅La 墮Đọa 。 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 摩Ma 訶Ha 劫Kiếp 賓Tân 那Na 。 薄bạc 拘câu 羅la 。 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà 。

【# 疏sớ/sơ 】# 長trưởng 老lão 者giả 。 德đức 長trường/trưởng 臘lạp 老lão 。 又hựu 德đức 臘lạp 具cụ 一nhất 。 亦diệc 通thông 稱xưng 長trưởng 老lão 。 貫quán 下hạ 十thập 六lục 尊tôn 宿túc 。

【# 鈔sao 】# 臘lạp 者giả 。 出xuất 家gia 一nhất 歲tuế 名danh 一nhất 臘lạp 。 周chu 歲tuế 之chi 中trung 。 惟duy 一nhất 臘lạp 故cố 。 亦diệc 云vân 一nhất 夏hạ 。 意ý 正chánh 同đồng 也dã 。 通thông 稱xưng 者giả 。 上thượng 云vân 德đức 臘lạp 俱câu 尊tôn 。 此thử 謂vị 獨độc 德đức 冠quan 眾chúng 。 單đơn 臘lạp 先tiên 人nhân 。 亦diệc 得đắc 名danh 為vi 長trưởng 老lão 。 如như 毗tỳ 婆bà 沙sa 論luận 。 法pháp 性tánh 上thượng 座tòa 。 生sanh 年niên 上thượng 座tòa 之chi 類loại 是thị 也dã 。 又hựu 唐đường 譯dịch 具Cụ 壽thọ 。 則tắc 雙song 備bị 德đức 臘lạp 。 魏ngụy 譯dịch 慧tuệ 命mạng 。 則tắc 專chuyên 就tựu 德đức 言ngôn 。 雖tuy 曰viết 二nhị 可khả 通thông 稱xưng 。 尤vưu 必tất 以dĩ 德đức 為vi 重trọng/trùng 。 今kim 經kinh 所sở 列liệt 。 蓋cái 有hữu 有hữu 德đức 而nhi 無vô 臘lạp 者giả 。 未vị 有hữu 有hữu 臘lạp 而nhi 無vô 德đức 者giả 也dã 。 貫quán 下hạ 者giả 。 長trưởng 老lão 之chi 稱xưng 。 不bất 獨độc 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 乃nãi 至chí 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà 。 皆giai 名danh 長trưởng 老lão 。 皆giai 上thượng 首thủ 弟đệ 子tử 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 舍xá 利lợi 。 此thử 云vân 鶖thu 鷺lộ 。 梵Phạn 語ngữ 弗phất 。 此thử 云vân 子tử 。 故cố 云vân 鶖thu 子tử 。 亦diệc 云vân 身thân 子tử 。 亦diệc 云vân 珠châu 子tử 。 更cánh 有hữu 多đa 號hiệu 。 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 。 諸chư 弟đệ 子tử 中trung 。 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 稱xưng 第đệ 一nhất 者giả 。 姑cô 顯hiển 一nhất 德đức 。 語ngữ 云vân 。 君quân 子tử 不bất 器khí 。 況huống 復phục 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 鶖thu 子tử 者giả 。 其kỳ 母mẫu 身thân 形hình 端đoan 正chánh 。 眼nhãn 淨tịnh 如như 鶖thu 鷺lộ 。 連liên 母mẫu 得đắc 名danh 。 云vân 是thị 鶖thu 鷺lộ 之chi 子tử 也dã 。 身thân 子tử 即tức 身thân 端đoan 意ý 。 珠châu 子tử 即tức 眼nhãn 淨tịnh 意ý 。 更cánh 有hữu 多đa 號hiệu 。 非phi 今kim 所sở 急cấp 。 故cố 不bất 繁phồn 引dẫn 。 下hạ 皆giai 例lệ 此thử 。 智trí 慧tuệ 者giả 。 在tại 母mẫu 胎thai 時thời 。 已dĩ 能năng 令linh 母mẫu 辯biện 勝thắng 其kỳ 舅cữu 。 八bát 歲tuế 登đăng 座tòa 。 十thập 六lục 大đại 國quốc 。 議nghị 論luận 無vô 雙song 。 七thất 日nhật 之chi 內nội 。 徧biến 達đạt 佛Phật 法Pháp 。 故cố 云vân 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 姑cô 顯hiển 一nhất 德đức 者giả 。 明minh 非phi 身thân 子tử 之chi 外ngoại 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 皆giai 為vi 劣liệt 慧tuệ 。 亦diệc 非phi 身thân 子tử 止chỉ 具cụ 智trí 慧tuệ 。 餘dư 則tắc 不bất 兼kiêm 。 蓋cái 是thị 各các 舉cử 一nhất 德đức 。 以dĩ 表biểu 法Pháp 門môn 無vô 量lượng 。 又hựu 以dĩ 引dẫn 諸chư 偏thiên 好hảo/hiếu 耳nhĩ 。 如như 經kinh 言ngôn 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 晏# 坐tọa 。 目Mục 連Liên 欲dục 起khởi 其kỳ 定định 。 竭kiệt 盡tận 神thần 力lực 。 不bất 能năng 動động 其kỳ 衣y 之chi 一nhất 帶đái 。 常thường 言ngôn 目Mục 連Liên 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。 孰thục 知tri 舍Xá 利Lợi 弗Phất 神thần 通thông 。 乃nãi 至chí 是thị 乎hồ 。 君quân 子tử 不bất 器khí 者giả 。 孔khổng 子tử 語ngữ 。 如như 舟chu 不bất 可khả 陸lục 。 車xa 不bất 可khả 水thủy 。 是thị 器khí 也dã 。 君quân 子tử 具cụ 足túc 多đa 能năng 。 不bất 滯trệ 一nhất 器khí 。 豈khởi 得đắc 謂vị 顏nhan 閔mẫn 無vô 文văn 。 游du 夏hạ 缺khuyết 行hành 。 君quân 子tử 尚thượng 爾nhĩ 。 況huống 超siêu 凡phàm 入nhập 聖thánh 。 三Tam 明Minh 皎hiệu 然nhiên 。 六Lục 通Thông 清thanh 徹triệt 。 號hiệu 漏lậu 盡tận 阿A 羅La 漢Hán 耶da 。 故cố 曰viết 姑cô 顯hiển 一nhất 德đức 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 首thủ 舉cử 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 以dĩ 此thử 經Kinh 惟duy 智trí 所sở 解giải 故cố 。

【# 鈔sao 】# 經kinh 中trung 謂vị 佛Phật 為vi 眾chúng 生sanh 。 說thuyết 此thử 難nan 信tín 之chi 法Pháp 。 難nan 信tín 。 則tắc 惟duy 智trí 慧tuệ 深thâm 遠viễn 者giả 。 始thỉ 信tín 不bất 疑nghi 。 是thị 以dĩ 首thủ 舉cử 。 或hoặc 難nạn/nan 般Bát 若Nhã 心tâm 經kinh 。 獨độc 告cáo 身thân 子tử 。 則tắc 知tri 身thân 子tử 之chi 智trí 。 在tại 乎hồ 解giải 空không 。 不bất 在tại 淨tịnh 土độ 。 噫# 。 色sắc 即tức 是thị 空không 。 空không 即tức 是thị 色sắc 。 獨độc 不bất 曰viết 淨tịnh 土độ 即tức 空không 。 空không 即tức 淨tịnh 土độ 乎hồ 。 若nhược 撥bát 淨tịnh 土độ 。 則tắc 非phi 真chân 空không 。 不bất 解giải 真chân 空không 。 則tắc 非phi 正chánh 智trí 。 身thân 子tử 之chi 智trí 。 必tất 不bất 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 目Mục 犍Kiền 連Liên 者giả 。 摩ma 訶ha 。 此thử 云vân 大đại 。 目mục 犍kiền 連liên 。 此thử 云vân 采thải 菽# 氏thị 。 一nhất 云vân 萊# 菔bặc 。 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 目mục 犍kiền 連liên 。 姓tánh 也dã 。 名danh 拘câu 律luật 陀đà 。 拘câu 律luật 陀đà 者giả 。 樹thụ 名danh 。 禱đảo 樹thụ 神thần 而nhi 生sanh 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 其kỳ 族tộc 眾chúng 多đa 。 故cố 別biệt 以dĩ 大đại 。 神thần 通thông 者giả 。 如như 佛Phật 昇thăng 忉Đao 利Lợi 。 毒độc 龍long 障chướng 佛Phật 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 請thỉnh 降giáng/hàng 龍long 。 佛Phật 皆giai 不bất 許hứa 。 目Mục 連Liên 化hóa 身thân 大đại 小tiểu 。 龍long 懼cụ 遂toại 服phục 。 又hựu 如như 外ngoại 道đạo 移di 山sơn 。 制chế 之chi 不bất 動động 。 一nhất 城thành 釋Thích 種chủng 。 舉cử 之chi 梵Phạm 天Thiên 。 及cập 止chỉ 車xa 燒thiêu 堂đường 等đẳng 。 故cố 云vân 神thần 通thông 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 此thử 云vân 大đại 龜quy 氏thị 。 一nhất 云vân 飲ẩm 光quang 。 頭đầu 陀đà 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 大đại 龜quy 者giả 。 先tiên 世thế 學học 道Đạo 。 有hữu 靈linh 龜quy 負phụ 圖đồ 而nhi 出xuất 。 因nhân 以dĩ 為vi 姓tánh 。 名danh 畢tất 鉢bát 羅la 。 亦diệc 樹thụ 也dã 。 稱xưng 大đại 。 以dĩ 別biệt 同đồng 名danh 。 如như 三tam 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 飲ẩm 光quang 者giả 。 繇# 宿túc 生sanh 為vi 治trị 金kim 師sư 。 與dữ 一nhất 女nữ 人nhân 。 同đồng 以dĩ 金kim 嚴nghiêm 佛Phật 像tượng 。 遂toại 感cảm 世thế 世thế 。 身thân 如như 金kim 色sắc 。 金kim 色sắc 晃hoảng 耀diệu 。 吞thôn 乎hồ 餘dư 色sắc 。 名danh 飲ẩm 光quang 也dã 。 頭đầu 陀đà 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 云vân 抖đẩu 擻tẩu 。 或hoặc 云vân 淘đào 汰# 。 有hữu 十thập 二nhị 行hành 。 謂vị 一nhất 阿a 蘭lan 若nhã 。 二nhị 常thường 乞khất 食thực 。 乃nãi 至chí 十thập 二nhị 但đãn 三tam 衣y 。 以dĩ 斯tư 苦khổ 行hạnh 。 掃tảo 除trừ 塵trần 累lụy 。 澄trừng 淨tịnh 身thân 心tâm 也dã 。 迦Ca 葉Diếp 年niên 老lão 。 不bất 捨xả 頭đầu 陀đà 。 佛Phật 憫mẫn 其kỳ 衰suy 。 勸khuyến 令linh 休hưu 息tức 。 迦Ca 葉Diếp 頭đầu 陀đà 如như 故cố 。 佛Phật 乃nãi 深thâm 讚tán 。 有hữu 頭đầu 陀đà 行hành 。 我ngã 法pháp 久cửu 存tồn 。 故cố 云vân 頭đầu 陀đà 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 迦Ca 旃Chiên 延Diên 。 姓tánh 也dã 。 此thử 云vân 文văn 飾sức 。 一nhất 云vân 不bất 定định 。 一nhất 云vân 扇thiên/phiến 繩thằng 。 一nhất 云vân 離ly 有hữu 無vô 等đẳng 。 南nam 天Thiên 竺Trúc 婆Bà 羅La 門Môn 族tộc 也dã 。 論luận 議nghị 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 文văn 飾sức 者giả 。 文văn 采thải 修tu 飾sức 也dã 。 凡phàm 人nhân 論luận 議nghị 。 心tâm 雖tuy 曉hiểu 了liễu 此thử 理lý 。 若nhược 直trực 遂toại 而nhi 不bất 文văn 。 汗hãn 漫mạn 而nhi 不bất 飾sức 。 則tắc 辭từ 不bất 達đạt 意ý 。 非phi 善thiện 於ư 論luận 議nghị 者giả 也dã 。 不bất 定định 者giả 。 縱tung 橫hoành 善thiện 巧xảo 。 是thị 善thiện 論luận 議nghị 意ý 。 扇thiên/phiến 繩thằng 者giả 。 子tử 繫hệ 母mẫu 故cố 。 又hựu 破phá 熱nhiệt 彈đàn 曲khúc 為vi 扇thiên/phiến 繩thằng 。 不bất 墮đọa 斷đoạn 常thường 。 發phát 揮huy 中trung 道đạo 。 為vi 離ly 有hữu 無vô 也dã 。 如như 外ngoại 道đạo 問vấn 。 人nhân 死tử 不bất 還hoàn 。 知tri 無vô 他tha 世thế 。 謂vị 人nhân 死tử 受thọ 苦khổ 。 應ưng 當đương 迴hồi 還hoàn 。 甘cam 受thọ 不bất 還hoàn 。 故cố 無vô 他tha 世thế 。

答đáp 言ngôn 。

如như 世thế 罪tội 人nhân 。 被bị 駐trú 牢lao 獄ngục 。 寧ninh 得đắc 歸quy 否phủ/bĩ 。

又hựu 問vấn 。

天thiên 何hà 亦diệc 不bất 歸quy 。

答đáp 言ngôn 。

墮đọa 廁trắc 得đắc 出xuất 。 肯khẳng 再tái 入nhập 否phủ/bĩ 。 如như 是thị 種chủng 種chủng 。 妙diệu 說thuyết 諸chư 義nghĩa 。 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 讚tán 云vân 。 善thiện 分phân 別biệt 義nghĩa 。 敷phu 演diễn 教giáo 道đạo 。 故cố 曰viết 論luận 議nghị 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 拘Câu 絺Hy 羅La 者giả 。 此thử 云vân 大đại 膝tất 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 舅cữu 。 答đáp 問vấn 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 大đại 膝tất 者giả 。 從tùng 狀trạng 得đắc 名danh 。 舅cữu 者giả 。 與dữ 身thân 子tử 母mẫu 。 是thị 姊tỷ 弟đệ 故cố 。 往vãng 論luận 勝thắng 姊tỷ 。 姊tỷ 懷hoài 身thân 子tử 。 機cơ 辯biện 迅tấn 發phát 。 弟đệ 不bất 能năng 及cập 。 發phát 憤phẫn 遊du 學học 。 誓thệ 不bất 翦# 爪trảo 。 讀đọc 十thập 八bát 種chủng 經kinh 。 答đáp 問vấn 者giả 。 繇# 精tinh 勤cần 故cố 。 得đắc 四tứ 辯biện 才tài 。 觸xúc 問vấn 能năng 答đáp 。 故cố 云vân 答đáp 問vấn 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 離ly 婆bà 多đa 者giả 。 此thử 云vân 星tinh 宿tú 。 一nhất 云vân 室thất 宿túc 。 無vô 倒đảo 亂loạn 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 星tinh 宿tú 者giả 。 從tùng 星tinh 乞khất 子tử 而nhi 生sanh 。 因nhân 以dĩ 為vi 名danh 。 室thất 宿túc 者giả 。 室thất 為vi 二nhị 十thập 八bát 宿tú 中trung 。 第đệ 十thập 三tam 宿túc 。 或hoặc 禱đảo 此thử 星tinh 故cố 。 無vô 倒đảo 亂loạn 者giả 。 心tâm 正chánh 。 故cố 不bất 顛điên 倒đảo 。 心tâm 定định 。 故cố 不bất 散tán 亂loạn 。 故cố 云vân 無vô 倒đảo 亂loạn 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 周Chu 利Lợi 槃Bàn 陀Đà 伽Già 者giả 。 此thử 云vân 繼kế 道đạo 。 一nhất 云vân 大đại 路lộ 邊biên 。 僅cận 持trì 半bán 偈kệ 。 得đắc 悟ngộ 證chứng 果Quả 。

【# 鈔sao 】# 繼kế 道đạo 者giả 。 其kỳ 母mẫu 孕dựng 時thời 還hoàn 家gia 。 於ư 中trung 路lộ 誕đản 子tử 。 繼kế 續tục 於ư 途đồ 路lộ 之chi 間gian 。 故cố 云vân 繼kế 道đạo 。 大đại 路lộ 者giả 。 母mẫu 生sanh 二nhị 子tử 。 皆giai 於ư 路lộ 邊biên 。 言ngôn 大đại 以dĩ 別biệt 小tiểu 也dã 。 半bán 偈kệ 者giả 。 出xuất 家gia 愚ngu 暗ám 。 久cửu 無vô 所sở 解giải 。 兄huynh 先tiên 入nhập 道đạo 。 怪quái 其kỳ 無vô 知tri 。 遣khiển 使sứ 歸quy 俗tục 。 倚ỷ 佛Phật 寺tự 門môn 。 嗟ta 歎thán 流lưu 涕thế 。 佛Phật 憐lân 而nhi 錄lục 之chi 。 使sử 誦tụng 掃tảo 箒trửu 。 每mỗi 日nhật 誦tụng 之chi 。 記ký 一nhất 忘vong 一nhất 。 久cửu 之chi 忽hốt 悟ngộ 。 垢cấu 淨tịnh 惑hoặc 除trừ 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。

【# 疏sớ/sơ 】# 難Nan 陀Đà 者giả 。 此thử 云vân 善thiện 歡hoan 喜hỷ 。 放phóng 牛ngưu 難Nan 陀Đà 也dã 。

【# 鈔sao 】# 放phóng 牛ngưu 難Nan 陀Đà 者giả 。 難Nan 陀Đà 有hữu 三tam 。 阿A 難Nan 陀Đà 。 孫Tôn 陀Đà 羅La 難Nan 陀Đà 。 兼kiêm 此thử 為vi 三tam 。 以dĩ 放phóng 牛ngưu 別biệt 餘dư 二nhị 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿A 難Nan 陀Đà 者giả 。 此thử 云vân 慶khánh 喜hỷ 。 又hựu 云vân 無vô 染nhiễm 。 佛Phật 之chi 從tùng 弟đệ 。 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。 就tựu 當đương 經kinh 。 則tắc 阿A 難Nan 與dữ 眾chúng 。 同đồng 聞văn 淨tịnh 土độ 之chi 教giáo 。 而nhi 獨độc 以dĩ 總tổng 持trì 力lực 。 憶ức 念niệm 不bất 忘vong 。 成thành 結kết 集tập 也dã 。

【# 鈔sao 】# 慶khánh 喜hỷ 者giả 。 佛Phật 成thành 道Đạo 日nhật 誕đản 生sanh 。 王vương 及cập 臣thần 民dân 。 既ký 聞văn 太thái 子tử 成thành 佛Phật 。 又hựu 聞văn 宮cung 中trung 誕đản 子tử 。 雙song 美mỹ 二nhị 難nạn/nan 。 一nhất 時thời 畢tất 具cụ 。 舉cử 國quốc 忻hãn 慶khánh 。 因nhân 以dĩ 立lập 名danh 。 又hựu 見kiến 其kỳ 相tương/tướng 者giả 。 聞văn 其kỳ 聲thanh 者giả 。 覩đổ 其kỳ 威uy 儀nghi 者giả 。 無vô 不bất 歡hoan 喜hỷ 故cố 。 無vô 染nhiễm 者giả 。 隨tùy 佛Phật 入nhập 天thiên 宮cung 龍long 宮cung 。 心tâm 無vô 樂nhạo 著trước 。 亦diệc 其kỳ 事sự 也dã 。 佛Phật 從tùng 弟đệ 者giả 。 佛Phật 。 淨tịnh 飯phạn 王vương 子tử 。

阿A 難Nan 。 白bạch 飯phạn 王vương 子tử 。 二nhị 王vương 昆côn 季quý 故cố 。 多đa 聞văn 者giả 。 阿A 難Nan 侍thị 佛Phật 二nhị 十thập 五ngũ 年niên 。 佛Phật 所sở 說thuyết 法Pháp 。 不bất 忘vong 一nhất 字tự 。 涅Niết 槃Bàn 稱xưng 阿A 難Nan 多đa 聞văn 士sĩ 。 又hựu 迦Ca 葉Diếp 讚tán 曰viết 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 水thủy 。 流lưu 入nhập 阿A 難Nan 心tâm 。 是thị 也dã 。 同đồng 聞văn 獨độc 憶ức 者giả 。 正chánh 表biểu 強cường 記ký 超siêu 乎hồ 等đẳng 夷di 也dã 。 故cố 曰viết 多đa 聞văn 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 羅La 睺Hầu 羅La 者giả 。 此thử 云vân 覆phú 障chướng 。 或hoặc 云vân 執chấp 日nhật 。 密mật 行hành 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 覆phú 障chướng 者giả 。 本bổn 阿a 脩tu 羅la 名danh 。 能năng 以dĩ 手thủ 障chướng 日nhật 月nguyệt 。 故cố 名danh 覆phú 障chướng 。 亦diệc 曰viết 執chấp 日nhật 。 障chướng 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 云vân 。 佛Phật 為vi 所sở 障chướng 。 不bất 即tức 出xuất 家gia 。 以dĩ 未vị 有hữu 子tử 。 父phụ 王vương 不bất 許hứa 出xuất 家gia 。 後hậu 以dĩ 指chỉ 腹phúc 懷hoài 姙nhâm 。 方phương 遂toại 本bổn 志chí 。 則tắc 佛Phật 被bị 其kỳ 障chướng 也dã 。 一nhất 云vân 。 六lục 年niên 在tại 胎thai 。 以dĩ 宿túc 生sanh 曾tằng 塞tắc 鼠thử 穴huyệt 。 幽u 之chi 六lục 日nhật 。 今kim 報báo 六lục 年niên 。 則tắc 已dĩ 自tự 被bị 障chướng 也dã 。 密mật 行hành 者giả 。 經Kinh 云vân 。 羅La 睺Hầu 羅La 密mật 行hạnh 。 惟duy 我ngã 能năng 知tri 之chi 。 惟duy 佛Phật 能năng 知tri 。 則tắc 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 皆giai 所sở 不bất 知tri 。 況huống 凡phàm 夫phu 乎hồ 。 積tích 行hành 而nhi 人nhân 不bất 知tri 。 故cố 曰viết 密mật 行hành 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 憍Kiều 梵Phạm 波Ba 提Đề 者giả 。 此thử 云vân 牛ngưu 呞tư 。 受thọ 天thiên 供cúng 養dường 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 牛ngưu 呞tư 者giả 。 過quá 去khứ 世thế 中trung 。 輕khinh 弄lộng 沙Sa 門Môn 。 今kim 報báo 牛ngưu 呞tư 。 又hựu 五ngũ 百bách 世thế 曾tằng 為vi 牛ngưu 故cố 。 牛ngưu 雖tuy 不bất 食thực 。 恆hằng 事sự 虗hư 哨# 。 餘dư 報báo 未vị 盡tận 。 故cố 稱xưng 此thử 名danh 。 天thiên 供cung 者giả 。 馬mã 麥mạch 之chi 報báo 。 彼bỉ 獨độc 於ư 天thiên 上thượng 尸thi 利lợi 沙sa 園viên 受thọ 供cung 。 又hựu 凡phàm 夫phu 覩đổ 形hình 。 不bất 知tri 觀quán 德đức 。 多đa 輕khinh 之chi 者giả 。 恐khủng 人nhân 譏cơ 笑tiếu 遭tao 愆khiên 。 常thường 居cư 天thiên 上thượng 。 諸chư 天thiên 敬kính 奉phụng 。 故cố 云vân 受thọ 天thiên 供cúng 養dường 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 賓Tân 頭Đầu 盧Lô 頗Pha 羅La 墮Đọa 。 上thượng 三tam 字tự 。 此thử 云vân 不bất 動động 。 名danh 也dã 。 下hạ 三tam 字tự 。 此thử 云vân 利lợi 根căn 。 姓tánh 也dã 。

【# 鈔sao 】# 先tiên 名danh 後hậu 姓tánh 者giả 。 其kỳ 族tộc 凡phàm 十thập 八bát 。 稱xưng 名danh 在tại 先tiên 。 別biệt 其kỳ 餘dư 也dã 。 奈nại 耶da 律luật 云vân 。 樹Thụ 提Đề 長Trưởng 者Giả 。 以dĩ 栴chiên 檀đàn 鉢bát 置trí 剎sát 頂đảnh 上thượng 。 號hiệu 於ư 眾chúng 云vân 。 神thần 力lực 能năng 取thủ 者giả 即tức 與dữ 。 尊tôn 者giả 現hiện 通thông 取thủ 鉢bát 。 佛Phật 呵ha 責trách 已dĩ 。 勅sắc 令lệnh 不bất 得đắc 入nhập 滅diệt 。 留lưu 身thân 久cửu 住trụ 。 應ưng 末mạt 世thế 供cung 。 為vi 大đại 福phước 田điền 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 迦Ca 留Lưu 陀Đà 夷Di 。 此thử 云vân 黑hắc 光quang 。

【# 鈔sao 】# 黑hắc 光quang 者giả 。 顏nhan 容dung 麤thô 黑hắc 故cố 。 又hựu 黑hắc 色sắc 光quang 耀diệu 。 異dị 常thường 黑hắc 故cố 。 夜dạ 行hành 乞khất 食thực 。 人nhân 見kiến 驚kinh 駭hãi 。 佛Phật 禁cấm 夜dạ 行hành 。 繇# 此thử 制chế 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 摩Ma 訶Ha 劫Kiếp 賓Tân 那Na 者giả 。 此thử 云vân 房phòng 宿túc 。 知tri 星tinh 宿tú 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 房phòng 宿túc 者giả 。 二nhị 十thập 八bát 宿tú 中trung 。 第đệ 四tứ 宿túc 也dã 。 父phụ 母mẫu 禱đảo 此thử 星tinh 而nhi 生sanh 子tử 。 一nhất 云vân 初sơ 出xuất 家gia 時thời 。 將tương 欲dục 詣nghệ 佛Phật 。 中trung 路lộ 值trị 雨vũ 。 寄ký 食thực 陶đào 舍xá 。 俄nga 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 來lai 共cộng 宿túc 止chỉ 。 彼bỉ 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 即tức 佛Phật 化hóa 現hiện 。 聞văn 法Pháp 得đắc 道Đạo 。 則tắc 房phòng 宿túc 者giả 。 以dĩ 於ư 陶đào 家gia 房phòng 舍xá 。 而nhi 旅lữ 宿túc 故cố 。 亦diệc 一nhất 義nghĩa 也dã 。 知tri 星tinh 宿tú 者giả 。 不bất 假giả 璣ky 衡hành 。 通thông 曉hiểu 天thiên 象tượng 。 故cố 云vân 知tri 星tinh 宿tú 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 薄bạc 拘câu 羅la 者giả 。 此thử 云vân 善thiện 容dung 。 壽thọ 命mạng 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 善thiện 容dung 者giả 。 顏nhan 貌mạo 端đoan 正chánh 故cố 。 壽thọ 命mạng 者giả 。 壽thọ 年niên 百bách 有hữu 六lục 十thập 。 故cố 云vân 壽thọ 命mạng 第đệ 一nhất 。 繇# 昔tích 持trì 不bất 殺sát 戒giới 。 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 壽thọ 不bất 中trung 夭yểu 。 又hựu 昔tích 曾tằng 施thí 一nhất 病bệnh 僧Tăng 訶ha 棃lê 勒lặc 果quả 。 感cảm 五ngũ 不bất 死tử 。 初sơ 生sanh 現hiện 異dị 。 母mẫu 以dĩ 為vi 怪quái 。 置trí 之chi 熬ngao 盤bàn 不bất 死tử 。 復phục 置trí 釜phủ 中trung 不bất 死tử 。 復phục 置trí 水thủy 中trung 。 巨cự 魚ngư 吞thôn 之chi 。 魚ngư 為vi 人nhân 獲hoạch 。 刀đao 破phá 子tử 現hiện 。 一nhất 無vô 所sở 損tổn 。 火hỏa 不bất 能năng 炮bào 。 湯thang 不bất 能năng 煑chử 。 水thủy 不bất 能năng 淹yêm 。 魚ngư 不bất 能năng 噬phệ 。 刀đao 不bất 能năng 割cát 。 名danh 五ngũ 不bất 死tử 。 又hựu 閒gian/nhàn 靜tĩnh 少thiểu 欲dục 。 收thu 攝nhiếp 六lục 根căn 。 滅diệt 度độ 之chi 後hậu 。 塔tháp 猶do 卻khước 貝bối 。 故cố 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 閒nhàn 居cư 。 不bất 處xứ 眾chúng 中trung 。 亦diệc 稱xưng 第đệ 一nhất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 㝹nậu 樓lâu 馱đà 者giả 。 一nhất 名danh 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。 此thử 云vân 無vô 貧bần 。 亦diệc 云vân 無vô 滅diệt 。 亦diệc 云vân 如như 意ý 。 天thiên 眼nhãn 第đệ 一nhất 。

【# 鈔sao 】# 無vô 貧bần 者giả 。 昔tích 於ư 饑cơ 世thế 。 曾tằng 以dĩ 稷tắc 飯phạn 。 施thí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 九cửu 十thập 一nhất 劫kiếp 。 資tư 用dụng 充sung 足túc 。 至chí 今kim 不bất 滅diệt 。 所sở 求cầu 如như 意ý 。 故cố 有hữu 無vô 貧bần 等đẳng 三tam 譯dịch 。 天thiên 眼nhãn 第đệ 一nhất 者giả 。 出xuất 家gia 喜hỷ 眠miên 。 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 。 昏hôn 睡thụy 不bất 覺giác 。 佛Phật 乃nãi 呵ha 責trách 。 比tỉ 之chi 螺loa 蛤# 。 發phát 憤phẫn 精tinh 進tấn 。 經kinh 七thất 晝trú 夜dạ 。 眼nhãn 不bất 交giao 睫tiệp 。 失thất 其kỳ 雙song 目mục 。 佛Phật 教giáo 修tu 習tập 樂nhạo 見kiến 照chiếu 明minh 。 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 遂toại 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 觀quán 大Đại 千Thiên 界Giới 如như 覩đổ 掌chưởng 果quả 。 故cố 云vân 天thiên 眼nhãn 第đệ 一nhất 。

○# 二nhị 總tổng 結kết 。

如như 是thị 等đẳng 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 是thị 者giả 。 結kết 上thượng 。 等đẳng 者giả 。 例lệ 餘dư 。 大đại 者giả 。 收thu 前tiền 大đại 義nghĩa 。 弟đệ 子tử 者giả 。 學học 在tại 師sư 後hậu 曰viết 弟đệ 。 解giải 從tùng 師sư 生sanh 曰viết 子tử 。 如như 斯tư 勝thắng 會hội 。 可khả 謂vị 難nạn/nan 弟đệ 難nạn/nan 兄huynh 。 善thiện 作tác 善thiện 述thuật 。

【# 鈔sao 】# 結kết 上thượng 例lệ 餘dư 者giả 。 前tiền 結kết 十thập 六lục 尊tôn 者giả 。 後hậu 例lệ 千thiên 二nhị 百bách 人nhân 也dã 。 收thu 前tiền 大đại 義nghĩa 者giả 。 此thử 大đại 弟đệ 子tử 。 即tức 前tiền 大đại 比Bỉ 丘Khâu 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 一nhất 大đại 字tự 攝nhiếp 前tiền 二nhị 也dã 。 學học 在tại 師sư 後hậu 者giả 。 先tiên 覺giác 後hậu 覺giác 。 如như 兄huynh 先tiên 弟đệ 後hậu 故cố 。 解giải 從tùng 師sư 生sanh 者giả 。 啟khải 發phát 育dục 養dưỡng 。 而nhi 成thành 法Pháp 器khí 。 所sở 謂vị 從tùng 佛Phật 口khẩu 生sanh 。 當đương 紹thiệu 佛Phật 種chủng 。 如như 父phụ 母mẫu 生sanh 子tử 故cố 。 難nạn/nan 弟đệ 難nạn/nan 兄huynh 者giả 。 古cổ 稱xưng 元nguyên 方phương 難nạn/nan 為vi 兄huynh 。 季quý 方phương 難nạn/nan 為vi 弟đệ 。 言ngôn 兄huynh 豪hào 弟đệ 俊# 。 無vô 可khả 優ưu 劣liệt 。 今kim 不bất 取thủ 彼bỉ 意ý 。 略lược 喻dụ 佛Phật 為vi 兄huynh 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 為vi 弟đệ 。 二nhị 俱câu 難nan 得đắc 故cố 。 善thiện 作tác 善thiện 述thuật 者giả 。 古cổ 稱xưng 文văn 王vương 以dĩ 王vương 季quý 為vi 父phụ 。 父phụ 作tác 於ư 前tiền 。 以dĩ 武võ 王vương 為vi 子tử 。 子tử 述thuật 於ư 後hậu 。 今kim 亦diệc 不bất 取thủ 彼bỉ 意ý 。 略lược 喻dụ 佛Phật 為vi 父phụ 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 為vi 子tử 。 師sư 資tư 道đạo 協hiệp 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 王vương 數số 融dung 通thông 。 是thị 佛Phật 與dữ 弟đệ 子tử 俱câu 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 台thai 教giáo 云vân 。 心tâm 王vương 如Như 來Lai 。 心tâm 數số 弟đệ 子tử 。 今kim 釋thích 謂vị 王vương 者giả 。 八bát 識thức 也dã 。 此thử 八bát 識thức 者giả 。 善thiện 惡ác 輪luân 轉chuyển 。 繇# 之chi 主chủ 宰tể 。 如như 王vương 御ngự 臣thần 。 如như 師sư 率suất 弟đệ 子tử 故cố 。 數số 者giả 。 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 也dã 。 此thử 五ngũ 十thập 一nhất 。 一nhất 則tắc 恆hằng 依y 心tâm 起khởi 。 二nhị 則tắc 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。 三tam 則tắc 係hệ 屬thuộc 於ư 心tâm 。 其kỳ 於ư 八bát 識thức 。 如như 臣thần 向hướng 君quân 。 如như 弟đệ 子tử 奉phụng 師sư 故cố 。 又hựu 智trí 覺giác 云vân 。 十thập 大đại 聲Thanh 聞Văn 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 十Thập 善Thiện 法pháp 數số 。 毗tỳ 曇đàm 偈kệ 云vân 。 欲dục 想tưởng 更cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 慧tuệ 。 念niệm 思tư 及cập 解giải 脫thoát 。 作tác 意ý 於ư 境cảnh 界giới 。 三Tam 摩Ma 提Đề 以dĩ 痛thống 。 是thị 知tri 大Đại 迦Ca 葉Diếp 者giả 。 心tâm 欲dục 數số 以dĩ 志chí 存tồn 出xuất 要yếu 。 善thiện 欲dục 心tâm 發phát 。 捨xả 世thế 惡ác 欲dục 故cố 。 富phú 樓lâu 那na 者giả 。 心tâm 想tưởng 數số 。 以dĩ 想tưởng 則tắc 分phân 別biệt 。 辯biện 才tài 無vô 礙ngại 故cố 。 迦ca 旃chiên 延diên 者giả 。 更cánh 樂nhạo/nhạc/lạc 數số 。 以dĩ 問vấn 答đáp 往vãng 復phục 。 更cánh 相tương 涉thiệp 入nhập 。 論luận 議nghị 不bất 窮cùng 故cố 。 乃nãi 至chí 慧tuệ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 念niệm 優ưu 波ba 離ly 。 思tư 羅la 睺hầu 羅la 。 解giải 脫thoát 善thiện 吉cát 。 作tác 意ý 那na 律luật 。 三tam 摩ma 目Mục 連Liên 。 痛thống 阿A 難Nan 等đẳng 。 痛thống 者giả 。 受thọ 也dã 。 領lãnh 納nạp 意ý 也dã 。 王vương 必tất 具cụ 數số 。 數số 必tất 歸quy 王vương 。 此thử 二nhị 相tương 扶phù 。 而nhi 取thủ 開khai 悟ngộ 。 若nhược 王vương 若nhược 數số 。 不bất 出xuất 自tự 心tâm 。 但đãn 得đắc 一nhất 心tâm 。 王vương 數số 俱câu 盡tận 。

○# 二nhị 菩Bồ 薩Tát 眾chúng (# 三tam )# 。

初sơ 明minh 類loại 二nhị 列liệt 名danh 三tam 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 明minh 類loại 。

并tinh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 并tinh 者giả 。 承thừa 前tiền 言ngôn 佛Phật 說thuyết 此thử 經Kinh 。 不bất 但đãn 聲Thanh 聞Văn 與dữ 會hội 。 大Đại 士Sĩ 亦diệc 所sở 同đồng 聞văn 也dã 。 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 。 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 今kim 舉cử 二nhị 字tự 。 省tỉnh 文văn 也dã 。 此thử 云vân 覺giác 有hữu 情tình 。 覺giác 情tình 復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 又hựu 勇dũng 猛mãnh 求cầu 義nghĩa 。 摩ma 訶ha 薩tát 者giả 。 此thử 云vân 大Đại 道Đạo 心tâm 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 具cụ 四tứ 種chủng 大đại 故cố 。 又hựu 法pháp 華hoa 六lục 大đại 。 佛Phật 地địa 三tam 大đại 。 不bất 出xuất 四tứ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 猶do 云vân 菩Bồ 薩Tát 中trung 大đại 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 揀giản 非phi 諸chư 小tiểu 菩Bồ 薩Tát 故cố 。

【# 鈔sao 】# 不bất 但đãn 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 言ngôn 小Tiểu 乘Thừa 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 切thiết 賢hiền 聖thánh 。 共cộng 聞văn 此thử 經Kinh 。 毋vô 謂vị 淨tịnh 土độ 為vi 菩Bồ 薩Tát 所sở 不bất 屑tiết 也dã 。 覺giác 有hữu 情tình 者giả 。 同đồng 佛Phật 所sở 證chứng 之chi 謂vị 覺giác 。 無vô 明minh 未vị 盡tận 之chi 謂vị 情tình 也dã 。

復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 悲bi 智trí 所sở 緣duyên 義nghĩa 。 言ngôn 覺giác 是thị 所sở 修tu 佛Phật 道Đạo 。 情tình 是thị 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 上thượng 以dĩ 智trí 求cầu 。 下hạ 以dĩ 悲bi 度độ 也dã 。 二nhị 能năng 所sở 合hợp 目mục 義nghĩa 。 言ngôn 覺giác 是thị 所sở 求cầu 之chi 果quả 。 有hữu 情tình 是thị 能năng 求cầu 之chi 人nhân 。 以dĩ 己kỷ 之chi 心tâm 。 悟ngộ 佛Phật 之chi 理lý 也dã 。 三tam 利lợi 生sanh 為vi 急cấp 義nghĩa 。 言ngôn 廣quảng 覺giác 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 所sở 謂vị 未vị 能năng 自tự 度độ 。 先tiên 能năng 度độ 人nhân 。 是thị 也dã 。 勇dũng 猛mãnh 求cầu 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 趨xu 寂tịch 自tự 安an 。 名danh 為vi 懈giải 怠đãi 。 大Đại 士Sĩ 剋khắc 志chí 菩Bồ 提Đề 。 所sở 謂vị 大đại 強cường/cưỡng 精tinh 進tấn 勇dũng 猛mãnh 也dã 。 大đại 有hữu 四tứ 義nghĩa 者giả 。 清thanh 涼lương 疏sớ/sơ 謂vị 一nhất 者giả 願nguyện 大đại 。 求cầu 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。 二nhị 者giả 行hành 大đại 。 二nhị 利lợi 成thành 就tựu 故cố 。 三tam 者giả 時thời 大đại 。 經kinh 三tam 無vô 數số 劫kiếp 故cố 。 四tứ 者giả 德đức 大đại 。 具cụ 足túc 一Nhất 乘Thừa 諸chư 功công 德đức 故cố 。 法pháp 華hoa 六lục 大đại 者giả 。 信tín 大đại 法pháp 。 解giải 大đại 義nghĩa 。 發phát 大đại 心tâm 。 趨xu 大đại 果quả 。 修tu 大đại 行hành 。 證chứng 大Đại 道Đạo 。 而nhi 信tín 解giải 發phát 三tam 。 第đệ 一nhất 願nguyện 大đại 中trung 攝nhiếp 。 趨xu 者giả 。 第đệ 三tam 時thời 大đại 中trung 攝nhiếp 。 修tu 者giả 。 第đệ 二nhị 行hành 大đại 中trung 攝nhiếp 。 證chứng 者giả 。 第đệ 四tứ 德đức 大đại 中trung 攝nhiếp 。 佛Phật 地địa 三tam 大đại 者giả 。 一nhất 數số 大đại 。 二nhị 德đức 大đại 。 三tam 業nghiệp 大đại 。 德đức 大đại 可khả 知tri 。 數số 即tức 願nguyện 意ý 。 業nghiệp 即tức 行hành 意ý 。 故cố 云vân 不bất 出xuất 四tứ 意ý 也dã 。 揀giản 非phi 小tiểu 者giả 。 如như 文Văn 殊Thù 彌Di 勒Lặc 等đẳng 。 皆giai 是thị 等đẳng 地địa 位vị 中trung 菩Bồ 薩Tát 。 非phi 初sơ 心tâm 五ngũ 品phẩm 信tín 住trụ 行hành 向hướng 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 真chân 妄vọng 融dung 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 真chân 不bất 變biến 而nhi 隨tùy 緣duyên 。 是thị 之chi 謂vị 覺giác 有hữu 情tình 。 妄vọng 成thành 事sự 而nhi 體thể 空không 。 是thị 之chi 謂vị 有hữu 情tình 覺giác 。 真chân 妄vọng 不bất 立lập 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 成thành 此thử 大Đại 道Đạo 心tâm 。 號hiệu 曰viết 摩ma 訶ha 薩tát 。

○# 二nhị 列liệt 名danh 。

文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 法Pháp 王Vương 子Tử 。 阿A 逸Dật 多Đa 菩Bồ 薩Tát 。 乾Càn 陀Đà 訶Ha 提Đề 菩Bồ 薩Tát 。 常Thường 精Tinh 進Tấn 菩Bồ 薩Tát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 者giả 。 此thử 云vân 妙diệu 首thủ 。 亦diệc 云vân 妙diệu 吉cát 祥tường 。 亦diệc 云vân 妙diệu 德đức 。 法Pháp 王Vương 子Tử 者giả 。 佛Phật 為vi 法Pháp 王Vương 。 菩Bồ 薩Tát 入nhập 法pháp 正chánh 位vị 。 名danh 法Pháp 王Vương 子Tử 。 又hựu 首thủ 舉cử 文Văn 殊Thù 者giả 。 例lệ 前tiền 舍Xá 利Lợi 弗Phất 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 亦diệc 云vân 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 。 言ngôn 妙diệu 首thủ 等đẳng 者giả 。 準chuẩn 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 。 表biểu 三tam 法Pháp 門môn 。 曰viết 信tín 行hành 智trí 。 妙diệu 首thủ 者giả 。 信tín 也dã 。 信tín 為vi 萬vạn 行hạnh 萬vạn 德đức 之chi 頭đầu 首thủ 故cố 。 妙diệu 吉cát 祥tường 者giả 。 行hành 也dã 。 佛Phật 地địa 經kinh 言ngôn 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 讚tán 歎thán 。 名danh 妙diệu 吉cát 祥tường 。 又hựu 真Chân 諦Đế 云vân 。 於ư 怨oán 親thân 中trung 。 平bình 等đẳng 利lợi 益ích 。 不bất 為vi 損tổn 惱não 。 名danh 妙diệu 吉cát 祥tường 。 又hựu 生sanh 時thời 有hữu 十thập 種chủng 瑞thụy 。 一nhất 光quang 明minh 滿mãn 室thất 。 乃nãi 至chí 十thập 象tượng 生sanh 六lục 牙nha 。 名danh 妙diệu 吉cát 祥tường 。 是thị 即tức 解giải 之chi 行hành 故cố 。 妙diệu 德đức 者giả 。 智trí 也dã 。 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 之chi 母mẫu 。 釋Thích 迦Ca 之chi 師sư 。 豈khởi 非phi 妙diệu 德đức 。 是thị 即tức 行hành 之chi 解giải 故cố 。 入nhập 法pháp 正chánh 位vị 者giả 。 如Như 來Lai 據cứ 中trung 道đạo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 而nhi 菩Bồ 薩Tát 入nhập 於ư 此thử 地địa 。 是thị 謂vị 紹thiệu 隆long 佛Phật 種chủng 。 當đương 繼kế 佛Phật 位vị 。 如như 大đại 君quân 體thể 元nguyên 居cư 正chánh 。 所sở 生sanh 王vương 子tử 。 今kim 在tại 東đông 宮cung 。 當đương 紹thiệu 王vương 位vị 。 名danh 法Pháp 王Vương 子Tử 。 又hựu 名danh 佛Phật 子tử 。 其kỳ 意ý 亦diệc 爾nhĩ 。 凡phàm 菩Bồ 薩Tát 皆giai 法Pháp 王Vương 子Tử 。 獨độc 稱xưng 文Văn 殊Thù 者giả 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 於ư 王vương 子tử 中trung 。 德đức 推thôi 文Văn 殊Thù 。 又hựu 諸chư 經kinh 文Văn 殊Thù 常thường 為vì 一nhất 切thiết 。 菩Bồ 薩Tát 上thượng 首thủ 故cố 。 例lệ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 身thân 子tử 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 文Văn 殊Thù 大đại 智trí 獨độc 尊tôn 。 如như 前tiền 所sở 明minh 此thử 經Kinh 惟duy 智trí 方phương 能năng 信tín 受thọ 故cố 。 又hựu 分phân 別biệt 而nhi 論luận 。 則tắc 身thân 子tử 權quyền 智trí 。 文Văn 殊Thù 實thật 智trí 。 權quyền 智trí 明minh 有hữu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 實thật 智trí 明minh 無vô 生sanh 淨tịnh 土độ 。 鈍độn 根căn 則tắc 從tùng 權quyền 入nhập 實thật 。 利lợi 根căn 則tắc 權quyền 實thật 雙song 融dung 。 若nhược 推thôi 本bổn 而nhi 論luận 。 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 界giới 經Kinh 云vân 。

復phục 有hữu 百bách 千thiên 。 萬vạn 億ức 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 聲Thanh 聞Văn 形hình 。 亦diệc 來lai 在tại 坐tọa 。 其kỳ 名danh 曰viết 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 則tắc 文Văn 殊Thù 身thân 子tử 。 同đồng 一nhất 甚thậm 深thâm 智trí 慧tuệ 。 益ích 知tri 此thử 經Kinh 非phi 淺thiển 智trí 所sở 能năng 信tín 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 阿a 逸dật 多đa 者giả 。 此thử 云vân 無vô 能năng 勝thắng 。 即tức 彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 也dã 。

【# 鈔sao 】# 彌Di 勒Lặc 。 此thử 云vân 慈Từ 氏Thị 。 姓tánh 也dã 。 阿a 逸dật 多đa 。 名danh 也dã 。 具cụ 足túc 當đương 云vân 慈từ 無vô 能năng 勝thắng 。 以dĩ 在tại 母mẫu 胎thai 中trung 。 即tức 有hữu 慈từ 心tâm 。 故cố 以dĩ 名danh 族tộc 。 又hựu 過quá 去khứ 生sanh 中trung 。 遇ngộ 大đại 慈từ 如Như 來Lai 。 願nguyện 同đồng 此thử 號hiệu 。 即tức 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 又hựu 昔tích 為vì 婆Bà 羅La 門Môn 。 號hiệu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 於ư 八bát 千thiên 歲tuế 。 修tu 習tập 慈từ 行hành 。 又hựu 弗phất 沙sa 佛Phật 時thời 。 與dữ 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 同đồng 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 常thường 習tập 慈từ 定định 。 又hựu 思tư 益ích 經Kinh 云vân 。 眾chúng 生sanh 見kiến 者giả 。 即tức 得đắc 慈Từ 心Tâm 三Tam 昧Muội 。 又hựu 悲bi 華hoa 經Kinh 云vân 。 發phát 願nguyện 於ư 刀đao 兵binh 劫kiếp 中trung 。 擁ủng 護hộ 眾chúng 生sanh 。 是thị 則tắc 慈từ 隆long 即tức 世thế 。 悲bi 臻trăn 後hậu 劫kiếp 。 至chí 極cực 之chi 慈từ 。 超siêu 出xuất 凡phàm 小tiểu 。 故cố 無vô 能năng 勝thắng 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 彌Di 勒Lặc 既ký 聞văn 此thử 經Kinh 。 龍long 華hoa 必tất 說thuyết 此thử 經Kinh 。 當đương 知tri 此thử 經Kinh 。 流lưu 通thông 無vô 盡tận 。

【# 鈔sao 】# 問vấn 。 何hà 知tri 必tất 爾nhĩ 。 答đáp 。 法pháp 華hoa 稱xưng 古cổ 佛Phật 放phóng 光quang 。 為vi 說thuyết 此thử 經Kinh 。 今kim 佛Phật 放phóng 光quang 。 知tri 必tất 說thuyết 此thử 。 則tắc 佛Phật 佛Phật 說thuyết 法pháp 華hoa 也dã 。 而nhi 此thử 經Kinh 者giả 。 度độ 生sanh 最tối 急cấp 。 諸chư 佛Phật 共cộng 讚tán 。 既ký 為vi 諸chư 佛Phật 共cộng 讚tán 。 必tất 為vi 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 。 龍long 華hoa 之chi 會hội 。 必tất 說thuyết 此thử 經Kinh 。 何hà 疑nghi 之chi 有hữu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 乾can/kiền/càn 陀đà 訶ha 提đề 。 此thử 云vân 不bất 休hưu 息tức 。

【# 鈔sao 】# 不bất 休hưu 息tức 者giả 。 行hành 諸chư 梵Phạm 行hạnh 。 歷lịch 恆Hằng 沙sa 劫kiếp 。 然nhiên 後hậu 授thọ 記ký 。 經kinh 此thử 多đa 劫kiếp 。 曾tằng 不bất 休hưu 息tức 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 常thường 精tinh 進tấn 者giả 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 天thiên 台thai 云vân 。 見kiến 法pháp 性tánh 常thường 住trụ 。 行hành 無vô 作tác 正chánh 勤cần 故cố 。 二nhị 者giả 寶bảo 積tích 經Kinh 云vân 。 此thử 菩Bồ 薩Tát 為vì 一nhất 眾chúng 生sanh 。 經kinh 無vô 量lượng 劫kiếp 。 隨tùy 逐trục 不bất 捨xả 。 猶do 不bất 受thọ 化hóa 。 曾tằng 無vô 一nhất 念niệm 棄khí 捨xả 之chi 心tâm 。 乃nãi 精tinh 進tấn 之chi 至chí 極cực 也dã 。

【# 鈔sao 】# 二nhị 義nghĩa 者giả 。 一nhất 是thị 自tự 利lợi 。 未vị 生sanh 善thiện 增tăng 長trưởng 。 已dĩ 生sanh 善thiện 保bảo 持trì 。 未vị 生sanh 惡ác 預dự 防phòng 。 已dĩ 生sanh 惡ác 速tốc 滅diệt 。 名danh 四tứ 正chánh 勤cần 。 而nhi 言ngôn 見kiến 性tánh 無vô 作tác 。 則tắc 了liễu 知tri 法pháp 性tánh 本bổn 。 非phi 善thiện 非phi 惡ác 。 雖tuy 云vân 修tu 善thiện 。 不bất 修tu 而nhi 修tu 。 雖tuy 云vân 去khứ 惡ác 。 不bất 去khứ 而nhi 去khứ 。 所sở 謂vị 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 。 是thị 真chân 精tinh 進tấn 故cố 。 二nhị 是thị 利lợi 他tha 。 為vì 多đa 眾chúng 生sanh 。 猶do 未vị 為vi 難nan 。 今kim 曰viết 為vì 一nhất 眾chúng 生sanh 。 少thiểu 時thời 為vì 一nhất 眾chúng 生sanh 。 猶do 未vị 為vi 難nan 。 今kim 曰viết 無vô 量lượng 劫kiếp 。 多đa 劫kiếp 而nhi 易dị 可khả 化hóa 度độ 。 亦diệc 未vị 為vi 難nan 。 今kim 曰viết 猶do 不bất 受thọ 化hóa 。 而nhi 不bất 棄khí 捨xả 。 不bất 棄khí 捨xả 猶do 未vị 為vi 難nan 。 今kim 曰viết 無vô 一nhất 念niệm 棄khí 捨xả 。 如như 是thị 精tinh 進tấn 。 更cánh 無vô 退thoái 墮đọa 。 故cố 名danh 曰viết 常thường 。 又hựu 不bất 休hưu 息tức 。 必tất 常thường 精tinh 進tấn 。 常thường 精tinh 進tấn 。 必tất 不bất 休hưu 息tức 。 此thử 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 名danh 殊thù 而nhi 德đức 一nhất 者giả 也dã 。

○# 三tam 總tổng 結kết 。

與dữ 如như 是thị 等đẳng 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。

【# 疏sớ/sơ 】# 結kết 上thượng 例lệ 餘dư 同đồng 前tiền 。 就tựu 當đương 經kinh 。 則tắc 表biểu 信tín 行hạnh 願nguyện 三tam 。 成thành 淨tịnh 土độ 因nhân 故cố 。

【# 鈔sao 】# 同đồng 前tiền 者giả 。 結kết 上thượng 文Văn 殊Thù 彌Di 勒Lặc 等đẳng 。 例lệ 餘dư 。 則tắc 普phổ 賢hiền 觀quán 音âm 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 信tín 行hạnh 願nguyện 者giả 。 妙diệu 首thủ 表biểu 信tín 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 信tín 為vi 最tối 先tiên 。 經Kinh 云vân 。 若nhược 有hữu 信tín 者giả 是thị 也dã 。 精tinh 進tấn 表biểu 願nguyện 行hành 。 精tinh 者giả 不bất 雜tạp 。 進tiến 者giả 不bất 退thoái 。 不bất 雜tạp 者giả 。 經Kinh 云vân 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 不bất 退thoái 者giả 。 經Kinh 云vân 不bất 退thoái 轉chuyển 菩Bồ 提Đề 是thị 也dã 。 不bất 休hưu 息tức 者giả 。 即tức 不bất 退thoái 義nghĩa 。 又hựu 彌Di 勒Lặc 慈từ 行hành 。 乾can/kiền/càn 陀đà 梵Phạm 行hạnh 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 慈từ 心tâm 不bất 殺sát 。 具cụ 諸chư 戒giới 行hạnh 。 是thị 也dã 。 成thành 淨tịnh 土độ 因nhân 。 則tắc 列liệt 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 非phi 無vô 因nhân 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 無vô 不bất 照chiếu 。 是thị 文Văn 殊Thù 智trí 義nghĩa 。 自tự 性tánh 無vô 不bất 容dung 。 是thị 彌Di 勒Lặc 慈từ 義nghĩa 。 自tự 性tánh 無vô 窮cùng 無vô 盡tận 。 是thị 不bất 休hưu 息tức 常thường 精tinh 進tấn 義nghĩa 。 餘dư 可khả 類loại 知tri 。

【# 鈔sao 】# 類loại 知tri 者giả 。 自tự 性tánh 廣quảng 大đại 是thị 普phổ 賢hiền 義nghĩa 。 自tự 性tánh 圓viên 通thông 是thị 觀quán 音âm 義nghĩa 等đẳng 。 如như 上thượng 隨tùy 舉cử 一nhất 門môn 。 以dĩ 標tiêu 名danh 字tự 。 若nhược 各các 具cụ 者giả 。 即tức 名danh 字tự 互hỗ 通thông 。 故cố 謂vị 心tâm 即tức 名danh 也dã 。 如như 是thị 解giải 者giả 。 即tức 於ư 正chánh 觀quán 心tâm 中trung 。 見kiến 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 也dã 。 今kim 見kiến 凡phàm 夫phu 不bất 見kiến 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 以dĩ 失thất 正chánh 觀quán 故cố 。 故cố 曰viết 。 菩Bồ 薩Tát 清thanh 涼lương 月nguyệt 。 常thường 遊du 畢tất 竟cánh 空không 。 眾chúng 生sanh 心tâm 垢cấu 淨tịnh 。 菩Bồ 提Đề 影ảnh 現hiện 中trung 。

○# 三tam 人nhân 天thiên 眾chúng 。

及cập 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 等đẳng 。 無vô 量lượng 諸chư 天thiên 大đại 眾chúng 俱câu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 及cập 者giả 。 承thừa 前tiền 言ngôn 淨tịnh 土độ 法Pháp 門môn 。 不bất 但đãn 諸chư 聖thánh 與dữ 會hội 。 一nhất 切thiết 凡phàm 眾chúng 皆giai 同đồng 聞văn 故cố 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 此thử 云vân 能năng 天thiên 主chủ 。 曰viết 等đẳng 。 又hựu 曰viết 無vô 量lượng 者giả 。 盡tận 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 故cố 。 曰viết 大đại 眾chúng 者giả 。 盡tận 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 故cố 。 俱câu 者giả 。 通thông 結kết 并tinh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 以dĩ 下hạ 文văn 也dã 。

【# 鈔sao 】# 上thượng 并tinh 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 小tiểu 大đại 一nhất 對đối 。 今kim 及cập 諸chư 天thiên 大đại 眾chúng 。 是thị 聖thánh 凡phàm 一nhất 對đối 。 聖thánh 凡phàm 共cộng 聞văn 此thử 經Kinh 。 毋vô 謂vị 淨tịnh 土độ 為vi 凡phàm 夫phu 所sở 不bất 能năng 也dã 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 者giả 。 具cụ 云vân 釋Thích 迦Ca 提đề 婆bà 因nhân 提đề 。 釋Thích 迦Ca 者giả 。 此thử 云vân 能năng 。 提đề 婆bà 因nhân 提đề 者giả 。 此thử 云vân 天thiên 主chủ 。 詳tường 有hữu 五ngũ 種chủng 名danh 。 恐khủng 繁phồn 不bất 敘tự 。 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 滅diệt 時thời 。 一nhất 女nữ 人nhân 發phát 心tâm 修tu 塔tháp 。 三tam 十thập 二nhị 人nhân 佐tá 之chi 。 今kim 王vương 忉Đao 利Lợi 。 統thống 四tứ 方phương 三tam 十thập 二nhị 天thiên 。 又hựu 阿a 含hàm 云vân 。 本bổn 為vi 人nhân 時thời 。 行hành 於ư 頓đốn 施thí 。 堪kham 能năng 作tác 主chủ 。 故cố 曰viết 天thiên 主chủ 。 等đẳng 者giả 。 等đẳng 三tam 十thập 二nhị 。 以dĩ 及cập 其kỳ 餘dư 也dã 。 無vô 量lượng 者giả 。 又hựu 增tăng 詞từ 以dĩ 盡tận 。 則tắc 槩# 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 諸chư 天thiên 也dã 。 天thiên 有hữu 多đa 義nghĩa 。 或hoặc 名danh 晝trú 。 以dĩ 晝trú 長trường/trưởng 故cố 。 或hoặc 名danh 無vô 愁sầu 惱não 。 以dĩ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 或hoặc 名danh 燈đăng 明minh 。 以dĩ 無vô 黑hắc 闇ám 故cố 。 大đại 眾chúng 者giả 。 諸chư 天thiên 而nhi 下hạ 。 人nhân 及cập 脩tu 羅la 。 盡tận 六lục 道đạo 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 也dã 。 一nhất 云vân 兼kiêm 前tiền 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 同đồng 名danh 大đại 眾chúng 。 通thông 結kết 者giả 。 上thượng 言ngôn 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 俱câu 。 今kim 此thử 俱câu 者giả 。 言ngôn 亦diệc 與dữ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 天thiên 大đại 眾chúng 俱câu 也dã 。 或hoặc 難nạn/nan 。 無vô 色sắc 。 則tắc 無vô 耳nhĩ 無vô 身thân 。 鬼quỷ 獄ngục 。 則tắc 極cực 幽u 極cực 苦khổ 。 何hà 容dung 與dữ 會hội 而nhi 聞văn 此thử 經Kinh 。 然nhiên 無vô 色sắc 者giả 無vô 麤thô 色sắc 。 非phi 無vô 細tế 色sắc 也dã 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 無vô 色sắc 天thiên 人nhân 。 淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。 則tắc 身thân 至chí 耳nhĩ 聞văn 。 亦diệc 復phục 何hà 疑nghi 。 地địa 獄ngục 餓ngạ 鬼quỷ 。 重trọng/trùng 者giả 或hoặc 隔cách 不bất 通thông 。 輕khinh 者giả 未vị 可khả 例lệ 判phán 。 又hựu 佛Phật 光quang 所sở 觸xúc 。 地địa 獄ngục 天thiên 子tử 得đắc 證chứng 頓đốn 圓viên 。 然nhiên 則tắc 佛Phật 說thuyết 此thử 經Kinh 。 光quang 照chiếu 十thập 方phương 。 安an 知tri 鬼quỷ 獄ngục 不bất 得đắc 聞văn 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 徹triệt 上thượng 徹triệt 下hạ 。 是thị 羅La 漢Hán 菩Bồ 薩Tát 諸chư 天thiên 。 大đại 眾chúng 俱câu 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 無vô 有hữu 高cao 下hạ 。 上thượng 而nhi 徹triệt 乎hồ 諸chư 聖thánh 也dã 。 上thượng 亦diệc 與dữ 之chi 俱câu 。 下hạ 而nhi 徹triệt 乎hồ 六lục 凡phàm 也dã 。 下hạ 亦diệc 與dữ 之chi 俱câu 。 良lương 以dĩ 四Tứ 諦Đế 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 四Tứ 等Đẳng 六Lục 度Độ 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 萬vạn 行hạnh 紛phân 然nhiên 。 乃nãi 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 諸chư 塵trần 勞lao 門môn 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 真chân 實thật 性tánh 中trung 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 龍long 蛇xà 混hỗn 雜tạp 。 凡phàm 聖thánh 交giao 參tham 。 此thử 間gian 佛Phật 法Pháp 住trụ 持trì 。 本bổn 來lai 如như 是thị 。

○# 二nhị 正chánh 宗tông 分phần/phân (# 四tứ )# 。

初sơ 詳tường 陳trần 依y 正chánh 令linh 生sanh 信tín 樂nhạo 。 二nhị 正chánh 示thị 願nguyện 行hành 令linh 知tri 修tu 證chứng 三tam 交giao 引dẫn 佛Phật 言ngôn 令linh 斷đoạn 疑nghi 惑hoặc 四tứ 互hỗ 彰chương 難nạn/nan 事sự 令linh 切thiết 感cảm 發phát 。

○# 初sơ 詳tường 陳trần 依y 正chánh 令linh 生sanh 信tín 樂nhạo (# 二nhị )# 。

初sơ 對đối 機cơ 二nhị 示thị 法pháp 。

○# 初sơ 對đối 機cơ 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 長Trưởng 老lão 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 下hạ 文văn 屬thuộc 正chánh 宗tông 。 以dĩ 前tiền 是thị 序tự 引dẫn 。 後hậu 是thị 流lưu 通thông 。 唯duy 此thử 為vi 一nhất 經kinh 所sở 宗tông 之chi 正chánh 義nghĩa 也dã 。

爾nhĩ 時thời 者giả 。 當đương 彼bỉ 六lục 種chủng 成thành 就tựu 時thời 也dã 。

佛Phật 告cáo 者giả 。

經kinh 無vô 發phát 起khởi 。 佛Phật 自tự 說thuyết 故cố 。 良lương 繇# 此thử 經Kinh 。 救cứu 世thế 最tối 急cấp 。 不bất 俟sĩ 請thỉnh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 凡phàm 言ngôn 爾nhĩ 時thời 。 必tất 上thượng 有hữu 緣duyên 起khởi 。 故cố 云vân 當đương 彼bỉ 時thời 也dã 。 佛Phật 自tự 說thuyết 者giả 。 諸chư 經kinh 皆giai 有hữu 通thông 別biệt 二nhị 序tự 。 通thông 則tắc 證chứng 信tín 。 別biệt 則tắc 發phát 起khởi 。 如như 法Pháp 華hoa 。 則tắc 白bạch 毫hào 放phóng 光quang 。 啟khải 一Nhất 乘Thừa 之chi 教giáo 。 維duy 摩ma 。 則tắc 毗tỳ 耶da 示thị 疾tật 。 開khai 不bất 二nhị 之chi 談đàm 。 圓viên 覺giác 金kim 剛cang 。 以dĩ 及cập 諸chư 經kinh 。 多đa 因nhân 有hữu 問vấn 在tại 先tiên 。 然nhiên 後hậu 佛Phật 為vi 宣tuyên 演diễn 。 今kim 經kinh 不bất 然nhiên 。 故cố 無vô 發phát 起khởi 。 救cứu 世thế 最tối 急cấp 者giả 。 末mạt 世thế 眾chúng 生sanh 。 根căn 鈍độn 障chướng 深thâm 。 解giải 脫thoát 禪thiền 定định 。 甚thậm 難nan 可khả 得đắc 。 佛Phật 以dĩ 大đại 悲bi 出xuất 此thử 一nhất 門môn 。 橫hoạnh/hoành 截tiệt 生sanh 死tử 。 急cấp 救cứu 眾chúng 生sanh 。 唯duy 恐khủng 不bất 及cập 。 故cố 不bất 待đãi 請thỉnh 。 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 卒thốt 患hoạn 惡ác 瘍# 。 命mạng 在tại 呼hô 吸hấp 。 比tỉ 有hữu 良lương 方phương 。 依y 之chi 修tu 製chế 。 延diên 緩hoãn 日nhật 時thời 。 藥dược 未vị 及cập 成thành 。 命mạng 已dĩ 先tiên 殞vẫn 。 現hiện 有hữu 成thành 藥dược 。 入nhập 口khẩu 即tức 活hoạt 。 有hữu 仁nhân 心tâm 者giả 。 即tức 應ưng 速tốc 與dữ 。 尚thượng 何hà 俟sĩ 其kỳ 禮lễ 聘sính 慇ân 懃cần 。 然nhiên 後hậu 投đầu 劑tề 。 佛Phật 救cứu 眾chúng 生sanh 。 意ý 亦diệc 如như 是thị 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 諸chư 經kinh 無vô 論luận 。 只chỉ 如như 本bổn 教giáo 二nhị 經kinh 。 皆giai 有hữu 發phát 起khởi 。 今kim 經kinh 何hà 獨độc 不bất 然nhiên 。 答đáp 。 意ý 彌di 切thiết 故cố 。 亦diệc 是thị 不bất 發phát 起khởi 之chi 發phát 起khởi 故cố 。

【# 鈔sao 】# 本bổn 教giáo 二nhị 經kinh 者giả 。 十thập 六lục 觀quán 經kinh 。 與dữ 此thử 經Kinh 大đại 本bổn 。 皆giai 專chuyên 說thuyết 淨tịnh 土độ 。 故cố 稱xưng 本bổn 教giáo 。 觀quán 經kinh 。 則tắc 韋vi 提đề 傷thương 子tử 惡ác 逆nghịch 。 厭yếm 濁trược 求cầu 淨tịnh 。 而nhi 曰viết 我ngã 願nguyện 生sanh 。 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 不bất 樂nhạo 此thử 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 濁trược 惡ác 世thế 也dã 。 是thị 以dĩ 闍xà 王vương 母mẫu 子tử 為vi 發phát 起khởi 故cố 。 大đại 本bổn 。 則tắc 世Thế 尊Tôn 一nhất 日nhật 容dung 顏nhan 異dị 常thường 。 阿A 難Nan 問vấn 言ngôn 。 我ngã 從tùng 侍thị 佛Phật 。 未vị 曾tằng 獲hoạch 覩đổ 威uy 容dung 。 有hữu 如như 今kim 日nhật 。 豈khởi 非phi 念niệm 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 或hoặc 念niệm 未vị 來lai 諸chư 佛Phật 。 故cố 致trí 然nhiên 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

善thiện 哉tai 阿A 難Nan 。 有hữu 諸chư 天thiên 教giáo 汝nhữ 來lai 問vấn 。 汝nhữ 自tự 問vấn 耶da 。 汝nhữ 所sở 問vấn 者giả 。 勝thắng 布bố 施thí 一nhất 四tứ 天thiên 下hạ 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 乃nãi 至chí 蜎quyên 蝡nhuyễn 。 經kinh 於ư 累lũy 劫kiếp 。 尚thượng 百bách 千thiên 萬vạn 倍bội 。 不bất 可khả 以dĩ 及cập 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 乃nãi 至chí 蜎quyên 蝡nhuyễn 。 皆giai 因nhân 汝nhữ 問vấn 。 而nhi 得đắc 度độ 脫thoát 。 是thị 以dĩ 如Như 來Lai 。 顏nhan 容dung 為vi 發phát 起khởi 故cố 。 今kim 難nạn/nan 。 諸chư 經kinh 發phát 起khởi 。 且thả 置trí 勿vật 論luận 。 只chỉ 如như 二nhị 經kinh 。 是thị 淨tịnh 土độ 本bổn 教giáo 。 皆giai 有hữu 發phát 起khởi 。 此thử 經Kinh 不bất 異dị 二nhị 經kinh 。 何hà 以dĩ 獨độc 無vô 。 故cố 為vi 此thử 通thông 。 言ngôn 佛Phật 說thuyết 二nhị 經kinh 。 雖tuy 亦diệc 大đại 悲bi 心tâm 切thiết 。 特đặc 示thị 往vãng 生sanh 。 然nhiên 而nhi 觀quán 法pháp 精tinh 微vi 。 願nguyện 門môn 廣quảng 大đại 。 如như 前tiền 序tự 中trung 說thuyết 。 未vị 若nhược 此thử 經Kinh 。 但đãn 事sự 持trì 名danh 。 即tức 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 尤vưu 為vi 要yếu 而nhi 又hựu 要yếu 。 故cố 佛Phật 意ý 於ư 斯tư 。 亦diệc 復phục 切thiết 而nhi 又hựu 切thiết 。 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 作tác 不bất 請thỉnh 友hữu 也dã 。 不bất 發phát 之chi 發phát 者giả 。 現hiện 前tiền 眾chúng 生sanh 。 樂nhạo 著trước 生sanh 死tử 。 不bất 求cầu 出xuất 離ly 。 自tự 能năng 發phát 起khởi 佛Phật 之chi 大đại 悲bi 。 說thuyết 此thử 經Kinh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 獨độc 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 例lệ 前tiền 唯duy 智trí 所sở 信tín 故cố 。 又hựu 一nhất 告cáo 一nhất 切thiết 告cáo 故cố 。 又hựu 淨tịnh 覺giác 云vân 。 合hợp 四tứ 悉tất 故cố 。

【# 鈔sao 】# 例lệ 前tiền 者giả 。 即tức 首thủ 舉cử 身thân 子tử 意ý 。 以dĩ 甚thậm 深thâm 智trí 慧tuệ 。 洞đỗng 察sát 於ư 淨tịnh 穢uế 之chi 機cơ 。 融dung 通thông 於ư 事sự 理lý 之chi 際tế 。 方phương 能năng 信tín 受thọ 不bất 疑nghi 。 如như 般Bát 若Nhã 會hội 上thượng 首thủ 舉cử 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 談đàm 空không 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 解giải 空không 第đệ 一nhất 故cố 也dã 。 一nhất 切thiết 告cáo 者giả 。 告cáo 身thân 子tử 一nhất 人nhân 。 即tức 是thị 告cáo 見kiến 前tiền 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 菩Bồ 薩Tát 人nhân 天thiên 大đại 眾chúng 。 及cập 未vị 來lai 一nhất 切thiết 。 諸chư 眾chúng 生sanh 也dã 。 四tứ 悉tất 者giả 。 一nhất 身thân 子tử 乃nãi 。 左tả 面diện 弟đệ 子tử 。 經kinh 多đa 居cư 首thủ 。 法pháp 應ưng 爾nhĩ 故cố 。 是thị 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 。 二nhị 身thân 子tử 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 眾chúng 所sở 宗tông 仰ngưỡng 。 彼bỉ 信tín 淨tịnh 土độ 。 眾chúng 亦diệc 信tín 之chi 。 是thị 為vi 人nhân 悉tất 檀đàn 。 三tam 為vi 不bất 信tín 淨tịnh 土độ 者giả 。 自tự 鄙bỉ 不bất 如như 。 轉chuyển 其kỳ 邪tà 執chấp 。 是thị 對đối 治trị 悉tất 檀đàn 。 四tứ 為vi 令linh 習tập 小tiểu 法pháp 者giả 。 效hiệu 其kỳ 向hướng 大đại 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 究cứu 竟cánh 成thành 佛Phật 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 不bất 獨độc 智trí 為vi 能năng 信tín 。 佛Phật 果Quả 成thành 就tựu 。 皆giai 繇# 智trí 故cố 。

【# 鈔sao 】# 華hoa 嚴nghiêm 二nhị 十thập 二nhị 。 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 莊trang 嚴nghiêm 清thanh 淨tịnh 。 莫mạc 不bất 皆giai 以dĩ 一nhất 切thiết 智trí 故cố 。 則tắc 知tri 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 亦diệc 以dĩ 此thử 智trí 成thành 就tựu 淨tịnh 土độ 功công 德đức 。 而nhi 諸chư 眾chúng 生sanh 。 修tu 淨tịnh 土độ 者giả 。 以dĩ 智trí 生sanh 信tín 。 則tắc 為vi 正chánh 信tín 。 以dĩ 智trí 發phát 願nguyện 。 則tắc 為vi 弘hoằng 願nguyện 。 以dĩ 智trí 起khởi 行hành 。 則tắc 為vi 妙diệu 行hạnh 。 乃nãi 至chí 成thành 佛Phật 。 恆hằng 必tất 繇# 之chi 。 蓋cái 通thông 因nhân 徹triệt 果quả 。 成thành 始thỉ 成thành 終chung 之chi 要yếu 道đạo 也dã 。 豈khởi 獨độc 為vi 信tín 解giải 之chi 門môn 而nhi 已dĩ 哉tai 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 自tự 然nhiên 智trí 。 是thị 佛Phật 自tự 告cáo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 無vô 緣duyên 而nhi 照chiếu 。 弗phất 慮lự 而nhi 知tri 。 妙diệu 性tánh 天thiên 然nhiên 。 不bất 從tùng 他tha 得đắc 。 是thị 故cố 犍kiền 椎chùy 未vị 動động 。 啟khải 請thỉnh 無vô 人nhân 。 熾sí 然nhiên 說thuyết 。 無vô 間gian 歇hiết 。

○# 二nhị 示thị 法pháp (# 二nhị )# 。

初sơ 總tổng 標tiêu 二nhị 別biệt 釋thích 。

○# 初sơ 總tổng 標tiêu (# 二nhị )# 。

初sơ 標tiêu 土thổ/độ 顯hiển 依y 二nhị 標tiêu 主chủ 顯hiển 正chánh 。

○# 初sơ 標tiêu 土thổ/độ 顯hiển 依y 。

從tùng 是thị 西tây 方phương 。 過quá 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 土độ 。 有hữu 世thế 界giới 名danh 曰viết 極cực 樂lạc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 土thổ/độ 是thị 所sở 依y 。 名danh 依y 報báo 。 佛Phật 是thị 能năng 依y 。 名danh 正chánh 報báo 。 今kim 先tiên 舉cử 依y 也dã 。 是thị 者giả 。 指chỉ 此thử 界giới 言ngôn 。 從tùng 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 向hướng 西tây 而nhi 去khứ 。 名danh 過quá 。 佛Phật 土độ 者giả 。 一nhất 大Đại 千Thiên 界Giới 。 名danh 一nhất 佛Phật 土độ 。 過quá 如như 是thị 佛Phật 土độ 。 至chí 十thập 萬vạn 億ức 。 言ngôn 去khứ 此thử 方phương 遠viễn 之chi 遠viễn 也dã 。 非phi 壇đàn 經kinh 十thập 萬vạn 八bát 千thiên 之chi 土thổ/độ 也dã 。 若nhược 據cứ 事sự 據cứ 理lý 。 亦diệc 未vị 為vi 遠viễn 。 世thế 以dĩ 時thời 言ngôn 。 界giới 以dĩ 處xứ 言ngôn 。 極cực 樂lạc 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 須tu 摩ma 提đề 。 此thử 云vân 安an 樂lạc 。 亦diệc 云vân 安an 養dưỡng 。 亦diệc 云vân 清thanh 泰thái 。 亦diệc 云vân 妙diệu 意ý 。 名danh 雖tuy 小tiểu 殊thù 。 皆giai 極cực 樂lạc 義nghĩa 。 然nhiên 土thổ/độ 有hữu 多đa 種chủng 。 四tứ 土thổ/độ 之chi 中trung 。 今kim 此thử 極cực 樂lạc 是thị 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 而nhi 亦diệc 通thông 前tiền 三tam 土thổ/độ 。 又hựu 受thọ 用dụng 法pháp 性tánh 變biến 化hóa 三tam 土thổ/độ 。 亦diệc 同đồng 此thử 意ý 。 又hựu 十thập 種chủng 土thổ/độ 。 亦diệc 同đồng 此thử 意ý 。 又hựu 佛Phật 雖tuy 無vô 土thổ/độ 。 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 。 不bất 妨phương 說thuyết 土thổ/độ 。

【# 鈔sao 】# 依y 報báo 者giả 。 身thân 藉tạ 土thổ/độ 居cư 。 故cố 名danh 所sở 依y 。 隨tùy 所sở 作tác 業nghiệp 。 依y 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 故cố 名danh 為vi 報báo 。 言ngôn 從tùng 是thị 娑sa 婆bà 者giả 。 娑sa 婆bà 極cực 樂lạc 。 在tại 華hoa 藏tạng 中trung 。 二nhị 土thổ/độ 相tương 望vọng 。 今kim 云vân 過quá 者giả 。 從tùng 此thử 西tây 向hướng 橫hoạnh/hoành 亘tuyên 而nhi 過quá 也dã 。 一nhất 大Đại 千Thiên 者giả 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 也dã 。 至chí 下hạ 六lục 方phương 中trung 辨biện 。 十thập 萬vạn 億ức 者giả 。 從tùng 此thử 過quá 西tây 之chi 程# 。 以dĩ 億ức 計kế 之chi 。 當đương 有hữu 十thập 萬vạn 。 謂vị 過quá 一nhất 佛Phật 土độ 。 十thập 佛Phật 土độ 。 乃nãi 至chí 億ức 佛Phật 土độ 。 又hựu 從tùng 一nhất 億ức 佛Phật 土độ 。 十thập 億ức 佛Phật 土độ 。 乃nãi 至chí 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 土thổ/độ 。 故cố 曰viết 遠viễn 之chi 遠viễn 也dã 。 然nhiên 億ức 有hữu 四tứ 種chủng 。 十thập 萬vạn 百bách 萬vạn 。 千thiên 萬vạn 。 萬vạn 萬vạn 。 皆giai 得đắc 名danh 億ức 。 今kim 之chi 所sở 指chỉ 。 未vị 可khả 知tri 也dã 。 壇đàn 經kinh 十thập 萬vạn 八bát 千thiên 者giả 。 訛ngoa 指chỉ 今kim 西tây 域vực 也dã 。 亦diệc 詳tường 辨biện 下hạ 六lục 方phương 中trung 。 言ngôn 未vị 為vi 遠viễn 者giả 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 據cứ 事sự 。 法pháp 華hoa 明minh 東đông 方phương 世thế 界giới 之chi 多đa 。 而nhi 以dĩ 抹mạt 土thổ/độ 點điểm 塵trần 計kế 之chi 。 則tắc 十thập 萬vạn 億ức 者giả 。 特đặc 至chí 少thiểu 耳nhĩ 。 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 世thế 界giới 種chủng 。 娑sa 婆bà 之chi 外ngoại 。 圍vi 繞nhiễu 十thập 三tam 剎sát 塵trần 世thế 界giới 。 今kim 極cực 樂lạc 止chỉ 過quá 十thập 萬vạn 億ức 土thổ/độ 。 何hà 足túc 為vi 遠viễn 。 二nhị 者giả 據cứ 理lý 。 則tắc 所sở 謂vị 十thập 萬vạn 億ức 者giả 。 對đối 凡phàm 夫phù 生sanh 死tử 心tâm 量lượng 言ngôn 耳nhĩ 。 淨tịnh 業nghiệp 若nhược 成thành 。 臨lâm 終chung 在tại 定định 之chi 心tâm 。 即tức 淨tịnh 土độ 受thọ 生sanh 之chi 心tâm 也dã 。 又hựu 謂vị 分phân 明minh 在tại 目mục 前tiền 是thị 也dã 。 亦diệc 何hà 嘗thường 遠viễn 。

時thời 謂vị 過quá 現hiện 未vị 來lai 。 處xử 謂vị 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 單đơn 時thời 單đơn 處xứ 。 世thế 界giới 不bất 成thành 。 合hợp 時thời 與dữ 處xứ 。 名danh 世thế 界giới 也dã 。 極cực 樂lạc 譯dịch 有hữu 多đa 名danh 。 而nhi 極cực 之chi 為vi 言ngôn 。 顯hiển 至chí 極cực 之chi 樂lạc 。 非phi 人nhân 天thiên 一nhất 切thiết 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 比tỉ 。 故cố 特đặc 標tiêu 也dã 。 四tứ 土thổ/độ 者giả 。 一nhất 曰viết 常thường 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 經Kinh 云vân 。 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 其kỳ 佛Phật 住trụ 處xứ 。 名danh 常Thường 寂Tịch 光Quang 。 是thị 極cực 果quả 人nhân 所sở 居cư 。 二nhị 曰viết 實thật 報báo 莊trang 嚴nghiêm 土thổ/độ 。 行hành 真chân 實thật 法pháp 。 感cảm 殊thù 勝thắng 報báo 。 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 具cụ 淨tịnh 妙diệu 五ngũ 塵trần 故cố 。 亦diệc 云vân 無vô 障chướng 礙ngại 土thổ/độ 。 以dĩ 色sắc 心tâm 不bất 二nhị 。 毛mao 剎sát 相tương 容dung 故cố 。 是thị 法Pháp 身thân 大Đại 士Sĩ 所sở 居cư 。 三tam 曰viết 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。 斷đoạn 四tứ 住trụ 惑hoặc 。 屬thuộc 方phương 便tiện 道đạo 。 無vô 明minh 未vị 盡tận 。 名danh 曰viết 有hữu 餘dư 。 是thị 三tam 乘thừa 聖thánh 人nhân 所sở 居cư 。 四tứ 曰viết 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 是thị 四tứ 聖thánh 六lục 凡phàm 之chi 所sở 共cộng 居cư 。 四tứ 土thổ/độ 雖tuy 勝thắng 劣liệt 不bất 同đồng 。 亦diệc 可khả 各các 分phần/phân 淨tịnh 穢uế 。 今kim 極Cực 樂Lạc 國Quốc 。 既ký 曰viết 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 諸chư 天thiên 人nhân 民dân 。 是thị 與dữ 娑sa 婆bà 均quân 名danh 同đồng 居cư 。 而nhi 此thử 方phương 則tắc 土thổ/độ 石thạch 荊kinh 棘cức 。 四tứ 趣thú 紜vân 紜vân 。 彼bỉ 國quốc 則tắc 八bát 德đức 七thất 珍trân 。 人nhân 天thiên 濟tế 濟tế 。 是thị 同đồng 居cư 淨tịnh 也dã 。 亦diệc 通thông 前tiền 三tam 者giả 。 隨tùy 其kỳ 機cơ 異dị 。 所sở 見kiến 亦diệc 異dị 。 有hữu 於ư 同đồng 居cư 見kiến 寂tịch 光quang 土thổ/độ 。 有hữu 於ư 同đồng 居cư 見kiến 實thật 報báo 土thổ/độ 。 有hữu 於ư 同đồng 居cư 見kiến 方phương 便tiện 土thổ/độ 。 有hữu 於ư 同đồng 居cư 但đãn 見kiến 本bổn 土độ 。 如như 法Pháp 華hoa 云vân 。 我ngã 此thử 土độ 安an 隱ẩn 。 天thiên 人nhân 常thường 充sung 滿mãn 。 像tượng 法pháp 決quyết 疑nghi 經Kinh 云vân 。 今kim 日nhật 坐tọa 中trung 。 無vô 央ương 數số 眾chúng 。 或hoặc 見kiến 此thử 處xứ 山sơn 林lâm 地địa 土thổ/độ 砂sa 礫lịch 。 或hoặc 見kiến 七thất 寶bảo 。 或hoặc 見kiến 是thị 諸chư 佛Phật 行hành 處xứ 。 或hoặc 見kiến 即tức 是thị 不bất 思tư 議nghị 。 諸chư 佛Phật 境cảnh 界giới 。 皆giai 隨tùy 機cơ 異dị 見kiến 耳nhĩ 。 三tam 土thổ/độ 同đồng 上thượng 者giả 。 一nhất 法pháp 性tánh 土thổ/độ 。 即tức 是thị 寂tịch 光quang 。 二nhị 受thọ 用dụng 土thổ/độ 。 復phục 分phần/phân 自tự 他tha 。 同đồng 乎hồ 實thật 報báo 。 三tam 變biến 化hóa 土thổ/độ 。 同đồng 前tiền 三tam 四tứ 方phương 便tiện 同đồng 居cư 。 則tắc 極cực 樂lạc 者giả 。 雖tuy 當đương 變biến 化hóa 。 亦diệc 可khả 受thọ 用dụng 及cập 法pháp 性tánh 也dã 。 十thập 種chủng 土thổ/độ 者giả 。 棗táo 柏# 所sở 分phần/phân 十thập 種chủng 權quyền 實thật 。 雖tuy 極cực 樂lạc 是thị 權quyền 非phi 實thật 。 然nhiên 是thị 且thả 據cứ 權quyền 實thật 對đối 待đãi 分phân 別biệt 言ngôn 耳nhĩ 。 若nhược 論luận 隨tùy 機cơ 。 權quyền 實thật 無vô 定định 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 彼bỉ 云vân 彌di 陀đà 佛Phật 土độ 。 為vi 一nhất 分phần/phân 取thủ 相tướng 凡phàm 夫phu 。 未vị 信tín 法pháp 空không 實thật 理lý 。 以dĩ 專chuyên 憶ức 念niệm 。 其kỳ 心tâm 分phần/phân 淨tịnh 。 得đắc 生sanh 淨tịnh 土độ 。 是thị 權quyền 非phi 實thật 。 則tắc 知tri 就tựu 取thủ 相tương/tướng 者giả 。 非phi 就tựu 入nhập 理lý 者giả 。 若nhược 理lý 一nhất 心tâm 。 即tức 權quyền 即tức 實thật 。 故cố 云vân 無vô 定định 。 又hựu 上thượng 四tứ 土thổ/độ 。 亦diệc 法pháp 爾nhĩ 具cụ 足túc 。 不bất 可khả 但đãn 執chấp 寂tịch 光quang 。 若nhược 證chứng 寂tịch 光quang 。 於ư 下hạ 三tam 土thổ/độ 。 隨tùy 心tâm 寄ký 託thác 。 自tự 不bất 撥bát 無vô 。 未vị 證chứng 寂tịch 光quang 。 撥bát 無vô 下hạ 三tam 。 則tắc 無vô 復phục 所sở 居cư 之chi 土thổ/độ 。 錯thác 之chi 甚thậm 矣hĩ 。 故cố 不bất 信tín 他tha 方phương 有hữu 金kim 色sắc 世thế 界giới 。 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 深thâm 呵ha 也dã 。 佛Phật 無vô 土thổ/độ 者giả 。 十thập 四tứ 科khoa 淨tịnh 土độ 鈔sao 云vân 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 永vĩnh 脫thoát 色sắc 累lũy/lụy/luy 。 照chiếu 體thể 獨độc 立lập 。 神thần 無vô 方phương 所sở 。 用dụng 土thổ/độ 何hà 為vi 。 況huống 復phục 諸chư 佛Phật 。 佛Phật 實thật 無vô 土thổ/độ 。 而nhi 言ngôn 有hữu 者giả 。 以dĩ 眾chúng 生sanh 解giải 微vi 惑hoặc 重trọng/trùng 。 故cố 以dĩ 福phước 樂lạc 引dẫn 之chi 行hành 善thiện 。 蓋cái 聖thánh 人nhân 接tiếp 物vật 之chi 近cận 迹tích 耳nhĩ 。 故cố 曰viết 不bất 妨phương 說thuyết 土thổ/độ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 偏thiên 指chỉ 西tây 方phương 者giả 。 定định 趨xu 向hướng 故cố 。 西tây 方phương 偏thiên 指chỉ 極cực 樂lạc 者giả 。 如như 後hậu 文văn 無vô 苦khổ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 及cập 往vãng 生sanh 經kinh 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 恐khủng 有hữu 難nạn/nan 言ngôn 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 皆giai 有hữu 淨tịnh 土độ 。 何hà 為vi 獨độc 示thị 西tây 方phương 。 教giáo 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 良lương 繇# 道đạo 以dĩ 多đa 歧kỳ 亡vong 羊dương 。 射xạ 以dĩ 專chuyên 注chú 中trung 鵠hộc 。 心tâm 無vô 二nhị 用dụng 。 功công 戒giới 雜tạp 施thí 。 上thượng 都đô 儀nghi 云vân 。 歸quy 命mạng 三Tam 寶Bảo 。 要yếu 指chỉ 方phương 立lập 相tương/tướng 。 住trụ 心tâm 取thủ 境cảnh 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 繫hệ 心tâm 。 尚thượng 乃nãi 不bất 得đắc 。 況huống 離ly 相tương/tướng 耶da 。 若nhược 夫phu 徧biến 供cung 。 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 還hoàn 國quốc 猶do 在tại 食thực 時thời 。 是thị 生sanh 西tây 方phương 以dĩ 後hậu 事sự 。 所sở 謂vị 見kiến 卵noãn 而nhi 求cầu 時thời 夜dạ 。 何hà 太thái 早tảo 計kế 乎hồ 。

又hựu 問vấn 。

然nhiên 則tắc 華hoa 嚴nghiêm 何hà 以dĩ 普phổ 禮lễ 剎sát 塵trần 如Như 來Lai 。 答đáp 。 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 即tức 是thị 多đa 。 多đa 即tức 是thị 一nhất 。 若nhược 知tri 此thử 義nghĩa 。 或hoặc 普phổ 或hoặc 偏thiên 。 常thường 異dị 常thường 同đồng 。 無vô 足túc 疑nghi 也dã 。 無vô 苦khổ 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 詳tường 見kiến 後hậu 文văn 。 又hựu 隨tùy 願nguyện 往vãng 生sanh 經kinh 言ngôn 。 佛Phật 國quốc 無vô 量lượng 。 專chuyên 求cầu 極cực 樂lạc 者giả 何hà 。 一nhất 以dĩ 因nhân 勝thắng 。 十thập 念niệm 為vi 因nhân 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 故cố 。 二nhị 以dĩ 緣duyên 勝thắng 。 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 普phổ 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 極cực 樂lạc 不bất 遠viễn 。 今kim 言ngôn 十thập 萬vạn 億ức 土thổ/độ 。 二nhị 經kinh 遠viễn 近cận 。 何hà 以dĩ 不bất 同đồng 。 答đáp 。 以dĩ 是thị 即tức 遠viễn 之chi 近cận 。 即tức 近cận 之chi 遠viễn 故cố 。 若nhược 依y 佛Phật 地địa 。 則tắc 淨tịnh 土độ 遠viễn 近cận 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。

【# 鈔sao 】# 去khứ 此thử 不bất 遠viễn 者giả 。 觀quán 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 韋vi 提đề 希hy 言ngôn 。

汝nhữ 今kim 知tri 否phủ/bĩ 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 去khứ 此thử 不bất 遠viễn 。 今kim 謂vị 即tức 遠viễn 即tức 近cận 者giả 。 良lương 以dĩ 去khứ 此thử 不bất 遠viễn 。 是thị 明minh 過quá 十thập 萬vạn 億ức 之chi 極cực 樂lạc 。 去khứ 此thử 不bất 遠viễn 也dã 。 過quá 十thập 萬vạn 億ức 。 是thị 明minh 去khứ 此thử 不bất 遠viễn 之chi 極cực 樂lạc 。 過quá 十thập 萬vạn 億ức 也dã 。 心tâm 包bao 法Pháp 界Giới 。 何hà 近cận 而nhi 非phi 遠viễn 。 法Pháp 界Giới 唯duy 心tâm 。 何hà 遠viễn 而nhi 非phi 近cận 。 交giao 互hỗ 言ngôn 之chi 。 固cố 無vô 礙ngại 也dã 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 者giả 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 如như 是thị 淨tịnh 土độ 。 超siêu 過quá 三tam 界giới 。 所sở 行hành 之chi 處xứ 。 為vi 與dữ 三tam 界giới 同đồng 一nhất 處xứ 所sở 。 為vi 各các 別biệt 耶da 。 答đáp 云vân 。 有hữu 說thuyết 在tại 淨tịnh 居cư 天thiên 。 有hữu 說thuyết 在tại 西tây 方Phương 等Đẳng 。 然nhiên 亦diệc 周chu 圓viên 無vô 際tế 。 徧biến 法Pháp 界Giới 故cố 。 不bất 可khả 說thuyết 言ngôn 。 離ly 三tam 界giới 處xứ 。 即tức 三tam 界giới 處xứ 。 但đãn 隨tùy 菩Bồ 薩Tát 所sở 宜nghi 現hiện 者giả 。 或hoặc 在tại 淨tịnh 居cư 。 或hoặc 西tây 方Phương 等Đẳng 。 則tắc 知tri 極cực 樂lạc 淨tịnh 土độ 。 超siêu 出xuất 常thường 情tình 。 非phi 方phương 不bất 方phương 。 無vô 在tại 不bất 在tại 。 未vị 可khả 概khái 以dĩ 同đồng 居cư 而nhi 為vi 定định 論luận 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 堅kiên 固cố 清thanh 淨tịnh 。 是thị 西tây 方phương 義nghĩa 。 自tự 性tánh 離ly 障chướng 絕tuyệt 非phi 。 是thị 過quá 十thập 萬vạn 義nghĩa 。 自tự 性tánh 橫hoạnh/hoành 該cai 豎thụ 徹triệt 。 是thị 世thế 界giới 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 堅kiên 固cố 者giả 。 西tây 屬thuộc 金kim 體thể 。 有hữu 堅kiên 固cố 義nghĩa 。 即tức 自tự 性tánh 真chân 常thường 不bất 易dị 。 萬vạn 古cổ 如như 如như 故cố 。 清thanh 淨tịnh 者giả 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 西tây 當đương 肅túc 氣khí 。 有hữu 澄trừng 清thanh 義nghĩa 。 即tức 自tự 性tánh 諸chư 妄vọng 本bổn 空không 。 體thể 露lộ 金kim 風phong 故cố 。 西tây 當đương 白bạch 色sắc 。 有hữu 潔khiết 淨tịnh 義nghĩa 。 即tức 自tự 性tánh 諸chư 染nhiễm 不bất 生sanh 。 本bổn 來lai 一nhất 色sắc 故cố 。 離ly 障chướng 絕tuyệt 非phi 者giả 。 自tự 性tánh 本bổn 無vô 煩phiền 惱não 。 如như 十thập 苦khổ 十thập 惡ác 。 十thập 纏triền 十thập 使sử 等đẳng 。 並tịnh 超siêu 越việt 之chi 。 有hữu 遠viễn 過quá 義nghĩa 。 是thị 知tri 堅kiên 淨tịnh 為vi 西tây 。 方phương 盡tận 西tây 矣hĩ 。 豈khởi 必tất 專chuyên 標tiêu 日nhật 落lạc 。 迥huýnh 絕tuyệt 為vi 過quá 。 無vô 弗phất 過quá 矣hĩ 。 誰thùy 能năng 更cánh 計kế 途đồ 程# 。 橫hoạnh/hoành 亘tuyên 十thập 方phương 。 豎thụ 窮cùng 三tam 際tế 。 非phi 近cận 非phi 遠viễn 。 絕tuyệt 中trung 絕tuyệt 邊biên 。 則tắc 從tùng 是thị 過quá 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 微vi 塵trần 佛Phật 土độ 。 無vô 世thế 界giới 不bất 名danh 極cực 樂lạc 。 何hà 但đãn 有hữu 世thế 界giới 名danh 。 為vi 極cực 樂lạc 也dã 。

○# 二nhị 標tiêu 主chủ 顯hiển 正chánh 。

其kỳ 土độ 有hữu 佛Phật 。 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。 今kim 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 其kỳ 者giả 。 承thừa 上thượng 。 土thổ/độ 必tất 有hữu 人nhân 。 指chỉ 能năng 依y 之chi 人nhân 曰viết 佛Phật 。 佛Phật 必tất 有hữu 號hiệu 。 出xuất 本bổn 佛Phật 之chi 號hiệu 曰viết 阿A 彌Di 陀Đà 。 三tam 世thế 皆giai 有hữu 佛Phật 。 揀giản 過quá 未vị 之chi 佛Phật 曰viết 現hiện 在tại 佛Phật 。 佛Phật 皆giai 度độ 生sanh 。 指chỉ 度độ 生sanh 之chi 軌quỹ 曰viết 說thuyết 法Pháp 。 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 如như 大đại 本bổn 。 及cập 大đại 雲vân 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 佛Phật 非phi 過quá 去khứ 。 非phi 現hiện 在tại 。 非phi 未vị 來lai 。 但đãn 以dĩ 酬thù 其kỳ 志chí 願nguyện 。 見kiến 在tại 西tây 方phương 。 其kỳ 世thế 界giới 名danh 曰viết 極cực 樂lạc 。 佛Phật 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。 大đại 雲vân 者giả 。 大đại 方Phương 等Đẳng 大đại 雲vân 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 熈# 怡di 微vi 笑tiếu 。 從tùng 其kỳ 面diện 門môn 。 出xuất 無vô 量lượng 光quang 。 大đại 雲vân 密mật 藏tạng 菩Bồ 薩Tát 問vấn 故cố 。 佛Phật 言ngôn 西tây 方phương 世thế 界giới 。 有hữu 國quốc 名danh 安an 樂lạc 。 佛Phật 號hiệu 無vô 量lượng 壽thọ 。 見kiến 在tại 說thuyết 法Pháp 。 告cáo 一nhất 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。 今kim 說thuyết 大đại 雲vân 經kinh 。 汝nhữ 可khả 往vãng 聽thính 。 今kim 彼bỉ 菩Bồ 薩Tát 將tương 來lai 至chí 此thử 。 則tắc 正chánh 當đương 釋Thích 迦Ca 說thuyết 法Pháp 時thời 。 彌di 陀đà 亦diệc 在tại 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 。 故cố 知tri 非phi 過quá 非phi 未vị 。 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。

【# 疏sớ/sơ 】# 凡phàm 言ngôn 現hiện 在tại 。

復phục 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 如như 釋Thích 迦Ca 彌di 陀đà 。 均quân 名danh 現hiện 在tại 。 而nhi 小tiểu 不bất 同đồng 。

【# 鈔sao 】# 小tiểu 不bất 同đồng 者giả 。 釋Thích 迦Ca 賢Hiền 劫Kiếp 四tứ 佛Phật 。 是thị 名danh 現hiện 在tại 。 而nhi 雙song 林lâm 示thị 滅diệt 。 相tướng 好hảo 難nạn/nan 親thân 。 徒đồ 仰ngưỡng 嘉gia 名danh 。 僅cận 存tồn 像tượng 教giáo 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 則tắc 今kim 日nhật 今kim 時thời 。 正chánh 於ư 彼bỉ 國quốc 。 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 是thị 釋Thích 迦Ca 現hiện 在tại 之chi 過quá 去khứ 。 彌di 陀đà 現hiện 在tại 之chi 現hiện 在tại 也dã 。 古cổ 人nhân 云vân 。 佛Phật 在tại 世thế 時thời 我ngã 沈trầm 淪luân 。 今kim 得đắc 人nhân 身thân 佛Phật 滅diệt 度độ 。 懊áo 惱não 自tự 身thân 多đa 業nghiệp 障chướng 。 不bất 見kiến 如Như 來Lai 金kim 色sắc 身thân 。 感cảm 慕mộ 傷thương 嗟ta 。 一nhất 至chí 於ư 此thử 。 今kim 釋Thích 迦Ca 雖tuy 滅diệt 。 彌di 陀đà 現hiện 存tồn 。 但đãn 得đắc 往vãng 生sanh 。 便tiện 能năng 親thân 炙chích 。 而nhi 不bất 信tín 不bất 願nguyện 。 徒đồ 為vi 無vô 益ích 之chi 悲bi 。 亦diệc 惑hoặc 矣hĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 現hiện 在tại 。 且thả 據cứ 釋Thích 迦Ca 當đương 時thời 而nhi 言ngôn 。 實thật 則tắc 徹triệt 於ư 前tiền 後hậu 。 亦diệc 復phục 後hậu 後hậu 無vô 盡tận 。 皆giai 名danh 現hiện 在tại 。

【# 鈔sao 】# 前tiền 後hậu 者giả 。 釋Thích 迦Ca 未vị 出xuất 世thế 前tiền 。 彌di 陀đà 亦diệc 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 釋Thích 迦Ca 既ký 滅diệt 度độ 後hậu 。 彌di 陀đà 亦diệc 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 乃nãi 至chí 今kim 日nhật 。 猶do 云vân 現hiện 在tại 。 後hậu 後hậu 無vô 盡tận 者giả 。 以dĩ 釋Thích 迦Ca 說thuyết 法Pháp 。 止chỉ 於ư 四tứ 十thập 九cửu 年niên 。 迦Ca 葉Diếp 而nhi 上thượng 。 彌Di 勒Lặc 而nhi 下hạ 。 縱túng/tung 年niên 數số 多đa 。 亦diệc 有hữu 限hạn 量lượng 。 未vị 若nhược 彌di 陀đà 說thuyết 法Pháp 。 至chí 為vi 久cửu 遠viễn 。 諸chư 佛Phật 莫mạc 及cập 。 是thị 故cố 不bất 唯duy 今kim 日nhật 猶do 名danh 現hiện 在tại 。 後hậu 後hậu 無vô 盡tận 。 皆giai 可khả 名danh 為vi 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 也dã 。 問vấn 。 彌di 陀đà 之chi 後hậu 。 次thứ 補bổ 觀quán 音âm 。 安an 得đắc 無vô 盡tận 。 答đáp 。 彌di 陀đà 住trụ 世thế 幾kỷ 劫kiếp 。 觀quán 音âm 補bổ 之chi 。 曾tằng 有hữu 數số 否phủ/bĩ 。 彼bỉ 觀quán 音âm 尚thượng 云vân 。 住trụ 無vô 央ương 數số 劫kiếp 。 無vô 央ương 數số 劫kiếp 。 不bất 可khả 復phục 計kế 劫kiếp 。 不bất 可khả 復phục 計kế 劫kiếp 。 乃nãi 授thọ 勢thế 至chí 。 則tắc 彌di 陀đà 可khả 知tri 矣hĩ 。 豈khởi 非phi 亦diệc 是thị 有hữu 盡tận 。 之chi 無vô 盡tận 耶da 。 況huống 勢thế 至chí 之chi 補bổ 觀quán 音âm 。 永vĩnh 無vô 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 時thời 。 雖tuy 云vân 勢thế 至chí 。 實thật 彌di 陀đà 說thuyết 法Pháp 無vô 異dị 也dã 。 謂vị 之chi 後hậu 後hậu 無vô 盡tận 。 夫phu 奚hề 不bất 可khả 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 現hiện 在tại 。 且thả 據cứ 釋Thích 迦Ca 對đối 彼bỉ 而nhi 言ngôn 。 實thật 則tắc 彌di 陀đà 現hiện 在tại 。 即tức 釋Thích 迦Ca 現hiện 在tại 。

【# 鈔sao 】# 智trí 覺giác 云vân 。 總tổng 持trì 教giáo 中trung 。 說thuyết 三tam 十thập 七thất 佛Phật 。 皆giai 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 一nhất 佛Phật 所sở 現hiện 。 謂vị 遮già 那na 內nội 心tâm 。 證chứng 自tự 受thọ 用dụng 。 成thành 於ư 五ngũ 智trí 。 自tự 當đương 中trung 央ương 法Pháp 界Giới 清thanh 淨tịnh 智trí 。 次thứ 從tùng 四Tứ 智Trí 。 流lưu 出xuất 四tứ 方phương 四tứ 如Như 來Lai 。 其kỳ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 流lưu 出xuất 西tây 方phương 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 無Vô 量Lượng 壽Thọ 如Như 來Lai 。 則tắc 一nhất 佛Phật 而nhi 雙song 現hiện 二nhị 土thổ/độ 也dã 。 故cố 清thanh 涼lương 云vân 。 即tức 本bổn 師sư 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 然nhiên 。 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 多đa 種chủng 不bất 同đồng 。 今kim 是thị 依y 正chánh 皆giai 說thuyết 。 詳tường 如như 此thử 經Kinh 。 及cập 大đại 本bổn 觀quán 經kinh 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 多đa 種chủng 者giả 。 如như 言ngôn 說thuyết 瞻chiêm 視thị 。 乃nãi 至chí 香hương 飯phạn 等đẳng 。 故cố 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 不bất 但đãn 金kim 口khẩu 說thuyết 法Pháp 。 依y 正chánh 悉tất 爾nhĩ 。 如như 大đại 本bổn 云vân 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 。 廣quảng 宣tuyên 大đại 教giáo 。 敷phu 演diễn 妙diệu 法Pháp 。 莫mạc 不bất 欣hân 然nhiên 悅duyệt 適thích 。 心tâm 得đắc 解giải 悟ngộ 。 各các 有hữu 所sở 得đắc 。 又hựu 云vân 。 東đông 方phương 恆Hằng 河Hà 沙sa 數số 諸chư 佛Phật 。 各các 遣khiển 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 至chí 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 所sở 。 聽thính 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 四tứ 維duy 上thượng 下hạ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 正chánh 報báo 說thuyết 法Pháp 。 此thử 經Kinh 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 演diễn 暢sướng 妙diệu 法Pháp 。 及cập 大đại 本bổn 觀quán 經kinh 。 如như 後hậu 文văn 中trung 詳tường 引dẫn 。 是thị 依y 報báo 說thuyết 法Pháp 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 國quốc 蓮liên 華hoa 。 出xuất 無vô 量lượng 光quang 。 光quang 中trung 出xuất 無vô 量lượng 佛Phật 。 一nhất 一nhất 諸chư 佛Phật 。 皆giai 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 是thị 依y 正chánh 俱câu 時thời 說thuyết 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 有hữu 謂vị 說thuyết 法Pháp 是thị 應ưng 身thân 報báo 身thân 。 有hữu 謂vị 三Tam 身Thân 齊tề 說thuyết 。 各các 隨tùy 機cơ 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 應ưng 身thân 說thuyết 者giả 。 有hữu 云vân 。 法Pháp 身thân 一nhất 向hướng 不bất 說thuyết 。 報báo 身thân 具cụ 說thuyết 不bất 說thuyết 。 應ưng 身thân 定định 說thuyết 。 則tắc 彼bỉ 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 當đương 是thị 應ưng 身thân 。 然nhiên 亦diệc 兼kiêm 報báo 。 如như 大đại 本bổn 。 高cao 出xuất 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 之chi 身thân 。 觀quán 經kinh 。 六lục 十thập 萬vạn 億ức 。 那na 由do 恆Hằng 沙sa 由do 旬tuần 之chi 身thân 。 則tắc 豈khởi 定định 丈trượng 六lục 。 然nhiên 經Kinh 云vân 。 報báo 化hóa 非phi 真chân 佛Phật 。 亦diệc 非phi 說thuyết 法Pháp 者giả 。 何hà 得đắc 定định 言ngôn 法Pháp 身thân 不bất 說thuyết 。 當đương 是thị 隨tùy 機cơ 所sở 見kiến 。 自tự 不bất 同đồng 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 所sở 惜tích 者giả 。 萬vạn 里lý 百bách 城thành 。 為vi 參tham 知tri 識thức 。 梯thê 山sơn 航# 海hải 。 云vân 禮lễ 道Đạo 場Tràng 。 豈khởi 可khả 萬vạn 德đức 如Như 來Lai 。 現hiện 在tại 說thuyết 法Pháp 。 漠mạc 然nhiên 不bất 顧cố 。 甘cam 墮đọa 城thành 東đông 。 是thị 則tắc 名danh 為vi 。 可khả 憐lân 憫mẫn 者giả 。

【# 鈔sao 】# 萬vạn 里lý 者giả 。 僧Tăng 問vấn 大đại 隨tùy 。 劫kiếp 火hỏa 洞đỗng 然nhiên 。 未vị 審thẩm 這giá 箇cá 壞hoại 不bất 壞hoại 。 答đáp 云vân 。 壞hoại 。 僧Tăng 曰viết 。 恁nhẫm 麼ma 則tắc 隨tùy 他tha 去khứ 也dã 。 答đáp 云vân 。 隨tùy 他tha 去khứ 。 僧Tăng 疑nghi 不bất 決quyết 。 往vãng 還hoàn 萬vạn 里lý 。 廣quảng 參tham 知tri 識thức 。 始thỉ 得đắc 大đại 悟ngộ 。 百bách 城thành 者giả 。 善thiện 財tài 南nam 遊du 百bách 一nhất 十thập 城thành 。 參tham 五ngũ 十thập 三tam 善Thiện 知Tri 識Thức 。 引dẫn 此thử 以dĩ 況huống 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 是thị 最tối 上thượng 知tri 識thức 也dã 。 梯thê 山sơn 航# 海hải 。 如như 峨# 嵋# 普phổ 陀đà 等đẳng 。 引dẫn 此thử 以dĩ 況huống 。 西tây 方phương 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 是thị 最tối 勝thắng 道Đạo 場Tràng 也dã 。 然nhiên 古cổ 之chi 跋bạt 涉thiệp 。 蓋cái 為vi 親thân 炙chích 聖thánh 賢hiền 。 今kim 日nhật 奔bôn 馳trì 。 祗chi 是thị 遙diêu 瞻chiêm 影ảnh 像tượng 。 而nhi 且thả 備bị 經kinh 險hiểm 阻trở 。 不bất 憚đạn 劬cù 勞lao 。 何hà 得đắc 現hiện 在tại 慈từ 尊tôn 。 捨xả 之chi 不bất 往vãng 。 城thành 東đông 老lão 母mẫu 。 與dữ 佛Phật 同đồng 生sanh 而nhi 不bất 見kiến 佛Phật 。 非phi 此thử 之chi 流lưu 耶da 。 過quá 未vị 之chi 佛Phật 。 勢thế 所sở 難nan 逢phùng 。 現hiện 在tại 空không 過quá 。 故cố 可khả 憐lân 憫mẫn 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 體thể 自tự 靈linh 知tri 。 是thị 其kỳ 土độ 有hữu 佛Phật 義nghĩa 。 自tự 性tánh 即tức 今kim 顯hiển 現hiện 。 是thị 見kiến 在tại 說thuyết 法Pháp 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 終chung 朝triêu 侍thị 佛Phật 側trắc 。 不bất 見kiến 金kim 容dung 。 竟cánh 日nhật 坐tọa 法pháp 筵diên 。 罔võng 聞văn 妙diệu 道đạo 。 遂toại 使sử 魔ma 王vương 混hỗn 於ư 佛Phật 殿điện 。 邪tà 法pháp 亂loạn 乎hồ 真chân 宗tông 。 但đãn 能năng 返phản 照chiếu 心tâm 源nguyên 。 佛Phật 法Pháp 一nhất 時thời 雙song 足túc 。

○# 二nhị 別biệt 釋thích (# 二nhị )# 。

初sơ 依y 報báo 二nhị 正chánh 報báo 。

○# 初sơ 依y 報báo (# 二nhị )# 。

初sơ 總tổng 名danh 極cực 樂lạc 二nhị 別biệt 示thị 莊trang 嚴nghiêm 。

○# 初sơ 總tổng 名danh 極cực 樂lạc 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 彼bỉ 土độ 何hà 故cố 。 名danh 為vi 極Cực 樂Lạc 。 其kỳ 國quốc 眾chúng 生sanh 。 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 但đãn 受thọ 諸chư 樂lạc 。 故cố 名danh 極Cực 樂Lạc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 先tiên 釋thích 依y 者giả 。 順thuận 上thượng 文văn 故cố 。 亦diệc 令linh 眾chúng 生sanh 。 生sanh 忻hãn 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 苦khổ 者giả 。 逼bức 惱não 之chi 義nghĩa 。 為vi 四Tứ 諦Đế 首thủ 。 眾chúng 苦khổ 者giả 。 諸chư 經kinh 論luận 開khai 有hữu 三tam 苦khổ 。 八bát 苦khổ 。 十thập 苦khổ 。 百bách 一nhất 十thập 苦khổ 。 又hựu 約ước 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 。 則tắc 變biến 易dị 亦diệc 苦khổ 。 況huống 其kỳ 餘dư 者giả 。 以dĩ 苦khổ 事sự 非phi 一nhất 。 故cố 曰viết 眾chúng 苦khổ 也dã 。 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 如như 經kinh 所sở 陳trần 二nhị 種chủng 清thanh 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 。 亦diệc 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 非phi 一nhất 。 故cố 曰viết 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 極cực 樂lạc 者giả 。 以dĩ 諸chư 國quốc 苦khổ 樂lạc 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 有hữu 苦khổ 多đa 樂lạc 少thiểu 者giả 。 有hữu 苦khổ 樂lạc 相tương/tướng 半bán 者giả 。 有hữu 苦khổ 少thiểu 樂lạc 多đa 者giả 。 有hữu 無vô 苦khổ 純thuần 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 今kim 當đương 第đệ 四tứ 故cố 。

【# 鈔sao 】# 四Tứ 諦Đế 者giả 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 苦khổ 居cư 最tối 先tiên 。 知tri 苦khổ 。 乃nãi 斷đoạn 集tập 修tu 道Đạo 證chứng 滅diệt 也dã 。 三tam 苦khổ 者giả 。 一nhất 苦khổ 苦khổ 。 謂vị 受thọ 有hữu 漏lậu 身thân 。 已dĩ 名danh 為vi 苦khổ 。 更cánh 加gia 種chủng 種chủng 逼bức 惱não 。 則tắc 苦khổ 而nhi 復phục 苦khổ 也dã 。 是thị 為vi 欲dục 界giới 苦khổ 。 二nhị 壞hoại 苦khổ 。 謂vị 當đương 樂nhạo/nhạc/lạc 壞hoại 時thời 。 不bất 勝thắng 憂ưu 惱não 也dã 。 是thị 為vi 色sắc 界giới 苦khổ 。 三tam 行hành 苦khổ 。 此thử 苦khổ 處xứ 中trung 。 即tức 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 念niệm 念niệm 遷thiên 流lưu 也dã 。 是thị 為vi 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 又hựu 欲dục 界giới 具cụ 三tam 。 色sắc 兼kiêm 後hậu 二nhị 。 無vô 色sắc 唯duy 行hành 。 為vi 三tam 苦khổ 也dã 。 而nhi 彼bỉ 國quốc 離ly 欲dục 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 無vô 苦khổ 苦khổ 。 依y 正chánh 常thường 然nhiên 。 則tắc 無vô 壞hoại 苦khổ 。 超siêu 過quá 三tam 界giới 。 則tắc 無vô 行hành 苦khổ 。 八bát 苦khổ 者giả 。 生sanh 居cư 胎thai 獄ngục 。 老lão 厭yếm 龍long 鍾chung 。 病bệnh 受thọ 痛thống 疴# 。 死tử 悲bi 分phân 散tán 。 愛ái 則tắc 欲dục 合hợp 偏thiên 離ly 。 冤oan 則tắc 欲dục 逃đào 偏thiên 遇ngộ 。 求cầu 則tắc 欲dục 得đắc 偏thiên 失thất 。 乃nãi 至chí 五ngũ 陰ấm 熾sí 盛thịnh 。 總tổng 成thành 上thượng 七thất 。 名danh 八bát 苦khổ 也dã 。 而nhi 彼bỉ 國quốc 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 則tắc 無vô 生sanh 苦khổ 。 寒hàn 暑thử 不bất 遷thiên 。 則tắc 無vô 老lão 苦khổ 。 身thân 離ly 分phân 段đoạn 。 則tắc 無vô 病bệnh 苦khổ 。 壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。 則tắc 無vô 死tử 苦khổ 。 無vô 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 則tắc 無vô 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 同đồng 會hội 一nhất 處xứ 。 則tắc 無vô 冤oan 憎tăng 會hội 苦khổ 。 所sở 欲dục 自tự 至chí 。 則tắc 無vô 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 觀quán 照chiếu 空không 寂tịch 。 則tắc 無vô 五ngũ 陰ấm 盛thịnh 苦khổ 。 十thập 苦khổ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 經kinh 。 謂vị 一nhất 生sanh 苦khổ 。 二nhị 老lão 苦khổ 。 乃nãi 至chí 十thập 生sanh 。 死tử 流lưu 轉chuyển 苦khổ 。 百bách 一nhất 十thập 苦khổ 者giả 。 瑜du 伽già 論luận 。 一nhất 無vô 差sai 別biệt 流lưu 轉chuyển 苦khổ 。 二nhị 欲dục 苦khổ 。 癡si 苦khổ 。 乃nãi 至chí 五ngũ 十thập 五ngũ 苦khổ 。 次thứ 九cửu 種chủng 苦khổ 。 於ư 九cửu 種chủng 中trung 。 又hựu 次thứ 第đệ 疊điệp 開khai 成thành 五ngũ 十thập 五ngũ 。 合hợp 之chi 為vi 百bách 一nhất 十thập 苦khổ 。 今kim 彼bỉ 國quốc 皆giai 無vô 也dã 。 然nhiên 約ước 之chi 不bất 出xuất 三tam 苦khổ 八bát 苦khổ 。 攝nhiếp 種chủng 種chủng 苦khổ 。 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 者giả 。 謂vị 分phân 段đoạn 變biến 易dị 。 分phân 段đoạn 者giả 。 四tứ 大đại 所sở 成thành 。 有hữu 分phân 齊tề 段đoạn 落lạc 。 如như 上thượng 八bát 苦khổ 中trung 說thuyết 。 變biến 易dị 。 則tắc 二Nhị 乘Thừa 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 離ly 分phân 段đoạn 。 未vị 免miễn 四tứ 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 。 因nhân 移di 果quả 易dị 。 亦diệc 名danh 為vi 苦khổ 。 彼bỉ 國quốc 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 一nhất 生sanh 不bất 退thoái 。 何hà 慮lự 二nhị 種chủng 苦khổ 也dã 。 大đại 本bổn 云vân 。 彼bỉ 國quốc 不bất 聞văn 苦khổ 名danh 。 何hà 況huống 實thật 苦khổ 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 。 二nhị 種chủng 清thanh 淨tịnh 者giả 。 論luận 明minh 一nhất 者giả 器khí 世thế 間gian 清thanh 淨tịnh 。 二nhị 者giả 眾Chúng 生Sanh 世Thế 間Gian 清Thanh 淨Tịnh 。 即tức 依y 正chánh 二nhị 報báo 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 如như 下hạ 文văn 中trung 。 及cập 大đại 本bổn 觀quán 經kinh 詳tường 辯biện 。 問vấn 。 淨tịnh 名danh 云vân 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 即tức 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 則tắc 一nhất 切thiết 國quốc 土thổ 。 即tức 極cực 樂lạc 相tương/tướng 。 何hà 更cánh 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 今kim 開khai 苦khổ 樂lạc 。 似tự 違vi 彼bỉ 經kinh 。 答đáp 。 賢hiền 首thủ 大đại 師sư 釋thích 彼bỉ 經kinh 意ý 。 謂vị 是thị 但đãn 以dĩ 迷mê 倒đảo 妄vọng 見kiến 生sanh 死tử 。 名danh 在tại 此thử 岸ngạn 。 悟ngộ 生sanh 死tử 空không 。 本bổn 來lai 圓viên 寂tịch 。 即tức 名danh 彼bỉ 岸ngạn 。 今kim 謂vị 亦diệc 以dĩ 迷mê 倒đảo 妄vọng 見kiến 五ngũ 濁trược 。 名danh 住trụ 娑sa 婆bà 。 悟ngộ 五ngũ 濁trược 空không 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 。 即tức 名danh 極cực 樂lạc 。 國quốc 土độ 常thường 淨tịnh 。 眾chúng 生sanh 自tự 迷mê 。 迷mê 多đa 悟ngộ 寡quả 。 示thị 苦khổ 示thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 容dung 己kỷ 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 苦khổ 樂lạc 相tương 對đối 。 正chánh 以dĩ 彼bỉ 此thử 二nhị 土thổ/độ 。 較giảo 量lượng 勝thắng 劣liệt 。 令linh 生sanh 忻hãn 厭yếm 。 如như 難nan 易dị 十thập 種chủng 等đẳng 。

【# 鈔sao 】# 相tương 對đối 者giả 。 以dĩ 此thử 極cực 苦khổ 對đối 彼bỉ 極cực 樂lạc 。 一nhất 勝thắng 一nhất 劣liệt 。 天thiên 壤nhưỡng 較giảo 然nhiên 。 忻hãn 厭yếm 自tự 生sanh 。 取thủ 捨xả 自tự 定định 。 十thập 種chủng 者giả 。 慈từ 雲vân 懺sám 主chủ 。 開khai 此thử 土thổ/độ 彼bỉ 土độ 難nan 易dị 十thập 種chủng 。 今kim 以dĩ 苦khổ 樂lạc 對đối 之chi 。 一nhất 者giả 此thử 土thổ/độ 有hữu 不bất 常thường 值trị 佛Phật 苦khổ 。 彼bỉ 土độ 無vô 之chi 。 而nhi 但đãn 有hữu 華hoa 開khai 見kiến 佛Phật 。 常thường 得đắc 親thân 近cận 之chi 樂lạc 。 二nhị 者giả 此thử 土thổ/độ 有hữu 不bất 聞văn 說thuyết 法Pháp 苦khổ 。 彼bỉ 土độ 無vô 之chi 。 而nhi 但đãn 有hữu 水thủy 鳥điểu 樹thụ 林lâm 。 皆giai 宣tuyên 妙diệu 法Pháp 之chi 樂lạc 。 三tam 者giả 無vô 惡ác 友hữu 牽khiên 纏triền 苦khổ 。 而nhi 有hữu 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 之chi 樂lạc 。 四tứ 者giả 無vô 羣quần 魔ma 惱não 亂loạn 苦khổ 。 而nhi 有hữu 諸chư 佛Phật 護hộ 念niệm 。 遠viễn 離ly 魔ma 事sự 之chi 樂lạc 。 五ngũ 者giả 無vô 輪luân 迴hồi 不bất 息tức 苦khổ 。 而nhi 有hữu 橫hoạnh/hoành 截tiệt 生sanh 死tử 。 永vĩnh 脫thoát 輪luân 迴hồi 之chi 樂lạc 。 六lục 者giả 無vô 難nạn/nan 免miễn 三tam 塗đồ 苦khổ 。 而nhi 有hữu 惡ác 道đạo 永vĩnh 離ly 。 名danh 且thả 不bất 聞văn 之chi 樂lạc 。 七thất 者giả 無vô 塵trần 緣duyên 障chướng 道đạo 苦khổ 。 而nhi 有hữu 受thọ 用dụng 自tự 然nhiên 。 不bất 俟sĩ 經kinh 營doanh 之chi 樂lạc 。 八bát 者giả 無vô 壽thọ 命mạng 短đoản 促xúc 苦khổ 。 而nhi 有hữu 壽thọ 與dữ 佛Phật 同đồng 。 更cánh 無vô 限hạn 量lượng 之chi 樂lạc 。 九cửu 者giả 無vô 修tu 行hành 退thoái 失thất 苦khổ 。 而nhi 有hữu 入nhập 正chánh 定định 聚tụ 。 永vĩnh 無vô 退thoái 轉chuyển 之chi 樂lạc 。 十thập 者giả 無vô 塵trần 劫kiếp 難nạn/nan 成thành 苦khổ 。 而nhi 有hữu 一nhất 生sanh 行hành 滿mãn 。 所sở 作tác 得đắc 辦biện 之chi 樂lạc 。 等đẳng 者giả 。 如như 安an 國quốc 鈔sao 。 開khai 為vi 二nhị 十thập 四tứ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 羣quần 疑nghi 論luận 。 廣quảng 為vì 三tam 十thập 益ích 。 皆giai 舉cử 樂nhạo/nhạc/lạc 明minh 苦khổ 。 舉cử 益ích 明minh 損tổn 。 大đại 意ý 同đồng 前tiền 。 茲tư 不bất 繁phồn 載tái 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 土thổ/độ 苦khổ 樂lạc 。 略lược 如như 天thiên 台thai 教giáo 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 所sở 謂vị 見kiến 思tư 輕khinh 重trọng 。 同đồng 居cư 苦khổ 樂lạc 。 體thể 析tích 巧xảo 拙chuyết 。 方phương 便tiện 苦khổ 樂lạc 。 次thứ 第đệ 一nhất 心tâm 。 實thật 報báo 苦khổ 樂lạc 。 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 。 寂tịch 光quang 苦khổ 樂lạc 。 文văn 繁phồn 不bất 敘tự 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 菩Bồ 薩Tát 捐quyên 棄khí 五ngũ 欲dục 。 雖tuy 輪Luân 王Vương 不bất 以dĩ 為vi 樂lạc 。 憫mẫn 念niệm 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 地địa 獄ngục 肯khẳng 代đại 其kỳ 苦khổ 。 何hà 得đắc 捨xả 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 自tự 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 土thổ/độ 。 答đáp 。 智trí 者giả 十thập 疑nghi 論luận 中trung 詳tường 明minh 。 又hựu 更cánh 有hữu 取thủ 捨xả 多đa 說thuyết 。 不bất 可khả 不bất 辯biện 。

【# 鈔sao 】# 論luận 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 不bất 能năng 度độ 生sanh 。 喻dụ 如như 破phá 舟chu 拯chửng 溺nịch 。 自tự 他tha 俱câu 陷hãm 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 已dĩ 。 還hoàn 來lai 此thử 世thế 。 救cứu 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 克khắc 有hữu 濟tế 。 故cố 初sơ 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 必tất 先tiên 捨xả 此thử 苦khổ 處xứ 。 生sanh 彼bỉ 樂lạc 處xứ 。 據cứ 此thử 。 則tắc 捨xả 苦khổ 者giả 。 正chánh 欲dục 拔bạt 眾chúng 生sanh 之chi 苦khổ 。 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 。 正chánh 欲dục 與dữ 眾chúng 生sanh 以dĩ 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 豈khởi 二Nhị 乘Thừa 獨độc 善thiện 之chi 可khả 儔trù 乎hồ 。 又hựu 多đa 說thuyết 者giả 。 圭# 峯phong 釋thích 圓viên 覺giác 。 種chủng 種chủng 取thủ 捨xả 。 皆giai 是thị 輪luân 迴hồi 。 謂vị 如như 捨xả 此thử 娑sa 婆bà 。 取thủ 彼bỉ 淨tịnh 土độ 。 而nhi 大đại 梅mai 亦diệc 云vân 。 捨xả 垢cấu 取thủ 淨tịnh 。 是thị 生sanh 死tử 業nghiệp 。 故cố 今kim 辯biện 云vân 。 此thử 等đẳng 語ngữ 言ngôn 。 非phi 不bất 極cực 致trí 。 但đãn 得đắc 旨chỉ 則tắc 號hiệu 醍đề 醐hồ 。 失thất 意ý 則tắc 成thành 毒độc 藥dược 。 盡tận 令linh 而nhi 行hành 。 何hà 但đãn 捨xả 娑sa 婆bà 垢cấu 。 取thủ 極cực 樂lạc 淨tịnh 。 為vi 取thủ 捨xả 也dã 。 縱túng/tung 謂vị 我ngã 土thổ/độ 惟duy 心tâm 。 而nhi 捨xả 境cảnh 取thủ 心tâm 。 亦diệc 取thủ 捨xả 也dã 。 縱túng/tung 謂vị 我ngã 無vô 取thủ 捨xả 。 而nhi 捨xả 此thử 有hữu 取thủ 捨xả 。 取thủ 彼bỉ 無vô 取thủ 捨xả 。 亦diệc 取thủ 捨xả 也dã 。 亦diệc 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 業nghiệp 也dã 。 寧ninh 知tri 理lý 無vô 分phần/phân 限hạn 。 事sự 有hữu 差sai 殊thù 。 理lý 隨tùy 事sự 變biến 。 則tắc 無vô 取thủ 捨xả 處xứ 。 取thủ 捨xả 宛uyển 然nhiên 。 事sự 得đắc 理lý 融dung 。 則tắc 正chánh 取thủ 捨xả 時thời 。 了liễu 無vô 取thủ 捨xả 。 故cố 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 平bình 等đẳng 不bất 二nhị 。 而nhi 示thị 苦khổ 樂lạc 境cảnh 。 開khai 取thủ 捨xả 門môn 。 權quyền 實thật 雙song 行hành 。 理lý 事sự 無vô 礙ngại 。 斯tư 論luận 且thả 置trí 。 今kim 汝nhữ 自tự 審thẩm 。 果quả 能năng 糟tao 穅khang 臭xú 腐hủ 。 以dĩ 為vi 飲ẩm 食thực 。 不bất 異dị 膏cao 梁lương 否phủ/bĩ 。 廁trắc 溷hỗn 坑khanh 穽tỉnh 以dĩ 為vi 牀sàng 榻tháp 。 不bất 異dị 華hoa 堂đường 否phủ/bĩ 。 木mộc 皮bì 草thảo 葉diệp 。 以dĩ 為vi 衣y 服phục 。 不bất 異dị 羅la 綺ỷ 否phủ/bĩ 。 虎hổ 兕hủy 熊hùng 羆bi 。 以dĩ 為vi 伴bạn 侶lữ 。 不bất 異dị 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 否phủ/bĩ 。 冬đông 坐tọa 冰băng 雪tuyết 。 不bất 異dị 繒tăng 纊khoáng 否phủ/bĩ 。 夏hạ 暴bạo 烈liệt 日nhật 。 不bất 異dị 涼lương 風phong 否phủ/bĩ 。 乃nãi 至chí 地địa 獄ngục 。 中trung 銼# 燒thiêu 舂thung 磨ma 。 不bất 異dị 入nhập 第đệ 三tam 禪thiền 否phủ/bĩ 。 異dị 類loại 中trung 行hành 。 不bất 異dị 遊du 戲hí 否phủ/bĩ 。 如như 其kỳ 不bất 然nhiên 。 宛uyển 爾nhĩ 凡phàm 夫phu 。 何hà 得đắc 妄vọng 以dĩ 大đại 聖thánh 人nhân 過quá 量lượng 境cảnh 界giới 而nhi 為vì 己kỷ 有hữu 。 取thủ 快khoái 一nhất 時thời 。 流lưu 害hại 無vô 盡tận 。 應ưng 聞văn 此thử 語ngữ 。 生sanh 大đại 悔hối 恨hận 。 起khởi 大đại 覺giác 悟ngộ 。 涕thế 淚lệ 悲bi 泣khấp 。 求cầu 生sanh 淨tịnh 土độ 。 故cố 苕# 水thủy 評bình 圭# 峯phong 疏sớ/sơ 。 謂vị 忻hãn 厭yếm 取thủ 捨xả 。 雖tuy 謂vị 迷mê 真chân 起khởi 妄vọng 。 亦diệc 能năng 順thuận 教giáo 成thành 功công 。 但đãn 知tri 全toàn 修tu 即tức 性tánh 。 則tắc 忻hãn 厭yếm 本bổn 空không 。 況huống 安an 養dưỡng 一nhất 門môn 。 諸chư 佛Phật 共cộng 讚tán 。 往vãng 來lai 法Pháp 界Giới 。 彌di 顯hiển 唯duy 心tâm 。 託thác 彼bỉ 勝thắng 緣duyên 。 速tốc 登đăng 寶bảo 覺giác 。 實thật 生sanh 物vật 歸quy 棲tê 之chi 正chánh 路lộ 。 乃nãi 聖thánh 人nhân 汲cấp 引dẫn 之chi 妙diệu 權quyền 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 。 是thị 無vô 有hữu 眾chúng 苦khổ 義nghĩa 。 自tự 性tánh 常thường 淨tịnh 。 是thị 但đãn 受thọ 諸chư 樂lạc 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 染nhiễm 是thị 苦khổ 義nghĩa 。 淨tịnh 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 。 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 常thường 淨tịnh 。 是thị 無vô 苦khổ 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 六lục 地địa 觀quán 察sát 無vô 明minh 。 以dĩ 無vô 明minh 至chí 六lục 入nhập 是thị 行hành 苦khổ 。 觸xúc 受thọ 是thị 苦khổ 苦khổ 。 餘dư 是thị 壞hoại 苦khổ 。 我ngã 今kim 此thử 心tâm 。 無vô 無vô 明minh 。 乃nãi 至chí 無vô 老lão 死tử 等đẳng 。 成thành 無vô 苦khổ 義nghĩa 。 無vô 此thử 十thập 二nhị 支chi 。 即tức 真chân 解giải 脫thoát 。 成thành 受thọ 樂lạc 義nghĩa 。 經Kinh 云vân 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 覺giác 法Pháp 樂lạc 。 無vô 上thượng 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 也dã 。 以dĩ 上thượng 且thả 順thuận 經kinh 文văn 苦khổ 樂lạc 對đối 待đãi 。 如như 實thật 而nhi 說thuyết 。 染nhiễm 既ký 不bất 立lập 。 淨tịnh 亦diệc 何hà 存tồn 。 淨tịnh 穢uế 雙song 忘vong 。 苦khổ 樂lạc 平bình 等đẳng 。 如như 斯tư 之chi 樂lạc 。 乃nãi 所sở 以dĩ 為vi 極cực 樂lạc 也dã 。 聖thánh 解giải 還hoàn 成thành 魔ma 境cảnh 。 佛Phật 見kiến 早tảo 墮đọa 鐵thiết 圍vi 。 是thị 故cố 我ngã 觀quán 極cực 樂lạc 。 實thật 無vô 可khả 樂lạc 。 若nhược 有hữu 可khả 樂lạc 。 與dữ 苦khổ 何hà 別biệt 。

○# 二nhị 別biệt 示thị 莊trang 嚴nghiêm (# 四tứ )# 。

初sơ 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 二nhị 池trì 閣các 蓮liên 華hoa 三tam 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 雨vũ 華hoa 四tứ 化hóa 禽cầm 風phong 樹thụ 。

○# 初sơ 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ (# 二nhị )# 。

初sơ 詳tường 陳trần 二nhị 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 詳tường 陳trần 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 七thất 重trùng 欄lan 楯thuẫn 。 七thất 重trùng 羅la 網võng 。 七thất 重trùng 行hàng 樹thụ 。 皆giai 是thị 四tứ 寶bảo 。 周chu 帀táp 圍vi 繞nhiễu 。

【# 疏sớ/sơ 】# 此thử 正chánh 明minh 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 也dã 。 欄lan 楯thuẫn 圍vi 於ư 樹thụ 外ngoại 。 羅la 網võng 覆phú 於ư 樹thụ 上thượng 。 重trùng 重trùng 相tương/tướng 間gian 。 其kỳ 數số 有hữu 七thất 也dã 。 四tứ 寶bảo 者giả 。 七thất 寶bảo 前tiền 四tứ 也dã 。 周chu 帀táp 者giả 徧biến 滿mãn 。 圍vi 繞nhiễu 者giả 迴hồi 護hộ 。 言ngôn 重trùng 重trùng 皆giai 四tứ 寶bảo 所sở 嚴nghiêm 飾sức 也dã 。

【# 鈔sao 】# 欄lan 楯thuẫn 者giả 。 橫hoạnh/hoành 曰viết 欄lan 。 直trực 曰viết 楯thuẫn 。 此thử 方phương 華hoa 木mộc 。 亦diệc 作tác 欄lan 楯thuẫn 。 一nhất 防phòng 物vật 損tổn 。 二nhị 示thị 美mỹ 觀quán 。 彼bỉ 土độ 雖tuy 牛ngưu 羊dương 絕tuyệt 牧mục 。 玩ngoạn 好hảo/hiếu 無vô 心tâm 。 而nhi 萬vạn 行hạnh 功công 德đức 。 之chi 所sở 莊trang 嚴nghiêm 。 任nhậm 運vận 成thành 就tựu 也dã 。 羅la 網võng 義nghĩa 同đồng 此thử 。 行hàng 樹thụ 者giả 。 次thứ 第đệ 成thành 行hành 。 無vô 錯thác 亂loạn 也dã 。 七thất 重trùng 者giả 。 一nhất 重trọng/trùng 欄lan 網võng 。 圍vi 覆phú 一nhất 重trọng/trùng 行hàng 樹thụ 。 故cố 曰viết 重trùng 重trùng 相tương/tướng 間gian 也dã 。 三tam 事sự 雖tuy 此thử 方phương 亦diệc 有hữu 。 而nhi 質chất 唯duy 木mộc 石thạch 。 彼bỉ 純thuần 以dĩ 寶bảo 也dã 。 七thất 寶bảo 前tiền 四tứ 者giả 。 金kim 銀ngân 瑠lưu 璃ly 玻pha 瓈lê 也dã 。 周chu 帀táp 圍vi 繞nhiễu 者giả 。 如như 瑞thụy 相tướng 經Kinh 云vân 。 無vô 量lượng 寶bảo 網võng 。 皆giai 以dĩ 金kim 縷lũ 珍trân 珠châu 。 百bách 千thiên 雜tạp 寶bảo 。 莊trang 嚴nghiêm 較giảo 飾sức 。 周chu 帀táp 四tứ 面diện 。 垂thùy 以dĩ 寶bảo 鈴linh 。 光quang 色sắc 華hoa 耀diệu 。 羅la 覆phú 樹thụ 林lâm 。 大đại 本bổn 云vân 。 其kỳ 網võng 柔nhu 輭nhuyễn 。 如như 兜đâu 羅la 緜# 。 則tắc 非phi 世thế 寶bảo 。 必tất 待đãi 雕điêu 琢trác 矯kiểu 揉nhu 而nhi 為vi 嚴nghiêm 飾sức 也dã 。 欄lan 楯thuẫn 寶bảo 飾sức 。 例lệ 此thử 可khả 知tri 。 大đại 本bổn 云vân 。 諸chư 寶bảo 崖nhai 上thượng 。 有hữu 無vô 數số 栴chiên 檀đàn 香hương 樹thụ 。 吉cát 祥tường 果quả 樹thụ 。 行hàng 行hàng 相tương 值trị 。 莖hành 莖hành 相tương 望vọng 。 枝chi 枝chi 相tương/tướng 准chuẩn 。 葉diệp 葉diệp 相tương 向hướng 。 華hoa 華hoa 相tương 順thuận 。 果quả 果quả 相tương 當đương 。 如như 是thị 行hàng 列liệt 。 數số 百bách 千thiên 重trọng/trùng 。 是thị 名danh 為vi 行hành 。 又hựu 云vân 。 七thất 寶bảo 諸chư 樹thụ 。 徧biến 滿mãn 世thế 界giới 。 所sở 謂vị 金kim 根căn 金kim 莖hành 。 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 亦diệc 皆giai 以dĩ 金kim 。 則tắc 名danh 一nhất 寶bảo 。 金kim 根căn 銀ngân 莖hành 。 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 亦diệc 分phần/phân 金kim 銀ngân 。 則tắc 名danh 二nhị 寶bảo 。 如như 是thị 三Tam 寶Bảo 四tứ 寶bảo 。 其kỳ 寶bảo 間gian 錯thác 。 轉chuyển 展triển 增tăng 多đa 。 乃nãi 至chí 七thất 寶bảo 。 又hựu 云vân 。 諸chư 佛Phật 淨tịnh 國quốc 。 殊thù 勝thắng 莊trang 嚴nghiêm 。 於ư 寶bảo 樹thụ 中trung 。 悉tất 皆giai 出xuất 現hiện 。 猶do 如như 明minh 鏡kính 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 七thất 寶bảo 行hàng 樹thụ 。 一nhất 一nhất 樹thụ 高cao 。 八bát 千thiên 由do 旬tuần 。 一nhất 一nhất 華hoa 葉diệp 。 作tác 異dị 寶bảo 色sắc 。 瑠lưu 璃ly 色sắc 中trung 。 出xuất 金kim 色sắc 光quang 。 玻pha 瓈lê 色sắc 中trung 。 出xuất 紅hồng 色sắc 光quang 等đẳng 。 又hựu 云vân 。 妙diệu 真chân 珠châu 網võng 。 彌di 覆phú 樹thụ 上thượng 。 一nhất 一nhất 樹thụ 有hữu 七thất 重trùng 網võng 。 一nhất 一nhất 網võng 間gian 。 有hữu 五ngũ 百bách 億ức 。 妙diệu 華hoa 宮cung 殿điện 。 如như 梵Phạm 王Vương 宮cung 。 諸chư 天thiên 童đồng 子tử 。 自tự 然nhiên 在tại 中trung 。 又hựu 云vân 。 一nhất 一nhất 樹thụ 葉diệp 。 縱tung 廣quảng 正chánh 等đẳng 。 二nhị 十thập 五ngũ 由do 旬tuần 。 其kỳ 葉diệp 千thiên 色sắc 。 有hữu 眾chúng 妙diệu 華hoa 。 作tác 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 色sắc 。 如như 旋toàn 火hỏa 輪luân 。 宛uyển 轉chuyển 華hoa 間gian 。 涌dũng 出xuất 諸chư 果quả 。 如như 帝Đế 釋Thích 瓶bình 。 有hữu 大đại 光quang 明minh 。 化hóa 成thành 幢tràng 旛phan 。 無vô 量lượng 寶bảo 葢# 。 是thị 寶bảo 葢# 中trung 。 映ánh 現hiện 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 一nhất 切thiết 佛Phật 事sự 。 亦diệc 於ư 中trung 現hiện 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 佛Phật 講giảng 堂đường 。 阿A 羅La 漢Hán 舍xá 宅trạch 。 各các 各các 內nội 七thất 寶bảo 池trì 。 外ngoại 七thất 寶bảo 樹thụ 。 數sổ 千thiên 百bách 重trùng 。 據cứ 此thử 。 則tắc 三tam 經kinh 詳tường 略lược 為vi 別biệt 。 此thử 但đãn 言ngôn 七thất 重trùng 。 彼bỉ 言ngôn 數sổ 千thiên 百bách 重trùng 。 此thử 但đãn 言ngôn 羅la 網võng 。 彼bỉ 言ngôn 羅la 網võng 之chi 中trung 。 出xuất 天thiên 宮cung 殿điện 。 此thử 但đãn 言ngôn 行hạnh 樹thụ 。 彼bỉ 言ngôn 行hạnh 樹thụ 之chi 中trung 。 現hiện 大Đại 千Thiên 界Giới 。 又hựu 此thử 言ngôn 四tứ 寶bảo 。 彼bỉ 言ngôn 七thất 寶bảo 。 蓋cái 今kim 經kinh 略lược 示thị 。 彼bỉ 經kinh 詳tường 陳trần 。 以dĩ 簡giản 攝nhiếp 繁phồn 。 取thủ 文văn 省tỉnh 故cố 。 文văn 雖tuy 不bất 足túc 。 義nghĩa 實thật 無vô 欠khiếm 。 如như 靈linh 芝chi 云vân 。 七thất 重trùng 欄lan 楯thuẫn 。 凡phàm 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 住trú 處xứ 皆giai 然nhiên 。 非phi 謂vị 一nhất 國quốc 只chỉ 七thất 重trùng 也dã 。 則tắc 知tri 數số 百bách 千thiên 重trọng/trùng 者giả 。 多đa 種chủng 七thất 重trùng 積tích 而nhi 成thành 之chi 。 七thất 七thất 相tương/tướng 重trọng/trùng 。 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 也dã 。 餘dư 可khả 例lệ 見kiến 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 皆giai 言ngôn 七thất 者giả 。 表biểu 七thất 覺giác 支chi 。 七Thất 聖Thánh 財Tài 等đẳng 。

【# 鈔sao 】# 七thất 覺giác 見kiến 後hậu 。 七Thất 聖Thánh 財Tài 者giả 。 一nhất 信tín 。 二nhị 戒giới 。 三tam 聞văn 。 四tứ 捨xả 。 五ngũ 慧tuệ 。 六lục 慚tàm 。 七thất 愧quý 。 前tiền 五ngũ 如như 寶bảo 。 後hậu 二nhị 如như 人nhân 。 善thiện 守thủ 財tài 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 大đại 本bổn 言ngôn 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 道Đạo 場Tràng 樹thụ 。 高cao 十thập 六lục 億ức 由do 旬tuần 。 四tứ 布bố 枝chi 葉diệp 。 八bát 億ức 由do 旬tuần 。 樹thụ 本bổn 隆long 起khởi 。 五ngũ 千thiên 由do 旬tuần 。 一nhất 切thiết 眾chúng 寶bảo 。 自tự 然nhiên 合hợp 成thành 。 復phục 垂thùy 眾chúng 寶bảo 。 以dĩ 為vi 瓔anh 珞lạc 。

復phục 有hữu 寶bảo 網võng 。 羅la 覆phú 其kỳ 上thượng 。 據cứ 此thử 。 則tắc 行hàng 樹thụ 之chi 外ngoại 。 別biệt 有hữu 佛Phật 道Đạo 場tràng 樹thụ 。 今kim 文văn 省tỉnh 便tiện 。 即tức 行hàng 樹thụ 中trung 攝nhiếp 。 又hựu 論luận 中trung 功công 德đức 草thảo 。 亦diệc 樹thụ 中trung 攝nhiếp 。 大đại 本bổn 其kỳ 樹thụ 有hữu 香hương 。 亦diệc 寶bảo 中trung 攝nhiếp 。

【# 鈔sao 】# 道Đạo 場Tràng 樹thụ 。 即tức 菩Bồ 提Đề 樹thụ 。 如như 釋Thích 迦Ca 佛Phật 。 亦diệc 坐tọa 樹thụ 下hạ 。 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 是thị 也dã 。 十thập 六lục 億ức 由do 旬tuần 者giả 。 王vương 氏thị 大đại 本bổn 云vân 。 一nhất 千thiên 六lục 百bách 由do 旬tuần 。 夫phu 行hàng 樹thụ 尚thượng 及cập 八bát 千thiên 。 佛Phật 樹thụ 何hà 得đắc 反phản 劣liệt 。 今kim 所sở 引dẫn 。 寶bảo 積tích 本bổn 也dã 。 即tức 行hàng 樹thụ 攝nhiếp 者giả 。 以dĩ 道Đạo 場Tràng 樹thụ 。 亦diệc 復phục 根căn 莖hành 枝chi 葉diệp 華hoa 果quả 。 行hàng 行hàng 相tương 次thứ 。 故cố 行hàng 樹thụ 足túc 以dĩ 攝nhiếp 之chi 也dã 。 功công 德đức 草thảo 者giả 。 論luận 云vân 。 寶bảo 性tánh 功công 德đức 草thảo 。 柔nhu 輭nhuyễn 左tả 右hữu 旋toàn 。 觸xúc 者giả 生sanh 勝thắng 樂lạc 。 過quá 迦ca 旃chiên 鄰lân 陀đà 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 以dĩ 木mộc 攝nhiếp 草thảo 故cố 。 樹thụ 香hương 者giả 。 大đại 本bổn 法Pháp 藏tạng 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 國quốc 中trung 華hoa 樹thụ 。 俱câu 以dĩ 無vô 量lượng 雜tạp 寶bảo 。 百bách 千thiên 種chủng 香hương 。 而nhi 共cộng 合hợp 成thành 。 其kỳ 香hương 普phổ 熏huân 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 眾chúng 生sanh 聞văn 者giả 。 皆giai 修tu 佛Phật 行hạnh 。 今kim 不bất 言ngôn 者giả 。 異dị 寶bảo 必tất 有hữu 奇kỳ 香hương 。 以dĩ 寶bảo 攝nhiếp 香hương 故cố 。

○# 二nhị 總tổng 結kết 。

是thị 故cố 彼bỉ 國quốc 。 名danh 為vi 極Cực 樂Lạc 。

【# 疏sớ/sơ 】# 結kết 前tiền 例lệ 後hậu 。

【# 鈔sao 】# 結kết 前tiền 者giả 。 繇# 此thử 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 。 清thanh 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 。 所sở 以dĩ 珍trân 域vực 別biệt 於ư 泥nê 沙sa 。 瓊# 樹thụ 異dị 於ư 荊kinh 棘cức 。 無vô 一nhất 切thiết 苦khổ 。 有hữu 一nhất 切thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 名danh 極cực 樂lạc 也dã 。 例lệ 後hậu 者giả 。 後hậu 文văn 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 下hạ 。 雖tuy 無vô 名danh 為vi 極Cực 樂Lạc 之chi 句cú 。 義nghĩa 則tắc 有hữu 之chi 。 此thử 中trung 名danh 為vi 極Cực 樂Lạc 下hạ 。 雖tuy 無vô 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 之chi 句cú 。 義nghĩa 亦diệc 有hữu 之chi 。 文văn 互hỗ 見kiến 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 萬vạn 德đức 縱tung 橫hoành 。 是thị 欄lan 楯thuẫn 義nghĩa 。 自tự 性tánh 包bao 羅la 法Pháp 界Giới 。 是thị 寶bảo 網võng 義nghĩa 。 自tự 性tánh 長trưởng 養dưỡng 眾chúng 善thiện 。 是thị 行hàng 樹thụ 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 縱tung 橫hoành 者giả 。 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。 不bất 離ly 自tự 性tánh 。 如như 自tự 性tánh 本bổn 無vô 慳san 貪tham 。 是thị 名danh 布bố 施thí 。 以dĩ 施thí 為vi 縱túng/tung 。 施thí 無vô 染nhiễm 心tâm 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 成thành 戒giới 度độ 。 施thí 無vô 傲ngạo 心tâm 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 成thành 忍nhẫn 度độ 。 施thí 無vô 倦quyện 心tâm 。 則tắc 橫hoạnh/hoành 成thành 進tiến 度độ 。 禪thiền 定định 智trí 慧tuệ 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 餘dư 之chi 五ngũ 度độ 。 例lệ 上thượng 可khả 知tri 。 眾chúng 妙diệu 畢tất 具cụ 。 是thị 即tức 美mỹ 觀quán 。 諸chư 妄vọng 不bất 干can 。 是thị 即tức 防phòng 損tổn 。 包bao 羅la 者giả 。 自tự 性tánh 彌di 滿mãn 清thanh 淨tịnh 。 包bao 法Pháp 界Giới 故cố 。 長trưởng 養dưỡng 眾chúng 善thiện 者giả 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 離ly 世thế 間gian 品phẩm 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 妙diệu 法Pháp 樹thụ 。 生sanh 於ư 直trực 心tâm 地địa 。 信tín 種chủng 慈từ 悲bi 根căn 。 智trí 慧tuệ 以dĩ 為vi 身thân 。 方phương 便tiện 為vi 枝chi 幹cán 。 五ngũ 度độ 為vi 繁phồn 密mật 。 定định 葉diệp 神thần 通thông 華hoa 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 為vi 果quả 。 又hựu 淨tịnh 名danh 佛Phật 道Đạo 品phẩm 云vân 。 無vô 漏lậu 法Pháp 林lâm 樹thụ 。 覺giác 意ý 淨tịnh 妙diệu 華hoa 。 解giải 脫thoát 智trí 慧tuệ 果quả 。 皆giai 根căn 本bổn 於ư 心tâm 地địa 。 而nhi 發phát 生sanh 無vô 盡tận 者giả 也dã 。 奈nại 之chi 何hà 欄lan 楯thuẫn 毀hủy 而nhi 斧phủ 斤cân 入nhập 。 羅la 網võng 頹đồi 而nhi 蔭ấm 覆phú 疏sớ/sơ 。 尚thượng 枯khô 瘁# 其kỳ 根căn 枝chi 。 況huống 發phát 榮vinh 於ư 華hoa 果quả 。 然nhiên 而nhi 覺giác 林lâm 如như 故cố 。 道đạo 種chủng 非phi 遙diêu 。 何hà 不bất 猛mãnh 與dữ 滋tư 培bồi 。 重trọng/trùng 加gia 整chỉnh 飾sức 。 便tiện 見kiến 庭đình 前tiền 柏# 樹thụ 。 檻hạm 外ngoại 藥dược 欄lan 。 行hàng 行hàng 般Bát 若Nhã 真Chân 如Như 。 面diện 面diện 菩Bồ 提Đề 佛Phật 性tánh 。

○# 二nhị 池trì 閣các 蓮liên 華hoa (# 四tứ )# 。

初sơ 池trì 水thủy 二nhị 階giai 閣các 三tam 蓮liên 華hoa 四tứ 總tổng 結kết 。

○# 初sơ 池trì 水thủy 。

又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 有hữu 七thất 寶bảo 池trì 。 八bát 功công 德đức 水thủy 。 充sung 滿mãn 其kỳ 中trung 。 池trì 底để 純thuần 以dĩ 。 金kim 沙sa 布bố 地địa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 者giả 。 承thừa 上thượng 。 不bất 但đãn 陸lục 地địa 莊trang 嚴nghiêm 。 有hữu 如như 是thị 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 。 池trì 水thủy 莊trang 嚴nghiêm 。 亦diệc 復phục 勝thắng 妙diệu 無vô 比tỉ 也dã 。 七thất 寶bảo 池trì 者giả 。 七thất 寶bảo 所sở 成thành 。 池trì 中trung 之chi 水thủy 。 亦diệc 七thất 寶bảo 故cố 。

【# 鈔sao 】# 七thất 寶bảo 所sở 成thành 者giả 。 揀giản 異dị 此thử 方phương 土thổ/độ 石thạch 所sở 成thành 。 故cố 大đại 本bổn 云vân 。 內nội 外ngoại 左tả 右hữu 。 有hữu 諸chư 浴dục 池trì 。 或hoặc 十thập 由do 旬tuần 。 或hoặc 二nhị 十thập 三tam 十thập 。 乃nãi 至chí 百bách 千thiên 由do 旬tuần 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 一nhất 寶bảo 二nhị 寶bảo 乃nãi 至chí 七thất 寶bảo 。 所sở 共cộng 合hợp 成thành 。 又hựu 云vân 。 若nhược 彼bỉ 佛Phật 池trì 。 其kỳ 方phương 倍bội 此thử 。 皆giai 七thất 寶bảo 成thành 。 今kim 經kinh 不bất 言ngôn 佛Phật 池trì 。 總tổng 攝nhiếp 池trì 中trung 故cố 。 水thủy 亦diệc 寶bảo 者giả 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 一nhất 一nhất 池trì 水thủy 。 七thất 寶bảo 所sở 成thành 。 其kỳ 寶bảo 柔nhu 輭nhuyễn 。 從tùng 如như 意ý 珠châu 王vương 生sanh 。 分phần/phân 十thập 四tứ 支chi 。 作tác 七thất 寶bảo 妙diệu 色sắc 。 黃hoàng 金kim 為vi 渠cừ 。 又hựu 云vân 。 其kỳ 摩ma 尼ni 水thủy 。 流lưu 注chú 華hoa 間gian 。 尋tầm 樹thụ 上thượng 下hạ 。 今kim 止chỉ 言ngôn 寶bảo 池trì 。 不bất 言ngôn 水thủy 亦diệc 寶bảo 成thành 。 及cập 流lưu 注chú 上thượng 下hạ 。 總tổng 攝nhiếp 水thủy 中trung 故cố 。 水thủy 本bổn 就tựu 下hạ 。 從tùng 下hạ 上thượng 流lưu 。 此thử 方phương 所sở 無vô 故cố 。 如như 下hạ 生sanh 經Kinh 云vân 。 兜Đâu 率Suất 陀Đà 天Thiên 。 有hữu 水thủy 遊du 梁lương 棟đống 間gian 。 即tức 其kỳ 類loại 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 八bát 功công 德đức 者giả 。 唐đường 譯dịch 云vân 。 一nhất 澄trừng 淨tịnh 。 二nhị 清thanh 冷lãnh 。 三tam 甘cam 美mỹ 。 四tứ 輕khinh 輭nhuyễn 。 五ngũ 潤nhuận 澤trạch 。 六lục 安an 和hòa 。 七thất 除trừ 飢cơ 渴khát 。 八bát 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 。 具cụ 八bát 種chủng 功công 德đức 。 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 也dã 。 觀quán 經kinh 疏sớ/sơ 開khai 八bát 德đức 。 與dữ 此thử 小tiểu 異dị 。 池trì 底để 金kim 沙sa 者giả 。 金kim 沙sa 為vi 底để 。 無vô 泥nê 滓chỉ 也dã 。

【# 鈔sao 】# 一nhất 澄trừng 淨tịnh 者giả 。 謂vị 澄trừng 渟# 潔khiết 淨tịnh 。 離ly 汙ô 濁trược 故cố 。 二nhị 清thanh 冷lãnh 者giả 。 謂vị 清thanh 湛trạm 涼lương 冷lãnh 。 無vô 煩phiền 熱nhiệt 故cố 。 三tam 甘cam 美mỹ 者giả 。 謂vị 甘cam 旨chỉ 美mỹ 妙diệu 。 具cụ 至chí 味vị 故cố 。 四tứ 輕khinh 輭nhuyễn 者giả 。 謂vị 輕khinh 揚dương 柔nhu 輭nhuyễn 。 可khả 上thượng 下hạ 故cố 。 五ngũ 潤nhuận 澤trạch 者giả 。 謂vị 津tân 潤nhuận 滑hoạt 澤trạch 。 不bất 枯khô 澀sáp 故cố 。 六lục 安an 和hòa 者giả 。 謂vị 安an 靜tĩnh 和hòa 緩hoãn 。 絕tuyệt 迅tấn 汎# 故cố 。 七thất 除trừ 飢cơ 渴khát 者giả 。 謂vị 水thủy 僅cận 止chỉ 渴khát 。 今kim 兼kiêm 療liệu 飢cơ 。 有hữu 勝thắng 力lực 故cố 。 八bát 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 者giả 。 謂vị 增tăng 長trưởng 養dưỡng 育dục 身thân 心tâm 內nội 外ngoại 故cố 。 觀quán 疏sớ/sơ 八bát 德đức 者giả 。 一nhất 輕khinh 。 二nhị 清thanh 。 三tam 冷lãnh 。 四tứ 輭nhuyễn 。 五ngũ 美mỹ 。 六lục 不bất 臭xú 。 七thất 飲ẩm 時thời 調điều 適thích 。 八bát 飲ẩm 已dĩ 無vô 患hoạn 。 與dữ 上thượng 大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。 此thử 合hợp 輕khinh 輭nhuyễn 。 彼bỉ 分phân 為vi 二nhị 。 此thử 無vô 不bất 臭xú 。 彼bỉ 缺khuyết 潤nhuận 澤trạch 。 及cập 與dữ 安an 和hòa 。 然nhiên 義nghĩa 則tắc 互hỗ 見kiến 。 以dĩ 澄trừng 淨tịnh 清thanh 冷lãnh 。 必tất 無vô 臭xú 惡ác 。 既ký 輕khinh 且thả 輭nhuyễn 。 豈khởi 不bất 安an 和hòa 。 略lược 少thiểu 潤nhuận 澤trạch 。 故cố 云vân 小tiểu 異dị 。 又hựu 彼bỉ 配phối 六lục 入nhập 。 此thử 則tắc 澄trừng 淨tịnh 色sắc 入nhập 。 甘cam 美mỹ 味vị 入nhập 。 至chí 云vân 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 。 則tắc 耳nhĩ 鼻tị 身thân 意ý 。 皆giai 攝nhiếp 之chi 矣hĩ 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 大đại 河hà 之chi 下hạ 。 金kim 沙sa 布bố 地địa 。 有hữu 諸chư 天thiên 香hương 。 世thế 無vô 能năng 喻dụ 。 隨tùy 水thủy 散tán 馥phức 。 雜tạp 水thủy 流lưu 芳phương 。 皆giai 香hương 入nhập 之chi 證chứng 也dã 。 下hạ 文văn 說thuyết 法Pháp 。 是thị 聲thanh 入nhập 與dữ 法pháp 入nhập 證chứng 也dã 。 問vấn 。 甘cam 美mỹ 輕khinh 輭nhuyễn 。 除trừ 飢cơ 長trường/trưởng 根căn 。 此thử 方phương 所sở 無vô 。 則tắc 誠thành 然nhiên 矣hĩ 。 凡phàm 水thủy 悉tất 皆giai 清thanh 冷lãnh 。 悉tất 皆giai 潤nhuận 澤trạch 。 何hà 彼bỉ 水thủy 以dĩ 二nhị 獨độc 稱xưng 功công 德đức 。 答đáp 。 此thử 水thủy 雖tuy 亦diệc 清thanh 冷lãnh 。 逢phùng 日nhật 則tắc 炎diễm 。 遇ngộ 火hỏa 則tắc 沸phí 。 彼bỉ 縱túng/tung 劫kiếp 火hỏa 臨lâm 之chi 。 清thanh 冷lãnh 自tự 如như 。 終chung 不bất 炎diễm 沸phí 故cố 。 此thử 水thủy 雖tuy 亦diệc 潤nhuận 澤trạch 。 日nhật 曬sái 則tắc 乾can/kiền/càn 。 火hỏa 逼bức 則tắc 涸hạc 。 彼bỉ 縱túng/tung 劫kiếp 火hỏa 臨lâm 之chi 。 潤nhuận 澤trạch 自tự 如như 。 終chung 不bất 乾can/kiền/càn 涸hạc 故cố 。 金kim 沙sa 者giả 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 真chân 金kim 為vi 渠cừ 。 渠cừ 下hạ 皆giai 雜tạp 色sắc 金kim 剛cang 。 而nhi 為vi 底để 沙sa 。 大đại 本bổn 云vân 。 純thuần 一nhất 寶bảo 池trì 。 底để 沙sa 亦diệc 以dĩ 一nhất 寶bảo 。 黃hoàng 金kim 池trì 者giả 。 白bạch 銀ngân 底để 沙sa 。 水thủy 晶tinh 池trì 者giả 。 瑠lưu 璃ly 底để 沙sa 。 二nhị 寶bảo 為vi 池trì 。 底để 沙sa 亦diệc 二nhị 。 乃nãi 至chí 七thất 寶bảo 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 今kim 止chỉ 金kim 沙sa 。 文văn 省tỉnh 便tiện 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 大đại 本bổn 敘tự 寶bảo 池trì 水thủy 畢tất 。 復phục 開khai 三tam 種chủng 殊thù 勝thắng 妙diệu 用dụng 。 一nhất 水thủy 能năng 隨tùy 意ý 。 二nhị 水thủy 能năng 說thuyết 法Pháp 。 三tam 浴dục 畢tất 進tiến 業nghiệp 。

【# 鈔sao 】# 隨tùy 意ý 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 入nhập 七thất 寶bảo 池trì 。 澡táo 雪tuyết 身thân 體thể 。 意ý 欲dục 令linh 水thủy 沒một 足túc 。 水thủy 即tức 沒một 足túc 。 欲dục 令linh 至chí 膝tất 。 水thủy 即tức 至chí 膝tất 。 欲dục 令linh 至chí 腰yêu 。 至chí 腋dịch 。 至chí 頸cảnh 。 及cập 灌quán 其kỳ 身thân 。 悉tất 如như 其kỳ 意ý 。 欲dục 令linh 還hoàn 復phục 。 水thủy 即tức 還hoàn 復phục 。 調điều 和hòa 冷lãnh 暖noãn 。 無vô 不bất 順thuận 適thích 。 開khai 神thần 悅duyệt 體thể 。 滌địch 蕩đãng 情tình 慮lự 。 清thanh 明minh 澄trừng 潔khiết 。 淨tịnh 若nhược 無vô 形hình 。 是thị 水thủy 本bổn 無vô 心tâm 。 能năng 隨tùy 人nhân 心tâm 意ý 所sở 欲dục 也dã 。 說thuyết 法Pháp 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 微vi 瀾lan 洄hồi 流lưu 。 轉chuyển 相tương 灌quán 注chú 。 不bất 遲trì 不bất 疾tật 。 安an 詳tường 徐từ 逝thệ 。 波ba 揚dương 無vô 量lượng 。 自tự 然nhiên 妙diệu 聲thanh 。 或hoặc 聞văn 佛Phật 聲thanh 。 或hoặc 聞văn 法Pháp 聲thanh 。 或hoặc 聞văn 僧Tăng 聲thanh 。 寂tịch 靜tĩnh 聲thanh 。 空không 無vô 我ngã 聲thanh 。 大đại 慈từ 悲bi 聲thanh 。 波ba 羅la 密mật 聲thanh 。 十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 。 不Bất 共Cộng 法Pháp 聲thanh 。 諸chư 通thông 慧tuệ 聲thanh 。 無vô 所sở 作tác 聲thanh 。 不bất 起khởi 滅diệt 聲thanh 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 聲thanh 。 乃nãi 至chí 甘cam 露lộ 灌quán 頂đảnh 。 眾chúng 妙diệu 法Pháp 聲thanh 。 稱xưng 其kỳ 所sở 欲dục 。 無vô 不bất 聞văn 者giả 。 發phát 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 成thành 熟thục 諸chư 根căn 。 永vĩnh 不bất 退thoái 於ư 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 是thị 水thủy 本bổn 無vô 情tình 。 善thiện 能năng 說thuyết 諸chư 妙diệu 法Pháp 也dã 。 浴dục 畢tất 進tiến 業nghiệp 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 既ký 皆giai 浴dục 已dĩ 。 或hoặc 各các 坐tọa 於ư 。 蓮liên 華hoa 之chi 上thượng 。 又hựu 云vân 。 有hữu 在tại 地địa 講giảng 經kinh 者giả 。 誦tụng 經Kinh 者giả 。 自tự 說thuyết 經Kinh 者giả 。 授thọ 經kinh 者giả 。 聽thính 經Kinh 者giả 。 念niệm 經kinh 者giả 。 思tư 道đạo 者giả 。 坐tọa 禪thiền 一nhất 心tâm 者giả 。 經kinh 行hành 者giả 。 有hữu 在tại 虗hư 空không 中trung 講giảng 經kinh 者giả 。 乃nãi 至chí 坐tọa 禪thiền 經kinh 行hành 者giả 。 各các 隨tùy 其kỳ 質chất 而nhi 有hữu 所sở 得đắc 。 未vị 得đắc 四Tứ 果Quả 者giả 。 因nhân 得đắc 四Tứ 果Quả 。 未vị 得đắc 不bất 退thoái 。 轉chuyển 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 不bất 退thoái 轉chuyển 。 是thị 水thủy 不bất 但đãn 以dĩ 可khả 浴dục 為vi 功công 。 又hựu 能năng 利lợi 益ích 於ư 既ký 浴dục 之chi 後hậu 也dã 。 以dĩ 上thượng 三tam 種chủng 殊thù 勝thắng 。 皆giai 攝nhiếp 寶bảo 池trì 德đức 水thủy 中trung 故cố 。 又hựu 後hậu 出xuất 經kinh 偈kệ 云vân 。 但đãn 有hữu 河hà 水thủy 流lưu 。 音âm 響hưởng 如như 說thuyết 經Kinh 。 是thị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 汪uông 洋dương 沖# 融dung 。 是thị 寶bảo 池trì 義nghĩa 。 自tự 性tánh 悉tất 備bị 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 。 是thị 德đức 水thủy 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 汪uông 洋dương 沖# 融dung 者giả 。 汪uông 。 深thâm 貌mạo 。 自tự 性tánh 深thâm 玄huyền 無vô 盡tận 。 如như 池trì 底để 故cố 。 洋dương 。 廣quảng 貌mạo 。 自tự 性tánh 廣quảng 遠viễn 無vô 際tế 。 如như 池trì 量lượng 故cố 。 沖# 融dung 者giả 。 中trung 和hòa 貌mạo 。 自tự 性tánh 非phi 真chân 非phi 俗tục 。 純thuần 粹túy 至chí 善thiện 。 如như 池trì 純thuần 以dĩ 寶bảo 成thành 故cố 。 備bị 諸chư 功công 德đức 者giả 。 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 。 即tức 澄trừng 淨tịnh 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 煩phiền 。 即tức 清thanh 涼lương 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 惡ác 。 即tức 甘cam 美mỹ 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 我ngã 。 即tức 輕khinh 輭nhuyễn 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 竭kiệt 。 即tức 潤nhuận 澤trạch 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 暴bạo 。 即tức 安an 和hòa 德đức 。 自tự 性tánh 無vô 乏phạp 。 即tức 除trừ 飢cơ 渴khát 德đức 。 自tự 性tánh 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 萬vạn 善thiện 。 即tức 長trưởng 養dưỡng 德đức 。 又hựu 自tự 性tánh 順thuận 萬vạn 物vật 而nhi 無vô 情tình 。 上thượng 行hành 則tắc 入nhập 聖thánh 流lưu 。 聖thánh 無vô 所sở 增tăng 。 下hạ 行hành 則tắc 入nhập 凡phàm 流lưu 。 凡phàm 無vô 所sở 減giảm 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 周chu 徧biến 法Pháp 界Giới 。 所sở 謂vị 流lưu 注chú 華hoa 間gian 。 及cập 諸chư 梁lương 棟đống 者giả 也dã 。 永vĩnh 明minh 云vân 。 水thủy 有hữu 十thập 德đức 。 同đồng 真chân 性tánh 故cố 。 意ý 正chánh 如như 是thị 。 定định 水thủy 湛trạm 然nhiên 滿mãn 。 浴dục 此thử 無vô 垢cấu 人nhân 。 無vô 垢cấu 亦diệc 無vô 淨tịnh 。 是thị 名danh 八bát 功công 德đức 。

○# 二nhị 階giai 閣các 。

四tứ 邊biên 階giai 道đạo 。 金kim 銀ngân 瑠lưu 璃ly 。 玻pha 瓈lê 合hợp 成thành 。 上thượng 有hữu 樓lâu 閣các 。 亦diệc 以dĩ 金kim 銀ngân 瑠lưu 璃ly 。 玻pha 瓈lê 硨xa 磲cừ 赤xích 珠châu 瑪mã 瑙não 。 而nhi 嚴nghiêm 飾sức 之chi 。

【# 疏sớ/sơ 】# 四tứ 邊biên 者giả 。 中trung 為vi 池trì 水thủy 。 周chu 圍vi 四tứ 邊biên 為vi 階giai 道đạo 也dã 。 金kim 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 蘇tô 伐phạt 羅la 。 銀ngân 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 阿a 路lộ 巴ba 。 瑠lưu 璃ly 者giả 。 此thử 云vân 青thanh 色sắc 寶bảo 。 玻pha 瓈lê 者giả 。 此thử 云vân 水thủy 玉ngọc 。 硨xa 磲cừ 者giả 。 此thử 云vân 大đại 貝bối 。 赤xích 珠châu 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 摩ma 羅la 伽già 。 瑪mã 瑙não 者giả 。 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 摩ma 羅la 伽già 隷lệ 。 以dĩ 斯tư 七thất 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 較giảo 飾sức 也dã 。

【# 鈔sao 】# 階giai 道đạo 者giả 。 離ly 地địa 曰viết 階giai 。 坦thản 途đồ 曰viết 道đạo 。 樓lâu 閣các 者giả 。 重trọng/trùng 屋ốc 曰viết 樓lâu 。 岑sầm 樓lâu 曰viết 閣các 。 如như 觀quán 經kinh 言ngôn 。 黃hoàng 金kim 地địa 上thượng 。 一nhất 一nhất 寶bảo 中trung 。 五ngũ 百bách 色sắc 光quang 。 其kỳ 光quang 如như 華hoa 。 成thành 光quang 明minh 臺đài 。 樓lâu 閣các 千thiên 萬vạn 。 百bách 寶bảo 合hợp 成thành 。 大đại 本bổn 云vân 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 講giảng 堂đường 精tinh 舍xá 。 宮cung 殿điện 樓lâu 閣các 。 皆giai 以dĩ 七thất 寶bảo 。 勝thắng 於ư 此thử 界giới 第đệ 六lục 天thiên 上thượng 。 天thiên 帝đế 所sở 居cư 。 百bách 千thiên 萬vạn 倍bội 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 居cư 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 諸chư 天thiên 及cập 人nhân 。 宮cung 宇vũ 樓lâu 閣các 。 稱xưng 其kỳ 形hình 色sắc 。 高cao 下hạ 大đại 小tiểu 。 或hoặc 以dĩ 一nhất 寶bảo 二nhị 寶bảo 。 至chí 無vô 量lượng 寶bảo 。 又hựu 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 且thả 說thuyết 七thất 寶bảo 。 其kỳ 實thật 淨tịnh 土độ 無vô 量lượng 妙diệu 寶bảo 。 故cố 知tri 曰viết 四tứ 寶bảo 者giả 。 文văn 省tỉnh 便tiện 也dã 。 又hựu 華hoa 嚴nghiêm 入nhập 法Pháp 界Giới 品phẩm 云vân 。 危nguy 樓lâu 迥huýnh 帶đái 。 閣các 道đạo 傍bàng 出xuất 。 棟đống 宇vũ 相tương/tướng 承thừa 。 窗song 闥thát 交giao 暎ánh 。 階giai 墀trì 軒hiên 檻hạm 。 種chủng 種chủng 滿mãn 足túc 。 一nhất 切thiết 皆giai 以dĩ 。 妙diệu 寶bảo 莊trang 嚴nghiêm 。 即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 。 又hựu 大đại 本bổn 云vân 。 是thị 諸chư 樓lâu 閣các 。 有hữu 隨tùy 意ý 高cao 大đại 。 浮phù 於ư 空không 中trung 。 若nhược 雲vân 氣khí 者giả 。 有hữu 不bất 能năng 隨tùy 意ý 高cao 大đại 。 止chỉ 在tại 地địa 上thượng 者giả 。 以dĩ 求cầu 道Đạo 時thời 。 德đức 有hữu 厚hậu 薄bạc 所sở 致trí 。 又hựu 云vân 。 樓lâu 觀quán 欄lan 楯thuẫn 。 瓔anh 珞lạc 覆phú 上thượng 。 皆giai 作tác 五ngũ 音âm 。 又hựu 觀quán 經Kinh 云vân 。 樓lâu 閣các 兩lưỡng 邊biên 。 各các 有hữu 華hoa 幢tràng 。 無vô 量lượng 樂nhạc 器khí 。 以dĩ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 八bát 種chủng 清thanh 風phong 。 鼓cổ 此thử 樂nhạc 器khí 。 演diễn 說thuyết 苦khổ 空không 。 無vô 常thường 無vô 我ngã 之chi 音âm 。 以dĩ 是thị 推thôi 之chi 。 則tắc 此thử 止chỉ 言ngôn 樓lâu 閣các 。 不bất 分phân 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 天thiên 人nhân 。 亦diệc 不bất 分phân 在tại 空không 在tại 地địa 。 亦diệc 不bất 言ngôn 樂nhạc 音âm 演diễn 法pháp 。 悉tất 文văn 省tỉnh 也dã 。 金kim 者giả 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 色sắc 無vô 變biến 。 二nhị 體thể 無vô 垢cấu 。 三tam 轉chuyển 作tác 無vô 我ngã 。 四tứ 能năng 令linh 人nhân 富phú 。 銀ngân 四tứ 義nghĩa 同đồng 。 而nhi 功công 稍sảo 劣liệt 。 瑠lưu 璃ly 青thanh 色sắc 。 是thị 其kỳ 正chánh 譯dịch 。 又hựu 名danh 不bất 遠viễn 者giả 。 不bất 遠viễn 。 山sơn 名danh 。 山sơn 出xuất 此thử 寶bảo 。 以dĩ 近cận 波Ba 羅La 奈Nại 城Thành 故cố 。 水thủy 玉ngọc 者giả 。 今kim 水thủy 晶tinh 也dã 。 硨xa 磲cừ 言ngôn 大đại 貝bối 者giả 。 貝bối 為vi 海hải 中trung 介giới 蟲trùng 。 大đại 者giả 名danh 寶bảo 。 一nhất 云vân 非phi 梵Phạn 語ngữ 。 以dĩ 其kỳ 似tự 車xa 之chi 渠cừ 。 渠cừ 者giả 。 網võng 也dã 。 赤xích 珠châu 者giả 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 赤xích 蟲trùng 所sở 出xuất 。 有hữu 天thiên 赤xích 珠châu 。 名danh 因Nhân 陀Đà 羅La 。 非phi 世thế 所sở 有hữu 。 大đại 論luận 。 真chân 珠châu 或hoặc 出xuất 魚ngư 腹phúc 。 或hoặc 出xuất 蛇xà 腦não 。 或hoặc 出xuất 蚌# 胎thai 。 或hoặc 生sanh 竹trúc 中trung 。 則tắc 色sắc 非phi 定định 赤xích 。 故cố 以dĩ 前tiền 譯dịch 為vi 正chánh 。 瑪mã 瑙não 者giả 。 或hoặc 云vân 丹đan 丘khâu 之chi 野dã 。 鬼quỷ 血huyết 所sở 化hóa 。 一nhất 云vân 如như 馬mã 腦não 故cố 。 莊trang 嚴nghiêm 者giả 。 有hữu 整chỉnh 齊tề 義nghĩa 。 較giảo 飾sức 者giả 。 有hữu 文văn 彩thải 義nghĩa 。 以dĩ 斯tư 嚴nghiêm 飾sức 。 則tắc 如như 前tiền 或hoặc 以dĩ 一nhất 寶bảo 二nhị 寶bảo 。 乃nãi 至chí 七thất 寶bảo 。 之chi 類loại 是thị 也dã 。 又hựu 此thử 七thất 寶bảo 。 姑cô 取thủ 名danh 同đồng 此thử 方phương 。 實thật 則tắc 不bất 類loại 。 如như 天thiên 金kim 天thiên 銀ngân 。 已dĩ 非phi 人nhân 世thế 所sở 有hữu 。 何hà 況huống 彼bỉ 土độ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 七thất 寶bảo 者giả 。 常thường 喻dụ 取thủ 貴quý 重trọng 義nghĩa 。 如như 梵Phạm 網võng 中trung 說thuyết 。

【# 鈔sao 】# 貴quý 重trọng 者giả 。 梵Phạm 網võng 經kinh 菩Bồ 薩Tát 心tâm 地địa 品phẩm 。 言ngôn 棄khí 捨xả 大Đại 乘Thừa 經Kinh 律luật 不bất 學học 。 而nhi 學học 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 邪tà 見kiến 等đẳng 者giả 。 如như 捨xả 七thất 寶bảo 。 反phản 取thủ 瓦ngõa 礫lịch 。 對đối 瓦ngõa 礫lịch 言ngôn 。 故cố 知tri 寶bảo 者giả 取thủ 貴quý 重trọng 義nghĩa 。 正chánh 明minh 二nhị 土thổ/độ 淨tịnh 穢uế 不bất 同đồng 。 令linh 忻hãn 厭yếm 故cố 。 問vấn 。 堯# 處xứ 茆mao 茨tì 。 箕ki 諫gián 象tượng 玉ngọc 。 世thế 間gian 王vương 臣thần 。 且thả 崇sùng 素tố 樸phác 。 淨Tịnh 土Độ 菩Bồ 薩Tát 。 何hà 貴quý 寶bảo 嚴nghiêm 。 答đáp 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 上thượng 智trí 之chi 士sĩ 。 知tri 心tâm 淨tịnh 則tắc 土thổ/độ 自tự 淨tịnh 。 正chánh 勝thắng 則tắc 依y 必tất 強cường/cưỡng 。 理lý 固cố 有hữu 然nhiên 。 心tâm 實thật 無vô 著trước 。 喻dụ 如như 舜thuấn 在tại 畎# 畝mẫu 。 躬cung 荷hà 犂lê 鋤# 。 一nhất 承thừa 堯# 禪thiền 。 警cảnh 蹕# 冤oan 旒lưu 。 不bất 期kỳ 自tự 辦biện 。 舜thuấn 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 焉yên 。 故cố 曰viết 有hữu 天thiên 下hạ 而nhi 不bất 與dữ 也dã 。 二nhị 者giả 。 曲khúc 為vi 鈍độn 根căn 凡phàm 夫phu 。 須tu 示thị 苦khổ 樂lạc 。 令linh 生sanh 忻hãn 厭yếm 。 先tiên 以dĩ 欲dục 鉤câu 牽khiên 。 後hậu 令linh 入nhập 佛Phật 智trí 。 喻dụ 如như 正chánh 厄ách 饑cơ 寒hàn 之chi 國quốc 。 忽hốt 聞văn 飽bão 暖noãn 之chi 鄉hương 。 方phương 沈trầm 幽u 暗ám 之chi 崖nhai 。 乍sạ 覩đổ 光quang 明minh 之chi 境cảnh 。 豈khởi 不bất 身thân 心tâm 踊dũng 躍dược 。 舍xá 故cố 即tức 新tân 。 但đãn 得đắc 往vãng 生sanh 。 終chung 成thành 解giải 脫thoát 。 方phương 便tiện 接tiếp 引dẫn 。 當đương 如như 是thị 耳nhĩ 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 平bình 直trực 。 是thị 階giai 道đạo 義nghĩa 。 自tự 性tánh 高cao 邃thúy 。 是thị 樓lâu 閣các 義nghĩa 。 自tự 性tánh 具cụ 足túc 功công 德đức 法Pháp 財tài 。 是thị 七thất 寶bảo 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 平bình 直trực 者giả 。 自tự 性tánh 解giải 脫thoát 自tự 在tại 。 離ly 諸chư 垢cấu 汙ô 。 曠khoáng 闊khoát 坦thản 夷di 。 無vô 有hữu 偏thiên 陂bi 。 是thị 名danh 階giai 道đạo 。 高cao 邃thúy 者giả 。 自tự 性tánh 迥huýnh 超siêu 塵trần 境cảnh 。 觀quán 照chiếu 不bất 遺di 。 囊nang 括quát 虗hư 空không 。 廣quảng 博bác 無vô 盡tận 。 是thị 名danh 樓lâu 閣các 。 功công 德đức 法Pháp 財tài 者giả 。 自tự 性tánh 常thường 而nhi 不bất 遷thiên 。 淨tịnh 而nhi 不bất 染nhiễm 。 我ngã 而nhi 隨tùy 緣duyên 不bất 礙ngại 。 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 富phú 有hữu 不bất 虧khuy 。 是thị 名danh 金kim 銀ngân 。 自tự 性tánh 內nội 外ngoại 明minh 徹triệt 。 無vô 障chướng 無vô 礙ngại 。 是thị 名danh 瑠lưu 璃ly 。 自tự 性tánh 本bổn 體thể 潔khiết 白bạch 。 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 。 是thị 名danh 硨xa 磲cừ 。 自tự 性tánh 光quang 明minh 熾sí 然nhiên 。 是thị 名danh 赤xích 珠châu 。 自tự 性tánh 堅kiên 實thật 不bất 易dị 。 是thị 名danh 瑪mã 瑙não 。 眾chúng 美mỹ 畢tất 具cụ 。 資tư 成thành 法Pháp 身thân 。 是thị 名danh 嚴nghiêm 飾sức 也dã 。 且thả 善thiện 財tài 徧biến 歷lịch 重trọng/trùng 城thành 。 博bác 參tham 羣quần 彥ngạn 。 最tối 後hậu 於ư 彌Di 勒Lặc 樓lâu 閣các 。 彈đàn 指chỉ 而nhi 登đăng 。 今kim 但đãn 持trì 名danh 。 不bất 涉thiệp 迴hồi 塗đồ 。 便tiện 居cư 妙diệu 境cảnh 。 其kỳ 如như 終chung 日nhật 寶bảo 階giai 行hành 。 自tự 稱xưng 迷mê 路lộ 漢hán 。 可khả 謂vị 倚ỷ 門môn 彈đàn 指chỉ 。 不bất 知tri 身thân 在tại 玉ngọc 樓lâu 中trung 者giả 也dã 。 惜tích 哉tai 。

○# 三tam 蓮liên 華hoa 。

池trì 中trung 蓮liên 華hoa 。 大đại 如như 車xa 輪luân 。 青thanh 色sắc 青thanh 光quang 。 黃hoàng 色sắc 黃hoàng 光quang 。 赤xích 色sắc 赤xích 光quang 。 白bạch 色sắc 白bạch 光quang 。 微vi 妙diệu 香hương 潔khiết 。

【# 疏sớ/sơ 】# 上thượng 言ngôn 池trì 外ngoại 。 今kim 表biểu 池trì 中trung 。 蓮liên 華hoa 。 梵Phạn 語ngữ 芬phân 陀đà 利lợi 。 亦diệc 云vân 優ưu 鉢bát 羅la 。 亦diệc 云vân 鉢bát 特đặc 摩ma 。 亦diệc 云vân 拘câu 勿vật 頭đầu 。

【# 鈔sao 】# 梵Phạn 語ngữ 芬phân 陀đà 利lợi 。 此thử 云vân 白bạch 蓮liên 華hoa 。 未vị 開khai 名danh 屈khuất 摩ma 羅la 。 將tương 落lạc 名danh 迦ca 摩ma 羅la 。 處xử 中trung 正chánh 開khai 。 名danh 芬phân 陀đà 利lợi 。 優ưu 鉢bát 羅la 者giả 。 青thanh 蓮liên 華hoa 也dã 。 鉢bát 特đặc 摩ma 者giả 。 紅hồng 蓮liên 華hoa 也dã 。 拘câu 勿vật 頭đầu 者giả 。 黃hoàng 蓮liên 華hoa 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 車xa 輪luân 者giả 。 言ngôn 其kỳ 形hình 也dã 。 大đại 小tiểu 無vô 定định 。 婆bà 沙sa 等đẳng 說thuyết 。 種chủng 種chủng 不bất 同đồng 。 各các 隨tùy 機cơ 見kiến 。

【# 鈔sao 】# 車xa 輪luân 大đại 小tiểu 者giả 。 婆bà 沙sa 論luận 云vân 。 輪Luân 王Vương 千thiên 輻bức 金kim 輪luân 。 周chu 圓viên 十thập 五ngũ 里lý 。 華hoa 嚴nghiêm 鈔sao 云vân 。 金kim 輪luân 大đại 一nhất 由do 旬tuần 觀quán 經Kinh 云vân 。 一nhất 一nhất 池trì 中trung 。 有hữu 六lục 十thập 億ức 。 七thất 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 團đoàn 圓viên 正chánh 等đẳng 。 十thập 二nhị 由do 旬tuần 。 大đại 本bổn 云vân 。 池trì 中trung 蓮liên 華hoa 。 或hoặc 一nhất 由do 旬tuần 。 乃nãi 至chí 百bách 由do 旬tuần 。 千thiên 由do 旬tuần 。 而nhi 人nhân 世thế 車xa 輪luân 。 大đại 不bất 逾du 丈trượng 。 不bất 可khả 以dĩ 此thử 。 而nhi 為vi 定định 準chuẩn 。 又hựu 云vân 。 眾chúng 寶bảo 蓮liên 華hoa 。 周chu 徧biến 世thế 界giới 。 一nhất 一nhất 寶bảo 華hoa 。 有hữu 無vô 量lượng 百bách 千thiên 億ức 葉diệp 。 按án 經kinh 別biệt 蓮liên 華hoa 勝thắng 劣liệt 三tam 種chủng 。 十thập 葉diệp 。 百bách 葉diệp 。 千thiên 葉diệp 。 今kim 曰viết 無vô 量lượng 百bách 千thiên 億ức 葉diệp 。 葉diệp 既ký 無vô 量lượng 。 則tắc 華hoa 之chi 大đại 。 亦diệc 無vô 量lượng 矣hĩ 。 又hựu 如Như 來Lai 藏tạng 經Kinh 云vân 。

爾nhĩ 時thời 世Thế 尊Tôn 。 於ư 栴Chiên 檀Đàn 重Trùng 閣Các 。 正chánh 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 而nhi 現hiện 神thần 變biến 。 有hữu 千thiên 葉diệp 蓮liên 華hoa 。 大đại 如như 車xa 輪luân 。 華hoa 中trung 化hóa 佛Phật 。 各các 放phóng 無vô 數số 。 百bách 千thiên 光quang 明minh 。 故cố 知tri 車xa 輪luân 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 寧ninh 得đắc 局cục 以dĩ 人nhân 世thế 常thường 所sở 御ngự 車xa 而nhi 為vi 限hạn 量lượng 。 隨tùy 機cơ 者giả 。 以dĩ 或hoặc 小tiểu 或hoặc 大đại 。 繇# 其kỳ 因Nhân 地Địa 念niệm 佛Phật 。 功công 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 機cơ 感cảm 自tự 致trí 耳nhĩ 。 乃nãi 有hữu 以dĩ 華hoa 如như 車xa 輪luân 。 抑ức 此thử 經Kinh 為vi 散tán 善thiện 。 蓋cái 未vị 考khảo 於ư 輪luân 義nghĩa 。

【# 疏sớ/sơ 】# 大đại 如như 車xa 輪luân 。 且thả 喻dụ 形hình 體thể 。 以dĩ 輪luân 喻dụ 德đức 。 亦diệc 有hữu 多đa 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 形hình 體thể 者giả 。 輪luân 體thể 圍vi 圓viên 。 有hữu 蓮liên 象tượng 也dã 。 多đa 義nghĩa 者giả 。 又hựu 輪luân 有hữu 轉chuyển 義nghĩa 。 此thử 蓮liên 華hoa 者giả 。 托thác 孕dựng 眾chúng 生sanh 。 易dị 凡phàm 成thành 聖thánh 。 即tức 轉chuyển 義nghĩa 故cố 。 又hựu 輪luân 有hữu 輾triển 義nghĩa 。 此thử 蓮liên 華hoa 者giả 。 不bất 染nhiễm 汙ô 濁trược 。 破phá 除trừ 煩phiền 惱não 。 即tức 輾triển 義nghĩa 故cố 。 又hựu 輪luân 有hữu 飛phi 行hành 義nghĩa 。 聖thánh 王vương 金kim 輪luân 。 一nhất 日nhật 之chi 中trung 。 遶nhiễu 四tứ 天thiên 下hạ 。 此thử 蓮liên 華hoa 者giả 。 徧biến 至chí 十thập 方phương 。 接tiếp 彼bỉ 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 歸quy 於ư 極cực 樂lạc 。 即tức 飛phi 行hành 義nghĩa 故cố 。 餘dư 不bất 煩phiền 舉cử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 言ngôn 其kỳ 色sắc 也dã 。 不bất 唯duy 舉cử 色sắc 。 而nhi 言ngôn 光quang 者giả 。 此thử 土thổ/độ 蓮liên 華hoa 。 有hữu 色sắc 無vô 光quang 故cố 。 但đãn 舉cử 四tứ 色sắc 者giả 。 省tỉnh 文văn 也dã 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 色sắc 解giải 見kiến 前tiền 疏sớ/sơ 。 光quang 者giả 。 後hậu 色sắc 而nhi 發phát 。 如như 珠châu 瑩oánh 潔khiết 。 則tắc 能năng 發phát 光quang 。 彼bỉ 土độ 蓮liên 華hoa 至chí 為vi 清thanh 淨tịnh 。 故cố 有hữu 光quang 也dã 。 大đại 本bổn 云vân 。 青thanh 色sắc 青thanh 光quang 。 白bạch 色sắc 白bạch 光quang 。 玄huyền 黃hoàng 朱chu 紫tử 之chi 色sắc 。 其kỳ 光quang 亦diệc 然nhiên 。 煒vĩ 燁diệp 煥hoán 爛lạn 。 明minh 耀diệu 日nhật 月nguyệt 。 一nhất 一nhất 華hoa 中trung 。 出xuất 三tam 十thập 六lục 百bách 千thiên 億ức 光quang 。 一nhất 一nhất 光quang 中trung 。 出xuất 三tam 十thập 六lục 百bách 千thiên 億ức 佛Phật 。 一nhất 一nhất 諸chư 佛Phật 。 又hựu 放phóng 百bách 千thiên 光quang 明minh 。 普phổ 為vì 十thập 方phương 眾chúng 。 生sanh 說thuyết 微vi 妙diệu 法Pháp 。 據cứ 此thử 。 則tắc 青thanh 白bạch 玄huyền 黃hoàng 朱chu 紫tử 。 已dĩ 成thành 六lục 色sắc 。 而nhi 佛Phật 地địa 論luận 復phục 云vân 七thất 寶bảo 。 故cố 知tri 四tứ 色sắc 。 其kỳ 文văn 省tỉnh 故cố 。 其kỳ 實thật 蓮liên 華hoa 具cụ 無vô 量lượng 色sắc 。 具cụ 無vô 量lượng 光quang 也dã 。 又hựu 不bất 言ngôn 說thuyết 法Pháp 者giả 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 故cố 。

【# 疏sớ/sơ 】# 微vi 妙diệu 香hương 潔khiết 。 言ngôn 其kỳ 德đức 也dã 。 舉cử 四tứ 德đức 者giả 。 亦diệc 文văn 省tỉnh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 四tứ 德đức 者giả 。 離ly 垢cấu 是thị 蓮liên 華hoa 正chánh 義nghĩa 。 推thôi 廣quảng 其kỳ 義nghĩa 。 略lược 說thuyết 為vi 四tứ 。 一nhất 言ngôn 微vi 者giả 。

復phục 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 二nhị 同đồng 二nhị 別biệt 。 一nhất 者giả 。 根căn 潛tiềm 池trì 底để 。 不bất 可khả 窺khuy 視thị 。 是thị 為vi 幽u 微vi 。 二nhị 者giả 。 不bất 生sanh 高cao 原nguyên 陸lục 地địa 。 與dữ 繁phồn 華hoa 麗lệ 蕊nhị 而nhi 爭tranh 妍nghiên 豔diễm 。 是thị 為vi 隱ẩn 微vi 。 三tam 者giả 。 觀quán 經kinh 言ngôn 一nhất 一nhất 葉diệp 上thượng 。 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 脈mạch 。 猶do 如như 天thiên 畫họa 。 是thị 為vi 細tế 微vi 。 四tứ 者giả 。 七thất 寶bảo 所sở 成thành 。 珍trân 奇kỳ 粹túy 美mỹ 。 是thị 為vi 精tinh 微vi 。 前tiền 二nhị 通thông 於ư 此thử 方phương 。 後hậu 二nhị 彼bỉ 國quốc 獨độc 擅thiện 。 故cố 二nhị 同đồng 二nhị 別biệt 。 二nhị 言ngôn 妙diệu 者giả 。

復phục 有hữu 十thập 二nhị 義nghĩa 。 四tứ 同đồng 八bát 別biệt 。 一nhất 者giả 。 方phương 華hoa 即tức 果quả 。 不bất 待đãi 華hoa 落lạc 。 是thị 為vi 因nhân 果quả 同đồng 時thời 妙diệu 。 二nhị 者giả 。 染nhiễm 而nhi 不bất 染nhiễm 。 不bất 染nhiễm 而nhi 染nhiễm 。 是thị 為vi 垢cấu 淨tịnh 雙song 非phi 妙diệu 。 三tam 者giả 。 一nhất 華hoa 徧biến 圍vi 於ư 子tử 外ngoại 。 眾chúng 子tử 羅la 列liệt 於ư 華hoa 中trung 。 是thị 為vi 總tổng 別biệt 齊tề 彰chương 妙diệu 。 四tứ 者giả 。 晝trú 則tắc 開khai 敷phu 。 夜dạ 則tắc 還hoàn 合hợp 。 是thị 為vi 隱ẩn 顯hiển 隨tùy 宜nghi 妙diệu 。 五ngũ 者giả 。 巨cự 蓮liên 在tại 中trung 。 而nhi 有hữu 百bách 千thiên 。 萬vạn 億ức 蓮liên 華hoa 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 是thị 為vi 主chủ 伴bạn 相tương/tướng 參tham 妙diệu 。 六lục 者giả 。 上thượng 中trung 下hạ 品phẩm 。 各các 三tam 成thành 九cửu 。 九cửu 九cửu 無vô 量lượng 。 隨tùy 其kỳ 宿túc 修tu 。 不bất 相tương 錯thác 謬mậu 。 是thị 為vi 勝thắng 劣liệt 分phân 明minh 妙diệu 。 七thất 者giả 。 大đại 一nhất 由do 旬tuần 。 乃nãi 至chí 百bách 千thiên 萬vạn 億ức 由do 旬tuần 。 是thị 為vi 小tiểu 大đại 無vô 定định 妙diệu 。 八bát 者giả 。 不bất 以dĩ 春xuân 生sanh 。 不bất 以dĩ 秋thu 瘁# 。 亘tuyên 古cổ 常thường 新tân 。 是thị 為vi 寒hàn 暑thử 不bất 遷thiên 妙diệu 。 九cửu 者giả 。 朱chu 紫tử 玄huyền 黃hoàng 。 或hoặc 復phục 純thuần 白bạch 。 雜tạp 色sắc 雜tạp 光quang 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 是thị 為vi 彩thải 素tố 交giao 輝huy 妙diệu 。 十thập 者giả 。 生sanh 於ư 彼bỉ 國quốc 。 而nhi 能năng 從tùng 空không 。 來lai 至chí 此thử 土độ 。 迎nghênh 取thủ 當đương 生sanh 。 是thị 為vi 動động 靜tĩnh 一nhất 源nguyên 妙diệu 。 十thập 一nhất 者giả 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 結kết 跏già 其kỳ 中trung 。 念niệm 佛Phật 眾chúng 生sanh 。 托thác 質chất 其kỳ 內nội 。 是thị 為vi 凡phàm 聖thánh 兼kiêm 成thành 妙diệu 。 十thập 二nhị 者giả 。 此thử 方phương 念niệm 佛Phật 。 華hoa 即tức 標tiêu 名danh 。 勤cần 惰nọa 纔tài 分phần/phân 。 榮vinh 枯khô 頓đốn 異dị 。 是thị 為vi 感cảm 應ứng 冥minh 符phù 妙diệu 。 前tiền 四tứ 後hậu 八bát 。 同đồng 別biệt 可khả 知tri 。 三tam 言ngôn 香hương 者giả 。 此thử 方phương 彼bỉ 國quốc 相tương/tướng 較giảo 勝thắng 劣liệt 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 此thử 方phương 則tắc 出xuất 汙ô 泥nê 中trung 。 宜nghi 為vì 所sở 溷hỗn 。 而nhi 清thanh 馨hinh 澹đạm 然nhiên 。 是thị 為vi 穢uế 中trung 香hương 。 二nhị 者giả 。 彼bỉ 國quốc 則tắc 如như 大đại 本bổn 言ngôn 。 光quang 色sắc 既ký 異dị 。 香hương 氣khí 亦diệc 異dị 。 芬phân 芳phương 馥phức 郁uất 。 不bất 可khả 勝thăng 言ngôn 。 故cố 青thanh 蓮liên 華hoa 香hương 。 白bạch 蓮liên 華hoa 香hương 。 誦tụng 斯tư 偈kệ 者giả 。 尚thượng 致trí 口khẩu 出xuất 蓮liên 華hoa 之chi 香hương 。 超siêu 一nhất 切thiết 香hương 。 香hương 無vô 與dữ 比tỉ 。 是thị 為vi 香hương 中trung 香hương 。 則tắc 知tri 此thử 方phương 之chi 香hương 。 已dĩ 勝thắng 餘dư 華hoa 。 彼bỉ 國quốc 乃nãi 勝thắng 而nhi 又hựu 勝thắng 者giả 也dã 。 四tứ 言ngôn 潔khiết 者giả 。 此thử 彼bỉ 勝thắng 劣liệt 。 亦diệc 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 此thử 方phương 則tắc 出xuất 汙ô 泥nê 中trung 。 宜nghi 為vì 所sở 染nhiễm 。 而nhi 瑩oánh 然nhiên 清thanh 淨tịnh 。 是thị 為vi 垢cấu 中trung 潔khiết 。 二nhị 者giả 。 彼bỉ 國quốc 則tắc 根căn 自tự 金kim 沙sa 。 異dị 濁trược 土thổ/độ 故cố 。 生sanh 從tùng 德đức 水thủy 。 異dị 常thường 流lưu 故cố 。 質chất 成thành 妙diệu 寶bảo 。 異dị 凡phàm 卉hủy 故cố 。 超siêu 一nhất 切thiết 潔khiết 。 潔khiết 無vô 與dữ 比tỉ 。 是thị 為vi 潔khiết 中trung 潔khiết 。 勝thắng 而nhi 又hựu 勝thắng 。 例lệ 上thượng 可khả 知tri 。 以dĩ 上thượng 從tùng 其kỳ 切thiết 近cận 。 略lược 表biểu 四tứ 德đức 。 若nhược 廣quảng 演diễn 之chi 。 亦diệc 應ưng 無vô 量lượng 。 問vấn 。 有hữu 謂vị 下hạ 品phẩm 下hạ 生sanh 。 生sanh 鐵thiết 蓮liên 華hoa 。 其kỳ 說thuyết 然nhiên 否phủ/bĩ 。 答đáp 。 未vị 見kiến 佛Phật 說thuyết 。 如như 上thượng 所sở 明minh 。 色sắc 不bất 止chỉ 四tứ 。 有hữu 七thất 寶bảo 華hoa 。 則tắc 知tri 金kim 蓮liên 華hoa 者giả 。 黃hoàng 色sắc 所sở 攝nhiếp 。 玻pha 璃ly 硨xa 磲cừ 。 及cập 與dữ 銀ngân 蓮liên 。 白bạch 色sắc 所sở 攝nhiếp 。 赤xích 珠châu 瑪mã 瑙não 。 紅hồng 色sắc 所sở 攝nhiếp 。 乃nãi 至chí 瑠lưu 璃ly 。 亦diệc 黃hoàng 色sắc 攝nhiếp 。 推thôi 而nhi 廣quảng 之chi 。 帝đế 青thanh 蓮liên 華hoa 。 青thanh 色sắc 所sở 攝nhiếp 。 如như 真chân 珠châu 等đẳng 。 亦diệc 白bạch 色sắc 攝nhiếp 。 以dĩ 是thị 參tham 合hợp 。 應ưng 無vô 鐵thiết 蓮liên 。 鐵thiết 於ư 五ngũ 金kim 。 金kim 所sở 賤tiện 故cố 。 鐵thiết 於ư 七thất 寶bảo 。 寶bảo 所sở 無vô 故cố 。 九cửu 品phẩm 下hạ 生sanh 。 猶do 勝thắng 天thiên 宮cung 。 天thiên 宮cung 皆giai 以dĩ 寶bảo 成thành 。 不bất 聞văn 有hữu 鐵thiết 。 況huống 在tại 西tây 方phương 。 何hà 得đắc 有hữu 此thử 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 蓮liên 華hoa 者giả 。 往vãng 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 托thác 質chất 之chi 所sở 。 念niệm 佛Phật 之chi 人nhân 。 特đặc 宜nghi 知tri 此thử 。

【# 鈔sao 】# 托thác 質chất 者giả 。 未vị 證chứng 無vô 生sanh 。 生sanh 必tất 有hữu 托thác 。 六lục 趣thú 眾chúng 生sanh 。 則tắc 中trung 陰ấm 之chi 身thân 。 自tự 求cầu 父phụ 母mẫu 。 往vãng 生sanh 善thiện 土thổ/độ 。 則tắc 一nhất 彈đàn 指chỉ 頃khoảnh 。 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 下hạ 文văn 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 即tức 得đắc 往vãng 生sanh 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 即tức 是thị 生sanh 此thử 蓮liên 華hoa 中trung 也dã 。 是thị 蓮liên 華hoa 者giả 。 乃nãi 卸tá 凡phàm 殻# 之chi 玄huyền 宮cung 。 安an 慧tuệ 命mạng 之chi 神thần 宅trạch 。 往vãng 詣nghệ 之chi 國quốc 。 號hiệu 曰viết 蓮liên 邦bang 。 同đồng 修tu 之chi 友hữu 。 號hiệu 曰viết 蓮liên 社xã 。 約ước 禪thiền 誦tụng 之chi 期kỳ 。 號hiệu 曰viết 蓮liên 漏lậu 。 定định 趨xu 向hướng 之chi 極cực 。 號hiệu 曰viết 蓮liên 宗tông 。 重trọng/trùng 其kỳ 事sự 也dã 。 修tu 淨tịnh 土độ 者giả 。 若nhược 禮lễ 佛Phật 時thời 。 當đương 想tưởng 己kỷ 身thân 在tại 蓮liên 華hoa 中trung 作tác 禮lễ 。 佛Phật 在tại 蓮liên 華hoa 中trung 受thọ 我ngã 禮lễ 敬kính 。 若nhược 念niệm 佛Phật 時thời 。 當đương 想tưởng 己kỷ 身thân 在tại 蓮liên 華hoa 中trung 。 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 。 佛Phật 在tại 蓮liên 華hoa 中trung 。 接tiếp 外ngoại 於ư 我ngã 。 然nhiên 後hậu 一nhất 心tâm 持trì 名danh 。 昔tích 有hữu 二nhị 僧Tăng 。 作tác 蓮liên 華hoa 開khai 合hợp 想tưởng 。 遂toại 得đắc 往vãng 生sanh 。 況huống 復phục 加gia 之chi 一nhất 心tâm 持trì 名danh 。 而nhi 不bất 生sanh 者giả 。 問vấn 。 此thử 經Kinh 不bất 兼kiêm 色sắc 像tượng 。 今kim 胡hồ 乃nãi 爾nhĩ 。 答đáp 。 有hữu 專chuyên 主chủ 故cố 。 兼kiêm 亦diệc 無vô 礙ngại 。 如như 菩Bồ 薩Tát 偏thiên 行hành 六Lục 度Độ 時thời 。 以dĩ 施thí 為vi 專chuyên 主chủ 。 餘dư 非phi 不bất 修tu 。 但đãn 隨tùy 力lực 隨tùy 分phân 。 今kim 念niệm 佛Phật 亦diệc 然nhiên 。 專chuyên 主chủ 於ư 觀quán 想tưởng 者giả 。 少thiểu 時thời 持trì 名danh 。 專chuyên 主chủ 於ư 持trì 名danh 者giả 。 少thiểu 時thời 觀quán 想tưởng 。 亦diệc 隨tùy 力lực 隨tùy 分phân 之chi 意ý 也dã 。 所sở 謂vị 不bất 兼kiêm 色sắc 像tượng 者giả 。 蓋cái 恐khủng 一nhất 心tâm 。 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 又hựu 一nhất 心tâm 觀quán 想tưởng 色sắc 像tượng 。 不bất 唯duy 心tâm 無vô 二nhị 用dụng 。 而nhi 兩lưỡng 事sự 雙song 行hành 。 輕khinh 重trọng 不bất 分phân 。 俱câu 無vô 成thành 就tựu 耳nhĩ 。 苟cẩu 明minh 於ư 正chánh 助trợ 之chi 義nghĩa 。 則tắc 一nhất 心tâm 持trì 名danh 以dĩ 為vi 其kỳ 正chánh 。 少thiểu 時thời 之chi 助trợ 。 助trợ 亦diệc 歸quy 正chánh 。 如như 火hỏa 益ích 薪tân 。

復phục 有hữu 何hà 礙ngại 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 清thanh 淨tịnh 光quang 明minh 。 是thị 蓮liên 華hoa 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 清thanh 淨tịnh 。 表biểu 色sắc 。 自tự 性tánh 纖tiêm 塵trần 不bất 立lập 故cố 。 光quang 明minh 。 表biểu 光quang 。 自tự 性tánh 萬vạn 法pháp 朗lãng 然nhiên 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 如như 是thị 假giả 實thật 之chi 色sắc 。 皆giai 不bất 離ly 佛Phật 淨tịnh 心tâm 。 即tức 此thử 淨tịnh 心tâm 。 能năng 顯hiển 假giả 實thật 之chi 色sắc 。 故cố 經Kinh 云vân 。 青thanh 色sắc 青thanh 光quang 。 黃hoàng 色sắc 黃hoàng 光quang 等đẳng 。 是thị 光quang 色sắc 不bất 二nhị 。 寂tịch 照chiếu 雙song 融dung 也dã 。 又hựu 自tự 性tánh 寂tịch 。 是thị 華hoa 合hợp 義nghĩa 。 自tự 性tánh 照chiếu 。 是thị 華hoa 開khai 義nghĩa 。 自tự 性tánh 具cụ 足túc 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 是thị 微vi 妙diệu 香hương 潔khiết 義nghĩa 。 然nhiên 則tắc 不bất 離ly 塵trần 境cảnh 。 未vị 浴dục 寶bảo 池trì 。 常thường 在tại 蓮liên 華hoa 中trung 。 經kinh 行hành 及cập 坐tọa 臥ngọa 。

○# 四tứ 總tổng 結kết 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 極Cực 樂Lạc 國Quốc 土Độ 。 成thành 就tựu 如như 是thị 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。

【# 疏sớ/sơ 】# 如như 上thượng 欄lan 網võng 行hàng 樹thụ 。 池trì 閣các 蓮liên 華hoa 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 皆giai 是thị 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 。 因nhân 中trung 所sở 發phát 大đại 願nguyện 。 及cập 願nguyện 後hậu 所sở 修tu 大đại 行hành 。 無vô 量lượng 功công 德đức 。 之chi 所sở 成thành 就tựu 也dã 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 中trung 願nguyện 行hành 。 亦diệc 同đồng 此thử 意ý 。

【# 鈔sao 】# 願nguyện 以dĩ 起khởi 行hành 。 行hành 以dĩ 實thật 願nguyện 。 菩Bồ 薩Tát 因Nhân 地Địa 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 行hành 滿mãn 願nguyện 遂toại 。 名danh 為vi 成thành 就tựu 。 因nhân 中trung 者giả 。 為vi 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 時thời 也dã 。 言ngôn 願nguyện 者giả 。 所sở 發phát 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 也dã 。 有hữu 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 生sanh 我ngã 剎sát 者giả 。 皆giai 於ư 七thất 寶bảo 水thủy 池trì 。 蓮liên 華hoa 化hóa 生sanh 。 又hựu 願nguyện 云vân 。 我ngã 作tác 佛Phật 時thời 。 我ngã 剎sát 中trung 自tự 地địa 以dĩ 上thượng 。 至chí 於ư 虗hư 空không 。 皆giai 有hữu 宮cung 殿điện 樓lâu 閣các 。 池trì 流lưu 華hoa 樹thụ 。 悉tất 以dĩ 無vô 量lượng 眾chúng 寶bảo 。 百bách 千thiên 種chủng 香hương 。 而nhi 共cộng 合hợp 成thành 。 又hựu 云vân 。 若nhược 我ngã 成thành 佛Phật 。 周chu 徧biến 國quốc 中trung 。 諸chư 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 。 無vô 有hữu 眾chúng 生sanh 。 能năng 總tổng 演diễn 說thuyết 。 是thị 為vi 大đại 願nguyện 。 言ngôn 行hạnh 者giả 。 大đại 本bổn 云vân 。 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 。 於ư 世thế 自tự 在tại 王vương 佛Phật 所sở 。 攝nhiếp 取thủ 二nhị 十thập 一nhất 億ức 佛Phật 剎sát 清thanh 淨tịnh 之chi 行hành 。 如như 彼bỉ 修tu 持trì 。 又hựu 云vân 。 法Pháp 藏Tạng 比Bỉ 丘Khâu 。 發phát 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 已dĩ 。 住trụ 真chân 實thật 慧tuệ 。 勇dũng 猛mãnh 精tinh 進tấn 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 護hộ 身thân 口khẩu 意ý 。 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 了liễu 空không 無vô 相tướng 無vô 作tác 。 以dĩ 行hành 教giáo 化hóa 。 致trí 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 是thị 謂vị 大đại 行hành 。 言ngôn 功công 德đức 者giả 。 即tức 此thử 行hạnh 願nguyện 。 名danh 為vi 功công 德đức 。 大đại 本bổn 云vân 。 如như 是thị 積tích 功công 累lũy 德đức 。 無vô 量lượng 千thiên 萬vạn 億ức 劫kiếp 。 功công 德đức 圓viên 備bị 。 方phương 得đắc 成thành 就tựu 斯tư 願nguyện 。 而nhi 入nhập 佛Phật 位vị 。 華hoa 嚴nghiêm 願nguyện 行hành 者giả 。 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 品phẩm 云vân 。 此thử 華hoa 藏tạng 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 海hải 。 是thị 毗tỳ 盧lô 遮già 那na 往vãng 昔tích 微vi 塵trần 數số 佛Phật 所sở 。 修tu 微vi 塵trần 數số 大đại 願nguyện 之chi 所sở 嚴nghiêm 淨tịnh 。 又hựu 下hạ 云vân 。 普phổ 賢hiền 智trí 地địa 行hành 悉tất 成thành 。 一nhất 切thiết 莊trang 嚴nghiêm 從tùng 此thử 出xuất 。 例lệ 法Pháp 藏tạng 願nguyện 行hành 。 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 功công 德đức 者giả 。 無vô 漏lậu 性tánh 功công 德đức 也dã 。

復phục 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 今kim 是thị 勝thắng 功công 德đức 故cố 。

【# 鈔sao 】# 無vô 漏lậu 功công 德đức 者giả 。 初sơ 祖tổ 以dĩ 營doanh 修tu 世thế 福phước 。 為vi 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 。 不bất 名danh 功công 德đức 。 又hựu 云vân 功công 德đức 在tại 法Pháp 身thân 中trung 。 則tắc 此thử 之chi 大đại 行hành 大đại 願nguyện 。 皆giai 自tự 性tánh 無vô 漏lậu 功công 德đức 。 非phi 事sự 上thượng 人nhân 天thiên 小tiểu 果quả 有hữu 漏lậu 之chi 因nhân 也dã 。 勝thắng 劣liệt 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 於ư 佛Phật 。 皆giai 有hữu 功công 德đức 。 小tiểu 大đại 懸huyền 殊thù 。 今kim 是thị 彼bỉ 佛Phật 因Nhân 地Địa 。 修tu 無vô 量lượng 願nguyện 行hành 。 之chi 所sở 成thành 就tựu 。 崇sùng 功công 至chí 德đức 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 故cố 云vân 勝thắng 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 謂vị 。 莊trang 嚴nghiêm 佛Phật 土độ 者giả 。 實thật 非phi 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 名danh 莊trang 嚴nghiêm 。 今kim 乃nãi 廣quảng 陳trần 依y 正chánh 。 云vân 何hà 二nhị 經kinh 意ý 義nghĩa 相tương 背bội 。 答đáp 。 性tánh 相tướng 不bất 殊thù 。 所sở 宗tông 異dị 故cố 。

【# 鈔sao 】# 性tánh 相tướng 不bất 殊thù 者giả 。 全toàn 性tánh 起khởi 相tương/tướng 。 全toàn 相tương/tướng 歸quy 性tánh 。 性tánh 相tướng 本bổn 非phi 二nhị 物vật 。 而nhi 當đương 經kinh 各các 有hữu 所sở 宗tông 。 彼bỉ 經kinh 以dĩ 無vô 相tướng 為vi 宗tông 。 故cố 唯duy 明minh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 相tướng 。 不bất 取thủ 形hình 相tướng 。 實thật 則tắc 清thanh 淨tịnh 心tâm 中trung 。 身thân 土thổ/độ 自tự 現hiện 。 喻dụ 如như 磨ma 鏡kính 。 塵trần 盡tận 像tượng 生sanh 。 其kỳ 專chuyên 言ngôn 性tánh 者giả 。 蓋cái 即tức 相tương/tướng 之chi 性tánh 。 非phi 棄khí 相tương/tướng 而nhi 取thủ 性tánh 也dã 。 今kim 經kinh 以dĩ 勸khuyến 生sanh 淨tịnh 土độ 為vi 宗tông 。 故cố 於ư 極cực 樂lạc 依y 正chánh 。 種chủng 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 。 反phản 覆phúc 開khai 明minh 。 令linh 起khởi 忻hãn 慕mộ 。 實thật 則tắc 相tương/tướng 本bổn 自tự 空không 。 唯duy 心tâm 唯duy 識thức 。 其kỳ 廣quảng 陳trần 相tương/tướng 者giả 。 蓋cái 即tức 性tánh 之chi 相tướng 。 非phi 離ly 性tánh 而nhi 言ngôn 相tương/tướng 也dã 。 為vi 門môn 各các 別biệt 。 究cứu 竟cánh 是thị 同đồng 。 故cố 知tri 二nhị 經kinh 。 義nghĩa 不bất 相tương 背bối/bội 。

【# 疏sớ/sơ 】# 問vấn 。 諸chư 天thiên 宮cung 殿điện 園viên 苑uyển 。 亦diệc 以dĩ 寶bảo 嚴nghiêm 。 與dữ 此thử 何hà 別biệt 。 答đáp 。 麤thô 妙diệu 異dị 故cố 。

【# 鈔sao 】# 麤thô 妙diệu 者giả 。 如như 世thế 珠châu 玉ngọc 。 雖tuy 均quân 名danh 寶bảo 。 而nhi 質chất 有hữu 麤thô 妙diệu 。 價giá 有hữu 重trọng 輕khinh 。 故cố 諸chư 天thiên 自tự 下hạ 而nhi 上thượng 。 依y 正chánh 莊trang 嚴nghiêm 。 從tùng 麤thô 漸tiệm 妙diệu 。 勝thắng 劣liệt 迥huýnh 殊thù 。 何hà 況huống 極cực 樂lạc 。 超siêu 越việt 三tam 界giới 。 寧ninh 不bất 寶bảo 嚴nghiêm 之chi 中trung 。 獨độc 為vi 最tối 勝thắng 。 經Kinh 云vân 。 輪Luân 王Vương 亦diệc 有hữu 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 而nhi 不bất 及cập 佛Phật 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。

【# 疏sớ/sơ 】# 又hựu 此thử 功công 德đức 。 雖tuy 佛Phật 力lực 成thành 就tựu 。 亦diệc 兼kiêm 繇# 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 心tâm 淨tịnh 土độ 淨tịnh 故cố 。

【# 鈔sao 】# 兼kiêm 繇# 眾chúng 生sanh 者giả 。 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 。 直trực 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 不bất 諂siểm 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 深thâm 心tâm 是thị 菩Bồ 薩Tát 淨tịnh 土độ 。 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 時thời 。 具cụ 足túc 功công 德đức 眾chúng 生sanh 。 來lai 生sanh 其kỳ 國quốc 。 乃nãi 至chí 萬vạn 行hạnh 。 悉tất 亦diệc 如như 是thị 。 是thị 以dĩ 此thử 方phương 念niệm 佛Phật 。 彼bỉ 土độ 蓮liên 成thành 。 則tắc 極cực 樂lạc 種chủng 種chủng 清thanh 淨tịnh 莊trang 嚴nghiêm 。 雖tuy 彼bỉ 佛Phật 為vi 菩Bồ 薩Tát 時thời 。 之chi 所sở 成thành 就tựu 。 而nhi 謂vị 勤cần 修tu 淨tịnh 業nghiệp 眾chúng 生sanh 。 共cộng 與dữ 成thành 就tựu 。 亦diệc 可khả 也dã 。 故cố 曰viết 隨tùy 其kỳ 心tâm 淨tịnh 。 則tắc 佛Phật 土độ 淨tịnh 。

【# 疏sớ/sơ 】# 稱xưng 理lý 。 則tắc 自tự 性tánh 能năng 生sanh 萬vạn 法pháp 。 是thị 莊trang 嚴nghiêm 義nghĩa 。

【# 鈔sao 】# 六lục 祖tổ 云vân 。 何hà 期kỳ 自tự 性tánh 。 能năng 生sanh 萬vạn 法pháp 。 華hoa 嚴nghiêm 經Kinh 云vân 。 一nhất 切thiết 寶bảo 鈴linh 網võng 。 解giải 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 幻huyễn 心tâm 所sở 生sanh 。 一nhất 切thiết 寶bảo 樓lâu 閣các 。 無vô 著trước 善thiện 根căn 無vô 生sanh 善thiện 根căn 所sở 生sanh 。 乃nãi 至chí 衣y 葢# 幢tràng 座tòa 等đẳng 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 又hựu 云vân 。 此thử 華hoa 藏tạng 莊trang 嚴nghiêm 世thế 界giới 海hải 中trung 。 若nhược 山sơn 河hà 。 乃nãi 至chí 樹thụ 林lâm 塵trần 毛mao 等đẳng 處xứ 。 一nhất 一nhất 皆giai 是thị 。 稱xưng 真Chân 如Như 法Pháp 界Giới 。 具cụ 無vô 邊biên 德đức 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 淨tịnh 土độ 唯duy 心tâm 。 更cánh 無vô 外ngoại 境cảnh 。

佛Phật 說Thuyết 阿A 彌Di 陀Đà 經Kinh 疏Sớ/sơ 鈔Sao 卷quyển 第đệ 二nhị