MỞ LỚN CON ĐƯỜNG
    Hòa thượng Thích Thái Hòa

     

    Cái Biết Của Những Bậc Chân Nhân

    Ta nghĩ về một quá khứ vinh quang để tự hào và kiêu hãnh, rồi ta muốn lùi về sống với đời sống ấy, ấy là điều không thể. Vì sao? Vì những điều kiện đã từng tạo nên cho ta một quá khứ vinh quang ấy, hoàn toàn khác với những điều kiện mà ta đang sống hiện nay.

    Nhưng, nếu ta nghĩ về một vinh quang của quá khứ, để rút ra những kinh nghiệm và bổ sung cho những nguyên tắc hành động cho chúng ta hôm nay là điều cần đáng nghĩ. Vì trên thực tế không có hiện tại nào không liên hệ đến quá khứ.

    Nếu ta nghĩ về một quá khứ để đau buồn và khóc than hay hờn oán là một điều không nên. Nhưng, ta nghĩ về một quá khứ như vậy, để rút ra những kinh nghiệm, nhằm giúp ta không còn tái tạo những nguyên nhân sinh khởi ấy là điều cần phải nhớ và học. Ta không phải chỉ biết học những bài học giúp ta thành công mà ta còn phải biết học từ những bài học đã làm cho ta thất bại. Thất bại là một mặt khác của thành công, nếu ta biết rút tỉa từ nó những kinh nghiệm. Và đau khổ là một mặt khác của hạnh phúc, nên ta cần rút tỉa những phương pháp chế tác hạnh phúc ngay nơi mặt đau khổ ấy.

    Bất cứ quá khứ nào, dù thành công hay thất bại, dù hạnh phúc hay khổ đau, dù vinh quang hay tủi nhục, đều là những bài học quí báu cho ta trong hiện tại, nếu ta biết nhìn nó một cách trầm tĩnh và sâu sắc.

    Không có hiện tại và tương lai nào của ta mà không có gốc rễ từ quá khứ và không có tương lai nào của ta là không bắt rễ từ hiện tại. Những ý nghĩ và hành động của ta hôm nay, chính nó quyết định tương lai của ta, chứ không phải một ai khác hay một cái gì khác.

    Vậy, bài học tương lai của ta phải đuợc rút tỉa ra từ bài học quá khứ, bài học thành công của ta phải được rút ra từ những thất bại và bài học hạnh phúc của ta phải được rút ra từ những kinh nghiệm khổ đau.

    Không có khổ đau nào của ta không hiện ra từ phiền não.

    Căn bản của phiền não chưa được ta nhận diện thấu đáo và chặt đứt một cách dứt khoát và chính xác, thì mọi khổ đau của ta không thể chấm dứt. Và vì vậy mà khổ đau trong đời sống của ta, nó không biểu hiện ở trong điều kiện này, thì nó cũng biểu hiện ở trong điều kiện khác, nó không biểu hiện ở hình thức này, nó cũng biểu hiện dưới những hình thức khác.

    Ta đừng nghĩ đơn giản rằng, chỉ có người nghèo mới đau khổ. Đau khổ không phải chỉ dành cho người nghèo mà cho tất cả những ai còn tham, sân, si, kiêu mạn và chấp ngã hay còn căn bản phiền não.

    Ta chỉ biết nỗ lực tìm kiếm hạnh phúc, mà không biết nỗ lực đoạn trừ căn bản phiền não ngay ở nơi tâm ta, ấy là cái biết của tục lụy. Ta biết nỗ lực tìm kiếm hạnh phúc ngay trong những nỗ lực đoạn trừ những căn bản của phiền não, ấy là cái biết lợi ích hết sức thiết thực của những bậc chân nhân.