TÌM LẠI CHÍNH MÌNH
Hòa thượng Thích Thánh Nghiêm
Việt dich: Thích Quang Định
TIN VÀO CHÍNH MÌNH
Nên nghĩ, nói những điều nên nói. Cố gắng phát huy điều thiện, trừ bỏ những điều bất thiện. Nói cách khác, bạn phải làm hết thảy điều thiện, từ bỏ hết thảy điều ác. Khi bạn thực hiện được thế, dần dần sẽ cảm nhận được ý nghĩa của “vô ngã”, “người biết”. Khi bạn hiểu rõ năng lực, kiến thức, sở trường, biết khuyết điểm, thiếu sót, thậm chí biết tài sản mình sở hữu, biết tình trạng sức khỏe của mình thế nào mới có lòng tự tin. Tại sao phải hiểu rõ khuyết điểm của mình? Ví dụ ngày nào đó tôi biết mình đang đau họng tôi mới biết cách điều chỉnh âm lượng và tốc độ lời nói mình, khi đau tôi sẽ nói nhỏ, nói chậm.
Biết khuyết điểm để phòng ngừa, lưu ý, đưa ra những giải pháp thích hợp để hoàn thành công việc. Khuyết điểm không phải điều xấu, không ai toàn vẹn cả. Điều quan trọng là phải tự biết khuyết điểm, bạn biết càng nhiều khuyết điểm của mình càng có cơ hội trưởng thành, càng có niềm tin về mình.
Ví dụ nếu biết sử dụng máy vi tính sẽ mang lại rất nhiều tiện lợi cho mình, nhưng tôi không biết gì về nó cả, nếu có người hỏi tôi về máy tính tôi sẽ nói là “tôi không biết”. Tôi không hiểu chính trị nên nếu có người hỏi tôi về điều này tôi sẽ không nói, dù có ép tôi cũng không biết nói gì, vì tôi không am hiểu chính trị nên tin chắc rằng nếu mình nói sẽ toàn nói sai. Đây chính là sự sáng suốt của người hiểu rõ chính mình!
Hiểu rõ bản thân cũng là một sự tự tin, tự tin có được từ việc thừa nhận những thiếu sótm của mình.
Vậy chúng ta có nên học tất cả những gì mình chưa biết không? Không nhất thiết phải học. Kiến thức, sở trường của mình nếu có lợi cho xã hội nhất định phải làm, phải cho; nếu phát hiện còn nhiều thiếu sót, còn điều chưa hiểu trong phạm vi sở trường, hiểu biết của mình bạn nên học, nên tìm tòi nghiên cứu thêm để hoàn thiện mình về phương diện này.
Những kiến thức nền bổ trợ cho kiến thức chuyên môn chỉ cần hiểu những vấn đề cơ bản là được, bạn không nên “vượt rào”, ví dụ người xuất gia lại bàn về máy tính, bàn về chính trị không phải là chuyện buồn cười, chuốc lấy sự chê bai của thiên hạ sao?
Hiểu rõ chính mình còn hàm nghĩa mình tự biết khả năng chịu đựng, giới hạn của bạn thân. Biết điều này giúp bạn không lo âu, phiền muộn tự trách, vì bạn hiểu mình làm hết mình cũng chỉ đến thế, không nên làm những việc ngoài tầm tay với.
Khi tôi diễn giảng Phật pháp, dạy cách tu hành cho Phật tử, tôi rất tự tin vì đây là sở trường, là nhiệm vụ của tôi. Tôi hiểu được bao nhiêu, làm được chừng nào về Phật giáo tôi sẽ hết lòng nói cho mọi người biết, với tôi thế là quá đủ. Khi đó dù người khác không chấp nhận, cười chê vẫn không sao vì tôi biết mỗi người có lập trường, kiến giải khác nhau. Tuy nhiên nếu có cơ hội nhất định tôi sẽ tiếp tục giải đáp thắc mắc hoặc nói thêm cho người đó những phần họ hoài nghi, không chấp nhận. Nếu người nghe giải thích có lí, đúng sự thực tôi sẽ vui vẻ tiếp thu, ghi nhận, học hỏi.
Tự tin đến từ sự hiểu rõ chính mình.
Hiểu mình giúp mình tự tin, tin vào sở trường của mình, vào khả năng có thể cống hiến cho xã hội. Khi đó bạn sẽ không lo lắng, phiền muộn hay làm quá sức, cuộc sống nhờ thế nhẹ nhàng, thanh thản hơn. Từ điểm này chúng ta thấy tự tin đóng vai trò cực kì quan trọng cho sự trưởng thành của đời mình.