清Thanh 淨Tịnh 道Đạo 論Luận ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0001
佛Phật 音Âm 撰Soạn 悟Ngộ 醒Tỉnh 譯Dịch
[P.436]# 第đệ 十thập 四tứ 品phẩm 。 蘊uẩn 之chi 解giải 釋thích 。
〔# 慧tuệ 之chi 總tổng 說thuyết 〕#
今kim 如như 斯tư 由do 神thần 通thông 證chứng 得đắc 〔# 定định 之chi 〕# 功công 德đức 。 更cánh 加gia 具cụ 備bị 堅kiên 固cố 修tu 習tập 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。
有hữu 慧tuệ 人nhân 住trụ 戒giới 。
修tu 習tập 心tâm 與dữ 慧tuệ 。
此thử 〔# 偈kệ 〕# 中trung 由do 心tâm 之chi 名danh 目mục 所sở 說thuyết 示thị 修tu 習tập 定định 之chi 。 一nhất 切thiết 行hành 相tướng 。 其kỳ 次thứ 之chi 後hậu 。 即tức 不bất 可khả 不bất 修tu 習tập 慧tuệ 。 而nhi 其kỳ 〔# 慧tuệ 於ư 右hữu 偈kệ 中trung 〕# 甚thậm 簡giản 略lược 故cố 。 不bất 容dung 易dị 識thức 別biệt 。 何hà 況huống 修tu 習tập 耶da 。 故cố 為vi 示thị 其kỳ 詳tường 細tế 之chi 修tu 習tập 法pháp 。 有hữu 次thứ 之chi 質chất 問vấn 。
一nhất 。 何hà 者giả 是thị 慧tuệ 耶da 。
二nhị 。 依y 何hà 義nghĩa 為vi 〔# 其kỳ 〕# 慧tuệ 耶da 。
三tam 。 何hà 者giả 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。 味vị 。 現hiện 起khởi 。 足túc 處xứ 耶da 。
四tứ 。 慧tuệ 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da 。
五ngũ 。 〔# 其kỳ 〕# 應ưng 云vân 何hà 修tu 習tập 耶da 。
六lục 。 何hà 者giả 是thị 修tu 習tập 之chi 功công 德đức 耶da 。
解giải 答đáp 〔# 如như 次thứ 〕#
一nhất 。 何hà 者giả 是thị 慧tuệ 耶da 。
何hà 者giả 是thị 慧tuệ 耶da 。
慧tuệ 有hữu 多đa 種chủng 多đa 樣# 。 明minh 一nhất 切thiết 之chi 〔# 詳tường 細tế 〕# 解giải 答đáp 。 在tại 此thử 不bất 加gia 添# 說thuyết 明minh 之chi 目mục 的đích 。 當đương 更cánh 陷hãm 於ư 混hỗn 亂loạn 。 因nhân 此thử 關quan 係hệ 。 故cố 唯duy 說thuyết 。
相tương 應ứng 於ư 善thiện 心tâm 之chi 觀quán 智trí 。
為vi 慧tuệ 。
二nhị 。 依y 何hà 義nghĩa 為vi 〔# 其kỳ 〕# 慧tuệ 耶da 。
依y 何hà 義nghĩa 為vi 〔# 其kỳ 〕# 慧tuệ 耶da
依y 知tri 解giải 之chi 義nghĩa 而nhi 為vi 慧tuệ 。 何hà 者giả 是thị 此thử 知tri 解giải 耶da 。 〔# 知tri 解giải 〕# 是thị 與dữ [P.437]# 想tưởng 念niệm 或hoặc 識thức 知tri 之chi 行hành 。 相tương/tướng 之chi 多đa 種chủng 種chủng 類loại 差sai 別biệt 為vi 知tri 解giải 。 即tức 想tưởng 。 識thức 。 慧tuệ 雖tuy 〔# 共cộng 〕# 為vi 知tri 之chi 性tánh 質chất 。 但đãn 想tưởng 是thị 唯duy 想tưởng 念niệm 。
青thanh 。 黃hoàng 。
為vi 所sở 緣duyên 。 不bất 能năng 通thông 達đạt 。
無vô 常thường 。 苦khổ 。 無vô 我ngã 。
之chi 相tướng 。 識thức 是thị 識thức 知tri 。
青thanh 。 黃hoàng 。
為vi 所sở 緣duyên 。 又hựu 得đắc 通thông 達đạt 其kỳ 相tướng 。 然nhiên 而nhi 努nỗ 力lực 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。 道đạo 之chi 現hiện 前tiền 。 然nhiên 。 慧tuệ 是thị 如như 上thượng 述thuật 以dĩ 知tri 所sở 緣duyên 之chi 〔# 青thanh 黃hoàng 等đẳng 〕# 。 亦diệc 得đắc 通thông 達đạt 其kỳ 相tướng 。 又hựu 努nỗ 力lực 亦diệc 得đắc 道Đạo 之chi 現hiện 前tiền 。
例lệ 如như 。 未vị 生sanh 覺giác 慧tuệ 之chi 一nhất 小tiểu 孩hài 。 一nhất 田điền 舍xá 者giả 。 一nhất 銀ngân 行hành 家gia 等đẳng 三tam 人nhân 。 見kiến 到đáo 放phóng 在tại 計kế 算toán 臺đài 之chi 貨hóa 幣tệ 聚tụ 。 未vị 生sanh 覺giác 慧tuệ 之chi 小tiểu 孩hài 。 唯duy 知tri 貨hóa 幣tệ 種chủng 種chủng 之chi 色sắc 彩thải 。 長trường/trưởng 。 短đoản 。 方phương 圓viên 。 不bất 知tri 此thử 是thị 。 人nhân 人nhân 所sở 利lợi 用dụng 。 受thọ 用dụng 之chi 寶bảo 。 田điền 舍xá 者giả 知tri 有hữu 種chủng 種chủng 之chi 色sắc 彩thải 等đẳng 。 亦diệc 知tri 人nhân 人nhân 所sở 利lợi 用dụng 。 受thọ 用dụng 為vi 寶bảo 。 然nhiên 而nhi 不bất 區khu 別biệt 。
此thử 〔# 貨hóa 幣tệ 〕# 是thị 純thuần 粹túy 。 是thị 偽ngụy 贋# 。 是thị 半bán 純thuần 品phẩm 。
銀ngân 行hành 家gia 即tức 知tri 其kỳ 等đẳng 一nhất 切thiết 事sự 相tướng 。 而nhi 因nhân 知tri 〔# 此thử 〕# 而nhi 看khán 貨hóa 幣tệ 。 打đả 聞văn 其kỳ 音âm 。 嗅khứu 其kỳ 香hương 。 嘗thường 其kỳ 味vị 。 取thủ 上thượng 於ư 手thủ 亦diệc 知tri 〔# 重trọng/trùng 量lượng 〕# 。 亦diệc 〔# 知tri 此thử 貨hóa 幣tệ 〕# 是thị 某mỗ 某mỗ 村thôn 。 某mỗ 鎮trấn 。 某mỗ 市thị 。 某mỗ 山sơn 。 某mỗ 河hà 岸ngạn 所sở 造tạo 。 亦diệc 知tri 由do 某mỗ 某mỗ 鑄chú 師sư 所sở 鑄chú 造tạo 。
與dữ 此thử 同đồng 樣# 。 當đương 知tri 〔# 想tưởng 。 識thức 。 慧tuệ 之chi 區khu 別biệt 〕# 。 即tức 想tưởng 現hiện 起khởi 所sở 緣duyên 唯duy 知tri 解giải 青thanh 等đẳng 之chi 行hành 相tương/tướng 故cố 。 未vị 生sanh 覺giác 慧tuệ 之chi 小tiểu 孩hài 如như 同đồng 見kiến 貨hóa 幣tệ 。 識thức 是thị 知tri 解giải 由do 青thanh 等đẳng 所sở 緣duyên 之chi 行hành 相tương/tướng 。 更cánh 得đắc 通thông 達đạt 其kỳ 相tướng 故cố 。 如như 田điền 舍xá 者giả 之chi 見kiến 貨hóa 幣tệ 。 慧tuệ 是thị 知tri 解giải 由do 青thanh 等đẳng 所sở 緣duyên 之chi 行hành 相tương/tướng 。 得đắc 通thông 達đạt 其kỳ 相tướng 之chi 後hậu 。 更cánh 得đắc 道Đạo 之chi 現hiện 前tiền 故cố 。 如như 銀ngân 行hành 家gia 見kiến 貨hóa 幣tệ 。
故cố 此thử 想tưởng 念niệm 或hoặc 識thức 知tri 之chi 行hành 。 相tương 依y 多đa 種chủng 種chủng 類loại 之chi 差sai 別biệt 而nhi 知tri 〔# 所sở 緣duyên 〕# 。 當đương 知tri 是thị 知tri 解giải （# 慧tuệ ）# 。 對đối 此thử 如như 是thị 言ngôn 。
依y 知tri 解giải 之chi 義nghĩa 為vi 慧tuệ 。
[P.438]# 其kỳ 次thứ 。 此thử 〔# 慧tuệ 〕# 於ư 此thử 想tưởng 或hoặc 識thức 存tồn 在tại 之chi 處xứ 亦diệc 非phi 必tất 存tồn 在tại 。 然nhiên 。 〔# 慧tuệ 〕# 存tồn 在tại 之chi 時thời 。 與dữ 彼bỉ 等đẳng 〔# 想tưởng 。 識thức 〕# 非phi 為vi 別biệt 離ly 。 與dữ 。
此thử 想tưởng 。 此thử 識thức 。 此thử 慧tuệ 。
別biệt 離ly 。 當đương 不bất 得đắc 種chủng 種chủng 性tánh 。 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 微vi 細tế 而nhi 難nan 見kiến 。 故cố 尊tôn 者giả 那na 伽già 斯tư 那na 言ngôn 。
大đại 王vương 。 世Thế 尊Tôn 以dĩ 為vi 難nạn/nan 為vi 之chi 事sự 。
尊tôn 師sư 那na 伽già 斯tư 那na 。 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。 為vi 難nạn/nan 為vi 之chi 事sự 耶da 。
大đại 王vương 。 世Thế 尊Tôn 對đối 一nhất 所sở 緣duyên 而nhi 起khởi 諸chư 非phi 色sắc 之chi 心tâm 。 心tâm 所sở 法pháp 。 以dĩ 差sai 別biệt 而nhi 說thuyết 。
此thử 是thị 觸xúc 。 此thử 是thị 受thọ 。 此thử 是thị 想tưởng 。 此thử 是thị 思tư 。 此thử 是thị 心tâm 也dã 。
此thử 是thị 為vi 難nạn/nan 為vi 之chi 事sự 。
三tam 。 何hà 者giả 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。 味vị 。 現hiện 起khởi 。 足túc 處xứ 耶da 。
其kỳ 次thứ 。
何hà 者giả 是thị 其kỳ 相tương/tướng 。 味vị 。 現hiện 起khởi 。 足túc 處xứ 耶da 。
於ư 此thử 。
慧tuệ
是thị 通thông 達đạt 法pháp 之chi 自tự 性tánh 為vi 〔# 特đặc 〕# 相tương/tướng 。 摧tồi 破phá 覆phú 蔽tế 癡si 闇ám 諸chư 法pháp 之chi 自tự 性tánh 為vi 味vị （# 作tác 用dụng ）# 。 以dĩ 不bất 癡si 蒙mông 為vi 現hiện 起khởi （# 現hiện 狀trạng ）# 。 語ngữ 。
等đẳng 持trì （# 入nhập 定định ）# 者giả 。 如như 實thật 知tri 見kiến 。
故cố 。 定định 是thị 其kỳ 〔# 慧tuệ 〕# 之chi 足túc 處xứ （# 直trực 接tiếp 因nhân ）# 。
四tứ 。 慧tuệ 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da 。
慧tuệ 有hữu 幾kỷ 種chủng 耶da
先tiên 以dĩ 。
一nhất 依y 通thông 達đạt 法pháp 自tự 性tánh 之chi 相tướng 有hữu 一nhất 種chủng 。
二nhị （# 一nhất ）# 依y 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 為vi 二nhị 種chủng 。 （# 二nhị ）# 又hựu 依y 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 等đẳng 。 （# 三tam ）# 依y 名danh 與dữ 色sắc 之chi 差sai 別biệt 〔# 觀quán 〕# 。 （# 四tứ ）# 依y 喜hỷ 〔# 俱câu 〕# 。 捨xả 俱câu 。 （# 五ngũ ）# 依y 見kiến 與dữ 修tu 之chi 地địa 亦diệc 為vi 二nhị 種chủng 。
三tam （# 一nhất ）# 依y 思tư 。 聞văn 。 修tu 所sở 成thành 有hữu 三tam 種chủng 。 （# 二nhị ）# 又hựu 依y 小tiểu 。 大đại 。 無vô 量lượng 之chi 所sở 緣duyên 。 （# 三tam ）# 〔# 善thiện 之chi 〕# 入nhập 來lai 。 〔# 不bất 善thiện 之chi 〕# 離ly 去khứ 。 依y 〔# 入nhập 來lai 離ly 去khứ 之chi 〕# 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 （# 四tứ ）# 依y 內nội 住trụ 等đẳng 亦diệc 為vi 〔# 三tam 種chủng 〕# 。
四tứ （# 一nhất ）# 對đối 於ư 依y 四Tứ 諦Đế 之chi 智trí 有hữu 四tứ 種chủng 。 （# 二nhị ）# 又hựu 依y 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 亦diệc 有hữu 〔# 四tứ 種chủng 〕# 。
一nhất
其kỳ 中trung 第đệ 一nhất 種chủng 分phần/phân 〔# 其kỳ 〕# 意ý 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。
二nhị
於ư 第đệ 二nhị 種chủng 分phần/phân 。 （# 一nhất ）# 〔# 世thế 間gian 慧tuệ 。 出xuất 世thế 間gian 慧tuệ 。 〕# 與dữ 世thế 間gian 道đạo 相tương 應ứng 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
世thế 間gian 〔# 慧tuệ 〕#
與dữ 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 相tương 應ứng 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
出xuất 世thế 間gian 〔# 慧tuệ 〕#
（# 二nhị ）# 〔# 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 無vô 漏lậu 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 二nhị 之chi 二nhị 法pháp 。 以dĩ 諸chư 漏lậu 為vi 所sở 緣duyên 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
有hữu 漏lậu 〔# 慧tuệ 〕#
不bất 以dĩ 彼bỉ 等đẳng 為vi 所sở 緣duyên 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
無vô 漏lậu 〔# 慧tuệ 〕#
而nhi 此thử 等đẳng 〔# 有hữu 漏lậu 慧tuệ 。 無vô 漏lậu 慧tuệ 〕# 若nhược 由do 其kỳ 義nghĩa 不bất 外ngoại 是thị 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 〔# 慧tuệ 〕# 。 如như 言ngôn 漏lậu 相tương 應ứng 〔# 之chi 慧tuệ 〕# 是thị 有hữu 漏lậu 〔# 慧tuệ 〕# 而nhi 漏lậu 不bất 相tương 應ứng 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 無vô 漏lậu 慧tuệ 等đẳng 之chi 時thời 亦diệc 然nhiên 。 如như 斯tư 依y 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 為vi 二nhị 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 三tam ）# 〔# 名danh 差sai 別biệt 慧tuệ 。 色sắc 差sai 別biệt 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 三tam 之chi 二nhị 法pháp 。 欲dục 行hành 觀quán （# 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na ）# 者giả 。 以dĩ 四tứ 非phi [P.439]# 色sắc 蘊uẩn 差sai 別biệt 之chi 慧tuệ 。 此thử 。
名danh 差sai 別biệt 慧tuệ
色sắc 蘊uẩn 差sai 別biệt 之chi 慧tuệ 。 此thử 是thị 。
色sắc 差sai 別biệt 慧tuệ
如như 斯tư 依y 名danh 與dữ 色sắc 之chi 差sai 別biệt 為vi 二nhị 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 四tứ ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 慧tuệ 。 捨xả 俱câu 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 四tứ 之chi 二nhị 法pháp 。 依y 欲dục 界giới 之chi 二nhị 善thiện 心tâm 與dữ 五ngũ 種chủng 〔# 禪thiền 〕# 法pháp 。 於ư 〔# 前tiền 〕# 四tứ 禪thiền 之chi 十thập 六lục 道Đạo 心tâm 之chi 慧tuệ 是thị 。
喜hỷ 俱câu
於ư 欲dục 界giới 之chi 二nhị 善thiện 心tâm 與dữ 第đệ 五ngũ 禪thiền 之chi 四tứ 道Đạo 心tâm 之chi 慧tuệ 是thị 。
捨xả 俱câu
如như 斯tư 依y 喜hỷ 〔# 俱câu 〕# 。 捨xả 俱câu 為vi 二nhị 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 五ngũ ）# 〔# 見kiến 地địa 慧tuệ 。 修tu 地địa 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 五ngũ 之chi 二nhị 法pháp 。 最tối 初sơ 〔# 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 〕# 道đạo 之chi 慧tuệ 是thị 。
見kiến 地địa 〔# 慧tuệ 〕#
餘dư 之chi 〔# 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 〕# 三tam 道đạo 之chi 慧tuệ 是thị 。
修tu 地địa 〔# 慧tuệ 〕#
如như 斯tư 依y 見kiến 。 修tu 之chi 地địa 為vi 二nhị 慧tuệ 。
三tam
三tam 法pháp 中trung （# 一nhất ）# 〔# 思tư 。 聞văn 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 〕# 於ư 第đệ 一nhất 之chi 三tam 法pháp 。 不bất 由do 他tha 聞văn 而nhi 獲hoạch 得đắc 之chi 慧tuệ 是thị 由do 自tự 己kỷ 之chi 思tư 惟duy 而nhi 成thành 故cố 為vi 。
思tư 所sở 成thành 〔# 慧tuệ 〕#
由do 他tha 聞văn 而nhi 獲hoạch 得đắc 之chi 慧tuệ 是thị 由do 聞văn 所sở 成thành 故cố 為vi 。
聞văn 所sở 成thành 〔# 慧tuệ 〕#
依y 彼bỉ 此thử 之chi 修tu 習tập 而nhi 達đạt 成thành 最tối 頂đảnh 之chi 慧tuệ 是thị 。
修tu 所sở 成thành 〔# 慧tuệ 〕#
即tức 如như 次thứ 所sở 說thuyết 。
其kỳ 中trung 。 云vân 何hà 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 以dĩ 瑜du 伽già 〔# 慧tuệ 〕# 營doanh 作tác 諸chư 事sự 業nghiệp 時thời 。 又hựu 以dĩ 瑜du 伽già 營doanh 作tác 諸chư 工công 巧xảo 。 （# 技kỹ 術thuật ）# 時thời 。 又hựu 以dĩ 瑜du 伽già 行hành 諸chư 學học 術thuật 時thời 。 業nghiệp 自tự 性tánh 〔# 之chi 慧tuệ 〕# 又hựu 諦đế 隨tùy 順thuận 〔# 之chi 慧tuệ 〕# 。 色sắc 是thị 無vô 常thường 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 是thị 無vô 常thường 。 如như 斯tư 一nhất 切thiết 隨tùy 順thuận 之chi 忍nhẫn 。 見kiến 。 意ý 欲dục 。 覺giác 慧tuệ 。 見kiến 解giải 。 法pháp 之chi 慮lự 忍nhẫn 。 不bất 由do 他tha 聞văn 而nhi 獲hoạch 得đắc 。 此thử 言ngôn 為vi 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 乃nãi 至chí 由do 聞văn 而nhi 獲hoạch 得đắc 。 此thử 言ngôn 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 入nhập 定định 者giả 一nhất 切thiết 之chi 慧tuệ 是thị 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。
如như 是thị 依y 思tư 。 聞văn 。 修tu 所sở 成thành 三tam 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 二nhị ）# 〔# 小tiểu 所sở 緣duyên 慧tuệ 。 大đại 所sở 緣duyên 慧tuệ 。 無vô 量lượng 所sở 緣duyên 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 二nhị 之chi 三tam 法pháp 。 緣duyên 欲dục 界giới 之chi 諸chư 法pháp 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 慧tuệ 是thị 。
小tiểu 所sở 緣duyên 〔# 慧tuệ 〕#
緣duyên 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 〔# 之chi 諸chư 法pháp 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
大đại 所sở 緣duyên 〔# 慧tuệ 〕#
以dĩ 上thượng 是thị 世thế 間gian 之chi 觀quán （# 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na ）# 。 緣duyên 涅Niết 槃Bàn 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 〔# 慧tuệ 〕# 是thị 。
無vô 量lượng 所sở 緣duyên 〔# 慧tuệ 〕#
此thử 是thị 出xuất 世thế 間gian 之chi 觀quán 。 如như 斯tư 依y 小tiểu 。 大đại 。 無vô 量lượng 所sở 緣duyên 為vi 三tam 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 三tam ）# 〔# 入nhập 來lai 善thiện 巧xảo 慧tuệ 。 離ly 去khứ 善thiện 巧xảo 慧tuệ 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 三tam 之chi 三tam 法pháp 。 入nhập 來lai 是thị 增tăng 長trưởng 。 此thử 是thị 不bất 利lợi 之chi 斷đoạn 及cập 利lợi 之chi 生sanh 起khởi 故cố 有hữu 二nhị 種chủng 。 對đối 其kỳ 等đẳng 之chi 善thiện 巧xảo 是thị 。
入nhập 來lai 善thiện 巧xảo
所sở 謂vị 。
其kỳ 中trung 。 云vân 何hà 是thị 入nhập 來lai 善thiện 巧xảo 。 作tác 意ý 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 者giả 。 未vị 生sanh 起khởi 之chi 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 。 使sử 不bất 生sanh 起khởi 。 已dĩ 生sanh 起khởi 之chi 諸chư 不bất 善thiện 法pháp 令linh 捨xả 斷đoạn 。 或hoặc 又hựu 作tác 意ý 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 者giả 。 未vị 生sanh 起khởi 之chi 諸chư 善thiện 法Pháp 令linh 生sanh 起khởi 。 已dĩ 生sanh 起khởi 之chi 諸chư 善thiện 法Pháp 使sử 增tăng 大đại 。 廣quảng 大đại 。 增tăng 修tu 。 圓viên 滿mãn 。 於ư 其kỳ 時thời 慧tuệ 知tri 解giải 乃nãi 至chí 不bất 癡si 。 擇trạch 法pháp 。 正chánh 見kiến 。 言ngôn 此thử 為vi 入nhập 來lai 善thiện 巧xảo 。
其kỳ 次thứ 離ly 去khứ 是thị 不bất 增tăng 長trưởng 。 此thử 亦diệc 有hữu 利lợi 之chi 斷đoạn 與dữ 不bất 利lợi 生sanh 起khởi 之chi 二nhị 種chủng 。 對đối 其kỳ 等đẳng 之chi 善thiện 巧xảo 是thị 。
離ly 去khứ 善thiện 巧xảo
所sở 謂vị 。
其kỳ 中trung 。 云vân 何hà 是thị 離ly 去khứ 善thiện 巧xảo 。 作tác 意ý 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 者giả 。 未vị 生sanh 起khởi 之chi 諸chư 善thiện 法Pháp 令linh 不bất 生sanh 起khởi 云vân 云vân 。
其kỳ 次thứ 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 對đối 各các 各các 成thành 諸chư 法pháp 原nguyên 因nhân 諸chư 之chi 方phương 便tiện 。 即tức 刻khắc 起khởi 即tức 座tòa 生sanh 之chi 善thiện 巧xảo 為vi 。
方phương 便tiện 善thiện 巧xảo
所sở 謂vị 。
一nhất 切thiết 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 方phương 便tiện 之chi 慧tuệ 。 是thị 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。
如như 斯tư 依y 入nhập 來lai 。 離ly 去khứ 。 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。 為vi 三tam 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
（# 四tứ ）# 〔# 內nội 住trụ 慧tuệ 。 外ngoại 住trụ 慧tuệ 。 內nội 外ngoại 住trụ 慧tuệ 〕# 於ư 第đệ 四tứ 之chi 三tam 法pháp 。 把bả 取thủ 自tự 己kỷ 之chi 諸chư 蘊uẩn 而nhi 勤cần 修tu 觀quán 慧tuệ 為vi 。
內nội 住trụ 慧tuệ
把bả 取thủ 他tha 人nhân 之chi 諸chư 蘊uẩn 又hựu 不bất 關quan 連liên 於ư 根căn 之chi 外ngoại 色sắc （# 物vật 質chất ）# 而nhi 勤cần 修tu 〔# 觀quán 慧tuệ 〕# 是thị 。
外ngoại 住trụ 〔# 慧tuệ 〕#
把bả 取thủ 〔# 內nội 外ngoại 之chi 〕# 兩lưỡng 者giả 而nhi 勤cần 修tu 〔# 觀quán 慧tuệ 〕# 是thị 。
內nội 外ngoại 住trụ 〔# 慧tuệ 〕#
如như 斯tư 依y 內nội 住trụ 等đẳng 為vi 三tam 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
四tứ
四tứ 法pháp 之chi 中trung （# 一nhất ）# 〔# 四Tứ 諦Đế 智trí 〕# 。 於ư 第đệ 一nhất 之chi 四tứ 法pháp 。 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 智trí 是thị 。
苦khổ 智trí
緣duyên 苦khổ 集tập 〔# 諦đế 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 智trí 是thị 。
苦khổ 集tập 智trí
緣duyên 苦khổ 滅diệt 〔# 諦đế 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 智trí 是thị 。
苦khổ 滅diệt 智trí
緣duyên 苦khổ 滅diệt 道đạo 〔# 諦đế 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 智trí 是thị 。
苦khổ 滅diệt 道đạo 智trí
如như 斯tư 依y 四Tứ 諦Đế 智trí 為vi 四tứ 種chủng 〔# 智trí 〕# 。
（# 二nhị ）# 〔# 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 〕# 於ư 第đệ 二nhị 之chi 四tứ 法pháp 。 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 是thị 對đối 於ư 義nghĩa 等đẳng 所sở 區khu 別biệt 之chi 四Tứ 智Trí 。 即tức 如như 次thứ 所sở 說thuyết 。
對đối 於ư 義nghĩa 之chi 智trí 是thị 。 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 法pháp 之chi 智trí 是thị 。 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 其kỳ 法pháp 之chi 詞từ 言ngôn 智trí 是thị 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 諸chư 智trí 之chi 智trí 是thị 辯biện 無vô 礙ngại 解giải 。
其kỳ 中trung 。 義nghĩa 者giả 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 是thị 因nhân 果quả 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 然nhiên 。 因nhân 果quả 是thị 從tùng 因nhân 所sở 推thôi 進tiến 。 所sở 到đáo 達đạt 。 所sở 得đắc 達đạt 故cố 而nhi 言ngôn 為vi 義nghĩa 。 又hựu 區khu 別biệt 而nhi 言ngôn 。 緣duyên 所sở 生sanh 一nhất 切thiết 法pháp 。 涅Niết 槃Bàn 。 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 。 異dị 熟thục 。 唯duy 作tác 之chi 此thử 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 當đương 知tri 是thị 義nghĩa 。 親thân 察sát 其kỳ 義nghĩa 者giả 。 區khu 別biệt 其kỳ 義nghĩa 之chi 智trí 言ngôn 為vi 。
義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải
法pháp 者giả 略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 此thử 是thị 緣duyên 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 緣duyên 乃nãi 處xứ 理lý 各các 各các 之chi 法pháp 令linh 得đắc 達đạt 故cố 言ngôn 為vi 法pháp 。 又hựu 區khu 別biệt 而nhi 言ngôn 者giả 。 （# 一nhất ）# 以dĩ 果quả 令linh 生sanh 一nhất 切thiết 。 （# 二nhị ）# 因nhân 。 （# 三tam ）# 聖thánh 道Đạo 。 所sở 說thuyết 之chi 。 （# 四tứ ）# 善thiện 。 （# 五ngũ ）# 不bất 善thiện 之chi 此thử 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 當đương 知tri 為vi 法pháp 。 觀quán 察sát 其kỳ 法pháp 者giả 。 區khu 別biệt 其kỳ 法pháp 之chi 智trí 。 言ngôn 為vi 。
法pháp 無vô 礙ngại 解giải
此thử 義nghĩa 即tức 於ư 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。
依y
對đối 於ư 苦khổ 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 苦khổ 集tập 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 苦khổ 滅diệt 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 至chí 苦khổ 滅diệt 道đạo 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 因nhân 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 因nhân 果quả 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 生sanh 。 生sanh 成thành 。 發phát 生sanh 。 起khởi 。 生sanh 起khởi 。 現hiện 前tiền 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 對đối 於ư 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 乃nãi 至chí 對đối 於ư 老lão 死tử 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 老lão 死tử 集tập 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 乃nãi 至chí 對đối 於ư 行hành 滅diệt 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 於ư 至chí 行hành 滅diệt 之chi 道đạo 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 此thử 有hữu 比Bỉ 丘Khâu 。 法pháp 。 知tri 是thị 契Khế 經Kinh 。 祇kỳ 夜dạ 乃nãi 至chí 毘tỳ 陀đà 羅la 。 此thử 言ngôn 為vi 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 彼bỉ 各các 各các 所sở 說thuyết 之chi 〔# 法pháp 〕# 義nghĩa 。 知tri 。
此thử 所sở 說thuyết 之chi 〔# 法pháp 〕# 義nghĩa
言ngôn 此thử 為vi 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 解giải 何hà 等đẳng 諸chư 法pháp 是thị 善thiện 耶da 。 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 之chi 生sanh 起khởi 時thời 乃nãi 至chí 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 是thị 善thiện 。 對đối 於ư 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 之chi 智trí 。 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 解giải 。 對đối 彼bỉ 異dị 熟thục （# 報báo ）# 之chi 智trí 。 是thị 義nghĩa 無vô 礙ngại 解giải 。
等đẳng 方phương 法pháp 而nhi 分phân 別biệt 說thuyết 示thị 。 其kỳ 中trung 。
對đối 於ư 法pháp 之chi 詞từ 言ngôn 智trí
〔# 之chi 句cú 中trung 。 法pháp 之chi 詞từ 〕# 。 對đối 其kỳ 義nghĩa 與dữ 法pháp 一nhất 切thiết 自tự 性tánh 詞từ （# 如như 法Pháp 之chi 文văn 法pháp ）# 。 無vô 過quá 錯thác 之chi 言ngôn 說thuyết 。 言ngôn 。 說thuyết 。 述thuật 其kỳ 〔# 自tự 性tánh 詞từ 〕# 時thời 。 聞văn 其kỳ 所sở 說thuyết 。 所sở 言ngôn 。 所sở 述thuật 。 稱xưng 為vi 彼bỉ 法pháp 之chi 詞từ 是thị 自tự 性tánh 詞từ 。 是thị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 之chi 根căn 本bổn 語ngữ 。 摩ma 竭kiệt 陀đà 語ngữ 是thị 。
自tự 性tánh 詞từ
此thử 。
非phi 自tự 性tánh [P.442]# 詞từ
之chi 區khu 別biệt 智trí 。 是thị 。
詞từ 無vô 礙ngại 解giải
得đắc 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 者giả 。 如như 聞văn 拔bạt 素tố （# 觸xúc ）# 。 衛vệ 達đạt 那na （# 受thọ ）# 之chi 〔# 語ngữ 〕# 。 知tri 。
此thử 自tự 性tánh 詞từ
又hựu 如như 聞văn 拔bạt 沙sa 。 衛vệ 達đạt 農nông 之chi 〔# 語ngữ 〕# 。 〔# 知tri 〕# 。
此thử 非phi 自tự 性tánh 詞từ
對đối 於ư 諸chư 智trí 之chi 智trí
是thị 以dĩ 所sở 有hữu 之chi 智trí 為vi 所sở 緣duyên 而nhi 觀quán 察sát 者giả 之chi 。
智trí 為vi 所sở 緣duyên 智trí
或hoặc 如như 上thượng 述thuật 之chi 〔# 義nghĩa 。 法pháp 。 詞từ 無vô 礙ngại 解giải 。 之chi 〕# 三tam 智trí 。 由do 〔# 其kỳ 所sở 緣duyên 之chi 〕# 境cảnh 或hoặc 作tác 用dụng 而nhi 詳tường 〔# 知tri 〕# 之chi 智trí 。 此thử 是thị 。
辯biện 無vô 礙ngại 解giải
之chi 義nghĩa 。
又hựu 此thử 等đẳng 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 於ư 有hữu 學học 地địa 及cập 無Vô 學Học 二nhị 處xứ 所sở 區khu 分phần/phân 。 其kỳ 中trung 最tối 勝thắng 弟đệ 子tử 或hoặc 諸chư 大đại 弟đệ 子tử 。 之chi 〔# 無vô 礙ngại 解giải 〕# 是thị 在tại 無Vô 學Học 地địa 之chi 區khu 域vực 。 阿A 難Nan 長trưởng 老lão 。 質chất 多đa 居cư 士sĩ 。 曇đàm 彌di 迦ca 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優ưu 波ba 離ly 居cư 士sĩ 。 久cửu 壽thọ 多đa 羅la 優Ưu 婆Bà 夷Di 等đẳng 。 之chi 〔# 無vô 礙ngại 解giải 〕# 是thị 在tại 學học 地địa 之chi 〔# 區khu 域vực 〕# 。 如như 斯tư 區khu 分phần/phân 於ư 二nhị 地địa 。 此thử 等đẳng 〔# 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 〕# 由do 得đắc 達đạt 。 教giáo 法pháp 。 聽thính 聞văn 。 徧biến 問vấn 。 宿túc 行hành 之chi 此thử 五ngũ 種chủng 為vi 明minh 淨tịnh 。
其kỳ 中trung 。
得đắc 達đạt
是thị 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。
教giáo 法pháp
〔# 之chi 得đắc 〕# 是thị 以dĩ 徧biến 得đắc 佛Phật 語ngữ 。
聽thính 聞văn
是thị 恭cung 敬kính 。 冀ký 求cầu 而nhi 聽thính 聞văn 法Pháp 。
徧biến 問vấn
是thị 決quyết 擇trạch 議nghị 論luận 聖thánh 典điển 或hoặc 義nghĩa 疏sớ/sơ 之chi 難nạn/nan 句cú 。 義nghĩa 句cú 。
宿túc 行hành
是thị 於ư 過quá 去khứ 佛Phật 。 之chi 教giáo 依y 往vãng 復phục 勤cần 修tu 而nhi 至chí 隨tùy 順thuận 或hoặc 種chủng 性tánh 之chi 附phụ 近cận 及cập 所sở 觀quán （# 毘Tỳ 鉢Bát 舍Xá 那Na 。 ）# 之chi 修tu 行hành 。
他tha 之chi 人nhân 人nhân 說thuyết 。
宿túc 行hành 博bác 識thức 及cập 方phương 言ngôn 。
聖thánh 教giáo 徧biến 問vấn 與dữ 得đắc 達đạt 。
得đắc 親thân 依y 良lương 師sư 善thiện 友hữu 。
此thử 為vi 無vô 礙ngại 解giải 之chi 緣duyên 。
其kỳ 中trung 。
宿túc 行hành
如như 前tiền 所sở 述thuật 。
博bác 識thức
是thị 精tinh 通thông 各các 各các 諸chư 典điển （# 學học 問vấn ）# 或hoặc 諸chư 工công 巧xảo （# 藝nghệ 術thuật ）# 。
方phương 言ngôn
是thị 精tinh 通thông 一nhất 百bách 零linh 一nhất 之chi 言ngôn 語ngữ 。 特đặc 別biệt 善thiện 巧xảo 於ư 摩ma 竭kiệt 陀đà 語ngữ 。
聖thánh 教giáo
是thị 徧biến 得đắc 乃nãi 至chí 唯duy 譬thí 喻dụ 品phẩm 之chi 佛Phật 語ngữ 。
徧biến 問vấn
即tức 為vi 決quyết 擇trạch 一nhất 偈kệ 之chi 義nghĩa 而nhi 質chất 問vấn 。
得đắc 達đạt
是thị 〔# 得đắc 〕# 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。
親thân 依y 良lương 師sư
是thị 住trụ 於ư 多đa 聞văn 而nhi 具cụ 應ưng 辯biện 諸chư 師sư 之chi 處xứ 。
得đắc 〔# 善thiện 〕# 友hữu
是thị 獲hoạch 得đắc 如như 是thị 。 〔# 多đa [P.443]# 聞văn 具cụ 應ưng 辯biện 〕# 之chi 諸chư 友hữu 。 其kỳ 中trung 。 諸chư 佛Phật 與dữ 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 是thị 由do 得đắc 達đạt 宿túc 行hành 而nhi 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 由do 此thử 等đẳng 一nhất 切thiết 。 原nguyên 因nhân 〔# 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 〕# 。 而nhi 為vi 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 不bất 修tu 習tập 特đặc 有hữu 之chi 業nghiệp 處xứ 修tu 習tập 。 但đãn 諸chư 有hữu 學học 於ư 有hữu 學học 果quả 之chi 解giải 脫thoát 後hậu 。 諸chư 無Vô 學Học 於ư 無Vô 學Học 果quả 之chi 解giải 脫thoát 後hậu 而nhi 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 。 然nhiên 。 諸chư 如Như 來Lai 〔# 唯duy 由do 佛Phật 果Quả 成thành 就tựu 〕# 十Thập 力Lực 。 諸chư 聖thánh 者giả 唯duy 由do 聖thánh 果Quả 成thành 就tựu 無vô 礙ngại 解giải 。
關quan 於ư 此thử 等đẳng 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 說thuyết 。
由do 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 而nhi 有hữu 四tứ 種chủng 〔# 慧tuệ 〕# 。
五ngũ 。 〔# 其kỳ 〕# 應ưng 云vân 何hà 修tu 習tập 耶da 。
其kỳ 次thứ 。
〔# 其kỳ 〕# 應ưng 。 云vân 何hà 修tu 耶da
於ư 此thử 之chi （# 一nhất ）# 蘊uẩn 。 （# 二nhị ）# 處xứ 。 （# 三tam ）# 界giới 。 （# 四tứ ）# 根căn 。 （# 五ngũ ）# 諦đế 。 （# 六lục ）# 緣duyên 起khởi 等đẳng 種chủng 種chủng 之chi 法pháp 是thị 此thử 慧tuệ 之chi 地địa 。 （# 一nhất ）# 戒giới 清thanh 淨tịnh 與dữ （# 二nhị ）# 心tâm 清thanh 淨tịnh 之chi 二nhị 清thanh 淨tịnh 。 是thị 此thử 〔# 慧tuệ 之chi 〕# 根căn 。 （# 一nhất ）# 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 （# 二nhị ）# 度độ 疑nghi 清thanh 淨tịnh 。 （# 三tam ）# 道đạo 非phi 道đạo 智trí 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 （# 四tứ ）# 行hành 道Đạo 智trí 見kiến 清thanh 淨tịnh 。 （# 五ngũ ）# 智trí 見kiến 清thanh 淨tịnh 之chi 五ngũ 清thanh 淨tịnh 。 是thị 此thử 〔# 慧tuệ 之chi 〕# 體thể 。 故cố 把bả 持trì 。 徧biến 問vấn 而nhi 熟thục 知tri 此thử 〔# 慧tuệ 〕# 地địa 之chi 諸chư 法pháp 。 令linh 成thành 就tựu 〔# 慧tuệ 〕# 根căn 之chi 〔# 戒giới 。 心tâm 〕# 二nhị 清thanh 淨tịnh 後hậu 。 應ưng 修tu 習tập 成thành 就tựu 。 〔# 慧tuệ 〕# 體thể 之chi 五ngũ 清thanh 淨tịnh 。 此thử 是thị 〔# 慧tuệ 修tu 習tập 之chi 〕# 略lược 說thuyết 。 而nhi 廣quảng 說thuyết 如như 次thứ 。
〔# 慧tuệ 地địa 之chi 一nhất 。 五ngũ 蘊uẩn 之chi 解giải 釋thích 〕# 。
先tiên 說thuyết 。
（# 一nhất ）# 蘊uẩn 。 （# 二nhị ）# 處xứ 。 （# 三tam ）# 界giới 。 （# 四tứ ）# 根căn 。 （# 五ngũ ）# 諦đế 。 （# 六lục ）# 緣duyên 起khởi 等đẳng 之chi 種chủng 種chủng 法pháp 是thị 〔# 慧tuệ 之chi 〕# 地địa 。
此thử 中trung
蘊uẩn
是thị （# 一nhất ）# 色sắc 蘊uẩn 。 （# 二nhị ）# 受thọ 蘊uẩn 。 （# 三tam ）# 想tưởng 蘊uẩn 。 （# 四tứ ）# 行hành 蘊uẩn 。 （# 五ngũ ）# 識thức 蘊uẩn 等đẳng 之chi 五ngũ 蘊uẩn 。
一nhất 。 〔# 色sắc 蘊uẩn 〕# 。
其kỳ 中trung 。 所sở 有hữu 寒hàn 冷lãnh 等đẳng 惱não 壞hoại 相tương/tướng 之chi 法pháp 。 當đương 知tri 總tổng 括quát 一nhất 切thiết 為vi 。
色sắc 蘊uẩn
其kỳ 〔# 色sắc 〕# 由do 惱não 壞hoại 之chi 相tướng 為vi 一nhất 種chủng 。 由do 〔# 大đại 〕# 種chủng 。 所sở 造tạo 之chi 別biệt 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。
〔# 大đại 〕# 種chủng 色sắc
是thị （# 一nhất ）# 地địa 界giới 。 （# 二nhị ）# 水thủy 界giới 。 （# 三tam ）# 火hỏa 界giới 。 （# 四tứ ）# 風phong 界giới 等đẳng 之chi 四tứ 種chủng 。 於ư 彼bỉ 等đẳng 之chi 相tướng 。 味vị 。 現hiện 起khởi 是thị 四tứ 界giới 差sai 別biệt 〔# 之chi [P.444]# 解giải 釋thích 〕# 已dĩ 說thuyết 了liễu 。 而nhi 說thuyết 〔# 彼bỉ 等đẳng 之chi 〕# 足túc 處xứ （# 直trực 接tiếp 因nhân ）# 。 彼bỉ 等đẳng 一nhất 切thiết 。 〔# 以dĩ 自tự 己kỷ 以dĩ 外ngoại 〕# 餘dư 之chi 三tam 界giới 為vi 足túc 處xứ 。
所sở 造tạo 色sắc
是thị （# 一nhất ）# 眼nhãn 。 （# 二nhị ）# 耳nhĩ 。 （# 三tam ）# 鼻tị 。 （# 四tứ ）# 舌thiệt 。 （# 五ngũ ）# 身thân 。 （# 六lục ）# 色sắc 。 （# 七thất ）# 聲thanh 。 （# 八bát ）# 香hương 。 （# 九cửu ）# 味vị 。 （# 一nhất 〇# ）# 女nữ 根căn 。 （# 一nhất 一nhất ）# 男nam 根căn 。 （# 一nhất 二nhị ）# 命mạng 根căn 。 （# 一nhất 三tam ）# 心tâm 基cơ 。 （# 一nhất 四tứ ）# 身thân 表biểu 。 （# 一nhất 五ngũ ）# 語ngữ 表biểu 。 （# 一nhất 六lục ）# 虛hư 空không 界giới 。 （# 一nhất 七thất ）# 色sắc 輕khinh 快khoái 性tánh 。 （# 一nhất 八bát ）# 色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh 。 （# 一nhất 九cửu ）# 色sắc 適thích 業nghiệp 性tánh 。 （# 二nhị 〇# ）# 色sắc 積tích 集tập 。 （# 二nhị 一nhất ）# 色sắc 相tướng 續tục 。 （# 二nhị 二nhị ）# 色sắc 老lão 性tánh 。 （# 二nhị 三tam ）# 色sắc 無vô 常thường 性tánh 。 （# 二nhị 四tứ ）# 段đoạn 食thực 等đẳng 之chi 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 。
〔# 一nhất 。 二nhị 十thập 四tứ 所sở 造tạo 色sắc 之chi 說thuyết 明minh 〕# 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 。
眼nhãn
應ưng 接tiếp 觸xúc 於ư 色sắc 以dĩ 種chủng 淨tịnh （# 眼nhãn 根căn ）# 為vi 〔# 特đặc 〕# 相tương/tướng 。 又hựu 欲dục 見kiến 事sự 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 等đẳng 起khởi 以dĩ 種chủng 淨tịnh 為vi 〔# 特đặc 〕# 相tương/tướng 。 於ư 色sắc 中trung 牽khiên 引dẫn 〔# 眼nhãn 識thức 〕# 為vi 味vị （# 作tác 用dụng ）# 。 保bảo 持trì 眼nhãn 識thức 為vi 現hiện 起khởi （# 現hiện 狀trạng ）# 。 以dĩ 欲dục 見kiến 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 生sanh 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 為vi 足túc 處xứ （# 直trực 接tiếp 因nhân ）# 。
（# 二nhị ）#
耳nhĩ
應ưng 接tiếp 觸xúc 聲thanh 以dĩ 種chủng 淨tịnh （# 耳nhĩ 根căn ）# 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 欲dục 聞văn 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 等đẳng 起khởi 以dĩ 種chủng 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 於ư 聲thanh 中trung 牽khiên 引dẫn 〔# 耳nhĩ 識thức 〕# 為vi 味vị 。 保bảo 持trì 耳nhĩ 識thức 為vi 現hiện 起khởi 。 欲dục 聞văn 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 生sanh 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。
（# 三tam ）#
鼻tị
應ưng 接tiếp 觸xúc 香hương 以dĩ 種chủng 淨tịnh （# 鼻tị 根căn ）# 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 欲dục 嗅khứu 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 等đẳng 起khởi 以dĩ 種chủng 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 於ư 香hương 中trung 牽khiên 引dẫn 〔# 鼻tị 識thức 〕# 為vi 味vị 。 保bảo 持trì 鼻tị 識thức 為vi 現hiện 起khởi 。 欲dục 嗅khứu 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 生sanh 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。
（# 四tứ ）#
舌thiệt
應ưng 接tiếp 觸xúc 味vị 以dĩ 種chủng 淨tịnh （# 舌thiệt 根căn ）# 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 欲dục 嘗thường 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 等đẳng 起khởi 以dĩ 種chủng 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 於ư 味vị 中trung 牽khiên 引dẫn 〔# 舌thiệt 識thức 〕# 為vi 味vị 。 保bảo 持trì 舌thiệt 識thức 為vi 現hiện 起khởi 。 欲dục 嘗thường 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 生sanh 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。
（# 五ngũ ）#
身thân
應ưng 接tiếp 觸xúc 所sở 觸xúc 以dĩ 種chủng 淨tịnh （# 身thân 根căn ）# 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 欲dục 觸xúc 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 等đẳng 起khởi 以dĩ 種chủng 淨tịnh 為vi 相tương/tướng 。 於ư 所sở 觸xúc 中trung 牽khiên 引dẫn 〔# 身thân 識thức 〕# 為vi 味vị 。 保bảo 持trì 身thân 識thức 為vi 現hiện 起khởi 。 欲dục 觸xúc 由do 因nhân 緣duyên 之chi 業nghiệp 。 生sanh 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。
然nhiên 。 某mỗ 人nhân 人nhân （# 大đại 眾chúng 部bộ 之chi 某mỗ 者giả ）# 說thuyết 。 眼nhãn 是thị 以dĩ 火hỏa 為vi 主chủ 之chi 諸chư 大đại 種chủng 之chi 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 是thị 〔# 各các 各các 〕# 以dĩ 風phong 。 地địa 。 水thủy 為vi 主chủ 之chi 諸chư 大đại 種chủng 之chi 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 。 身thân 是thị 一nhất 切thiết 〔# 大đại 種chủng 之chi 平bình 均quân 〕# 之chi 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 。 又hựu 其kỳ 他tha 說thuyết 。 眼nhãn 是thị 以dĩ 火hỏa 為vi 主chủ 之chi 〔# 諸chư 大đại 種chủng 〕# 之chi 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 。 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 是thị 〔# 各các 各các 〕# 開khai 空không （# 虛hư 空không ）# 。 風phong 。 水thủy 。 地địa 為vi 主chủ 之chi 〔# 大đại 種chủng 〕# 之chi 〔# 淨tịnh 根căn 〕# 。 對đối 彼bỉ 等đẳng 言ngôn 。
持trì 來lai 經kinh 〔# 證chứng 〕# 。
彼bỉ 等đẳng 確xác 實thật 見kiến 不bất 到đáo 〔# 如như 斯tư 說thuyết 之chi 〕# 經kinh 。 然nhiên 。 某mỗ 人nhân 人nhân 對đối 〔# 此thử 〕# 示thị 其kỳ 理lý 由do 。
火hỏa 等đẳng 之chi 德đức 依y 某mỗ 色sắc 等đẳng 而nhi 推thôi 知tri 故cố 。
〔# 反phản 問vấn 〕# 彼bỉ 等đẳng 言ngôn 。
然nhiên 。 誰thùy 如như 斯tư 言ngôn 。
色sắc 等đẳng 有hữu 火hỏa 等đẳng 之chi 德đức 。
耶da 。 於ư 不bất 能năng 簡giản [P.445]# 別biệt 諸chư 〔# 大đại 〕# 種chủng 。 不bất 得đắc 言ngôn 。
〔# 此thử 大đại 種chủng 〕# 有hữu 斯tư 德đức 。 〔# 此thử 大đại 種chủng 〕# 有hữu 斯tư 德đức 。
時thời 彼bỉ 等đẳng 〔# 答đáp 〕# 言ngôn 。
例lệ 如như 汝nhữ 等đẳng 之chi 主chủ 張trương 各các 各các 諸chư 資tư 糧lương （# 物vật 質chất 形hình 成thành 之chi 色sắc 聚tụ ）# 中trung 。 由do 各các 各các 之chi 大đại 種chủng 為vi 主chủ 。 於ư 地địa 等đẳng 有hữu 支chi 持trì 等đẳng 之chi 作tác 用dụng 。 斯tư 火hỏa 等đẳng 為vi 主chủ 之chi 質chất 糧lương 中trung 見kiến 色sắc 等đẳng 為vi 主chủ 。 故cố 。
於ư 色sắc 等đẳng 。 有hữu 彼bỉ 〔# 火hỏa 等đẳng 〕# 之chi 德đức 。
而nhi 作tác 斯tư 主chủ 張trương 。
應ưng 〔# 反phản 駁bác 〕# 彼bỉ 等đẳng 言ngôn 。
〔# 汝nhữ 之chi 說thuyết 。 香hương 屬thuộc 於ư 地địa 。 色sắc 屬thuộc 於ư 火hỏa 故cố 〕# 。 若nhược 水thủy 〔# 界giới 〕# 為vi 主chủ 之chi 香hương 水thủy 之chi 香hương 較giảo 以dĩ 地địa 〔# 界giới 〕# 為vi 主chủ 之chi 綿miên 香hương 大đại 者giả 。 又hựu 火hỏa 〔# 界giới 〕# 為vi 主chủ 之chi 熱nhiệt 湯thang 之chi 色sắc 彩thải 較giảo 冷lãnh 水thủy 之chi 色sắc 彩thải 減giảm 少thiểu 者giả 。 我ngã 等đẳng 以dĩ 承thừa 認nhận 〔# 汝nhữ 等đẳng 之chi 〕# 主chủ 張trương 。 然nhiên 。 右hữu 之chi 兩lưỡng 者giả 皆giai 非phi 故cố 。 必tất 放phóng 棄khí 〔# 眼nhãn 等đẳng 之chi 差sai 別biệt 〕# 是thị 此thử 等đẳng 所sở 依y 大đại 種chủng 。 差sai 別biệt 之chi 說thuyết 。 例lệ 如như 一nhất 一nhất 之chi 〔# 色sắc 〕# 聚tụ 雖tuy 無vô 別biệt 異dị 。 但đãn 諸chư 大đại 種chủng 之chi 色sắc 。 味vị 等đẳng 是thị 互hỗ 相tương 相tương/tướng 異dị 。 此thử 別biệt 異dị 雖tuy 無vô 其kỳ 他tha 原nguyên 因nhân 。 應ưng 如như 斯tư 解giải 眼nhãn 淨tịnh 等đẳng 〔# 是thị 互hỗ 相tương 相tương/tướng 異dị 〕# 。
然nhiên 。 〔# 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 之chi 〕# 互hỗ 相tương 不bất 同đồng 是thị 因nhân 何hà 耶da 。 業nghiệp 為vi 彼bỉ 等đẳng 之chi 別biệt 異dị 原nguyên 因nhân 。 彼bỉ 等đẳng 之chi 差sai 異dị 故cố 為vi 此thử 等đẳng 〔# 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 〕# 之chi 別biệt 異dị 。 非phi 大đại 種chủng 之chi 差sai 異dị 故cố 。 諸chư 古cổ 人nhân 亦diệc 言ngôn 。
大đại 種chủng 別biệt 異dị 時thời 。 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 不bất 生sanh 起khởi 。 然nhiên 。 淨tịnh 〔# 根căn 〕# 平bình 等đẳng 而nhi 非phi 異dị 也dã 。
業nghiệp 如như 斯tư 之chi 別biệt 異dị 故cố 。 又hựu 於ư 此thử 等đẳng 別biệt 異dị 之chi 〔# 眼nhãn 等đẳng 〕# 。 眼nhãn 與dữ 耳nhĩ 不bất 滯trệ 著trước 依y 止chỉ 自tự 己kỷ 之chi 依y 處xứ （# 眼nhãn 根căn 。 耳nhĩ 根căn ）# 。 唯duy 認nhận 識thức 有hữu 因nhân 之chi 〔# 色sắc 。 聲thanh 〕# 等đẳng 境cảnh 。 故cố 把bả 握ác 未vị 到đáo 之chi 境cảnh 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 是thị 由do 所sở 依y （# 鼻tị 根căn 等đẳng ）# 而nhi 〔# 赴phó 境cảnh 〕# 。 又hựu 因nhân 唯duy 認nhận 識thức 自tự 己kỷ 所sở 依y 固cố 著trước 之chi 境cảnh 。 故cố 把bả 握ác 已dĩ 到đáo 之chi 境cảnh 。
其kỳ 次thứ 此thử 〔# 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 者giả 之chi 〕# 中trung 。
眼nhãn 〔# 根căn 〕#
世thế 人nhân 稱xưng 似tự 青thanh 蓮liên 之chi 花hoa 瓣# 而nhi 周chu 邊biên 蔽tế 覆phú 青thanh 睫tiệp 毛mao 。 顯hiển 現hiện 黑hắc 白bạch 種chủng 種chủng 〔# 色sắc 〕# 之chi 圓viên 珠châu 為vi 眼nhãn 。 此thử 有hữu 資tư 糧lương 眼nhãn （# 眼nhãn 球# 全toàn 體thể ）# 。 以dĩ 青thanh 〔# 眼nhãn 〕# 珠châu 圍vi 住trụ 黑hắc 〔# 眼nhãn 〕# 珠châu 之chi 中trung 央ương 前tiền 面diện 。 是thị 立lập 在tại 前tiền 面diện 人nhân 人nhân 身thân 體thể 形hình 〔# 映ánh 〕# 現hiện 之chi 地địa 方phương 。 於ư 七thất 綿miên 膜mô （# 燈đăng 心tâm ）# 如như 滲# 濕thấp 之chi 綿miên 膜mô 。 徧biến 滿mãn 七thất 種chủng 眼nhãn 膜mô 。 如như 四tứ 人nhân 之chi 保bảo 姆# 〔# 護hộ 〕# 剎sát 帝đế 利lợi 〔# 王vương 族tộc 〕# 之chi 童đồng 子tử 作tác 抱bão 。 浴dục 。 著trước 飾sức 。 扇thiên/phiến 之chi 四tứ 種chủng 作tác 用dụng 。 由do 四tứ 界giới 之chi 保bảo 持trì （# 地địa ）# 。 結kết 著trước （# 水thủy ）# 。 成thành 熟thục （# 火hỏa ）# 。 動động 搖dao （# 風phong ）# 之chi 〔# 四tứ 〕# 作tác 用dụng 所sở 資tư 助trợ 。 由do 時thời 節tiết （# 寒hàn 暑thử 等đẳng 之chi 自tự 然nhiên 現hiện 象tượng ）# 。 心tâm 。 食thực 所sở 支chi 持trì 。 由do 壽thọ 所sở 保bảo 護hộ 。 由do [P.446]# 色sắc 。 香hương 。 味vị 等đẳng 所sở 隨tùy 從tùng 。 其kỳ 大đại 不bất 過quá 於ư 虱sắt 頭đầu 之chi 程# 度độ 。 對đối 眼nhãn 識thức 等đẳng 應ứng 其kỳ 狀trạng 態thái 進tiến 行hành 為vi 基cơ （# 所sở 依y ）# 。 門môn （# 認nhận 識thức 之chi 入nhập 口khẩu ）# 之chi 任nhậm 務vụ 。 由do 法pháp 將tương 〔# 舍Xá 利Lợi 弗Phất 〕# 如như 次thứ 說thuyết 。
由do 此thử 之chi 淨tịnh 眼nhãn 。 以dĩ 隨tùy 觀quán 諸chư 色sắc 。
此thử 小tiểu 而nhi 又hựu 細tế 。 猶do 如như 虱sắt 之chi 頭đầu 。
耳nhĩ 〔# 根căn 〕#
有hữu 資tư 糧lương 耳nhĩ 孔khổng （# 耳nhĩ 全toàn 體thể ）# 之chi 中trung 。 掩yểm 著trước 薄bạc 薄bạc 之chi 赤xích 毛mao 。 其kỳ 處xứ 指chỉ 袋đại 形hình 。 如như 前tiền 述thuật 由do 〔# 四tứ 〕# 界giới 所sở 資tư 助trợ 。 由do 時thời 節tiết 。 心tâm 。 食thực 所sở 支chi 持trì 。 壽thọ 所sở 保bảo 護hộ 。 由do 色sắc 等đẳng 所sở 隨tùy 從tùng 。 對đối 識thức 等đẳng 應ứng 其kỳ 狀trạng 態thái 進tiến 行hành 基cơ 。 門môn 之chi 任nhậm 務vụ 。
鼻tị 〔# 根căn 〕#
有hữu 色sắc 等đẳng 資tư 糧lương 之chi 鼻tị 孔khổng 中trung 。 其kỳ 處xứ 如như 山sơn 羊dương 足túc 之chi 形hình 。 如như 前tiền 述thuật 所sở 資tư 助trợ 。 支chi 持trì 。 保bảo 護hộ 。 隨tùy 從tùng 。 對đối 鼻tị 識thức 等đẳng 應ứng 其kỳ 狀trạng 態thái 進tiến 行hành 基cơ 。 門môn 之chi 任nhậm 務vụ 。
舌thiệt 〔# 根căn 〕#
有hữu 資tư 糧lương 之chi 舌thiệt 中trung 央ương 上thượng 部bộ 。 其kỳ 處xứ 如như 蓮liên 之chi 花hoa 瓣# 形hình 。 如như 前tiền 述thuật 所sở 資tư 助trợ 。 支chi 持trì 。 保bảo 護hộ 。 隨tùy 從tùng 。 對đối 舌thiệt 識thức 等đẳng 應ứng 其kỳ 狀trạng 態thái 進tiến 行hành 基cơ 。 門môn 之chi 任nhậm 務vụ 。
其kỳ 次thứ 。
身thân 〔# 根căn 〕#
於ư 此thử 身thân 中trung 。 只chỉ 要yếu 存tồn 有hữu 執chấp 受thọ 色sắc （# 有hữu 血huyết 管quản 。 神thần 經kinh 之chi 部bộ 分phần/phân ）# 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 如như 脂chi 於ư 綿miên 布bố 之chi 〔# 徧biến 在tại 附phụ 著trước 〕# 。 如như 前tiền 述thuật 所sở 資tư 助trợ 。 支chi 持trì 。 保bảo 護hộ 。 隨tùy 從tùng 。 對đối 身thân 識thức 等đẳng 應ứng 其kỳ 狀trạng 態thái 進tiến 行hành 基cơ 。 門môn 之chi 任nhậm 務vụ 。
恰kháp 如như 蛇xà 。 鰐# 。 鳥điểu 。 雞kê 。 野dã 干can 向hướng 蟻nghĩ 塔tháp 。 水thủy 。 虛hư 空không 。 村thôn 落lạc 。 墓mộ 場tràng 各các 自tự 之chi 境cảnh 域vực 。 當đương 知tri 此thử 等đẳng 。 之chi 眼nhãn 等đẳng 是thị 向hướng 色sắc 等đẳng 各các 自tự 之chi 境cảnh 域vực 。
其kỳ 次thứ 。 於ư 其kỳ 他tha 之chi 色sắc 等đẳng 。 （# 六lục ）# 。
色sắc
刺thứ 戟kích 眼nhãn 為vi 相tương/tướng 。 眼nhãn 識thức 之chi 境cảnh 為vi 味vị 。 其kỳ 〔# 色sắc 存tồn 在tại 〕# 之chi 範phạm 圍vi 為vi 現hiện 起khởi 。 四tứ 大đại 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。 應ưng 〔# 推thôi 〕# 知tri 而nhi 如như 此thử 〔# 色sắc 〕# 。 一nhất 切thiết 所sở 造tạo 。 色sắc 亦diệc 同đồng 樣# 。 然nhiên 對đối 於ư 差sai 違vi 點điểm 。 於ư 〔# 以dĩ 下hạ 〕# 述thuật 。 此thử 〔# 色sắc 〕# 由do 青thanh 。 黃hoàng 等đẳng 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。
（# 七thất ）#
聲thanh
是thị 刺thứ 戟kích 耳nhĩ 為vi 相tương/tướng 。 耳nhĩ 識thức 之chi 境cảnh 為vi 味vị 。 其kỳ 〔# 聲thanh 存tồn 在tại 之chi 〕# 範phạm 圍vi 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 聲thanh 〕# 由do 大đại 鼓cổ 音âm 。 小tiểu 鼓cổ 之chi 音âm 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。
[P.447]# （# 八bát ）#
香hương
是thị 刺thứ 戟kích 鼻tị 為vi 相tương/tướng 。 鼻tị 識thức 之chi 境cảnh 為vi 味vị 。 其kỳ 〔# 存tồn 在tại 〕# 範phạm 圍vi 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 香hương 是thị 〕# 由do 根căn 香hương 。 髓tủy （# 木mộc 之chi 心tâm ）# 香hương 等đẳng 。 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。
（# 九cửu ）#
味vị
是thị 刺thứ 戟kích 舌thiệt 為vi 相tương/tướng 。 舌thiệt 識thức 之chi 境cảnh 為vi 味vị 。 其kỳ 〔# 存tồn 在tại 〕# 範phạm 圍vi 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 香hương 〕# 由do 根căn 味vị 。 幹cán 味vị 等đẳng 而nhi 有hữu 種chủng 種chủng 。
（# 一nhất 〇# ）#
女nữ 根căn
是thị 女nữ 性tánh 為vi 相tương/tướng 。 顯hiển 示thị 女nữ 為vi 味vị 。 女nữ 之chi 形hình 相tướng 。 相tướng 貌mạo 。 所sở 作tác 。 營doanh 作tác 之chi 原nguyên 因nhân 為vi 現hiện 起khởi 。
（# 一nhất 一nhất ）#
男nam 根căn
是thị 男nam 性tánh 為vi 相tương/tướng 。 顯hiển 示thị 男nam 為vi 味vị 。 男nam 之chi 形hình 相tướng 。 相tướng 貌mạo 。 所sở 作tác 。 營doanh 作tác 之chi 原nguyên 因nhân 為vi 現hiện 起khởi 。 其kỳ 〔# 男nam 女nữ 根căn 之chi 〕# 兩lưỡng 者giả 皆giai 如như 身thân 淨tịnh 徧biến 滿mãn 全toàn 身thân 。 然nhiên 而nhi 不bất 得đắc 言ngôn 。
身thân 淨tịnh 之chi 在tại 處xứ
或hoặc
〔# 身thân 淨tịnh 〕# 之chi 不bất 在tại 處xứ
〔# 男nam 女nữ 根căn 〕# 如như 色sắc 。 味vị 等đẳng 之chi 不bất 互hỗ 相tương 混hỗn 在tại 。
（# 一nhất 二nhị ）#
命mạng 根căn
是thị 守thủ 護hộ 俱câu 生sanh 色sắc 為vi 相tương/tướng 。 令linh 轉chuyển 起khởi 彼bỉ 等đẳng 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 為vi 味vị 。 維duy 持trì 彼bỉ 等đẳng 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 由do 命mạng 根căn 〕# 使sử 存tồn 續tục 之chi 大đại 種chủng 為vi 足túc 處xứ 。 〔# 於ư 命mạng 根căn 〕# 雖tuy 有hữu 守thủ 護hộ 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 等đẳng 作tác 用dụng 。 但đãn 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 唯duy 某mỗ 剎sát 那na 守thủ 護hộ 俱câu 生sanh 色sắc 。 恰kháp 如như 〔# 蓮liên 華hoa 等đẳng 〕# 〔# 唯duy 有hữu 〕# 水thủy 〔# 之chi 時thời 〕# 〔# 守thủ 護hộ 〕# 蓮liên 花hoa 等đẳng 。 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 雖tuy 由do 各các 自tự 之chi 緣duyên 。 而nhi 令linh 生sanh 起khởi 。 但đãn 〔# 命mạng 根căn 以dĩ 〕# 守thủ 護hộ 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 。 恰kháp 如như 保bảo 姆# 〔# 守thủ 護hộ 〕# 童đồng 子tử 。 又hựu 〔# 於ư 此thử 〕# 轉chuyển 起khởi 只chỉ 由do 與dữ 法pháp 結kết 合hợp 而nhi 〔# 命mạng 根căn 〕# 自tự 轉chuyển 起khởi 。 恰kháp 如như 〔# 有hữu 船thuyền 而nhi 〕# 船thuyền 頭đầu 〔# 活hoạt 動động 〕# 。 而nhi 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 破phá 壞hoại 後hậu 。 因nhân 令linh 自tự 轉chuyển 起khởi 之chi 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 無vô 故cố 。 〔# 命mạng 根căn 〕# 不bất 轉chuyển 起khởi 。 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 〕# 之chi 剎sát 那na 破phá 壞hoại 。 自tự 己kỷ 亦diệc 破phá 壞hoại 故cố 〔# 命mạng 根căn 〕# 不bất 存tồn 續tục 。 恰kháp 若nhược 燈đăng 心tâm 油du 盡tận 燈đăng 焰diễm 亦diệc 〔# 盡tận 〕# 。 然nhiên 。 〔# 命mạng 根căn 〕# 於ư 上thượng 述thuật 〔# 俱câu 生sanh 色sắc 某mỗ 〕# 剎sát 那na 成thành 各các 各các 〔# 之chi 所sở 事sự 〕# 故cố 。 當đương 知tri 〔# 於ư 命mạng 根căn 〕# 非phi 無vô 守thủ 護hộ 。 令linh 轉chuyển 起khởi 。 令linh 存tồn 續tục 之chi 力lực 。
（# 一nhất 三tam ）#
心tâm 基cơ
是thị 意ý 界giới 。 意ý 識thức 界giới 之chi 依y 止chỉ 為vi 相tương/tướng 。 彼bỉ 等đẳng 諸chư 界giới 之chi 保bảo 持trì 為vi 味vị 。 輸du 運vận 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 心tâm 基cơ 〕# 在tại 心tâm 臟tạng 之chi 中trung 。 如như 於ư 身thân 至chí 念niệm 之chi 論luận 已dĩ 說thuyết 。 依y 止chỉ 血huyết 液dịch 而nhi 〔# 存tồn 在tại 〕# 。 由do 〔# 四tứ 大đại 〕# 種chủng 所sở 資tư 助trợ 。 由do 時thời 節tiết 。 心tâm 。 食thực 所sở 支chi 持trì 。 由do 壽thọ 所sở 守thủ 護hộ 而nhi 有hữu 保bảo 持trì 等đẳng 之chi 作tác 用dụng 。 為vi 意ý 界giới 。 意ý 識thức 界giới 及cập 與dữ 其kỳ 等đẳng 相tương 應ứng 諸chư 法Pháp 。 之chi 基cơ 之chi 任nhậm 務vụ 。
[P.448]# （# 一nhất 四tứ ）#
身thân 表biểu
是thị 命mạng 轉chuyển 起khởi 往vãng 〔# 還hoàn 屈khuất 伸thân 〕# 等đẳng 。 是thị 由do 心tâm 等đẳng 起khởi 之chi 風phong 界giới 以dĩ 支chi 助trợ 俱câu 生sanh 色sắc 身thân 之chi 保bảo 持trì 。 動động 緣duyên 變biến 化hóa 之chi 行hành 相tương/tướng 。 表biểu 示thị 〔# 自tự 己kỷ 之chi 〕# 意ý 志chí 為vi 味vị 。 動động 轉chuyển 之chi 因nhân 為vi 現hiện 起khởi 。 心tâm 等đẳng 起khởi 之chi 風phong 界giới 為vi 足túc 處xứ 。 而nhi 其kỳ 〔# 身thân 表biểu 〕# 是thị 由do 此thử 身thân 之chi 動động 轉chuyển 而nhi 表biểu 白bạch 意ý 志chí 為vi 因nhân 。 又hựu 由do 稱xưng 自tự 身thân 動động 轉chuyển 令linh 由do 身thân 表biểu 示thị 〔# 意ý 志chí 〕# 故cố 。 言ngôn 為vi 身thân 表biểu 。 又hựu 由do 其kỳ 〔# 身thân 表biểu 〕# 所sở 動động 與dữ 心tâm 生sanh 之chi 諸chư 色sắc 結kết 合hợp 之chi 時thời 節tiết 生sanh 等đẳng 〔# 之chi 諸chư 色sắc 〕# 亦diệc 動động 故cố 。 當đương 知tri 往vãng 〔# 還hoàn 屈khuất 伸thân 〕# 等đẳng 之chi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 五ngũ ）#
語ngữ 表biểu
令linh 轉chuyển 起khởi 種chủng 種chủng 語ngữ 之chi 心tâm 等đẳng 起khởi 之chi 地địa 界giới 。 有hữu 執chấp 受thọ 〔# 色sắc 之chi 脣thần 。 喉hầu 等đẳng 〕# 。 觸xúc 擊kích 之chi 緣duyên 而nhi 變biến 化hóa 之chi 行hành 相tương/tướng 。 表biểu 示thị 〔# 自tự 己kỷ 之chi 〕# 意ý 志chí 為vi 味vị 。 語ngữ 意ý 之chi 因nhân 為vi 現hiện 起khởi 。 心tâm 等đẳng 起khởi 之chi 地địa 界giới （# 脣thần 。 喉hầu 等đẳng ）# 為vi 足túc 處xứ 。 而nhi 其kỳ 〔# 語ngữ 表biểu 〕# 由do 此thử 語ngữ 音âm 表biểu 白bạch 意ý 志chí 為vi 因nhân 故cố 。 又hựu 由do 稱xưng 自tự 語ngữ 音âm 而nhi 由do 〔# 語ngữ 〕# 令linh 表biểu 〔# 意ý 志chí 〕# 故cố 。 言ngôn 為vi 語ngữ 表biểu 。 猶do 如như 見kiến 在tại 林lâm 野dã 。 高cao 舉cử 縛phược 〔# 於ư 竿can/cán 頭đầu 等đẳng 〕# 牛ngưu 頭đầu 骨cốt 之chi 水thủy 標tiêu 幟xí 。 即tức 知tri 。
此thử 處xứ 有hữu 水thủy
若nhược 知tri 身thân 之chi 轉chuyển 動động 及cập 語ngữ 音âm 。 即tức 知tri 身thân 表biểu 。 語ngữ 表biểu 。
（# 一nhất 六lục ）#
虛hư 空không 界giới
是thị 區khu 劃hoạch 色sắc 為vi 相tương/tướng 。 顯hiển 示thị 色sắc 之chi 邊biên 際tế 為vi 味vị 。 色sắc 之chi 界giới 限hạn 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 〔# 由do 四tứ 大đại 種chủng 〕# 不bất 接tiếp 觸xúc 之chi 狀trạng 態thái 。 孔khổng 隙khích 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 區khu 劃hoạch 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。 由do 其kỳ 〔# 虛hư 空không 界giới 〕# 而nhi 諸chư 色sắc 被bị 區khu 劃hoạch 時thời 。 生sanh 起khởi 謂vị 。
此thử 是thị 在tại 此thử 之chi 上thượng 。 下hạ 。 橫hoạnh/hoành 。
之chi 〔# 概khái 念niệm 〕# 。
（# 一nhất 七thất ）#
色sắc 輕khinh 快khoái 性tánh
是thị 不bất 鈍độn 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 除trừ 去khứ 諸chư 色sắc 之chi 重trọng/trùng 性tánh 為vi 味vị 。 轉chuyển 起khởi 〔# 色sắc 〕# 之chi 輕khinh 快khoái 為vi 現hiện 起khởi 。 輕khinh 快khoái 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
（# 一nhất 八bát ）#
色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh
是thị 不bất 堅kiên 固cố 為vi 相tương/tướng 。 除trừ 去khứ 諸chư 色sắc 之chi 硬ngạnh 性tánh 為vi 味vị 。 不bất 違vi 背bội 〔# 色sắc 之chi 〕# 一nhất 切thiết 作tác 業nghiệp 為vi 現hiện 起khởi 。 柔nhu 軟nhuyễn 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
（# 一nhất 九cửu ）#
色sắc 適thích 業nghiệp 性tánh
是thị 隨tùy 順thuận 身thân 體thể 作tác 業nghiệp 之chi 適thích 業nghiệp 性tánh 為vi 相tương/tướng 。 除trừ 去khứ 不bất 適thích 業nghiệp 為vi 味vị 。 不bất 弱nhược 力lực 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 適thích 業nghiệp 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
而nhi 此thử 等đẳng 〔# 色sắc 輕khinh 快khoái 性tánh 。 色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh 。 色sắc 適thích 業nghiệp 性tánh 〕# 之chi 三tam 性tánh 於ư 互hỗ 相tương 不bất 棄khí 捨xả 〔# 他tha 〕# 。 雖tuy 如như 斯tư 如như 於ư 健kiện 康khang 者giả 。 諸chư 色sắc 之chi 輕khinh 快khoái 。 不bất 鈍độn 重trọng/trùng 。 種chủng 種chủng 輕khinh 快khoái 〔# 迅tấn 速tốc 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 〔# 及cập 〕# 令linh 色sắc 鈍độn 重trùng 以dĩ 對đối 治trị 界giới 之chi 動động 搖dao 緣duyên 之chi 等đẳng 起khởi 。 如như 斯tư 色sắc 之chi 變biến 化hóa 是thị 。
色sắc 輕khinh 快khoái 性tánh
次thứ 如như 善thiện 鞣# 皮bì 革cách 。 諸chư 色sắc 之chi 柔nhu 軟nhuyễn 。 [P.449]# 於ư 一nhất 切thiết 之chi 種chủng 種chủng 作tác 業nghiệp 。 悉tất 為vi 柔nhu 軟nhuyễn 。 自tự 由do 自tự 在tại 。 〔# 及cập 〕# 令linh 色sắc 之chi 硬ngạnh 化hóa 對đối 治trị 界giới 之chi 動động 搖dao 緣duyên 之chi 等đẳng 起khởi 。 如như 斯tư 色sắc 之chi 變biến 化hóa 是thị 。
色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh
次thứ 如như 於ư 善thiện 煉luyện 之chi 黃hoàng 金kim 。 為vi 諸chư 色sắc 之chi 適thích 業nghiệp 。 隨tùy 順thuận 身thân 體thể 之chi 種chủng 種chủng 作tác 業nghiệp 。 〔# 及cập 〕# 不bất 隨tùy 順thuận 身thân 體thể 之chi 諸chư 作tác 業nghiệp 以dĩ 對đối 治trị 界giới 之chi 動động 搖dao 緣duyên 之chi 等đẳng 起khởi 。 如như 斯tư 色sắc 之chi 變biến 化hóa 是thị 。
色sắc 適thích 業nghiệp 性tánh
此thử 等đẳng 〔# 三tam 者giả 〕# 之chi 差sai 別biệt 當đương 如như 斯tư 知tri 。
（# 二nhị 〇# ）#
色sắc 積tích 集tập
是thị 積tích 集tập 為vi 相tương/tướng 。 諸chư 色sắc 由do 前tiền 際tế 令linh 向hướng 〔# 現hiện 在tại 〕# 出xuất 現hiện 為vi 味vị 。 導đạo 出xuất 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 〔# 色sắc 之chi 〕# 圓viên 滿mãn 為vi 現hiện 起khởi 。 所sở 積tích 集tập 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
（# 二nhị 一nhất ）#
色sắc 相tướng 續tục
是thị 〔# 色sắc 之chi 〕# 轉chuyển 起khởi 為vi 相tương/tướng 。 隨tùy 結kết 為vi 味vị 。 不bất 斷đoạn 滅diệt 為vi 現hiện 起khởi 。 隨tùy 結kết 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
此thử 〔# 色sắc 積tích 集tập 與dữ 色sắc 相tướng 續tục 之chi 〕# 兩lưỡng 者giả 。 皆giai 是thị 此thử 色sắc 生sanh 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 然nhiên 。 〔# 生sanh 〕# 之chi 行hành 相tương/tướng 為vi 多đa 樣# 。 故cố 為vi 化hóa 導đạo 〔# 諸chư 弟đệ 子tử 〕# 作tác 舉cử 示thị （# 略lược 說thuyết ）# 積tích 集tập 。 相tương 續tục 。 而nhi 此thử 義nghĩa 非phi 多đa 樣# 故cố 。 於ư 此thử 等đẳng 句cú 之chi 解giải 釋thích （# 詳tường 說thuyết ）# 。 說thuyết 。
〔# 色sắc 等đẳng 之chi 諸chư 〕# 處xứ 之chi 積tích 集tập 此thử 是thị 色sắc 積tích 集tập 。 色sắc 之chi 積tích 集tập 此thử 是thị 色sắc 相tướng 續tục 。
於ư 義nghĩa 疏sớ/sơ 亦diệc 說thuyết 。
積tích 者giả 為vi 生sanh 起khởi 。 積tích 集tập 為vi 增tăng 長trưởng 。 相tương 續tục 是thị 轉chuyển 起khởi 。
之chi 後hậu 。 舉cử 譬thí 說thuyết 。
如như 河hà 岸ngạn 被bị 掘quật 孔khổng 洞đỗng 。 水thủy 之chi 湧dũng 出xuất 時thời 。 積tích 〔# 即tức 〕# 生sanh 起khởi 。 如như 於ư 〔# 孔khổng 洞đỗng 〕# 充sung 滿mãn 水thủy 時thời 。 積tích 集tập 〔# 即tức 〕# 增tăng 長trưởng 。 〔# 由do 孔khổng 洞đỗng 〕# 溢dật 出xuất 水thủy 時thời 。 相tương 續tục 〔# 即tức 〕# 轉chuyển 起khởi 。
又hựu 譬thí 喻dụ 之chi 後hậu 。 言ngôn 。
如như 斯tư 說thuyết 何hà 耶da 。 是thị 由do 處xứ 說thuyết 積tích 。 由do 積tích 而nhi 說thuyết 處xứ 。
故cố 諸chư 色sắc 之chi 最tối 初sơ 生sanh 起khởi 是thị 此thử 積tích 。 於ư 彼bỉ 等đẳng 之chi 後hậu 生sanh 起khởi 某mỗ 他tha 物vật 之chi 生sanh 起khởi 。 此thử 為vi 增tăng 長trưởng 之chi 行hành 相tương/tướng 而nhi 現hiện 起khởi 故cố 是thị 。
積tích 集tập
其kỳ 等đẳng 之chi 後hậu 數sác 數sác 生sanh 起khởi 其kỳ 他tha 之chi 生sanh 起khởi 。 此thử 為vi 結kết 合hợp 之chi 行hành 相tương/tướng 而nhi 現hiện 起khởi 故cố 。 當đương 知tri 言ngôn 為vi 。
相tương 續tục
（# 二nhị 二nhị ）#
色sắc 老lão 性tánh
是thị 色sắc 之chi 徧biến 熟thục 為vi 相tương/tướng 。 導đạo 〔# 色sắc 之chi 壞hoại 滅diệt 〕# 為vi 味vị 。 如như 米mễ 之chi 成thành 舊cựu 。 〔# 色sắc 〕# 自tự 性tánh 雖tuy 不bất 去khứ 。 但đãn 新tân 性tánh 之chi 去khứ 為vi 現hiện 起khởi 。 徧biến 熟thục 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。 如như 齒xỉ 落lạc 等đẳng 亦diệc 齒xỉ 等đẳng 之chi 變biến 化hóa 故cố 。 關quan 於ư 〔# 此thử 色sắc 老lão 性tánh 〕# 而nhi 言ngôn 為vi 。
顯hiển 現hiện 之chi 老lão
然nhiên 。 諸chư 非phi 色sắc 法pháp 之chi 〔# 老lão 〕# 名danh 為vi 。
隱ẩn 密mật 之chi 老lão
其kỳ 〔# 隱ẩn 密mật 之chi 老lão 〕# 無vô 斯tư 〔# 表biểu 面diện 之chi 〕# 變biến 化hóa 。 又hựu 於ư 地địa 。 水thủy 。 山sơn 。 月nguyệt 。 太thái 陽dương 等đẳng 之chi 〔# 老lão 〕# 亦diệc 〔# 不bất 知tri 其kỳ 變biến 化hóa 〕# 。 此thử 名danh 。
無vô 間gián 斷đoạn 之chi 老lão
[P.450]# （# 二nhị 三tam ）#
色sắc 無vô 常thường 性tánh
是thị 〔# 色sắc 之chi 〕# 斷đoạn 壞hoại 為vi 相tương/tướng 。 〔# 色sắc 之chi 〕# 沉trầm 沒một 為vi 味vị 。 〔# 色sắc 之chi 〕# 滅diệt 盡tận 為vi 現hiện 起khởi 。 斷đoạn 壞hoại 之chi 色sắc 為vi 足túc 處xứ 。
（# 二nhị 四tứ ）#
段đoạn 食thực
是thị 食thực 素tố 為vi 相tương/tướng 。 〔# 於ư 食thực 者giả 〕# 以dĩ 色sắc 之chi 將tương 來lai 為vi 味vị 。 支chi 持trì 〔# 身thân 體thể 〕# 為vi 現hiện 起khởi 。 作tác 段đoạn 段đoạn （# 一nhất 口khẩu 口khẩu ）# 所sở 攝nhiếp 食thực 事sự 物vật （# 食thực 物vật ）# 為vi 足túc 處xứ 。 此thử 〔# 段đoạn 食thực 〕# 是thị 維duy 持trì 有hữu 情tình 食thực 素tố 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。
以dĩ 上thượng 皆giai 唯duy 述thuật 聖thánh 典điển 之chi 色sắc 。 然nhiên 於ư 義nghĩa 疏sớ/sơ 舉cử （# 一nhất ）# 力lực 色sắc 。 （# 二nhị ）# 生sanh 成thành 色sắc 。 （# 三tam ）# 生sanh 色sắc 。 （# 四tứ ）# 〔# 更cánh 舉cử 〕# 病bệnh 色sắc 。 或hoặc 由do 某mỗ 人nhân 人nhân （# 無vô 畏úy 山sơn 住trụ 者giả ）# 說thuyết 。 〔# 五ngũ 〕# 眠miên 色sắc 。 如như 斯tư 餘dư 他tha 之chi 色sắc 。 介giới 紹thiệu 之chi 後hậu 引dẫn 。
牟Mâu 尼Ni 。 尊tôn 師sư 確xác 實thật 正chánh 覺giác 者giả 。
於ư 尊tôn 師sư 無vô 有hữu 諸chư 蓋cái 。
等đẳng 〔# 之chi 語ngữ 句cú 〕# 。 為vi 無vô 。
眠miên 色sắc
而nhi 被bị 否phủ/bĩ 定định 。 其kỳ 他tha 〔# 諸chư 色sắc 〕# 中trung 。
病bệnh 色sắc
是thị 由do 〔# 色sắc 〕# 老lão 性tánh 。 無vô 常thường 性tánh 之chi 語ngữ 所sở 攝nhiếp 。
生sanh 色sắc
是thị 由do 〔# 色sắc 〕# 積tích 集tập 。 相tương 續tục 之chi 語ngữ 〔# 所sở 攝nhiếp 〕# 。 生sanh 成thành 色sắc 是thị 由do 水thủy 界giới 之chi 語ngữ 〔# 所sở 攝nhiếp 〕# 。
力lực 色sắc
是thị 由do 風phong 界giới 之chi 語ngữ 〔# 所sở 攝nhiếp 〕# 。 故cố 其kỳ 等đẳng 中trung 。 亦diệc 無vô 有hữu 一nhất 別biệt 存tồn 。 於ư 〔# 義nghĩa 疏sớ/sơ 〕# 所sở 結kết 論luận 的đích 。
以dĩ 上thượng 此thử 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 之chi 所sở 造tạo 色sắc 。 與dữ 〔# 合hợp 〕# 前tiền 所sở 說thuyết 四tứ 種chủng 之chi 大đại 種chủng 色sắc 。 色sắc 是thị 二nhị 十thập 八bát 種chủng 。 此thử 為vi 不bất 少thiểu 不bất 多đa 。
〔# 二nhị 。 色sắc 之chi 一nhất 法pháp 乃nãi 至chí 五ngũ 法pháp 〕# 。
〔# 一nhất 法pháp 〕# 其kỳ 一nhất 切thiết 〔# 色sắc 〕# （# 一nhất ）# 非phi 因nhân 。 （# 二nhị ）# 唯duy 無vô 因nhân 。 （# 三tam ）# 唯duy 因nhân 不bất 相tương 應ứng 。 （# 四tứ ）# 唯duy 所sở 緣duyên 。 （# 五ngũ ）# 唯duy 世thế 間gian 。 （# 六lục ）# 唯duy 有hữu 漏lậu 等đẳng 之chi 道Đạo 理lý 為vi 一nhất 種chủng 。
〔# 二nhị 法pháp 〕# （# 一nhất ）# 內nội 。 外ngoại 。 （# 二nhị ）# 麤thô 。 細tế 。 （# 三tam ）# 遠viễn 。 近cận 。 （# 四tứ ）# 完hoàn 。 不bất 完hoàn 。 （# 五ngũ ）# 淨tịnh 色sắc 。 非phi 淨tịnh 色sắc 。 （# 六lục ）# 根căn 。 非phi 根căn 。 （# 七thất ）# 由do 有hữu 執chấp 受thọ 。 非phi 有hữu 執chấp 受thọ 等đẳng 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 眼nhãn 等đẳng 之chi 五ngũ 種chủng 是thị 關quan 於ư 身thân 體thể 所sở 轉chuyển 起khởi 故cố 是thị 。
內nội
其kỳ 餘dư 是thị 外ngoại 故cố 為vi 。
外ngoại
（# 二nhị ）# 除trừ 去khứ 眼nhãn 等đẳng 之chi 九cửu 與dữ 水thủy 界giới 之chi 三tam 界giới 等đẳng 十thập 二nhị 種chủng 。 由do 接tiếp 觸xúc 所sở 把bả 握ác 故cố 為vi 。
麤thô
其kỳ 餘dư 與dữ 此thử 相tương 反phản 故cố 為vi 。
細tế
（# 三tam ）# 細tế 之chi 〔# 色sắc 〕# 此thử 難nạn/nan 察sát 知tri 唯duy 自tự 性tánh 故cố 為vi 。
遠viễn
其kỳ 餘dư 易dị 察sát 知tri 自tự 性tánh 故cố 為vi 。
近cận
（# 四tứ ）# 四tứ 界giới 及cập 眼nhãn 等đẳng 之chi 十thập 三tam 與dữ 段đoạn 食thực 之chi 十thập 八bát 種chủng 色sắc 。 超siêu 越việt 區khu 劃hoạch 。 變biến 化hóa 相tương/tướng 。 〔# 男nam 女nữ 〕# 性tánh 。 唯duy 可khả 由do 自tự 性tánh 所sở 攝nhiếp 把bả 握ác 故cố 為vi 。
完hoàn 〔# 色sắc 〕#
其kỳ 餘dư 與dữ 此thử 相tương 反phản 故cố 為vi 。
不bất 完hoàn 色sắc
（# 五ngũ ）# 眼nhãn 等đẳng 之chi 五ngũ 種chủng 是thị 把bả 色sắc 等đẳng 為vi 緣duyên 如như 鏡kính 面diện 之chi 明minh 淨tịnh 故cố 為vi 。
淨tịnh 色sắc
其kỳ 餘dư 與dữ 此thử 相tương 反phản 故cố 為vi 。
非phi 淨tịnh 色sắc
（# 六lục ）# 。
淨tịnh 色sắc
與dữ 女nữ 根căn 等đẳng 之chi 三tam 皆giai 依y 增tăng [P.451]# 上thượng 義nghĩa 為vi
根căn
其kỳ 餘dư 與dữ 此thử 相tương 反phản 故cố 為vi 。
非phi 根căn
（# 七thất ）# 於ư 後hậu 〔# 方phương 〕# 所sở 說thuyết 業nghiệp 生sanh 〔# 色sắc 〕# 。 是thị 由do 業nghiệp 所sở 執chấp 受thọ 故cố 為vi 。
有hữu 執chấp 受thọ
其kỳ 餘dư 與dữ 此thử 相tương 反phản 故cố 為vi 。
非phi 執chấp 受thọ
〔# 三tam 法pháp 〕# 更cánh 於ư 一nhất 切thiết 色sắc 。 由do 有hữu 見kiến 。 業nghiệp 生sanh 等đẳng 三tam 法pháp 為vi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 〔# 於ư 十thập 三tam 之chi 〕# 麤thô 〔# 色sắc 〕# 中trung 。 色sắc 是thị 。
有hữu 見kiến 有hữu 對đối
其kỳ 餘dư 為vi 。
無vô 見kiến 有hữu 對đối
一nhất 切thiết 細tế 〔# 色sắc 〕# 是thị 。
無vô 見kiến 無vô 對đối
如như 斯tư 先tiên 由do 有hữu 見kiến 三tam 法pháp 為vi 三tam 種chủng 。 （# 二nhị ）# 次thứ 由do 業nghiệp 生sanh 等đẳng 之chi 三tam 法pháp 為vi 〔# 三tam 種chủng 〕# 。 由do 業nghiệp 生sanh 之chi 〔# 色sắc 〕# 是thị 。
業nghiệp 生sanh
其kỳ 餘dư 由do 緣duyên 生sanh 為vi 。
非phi 業nghiệp 生sanh
由do 何hà 亦diệc 不bất 生sanh 為vi 。
非phi 業nghiệp 生sanh 非phi 非phi 業nghiệp 生sanh
（# 三tam ）# 由do 心tâm 生sanh 是thị 。
心tâm 生sanh
其kỳ 餘dư 由do 緣duyên 生sanh 為vi 。
非phi 心tâm 生sanh
由do 何hà 亦diệc 不bất 生sanh 為vi 。
非phi 心tâm 生sanh 非phi 非phi 心tâm 生sanh
（# 四tứ ）# 由do 食thực 生sanh 是thị 。
食thực 生sanh
其kỳ 餘dư 由do 緣duyên 生sanh 為vi 。
非phi 食thực 生sanh
由do 何hà 亦diệc 不bất 生sanh 是thị 。
非phi 食thực 生sanh 非phi 非phi 食thực 生sanh
（# 五ngũ ）# 由do 時thời 節tiết 生sanh 為vi 。
時thời 生sanh
其kỳ 餘dư 由do 緣duyên 生sanh 為vi 。
非phi 時thời 生sanh
由do 何hà 亦diệc 不bất 生sanh 為vi 。
非phi 時thời 生sanh 非phi 非phi 時thời 生sanh
如như 斯tư 由do 業nghiệp 生sanh 等đẳng 之chi 三tam 法pháp 為vi 三tam 種chủng 。
〔# 四tứ 法pháp 〕# 更cánh 由do 〔# 色sắc 〕# 是thị 見kiến 等đẳng 。 色sắc 色sắc 等đẳng 。 基cơ 等đẳng 之chi 四tứ 法pháp 為vi 四tứ 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 色sắc 處xứ 為vi 見kiến 之chi 境cảnh 故cố 言ngôn 所sở 。
見kiến 。
〔# 者giả 〕# 。 聲thanh 處xứ 為vi 聞văn 之chi 境cảnh 故cố 言ngôn 所sở 聞văn 〔# 者giả 〕# 。 香hương 。 味vị 。 觸xúc 處xứ 是thị 把bả 握ác 已dĩ 到đáo 之chi 物vật 為vi 根căn 之chi 境cảnh 故cố 言ngôn 所sở 覺giác 〔# 知tri 者giả 〕# 。 其kỳ 餘dư 為vi 識thức 之chi 境cảnh 故cố 言ngôn 所sở 識thức 〔# 者giả 〕# 。 （# 二nhị ）# 次thứ 此thử 〔# 十thập 八bát 之chi 〕# 完hoàn 色sắc 言ngôn 為vi 。
色sắc 色sắc
虛hư 空không 界giới 言ngôn 為vi 。
區khu 別biệt 色sắc
身thân 表biểu 乃nãi 至chí 適thích 業nghiệp 性tánh 等đẳng 〔# 之chi 五ngũ 〕# 言ngôn 為vi 。
變biến 化hóa 色sắc
生sanh （# 積tích 集tập 。 相tương 續tục ）# 。 老lão 。 壞hoại （# 無vô 性tánh 常thường ）# 〔# 之chi 四tứ 〕# 言ngôn 為vi 。
相tương/tướng 色sắc
由do 如như 斯tư 色sắc 色sắc 等đẳng 之chi 四tứ 法pháp 為vi 四tứ 種chủng 。 （# 三tam ）# 次thứ 於ư 此thử 中trung 為vi 心tâm 〔# 基cơ 〕# 色sắc 者giả 。 此thử 基cơ （# 所sở 依y ）# 而nhi 。
非phi 〔# 認nhận 識thức 之chi 〕# 門môn
〔# 身thân 。 語ngữ 之chi 〕# 二nhị 表biểu 是thị 。
門môn 而nhi 非phi 基cơ
淨tịnh 色sắc 是thị 。
基cơ 而nhi 且thả 亦diệc 是thị 門môn
其kỳ 餘dư 。
非phi 基cơ 亦diệc 非phi 門môn
由do 如như 斯tư 基cơ 等đẳng 之chi 四tứ 法pháp 為vi 四tứ 種chủng 。
〔# 五ngũ 法pháp 〕# 次thứ 〔# 色sắc 〕# 是thị 言ngôn 一nhất 生sanh 。 二nhị 生sanh 。 三tam 生sanh 。 四tứ 生sanh 。 無vô 處xứ 生sanh 。 由do 此thử 等đẳng 〔# 之chi 區khu 別biệt 〕# 為vi 五ngũ 種chủng 。 其kỳ 中trung 唯duy 由do 業nghiệp 而nhi 生sanh 者giả 及cập 唯duy 由do 心tâm 而nhi 生sanh 者giả 言ngôn 為vi 。
一nhất 生sanh
其kỳ 等đẳng 之chi 中trung 。 根căn 色sắc 及cập 心tâm 基cơ 唯duy 由do 業nghiệp 而nhi 生sanh 。 二nhị 表biểu 是thị 唯duy 由do 心tâm 生sanh 。 其kỳ 次thứ 由do 心tâm 及cập 時thời 節tiết 所sở 生sanh 者giả 言ngôn 為vi 。
二nhị 生sanh
此thử 為vi 聲thanh 處xứ 。 由do 時thời [P.452]# 節tiết 。 心tâm 。 食thực 〔# 之chi 三tam 〕# 而nhi 生sanh 者giả 言ngôn 為vi 。
三tam 生sanh
此thử 唯duy 輕khinh 快khoái 性tánh 等đẳng 之chi 三tam 。 由do 業nghiệp 等đẳng 之chi 四tứ 所sở 生sanh 者giả 言ngôn 為vi 。
四tứ 生sanh
此thử 除trừ 相tương/tướng 色sắc 為vi 其kỳ 餘dư 者giả 。 而nhi 相tương/tướng 色sắc 是thị 。
無vô 處xứ 生sanh
〔# 不bất 依y 何hà 而nhi 生sanh 〕# 。 何hà 故cố 耶da 。 於ư 生sanh 起khởi 無vô 有hữu 〔# 更cánh 〕# 生sanh 起khởi 。 但đãn 於ư 生sanh 起khởi 者giả 。 為vi 唯duy 有hữu 他tha 二nhị 者giả 之chi 成thành 熟thục （# 老lão ）# 與dữ 破phá 壞hoại （# 無vô 常thường ）# 。 又hựu 於ư 。
色sắc 處xứ 。 聲thanh 處xứ 。 香hương 處xứ 。 味vị 處xứ 。 虛hư 空không 界giới 。 水thủy 界giới 。 色sắc 輕khinh 快khoái 性tánh 。 色sắc 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh 。 色sắc 適thích 業nghiệp 性tánh 。 色sắc 積tích 集tập 。 色sắc 相tướng 續tục 。 段đoạn 食thực 之chi 此thử 等đẳng 諸chư 法pháp 。 是thị 心tâm 等đẳng 起khởi 。
等đẳng 〔# 之chi 文văn 〕# 。 生sanh （# 色sắc 積tích 集tập 。 色sắc 相tướng 續tục ）# 以dĩ 知tri 。 由do 何hà 而nhi 生sanh 。 令linh 生sanh 此thử 色sắc 之chi 諸chư 緣duyên 。 〔# 表biểu 示thị 其kỳ 〕# 作tác 用dụng 威uy 力lực 於ư 剎sát 那na 。 當đương 知tri 〔# 生sanh 〕# 是thị 可khả 見kiến 故cố 。
以dĩ 上thượng 先tiên 詳tường 論luận 色sắc 蘊uẩn 之chi 門môn 。
二nhị 。 〔# 識thức 蘊uẩn 〕# 。
次thứ 於ư 餘dư 〔# 之chi 四tứ 蘊uẩn 〕# 。 所sở 有hữu 覺giác 受thọ 相tương/tướng 者giả 而nhi 總tổng 括quát 為vi 受thọ 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 想tưởng 念niệm 相tương/tướng 者giả 而nhi 總tổng 括quát 為vi 想tưởng 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 行hành 作tác 相tương/tướng 者giả 而nhi 總tổng 括quát 為vi 行hành 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 識thức 知tri 相tương/tướng 者giả 而nhi 總tổng 括quát 為vi 識thức 蘊uẩn 。 此thử 中trung 。 若nhược 所sở 識thức 知tri 識thức 蘊uẩn 。 爾nhĩ 餘dư 〔# 之chi 三tam 蘊uẩn 〕# 得đắc 容dung 易dị 識thức 知tri 故cố 。 以dĩ 識thức 蘊uẩn 為vi 最tối 初sơ 而nhi 解giải 說thuyết 。
說thuyết 。
所sở 有hữu 識thức 知tri 相tương/tướng 者giả 而nhi 總tổng 括quát 當đương 知tri 為vi 識thức 蘊uẩn 。
云vân 何hà 是thị 識thức 知tri 相tương/tướng 之chi 識thức 耶da 。 謂vị 。
友hữu 等đẳng 。 識thức 知tri 所sở 識thức 知tri 。 故cố 言ngôn 為vi 識thức 知tri 。
識thức
心tâm 。 意ý 其kỳ 義nghĩa 是thị 一nhất 。 此thử 〔# 識thức 〕# 是thị 自tự 性tánh 者giả 由do 識thức 知tri 之chi 相tướng 為vi 一nhất 種chủng 。 由do 種chủng 〔# 類loại 〕# 是thị 善thiện 。 惡ác 。 無vô 記ký 之chi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。
〔# 一nhất 。 八bát 十thập 九cửu 心tâm 〕# 。
一nhất 〔# 善thiện 心tâm 〕#
善thiện 心tâm 是thị 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 。 出xuất 世thế 間gian 之chi 四tứ 種chủng 。 其kỳ 中trung 。
〔# 一nhất 〕# 〔# 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 〕# 。 欲dục 界giới 是thị 喜hỷ 。 捨xả 。 智trí 。 行hành 之chi 別biệt 故cố 為vi 八bát 種chủng 。 所sở 謂vị 。
（# 一nhất ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 二nhị ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 （# 三tam ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 〕# 智trí 不bất 相tương 應ứng 〔# 無vô 行hành 〕# 。 （# 四tứ ）# 〔# 喜hỷ [P.453]# 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 〕# 。 （# 五ngũ ）# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 六lục ）# 〔# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 同đồng （# 七thất ）# 〔# 捨xả 俱câu 〕# 智trí 不bất 相tương 應ứng 〔# 無vô 行hành 〕# 。 （# 八bát ）# 〔# 捨xả 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 即tức （# 一nhất ）# 得đắc 施thí 物vật 之chi 受thọ 者giả 等đẳng 。 又hựu 由do 他tha 之chi 喜hỷ 因nhân 。 心tâm 生sanh 大đại 喜hỷ 。 （# 喜hỷ 俱câu ）# 。 由do 。
施thí
等đẳng 之chi 方phương 法pháp 。 說thuyết 先tiên 行hành 正chánh 見kiến （# 智trí 相tương 應ứng ）# 。 不bất 躊trù 躇trừ 。 不bất 由do 他tha 人nhân 。 所sở 慫# 恿# （# 無vô 行hành ）# 。 行hành 施thí 等đẳng 諸chư 福phước 善thiện 時thời 。 彼bỉ 心tâm 是thị 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 二nhị ）# 次thứ 如như 上thượng 述thuật 而nhi 心tâm 生sanh 大đại 喜hỷ 。 （# 喜hỷ 俱câu ）# 。 雖tuy 以dĩ 正chánh 見kiến 為vi 先tiên （# 智trí 相tương 應ứng ）# 。 由do 無vô 寬khoan 捨xả 而nhi 躊trù 躇trừ 〔# 施thí 捨xả 等đẳng 〕# 。 又hựu 由do 他tha 人nhân 所sở 慫# 恿# 而nhi 行hành （# 有hữu 行hành ）# 〔# 施thí 等đẳng 之chi 福phước 善thiện 〕# 時thời 。 彼bỉ 心tâm 是thị 〔# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 於ư 此thử 義nghĩa 之chi 行hành 。 是thị 由do 此thử 自tự 己kỷ 或hoặc 他tha 人nhân 而nhi 轉chuyển 起khởi 前tiền 加gia 行hành 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 （# 三tam ）# 於ư 次thứ 見kiến 慣quán 〔# 父phụ 母mẫu 等đẳng 〕# 親thân 戚thích 人nhân 人nhân 之chi 〔# 布bố 施thí 等đẳng 〕# 行hành 為vi 之chi 幼ấu 童đồng 。 見kiến 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 而nhi 生sanh 喜hỷ 。 即tức 手thủ 持trì 何hà 物vật 布bố 施thí 〔# 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 〕# 或hoặc 行hành 禮lễ 拜bái 時thời 。 是thị 第đệ 三tam 之chi 〔# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 無vô 行hành 〕# 心tâm 生sanh 起khởi 。 （# 四tứ ）# 次thứ 。
布bố 施thí
禮lễ 拜bái
是thị 由do 親thân 戚thích 人nhân 人nhân 所sở 慫# 恿# 而nhi 如như 斯tư 行hành 時thời 。 是thị 第đệ 四tứ 之chi 〔# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 〕# 心tâm 生sanh 起khởi 。 （# 五ngũ ～# 八bát ）# 次thứ 於ư 不bất 得đắc 受thọ 施thí 物vật 人nhân 等đẳng 。 又hựu 由do 不bất 存tồn 諸chư 他tha 之chi 喜hỷ 因nhân 。 於ư 〔# 如như 上thượng 述thuật 〕# 之chi 四tứ 項hạng 而nhi 無vô 喜hỷ 時thời 。 餘dư 之chi 四tứ 種chủng 捨xả 俱câu 〔# 心tâm 〕# 生sanh 起khởi 。 如như 斯tư 當đương 知tri 喜hỷ 。 捨xả 。 智trí 。 行hành 之chi 別biệt 故cố 有hữu 八bát 種chủng 之chi 欲dục 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。
〔# 二nhị 〕# 〔# 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 其kỳ 次thứ 色sắc 界giới 〔# 善thiện 心tâm 〕# 是thị 相tương 應ứng 禪thiền 支chi 之chi 別biệt 故cố 有hữu 五ngũ 種chủng 。 所sở 謂vị （# 九cửu ）# 與dữ 尋tầm 。 伺tứ 。 喜hỷ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 定định 相tương 應ứng 是thị 第đệ 一nhất 。 （# 一nhất 〇# ）# 超siêu 越việt 尋tầm 是thị 第đệ 二nhị 。 （# 一nhất 一nhất ）# 更cánh 超siêu 越việt 伺tứ 是thị 第đệ 三tam 。 （# 一nhất 二nhị ）# 更cánh 離ly 喜hỷ 是thị 第đệ 四tứ 。 （# 一nhất 三tam ）# 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 滅diệt 沒một 而nhi 與dữ 捨xả 定định 相tương 應ứng 是thị 第đệ 五ngũ 。
〔# 三tam 〕# 〔# 無vô 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 無vô 色sắc 界giới 〔# 善thiện 心tâm 〕# 是thị 由do 四tứ 無vô 色sắc 等đẳng 相tương 應ứng 為vi 四tứ 種chủng 。 即tức 如như 〔# 前tiền 說thuyết 四tứ 無vô 色sắc 業nghiệp 處xứ 之chi 說thuyết 明minh 〕# 。 （# 一nhất 四tứ ）# 與dữ 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 禪thiền 相tương 應ứng 是thị 第đệ 一nhất 。 （# 一nhất 五ngũ ～# 一nhất 七thất ）# 與dữ 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 等đẳng 〔# 相tương 應ứng 〕# 是thị 第đệ 二nhị 。 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 。
〔# 四tứ 〕# 〔# 出xuất 世thế 間gian 善thiện 心tâm 〕# 出xuất 世thế 間gian 〔# 善thiện 心tâm 〕# 是thị 〔# （# 一nhất 八bát ）# 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 （# 一nhất 九cửu ）# 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 （# 二nhị 〇# ）# 阿A 那Na 含Hàm 。 （# 二nhị 一nhất ）# 阿A 羅La 漢Hán 之chi 〕# 與dữ 四tứ 道đạo 相tương 應ứng 故cố 為vi 四tứ 種chủng 。 如như 斯tư 為vi 先tiên 之chi 善thiện 心tâm 是thị 二nhị 十thập 一nhất 種chủng 。
[P.454]# 二nhị 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 其kỳ 次thứ 不bất 善thiện 〔# 心tâm 〕# 若nhược 依y 地địa 欲dục 界giới 唯duy 有hữu 一nhất 種chủng 。 若nhược 由do 根căn 者giả 即tức 貪tham 根căn 。 瞋sân 根căn 。 癡si 根căn 之chi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。
〔# 一nhất 〕# 〔# 貪tham 根căn 〕# 。 貪tham 根căn 是thị 喜hỷ 。 捨xả 。 惡ác 見kiến 。 行hành 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 八bát 種chủng 。 所sở 謂vị （# 二nhị 二nhị ）# 喜hỷ 俱câu 惡ác 見kiến 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 二nhị 三tam ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 惡ác 見kiến 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 同đồng （# 二nhị 四tứ ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 〕# 惡ác 見kiến 不bất 相tương 應ứng 〔# 無vô 行hành 〕# 。 （# 二nhị 五ngũ ）# 〔# 喜hỷ 俱câu 惡ác 見kiến 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 〕# 。 （# 二nhị 六lục ）# 捨xả 俱câu 惡ác 見kiến 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 二nhị 七thất ）# 〔# 捨xả 俱câu 惡ác 見kiến 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 。 同đồng （# 二nhị 八bát ）# 〔# 捨xả 俱câu 〕# 惡ác 見kiến 不bất 相tương 應ứng 〔# 無vô 行hành 〕# 。 （# 二nhị 九cửu ）# 〔# 捨xả 俱câu 惡ác 見kiến 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 〕# 。 即tức （# 二nhị 二nhị ）# 由do 。
諸chư 欲dục 中trung 作tác 有hữu 過quá 患hoạn 事sự
等đẳng 之chi 方phương 法pháp 。 〔# 說thuyết 以dĩ 〕# 邪tà 見kiến 為vi 先tiên （# 惡ác 見kiến 相tương 應ứng ）# 。 心tâm 生sanh 大đại 喜hỷ 。 （# 喜hỷ 俱câu ）# 。 於ư 自tự 性tánh 上thượng 銳duệ 利lợi 而nhi 不bất 〔# 由do 他tha 人nhân 〕# 所sở 慫# 恿# （# 無vô 行hành ）# 。 心tâm 以dĩ 享hưởng 受thọ 諸chư 欲dục 。 或hoặc 見kiến 〔# 。 聞văn 。 覺giác 〕# 之chi 吉cát 祥tường 等đẳng 見kiến 為vi 真chân 實thật 時thời 是thị 第đệ 一nhất 之chi 不bất 善thiện 心tâm 生sanh 起khởi 。 （# 二nhị 三tam ）# 遲trì 鈍độn 而nhi 由do （# 他tha 人nhân ）# 所sở 慫# 恿# （# 有hữu 行hành ）# 心tâm 以dĩ 〔# 行hành 如như 上thượng 〕# 時thời 是thị 第đệ 二nhị 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 （# 二nhị 四tứ ）# 不bất 以dĩ 邪tà 見kiến 先tiên （# 惡ác 見kiến 不bất 相tương 應ứng ）# 。 專chuyên 心tâm 大đại 喜hỷ （# 喜hỷ 俱câu ）# 。 自tự 性tánh 上thượng 銳duệ 利lợi 而nhi 不bất 由do 〔# 他tha 人nhân 〕# 所sở 慫# 恿# （# 無vô 行hành ）# 心tâm 以dĩ 行hành 淫dâm 。 欲dục 〔# 自tự 得đắc 〕# 其kỳ 他tha 之chi 福phước 利lợi 。 或hoặc 盜đạo 他tha 人nhân 之chi 財tài 物vật 時thời 是thị 第đệ 三tam 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 （# 二nhị 五ngũ ）# 遲trì 鈍độn 而nhi 由do 〔# 他tha 人nhân 〕# 所sở 慫# 恿# （# 有hữu 行hành ）# 心tâm 以dĩ 〔# 行hành 如như 上thượng 〕# 時thời 是thị 第đệ 四tứ 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 （# 二nhị 六lục ～# 二nhị 九cửu ）# 由do 不bất 得đắc 諸chư 欲dục 境cảnh 。 或hoặc 不bất 存tồn 諸chư 他tha 之chi 喜hỷ 因nhân 。 於ư 〔# 如như 上thượng 述thuật 〕# 四tứ 項hạng 而nhi 無vô 喜hỷ 時thời 是thị 餘dư 之chi 四tứ 種chủng 捨xả 俱câu 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 生sanh 起khởi 。 如như 斯tư 當đương 知tri 喜hỷ 。 捨xả 。 惡ác 見kiến 。 行hành 之chi 差sai 別biệt 故cố 。 有hữu 八bát 種chủng 之chi 貪tham 根căn 。
〔# 二nhị 〕# 〔# 瞋sân 根căn 〕# 。 其kỳ 次thứ 瞋sân 根căn 〔# 之chi 不bất 善thiện 心tâm 〕# 是thị （# 三tam 〇# ）# 憂ưu 俱câu 瞋sân 恚khuể 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 三tam 一nhất ）# 〔# 憂ưu 俱câu 瞋sân 恚khuể 相tương 應ứng 〕# 有hữu 行hành 之chi 二nhị 種chủng 。 當đương 知tri 此thử 以dĩ 銳duệ 利lợi 。 遲trì 鈍độn 之chi 〔# 心tâm 〕# 行hành 殺sát 生sanh 等đẳng 之chi 時thời 轉chuyển 起khởi 。
〔# 三tam 〕# 〔# 癡si 根căn 〕# 。 癡si 相tương 應ứng 〔# 之chi 不bất 善thiện 心tâm 〕# 是thị （# 三tam 二nhị ）# 捨xả 俱câu 疑nghi 相tương 應ứng 。 （# 三tam 三tam ）# 〔# 捨xả 俱câu 〕# 掉trạo 舉cử 相tương 應ứng 之chi 二nhị 種chủng 。 當đương 知tri 此thử 以dĩ 不bất 決quyết 定định 。 散tán 亂loạn 時thời 轉chuyển 起khởi 。 如như 斯tư 不bất 善thiện 之chi 識thức 。 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。
三tam 〔# 無vô 記ký 心tâm 〕# 。 無vô 記ký 〔# 心tâm 〕# 是thị 種chủng 差sai 別biệt 之chi 故cố 。 為vi 異dị 熟thục 。 唯duy 作tác 二nhị 種chủng 。
。 〔# 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 〕# 。 其kỳ 中trung 。 異dị 熟thục 若nhược 由do 地địa 。 即tức 有hữu 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 。 出xuất 世thế 間gian 之chi 四tứ 種chủng 。
〔# 一nhất 〕# 〔# 欲dục 界giới 異dị 熟thục 〕# 。 其kỳ 中trung 。 欲dục 界giới 有hữu 善thiện 異dị 熟thục 。 不bất 善thiện 異dị 熟thục 之chi 二nhị 種chủng 。 善thiện 異dị 熟thục 亦diệc 有hữu 因nhân 與dữ 無vô 因nhân 二nhị 種chủng 。
一nhất 。 〔# 無vô 因nhân 善thiện 異dị 熟thục 〕# 。 其kỳ 中trung 。 無vô 無vô 貪tham 等đẳng 因nhân 之chi 異dị 熟thục 是thị 無vô 因nhân 。 此thử （# 三tam 四tứ ）# 眼nhãn 識thức 。 （# 三tam 五ngũ ）# 耳nhĩ 〔# 識thức 〕# 。 （# 三tam 六lục ）# 鼻tị 〔# 識thức 〕# 。 （# 三tam 七thất ）# 舌thiệt 〔# 識thức 〕# 。 （# 三tam 八bát ）# 身thân 〔# 識thức 〕# 。 （# 三tam 九cửu ）# 有hữu 領lãnh 受thọ 作tác 用dụng 之chi 意ý 界giới 。 （# 四tứ 〇# ～# 四tứ 一nhất ）# 有hữu 推thôi 度độ 等đẳng 之chi 作tác 用dụng 二nhị 種chủng 合hợp 為vi 八bát 種chủng 。
[P.455]# 其kỳ 中trung 。 （# 三tam 四tứ ）# 。
眼nhãn 識thức
是thị 依y 止chỉ 於ư 眼nhãn （# 現hiện 於ư 眼nhãn 前tiền ）# 識thức 知tri 色sắc 為vi 〔# 特đặc 〕# 相tương/tướng 。 唯duy 以dĩ 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 是thị 味vị 〔# 作tác 用dụng 〕# 。 色sắc 之chi 現hiện 前tiền 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi （# 現hiện 狀trạng ）# 。 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 離ly 去khứ 唯duy 作tác 意ý 界giới 為vi 足túc 處xứ （# 直trực 接tiếp 因nhân ）# 。 （# 三tam 五ngũ ～# 三tam 八bát ）# 。
身thân 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 識thức 。
是thị 依y 止chỉ 耳nhĩ 等đẳng 識thức 知tri 聲thanh 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 唯duy 聲thanh 等đẳng 為vi 所sở 緣duyên 是thị 味vị 。 聲thanh 等đẳng 現hiện 前tiền 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 聲thanh 等đẳng 為vi 所sở 緣duyên 離ly 去khứ 唯duy 作tác 意ý 界giới 為vi 足túc 處xứ 。 （# 三tam 九cửu ）# 〔# 有hữu 領lãnh 受thọ 作tác 用dụng 〕# 之chi 。
意ý 界giới
是thị 眼nhãn 識thức 等đẳng 之chi 後hậu 識thức 知tri 色sắc 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 色sắc 等đẳng 之chi 領lãnh 受thọ 為vi 味vị 。 同đồng 〔# 領lãnh 受thọ 之chi 〕# 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 眼nhãn 識thức 等đẳng 之chi 離ly 去khứ 為vi 足túc 處xứ 。 （# 四tứ 〇# ～# 四tứ 一nhất ）# 有hữu 推thôi 度độ 作tác 用dụng 之chi 。
二nhị 種chủng 意ý 識thức 界giới
是thị 無vô 因nhân 異dị 熟thục 而nhi 識thức 知tri 六lục 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 推thôi 度độ 為vi 味vị 。 同đồng 〔# 推thôi 度độ 之chi 〕# 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 以dĩ 心tâm 基cơ 為vi 足túc 處xứ 。 而nhi 與dữ 喜hỷ 。 捨xả 相tương 應ứng 故cố 有hữu 二nhị 處xứ 。 五ngũ 處xứ 〔# 作tác 用dụng 〕# 之chi 別biệt 故cố 。 有hữu 其kỳ 〔# 二nhị 種chủng 之chi 〕# 差sai 別biệt 。 即tức 此thử 等đẳng 中trung 。 （# 四tứ 〇# ）# 一nhất 是thị 有hữu 自tự 性tánh 專chuyên 門môn 轉chuyển 起khởi 好hảo/hiếu 所sở 緣duyên 。 故cố 於ư 喜hỷ 相tương 應ứng 。 為vi 推thôi 度độ 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 〔# 之chi 二nhị 作tác 用dụng 〕# 於ư 〔# 眼nhãn 等đẳng 之chi 〕# 五ngũ 門môn 及cập 速tốc 行hành 之chi 後hậu 而nhi 轉chuyển 起khởi 故cố 為vi 二nhị 處xứ 〔# 作tác 用dụng 〕# 。 （# 四tứ 一nhất ）# 一nhất 是thị 有hữu 自tự 性tánh 轉chuyển 起khởi 好hảo/hiếu 中trung 所sở 緣duyên 。 故cố 於ư 捨xả 相tương 應ứng 。 為vi 推thôi 度độ 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 。 結kết 生sanh 。 有hữu 分phần/phân 。 死tử 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 故cố 為vi 五ngũ 處xứ 〔# 作tác 用dụng 〕# 。
又hựu 此thử 八bát 種chủng 之chi 無vô 因nhân 異dị 熟thục 識thức 。 有hữu 定định 。 不bất 定định 之chi 所sở 緣duyên 。 故cố 為vi 二nhị 種chủng 。 喜hỷ 。 捨xả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 三tam 種chủng 。 即tức 此thử 中trung 。 〔# 前tiền 〕# 五ngũ 識thức 是thị 隨tùy 業nghiệp 唯duy 對đối 色sắc 等đẳng 〔# 之chi 隨tùy 一nhất 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 故cố 是thị 定định 所sở 緣duyên 。 其kỳ 他tha 〔# 之chi 三tam 〕# 是thị 不bất 定định 所sở 緣duyên 。 然nhiên 。 其kỳ 中trung 。 意ý 界giới 是thị 對đối 色sắc 等đẳng 之chi 五ngũ 〔# 皆giai 〕# 轉chuyển 起khởi 。 二nhị 意ý 識thức 界giới 是thị 對đối 六lục 〔# 所sở 緣duyên 皆giai 轉chuyển 起khởi 〕# 。 其kỳ 次thứ 此thử 〔# 八bát 種chủng 之chi 〕# 中trung 。 身thân 識thức 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 相tương 應ứng 。 二nhị 處xứ 〔# 作tác 用dụng 之chi 〕# 意ý 識thức （# 四tứ 〇# ）# 是thị 喜hỷ 相tương 應ứng 。 其kỳ 餘dư 是thị 捨xả 相tương 應ứng 。 如như 斯tư 當đương 知tri 先tiên 述thuật 善thiện 異dị 熟thục 無vô 因nhân 之chi 八bát 種chủng 〔# 心tâm 〕# 。
二nhị 。 〔# 有hữu 因nhân 善thiện 異dị 熟thục 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 有hữu 因nhân 〔# 異dị 熟thục 心tâm 〕# 是thị 與dữ 無vô 貪tham 等đẳng 之chi 因nhân 相tương 應ứng 之chi 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 。 此thử 如như 欲dục 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 於ư 喜hỷ 等đẳng 之chi 差sai 別biệt 故cố 有hữu 〔# （# 四tứ 二nhị ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 四tứ 三tam ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 四tứ 四tứ ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 四tứ 五ngũ ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 四tứ 六lục ）# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 四tứ 七thất ）# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 四tứ 八bát ）# 捨xả 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 四tứ 九cửu ）# 捨xả 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 之chi 〕# 八bát 種chủng 。 然nhiên 此thử 〔# 有hữu 因nhân 異dị 熟thục 心tâm 〕# 是thị 由do 善thiện 〔# 心tâm 〕# 布bố 施thí 等đẳng 。 而nhi 非phi 如như 對đối 六lục 所sở 緣duyên 之chi 轉chuyển 起khởi 。 然nhiên 。 此thử 結kết 生sanh 。 有hữu 分phần/phân 。 死tử 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 〔# 之chi 四tứ 作tác 用dụng 〕# 唯duy 對đối 小tiểu 法pháp （# 欲dục 界giới ）# 所sở 攝nhiếp 之chi 六lục 所sở 緣duyên 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 又hựu 當đương 知tri 此thử 〔# 八bát 心tâm 〕# 中trung 之chi 〔# 有hữu 〕# 行hành 。 無vô 行hành 之chi 狀trạng 態thái 是thị 〔# 由do 前tiền 世thế 八bát 善thiện 心tâm 之chi 〕# 由do [P.456]# 來lai 等đẳng 。 於ư 相tương 應ứng 之chi 諸chư 法pháp 雖tuy 無vô 〔# 八bát 善thiện 心tâm 與dữ 八bát 異dị 熟thục 心tâm 間gian 〕# 之chi 差sai 別biệt 。 當đương 知tri 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 如như 顏nhan 相tương/tướng 〔# 映ánh 〕# 於ư 鏡kính 面diện 而nhi 無vô 力lực 用dụng 。 善thiện 心tâm 是thị 如như 顏nhan 〔# 自tự 身thân 〕# 有hữu 力lực 用dụng 。
三tam 。 〔# 不bất 善thiện 異dị 熟thục 〕# 。 所sở 有hữu 不bất 善thiện 。 異dị 熟thục 是thị 唯duy 無vô 因nhân 。 此thử （# 五ngũ 〇# ）# 眼nhãn 識thức 。 （# 五ngũ 一nhất ）# 身thân 〔# 識thức 〕# 。 （# 五ngũ 二nhị ）# 鼻tị 〔# 識thức 〕# 。 （# 五ngũ 三tam ）# 舌thiệt 〔# 識thức 〕# 。 （# 五ngũ 四tứ ）# 身thân 識thức 。 （# 五ngũ 五ngũ ）# 有hữu 領lãnh 受thọ 作tác 用dụng 之chi 意ý 界giới 。 （# 五ngũ 六lục ）# 有hữu 推thôi 度độ 等đẳng 作tác 用dụng 於ư 五ngũ 處xứ 〔# 作tác 用dụng 〕# 之chi 意ý 識thức 界giới 為vi 七thất 種chủng 。 當đương 知tri 其kỳ 相tương/tướng 等đẳng 是thị 同đồng 於ư 善thiện 無vô 因nhân 異dị 熟thục 之chi 所sở 說thuyết 。 但đãn 善thiện 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 雖tuy 有hữu 好hảo/hiếu 。 好hảo/hiếu 中trung 等đẳng 所sở 緣duyên 。 而nhi 此thử 等đẳng 〔# 不bất 善thiện 異dị 熟thục 心tâm 〕# 是thị 不bất 好hảo/hiếu 。 不bất 好hảo/hiếu 中trung 等đẳng 所sở 緣duyên 。 又hựu 彼bỉ 等đẳng 〔# 善thiện 異dị 熟thục 心tâm 〕# 是thị 捨xả 。 樂nhạo/nhạc/lạc 。 喜hỷ 之chi 別biệt 故cố 雖tuy 為vi 三tam 種chủng 。 但đãn 此thử 等đẳng 〔# 不bất 善thiện 異dị 熟thục 心tâm 〕# 是thị 依y 苦khổ 。 捨xả 為vi 二nhị 種chủng 。 即tức 此thử 中trung 。 身thân 識thức 唯duy 苦khổ 俱câu 。 其kỳ 餘dư 是thị 捨xả 俱câu 。 而nhi 彼bỉ 等đẳng 〔# 不bất 善thiện 異dị 熟thục 心tâm 〕# 中trung 。 捨xả 〔# 俱câu 心tâm 〕# 劣liệt 而nhi 如như 苦khổ 〔# 俱câu 心tâm 〕# 不bất 極cực 銳duệ 利lợi 。 他tha （# 善thiện 無vô 因nhân 異dị 熟thục 心tâm ）# 之chi 中trung 。 捨xả 〔# 俱câu 心tâm 〕# 劣liệt 而nhi 如như 樂nhạo/nhạc/lạc 〔# 俱câu 心tâm 〕# 不bất 甚thậm 銳duệ 利lợi 。 是thị 由do 此thử 等đẳng 七thất 不bất 善thiện 異dị 熟thục 及cập 前tiền 之chi 十thập 六lục 善thiện 異dị 熟thục 而nhi 欲dục 界giới 異dị 熟thục 識thức 為vi 二nhị 十thập 三tam 種chủng 。
〔# 二nhị 〕# 〔# 色sắc 界giới 異dị 熟thục 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 色sắc 界giới 〔# 異dị 熟thục 心tâm 〕# 如như 〔# 色sắc 界giới 〕# 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 有hữu 〔# （# 五ngũ 七thất ～# 六lục 一nhất ）# 初sơ 禪thiền 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 禪thiền 之chi 〕# 五ngũ 種chủng 。 然nhiên 。 善thiện 〔# 心tâm 〕# 為vi 等đẳng 至chí （# 禪thiền 定định ）# 於ư 速tốc 行hành 路lộ 轉chuyển 起khởi 。 但đãn 此thử 〔# 異dị 熟thục 心tâm 〕# 於ư 〔# 色sắc 界giới 之chi 〕# 生sanh 〔# 有hữu 〕# 為vi 結kết 生sanh 。 有hữu 分phần/phân 。 死tử 〔# 之chi 三tam 作tác 用dụng 而nhi 轉chuyển 起khởi 〕# 。
〔# 三tam 〕# 〔# 無vô 色sắc 界giới 異dị 熟thục 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 與dữ 色sắc 界giới 〔# 異dị 熟thục 心tâm 〕# 同đồng 樣# 。 無vô 色sắc 界giới 〔# 異dị 熟thục 心tâm 〕# 亦diệc 如như 〔# 無vô 色sắc 界giới 〕# 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 〔# （# 六lục 二nhị ～# 六lục 五ngũ ）# 有hữu 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 乃nãi 至chí 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 之chi 〕# 四tứ 種chủng 。 其kỳ 〔# 善thiện 與dữ 異dị 熟thục 等đẳng 〕# 轉chuyển 起khởi 之chi 差sai 別biệt 同đồng 於ư 色sắc 界giới 所sở 述thuật 。
〔# 四tứ 〕# 〔# 出xuất 世thế 間gian 異dị 熟thục 〕# 。 出xuất 世thế 間gian 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 為vi 四tứ 道đạo 相tương 應ứng 心tâm 之chi 果quả 故cố 〔# （# 六lục 六lục ～# 六lục 九cửu ）# 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 之chi 〕# 四tứ 種chủng 。 其kỳ 〔# 聖thánh 〕# 道đạo 路lộ 及cập 果quả 定định 而nhi 轉chuyển 起khởi 二nhị 種chủng 。
如như 斯tư 於ư 四tứ 地địa 有hữu 一nhất 切thiết 三tam 十thập 六lục 種chủng 。 之chi 異dị 熟thục 識thức 。
。 〔# 唯duy 作tác 無vô 記ký 心tâm 〕# 。 其kỳ 次thứ 唯duy 作tác 依y 地địa 之chi 差sai 別biệt 。 為vi 欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 之chi 三tam 種chủng 。
〔# 一nhất 〕# 〔# 欲dục 界giới 唯duy 作tác 〕# 。 其kỳ 中trung 。 欲dục 界giới 是thị 無vô 因nhân 與dữ 有hữu 因nhân 二nhị 種chủng 。
一nhất 。 〔# 無vô 因nhân 唯duy 作tác 〕# 。 其kỳ 中trung 。 無vô 貪tham 等đẳng 之chi 因nhân 唯duy 作tác 是thị 無vô 因nhân 。 此thử 意ý 界giới 與dữ 意ý 識thức 界giới 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 （# 七thất 〇# ）# 。
意ý 界giới
是thị 眼nhãn 識thức 等đẳng 之chi 前tiền 行hành 而nhi 色sắc 等đẳng 之chi 識thức 知tri 為vi 相tương/tướng 。 轉chuyển 向hướng 〔# 作tác 用dụng 〕# 為vi 味vị 。 色sắc 等đẳng 現hiện 起khởi 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 有hữu 分phân 之chi 斷đoạn 為vi 足túc 處xứ 。 此thử 唯duy 捨xả 應ưng 而nhi 已dĩ 。 其kỳ 次thứ 。
意ý 識thức 界giới
共cộng [P.457]# （# 凡phàm 聖thánh 共cộng 通thông ）# 與dữ 不bất 共cộng （# 唯duy 存tồn 阿A 羅La 漢Hán ）# 之chi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 （# 七thất 一nhất ）# 。
共cộng
者giả 是thị 捨xả 俱câu 無vô 因nhân 唯duy 作tác 而nhi 識thức 知tri 〔# 色sắc 聲thanh 等đẳng 之chi 〕# 六lục 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 於ư 五ngũ 門môn 及cập 意ý 門môn 有hữu 確xác 定định 。 轉chuyển 向hướng 之chi 作tác 用dụng 為vi 味vị 。 同đồng 〔# 確xác 定định 。 轉chuyển 向hướng 之chi 〕# 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 離ly 去khứ 任nhậm 何hà 之chi 無vô 因nhân 異dị 熟thục 意ý 識thức 界giới 。 有hữu 分phần/phân 〔# 心tâm 〕# 為vi 足túc 處xứ 。 （# 七thất 二nhị ）# 。
不bất 共cộng
是thị 喜hỷ 俱câu 無vô 因nhân 唯duy 作tác 而nhi 識thức 知tri 六lục 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 於ư 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 對đối 〔# 骨cốt 鎖tỏa 。 餓ngạ 鬼quỷ 之chi 姿tư 等đẳng 〕# 醜xú 異dị 之chi 事sự 物vật 而nhi 生sanh 起khởi 笑tiếu 之chi 作tác 用dụng 為vi 味vị 。 同đồng 〔# 生sanh 起khởi 笑tiếu 之chi 〕# 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 一nhất 向hướng 以dĩ 心tâm 基cơ 為vi 足túc 處xứ 。 此thử 欲dục 界giới 唯duy 作tác 無vô 因nhân 〔# 心tâm 〕# 為vi 三tam 種chủng 。
二nhị 。 〔# 有hữu 因nhân 唯duy 作tác 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 為vi 有hữu 因nhân 是thị 喜hỷ 之chi 差sai 別biệt 故cố 如như 〔# 欲dục 界giới 〕# 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 〔# （# 七thất 三tam ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 七thất 四tứ ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 七thất 五ngũ ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 七thất 六lục ）# 喜hỷ 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 七thất 七thất ）# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 七thất 八bát ）# 捨xả 俱câu 智trí 相tương 應ứng 有hữu 行hành 。 （# 七thất 九cửu ）# 捨xả 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 無vô 行hành 。 （# 八bát 〇# ）# 捨xả 俱câu 智trí 不bất 相tương 應ứng 有hữu 行hành 之chi 〕# 八bát 種chủng 。 但đãn 此thử 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 專chuyên 生sanh 起khởi 於ư 有hữu 學học 。 凡phàm 夫phu 。 而nhi 此thử 〔# 唯duy 作tác 心tâm 〕# 唯duy 有hữu 阿A 羅La 漢Hán 。 〔# 生sanh 起khởi 之chi 〕# 不bất 同đồng 。 如như 斯tư 先tiên 述thuật 欲dục 界giới 〔# 唯duy 作tác 心tâm 〕# 十thập 一nhất 種chủng 。
〔# 二nhị ～# 三tam 〕# 〔# 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 唯duy 作tác 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 色sắc 界giới 〔# 唯duy 作tác 心tâm 〕# 與dữ 無vô 色sắc 界giới 〔# 唯duy 作tác 心tâm 〕# 如như 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 （# 八bát 一nhất ～# 八bát 五ngũ ）# 五ngũ 種chủng 及cập （# 八bát 六lục ～# 八bát 九cửu ）# 四tứ 種chủng 。 此thử 言ngôn 唯duy 阿A 羅La 漢Hán 生sanh 起khởi 當đương 與dữ 善thiện 〔# 心tâm 〕# 相tương 違vi 。 如như 斯tư 於ư 一nhất 切thiết 三tam 界giới 。 有hữu 二nhị 十thập 種chủng 唯duy 作tác 識thức 。
以dĩ 上thượng 為vi 二nhị 十thập 一nhất 之chi 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 十thập 二nhị 之chi 不bất 善thiện 〔# 心tâm 〕# 。 三tam 十thập 六lục 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 。 二nhị 十thập 之chi 唯duy 作tác 〔# 心tâm 〕# 總tổng 為vi 八bát 十thập 九cửu 識thức 。
〔# 二nhị 。 八bát 十thập 九cửu 心tâm 之chi 十thập 四tứ 作tác 用dụng 〕# 。
其kỳ 等đẳng 〔# 八bát 十thập 九cửu 心tâm 〕# 是thị （# 一nhất ）# 結kết 生sanh 。 （# 二nhị ）# 有hữu 分phần/phân 。 （# 三tam ）# 轉chuyển 向hướng 。 （# 四tứ ）# 見kiến 。 （# 五ngũ ）# 聞văn 。 （# 六lục ）# 嗅khứu 。 （# 七thất ）# 嘗thường 。 （# 八bát ）# 觸xúc 。 （# 九cửu ）# 領lãnh 受thọ 。 （# 一nhất 〇# ）# 推thôi 度độ 。 （# 一nhất 一nhất ）# 確xác 定định 。 （# 一nhất 二nhị ）# 速tốc 行hành 。 （# 一nhất 三tam ）# 彼bỉ 所sở 緣duyên 。 （# 一nhất 四tứ ）# 死tử 之chi 十thập 四tứ 行hành 相tương/tướng 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 云vân 何hà 言ngôn 。 言ngôn 。
（# 一nhất ）# 〔# 結kết 生sanh 〕# 。 依y 八bát 欲dục 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 之chi 力lực 而nhi 有hữu 情tình 於ư 〔# 六lục 欲dục 〕# 天thiên 。 人nhân 中trung 時thời 。 彼bỉ 等đẳng 〔# 於ư 前tiền 世thế 〕# 現hiện 。 臨lâm 終chung 之chi 時thời 。 以dĩ 業nghiệp 。 業nghiệp 相tương/tướng 。 趣thú 相tương/tướng 之chi 隨tùy 一nhất 為vi 所sở 緣duyên 。 而nhi 八bát 有hữu 因nhân 欲dục 界giới 異dị 熟thục （# 四tứ 二nhị ～# 四tứ 九cửu ）# 〔# 為vi 結kết 生sanh 心tâm 而nhi 轉chuyển 起khởi 〕# 。 又hựu 墮đọa 於ư 人nhân 中trung 之chi 半bán 擇trạch 迦ca （# 閹# 人nhân ）# 等đẳng 狀trạng 態thái 人nhân 人nhân 。 力lực 弱nhược 二nhị 因nhân 善thiện 〔# 心tâm 〕# 異dị 熟thục 之chi 捨xả 俱câu 無vô 因nhân 異dị 熟thục 意ý 識thức 界giới （# 四tứ 一nhất ）# 〔# 為vi 結kết 生sanh 而nhi 轉chuyển 〕# 。 此thử 〔# 由do 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 之chi 力lực 〕# 以dĩ 九cửu 異dị 熟thục 心tâm 為vi 結kết 生sanh 〔# 心tâm 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 由do 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 之chi 力lực 而nhi 〔# 有hữu 情tình 〕# 生sanh 於ư 色sắc 。 無vô 色sắc 有hữu 中trung 時thời 。 彼bỉ 等đẳng 〔# 於ư 前tiền 世thế 〕# 臨lâm 終chung 時thời 所sở 現hiện 業nghiệp 。 業nghiệp 相tương/tướng 為vi 所sở 緣duyên 九cửu 之chi 。 色sắc 。 無vô 色sắc 界giới 異dị 熟thục （# 五ngũ 七thất ～# 六lục 五ngũ ）# 為vi 結kết 生sanh 〔# 心tâm 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 次thứ 由do 不bất 善thiện 〔# 心tâm 〕# 之chi 力lực 〔# 有hữu 情tình 〕# 生sanh 於ư 惡ác 趣thú 時thời 。 彼bỉ 等đẳng 〔# 於ư 前tiền 世thế 〕# 臨lâm 終chung 之chi 時thời 所sở 現hiện 業nghiệp 。 業nghiệp 相tương/tướng 。 趣thú 相tương/tướng 之chi 隨tùy 一nhất 為vi 所sở 緣duyên 而nhi 一nhất 之chi 不bất 善thiện [P.458]# 異dị 熟thục 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới （# 五ngũ 六lục ）# 為vi 結kết 生sanh 〔# 心tâm 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 如như 斯tư 當đương 知tri 先tiên 述thuật 此thử 十thập 九cửu 異dị 熟thục 識thức 為vi 結kết 生sanh 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 二nhị ）# 〔# 有hữu 分phần/phân 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 結kết 生sanh 識thức 之chi 滅diệt 時thời 。 〔# 十thập 九cửu 異dị 熟thục 識thức 中trung 〕# 各các 各các 隨tùy 結kết 於ư 結kết 生sanh 識thức 。 其kỳ 各các 業nghiệp 之chi 異dị 熟thục 轉chuyển 為vi 〔# 結kết 生sanh 識thức 與dữ 同đồng 一nhất 之chi 〕# 有hữu 分phần/phân 識thức 。 對đối 其kỳ 〔# 結kết 生sanh 識thức 〕# 與dữ 同đồng 〔# 業nghiệp 等đẳng 之chi 〕# 所sở 緣duyên 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 如như 言ngôn 更cánh 亦diệc 如như 斯tư 。 更cánh 亦diệc 如như 斯tư 〔# 有hữu 分phần/phân 識thức 連liên 續tục 於ư 有hữu 分phần/phân 識thức 〕# 。 令linh 變biến 轉chuyển 此thử 而nhi 無vô 其kỳ 他tha 之chi 心tâm 生sanh 起khởi 時thời 。 無vô 作tác 夢mộng 而nhi 熟thục 眠miên 之chi 時thời 等đẳng 。 如như 河hà 之chi 流lưu 。 無vô 數số 〔# 之chi 有hữu 分phần/phân 識thức 〕# 轉chuyển 起khởi 。 如như 斯tư 當đương 知tri 彼bỉ 等đẳng 。 〔# 十thập 九cửu 〕# 識thức 為vi 有hữu 分phần/phân 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 三tam ）# 〔# 轉chuyển 向hướng 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 如như 斯tư 有hữu 分phân 之chi 相tương 續tục 在tại 轉chuyển 起khởi 時thời 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 之chi 〔# 眼nhãn 等đẳng 之chi 〕# 諸chư 根căn 至chí 把bả 得đắc 所sở 緣duyên 者giả 。 色sắc 現hiện 於ư 眼nhãn 之chi 視thị 野dã 時thời 。 緣duyên 於ư 色sắc 而nhi 有hữu 觸xúc 擊kích 於ư 眼nhãn 淨tịnh （# 眼nhãn 根căn ）# 。 由do 其kỳ 觸xúc 擊kích 之chi 力lực 而nhi 有hữu 有hữu 分phân 之chi 動động 搖dao 。 斯tư 有hữu 分phân 之chi 滅diệt 時thời 。 同đồng 〔# 現hiện 於ư 視thị 野dã 〕# 之chi 色sắc 為vi 所sở 緣duyên 。 如như 令linh 斷đoạn 絕tuyệt 有hữu 分phần/phân 而nhi 到đáo 達đạt 轉chuyển 向hướng （# 喚hoán 起khởi 認nhận 識thức 之chi 注chú 意ý ）# 作tác 用dụng 。 生sanh 起khởi 唯duy 作tác 意ý 界giới （# 七thất 〇# ）# 。 對đối 耳nhĩ 門môn 等đẳng 亦diệc 同đồng 樣# 。 又hựu 於ư 意ý 門môn 之chi 六lục 種chủng 所sở 緣duyên 。 顯hiển 現hiện 於ư 識thức 閾quắc 時thời 。 有hữu 分phân 之chi 動động 搖dao 後hậu 。 如như 令linh 斷đoạn 絕tuyệt 有hữu 分phần/phân 而nhi 到đáo 達đạt 轉chuyển 向hướng 作tác 用dụng 。 生sanh 起khởi 捨xả 俱câu 無vô 因nhân 唯duy 作tác 意ý 識thức 界giới （# 七thất 一nhất ）# 。 如như 斯tư 當đương 知tri 二nhị 唯duy 作tác 識thức 為vi 轉chuyển 向hướng 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 四tứ ～# 八bát ）# 〔# 見kiến 。 聞văn 。 嗅khứu 。 嘗thường 。 觸xúc 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 轉chuyển 向hướng 之chi 後hậu 。 先tiên 於ư 眼nhãn 門môn 實thật 行hạnh 見kiến 作tác 用dụng 。 以dĩ 眼nhãn 淨tịnh （# 眼nhãn 根căn ）# 為vi 基cơ （# 所sở 依y ）# 而nhi 眼nhãn 識thức （# 三tam 四tứ 。 五ngũ 〇# ）# 〔# 轉chuyển 起khởi 〕# 。 於ư 耳nhĩ 門môn 等đẳng 實thật 行hạnh 聞văn 等đẳng 之chi 作tác 用dụng 。 而nhi 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 識thức （# 三tam 五ngũ ～# 三tam 八bát 。 五ngũ 一nhất ～# 五ngũ 四tứ ）# 轉chuyển 起khởi 。 其kỳ 等đẳng 中trung 。 對đối 好hảo/hiếu 。 好hảo/hiếu 中trung 之chi 境cảnh 而nhi 〔# 轉chuyển 起khởi 〕# 善thiện 異dị 熟thục （# 三tam 四tứ ～# 三tam 八bát ）# 。 對đối 不bất 好hảo/hiếu 。 不bất 好hảo/hiếu 中trung 之chi 境cảnh 而nhi 〔# 轉chuyển 起khởi 〕# 不bất 善thiện 異dị 熟thục （# 五ngũ 〇# ～# 五ngũ 四tứ ）# 。 如như 斯tư 當đương 知tri 十thập 異dị 熟thục 識thức 為vi 見kiến 。 聞văn 。 嗅khứu 。 嘗thường 。 觸xúc 〔# 之chi 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 九cửu ）# 〔# 領lãnh 受thọ 〕# 。 其kỳ 次thứ 語ngữ 。
眼nhãn 識thức 界giới 之chi 生sanh 起khởi 滅diệt 後hậu 心tâm 。 意ý 。 意ý 所sở 乃nãi 至chí 其kỳ 相tương 當đương 之chi 意ý 界giới 生sanh 起khởi 。
等đẳng 故cố 。 眼nhãn 識thức 等đẳng 之chi 後hậu 領lãnh 受thọ 彼bỉ 等đẳng 之chi 境cảnh （# 認nhận 識thức 對đối 象tượng ）# 。 善thiện 異dị 熟thục 〔# 之chi 前tiền 五ngũ 識thức 〕# [P.459]# 後hậu 。 生sanh 起khởi 善thiện 異dị 熟thục 〔# 之chi 意ý 界giới 〕# （# 三tam 九cửu ）# 。 不bất 善thiện 異dị 熟thục 〔# 之chi 前tiền 五ngũ 識thức 〕# 後hậu 。 生sanh 起khởi 不bất 善thiện 異dị 熟thục 之chi 意ý 界giới （# 五ngũ 五ngũ ）# 。 如như 斯tư 當đương 知tri 二nhị 異dị 熟thục 識thức 為vi 領lãnh 受thọ 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 〇# ）# 〔# 推thôi 度độ 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 語ngữ 。
意ý 界giới 之chi 生sanh 起khởi 而nhi 滅diệt 後hậu 。 心tâm 。 意ý 。 意ý 所sở 乃nãi 至chí 生sanh 起khởi 其kỳ 相tương 當đương 之chi 意ý 識thức 界giới 。
故cố 。 依y 意ý 界giới 而nhi 所sở 領lãnh 受thọ 與dữ 推thôi 度độ 同đồng 境cảnh 。 於ư 不bất 善thiện 異dị 熟thục 意ý 界giới 之chi 後hậu 。 〔# 生sanh 起khởi 〕# 不bất 善thiện 異dị 熟thục 〔# 意ý 識thức 界giới 〕# （# 五ngũ 六lục ）# 。 善thiện 異dị 熟thục 〔# 意ý 界giới 〕# 之chi 後hậu 。 對đối 好hảo/hiếu 所sở 緣duyên 是thị 喜hỷ 俱câu 之chi 〔# 善thiện 異dị 熟thục 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới 〕# （# 四tứ 〇# ）# 對đối 好hảo/hiếu 中trung 所sở 緣duyên 。 而nhi 生sanh 起khởi 捨xả 俱câu 之chi 〔# 善thiện 〕# 異dị 熟thục 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới （# 四tứ 一nhất ）# 。 如như 斯tư 當đương 知tri 三tam 異dị 熟thục 識thức 為vi 推thôi 度độ 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 一nhất ）# 〔# 確xác 定định 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 推thôi 度độ 之chi 後hậu 。 確xác 定định 其kỳ 同đồng 境cảnh 即tức 生sanh 起khởi 捨xả 俱câu 之chi 〔# 善thiện 〕# 異dị 熟thục 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới （# 七thất 一nhất ）# 。 如như 斯tư 當đương 只chỉ 知tri 只chỉ 一nhất 唯duy 作tác 識thức 為vi 確xác 定định 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 二nhị ）# 〔# 速tốc 行hành 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 若nhược 色sắc 等đẳng 之chi 所sở 緣duyên 〔# 強cường/cưỡng 〕# 大đại 者giả 。 確xác 定định 之chi 後hậu 。 對đối 所sở 確xác 定định 處xứ 之chi 境cảnh 入nhập 欲dục 界giới 善thiện （# 一nhất ～# 八bát ）# 或hoặc 由do 十thập 二nhị 不bất 善thiện （# 二nhị 二nhị ～# 二nhị 三tam ）# 或hoặc 其kỳ 他tha 之chi 九cửu 欲dục 界giới 唯duy 作tác （# 七thất 二nhị ～# 八bát 〇# ）# 之chi 隨tùy 一nhất 。 而nhi 速tốc 行hành 六lục 或hoặc 七thất 〔# 剎sát 那na 〕# 之chi 速tốc 行hành 。 此thử 先tiên 述thuật 於ư 〔# 眼nhãn 等đẳng 之chi 〕# 五ngũ 門môn 方phương 法pháp 。 其kỳ 次thứ 。 於ư 意ý 門môn 而nhi 意ý 門môn 轉chuyển 向hướng 之chi 後hậu 。 同đồng 有hữu 其kỳ 等đẳng 〔# 速tốc 行hành 〕# 。 種chủng 姓tánh 〔# 心tâm 〕# 之chi 後hậu 〔# 所sở 起khởi 速tốc 行hành 〕# 。 而nhi 色sắc 界giới 之chi 五ngũ 善thiện （# 九cửu ～# 一nhất 三tam ）# 。 五ngũ 唯duy 作tác （# 八bát 一nhất ～# 八bát 五ngũ ）# 。 無vô 色sắc 界giới 之chi 四tứ 善thiện （# 一nhất 四tứ ～# 一nhất 七thất ）# 。 四tứ 唯duy 作tác （# 八bát 六lục ～# 八bát 九cửu ）# 。 出xuất 世thế 間gian 之chi 四tứ 道Đạo 心tâm （# 一nhất 八bát ～# 二nhị 一nhất ）# 。 四Tứ 果Quả 心tâm （# 六lục 六lục ～# 六lục 九cửu ）# 之chi 中trung 。 速tốc 行hành 所sở 得đắc 各các 各các 之chi 緣duyên 。 如như 斯tư 當đương 知tri 五ngũ 十thập 五ngũ 之chi 善thiện 。 不bất 善thiện 。 唯duy 作tác 。 異dị 熟thục 之chi 識thức 為vi 速tốc 行hành 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 三tam ）# 〔# 彼bỉ 所sở 緣duyên 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 若nhược 於ư 五ngũ 門môn 〔# 色sắc 等đẳng 之chi 所sở 緣duyên 〕# 極cực 大đại 。 又hựu 於ư 意ý 門môn 所sở 緣duyên 不bất 明minh 瞭# 者giả 。 於ư 速tốc 行hành 後hậu 。 〔# 即tức 〕# 欲dục 界giới 諸chư 有hữu 情tình 於ư 欲dục 界giới 速tốc 行hành 之chi 後hậu 。 有hữu 好hảo/hiếu 所sở 緣duyên 等đẳng 依y 前tiền 業nghiệp 之chi 速tốc 行hành 心tâm 等đẳng 。 由do 所sở 得đắc 各các 各các 之chi 緣duyên 。 而nhi 八bát 有hữu 因nhân 欲dục 界giới 異dị 熟thục （# 四tứ 二nhị ～# 四tứ 九cửu ）# 。 三tam 異dị 熟thục 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới （# 四tứ 〇# 。 四tứ 一nhất 。 五ngũ 六lục ）# 中trung 隨tùy 一nhất 之chi 異dị 熟thục 識thức 。 如như 逆nghịch 流lưu 之chi 船thuyền 暫tạm 時thời 隨tùy 結kết 於ư 水thủy 。 對đối 有hữu 分phân 之chi 所sở 緣duyên 以dĩ 外ngoại 所sở 緣duyên [P.460]# 而nhi 速tốc 行hành 隨tùy 結kết 於ư 速tốc 行hành 〔# 心tâm 〕# 而nhi 二nhị 回hồi 或hoặc 一nhất 回hồi 生sanh 起khởi 。 此thử 〔# 異dị 熟thục 識thức 。 本bổn 來lai 〕# 對đối 有hữu 分phân 之chi 所sở 緣duyên 而nhi 當đương 然nhiên 轉chuyển 起khởi 者giả 。 但đãn 於ư 速tốc 行hành 之chi 後hậu 。 所sở 緣duyên 其kỳ 速tốc 行hành 之chi 所sở 緣duyên 而nhi 轉chuyển 起khởi 故cố 。 言ngôn 為vi 彼bỉ 所sở 緣duyên 。 如như 斯tư 當đương 知tri 十thập 一nhất 異dị 熟thục 識thức 為vi 彼bỉ 所sở 緣duyên 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
（# 一nhất 四tứ ）# 〔# 死tử 〕# 。 其kỳ 次thứ 。 彼bỉ 所sở 緣duyên 之chi 後hậu 。 必tất 再tái 轉chuyển 起khởi 有hữu 分phần/phân 。 有hữu 分phân 之chi 斷đoạn 絕tuyệt 時thời 。 再tái 〔# 轉chuyển 起khởi 〕# 轉chuyển 向hướng 等đẳng 。 如như 斯tư 心tâm 相tương 續tục 得đắc 緣duyên 者giả 。 於ư 有hữu 分phân 之chi 後hậu 轉chuyển 向hướng 〔# 生sanh 〕# 。 轉chuyển 向hướng 之chi 後hậu 見kiến 〔# 作tác 用dụng 〕# 等đẳng 〔# 生sanh 〕# 。 斯tư 於ư 一nhất 有hữu （# 一nhất 生sanh ）# 至chí 有hữu 分phân 之chi 滅diệt 盡tận 止chỉ 。 由do 心tâm 決quyết 定định （# 心tâm 作tác 用dụng 之chi 一nhất 定định 法pháp 則tắc ）# 返phản 復phục 。 返phản 復phục 而nhi 轉chuyển 起khởi 〔# 其kỳ 等đẳng 之chi 心tâm 作tác 用dụng 〕# 。 而nhi 且thả 於ư 一nhất 有hữu 為vi 最tối 後hậu 之chi 有hữu 分phần/phân 心tâm 者giả 。 由do 其kỳ 有hữu （# 一nhất 生sanh ）# 而nhi 死tử 滅diệt 故cố 言ngôn 為vi 死tử 。 故cố 其kỳ 〔# 死tử 心tâm 〕# 亦diệc 與dữ 〔# 結kết 生sanh 。 有hữu 分phần/phân 識thức 同đồng 〕# 不bất 外ngoại 於ư 十thập 九cửu 種chủng 。 如như 斯tư 當đương 知tri 十thập 九cửu 種chủng 異dị 熟thục 識thức 為vi 死tử 〔# 作tác 用dụng 〕# 而nhi 轉chuyển 起khởi 。
其kỳ 次thứ 。 由do 死tử 更cánh 有hữu 〔# 次thứ 生sanh 〕# 之chi 結kết 生sanh 。 由do 結kết 生sanh 更cánh 有hữu 有hữu 分phần/phân 。 如như 斯tư 於ư 〔# 欲dục 。 色sắc 。 無vô 色sắc 之chi 三tam 〕# 有hữu 。 〔# 五ngũ 〕# 趣thú 。 〔# 七thất 識thức 〕# 住trụ 。 〔# 九cửu 有hữu 情tình 〕# 居cư 而nhi 輪luân 迴hồi 轉chuyển 起khởi 諸chư 有hữu 情tình 之chi 不bất 斷đoạn 心tâm 相tương 續tục 。 而nhi 此thử 〔# 輪luân 迴hồi 〕# 中trung 證chứng 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 者giả 。 死tử 心tâm 滅diệt 時thời 。 〔# 識thức 〕# 即tức 滅diệt 。
此thử 詳tường 論luận 識thức 蘊uẩn 之chi 門môn 。
三tam 。 〔# 受thọ 蘊uẩn 〕# 。
今kim
當đương 知tri 所sở 有hữu 。 覺giác 受thọ 為vi 相tương/tướng 者giả 。 總tổng 括quát 為vi 受thọ 蘊uẩn 。
〔# 前tiền 〕# 所sở 說thuyết 〔# 文văn 句cú 〕# 中trung 。 以dĩ 覺giác 受thọ 為vi 相tương/tướng 即tức 是thị 。
受thọ
所sở 謂vị 。
友hữu 等đẳng 。 覺giác 受thọ 所sở 覺giác 受thọ 故cố 言ngôn 為vi 受thọ 。
而nhi 且thả 此thử 〔# 受thọ 〕# 若nhược 由do 自tự 性tánh 者giả 。 依y 覺giác 受thọ 之chi 相tướng 為vi 一nhất 種chủng 。 依y 種chủng 〔# 類loại 〕# 是thị 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 之chi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。
欲dục 界giới 依y 喜hỷ 。 捨xả 。 智trí 。 行hành 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 八bát 種chủng 。
等đẳng 之chi 方phương 法pháp 。 而nhi 於ư 〔# 前tiền 〕# 所sở 說thuyết 與dữ 善thiện 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 善thiện 。 與dữ 不bất 善thiện 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 不bất 善thiện 。 與dữ 無vô 記ký 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 無vô 記ký 應ưng 知tri 之chi 。
[P.461]# 自tự 性tánh 之chi 差sai 別biệt 故cố 。 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 。 喜hỷ 。 憂ưu 。 捨xả 之chi 五ngũ 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 與dữ 善thiện 異dị 熟thục 身thân 識thức 相tương 應ứng （# 三tam 八bát ）# 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 。
樂nhạo/nhạc/lạc
與dữ 不bất 善thiện 異dị 熟thục 〔# 身thân 識thức 相tương 應ứng （# 五ngũ 四tứ ）# 之chi 受thọ 〕# 是thị 。
苦khổ
欲dục 界giới 之chi 四tứ 善thiện （# 一nhất ～# 四tứ ）# 。 四tứ 有hữu 因nhân 異dị 熟thục （# 四tứ 二nhị ～# 四tứ 五ngũ ）# 。 一nhất 無vô 因nhân 異dị 熟thục （# 四tứ 〇# ）# 。 四tứ 有hữu 因nhân 唯duy 作tác （# 七thất 三tam ～# 七thất 六lục ）# 。 一nhất 無vô 因nhân 唯duy 作tác （# 七thất 二nhị ）# 。 四tứ 不bất 善thiện （# 二nhị 二nhị ～# 二nhị 五ngũ ）# 。 除trừ 色sắc 界giới 之chi 第đệ 五ngũ 禪thiền 識thức 之chi 四tứ 善thiện （# 九cửu ～# 一nhất 二nhị ）# 。 四tứ 異dị 熟thục （# 五ngũ 七thất ～# 六lục 〇# ）# 。 四tứ 唯duy 作tác （# 八bát 一nhất ～# 八bát 四tứ ）# 〔# 相tương 應ứng 之chi 受thọ 〕# 。 及cập 出xuất 世thế 間gian 。 無vô 不bất 是thị 禪thiền 故cố 。 於ư 八bát 出xuất 世thế 間gian 〔# 心tâm 各các 〕# 有hữu 五ngũ 禪thiền 而nhi 為vi 四tứ 十thập 〔# 心tâm 〕# 。 其kỳ 中trung 。 除trừ 第đệ 五ngũ 禪thiền 之chi 八bát 〔# 心tâm 〕# 。 其kỳ 餘dư 與dữ 三tam 十thập 二nhị 之chi 善thiện 。 異dị 熟thục 〔# 相tương 應ứng 之chi 受thọ 〕# 。 如như 斯tư 與dữ 七thất 十thập 二nhị 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 。
喜hỷ
與dữ 二nhị 不bất 善thiện （# 三tam 〇# 。 三tam 一nhất ）# 〔# 相tương 應ứng 之chi 受thọ 〕# 是thị 。
憂ưu
其kỳ 餘dư 與dữ 五ngũ 十thập 五ngũ 識thức 相tương 應ứng 。 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 。
捨xả
其kỳ 中trung 。
樂nhạo/nhạc/lạc
是thị 嘗thường 味vị 好hảo/hiếu 觸xúc 為vi 相tương/tướng 。 令linh 增tăng 長trưởng 相tương 應ứng 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 為vi 味vị 。 現hiện 起khởi 身thân 之chi 樂lạc 味vị 。 以dĩ 身thân 根căn 為vi 足túc 處xứ 。
苦khổ
是thị 嘗thường 味vị 不bất 好hảo/hiếu 觸xúc 為vi 相tương/tướng 。 令linh 萎nuy 縮súc 相tương 應ứng 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 為vi 味vị 。 現hiện 起khởi 身thân 之chi 病bệnh 患hoạn 。 身thân 根căn 為vi 足túc 處xứ 。
喜hỷ
是thị 嘗thường 味vị 好hảo/hiếu 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 何hà 等đẳng 之chi 方phương 法pháp 受thọ 用dụng 好hảo/hiếu 之chi 行hành 相tương/tướng 為vi 味vị 。 現hiện 起khởi 心tâm 之chi 樂lạc 味vị 。 輕khinh 安an 為vi 足túc 處xứ 。
憂ưu
是thị 嘗thường 味vị 不bất 好hảo/hiếu 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 由do 何hà 等đẳng 之chi 方phương 法pháp 受thọ 用dụng 不bất 好hiếu 行hành 相tương/tướng 為vi 味vị 。 現hiện 起khởi 心tâm 之chi 病bệnh 患hoạn 。 以dĩ 專chuyên 心tâm 基cơ 為vi 足túc 處xứ 。
捨xả
是thị 中trung （# 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 ）# 之chi 覺giác 受thọ 為vi 相tương/tướng 。 不bất 令linh 增tăng 長trưởng 。 相tương 應ứng 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 。 不bất 令linh 萎nuy 縮súc 為vi 味vị 。 現hiện 起khởi 寂tịch 靜tĩnh 之chi 狀trạng 態thái 。 以dĩ 不bất 喜hỷ 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。
此thử 詳tường 論luận 受thọ 蘊uẩn 之chi 門môn 。
四tứ 。 〔# 想tưởng 蘊uẩn 〕# 。
今kim
所sở 有hữu 想tưởng 念niệm 為vi 相tương/tướng 者giả 。 當đương 知tri 總tổng 括quát 而nhi 為vi 想tưởng 蘊uẩn 。
於ư 〔# 前tiền 〕# 說thuyết 之chi 〔# 文văn 句cú 〕# 中trung 。 想tưởng 念niệm 為vi 相tương/tướng 者giả 即tức 是thị 。
想tưởng
所sở 謂vị 。
友hữu 等đẳng 。 想tưởng 念niệm 所sở 想tưởng 念niệm 故cố 言ngôn 為vi 想tưởng 。
而nhi 且thả 此thử 〔# 想tưởng 〕# 若nhược 依y 自tự 性tánh 由do [P.462]# 想tưởng 念niệm 之chi 相tướng 為vi 一nhất 種chủng 。 由do 種chủng 〔# 類loại 〕# 有hữu 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 之chi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 與dữ 善thiện 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 想tưởng 〕# 是thị 。
善thiện 。
與dữ 不bất 善thiện 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 想tưởng 〕# 是thị 。
不bất 善thiện
與dữ 無vô 記ký 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 想tưởng 〕# 是thị 。
無vô 記ký
無vô 不bất 與dữ 想tưởng 所sở 相tương 應ứng 之chi 識thức 故cố 。 於ư 識thức 所sở 有hữu 區khu 別biệt 〔# 之chi 區khu 別biệt 〕# 亦diệc 有hữu 想tưởng 。 而nhi 且thả 此thử 〔# 想tưởng 〕# 雖tuy 有hữu 與dữ 識thức 同đồng 區khu 別biệt 。 若nhược 依y 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 所sở 有hữu 〔# 之chi 想tưởng 〕# 是thị 想tưởng 念niệm 為vi 相tương/tướng 。
此thử 不bất 外ngoại 是thị 彼bỉ
再tái 〔# 令linh 起khởi 〕# 想tưởng 念niệm 之chi 緣duyên 。 為vi 相tương/tướng 是thị 味vị 。 如như 木mộc 材tài 令linh 木mộc 匠tượng 〔# 起khởi 想tưởng 念niệm 〕# 。 把bả 握ác 盡tận 相tương/tướng 而nhi 住trụ 著trước 為vi 現hiện 起khởi 。 見kiến 盲manh 人nhân 以dĩ 〔# 手thủ 摸mạc 〕# 象tượng 。 〔# 自tự 己kỷ 把bả 握ác 盡tận 相tương/tướng 之chi 象tượng 為vi 如như 斯tư 而nhi 住trụ 著trước 〕# 。 所sở 現hiện 盡tận 境cảnh 為vi 足túc 處xứ 。 如như 子tử 鹿lộc 等đẳng 見kiến 案án 山sơn 子tử （# 草thảo 人nhân ）# 生sanh 起khởi 想tưởng 。
是thị 人nhân
此thử 詳tường 論luận 想tưởng 蘊uẩn 之chi 門môn
五ngũ 。 〔# 行hành 蘊uẩn 〕# 。
其kỳ 次thứ 。
所sở 有hữu 行hành 作tác 為vi 相tương/tướng 者giả 。 當đương 知tri 總tổng 括quát 為vi 行hành 蘊uẩn 。
於ư 〔# 前tiền 〕# 之chi 〔# 文văn 句cú 〕# 中trung 。 行hành 作tác 為vi 相tương/tướng 者giả 。 是thị 令linh 聚tụ 合hợp 為vi 相tương/tướng 。 然nhiên 者giả 其kỳ 為vi 何hà 耶da 。 不bất 外ngoại 於ư 。
行hành
所sở 謂vị 。
諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 行hành 作tác 所sở 行hành 作tác 故cố 言ngôn 為vi 行hành 。
彼bỉ 等đẳng 〔# 諸chư 行hành 〕# 是thị 行hành 作tác 為vi 相tương/tướng 。 當đương 務vụ 為vi 味vị 。 徧biến 滿mãn 為vi 現hiện 起khởi 。 餘dư 之chi 三tam 蘊uẩn 為vi 足túc 處xứ 。 若nhược 由do 如như 斯tư 等đẳng 相tương/tướng 。 〔# 行hành 是thị 〕# 一nhất 種chủng 。 但đãn 由do 種chủng 〔# 類loại 〕# 即tức 有hữu 善thiện 。 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 之chi 三tam 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 與dữ 善thiện 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 是thị 。
善thiện 。
與dữ 不bất 善thiện 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 是thị 。
不bất 善thiện
與dữ 無vô 記ký 〔# 識thức 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 是thị 無vô 記ký 。
〔# 一nhất 。 與dữ 諸chư 善thiện 心tâm 相tương 應ứng 之chi 行hành 〕# 。
其kỳ 中trung 。 先tiên 述thuật 欲dục 界giới 之chi 第đệ 一nhất 善thiện 識thức （# 一nhất ）# 及cập 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 為vi 決quyết 定định 〔# 必tất 生sanh 起khởi 者giả 〕# 是thị 〔# 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 之chi 二nhị 十thập 七thất 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 省tỉnh 略lược 者giả 有hữu 四tứ 。 為vi 〔# 生sanh 起khởi 〕# 不bất 決quyết 定định 者giả 有hữu 五ngũ 而nhi 〔# 計kế 〕# 為vi 三tam 十thập 六lục 。 其kỳ 中trung 。
（# 一nhất ）# 觸xúc 。 （# 二nhị ）# 思tư 。 （# 三tam ）# 尋tầm 。 （# 四tứ ）# 伺tứ 。 （# 五ngũ ）# 善thiện 。 （# 六lục ）# 精tinh 進tấn 。 （# 七thất ）# 命mạng 。 （# 八bát ）# 定định 。 （# 九cửu ）# 信tín 。 （# 一nhất 〇# ）# 念niệm 。 （# 一nhất 一nhất ）# 慚tàm 。 （# 一nhất [P.463]# 二nhị ）# 愧quý 。 （# 一nhất 三tam ）# 無vô 貪tham 。 （# 一nhất 四tứ ）# 無vô 瞋sân 。 （# 一nhất 五ngũ ）# 無vô 癡si 。 （# 一nhất 六lục ）# 身thân 輕khinh 安an 。 （# 一nhất 七thất ）# 心tâm 輕khinh 安an 。 （# 一nhất 八bát ）# 身thân 輕khinh 快khoái 性tánh 。 （# 一nhất 九cửu ）# 心tâm 輕khinh 快khoái 性tánh 。 （# 二nhị 〇# ）# 身thân 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh 。 （# 二nhị 一nhất ）# 心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh 。 （# 二nhị 二nhị ）# 身thân 適thích 業nghiệp 性tánh 。 （# 二nhị 三tam ）# 心tâm 適thích 業nghiệp 性tánh 。 （# 二nhị 四tứ ）# 身thân 練luyện 達đạt 性tánh 。 （# 二nhị 五ngũ ）# 心tâm 練luyện 達đạt 性tánh 。 （# 二nhị 六lục ）# 身thân 端đoan 直trực 性tánh 。 （# 二nhị 七thất ）# 心tâm 端đoan 直trực 性tánh 之chi 此thử 等đẳng 二nhị 十thập 四tứ 是thị 於ư 〔# 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 者giả 。 （# 二nhị 八bát ）# 欲dục 。 （# 二nhị 九cửu ）# 勝thắng 解giải 。 （# 三tam 〇# ）# 作tác 意ý 。 （# 三tam 一nhất ）# 中trung 捨xả 性tánh 。 此thử 等đẳng 之chi 四tứ 是thị 〔# 聖thánh 典điển 〕# 省tỉnh 略lược 。 （# 三tam 二nhị ）# 悲bi 。 （# 三tam 三tam ）# 喜hỷ 。 （# 三tam 四tứ ）# 雜tạp 身thân 惡ác 行hành 。 （# 三tam 五ngũ ）# 離ly 身thân 語ngữ 行hành 。 （# 三tam 六lục ）# 雜tạp 邪tà 命mạng 。 此thử 等đẳng 之chi 五ngũ 為vi 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 〕# 。 然nhiên 。 此thử 等đẳng 〔# 不bất 定định 心tâm 所sở 〕# 是thị 偶ngẫu 然nhiên 生sanh 起khởi 。 而nhi 其kỳ 等đẳng 之chi 生sanh 起khởi 亦diệc 不bất 一nhất 起khởi 生sanh 起khởi 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 所sở 觸xúc 故cố 為vi 。
觸xúc 。
此thử 所sở 觸xúc 為vi 相tương/tướng 。 觸xúc 擊kích 為vi 味vị 。 集tập 合hợp 為vi 現hiện 起khởi 。 顯hiển 現hiện 於ư 〔# 諸chư 六lục 識thức 之chi 〕# 識thức 閾quắc 境cảnh 為vi 足túc 處xứ 。 即tức 雖tuy 為vi 非phi 色sắc 法pháp 。 唯duy 觸xúc 於ư 所sở 緣duyên 而nhi 轉chuyển 起khởi 。 又hựu 如như 色sắc 與dữ 眼nhãn 。 聲thanh 與dữ 耳nhĩ 。 雖tuy 直trực 接tiếp 於ư 〔# 根căn 境cảnh 〕# 而nhi 無vô 滯trệ 著trước 。 心tâm 觸xúc 擊kích 於ư 所sở 緣duyên 。 由do 〔# 根căn 。 境cảnh 。 識thức 〕# 三tam 法pháp 之chi 集tập 合hợp 稱xưng 〔# 為vi 觸xúc 〕# 。 由do 〔# 觸xúc 〕# 自tự 己kỷ 之chi 原nguyên 因nhân 而nhi 述thuật 故cố 。 〔# 觸xúc 〕# 是thị 集tập 合hợp 為vi 現hiện 起khởi 。 由do 集tập 中trung 於ư 適thích 當đương 之chi 〔# 識thức 〕# 及cập 根căn 。 境cảnh 盡tận 滅diệt 之chi 後hậu 而nhi 〔# 觸xúc 〕# 生sanh 起khởi 故cố 。 言ngôn 〔# 觸xúc 〕# 現hiện 於ư 識thức 閾quắc 之chi 境cảnh 為vi 足túc 處xứ 。 又hựu 為vi 受thọ 之chi 依y 處xứ 故cố 。 當đương 知tri 〔# 觸xúc 〕# 如như 剝bác 皮bì 之chi 牛ngưu 。
（# 二nhị ）# 意ý 志chí 動động 作tác 故cố 為vi
思tư
〔# 思tư 〕# 是thị 統thống 率suất 之chi 義nghĩa 。 其kỳ 意ý 志chí 動động 作tác 為vi 相tương/tướng 。 營doanh 作tác 為vi 味vị 。 統thống 制chế 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 此thử 〕# 以dĩ 司ty 自tự 他tha 之chi 作tác 用dụng 。 如như 家gia 塾# 首thủ 領lãnh 。 工công 匠tượng 之chi 長trường/trưởng 〔# 管quản 束thúc 自tự 他tha 〕# 。 又hựu 此thử 〔# 思tư 〕# [P.464]# 隨tùy 念niệm 緊khẩn 急cấp 用dụng 務vụ 等đẳng 時thời 。 令linh 〔# 綜tống 合hợp 〕# 努nỗ 力lực 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 明minh 瞭# 之chi 轉chuyển 起khởi 。 〔# 三tam ～# 五ngũ 〕# 對đối 。
尋tầm 。 伺tứ 。 喜hỷ 。
之chi 應ưng 說thuyết 者giả 。 此thử 一nhất 切thiết 於ư 地địa 徧biến 之chi 解giải 釋thích 。 在tại 初sơ 禪thiền 之chi 說thuyết 明minh 中trung 已dĩ 述thuật 。
（# 六lục ）# 勇dũng 猛mãnh 是thị
精tinh 進tấn
努nỗ 力lực 為vi 相tương/tướng 。 支chi 持trì 俱câu 生sanh 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 為vi 味vị 。 不bất 沉trầm 沒một 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 言ngôn 。
悚tủng 懼cụ 〔# 無vô 常thường 等đẳng 〕# 者giả 於ư 如như 理lý 精tinh 勤cần
故cố 。 以dĩ 悚tủng 懼cụ 為vi 足túc 處xứ 。 又hựu 〔# 令linh 起khởi 〕# 勤cần 精tinh 進tấn 之chi 事sự 。 態thái 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 正chánh 勤cần 是thị 一nhất 切thiết 成thành 功công 之chi 根căn 本bổn 。
（# 七thất ）# 由do 此thử 〔# 人nhân 人nhân 〕# 要yếu 活hoạt 。 又hựu 自tự 己kỷ 要yếu 活hoạt 故cố 。 又hựu 為vi 此thử 生sanh 命mạng 故cố 為vi 。
命mạng
又hựu 當đương 知tri 其kỳ 相tương/tướng 等đẳng 。 同đồng 於ư 〔# 說thuyết 明minh 〕# 色sắc 命mạng 〔# 根căn 〕# 時thời 已dĩ 述thuật 。 但đãn 此thử 〔# 兩lưỡng 者giả 之chi 〕# 別biệt 異dị 。 彼bỉ 雖tuy 以dĩ 色sắc 法pháp 為vi 命mạng 。 但đãn 有hữu 一nhất 點điểm 差sai 別biệt 是thị 此thử 非phi 色sắc 法pháp 為vi 〔# 命mạng 〕# 。
（# 八bát ）# 對đối 於ư 所sở 緣duyên 而nhi 持trì 心tâm 平bình 等đẳng 故cố 。 又hựu 正chánh 持trì 。 又hựu 此thử 是thị 心tâm 之chi 等đẳng 持trì 故cố 為vi 。
定định
不bất 放phóng 散tán 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 散tán 亂loạn 為vi 相tương/tướng 。 統thống 一nhất 俱câu 生sanh 〔# 之chi 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 為vi 味vị 。 恰kháp 如như 〔# 吸hấp 收thu 〕# 水thủy 之chi 洗tẩy 粉phấn 。 寂tịch 靜tĩnh 為vi 現hiện 起khởi 。 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 為vi 足túc 處xứ 。 〔# 定định 〕# 如như 無vô 風phong 之chi 處xứ 而nhi 燈đăng 焰diễm 靜tĩnh 止chỉ 。 當đương 知tri 心tâm 之chi 靜tĩnh 止chỉ 。
（# 九cửu ）# 由do 此thử 而nhi 〔# 人nhân 人nhân 〕# 信tín 。 又hựu 自tự 己kỷ 信tín 故cố 。 又hựu 此thử 可khả 信tín 憑bằng 故cố 為vi 。
信tín
其kỳ 信tín 憑bằng 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 信tín 賴lại 為vi 相tương/tướng 。 令linh 淨tịnh 信tín 為vi 味vị 。 如như 澄trừng 水thủy 之chi 寶bảo 珠châu 。 又hựu 跳khiêu 躍dược 為vi 味vị 。 如như 超siêu 度độ 暴bạo 流lưu 。 不bất 污ô 濁trược 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 以dĩ 信tín 解giải 為vi 現hiện 起khởi 。 應ưng 以dĩ 起khởi 信tín 之chi 事sự 態thái 為vi 足túc 處xứ 。 又hựu 以dĩ 正Chánh 法Pháp 。 聽thính 聞văn 等đẳng 之chi 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 支chi 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 此thử 〕# 如như 手thủ 。 財tài 產sản 。 種chủng 子tử 。
（# 一nhất 〇# ）# 由do 此thử 而nhi 〔# 人nhân 人nhân 〕# 憶ức 念niệm 。 又hựu 自tự 己kỷ 憶ức 念niệm 故cố 。 又hựu 為vi 憶ức 念niệm 故cố 為vi 。
念niệm
沉trầm 潛tiềm 為vi 相tương/tướng 。 不bất 忘vong 失thất 為vi 味vị 。 守thủ 護hộ 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 於ư 境cảnh 之chi 面diện 前tiền 為vi 現hiện 起khởi 。 堅kiên 固cố 之chi 想tưởng 為vi 足túc 處xứ 。 又hựu 身thân 等đẳng 之chi 念niệm 處xứ 為vi 足túc 處xứ 。 又hựu 〔# 念niệm 〕# 於ư 所sở 堅kiên 固cố 住trụ 立lập 故cố 如như 門môn 柱trụ 。 當đương 知tri 護hộ 眼nhãn 門môn 等đẳng 故cố 如như 門môn 衛vệ 。
（# 一nhất 一nhất 。 一nhất 二nhị ）# 慚tàm 厭yếm 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 故cố 為vi 。
慚tàm
此thử 是thị 恥sỉ 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 愧quý 懼cụ 彼bỉ 等đẳng 之chi 〔# 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 〕# 故cố 為vi 。
愧quý
此thử 是thị 懼cụ 怖bố 惡ác 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 其kỳ 中trung 。 慚tàm 是thị 惡ác 之chi 厭yếm 惡ác 為vi 相tương/tướng 。 愧quý 是thị 駭hãi 怖bố 為vi 相tương/tướng 。 慚tàm 是thị 恥sỉ 而nhi 不bất 作tác 諸chư 惡ác 為vi 味vị 。 愧quý 是thị 駭hãi 怖bố 而nhi 〔# 不bất 作tác 諸chư 惡ác 為vi 味vị 〕# 。 此thử 等đẳng 〔# 慚tàm 。 愧quý 〕# 如như 上thượng 述thuật 。 由do [P.465]# 惡ác 撤triệt 退thoái 為vi 現hiện 起khởi 。 以dĩ 自tự 尊tôn （# 慚tàm ）# 。 尊tôn 重trọng 他tha 人nhân （# 愧quý ）# 為vi 足túc 處xứ 。 尊tôn 重trọng 自tự 己kỷ 以dĩ 慚tàm 捨xả 惡ác 如như 良lương 家gia 之chi 女nữ 。 重trọng/trùng 他tha 以dĩ 愧quý 捨xả 惡ác 如như 淫dâm 婦phụ 。 當đương 知tri 此thử 等đẳng 。 二nhị 法pháp 以dĩ 護hộ 世thế 間gian 。
（# 一nhất 三tam ～# 一nhất 五ngũ ）# 由do 此thử 而nhi 〔# 人nhân 人nhân 〕# 不bất 貪tham 。 又hựu 自tự 己kỷ 不bất 貪tham 。 又hựu 無vô 貪tham 婪# 故cố 為vi 。
無vô 貪tham
應ưng 知tri 無vô 瞋sân 。 無vô 癡si 亦diệc 同đồng 樣# 。 其kỳ 等đẳng 中trung 。
無vô 貪tham
是thị 對đối 所sở 緣duyên 。 心tâm 之chi 不bất 貪tham 求cầu 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 執chấp 著trước 為vi 相tương/tướng 。 如như 荷hà 葉diệp 不bất 〔# 著trước 〕# 水thủy 滴tích 。 不bất 徧biến 取thủ 為vi 味vị 。 如như 解giải 脫thoát 之chi 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 滯trệ 著trước 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 墮đọa 不bất 淨tịnh 中trung 。 之chi 人nhân 〔# 不bất 滯trệ 著trước 不bất 淨tịnh 〕# 。
無vô 瞋sân
是thị 不bất 激kích 怒nộ 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 違vi 背bội 為vi 相tương/tướng 。 如như 隨tùy 順thuận （# 親thân ）# 友hữu 。 瞋sân 害hại 之chi 調điều 伏phục 為vi 味vị 。 又hựu 熱nhiệt 惱não 之chi 調điều 伏phục 為vi 相tương/tướng 。 如như 栴chiên 檀đàn 。 溫ôn 味vị 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 滿mãn 月nguyệt 。
無vô 癡si
是thị 如như 實thật 性tánh 之chi 通thông 達đạt 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 無vô 過quá 失thất 之chi 通thông 達đạt 為vi 相tương/tướng 。 如như 放phóng 弓cung 箭tiễn 之chi 名danh 手thủ 射xạ 穿xuyên 〔# 髮phát 毛mao 〕# 。 照chiếu 境cảnh 為vi 味vị 。 亦diệc 如như 燈đăng 火hỏa 。 無vô 癡si 迷mê 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 於ư 森sâm 中trung 之chi 善thiện 引dẫn 導đạo 者giả 。 當đương 知tri 以dĩ 上thượng 三tam 皆giai 是thị 一nhất 切thiết 。 善thiện 之chi 根căn 本bổn 。
（# 一nhất 六lục 。 一nhất 七thất ）# 。
身thân 輕khinh 安an
是thị 身thân 之chi 安an 息tức 。
心tâm 輕khinh 安an
是thị 心tâm 之chi 安an 息tức 。 此thử 狀trạng 態thái 之chi 身thân 是thị 受thọ 等đẳng 之chi 三tam 蘊uẩn 。 而nhi 且thả 總tổng 括quát 此thử 等đẳng 兩lưỡng 者giả 而nhi 〔# 說thuyết 〕# 。 身thân 心tâm 之chi 輕khinh 安an 是thị 身thân 心tâm 不bất 安an 。 之chi 寂tịch 滅diệt 為vi 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 之chi 不bất 安an 為vi 味vị 。 身thân 心tâm 顫chiến 動động 之chi 清thanh 涼lương 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 是thị 對đối 治trị 不bất 寂tịch 滅diệt 〔# 此thử 等đẳng 〕# 身thân 心tâm 之chi 掉trạo 舉cử 等đẳng 之chi 煩phiền 惱não 。
（# 一nhất 八bát 。 一nhất 九cửu ）# 。
身thân 輕khinh 快khoái 性tánh
是thị 身thân （# 受thọ 。 想tưởng 。 行hành ）# 之chi 輕khinh 快khoái 。
心tâm 輕khinh 快khoái 性tánh
是thị 心tâm 之chi 輕khinh 快khoái 。 其kỳ 等đẳng 是thị 寂tịch 滅diệt 身thân 心tâm 。 之chi 重trọng/trùng 為vi 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 之chi 重trọng/trùng 為vi 味vị 。 身thân 心tâm 之chi 不bất 鈍độn 重trọng/trùng 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 此thử 等đẳng 〕# 是thị 對đối 治trị 身thân 心tâm 重trọng/trùng 之chi 惛hôn 沉trầm 。 睡thụy 眠miên 等đẳng 之chi 煩phiền 惱não 。
（# 二nhị 〇# 。 二nhị 一nhất ）# 。
身thân 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh
是thị 身thân （# 受thọ 。 想tưởng 。 行hành ）# 之chi 柔nhu 軟nhuyễn 。
心tâm 柔nhu 軟nhuyễn 性tánh
是thị 心tâm 之chi 柔nhu 軟nhuyễn 。 其kỳ 等đẳng 是thị 寂tịch 滅diệt 身thân 心tâm 。 之chi 強cường/cưỡng 情tình 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 強cường/cưỡng 情tình 為vi 味vị 。 不bất 反phản 抗kháng 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 此thử 等đẳng 〕# 是thị 對đối 治trị 身thân 心tâm 強cường/cưỡng 情tình 之chi 見kiến 。 慢mạn 等đẳng 之chi 煩phiền 惱não 。
[P.466]# （# 二nhị 二nhị 。 二nhị 三tam ）# 。
身thân 適thích 業nghiệp 性tánh
是thị 身thân （# 受thọ 。 想tưởng 。 行hành ）# 適thích 業nghiệp 。
心tâm 適thích 業nghiệp 性tánh
是thị 心tâm 適thích 業nghiệp 。 其kỳ 等đẳng 是thị 寂tịch 滅diệt 身thân 心tâm 。 之chi 不bất 適thích 業nghiệp 為vi 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 之chi 不bất 適thích 業nghiệp 為vi 味vị 。 身thân 心tâm 作tác （# 把bả 握ác 所sở 緣duyên ）# 所sở 緣duyên 成thành 功công 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 〔# 此thử 等đẳng 〕# 是thị 對đối 治trị 不bất 適thích 業nghiệp 之chi 身thân 心tâm 。 〔# 掉trạo 舉cử 。 惛hôn 沉trầm 睡thụy 眠miên 。 見kiến 。 慢mạn 等đẳng 〕# 以dĩ 外ngoại 之chi 。 蓋cái 等đẳng 。 而nhi 應ưng 起khởi 信tín 樂nhạo 之chi 事sự 情tình 以dĩ 持trì 信tín 樂nhạo 。 於ư 諸chư 利lợi 益ích 堪kham 持trì 適thích 用dụng 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 之chi 狀trạng 態thái 。 當đương 知tri 如như 純thuần 清thanh 之chi 黃hoàng 金kim 〔# 堪kham 適thích 用dụng 為vi 裝trang 飾sức 品phẩm 等đẳng 〕# 。
（# 二nhị 四tứ 。 二nhị 五ngũ ）# 。
身thân 練luyện 達đạt 性tánh
是thị 身thân （# 受thọ 。 想tưởng 。 行hành ）# 之chi 練luyện 達đạt 。
心tâm 練luyện 達đạt 性tánh
是thị 心tâm 之chi 練luyện 達đạt 。 其kỳ 等đẳng 身thân 心tâm 之chi 健kiện 全toàn 為vi 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 不bất 健kiện 全toàn 為vi 味vị 。 無vô 過quá 患hoạn 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 此thử 等đẳng 〕# 對đối 治trị 身thân 心tâm 不bất 健kiện 全toàn 。 不bất 信tín 樂nhạo 等đẳng 。
（# 二nhị 六lục 。 二nhị 七thất ）# 。
身thân 端đoan 直trực 性tánh
是thị 身thân （# 受thọ 。 想tưởng 。 行hành ）# 之chi 端đoan 直trực 。
心tâm 端đoan 直trực 性tánh
是thị 心tâm 之chi 端đoan 直trực 。 其kỳ 等đẳng 是thị 身thân 心tâm 之chi 正chánh 直trực 為vi 相tương/tướng 。 粉phấn 碎toái 身thân 心tâm 之chi 歪# 曲khúc 為vi 味vị 。 無vô 〔# 身thân 心tâm 之chi 〕# 邪tà 曲khúc 為vi 現hiện 起khởi 。 身thân 心tâm 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 是thị 對đối 治trị 身thân 心tâm 歪# 曲khúc 之chi 諂siểm 。 誑cuống 等đẳng 。
（# 二nhị 八bát ）#
欲dục
此thử 是thị 作tác 欲dục 性tánh （# 欲dục 作tác ）# 之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 故cố 彼bỉ 欲dục 是thị 作tác 欲dục 性tánh 為vi 相tương/tướng 。 所sở 緣duyên 之chi 徧biến 求cầu 為vi 味vị 。 欲dục 求cầu 所sở 緣duyên 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 其kỳ 〔# 欲dục 求cầu 所sở 緣duyên 〕# 為vi 其kỳ 足túc 處xứ 。 而nhi 當đương 知tri 為vi 把bả 取thủ 其kỳ 所sở 緣duyên 以dĩ 伸thân 心tâm 之chi 手thủ 。
（# 二nhị 九cửu ）#
勝thắng 解giải
是thị 信tín 解giải 。 其kỳ 確xác 信tín 為vi 相tương/tướng 。 不bất 改cải 變biến 為vi 味vị 。 決quyết 定định 為vi 現hiện 起khởi 。 可khả 確xác 信tín 之chi 法pháp 為vi 足túc 處xứ 。 對đối 〔# 其kỳ 〕# 所sở 緣duyên 而nhi 不bất 動động 。 當đương 知tri 如như 帝đế 柱trụ （# 境cảnh 界giới 標tiêu ）# 。
（# 三tam 〇# ）#
作tác 意ý
作tác 是thị 所sở 作tác 。 於ư 意ý 〔# 結kết 合hợp 所sở 緣duyên 〕# 為vi 作tác 。 由do 前tiền 意ý 之chi 異dị 而nhi 作tác 意ý 故cố 亦diệc 為vi 作tác 意ý 。 （# 一nhất ）# 令linh 赴phó 所sở 緣duyên 〔# 作tác 意ý 〕# 。 （# 二nhị ）# 令linh 赴phó 路lộ 心tâm 〔# 作tác 意ý 〕# 。 （# 三tam ）# 令linh 赴phó 速tốc 行hành 〔# 作tác 意ý 〕# 之chi 三tam 種chủng 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 。
令linh 所sở 緣duyên 之chi 作tác 意ý
是thị 〔# 結kết 合hợp 所sở 緣duyên 〕# 於ư 意ý 為vi 作tác 。 令linh 其kỳ 行hành 為vi 相tương/tướng 。 相tương 應ứng 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 與dữ 所sở 緣duyên 結kết 合hợp 為vi 味vị 。 所sở 緣duyên 於ư 面diện 前tiền 為vi 現hiện 起khởi 。 所sở 緣duyên 為vi 足túc 處xứ 。 〔# 其kỳ 〕# 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 而nhi 相tương 應ứng 之chi 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 令linh 赴phó 於ư 所sở 緣duyên 。 故cố 當đương 知tri 如như 馭ngự 者giả 。 其kỳ 次thứ （# 二nhị ）# 。
令linh 赴phó 路lộ 心tâm 〔# 作tác 意ý 〕#
是thị
此thử 五ngũ 門môn 轉chuyển 向hướng
之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 （# 三tam ）# 。
令linh 赴phó 速tốc 行hành 〔# 作tác 意ý 〕#
此thử 是thị
意ý 門môn 轉chuyển 向hướng
之chi 同đồng 義nghĩa 語ngữ 。 彼bỉ 等đẳng 〔# 後hậu 之chi 二nhị 者giả 〕# 非phi 此thử 意ý 義nghĩa 。
[P.467]# （# 三tam 一nhất ）#
中trung 捨xả 性tánh
是thị 對đối 彼bỉ 等đẳng 〔# 心tâm 。 心tâm 所sở 〕# 法pháp 為vi 中trung 庸dong 。 令linh 平bình 衡hành 此thử 心tâm 。 心tâm 所sở 為vi 相tương/tướng 。 遮già 止chỉ 不bất 過quá 足túc 為vi 味vị 。 又hựu 斷đoạn 絕tuyệt 偏thiên 頗phả 為vi 味vị 。 中trung 庸dong 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 應ưng 知tri 捨xả 置trí 〔# 其kỳ 〕# 心tâm 。 心tâm 所sở 如như 平bình 等đẳng 動động 作tác 〔# 而nhi 牽khiên 駕giá 〕# 如như 馭ngự 者giả 捨xả 置trí 諸chư 良lương 馬mã 。
（# 三tam 二nhị 。 三tam 三tam ）# 。
悲bi 與dữ 喜hỷ
應ưng 知tri 同đồng 梵Phạm 住trụ 解giải 釋thích 之chi 說thuyết 。 但đãn 彼bỉ 等đẳng 〔# 於ư 梵Phạm 住trụ 之chi 悲bi 。 喜hỷ 〕# 是thị 屬thuộc 色sắc 界giới 。 雖tuy 達đạt 安an 止chỉ （# 根căn 本bổn 定định ）# 。 今kim 之chi 狀trạng 態thái 是thị 屬thuộc 欲dục 界giới 。 唯duy 此thử 是thị 〔# 兩lưỡng 者giả 〕# 之chi 相tướng 違vi 點điểm 。 次thứ 或hoặc 人nhân 人nhân 主chủ 張trương 慈từ 與dữ 捨xả 亦diệc 是thị 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 〕# 。 不bất 應ưng 取thủ 此thử 〔# 說thuyết 〕# 。 然nhiên 。 依y 其kỳ 義nghĩa 。 慈từ 不bất 外ngoại 是thị 無vô 瞋sân 。 捨xả 不bất 外ngoại 是thị 中trung 捨xả 。
（# 三tam 四tứ ～# 三tam 六lục ）#
離ly 身thân 惡ác 行hành
是thị 離ly 去khứ 身thân 惡ác 行hành 。 餘dư 〔# 之chi 離ly 語ngữ 惡ác 行hành 。 離ly 意ý 惡ác 行hành 〕# 亦diệc 然nhiên 。 其kỳ 次thứ 依y 相tương/tướng 等đẳng 者giả 。 此thử 等đẳng 三tam 者giả 皆giai 不bất 犯phạm 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 事sự （# 對đối 象tượng ）# 為vi 相tương/tướng 。 言ngôn 不bất 蹂# 躪# 為vi 相tương/tướng 。 由do 撤triệt 退thoái 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 事sự 為vi 味vị 。 不bất 行hành 作tác 〔# 惡ác 行hành 〕# 為vi 現hiện 起khởi 。 信tín 。 慚tàm 。 愧quý 。 少thiểu 欲dục 等đẳng 之chi 德đức 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 由do 〔# 其kỳ 〕# 惡ác 行hành 為vi 違vi 背bội 心tâm 為vi 狀trạng 態thái 。
應ưng 知tri 以dĩ 上thượng 此thử 等đẳng 三tam 十thập 六lục 之chi 行hành 是thị 與dữ 第đệ 一nhất 之chi 欲dục 界giới 善thiện 識thức 相tương 應ứng 。 當đương 知tri 同đồng 樣# 於ư 第đệ 一nhất 〔# 善thiện 心tâm 〕# 第đệ 二nhị 〔# 善thiện 心tâm 〕# 亦diệc 與dữ 〔# 三tam 十thập 六lục 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 唯duy 是thị 有hữu 行hành 始thỉ 相tương 違vi 此thử 形hình 。 次thứ 之chi 第đệ 三tam 〔# 善thiện 心tâm 〕# 除trừ 去khứ 無vô 癡si 。 知tri 餘dư 〔# 與dữ 三tam 十thập 五ngũ 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 第đệ 四tứ 心tâm 〔# 善thiện 心tâm 〕# 亦diệc 同đồng 樣# 與dữ 〔# 三tam 十thập 五ngũ 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 唯duy 是thị 有hữu 行hành 才tài 相tương 違vi 此thử 情tình 形hình 。 次thứ 於ư 說thuyết 第đệ 一nhất 〔# 善thiện 心tâm 〕# 中trung 。 除trừ 卻khước 喜hỷ 。 餘dư 〔# 之chi 三tam 十thập 五ngũ 行hành 〕# 是thị 與dữ 第đệ 五ngũ 〔# 善thiện 心tâm 〕# 相tương 應ứng 。 如như 第đệ 五ngũ 〔# 善thiện 心tâm 〕# 第đệ 六lục 〔# 善thiện 心tâm 〕# 亦diệc 同đồng 與dữ 〔# 三tam 十thập 五ngũ 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 唯duy 是thị 有hữu 行hành 才tài 相tương 違vi 此thử 情tình 形hình 。 其kỳ 次thứ 第đệ 七thất 〔# 善thiện 心tâm 〕# 除trừ 去khứ 無vô 癡si 。 應ưng 知tri 餘dư 〔# 與dữ 三tam 十thập 四tứ 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 於ư 第đệ 八bát 〔# 善thiện 心tâm 亦diệc 同đồng 與dữ 三tam 十thập 四tứ 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 唯duy 是thị 有hữu 行hành 才tài 相tương 違vi 此thử 情tình 形hình 。
其kỳ 次thứ 。 於ư 說thuyết 第đệ 一nhất 〔# 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 〕# 中trung 。 除trừ 去khứ 三tam 離ly 〔# 惡ác 行hành 〕# 。 當đương 知tri 餘dư 之chi 〔# 三tam 十thập 三tam 行hành 〕# 是thị 與dữ 色sắc 界giới 之chi 第đệ 一nhất 善thiện 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 。 第đệ 二nhị 〔# 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 由do 此thử 去khứ 尋tầm 而nhi 與dữ 〔# 三tam 十thập 二nhị 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 第đệ 三tam 〔# 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 由do 此thử 〔# 更cánh 〕# 去khứ 伺tứ 而nhi 與dữ 〔# 三tam 十thập 一nhất 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 第đệ 四tứ 〔# 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 由do 此thử 〔# 更cánh 〕# 去khứ 喜hỷ 而nhi 與dữ 〔# 三tam 十thập 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 第đệ 五ngũ 〔# 色sắc 界giới 善thiện 心tâm 〕# 由do 此thử 〔# 更cánh 〕# 不bất 定định 中trung 之chi 悲bi 。 喜hỷ 而nhi 與dữ 〔# 二nhị 十thập 八bát 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 四tứ 無vô 色sắc 善thiện 〔# 心tâm 〕# 亦diệc 同đồng 此thử 而nhi 與dữ 〔# 二nhị 十thập 八bát 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 唯duy 為vi 無vô 色sắc 界giới 才tài 與dữ 此thử 情tình 形hình 相tướng 違vi 。
出xuất 世thế 間gian 〔# 善thiện 心tâm 〕# 之chi 中trung 。 先tiên 於ư 初sơ 禪thiền 之chi 〔# 四tứ 〕# 道đạo 識thức 。 於ư 第đệ 一nhất 色sắc 界giới 〔# 善thiện 〕# 識thức 之chi 說thuyết 同đồng 。 於ư 第đệ 二nhị 禪thiền 等đẳng 種chủng 種chủng 之chi 〔# 四tứ 道đạo 識thức 〕# 。 應ưng 知tri 於ư 第đệ 二nhị 色sắc 界giới 識thức 等đẳng 之chi 說thuyết 同đồng 。 然nhiên 。 無vô 悲bi 喜hỷ 離ly 〔# 三tam 惡ác 行hành 〕# 是thị 定định 〔# 在tại 〕# 。 及cập 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 相tương 違vi 此thử 情tình 形hình 。 當đương 知tri 先tiên 述thuật 善thiện 之chi 諸chư 行hành 如như 以dĩ 上thượng 。
[P.468]# 〔# 二nhị 。 與dữ 諸chư 不bất 善thiện 心tâm 相tương 應ứng 之chi 行hành 〕# 。
不bất 善thiện 之chi 〔# 諸chư 行hành 〕# 中trung 。 先tiên 述thuật 貪tham 根căn 與dữ 第đệ 一nhất 不bất 善thiện 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 。 為vi 決quyết 定định 〔# 必tất 生sanh 起khởi 者giả 〕# 於ư 〔# 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 有hữu 十thập 三tam 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 者giả 有hữu 四tứ 種chủng 而nhi 〔# 計kế 〕# 為vi 十thập 七thất 。 其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 觸xúc 。 （# 二nhị ）# 思tư 。 （# 三tam ）# 尋tầm 。 （# 四tứ ）# 伺tứ 。 （# 五ngũ ）# 。 喜hỷ 。 （# 六lục ）# 精tinh 進tấn 。 （# 七thất ）# 命mạng 。 （# 八bát ）# 定định 。 （# 九cửu ）# 無vô 慚tàm 。 （# 一nhất 〇# ）# 無vô 愧quý 。 （# 一nhất 一nhất ）# 貪tham 。 （# 一nhất 二nhị ）# 癡si （# 一nhất 三tam ）# 邪tà 見kiến 此thử 等đẳng 之chi 十thập 三tam 是thị 〔# 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 。 （# 一nhất 四tứ ）# 欲dục 。 （# 一nhất 五ngũ ）# 勝thắng 解giải 。 （# 一nhất 六lục ）# 掉trạo 舉cử 。 （# 一nhất 七thất ）# 作tác 意ý 此thử 等đẳng 之chi 四tứ 是thị 〔# 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 。 其kỳ 中trung 。
（# 九cửu 。 一nhất 〇# ）# 不bất 厭yếm 慚tàm 是thị 。
無vô 慚tàm 者giả 。
無vô 慚tàm 者giả 之chi 狀trạng 態thái 為vi
無vô 慚tàm
不bất 懼cụ 愧quý 故cố 是thị 。
無vô 愧quý
其kỳ 中trung 。 無vô 慚tàm 是thị 不bất 厭yếm 惡ác 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 以dĩ 無vô 恥sỉ 為vi 相tương/tướng 。 無vô 愧quý 是thị 不bất 臆ức 彼bỉ 等đẳng 〔# 身thân 惡ác 行hành 等đẳng 〕# 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 不bất 駭hãi 怖bố 為vi 相tương/tướng 。 現hiện 在tại 之chi 狀trạng 態thái 是thị 略lược 說thuyết 。 詳tường 細tế 當đương 知tri 是thị 慚tàm 愧quý 所sở 說thuyết 之chi 反phản 面diện 。
（# 一nhất 一nhất 。 一nhất 二nhị ）# 由do 此thử 〔# 人nhân 人nhân 〕# 貪tham 。 又hựu 自tự 貪tham 又hựu 為vi 貪tham 婪# 者giả 故cố 為vi 。
貪tham
由do 此thử 〔# 人nhân 人nhân 〕# 愚ngu 。 又hựu 自tự 愚ngu 又hựu 為vi 癡si 愚ngu 者giả 故cố 為vi 。
癡si
其kỳ 中trung 。 貪tham 是thị 把bả 取thủ 所sở 緣duyên 為vi 相tương/tướng 。 猶do 如như 猿viên 或hoặc 黐li 。 固cố 著trước 為vi 味vị 。 如như 投đầu 於ư 熱nhiệt 鍋oa 之chi 肉nhục 片phiến 不bất 徧biến 捨xả 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 染nhiễm 著trước 油du 垢cấu 。 見kiến 結kết 合hợp 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 之chi 樂lạc 味vị 為vi 足túc 處xứ 。 〔# 貪tham 〕# 如như 急cấp 流lưu 之chi 河hà 〔# 至chí 〕# 大đại 海hải 。 為vi 渴khát 愛ái 之chi 河hà 而nhi 增tăng 大đại 。 當đương 知tri 把bả 〔# 人nhân 〕# 至chí 於ư 惡ác 趣thú 。 癡si 是thị 心tâm 之chi 闇ám 冥minh 為vi 相tương/tướng 。 又hựu 無vô 知tri 為vi 相tương/tướng 。 不bất 通thông 曉hiểu 為vi 味vị 。 又hựu 覆phú 所sở 緣duyên 之chi 自tự 性tánh 為vi 味vị 。 不bất 正chánh 行hạnh 道đạo 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 闇ám 冥minh 為vi 現hiện 起khởi 。 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 癡si 〕# 為vi 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 之chi 根căn 本bổn 。
[P.469]# （# 一nhất 三tam ）# 由do 此thử 〔# 人nhân 人nhân 〕# 邪tà 見kiến 。 又hựu 自tự 邪tà 見kiến 又hựu 見kiến 此thử 邪tà 故cố 為vi 。
邪tà 見kiến
此thử 不bất 如như 理lý 之chi 住trụ 著trước 為vi 相tương/tướng 。 執chấp 取thủ 為vi 味vị 。 邪tà 住trụ 著trước 為vi 現hiện 起khởi 。 不bất 欲dục 見kiến 聖thánh 者giả 等đẳng 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 邪tà 見kiến 〕# 是thị 最tối 上thượng 之chi 罪tội 惡ác 。
（# 一nhất 六lục ）#
掉trạo 舉cử
是thị 〔# 心tâm 〕# 浮phù 動động 之chi 狀trạng 態thái 。 此thử 不bất 寂tịch 靜tĩnh 為vi 相tương/tướng 。 如như 風phong 所sở 吹xuy 而nhi 立lập 之chi 水thủy 波ba 。 不bất 確xác 實thật 為vi 味vị 。 如như 風phong 所sở 吹xuy 而nhi 翻phiên 翩# 之chi 旗kỳ 或hoặc 幅# 。 散tán 動động 之chi 狀trạng 態thái 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 投đầu 石thạch 而nhi 灰hôi 塵trần 四tứ 散tán 。 使sử 心tâm 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 不bất 如như 理lý 作tác 意ý 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 掉trạo 舉cử 〕# 是thị 心tâm 之chi 散tán 亂loạn 。
當đương 知tri 其kỳ 他tha 〔# 之chi 諸chư 行hành 〕# 是thị 同đồng 於ư 善thiện 〔# 行hành 〕# 之chi 所sở 說thuyết 。 唯duy 是thị 不bất 善thiện 。 為vi 不bất 善thiện 故cố 而nhi 賤tiện 劣liệt 。 此thử 等đẳng 為vi 與dữ 彼bỉ 等đẳng 之chi 異dị 點điểm 。 當đương 知tri 以dĩ 上thượng 此thử 等đẳng 十thập 七thất 行hành 是thị 與dữ 第đệ 一nhất 之chi 不bất 善thiện 識thức 相tương 應ứng 。 如như 第đệ 一nhất 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 第đệ 二nhị 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 亦diệc 如như 斯tư 。 此thử 時thời 為vi 有hữu 行hành 及cập 惛hôn 沈trầm 。 睡thụy 眠miên 是thị 為vi 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 與dữ 十thập 九cửu 行hành 相tương 應ứng 〕# 為vi 相tương 違vi 點điểm 。
其kỳ 中trung 。
惛hôn 沈trầm
是thị 沈trầm 鬱uất 。
睡thụy 眠miên
是thị 眠miên 惰nọa 。 〔# 此thử 等đẳng 〕# 依y 無vô 努nỗ 力lực 而nhi 使sử 萎nuy 微vi 。 及cập 由do 無vô 能năng 力lực 而nhi 被bị 破phá 害hại 為vi 其kỳ 義nghĩa 。 惛hôn 沈trầm 與dữ 睡thụy 眠miên 為vi 。
惛hôn 沈trầm 睡thụy 眠miên
其kỳ 中trung 。 惛hôn 沈trầm 是thị 無vô 努nỗ 力lực 為vi 相tương/tướng 。 除trừ 滅diệt 精tinh 進tấn 為vi 味vị 。 〔# 心tâm 〕# 之chi 沈trầm 滯trệ 為vi 現hiện 起khởi 。 睡thụy 眠miên 是thị 不bất 適thích 業nghiệp 為vi 相tương/tướng 。 〔# 心tâm 之chi 〕# 閉bế 塞tắc 為vi 味vị 。 〔# 心tâm 〕# 之chi 沈trầm 滯trệ 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 眨# 〔# 眼nhãn 〕# 而nhi 眠miên 為vi 現hiện 起khởi 。 〔# 惛hôn 忱# 。 睡thụy 眠miên 〕# 兩lưỡng 者giả 皆giai 令linh 起khởi 不bất 樂lạc 。 呵ha 欠khiếm 伸thân 背bối/bội 而nhi 不bất 如như 理lý 之chi 作tác 意ý 為vi 足túc 處xứ 。
第đệ 三tam 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 者giả 。 於ư 說thuyết 第đệ 一nhất 〔# 不bất 善thiện 心tâm 諸chư 行hành 之chi 〕# 中trung 。 當đương 知tri 除trừ 去khứ 邪tà 見kiến 而nhi 有hữu 餘dư 者giả 。 唯duy 此thử 時thời 慢mạn 為vi 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 而nhi 存tồn 在tại 因nhân 與dữ 十thập 七thất 行hành 相tương 應ứng 〕# 為vi 差sai 別biệt 點điểm 。 其kỳ 〔# 。
慢mạn
〕# 以dĩ 高cao 舉cử 為vi 相tương/tướng 。 傲ngạo 慢mạn 為vi 味vị 。 欲dục 標tiêu 榜bảng 〔# 自tự 己kỷ 〕# 為vi 現hiện 起khởi 。 與dữ 不bất 見kiến 相tương 應ứng 。 之chi 貪tham 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 慢mạn 〕# 如như 狂cuồng 人nhân 。
第đệ 四tứ 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 者giả 。 於ư 第đệ 二nhị 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 所sở 說thuyết 〔# 諸chư 行hành 之chi 〕# 中trung 。 當đương 知tri 除trừ 去khứ 邪tà 見kiến 而nhi 有hữu 餘dư 者giả 。 唯duy 此thử 時thời 慢mạn 亦diệc 為vi 不bất 定định 〔# 而nhi 存tồn 在tại 與dữ 十thập 九cửu 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 其kỳ 次thứ 第đệ 五ngũ 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 於ư 說thuyết 第đệ 一nhất 〔# 不bất 善thiện 心tâm 之chi 諸chư 行hành 〕# 中trung 。 除trừ 去khứ 喜hỷ 。 餘dư 與dữ 〔# 十thập 六lục 行hành 〕# 相tương 應ứng 。 如như 第đệ 五ngũ 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 第đệ 六lục 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 亦diệc 同đồng 樣# 。 唯duy 此thử 時thời 惛hôn 沈trầm 。 睡thụy 眠miên 為vi 不bất 定định 〔# 而nhi 存tồn 在tại 因nhân 與dữ 十thập 八bát 行hành 相tương 應ứng 〕# 為vi 相tương 違vi 點điểm 。 第đệ 七thất 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 於ư 第đệ 五ngũ 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 所sở 說thuyết 〔# 諸chư 行hành 中trung 〕# 。 當đương 知tri 除trừ 去khứ 見kiến 而nhi 有hữu 餘dư 者giả 。 唯duy 於ư 此thử 時thời 。 慢mạn 為vi 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 而nhi 存tồn 在tại 與dữ 十thập 六lục 行hành 相tương 應ứng 〕# 。 第đệ 八bát 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 。 於ư 第đệ 六lục 〔# 不bất 善thiện 心tâm 〕# 所sở 說thuyết 〔# 諸chư 行hành 之chi 〕# 中trung 。 當đương 知tri 除trừ 去khứ 見kiến 而nhi 有hữu 餘dư 者giả 。 唯duy 於ư 此thử 時thời 慢mạn 亦diệc 為vi 不bất 定định 〔# 而nhi 存tồn 在tại 與dữ 十thập 八bát 相tương 應ứng 〕# 。
[P.470]# 其kỳ 次thứ 。 二nhị 瞋sân 根căn 〔# 心tâm 〕# 中trung 。 先tiên 述thuật 與dữ 第đệ 一nhất 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 決quyết 定định 〔# 而nhi 必tất 生sanh 起khởi 者giả 。 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 有hữu 十thập 一nhất 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 有hữu 四tứ 。 〔# 生sanh 起khởi 之chi 〕# 不bất 決quyết 定định 者giả 三tam 而nhi 〔# 計kế 〕# 為vi 十thập 八bát 。 其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 觸xúc 。 （# 二nhị ）# 思tư 。 （# 三tam ）# 尋tầm 。 （# 四tứ ）# 伺tứ 。 （# 五ngũ ）# 精tinh 進tấn 。 （# 六lục ）# 命mạng 。 （# 七thất ）# 定định 。 （# 八bát ）# 無vô 慚tàm 。 （# 九cửu ）# 無vô 愧quý 。 （# 一nhất 〇# ）# 瞋sân 。 （# 一nhất 一nhất ）# 癡si 之chi 此thử 等đẳng 十thập 一nhất 是thị 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 者giả 。 （# 一nhất 二nhị ）# 欲dục 。 （# 一nhất 三tam ）# 勝thắng 解giải 。 （# 一nhất 四tứ ）# 掉trạo 舉cử 。 （# 一nhất 五ngũ ）# 作tác 意ý 之chi 此thử 等đẳng 四tứ 是thị 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 者giả 。 （# 一nhất 六lục ）# 嫉tật 。 （# 一nhất 七thất ）# 慳san 。 （# 一nhất 八bát ）# 惡ác 作tác 之chi 此thử 等đẳng 三tam 是thị 〔# 生sanh 起khởi 之chi 〕# 不bất 定định 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất 〇# ）# 由do 此thử 〔# 人nhân 人nhân 〕# 瞋sân 故cố 。 自tự 瞋sân 又hựu 為vi 瞋sân 怒nộ 故cố 為vi 。
瞋sân
此thử 激kích 怒nộ 為vi 相tương/tướng 。 如như 被bị 打đả 之chi 毒độc 蛇xà 。 〔# 怒nộ 而nhi 全toàn 身thân 〕# 緊khẩn 漲trương 為vi 味vị 。 如như 毒độc 環hoàn 流lưu 〔# 全toàn 身thân 〕# 又hựu 燒thiêu 自tự 己kỷ 之chi 所sở 依y （# 身thân 體thể 等đẳng ）# 為vi 味vị 。 如như 火hỏa 燒thiêu 山sơn 。 瞋sân 怒nộ 為vi 現hiện 起khởi 。 如như 得đắc 機cơ 會hội 之chi 敵địch 者giả 。 起khởi 瞋sân 害hại 之chi 事sự 情tình 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 瞋sân 〕# 是thị 如như 混hỗn 毒độc 之chi 腐hủ 尿niệu 。
（# 一nhất 六lục ）#
嫉tật
是thị 嫉tật 姤cấu 。 此thử 羨tiện 他tha 人nhân 所sở 得đắc 為vi 相tương/tướng 。 不bất 喜hỷ 〔# 他tha 人nhân 所sở 得đắc 〕# 為vi 味vị 。 以dĩ 面diện 背bối/bội 他tha 人nhân 所sở 得đắc 為vi 現hiện 起khởi 。 他tha 人nhân 之chi 所sở 得đắc 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 嫉tật 〕# 是thị 結kết 縛phược 。
（# 一nhất 七thất ）#
慳san
是thị 慳san 吝lận 。 此thử 隱ẩn 秘bí 已dĩ 得đắc 或hoặc 當đương 得đắc 之chi 諸chư 所sở 得đắc 為vi 相tương/tướng 。 彼bỉ 等đẳng 不bất 能năng 。 與dữ 他tha 人nhân 共cộng 有hữu 其kỳ 〔# 所sở 得đắc 〕# 為vi 味vị 。 以dĩ 收thu 縮súc （# 吝lận 嗇# ）# 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 緊khẩn 縮súc 為vi 現hiện 起khởi 。 自tự 己kỷ 所sở 得đắc 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 慳san 〕# 是thị 心tâm 之chi 醜xú 陋lậu 。
（# 一nhất 八bát ）# 輕khinh 蔑miệt 所sở 作tác 是thị 惡ác 所sở 作tác 。 其kỳ 狀trạng 態thái 為vi 。
惡ác 作tác
（# 後hậu 悔hối ）# 。 此thử 後hậu 悔hối 之chi 苦khổ 為vi 相tương/tướng 。 以dĩ 作tác 。 不bất 作tác 後hậu 悔hối 之chi 悲bi 為vi 味vị 。 後hậu 悔hối 為vi 現hiện 起khởi 。 作tác 。 不bất 作tác 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 惡ác 作tác 〕# 是thị 如như 奴nô 隸lệ 之chi 狀trạng 態thái 。
其kỳ 餘dư 唯duy 已dĩ 說thuyết 種chủng 類loại 〔# 之chi 諸chư 行hành 〕# 。 當đương 知tri 以dĩ 上thượng 此thử 等đẳng 十thập 八bát 行hành 與dữ 第đệ 一nhất 瞋sân 根căn 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 。 如như 第đệ 一nhất 〔# 瞋sân 心tâm 〕# 。 第đệ 二nhị 〔# 瞋sân 心tâm 〕# 亦diệc 同đồng 此thử 。 唯duy 相tương 違vi 之chi 點điểm 是thị 有hữu 行hành 。 惛hôn 沈trầm 。 睡thụy 眠miên 為vi 存tồn 在tại 於ư 不bất 定định 中trung 〔# 因nhân 與dữ 二nhị 十thập 行hành 相tương 應ứng 〕# 。
[P.471]# 二nhị 癡si 根căn 〔# 心tâm 〕# 中trung 。 先tiên 述thuật 疑nghi 相tương 應ứng 〔# 心tâm 〕# 與dữ 〔# 相tương 應ứng 之chi 諸chư 行hành 〕# 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký 的đích （# 一nhất ）# 觸xúc 。 （# 二nhị ）# 思tư 。 （# 三tam ）# 尋tầm 。 （# 四tứ ）# 伺tứ 。 （# 五ngũ ）# 精tinh 進tấn 。 （# 六lục ）# 命mạng 。 （# 七thất ）# 心tâm 止chỉ 。 （# 八bát ）# 無vô 慚tàm 。 （# 九cửu ）# 無vô 愧quý 。 （# 一nhất 〇# ）# 癡si 。 （# 一nhất 一nhất ）# 疑nghi 之chi 此thử 等đẳng 十thập 一nhất 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 。 （# 一nhất 二nhị ）# 掉trạo 舉cử 。 （# 一nhất 三tam ）# 作tác 意ý 此thử 等đẳng 之chi 二nhị 。 以dĩ 上thượng 為vi 十thập 三tam 。
其kỳ 中trung 。 （# 七thất ）# 。
心tâm 止chỉ
唯duy 是thị 〔# 心tâm 之chi 〕# 靜tĩnh 止chỉ 為vi 弱nhược 定định 。 （# 一nhất 一nhất ）# 不bất 治trị 癒dũ 〔# 心tâm 〕# 故cố 為vi 。
疑nghi
此thử 疑nghi 念niệm 為vi 相tương/tướng 。 動động 搖dao 為vi 味vị 。 不bất 決quyết 定định 為vi 現hiện 起khởi 。 又hựu 無vô 定định 見kiến 為vi 現hiện 起khởi 。 以dĩ 起khởi 疑nghi 之chi 不bất 如như 理lý 之chi 作tác 意ý 為vi 足túc 處xứ 。 當đương 知tri 〔# 疑nghi 是thị 〕# 行hành 道Đạo 之chi 障chướng 礙ngại 。 其kỳ 餘dư 種chủng 類loại 〔# 之chi 行hành 〕# 已dĩ 於ư 前tiền 述thuật 。
〔# 其kỳ 次thứ 〕# 。 與dữ 掉trạo 舉cử 相tương 應ứng 〔# 心tâm 相tương 應ứng 之chi 諸chư 行hành 〕# 。 於ư 疑nghi 相tương 應ứng 〔# 心tâm 〕# 所sở 說thuyết 中trung 。 除trừ 去khứ 疑nghi 餘dư 為vi 十thập 二nhị 。 然nhiên 。 此thử 時thời 之chi 掉trạo 舉cử 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 有hữu 明minh 記ký 。 勝thắng 解giải 與dữ 作tác 意ý 被bị 省tỉnh 略lược 。 當đương 知tri 不bất 善thiện 之chi 行hành 如như 以dĩ 上thượng 。
〔# 三tam 。 與dữ 諸chư 異dị 熟thục 無vô 記ký 心tâm 相tương 應ứng 之chi 行hành 〕# 。
無vô 記ký 〔# 行hành 〕# 中trung 。 先tiên 述thuật 異dị 熟thục 無vô 記ký 是thị 無vô 因nhân 。 有hữu 因nhân 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 與dữ 無vô 因nhân 異dị 熟thục 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 是thị 無vô 因nhân 。 其kỳ 中trung 。 先tiên 述thuật 與dữ 善thiện 。 不bất 善thiện 異dị 熟thục 之chi 眼nhãn 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 明minh 記ký （# 一nhất ）# 觸xúc 。 （# 二nhị ）# 思tư 。 （# 三tam ）# 命mạng 。 （# 四tứ ）# 心tâm 止chỉ 之chi 四tứ 。 及cập 〔# 於ư 聖thánh 典điển 〕# 所sở 省tỉnh 略lược 的đích （# 五ngũ ）# 作tác 意ý 為vi 五ngũ 。 與dữ 耳nhĩ 。 鼻tị 。 舌thiệt 。 身thân 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 亦diệc 同đồng 此thử 。 與dữ 兩lưỡng 異dị 熟thục 意ý 識thức 界giới （# 三tam 九cửu 。 五ngũ 五ngũ ）# 〔# 相tương 應ứng 行hành 〕# 。 是thị 此thử 等đẳng 〔# 之chi 五ngũ 〕# 及cập （# 六lục ）# 尋tầm 。 （# 七thất ）# 伺tứ 。 （# 八bát ）# 勝thắng 解giải 為vi 八bát 。 又hựu 與dữ 三tam 種chủng 之chi 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới （# 四tứ 〇# 。 四tứ 一nhất 。 四tứ 六lục ）# 〔# 相tương 應ứng 之chi 行hành 〕# 亦diệc 同đồng 樣# 。 唯duy 此thử 與dữ 喜hỷ 俱câu 〔# 心tâm 〕# （# 四tứ 〇# ）# 之chi 〔# 相tương 應ứng 行hành 〕# 。 當đương 知tri 增tăng 喜hỷ 為vi 〔# 九cửu 行hành 〕# 。
其kỳ 次thứ 。 與dữ 有hữu 因nhân 異dị 熟thục 識thức 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 是thị 有hữu 因nhân 。 其kỳ 中trung 。 先tiên 述thuật 與dữ 八bát 欲dục 界giới 異dị 熟thục 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 。 是thị 與dữ 八bát 欲dục 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 類loại 同đồng 。 唯duy 悲bi 。 喜hỷ 〔# 於ư 八bát 欲dục 界giới 善thiện 心tâm 〕# 雖tuy 為vi 不bất 定định 〔# 心tâm 所sở 〕# 而nhi 存tồn 在tại 。 但đãn 其kỳ 等đẳng 〔# 悲bi 。 喜hỷ 〕# 為vi 有hữu 情tình 所sở 緣duyên 故cố 無vô 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 。 然nhiên 。 欲dục 界giới 異dị 熟thục 〔# 心tâm 〕# 。 於ư 一nhất 向hướng 唯duy 是thị 小tiểu 所sở 緣duyên 。 無vô 悲bi 。 喜hỷ 之chi 〔# 存tồn 在tại 〕# 。 不bất 僅cận 如như 此thử 。 〔# 三tam 〕# 離ly 亦diệc 不bất 存tồn 於ư 異dị 熟thục 中trung 。 此thử [P.472]# 說thuyết 。
五ngũ 學học 處xứ 唯duy 是thị 善thiện 。
其kỳ 次thứ 與dữ 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 。 出xuất 世thế 間gian 之chi 異dị 熟thục 識thức 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 。 〔# 相tương 當đương 〕# 於ư 彼bỉ 等đẳng 善thiện 識thức 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 。
〔# 四tứ 。 與dữ 諸chư 唯duy 作tác 無vô 記ký 心tâm 相tương 應ứng 之chi 行hành 〕# 。
唯duy 作tác 無vô 記ký 亦diệc 於ư 無vô 因nhân 。 有hữu 因nhân 之chi 差sai 別biệt 故cố 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 與dữ 無vô 因nhân 唯duy 作tác 識thức 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 是thị 無vô 因nhân 。 彼bỉ 等đẳng 相tương/tướng 等đẳng 於ư 善thiện 異dị 熟thục 意ý 界giới 。 二nhị 無vô 因nhân 意ý 識thức 界giới 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 然nhiên 。 二nhị 意ý 識thức 界giới （# 七thất 一nhất 。 七thất 二nhị ）# 是thị 。 增tăng 益ích 精tinh 進tấn 。 精tinh 進tấn 之chi 存tồn 在tại 故cố 有hữu 強cường 力lực 之chi 定định 。 此thử 為vi 此thử 處xứ 之chi 不bất 同đồng 。 其kỳ 次thứ 與dữ 有hữu 因nhân 唯duy 作tác 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 是thị 有hữu 因nhân 。 其kỳ 中trung 。 先tiên 述thuật 與dữ 八bát 欲dục 界giới 唯duy 作tác 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 除trừ 去khứ 〔# 三tam 〕# 離ly 。 相tương/tướng 等đẳng 於ư 與dữ 八bát 欲dục 界giới 善thiện 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 之chi 行hành 。 與dữ 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 界giới 之chi 唯duy 作tác 〔# 心tâm 〕# 相tương 應ứng 〔# 行hành 〕# 之chi 一nhất 切thiết 。 完hoàn 全toàn 〔# 相tương 當đương 於ư 〕# 彼bỉ 等đẳng 善thiện 識thức 相tương 應ứng 之chi 〔# 行hành 〕# 。 當đương 知tri 異dị 熟thục 行hành 如như 以dĩ 上thượng 。
以dĩ 上thượng 是thị 詳tường 論luận 此thử 行hành 蘊uẩn 之chi 門môn 。
六lục 。 〔# 關quan 於ư 五ngũ 蘊uẩn 之chi 雜tạp 論luận 〕# 。
〔# 一nhất 。 五ngũ 蘊uẩn 經kinh 文văn 句cú 之chi 解giải 釋thích 〕# 。
以dĩ 上thượng 是thị 先tiên 依y 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 句cú 之chi 分phần 別biệt 法pháp 詳tường 論luận 〔# 五ngũ 〕# 蘊uẩn 之chi 門môn 。 其kỳ 次thứ 。 世Thế 尊Tôn 詳tường 述thuật 如như 斯tư 蘊uẩn 。
所sở 有hữu 色sắc 之chi 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 。 內nội 。 外ngoại 。 麤thô 。 細tế 。 劣liệt 。 勝thắng 或hoặc 遠viễn 。 近cận 者giả 。 集tập 結kết 在tại 一nhất 起khởi 。 此thử 言ngôn 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 受thọ 之chi 所sở 有hữu 想tưởng 之chi 所sở 有hữu 行hành 之chi 所sở 有hữu 識thức 之chi 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 乃nãi 至chí 集tập 聚tụ 者giả 。 此thử 言ngôn 為vi 識thức 蘊uẩn 。
〔# 色sắc 蘊uẩn 〕# 。 右hữu 之chi 〔# 經kinh 文văn 〕# 中trung 。
所sở 有hữu
是thị 徧biến 取thủ 無vô 餘dư 。
色sắc
者giả 。 〔# 於ư 此thử 〕# 遮già 止chỉ 超siêu 越việt 〔# 此thử 義nghĩa 〕# 之chi 過quá 失thất 。 如như 斯tư 二nhị 三tam 語ngữ 以dĩ 徧biến 取thủ 色sắc 之chi 無vô 餘dư 。 如như 斯tư 開khai 始thỉ 由do 此thử 〔# 色sắc 之chi 〕# 過quá 去khứ 等đẳng 而nhi 分phân 別biệt 。 即tức 色sắc 有hữu 過quá 去khứ 。 有hữu 未vị 來lai 等đẳng 之chi 差sai 別biệt 。 對đối 於ư 受thọ 等đẳng 亦diệc 同đồng 此thử 。
其kỳ 中trung 。 先tiên 述thuật 此thử 色sắc 由do 世thế 。 相tương 續tục 。
時thời 剎sát 那na 為vi 四tứ 種chủng 之chi 。
過quá 去khứ
未vị 來lai 。 現hiện 在tại 。
亦diệc 同đồng 樣# 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 先tiên 若nhược 。
由do 世thế
而nhi 言ngôn 。 或hoặc 人nhân 於ư 一nhất 有hữu 由do 結kết 生sanh 以dĩ 前tiền 為vi 過quá 去khứ 〔# 世thế 〕# 。 由do 死tử 以dĩ 後hậu 為vì 未vị 來lai 〔# 世thế 〕# 。 兩lưỡng 者giả 之chi 間gian 為vi 現hiện 在tại 〔# 世thế 〕# 。
[P.473]# （# 二nhị ）#
由do 相tương 續tục
而nhi 言ngôn 。 由do 同đồng 一nhất 時thời 節tiết 等đẳng 起khởi 之chi 〔# 色sắc 〕# 。 及cập 由do 同đồng 一nhất 食thực 等đẳng 起khởi 之chi 〔# 色sắc 〕# 。 雖tuy 經kinh 前tiền 後hậu 轉chuyển 起khởi 。 而nhi 是thị 現hiện 在tại 〔# 相tương 續tục 〕# 。 於ư 此thử 以dĩ 前tiền 〔# 與dữ 現hiện 在tại 〕# 不bất 同đồng 時thời 節tiết 之chi 食thực 等đẳng 起khởi 〔# 色sắc 〕# 。 為vi 過quá 去khứ 〔# 相tương 續tục 〕# 。 後hậu 者giả 為vì 未vị 來lai 〔# 相tương 續tục 〕# 。 心tâm 生sanh 〔# 之chi 色sắc 〕# 由do 一nhất 路lộ 。 一nhất 速tốc 行hành 。 一nhất 等đẳng 至chí （# 定định ）# 之chi 等đẳng 起khởi 者giả 。 是thị 現hiện 在tại 〔# 相tương 續tục 〕# 。 由do 此thử 之chi 前tiền 者giả 。 是thị 過quá 去khứ 〔# 相tương 續tục 〕# 。 其kỳ 後hậu 者giả 是thị 未vị 來lai 〔# 相tương 續tục 〕# 。 由do 業nghiệp 等đẳng 之chi 〔# 色sắc 〕# 依y 相tương 續tục 而nhi 無vô 過quá 去khứ 等đẳng 個cá 個cá 之chi 別biệt 。 然nhiên 。 〔# 業nghiệp 等đẳng 起khởi 色sắc 〕# 是thị 由do 時thời 節tiết 。 食thực 。 心tâm 等đẳng 起khởi 。 依y 其kỳ 等đẳng 〔# 諸chư 色sắc 〕# 之chi 支chi 持trì 者giả 。 〔# 時thời 節tiết 等đẳng 起khởi 色sắc 等đẳng 。 是thị 隨tùy 過quá 去khứ 等đẳng 〕# 。 當đương 知tri 其kỳ 〔# 業nghiệp 等đẳng 起khởi 色sắc 〕# 有hữu 過quá 去khứ 之chi 別biệt 。
（# 三tam ）#
由do 時thời
而nhi 言ngôn 。 即tức 一nhất 刻khắc 。 晨thần 朝triêu 。 夕tịch 暮mộ 。 夜dạ 。 晝trú 等đẳng 之chi 時thời 間gian 中trung 相tương 續tục 。 而nhi 〔# 色sắc 〕# 轉chuyển 起khởi 之chi 各các 各các 時thời 言ngôn 為vi 現hiện 在tại 〔# 時thời 〕# 。 由do 是thị 之chi 前tiền 為vì 未vị 來lai 〔# 時thời 〕# 。 後hậu 者giả 為vi 過quá 去khứ 〔# 時thời 〕# 。
（# 四tứ ）#
由do 剎sát 那na
而nhi 言ngôn 。 （# a# ）# 攝nhiếp 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 之chi 三tam 〔# 剎sát 那na 色sắc 〕# 是thị 現hiện 在tại 。 由do 此thử 之chi 前tiền 為vì 未vị 來lai 。 此thử 後hậu 為vi 過quá 去khứ 。 （# b# ）# 又hựu 因nhân 。 緣duyên 作tác 用dụng 之chi 過quá 去khứ 〔# 色sắc 〕# 是thị 過quá 去khứ 。 因nhân 之chi 作tác 用dụng 雖tuy 終chung 了liễu 而nhi 緣duyên 之chi 作tác 用dụng 未vị 了liễu 為vi 現hiện 在tại 。 未vị 達đạt 兩lưỡng 者giả 之chi 作tác 用dụng 是thị 未vị 來lai 。 （# c# ）# 於ư 自tự 作tác 用dụng 之chi 〔# 作tác 用dụng 〕# 剎sát 那na 〔# 色sắc 〕# 是thị 現hiện 在tại 。 由do 此thử 之chi 前tiền 是thị 未vị 來lai 。 此thử 後hậu 是thị 過quá 去khứ 。
內nội 。 外ngoại 。
之chi 別biệt 。 既ký 如như 前tiền 述thuật 。 又hựu 於ư 此thử 當đương 知tri 自tự 己kỷ 為vi 內nội 。 而nhi 他tha 人nhân 為vi 外ngoại 。
麤thô 細tế
之chi 別biệt 既ký 如như 前tiền 述thuật 。
劣liệt 。 勝thắng 。
之chi 別biệt 。 依y 異dị 門môn （# 喻dụ 說thuyết ）# 與dữ 非phi 異dị 門môn （# 純thuần 理lý 論luận ）# 為vi 二nhị 種chủng 。 其kỳ 中trung 。 較giảo 阿A 迦Ca 膩Nị 吒Tra 天Thiên 之chi 色sắc 。 即tức 善thiện 見kiến 天thiên 之chi 色sắc 為vi 劣liệt 。 其kỳ 〔# 善thiện 見kiến 天thiên 之chi 色sắc 〕# 較giảo 善thiện 現hiện 天thiên 之chi 色sắc 勝thắng 。 如như 斯tư 乃nãi 至chí 地địa 獄ngục 。 有hữu 情tình 之chi 色sắc 止chỉ 。 當đương 知tri 由do 異dị 門môn 有hữu 勝thắng 劣liệt 。 其kỳ 次thứ 若nhược 依y 非phi 異dị 門môn 。 不bất 善thiện 異dị 熟thục 之chi 生sanh 起khởi 處xứ 是thị 劣liệt 。 善thiện 異dị 熟thục 之chi 〔# 生sanh 起khởi 〕# 處xứ 是thị 勝thắng 。
遠viễn 。 近cận 。
此thử 亦diệc 既ký 述thuật 。 又hựu 此thử 情tình 形hình 。 由do 地địa 點điểm 上thượng 給cấp 於ư 各các 各các 之chi 比tỉ 較giảo 而nhi 當đương 知tri 有hữu 遠viễn 。 近cận 。
其kỳ 集tập 結kết 於ư 一nhất 起khởi
由do 其kỳ 過quá 去khứ 等đẳng 句cú 所sở 說thuyết 示thị 之chi 色sắc 。 皆giai 稱xưng 為vi 惱não 害hại 相tương/tướng 之chi 一nhất 種chủng 狀trạng 態thái 。 以dĩ 慧tuệ 之chi 聚tụ 。 〔# 此thử 〕# 言ngôn 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 此thử 依y 〔# 經kinh 文văn 之chi 〕# 義nghĩa 。
由do 此thử 一nhất 切thiết 色sắc 。 於ư 惱não 壞hoại 之chi 相tướng 所sở 聚tụ 集tập 示thị 為vi 色sắc 蘊uẩn 。 由do 色sắc 之chi 外ngoại 即tức 無vô 色sắc 蘊uẩn 。
[P.474]# 〔# 受thọ 蘊uẩn 等đẳng 〕# 。 與dữ 色sắc 同đồng 樣# 。 受thọ 等đẳng 亦diệc 於ư 覺giác 受thọ 之chi 相tướng 等đẳng 所sở 聚tụ 集tập 〔# 示thị 為vi 受thọ 蘊uẩn 等đẳng 〕# 。 由do 受thọ 等đẳng 之chi 外ngoại 無vô 有hữu 受thọ 蘊uẩn 等đẳng 。
其kỳ 次thứ 。 於ư 過quá 去khứ 之chi 分phần 別biệt 。 此thử 時thời 由do 相tương 續tục 。 或hoặc 由do 剎sát 那na 而nhi 知tri 受thọ 之chi 。
過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 。
之chi 狀trạng 態thái 。
其kỳ 中trung 。 （# 一nhất ）# 。
由do 相tương 續tục
而nhi 言ngôn 。 與dữ 一nhất 種chủng 之chi 境cảnh 結kết 合hợp 而nhi 轉chuyển 起khởi 之chi 一nhất 路lộ 。 一nhất 速tốc 行hành 。 一nhất 等đẳng 至chí 所sở 攝nhiếp 之chi 〔# 受thọ 〕# 是thị 現hiện 在tại 。 此thử 之chi 前tiền 是thị 過quá 去khứ 。 此thử 後hậu 是thị 未vị 來lai 。
（# 二nhị ）#
由do 剎sát 那na
而nhi 言ngôn 。 （# a# ）# 於ư 〔# 生sanh 。 住trụ 。 滅diệt 〕# 之chi 三tam 剎sát 那na 所sở 攝nhiếp 。 （# b# ）# 在tại 前tiền 後hậu 際tế 之chi 中trung 間gian 。 （# c# ）# 作tác 自tự 己kỷ 之chi 作tác 用dụng 之chi 某mỗ 受thọ 是thị 現hiện 在tại 。 此thử 之chi 前tiền 是thị 過quá 去khứ 。 此thử 後hậu 是thị 未vị 來lai 。
內nội 。 外ngoại 。
之chi 別biệt 。 由do 自tự 己kỷ 〔# 等đẳng 〕# 而nhi 可khả 知tri 。
麤thô 。 細tế 。
之chi 別biệt 。 由do 。
不bất 善thiện 受thọ 是thị 麤thô 。 善thiện 。 無vô 記ký 受thọ 等đẳng 是thị 細tế 。
等đẳng 方phương 法pháp 而nhi 分phân 別biệt 論luận 所sở 說thuyết 。 當đương 知tri 是thị 依y 種chủng 。 自tự 性tánh 。 人nhân 。 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。
先tiên （# 一nhất ）#
由do 種chủng
而nhi 言ngôn 。 不bất 善thiện 受thọ 是thị 由do 有hữu 罪tội 行hành 之chi 因nhân 。 又hựu 由do 煩phiền 惱não 熱nhiệt 苦khổ 之chi 狀trạng 態thái 。 有hữu 不bất 寂tịch 靜tĩnh 之chi 行hành 。 動động 故cố 較giảo 善thiện 受thọ 麤thô 。 又hựu 由do 營doanh 務vụ 。 由do 努nỗ 力lực 。 由do 持trì 異dị 熟thục 。 由do 煩phiền 惱não 熱nhiệt 苦khổ 之chi 狀trạng 態thái 。 由do 有hữu 障chướng 害hại 。 由do 有hữu 罪tội 較giảo 異dị 熟thục 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 麤thô 。 又hựu 由do 持trì 異dị 熟thục 。 由do 煩phiền 惱não 熱nhiệt 苦khổ 之chi 狀trạng 態thái 。 由do 有hữu 障chướng 害hại 。 由do 有hữu 罪tội 較giảo 唯duy 作tác 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 麤thô 。 其kỳ 次thứ 。 善thiện 。 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 是thị 上thượng 述thuật 之chi 相tướng 反phản 。 即tức 較giảo 不bất 善thiện 〔# 受thọ 〕# 細tế 。 善thiện 。 不bất 善thiện 之chi 二nhị 受thọ 亦diệc 有hữu 營doanh 務vụ 。 由do 有hữu 努nỗ 力lực 。 由do 持trì 異dị 熟thục 當đương 然nhiên 較giảo 二nhị 種chủng 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 麤thô 。 由do 其kỳ 相tương 反phản 。 二nhị 種chủng 之chi 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 是thị 較giảo 彼bỉ 等đẳng 〔# 善thiện 。 不bất 善thiện 受thọ 〕# 細tế 。 如như 斯tư 當đương 知tri 先tiên 由do 種chủng 述thuật 麤thô 細tế 。
其kỳ 次thứ 。 （# 二nhị ）# 。
由do 自tự 性tánh
而nhi 言ngôn 。 由do 苦khổ 受thọ 而nhi 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 。 由do 不bất 靜tĩnh 寂tịch 。 由do 動động 搖dao 。 由do 懼cụ 怖bố 被bị 〔# 他tha 〕# 所sở 打đả 勝thắng 。 即tức 較giảo 他tha 之chi 〔# 樂nhạo/nhạc/lạc 。 捨xả 〕# 二nhị 受thọ 麤thô 。 又hựu 他tha 之chi 〔# 樂nhạo/nhạc/lạc 。 捨xả 〕# 二nhị 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 味vị 。 由do 寂tịch 靜tĩnh 。 由do 勝thắng 。 由do 適thích 意ý 。 由do 中trung 庸dong 當đương 然nhiên 較giảo 苦khổ 細tế 。 其kỳ 次thứ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 之chi 二nhị 〔# 受thọ 〕# 是thị 由do 不bất 寂tịch 靜tĩnh 。 由do 動động 搖dao 。 由do 明minh 瞭# 。 較giảo 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 〔# 受thọ 〕# 麤thô 。 其kỳ 〔# 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 〕# 是thị 上thượng 所sở 述thuật 之chi 相tướng 反phản 。 故cố 較giảo 其kỳ 等đẳng 兩lưỡng 者giả 細tế 。 當đương 知tri 如như 斯tư 依y 自tự 性tánh 述thuật 麤thô 細tế 。
其kỳ 次thứ 。 （# 三tam ）# 。
由do 人nhân
而nhi 言ngôn 。 不bất 入nhập 定định 者giả 之chi 受thọ 。 對đối 種chủng 種chủng 所sở 緣duyên 而nhi 散tán 亂loạn 。 即tức 較giảo 入nhập 定định 者giả 麤thô 。 其kỳ 相tương 反phản 者giả 。 其kỳ 他tha （# 入nhập 定định 者giả 之chi 受thọ ）# 是thị 細tế 。 當đương 知tri 如như 斯tư 由do 人nhân 述thuật 麤thô 細tế 。
[P.475]# 其kỳ 次thứ 。 （# 四tứ ）# 。
由do 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。
而nhi 言ngôn 。 有hữu 漏lậu 受thọ 是thị 世thế 間gian 。 其kỳ 應ưng 至chí 暴bạo 流lưu 。 應ưng 至chí 軛ách 。 應ưng 至chí 縛phược 。 應ưng 至chí 蓋cái 。 應ưng 至chí 取thủ 。 應ưng 至chí 雜tạp 染nhiễm 。 應ưng 共cộng 通thông 於ư 凡phàm 夫phu 而nhi 較giảo 無vô 漏lậu 麤thô 。 其kỳ 〔# 無vô 漏lậu 受thọ 〕# 是thị 與dữ 此thử 相tương 反phản 而nhi 較giảo 有hữu 漏lậu 〔# 受thọ 〕# 細tế 。 當đương 知tri 如như 斯tư 依y 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 述thuật 麤thô 細tế 。
其kỳ 中trung 。 由do 種chủng 。 〔# 自tự 性tánh 〕# 等đẳng 當đương 注chú 意ý 不bất 混hỗn 同đồng 〔# 其kỳ 麤thô 細tế 〕# 。 然nhiên 。 不bất 善thiện 異dị 熟thục 身thân 識thức 相tương 應ứng 之chi 受thọ 。 依y 種chủng 而nhi 言ngôn 雖tuy 無vô 記ký 故cố 是thị 細tế 。 但đãn 由do 自tự 性tánh 〔# 。 人nhân 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 〕# 等đẳng 而nhi 言ngôn 是thị 麤thô 。 即tức 如như 是thị 說thuyết 。
無vô 記ký 受thọ 是thị 細tế 。 苦khổ 受thọ 是thị 麤thô 。 入nhập 定định 者giả 之chi 受thọ 是thị 細tế 。 不bất 入nhập 定định 者giả 之chi 受thọ 是thị 麤thô 。 無vô 漏lậu 受thọ 是thị 細tế 。 有hữu 漏lậu 受thọ 是thị 麤thô 。
如như 苦khổ 受thọ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 若nhược 由do 種chủng 而nhi 言ngôn 者giả 是thị 麤thô 。 由do 自tự 性tánh 等đẳng 即tức 是thị 細tế 。 故cố 依y 種chủng 等đẳng 之chi 〔# 麤thô 細tế 〕# 不bất 混hỗn 亂loạn 。 當đương 知tri 諸chư 受thọ 。 之chi 麤thô 細tế 亦diệc 〔# 不bất 混hỗn 亂loạn 〕# 。 即tức 言ngôn 。
無vô 記ký 由do 種chủng 而nhi 言ngôn 者giả 。 較giảo 善thiện 。 不bất 善thiện 細tế 。
時thời
云vân 何hà 為vi 無vô 記ký 。 苦khổ 是thị 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。 入nhập 定định 者giả 之chi 為vi 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。 不bất 入nhập 定định 者giả 為vi 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。 有hữu 漏lậu 為vi 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。 無vô 漏lậu 為vi 〔# 無vô 記ký 〕# 耶da 。
如như 斯tư 不bất 考khảo 慮lự 自tự 性tánh 等đẳng 之chi 差sai 別biệt 。 其kỳ 〔# 他tha 〕# 所sở 有hữu 亦diệc 準chuẩn 此thử 。
又hựu 言ngôn 。
又hựu 比tỉ 較giảo 互hỗ 相tương 各các 各các 之chi 受thọ 而nhi 可khả 知tri 受thọ 之chi 麤thô 細tế 。
之chi 語ngữ 故cố 。 於ư 不bất 善thiện 等đẳng 。 瞋sân 俱câu 受thọ 如như 火hỏa 燒thiêu 自tự 己kỷ 依y 止chỉ 〔# 之chi 心tâm 基cơ 〕# 。 故cố 較giảo 貪tham 俱câu 〔# 受thọ 〕# 麤thô 。 貪tham 俱câu 〔# 受thọ 較giảo 瞋sân 俱câu 受thọ 〕# 細tế 。 瞋sân 俱câu 〔# 受thọ 中trung 〕# 亦diệc 決quyết 定định 〔# 存tồn 在tại 〕# 是thị 麤thô 。 不bất 決quyết 定định 是thị 細tế 。 決quyết 定định 〔# 存tồn 在tại 者giả 中trung 〕# 劫kiếp 住trụ （# 一nhất 劫kiếp 之chi 間gian 存tồn 續tục 者giả ）# 為vi 麤thô 。 其kỳ 他tha 是thị 細tế 。 於ư 劫kiếp 住trụ 〔# 業nghiệp 〕# 之chi 中trung 亦diệc 無vô 行hành 為vi 麤thô 。 有hữu 行hành 為vi 細tế 。 其kỳ 次thứ 於ư 貪tham 俱câu 〔# 受thọ 〕# 是thị 見kiến 相tương 應ứng 者giả 麤thô 。 其kỳ 他tha 為vi 細tế 。 其kỳ 〔# 見kiến 相tương 應ứng 之chi 〕# 中trung 。 決quyết 定định 。 劫kiếp 住trụ 。 無vô 行hành 為vi 麤thô 。 其kỳ 他tha 為vi 細tế 。 總tổng 之chi 。 於ư 不bất 善thiện 〔# 受thọ 〕# 多đa 持trì 異dị 熟thục 是thị 麤thô 。 少thiểu 持trì 異dị 熟thục 是thị 細tế 。 又hựu 於ư 善thiện 〔# 受thọ 〕# 少thiểu 持trì 異dị 熟thục 是thị 麤thô 。 多đa 持trì 異dị 熟thục 是thị 細tế 。
又hựu 欲dục 界giới 善thiện 〔# 受thọ 〕# 是thị 麤thô 。 色sắc 界giới 〔# 受thọ 〕# 是thị 細tế 。 由do 此thử 無vô 色sắc 界giới 。 〔# 受thọ 〕# 更cánh 細tế 。 由do 此thử 出xuất 世thế 間gian 〔# 受thọ 〕# 更cánh 細tế 。 於ư 欲dục 界giới 〔# 善thiện 受thọ 〕# 。 布bố 施thí 所sở 成thành 為vi 麤thô 。 戒giới 所sở 成thành 是thị 細tế 。 修tu 所sở 成thành 者giả 比tỉ 此thử 〔# 更cánh 細tế 〕# 。 於ư 修tu 所sở 成thành 〔# 受thọ 〕# 。 二nhị 因nhân 者giả 是thị 麤thô 。 三tam 因nhân 者giả 是thị 細tế 。 於ư 三tam 因nhân 〔# 受thọ 〕# 有hữu 行hành 是thị 麤thô 。 無vô 行hành 是thị 細tế 。 於ư 色sắc 界giới 〔# 善thiện 受thọ 〕# 。 初sơ 禪thiền 〔# 受thọ 〕# 是thị 麤thô 乃nãi 至chí 第đệ 五ngũ 禪thiền 〔# 受thọ 〕# 是thị 細tế 。 於ư 無vô 色sắc 界giới 。 〔# 善thiện 受thọ 〕# 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 相tương 應ứng 〔# 受thọ 〕# 是thị 麤thô 乃nãi 至chí 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 相tương 應ứng 〔# 受thọ 〕# 是thị 細tế 。 於ư 出xuất 世thế 間gian 。 〔# 善thiện 受thọ 〕# 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 相tương 應ứng 〔# 受thọ 〕# 是thị 麤thô 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 道đạo 。 相tương 應ứng 〔# 受thọ 〕# 是thị 細tế 。 又hựu 就tựu 各các 各các 地địa 之chi 異dị 熟thục 。 唯duy 作tác 之chi 受thọ 。 又hựu 就tựu 苦khổ 等đẳng 。 不bất 入nhập 定định 者giả 等đẳng 。 有hữu 漏lậu 等đẳng 所sở 說thuyết 之chi 受thọ 亦diệc 同đồng 此thử 為vi 準chuẩn 。
又hựu 由do 處xứ 所sở 而nhi 言ngôn 。 地địa 獄ngục 之chi 苦khổ 是thị 麤thô 。 畜súc 生sanh 界giới 之chi 〔# 苦khổ 〕# 是thị 細tế 乃nãi 至chí 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 之chi 〔# 苦khổ 〕# 是thị 細tế 。 如như 苦khổ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 就tựu 一nhất 切thiết 處xứ 之chi 適thích 宜nghi 而nhi 推thôi 知tri 。
又hựu 由do 事sự 物vật 而nhi 言ngôn 。 由do 劣liệt 事sự 物vật 而nhi 〔# 生sanh 〕# 所sở 有hữu 之chi 受thọ 是thị 麤thô 。 由do 勝thắng 之chi 事sự 物vật 而nhi 〔# 生sanh 之chi 受thọ 〕# 是thị 細tế 。
於ư
劣liệt 。 勝thắng 。
之chi 別biệt 。 當đương 知tri 麤thô 之chi 〔# 受thọ 〕# 為vi 劣liệt 。 細tế 之chi 〔# 受thọ 〕# 為vi 勝thắng 。
其kỳ 次thứ 。
遠viễn
之chi 句cú 由do
不bất 善thiện 受thọ 較giảo 善thiện 。 無vô 記ký 受thọ 遠viễn 。
〔# 等đẳng 方phương 法pháp 〕# 。
近cận
之chi 句cú 由do
不bất 善thiện 受thọ 近cận 於ư 不bất 善thiện 受thọ
等đẳng 方phương 法pháp 。 於ư 分phân 別biệt 論luận 作tác 此thử 分phân 別biệt 。 故cố 不bất 善thiện 受thọ 是thị 異dị 分phần/phân 故cố 。 不bất 相tương 合hợp 故cố 。 不bất 類loại 似tự 故cố 。 較giảo 善thiện 。 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 遠viễn 。 善thiện 。 無vô 記ký 〔# 受thọ 〕# 同đồng 樣# 較giảo 不bất 善thiện 〔# 受thọ 〕# 遠viễn 。 〔# 其kỳ 他tha 〕# 一nhất 切thiết 可khả 以dĩ 類loại 推thôi 。 又hựu 不bất 善thiện 受thọ 是thị 同đồng 分phần/phân 故cố 。 類loại 似tự 故cố 。 近cận 於ư 不bất 善thiện 〔# 受thọ 〕# 。 〔# 善thiện 受thọ 與dữ 善thiện 受thọ 。 無vô 記ký 與dữ 無vô 記ký 受thọ 相tương 近cận 亦diệc 同đồng 樣# 〕# 。
此thử 詳tường 論luận 受thọ 蘊uẩn 之chi 過quá 去khứ 等đẳng 之chi 分phần 別biệt 門môn 。 其kỳ 次thứ 各các 各các 與dữ 受thọ 相tương 應ứng 之chi 想tưởng 等đẳng 〔# 三tam 蘊uẩn 〕# 亦diệc 知tri 同đồng 樣# 。
〔# 二nhị 。 關quan 於ư 五ngũ 蘊uẩn 之chi 諸chư 決quyết 定định 說thuyết 〕# 。
已dĩ 知tri 如như 斯tư 者giả 。 更cánh 關quan 於ư 此thử 等đẳng 。
諸chư 蘊uẩn 〔# 得đắc 〕# 種chủng 種chủng 之chi 知tri 。 〔# 一nhất 〕# 由do 順thuận 序tự 。
又hựu 〔# 二nhị 〕# 由do 差sai 別biệt 。 〔# 三tam 〕# 由do 不bất 增tăng 減giảm 。 及cập 〔# 四tứ 〕# 由do 譬thí 喻dụ 。
〔# 五ngũ 〕# 由do 二nhị 種chủng 所sở 見kiến 。 〔# 六lục 〕# 由do 成thành 就tựu 如như 斯tư 。 見kiến 者giả 之chi 義nghĩa 。
決quyết 定định 說thuyết 依y 正chánh 確xác 辨biện 知tri 者giả 而nhi 知tri 識thức 。
其kỳ 中trung 。 〔# 一nhất 〕# 。
由do 順thuận 序tự
此thử （# 一nhất ）# 生sanh 起khởi 之chi 順thuận 序tự 。 （# 二nhị ）# 捨xả 斷đoạn 之chi 順thuận 序tự 。 （# 三tam ）# 行hành 道Đạo 之chi 順thuận 序tự 。 （# 四tứ ）# 地địa 之chi 順thuận 序tự 。 （# 五ngũ ）# 謂vị 說thuyết 示thị 順thuận 序tự 之chi 多đa 種chủng 順thuận 序tự 。
其kỳ 中trung （# 一nhất ）# 。
於ư 最tối 初sơ 有hữu 羯yết 羅la 藍lam （# 凝ngưng 滑hoạt ）# 。
由do 羯yết 羅la 藍lam 成thành 頞át 部bộ 曇đàm （# 胞bào ）# 。
[P.477]# 如như 此thử 是thị
生sanh 起khởi 之chi 順thuận 序tự
（# 二nhị ）# 謂vị 。
由do 見kiến 有hữu 應ưng 捨xả 斷đoạn 之chi 法pháp 。 由do 修tu 有hữu 應ưng 捨xả 斷đoạn 之chi 法pháp 。
如như 是thị 為vi
捨xả 斷đoạn 之chi 順thuận 序tự
（# 三tam ）# 謂vị 。
戒giới 清thanh 淨tịnh 心tâm 清thanh 淨tịnh 。
是thị
行hành 道Đạo 之chi 順thuận 序tự
（# 四tứ ）# 謂vị 。
欲dục 界giới 。 色sắc 界giới 。
是thị
地địa 之chi 順thuận 序tự
（# 五ngũ ）# 。
四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。
又hựu
施thí 論luận 。 戒giới 論luận 。
是thị
說thuyết 示thị 之chi 順thuận 序tự
其kỳ 等đẳng 之chi 中trung 。 於ư 此thử 不bất 適thích 合hợp 先tiên 述thuật 生sanh 起khởi 之chi 順thuận 序tự 。 因nhân 諸chư 蘊uẩn 無vô 有hữu 如như 羯yết 羅la 藍lam 等đẳng 確xác 定định 前tiền 後hậu 而nhi 生sanh 起khởi 。 又hựu 捨xả 斷đoạn 之chi 順thuận 序tự 亦diệc 不bất 〔# 適thích 合hợp 〕# 。 因nhân 為vi 善thiện 。 無vô 記ký 是thị 應ưng 捨xả 斷đoạn 。 又hựu 行hành 道Đạo 之chi 順thuận 序tự 亦diệc 不bất 〔# 適thích 合hợp 〕# 。 不bất 善thiện 是thị 不bất 應ưng 為vi 行hành 道Đạo 。 又hựu 地địa 之chi 順thuận 序tự 亦diệc 不bất 〔# 適thích 合hợp 〕# 。 因nhân 受thọ 等đẳng 〔# 皆giai 〕# 是thị 四tứ 地địa 所sở 攝nhiếp 。 但đãn 〔# 今kim 之chi 情tình 形hình 〕# 唯duy 適thích 合hợp 說thuyết 示thị 之chi 順thuận 序tự 。 即tức 世Thế 尊Tôn 不bất 區khu 別biệt 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 。 應ưng 所sở 化hóa （# 化hóa 導đạo ）# 對đối 五ngũ 蘊uẩn 隨tùy 我ngã 執chấp 之chi 人nhân 人nhân 。 以dĩ 示thị 說thuyết 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 集tập 聚tụ 之chi 簡giản 別biệt 而nhi 欲dục 令linh 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 脫thoát 離ly 我ngã 執chấp 。 欲dục 令linh 〔# 彼bỉ 等đẳng 〕# 得đắc 利lợi 益ích 。 為vi 令linh 此thử 等đẳng 人nhân 人nhân 易dị 於ư 理lý 解giải 。 而nhi 最tối 初sơ 說thuyết 眼nhãn 等đẳng 境cảnh 之chi 色sắc 蘊uẩn 。 由do 此thử 覺giác 受thọ 好hảo/hiếu 。 不bất 好hảo/hiếu 之chi 受thọ 〔# 以dĩ 說thuyết 示thị 受thọ 。 由do 此thử 〕# 所sở 覺giác 受thọ 而nhi 想tưởng 念niệm 故cố 。 如như 斯tư 把bả 取thủ 受thọ 境cảnh 之chi 行hành 相tương/tướng 而nhi 〔# 說thuyết 示thị 〕# 想tưởng 。 由do 想tưởng 而nhi 行hành 作tác 以dĩ 〔# 說thuyết 示thị 〕# 行hành 。 彼bỉ 等đẳng 依y 止chỉ 受thọ 〔# 想tưởng 行hành 〕# 等đẳng 。 而nhi 且thả 〔# 最tối 後hậu 說thuyết 〕# 彼bỉ 等đẳng 為vi 主chủ 之chi 識thức 。 如như 斯tư 當đương 知tri 先tiên 由do 順thuận 序tự 之chi 決quyết 定định 說thuyết 。
〔# 二nhị 〕#
由do 差sai 別biệt
由do 蘊uẩn 與dữ 取thủ 蘊uẩn 等đẳng 之chi 差sai 別biệt 。 蘊uẩn 是thị 不bất 差sai 別biệt 而nhi 說thuyết 。 取thủ 蘊uẩn 為vi 有hữu 漏lậu 。 取thủ 著trước 而nhi 差sai 別biệt 〔# 說thuyết 〕# 。 所sở 謂vị 。
諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 我ngã 為vì 汝nhữ 等đẳng 。 說thuyết 示thị 五ngũ 蘊uẩn 與dữ 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 諦đế 聽thính 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 為vi 五ngũ 蘊uẩn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 所sở 有hữu 色sắc 之chi 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 乃nãi 至chí 近cận 處xứ 之chi 物vật 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 謂vị 色sắc 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 之chi 受thọ 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 識thức 之chi 乃nãi 至chí 近cận 處xứ 之chi 物vật 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 謂vị 識thức 蘊uẩn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 等đẳng 云vân 五ngũ 蘊uẩn 。 其kỳ 次thứ 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 為vi 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 所sở 有hữu 色sắc 之chi 乃nãi 至chí 近cận 有hữu 漏lậu 。 取thủ 著trước 者giả 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 云vân 色sắc 取thủ 蘊uẩn 。 所sở 有hữu 受thọ 之chi 乃nãi 至chí 所sở 有hữu 。 識thức 之chi 乃nãi 至chí 近cận 有hữu 漏lậu 。 取thủ 著trước 者giả 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 云vân 識thức 取thủ 蘊uẩn 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 此thử 等đẳng 之chi 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。
[P.478]# 此thử 中trung 。 受thọ 等đẳng 雖tuy 有hữu 無vô 漏lậu 。 色sắc 即tức 不bất 如như 是thị 。 但đãn 其kỳ 〔# 色sắc 〕# 是thị 聚tụ 之chi 義nghĩa 。 適thích 合hợp 於ư 蘊uẩn 而nhi 說thuyết 為vi 蘊uẩn 。 又hựu 〔# 色sắc 〕# 由do 聚tụ 之chi 義nghĩa 與dữ 有hữu 漏lậu 之chi 義nghĩa 。 故cố 適thích 合hợp 於ư 取thủ 蘊uẩn 而nhi 說thuyết 為vi 取thủ 蘊uẩn 。 又hựu 受thọ 等đẳng 是thị 無vô 漏lậu 而nhi 說thuyết 為vi 蘊uẩn 。 有hữu 漏lậu 而nhi 〔# 說thuyết 〕# 為vi 取thủ 蘊uẩn 。 取thủ 蘊uẩn 於ư 此thử 時thời 。 當đương 知tri 如như 其kỳ 義nghĩa 而nhi 云vân 。
取thủ 境cảnh 之chi 蘊uẩn 是thị 取thủ 蘊uẩn 。
於ư 此thử 而nhi 總tổng 括quát 此thử 等đẳng 〔# 蘊uẩn 。 取thủ 蘊uẩn 之chi 〕# 一nhất 切thiết 〔# 單đơn 〕# 說thuyết 為vi 蘊uẩn 。
其kỳ 次thứ 。 〔# 三tam 〕# 。
由do 不bất 增tăng 減giảm
何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 唯duy 以dĩ 五ngũ 說thuyết 蘊uẩn 。 〔# 由do 此thử 〕# 而nhi 不bất 多đa 不bất 少thiểu 耶da 。 此thử （# 一nhất ）# 以dĩ 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 。 從tùng 同đồng 分phần/phân 類loại 別biệt 為vi 〔# 五ngũ 〕# 故cố 。 又hựu （# 二nhị ）# 究cứu 竟cánh 我ngã 。 我ngã 所sở 執chấp 之chi 事sự （# 對đối 象tượng ）# 為vi 〔# 五ngũ 〕# 之chi 故cố 。 又hựu （# 三tam ）# 又hựu 其kỳ 他tha 〔# 之chi 戒giới 蘊uẩn 等đẳng 〕# 亦diệc 包bao 括quát 於ư 此thử 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 故cố 〔# 為vi 五ngũ 〕# 。 即tức 。 （# 一nhất ）# 從tùng 同đồng 分phần/phân 包bao 攝nhiếp 眾chúng 多đa 種chủng 類loại 之chi 有hữu 為vi 法pháp 時thời 。 色sắc 是thị 總tổng 括quát 於ư 色sắc 之chi 同đồng 分phân 為vi 一nhất 蘊uẩn 。 受thọ 總tổng 括quát 於ư 受thọ 之chi 同đồng 分phân 為vi 受thọ 。 想tưởng 等đẳng 亦diệc 同đồng 樣# 〔# 各các 為vi 一nhất 蘊uẩn 〕# 。 故cố 言ngôn 。
從tùng 同đồng 分phần/phân 類loại 別biệt 一nhất 切thiết 有hữu 為vi 故cố 。
而nhi 成thành 五ngũ 。 （# 二nhị ）# 究cứu 竟cánh 此thử 我ngã 。 我ngã 所sở 執chấp 之chi 事sự （# 對đối 象tượng ）# 色sắc 等đẳng 之chi 五ngũ 故cố 成thành 為vi 〔# 五ngũ 〕# 。 即tức 如như 斯tư 說thuyết 。
諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 有hữu 色sắc 之chi 時thời 以dĩ 取thủ 色sắc 。 住trụ 著trước 於ư 色sắc 。 云vân 。
此thử 是thị 我ngã 所sở 。 此thử 是thị 我ngã 。 此thử 是thị 我ngã 之chi 我ngã 。
即tức 見kiến 生sanh 起khởi 。
故cố
究cứu 竟cánh 我ngã 。 我ngã 所sở 執chấp 之chi 事sự 為vi 〔# 五ngũ 〕# 故cố 。
而nhi 言ngôn 五ngũ 。 （# 三tam ）# 又hựu 亦diệc 說thuyết 其kỳ 他tha 之chi 戒giới 等đẳng 之chi 五ngũ 法pháp 蘊uẩn 。 彼bỉ 等đẳng 皆giai 為vi 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 故cố 。
其kỳ 他tha 亦diệc 包bao 含hàm 於ư 此thử 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 故cố
而nhi 言ngôn 五ngũ 。 當đương 知tri 如như 斯tư 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 之chi 決quyết 定định 說thuyết 。
〔# 四tứ 〕#
由do 譬thí 喻dụ
謂vị 此thử 色sắc 取thủ 蘊uẩn 如như 病bệnh 舍xá 。 〔# 色sắc 取thủ 蘊uẩn 〕# 如như 病bệnh 人nhân 。 識thức 取thủ 蘊uẩn 之chi 基cơ （# 所sở 依y ）# 。 門môn （# 根căn ）# 。 所sở 緣duyên （# 境cảnh ）# 有hữu 住trụ 所sở 之chi 義nghĩa 。 受thọ 取thủ 蘊uẩn 起khởi 痛thống 患hoạn 故cố 如như 病bệnh 。 想tưởng 取thủ 蘊uẩn 由do 欲dục 想tưởng 等đẳng 與dữ 貪tham 等đẳng 相tương 應ứng 而nhi 令linh 生sanh 起khởi 。 〔# 憂ưu 苦khổ 等đẳng 之chi 〕# 受thọ 故cố 如như 病bệnh 之chi 等đẳng 起khởi 〔# 因nhân 〕# 。 行hành 取thủ 蘊uẩn 是thị 受thọ 病bệnh 之chi 因nhân 緣duyên 故cố 。 如như 不bất 適thích 當đương 之chi [P.479]# 看khán 病bệnh 〔# 方phương 法pháp 〕# 。 然nhiên 。 說thuyết 。
〔# 諸chư 行hành 〕# 以dĩ 受thọ 為vi 覺giác 受thọ 之chi 性tánh 而nhi 行hành 作tác 。
又hựu 〔# 說thuyết 〕# 。
作tác 積tích 不bất 善thiện 業nghiệp 故cố 。 為vi 異dị 熟thục （# 報báo ）# 而nhi 生sanh 起khởi 苦khổ 俱câu 之chi 身thân 識thức 。
識thức 取thủ 蘊uẩn 不bất 徧biến 脫thoát 受thọ 之chi 病bệnh 故cố 如như 病bệnh 人nhân 。 又hựu 此thử 等đẳng 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 如như 牢lao 獄ngục 。 懲# 罰phạt 。 罪tội 科khoa 。 懲# 罰phạt 者giả 。 囚tù 人nhân （# 服phục 罪tội 者giả ）# 。 又hựu 如như 食thực 具cụ 。 食thực 物vật 。 調điều 味vị 料liệu 。 使sử 用dụng 人nhân 。 食thực 者giả 。 當đương 知tri 如như 斯tư 依y 譬thí 喻dụ 之chi 決quyết 定định 說thuyết 。
〔# 五ngũ 〕#
由do 二nhị 種chủng 之chi 所sở 見kiến
當đương 知tri 由do （# 一nhất ）# 簡giản 略lược 與dữ （# 二nhị ）# 詳tường 細tế 此thử 二nhị 種chủng 所sở 見kiến 為vi 決quyết 定định 說thuyết 。 即tức （# 一nhất ）# 簡giản 略lược 者giả 。 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 是thị 依y 毒độc 蛇xà 喻dụ 〔# 經kinh 〕# 中trung 所sở 說thuyết 之chi 道Đạo 理lý 而nhi 〔# 見kiến 〕# 振chấn 劍kiếm 之chi 敵địch 。 依y 重trọng 擔đảm 經kinh 之chi 道Đạo 理lý 而nhi 〔# 見kiến 〕# 重trọng 擔đảm 。 依y 所sở 食thực 之chi 說thuyết 教giáo 而nhi 〔# 見kiến 〕# 食thực 者giả 。 依y 焰diễm 摩ma 迦ca 經kinh 而nhi 見kiến 無vô 常thường 。 苦khổ 。 無vô 我ngã 。 有hữu 為vi 。 殺sát 戮lục 者giả 。 其kỳ 次thứ （# 二nhị ）# 詳tường 細tế 者giả 。 此thử 色sắc 〔# 為vi 無vô 常thường 〕# 不bất 能năng 捏niết 造tạo 故cố 視thị 如như 泡bào 聚tụ 。 受thọ 乃nãi 使sử 暫tạm 時thời 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 視thị 如như 水thủy 泡bào 。 想tưởng 是thị 迷mê 惑hoặc 物vật 。 〔# 視thị 〕# 如như 陽dương 炎diễm 。 行hành 是thị 無vô 真chân 髓tủy （# 堅kiên 實thật ）# 故cố 〔# 視thị 〕# 如như 芭ba 蕉tiêu 之chi 幹cán 。 又hựu 〔# 五ngũ 蘊uẩn 〕# 各các 別biệt 〔# 詳tường 言ngôn 之chi 〕# 。 內nội 色sắc 雖tuy 甚thậm 高cao 大đại （# 美mỹ 麗lệ ）# 應ưng 視thị 為vi 不bất 淨tịnh 。 受thọ 不bất 脫thoát 三tam 苦khổ 之chi 性tánh 故cố 應ưng 〔# 視thị 〕# 為vi 苦khổ 。 想tưởng 。 行hành 不bất 自tự 由do 故cố 。 應ưng 〔# 視thị 〕# 為vi 無vô 我ngã 。 識thức 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 故cố 。 應ưng 視thị 為vi 無vô 常thường 。
〔# 六lục 〕#
由do 如như 斯tư 見kiến 者giả 之chi 義nghĩa 成thành 就tựu
當đương 知tri 如như 斯tư 簡giản 略lược 與dữ 詳tường 細tế 之chi 二nhị 種chủng 見kiến 。 由do 所sở 有hữu 義nghĩa 之chi 成thành 就tựu 之chi 決quyết 定định 說thuyết 。 即tức 先tiên 述thuật 簡giản 略lược 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 。 如như 見kiến 振chấn 劍kiếm 之chi 敵địch 等đẳng 使sử 不bất 為vi 蘊uẩn 所sở 害hại 。 又hựu 於ư 詳tường 細tế 見kiến 色sắc 等đẳng 如như 泡bào 聚tụ 等đẳng 。 不bất 以dĩ 不bất 堅kiên 實thật 見kiến 為vi 堅kiên 實thật 。 更cánh 〔# 就tựu 五ngũ 蘊uẩn 〕# 各các 別biệt 而nhi 詳tường 述thuật 者giả 。
[P.480]# （# 一nhất ）# 見kiến 內nội 色sắc 之chi 不bất 淨tịnh 者giả 。 徧biến 知tri 段đoạn 食thực 。 捨xả 斷đoạn 不bất 淨tịnh 為vi 淨tịnh 之chi 顛điên 倒đảo 。 越việt 度độ 欲dục 流lưu 。 離ly 欲dục 軛ách 。 欲dục 漏lậu 成thành 無vô 漏lậu 。 破phá 貪tham 欲dục 身thân 繫hệ 。 不bất 取thủ 欲dục 取thủ 。
（# 二nhị ）# 見kiến 苦khổ 受thọ 者giả 。 徧biến 知tri 觸xúc 食thực 。 捨xả 斷đoạn 以dĩ 苦khổ 為vi 樂lạc 之chi 顛điên 倒đảo 。 越việt 度độ 有hữu 流lưu 。 離ly 有hữu 軛ách 。 有hữu 漏lậu 成thành 無vô 漏lậu 。 破phá 瞋sân 恚khuể 身thân 繫hệ 。 不bất 取thủ 戒giới 禁cấm 取thủ 。
（# 三tam ）# 見kiến 想tưởng 。 行hành 為vi 無vô 我ngã 者giả 。 徧biến 知tri 意ý 思tư 食thực 。 捨xả 斷đoạn 無vô 我ngã 為vi 我ngã 之chi 顛điên 倒đảo 。 越việt 度độ 見kiến 流lưu 。 離ly 見kiến 軛ách 。 見kiến 漏lậu 成thành 無vô 漏lậu 。 破phá 真chân 實thật 住trụ 著trước 身thân 繫hệ 。 不bất 取thủ 我ngã 語ngữ 取thủ 。
（# 四tứ ）# 見kiến 識thức 為vi 無vô 常thường 者giả 。 徧biến 知tri 識thức 食thực 。 捨xả 斷đoạn 無vô 常thường 為vi 常thường 之chi 顛điên 倒đảo 。 越việt 度độ 無vô 明minh 流lưu 。 離ly 無vô 明minh 軛ách 。 無vô 明minh 漏lậu 為vi 無vô 漏lậu 。 破phá 戒giới 禁cấm 取thủ 身thân 繫hệ 。 不bất 取thủ 見kiến 取thủ 。
如như 斯tư 見kiến 殺sát 戮lục 者giả 等đẳng 。 有hữu 大đại 功công 德đức 故cố 。
賢hiền 者giả 應ưng 見kiến 〔# 五ngũ 〕# 蘊uẩn 為vi 殺sát 戮lục 者giả 。
此thử 為vi 令linh 善thiện 人nhân 之chi 喜hỷ 悅duyệt 。 造tạo 清thanh 淨tịnh 道đạo 〔# 論luận 〕# 之chi 慧tuệ 修tu 習tập 論luận 中trung 蘊uẩn 之chi 解giải 釋thích 。 名danh 第đệ 十thập 四tứ 。
品phẩm 。
Tiểu Vương Thống Sử – Quyển 0065