隆Long 興Hưng 編Biên 年Niên 通Thông 論Luận
Quyển 0026
宋Tống 祖Tổ 琇 撰Soạn

隆long 興hưng 佛Phật 教giáo 編biên 年niên 通thông 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 六lục

隆long 興hưng 府phủ 石thạch 室thất 沙Sa 門Môn 。 祖tổ 琇# 。 撰soạn 。

唐đường 。

大đại 中trung 元nguyên 年niên 。 尚thượng 書thư 白bạch 居cư 易dị 卒thốt 。 年niên 七thất 十thập 有hữu 五ngũ 。 贈tặng 尚thượng 書thư 左tả 僕bộc 射xạ 。 宣tuyên 宗tông 以dĩ 詩thi 吊điếu 之chi 。 居cư 易dị 被bị 遇ngộ 憲hiến 宗tông 時thời 事sự 無vô 不bất 言ngôn 。 湔tiên 剔dịch 抉# 摩ma 多đa 見kiến 聽thính 可khả 。 然nhiên 為vi 當đương 路lộ 所sở 忌kỵ 。 遂toại 擯bấn 斥xích 。 所sở 蘊uẩn 不bất 得đắc 施thí 。 乃nãi 放phóng 意ý 文văn 酒tửu 。 能năng 順thuận 適thích 所sở 遇ngộ 。 託thác 釋Thích 氏thị 死tử 生sanh 之chi 說thuyết 。 若nhược 忘vong 形hình 骸hài 者giả 。 後hậu 復phục 進tiến 用dụng 。 又hựu 皆giai 幼ấu 君quân 偃yển 蹇kiển 。 益ích 不bất 合hợp 居cư 官quan 。 輙triếp 病bệnh 去khứ 。 遂toại 無vô 立lập 功công 名danh 意ý 。 與dữ 弟đệ 行hành 簡giản 及cập 從tùng 祖tổ 弟đệ 敏mẫn 中trung 友hữu 愛ái 東đông 都đô 。 所sở 居cư 履lý 道đạo 里lý 疏sớ/sơ 沼chiểu 種chủng 樹thụ 。 架# 石thạch 樓lâu 香hương 山sơn 。 鑿tạc 八bát 節tiết 灘# 。 號hiệu 醉túy 吟ngâm 先tiên 生sanh 。 自tự 為vi 之chi 傳truyền 。 晚vãn 節tiết 好hảo/hiếu 佛Phật 尤vưu 甚thậm 。 至chí 經kinh 月nguyệt 不bất 食thực 葷huân 。 稱xưng 香hương 山sơn 居cư 士sĩ 。 與dữ 胡hồ 杲# 等đẳng 九cửu 人nhân 宴yến 集tập 。 皆giai 高cao 年niên 不bất 仕sĩ 者giả 。 人nhân 慕mộ 之chi 。 繪hội 為vi 九cửu 老lão 圖đồ 。 居cư 易dị 於ư 文văn 章chương 精tinh 切thiết 。 然nhiên 寂tịch 工công 於ư 詩thi 。 當đương 時thời 士sĩ 人nhân 爭tranh 傳truyền 誦tụng 之chi 。 其kỳ 始thỉ 生sanh 方phương 七thất 月nguyệt 能năng 展triển 書thư 。 姆# 指chỉ 之chi 無vô 兩lưỡng 字tự 。 雖tuy 試thí 之chi 百bách 數số 不bất 差sai 。 九cửu 歲tuế 諳am 識thức 音âm 律luật 。 其kỳ 篤đốc 於ư 才tài 章chương 盖# 天thiên 稟bẩm 然nhiên 。 既ký 卒thốt 。 以dĩ 其kỳ 所sở 居cư 第đệ 施thí 為vi 佛Phật 寺tự 。 宣tuyên 宗tông 思tư 其kỳ 賢hiền 不bất 已dĩ 。 因nhân 擢trạc 其kỳ 弟đệ 敏mẫn 中trung 為vi 相tương/tướng 。 居cư 易dị 嘗thường 疾tật 。 肖tiếu 彌di 陀đà 佛Phật 像tượng 而nhi 禱đảo 之chi 。 自tự 為vi 之chi 記ký 曰viết 。 我ngã 本bổn 師sư 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 說thuyết 言ngôn 。 從tùng 是thị 西tây 方phương 。 過quá 十thập 萬vạn 億ức 佛Phật 土độ 。 有hữu 世thế 界giới 號hiệu 極cực 樂lạc 。 以dĩ 無vô 八bát 苦khổ 四tứ 惡ác 道đạo 故cố 也dã 。 其kỳ 國quốc 號hiệu 淨tịnh 土độ 。 以dĩ 無vô 三tam 毒độc 五ngũ 濁trược 業nghiệp 故cố 也dã 。 其kỳ 佛Phật 號hiệu 阿A 彌Di 陀Đà 。 以dĩ 壽thọ 無vô 量lượng 願nguyện 無vô 量lượng 功công 德đức 。 相tướng 好hảo 光quang 明minh 。 無vô 量lượng 故cố 也dã 。 諦đế 觀quán 此thử 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 眾chúng 生sanh 。 無vô 賢hiền 愚ngu 無vô 貴quý 賤tiện 無vô 幼ấu 艾ngải 。 有hữu 起khởi 心tâm 歸quy 佛Phật 者giả 。 舉cử 手thủ 合hợp 掌chưởng 必tất 向hướng 西tây 方phương 。 有hữu 怖bố 厄ách 苦khổ 惱não 開khai 口khẩu 發phát 聲thanh 必tất 先tiên 念niệm 阿A 彌Di 陀Đà 。 又hựu 範phạm 金kim 合hợp 土thổ/độ 刻khắc 石thạch 綉# 紋văn 乃nãi 至chí 印ấn 水thủy 聚tụ 沙sa 童đồng 子tử 戲hí 者giả 。 莫mạc 不bất 率suất 以dĩ 。 阿A 彌Di 陀Đà 佛Phật 為vi 上thượng 首thủ 。 不bất 知tri 其kỳ 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 是thị 彼bỉ 如Như 來Lai 。 有hữu 大đại 誓thệ 願nguyện 。 於ư 此thử 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 有hữu 大đại 因nhân 緣duyên 。 於ư 彼bỉ 國quốc 土độ 明minh 矣hĩ 。 不bất 然nhiên 。 南nam 北bắc 東đông 方phương 過quá 去khứ 現hiện 在tại 。 未vị 來lai 佛Phật 多đa 矣hĩ 。 何hà 獨độc 如như 是thị 哉tai 。 何hà 獨độc 如như 是thị 哉tai 。 唐đường 中trung 大đại 夫phu 太thái 子tử 少thiểu 傅phó/phụ 白bạch 居cư 易dị 當đương 衰suy 莫mạc 之chi 歲tuế 。 中trung 風phong [病-丙+旱]# 之chi 疾tật 。 乃nãi 捨xả 俸bổng 錢tiền 三tam 十thập 萬vạn 。 命mạng 工công 人nhân 杜đỗ 敬kính 宗tông 按án 阿A 彌Di 陀Đà 。 無vô 量lượng 壽thọ 二nhị 經kinh 畫họa 西tây 方phương 世thế 界giới 一nhất 部bộ 。 高cao 九cửu 尺xích 。 廣quảng 丈trượng 有hữu 三tam 尺xích 。 阿A 彌Di 陀Đà 尊tôn 佛Phật 坐tọa 中trung 央ương 。 觀quán 音âm 。 勢thế 至chí 二nhị 大Đại 士Sĩ 侍thị 左tả 右hữu 。 人nhân 天thiên 瞻chiêm 仰ngưỡng 眷quyến 屬thuộc 繞nhiễu 圍vi 。 樓lâu 臺đài 伎kỹ 樂nhạc 水thủy 樹thụ 花hoa 鳥điểu 。 七thất 寶bảo 嚴nghiêm 飾sức 。 五ngũ 綵thải 張trương 施thi 。 爛lạn 爛lạn 煌hoàng 煌hoàng 。 功công 德đức 成thành 就tựu 。 弟đệ 子tử 居cư 易dị 焚phần 香hương 稽khể 首thủ 。 跪quỵ 於ư 佛Phật 前tiền 。 起khởi 慈từ 悲bi 心tâm 。 發phát 弘hoằng 誓thệ 願nguyện 。 願nguyện 此thử 功công 德đức 。 面diện 施thí 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 有hữu 如như 我ngã 老lão 者giả 。 如như 我ngã 病bệnh 者giả 。 願nguyện 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 。 不bất 越việt 南nam 部bộ 便tiện 覩đổ 西tây 方phương 。 白bạch 毫hào 大đại 光quang 應ưng 念niệm 來lai 感cảm 。 青thanh 蓮liên 上thượng 品phẩm 。 隨tùy 願nguyện 往vãng 生sanh 。 從tùng 現hiện 在tại 身thân 。 盡tận 未vị 來lai 際tế 。 常thường 得đắc 親thân 近cận 。 而nhi 供cúng 養dường 也dã 。 欲dục 重trùng 宣tuyên 此thử 義nghĩa 。 而nhi 說thuyết 讚tán 曰viết 。 極Cực 樂Lạc 世Thế 界Giới 清thanh 淨tịnh 土độ 。 無vô 諸chư 惡ác 道đạo 及cập 眾chúng 苦khổ 。 願nguyện 如như 我ngã 身thân 老lão 病bệnh 者giả 。 同đồng 生sanh 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 所sở 。

論luận 曰viết 。 唐đường 史sử 稱xưng 居cư 易dị 與dữ 元nguyên 稹# 齊tề 名danh 。 稹# 中trung 道đạo 徼# 險hiểm 。 得đắc 宰tể 相tướng 名danh 望vọng 漼# 然nhiên 。 居cư 易dị 當đương 李# 宗tông 閔mẫn 時thời 。 權quyền 勢thế 震chấn 赫hách 終chung 不bất 附phụ 離ly 。 為vi 進tiến 取thủ 計kế 完hoàn 節tiết 自tự 高cao 。 居cư 易dị 其kỳ 賢hiền 哉tai 。 竊thiết 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 下hạ 罪tội 特đặc 賢hiền 於ư 當đương 時thời 。 如như 。 本bổn 朝triêu 韓# 魏ngụy 公công 之chi 德đức 業nghiệp 。 蘇tô 東đông 坡# 之chi 文văn 章chương 。 皆giai 景cảnh 慕mộ 之chi 。 斑ban 斑ban 著trước 於ư 翰hàn 墨mặc 。 然nhiên 則tắc 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 賢hiền 於ư 百bách 世thế 可khả 也dã 。 觀quán 其kỳ 雍ung 容dung 談đàm 道đạo 。 深thâm 徹triệt 宗tông 教giáo 之chi 源nguyên 。 於ư 唐đường 三tam 百bách 年niên 間gian 唯duy 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 。 柳liễu 子tử 厚hậu 。 裴# 公công 美mỹ 。 梁lương 肅túc 數số 公công 而nhi 已dĩ 。 雖tuy 各các 本bổn 師sư 承thừa 。 亦diệc 皆giai 性tánh 自tự 通thông 悟ngộ 發phát 於ư 天thiên 縱túng/tung 。 非phi 大Đại 士Sĩ 乘thừa 願nguyện 力lực 再tái 來lai 。 疇trù 能năng 及cập 此thử 哉tai 。

二nhị 年niên 。 觀quán 察sát 使sử 裴# 休hưu 守thủ 宣tuyên 城thành 。 嘗thường 與dữ 名danh 緇# 會hội 難nạn/nan 。 有hữu 設thiết 疑nghi 以dĩ 試thí 公công 曰viết 。 三tam 界giới 虗hư 妄vọng 。 群quần 生sanh 顛điên 倒đảo 。 何hà 有hữu 修tu 行hành 能năng 解giải 纏triền 縛phược 。 孰thục 為vi 智trí 慧tuệ 可khả 化hóa 凡phàm 愚ngu 。 胡hồ 為vi 乎hồ 。 公công 區khu 區khu 徒đồ 自tự 撓nạo 耳nhĩ 。 公công 曰viết 。 嘻# 珠châu 玉ngọc 在tại 櫝# 。 啟khải 之chi 則tắc 見kiến 其kỳ 珍trân 。 聖thánh 賢hiền 在tại 門môn 。 行hành 之chi 則tắc 踐tiễn 其kỳ 閫khổn 。 分phần/phân 塗đồ 而nhi 往vãng 。 唯duy 善thiện 惡ác 焉yên 。 善thiện 惡ác 如như 東đông 西tây 耳nhĩ 。 趣thú 之chi 不bất 已dĩ 則tắc 至chí 其kỳ 所sở 至chí 焉yên 。 在tại 乎hồ 推thôi 心tâm 於ư 不bất 染nhiễm 。 馭ngự 馬mã 於ư 無vô 途đồ 。 如như 是thị 三tam 界giới 信tín 真chân 實thật 。 群quần 生sanh 非phi 顛điên 倒đảo 。 但đãn 學học 者giả 不bất 能năng 窒# 欲dục 壞hoại 貪tham 違vi 名danh 去khứ 利lợi 。 弗phất 舍xá 有hữu 漏lậu 而nhi 思tư 往vãng 無vô 為vi 耳nhĩ 。 然nhiên 捨xả 之chi 在tại 我ngã 。 取thủ 之chi 由do 人nhân 。 非phi 用dụng 智trí 慧tuệ 解giải 纏triền 縛phược 。 如như 此thử 則tắc 了liễu 無vô 一nhất 物vật 以dĩ 撓nạo 吾ngô 真chân 也dã 。 他tha 日nhật 門môn 人nhân 有hữu 謂vị 公công 曰viết 。 敢cảm 問vấn 三tam 界giới 之chi 言ngôn 未vị 立lập 。 人nhân 不bất 知tri 修tu 行hành 。 不bất 見kiến 因nhân 果quả 。 畏úy 陰ấm 隲# 者giả 不bất 為vi 之chi 多đa 。 介giới 景cảnh 福phước 者giả 不bất 為vi 之chi 少thiểu 。 理lý 亂loạn 增tăng 損tổn 繫hệ 乎hồ 其kỳ 時thời 。 洎kịp 斯tư 教giáo 也dã 行hành 乎hồ 中trung 夏hạ 。 愚ngu 人nhân 畏úy 罪tội 損tổn 其kỳ 惡ác 。 賢hiền 人nhân 望vọng 神thần 增tăng 其kỳ 善thiện 。 增tăng 之chi 不bất 已dĩ 則tắc 至chí 今kim 當đương 盡tận 善thiện 矣hĩ 。 損tổn 之chi 不bất 已dĩ 亦diệc 至chí 今kim 當đương 無vô 惡ác 矣hĩ 。 何hà 昏hôn 迷mê 暴bạo 虐ngược 無vô 減giảm 於ư 秦tần 漢hán 之chi 前tiền 。 福phước 慧tuệ 聦# 明minh 不bất 增tăng 於ư 魏ngụy 晉tấn 之chi 後hậu 。 歸quy 之chi 者giả 殊thù 途đồ 輻bức 湊thấu 。 立lập 之chi 者giả 萬vạn 法pháp 雲vân 興hưng 。 稽khể 諸chư 天thiên 不bất 見kiến 其kỳ 文văn 。 求cầu 諸chư 古cổ 莫mạc 有hữu 其kỳ 法pháp 。 號hiệu 為vi 大đại 聖thánh 作tác 人nhân 天thiên 師sư 。 是thị 宜nghi 使sử 吾ngô 人nhân 盡tận 昇thăng 覺giác 路lộ 。 不bất 宜nghi 蚩xi 蚩xi 庶thứ 類loại 。 由do 古cổ 迄hất 今kim 若nhược 斯tư 之chi 迷mê 也dã 。 設thiết 使sử 像tượng 法pháp 至chí 今kim 未vị 行hành 。 將tương 盡tận 墮đọa 惡ác 道đạo 為vi 鬼quỷ 為vi 蜮# 乎hồ 。 夫phu 法pháp 未vị 始thỉ 有hữu 。 今kim 而nhi 有hữu 之chi 。 希hy 聖thánh 之chi 徒đồ 何hà 存tồn 而nhi 知tri 之chi 耶da 。 由do 之chi 之chi 固cố 。 庸dong 非phi 溺nịch 乎hồ 。 公công 笑tiếu 謂vị 之chi 曰viết 。 大đại 明minh 肇triệu 啟khải 。 法pháp 不bất 齊tề 備bị 。 聖thánh 人nhân 繼kế 出xuất 。 代đại 天thiên 為vi 工công 。 結kết 繩thằng 畫họa 封phong 文văn 質chất 滋tư 改cải 。 一nhất 聖thánh 立lập 。 一nhất 法pháp 生sanh 。 天thiên 道Đạo 人Nhân 事sự 顯hiển 若nhược 符phù 契khế 。 燧toại 人nhân 氏thị 之chi 未vị 有hữu 火hỏa 也dã 。 則tắc 天thiên 無vô 火hỏa 星tinh 。 人nhân 無vô 火hỏa 食thực 。 龜quy 無vô 火hỏa 兆triệu 。 物vật 無vô 火hỏa 災tai 必tất 矣hĩ 。 少thiểu 昊hạo 氏thị 之chi 未vị 理lý 金kim 也dã 。 則tắc 天thiên 無vô 金kim 星tinh 。 人nhân 無vô 金kim 用dụng 。 龜quy 無vô 金kim 兆triệu 。 物vật 無vô 金kim 災tai 必tất 矣hĩ 。 及cập 聖thánh 人nhân 攻công 木mộc 出xuất 火hỏa 。 鍛đoán 石thạch 取thủ 金kim 。 於ư 是thị 乎hồ 精tinh 芒mang 主chủ 宰tể 騰đằng 變biến 上thượng 下hạ 。 則tắc 知tri 世thế 法pháp 時thời 事sự 隨tùy 聖thánh 人nhân 也dã 。 考khảo 精tinh 神thần 之chi 源nguyên 。 窮cùng 性tánh 命mạng 之chi 表biểu 。 作tác 大đại 方phương 便tiện 護hộ 於ư 群quần 生sanh 。 群quần 生sanh 受thọ 之chi 而nhi 不bất 知tri 。 盖# 由do 天thiên 道đạo 運vận 行hành 物vật 以dĩ 生sanh 茂mậu 。 皆giai 謂vị 自tự 己kỷ 。 孰thục 知tri 其kỳ 然nhiên 也dã 。 於ư 是thị 問vấn 者giả 廓khuếch 然nhiên 自tự 得đắc 佛Phật 味vị 。 及cập 詔chiếu 許hứa 立lập 寺tự 而nhi 宣tuyên 之chi 。 士sĩ 民dân 相tương/tướng 皷cổ 以dĩ 萬vạn 。 請thỉnh 先tiên 立lập 之chi 于vu 宣tuyên 郛# 。 遂toại 復phục 新tân 興hưng 寺tự 焉yên 。

三tam 年niên 九cửu 月nguyệt 辛tân 亥hợi 。 詔chiếu 曰viết 。 潮triều 州châu 司ty 馬mã 李# 德đức 裕# 。 早tảo 籍tịch 門môn 弟đệ 幼ấu 踐tiễn 清thanh 華hoa 。 累lũy/lụy/luy 居cư 將tương 相tương/tướng 之chi 榮vinh 。 唯duy 以dĩ 姦gian 傾khuynh 為vi 業nghiệp 。 當đương 會hội 昌xương 之chi 際tế 。 極cực 公công 台thai 之chi 崇sùng 。 騁sính 諛du 侫# 以dĩ 得đắc 君quân 。 遂toại 恣tứ 橫hoạnh/hoành 而nhi 持trì 政chánh 。 專chuyên 權quyền 生sanh 事sự 妒đố 賢hiền 害hại 忠trung 。 動động 多đa 詭quỷ 異dị 之chi 謀mưu 。 潛tiềm 懷hoài 僭# 越việt 之chi 志chí 。 秉bỉnh 直trực 者giả 必tất 棄khí 。 向hướng 善thiện 者giả 盡tận 排bài 。 誣vu 忠trung 良lương 造tạo 朋bằng 黨đảng 之chi 名danh 。 肆tứ 姦gian 偽ngụy 生sanh 加gia 諸chư 之chi 亹# 。 計kế 有hữu 逾du 於ư 指chỉ 鹿lộc 。 罪tội 實thật 見kiến 於ư 欺khi 天thiên 。 屬thuộc 者giả 方phương 處xứ 鈞quân 衡hành 曾tằng 無vô 嫌hiềm 避tị 。 委ủy 國quốc 史sử 於ư 愛ái 壻# 之chi 手thủ 。 寵sủng 祕bí 文văn 於ư 弱nhược 子tử 之chi 身thân 。 洎kịp 參tham 信tín 書thư 亦diệc 見kiến 親thân 眤# 恭cung 推thôi 元nguyên 和hòa 實thật 錄lục 乃nãi 不bất 刊# 之chi 書thư 。 擅thiện 敢cảm 改cải 張trương 。 罔võng 有hữu 畏úy 忌kỵ 。 奪đoạt 他tha 人nhân 之chi 懿# 績# 為vi 私tư 門môn 之chi 令linh 猷# 。 附phụ 李# 榮vinh 之chi 曲khúc 情tình 成thành 吳ngô 湘# 之chi 怨oán 獄ngục 。 擢trạc 爾nhĩ 之chi 髮phát 。 數số 罪tội 未vị 窮cùng 。 載tái 窺khuy 罔võng 上thượng 之chi 由do 。 益ích 驗nghiệm 無vô 君quân 之chi 意ý 。 朕trẫm 務vụ 全toàn 大đại 體thể 。 久cửu 為vi 含hàm 容dung 。 雖tuy 黜truất 降giáng/hàng 其kỳ 官quan 榮vinh 。 尚thượng 盡tận 藏tạng 其kỳ 醜xú 狀trạng 。 而nhi 睥# 睨# 未vị 已dĩ 競cạnh 惕dịch 無vô 聞văn 。 積tích 惡ác 既ký 張trương 公công 議nghị 難nạn/nan 抑ức 。 可khả 崖nhai 州châu 司ty 戶hộ 。 未vị 幾kỷ 。 德đức 裕# 慚tàm 忿phẫn 不bất 卒thốt 。 乃nãi 見kiến 夢mộng 哀ai 訴tố 於ư 宰tể 相tướng 令linh 孤cô 綯# 。 乞khất 歸quy 葬táng 其kỳ 尸thi 。 識thức 者giả 謂vị 之chi 。 強cường/cưỡng 侫# 雖tuy 殊thù 亦diệc 不bất 衰suy 云vân 。

論luận 曰viết 。 唐đường 李# 習tập 之chi 曰viết 。 史sử 官quan 紀kỷ 事sự 不bất 得đắc 實thật 。 乃nãi 取thủ 行hành 狀trạng 諡thụy 牒điệp 。 凡phàm 為vi 狀trạng 者giả 。 皆giai 門môn 生sanh 故cố 史sử 苟cẩu 言ngôn 虗hư 美mỹ 。 尤vưu 不bất 足túc 信tín 。 予# 觀quán 李# 德đức 裕# 故cố 吏lại 鄭trịnh 亞# 所sở 為vi 會hội 昌xương 一nhất 品phẩm 制chế 集tập 序tự 。 鋪phô 張trương 德đức 裕# 勳huân 業nghiệp 。 與dữ 新tân 史sử 本bổn 傅phó/phụ 無vô 異dị 。 而nhi 舊cựu 史sử 武võ 宗tông 紀kỷ 則tắc 著trước 德đức 裕# 之chi 惡ác 。 與dữ 詔chiếu 詞từ 皆giai 合hợp 。 然nhiên 則tắc 新tân 史sử 取thủ 信tín 故cố 吏lại 之chi 說thuyết 。 寧ninh 不bất 悞ngộ 後hậu 來lai 者giả 乎hồ 。

三tam 年niên 。 湖hồ 南nam 觀quán 察sát 使sử 裴# 休hưu 躬cung 謁yết 華hoa 林lâm 善thiện 覺giác 禪thiền 師sư 。 休hưu 問vấn 師sư 還hoàn 有hữu 待đãi 者giả 否phủ/bĩ 。 覺giác 云vân 有hữu 一nhất 兩lưỡng 箇cá 。 休hưu 云vân 在tại 什thập 麼ma 處xứ 。 覺giác 乃nãi 喚hoán 大đại 空không 小tiểu 空không 。

時thời 二nhị 虎hổ 自tự 庵am 後hậu 而nhi 出xuất 。 休hưu 都đô 之chi 大đại 驚kinh 。 覺giác 語ngữ 虎hổ 曰viết 。 且thả 去khứ 。 有hữu 客khách 在tại 。 二nhị 虎hổ 哮hao 吼hống 而nhi 去khứ 。 休hưu 問vấn 師sư 作tác 何hà 行hành 業nghiệp 。 感cảm 得đắc 如như 斯tư 。 覺giác 良lương 久cửu 云vân 會hội 麼ma 。 休hưu 云vân 不bất 會hội 。 覺giác 云vân 。 山sơn 僧Tăng 常thường 念niệm 觀quán 音âm 。 休hưu 歎thán 異dị 而nhi 去khứ 。 覺giác 隱ẩn 居cư 常thường 持trì 錫tích 夜dạ 出xuất 林lâm 麓lộc 間gian 。 七thất 步bộ 一nhất 振chấn 錫tích 。 一nhất 稱xưng 觀quán 音âm 名danh 號hiệu 。 嘗thường 有hữu 僧Tăng 來lai 參tham 。 方phương 展triển 坐tọa 具cụ 。 覺giác 曰viết 且thả 緩hoãn 緩hoãn 。 僧Tăng 曰viết 和hòa 尚thượng 見kiến 箇cá 什thập 麼ma 。 覺giác 云vân 。 可khả 惜tích 許hứa 。 磕# 破phá 鍾chung 樓lâu 。 其kỳ 僧Tăng 從tùng 此thử 有hữu 省tỉnh 。

四tứ 年niên 。 黃hoàng 蘗bách 希hy 運vận 禪thiền 師sư 示thị 寂tịch 。 師sư 福phước 唐đường 人nhân 。 姿tư 皃# 豐phong 碩# 。 游du 方phương 晚vãn 趨xu 江giang 西tây 參tham 馬mã 祖tổ 。 值trị 祖tổ 歸quy 寂tịch 乃nãi 見kiến 百bách 丈trượng 。 問vấn 馬mã 祖tổ 平bình 日nhật 機cơ 緣duyên 。 丈trượng 舉cử 再tái 參tham 馬mã 祖tổ 掛quải 拂phất 話thoại 。 師sư 於ư 言ngôn 下hạ 大đại 悟ngộ 。 丈trượng 曰viết 。 子tử 他tha 日nhật 嗣tự 馬mã 祖tổ 去khứ 。 師sư 曰viết 。 不bất 然nhiên 。 今kim 日nhật 因nhân 師sư 舉cử 得đắc 見kiến 馬mã 祖tổ 大đại 機cơ 之chi 用dụng 。 若nhược 嗣tự 馬mã 祖tổ 。 喪táng 我ngã 兒nhi 孫tôn 。 丈trượng 曰viết 。 如như 是thị 如như 是thị 。 見kiến 與dữ 師sư 齊tề 減giảm 師sư 半bán 德đức 。 見kiến 過quá 於ư 師sư 乃nãi 堪kham 傳truyền 受thọ 。 師sư 自tự 是thị 混hỗn 迹tích 于vu 眾chúng 。 後hậu 於ư 豫dự 章chương 遇ngộ 觀quán 察sát 使sử 裴# 休hưu 。 道đạo 緣duyên 契khế 合hợp 。 遂toại 出xuất 世thế 說thuyết 法Pháp 。 嘗thường 示thị 眾chúng 曰viết 。 汝nhữ 等đẳng 諸chư 人nhân 。 欲dục 何hà 所sở 求cầu 。 遂toại 以dĩ 棒bổng 趁sấn 去khứ 。 而nhi 眾chúng 不bất 散tán 。 因nhân 謂vị 之chi 曰viết 。 汝nhữ 曹tào 盡tận 是thị 噇# 酒tửu 糟tao 漢hán 。 恁nhẫm 麼ma 行hành 脚cước 取thủ 笑tiếu 於ư 人nhân 。 但đãn 見kiến 八bát 百bách 一nhất 千thiên 人nhân 便tiện 去khứ 。 不bất 可khả 只chỉ 圖đồ 熱nhiệt 閙náo 也dã 。 老lão 漢hán 行hành 脚cước 時thời 。 或hoặc 遇ngộ 草thảo 根căn 下hạ 有hữu 一nhất 箇cá 漢hán 。 便tiện 從tùng 頂đảnh 上thượng 一nhất 錐trùy 。 看khán 他tha 若nhược 知tri 痛thống 痒dương 可khả 以dĩ 布bố 袋đại 盛thịnh 米mễ 供cúng 養dường 他tha 。 可khả 中trung 總tổng 似tự 你nễ 如như 此thử 容dung 易dị 。 何hà 處xứ 更cánh 有hữu 今kim 日nhật 事sự 。 汝nhữ 等đẳng 既ký 稱xưng 行hành 脚cước 。 亦diệc 須tu 着trước 些# 精tinh 神thần 。 還hoàn 知tri 道đạo 大đại 唐đường 國quốc 裏lý 無vô 禪thiền 師sư 麼ma 。

時thời 有hữu 僧Tăng 出xuất 云vân 。 只chỉ 如như 諸chư 方phương 尊tôn 宿túc 聚tụ 徒đồ 闡xiển 化hóa 又hựu 作tác 麼ma 生sanh 。 師sư 曰viết 。 不bất 道đạo 無vô 禪thiền 。 只chỉ 是thị 無vô 師sư 。 汝nhữ 豈khởi 不bất 見kiến 。 馬mã 大đại 師sư 座tòa 下hạ 出xuất 八bát 十thập 四tứ 人nhân 坐tọa 大Đại 道Đạo 場tràng 。 得đắc 大đại 師sư 正chánh 眼nhãn 者giả 止chỉ 三tam 兩lưỡng 人nhân 而nhi 已dĩ 。 歸quy 宗tông 和hòa 尚thượng 是thị 其kỳ 一nhất 也dã 。 夫phu 出xuất 家gia 人nhân 須tu 知tri 有hữu 從tùng 上thượng 來lai 事sự 分phần/phân 。 且thả 如như 四tứ 祖tổ 下hạ 牛ngưu 頭đầu 融dung 大đại 師sư 。 橫hoạnh/hoành 說thuyết 竪thụ 說thuyết 猶do 不bất 知tri 向hướng 上thượng 關quan 棙# 子tử 。 有hữu 此thử 眼nhãn 腦não 方phương 辨biện 得đắc 邪tà 正chánh 宗tông 黨đảng 。 且thả 當đương 人nhân 事sự 宜nghi 不bất 能năng 體thể 會hội 得đắc 。 但đãn 知tri 學học 語ngữ 言ngôn 念niệm 向hướng 肚đỗ 皮bì 裏lý 安an 着trước 。 到đáo 處xứ 稱xưng 我ngã 會hội 禪thiền 。 還hoàn 替thế 得đắc 汝nhữ 生sanh 死tử 麼ma 。 輕khinh 忽hốt 老lão 宿túc 。 入nhập 地địa 獄ngục 如như 箭tiễn 。 我ngã 才tài 見kiến 入nhập 門môn 來lai 。 便tiện 識thức 得đắc 你nễ 了liễu 也dã 。 還hoàn 知tri 麼ma 。 急cấp 須tu 努nỗ 力lực 。 莫mạc 容dung 易dị 事sự 持trì 片phiến 衣y 口khẩu 食thực 空không 過quá 一nhất 生sanh 。 明minh 眼nhãn 人nhân 笑tiếu 汝nhữ 。 久cửu 後hậu 總tổng 被bị 俗tục 人nhân 筭# 將tương 去khứ 在tại 。 宜nghi 自tự 看khán 遠viễn 近cận 是thị 阿a 誰thùy 分phần/phân 上thượng 事sự 。 若nhược 會hội 即tức 便tiện 會hội 。 不bất 會hội 即tức 散tán 去khứ 。

五ngũ 年niên 。 詔chiếu 京kinh 兆triệu 薦tiến 福phước 寺tự 弘hoằng 辨biện 禪thiền 即tức 入nhập 內nội 。 帝đế 問vấn 曰viết 禪thiền 宗tông 何hà 有hữu 南nam 北bắc 之chi 名danh 。 對đối 曰viết 。 禪thiền 門môn 本bổn 無vô 南nam 北bắc 。 昔tích 如Như 來Lai 以dĩ 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 付phó 大đại 迦Ca 葉Diếp 。 展triển 轉chuyển 相tương 傳truyền 。 至chí 三tam 十thập 一nhất 世thế 。 此thử 土thổ/độ 弘Hoằng 忍Nhẫn 大Đại 師Sư 。 有hữu 二nhị 弟đệ 子tử 。 一nhất 名danh 慧tuệ 能năng 。 受thọ 衣y 法pháp 居cư 嶺lĩnh 南nam 。 一nhất 名danh 神thần 秀tú 。 在tại 北bắc 揚dương 化hóa 。 得đắc 法Pháp 雖tuy 一nhất 而nhi 開khai 導đạo 發phát 悟ngộ 有hữu 頓đốn 漸tiệm 之chi 異dị 。 故cố 曰viết 南nam 頓đốn 北bắc 漸tiệm 。 非phi 禪thiền 宗tông 本bổn 有hữu 南nam 北bắc 之chi 號hiệu 也dã 。 帝đế 曰viết 何hà 名danh 戒giới 定định 慧tuệ 。 對đối 曰viết 。 防phòng 非phi 止chỉ 惡ác 名danh 戒giới 。 六lục 根căn 涉thiệp 境cảnh 心tâm 不bất 隨tùy 緣duyên 名danh 定định 。 心tâm 境cảnh 俱câu 空không 照chiếu 鑒giám 無vô 惑hoặc 為vi 慧tuệ 。 帝đế 曰viết 何hà 名danh 方phương 便tiện 。 對đối 曰viết 。 方phương 便tiện 者giả 隱ẩn 實thật 覆phú 相tương/tướng 權quyền 巧xảo 之chi 門môn 也dã 。 被bị 接tiếp 中trung 下hạ 。 曲khúc 施thí 誘dụ 迪# 。 謂vị 之chi 方phương 便tiện 。 設thiết 為vi 上thượng 根căn 。 言ngôn 捨xả 方phương 便tiện 但đãn 說thuyết 無vô 上thượng 道Đạo 者giả 。 斯tư 亦diệc 方phương 便tiện 之chi 談đàm 。 以dĩ 至chí 祖tổ 師sư 玄huyền 言ngôn 志chí 功công 絕tuyệt 謂vị 。 亦diệc 無vô 出xuất 方phương 便tiện 之chi 迹tích 。 帝đế 曰viết 何hà 為vi 佛Phật 心tâm 。 對đối 曰viết 。 佛Phật 者giả 覺giác 也dã 。 謂vị 人nhân 有hữu 智trí 慧tuệ 覺giác 照chiếu 為vi 佛Phật 心tâm 。 心tâm 者giả 佛Phật 之chi 別biệt 名danh 。 則tắc 有hữu 百bách 千thiên 異dị 號hiệu 。 體thể 唯duy 其kỳ 一nhất 。 本bổn 無vô 形hình 狀trạng 。 非phi 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 男nam 女nữ 等đẳng 相tướng 。 在tại 天thiên 非phi 天thiên 在tại 人nhân 非phi 人nhân 而nhi 現hiện 天thiên 現hiện 人nhân 。 能năng 男nam 能năng 女nữ 。 非phi 始thỉ 非phi 終chung 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 故cố 號hiệu 靈linh 覺giác 之chi 性tánh 。 如như 陛bệ 下hạ 日nhật 應ưng 萬vạn 機cơ 即tức 是thị 。 陛bệ 下hạ 佛Phật 心tâm 。 假giả 使sử 千thiên 佛Phật 共cộng 傳truyền 。 應ưng 無vô 別biệt 有hữu 所sở 得đắc 也dã 。 帝đế 曰viết 如như 今kim 有hữu 人nhân 念niệm 佛Phật 如như 何hà 。 對đối 曰viết 。 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 為vi 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 隨tùy 根căn 器khí 而nhi 說thuyết 。 為vi 上thượng 根căn 者giả 開khai 最Tối 上Thượng 乘Thừa 頓đốn 悟ngộ 至chí 理lý 。 中trung 下hạ 根căn 者giả 未vị 能năng 頓đốn 曉hiểu 。 是thị 以dĩ 佛Phật 為vi 韋vi 提đề 希hy 開khai 十thập 六lục 觀quán 門môn 。 令linh 念niệm 佛Phật 生sanh 於ư 極cực 樂lạc 。 故cố 經Kinh 云vân 。 是thị 心tâm 是thị 佛Phật 。 是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。 心tâm 外ngoại 無vô 佛Phật 。 佛Phật 外ngoại 無vô 心tâm 。 帝đế 曰viết 復phục 有hữu 人nhân 持trì 經Kinh 持trì 咒chú 求cầu 佛Phật 如như 何hà 。 對đối 曰viết 。 如Như 來Lai 種chủng 種chủng 說thuyết 法Pháp 。 皆giai 為vi 最tối 上thượng 一Nhất 乘Thừa 。 如như 百bách 千thiên 眾chúng 流lưu 莫mạc 不bất 朝triêu 宗tông 于vu 海hải 。 如như 是thị 差sai 別biệt 諸chư 緣duyên 皆giai 歸quy 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 海hải 。 帝đế 曰viết 。 祖tổ 師sư 既ký 傳truyền 心tâm 印ấn 。 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 無vô 所sở 得đắc 法pháp 如như 何hà 。 對đối 曰viết 。 佛Phật 之chi 一nhất 化hóa 實thật 無vô 一nhất 法pháp 與dữ 人nhân 。 但đãn 云vân 眾chúng 生sanh 各các 各các 。 自tự 性tánh 同đồng 一nhất 法Pháp 藏tạng 。 當đương 時thời 燃nhiên 燈đăng 如Như 來Lai 但đãn 印ấn 釋Thích 迦Ca 本bổn 法pháp 。 而nhi 無vô 所sở 得đắc 。 方phương 契khế 燃nhiên 燈đăng 本bổn 意ý 。 故cố 經Kinh 云vân 。 無vô 我ngã 無vô 人nhân 。 眾chúng 生sanh 無vô 壽thọ 者giả 。 是thị 法Pháp 平bình 等đẳng 。 修tu 一nhất 切thiết 善thiện 不bất 着trước 於ư 相tương/tướng 。 帝đế 曰viết 。 禪thiền 師sư 既ký 會hội 祖tổ 意ý 。 還hoàn 禮lễ 佛Phật 看khán 經kinh 否phủ/bĩ 。 對đối 曰viết 。 沙Sa 門Môn 禮lễ 佛Phật 誦tụng 經Kinh 盖# 是thị 住trụ 持trì 常thường 法pháp 。 有hữu 四tứ 報báo 焉yên 。 依y 佛Phật 戒giới 修tu 身thân 。 參tham 尋tầm 知tri 識thức 。 漸tiệm 修tu 梵Phạm 行hạnh 。 履lý 踐tiễn 如Như 來Lai 。 所sở 行hành 之chi 迹tích 。 帝đế 曰viết 。 何hà 為vi 頓đốn 見kiến 。 何hà 為vi 漸tiệm 修tu 。 對đối 曰viết 。 頓đốn 明minh 自tự 性tánh 。 與dữ 佛Phật 無vô 二nhị 。 然nhiên 有hữu 無vô 始thỉ 染nhiễm 習tập 。 故cố 假giả 漸tiệm 修tu 對đối 治trị 。 令linh 順thuận 性tánh 起khởi 用dụng 。 如như 人nhân 喫khiết 飯phạn 非phi 一nhất 口khẩu 便tiện 飽bão 。 是thị 日nhật 辨biện 對đối 七thất 刻khắc 方phương 罷bãi 。 帝đế 悅duyệt 。 賜tứ 號hiệu 圓viên 智trí 禪thiền 師sư 。

論luận 曰viết 。 宣tuyên 宗tông 在tại 開khai 成thành 會hội 昌xương 間gian 。 嘗thường 詭quỷ 服phục 遁độn 世thế 為vi 沙Sa 門Môn 。 於ư 監giám 官quan 會hội 中trung 遇ngộ 黃hoàng 檗# 禮lễ 佛Phật 次thứ 問vấn 曰viết 。 不bất 着trước 佛Phật 求cầu 。 不bất 着trước 法pháp 求cầu 。 不bất 着trước 僧Tăng 求cầu 。 禮lễ 拜bái 作tác 什thập 麼ma 。 蘗bách 曰viết 。 不bất 着trước 佛Phật 求cầu 。 不bất 着trước 法pháp 求cầu 。 不bất 着trước 僧Tăng 求cầu 。 某mỗ 甲giáp 常thường 禮lễ 如như 是thị 事sự 。 宣tuyên 宗tông 凡phàm 三tam 次thứ 致trí 問vấn 。 檗# 三tam 如như 是thị 答đáp 。 乃nãi 曰viết 會hội 麼ma 。 宣tuyên 宗tông 云vân 不bất 會hội 。 檗# 遽cự 收thu 坐tọa 具cụ 打đả 之chi 。 故cố 雪tuyết 竇đậu 頌tụng 云vân 。 凜# 凜# 威uy 風phong 不bất 自tự 誇khoa 。 端đoan 居cư 寰# 海hải 定định 龍long 虵xà 。 大đại 中trung 天thiên 子tử 曾tằng 輕khinh 觸xúc 。 三tam 度độ 親thân 遭tao 弄lộng 爪trảo 牙nha 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。 檗# 異dị 時thời 為vi 相tương/tướng 國quốc 裴# 公công 開khai 示thị 傳truyền 心tâm 法Pháp 要yếu 。 及cập 弘hoằng 辨biện 對đối 帝đế 十thập 問vấn 語ngữ 句cú 皆giai 明minh 白bạch 顯hiển 了liễu 。 與dữ 大Đại 乘Thừa 經Kinh 旨chỉ 無vô 少thiểu 異dị 。 然nhiên 則tắc 為vi 人nhân 君quân 朝triêu 賢hiền 說thuyết 法Pháp 。 固cố 不bất 應ưng 與dữ 擒cầm 縱túng/tung 衲nạp 子tử 同đồng 日nhật 而nhi 語ngữ 也dã 。 抑ức 宗tông 門môn 法pháp 式thức 類loại 如như 此thử 。 嗚ô 呼hô 。 不bất 如như 是thị 烏ô 可khả 謂vị 宗tông 師sư 之chi 全toàn 才tài 者giả 歟# 。

六lục 年niên 。 江giang 州châu 刺thứ 史sử 崔thôi 黯ảm 復phục 廬lư 山sơn 東đông 林lâm 寺tự 。 黯ảm 自tự 為vi 之chi 碑bi 。 其kỳ 略lược 曰viết 。 佛Phật 之chi 心tâm 以dĩ 空không 化hóa 執chấp 。 智trí 化hóa 也dã 。 以dĩ 福phước 利lợi 化hóa 欲dục 。 仁nhân 化hóa 也dã 。 以dĩ 緣duyên 業nghiệp 化hóa 妄vọng 。 術thuật 化hóa 也dã 。 以dĩ 地địa 獄ngục 化hóa 愚ngu 。 劫kiếp 化hóa 也dã 。 故cố 中trung 下hạ 之chi 人nhân 聞văn 其kỳ 說thuyết 利lợi 而nhi 畏úy 之chi 。 所sở 謂vị 救cứu 溺nịch 以dĩ 手thủ 。 救cứu 火hỏa 以dĩ 水thủy 。 其kỳ 於ư 生sanh 人nhân 恩ân 亦diệc 弘hoằng 矣hĩ 。 然nhiên 用dụng 其kỳ 法pháp 不bất 用dụng 其kỳ 心tâm 。 以dĩ 至chí 於ư 甚thậm 則tắc 失thất 其kỳ 道đạo 蠧đố 於ư 物vật 。 失thất 其kỳ 道đạo 者giả 迷mê 其kỳ 徒đồ 。 蠹đố 於ư 物vật 者giả 覆phú 其kỳ 宗tông 。 皆giai 非phi 佛Phật 之chi 以dĩ 手thủ 以dĩ 水thủy 之chi 意ý 也dã 。 為vi 國quốc 家gia 者giả 取thủ 其kỳ 有hữu 益ích 於ư 人nhân 。 去khứ 其kỳ 蠹đố 物vật 之chi 病bệnh 則tắc 通thông 矣hĩ 。 唐đường 有hữu 天thiên 下hạ 一nhất 十thập 四tứ 帝đế 。 視thị 其kỳ 甚thậm 理lý 而nhi 汰# 之chi 。 而nhi 執chấp 事sự 之chi 人nhân 不bất 以dĩ 歸quy 生sanh 返phản 本bổn 以dĩ 結kết 人nhân 心tâm 。 其kỳ 道đạo 甚thậm 桀# 。 幾kỷ 為vi 一nhất 致trí 。 今kim 天thiên 子tử 取thủ 其kỳ 益ích 生sanh 人nhân 。 稍sảo 復phục 其kỳ 教giáo 。 通thông 而nhi 流lưu 之chi 以dĩ 濟tế 中trung 下hạ 。 於ư 是thị 江giang 州châu 奉phụng 例lệ 詔chiếu 。 予# 時thời 為vi 刺thứ 史sử 。 前tiền 訪phỏng 茲tư 地địa 。 松tùng 門môn 千thiên 樹thụ 嵐lam 光quang 熏huân 天thiên 。 蜩# 嘒# 湍thoan 鳴minh 松tùng 籟# 冷lãnh 然nhiên 。 可khả 別biệt 愛ái 而nhi 不bất 剪tiễn 利lợi 以dĩ 時thời 往vãng 至chí 是thị 即tức 喜hỷ 而nhi 復phục 之chi 。 又hựu 曰viết 。 嘗thường 觀quán 晉tấn 史sử 見kiến 遠viễn 公công 之chi 事sự 。 及cập 得đắc 其kỳ 書thư 。 其kỳ 辯biện 若nhược 注chú 。 其kỳ 言ngôn 若nhược 鋒phong 。 足túc 以dĩ 見kiến 其kỳ 當đương 時thời 取thủ 今kim 之chi 所sở 謂vị 遠viễn 公công 者giả 也dã 。 吾ngô 聞văn 嶺lĩnh 南nam 之chi 山sơn 峻tuấn 而nhi 不bất 山sơn 。 嶺lĩnh 北bắc 之chi 山sơn 山sơn 而nhi 不bất 秀tú 。 而nhi 廬lư 山sơn 為vi 山sơn 。 山sơn 與dữ 秀tú 兩lưỡng 有hữu 之chi 。 五ngũ 老lão 窺khuy 湖hồ 懸huyền 泉tuyền 墜trụy 天thiên 。 杭# 香hương 藥dược 靈linh 鳥điểu 閑nhàn 獸thú 善thiện 。 煙yên 嵐lam 之chi 中trung 恍hoảng 有hữu 絳giáng 節tiết 白bạch 鶴hạc 。 使sử 人nhân 觀quán 之chi 而nhi 不bất 能năng 回hồi 眸mâu 也dã 。 且thả 金kim 陵lăng 六lục 代đại 代đại 促xúc 俗tục 薄bạc 。 臣thần 以dĩ 功công 危nguy 。 主chủ 以dĩ 疑nghi 慘thảm 。 潯# 陽dương 為vi 四tứ 方phương 之chi 中trung 。 有hữu 江giang 山sơn 之chi 美mỹ 。 遠viễn 公công 豈khởi 非phi 得đắc 計kế 於ư 此thử 而nhi 視thị 於ư 時thời 風phong 耶da 。 然nhiên 鷙# 者giả 搏bác 羶thiên 。 襲tập 者giả 居cư 素tố 。 前tiền 入nhập 不bất 暇hạ 。 自tự 歎thán 者giả 多đa 。 則tắc 遠viễn 師sư 固cố 為vi 賢hiền 矣hĩ 。 是thị 山sơn 也dã 以dĩ 遠viễn 師sư 更cánh 清thanh 。 遠viễn 師sư 也dã 以dĩ 是thị 山sơn 更cánh 名danh 。 暢sướng 佛Phật 之chi 法pháp 。 如như 以dĩ 曹tào 溪khê 。 以dĩ 天thiên 台thai 為vi 號hiệu 者giả 。 不bất 可khả 一nhất 二nhị 。 故cố 寺tự 以dĩ 山sơn 。 山sơn 以dĩ 遠viễn 。 三tam 相tương/tướng 挾hiệp 而nhi 為vi 天thiên 下hạ 具cụ 美mỹ 矣hĩ 。

八bát 年niên 。 溈# 山sơn 靈linh 祐hựu 禪thiền 師sư 示thị 寂tịch 。 師sư 嘗thường 示thị 眾chúng 曰viết 。 夫phu 道Đạo 人Nhân 之chi 心tâm 。 質chất 直trực 無vô 偽ngụy 。 無vô 背bối 無vô 面diện 。 無vô 詐trá 妄vọng 心tâm 行hành 。 一nhất 切thiết 時thời 視thị 聽thính 尋tầm 常thường 更cánh 無vô 委ủy 曲khúc 。 亦diệc 不bất 閉bế 眼nhãn 塞tắc 耳nhĩ 。 但đãn 情tình 不bất 附phụ 物vật 即tức 得đắc 。 從tùng 上thượng 諸chư 聖thánh 只chỉ 是thị 說thuyết 濁trược 邊biên 過quá 患hoạn 。 若nhược 無vô 如như 許hứa 多đa 惡ác 覺giác 情tình 見kiến 想tưởng 習tập 之chi 事sự 。 譬thí 如như 秋thu 水thủy 澄trừng 渟# 。 清thanh 淨tịnh 無vô 為vi 。 澹đạm 泞# 無vô 礙ngại 。 喚hoán 作tác 道Đạo 人Nhân 亦diệc 名danh 無vô 事sự 人nhân 。

時thời 有hữu 僧Tăng 問vấn 。 頓đốn 悟ngộ 之chi 人nhân 還hoàn 更cánh 有hữu 修tu 否phủ/bĩ 。 師sư 云vân 若nhược 真chân 悟ngộ 得đắc 本bổn 。 他tha 自tự 知tri 時thời 。 修tu 與dữ 不bất 修tu 。 是thị 兩lưỡng 頭đầu 語ngữ 。 如như 今kim 初sơ 心tâm 雖tuy 從tùng 緣duyên 得đắc 一nhất 念niệm 頓đốn 悟ngộ 自tự 理lý 。 猶do 有hữu 無vô 始thỉ 曠khoáng 劫kiếp 習tập 氣khí 未vị 能năng 頓đốn 淨tịnh 。 須tu 教giáo 渠cừ 淨tịnh 除trừ 現hiện 業nghiệp 流lưu 識thức 。 即tức 是thị 修tu 也dã 。 不bất 道đạo 別biệt 有hữu 法pháp 教giáo 渠cừ 修tu 行hành 趣thú 向hướng 。 從tùng 聞văn 入nhập 理lý 。 聞văn 理lý 深thâm 妙diệu 。 心tâm 自tự 圓viên 明minh 。 不bất 居cư 惑hoặc 地địa 。 雖tuy 有hữu 百bách 千thiên 。 妙diệu 義nghĩa 抑ức 揚dương 當đương 時thời 。 此thử 乃nãi 得đắc 坐tọa 披phi 衣y 自tự 解giải 作tác 活hoạt 計kế 。

時thời 相tương/tướng 國quốc 鄭trịnh 愚ngu 為vi 之chi 碑bi 曰viết 。 天thiên 下hạ 之chi 言ngôn 道đạo 術thuật 者giả 多đa 矣hĩ 。 各các 用dụng 所sở 宗tông 為vi 是thị 。 而nhi 五ngũ 常thường 教giáo 化hóa 人nhân 事sự 之chi 外ngoại 。 於ư 精tinh 神thần 性tánh 命mạng 之chi 際tế 。 史sử 氏thị 以dĩ 為vi 道đạo 家gia 之chi 言ngôn 。 故cố 老lão 莊trang 之chi 類loại 是thị 也dã 。 其kỳ 書thư 具cụ 存tồn 。 然nhiên 至chí 於ư 盪# 情tình 累lũy/lụy/luy 。 外ngoại 生sanh 死tử 。 出xuất 於ư 有hữu 無vô 之chi 間gian 。 超siêu 然nhiên 獨độc 得đắc 。 言ngôn 象tượng 不bất 可khả 以dĩ 擬nghĩ 議nghị 。 勝thắng 妙diệu 不bất 可khả 以dĩ 意ý 況huống 。 則tắc 浮phù 屠đồ 氏thị 之chi 言ngôn 。 禪thiền 者giả 庶thứ 幾kỷ 乎hồ 盡tận 也dã 。 有hữu 口khẩu 無vô 所sở 用dụng 其kỳ 辯biện 。 巧xảo 歷lịch 無vô 所sở 用dụng 其kỳ 數số 。 愈dũ 得đắc 者giả 愈dũ 失thất 。 愈dũ 是thị 者giả 愈dũ 非phi 。 我ngã 則tắc 我ngã 矣hĩ 。 不bất 知tri 我ngã 者giả 誰thùy 氏thị 。 知tri 則tắc 知tri 矣hĩ 。 不bất 知tri 知tri 者giả 何hà 以dĩ 無vô 。 其kỳ 無vô 不bất 能năng 盡tận 空không 。 其kỳ 空không 不bất 能năng 了liễu 。 是thị 者giả 無vô 所sở 不bất 是thị 。 得đắc 者giả 無vô 所sở 不bất 得đắc 。 山sơn 林lâm 不bất 必tất 寂tịch 。 城thành 郭quách 不bất 必tất 諠huyên 。 無vô 春xuân 夏hạ 秋thu 冬đông 四tứ 時thời 之chi 行hành 。 無vô 得đắc 失thất 是thị 非phi 。 去khứ 來lai 之chi 迹tích 。 非phi 盡tận 無vô 也dã 。 冥minh 於ư 順thuận 也dã 。 遇ngộ 所sở 即tức 而nhi 安an 。 故cố 不bất 介giới 於ư 時thời 。 當đương 其kỳ 處xứ 無vô 必tất 。 故cố 不bất 跼# 於ư 物vật 。 其kỳ 大đại 旨chỉ 如như 此thử 。 其kỳ 徒đồ 雖tuy 千thiên 百bách 。 得đắc 者giả 無vô 一nhất 二nhị 。 近cận 代đại 言ngôn 之chi 者giả 必tất 有hữu 宗tông 。 宗tông 必tất 有hữu 師sư 。 師sư 必tất 有hữu 傳truyền 。 然nhiên 非phi 聰thông 明minh 環hoàn 宏hoành 傑kiệt 達đạt 之chi 器khí 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 傳truyền 。 當đương 其kỳ 傳truyền 是thị 皆giai 鴻hồng 庬# 偉# 絕tuyệt 之chi 度độ 也dã 。 今kim 長trường/trưởng 沙sa 郡quận 西tây 北bắc 有hữu 山sơn 名danh 大đại 溈# 。 蟠bàn 木mộc 穹# 谷cốc 不bất 知tri 其kỳ 徧biến 幾kỷ 千thiên 百bách 里lý 。 為vi 羆bi 豹báo 虎hổ 兕hủy 之chi 宅trạch 。 雖tuy 夷di 人nhân 射xạ 獵liệp 虞ngu 迹tích 樵tiều 甿# 不bất 敢cảm 從tùng 也dã 。 師sư 始thỉ 僧Tăng 。 號hiệu 靈linh 祐hựu 。 生sanh 福phước 唐đường 。 笠# 首thủ 屩cược 足túc 背bối/bội 閩# 來lai 游du 。 菴am 於ư 翳ế 薈# 。 非phi 食thực 時thời 不bất 出xuất 。 栖tê 栖tê 風phong 雨vũ 默mặc 坐tọa 而nhi 已dĩ 。 恬điềm 然nhiên 晝trú 夜dạ 物vật 不bất 能năng 害hại 。 非phi 夫phu 外ngoại 死tử 生sanh 忘vong 憂ưu 患hoạn 冥minh 順thuận 大đại 和hòa 者giả 孰thục 能năng 於ư 是thị 哉tai 。 昔tích 孔khổng 門môn 殆đãi 庶thứ 之chi 士sĩ 。 以dĩ 單đơn 瓢biều 樂nhạo/nhạc/lạc 陋lậu 巷hạng 。 夫phu 子tử 猶do 稱xưng 詠vịnh 之chi 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 生sanh 之chi 厚hậu 也dã 。 且thả 生sanh 死tử 於ư 人nhân 。 得đắc 喪táng 之chi 大đại 者giả 也dã 。 既ký 無vô 得đắc 於ư 生sanh 。 必tất 無vô 得đắc 於ư 死tử 。 既ký 無vô 得đắc 於ư 得đắc 。 必tất 無vô 得đắc 於ư 失thất 。 故cố 於ư 其kỳ 間gian 得đắc 失thất 是thị 非phi 。 所sở 不bất 容dung 措thố 。 委ủy 化hóa 而nhi 已dĩ 。 其kỳ 為vi 道đạo 術thuật 。 天thiên 下hạ 之chi 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。 凡phàm 涉thiệp 語ngữ 是thị 非phi 之chi 端đoan 。 辨biện 之chi 益ích 惑hoặc 。 無vô 補bổ 於ư 學học 者giả 。 今kim 不bất 論luận 也dã 。 師sư 既ký 以dĩ 茲tư 為vi 事sự 。 其kỳ 徒đồ 稍sảo 稍sảo 徙tỉ 從tùng 之chi 。 則tắc 與dữ 之chi 結kết 構# 廬lư 室thất 。 與dữ 之chi 伐phạt 去khứ 陰ấm 黑hắc 。 以dĩ 至chí 於ư 千thiên 有hữu 餘dư 人nhân 自tự 為vi 飲ẩm 食thực 紀kỷ 綱cương 。 而nhi 於ư 師sư 言ngôn 無vô 所sở 是thị 非phi 。 其kỳ 有hữu 間gian 者giả 隨tùy 語ngữ 而nhi 答đáp 。 不bất 強cường/cưỡng 所sở 不bất 能năng 也dã 。 數sổ 十thập 年niên 言ngôn 佛Phật 者giả 。 天thiên 下hạ 以dĩ 為vi 稱xưng 首thủ 。 武võ 宗tông 毀hủy 寺tự 逐trục 僧Tăng 。 遂toại 空không 其kỳ 所sở 。 師sư 遽cự 畏úy 首thủ 為vi 民dân 。 惟duy 恐khủng 出xuất 雖tuy 雖tuy 之chi 輩bối 。 有hữu 識thức 者giả 益ích 貴quý 重trọng 之chi 。 後hậu 湖hồ 南nam 觀quán 察sát 使sử 裴# 公công 休hưu 酷khốc 好hảo/hiếu 佛Phật 事sự 。 值trị 宣tuyên 宗tông 釋thích 武võ 宗tông 之chi 禁cấm 。 固cố 請thỉnh 迎nghênh 而nhi 出xuất 之chi 。 乘thừa 之chi 以dĩ 己kỷ 輿dư 。 親thân 為vi 其kỳ 徒đồ 列liệt 。 又hựu 議nghị 重trọng/trùng 削tước 其kỳ 鬚tu 髮phát 。 師sư 始thỉ 不bất 欲dục 。 戲hí 其kỳ 徒đồ 曰viết 。 爾nhĩ 以dĩ 鬚tu 髮phát 為vi 佛Phật 耶da 。 其kỳ 徒đồ 愈dũ 強cường/cưỡng 之chi 。 不bất 得đắc 已dĩ 笑tiếu 而nhi 從tùng 之chi 。 復phục 到đáo 其kỳ 所sở 居cư 為vi 同đồng 慶khánh 寺tự 而nhi 歸quy 。 諸chư 徒đồ 復phục 來lai 。 其kỳ 事sự 如như 初sơ 。 師sư 昔tích 幼ấu 視thị 無vô 所sở 為vi 意ý 。 忽hốt 一nhất 日nhật 笑tiếu 報báo 其kỳ 徒đồ 示thị 若nhược 有hữu 疾tật 。 以dĩ 大đại 中trung 八bát 年niên 正chánh 月nguyệt 九cửu 日nhật 歸quy 寂tịch 。 年niên 八bát 十thập 三tam 。 即tức 窆biếm 於ư 大đại 溈# 之chi 南nam 阜phụ 。 後hậu 十thập 有hữu 一nhất 年niên 。 其kỳ 徒đồ 以dĩ 師sư 之chi 道đạo 上thượng 聞văn 。 始thỉ 加gia 諡thụy 號hiệu 及cập 墳phần 塔tháp 以dĩ 厚hậu 其kỳ 終chung 。 噫# 人nhân 生sanh 萬vạn 類loại 之chi 最tối 靈linh 者giả 。 而nhi 以dĩ 精tinh 神thần 為vi 本bổn 。 自tự 童đồng 孺nhụ 至chí 老lão 白bạch 首thủ 。 始thỉ 於ư 飲ẩm 食thực 漸tiệm 於ư 功công 名danh 利lợi 養dưỡng 。 是thị 非phi 嫉tật 妬đố 晝trú 夜dạ 纏triền 縛phược 。 又hựu 其kỳ 念niệm 慮lự 未vị 嘗thường 時thời 餉hướng 歷lịch 息tức 煎tiễn 熬ngao 形hình 器khí 。 起khởi 如như 冤oan 讎thù 。 行hành 坐tọa 則tắc 思tư 想tưởng 。 偃yển 臥ngọa 則tắc 魂hồn 夢mộng 。 以dĩ 耽đam 淫dâm 之chi 利lợi 欲dục 。 役dịch 老lão 朽hủ 之chi 筋cân 骸hài 。 飡xan 飯phạn 既ký 耗hao 。 齒xỉ 髮phát 已dĩ 弊tệ 。 猶do 拔bạt 白bạch 餌nhị 藥dược 以dĩ 從tùng 其kỳ 事sự 。 外ngoại 以dĩ 夸# 人nhân 。 內nội 以dĩ 欺khi 己kỷ 。 曾tằng 不bất 知tri 息tức 陰ấm 休hưu 影ảnh 。 捐quyên 慮lự 安an 神thần 。 求cầu 須tu 臾du 之chi 暇hạ 。 以dĩ 至chí 溘# 焉yên 而nhi 盡tận 。 親thân 交giao 不bất 翅sí 如như 行hành 路lộ 。 利lợi 養dưỡng 悉tất 委ủy 他tha 人nhân 。 愧quý 負phụ 積tích 於ư 神thần 明minh 。 辱nhục 殆đãi 流lưu 於ư 後hậu 嗣tự 。 淫dâm 渝du 汙ô 漫mạn 。 不bất 能năng 自tự 止chỉ 。 斯tư 皆giai 自tự 心tâm 而nhi 發phát 不bất 可khả 不bất 制chế 以dĩ 道đạo 術thuật 。 道đạo 術thuật 之chi 妙diệu 莫mạc 有hữu 及cập 此thử 。 佛Phật 經Kinh 之chi 說thuyết 益ích 以dĩ 神thần 聖thánh 。 然nhiên 其kỳ 歸quy 趣thú 悉tất 臻trăn 無vô 有hữu 。 僧Tăng 事sự 千thiên 百bách 不bất 可khả 梗# 槩# 。 各các 言ngôn 宗tông 教giáo 自tự 相tương/tướng 矛mâu 盾# 。 故cố 褐hạt 衣y 圓viên 頂đảnh 未vị 必tất 皆giai 是thị 。 若nhược 予# 者giả 洗tẩy 心tâm 於ư 是thị 逾du 三tam 十thập 載tái 。 適thích 師sư 之chi 徒đồ 有hữu 審thẩm 虔kiền 者giả 。 以dĩ 師sư 之chi 圖đồ 形hình 自tự 大đại 溈# 來lai 。 知tri 予# 學học 佛Phật 。 求cầu 為vi 讚tán 說thuyết 。 觀quán 其kỳ 圖đồ 狀trạng 。 果quả 前tiền 所sở 謂vị 鴻hồng 庬# 絕tuyệt 特đặc 之chi 度độ 者giả 也dã 。 既ký 與dữ 其kỳ 贊tán 。 則tắc 又hựu 欲dục 碑bi 師sư 之chi 道đạo 於ư 精tinh 廬lư 之chi 前tiền 。 予# 笑tiếu 而nhi 諾nặc 之chi 。 遂toại 因nhân 其kỳ 說thuyết 以dĩ 自tự 警cảnh 觸xúc 。 故cố 者giả 立lập 言ngôn 不bất 專chuyên 以dĩ 褒bao 大đại 溈# 之chi 事sự 云vân 。

論luận 曰viết 。 鄭trịnh 愚ngu 或hoặc 云vân 曾tằng 拜bái 相tương/tướng 。 而nhi 唐đường 史sử 無vô 傳truyền 。 然nhiên 鄭trịnh 谷cốc 與dữ 愚ngu 同đồng 以dĩ 詩thi 鳴minh 。 今kim 觀quán 大đại 溈# 碑bi 。 可khả 謂vị 能năng 文văn 者giả 矣hĩ 。 使sử 人nhân 讀đọc 之chi 莫mạc 不bất 洗tẩy 然nhiên 省tỉnh 己kỷ 之chi 非phi 而nhi 悟ngộ 禪thiền 宗tông 之chi 深thâm 妙diệu 也dã 。 如như 。

本bổn 朝triêu 太thái 師sư 富phú 鄭trịnh 公công 嘗thường 因nhân 比tỉ 部bộ 張trương 隱ẩn 之chi 輕khinh 誚tiếu 禪thiền 學học 以dĩ 為vi 葛cát 藤đằng 。 公công 與dữ 之chi 書thư 。 其kỳ 略lược 曰viết 。 吾ngô 輩bối 自tự 少thiểu 為vi 俗tục 事sự 浸tẩm 漬tí 。 及cập 長trường/trưởng 又hựu 取thủ 妻thê 養dưỡng 子tử 。 奔bôn 走tẩu 仕sĩ 官quan 黃hoàng 卷quyển 赤xích 軸trục 。 往vãng 往vãng 未vị 嘗thường 入nhập 手thủ 。 雖tuy 乘thừa 閑nhàn 披phi 玩ngoạn 只chỉ 是thị 助trợ 譚đàm 柄bính 而nhi 已dĩ 。 何hà 暇hạ 究cứu 其kỳ 義nghĩa 理lý 哉tai 。 且thả 士sĩ 農nông 工công 商thương 。 各các 為vi 業nghiệp 次thứ 纏triền 縛phược 。 縱túng/tung 知tri 有hữu 山sơn 門môn 禪thiền 席tịch 欲dục 去khứ 參tham 問vấn 。 何hà 由do 去khứ 得đắc 。 豈khởi 復phục 有hữu 結kết 伴bạn 參tham 禪thiền 問vấn 道đạo 及cập 眾chúng 中trung 愽# 約ước 薰huân 蒸chưng 之chi 益ích 乎hồ 。 萬vạn 一nhất 明minh 眼nhãn 人nhân 偶ngẫu 然nhiên 因nhân 事sự 遭tao 際tế 且thả 無vô 一nhất 味vị 工công 夫phu 。 所sở 問vấn 能năng 有hữu 多đa 少thiểu 。 儻thảng 不bất 自tự 行hành 探thám 討thảo 深thâm 加gia 鑽toàn 仰ngưỡng 。 纔tài 得đắc 一nhất 言ngôn 半bán 句cú 。 殊thù 未vị 曉hiểu 了liễu 。 便tiện 鼻tị 孔khổng 撩# 天thiên 。 自tự 謂vị 我ngã 已dĩ 超siêu 佛Phật 越việt 祖tổ 。 佛Phật 經Kinh 禪thiền 冊sách 都đô 不bất 一nhất [(厂@((既-旡)-日+口))*頁]# 。 以dĩ 避tị 葛cát 蕂vừng 之chi 誚tiếu 。 弼bật 之chi 愚ngu 見kiến 深thâm 恐khủng 未vị 然nhiên 也dã 。 弼bật 不bất 學học 禪thiền 則tắc 已dĩ 。 既ký 辨biện 身thân 心tâm 學học 之chi 。 須tu 是thị 周chu 旋toàn 委ủy 曲khúc 深thâm 鈎câu 遠viễn 索sách 。 透thấu 頂đảnh 透thấu 底để 得đắc 一nhất 切thiết 見kiến 。 成thành 光quang 明minh 淨tịnh 潔khiết 。 絕tuyệt 無vô 一nhất 塵trần 許hứa 疑nghi 翳ế 。 方phương 敢cảm 放phóng 下hạ 。 俟sĩ 到đáo 這giá 地địa 位vị 。 然nhiên 後hậu 口khẩu 也dã 不bất 開khai 。 眼nhãn 也dã 不bất 覷thứ 人nhân 去khứ 在tại 。 何hà 處xứ 更canh 著trước 得đắc 葛cát 藤đằng 。 何hà 處xứ 更cánh 用dụng 工công 夫phu 耶da 。 隱ẩn 之chi 隱ẩn 之chi 。 此thử 語ngữ 誠thành 大đại 钁quắc 頭đầu 。 誠thành 大đại 沒một 意ý 智trí 。 緣duyên 此thử 一nhất 事sự 要yếu 脫thoát 無vô 量lượng 劫kiếp 來lai 生sanh 死tử 。 直trực 湏# 與dữ 管quản 生sanh 死tử 底để 閻diêm 老lão 作tác 抵để 敵địch 始thỉ 得đắc 。 不bất 可khả 聽thính 人nhân 閑nhàn 語ngữ 便tiện 自tự 昧muội 也dã 。 嗚ô 呼hô 。 鄭trịnh 公công 於ư 。 吾ngô 宋tống 。 首thủ 以dĩ 制chế 科khoa 進tiến 。 為vi 朝triều 廷đình 大đại 用dụng 。 其kỳ 位vị 貌mạo 勳huân 烈liệt 可khả 謂vị 蔪# 然nhiên 傑kiệt 出xuất 者giả 矣hĩ 。 若nhược 恣tứ 情tình 宴yến 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 所sở 不bất 可khả 。 乃nãi 砥chỉ 節tiết 礪# 行hành 要yếu 明minh 己kỷ 事sự 。 以dĩ 悟ngộ 徹triệt 為vi 期kỳ 。 此thử 歷lịch 古cổ 以dĩ 來lai 大đại 臣thần 中trung 所sở 未vị 易dị 有hữu 也dã 。

十thập 年niên 。 潭đàm 州châu 道đạo 林lâm 沙Sa 門Môn 疏sớ/sơ 言ngôn 詣nghệ 太thái 原nguyên 府phủ 訪phỏng 求cầu 藏tạng 經kinh 。 高cao 士sĩ 李# 節tiết 餞# 以dĩ 序tự 曰viết 。 業nghiệp 儒nho 之chi 人nhân 喜hỷ 排bài 釋Thích 氏thị 。 其kỳ 論luận 必tất 曰viết 。 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 周chu 公công 孔khổng 子tử 之chi 代đại 皆giai 無vô 有hữu 釋thích 。 釋Thích 氏thị 之chi 興hưng 衰suy 亂loạn 之chi 所sở 奉phụng 也dã 。 宜nghi 一nhất 掃tảo 絕tuyệt 剗sản 革cách 之chi 使sử 不bất 得đắc 滋tư 。 釋Thích 氏thị 源nguyên 於ư 漢hán 。 流lưu 於ư 晉tấn 。 瀰# 漫mạn 於ư 宋tống 魏ngụy 齊tề 梁lương 陳trần 隋tùy 唐đường 孝hiếu 和hòa 聖thánh 真chân 之chi 間gian 。 論luận 者giả 之chi 言ngôn 粗thô 矣hĩ 。 抑ức 能năng 知tri 其kỳ 然nhiên 。 未vị 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 也dã 。 吾ngô 請thỉnh 言ngôn 之chi 。 昔tích 有hữu 一nhất 夫phu 。 膚phu 腯# 而nhi 色sắc 凝ngưng 。 氣khí 烈liệt 而nhi 神thần 清thanh 。 未vị 嘗thường 謁yết 醫y 。 未vị 嘗thường 禱đảo 鬼quỷ 。 恬điềm 然nhiên 保bảo 順thuận 。 罔võng 有hữu 札# 瘥sái 之chi 患hoạn 。 固cố 善thiện 也dã 。 即tức 一nhất 夫phu 不bất 幸hạnh 而nhi 有hữu 寒hàn 暑thử 風phong 濕thấp 之chi 痾# 。 背bối/bội 癃lung 而nhi 足túc 躄tích 。 耳nhĩ 聵# 而nhi 目mục 瞑minh 。 於ư 是thị 攻công 熨# 之chi 術thuật 用dụng 焉yên 。 禳# 禬# 之chi 事sự 紛phân 焉yên 。 是thị 二nhị 夫phu 豈khởi 特đặc 相tương 反phản 耶da 。 盖# 病bệnh 與dữ 不bất 病bệnh 勢thế 異dị 耳nhĩ 。 嗟ta 乎hồ 三tam 代đại 之chi 前tiền 世thế 康khang 矣hĩ 。 三tam 代đại 之chi 季quý 世thế 病bệnh 矣hĩ 。 三tam 代đại 之chi 前tiền 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 德đức 義nghĩa 播bá 之chi 。 周chu 公công 孔khổng 子tử 典điển 教giáo 持trì 之chi 。 道đạo 風phong 雖tuy 衰suy 漸tiệm 漬tí 猶do 存tồn 。 詐trá 不bất 勝thắng 信tín 。 惡ác 知tri 避tị 善thiện 。 於ư 是thị 有hữu 擊kích 壤nhưỡng 之chi 歌ca 由do 庚canh 之chi 詩thi 。 人nhân 人nhân 而nhi 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 三tam 代đại 之chi 季quý 道đạo 風phong 大đại 衰suy 。 力lực 詐trá 以dĩ 覆phú 信tín 。 扇thiên/phiến 澆kiêu 而nhi 散tán 朴phác 。 善thiện 以dĩ 柔nhu 退thoái 。 惡ác 以dĩ 強cường/cưỡng 用dụng 。 廢phế 井tỉnh 田điền 則tắc 豪hào 窶lụ 相tương/tướng 乘thừa 矣hĩ 。 貪tham 封phong 略lược 則tắc 攻công 戰chiến 丞thừa 用dụng 矣hĩ 。 務vụ 實thật 帑# 則tắc 聚tụ 斂liểm 之chi 臣thần 升thăng 矣hĩ 。 務vụ 勝thắng 下hạ 則tắc 揞# 剋khắc 之chi 吏lại 貴quý 矣hĩ 。 上thượng 所sở 以dĩ 御ngự 其kỳ 下hạ 者giả 欺khi 之chi 。 下hạ 所sở 以dĩ 奉phụng 其kỳ 上thượng 者giả 苟cẩu 之chi 。 上thượng 下hạ 相tương/tướng 仇cừu 。 激kích 為vi 怨oán 俗tục 。 於ư 是thị 有hữu 汨cốt 羅la 之chi 客khách 。 有hữu 負phụ 石thạch 之chi 夫phu 。 人nhân 人nhân 愁sầu 怨oán 也dã 。 夫phu 釋Thích 氏thị 之chi 教giáo 。 以dĩ 清thanh 淨tịnh 恬điềm 虗hư 為vi 禪thiền 定định 。 以dĩ 柔nhu 謙khiêm 退thoái 讓nhượng 為vi 忍nhẫn 辱nhục 。 故cố 怨oán 爭tranh 可khả 得đắc 而nhi 息tức 也dã 。 以dĩ 菲# 薄bạc 勤cần 苦khổ 為vi 修tu 行hành 。 以dĩ 窮cùng 達đạt 壽thọ 夭yểu 為vi 因nhân 果quả 。 故cố 陋lậu 賤tiện 可khả 得đắc 而nhi 安an 也dã 。 故cố 其kỳ 喻dụ 云vân 必tất 煩phiền 惱não 乃nãi 見kiến 佛Phật 性tánh 。 則tắc 本bổn 衰suy 代đại 之chi 風phong 激kích 之chi 也dã 。 夫phu 衰suy 代đại 之chi 風phong 舉cử 無vô 可khả 樂lạc 者giả 也dã 。 不bất 有hữu 釋Thích 氏thị 以dĩ 救cứu 之chi 。 尚thượng 安an 所sở 寄ký 其kỳ 心tâm 乎hồ 。 論luận 者giả 不bất 責trách 衰suy 代đại 之chi 俗tục 。 而nhi 尤vưu 釋Thích 氏thị 之chi 興hưng 。 則tắc 是thị 抱bão 疾tật 之chi 夫phu 而nhi 責trách 其kỳ 醫y 禱đảo 攻công 療liệu 者giả 也dã 。 徒đồ 知tri 釋thích 因nhân 衰suy 代đại 而nhi 興hưng 。 不bất 知tri 衰suy 代đại 湏# 釋Thích 氏thị 之chi 救cứu 也dã 。 何hà 以dĩ 言ngôn 之chi 耶da 。 夫phu 俗tục 既ký 病bệnh 矣hĩ 。 人nhân 既ký 愁sầu 矣hĩ 。 不bất 有hữu 釋Thích 氏thị 使sử 安an 其kỳ 分phần/phân 。 勇dũng 者giả 將tương 奮phấn 而nhi 思tư 鬪đấu 。 智trí 者giả 將tương 靜tĩnh 而nhi 思tư 謀mưu 。 則tắc 阡# 陌mạch 之chi 人nhân 將tương 紛phân 紛phân 而nhi 群quần 起khởi 矣hĩ 。 今kim 釋Thích 氏thị 一nhất 歸quy 之chi 分phần 而nhi 不bất 責trách 於ư 人nhân 。 故cố 賢hiền 智trí 雋# 朗lãng 之chi 士sĩ 皆giai 息tức 心tâm 焉yên 。 其kỳ 不bất 能năng 達đạt 此thử 者giả 愚ngu 人nhân 也dã 。 惟duy 上thượng 所sở 役dịch 焉yên 。 故cố 罹li 衰suy 亂loạn 之chi 俗tục 可khả 得đắc 而nhi 安an 賴lại 此thử 也dã 。 若nhược 之chi 何hà 而nhi 剪tiễn 去khứ 之chi 哉tai 。 論luận 者giả 不bất 思tư 釋Thích 氏thị 扶phù 世thế 助trợ 化hóa 之chi 大đại 益ích 。 而nhi 疾tật 其kỳ 雕điêu 鎪# 綵thải 繪hội 之chi 小tiểu 費phí 。 吾ngô 故cố 曰viết 能năng 知tri 其kỳ 然nhiên 不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 者giả 也dã 。 會hội 昌xương 季quý 年niên 武võ 宗tông 大đại 剪tiễn 釋Thích 氏thị 。 巾cân 其kỳ 徒đồ 且thả 數sổ 萬vạn 之chi 民dân 隸lệ 貝bối 其kỳ 居cư 。 容dung 貌mạo 於ư 土thổ/độ 木mộc 者giả 沉trầm 諸chư 水thủy 。 言ngôn 詞từ 於ư 帋chỉ 素tố 者giả 烈liệt 諸chư 火hỏa 。 分phần/phân 命mạng 御ngự 史sử 乘thừa 馹nhật 走tẩu 天thiên 下hạ 察sát 。 敢cảm 隱ẩn 匿nặc 者giả 罪tội 之chi 。 由do 是thị 天thiên 下hạ 名danh 祠từ 珍trân 宇vũ 毀hủy 撤triệt 如như 掃tảo 。 天thiên 子tử 建kiến 號hiệu 之chi 初sơ 。 雪tuyết 釋Thích 氏thị 之chi 不bất 可khả 廢phế 也dã 。 詔chiếu 徐từ 復phục 之chi 。 而nhi 自tự 湖hồ 以dĩ 南nam 遠viễn 人nhân 畏úy 法pháp 不bất 能năng 酌chước 朝triều 廷đình 之chi 體thể 。 前tiền 時thời 焚phần 撤triệt 書thư 像tượng 殆đãi 無vô 遺di 者giả 。 故cố 雖tuy 明minh 命mạng 復phục 許hứa 制chế 立lập 。 莫mạc 能năng 得đắc 其kỳ 書thư 。 道đạo 林lâm 寺tự 湖hồ 西tây 之chi 勝thắng 游du 也dã 。 有hữu 釋thích 疏sớ/sơ 言ngôn 警cảnh 辯biện 有hữu 謀mưu 。 獨độc 曰viết 。 太thái 原nguyên 府phủ 國quốc 家gia 舊cựu 都đô 。 多đa 釋thích 祠từ 。 我ngã 聞văn 其kỳ 帥súy 司ty 空không 范phạm 陽dương 公công 天thiên 下hạ 仁nhân 人nhân 。 我ngã 第đệ 往vãng 來lai 購# 釋Thích 氏thị 遺di 文văn 以dĩ 惠huệ 湘# 川xuyên 之chi 人nhân 。 宜nghi 其kỳ 聽thính 我ngã 而nhi 助trợ 成thành 之chi 矣hĩ 。 即tức 辭từ 而nhi 北bắc 游du 。 既ký 上thượng 謁yết 軍quân 門môn 。 范phạm 陽dương 公công 果quả 諾nặc 之chi 。 因nhân 四tứ 求cầu 散tán 逸dật 不bất 成thành 蘊uẩn 秩# 者giả 。 至chí 釋thích 祠từ 不bất 見kiến 毀hủy 而nhi 副phó 剩thặng 者giả 。 又hựu 命mạng 講giảng 丐cái 以dĩ 補bổ 繕thiện 闕khuyết 漏lậu 者giả 。 月nguyệt 未vị 幾kỷ 凡phàm 得đắc 釋thích 經kinh 五ngũ 千thiên 四tứ 十thập 八bát 卷quyển 。 以dĩ 大đại 中trung 十thập 年niên 秋thu 八bát 月nguyệt 輦liễn 自tự 河hà 東đông 而nhi 歸quy 於ư 湘# 焉yên 。 嘻# 釋Thích 氏thị 之chi 助trợ 世thế 既ký 言ngôn 之chi 矣hĩ 。 向hướng 非phi 我ngã 君quân 洞đỗng 鑒giám 理lý 源nguyên 。 其kỳ 何hà 能năng 復phục 立lập 之chi 耶da 。 既ký 立lập 之chi 且thả 亡vong 其kỳ 書thư 。 非phi 有hữu 疏sớ/sơ 言ngôn 遠viễn 識thức 而nhi 誠thành 堅kiên 。 孰thục 克khắc 弘hoằng 之chi 耶da 。 吾ngô 喜hỷ 疏sớ/sơ 言ngôn 奉phụng 君quân 之chi 令linh 。 演diễn 釋thích 之chi 宗tông 。 不bất 憚đạn 寒hàn 暑thử 之chi 勤cần 。 德đức 及cập 遠viễn 人nhân 。 為vi 敘tự 其kỳ 事sự 。 且thả 贈tặng 以dĩ 詩thi 。 詩thi 曰viết 。 湘# 水thủy 狺# 狺# 兮hề 俗tục 獷quánh 且thả 很# 。 利lợi 殺sát 業nghiệp 偷thâu 兮hề 吏lại 莫mạc 之chi 馴# 。 繄# 釋Thích 氏thị 兮hề 易dị 暴bạo 使sử 仁nhân 。 釋thích 何hà 在tại 兮hề 釋thích 在tại 斯tư 文văn 。 湘# 水thủy 滔thao 滔thao 兮hề 四tứ 望vọng 何hà 已dĩ 。 猿viên 狖dứu 騰đằng 拏noa 兮hề 雲vân 樹thụ 靡mĩ 靡mĩ 。 月nguyệt 沉trầm 浦# 兮hề 煙yên 冥minh 山sơn 。 檣# 席tịch 卷quyển 兮hề 櫓lỗ 床sàng 閑nhàn 。 偃yển 仰ngưỡng 兮hề 嘯khiếu 詠vịnh 。 皷cổ 長trường/trưởng 波ba 兮hề 何hà 時thời 還hoàn 。 湘# 川xuyên 超siêu 忽hốt 兮hề 落lạc 目mục 晼# 晼# 。 松tùng 覆phú 秋thu 庭đình 兮hề 蘭lan 被bị 春xuân 畹# 。 上thượng 人nhân 去khứ 兮hề 幾kỷ 千thiên 里lý 。 何hà 日nhật 同đồng 游du 兮hề 湘# 川xuyên 水thủy 。

隆long 興hưng 佛Phật 教giáo 編biên 年niên 通thông 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 六lục