妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤 ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0026
隋Tùy 智Trí 顗 說Thuyết 灌Quán 頂Đảnh 記Ký 唐Đường 湛Trạm 然Nhiên 釋Thích
妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄huyền 義nghĩa 釋thích 籤# 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 九cửu 。 富phú 九cửu 。
隋tùy 天thiên 台thai 智trí 者giả 大đại 師sư 說thuyết
門môn 人nhân 灌quán 頂đảnh 記ký
唐đường 天thiên 台thai 沙Sa 門Môn 湛trạm 然nhiên 釋thích
○# 前tiền 已dĩ 釋thích 別biệt 名danh 竟cánh 此thử 之chi 別biệt 名danh 法pháp 喻dụ 合hợp 題đề 然nhiên 古cổ 人nhân 釋thích 諸chư 經kinh 題đề 或hoặc 但đãn 從tùng 人nhân 如như 郁uất 伽già 長trưởng 者giả 或hoặc 但đãn 從tùng 法pháp 如như 大đại 般Bát 若Nhã 或hoặc 從tùng 人nhân 法pháp 如như 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 但đãn 作tác 此thử 說thuyết 何hà 能năng 顯hiển 於ư 名danh 下hạ 深thâm 致trí 秖kỳ 如như 今kim 家gia 解giải 妙diệu 法Pháp 兩lưỡng 字tự 二nhị 百bách 餘dư 紙chỉ 豈khởi 但đãn 人nhân 法pháp 法pháp 譬thí 而nhi 已dĩ 如như 此thử 消tiêu 釋thích 尚thượng 恐khủng 不bất 能năng 盡tận 經kinh 幽u 旨chỉ 又hựu 復phục 餘dư 經kinh 當đương 機cơ 被bị 物vật 無vô 多đa 關quan 涉thiệp 若nhược 釋thích 此thử 經Kinh 不bất 可khả 率suất 爾nhĩ 是thị 故cố 今kim 師sư 殷ân 勤cần 再tái 三tam 豈khởi 節tiết 外ngoại 生sanh 文văn 皆giai 事sự 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 於ư 中trung 二nhị 初sơ 略lược 對đối 別biệt 名danh 重trọng/trùng 辨biện 次thứ 正chánh 釋thích 。
第đệ 二nhị 釋thích 通thông 名danh 者giả 經kinh 一nhất 字tự 也dã 具cụ 存tồn 胡hồ 音âm 應ưng 云vân 薩tát 達đạt 磨ma 分phần/phân 陀đà 利lợi 修tu 多đa 羅la 薩tát 達đạt 磨ma 此thử 翻phiên 妙diệu 法Pháp 分phần/phân 陀đà 利lợi 此thử 翻phiên 蓮liên 華hoa 已dĩ 如như 上thượng 釋thích 。
初sơ 中trung 言ngôn 胡hồ 音âm 者giả 自tự 古cổ 著trước 述thuật 諍tranh 競cạnh 未vị 生sanh 但đãn 從tùng 西tây 來lai 以dĩ 胡hồ 為vi 稱xưng 應ưng 云vân 梵Phạm 音âm 元nguyên 梵Phạm 天Thiên 種chủng 還hoàn 作tác 梵Phạn 語ngữ 及cập 以dĩ 梵Phạm 書thư 梵Phạm 天Thiên 初sơ 下hạ 具cụ 如như 疏sớ/sơ 及cập 止Chỉ 觀Quán 第đệ 七thất 記ký 此thử 土thổ/độ 書thư 法pháp 本bổn 無vô 從tùng 始thỉ 但đãn 是thị 大đại 權quyền 隨tùy 其kỳ 方phương 土thổ/độ 為vi 其kỳ 制chế 立lập 是thị 故cố 倉thương 頡hiệt 初sơ 觀quán 鳥điểu 跡tích 故cố 感cảm 通thông 傳truyền 云vân 倉thương 頡hiệt 造tạo 書thư 臺đài 亦diệc 名danh 高cao 四tứ 臺đài 有hữu 人nhân 姓tánh 高cao 兄huynh 弟đệ 四tứ 人nhân 。 造tạo 得đắc 此thử 臺đài 名danh 高cao 四tứ 臺đài 倉thương 頡hiệt 於ư 彼bỉ 造tạo 書thư 有hữu 云vân 是thị 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 說thuyết 法pháp 堂đường 故cố 知tri 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 密mật 化hóa 此thử 土thổ/độ 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 先tiên 列liệt 彼bỉ 音âm 輕khinh 重trọng 不bất 同đồng 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 此thử 方phương 不bất 定định 。
修tu 多đa 羅la 或hoặc 云vân 修tu 單đơn 蘭lan 或hoặc 云vân 修tu 妬đố 路lộ 彼bỉ 方phương 楚sở 夏hạ 此thử 土thổ/độ 翻phiên 譯dịch 不bất 同đồng 或hoặc 言ngôn 無vô 翻phiên 或hoặc 言ngôn 有hữu 翻phiên 。
言ngôn 楚sở 夏hạ 者giả 亰# 華hoa 為vi 夏hạ 淮hoài 南nam 為vi 楚sở 音âm 詞từ 不bất 同đồng 所sở 詮thuyên 不bất 異dị 彼bỉ 土độ 亦diệc 爾nhĩ 雖tuy 同đồng 梵Phạm 音âm 諸chư 國quốc 輕khinh 重trọng 不bất 無vô 少thiểu 異dị 。
○# 次thứ 開khai 章chương 中trung 列liệt 章chương 。
釋thích 此thử 為vi 五ngũ 一nhất 明minh 無vô 翻phiên 二nhị 明minh 有hữu 翻phiên 三tam 和hòa 融dung 有hữu 無vô 四tứ 歷lịch 法pháp 明minh 經kinh 五ngũ 觀quán 心tâm 明minh 經kinh 。
○# 解giải 釋thích 初sơ 言ngôn 無vô 翻phiên 者giả 又hựu 二nhị 先tiên 列liệt 無vô 翻phiên 次thứ 開khai 五ngũ 義nghĩa 初sơ 文văn 二nhị 先tiên 立lập 無vô 翻phiên 。
言ngôn 無vô 翻phiên 者giả 彼bỉ 語ngữ 多đa 含hàm 此thử 語ngữ 單đơn 淺thiển 不bất 可khả 以dĩ 單đơn 翻phiên 複phức 應ưng 留lưu 本bổn 音âm 。
○# 次thứ 述thuật 他tha 解giải 。
而nhi 言ngôn 經kinh 者giả 開khai 善thiện 云vân 非phi 正chánh 翻phiên 也dã 但đãn 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 耳nhĩ 此thử 間gian 聖thánh 說thuyết 為vi 經kinh 賢hiền 說thuyết 子tử 史sử 彼bỉ 聖thánh 稱xưng 經kinh 菩Bồ 薩Tát 稱xưng 論luận 既ký 不bất 可khả 翻phiên 宜nghi 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 故cố 稱xưng 經kinh 也dã 。
○# 解giải 未vị 全toàn 當đương 是thị 故cố 須tu 開khai 以dĩ 為vi 五ngũ 門môn 五ngũ 門môn 並tịnh 是thị 毗tỳ 曇đàm 雜tạp 心tâm 中trung 意ý 於ư 中trung 又hựu 三tam 標tiêu 列liệt 釋thích 。
既ký 不bất 可khả 翻phiên 而nhi 含hàm 五ngũ 義nghĩa 。
○# 列liệt 中trung 先tiên 列liệt 。
一nhất 法pháp 本bổn 亦diệc 云vân 出xuất 生sanh 二nhị 云vân 微vi 發phát 亦diệc 云vân 顯hiển 示thị 三tam 云vân 涌dũng 泉tuyền 四tứ 云vân 繩thằng 墨mặc 五ngũ 云vân 結kết 鬘man 今kim 秖kỳ 作tác 五ngũ 義nghĩa 不bất 可khả 翻phiên 。
○# 次thứ 列liệt 今kim 家gia 義nghĩa 開khai 為vi 三tam 通thông 釋thích 五ngũ 義nghĩa 。
今kim 於ư 一nhất 中trung 作tác 三tam 三tam 五ngũ 十thập 五ngũ 義nghĩa 一nhất 教giáo 本bổn 二nhị 行hành 本bổn 三tam 義nghĩa 本bổn 。
○# 釋thích 中trung 又hựu 二nhị 先tiên 正chánh 釋thích 五ngũ 義nghĩa 次thứ 釋thích 訓huấn 初sơ 又hựu 二nhị 先tiên 釋thích 次thứ 結kết 初sơ 文văn 自tự 五ngũ 初sơ 釋thích 法pháp 本bổn 具cụ 三tam 義nghĩa 者giả 又hựu 二nhị 先tiên 散tán 釋thích 次thứ 束thúc 為vi 法Pháp 門môn 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 通thông 釋thích 次thứ 別biệt 釋thích 所sở 言ngôn 通thông 者giả 經kinh 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 之chi 本bổn 。
今kim 廣quảng 釋thích 之chi 言ngôn 法pháp 本bổn 者giả 一nhất 切thiết 皆giai 不bất 可khả 說thuyết 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 。 則tắc 有hữu 言ngôn 說thuyết 。
○# 次thứ 世thế 界giới 下hạ 別biệt 釋thích 又hựu 二nhị 先tiên 略lược 對đối 。
世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 則tắc 為vi 教giáo 本bổn 為vi 人nhân 對đối 治trị 則tắc 為vi 行hành 本bổn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 則tắc 為vi 義nghĩa 本bổn 。
○# 次thứ 廣quảng 解giải 廣quảng 解giải 中trung 三tam 初sơ 明minh 佛Phật 言ngôn 還hoàn 以dĩ 佛Phật 言ngôn 為vi 本bổn 次thứ 若nhược 後hậu 下hạ 明minh 佛Phật 經Kinh 為vi 論luận 之chi 本bổn 三tam 諸chư 外ngoại 下hạ 明minh 斥xích 外ngoại 道đạo 無vô 佛Phật 經Kinh 本bổn 故cố 法pháp 本bổn 義nghĩa 不bất 成thành 。
所sở 言ngôn 教giáo 本bổn 者giả 金kim 口khẩu 所sở 說thuyết 一nhất 言ngôn 為vi 本bổn 派phái 出xuất 無vô 量lượng 言ngôn 教giáo 。 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 當đương 時thời 被bị 物vật 聞văn 即tức 得đắc 道Đạo 。 故cố 經kinh 言ngôn 一nhất 一nhất 修tu 多đa 羅la 復phục 有hữu 無vô 量lượng 。 修tu 多đa 羅la 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。
初sơ 言ngôn 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 者giả 一nhất 經kinh 通thông 別biệt 諸chư 經kinh 通thông 別biệt 諸chư 教giáo 通thông 別biệt 故cố 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 教giáo 本bổn 經Kinh 云vân 一nhất 一nhất 修tu 多đa 羅la 無vô 量lượng 修Tu 多Đa 羅La 。 以dĩ 為vi 眷quyến 屬thuộc 。 者giả 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。 不bất 思tư 議nghị 品phẩm 云vân 隨tùy 根căn 性tánh 行hành 廣quảng 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 億ức 那na 由do 他tha 。 修tu 多đa 羅la 一nhất 一nhất 修tu 多đa 羅la 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 句cú 身thân 味vị 身thân 。 又hựu 三tam 十thập 六lục 云vân 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 。 於ư 一nhất 身thân 化hóa 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 微vi 塵trần 數số 頭đầu 。 一nhất 一nhất 頭đầu 化hóa 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 佛Phật 剎sát 。 微vi 塵trần 數số 舌thiệt 。 一nhất 一nhất 舌thiệt 出xuất 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 音âm 聲thanh 一nhất 一nhất 音âm 聲thanh 。 出xuất 不bất 可khả 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。 修tu 多đa 羅la 一nhất 一nhất 修tu 多đa 羅la 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 微vi 塵trần 數số 。 法pháp 一nhất 一nhất 法pháp 說thuyết 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 說thuyết 微vi 塵trần 數số 。 句cú 身thân 味vị 身thân 。 法pháp 及cập 句cú 味vị 名danh 為vi 眷quyến 屬thuộc 眷quyến 屬thuộc 秖kỳ 是thị 隨tùy 順thuận 彼bỉ 修tu 多đa 羅la 流lưu 類loại 法pháp 耳nhĩ 。
(# △# 次thứ 明minh 佛Phật 經Kinh 為vi 論luận 之chi 本bổn )# 。
若nhược 後hậu 人nhân 不bất 解giải 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 佛Phật 教giáo 為vi 本bổn 作tác 通thông 論luận 別biệt 論luận 申thân 通thông 別biệt 經kinh 令linh 佛Phật 意ý 不bất 壅ủng 尋tầm 者giả 得đắc 道Đạo 良lương 由do 其kỳ 論luận 有hữu 本bổn 故cố 也dã 。
(# △# 三tam 斥xích 外ngoại 道đạo 無vô 佛Phật 經Kinh 本bổn 故cố 法pháp 本bổn 義nghĩa 不bất 成thành )# 。
諸chư 外ngoại 道đạo 等đẳng 。 雖tuy 有hữu 所sở 說thuyết 。 不bất 與dữ 修tu 多đa 羅la 合hợp 戲hí 論luận 無vô 本bổn 。 不bất 能năng 得đắc 道Đạo 。
經kinh 是thị 行hành 本bổn 者giả 示thị 人nhân 無vô 諍tranh 法pháp 導đạo 達đạt 通thông 塞tắc 開khai 明minh 眼nhãn 目mục 救cứu 治trị 人nhân 病bệnh 如như 教giáo 修tu 行hành 。 則tắc 起khởi 通thông 別biệt 諸chư 行hành 從tùng 此thử 至chí 彼bỉ 入nhập 清thanh 涼lương 池trì 至chí 甘cam 露lộ 地địa 泥Nê 洹Hoàn 真chân 法Pháp 寶bảo 眾chúng 生sanh 從tùng 種chủng 種chủng 門môn 入nhập 故cố 知tri 經kinh 是thị 行hành 本bổn 。
經kinh 是thị 義nghĩa 本bổn 者giả 尋tầm 一nhất 句cú 詮thuyên 於ư 一nhất 義nghĩa 尋tầm 無vô 量lượng 句cú 詮thuyên 無vô 量lượng 義nghĩa 或hoặc 尋tầm 一nhất 句cú 詮thuyên 於ư 無vô 量lượng 義nghĩa 尋tầm 無vô 量lượng 句cú 詮thuyên 於ư 一nhất 義nghĩa 若nhược 通thông 若nhược 別biệt 尋tầm 詮thuyên 會hội 入nhập 故cố 經kinh 是thị 義nghĩa 本bổn 。
次thứ 義nghĩa 本bổn 中trung 云vân 尋tầm 一nhất 句cú 詮thuyên 一nhất 義nghĩa 等đẳng 者giả 如như 大đại 經kinh 三tam 十thập 一nhất 因nhân 佛Phật 答đáp 迦Ca 葉Diếp 闡xiển 提đề 善thiện 根căn 不bất 定định 有hữu 斷đoạn 不bất 斷đoạn 迦Ca 葉Diếp 復phục 問vấn 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 作tác 不bất 定định 說thuyết 佛Phật 言ngôn 譬thí 如như 醫y 方phương 皆giai 為vi 治trị 病bệnh 或hoặc 於ư 一nhất 名danh 下hạ 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 如như 大đại 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 名danh 無vô 生sanh 無vô 出xuất 無vô 作tác 歸quy 依y 窟quật 宅trạch 解giải 脫thoát 燈đăng 明minh 彼bỉ 岸ngạn 無vô 畏úy 等đẳng 或hoặc 有hữu 一nhất 義nghĩa 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 如như 天Thiên 帝Đế 釋Thích 。 名danh 憍Kiều 尸Thi 迦Ca 。 婆bà 蹉sa 婆bà 摩ma 佉khư 婆bà 因nhân 陀đà 羅la 千thiên 眼nhãn 天thiên 舍xá 脂chi 夫phu 金kim 剛cang 寶bảo 頂đảnh 等đẳng 或hoặc 有hữu 無vô 量lượng 義nghĩa 。 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 如như 佛Phật 如Như 來Lai 義nghĩa 異dị 名danh 異dị 復phục 有hữu 一nhất 義nghĩa 說thuyết 無vô 量lượng 名danh 如như 五ngũ 陰ấm 亦diệc 名danh 顛điên 倒đảo 苦Khổ 諦Đế 四tứ 念niệm 處xứ 四tứ 識thức 住trụ 道đạo 時thời 眾chúng 生sanh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 身thân 戒giới 心tâm 慧tuệ 。 解giải 脫thoát 十thập 二nhị 緣duyên 三tam 乘thừa 六lục 道đạo 三tam 世thế 等đẳng 也dã 名danh 是thị 能năng 詮thuyên 義nghĩa 是thị 名danh 旨chỉ 大đại 經kinh 從tùng 義nghĩa 故cố 義nghĩa 為vi 名danh 本bổn 故cố 後hậu 二nhị 句cú 並tịnh 義nghĩa 居cư 先tiên 初sơ 立lập 一nhất 名danh 無vô 量lượng 名danh 不bất 立lập 一nhất 義nghĩa 一nhất 名danh 及cập 無vô 量lượng 義nghĩa 一nhất 名danh 者giả 為vi 酬thù 迦Ca 葉Diếp 是thị 故cố 不bất 立lập 若nhược 一nhất 義nghĩa 一nhất 名danh 即tức 當đương 定định 義nghĩa 即tức 是thị 迦Ca 葉Diếp 所sở 難nạn/nan 之chi 辭từ 是thị 故cố 不bất 立lập 此thử 中trung 文văn 意ý 為vi 釋thích 經kinh 名danh 從tùng 名danh 詮thuyên 義nghĩa 是thị 故cố 四tứ 句cú 以dĩ 名danh 為vi 先tiên 前tiền 後hậu 雖tuy 殊thù 其kỳ 意ý 不bất 別biệt 涅Niết 槃Bàn 云vân 名danh 此thử 中trung 云vân 句cú 者giả 如như 云vân 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 今kim 為vi 存tồn 於ư 詮thuyên 差sai 別biệt 名danh 是thị 故cố 云vân 句cú 如như 云vân 妙diệu 法Pháp 蓮liên 華hoa 殊thù 於ư 諸chư 典điển 即tức 差sai 別biệt 也dã 。
(# △# 次thứ 束thúc 為vi 法Pháp 門môn )# 。
束thúc 此thử 三tam 種chủng 為vi 法Pháp 門môn 者giả 教giáo 本bổn 即tức 是thị 聞văn 慧tuệ 行hành 本bổn 即tức 是thị 思tư 慧tuệ 義nghĩa 本bổn 是thị 修tu 慧tuệ 見kiến 真chân 法pháp 本bổn 之chi 義nghĩa 尚thượng 已dĩ 多đa 含hàm 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 或hoặc 言ngôn 出xuất 生sanh 例lệ 此thử 可khả 知tri 。
○# 次thứ 三tam 發phát 者giả 亦diệc 二nhị 先tiên 通thông 。
二nhị 含hàm 微vi 發phát 者giả 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 言ngôn 辭từ 巧xảo 妙diệu 。 次thứ 第đệ 詮thuyên 量lượng 初sơ 中trung 後hậu 善thiện 。 圓viên 滿mãn 具cụ 足túc 。 如như 大đại 海hải 水thủy 。 漸tiệm 漸tiệm 轉chuyển 深thâm 。
○# 次thứ 聞văn 教giáo 下hạ 別biệt 釋thích 別biệt 中trung 亦diệc 先tiên 散tán 。
聞văn 教giáo 之chi 者giả 初sơ 聞văn 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 次thứ 第đệ 領lãnh 受thọ 分phân 別biệt 法pháp 相tướng 微vi 有hữu 解giải 生sanh 漸tiệm 漸tiệm 增tăng 長trưởng 。 明minh 練luyện 通thông 達đạt 又hựu 遍biến 讀đọc 諸chư 異dị 論luận 廣quảng 知tri 智trí 者giả 意ý 多đa 聞văn 強cường 識thức 。 以dĩ 至chí 成thành 佛Phật 就tựu 此thử 即tức 約ước 教giáo 論luận 微vi 發phát 初sơ 聞văn 為vi 人nhân 對đối 治trị 即tức 能năng 起khởi 行hành 始thỉ 人nhân 天thiên 小tiểu 行hành 次thứ 戒giới 定định 慧tuệ 入nhập 無vô 漏lậu 行hành 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 遂toại 證chứng 無Vô 學Học 從tùng 小tiểu 入nhập 大đại 終chung 于vu 妙diệu 覺giác 是thị 約ước 行hành 論luận 微vi 發phát 初sơ 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 展triển 轉chuyển 增tăng 廣quảng 入nhập 於ư 聞văn 思tư 煗noãn 頂đảnh 世thế 第đệ 一nhất 次thứ 入nhập 見kiến 諦Đế 得đắc 真chân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 次thứ 入nhập 修tu 道Đạo 至chí 無Vô 學Học 從tùng 小tiểu 入nhập 大đại 見kiến 似tự 真chân 中trung 道đạo 起khởi 自tự 毫hào 末mạt 終chung 成thành 合hợp 抱bão 也dã 。
○# 次thứ 束thúc 。
束thúc 此thử 三tam 發phát 為vi 法Pháp 門môn 者giả 依y 小Tiểu 乘Thừa 即tức 三tam 種chủng 解giải 脫thoát 發phát 依y 大Đại 乘Thừa 初sơ 住trụ 中trung 有hữu 教giáo 發phát 是thị 般Bát 若Nhã 行hạnh 。 發phát 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 理lý 發phát 是thị 實thật 相tướng 微vi 發phát 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。
束thúc 中trung 在tại 初sơ 住trụ 前tiền 名danh 教giáo 行hành 理lý 至chí 初sơ 住trụ 時thời 此thử 三tam 開khai 發phát 此thử 約ước 修tu 得đắc 三tam 德đức 而nhi 說thuyết 故cố 從tùng 發phát 心tâm 漸tiệm 漸tiệm 微vi 發phát 至chí 初sơ 住trụ 位vị 一nhất 時thời 頓đốn 發phát 從tùng 初sơ 受thọ 名danh 故cố 云vân 微vi 發phát 又hựu 云vân 若nhược 約ước 小Tiểu 乘Thừa 三tam 解giải 脫thoát 者giả 。 性tánh 念niệm 處xứ 慧tuệ 解giải 脫thoát 約ước 理lý 共cộng 念niệm 處xứ 俱câu 解giải 脫thoát 約ước 行hành 緣duyên 念niệm 處xứ 無vô 疑nghi 解giải 脫thoát 。 約ước 教giáo 應ưng 須tu 委ủy 釋thích 出xuất 其kỳ 義nghĩa 意ý 。
三tam 含hàm 涌dũng 泉tuyền 者giả 從tùng 譬thí 為vi 名danh 也dã 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 法Pháp 文văn 義nghĩa 無vô 盡tận 法pháp 流lưu 不bất 絕tuyệt 。
若nhược 聞văn 世thế 界giới 說thuyết 一nhất 句cú 解giải 無vô 量lượng 句cú 月nguyệt 四tứ 月nguyệt 至chí 歲tuế 。 如như 風phong 於ư 空không 中trung 。 自tự 在tại 無vô 障chướng 。 礙ngại 說thuyết 初sơ 心tâm 解giải 已dĩ 如như 涌dũng 泉tuyền 何hà 況huống 後hậu 心tâm 何hà 況huống 如Như 來Lai 。 猶do 如như 石thạch 泉tuyền 流lưu 潤nhuận 遍biến 益ích 也dã 若nhược 聞văn 為vi 人nhân 對đối 治trị 起khởi 無vô 量lượng 行hành 恆Hằng 沙sa 佛Phật 法Pháp 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 一nhất 行hành 無vô 量lượng 行hành 入nhập 善thiện 境cảnh 界giới 登đăng 八bát 正chánh 直trực 道đạo 若nhược 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 理lý 若nhược 虛hư 空không 虛hư 空không 之chi 法pháp 不bất 可khả 格cách 量lượng 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 是thị 名danh 義nghĩa 涌dũng 泉tuyền 。
束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 教giáo 泉tuyền 是thị 法pháp 無vô 礙ngại 辯biện 行hành 泉tuyền 即tức 辭từ 無vô 礙ngại 辯biện 義nghĩa 泉tuyền 即tức 義nghĩa 無vô 礙ngại 辯biện 樂nhạo 說thuyết 通thông 三tam 處xứ 涌dũng 泉tuyền 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 故cố 不bất 可khả 翻phiên 也dã 。
含hàm 涌dũng 泉tuyền 中trung 對đối 四tứ 辯biện 者giả 教giáo 謂vị 教giáo 法pháp 即tức 十thập 界giới 教giáo 辭từ 謂vị 言ngôn 辭từ 即tức 利lợi 他tha 行hành 義nghĩa 謂vị 言ngôn 旨chỉ 即tức 所sở 詮thuyên 理lý 。
四tứ 含hàm 繩thằng 墨mặc 者giả 佛Phật 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 說thuyết 。
初sơ 聞văn 世thế 界giới 裁tài 愛ái 見kiến 之chi 邪tà 教giáo 不bất 為vi 邪tà 風phong 倒đảo 惑hoặc 得đắc 入nhập 正chánh 轍triệt 即tức 教giáo 繩thằng 墨mặc 也dã 若nhược 聞văn 為vi 人nhân 對đối 治trị 遠viễn 離ly 非phi 道đạo 入nhập 好hảo/hiếu 正chánh 濟tế 道Đạo 品Phẩm 之chi 路lộ 即tức 行hành 繩thằng 墨mặc 也dã 若nhược 聞văn 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 裁tài 愛ái 見kiến 此thử 岸ngạn 得đắc 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 不bất 保bảo 生sanh 死tử 亦diệc 不bất 住trụ 無vô 。 為vi 即tức 義nghĩa 繩thằng 墨mặc 。
束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 教giáo 裁tài 邪tà 即tức 是thị 正chánh 語ngữ 行hành 裁tài 邪tà 即tức 正chánh 業nghiệp 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 等đẳng 義nghĩa 裁tài 邪tà 即tức 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 等đẳng 繩thằng 墨mặc 已dĩ 自tự 多đa 含hàm 故cố 不bất 可khả 翻phiên 。
五ngũ 含hàm 結kết 鬘man 者giả 結kết 教giáo 行hành 理lý 如như 結kết 華hoa 鬘man 令linh 不bất 零linh 落lạc 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 結kết 佛Phật 言ngôn 教giáo 不bất 零linh 落lạc 為vi 人nhân 對đối 治trị 結kết 眾chúng 行hành 不bất 零linh 落lạc 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 結kết 義nghĩa 理lý 不bất 零linh 落lạc 。
束thúc 此thử 為vi 法Pháp 門môn 者giả 結kết 教giáo 成thành 口khẩu 無vô 失thất 結kết 行hành 即tức 身thân 無vô 失thất 結kết 義nghĩa 即tức 意ý 無vô 失thất 亦diệc 是thị 三tam 種chủng 共cộng 智trí 慧tuệ 行hành 亦diệc 是thị 三tam 陀đà 羅la 尼ni 教giáo 不bất 零linh 落lạc 是thị 聞văn 持trì 陀đà 羅la 尼ni 行hành 不bất 零linh 落lạc 行hành 陀đà 羅la 尼ni 義nghĩa 。 不bất 零linh 落lạc 即tức 緫# 持trì 陀đà 羅la 尼ni 若nhược 作tác 嚴nghiêm 身thân 釋thích 者giả 即tức 是thị 約ước 教giáo 名danh 智trí 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 。 約ước 行hành 名danh 福phước 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 約ước 義nghĩa 即tức 是thị 所sở 莊trang 嚴nghiêm 所sở 莊trang 嚴nghiêm 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 為vi 定định 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 也dã 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 有hữu 法Pháp 身thân 法Pháp 身thân 體thể 素tố 天thiên 龍long 之chi 所sở 忽hốt 劣liệt 若nhược 修tu 學học 定định 慧tuệ 莊trang 嚴nghiêm 法Pháp 身thân 則tắc 一nhất 切thiết 見kiến 敬kính 也dã 。
(# △# 次thứ 結kết )# 。
舊cựu 云vân 經kinh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 今kim 則tắc 經kinh 含hàm 十thập 五ngũ 義nghĩa 豈khởi 可khả 單đơn 漢hán 翻phiên 胡hồ 名danh 含hàm 之chi 釋thích 如như 此thử (# 云vân 云vân )# 。
(# △# 次thứ 釋thích 訓huấn )# 。
訓huấn 者giả 訓huấn 常thường 今kim 釋thích 其kỳ 訓huấn 天thiên 魔ma 外ngoại 道đạo 。 不bất 能năng 改cải 壞hoại 名danh 為vi 教giáo 常thường 真chân 正chánh 無vô 雜tạp 無vô 能năng 踰du 過quá 名danh 為vi 行hành 常thường 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。 決quyết 無vô 異dị 趣thú 名danh 為vi 理lý 常thường 又hựu 訓huấn 法pháp 者giả 法pháp 可khả 軌quỹ 行hành 可khả 軌quỹ 理lý 可khả 軌quỹ 今kim 直trực 釋thích 訓huấn 已dĩ 含hàm 六lục 義nghĩa 況huống 胡hồ 言ngôn 重trọng/trùng 複phức 而nhi 可khả 單đơn 翻phiên 耶da 。
二nhị 言ngôn 有hữu 翻phiên 者giả 亦diệc 為vi 五ngũ 一nhất 翻phiên 為vi 經kinh 經kinh 由do 為vi 義nghĩa 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 故cố 今kim 亦diệc 隨tùy 而nhi 釋thích 之chi 謂vị 教giáo 由do 行hành 由do 理lý 由do 一nhất 切thiết 修Tu 多Đa 羅La 。 一nhất 切thiết 通thông 別biệt 論luận 一nhất 切thiết 疏sớ/sơ 記ký 等đẳng 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 是thị 名danh 教giáo 由do 一nhất 切thiết 契khế 理lý 行hành 一nhất 切thiết 相tương 似tự 行hành 一nhất 切thiết 信tín 行hành 法Pháp 行hành 。 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 故cố 以dĩ 行hành 為vi 由do 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 義nghĩa 一nhất 切thiết 出xuất 世thế 義nghĩa 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 義nghĩa 一nhất 切thiết 究cứu 竟cánh 。 義nghĩa 皆giai 由do 聖thánh 人nhân 心tâm 口khẩu 故cố 以dĩ 義nghĩa 為vi 由do 教giáo 由do 世thế 界giới 行hành 由do 為vi 人nhân 對đối 治trị 義nghĩa 由do 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 又hựu 言ngôn 經kinh 者giả 緯# 義nghĩa 如như 世thế 絹quyên 經kinh 以dĩ 緯# 織chức 之chi 龍long 鳳phượng 文văn 章chương 成thành 佛Phật 以dĩ 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 經Kinh 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 世thế 界giới 緯# 織chức 經kinh 緯# 合hợp 故cố 賢hiền 聖thánh 文văn 章chương 成thành 又hựu 約ước 行hành 論luận 經kinh 緯# 慧tuệ 行hành 為vi 經kinh 行hàng 行hàng 為vi 緯# 經kinh 緯# 合hợp 故cố 八bát 正chánh 文văn 章chương 成thành 又hựu 約ước 理lý 論luận 經kinh 緯# 者giả 詮thuyên 真chân 為vi 經kinh 詮thuyên 俗tục 為vi 緯# 經kinh 緯# 合hợp 故cố 二nhị 諦đế 文văn 章chương 成thành 二nhị 翻phiên 為vi 契khế 者giả 契khế 緣duyên 契khế 事sự 契khế 義nghĩa 世thế 界giới 說thuyết 是thị 契khế 緣duyên 隨tùy 宜nghi 說thuyết 是thị 契khế 生sanh 善thiện 隨tùy 對đối 治trị 說thuyết 是thị 契khế 破phá 惡ác 是thị 為vi 契khế 事sự 隨tùy 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 說thuyết 是thị 契khế 義nghĩa 三tam 翻phiên 法pháp 本bổn 者giả 即tức 教giáo 行hành 理lý 本bổn 如như 前tiền 釋thích (# 云vân 云vân )# 四tứ 翻phiên 線tuyến 者giả 線tuyến 貫quán 持trì 教giáo 行hành 理lý 令linh 不bất 零linh 落lạc 嚴nghiêm 身thân 等đẳng 義nghĩa 如như 前tiền 釋thích 又hựu 線tuyến 能năng 縫phùng 義nghĩa 縫phùng 教giáo 使sử 章chương 句cú 次thứ 第đệ 。 堪kham 可khả 說thuyết 法Pháp 如như 支chi 佛Phật 不bất 值trị 十thập 二nhị 部bộ 線tuyến 不bất 能năng 說thuyết 法Pháp 世thế 智trí 辯biện 聦# 亦diệc 不bất 得đắc 經kinh 線tuyến 正chánh 語ngữ 不bất 成thành 又hựu 線tuyến 能năng 縫phùng 行hành 依y 經kinh 則tắc 行hành 正chánh 違vi 經kinh 則tắc 行hành 邪tà 又hựu 縫phùng 理lý 者giả 理lý 所sở 不bất 印ấn 墮đọa 六lục 十thập 二nhị 邪tà 。 理lý 所sở 印ấn 者giả 會hội 一nhất 究cứu 竟cánh 道đạo 也dã 五ngũ 翻phiên 善thiện 語ngữ 教giáo 亦diệc 是thị 善thiện 行hành 教giáo 亦diệc 是thị 善thiện 理lý 教giáo 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 說thuyết 即tức 善thiện 語ngữ 教giáo 為vi 人nhân 對đối 治trị 即tức 善thiện 行hành 教giáo 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 說thuyết 即tức 善thiện 理lý 教giáo 是thị 名danh 修Tu 多Đa 羅La 。 有hữu 五ngũ 種chủng 翻phiên 也dã 。
餘dư 文văn 可khả 知tri 。
○# 三tam 和hòa 融dung 中trung 二nhị 初sơ 斥xích 次thứ 今kim 和hòa 融dung 下hạ 正chánh 融dung 通thông 初sơ 又hựu 三tam 初sơ 雙song 斥xích 二nhị 家gia 次thứ 釋thích 論luận 下hạ 二nhị 家gia 引dẫn 證chứng 三tam 舊cựu 云vân 下hạ 重trọng/trùng 斥xích 無vô 翻phiên 。
三tam 和hòa 融dung 有hữu 無vô 者giả 昔tích 佛Phật 法Pháp 初sơ 度độ 胡hồ 漢hán 未vị 明minh 言ngôn 無vô 翻phiên 者giả 乃nãi 是thị 河hà 西tây 羣quần 學học 所sở 傳truyền 晚vãn 人nhân 承thừa 用dụng 加gia 以dĩ 此thử 代đại 彼bỉ 今kim 傳truyền 譯dịch 煥hoán 爛lạn 方phương 言ngôn 稍sảo 通thông 豈khởi 苟cẩu 執chấp 無vô 翻phiên 猶do 以dĩ 多đa 含hàm 為vi 解giải 若nhược 多đa 含hàm 者giả 何hà 局cục 五ngũ 耶da 若nhược 有hữu 翻phiên 者giả 以dĩ 何hà 為vi 正chánh 義nghĩa 寧ninh 種chủng 種chủng 翻phiên 那na 得đắc 多đa 若nhược 翻phiên 修tu 多đa 羅la 為vi 經kinh 者giả 修tu 多đa 羅la 有hữu 九cửu 謂vị 通thông 別biệt 修Tu 多Đa 羅La 藏tạng 。 等đẳng 何hà 不bất 見kiến 周chu 正chánh 十thập 二nhị 部bộ 中trung 經kinh 部bộ 三tam 藏tạng 中trung 有hữu 經kinh 藏tạng 耶da 若nhược 翻phiên 為vi 契khế 法pháp 本bổn 等đẳng 者giả 亦diệc 應ưng 改cải 正chánh 十thập 二nhị 部bộ 中trung 有hữu 契khế 部bộ 法pháp 本bổn 部bộ 線tuyến 部bộ 善thiện 語ngữ 教giáo 部bộ 三tam 藏tạng 中trung 應ưng 有hữu 線tuyến 等đẳng 藏tạng 彼bỉ 諸chư 處xứ 皆giai 不bất 從tùng 此thử 翻phiên 何hà 獨độc 通thông 修tu 多đa 羅la 耶da 。
初sơ 如như 文văn 。
釋thích 論luận 云vân 般Bát 若Nhã 尊tôn 重trọng 智trí 慧tuệ 輕khinh 薄bạc 何hà 得đắc 用dụng 輕khinh 翻phiên 重trọng/trùng 若nhược 爾nhĩ 即tức 是thị 無vô 翻phiên 家gia 證chứng 夫phu 實thật 相tướng 尊tôn 重trọng 不bất 可khả 說thuyết 遂toại 得đắc 作tác 胡hồ 言ngôn 而nhi 說thuyết 何hà 不bất 得đắc 作tác 漢hán 語ngữ 而nhi 翻phiên 若nhược 不bất 可khả 翻phiên 亦diệc 不bất 可khả 說thuyết 。 此thử 即tức 有hữu 翻phiên 家gia 證chứng 。
次thứ 二nhị 家gia 引dẫn 證chứng 中trung 初sơ 無vô 翻phiên 家gia 云vân 般Bát 若Nhã 尊tôn 重trọng 智trí 慧tuệ 輕khinh 薄bạc 者giả 譯dịch 梵Phạm 為vi 漢hán 漢hán 音âm 浮phù 淺thiển 故cố 安an 師sư 云vân 譯dịch 經kinh 有hữu 五ngũ 失thất 及cập 三tam 不bất 易dị 譯dịch 梵Phạm 為vi 秦tần 如như 嚼tước 食thực 與dữ 人nhân 令linh 人nhân 嘔# 噦uyết 據cứ 此thử 似tự 如như 非phi 不bất 可khả 翻phiên 但đãn 薄bạc 淡đạm 也dã 今kim 既ký 已dĩ 翻phiên 非phi 全toàn 不bất 可khả 。
○# 三tam 重trọng/trùng [后-口+十]# 無vô 翻phiên 者giả 意ý 在tại 共cộng 翻phiên 為vi 經kinh 故cố 且thả 廣quảng [后-口+十]# 無vô 翻phiên 次thứ 方phương 融dung 通thông 二nhị 計kế 於ư 中trung 二nhị 初sơ 立lập 舊cựu 無vô 翻phiên 家gia 。
舊cựu 云vân 涅Niết 槃Bàn 含hàm 三tam 德đức 不bất 可khả 用dụng 滅diệt 度độ 為vi 翻phiên 又hựu 梁lương 武võ 云vân 滅diệt 度độ 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 不bất 可khả 用dụng 翻phiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。
○# 次thứ 此thử 未vị 必tất 下hạ [后-口+十]# 又hựu 四tứ 初sơ 緫# 舉cử 大đại 經kinh 次thứ 引dẫn 今kim 經kinh 並tịnh 折chiết 三tam 若nhược 謂vị 下hạ 縱túng/tung 折chiết 四tứ 若nhược 執chấp 下hạ 以dĩ 失thất 意ý 折chiết 。
此thử 未vị 必tất 爾nhĩ 經kinh 言ngôn 有hữu 涅Niết 槃Bàn 大đại 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 應ưng 有hữu 滅diệt 度độ 大đại 滅diệt 度độ 此thử 經Kinh 云vân 如Như 來Lai 滅diệt 度độ 。 豈khởi 非phi 大đại 滅diệt 度độ 既ký 以dĩ 小tiểu 滅diệt 度độ 翻phiên 小tiểu 涅Niết 槃Bàn 何hà 得đắc 不bất 以dĩ 大đại 滅diệt 度độ 翻phiên 大đại 涅Niết 槃Bàn 。
初sơ 二nhị 如như 文văn 。
○# 第đệ 三tam 又hựu 二nhị 初sơ 直trực 以dĩ 滅diệt 度độ 名danh 折chiết 。
若nhược 謂vị 滅diệt 度độ 偏thiên 不bất 含hàm 三tam 德đức 者giả 今kim 作tác 含hàm 釋thích 滅diệt 者giả 即tức 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 。 必tất 有hữu 其kỳ 人nhân 人nhân 即tức 法Pháp 身thân 法Pháp 身thân 不bất 直trực 身thân 必tất 有hữu 靈linh 智trí 靈linh 智trí 即tức 般Bát 若Nhã 。
○# 次thứ 按án 經kinh 題đề 以dĩ 大đại 滅diệt 度độ 名danh 折chiết 。
又hựu 大đại 即tức 法Pháp 身thân 滅diệt 即tức 解giải 脫thoát 度độ 即tức 般Bát 若Nhã 但đãn 標tiêu 滅diệt 度độ 含hàm 三tam 宛uyển 然nhiên 何hà 得đắc 無vô 翻phiên 耶da 。
○# 四tứ [后-口+十]# 失thất 意ý 。
若nhược 執chấp 一nhất 言ngôn 則tắc 彼bỉ 彼bỉ 相tương/tướng 是thị 非phi 不bất 達đạt 佛Phật 意ý 已dĩ 如như 上thượng 說thuyết 。
如như 文văn 。
○# 次thứ 正chánh 和hòa 融dung 中trung 三tam 初sơ 以dĩ 令linh 家gia 如như 前tiền 所sở 釋thích 融dung 通thông 。
今kim 和hòa 融dung 有hữu 無vô 虛hư 豁hoát 義nghĩa 趣thú 若nhược 言ngôn 無vô 翻phiên 名danh 含hàm 五ngũ 義nghĩa 於ư 一nhất 一nhất 義nghĩa 更cánh 含hàm 三tam 義nghĩa 彌di 見kiến 其kỳ 美mỹ 若nhược 作tác 有hữu 翻phiên 於ư 一nhất 一nhất 翻phiên 亦diệc 具cụ 三tam 義nghĩa 轉chuyển 益ích 旨chỉ 深thâm 任nhậm 彼bỉ 有hữu 無vô 何hà 所sở 乖quai 諍tranh 。
○# 次thứ 大đại 經kinh 下hạ 引dẫn 證chứng 融dung 通thông 。
大đại 經Kinh 云vân 我ngã 終chung 不bất 與dữ 世thế 間gian 共cộng 諍tranh 世thế 智trí 說thuyết 有hữu 我ngã 亦diệc 說thuyết 有hữu 世thế 智trí 說thuyết 無vô 我ngã 亦diệc 說thuyết 無vô 如như 此thử 通thông 融dung 於ư 二nhị 家gia 無vô 失thất 而nhi 有hữu 理lý 存tồn 焉yên 。
何hà 不bất 專chuyên 憑bằng 一nhất 理lý 而nhi 雙song 是thị 二nhị 家gia 故cố 引dẫn 大đại 經kinh 明minh 雙song 是thị 意ý 凢# 破phá 立lập 之chi 法pháp 皆giai 先tiên 出xuất 彼bỉ 非phi 彼bỉ 二nhị 無vô 大đại 非phi 何hà 須tu 固cố [后-口+十]# 故cố 雙song 是thị 二nhị 解giải 以dĩ 三tam 意ý 助trợ 之chi 使sử 雙song 益ích 其kỳ 美mỹ 復phục 順thuận 如Như 來Lai 善thiện 權quyền 益ích 物vật 。
○# 三tam 復phục 次thứ 下hạ 助trợ 一nhất 家gia 用dụng 義nghĩa 處xứ 中trung 而nhi 立lập 共cộng 翻phiên 為vi 經kinh 又hựu 為vi 二nhị 初sơ 明minh 翻phiên 意ý 。
復phục 次thứ 圓viên 義nghĩa 無vô 方phương 處xứ 處xứ 通thông 入nhập 乃nãi 如như 上thượng 說thuyết 若nhược 正chánh 翻phiên 名danh 世thế 諦đế 不bất 得đắc 混hỗn 濫lạm 今kim 且thả 據cứ 一nhất 名danh 以dĩ 為vi 正chánh 翻phiên 亦diệc 不bất 使sử 二nhị 家gia 有hữu 怨oán 。
○# 次thứ 何hà 者giả 下hạ 釋thích 所sở 以dĩ 又hựu 三tam 初sơ 略lược 立lập 。
何hà 者giả 從tùng 古cổ 及cập 今kim 譯dịch 胡hồ 為vi 漢hán 皆giai 題đề 為vi 經kinh 。
○# 次thứ 若nhược 餘dư 下hạ 重trọng/trùng 略lược [后-口+十]# 二nhị 家gia 。
若nhược 餘dư 翻phiên 是thị 正chánh 何hà 不bất 改cải 作tác 契khế 線tuyến 若nhược 傳truyền 譯dịch 僉thiêm 然nhiên 則tắc 經kinh 正chánh 明minh 矣hĩ 若nhược 等đẳng 是thị 無vô 翻phiên 何hà 不bất 標tiêu 微vi 發phát 涌dũng 泉tuyền 等đẳng 今kim 正chánh 用dụng 經kinh 於ư 多đa 含hàm 義nghĩa 強cường/cưỡng 含hàm 三tam 法pháp 本bổn 三tam 微vi 發phát 三tam 涌dũng 泉tuyền 諸chư 繩thằng 墨mặc 結kết 鬘man 等đẳng 義nghĩa 亦diệc 含hàm 契khế 線tuyến 善thiện 語ngữ 教giáo 訓huấn 法pháp 訓huấn 常thường 等đẳng 無vô 不bất 攝nhiếp 在tại 經kinh 一nhất 字tự 中trung 餘dư 句cú 亦diệc 如như 是thị 。
○# 三tam 諸chư 大đại 小tiểu 下hạ 重trọng/trùng 立lập 。
諸chư 大đại 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 皆giai 以dĩ 經kinh 為vi 通thông 名danh 故cố 不bất 用dụng 餘dư 句cú 也dã 。
○# 四tứ 歷lịch 法pháp 明minh 經kinh 中trung 二nhị 先tiên 歷lịch 法pháp 次thứ 約ước 教giáo 初sơ 又hựu 二nhị 先tiên 略lược 明minh 經kinh 體thể 次thứ 正chánh 明minh 歷lịch 法pháp 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 先tiên 明minh 此thử 土thổ/độ 三tam 法pháp 次thứ 若nhược 他tha 土thổ/độ 下hạ 明minh 諸chư 土thổ/độ 六lục 塵trần 初sơ 文văn 又hựu 二nhị 初sơ 通thông 立lập 三tam 法pháp 次thứ 明minh 利lợi 鈍độn 互hỗ 非phi 初sơ 文văn 二nhị 初sơ 略lược 徵trưng 起khởi 。
四tứ 歷lịch 法pháp 明minh 經kinh 者giả 若nhược 以dĩ 經kinh 為vi 正chánh 翻phiên 何hà 法pháp 是thị 經Kinh 。
○# 次thứ 舊cựu 用dụng 下hạ 釋thích 三tam 法pháp 相tướng 。
舊cựu 用dụng 三tam 種chủng 一nhất 用dụng 聲thanh 為vi 經kinh 如như 佛Phật 在tại 世thế 。 金kim 口khẩu 演diễn 說thuyết 但đãn 有hữu 聲thanh 音âm 詮thuyên 辯biện 聽thính 者giả 得đắc 道Đạo 故cố 以dĩ 聲thanh 為vi 經kinh 大đại 品phẩm 云vân 從tùng 善thiện 知tri 識thức 。 所sở 聞văn 也dã 二nhị 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 若nhược 佛Phật 在tại 世thế 。 可khả 以dĩ 聲thanh 為vi 經kinh 今kim 佛Phật 去khứ 世thế 。 紙chỉ 墨mặc 傳truyền 持trì 應ứng 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 大đại 品phẩm 云vân 從tùng 經Kinh 卷quyển 中trung 聞văn 三tam 用dụng 法pháp 為vi 經kinh 內nội 自tự 思tư 惟duy 。 心tâm 與dữ 法pháp 合hợp 不bất 由do 他tha 教giáo 。 亦diệc 非phi 紙chỉ 墨mặc 但đãn 心tâm 曉hiểu 悟ngộ 即tức 法pháp 為vi 經kinh 故cố 云vân 修tu 我ngã 法pháp 者giả 證chứng 乃nãi 自tự 知tri (# 云vân 云vân )# 。
○# 次thứ 明minh 隨tùy 根căn 利lợi 鈍độn 異dị 故cố 各các 取thủ 者giả 之chi 二nhị 初sơ 緫# 標tiêu 。
三tam 塵trần 為vi 經kinh 施thí 於ư 此thử 土thổ/độ 。
○# 次thứ 別biệt 釋thích 三tam 文văn 。
耳nhĩ 識thức 利lợi 者giả 能năng 於ư 聲thanh 塵trần 分phân 別biệt 取thủ 悟ngộ 則tắc 聲thanh 是thị 其kỳ 經kinh 於ư 餘dư 非phi 經kinh 若nhược 意ý 識thức 利lợi 者giả 自tự 能năng 研nghiên 心tâm 思tư 惟duy 取thủ 決quyết 法pháp 是thị 其kỳ 經kinh 於ư 餘dư 非phi 經kinh 眼nhãn 識thức 利lợi 者giả 文văn 字tự 詮thuyên 量lượng 而nhi 得đắc 道Đạo 理lý 色sắc 是thị 其kỳ 經kinh 於ư 餘dư 非phi 經kinh 此thử 方phương 用dụng 三tam 塵trần 而nhi 已dĩ 餘dư 三tam 識thức 鈍độn 鼻tị 臭xú 紙chỉ 墨mặc 則tắc 無vô 所sở 知tri 。 身thân 觸xúc 經Kinh 卷quyển 亦diệc 不bất 能năng 解giải 舌thiệt 噉đạm 文văn 字tự 寧ninh 別biệt 是thị 非phi 。
然nhiên 今kim 古cổ 共cộng 以dĩ 法pháp 為vi 經kinh 者giả 文văn 從tùng 強cưỡng 說thuyết 雖tuy 別biệt 立lập 三tam 法pháp 然nhiên 聲thanh 色sắc 兩lưỡng 種chủng 必tất 假giả 法pháp 通thông 若nhược 覩đổ 若nhược 聞văn 不bất 以dĩ 意ý 思tư 無vô 能năng 令linh 教giáo 。 與dữ 心tâm 相tương 應ứng 。
○# 次thứ 他tha 土thổ/độ 中trung 二nhị 先tiên 緫# 立lập 言ngôn 亦diệc 六lục 亦diệc 偏thiên 者giả 或hoặc 一nhất 土thổ/độ 具cụ 六lục 或hoặc 一nhất 土thổ/độ 偏thiên 一nhất 或hoặc 二nhị 三tam 四tứ 。 即tức 如như 此thử 土thổ/độ 具cụ 足túc 用dụng 三tam 復phục 有hữu 增tăng 強cường/cưỡng 若nhược 單đơn 雙song 具cụ 若nhược 爾nhĩ 何hà 妨phương 此thử 土thổ/độ 根căn 性tánh 不bất 等đẳng 亦diệc 有hữu 因nhân 味vị 及cập 香hương 觸xúc 等đẳng 即tức 如như 下hạ 文văn 通thông 釋thích 者giả 是thị 於ư 中trung 二nhị 先tiên 釋thích 六lục 相tương/tướng 。
若nhược 他tha 土thổ/độ 亦diệc 用dụng 六lục 塵trần 亦diệc 偏thiên 用dụng 一nhất 塵trần 如như 淨tịnh 名danh 曰viết 以dĩ 一nhất 食thực 施thí 。 於ư 一nhất 切thiết 於ư 食thực 等đẳng 者giả 於ư 法pháp 亦diệc 等đẳng 於ư 法pháp 等đẳng 者giả 於ư 食thực 亦diệc 等đẳng 。 此thử 即tức 偏thiên 用dụng 舌thiệt 根căn 所sở 對đối 為vi 經kinh 或hoặc 有hữu 國quốc 土độ 。 以dĩ 天thiên 衣y 觸xúc 身thân 即tức 得đắc 道Đạo 此thử 偏thiên 用dụng 觸xúc 為vi 經kinh 或hoặc 見kiến 佛Phật 光quang 明minh 。 得đắc 道Đạo 此thử 偏thiên 用dụng 色sắc 為vi 經kinh 或hoặc 寂tịch 滅diệt 無vô 言ngôn 觀quán 心tâm 得đắc 道Đạo 此thử 偏thiên 用dụng 意ý 為vi 經kinh 如như 眾chúng 香hương 土thổ/độ 以dĩ 香hương 為vi 佛Phật 事sự 此thử 偏thiên 用dụng 香hương 為vi 經kinh 他tha 方phương 六lục 根căn 識thức 利lợi 六lục 塵trần 得đắc 為vi 經kinh 。
○# 次thứ 明minh 此thử 土thổ/độ 不bất 用dụng 之chi 意ý 。
此thử 土thổ/độ 三tam 根căn 識thức 鈍độn 鼻tị 不bất 及cập 驢lư 狗cẩu 鹿lộc 等đẳng 云vân 何hà 於ư 香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 能năng 得đắc 通thông 達đạt 。
○# 次thứ 正chánh 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 假giả 問vấn 徵trưng 起khởi 。
問vấn 根căn 利lợi 故cố 於ư 塵trần 是thị 經Kinh 鈍độn 者giả 塵trần 則tắc 非phi 經kinh 耶da 。
○# 次thứ 答đáp 下hạ 正chánh 釋thích 釋thích 中trung 二nhị 先tiên 通thông 辨biện 六lục 塵trần 皆giai 具cụ 諸chư 法pháp 。
答đáp 六lục 塵trần 是thị 法Pháp 界Giới 體thể 自tự 是thị 經Kinh 非phi 根căn 利lợi 取thủ 方phương 乃nãi 是thị 經Kinh 。
(# △# 先tiên 略lược 明minh 經kinh 體thể 竟cánh 次thứ 正chánh 明minh 歷lịch 法pháp 然nhiên 是thị 前tiền 釋thích 中trung 第đệ 二nhị 科khoa 一nhất 科khoa 兩lưỡng 用dụng )# 。
○# 次thứ 別biệt 釋thích 即tức 正chánh 歷lịch 諸chư 法pháp 於ư 中trung 二nhị 先tiên 寄ký 歷lịch 十thập 八bát 界giới 次thứ 是thị 則tắc 下hạ 緫# 結kết 初sơ 文văn 二nhị 初sơ 廣quảng 約ước 六lục 塵trần 次thứ 略lược 例lệ 根căn 識thức 初sơ 六lục 塵trần 中trung 初sơ 色sắc 極cực 廣quảng 次thứ 聲thanh 漸tiệm 略lược 餘dư 四tứ 全toàn 略lược 初sơ 廣quảng 色sắc 中trung 二nhị 初sơ 約ước 色sắc 立lập 相tương 次thứ 結kết 成thành 三tam 諦đế 初sơ 又hựu 二nhị 初sơ 舉cử 一nhất 黑hắc 色sắc 次thứ 青thanh 黃hoàng 下hạ 以dĩ 餘dư 色sắc 例lệ 初sơ 黑hắc 色sắc 中trung 二nhị 初sơ 一nhất 黑hắc 字tự 歷lịch 於ư 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 及cập 和hòa 通thông 等đẳng 次thứ 正chánh 以dĩ 黑hắc 字tự 為vi 法Pháp 界Giới 徧biến 攝nhiếp 諸chư 法pháp 即tức 是thị 結kết 成thành 三tam 諦đế 也dã 初sơ 文văn 二nhị 先tiên 緫# 引dẫn 大đại 品phẩm 色sắc 具cụ 諸chư 法pháp 。
何hà 者giả 大đại 品phẩm 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 趣thú 色sắc 是thị 趣thú 不bất 過quá 此thử 色sắc 能năng 詮thuyên 一nhất 切thiết 法pháp 。
○# 次thứ 正chánh 借tá 色sắc 能năng 詮thuyên 諸chư 義nghĩa 於ư 中trung 又hựu 三tam 初sơ 詮thuyên 無vô 翻phiên 次thứ 有hữu 翻phiên 三tam 和hòa 通thông 初sơ 文văn 五ngũ 義nghĩa 即tức 為vi 五ngũ 文văn 。
(# △# 初sơ 詮thuyên 無vô 翻phiên 初sơ 法pháp 本bổn 中trung 先tiên 且thả 積tích 黑hắc 字tự 為vi 諸chư 法pháp 本bổn 即tức 是thị 教giáo 本bổn )# 。
如như 黑hắc 墨mặc 色sắc 一nhất 畫họa 詮thuyên 一nhất 二nhị 畫họa 詮thuyên 二nhị 三tam 畫họa 詮thuyên 三tam 豎thụ 一nhất 畫họa 則tắc 詮thuyên 王vương 足túc 右hữu 畫họa 則tắc 詮thuyên 丑sửu 足túc 左tả 畫họa 則tắc 詮thuyên 田điền 出xuất 上thượng 詮thuyên 由do 出xuất 下hạ 詮thuyên 申thân 如như 是thị 迴hồi 轉chuyển 詮thuyên 不bất 可khả 盡tận 或hoặc 一nhất 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 無vô 量lượng 字tự 共cộng 詮thuyên 一nhất 法pháp 無vô 量lượng 字tự 詮thuyên 無vô 量lượng 法pháp 一nhất 字tự 詮thuyên 一nhất 法pháp 於ư 一nhất 黑hắc 墨mặc 小tiểu 小tiểu 迴hồi 轉chuyển 詮thuyên 量lượng 大đại 異dị 左tả 迴hồi 詮thuyên 惡ác 右hữu 迴hồi 詮thuyên 善thiện 上thượng 點điểm 詮thuyên 無vô 漏lậu 下hạ 點điểm 詮thuyên 有hữu 漏lậu 殺sát 活hoạt 與dữ 奪đoạt 毀hủy 譽dự 苦khổ 樂lạc 皆giai 在tại 墨mặc 中trung 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 出xuất 此thử 墨mặc 外ngoại 。
初sơ 法pháp 本bổn 中trung 先tiên 且thả 積tích 黑hắc 字tự 為vi 諸chư 法pháp 之chi 本bổn 。 即tức 是thị 教giáo 本bổn 中trung 云vân 左tả 回hồi 等đẳng 者giả 此thử 以dĩ 所sở 表biểu 為vi 善thiện 惡ác 等đẳng 左tả 謂vị 偏thiên 僻tích 以dĩ 表biểu 於ư 惡ác 右hữu 謂vị 便tiện 易dị 以dĩ 表biểu 於ư 善thiện 在tại 上thượng 為vi 勝thắng 以dĩ 表biểu 無vô 漏lậu 在tại 下hạ 為vi 劣liệt 以dĩ 表biểu 有hữu 漏lậu 亦diệc 如như 梵Phạm 書thư 以dĩ 十thập 一nhất 點điểm 加gia 於ư 本bổn 音âm 成thành 十thập 二nhị 字tự 各các 有hữu 所sở 表biểu 故cố 知tri 回hồi 轉chuyển 皆giai 由do 於ư 墨mặc 。
○# 次thứ 正chánh 詮thuyên 法pháp 本bổn 即tức 教giáo 行hành 義nghĩa 三tam 。
略lược 而nhi 言ngôn 之chi 。 黑hắc 墨mặc 詮thuyên 無vô 量lượng 教giáo 無vô 量lượng 行hành 無vô 量lượng 理lý 黑hắc 墨mặc 亦diệc 是thị 教giáo 本bổn 行hạnh 本bổn 理lý 本bổn 。
○# 次thứ 黑hắc 墨mặc 下hạ 成thành 三tam 微vi 發phát 。
黑hắc 墨mặc 從tùng 初sơ 一nhất 點điểm 至chí 無vô 量lượng 點điểm 從tùng 點điểm 至chí 字tự 從tùng 字tự 至chí 句cú 從tùng 句cú 至chí 偈kệ 從tùng 偈kệ 至chí 卷quyển 從tùng 卷quyển 至chí 部bộ 又hựu 從tùng 點điểm 一nhất 字tự 句cú 中trung 初sơ 立lập 小tiểu 行hành 後hậu 著trước 大đại 行hành 又hựu 從tùng 點điểm 字tự 中trung 初sơ 見kiến 淺thiển 理lý 後hậu 到đáo 深thâm 理lý 是thị 名danh 黑hắc 色sắc 教giáo 行hành 義nghĩa 三tam 種chủng 微vi 發phát 。
從tùng 淺thiển 至chí 深thâm 故cố 云vân 微vi 發phát 。
○# 又hựu 從tùng 黑hắc 色sắc 下hạ 涌dũng 泉tuyền 。
又hựu 從tùng 黑hắc 色sắc 涌dũng 出xuất 點điểm 出xuất 字tự 句cú 偈kệ 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 涌dũng 出xuất 諸chư 行hành 無vô 盡tận 涌dũng 出xuất 義nghĩa 無vô 盡tận 是thị 名danh 黑hắc 色sắc 具cụ 三tam 涌dũng 泉tuyền 。
○# 次thứ 又hựu 下hạ 約ước 詮thuyên 裁tài 邪tà 。
又hựu 約ước 黑hắc 色sắc 裁tài 教giáo 行hành 義nghĩa 邪tà 。
○# 次thứ 又hựu 約ước 下hạ 詮thuyên 結kết 鬘man 。
又hựu 約ước 黑hắc 色sắc 結kết 教giáo 行hành 義nghĩa 鬘man 又hựu 以dĩ 嚴nghiêm 身thân 。
結kết 鬘man 中trung 二nhị 義nghĩa 今kim 亦diệc 具cụ 之chi 。
(# △# 次thứ 有hữu 翻phiên 前tiền 經kinh 由do 為vi 義nghĩa 在tại 有hữu 翻phiên 科khoa 中trung 故cố 今kim 此thử 科khoa 是thị 詮thuyên 有hữu 翻phiên 字tự 訓huấn 附phụ 在tại 有hữu 翻phiên 科khoa 中trung 故cố 言ngôn 及cập 也dã )# 。
○# 次thứ 又hựu 色sắc 下hạ 詮thuyên 經kinh 是thị 由do 義nghĩa 及cập 訓huấn 等đẳng 。
又hựu 色sắc 是thị 由do 由do 色sắc 故cố 縛phược 有hữu 六lục 道đạo 生sanh 死tử 由do 色sắc 故cố 脫thoát 有hữu 四tứ 種chủng 聖thánh 人nhân 又hựu 色sắc 訓huấn 法pháp 法pháp 色sắc 故cố 能năng 成thành 教giáo 行hành 理lý 又hựu 色sắc 是thị 常thường 色sắc 教giáo 不bất 可khả 破phá 色sắc 行hành 不bất 可khả 改cải 色sắc 理lý 不bất 可khả 動động 。
(# △# 三tam 和hòa 通thông )# 。
○# 次thứ 又hựu 色sắc 下hạ 詮thuyên 不bất 可khả 翻phiên 。
又hựu 色sắc 不bất 可khả 翻phiên 色sắc 義nghĩa 多đa 含hàm 故cố 。
文văn 略lược 準chuẩn 前tiền 可khả 知tri 。
○# 次thứ 又hựu 可khả 翻phiên 下hạ 共cộng 翻phiên 為vi 經kinh 今kim 亦diệc 詮thuyên 之chi 。
又hựu 色sắc 可khả 翻phiên 名danh 色sắc 為vi 經kinh 故cố 。
(# △# 次thứ 正chánh 以dĩ 黑hắc 字tự 為vi 法Pháp 界Giới 徧biến 攝nhiếp 諸chư 法pháp 即tức 是thị 結kết 成thành 三tam 諦đế )# 。
○# 於ư 詮thuyên 經kinh 中trung 具cụ 結kết 成thành 三tam 諦đế 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 出xuất 三tam 諦đế 故cố 非phi 字tự 亦diệc 字tự 即tức 雙song 照chiếu 空không 假giả 。
見kiến 色sắc 經kinh 時thời 知tri 色sắc 愛ái 見kiến 知tri 色sắc 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 知tri 色sắc 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 色sắc 即tức 法Pháp 界Giới 緫# 含hàm 諸chư 法pháp 法Pháp 界Giới 。 文văn 字tự 文văn 字tự 即tức 空không 無vô 點điểm 無vô 字tự 無vô 句cú 。 無vô 偈kệ 句cú 偈kệ 文văn 字tự 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 名danh 知tri 字tự 非phi 字tự 非phi 字tự 亦diệc 字tự 。
○# 次thứ 於ư 一nhất 黑hắc 色sắc 既ký 名danh 為vi 經kinh 經kinh 詮thuyên 諸chư 法pháp 故cố 於ư 經Kinh 字tự 廣quảng 歷lịch 十thập 妙diệu 方phương 是thị 今kim 文văn 妙diệu 法Pháp 之chi 經kinh 於ư 中trung 先tiên 約ước 迹tích 文văn 自tự 為vi 十thập 即tức 十thập 妙diệu 也dã 於ư 中trung 二nhị 先tiên 釋thích 次thứ 如như 此thử 解giải 下hạ 結kết 功công 能năng 。
墨mặc 色sắc 是thị 經Kinh 為vi 法pháp 本bổn 者giả 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 生sanh 瞋sân 斷đoạn 他tha 壽thọ 命mạng 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 起khởi 愛ái 而nhi 作tác 盜đạo 婬dâm 乃nãi 至chí 於ư 墨mặc 起khởi 癡si 而nhi 生sanh 邪tà 見kiến 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 四tứ 趣thú 本bổn 若nhược 於ư 墨mặc 字tự 生sanh 慈từ 生sanh 捨xả 乃nãi 至chí 生sanh 正chánh 見kiến 者giả 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 人nhân 天thiên 本bổn 若nhược 知tri 墨mặc 字tự 是thị 果quả 報báo 無vô 記ký 無vô 記ký 是thị 苦Khổ 諦Đế 於ư 報báo 色sắc 生sanh 染nhiễm 即tức 是thị 集Tập 諦Đế 。 知tri 字tự 因nhân 緣duyên 所sở 成thành 。 苦khổ 空không 無vô 我ngã 。 是thị 道Đạo 諦Đế 既ký 知tri 字tự 非phi 字tự 不bất 生sanh 字tự 倒đảo 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 即tức 滅Diệt 諦Đế 知tri 字tự 四Tứ 諦Đế 知tri 字tự 四Tứ 諦Đế 能năng 生sanh 煗noãn 頂đảnh 若nhược 向hướng 若nhược 果quả 賢hiền 聖thánh 解giải 脫thoát 當đương 知tri 墨mặc 字tự 是thị 聲Thanh 聞Văn 本bổn 若nhược 於ư 字tự 不bất 了liễu 名danh 無vô 明minh 於ư 字tự 起khởi 愛ái 恚khuể 是thị 諸chư 行hành 分phân 別biệt 字tự 好hảo 醜xú 是thị 識thức 識thức 於ư 字tự 名danh 名danh 色sắc 字tự 涉thiệp 於ư 眼nhãn 名danh 六lục 入nhập 字tự 塵trần 對đối 根căn 名danh 為vi 觸xúc 納nạp 領lãnh 染nhiễm 著trước 即tức 是thị 受thọ 纏triền 綿miên 不bất 捨xả 是thị 愛ái 竭kiệt 力lực 推thôi 求cầu 是thị 取thủ 取thủ 則tắc 成thành 業nghiệp 名danh 為vi 有hữu 有hữu 能năng 牽khiên 果quả 是thị 名danh 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 苦khổ 。 輪luân 不bất 息tức 是thị 則tắc 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 本bổn 若nhược 能năng 知tri 字tự 非phi 字tự 無vô 明minh 即tức 滅diệt 。 不bất 至chí 於ư 行hành 乃nãi 至chí 不bất 至chí 老lão 死tử 無vô 明minh 滅diệt 則tắc 老lão 死tử 滅diệt 。 當đương 知tri 此thử 字tự 是thị 辟Bích 支Chi 佛Phật 本bổn 若nhược 知tri 字tự 即tức 空không 非phi 滅diệt 已dĩ 空không 字tự 性tánh 本bổn 空không 空không 中trung 無vô 愛ái 恚khuể 乃nãi 至chí 無vô 邪tà 正chánh 字tự 不bất 可khả 得đắc 知tri 。 字tự 者giả 誰thùy 云vân 何hà 眾chúng 生sanh 。 妄vọng 生sanh 取thủ 捨xả 起khởi 慈từ 悲bi 誓thệ 願nguyện 行hành 六Lục 度Độ 濟tế 眾chúng 生sanh 入nhập 如như 實thật 際tế 亦diệc 無vô 眾chúng 生sanh 。 得đắc 滅diệt 度độ 者giả 。 當đương 知tri 此thử 字tự 是thị 菩Bồ 薩Tát 本bổn 若nhược 知tri 字tự 非phi 字tự 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 無vô 二nhị 邊biên 倒đảo 名danh 淨tịnh 淨tịnh 則tắc 無vô 業nghiệp 名danh 我ngã 我ngã 則tắc 無vô 苦khổ 名danh 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 苦khổ 則tắc 無vô 生sanh 死tử 。 名danh 常thường 何hà 以dĩ 故cố 字tự 是thị 俗tục 諦đế 非phi 字tự 是thị 真Chân 諦Đế 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 是thị 一nhất 實thật 諦đế 一nhất 諦đế 即tức 三tam 諦đế 三tam 諦đế 即tức 一nhất 諦đế 是thị 名danh 境cảnh 本bổn 若nhược 知tri 墨mặc 字tự 從tùng 紙chỉ 筆bút 心tâm 手thủ 和hòa 合hợp 而nhi 成thành 。 一nhất 一nhất 字tự 推thôi 不bất 得đắc 一nhất 字tự 。 一nhất 一nhất 點điểm 推thôi 亦diệc 不bất 得đắc 字tự 則tắc 無vô 所sở 不bất 得đắc 心tâm 手thủ 即tức 不bất 得đắc 能năng 無vô 能năng 無vô 所sở 。 知tri 能năng 所sở 誰thùy 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 本bổn 字tự 雖tuy 非phi 字tự 非phi 字tự 而nhi 字tự 從tùng 心tâm 故cố 有hữu 點điểm 從tùng 點điểm 有hữu 字tự 從tùng 字tự 有hữu 句cú 從tùng 句cú 有hữu 偈kệ 從tùng 偈kệ 有hữu 行hành 從tùng 行hành 有hữu 卷quyển 從tùng 卷quyển 有hữu 帙# 從tùng 帙# 有hữu 部bộ 從tùng 部bộ 有hữu 藏tạng 從tùng 藏tạng 有hữu 種chủng 種chủng 分phân 別biệt 。 是thị 道đạo 種chủng 智trí 本bổn 雖tuy 非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 而nhi 雙song 照chiếu 字tự 非phi 字tự 是thị 為vi 一nhất 切thiết 。 種chủng 智trí 本bổn 雪Tuyết 山Sơn 為vi 八bát 字tự 捨xả 所sở 愛ái 身thân 。 是thị 為vi 行hành 本bổn 我ngã 解giải 一nhất 句cú 乃nãi 至chí 半bán 句cú 得đắc 見kiến 佛Phật 性tánh 。 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 位vị 本bổn 我ngã 得đắc 三tam 菩Bồ 提Đề 皆giai 由do 聞văn 經Kinh 。 及cập 稱xưng 善thiện 哉tai 。 字tự 即tức 乘thừa 本bổn 若nhược 忘vong 失thất 句cú 逗đậu 還hoàn 令linh 通thông 利lợi 。 與dữ 其kỳ 三tam 昧muội 及cập 陀đà 羅la 尼ni 。 即tức 感cảm 應ứng 本bổn 依y 文văn 學học 通thông 即tức 神thần 通thông 本bổn 依y 字tự 故cố 得đắc 語ngữ 即tức 說thuyết 法Pháp 本bổn 說thuyết 字tự 教giáo 他tha 即tức 眷quyến 屬thuộc 本bổn 勤cần 學học 此thử 字tự 祿lộc 在tại 其kỳ 中trung 即tức 利lợi 益ích 本bổn 。
前tiền 九cửu 可khả 見kiến 十thập 利lợi 益ích 中trung 云vân 勤cần 學học 此thử 字tự 等đẳng 者giả 通thông 論luận 五ngũ 乘thừa 皆giai 因nhân 勤cần 學học 別biệt 論luận 今kim 經kinh 專chuyên 能năng 利lợi 益ích 佛Phật 乘thừa 學học 者giả 祿lộc 即tức 是thị 益ích 。
如như 此thử 解giải 字tự 手thủ 不bất 執chấp 卷quyển 常thường 讀đọc 是thị 經Kinh 口khẩu 無vô 言ngôn 聲thanh 遍biến 誦tụng 眾chúng 典điển 佛Phật 不bất 說thuyết 法Pháp 恆hằng 聞văn 梵Phạm 音âm 心tâm 不bất 思tư 惟duy 普phổ 照chiếu 法Pháp 界Giới 。 如như 此thử 學học 問vấn 豈khởi 不bất 大đại 哉tai 當đương 知tri 黑hắc 色sắc 。 是thị 諸chư 法pháp 本bổn 。
次thứ 結kết 功công 能năng 中trung 云vân 手thủ 不bất 執chấp 卷quyển 等đẳng 者giả 卷quyển 軸trục 是thị 色sắc 今kim 以dĩ 色sắc 法pháp 徧biến 一nhất 切thiết 法pháp 乃nãi 見kiến 一nhất 期kỳ 佛Phật 法Pháp 常thường 在tại 一nhất 塵trần 豈khởi 假giả 執chấp 於ư 黃hoàng 卷quyển 經kinh 耶da 是thị 則tắc 一nhất 念niệm 具cụ 讀đọc 一nhất 期kỳ 色sắc 教giáo 色sắc 具cụ 眾chúng 典điển 未vị 藉tạ 口khẩu 言ngôn 如Như 來Lai 一nhất 音âm 。 出xuất 一nhất 切thiết 音âm 此thử 中trung 徧biến 詮thuyên 何hà 殊thù 梵Phạm 響hưởng 一nhất 塵trần 即tức 足túc 何hà 須tu 別biệt 思tư 如như 此thử 勸khuyến 學học 豈khởi 與dữ 夫phu 一nhất 經kinh 一nhất 論luận 至chí 皓hạo 首thủ 耶da 。
○# 次thứ 例lệ 餘dư 色sắc 。
青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
可khả 知tri 。
○# 結kết 成thành 三tam 諦đế 中trung 四tứ 先tiên 結kết 三tam 諦đế 次thứ 不bất 可khả 下hạ 歷lịch 事sự 雙song 非phi 三tam 能năng 於ư 下hạ 勸khuyến 誡giới 四tứ 若nhược 於ư 下hạ 結kết 示thị 。
非phi 字tự 非phi 非phi 字tự 雙song 照chiếu 字tự 非phi 字tự 。
初sơ 如như 文văn 。
不bất 可khả 說thuyết 非phi 不bất 可khả 說thuyết 。 不bất 可khả 見kiến 非phi 不bất 可khả 見kiến 。 何hà 所sở 簡giản 擇trạch 何hà 所sở 不bất 簡giản 擇trạch 何hà 所sở 攝nhiếp 何hà 所sở 不bất 攝nhiếp 何hà 所sở 棄khí 何hà 所sở 不bất 棄khí 是thị 則tắc 俱câu 是thị 非phi 則tắc 悉tất 非phi 。
次thứ 歷lịch 事sự 中trung 色sắc 中trung 諸chư 法pháp 既ký 在tại 一nhất 色sắc 故cố 不bất 可khả 說thuyết 亦diệc 可khả 寄ký 事sự 分phân 別biệt 解giải 釋thích 。 色sắc 是thị 可khả 說thuyết 色sắc 中trung 諸chư 法pháp 則tắc 不bất 可khả 見kiến 。 色sắc 為vi 法Pháp 界Giới 無vô 可khả 簡giản 擇trạch 復phục 須tu 簡giản 九cửu 以dĩ 從tùng 佛Phật 界giới 即tức 空không 故cố 無vô 所sở 攝nhiếp 即tức 假giả 故cố 徧biến 攝nhiếp 棄khí 等đẳng 重trọng/trùng 釋thích 於ư 攝nhiếp 徧biến 攝nhiếp 故cố 不bất 棄khí 無vô 所sở 攝nhiếp 故cố 徧biến 棄khí 同đồng 一nhất 法Pháp 界Giới 。 故cố 俱câu 是thị 法Pháp 界Giới 離ly 念niệm 故cố 俱câu 非phi 。
○# 三tam 勸khuyến 誡giới 中trung 二nhị 先tiên 勸khuyến 。
能năng 於ư 黑hắc 色sắc 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 於ư 一nhất 切thiết 。 非phi 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 是thị 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 。 非phi 非phi 非phi 是thị 一nhất 切thiết 。 法pháp 邪tà 一nhất 切thiết 法pháp 正chánh 。
○# 次thứ 若nhược 於ư 下hạ 誡giới 。
若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 不bất 如như 是thị 解giải 則tắc 不bất 知tri 字tự 與dữ 非phi 字tự 黃hoàng 白bạch 赤xích 青thanh 有hữu 對đối 無vô 對đối 。 皆giai 不bất 能năng 知tri 。
○# 四tứ 結kết 示thị 中trung 二nhị 先tiên 結kết 。
若nhược 於ư 黑hắc 色sắc 通thông 達đạt 知tri 餘dư 。 色sắc 亦diệc 如như 是thị 。
○# 次thứ 示thị 今kim 經kinh 意ý 。
此thử 即tức 法pháp 華hoa 經kinh 意ý 以dĩ 色sắc 為vi 經kinh 也dã 。
今kim 經kinh 秪# 是thị 開khai 顯hiển 十thập 妙diệu 色sắc 具cụ 十thập 妙diệu 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 故cố 是thị 今kim 經kinh 意ý 也dã 。
(# △# 次thứ 聲thanh 漸tiệm 畧lược )# 。
○# 聲thanh 中trung 二nhị 先tiên 詮thuyên 諸chư 法pháp 。
聲thanh 塵trần 亦diệc 如như 是thị 或hoặc 一nhất 聲thanh 詮thuyên 一nhất 法pháp (# 云vân 云vân )# 。
○# 次thứ 略lược 示thị 三tam 諦đế 相tướng 餘dư 文văn 指chỉ 同đồng 。
耳nhĩ 根căn 利lợi 者giả 即tức 解giải 聲thanh 愛ái 見kiến 因nhân 緣duyên 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 知tri 脣thần 舌thiệt 牙nha 齒xỉ 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 聲thanh 即tức 非phi 聲thanh 非phi 聲thanh 亦diệc 聲thanh 非phi 聲thanh 非phi 非phi 聲thanh 聲thanh 為vi 教giáo 行hành 義nghĩa 本bổn 種chủng 種chủng 等đẳng 義nghĩa 皆giai 如như 上thượng 說thuyết 。 即tức 是thị 通thông 達đạt 聲thanh 經kinh 。
(# △# 餘dư 四tứ 全toàn 畧lược )# 。
○# 次thứ 香hương 下hạ 餘dư 四tứ 塵trần 例lệ 。
香hương 味vị 觸xúc 等đẳng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
文văn 云vân 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 治trị 生sanh 產sản 業nghiệp 皆giai 與dữ 實thật 相tướng 。 不bất 相tương 違vi 背bội 。 即tức 此thử 意ý 也dã 。
次thứ 引dẫn 證chứng 中trung 云vân 但đãn 舉cử 資tư 生sanh 等đẳng 餘dư 攝nhiếp 有hữu 翻phiên 等đẳng 及cập 十thập 妙diệu 等đẳng 並tịnh 如như 前tiền 。
○# 次thứ 餘dư 根căn 識thức 中trung 二nhị 先tiên 引dẫn 例lệ 次thứ 引dẫn 證chứng 根căn 識thức 皆giai 為vi 所sở 觀quán 故cố 也dã 。
外ngoại 入nhập 皆giai 經kinh 周chu 遍biến 法Pháp 界Giới 。 者giả 內nội 入nhập 亦diệc 如như 是thị 內nội 外ngoại 入nhập 亦diệc 如như 是thị 。
初sơ 云vân 外ngoại 入nhập 等đẳng 者giả 如như 相tương/tướng 傳truyền 云vân 有hữu 三tam 藏tạng 至chí 此thử 嗅khứu 春xuân 秋thu 書thư 云vân 有hữu 血huyết 腥tinh 氣khí 嗅khứu 周chu 易dị 云vân 有hữu 玄huyền 氣khí 故cố 知tri 鼻tị 根căn 具cụ 知tri 諸chư 法pháp 故cố 經kinh 中trung 鼻tị 根căn 最tối 為vi 委ủy 悉tất 餘dư 身thân 根căn 等đẳng 例lệ 此thử 可khả 知tri 六lục 塵trần 皆giai 具cụ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 更cánh 互hỗ 相tương 攝nhiếp 猶do 如như 帝đế 網võng 。
經Kinh 云vân 非phi 內nội 觀quán 得đắc 解giải 脫thoát 亦diệc 不bất 離ly 內nội 觀quán (# 云vân 云vân )# 。
○# 次thứ 緫# 結kết 亦diệc 不bất 出xuất 三tam 諦đế 文văn 舉cử 塵trần 識thức 略lược 不bất 列liệt 根căn 又hựu 三tam 初sơ 結kết 三tam 諦đế 次thứ 自tự 在tại 下hạ 歎thán 三tam 若nhược 欲dục 下hạ 結kết 用dụng 義nghĩa 勢thế 。
是thị 則tắc 一nhất 塵trần 達đạt 一nhất 切thiết 塵trần 不bất 見kiến 一nhất 塵trần 一nhất 切thiết 塵trần 通thông 達đạt 一nhất 塵trần 一nhất 切thiết 塵trần 於ư 一nhất 識thức 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 。 識thức 亦diệc 不bất 見kiến 一nhất 。 識thức 一nhất 切thiết 識thức 而nhi 通thông 達đạt 一nhất 識thức 一nhất 切thiết 識thức 。
初sơ 文văn 初sơ 句cú 假giả 次thứ 空không 通thông 達đạt 下hạ 中trung 識thức 中trung 例lệ 知tri 。
(# △# 次thứ 歎thán )# 。
自tự 在tại 無vô 礙ngại 。 平bình 等đẳng 大đại 慧tuệ 。 何hà 者giả 是thị 經Kinh 何hà 者giả 非phi 經kinh 。
何hà 者giả 下hạ 如như 前tiền 是thị 則tắc 俱câu 具cụ 三tam 諦đế 等đẳng 。
(# △# 三tam 結kết 用dụng 義nghĩa 勢thế )# 。
若nhược 欲dục 細tế 作tác 於ư 一nhất 一nhất 塵trần 識thức 例lệ 可khả 解giải 有hữu 翻phiên 無vô 翻phiên 以dĩ 三tam 義nghĩa 織chức 之chi 後hậu 用dụng 三tam 觀quán 結kết 之chi (# 云vân 云vân )# 。
(# △# 次thứ 約ước 教giáo )# 。
歷lịch 諸chư 教giáo 分phân 別biệt 經kinh 者giả 若nhược 言ngôn 理lý 絕tuyệt 文văn 字tự 文văn 字tự 是thị 世thế 俗tục 寄ký 字tự 詮thuyên 理lý 理lý 可khả 是thị 經Kinh 文văn 字tự 非phi 經kinh 六lục 塵trần 等đẳng 皆giai 是thị 經Kinh 詮thuyên 非phi 正chánh 經kinh 也dã 此thử 即tức 三tam 藏tạng 中trung 經kinh 耳nhĩ 若nhược 無vô 離ly 文văn 字tự 。 說thuyết 解giải 脫thoát 義nghĩa 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 即tức 是thị 解giải 脫thoát 。 六lục 塵trần 即tức 實thật 相tướng 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 者giả 圓viên 教giáo 中trung 經kinh 也dã 帶đái 三tam 方phương 便tiện 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 方Phương 等Đẳng 中trung 經kinh 也dã 帶đái 二nhị 方phương 便tiện 如như 此thử 說thuyết 者giả 般Bát 若Nhã 中trung 經kinh 也dã 帶đái 一nhất 方phương 便tiện 作tác 如như 此thử 說thuyết 。 者giả 華hoa 嚴nghiêm 中trung 經kinh 也dã 。
次thứ 約ước 教giáo 中trung 文văn 不bất 次thứ 第đệ 五ngũ 時thời 義nghĩa 足túc 圓viên 是thị 法pháp 華hoa 藏tạng 是thị 鹿lộc 苑uyển 。
○# 次thứ 觀quán 心tâm 經kinh 中trung 具cụ 約ước 前tiền 來lai 四tứ 段đoạn 明minh 經kinh 又hựu 二nhị 初sơ 標tiêu 。
五ngũ 明minh 觀quán 心tâm 經kinh 者giả 皆giai 類loại 上thượng 為vi 四tứ 也dã 。
○# 次thứ 釋thích 釋thích 中trung 先tiên 無vô 翻phiên 中trung 三tam 初sơ 來lai 意ý 次thứ 正chánh 約ước 十thập 五ngũ 義nghĩa 三tam 結kết 。
一nhất 類loại 無vô 翻phiên 者giả 心tâm 含hàm 善thiện 惡ác 諸chư 心tâm 數số 等đẳng 當đương 知tri 此thử 心tâm 諸chư 法pháp 之chi 都đô 何hà 可khả 定định 判phán 若nhược 惡ác 是thị 心tâm 心tâm 不bất 含hàm 善thiện 及cập 諸chư 心tâm 數số 若nhược 善thiện 是thị 心tâm 心tâm 不bất 含hàm 惡ác 及cập 諸chư 心tâm 數số 不bất 知tri 何hà 以dĩ 目mục 心tâm 以dĩ 略lược 代đại 緫# 故cố 知tri 略lược 心tâm 能năng 含hàm 萬vạn 法pháp 況huống 不bất 含hàm 五ngũ 義nghĩa 耶da 華hoa 嚴nghiêm 云vân 一nhất 微vi 塵trần 中trung 。 有hữu 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 經Kinh 卷quyển 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 。
初sơ 華hoa 嚴nghiêm 一nhất 塵trần 有hữu 大Đại 千Thiên 經Kinh 卷quyển 如như 止Chỉ 觀Quán 第đệ 三tam 記ký 。
心tâm 是thị 法pháp 本bổn 者giả 釋thích 論luận 云vân 一nhất 切thiết 世thế 間gian 中trung 。 無vô 不bất 從tùng 心tâm 造tạo 無vô 心tâm 無vô 思tư 。 覺giác 無vô 思tư 覺giác 無vô 言ngôn 語ngữ 當đương 知tri 心tâm 即tức 語ngữ 本bổn 心tâm 是thị 行hành 本bổn 者giả 大đại 集tập 云vân 心tâm 行hành 大đại 行hành 遍biến 行hành 心tâm 是thị 思tư 數số 思tư 數số 屬thuộc 行hành 陰ấm 諸chư 行hành 由do 思tư 心tâm 而nhi 立lập 故cố 心tâm 為vi 行hành 本bổn 。 心tâm 是thị 理lý 本bổn 者giả 若nhược 無vô 心tâm 理lý 與dữ 誰thùy 含hàm 以dĩ 初sơ 心tâm 研nghiên 理lý 恍hoảng 恍hoảng 將tương 悟ngộ 稍sảo 入nhập 相tương 似tự 則tắc 證chứng 真chân 實thật 是thị 為vi 理lý 本bổn 。
心tâm 含hàm 微vi 發phát 者giả 初sơ 剎sát 那na 心tâm 微vi 微vi 而nhi 有hữu 次thứ 心tâm 若nhược 存tồn 若nhược 亡vong 。 次thứ 漸tiệm 增tăng 長trưởng 後hậu 則tắc 決quyết 定định 暢sướng 心tâm 而nhi 發phát 口khẩu 是thị 語ngữ 微vi 發phát 初sơ 心tâm 習tập 行hàng 行hàng 猶do 微vi 弱nhược 次thứ 少thiểu 樹thụ 立lập 後hậu 成thành 大đại 行hành 即tức 行hành 微vi 發phát 初sơ 觀quán 心tâm 不bất 見kiến 心tâm 理lý 更cánh 修tu 髣phảng 髴phất 乃nãi 至chí 相tương 似tự 真chân 實thật 即tức 理lý 微vi 發phát 。
心tâm 含hàm 涌dũng 泉tuyền 者giả 心tâm 具cụ 諸chư 法pháp 障chướng 故cố 不bất 流lưu 如như 土thổ/độ 石thạch 壓áp 泉tuyền 去khứ 壅ủng 涌dũng 溜# 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 心tâm 闇ám 不bất 明minh 所sở 說thuyết 不bất 長trường/trưởng 若nhược 觀quán 心tâm 明minh 徹triệt 則tắc 宣tuyên 辯biện 無vô 方phương 流lưu 溢dật 難nan 盡tận 豈khởi 非phi 語ngữ 涌dũng 泉tuyền 若nhược 不bất 觀quán 心tâm 行hành 則tắc 有hữu 間gian 以dĩ 觀quán 心tâm 故cố 念niệm 念niệm 相tương 續tục 。 翻phiên 六lục 蔽tế 成thành 六Lục 度Độ 六Lục 度Độ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 是thị 行hành 涌dũng 泉tuyền 若nhược 能năng 觀quán 心tâm 如như 利lợi 钁quắc 斵# 地địa 磐bàn 石thạch 沙sa 鹵lỗ 理lý 水thủy 清thanh 澄trừng 滔thao 滔thao 無vô 竭kiệt 即tức 義nghĩa 涌dũng 泉tuyền 。
心tâm 含hàm 結kết 鬘man 者giả 觀quán 念niệm 不bất 謬mậu 得đắc 一nhất 聞văn 持trì 穿xuyên 文văn 無vô 失thất 觀quán 心tâm 得đắc 定định 共cộng 力lực 穿xuyên 行hành 無vô 失thất 觀quán 心tâm 得đắc 道Đạo 共cộng 力lực 穿xuyên 義nghĩa 無vô 失thất 又hựu 觀quán 心tâm 得đắc 定định 慧tuệ 嚴nghiêm 顯hiển 法Pháp 身thân 此thử 皆giai 可khả 解giải 又hựu 心tâm 是thị 繩thằng 墨mặc 若nhược 觀quán 心tâm 得đắc 正chánh 語ngữ 離ly 邪tà 倒đảo 說thuyết 觀quán 心tâm 正chánh 則tắc 勉miễn 邪tà 行hành 心tâm 無vô 見kiến 著trước 則tắc 入nhập 正chánh 理lý 事sự 行hành 如như 繩thằng 理lý 行hành 如như 墨mặc 彈đàn 愛ái 見kiến 木mộc 成thành 正Chánh 法Pháp 器khí 也dã 。
(# △# 三tam 結kết )# 。
是thị 為vi 心tâm 經kinh 多đa 含hàm 略lược 示thị 十thập 五ngũ 義nghĩa (# 云vân 云vân )# 。
妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 。 玄Huyền 義Nghĩa 釋Thích 籤# 卷quyển 第đệ 二nhị 十thập 九cửu
音âm 釋thích 。
壅ủng
(# 於ư 用dụng 切thiết 塞tắc 也dã )# 。
钁quắc
(# 居cư 縳truyện 切thiết 大đại 鉏# 也dã )# 。
斵#
(# 竹trúc 角giác 切thiết 斫chước 也dã )# 。
鹵lỗ
(# 郎lang 古cổ 切thiết 沙sa 鹵lỗ 埆# 薄bạc 地địa 也dã )# 。