thất thức trụ
Phật Quang Đại Từ Điển
(七識住) Phạm: Saptavijĩàna-sthitaya#. Cũng gọi Thất thức xứ, Thất thức chỉ xứ, Thất thần thức chỉ xứ. Chỉ cho 7 chỗ mà thần thức của loài hữu tình thích dừng ở tùy theo quả báo thụ sinh trong 3 cõi. Đó là: 1. Thân di tưởng di thức trụ(cũng gọi Thân dị tưởng di như nhân nhất phần thiên): Chỉ cho thế giới của loài người, 6 tầng trời cõi Dục và trừ các vị trời Sơ thiền thuộc cõi Sắc ở kiếp đầu tiên; hữu tình ở những nơi này thân tướng, dung mạo đều khác, các ý tưởng khổ, vui, không khổ không vui cũng đều khác nhau, nên gọi Thân dị, Tưởng dị. 2. Thân dị tưởng nhất thức trụ(cũng gọi Thân dị tưởng nhất như Phạm chúng thiên vị kiếp sơ khởi): Chỉ cho tầng trời Phạm chúng thuộc Sơ thiền cõi Sắc ở kiếp đầu tiên; hữu tình ở cõi này đều tự tưởng rằng mình do Đại phạm vương sinh ra, Đại phạm vương cũng tưởng rằng Phạm chúng ở đây đều do mình sinh ra. Vì cùng chấp mộtnhân không có tưởng khác, nên gọi là Tưởng nhất; nhưng thân hình của Đại phạm vương cao lớn, dung mạo, uy đức, ngôn ngữ, ánh sáng, áo mũ… mỗi mỗi đều khác với Phạm chúng, nên gọi là Thân dị. 3. Thân nhất tưởng dị thức trụ(cũng gọi Thân nhất tưởng dị như Cực quang tịnh thiên): Chỉ choĐệ nhị thiềncủacõi Sắc. Thân tướng, dung mạo củahữu tình ở cõi này không khác nhau, tưởng vui và tưởng không khổ không vui xen lẫn nhau, nên gọi là Thân nhất tưởng dị. 4. Thân nhất tưởng nhất thức trụ(cũng gọi Thân nhất tưởng nhất như Biến tịnh thiên): Chỉ choĐệ tam thiền thuộc cõi Sắc; hữu tình ở cõi này thân tướng không khác nhau và chỉ có ý tưởng vui thôi, nên gọi là Tưởng nhất. 5. Không vô biên xứ thức trụ: Vượt ngoài tất cả các cõicó sắc chất. 6. Thức vô biên xứ thức trụ: Vượt ngoài tất cả các cõi Không vô biên. 7. Vô sỡ hữu xứ thức trụ: Vượt ngoài tất cả các cõi Thức vô biên. Ba thức trụ sau là 3 tầng trời dưới của cõi Vô sắc. Bảy nơi nói trên là chỗ an trụ của thức, là những nơi mà loài hữu tình đều mong được sinh đến để an trụ, cho nên gọi là Thức trụ.