Phẩm 25: Sân Hận

Thuở xưa Đức Phật ở trên núi Thứu Phong gần thành Vương Xá. Bấy giờ Bhikṣu Thiên Nhiệt và vua Vị Sanh Oán cùng âm mưu hủy diệt Đức Phật và các đệ tử. Nhà vua ra lệnh toàn quốc không được phụng sự Đức Phật và không được cúng dường cho chư Tăng đi khất thực.

Lúc ấy Tôn giả Thu Lộ Tử, Tôn giả Đại Thải Thúc Thị, Tôn giả Đại Ẩm Quang, Tôn giả Thiện Hiện, cùng với BhikṣuṇīĐại Sanh Chủ và những vị khác, mỗi vị dẫn các đệ tử của mình đi sang nước khác. Chỉ có Đức Phật và 500 vị Ứng Chân ở trên núi Thứu Phong.

Khi ấy Bhikṣu Thiên Nhiệt đi đến chỗ của vua Vị Sanh Oán và cùng vua mưu tính rằng:

“Nay các đệ tử của Phật đã sơ tán khắp nơi và chỉ có 500 đệ tử ở xung quanh của Phật. Xin đại vương ngày mai hãy thỉnh Phật vào thành. Tôi sẽ cho 500 con voi lớn uống rượu say. Khi Phật vào thành, tôi sẽ ra lệnh cho lùa bầy voi say này để đạp chết Phật, diệt trừ tận gốc, và tôi sẽ làm Phật để giáo hóa thế gian.”

Nghe vậy, vua Vị Sanh Oán rất vui mừng, liền đến chỗ của Phật, cúi đầu đảnh lễ và thưa với Phật rằng:

“Thưa Thế Tôn! Ngày mai con sẽ dọn chút thức ăn thanh đạm để cúng dường. Kính mong Thế Tôn và các đệ tử vào cung thọ trai.”

Tuy Phật biết âm mưu của họ nhưng vẫn đáp rằng:

“Lành thay! Sáng mai Ta sẽ đến.”

Nhà vua lui về và nói lại với Bhikṣu Thiên Nhiệt rằng:

“Phật đã nhận lời. Ông hãy theo kế sách trước đây, cho voi uống say rồi chờ đợi Phật đến.”

Vào lúc thọ trai của ngày hôm sau, Đức Phật và 500 vị Ứng Chân cùng đi vào cổng thành. Bấy giờ 500 con voi say kêu rống dữ dội và tiến đến ầm ầm. Chúng làm tường vách sập đổ, cây cối gãy nát, và khiến toàn người trong thành kinh hoàng run sợ. 500 vị Ứng Chân liền bay lên không trung và chỉ có một mình Tôn giả Khánh Hỷ đứng bên cạnh của Phật. Lúc ấy voi say quay đầu về hướng của Phật. Đức Phật đưa tay lên và lập tức từ năm ngón tay vọt hóa ra 500 sư tử chúa. Các sư tử chúa cùng một lúc gầm rống nên khiến trời đất chấn động. Khi ấy những con voi say quỳ mọp gối xuống đất và không dám ngước đầu lên. Một hồi sau chúng tỉnh rượu và rơi lệ sám hối. Thấy vậy, nhà vua cùng quần thần và nhân dân, không ai là chẳng kinh sợ và cung kính. Sau đó Thế Tôn và các vị Ứng Chân khoan thai tiến lên cung điện của vua.

Khi Đức Phật đã thọ trai và chú nguyện, nhà vua thưa với Phật rằng:

“Thưa Thế Tôn! Bản tánh của con mê muội nên con trót tin lời sàm tấu mà đã âm mưu tạo ra tội ác ngỗ nghịch thế này. Xin Ngài rủ lòng đại từ và tha thứ cho sự ngu mê của con.”

Lúc bấy giờ Thế Tôn bảo vua Vị Sanh Oán cùng các đại chúng rằng:

“Trên đời có tám việc mà sẽ dấy khởi phỉ báng. Tất cả đều là do tham tiếng tăm và lợi dưỡng, nên khiến chúng sanh tạo tội thâm trọng đến nhiều kiếp chẳng thể thoát.

Những gì là tám? Đó là lợi ích, suy hao, hủy hoại, danh dự, xưng tán, chê trách, khổ đau, và vui sướng.

Từ xưa đến nay, ít mấy ai mà không bị chúng mê hoặc.”

Lúc bấy giờ Thế Tôn liền nói kệ rằng:

“Người đời chê bai nhau
Từ xưa cho đến nay
Đã chê ai nói nhiều
Lại chê ai nói ít
Cũng chê ai nói vừa
Chẳng ai không bị chê

Dục niệm không phải thánh
Chẳng thể tự kiềm chế
Lúc khen lúc hủy báng
Chỉ vì lợi với danh

Điều khen của thánh nhân
Chỉ khen ai hiền đức
Người trí giữ giới luật
Không chỗ để phỉ báng

Tịnh như bậc Ứng Chân
Chớ có hủy báng họ
Hàng người đều tán thán
Chư thiên cũng tán dương”

Khi nói kệ xong, Đức Phật lại bảo nhà vua rằng:

“Thuở xưa có một ông vua rất ưa ăn thịt chim nhạn. Nhà vua luôn sai thợ săn giăng lưới bắt chim nhạn. Mỗi ngày họ phải dâng lên một con chim nhạn để làm bữa ăn cho vua.

Bấy giờ có một con nhạn chúa dẫn theo 500 chim nhạn bay xuống tìm thức ăn. Chẳng may nhạn chúa sa lưới và bị thợ săn tóm được. Tất cả chim nhạn khác đều bay vòng quanh kinh hãi mà chẳng chịu đi. Lúc ấy chỉ có một con chim nhạn bay theo sát mà chẳng lánh xa cung tên. Suốt ngày đêm không ngừng, nó kêu thảm thiết và đến nỗi thổ huyết. Khi thấy thế, thợ săn cảm động trước tình thâm của nó nên liền thả cho nhạn chúa bay đi. Khi nhạn chúa được thả, bầy nhạn vui mừng và bay vòng rồi đi. Sau đó thợ săn trình tâu hết việc ấy cho vua. Nhà vua cảm động trước tình thâm của nó và từ đó không còn ra lệnh bắt chim nhạn nữa.”

Đức Phật bảo vua Vị Sanh Oán rằng:

“Nhạn chúa thuở ấy chính là tiền thân của Ta. Con chim nhạn với tình thâm là Bhikṣu Khánh Hỷ. 500 chim nhạn, nay chính là 500 vị Ứng Chân đây vậy. Ông vua thích ăn thịt chim nhạn, nay chính là đại vương. Còn kẻ thợ săn thuở ấy, nay chính là Bhikṣu Thiên Nhiệt. Từ đời trước cho đến nay, Bhikṣu Thiên Nhiệt luôn muốn hại Ta. Tuy nhiên với sức của đại từ, Ta nhờ đó mà được độ, không nhớ oán thù, và tự chứng thành Phật.”

Khi Phật nói lời ấy xong, nhà vua cùng quần thần, không ai là chẳng tỏ ngộ.