DÂNG MẸ
Thơ của HT Thích Quảng Độ
Bao năm rồi con lưu lạc ngàn phương,
Con nhớ mẹ suốt canh trường khắc khoải,
Ơn dưỡng dục mẹ ôi ! Sao xiết kể,
Công sinh thành con nghĩ : quặn lòng đau.
Gốc mai già xơ xác đã từ lâu,
Chơ vơ đứng giữa trường đời gió lộng.
Dòng sông chảy, đời con trôi lờ lững
Lững lờ trôi…, trôi mãi đến bao giờ ?
Có những đêm con thiêm thiếp trong mơ,
Con mơ thấy hồn con về thăm mẹ.
Được ấp ủ trong tình thương của mẹ,
Mảnh hồn con ấm dịu biết bao nhiêu ?
Bốn phương trời con tìm kiếm đã nhiều,
Nhưng không có một tình yêu của mẹ.
Vu lan đến cõi lòng con quạnh quẽ,
Bóng người xưa như phảng phất đâu đây.
Một chiều thu lạnh dâng bát cơm đầy,
Tình nghĩa ấy, mẹ ôi ! bao thấm thía.
Phương trời này con ngậm ngùi rơi lệ,
Đức cù lao muôn một trả chưa xong.
Nam mô Bổn sư Thích Ca Mâu Ni Phật!
Suốt 2 năm qua, dịch Covid-19 đã lan tràn khắp nơi trên thế giới một cách trầm trọng và đau thương. Thế giới đều bị ảnh hưởng chung, là người con Phật chân chánh rõ biết đó là do đồng nghiệp (cộng nghệp) chiêu cảm ra.
Cách đây hơn 29 năm (ngày 14 tháng 8 năm 1992) Hòa Thượng Tuyên Hóa đã dự báo về hai chứng bệnh vô phương cứu chữa: Một là bịnh AIDS. Hai là Dịch Viêm phổi mới, chứng bịnh mới này sẽ xảy ra trong tương lai (tức hiện nay), điều đặc biệt là bịnh này vừa nghe tên người ta đã phát khiếp, toàn thế giới đều kinh sợ hãi hùng.
Ngài đã thống thiết kêu gọi nhân loại hãy mau thức tỉnh về đại họa sắp xảy ra. Cần phát tâm trì tụng Chú Ðại Bi và Chú Lăng Nghiêm cùng nhau để tránh tai họa này, duy trì bình an cho thế giới.
Ngài nói: “Mọi người hãy phát tâm tụng chú Ðại Bi và chú Lăng Nghiêm”.
Nhân mùa Vu Lan PL 2565, chúng ta người con Phật hãy thử suy ngẫm lại xem, những gì đã và đang xäy ra trên khắp nơi trên thế giới, có gì mà không ngoài nhân quả đâu? Sẽ có một số người không tin vào nhân quả trở lại hủy báng. Nhưng cho dù là tin hay không tin vào nhân quả thì nó vẫn hiệu hữu, không phải tin thì có mà không tin thì không có.
Là người con Phật hãy luôn áp dụng lời dạy của Phật đà vào trong cuộc sống của mỗi người, tu sửa lỗi lầm, sám hối việc sai trái đã qua, cẩn thận khi gieo trồng nhân cho quả tương lai.
Ngoài việc theo hướng dẫn của các cơ quan y tế thực thi những biện pháp ngăn chặn việc lây lan của covid-19. Chúng ta hãy phát tâm tin tấn xưng thánh hiệu của đức Bồ tát Quán Thế Âm nương vào đại thệ từ bi (cứu khổ cho vui) của ngài đã phát trong quá khứ. Nhờ đó mà duyên đưa đến chiêu cảm quả nhẹ cho thế giới nói chung, Việt nam nói riêng.
Hòa thượng Tuyên Hóa đã dạy, khi dịch xảy ra, cần ăn chay, giữ giới, chí thành, khẩn thiết tụng Chú Ðại Bi. Ðức Phật đã từng nói: CHÚ ÐẠI BI CÓ THỂ CHỮA KHỎI TÁM VẠN BỐN NGÀN TẬT BNH TRÊN THẾ GIAN. Như vậy chú Đại Bi thừa sức chữa bệnh AIDS và Dịch viêm phổi. Nhưng quý vị cần phải phục hồi nhân cách phẩm hạnh cao quý của con người, thệ từ bỏ tất cả đều ác, nguyện làm tất cả điều thiện. Quý vị phải ăn chay giữ giới, thành khẩn tụng chú Đại Bi và xem việc tụng chú này quan trọng cần thiết như hít thở, ăn cơm, mặc áo, ngủ nghỉ… không thể lơ là thiếu sót được.
Người đã dương tính với Corona virus ngoài việc dùng thuốc kê toa của bác sï. Quý vị nên chí thành xưng danh hiệu của Bồ tát Quán Thế Âm, trì chú Đại Bi gia trì vào thuốc, thức ăn, uống sẽ lành khỏi. Thành tựu hay không là ở lòng tin của mỗi người mà có kết quả. Vì dịch Covid-19 là bệnh nghiệp là thứ hoạnh tử không phải là Định nghiệp chung cho nên biệt nghiệp của quý vị sẽ được chuyển thành nhẹ.
Chúng ta nên nhớ cõi Ta Bà này có nghĩa là Kham Nhẫn. Đã sinh ra ở đây thì không ai tránh khỏi cảnh khổ của sinh, già, bệnh, chết. Ngoài ra còn phải chịu thiên tai, chiến tranh, bệnh dịch… là những cộng nghiệp chung.
Bệnh dịch coronavirus này xảy ra là một quả báo cộng nghiệp của toàn thế giới. Tuy nhiên cái gì có khởi đầu thì sẽ có ngày chấm dứt, đó là luật vô thường.
Chúng ta hãy kiên nhẫn chờ đợi, đừng nên hoảng hốt, vì hoảng hốt thì càng làm cho tình trạng trầm trọng hơn.
Trong cộng nghiệp luôn có biệt nghiệp, đó là phước riêng của mỗi người. Không phải bất cứ ai bị nhiễm coronavirus đều chết cả.
Người bị nhiễm rất nhiều nhưng người chết thì rất ít, đó là do hết phước, hay mạng căn hết.
Bởi vậy khi gặp hoạn nạn thì chỉ có phước mới cứu được mình.
Trong thời gian bệnh dịch còn hoành hành thay vì chúng ta lo lắng sợ hãi thì nên giữ tâm lạc quan trong chánh niệm.
Tại sao vậy? Vì chúng ta là Phật tử, đã QUY Y TAM BẢO. Quy y là quay về nương.
Chính trong những lúc lo lắng, sợ hãi, bất an thì chúng ta nên trở về cầu nguyện Chư Phật, Bồ Tát gia hộ cho mình và người thân; ôn lại những lời dạy trong Kinh hay trong các bài pháp và đem ra áp dụng để tự cứu mình.
Hiện nay đa số mọi người đều bị cách ly ở nhà, không đi làm vì sở đóng cửa, hoặc làm việc ở nhà…
Trong thời gian khó khăn này, chúng ta có thể niệm QUÁN THẾ ÂM BỒ TÁT, hoặc trì CHÚ ĐẠI BI, lạy Phật sám hối để tiêu trừ nghiệp chướng, hoặc tụng kinh, ngồi thiền, v.v…
Cầu nguyện cho đại dịch mau hết. Chúng ta đừng xem thường sự cầu nguyện.
Khi con người bất lực trước thiên tai, bệnh dịch thì cầu nguyện là phương pháp hay nhất, nó cho ta ý thức được sự bé nhỏ bất lực của cái Ngã, để vươn lên cầu cứu tha lực từ bi của Chư Phật, Bồ Tát.
Khi nhiều người cầu nguyện thì sẽ tạo ra một hợp lực rất lớn có thể thay đổi hoàn cảnh mà người đời gọi là phép lạ.
Xưa nay, người nào từng tu tập thường xuyên thì hãy nhớ Pháp lực và Phước lực sẽ che chở cho mình. Người nào không tu tập thường xuyên thì đây là cơ hội cho mình tu tập nhiều hơn để tăng phước tăng huệ, làm giảm đi nghiệp chướng, tai qua nạn khỏi. (Thích Trrí Siêu)
Thành tâm cầu nguyện chư Phật, Bồ tát gia hộ cho tất cả quý vị nghiệp chướng tiêu trừ, ngày đêm thường bình an trong cơn đại dịch hiện nay.
Nam mô A Di Đà Phật.
Nam mô Quán Thế Âm Bồ Tát.
***
CÁI ĐẸP CỦA VĂN HÓA Á ĐÔNG VÀ NẾP SỐNG THEO TRIẾT LÝ NHÀ PHẬT
Thiện Phúc
Các bạn trẻ thân mến,
Có lẽ hiện giờ niềm vui, niềm hạnh phúc của các bạn là thích gì làm đó, hoặc muốn cái gì thì bằng mọi giá phải làm cho được cái đó. Tuy nhiên, càng về sau nầy, khi tuổi càng lớn, các bạn sẽ nhận chân ra rằng hạnh phúc đích thực là tình thương và sự sống hòa hợp. Hạnh phúc nằm ngay nơi đôi tay của bạn. Nắm bắt hay không là tùy các bạn. Với người Á Đông chúng ta, hạnh phúc không tản mạn cá nhân như Âu Mỹ. Ngược lại, hạnh phúc ở ngay trong lòng nhân hậu của mọi người. Với Tây, với Mỹ thì con cái trên mười tám tuổi là mạnh ai nấy sống, hồn ai nấy giữ. Ngược lại, với người Việt Nam chúng ta, ông bà cha mẹ, cháu chắt cùng chung sống quây quần bên nhau dưới một mái nhà, cùng chia sẻ những cay đắng ngọt bùi của cuộc sống, hết thế hệ nầy qua thế hệ khác, ấy là hạnh phúc.
Các bạn trẻ thân thương,
Còn về hạnh phúc lứa đôi, có lẽ hiện giờ các bạn vì phải chịu theo ảnh hưởng của Tây phương nên cho rằng hạnh phúc là hợp thì chung sống, không hợp thì ly thân, ly dị. Nhưng khi có tuổi một chút, các bạn sẽ thấy cách sống như vậy quả là trục trặc vô cùng. Xin giới thiệu cùng các bạn trẻ về quan niệm hạnh phúc cổ truyền Á Đông: Vợ chồng Việt Nam sống thủy chung với nhau cho đến răng long tóc bạc, ấy là hạnh phúc. Hạnh phúc của Tây của Mỹ đa phần được tính bằng tiền bằng bạc. Ngược lại, theo truyền thống cổ truyền Việt Nam thì hạnh phúc không phải do nơi sự giàu sang hay nghèo khó, cũng không do nơi có địa vị cao cả hay hèn mọn. Các bạn trẻ thân thương, hạnh phúc phải tự mình mở rộng vòng tay mà đón nhận tha nhân, chứ không phải do khép kín trong tị hiềm ích kỷ. Chính nhờ kế thừa truyền thống Á Đông cao đẹp ấy, mà những cặp vợ chồng Việt Nam đã giữ được sự thủy chung, cho dù phải trải qua bao cơn giông tố bão bùng của thời đại. Hãy nhìn vào cuộc sống của thanh thiếu niên Việt Nam vào những thập niên sáu mươi và bảy mươi thì các bạn sẽ thấy. Trong những thập niên nầy, trai thời loạn phải xếp bút nghiên theo nghiệp binh đao, bỏ lại sau lưng những mong ngóng chờ trông của những thiếu phụ trẻ. Trong khi những chàng trai ấy đang làm tròn trách vụ của mình nơi tiền tuyến, thì những thiếu phụ trẻ ở hậu phương đã chẳng những thủy chung, chờ chồng, mà còn đảm đang nuôi dạy con cái. Thật là truyền thống cao đẹp làm sao ấy ! Rồi sau năm 1975, với những tang điền thương hải, chính những thiếu phụ ấy đã một lần nữa nêu cao truyền thống Á Đông cao đẹp. Họ đã làm những cánh cò lặn lội bờ ao, vừa nuôi chồng, vừa nuôi con trong những hoàn cảnh cai nghiệt gấp trăm ngàn lần trong thời chiến. Những bài học cao đẹp ấy đáng gìn giữ và phát huy lắm các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Các bạn có biết là dân tộc Việt Nam chúng ta đã trải qua gần năm ngàn năm văn hóa không ? Dân tộc Việt Nam là một trong những dân tộc có quá trình văn hóa lâu đời, có nền tảng đạo lý vững chắc nhất vùng đông nam châu Á. Các bạn có biết chính các thế hệ cha anh các bạn đã thẩm thấu một cách tài tình những tinh hoa cũng như những nguồn đạo lý tuyệt vời từ bên ngoài, nhưng vẫn giữ lại cho mình một sắc thái thật Việt Nam không ? Chính nhờ vậy mà trải qua bao cuộc bể dâu của một ngàn năm Bắc thuộc, một trăm năm Pháp thuộc và những cuộc chiến khốc liệt của thời cận đại, dân tộc ta vẫn luôn giữ vững nền tự chủ và đặc tính đặc sắc của dân tộc. Bây giờ đến lượt các bạn, hãy nối chí cha anh, hãy thu thập hết những tinh túy của người, nhưng vẫn giữ lại những gì ưu tú của mình. Hãy làm những học trò thật giỏi ở trường, nhưng về đến nhà, xin hãy làm những đứa con Việt Nam thật hiếu thảo, thật hiền hòa, thật dễ thương. Làm được như vậy, các bạn quả là xứng đáng cháu con Hồng Lạc!
Các bạn trẻ thân mến,
Ai trong các bạn cũng đều muốn có một cuộc sống thiện lành và hạnh phúc. Nhưng làm sao để có được cuộc sống thiện lành và hạnh phúc ấy ? Muốn được hạnh phúc không khó, mà cũng không dễ. Tuy nhiên, thay vì tự mình mò mẫm trong mê đồ tăm tối để tìm ra hạnh phúc, các bạn nên học cách lắng nghe. Lắng nghe để không giẫm phải những chông gai của cuộc đời, ấy không là hạnh phúc lắm sao ? Các bạn trẻ thân thương, có khi nào các bạn đã trải qua những thú vui trong chốc lát của tuổi trẻ để rồi phải thất vọng, chán nản, hoặc đau đớn về sau nầy chưa ? Nếu chưa, ấy là các bạn mai mắn, xin chúc các bạn được tiếp tục mai mắn. Nếu đã có, xin các bạn cũng đừng nên chán nản, mà hãy lắng nghe các bậc làm cha mẹ, để học lấy những kinh nghiệm nhiều khi quá đắc của họ. Họ không vì vô thưởng vô phạt mà nói. Ngược lại, họ nói vì lòng thương con vô bờ vô bến. Các bạn trẻ thân thương, trái đất nầy còn có giới hạn, vạn triệu vì sao ta vẫn đếm được, nhưng lòng cha mẹ thương con là vô bờ vô bến, không lấy thứ gì để mà so sánh được đâu ? Cho dù có lưu lạc nơi chân trời góc biển nào của địa cầu nầy, các bạn cũng đã một thuở nằm nôi, một thuở mẹ cha bồng ẵm, một thuở đã từng nghe tiếng mẹ ru con, một thuở đã lớn lên trong dòng sữa hiền hòa và ngọt ngào của mẹ. Chính mẹ cha đã tập cho các bạn những bước đi đầu đời. Cũng chính mẹ cha là những người đã trưởng dưỡng các bạn lớn lên, ươm cho các bạn những kiến thức, cũng như hun đúc cho các bạn được như ngày hôm nay. Vậy thì có cái gì sai trái khi các bạn tiếp tục lắng nghe các bậc làm cha mẹ ấy ? Ở đây cha mẹ các bạn nào có bắt buộc các bạn phải tuyệt đối lắng nghe họ đâu ? Họ chỉ mong các bạn hãy suy nghĩ cho kỹ càng trước khi làm một việc gì trọng đại cho cuộc đời của các bạn, thế thôi. Thế mà chưa chi các bạn đã gán cho họ đủ thứ, nào là cổ hủ, nào là khư khư giữ lấy cổ tục, nào là chậm tiến, vân vân và vân vân. Như vậy, nếu có thương cha mẹ, trước khi làm việc gì các bạn nên luôn dừng lại một thoáng giây để suy nghĩ về cái hậu quả của nó. Nếu không lường được hậu quả, thì xin các bạn hãy lắng nghe kinh nghiệm của những người đã từng trải, để không phải mang những nuối tiếc ân hận về sau nầy.
Các bạn trẻ thân thương,
Ngày xưa, vào thời Đức Phật còn tại thế, Ngài đã dạy về công cha nghĩa mẹ như vầy: cho dù con cái có cổng các ngài trên vai và kiệu đi chơi năm châu bốn bể, cũng không đền đáp được mải mai công ơn sanh thành dưỡng dục. Khi cha mẹ có bịnh hoạn, dù có trăm kiếp khoét mắt mình làm thuốc chữa bịnh cho cha mẹ, cũng chưa trả hiếu được một phần. Hoặc giả trong thời đói kém, cho dù có muôn ngàn kiếp lóc thịt mình dâng nuôi cha mẹ, cũng chưa gọi là đủ hiếu. Hoặc trải trăm muôn ngàn kiếp, lấy thân làm nến, lấy tâm làm hương, đốt lên cúng dường chư Phật để hồi hướng phước báu cho cha mẹ, cũng chưa đủ đáp đền trong muôn một. Ngày nay các bậc cha mẹ không đòi hỏi như vậy ở các bạn đâu. Họ chỉ mong sao các bạn hiểu cho được cái câu ca dao của cổ nhân truyền lại: “Cá không ăn muối cá ươn, con cãi cha mẹ trăm đường con hư.” Hiểu để mà chịu lắng nghe và trở thành những người hữu dụng cho gia đình, xã hội, đất nước và thế giới sau nầy, ấy là các bạn đã trả hiếu cho họ rồi vậy.
Các bạn trẻ thân mến,
Cha mẹ các bạn đã từng khổ sở, đã từng trăm cay ngàn đắng lo cho các bạn được nên vóc nên hình, đâu mong chi ngày được cậy nhờ nơi các bạn, nhưng truyền thống cha anh đã vậy từ muôn thuở. Mưa vẫn từ trên trời rơi xuống, chớ có khi nào mưa từ dưới đất mưa lên đâu ? Cha mẹ đã lo lắng nuôi dưỡng và dạy dỗ các bạn, chỉ mong sao sau nầy các bạn được thành nhơn chi mỹ, thế là họ vui sướng và hạnh phúc lắm rồi vậy. Các bạn trẻ thân thương, rồi sau nầy khi đã thành gia thất, có con cái, các bạn sẽ thấy tương lai con cái đè nặng trên đôi vai của các bậc cha mẹ. Họ đã phải cày sâu cuốc bẫm, hoặc còng lưng nơi công xưởng, hoặc bán cháo phổi nơi học đường. Lưng họ, vai họ cũng như tâm trí họ đã hằn sâu những vết roi của cuộc đời, để cho gót chân con cái họ còn được đỏ mãi như son. Bao nhiêu nếp nhăn trên trán của người cha, bao nhiêu nỗi thâm quầng trong đôi mắt của người mẹ, tất cả cũng chỉ vì các bạn đấy ! Các bạn thử tưởng tượng nỗi khổ sở của các bậc cha mẹ khi có một đứa con ngỗ nghịch, khổ lắm các bạn ạ ! Nếu thấy được như vậy thì ngay từ bây giờ xin các bạn hãy sống cho thật xứng đáng là một con người thật Việt Nam, đạo hạnh từ đời trước và vạn triệu đời sau; vẫn tiếp nhận văn minh và khoa học kỹ thuật của Âu Mỹ, nhưng vẫn thấm nhuần những sâu xa đậm đà nghĩa lý của nền văn hóa và giáo dục gia đình Việt Nam.
LỜI PHẬT DẠY:
Người trong thế gian ai giàu hơn hết ai nghèo hơn hết? Bi mẫu sống còn gọi là giàu có; Bi mẫu qua đời gọi là nghèo khổ. Khi còn bi mẫu gọi mặt trời trưa; bi mẫu qua đời gọi mặt trời lặn. Khi còn bi mẫu, gọi đêm trăng sáng, bi mẫu qua đời là đêm không trăng. Vậy nên các người siêng năng tu tập hiếu thuận nuôi dưỡng hai đấng Từ thân. Những người như vậy, được phước ngang như phước cúng như Phật không chút hơn kém. Kinh Tâm Địa Quán
Một Bông Hồng Trắng
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Phóng tác)
Vào ngày cuối cùng trước Lễ Giáng Sinh tôi vội vã tới siêu thị để mua các món quà tặng còn sót lại mà trước đó chưa kịp mua. Trời ơi, sao mà đông người như thế. Tôi bực bội tự nhủ thầm: “Cả đống người thế này thời bao giờ mới xong việc đây. Còn bao nhiêu nơi phải đi nữa chứ…!” Mỗi năm lễ Giáng Sinh tới quả thật là gây phiền nhiễu cho tôi vô cùng. Tôi nhiều khi nghĩ lẩn thẩn giá mình được nằm xuống ngủ một giấc dài cho ngon lành và chỉ tỉnh dậy khi ngày lễ đã trôi qua xong xuôi thì hay biết mấy.
Tuy thế tôi vẫn phải len chân vào khu bán đồ chơi. Tại đó nhìn thấy giá cả quá mắc tôi lại lầm bầm rủa thầm. “Không biết tại sao bọn con nít cứ phải chơi các thứ đồ chơi đắt tiền như vậy chứ!”
Trong khi loanh quanh tìm kiếm tại khu này tôi bất ngờ nhận thấy một cậu bé chắc khoảng chừng năm tuổi. Nó đang ôm một con búp bê trong ngực. Nó cứ lấy tay vuốt tóc con búp bê mãi. Nét mặt thật buồn bã. Tôi ngạc nhiên tự hỏi không biết nó muốn mua món đồ chơi này cho ai.
Chợt câu bé quay qua phía bà già đứng bên cạnh khẽ nói: “Bà ơi! Bà có chắc là con chẳng đủ tiền mua cái này không?” Bà già trả lời: “Con ơi! Bà biết mà, con không đủ tiền để mua cái con búp bê đó đâu!” Rồi bà dặn nó cứ đứng nguyên tại chỗ, khoảng năm phút sau bà sẽ trở lại. Bà phải chạy đi kiếm món đồ gì gần khu đó. Dặn dò xong là bà vội vã đi ngay. Cậu bé vẫn khư khư ôm con búp bê trong tay.
Tôi tò mò, bèn đi về phía nó và hỏi là nó muốn mua con búp bê này cho ai. Cậu bé nói: “Đó là đồ chơi mà em gái con ưa thích lắm và luôn ao ước được tặng làm quà vào dịp Giáng Sinh này. Em con cứ tin chắc là ông già Nô En sẽ cho em con món quà búp bê như vậy đó!” Tôi an ủi: “Thế nào ông già Nô En cũng sẽ cho em con món quà đó. Con đừng lo lắng làm chi!”
Nhưng cậu bé trả lời tôi, giọng thật buồn: “Không đâu! Ông già Nô En không thể mang món quà này tới chỗ em của con bây giờ được đâu! Con phải đưa búp bê cho mẹ con để mẹ trao lại cho em con khi mẹ về nơi đó.” Mắt cậu bé thật sầu thảm. “Em con đã về với bố con rồi. Bố nói mẹ cũng sẽ về với bố sớm thôi, nên con nghĩ rằng mẹ sẽ có thể mang búp bê theo rồi đưa lại cho em con!”
Tim tôi hầu như ngưng đập. Cậu bé ngước nhìn tôi và nói thêm: “Con đã nói với bố là dặn mẹ đừng bỏ đi vội. Hãy chờ con mua quà ở tiệm này xong và trở về kịp tới nhà đã.” Rồi cậu bé móc trong túi ra một tấm hình rất đẹp chụp nó đang cười rất tươi tắn, rất dễ thương. “Con cũng muốn mẹ con mang theo tấm ảnh này để mẹ đừng có quên con! Con yêu mẹ và ước mong rằng mẹ không phải rời xa con nhưng bố nói là mẹ phải đi theo với em gái con!” Nói xong cậu bé lại nhìn vào con búp bê, cặp mắt buồn bã thầm lặng.
Tôi vội thò tay vào túi kín đáo lấy ra vài tờ giấy bạc. Tôi nói với đứa bé: “Con hãy đếm lại tiền của con xem, biết đâu có khi đủ tìền mua quà đấy!” “Vâng!” cậu bé nói “Con mong sao có đủ tiền.” Tôi khéo léo lén bỏ chút tiền bạc của tôi nhập vào xấp tiền của cậu bé không để cậu bé thấy và chúng tôi cùng đếm. Bây giờ thì có đủ tiền mua búp bê rồi, ngoài ra lại còn dư thêm một chút nữa chứ!
Cậu bé mừng rỡ ra mặt, la lên: “Cám ơn Trời đã cho con đủ tiền!” Rồi nó ngước nhìn tôi nói thêm: “Hôm qua trước khi đi ngủ con đã cầu Trời cho con đủ tiền mua con búp bê này để mẹ con có thể mang theo mà đưa lại cho em con. Vậy là ông Trời đã nghe thấy lời cầu xin rồi đó!” “Con cũng muốn có đủ tiền để mua thêm một bông hồng tặng mẹ con. Nhưng con đâu dám xin nhiều như thế. May sao Trời thương mà lại cho con đủ tiền mua cả búp bê lẫn hoa hồng!” “Bác biết không, mẹ con thích hoa hồng màu trắng lắm bác ạ!”
Câu chuyện tới đó thời bà già vừa quay lại. Tôi bèn đẩy xe đi qua khu khác để mua hàng. Tôi mua sắm xong xuôi. Ô hay! Sao trong lòng mình lại suy tư khác lúc mới vào trong tiệm như thế này! Tôi cứ nghĩ mãi về đứa bé đó. Không thể nào quên được. Rồi tôi chợt nhớ đến một tin về tai nạn xe cộ đã đăng trên báo địa phương này, khoảng hai ngày trước đó. Tin đề cập tới một kẻ lái xe tải say rượu. Hắn đâm vào một xe hơi trên đó có một bà mẹ trẻ lái xe với cô con gái nhỏ ngồi bên cạnh. Chiếc xe tan nát. Cô bé gái chết ngay tại chỗ. Còn bà mẹ bị thương rất nặng. Gia đình hiện phải quyết định có nên rút các ống thở bằng máy trợ giúp ra hay không vì nạn nhân vẫn mê man bất tỉnh. Khó mà sống nổi. Không rõ đây có phải là gia đình cậu bé nói trên hay chăng?”
Hai ngày sau khi chuyện trò với cậu bé, tôi lại đọc được một tin trên báo chí loan báo rằng bà mẹ trong tai nạn xe hơi trên nay đã qua đời rồi. Tôi bèn quyết định đi mua một bó hoa hồng màu trắng và tìm tới viếng người quá cố theo như địa chỉ nhà quàn ghi trên báo. Tôi tới nơi. Bà mẹ trẻ nằm đó, trong quan tài. Một tay ôm một bông hồng màu trắng tuyệt đẹp cùng con búp bê. Một tay ôm tấm hình một đứa trẻ đặt trên ngực như ấp ủ yêu thương. Đó chính là hình đứa trẻ mà tôi đã gặp trong siêu thị.
Tôi rời nhà quàn. Mắt đẫm lệ. Có cảm tưởng rằng cuộc đời mình từ nay sẽ thay đổi luôn rồi. Tình yêu mà cậu bé kia đã dành cho mẹ và em gái thật tuyệt vời, khó mà tưởng tượng ra nổi. Vậy mà chỉ trong một giây phút ngắn ngủi không đầy chớp mắt một tên say sưa rượu chè lái xe đã cướp đi tất cả khối tình cảm thiêng liêng đó của cậu bé.
LỜI PHẬT DẠY:
Nương nhờ ơn nuôi dưỡng của hai vị Từ Phụ và Bi mẫu cho nên tất cả các con trai gái đều được an vui. Thế là ơn cha cao như núi Chúa, ơn mẹ sâu như bể cả. Kinh Tâm Địa Quán
GƯƠNG HIẾU HẠNH
Thiện Phúc
Các bạn trẻ thân mến,
Thái dương hệ và cả vũ trụ dù nói là bao la, nhưng hãy còn có giới hạn, hãy còn tính đếm được bằng số hay diễn tả được bằng lời, chứ tình cha mẹ thương con biết lấy gì sánh được, có viết cũng không cùng, có nói cũng không cạn. Thế nhưng trên thế gian nầy lại có quá nhiều người con bất hiếu bất nghĩa. Trong kinh Tâm Địa Quán, Đức Phật đã dạy : “Thảng hoặc có con trai hay con gái nào bất hiếu bất nghĩa, bội ân và không hiếu thuận với cha mẹ, kẻ đó đã bị coi như tự đọa vào địa ngục, ngạ quỷ hay súc sanh ngay từ lúc vừa khởi tâm bất hiếu, chứ không phải đợi chi đến lúc chết.” Không riêng gì Đức Phật đã dạy như vậy, mà trong sách Luận Ngữ, Đức Khổng Tử cũng đã từng nhắn nhủ : “Đã làm người hiếu thảo thì không hề xúc phạm đến người trên, đã không hề xúc phạm đến người trên thì chẳng lẽ lại làm việc trái loạn ? Người quân tử đã dựng nết hiếu làm gốc nhân thì suy ra trăm nết tự nhiên hoàn toàn.”
Xin chia xẻ với các bạn trẻ câu chuyện về gương hiếu hạnh của các bậc hiền nhân. Tử Lộ, người nước Lỗ, lúc vào chầu Thầy Khổng Phu Tử, đã gục đầu nức nở khóc như mưa mà tâm sự với Thầy rằng: “nhớ những hồi rau cháo muối dưa, con vừa đội gạo đường xa vừa nuôi cha mẹ, vừa đi học. Nhưng hỡi ôi ! Hôm nay công thành danh toại, có xe song mã, có vàng đầy kho, thì cha mẹ đã không còn.” Các bạn trẻ có thấy không? Còn hình ảnh nào cao đẹp hơn hình ảnh một thanh niên trẻ hiếu hạnh, vừa đội gạo mướn để nuôi cha mẹ, lại vừa đi học cho đến khi công thành danh toại. Hình ảnh hiếu thảo của thầy Tử Lộ quả là một tấm gương rạng ngời cho ngàn đời hậu thế về sau nầy noi theo.
Các bạn trẻ thân mến,
Cha mẹ các bạn hôm nay không bao giờ mong mỏi các bạn phải vừa đi làm để nuôi cha mẹ, và vừa đi học vất vả như Thầy Tử Lộ năm xưa. Lòng cha mẹ nuôi con như biển hồ lai láng, như núi Thái Sơn cao chất ngất. Các người chỉ mong mỏi một điều ở các bạn: mong sao cho các bạn lớn lên, trở thành những con người đạo đức và hữu ích cho nhân quần xã hội. Thế là các người vui và mãn nguyện lắm rồi. Tuy nhiên, xã hội văn minh vật chất hôm nay đã làm đảo lộn tất cả. Nền văn minh vật chất nầy chưa thấy mang đến lợi lạc gì cho nhân loại, nhưng trước mắt nó đã cướp mất hầu như tất cả những truyền thống cao đẹp ngàn đời của một dân tộc đáng yêu như dân tộc Việt Nam chúng ta. Từ ngàn xưa, dân tộc ta đã được biết tiếng là một dân tộc hiếu hạnh; tuy nhiên, trong những thập niên gần đây, nhứt là sau ngày chúng ta di cư ra nước ngoài sau cơn đại hồng thủy, sự thể đã thay đổi nhiều quá. Quá nhiều người trẻ chúng ta bắt đầu một cuộc phiêu lưu hội nhập, mà đánh mất đi gốc rễ của chính mình. Thậm chí có những người vừa quọt quẹt được dăm ba chút bã vật chất đã vội khinh rẻ hoặc bỏ rơi không ngó ngàng đến cha mẹ. Xin kể thêm cho các bạn một tấm gương hiếu hạnh của một đại chánh khách trong thời kỳ hiện đại. Đây là tấm gương hiếu thảo và sống động không thua gì Thầy Tử Lộ hoặc Nhị Thập Tứ Hiếu năm xưa. Chắc các bạn có từng nghe qua danh tiếng của ông U-Thant, cựu Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc vào thập niên 60s. Ông U-Thant là một nhà chánh khách tài ba lỗi lạc, đã một đời tận tụy vì hạnh phúc của nhân loại. Ông đã nổi tiếng khắp thế giới không chỉ vì tài ba xuất chúng, mà vì tấm gương sống hiếu thảo có một không hai của ông. Là một Tổng Thư Ký của một cơ quan cực kỳ quan trọng trên toàn cầu, ông đã phải ngày đêm suy tính để đương đầu và giải quyết những vấn đề nan giải từ chiến tranh, chính trị, giáo dục, đến khủng hoảng kinh tế thế giới. Thế mà ông vẫn không hề xao lãng bổn phận một đứa con hiếu thảo với mẹ già. Ông đã mỗi ngày quỳ lạy và dâng cơm bưng nước cho mẹ. Có người bảo với ông rằng tại sao ông không mướn người làm để lo cơm nước và hầu hạ mẹ thay thế cho ông. Ông đã thản nhiên cảm ơn sự quan tâm của họ mà rằng: “thân nầy sở dĩ có được vinh hiển hôm nay là nhờ ai ? Nếu không có sự hy sinh của cha, sự dưỡng dục của mẹ thì làm gì có một UThant hữu ích cho nhân quần xã hội hôm nay ? Trọng ơn cha mẹ mà con cái phải mang trong lòng thật không thể nào lường được, thì có sá gì việc dâng cơm bưng nước?”
Hình ảnh của ông U-Thant quỳ lạy dâng cơm dâng nước cho mẹ già tuy đơn giản, nhưng không phải ai trong chúng ta cũng làm được. Ngoài giờ làm việc mệt nhọc, thay vì nghỉ ngơi hoặc tìm nơi giải trí cho riêng mình, nhưng ông đã không làm như vậy, ông đã dành hết thì giờ nào có được để cạnh kề và phụng dưỡng mẫu thân, phụng dưỡng với trọn lòng kính cẩn. Làm tới chức Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc, mà khi về nhà thì hầu hạ mẹ với tất lòng thành. Các bạn trẻ hôm nay nên nhìn lại tấm gương người con hiếu U-Thant để đừng vội cho rằng mình bận việc nầy việc nọ nên không chăm sóc cho cha mẹ được. Ai là người trên đời nầy có thể bận việc hơn ông Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc ? Các bạn hãy cố thấy cho được điều nầy để đừng vội cho rằng quỳ lạy, khiêm cung với cha mẹ là cổ lỗ sỉ, không còn phù hợp với lối sống văn minh hôm nay. Ai là người dám nói rằng mình có lối sống văn minh hơn ông U-Thant ? Kỳ thật, không có nền văn minh nào bắt buộc con người phải bất hiếu bất nghĩa với cha mẹ, chỉ có những con người vong bản, vong thân và mất gốc mới cam tâm làm một con người bất hiếu mà thôi. Một con người đã dám bất hiếu bất nghĩa với cha mẹ, thì không có chuyện gì mà người ấy không dám làm ở trên đời nầy. Người ấy sẽ sẵn sàng vong ân bội nghĩa với bất kỳ ai khác. Trong Kinh Báo Ân, Đức Phật đã dạy dỗ tứ chúng rằng: “Cái trọng ân đối với cha mẹ mà con cái phải mang trong lòng thật không lường được. Ví dầu con phải cõng cha trên vai mặt, cõng mẹ trên vai trái, đi khắp thế gian và cung phụng đầy đủ cho cha mẹ trong vô lượng kiếp. Ví dầu phải đặt cha mẹ trên một mâm đầy vàng bạc, ngọc ngà châu báu rồi thành kỉnh quỳ lạy như lạy một vị hoàng đế thống trị cả nhân loại, dù có lạy ngày lạy đêm đi nữa, vị tất con đã đền đáp được muôn một công ơn sanh thành dưỡng dục của cha mẹ.” Thế nhưng trong xã hội văn minh vật chất hôm nay, có lắm người khi đã được cha mẹ nuôi nấng cho nên danh nên phận thì họ lại không dám nhìn cha mẹ của mình chỉ vì cha mẹ họ xuất thân từ giai cấp nghèo hèn. Hỡi những người trẻ hôm nay ! Hãy nhìn về cử chỉ hiếu hạnh của U-Thant như một gương hạnh sống động cho mọi người noi theo. Ông U-Thant dù lúc đó đang nắm giữ một vai trò tối ư quan trọng trên chính trường quốc tế và được cả nhân loại nể vì, nhưng khi về đến nhà ông vẫn là một người con hiếu thảo, vẫn săn sóc phụng dưỡng và hầu hạ mẹ như hầu hạ một vị Phật. Hỡi những bạn trẻ hôm nay ! Bây giờ vẫn chưa muộn để các bạn đến bên cha mẹ và nói với các ngài một câu : “Thưa cha mẹ, kể từ nay con quyết chí nối gót ông U-Thant, quyết làm một người con hiếu thảo, quyết vâng lời và cung dưỡng cha mẹ như cung dưỡng những vị Phật.”
Các bạn trẻ thân mến,
Bây giờ dầu có nói gì đi nữa, cũng rất khó làm cho các bạn thấu đáo được đức hy sinh cao dầy của cha và mối thâm tình của mẹ. Tình cha mẹ thương con nào khác chi nước mưa Cam Lồ của chư Phật rơi xuống từ không trung, thấm nhuần và lặng lẽ trôi đi, không màng chi đến sự đền ơn đáp nghĩa của các con. Tuy nhiên, bổn phận làm con phải sống cho xứng đáng là một con người hiếu thuận, đạo đức, nếu chưa được như Thầy Tử Lộ hay ông U-Thant, thì ít ra trong khả năng của các bạn, các bạn phải cố gắng bằng bất cứ giá nào, phải học hành nghiêm chỉnh, phải vâng giữ những lời dạy dỗ vàng ngọc của các ngài, và không làm phật ý các ngài. Dù đôi khi lời nói của các ngài không hợp với ý mình đi nữa, bổn phận làm con là phải chờ đến khi các ngài vui mới đem vấn đề ra phân trần cho các ngài cảm thông. Ngoài ra, theo tinh thần đạo Phật, hiếu thuận không chỉ hạn hẹp trong việc phụng dưỡng và vâng lời cha mẹ không thôi, hiếu thuận còn bao gồm cả việc tự mình sống theo chánh đạo và hướng dẫn cha mẹ cùng sống đúng theo chánh đạo. Nghĩa là hiếu thuận không đơn thuần phụng dưỡng vật chất, mà còn phải làm thế nào cho tinh thần của cha mẹ luôn được nhẹ nhàng thanh thản nữa.
Các bạn trẻ thân mến,
Ngoài hai tấm gương hiếu hạnh rạng ngời của Thầy Tử Lộ và ông U-Thant ra, còn nhiều lắm những tấm gương hiếu hạnh. Tuy nhiên, ở đây tôi chỉ xin được chia xẻ thêm với các bạn về một tấm gương hiếu hạnh âm thầm của một người bạn tôi lúc còn đi học. Thuở còn đi học ở Vĩnh Long, tôi có một người bạn học tên Cương. Cương nhà nghèo, nghèo lắm, cha lại mất sớm, nhưng Cương rất hiếu học và hiếu thảo với mẹ vô cùng. Năm tôi thi đậu vào đệ thất thì Cương cũng đậu, nhưng Cương phải nghỉ học để về quê mẹ ở Long An, vì năm đó mẹ Cương lâm trọng bệnh. Mới mười một tuổi đầu mà Cương phải vừa đi làm nuôi mẹ bệnh, vừa giúp nuôi nấng các em, và cũng vừa đi học. Nhà Cương cách trường Trung học tỉnh Long An chừng vài cây số. Ban ngày thì Cương đi câu, mót lúa, cấy mướn hoặc làm cỏ vườn để kiếm tiền nuôi mẹ, nuôi em, chiều đến thì Cương đi bộ ra đầu lộ, chép bài học của các bạn, rồi về nhà chong đèn học đến khuya. Thế mà Cương học rất giỏi các bạn ạ! Năm thi Trung học, Cương đậu tối ưu, rồi Tú Tài I và II Cương cũng đều đậu tối ưu. Nhưng vì nhà nghèo, nên Cương không đành bỏ mẹ và các em để một mình ra đi du học. Cương đã theo học Đại Học Sư Phạm Sài Gòn và sau nầy trở về làm hiệu trưởng một trường trung học ở Long An. Tiền lương của hiệu trưởng trung học thời đó, cũng tạm gọi là lo được đầy đủ cho mẹ và các em của Cương có một đời sống sung túc. Các bạn thấy tấm gương hiếu hạnh của Cương nào có thua chi gương hiếu hạnh của Thầy Tử Lộ hay ông UThant năm xưa.
Các bạn trẻ thân mến,
Tôi xin chia xẻ cùng các bạn những nét sống đẹp của người trẻ Tích Lan. Những người trẻ Tích Lan có một phong tục sống rất đáng cho chúng ta suy gẫm. Hằng ngày sau khi lễ bái Tam Bảo, họ thường đến quỳ trước cha mẹ và nói với cha mẹ những lời đơn giản nhưng vô cùng dễ thương như sau:
“Thưa cha mẹ,
Cha mẹ là những người mà con không thể nào dùng ngôn ngữ của loài người để diễn tả ra, cũng không thể lấy tiếng người để nói lên được hết bao công lao khổ cực khó khăn và bao la như trời biển. Nay con xin chấp hai tay và quỳ hai chân dưới gối của cha mẹ để tỏ lòng tôn kính và cầu xin cha mẹ tha thứ cho những lỗi lầm hôm nay của con. Để đáp lại phần nào công ơn của cha mẹ, con xin luôn vâng lời cha mẹ dạy dỗ, và con luôn cầu nguyện cho cha mẹ sớm thành Phật, để tiếp tục bủa rộng tình thương vô tận chẳng những cho con, mà còn cho chúng sanh muôn loài.”
Lời tự tình cao đẹp, dễ thương, đáng cho chúng ta suy gẫm và bắt chước quá phải không các bạn?
Các bạn trẻ thân mến,
Qua những tấm gương hiếu hạnh rạng ngời tự cổ chí kim, cũng như rất nhiều tấm gương hiếu hạnh âm thầm, chúng ta mới thấy lời dạy vàng ngọc của Đức Thế Tôn là chí lý vô cùng: “Điều thiện tối cao không gì hơn là Hiếu, điều ác vô cùng không gì hơn là Bất Hiếu.” Hiếu hạnh phải được coi là một vấn đề tối quan trọng của con người vì ngay trong gia đình nhỏ của chúng ta, hiếu hạnh là nguồn gốc của mọi niềm an vui hạnh phúc. Các bạn trẻ Phật tử phải luôn thắp sáng ngọn đèn Hiếu Hạnh nơi mình cũng như những thế hệ tương lai sau nầy. Mong được như vậy lắm các bạn ạ !!!
Các bạn trẻ thân mến,
Các bạn có từng nghe qua câu tục ngữ: “Con không cha như nhà không nóc” bao giờ chưa? Người xưa đã ví sự quan trọng của cha mẹ như cái “nóc nhà” dùng để che nắng che mưa cho con người vậy. Các bạn hãy thử tưởng tượng, nếu các bạn đang trú ngụ trong một căn nhà không có nóc thì các bạn sẽ khổ sở biết dường nào với nắng mưa, gió bão. Nếu cha mẹ mất sớm thì bất hạnh đã đành, đàng nầy nếu còn cha còn mẹ mà không biết vâng giữ những lời dạy dỗ của các người thì nào có khác chi “nhà không nóc.” Muốn tránh được thảm trạng nầy, các bạn trẻ hãy lắng nghe sự dạy dỗ của cha mẹ. Nếu có điều gì mâu thuẫn hay trái ý, các bạn nên ngồi lại cùng giải quyết với cha mẹ. Sự cách biệt giữa các bạn và cha mẹ các bạn chỉ có thể được san bằng bởi chính các bạn. Chìa khóa đang nằm trong tay các bạn, hãy mở cửa cảm thông ngay từ bây giờ các bạn ạ !
NƯỚC MẮT MẸ GIÀ
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
phóng tác
Bà mẹ già ngồi ở băng ghế sau chiếc xe hơi bỏ mui màu đỏ sậm đang rẽ quặt xuống xa lộ. Bà ghì chặt lấy cái giỏ đồ để trên đùi như sợ gió ào ào thổi đến sẽ cuốn giỏ đi mất. Bà không quen với cái tốc độ quá nhanh như bay thế này. Với hai bàn tay run run bà siết lại chiếc dây an toàn quấn ngang người cho chặt hơn, nhưng bà vẫn cẩn thận không để các ngón tay chai sần của bà chạm vào đệm xe bọc da. Đệm quý giá lắm đấy! Con gái bà luôn miệng dặn bà đừng làm bẩn ghế: “Dấu tay sẽ lộ rất rõ ra trên đệm xe màu trắng đấy Mẹ à!”
Con gái của bà, Bích Châu, vừa lái xe vừa nói chuyện bằng chiếc điện thoại di động màu bạc bóng loáng. Cô nàng dùng những từ ngữ đao to búa lớn mà bà mẹ chỉ hiểu được lơ mơ: nào là “tài chính”, “thanh toán”… nào là “tài sản”, “đầu tư” v.v… Giọng cô dõng dạc và quan trọng, nghe có vẻ nhịp nhàng lạ lẫm. Cô con gái Bích Châu của bà có giọng nói y chang như các cô gái người nước ngoài hay nói trên cái màn ảnh truyền hình vậy. Cô nói bằng giọng Mỹ. Bà mẹ tặc lưỡi có vẻ không ưng ý cho lắm.
“Tôi dứt khoát không thể giữ cái đó. Chúng ta phải thanh toán ngay thôi!” Con gái bà hăng hái la lớn lên trong khi chân nhấn ga tăng thêm tốc độ. Những móng tay được cắt rất khéo của cô đang bấu chặt vào tay lái một cách khích động. “Tôi không còn có thể giao dịch về cái chuyện đó nữa!” Cô la lớn tiếng lên rồi tắt chiếc điện thoại di động và bực bội liệng nó ra phía băng ghế sau. Chiếc điện thoại bay đập vào trán bà mẹ rồi lặng lẽ rơi xuống đùi bà. Bà bình thản vừa khẽ xoa vầng trán vừa nhặt chiếc máy lên và nhoài ra phía trước trao trả cho cô con gái.
“Xin lỗi Mẹ” Cô ta nói, chẳng còn dùng cái giọng Mỹ nữa mà chuyển sang giọng Việt Nam. “Con có một khách hàng lớn ở Mỹ. Có nhiều chuyện rắc rối lắm!” Bà mẹ gật đầu tỏ vẻ hiểu biết. Con gái bà có vai vế lớn và quan trọng lắm đây. Bích Châu nhìn mẹ qua kính chiếu hậu, tự hỏi không biết bà mẹ đang suy nghĩ điều gì. Bộ mặt nhăn nheo của bà mẹ cô luôn luôn biểu lộ cùng một cái vẻ kín đáo. Điện thoại lại bắt đầu reo lên bằng một điệu nhạc máy móc vui nhộn giả tạo làm vỡ tan sự lặng thinh gượng gạo giữa hai mẹ con.
“Hello, Beatrice! Phải, Elaine đây!” Nghe con gái xưng tên là Elaine bà mẹ nhíu mày khó chịu. Mình có bao giờ đặt tên nó là Elaine đâu. Bà chợt nhớ ra là con gái bà từng nói với bà rằng một cái tên bằng tiếng Mỹ rất là quan trọng cho việc giao dịch. Những cái tên bằng tiếng Việt thường khó đọc, khó nghe, dễ bị người ta quên đi.
“Ồ không được rồi! Tôi không thể gặp bạn trong bữa ăn trưa hôm nay đâu. Tôi phải đưa bà già trầu cổ hủ đi chùa để bà lễ bái tụng niệm vớ vẩn như thường nhật đây!” Giọng tiếng Mỹ của cô con gái khẽ trầm xuống.
“Bà già trầu cổ hủ?” Bà mẹ nghe tiếng Mỹ tuy không hiểu rõ hoàn toàn nhưng cũng đoán ra chứ. Đó là ám chỉ về bà chứ còn ai vào đây nữa. Con gái bà cứ luôn luôn tưởng rằng cái sự lặng thinh của mẹ cô ta có nghĩa là bà chẳng hiểu chút gì cà.
“Đúng thế, tôi biết chứ! Cái đệm da ghế xe tôi lại sẽ vương vãi bột bẩn và bốc đầy mùi nhang đấy mà!” Bà mẹ mím chặt môi. Tay bà ôm lấy cái giỏ đồ cho chặt thêm như sợ ai cướp đi mất.
Chiếc xe nhẹ nhàng rẽ vào trong sân chùa. Trông xe hầu như muốn khoe ra cái màu sắc lòe loẹt cạnh bên cái vẻ mờ nhạt của mái chùa cổ kính. Bà mẹ bước ra khỏi băng ghế sau và thong thả đi về phía chính điện. Con gái bà cũng bước ra khỏi xe trong bộ quần áo kinh doanh đúng kiểu và đôi giày cao gót. Cô vừa tô lại đôi môi vừa nhanh nhẹn bước theo về phía bà mẹ. “Mẹ à! Con đợi ở bên ngoài nhé! Con có chuyện quan trọng phải gọi điện thoại!” Cô nói, chẳng buồn che giấu sự khó chịu với mùi nhang khói nghi ngút phảng phất quanh mình.
*
Bà mẹ khập khiễng bước vào trong chánh điện. Bà cẩn thận tháo cái giỏ đồ lấy trái cây ra và kính cẩn sắp xếp lên các đĩa trước bệ thờ. Bà châm ba nén nhang và cung kính quỳ xuống, lầm rầm thốt ra những lời cầu nguyện Trời Phật mà hàng ngày bà đã thuộc nằm lòng:
“Tạ ơn Trời Phật đã phù hộ độ trì cho con gái con được may mắn suốt mấy năm qua. Tất cả những điều gì mà con cầu xin thời Trời Phật đều đã ban cho nó cả rồi. Nó đã có đủ mọi thứ mà một cô gái trẻ trên cõi đời này thường ước muốn. Nó có một căn nhà quá lớn, có cả bể bơi, lại có một người để giúp việc cho nó nữa vì nó rất vụng về có biết khâu vá, cơm nước và các việc nội trợ gì đâu.
Cuộc đời tình duyên của nó cũng tốt đẹp nữa. Nó đang hứa hôn với một anh chàng giàu có và đẹp trai. Công ty buôn bán gì đó của nó giờ đây là một công ty đứng hàng đầu và ngay cả đến đám đàn ông con trai cũng phải nghe theo lời nó.
Nó đang sống một cuộc đời hoàn hảo. Trời Phật đã ban cho nó đủ mọi thứ, chỉ thiếu hạnh phúc thôi. Con cầu xin Trời Phật từ bi gia hộ cho nó dù nó có mất gốc khi mải lo gặt hái sự thành công.
Những điều mà Trời Phật trông thấy không đúng đâu, nó rất hiếu đễ với con. Nó dành cho con một căn phòng trong ngôi nhà rộng lớn của nó và chu cấp đầy đủ cho con. Nó hay thô lỗ với con chỉ vì con làm ảnh hưởng đến hạnh phúc của nó mà thôi. Mấy cô gái trẻ ở xứ này đâu có muốn bị các bà mẹ già gây trở ngại cho mình. Đó là lỗi của con thôi!”
Bà mẹ cầu nguyện rất thành khẩn đến nỗi nước mắt bà ứa ra. Sau cùng, bà cúi đầu sát đất lạy rất tôn kính rồi cắm mấy nén nhang đã cháy hết phân nửa vào trong chiếc bình nhang. Bà cúi lạy thêm một lần nữa.
Bà mẹ đã cầu nguyện cho con gái suốt ba mươi hai năm rồi. Từ khi mà bụng bà tròn vo như trái dưa, bà đã đến chùa cầu xin đó là một đứa con trai. Rồi khi ngày sinh đến, đứa bé trượt ra khỏi bụng của bà, khóc ré lên và trông thật dễ thương với đôi bắp chân bụ bẫm, đôi má hồng hào, nhưng chao ơi đó lại là một đứa con gái. Chồng bà từ đó bỏ bê không thèm dòm ngó đến bà vì cả ông ấy lẫn cả họ nhà chồng đều chỉ mong muốn có một đứa con trai mà thôi với đầu óc cổ hủ là để “bảo tồn dòng họ, nối dõi tông đường.” Tuy nhiên bà vẫn cứ trở lại chùa cùng với cô bé gái mới sinh. Bà cầu nguyện cho con gái bà mau ăn chóng lớn và sẽ có được đầy đủ mọi thứ mà nó muốn.
Chồng bà đã bỏ bà thật rồi và bà cũng cầu nguyện thêm cho con gái bà về sau sẽ chẳng bao giờ phải lệ thuộc vào một người đàn ông nào cả. Mỗi ngày bà đều cầu nguyện cho con gái bà trở thành một phụ nữ giỏi giang, một phụ nữ mà chính bà vì quá nhút nhát và lại thất học nên không bao giờ vươn tới được. Một phụ nữ đầy nghị lực, có khả năng làm bất cứ điều gì mà mình dự tính trong đầu. Một phụ nữ sẽ khiến cho nam giới phải có sự kính trọng trong tận đáy lòng họ. Khi con bà mở miệng nói, những lời vàng ngọc sẽ tuôn ra và đàn ông sẽ phải lắng nghe. Con gái bà sẽ không giống như bà.
Bà mẹ vừa cầu nguyện vừa ngắm nhìn cô con gái đang dần lớn khôn lên và tách xa khỏi bà. Cô giờ đây lại nói bằng một thứ tiếng mà bà khó hiểu nổi. Bà ngắm nhìn con gái của bà lột xác từ một cô gái ít nói thành một cô gái công khai khinh khi bà, gọi bà là bà già trầu quê mùa, cổ hủ… Nó muốn mẹ nó phải “tân thời”, một từ ngữ quá mới không có trong đầu óc bà.
Giờ đây tại cái xứ sở xa lạ này thì con gái bà đã trở nên quá tài giỏi đối với bà và bà tự hỏi không biết sao mà trước đây bà lại cầu xin như thế. Trời Phật đã thương tình với những lời cầu xin của bà từ bao lâu nay, nhưng của cải và công danh tuôn chảy hậu hĩ vào đã vùi chôn mất đi cái cội nguồn của cô con, và giờ đây cô con đang đứng đó với khuôn mặt biến dạng, không bản sắc, chỉ còn dính dáng vào mảnh đất của tổ tiên xưa kia bằng một sợi dây buộc mong manh như dây chằng sấp bạc tiền giả tạo vừa rút ra khỏi ngân hàng vậy thôi!.
Cô con gái đã quên mất cái giá trị của bà mẹ mình rồi. Những điều ước muốn của cô gái quá phù du, đó là những ước muốn của một người phụ nữ hiện đại như quyền lực, của cải, tới lui các cửa hàng thời trang cao cấp… Ấy vậy mà cô gái vẫn chưa thể tìm thấy được nguồn hạnh phúc thực sự. Thật ra phải biết rằng người ta vẫn có thể tìm được hạnh phúc mà không cần đòi hỏi nhiều như thế. Tới khi mà cô buông xuôi đôi tay từ giã cõi đời thì tất cả những thứ mà cô có sẽ chẳng còn chi tồn tại nữa. Vô thường mà! Người ta sẽ nhìn lại những thành tích của cô và nói rằng cô là một phụ nữ vĩ đại nhưng rồi cô sẽ bị quên lãng đi khi mà có cơn gió thổi qua, tương tự như tro tàn còn sót lại của những chiếc xe mui trần bằng giấy và những biệt thự giả tạo hàng mã đã bị ngọn lửa thiêu đốt xong.
Bà già ước mong sao bà có thể quay trở lại thời xa xưa và xóa bỏ đi tất cả những ước vọng to lớn của mình. Xoá bỏ những lời cầu nguyện từng dành cho cô con gái. Giờ đây bà chỉ còn mỗi một ước nguyện: làm sao cho con gái bà được hạnh phúc. Bà nhìn ra phía cổng chùa. Bà thấy con gái bà đang nói chuyện bằng điện thoại, chân mày nó nhíu lại với vẻ giận dữ và lo lắng. Trong cái xã hội này mà đứng cao ở tuốt hàng đầu cũng chẳng tốt lành chi, bà già thầm nghĩ, từ trên đỉnh cao đó thì chỉ có một con đường để đi, đó là đi xuống mà thôi.
Bà thắp thêm mấy nén nhang. Con gái bà thường chế nhạo bà về chuyện thờ cúng các vị Phật bằng sành bằng sứ này. Sao bà lại có thể cầu nguyện với các pho tượng thành khẩn như thế và mong chờ những mảnh sành sứ ấy bay đến giúp đỡ cho bà chứ?
Ngược lại bà cũng thường thầm nghĩ rằng chính bản thân con gái của bà cũng có những vị thần riêng của nó vậy. Đó là những thần tượng sang giàu, thành công và quyền thế mà nó lệ thuộc và tôn thờ mỗi ngày trong cuộc đời nó đó! Mỗi ngày con gái bà đều tất bật tìm kiếm các thần tượng, và những thần tượng mà nó tôn thờ lại chẳng đáng gì cả so với cõi vĩnh hằng. Tất cả những thứ mà nó cầu mong sẽ dần dần làm cuộc đời nó tiêu ma đi và chỉ còn để cái thân xác nó trơ lại như một chiếc vỏ sò vô hồn trống rỗng trước cái bàn thờ của riêng nó!
Bà mẹ lặng nhìn những cây nhang. Làn khói xám đang âm thầm đong đưa bốc lên để rồi cây nhang tàn lụi dần đi chỉ còn lưu lại một chút tro mà thôi. “Phụ nữ hiện đại ngày nay!” Bà buông tiếng thở dài nhẫn nhục khi cúi lạy về hướng Đông một lần cuối cùng để chấm dứt buổi lễ. Các phụ nữ hiện đại ngày nay ham muốn quá nhiều thứ đến nỗi đánh mất đi cả linh hồn của họ rồi lại tự hỏi tại sao họ không tìm được nó. Cây nhang của bà giờ đã tàn hết đi thành một nhúm tro xám mịn.
Bà gặp lại con gái ở ngoài cổng chùa. Cái vẻ lo lắng và thất vọng vẫn còn nguyên trên khuôn mặt cô con. Một sắc mặt lơ láo, cứ như là cô con đang cày xới sâu vào mảnh đất đầy ham muốn của riêng cô để bới tìm cho ra chút hạt mầm hạnh phúc. Hai mẹ con lặng lẽ leo lên chiếc xe hơi mui trần, rồi cô gái lái xe ra xa lộ, lần này không phóng nhanh như trước đây nữa.
Bích Châu cuối cùng rồi cũng lên tiếng: “Mẹ à! Con không biết nói sao đây. Mark và con đã bàn kỹ về chuyện này rồi và chúng con định dọn ra khỏi căn nhà lớn. Thị trường nhà đất giờ đây đang khấm khá và chúng con đang xoay sở kiếm người muốn mua căn nhà đó với giá hời và trả cho chúng con cả hơn triệu bạc. Tụi con đã quyết định chỉ cần ở một căn phố nào đó nhỏ hơn thôi. Chúng con đã kiếm ra một căn nơi con đường gần khu thương mại rồi. Khi nào chúng con dọn về đó, chúng con sẽ cho chị giúp việc nghỉ làm để có chỗ rộng rãi hơn cho chính chúng con…” Bà mẹ gật đầu tỏ vẻ hiểu chuyện.
Bích Châu nuốt nước miếng xuống một cách khó nhọc, nói tiếp “Tụi con sẽ thuê người tới dọn dẹp nhà cửa và ra ngoài ăn uống, khỏi nấu nướng. Nhưng khi mà chị người làm nghỉ rồi thì không còn ai chăm sóc cho mẹ nữa. Mẹ sẽ rất cô đơn khi ở nhà một mình. Với lại căn nhà cũng khá nhỏ nữa. Không được rộng rãi. Chúng con đã suy nghĩ về chuyện này lâu lắm rồi và chúng con nghĩ tốt nhất là mẹ nên đến sống ở trong một Nhà Dưỡng Lão. Có một căn ở ngay vùng lân cận này cũng tốt lắm mẹ à.” Bà già nghe rõ nhưng không hề ngước mắt lên.
“Con đã đến nơi đó rồi. Bà quản lý nói là bà ấy vui lòng nhận mẹ vào. Nhà này đẹp lại có vườn. Còn có cả đám người già để làm bạn với mẹ! Con đâu còn có nhiều thời gian rảnh để lo cho mẹ nữa, ở đó thế nào mẹ cũng vui hơn!” “Ở đó mẹ sẽ vui hơn thật mà!” Cô con gái bà lặp lại như để quả quyết với chính mình.
Lần này bà già không còn giỏ đựng trái cây và nhang trầm cúng dường nào để mà ghì chặt vào lòng nữa rồi. Bà mím môi và siết chặt dây an toàn quấn ngang người lại cứ làm như là nó bảo vệ được bà trước cô con gái giờ đây chẳng còn chút gì muốn giữ bà lại nữa. Bà ngồi lún xuống chiếc ghế da mềm mại, mặc cho đôi vai thõng xuống và các ngón tay in dấu trên ghế trắng.
“Mẹ!” Con gái bà vừa cất tiếng gọi vừa ngước nhìn lên chiếc kính chiếu hậu để tìm bà mẹ mình. “Mọi việc như vậy là ổn cả chứ hả mẹ?” “Điều gì cần phải làm thời nên làm, không sao đâu!” Bà già to tiếng cương quyết nói, giọng bà lớn hơn bà dự định. “Nếu điều đó làm con hạnh phúc!” Bà xuống giọng nói nhỏ thêm.
“Đó là cho mẹ đấy! Ở đó mẹ sẽ vui sướng hơn. Mẹ có thể dọn đến đó vào ngày mai, con đã sai chị người làm gói ghém đồ đạc cho mẹ rồi!” Elaine nói một cách phấn khởi, trong đầu coi như đã thanh toán xong một việc và tiếp tục hướng đến một mục mới trong cuốn sổ tay ghi các công việc cần làm hàng ngày.
“Con biết mọi chuyện sẽ ổn thỏa mà!” Elaine toét miệng cười, cô cảm thấy như vừa được giải thoát. Có lẽ việc tống khứ được bà mẹ đi sẽ giúp cô hạnh phúc hơn. Cô đã từng nghĩ đến chuyện đó. Hình như đó là cái trở ngại duy nhất trên con đường mưu cầu hạnh phúc của cô. Giờ đây thì cô sung sướng rồi. Cô đã có đủ mọi thứ mà bất kỳ một người phụ nữ hiện đại nào cũng từng ước muốn: tiền tài, địa vị, nghề nghiệp, tình yêu, quyền thế và bây giờ là tự do, không còn có bà mẹ già với những thứ mà cô coi là “lề thói hủ lậu” của bà khiến cô luôn bị xuống tinh thần…
Phải, cô con gái đã được “giải phóng”! Chiếc điện thoại của cô reo lên, khẩn trương. Cô nhấc nó lên và đọc mẩu tin nhắn, mẩu tin như truyền tin vui từ tai này qua tai khác: “Thị trường chứng khoán tăng 10%”. Đúng vậy! Rõ ràng là mọi việc đối với cô đang bắt đầu có chiều hướng đi lên. Trong khi cô đang tìm kiếm ý nghĩa của cuộc đời qua ánh sáng lấp lánh nơi chiếc màn ảnh điện thoại cầm tay thời bà mẹ già ngồi ở băng ghế sau đã trở nên vô hình. Và cô đã không thể trông thấy là bà mẹ của mình đang đầm đìa đôi giòng lệ.
SỰ HY SINH VÔ BỜ BẾN CỦA CÁC BẬC CHA MẸ
Thiện Phúc
Các bạn trẻ thân mến,
Tuổi trẻ Việt Nam, nhứt là các bạn đã sanh ra và lớn lên trên đất nước nầy, nơi mà đa phần giá trị con người chỉ được nhìn qua chức tước, địa vị, quyền uy và tiền bạc. Xin các bạn hãy cố mà tìm hiểu thêm về nền văn hóa cao đẹp của ông cha mình. Dù rằng những giá trị cổ truyền ấy có khi hoàn toàn ngược hẳn với những gì mà các bạn đang học ở trường và đang tiếp xúc hằng ngày, rất khó cho các bạn thâm nhập, nhưng cái giá trị văn hóa cổ truyền ấy cao đẹp lắm các bạn ạ !
Cho dù các bạn sanh ra và lớn lên ở đây, có khi nào các bạn tự hỏi rằng các bạn vẫn khác những người bản xứ, chẳng những về hình hài vóc dáng, mà ngay cả về cung cách sống nữa các bạn ạ ! Các bạn có cảm thấy dù thế nào đi nữa, cung cách đối xử với cha mẹ của các bạn vẫn khác xa cung cách của những người ngoại chủng. Nhân mùa Vu Lan báo hiếu, tôi xin chia xẻ với các bạn một tí về truyền thống hiếu hạnh cao đẹp của của người Việt Nam. Kỳ thật, người Việt Nam chúng ta đã có truyền thống sống hiếu hạnh ngay từ thời mới lập quốc, nhưng sự bày tỏ về tình cha nghĩa mẹ không được mọi người nhắc đến một cách công khai trong các buổi hội hè đình đám, mà chỉ qua những câu ca dao truyền khẩu, nói lên thế nào là tình cha nghĩa mẹ và thế nào là chữ hiếu hạnh của con cái như “Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra, một lòng thờ mẹ kính cha, cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.” Hoặc “Mẹ già như chuối ba hương, như xôi nếp một, như đường mía lau.” Hoặc “Còn cha còn mẹ như tiên, mất cha mất mẹ như đờn đứt dây. Đờn đứt dây cũng còn chỗ nối, cha mẹ chết rồi con phải mồ côi.” Đến khi đạo Phật được du nhập vào Việt Nam, bao nhiêu giá trị chân lý của Phật giáo đã được áp dụng bên cạnh những truyền thống cổ truyền cao cả, khiến cho chữ hiếu của người Việt chúng ta trở nên vô cùng thâm thúy.
Ở Mỹ thì có ngày của Mẹ (Mother’s Day) hay ngày của Cha (Father’s Day), nhưng xét ra ngày ấy đối với họ hãy còn nặng phần trình diễn, hoặc nặng phần hình thức. Họ chỉ chú trọng về vật chất hơn là những giá trị tinh thần. Đa phần họ ăn ở với cha mẹ như thế nào thì chắc chúng ta đã thấy. Lúc cha mẹ còn mạnh khỏe thì họ không dòm ngó đã đành; lúc cha mẹ đã ươn yếu, họ lại đem gửi vào viện dưỡng lão. Thế mà đến ngày Cha ngày Mẹ thì họ đem bông đem hoa đến tặng đầy nhà. Làm như vậy để làm gì ? Có lẽ họ làm như vậy để lương tâm họ cảm thấy yên ổn đôi chút. Riêng đối với chúng ta, cuộc sống hiếu hạnh không chỉ có ở ngày dành cho Cha, hay ngày dành cho Mẹ. Ngược lại, ngày nào đối với chúng ta cũng là ngày dành cho Cha hay cho Mẹ. Nhứt là đối với những người con Phật, chúng ta không chỉ yêu thương cha mẹ trong mùa Vu Lan báo hiếu. Mùa Vu Lan là nhằm nhắc nhở chúng ta nên ăn ở hiếu thảo với cha mẹ, chứ kỳ thật đối với chúng ta, mỗi ngày đều là ngày báo hiếu cho các bậc sanh thành. Mùa Vu Lan không chỉ dành để nhắc nhở chúng ta báo hiếu cho Mẹ, mà còn cho Cha nữa. Mùa Vu Lan đã trở thành thiêng liêng trong truyền thống Á Đông của chúng ta. Cho dù chúng ta cài lên ngực một bông hồng đỏ, hay bông hồng trắng, mọi người trong chúng ta đều mong mỏi được báo hiếu cho các bậc cha mẹ, đã sanh thành và dạy dỗ cho chúng ta nên người.
Trong truyền thống Đông phương, Đức Khổng Tử đã từng dạy rằng trong bách hạnh, hiếu hạnh là hạnh đầu. Đức Phật cũng đã chỉ rõ trong các kinh điển của Ngài là phụ mẫu tại đường như Phật tại thế, nghĩa là cha mẹ còn sống, chẳng khác nào như Phật còn trụ thế vậy. Phụng dưỡng cha mẹ là cúng dường chư Phật, thứ cúng dường cao tột nhất. Làm con cái mà không hiếu thảo với cha mẹ, thì sẽ không làm nên bất cứ thứ gì vì thân nầy có được là nhờ ai ? Nếu không có cha mẹ sanh ta ra, nuôi dưỡng cho ta lớn lên từ thể chất đến tinh thần, dạy dỗ ta từ trí dục đến đức dục, chịu ngậm cay nuốt đắng, thì làm gì chúng ta có được ngày hôm nay ? Chính cha mẹ là dòng suối ngọt ngào, là bóng mát cho ta nương tựa, không riêng gì lúc ta còn nhỏ, mà là mãi mãi. Dù rằng có khi các ngài không còn nữa, nhưng những lời dạy dỗ, cũng như hình ảnh của các ngài sẽ còn và còn mãi mãi.
Các bạn trẻ thân mến,
Cho dù chúng ta đang sống tha hương, cho dù hoàn cảnh xã hội, văn hóa và kinh tế có khác, đối với chúng ta, tình thân phụ mẫu vẫn là cái gì thiêng liêng và cao cả nhất. Hình ảnh người cha, tuy có nghiêm khắc, nhưng tiếng cha vẫn là một cái gì thân thương và gần gũi. Cha là cả bầu trời che chở cho con. Cha là hình ảnh những chú kiến ì ạch tha mồi về tổ cho con. Không có cha, thân phận chúng ta sẽ không hơn gì những con ve sầu đói khát của mùa Đông. Còn riêng hình ảnh mẹ, quả là một cái gì thiêng liêng cao quí mà không bút mực nào có thể diễn tả hết được. Tiếng mẹ không là tiếng mà chúng ta thốt ra đầu tiên mỗi khi ta gặp phải việc gì khó khăn rắc rối hay sao ? Tiếng mẹ không là một biểu tượng tuyệt vời của cả dân tộc ta hay sao ? Biết bao nhiêu thi sĩ, văn sĩ và nhạc sĩ đã viết ra không biết bao nhiêu lời lẽ để tán thán về mẹ, nhưng hình như vẫn chưa đủ. Mà kỳ thật, làm sao chúng ta có thể nói cho cùng, viết cho cạn được tấm lòng bao la vô bờ vô bến của hiền mẫu. Mẹ là vũ trụ, mẹ là tất cả. Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình, tình mẹ tha thiết như dòng suối hiền, đúng như lời của một bài hát về mẹ. Riêng đối với người con Phật, mẹ còn là hình ảnh của một vị Bồ Tát, vì suốt cuộc đời mẹ, mẹ chỉ biết hiến dâng mà không đòi hỏi bất cứ thứ gì đền trả lại. Trong suốt cuộc đời, mẹ chỉ biết ban cho, mà không đòi trả lại bất cứ thứ gì. Vì con mà thân thể mẹ hao mòn, mẹ cũng không màng. Vì con mà năm canh chầy, thức đủ năm canh, mẹ cũng không quản. Vì con mà chỗ ướt mẹ nằm, dành chỗ khô ráo cho con. Còn nhiều thứ vì con mà mẹ phải hy sinh lắm. Vì con mà ngay cả sinh mạng mẹ, mẹ cũng không màng. Mẹ chính là hình ảnh của một vị Phật hóa thân, vì có lúc nào mà mẹ không nghĩ đến sự an lạc và hạnh phúc của các con đâu ? Trái tim của mẹ là trái tim của Phật, chính nơi đó tuôn ra đủ thứ từ, bi, hỉ, xả, công bình, bác ái… Những bà mẹ Việt Nam có thể gầy còm, ốm yếu, có thể tóc bạc da nhăn, răng long gối mỏi, nhưng còn hình ảnh nào cao đẹp hơn hình ảnh thân cò lặn lội bờ sông, vừa nuôi con, có khi lại vừa phải nuôi chồng ? Lặn lội sướt da, rách chân, nhưng không một lời than thở phiền hà. Mẹ đã đem máu thịt mình tạo ra hình hài con, rồi mẹ cũng lại hao mòn chính máu thịt mẹ để nuôi nấng và dạy dỗ cho con được khôn lớn nên người. Tình mẫu tử là cái gì thiêng liêng cao đẹp vô cùng vô tận, có nói cũng không hết, có viết cũng không cạn. Các bạn trẻ đã từng đọc “Anh Phải Sống” của nhà văn Khái Hưng bao giờ chưa ? Nếu chưa, xin đề nghị các bạn nên tìm đọc. Đọc để hiểu rõ hơn về tình mẹ thương con là bao la vô bờ vô bến. Chuyện kể có hai vợ chồng nghèo, trong một lần bơi xuồng ra sông Cái vớt củi, bất ngờ trời đổ cơn mưa, sấm sét như trời long đất lở. Xuồng chìm, cả hai vợ chồng anh Thức chị Lạc bì bõm lội vào bờ trong cơn mưa to sấm dữ. Một lúc thì anh Thức thấy vợ mình đuối sức, bèn bơi lại cứu. Lúc sau nữa thì anh Thức cũng đuối vì phải tay bơi tay xốc vợ. Dù mệt thế mấy anh Thức cũng quyết không buông vợ. Anh quyết định, nếu phải chết thì cả hai cùng chết. Nhưng chị Lạc khẽ nói: “Thằng Bò ! cái Nhớn ! cái Bé ! Không ? … Anh phải sống.” Vì thằng Bò, vì cái Nhớn, cái Bé… Vì con mà chị đã buông anh Thức ra cho thân mình chìm lỉm dưới đáy sông Cái. Chị đã buông tay anh Thức ra, để anh có đủ sức sống sót bơi vào bờ, mà lo cho các con. Ôi còn lòng hy sinh nào cao cả và vô bờ vô bến hơn tình mẹ thương con. Vì thương con mà người đã không quản ngại bất cứ thứ gì, ngay cả hy sinh tánh mạng mình. Đó tình mẹ Việt Nam như vậy đó, như tình chị Lạc dành cho thằng Bò, cái Nhớn, cái Bé. Tình yêu của mẹ không cao kỳ nhưng chứa đựng cả một trời thương. Mẹ đã đến với các con trong tình yêu thương không suy tính, không đo đếm, thứ tình yêu không diễn tả được bằng lời. Biển Thái Bình còn có bờ có bến, núi Thái Sơn còn đo được bằng thước, chứ tình mẹ thương con thì vô bờ vô bến và cao vòi vọi các bạn ạ!
Các bạn trẻ thân mến,
Nhân mùa Vu Lan Báo Hiếu, không gì hơn là chúng ta hãy cố sống một cuộc sống lành mạnh. Hãy lấy đạo hiếu làm đầu. Hãy sống cho có nhân, nghĩa, lễ, trí, tín. Nếu chúng ta còn nhỏ và còn đang sống với cha mẹ, cha mẹ có rầy la, dù là oan uổng, chúng ta cũng phải lắng nghe rồi hạ hồi phân giải. Chúng ta phải luôn nghĩ rằng cha mẹ vì thương nên mới la rầy. Các ngài la rầy là vì luôn muốn cho chúng ta trở thành những người hữu dụng cho nhân quần xã hội sau nầy. Nếu chúng ta đã ra đời, hãy hết lòng phụng dưỡng cha mẹ từ vật chất đến tinh thần. Ở tuổi xế chiều, các ngài không cần nhà cao cửa rộng đâu. Cái mà các ngài cần là sự chăm nom han hỏi về tinh thần. Những người con Phật chúng ta nên luôn nhớ rằng, dù sang hay hèn, giàu hay nghèo, dù vinh hiển hay cơ khổ, ngày nay chúng ta được nên người là nhờ ai dưỡng dục? Chúng ta không làm sao sánh kịp với những Bồ Tát Địa Tạng hay Đại Hiếu Mục Kiền Liên, nhưng ai cấm chúng ta ngày ngày sống trong hiếu hạnh?
Các bạn trẻ thân mến,
Nhân mùa Vu Lan Báo Hiếu, cách báo hiếu tuyệt vời nhất với những người con Phật là hãy sống một cuộc sống thật xứng đáng. Hãy cài cho nhau những bông hồng, dù đỏ hay dù trắng, là những bông hồng hiếu hạnh. Hãy cùng dắt dìu nhau lên núi Thái Sơn để nhìn thấy sự cao dầy của công cha, hãy dắt dìu nhau ra biển Thái Bình để thấy cho được sự bao la của nghĩa mẹ. Hãy ôn lại hình ảnh của Ngài Đại Hiếu Mục Kiền Liên, để cùng nhau sống với tấm gương hiếu hạnh tuyệt vời ấy. Cách báo hiếu tuyệt vời nhất không gì bằng lúc nhỏ lắng nghe những lời dạy dỗ của cha mẹ, đừng làm gì buồn lòng các ngài. Còn gì diễm phúc cho bằng khi còn đủ đầy cả cha lẫn mẹ ? Còn gì diễm phúc cho bằng khi cả cha lẫn mẹ đều vì tương lai con cái mà khuyên lơn dạy dỗ ? Chính một đại thiền sư, tác giả Bông Hồng Cài Áo, cũng đã viết trong nhựt ký của ngài rằng ngày mẹ mất là một tai nạn lớn. Lớn đến cách mấy mà mất mẹ thì cũng như không lớn, cũng cảm thấy bơ vơ, lạc lõng, cũng không hơn gì trẻ mồ côi. Mất cha mất mẹ như mất cả một bầu trời, bầu trời thương yêu mà chúng ta đã từng lặn hụp trong đó. Hỡi những ai còn cha còn mẹ, hãy lặn hụp trong yêu thương trìu mến tuyệt vời của cha mẹ đi, để không ân hận một khi những vì sao cha mẹ đã khuất. Hỡi những ai còn cha còn mẹ, hãy trân trọng giữ gìn những gì cao quý nhất của cuộc đời. Cha mẹ chúng ta không đòi hỏi gì nhiều ở chúng ta đâu ! Những người con Phật hiếu hạnh, hãy can đảm lên, hãy bưng cho cha một tách trà, hãy dâng cho mẹ một bát cơm đượm tình con thương mẹ. Hãy nhìn kỹ những khuôn mặt cằn cỗi, rạm nắng rạm sương vì tháng năm lặn lội nuôi con của mẹ của cha. Hãy nói với cha với mẹ những câu nói yêu thương. Dù ở xa hay ở gần, mà còn có cha mẹ là cuộc sống vẫn như tiên. Nếu ở gần thì nên ngày ngày hỏi han thăm nom cha mẹ. Nếu ở xa cũng nên thường xuyên điện thoại thăm hỏi các ngài. Các ngài không cần tiền nhiều lắm đâu, mà các ngài chỉ cần tình cảm nồng thắm nơi các con, các cháu. Hãy cố làm những gì có thể làm được ngay từ bây giờ, để một mai các ngài có khuất, chúng ta không có gì để ân hận trong lòng. Hãy sống trong hiếu hạnh để bầu trời thương của mẹ của cha luôn rạng ngời từ thế hệ nầy đến thế hệ khác. Làm được như vậy, chẳng những chúng ta sẽ có một mùa Vu Lan bất tận, mà thế hệ nầy sẽ dắt dìu thế hệ kế tiếp với tình yêu thương tràn trề của những con người chí hiếu chí thành. Thật là đáng quý và đáng trọng lắm thay !
HIẾU KÍNH CHA MẸ
Thiện Phúc
Các bạn trẻ thân mến,
Trong Kinh Báo Hiếu, Đức Thích Tôn Từ Phụ đã khẳng quyết rằng trong bách hạnh vạn hạnh, hiếu hạnh đứng đầu. Người không trung hiếu sẽ không bao giờ thành công ở đời đâu. Người không trung hiếu là những kẻ đệ nhứt phi nghĩa, mà trong Tứ Thư Đức Khổng Phu Tử đã từng đề cập: “Nhân phi nghĩa bất giao.” Nghĩa là những kẻ phi nghĩa mình không nên giao tiếp hoặc kết thân. Đó là cái giá trước mắt mà một kẻ bất hiếu phải trả. Cái giá kế tiếp mà kẻ bất hiếu phải trả là một cuộc đời hư hỏng và rất có thể phải mang thân tàn ma dại suốt đời. Vì bất hiếu nên chả thương yêu kính trọng mẹ cha đã đành, lại còn không nghe lời cha mẹ, những gì cha mẹ nói không nghe, chỉ chạy theo những thói hư tật xấu và đi lần tới chỗ sa đọa tối tăm, làm cho cha mẹ phải khổ đau sầu não.
Các bạn trẻ thân mến,
Cha mẹ các bạn không đòi hỏi gì nhiều ở các bạn về hiếu hạnh đâu. Không phải tam bộ nhứt bái (nghĩa là cứ đi 3 bước lại phải dừng lại, lạy một lạy), hoặc phải quỳ mọp dâng cơm dâng trà như phong tục ngày xưa. Các bậc cha mẹ hôm nay chỉ mong các bạn cố gắng học hành để lập thân sau nầy, giao du với bạn tốt để không nhuốm những thói hư tật xấu có thể di hại đến những thế hệ về sau nầy. Các bạn trẻ thân thương ơi ! Các bạn sẽ không tìm được ở bất cứ đâu sự giúp đở lẫn nhau như sự tương thân tương ái trong mái ấm gia đình ? Gia đình và tình gia tộc là sợi dây thiêng liêng nối kết giữa các thế hệ. Tất cả mọi hệ lụy trong gia đình sẽ ảnh hưởng tới mọi tác nhân của các em về sau nầy. Chính vì thế mà hễ các nhân tốt đẹp và biết hướng thượng, thì gia đình sẽ yên vui hạnh phúc và xã hội sẽ thái bình thăng hoa.
Các bạn có mường tượng ra được cảnh mái ấm gia đình nơi con cái luôn lắng nghe và vâng lời cha mẹ, và ngược lại, cha mẹ cũng luôn lắng nghe những thao thức của con cái không các bạn? Hãy cố gắng làm được một thành viên trong cái gia đình đó các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Cha mẹ các bạn ngày ngày phải quần quật trong các hãng xưởng vì sinh kế gia đình, mà còn phải khổ tâm theo dõi sự học và sự giao tiếp bạn bè của các bạn. Nếu các bạn học hành giỏi giang và giao tiếp bạn hữu tốt thì không nói làm gì. Ví bằng các bạn học hành không ra gì, mà lại còn lêu lổng nữa thì quả là một gánh nặng cho các bậc cha mẹ. Các bạn trẻ thân thương, có lẽ bây giờ các bạn chưa thấy được những lời Phật dạy là thấm thía, nhưng về sau nầy các bạn sẽ thấy. Công ơn cha mẹ như trời cao biển rộng, muốn đền đáp thế nào cũng không xong, cho dù thân nầy có tan nát cũng chưa gọi là đủ. Giả dụ như có người hai vai cõng vác cha mẹ đi giáp vòng hòn núi Tu Di đến muôn ngàn năm, vẫn chưa là đủ. Thế nhưng trên đời nầy hai bậc làm việc đại thiện đại lành ấy (cha mẹ) ít khi nào được đền đáp lại đúng mức lắm các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Chính vì thế mà Đức Phật đã dạy rằng kính thờ và cúng dường cha mẹ là kính thờ và cúng dường chư Như Lai không khác, vì cha mẹ hiện tiền như Phật trụ thế. Cúng dường và thờ kính cha mẹ không nhứt thiết phải là dâng cơm, rót nước, hoặc cung phụng những nhu cầu vật chất hằng ngày, mà còn phải biết lắng nghe những lời dạy dỗ của các bậc ấy nữa. Các bạn trẻ thân thương, cho dù hiện tại các bạn có hư hỏng thế mấy, các bạn vẫn là những đứa con yêu quý trong nhà, các bạn vẫn là những thành viên thân thương trong gia đình. Hãy luôn nhớ như vậy các bạn ạ! Sự vui hay buồn, hạnh phúc hay não phiền trong gia đình lúc nào cũng hoàn toàn tùy thuộc nơi các bạn. Một ông cha có giận mà nói lẫy rằng con hư quá đừng về nhà nữa. Nói thì nói vậy, chứ bữa cơm nào cũng như bữa cơm nào, cả cha lẫn mẹ đều ngóng trông con từng giờ từng phút. Thấy không các bạn ?
Các bạn trẻ thân mến,
Có khi nào các bạn đã nghe ai nhắc đến hai chữ Việt Nam mà các bạn cảm thấy xao xuyến không các bạn ? Riêng tôi thì tôi cảm thấy xao xuyến nhiều lắm các bạn ạ, vì hai chữ Việt Nam ấy chính là tôi, là các bạn, là nhiều lắm những thế hệ cha anh đã dày công xây đắp nên một dãy giang sơn gấm vóc. Hai chữ Việt Nam ấy bây giờ không còn đơn thuần là một dãy đất hình chữ “S” nằm dọc theo bờ Thái Bình Dương nữa, mà là hồn thiêng sông núi, là tâm tư và tình cảm của cả cả một dân tộc.
Các bạn trẻ thân mến, nhứt là các bạn đã được sinh ra và lớn lên trong xã hội Âu Mỹ, có thể không cảm thấy hãnh diện khi ai đó biết mình là người Việt Nam. Có thể các bạn tưởng rằng bây giờ các bạn là những công dân Tây, Úc, Anh, Mỹ… Trên phương diện pháp lý, các bạn là những công dân của các quốc gia đó, nhưng tận đáy lòng các bạn, các bạn không thể nào chối bỏ những nét đặc thù thật Việt Nam nơi các bạn. Vẫn biết các bạn phải đương đầu với những thử thách của cuộc sống hằng ngày. Vẫn biết các bạn phải sống làm sao cho hòa hợp được với sự khác biệt giữa hai nền văn hóa Đông và Tây, sống làm sao vừa giữ được những nét đặc thù của mình, mà vẫn hội nhập, vẫn tiến thẳng vào xã hội mới; sống làm sao cho vừa lòng cha mẹ, cho hợp với đạo đức, mà không bị xã hội nầy đào thải và nghiền nát, quả không phải là chuyện dễ, nhưng chỉ cần cố gắng thêm chút nữa là các bạn sẽ làm được. Hãy cố gắng lên hỡi các bạn trẻ thân thương !
Các bạn trẻ thân mến,
Các bạn đã được sinh ra và lớn lên trên đất người nên có khi không thấu hiểu được truyền thống cao đẹp của ông cha. Nhưng các bạn thân yêu ơi ! Các bạn đang thừa hưởng cái gia tài văn hiến trên bốn ngàn năm ấy. Dù muốn hay không muốn, các bạn vẫn cảm thấy tự hào khi có ai đó nhắc đến các tấm gương hy sinh dựng nước và giữ nước của các anh hùng liệt nữ, của bao chiến sĩ vô danh đã làm sáng ngời chói lọi những trang sử Việt Nam. Trong chiều sâu tâm hồn các bạn, các bạn vẫn muốn noi gương những anh hùng liệt nữ đó. Trong chiều sâu tâm hồn các bạn, các bạn vẫn yêu nước thương nòi và muốn làm một cái gì đó rạng danh tiên tổ. Tuy nhiên, muốn làm người hữu dụng, muốn giúp ích cho xã hội, quốc gia và dân tộc, trước tiên các bạn phải cố gắng học cách làm một thành viên tốt của gia đình cái đã, vì gia đình giữ một vị trí vô cùng quan trọng trong việc giáo dục và đào tạo đạo đức nhân bản cho con người. Nếu các bạn không thấy được “công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra,” thì sẽ không bao giờ các bạn thấy được ân thầy, ân xã hội, ân đất nước và ân chúng sanh đâu. Nếu các bạn không yêu thương được cha mẹ mình, thì khó có thể các bạn yêu thương được ai lắm. Nếu các bạn không hiếu kính được cha mẹ mình, thì đừng nói đến hiếu kính một ai khác. Các bạn trẻ thân thương ơi ! Dù các bạn có tài giỏi thế mấy đi nữa, mà vô nghì bất nghĩa, các bạn vẫn là những kẻ vô dụng. Có thể các bạn tài giỏi về khoa học kỹ thuật, có thể các bạn vẫn có công ăn và có nhiều tiền lắm bạc, nhưng với kẻ vô nghì bất nghĩa, tiền bạc chỉ làm cho họ thêm vô nghì bất nghĩa mà thôi các bạn ạ ! Các bạn có từng nghe lời dạy dỗ của một bậc đại thi hào trong một tác phẩm nổi tiếng của ông chưa ? ” Có tài mà cậy chi tài, chữ tài liền với chữ tai một vần.” Thanh Tâm Tài Nhân Nguyễn Du muốn nhắn nhủ gì với chúng ta qua hai câu ngắn ngủi mà đầy ý nghĩa trên ? Phải chăng ông muốn nhắn nhủ rằng dù sống trong xã hội nào, văn minh hay không văn minh, có tài mà thiếu đức sẽ không làm được một con người trọn vẹn. Dù cho nhà cao cửa rộng, ruộng vườn cò bay thẳng cánh… mà bất hiếu bất nghĩa vô đạo vô nghì, chẳng những không làm gì có ích cho xã hội, mà còn có thể là một mối họa cho người khác nữa là khác.
Các bạn trẻ thân mến,
Ở đây không bắt buộc các bạn phải làm những chuyện ngoài khả năng của các bạn. Ở đây chỉ khuyên các bạn hãy lắng nghe những lời dạy dỗ khuyên lơn của các bậc cha mẹ mà thôi. Xin các bạn hãy thẳn thắn nói với cha mẹ những gì các bạn thấy là không còn thích hợp nữa, để cha mẹ và các bạn cùng nhau bàn thảo và tìm ra một phương cách khả dĩ có thể áp dụng được nơi nầy. Các bạn trẻ thân thương ơi ! Không nói nhiều chắc các bạn cũng đã hiểu, những thảm trạng đang xảy đến với các bạn trẻ Âu Mỹ hiện nay. Các bạn có biết vì sao lại có quá nhiều thảm trạng từ sì ke, ma túy, đến những nữ sinh trẻ mang bầu, hoặc cha mẹ hành hạ con cái, hoặc con cái giết cha mẹ, hoặc học sinh trẻ mang súng vào trường bắn bừa bãi vào cô thầy và bạn bè của họ hay không ? Đó là hậu quả tất yếu của xã hội chỉ biết có hưởng thụ vật chất và dục lạc, bất cần đạo đức và luân lý. Nói như vậy cũng không quá lắm đâu các bạn ạ ! Càng quay cuồng trong xã hội vật chất loạn động Âu Mỹ, các bạn càng khám phá ra rằng đây là một xã hội mạnh được yếu thua, đây là một xã hội lúc nào cũng tuyên xưng quyền làm người, nhưng chưa bao giờ nghe họ nói về đạo đức làm người. Họ luôn dùng luật lệ cứng nhắc và thiếu hẳn tình người lắm khi đến độ trơ trẽn và vô liêm sỉ.
Các bạn trẻ thân mến,
Tại sao một mặt chúng ta thích hạnh phúc, mà mặt khác thì chúng ta lại gây đau khổ phiền não cho nhau ? Theo Đức Phật, sở dĩ có tình trạng nầy là do bởi cái “tự cao tự đại” của con người. Lúc nào mình cũng tự cho mình là trùm thiên hạ. Chỉ có mình, ý kiến của mình, những gì thuộc về mình là đáng kể đáng nói, còn thì tất cả những thứ khác đều là đồ bỏ không đáng kể. Cái gì của mình cũng đúng, cái gì của người cũng sai. Từ cái tự cao tự đại nầy, chúng ta sanh ra đủ thứ ích kỷ, tham, sân, si, vân vân và vân vân. Cũng chính vì thế mà chúng ta không sống an vui hòa hiếu được với ai. Nhưng các bạn thân thương ơi ! Chính Đức Phật đã từng dạy dỗ tứ chúng rằng: “gieo nhân nào, ắt gặt quả đó.” Gieo nhân tốt, ắt gặt quả lành. Các bạn trẻ hãy cố vâng giữ lời Phật dạy mà đi thẳng vào đời, vì nếu không khéo, các bạn cũng có thể là nạn nhân, mà cũng có thể chính các bạn là những nhân gây ra tai họa cho đồng loại. Hãy khiêm cung từ tốn mà đi thẳng vào đời, các bạn sẽ không mất mát thứ gì đâu. Vẫn biết bản tánh tự nhiên của các bạn là thích vui chơi bay nhảy và tự do phóng khoáng, nhưng như vậy không có nghĩa là các bạn không mong muốn hướng thượng, hoặc tìm sống với chân lý tốt đẹp. Vấn đề ở đây là làm sao cho các bạn có được nhiều cơ hội sống một cuộc sống thiện lành. Vấn đề ở đây là làm sao cho các bạn có đủ can đảm chối bỏ những cái đáng chối bỏ và sống những cái đáng sống. Xin đề nghị các bạn nên tìm cách gần gũi cha mẹ và những bậc trưởng thượng nhiều hơn nữa, vì chỉ nơi họ các bạn mới học được những bài học đầy tình yêu thương và đạo đức mà thôi.
Các bạn trẻ thân mến,
Cho dù các bạn đang ở bất cứ lứa tuổi nào, các bạn cũng đều mong muốn có được cuộc sống thăng hoa hướng thượng. Tuy nhiên, cuộc sống thăng hoa hướng thượng không mù quáng nhắm mắt mà có được. Muốn có một cuộc sống thăng hoa hướng thượng phải qua một tiến trình học hỏi và trau dồi không ngừng nghỉ. Tâm trạng của chúng ta lúc còn nhỏ, mỗi khi gặp chuyện gì chướng ngại và sợ hãi, chúng ta có khuynh hướng nhắm mắt lại để cảm thấy được an toàn trong chốc lát, nhưng các bạn ơi ! Chướng ngại vẫn còn đó, chứ có tan biến đi đâu ? Các bạn hãy lắng nghe các bậc cha mẹ khi họ sẻ chia những kinh nghiệm sống thực của họ, vì như vậy các bạn mới có cơ hội mở mắt ra để nhìn thấy những chướng ngại vật trên đường đời đầy chông gai hiểm trở hôm nay. Hãy can đảm sửa chữa những lầm lỗi để trở thành những con người hướng thượng cao quý. Hãy lắng nghe lời nhắn nhủ năm xưa của Đức Phật: “Trên đời nầy có hai hạng người cao quý như nhau, đó là người không bao giờ phạm lỗi và người phạm lỗi mà biết nhận lỗi, lắng nghe và sửa lỗi để thăng hoa hướng thượng. Còn hạng người thứ ba là tệ hại nhứt, đó là hạng người lầm lỗi mà không bao giờ nhận lỗi, không bao giờ chịu lắng nghe ai để sửa lỗi.” Mong các bạn đừng làm hạng thứ ba tệ hại nầy !
Các Bạn trẻ thân mến,
Đâu phải bạn trẻ nào cũng ham vui và hư thân mất nết hết cả. Các bạn cũng muốn có một đời sống hướng thượng và hữu ích vậy. Tuy nhiên, tại sao một phần các bạn lại sống ngang tàng, phá phách, cãi cha mắng mẹ và tự đày đọa mình trong sa đọa trụy lạc ? Phải thành thật mà nói, các bậc cha mẹ cũng dự phần không ít trong sự hư đốn nầy của các bạn. Tại sao vậy ? Trong truyền thống Á Đông thì lúc nào cũng “con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.” Nếu ngay từ lúc các bạn còn thơ ấu mà các bậc cha mẹ chịu khó bỏ thì giờ ra ướm vào lòng các bạn những tinh chất bổ dưỡng cho một cuộc sống đạo đức, giáo dục, hướng dẫn và nâng đỡ đàng hoàng cho các bạn, thì giờ nầy đâu đến nỗi. Nói như vậy không phải để trách cứ các bậc cha mẹ, nhưng nói để cảnh tỉnh những bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm. Nói như vậy để cả cha mẹ lẫn con cái hãy bình tâm suy nghĩ lại, tương lai con cái nằm trong tay cả cha mẹ lẫn con cái, chứ không thể nào phế bỏ cho ai được. Nói như vậy để cả con cái lẫn cha mẹ phải luôn ý thức rằng nguồn gốc của sự băng hoại của cá nhân, gia đình và xã hội là do bởi sự thiếu trách nhiệm từ hai phía: cha mẹ và con cái. Ngay tại kẽ hở nầy mà tệ nạn xã hội đã xông vào phá tan phá nát hạnh phúc của rất nhiều gia đình. Ngay tại kẽ hở nầy mà biết bao nhiêu đứa trẻ ngoan hiền đã biến thành ác quỷ sa tăng. Có thấy không hỡi những người bạn trẻ ?
Các bạn trẻ thân mến,
Để chấm dứt những thảm trạng kinh hoàng, chấm dứt những băng hoại của cá nhân, gia đình và xã hội, chấm cuộc sống đầy phân ly hận thù nầy, các bạn hãy mạnh dạn sống hòa hợp với những người thân thương gần các bạn nhứt, ấy là cha mẹ của các bạn. Hãy mạnh dạn lên các bạn, vì tương lai của đất nước đang nằm gọn trong tay và sự lựa chọn của các bạn. Hãy lắng nghe và học hỏi để cố chuyển những cái xấu thành tốt, những phân cách bằng cảm thông, những giận hờn ghét bỏ thành an vui hài hòa, những lỡ lầm thành thiện mỹ. Muốn làm được những điều nầy, chỉ một cách duy nhất là các bạn phải lắng nghe lời dạy dỗ của cha mẹ, thầy cô và các bậc trưởng thượng !
Các bạn trẻ thân mến,
Mỗi khi các bạn có làm gì lầm lỗi thì cha mẹ cũng phải rầy la răn dạy, chứ không phải vô cớ mà cha mẹ la rầy các bạn. Xin các bạn hãy bình tâm mà suy nghĩ lại coi chính các bạn đã bao lần lắng nghe lời chỉ giáo của cha mẹ và bao lần gắt gỏng với các đấng sanh thành. Thậm chí có bạn còn cãi cha mắng mẹ nữa là khác. Các bạn trẻ ơi ! Đâu phải vô cớ mà các bạn bị cha mẹ la rầy. Bây giờ có nói thế mấy đi nữa chưa chắc gì các bạn đã chịu hiểu cho, nhưng xin các bạn hãy thử đặt mình vào địa vị của cha mẹ thì các bạn sẽ thấy ngay. Các người đã một đời tận tụy hy sinh vì ai và cho ai ? Từ mờ sáng tinh sương là các người đã lầm lũi ra đi, mãi đến chiều tối mới về. Sau một ngày làm việc mệt nhọc, thân thể rã rời, gặp được các con là các người cảm thấy vui sướng và hạnh phúc, chứ các người đâu muốn rầy la con cái. Nhưng vạn bất đắc dĩ lắm, mỗi khi các bạn hư hỏng thì các bậc cha mẹ phải rầy dạy. Bây giờ lắm khi các bạn không nghe lọt tai những lời ân cần chỉ dạy, nhưng đến khi các bạn đã trưởng thành, suy nghĩ lại những lời ấy, các bạn sẽ thấy thắm thía vô cùng. Khi đó ao ước được sự dạy dỗ của các người, nhưng hỡi ôi, lúc đó có thể cả mẹ lẫn cha đã không còn. Khi đó các bạn sẽ phải sống với một trời ân hận. Muốn tránh phải ân hận về sau nầy, cách tốt nhất là ngay từ bây giờ các bạn hãy bơi lội trong vũng hạnh phúc mà cha mẹ đã truyền trao, hãy yêu thương cha mẹ lúc được các ngài yêu thương trìu mến, và yêu cả lúc cha mẹ rầy la răn dạy, vì trên đời nầy không có tiếng nào yêu thương trìu mến, hy sinh và cao cả hơn hai tiếng “mẹ cha” cả các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Ngày xưa các cụ thường bảo: “Tiên học lễ, hậu học văn.” Nghĩa là trước khi học kiến thức khoa học, chúng ta nên học lễ nghĩa. Một con người thiếu lễ nghĩa, dù tài giỏi đến đâu, dù giàu có đến bực nào, dù địa vị có cao thế mấy, vẫn là những kẻ vô nghì, không hữu ích gì cho nhân quần xã hội. Tệ hại nhứt là những người vô lễ vô phép với chính cha sanh mẹ đẻ ra mình. Các bạn thân thương ơi ! Cha mẹ ngoài công ơn sanh thành ra, còn có công dưỡng dục dạy dỗ. Có người mẹ nào đã không từng thức trắng đêm bên giường con ? Có người cha nào đã không từng chạy ngược chạy xuôi, kiếm từ đồng từ cắc đem về nuôi cả gia đình. Các bạn thân thương ơi ! Cha mẹ sẵn sàng hy sinh tánh mạng chỉ vì sự tồn vong và tương lai của con cái. Bây giờ mỗi khi cha mẹ nói gì, các bạn cãi lại đến nỗi vô lễ vô phép, có lẽ các bạn cho là chuyện bình thường, nhưng các bạn có biết đâu mỗi lời nói thiếu lễ độ của các bạn là một mũi dao nhọn đâm thẳng vào tim của các bậc cha mẹ, làm đau nhói và lở loét thêm những trái tim vốn dĩ đã rỉ máu vì sự hư hỏng của con cái. Có lẽ bây giờ các bạn không thấy rai rức mỗi khi cãi cha mắng mẹ, nhưng các bạn ơi, rồi đây các bạn sẽ trưởng thành, các bạn sẽ thành một người lớn. Rồi đây các bạn sẽ nhớ lại mồn một từng thái độ vô lễ, từng lời nói cãi mắng cha mẹ. Lúc đó các bạn sẽ phải ân hận, lúc đó ngược dòng thời gian, hình ảnh cha mẹ sẽ là những hình ảnh thân thương, dịu dàng và từ ái. Lúc đó dù các bạn có muốn nói một lời “con thương cha mẹ và con quyết từ đây vâng giữ lời cha mẹ,” các bạn sẽ không còn cơ hội nầy nữa đâu ! Hãy tận hưởng những gì mình đang có ngay từ bây giờ, dù đó là những lời nói yêu thương hay những lời rầy la răn dạy, tất cả sẽ là những hành trang quý báu cho chúng ta mang vào đời.
Các bạn trẻ thân mến,
Dù muốn hay không muốn, các bạn vẫn là những con người Việt Nam với truyền thống hiếu hạnh cao đẹp. Hơn nữa, Đức Phật đã từng dạy dỗ rằng: “Hiếu hạnh là hạnh đầu của trăm hạnh.” Đối với người Việt Nam chúng ta, hiếu hạnh còn là một bổn phận thiêng liêng, dù cha mẹ không đòi hỏi, nhưng bổn phận làm con cái phải hiếu hạnh. Những kẻ bất hiếu với cha mẹ mình thì đừng nói gì đến nhân nghĩa với người ngoài, vì dù có nhân nghĩa đạo đức với ai mà bất hiếu bất nghĩa với cha sanh mẹ đẻ ra mình thì cũng chỉ là nhân nghĩa và đạo đức giả mà thôi. Để khỏi phải ân hận về sau nầy, các bạn trẻ nên lắng nghe những lời Phật dạy ngay từ bây giờ: “Trong thời không có Phật, phụng dưỡng và tỏ lòng hiếu kính cha mẹ, tức là cúng dường và tỏ lòng hiếu kính lên chư Phật vậy !” Các bạn trẻ hãy tập nói tiếng “yêu thương” với cha mẹ, hãy tập lắng nghe cha mẹ ngay bây giờ. Hãy tập sống với những người thân thương ấy với tất cả lòng cảm thông trìu mến, để một lúc nào đó các bậc cha mẹ có rũ áo ra đi trở về với cát bụi, các bạn sẽ không thổn thức ân hận vì đã từng đối xử tệ bạc với các người.
Các bạn trẻ thân mến,
Ngày xưa “cha” là “nghiêm phụ,” nhưng ngày nay các bậc cha mẹ không mong gì hơn là được làm những người bạn thân thương và cởi mở, những bậc đàn anh dìu dắt các bạn là những đàn em non dại. Lòng cha mẹ thương con rộng hơn biển Thái Bình, cao hơn núi Thái Sơn. Các Bạn thân thương ơi ! Tình cha nghĩa mẹ là vô phân biệt, bất vụ lợi và không có điều kiện. Cho dù các bạn có thương hay không thương, cho dù các bạn có hiếu hay bất hiếu, tình yêu thương của cha mẹ vẫn ban ra một cách vô điều kiện. Cho dù các bạn có nên hay có hư, chỗ đứng của các bạn vẫn vậy trong lòng cha mẹ. Ngoài lòng yêu thương và lo lắng cho các bạn được thành nhân chi mỹ, cha mẹ các bạn không còn mong ước nào cao xa hơn nữa. Mong các bạn thấy rõ được như vậy mà đừng làm buồn lòng các người.
Các bạn trẻ thân mến,
Cha mẹ các bạn đã bỏ lại sau lưng cả một khung trời yêu dấu với những kỷ niệm thân thương, bỏ cả nơi chôn nhao cắt rún, bỏ cả quê cha đất tổ, đã chịu thập tử nhứt sinh đưa các bạn sang đây, là vì ai ? Nếu vì họ thì chắc chắn họ đã không đi vì họ còn quá nhiều lưu luyến với dãy non sông gấm vóc hình chữ “S” ở tận bên kia bờ Thái Bình ấy. Sở dĩ họ ra đi là vì các bạn, tất cả chỉ vì các bạn và cho các bạn. Họ mong mỏi sang đây các bạn sẽ cố gắng học hành giỏi giang để sau nầy tương lai tươi sáng và sống ngửng đầu lên như những con người biết sống. Các bạn thử tưởng tượng mẹ cha các bạn sẽ khổ đau đến dường nào khi biết được các bạn trốn học đi chơi, tụ năm tụ bảy rượu chè, hút xách. Mới mười bốn mười lăm, cái tuổi ăn chưa no lo chưa tới, mà đã bồ nầy bịt nọ, ăn nói thì hở ra là văng tục, đi đứng thì không giống ai hết, ăn mặc thì không tả nỗi, cư xử với cha mẹ thì vô lễ vô phép, ăn nói quàng xiên… Các bạn thử tưởng tượng một con người như vậy sẽ làm được gì cho chính bản thân họ, chứ đừng nói chi là cho gia đình và xã hội ?
Các bạn trẻ thân mến,
Không ai cấm cản các bạn hòa nhập vào ánh sáng văn minh của khoa học kỹ thuật, nhưng cũng không ai bắt buộc các bạn phải sống một cuộc sống hư thân mất nết, sống gây tủi nhục cho gia đình cha mẹ. Hãy sống hòa nhập nhưng đừng chạy theo cuộc sống hiện sinh thị dục mà chối bỏ nếp sống cao đẹp của dân tộc mình. Hãy đi thẳng vào xã hội Âu Mỹ, hãy học hành cho thật giỏi giang, có địa vị trong xã hội và ngoài đời, nhưng khi về đến gia đình, hãy làm những đứa con ngoan, những anh chị em hiếu thuận. Các bạn luôn nhớ rằng dù có giỏi giang thế mấy thì tim óc nầy cũng do máu huyết của cha mẹ tạo nên. Các bạn có nói tiếng Tây tiếng Mỹ hay thế mấy, thì cũng do bởi mẹ cha đã hy sinh nhường hết cơ hội học hỏi ấy cho các bạn. Các bạn phải thấy như vậy để mà thương yêu và cảm thông với các bậc cha mẹ nhiều hơn nữa. Hãy làm những đứa con ngoan các bạn nhé !
Các bạn trẻ thân mến,
Cha anh các bạn đã đến đây với những hoài bão gì ? Có phải họ đã bỏ lại sau lưng tất cả, từ quê hương yêu dấu đến những kỷ niệm thân thương của nơi chôn nhao cắt rún, để đến đây mong tìm được một cuộc sống đáng sống và một tương lai tươi sáng hơn không các bạn ? Thế nhưng quá nhiều gia đình Việt Nam chúng ta ở đây phải vỡ mộng vì họ phải chạm trán với một sự thật phũ phàng. Xã hội văn minh vật chất Âu Mỹ đã biến những con người vị tha bác ái, trung hậu đảm đang, cần cù siêng năng, yêu nước thương nòi với những lý tưởng cao đẹp thành những con người ích kỷ hẹp hòi, thụ động, vong thân vong bản và mất hết lý tưởng cao đẹp của cuộc sống. Ở đây không muốn quơ đũa cả nắm đâu các bạn ạ, nhưng đây là một thực tế phũ phàng không chối cãi được. Không nói nhiều chắc các bạn cũng dư thấy cuộc sống vật chất ở đây đã xô đẩy chúng ta đi vào một cuộc sống khô khan tình cảm đến nỗi vô hồn.
Nói như vậy không có nghĩa là ai trong chúng ta cũng sống vô hồn ích kỷ, hãy còn không thiếu gì những tấm lòng vàng, những tâm hồn cao thượng, những người suốt đời chỉ biết vị tha bác ái, nhiệt tâm nhiệt tình vì phúc lợi của người khác. Mong rằng các bạn làm được những hạng người nầy !
Các bạn trẻ thân mến,
Các bạn đã có bao giờ thực sự lắng nghe các bậc cha mẹ chưa? Chúng ta thường hay nhảy bổ vào câu nói của người khác mà nói rằng “tôi hiểu tôi hiểu,” nhưng kỳ thật lắm khi chúng ta chả hiểu gì cả. Các bạn hãy bình tâm lại đi, lắng nghe người khác và được người khác lắng nghe lại cần thiết như không khí cho hơi thở chúng ta trong cuộc sống hằng ngày vậy. Nếu các bạn muốn cha mẹ lắng nghe những ý kiến và thao thức của mình, thì xin trước nhất các bạn hãy lắng nghe cha mẹ đã. Các bạn thấy không thảm trạng của những gia đình Âu Mỹ ? Sau nhiều thập niên buông thả, mạnh ai nấy sống, mạnh ai nấy hành động theo ý riêng của mình, khoảng cách giữa cha mẹ và con cái ngày càng xa, đạo đức gia đình ngày càng suy vi, đến độ giới giáo dục Mỹ phải kêu gọi tái lập đạo đức cá nhân và phục hồi cơ cấu gia đình trong xã hội.
Các bạn trẻ thân mến,
Ngày trước cha anh chúng ta đã sống thế nào mà hai ba thế hệ có thể cùng hòa điệu sống với nhau dưới cùng một mái ấm gia đình một cách an vui và hạnh phúc ? Đơn giản thôi các bạn ạ ! Ông bà nói cha mẹ nghe, cha mẹ nói con cái nghe, ông bà nói cháu chắc nghe… Bây giờ sang đây cuộc sống văn minh vật chất đã lôi kéo các bạn xa dần cha mẹ ông bà. Quả là một thiệt thòi lớn lao cho các bạn khi không được ngày ngày sống bên cạnh cha anh để hấp thụ những kinh nghiệm, tình cảm cũng như nghị lực cho cuộc sống. Hãy suy nghĩ lại đi các bạn ! Tại sao ông bà, cha mẹ con cái, cháu chắt, chít không cùng nhau chung sống để cùng bổ sung cho nhau những kiến thức và kinh nghiệm cần thiết cho cuộc sống đầy khó khăn sóng gió hôm nay ? Ông bà cha mẹ chẳng những là những “kho báu” vô giá cho con cái, mà còn là mối dây thân ái cần thiết nối kết nhiều thế hệ với nhau. Ngoài ra, các bạn sẽ học được nơi ông bà cha mẹ rất nhiều bài học sống vị tha bác ái, khiêm cung, hài hòa, tương lân tương ái… Có thể ông bà cha mẹ không học cao hiểu rộng như các bạn, nhưng các bạn ơi, các bạn có biết đâu những bậc ấy đã học và đã học rất nhiều, họ không học bốn năm, sáu năm hay bảy năm, mà họ học cả một đời. Họ có cả một “kho báu” để truyền trao lại cho các bạn. Họ có cả một trời kinh nghiệm, một biển tình thương và một thái sơn hy sinh để trao truyền lại cho các bạn. Hãy dang rộng đôi tay và mở rộng tấm lòng ra mà đón lấy tất cả một vùng hạnh phúc các bạn ạ ! Hạnh phúc không ở đâu xa. Hạnh phúc nằm ngay trong những giây phút hiện tại nầy. Hãy nắm bắt lấy ngay từ bây giờ các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Tuổi trẻ các bạn là hiện thân của những gì cao đẹp nhất. Các bạn chính là niềm mong ước, nguồn hy vọng và năng lực trải dài cho nhiều thế hệ nối tiếp. Các bạn là những gạch nối không thể thiếu được trong việc bảo tồn truyền thống văn hóa đã được cha anh trao truyền lại từ ngàn đời. Có lẽ đa số các bạn trẻ, nhứt là các bạn được sanh ra và lớn lên ở các xứ Âu Mỹ, sẽ tự hỏi văn hóa là cái gì ? Văn hóa đã có từ hồi nào và tại sao chúng ta phải bảo tồn ? Ở đây chúng ta không thể nào đào sâu vào hai chữ “văn hóa.” Ở đây chỉ muốn tâm tình với các bạn về những biểu hiện của đời sống một dân tộc, đã được trao truyền từ thế hệ nầy sang thế hệ khác, những biểu hiện rất bình thường giản dị, nhưng gói trọn và thắm đượm những nét vừa dễ thương vừa hào hùng và đáng trân quý lắm các bạn ạ !
Các bạn trẻ thân mến,
Có lẽ bây giờ có nói gì chăng nữa thì các bạn vẫn cho rằng các bậc cha anh là xưa, là cổ hủ. Mà kỳ thật, các bạn cũng có phần đúng. Ở thế kỷ 21 nầy mà cha mẹ cứ khư khư dùng uy quyền bắt nạt con cái, quả là cổ hủ. Khi cha mẹ nói chuyện, mà bắt các bạn phải ngồi im nghe và làm theo, chứ không được trình bày ý kiến, thì quả là lạc hậu. Ở thế kỷ 21 nầy mà các bậc cha anh vẫn còn khư khư ôm giữ “tam tòng, tứ đức,” quả là gây khó khăn cho các bạn quá. Thời buổi nầy mà còn bắt các bạn đi thưa về trình, quả là khó khăn quá, phải không các bạn ? Nhưng các bạn trẻ thân thương ơi ! Chính những thứ mà các bạn cho là vô lý đó đã che chở và bảo bọc cho dân tộc Việt Nam chúng ta vượt qua những cơn sóng gió bão bùng, đã biến dân tộc ta thành một dân tộc hiếu hòa hiếu khách, đã giúp cho truyền thống gia đình và xã hội Việt Nam chúng ta giữ được lễ nghĩa và nhân bản.
Các bạn trẻ thân mến,
Văn hóa là sự lưu chuyển không ngừng nghỉ, văn hóa không bao giờ là một hồ ao nước đọng. Nước đọng lâu ngày sẽ phải hư thúi không dùng được nữa. Văn hóa cũng như vậy. Văn hóa phải được biến chuyển không ngừng nghỉ, biến chuyển sao cho thích hợp với cuộc sống hiện tại, biến chuyển thế nào cũng được, miễn sao không bị mất gốc vong bản, miễn sao ta vẫn giữ được cái hay cái đẹp của mình, và thâu lượm được cái hay cái đẹp của người. Tỉ như ngày xưa thì “tam tòng,” nghĩa là tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Bây giờ xét thấy “tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu,” vẫn còn hợp lý nên giữ lại. Còn chuyện “phu tử tòng tử,” nếu được thì càng tốt, bằng không chúng ta phải uyển chuyển sao cho thích hợp, như “phu tử” thì “phụ” phải tùy cơ ứng biến để có thể dưỡng nuôi và dạy dỗ đàn con dại trong thời buổi khó khăn hôm nay. Các bạn là những người có trách nhiệm bảo vệ những cái đáng bảo vệ, và bỏ đi những cái đáng bỏ. Tuy nhiên, các bạn phải vô cùng cẩn trọng vì không khéo các bạn sẽ làm ngược lại mà phế bỏ đi những cái đáng được trân quý.
Bây giờ có thể các bạn trẻ, nhứt là các bạn sinh ra và lớn lên ở đây, rất xa lạ với hai chữ “hiếu thảo,” nhưng với thời gian chồng chất, các bạn rồi sẽ làm cha làm mẹ, lúc đó các bạn sẽ thấm thía về hai chữ “hiếu thảo” nầy. Nhứt là khi con cái đối xử thậm tệ với các bạn, khi các bạn phải kéo lê những ngày cuối đời trong dưỡng lão viện, chừng đó các bạn có muốn quay về dạy con cái bảo tồn những cái cao đẹp của hiếu thảo và nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, thì e rằng đã quá muộn màng. Cũng như vậy, bây giờ còn trẻ, các bạn không cho rằng cãi cha mắng mẹ như trẻ con Âu Mỹ là hư đốn, là tệ hại, nhưng khi bị con cái đối xử thậm tệ, các bạn sẽ thấy. Lúc đó đâu còn cách gì dạy dỗ cho con cái biết hiếu thuận với cha mẹ anh chị nữa.
Các bạn trẻ thân mến,
Có một điều mà tôi có thể đoan chắc với các bạn là các bạn đối xử với cha mẹ các bạn thế nào, thì con cái các bạn sẽ đối lại với các bạn y như vậy. Các bạn sống thế nào thì con cái các bạn sau nầy cũng sẽ sống y như vậy. Các bạn hiếu thảo với mẹ cha thì con cái cũng sẽ hiếu thảo với các bạn. Các bạn sống có nhân, nghĩa, lễ, trí, tín, thì con cái các bạn sẽ không thiếu những thứ nầy trong cuộc sống hằng ngày của các em. Hãy bình tâm suy nghĩ và cố gắng lên hỡi những người bạn trẻ, tương lai của nhiều thế hệ nữa đang tùy thuộc hoàn toàn trong tay của các bạn !
KINH BÁO ĐÁP CÔNG ƠN CHA MẸ
Tuệ Đăng – Nguyễn Minh Tiến
Các bạn trẻ thân mến! Chúng ta đều biết rằng hiếu thuận vốn là một truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc ta. Các bạn biết không, về phương diện tôn giáo, đạo Phật cũng rất chú trọng đến đạo hiếu.
Qua nhiều sách vở được lưu hành rộng rãi xưa nay, chúng ta thường thấy có nhiều vị tu sĩ rời xa gia đình và thành thị náo nhiệt để vào tận rừng cao núi hiểm tu hành. Có lẽ do đây mà mọi người thường có sự ngộ nhận rằng: Những tu sĩ Phật giáo đều đã dứt bỏ mọi tình cảm. Nhưng thực tế không phải vậy!
Hôm nay, chúng tôi xin gửi đến các bạn một câu chuyện xưa để giúp các bạn có thể hiểu được Phật giáo quan niệm như thế nào về chữ hiếu.
Đây là một câu chuyện xảy ra ở khu vườn Kỳ Thọ Cấp Cô Độc – tại một vùng thuộc Ấn Độ thuở xưa, cách đây hơn hai ngàn năm trăm năm. Lúc bấy giờ, đức Phật thường thuyết pháp cho các đệ tử đại tỳ-kheo và đại Bồ Tát tại nơi này.
Một hôm, đức Phật cùng các đệ tử vào xóm khất thực. Đức Phật nhìn thấy một đống xương khô nằm trơ trọi bên đường liền vội cung kính chắp tay bái lạy.
Cử chỉ lạ lùng của đức Phật khiến các vị đệ tử quanh Ngài đều cảm thấy vô cùng kinh ngạc và hoài nghi. Các thầy không thể hiểu được vì sao đức Thế Tôn lại bái lạy đống xương một cách thành kính như vậy.
Khi ấy, thầy A-nan là thị giả của đức Phật, liền quì xuống thành kính thưa hỏi:
– “Kính bạch đấng từ phụ kính yêu của chúng con. Ngài là bậc tôn quí nhất trên cõi đời này, sao lại bái lạy một đống xương khô không tên không họ bên đường như thế? Xin ngài chỉ dạy cho chúng con được hiểu.”
Sau khi nghe thầy A-nan thưa hỏi, đức Phật dịu dàng đáp:
– “A-nan! Lời ông hỏi rất phải. Các ông tuy đều là đệ tử của ta, theo ta xuất gia tu học đã lâu, nhưng còn có nhiều việc các ông có thể chưa biết hết. Mặc dầu đây chỉ là một đống xương khô, song biết đâu đó lại chẳng phải là di hài của ông bà cha mẹ trong nhiều đời nhiều kiếp của ta? Các ông hãy nói xem, có đạo đức luân lý nào cấm con cái không được lạy cha mẹ đâu? Vì lẽ thiêng liêng cao cả ấy nên ta mới thành kính lạy đống xương này.”
Đức Phật lại dạy tiếp:
– “A-nan! Bây giờ ông hãy thử chia đống xương này ra làm hai phần đi! Nên nhớ, xương người nam thì màu trắng và nặng, còn xương người nữ thì đen và nhẹ.”
Nghe lời dạy của đức Phật, thầy A-nan cảm thấy phân vân, liền chắp tay thưa hỏi:
– “Bạch Thế Tôn! Việc này con thấy khó hiểu quá! Khi con người còn sống, nhờ vào cách ăn mặc, đi đứng mà chúng ta có thể phân biệt được là nam hay nữ. Chứ khi chết rồi, ai cũng thành một đống xương trắng như nhau, làm sao chúng con biết trong đống xương này đâu là xương người nam, đâu là xương người nữ?”
Lúc đó, đức Phật dạy thầy A-nan:
– “Được rồi! Như Lai sẽ nói cho thầy biết vậy! Người đàn ông khi còn sống thường có nhiều điều kiện sinh hoạt tốt hơn, được vào chùa nghe giảng kinh, luật, tôn kính Tam bảo và thường niệm Phật. Vì trong đời sống không phải cạn kiệt khí lực nên sau khi mất xương của người đàn ông thường có màu trắng và nặng. Còn người đàn bà phần nhiều ít có điều kiện học hành, tri thức kém cỏi, không được giữ những cương vị tốt đẹp trong xã hội. Vả lại, người phụ nữ phải trải qua việc sinh nở, nuôi dưỡng con cái vô cùng khó nhọc. Khi nuôi con thì mẹ phải mất đi nhiều sữa. Mà sữa từ đâu ra? Sữa được tạo ra từ chính máu huyết của người mẹ. Nên mẹ mất nhiều sữa để nuôi con thì cũng có nghĩa là hao tổn không biết bao nhiêu máu huyết của mình. Người mẹ phải lao nhọc như vậy nên thân thể gầy mòn tiều tụy. Vì khí lực phải cạn kiệt như thế, nên sau khi chết xương người đàn bà thường có màu đen và nhẹ.”
Sau khi nghe đức Phật giảng giải, thầy A-nan mới hiểu được sự vĩ đại và vất vả bấy lâu của cha mẹ. Thầy tự thấy mình chưa làm tròn đạo hiếu với cha mẹ nên âu sầu rơi lệ.
Các bạn trẻ thân mến! Mặc dầu những khó khăn vất vả của cha mẹ trong suốt thời gian nuôi dưỡng chúng ta khôn lớn là hết sức rõ ràng, cụ thể, nhưng phần lớn chúng ta lại không mấy khi lưu tâm đến! Chúng ta thường xem đó như việc tất nhiên phải vậy, nên không chịu để tâm suy xét, chiêm nghiệm để thấu hiểu được sự khổ nhọc mà cha mẹ đã nhiều năm gánh chịu vì ta. Chỉ đến khi chúng ta thực sự khôn lớn, tự lập một gia đình riêng của mình và cũng đi vào con đường khó khăn vất vả của việc nuôi dưỡng con cái, lúc ấy chúng ta thường mới nhận biết được công ơn trời biển của mẹ cha. Nhưng than ôi! Đợi đến khi ấy thì mọi việc thường đã quá muộn màng! Vào lúc đó, có khi cha mẹ đã không còn nữa!
Tôn giả A-nan liền cung kính thưa với đức Phật:
– “Bạch đức Thế Tôn! Ân đức cha mẹ cao cả và sâu dày như vậy, hàng đệ tử chúng con phải làm thế nào mới báo đáp được?”
Đức Phật dạy A-nan:
– “Cha mẹ nuôi dưỡng con cái là một việc rất gian khổ. Nay các ông có lòng hiếu thảo muốn báo đáp công ơn ấy thì nên lắng lòng nghe những lời Như Lai sắp chỉ dạy sau đây.
“Này A-nan! Người mẹ mang thai trải qua mười tháng dài, có thể nói là nếm đủ không biết bao nhiêu cay đắng khổ cực. Tháng đầu tiên lúc mới mang thai, mầm sống trong bụng mẹ chỉ giống như hạt sương đọng trên ngọn cỏ, mong manh và có thể tan mất bất cứ lúc nào. Đến tháng thứ hai, mầm sống ấy chỉ như váng sữa đặc, cũng rất mềm yếu.
“Đến tháng thứ ba, thai nhi giống như cục huyết lớn đông đặc. Tròn bốn tháng, cái thai mới có chút hình dạng con người. Các bộ phận chủ yếu như đầu, tay, chân được hình thành khi đủ năm tháng.
“Đến tháng thứ sáu, thai nhi tiếp tục xuất hiện mắt, tai, mũi, lưỡi, miệng… và bắt đầu có cảm giác.
“Đến tháng thứ bảy, xương cốt và gân trong toàn thân thai nhi lần lượt hình thành, và trên lớp da xuất hiện vô số lỗ chân lông.
“Tháng thứ tám, các bộ phận quan trọng của thai nhi phát triển gần như hoàn thiện. Đồng thời chín lỗ trên thân: hai mắt, hai tai, hai lỗ mũi, miệng, hậu môn và đường tiểu tiện cũng được thành hình.
“Kể từ tháng thứ chín trở về sau, thai nhi bắt đầu biết dùng hai tay hai chân đấm đá, khiến người mẹ ăn ngủ không yên. Từ khi thọ thai cho đến lúc cất tiếng khóc chào đời, thai nhi hoàn toàn nhờ vào việc hấp thụ máu huyết của người mẹ được chuyển thành chất dinh dưỡng để duy trì sự sống. Khi gần đủ mười tháng, các bộ phận của hài nhi đều được hoàn chỉnh và đợi ngày ra đời.
“Chỉ mang thai độ hơn chín tháng thôi, mà người mẹ cũng nếm đủ không biết bao nhiêu khổ nhọc rồi.”
Các bạn trẻ thân mến! Khoa học ngày nay đã có nhiều tiến bộ cho phép chúng ta quan sát và hiểu được cụ thể từng giai đoạn phát triển của thai nhi trong bụng mẹ, thậm chí có thể ghi lại được cả bằng hình ảnh. Tuy nhiên, việc thai nhi phát triển như thế nào thật ra không phải điều mà mỗi chúng ta cần quan tâm. Điều quan trọng nhất chúng ta cần hiểu được ở đây là nỗi khó nhọc mà người mẹ phải trải qua trong suốt quãng thời gian ấy, cả về mặt tâm lý cũng như vật lý, nhất là đối với những người mẹ trẻ lần đầu mang thai. Thử tưởng tượng xem, từ một người phụ nữ lúc nào cũng ưa thích vẻ đẹp, luôn muốn được xuất hiện một cách thướt tha kiều diễm trước mặt mọi người, nay bỗng nhiên trở thành nặng nề thô kệch, mang thân hình xấu xí không cân đối, lại đi đứng khó khăn, chậm chạp… Những thay đổi này chắc chắn sẽ làm cho người mẹ trẻ phải cảm thấy rất khó chấp nhận, thậm chí có thể trở nên e dè, xấu hổ với người khác. Tuy nhiên, với tình mẫu tử phát sinh cùng lúc với sự hình thành của thai nhi trong bụng mẹ, thì tất cả những điều đó bỗng trở nên không còn đáng kể nữa. Người mẹ khi ấy lúc nào cũng chỉ còn biết nghĩ đến con, lo lắng cho con, thương yêu nựng nịu con, cho dù lúc ấy con chỉ mới là một bào thai nhỏ bé!
“Đến kỳ sinh nở, cơ thể người mẹ lại mất rất nhiều máu. Nếu sinh dễ, đứa bé cuộn tròn tay chân thì mọi chuyện thuận lợi và giảm bớt sự đau đớn cho sản phụ. Nếu sinh khó, nhất là khi thai nhi có tư thế trái ngược với bình thường thì khi sinh ra người mẹ sẽ phải chịu sự đau đớn không thể tưởng tượng nổi. Nghiêm trọng hơn, bởi người mẹ mất quá nhiều máu nên có thể nguy hiểm cả đến tính mạng.
Nói đến sự nguy hiểm của người mẹ khi sinh nở thì tất cả những người lớn tuổi đều hiểu được, nhưng với các bạn trẻ chúng ta thì có vẻ như ít có ai lưu tâm đến! Các bạn chỉ thấy việc sinh con như một việc rất thông thường, chẳng qua chỉ đến bệnh viện nằm vài ba hôm rồi trở về nhà với em bé, có gì là nguy hiểm đâu? Nhưng các bạn ơi! Sự thật không phải như vậy! Cho dù trong những trường hợp sinh nở dễ dàng thì chúng ta luôn thấy như chẳng có gì đáng nói, nhưng sự thật là bất cứ lần sinh nở nào của một người mẹ cũng luôn ngấm ngầm ẩn chứa rất nhiều nguy cơ đe dọa đến tính mạng. Chẳng thế mà người xưa đã có câu tục ngữ để nói về việc sinh nở khó khăn và nguy hiểm của người đàn bà:
Đàn ông đi biển có đôi,
Đàn bà đi biển mồ côi một mình.
Vâng, quả thật là như thế! Trong cơn sóng gió hiểm nguy và cực kỳ đau đớn của sự sinh nở, không một ai có thể chống chèo, chia sẻ cùng người mẹ! Chỉ có tình mẫu tử là nguồn động lực duy nhất để giúp mẹ vượt qua trùng khơi nguy hiểm đó!
“Vì vậy, con cái đừng bao giờ quên sự khổ nhọc mà mẹ phải chịu đựng khi sinh ra mình. Nếu không ghi nhớ điều này thì chẳng khác gì loài cầm thú!
“Sau khi trải qua bao đau đớn vất vả như đã nói, cuối cùng người mẹ mới sinh được con ra. Nếu nói chi tiết hơn thì công ơn của mẹ đối với chúng ta có ít nhất là mười điều. Mười điều ấy là những điều nào?
“Công ơn thứ nhất là giữ gìn mạng sống cho thai nhi. Thân người khó được, chúng ta không dễ gì có được thân này khi lưu chuyển trong luân hồi. Vì có duyên phận với cha mẹ đời này nên chúng ta mới có thể nương vào thai mẹ để đến với cõi đời. Nhưng để có thân ta, mẹ phải đổi lấy bằng biết bao sự khổ nhọc!
“Thời gian mang thai cũng là lúc vất vả của mẹ. Vì quan tâm lo lắng cho sinh mạng quý báu nhỏ bé đang mang trong mình nên làm việc gì mẹ cũng phải hết sức cẩn thận, chậm rãi. Việc ăn uống cũng phải kiêng dè, thận trọng vì sợ ảnh hưởng không tốt đến thai nhi. Những y phục tốt đẹp mà mẹ ưa thích nay cũng không thể mặc được, vì thân thể mang thai trở nên thô kệch, xấu xí. Mọi cử chỉ, việc làm trong ngày, cho đến những sự đi, đứng, nằm, ngồi đều trở thành khó khăn, bất tiện. Nếu gặp phải những thai nhi thường hay cựa quậy, thúc đạp thì lại càng khổ sở không sao nói hết!
“Ân đức thứ hai là người mẹ phải chịu đau đớn cùng cực khi sanh nở. Sanh con là một việc rất khổ nhọc, đau đớn và nguy hiểm. Rất nhiều người mẹ vì sự sinh nở gặp khó khăn trở ngại mà phải mất cả mạng sống. Dù biết như vậy, nhưng người mẹ vẫn bất chấp sự an nguy của bản thân, chỉ luôn lo lắng con mình sinh ra có được bình an, thuận lợi hay không mà thôi.
Các bạn trẻ thân mến! Không biết là có bao giờ các bạn đã từng nghĩ đến những mối hiểm nguy đe dọa mạng sống của người mẹ khi sinh con hay chưa? Đó là một điều hoàn toàn có thật. Vì thế, nếu bạn chưa từng nghĩ đến thì sau khi đọc qua những dòng này, bạn hãy thử tìm hiểu xem đó là những mối nguy hiểm như thế nào. Chắc chắn sau khi biết được rồi, bạn sẽ thấy là lâu nay mình chưa thực sự hiểu hết về mẹ, và giờ đây sẽ càng kính yêu mẹ mình nhiều hơn nữa!
“Ân đức thứ ba là mặc dầu vì con mẹ phải chịu mọi đau đớn, nhưng đến khi vừa sinh con xong mẹ lại có thể quên hết khổ nhọc.
Các bạn thân mến! Điều quan tâm nhất của người mẹ chính là sức khoẻ của đứa con vừa sinh ra. Cho nên, dù trong khoảnh khắc phải trải qua muôn ngàn lần đau xé ruột, bất kể sự mệt mỏi đến mức nào, câu hỏi đầu tiên của mẹ bao giờ cũng là: “Con tôi có bình an, có được mạnh khỏe hay không?” Thật cảm động biết bao phải không các bạn?
“Ân đức thứ tư của cha mẹ là luôn tự chọn lấy phần cay đắng, khó nhọc, nhường phần ngon ngọt, dễ dàng cho con. Sự chăm sóc của cha mẹ đối với con cái vô cùng chu đáo, bất kể ngày đêm. Vì muốn con được hạnh phúc vui vẻ, cho dù bản thân phải chịu bao sự lao lực khổ nhọc, cha mẹ cũng không hề cau mày nhăn mặt. Ân nghĩa sâu nặng của cha mẹ đối với con cái thật không thể nào nói hết!
“Ân đức thứ năm là luôn nhường cho con chỗ nằm ấm áp, khô ráo, còn mẹ thì không nề hà phải co ro nơi giá lạnh.
Các bạn ơi! Mẹ hiền lúc nào cũng săn sóc con rất kỹ lưỡng. Ban đêm, khi con nhỏ tiểu tiện ướt cả mền chiếu, mẹ vội vã bồng con đến chỗ khô ráo, rồi tự mình phải nằm ở nơi ẩm ướt, hôi hám mà không một lời than vãn. Chỉ cần lo cho con ngủ ngon giấc, thân mẹ dù chịu rét lạnh cũng không phiền hà.
“Ân đức thứ sáu là cha mẹ vất vả nuôi dưỡng, dạy dỗ con cái.
Tình thương của mẹ như mặt đất bao la sinh ra mọi vật; sự yêu mến của cha tựa bầu trời mênh mông, bao trùm khắp muôn loài. Mà bất luận là trời hay đất, tình thương của cha mẹ luôn là tình yêu không phân biệt. Chỉ cần là con của mình sinh ra thì dù có xấu xí thế nào cha mẹ cũng không bao giờ ghét bỏ. Dầu cho con có bị tay chân khiếm khuyết, tàn tật, cha mẹ cũng không chán ghét, trái lại càng quan tâm thương yêu hơn nữa. Cha mẹ luôn xem con là vật báu quý nhất mà mình đã rứt ruột sinh ra!
Các bạn thân mến! Mỗi khi chúng ta tiếp xúc với ai đó trong đời, ta luôn có những ấn tượng khác nhau. Có những người khiến ta quý mến, kính trọng ngay khi mới gặp; có những người lại làm ta bực tức, chán ghét… Những ấn tượng khác nhau đó đều do ngoại hình và cung cách ứng xử của người khác mang lại cho ta. Nhưng điều kỳ lạ nhất là đối với cha mẹ thì mọi sự xấu xí, bất toàn hay ngang bướng của con cái đều không bao giờ làm cho cha mẹ ghét bỏ. Chỉ có yêu thương và yêu thương mà thôi! Trong lòng cha mẹ chẳng bao giờ có sự chán ghét con mình, cho dù đó có là một đứa con hư đốn hoặc xấu xí đến mức nào đi chăng nữa!
“Thâm ân thứ bảy là dọn rửa đồ phóng uế của con mà không sợ nhơ nhớp, lấm bẩn.
Bất chấp có khi da dẻ bị lạnh cóng nứt nẻ, mẹ vẫn không phiền hà khi chăm sóc cho con. Dù trước đây người mẹ có là cành vàng lá ngọc, mỹ miều xinh đẹp đến đâu, nhưng qua một thời gian lao lực vì con thì vẻ đẹp như hoa ấy cũng bắt đầu trở nên già nua, tàn tạ. Đôi tay ngọc ngà cũng vì những việc nấu nướng, giặt giũ mà trở thành khô cứng, sù sì. Mẹ tội nghiệp và đáng kính biết bao! Mẹ vì con hy sinh cả tuổi thanh xuân quý giá của mình, để rồi chỉ đổi lấy sự tiều tụy, mệt mỏi.
“Ân đức thứ tám là mỗi khi con đi xa, mẹ ở nhà luôn tựa cửa ngóng chờ, nỗi nhớ con nhạt nhòa trong dòng nước mắt.
Tiễn biệt người thân về cõi thiên thu khiến con người phải đau thương, buồn nhớ. Nhưng người mẹ còn đau buồn nhớ mong gấp bội khi đứa con yêu quí của mình rời xa gia đình. Dù con xa nhà để học tập hay làm việc, cha mẹ cũng đều sớm nhớ tối mong, luôn cầu nguyện cho con luôn được bình an khỏe mạnh. Tâm hồn mẹ như treo lơ lửng giữa không trung, chẳng giây phút nào được yên dạ. Nếu bất hạnh gặp đứa con hư hỏng bỏ nhà ra đi mà không tin tức thư từ gì về, thì cha mẹ chỉ còn biết ngày đêm đổ lệ chờ con!
“Ân đức thứ chín là cha mẹ tự nguyện chịu khổ thay con và luôn thương yêu, tha thứ cho con tất cả.
Vì muốn cho con có điều kiện sống sung túc, cha mẹ không từ bất cứ việc gì. Đôi lúc vì muốn kiếm thêm ít tiền để con được ăn mặc đẹp, được theo kịp chúng bạn mà cha mẹ phải vất vả làm việc suốt cả ngày đêm. Nếu con bị bệnh, cha mẹ lại ngày đêm khấn vái nguyện cầu, mong sao có thể thay con chịu đựng mọi sự đau đớn.
“Thâm ân thứ mười là tình thương cha mẹ dành cho con không bao giờ vơi cạn.
Sự thương yêu của cha mẹ đối với con cái nói không thể hết, tả không thể cùng. Như mặt trời, mặt trăng luôn soi sáng khắp nhân gian, tấm lòng cha mẹ cũng luôn hướng về con cái như vậy. Trong mắt mẹ hiền, con mãi mãi là đứa con nhỏ bé của mẹ, dẫu con tuổi đã tám mươi, nhưng trong đôi mắt người mẹ già hơn trăm tuổi vẫn cứ đinh ninh xem con là đứa con bé bỏng. Nếu hỏi tình thương của cha mẹ đối với con cái đến bao giờ mới dứt, thì có lẽ chỉ là khi cha mẹ rời khỏi cõi đời này!
Đức Phật lại dạy tiếp:
– “Công ơn cha mẹ lớn lao là thế, nhưng ta thấy trong thế gian này có rất nhiều kẻ vong ân bội nghĩa, bất hiếu ngỗ nghịch, không biết hiếu dưỡng cha mẹ. Đó là một sự thật đau lòng.
“Các thầy phải hiểu rằng, mẹ mang thai mười tháng như mang một vật nặng trong bụng, ăn không ngon, ngủ không yên, nếm trải đủ mọi sự vất vả khổ nhọc. Đến ngày gần sinh, mẹ lại nơm nớp lo sợ những tình huống xảy ra ngoài ý muốn. Như loài heo dê khi bị chọc huyết, máu chảy ra lênh láng khắp mặt đất, người mẹ cũng phải chịu sự đau đớn giày vò như vậy mới sinh được con ra.
Tuy phải mang nặng đẻ đau vì con nhưng mẹ không vì thế mà oán trách, lại dành cho con tình thương bao la bất tận. Sau khi con chào đời, mẹ chẳng nề hà mệt nhọc, bồng ẵm trên tay, ôm ấp trong lòng, dọn rửa phẩn uế để giữ cho con luôn sạch sẽ.
Gặp lúc con tiểu đêm ướt cả giường chiếu, mẹ vội bế con đến chỗ khô ráo, còn mình thì nằm nơi ướt lạnh. Suốt ba năm dài bế bồng bú mớm, người mẹ nào rồi cũng phải thân mòn sức kiệt.
Cha mẹ bỏ ra biết bao tâm huyết để dạy dỗ con thơ ngay từ những bước chân đầu tiên chập chững, cho đến lúc biết đọc biết viết, rồi dạy con hiểu lễ nghĩa, biết liêm sỉ. Cho đến lớn khôn, vì lo việc dựng vợ gả chồng, gầy dựng sự nghiệp cho con mà cha mẹ lại phải vất vả ngược xuôi, xoay xở tiền bạc, nhưng chẳng mong gì sự đền đáp về sau.
Khi con bị bệnh thì cha mẹ đêm ngày cũng không yên dạ, chạy chữa khắp nơi, bất kể hao tốn bao nhiêu cũng không nề. Cha mẹ sớm hôm một nắng hai sương lo lắng cho con như thế, cũng chỉ mong con mau được khôn lớn, thành người hữu ích. Nhưng nào hay vừa được lớn khôn, rất nhiều người không những không giữ được sự lễ phép mà còn nặng lời lớn tiếng với cha mẹ. Lại khi cùng với anh, chị, em ngồi lại bàn bạc thì một lời cũng không hòa thuận, va chạm đến là sừng sộ, cãi vã… Dù anh em, chú bác có khuyên răn cách mấy cũng chẳng ăn năn sửa đổi. Một người đánh đập, chửi mắng anh em ruột thịt mà không chút đoái hoài tình máu mủ, thì dù có học hành đến đâu cũng chẳng khác nào kẻ không biết lễ nghĩa, không có lòng hổ thẹn!
Lúc đi lúc về không thưa trình cha mẹ, nói năng vô lễ, cử chỉ ngạo mạn… Dù song thân hết lời dạy bảo, cô dì, chú bác cạn lẽ khuyên răn nhưng vẫn không đoái hoài đến. Bởi do tuổi nhỏ không biết gì lại được người lớn che chở, nuông chiều, lâu ngày chày tháng thành thói quen nên không còn coi ai ra gì cả. Đến khi lớn lên, tính tình càng thay đổi càng tỏ ra ngang ngược. Làm chuyện lầm lỗi đã không tự hối cải, ngược lại còn sanh lòng oán giận, đụng đến là bỏ nhà ra đi. Phiêu bạt chốn giang hồ, kết giao với những kẻ lọc lừa, gian trá, rồi dần dần cho những việc xấu xa là lối sống mới, là đương nhiên như vậy!
Lại có những kẻ sau khi bỏ nhà ra đi bị kẻ xấu dụ dỗ nên lưu lạc đến xứ người. Cũng có người vì đi đây đó tìm kế sinh nhai hoặc do công việc mà phải lìa xa quê hương. Đến khi tuổi tác đã lớn, không đợi sự ưng thuận của cha mẹ mà tự động cưới vợ, lấy chồng, sanh con đẻ cái. Lúc thì vướng chuyện này, khi thì mắc việc nọ, dần dà lâu ngày chẳng còn muốn trở về quê nhà nữa.
“Lại có một số người bất hạnh gặp phải những kẻ xấu khi lưu lạc xứ người, nếu bản thân không cẩn thận thì thường bị hãm hại, rồi chôn vùi cuộc đời trong chốn lao ngục.
Cũng có người bị cái nghèo và bệnh tật bức bách, đến nỗi lâm vào cảnh khốn cùng kiệt quệ, đã không được mọi người quan tâm giúp đỡ, trái lại còn bị ruồng rẫy. Thậm chí có lúc bệnh chết ngoài đường không ngưòi chôn cất. Từ đó, xương trắng phơi sương, hồn ma vất vưởng nơi đất khách quê người, chẳng bao giờ còn có cơ hội gặp lại người thân.
“Than ôi! Thật uổng phí cho thâm ân nuôi dưỡng và biết bao kỳ vọng thiết tha của cha mẹ!
“Nhưng đáng thương hơn cả là tấm lòng cha mẹ, ở nơi quê nhà chẳng hề hay biết gì! Vì quá thương con nên cứ ngày ngày mong ngóng, tin chắc rồi con sẽ trở về. Do nhớ mong nên chẳng còn lòng dạ nào để làm lụng, ngủ nghỉ. Đôi mắt cũng mờ dần theo giọt lệ mỏi mòn thương nhớ. Hoặc giả vì buồn thương quá độ mà thành bệnh, có khi phải ôm buồn tủi xuống tận suối vàng! Dù hình hài đã mất, thần hồn về nơi âm cảnh, nhưng tình thương của cha mẹ đối với con cái cũng không bao giờ nguôi ngoai!”
Các bạn thân mến! Các bạn có biết không, những đứa con bất hiếu như thế, tuy có thể không thấy vướng bận gì khi lìa đời nơi xứ người, nhưng cái chết ấy có làm vơi được sự hoài vọng ngày ngày của cha mẹ ở quê nhà hay không?
Từ lúc con ra đi, cha mẹ có giây phút nào là không mong ngóng, nhớ thương con?
“Lại có những đứa con không lo học hành, suốt ngày tụ tập kết thành bè đảng với lũ bạn xấu, giong ruổi khắp nơi, quậy phá và làm những chuyện bại hoại đạo đức, để rồi không chỉ gây liên lụy cho người trong nhà mà còn khiến cho cha mẹ phải buồn tủi, thất vọng.
Những đứa con ấy, ra đi từ lúc mặt trời mọc đến chạng vạng tối mới về nhà, chẳng quan tâm gì đến cha mẹ ở nhà có cảm thấy lạc lỏng hiu quạnh, có cần người giúp đỡ chăm sóc hay không. Đến khi tuổi càng cao, cha mẹ lại chịu nhiều tủi nhục trước sự cười chê của ngưòi đời vì sự bất hiếu, hư đốn của con cái.
“Cũng có những người con chỉ còn cha hoặc mẹ, lẽ ra phải hết lòng hiếu thuận, chăm nom, nhưng lại không làm được như vậy.
Chúng ta thường thấy những đứa con này bỏ mặc cha mẹ hiu quạnh, cô đơn, héo hon trong căn nhà trống vắng trơ trọi, giống như người khách lạ ở trong nhà trọ, dù có bị đói rách hay không cũng chẳng ai hay biết!
Những người cha mẹ gặp phải tình cảnh này cũng chỉ biết đêm đêm âm thầm rơi lệ than thở mà thôi!
Ngoài ra, chúng ta còn thấy có những người vì muốn làm hài lòng vợ con nên đối với vợ con thì bảo sao làm vậy, lại cung ứng tiền của, áo cơm cho vợ con hưởng thụ, không những không chút than vãn mà cũng chẳng dè dặt. Nhưng đối với lời dạy của cha mẹ thì lại bỏ hết ngoài tai, cũng không có chút lòng tôn kính!
“Lại có những người con gái trước khi chưa lấy chồng thì hiếu thảo với cha mẹ, nhưng sau khi lấy chồng rồi thì lại bất hiếu.
Cha mẹ có nói đến vài câu không vui liền sanh lòng hờn dỗi, còn chồng mình đánh đập chửi mắng lại cam tâm chịu đựng! Sau khi có chồng thì xem mọi việc bên chồng là hơn hết, còn đối với cha mẹ đã sinh ra mình thì lần lần nguội lạnh, cách xa!
“Lại có những đứa con gái bất hiếu, sau khi lên xe hoa về nhà chồng rồi thì hiếm khi thấy về thăm cha mẹ, mà cũng chẳng còn lòng thương kính cha mẹ!
Thư từ không viết, điện tín cũng không! Thương cho bậc làm cha làm mẹ, bởi thương con lấy chồng xa nhà mà phải cơm canh không ngon, ngủ chẳng trọn giấc. Như người miệng lưỡi khô khan, khao khát uống được giọt nước mát ngọt, tình thương của cha mẹ đối với con cái cũng giống như vậy, không có giây phút nào không nhớ mong con!
“Công ơn cha mẹ như núi cao biển rộng, còn tội bất hiếu với cha mẹ thì dù nói thế nào cũng không hết được.”
Sau khi nghe Đức Phật giải thích rõ công ơn cao cả của cha mẹ, các thầy đều cảm thấy vô cùng đau xót. Mọi người quỳ xuống ngậm ngùi rơi lệ, thành tâm bày tỏ lòng ăn năn sám hối đối với những việc bất hiếu trước đây của mình. Các thầy đều hiểu rõ, công ơn cha mẹ thật sâu dày như núi cao, biển rộng!
Lúc ấy, các vị đệ tử bạch Đức Phật rằng:
– “Xin đức Thế Tôn rủ lòng thương xót! Xin Người hãy cứu lấy đàn con ngu dại, cho chúng con có cơ hội chuộc lại lỗi lầm. Xin chỉ bày cho chúng con biết cách nào để báo đáp thâm ân cao cả của cha mẹ.”
Lúc bấy giờ, Đức Phật dùng tám thứ Phạm âm thanh tịnh, vi diệu để nói với Đại chúng rằng:
– “Này các tỳ-kheo! Nếu như có người trên vai trái cõng cha, vai phải gánh mẹ, đi quanh hòn núi Tu-di, trải qua một thời gian dài, đến nỗi da thịt nát tan, máu huyết khô cạn, thì cũng không thể báo đáp được thâm ân cao cả của cha mẹ.
“Nếu có người bất hạnh sanh vào thời mất mùa đói kém, vì không muốn song thân bị đói khát nên cắt xẻo da thịt của chính mình để phụng dưỡng cha mẹ. Việc làm như thế so với ân đức của cha mẹ chẳng qua cũng chỉ nhỏ nhoi như một hạt bụi mà thôi. Dầu da thịt toàn thân đều cắt xẻo ra hết cũng không báo đáp được thâm ân của cha mẹ.
“Giả sử có người vì cha mẹ mà dùng dao sắc nhọn móc lấy hai mắt mình, dâng cúng chư Phật và Bồ Tát, hy vọng có thể lấy công đức của việc này để hồi hướng, cầu nguyện cho cha mẹ được sống lâu, mạnh khỏe. Tấm lòng hiếu thảo như vậy thật lớn lao, nhưng cũng không đủ để báo đáp được thâm ân sâu dày của cha mẹ trong muôn một.
“Hoặc giả có người vì cha mẹ đốt thân cúng dường Phật và Bồ Tát, mong lấy công đức này hồi hướng nguyện cầu cho cha mẹ được an vui, sống lâu. Lòng hiếu thảo ấy cũng chưa đủ để báo đáp được thâm ân của cha mẹ trong muôn một.
“Nếu có người vì cha mẹ mà dùng dao moi lấy tim gan, dù máu tuôn khắp đất cũng không sợ đau đớn. Lòng hiếu thảo như vậy vẫn chưa đủ để báo đáp được ân đức cao cả của cha mẹ trong muôn một.
“Giả sử có người vì cha mẹ mà cam tâm chịu đau đớn cắt xẻo, để cho trăm ngàn mũi dao nhọn đâm xuyên qua thân. Lòng hiếu thảo như vậy cũng chưa đủ để báo đáp công ơn cha mẹ trong muôn một.
“Ví như có người vì cha mẹ mà có thể chịu đau đớn khi gân, xương, máu, tủy bị đứt rời tuôn chảy… Nhưng như vậy cũng chưa đủ để báo đáp được công ơn cha mẹ trong muôn một.
“Hoặc như có người vì cha mẹ mà nguyện nuốt hết các hòn sắt nóng, dù thân thể bị thiêu cháy, đau đớn thế nào cũng xin chịu hết. Nhưng việc làm như thế cũng không đủ để báo đáp được thâm ân của cha mẹ.”
Các bạn trẻ thân mến! Những ví dụ được nêu ra ở đây là muốn chỉ rõ ra rằng, cho dù con cái có thật tâm làm được những việc khó làm, chịu đựng hết thảy những điều rất khó chịu đựng, để mong báo đáp công ơn cha mẹ, thì điều đó cũng chỉ có được một phần kết quả rất hạn chế. Huống chi những người suốt đời không hề nghĩ đến việc báo đáp công ơn cha mẹ? Sở dĩ như thế là vì những việc làm vừa kể trên dẫu có khó khăn và thể hiện sự thành tâm của con trẻ, nhưng cũng chỉ báo đáp được phần nào sự lao nhọc của cha mẹ mà thôi, chưa thể so sánh được với tình thương bao la không bờ bến mà cha mẹ đã luôn dành cho con tự thuở lọt lòng. Vì thế, cách duy nhất để báo đáp công ơn cha mẹ là phải cố gắng tu dưỡng để trở thành người tốt, và khuyên dạy, chỉ bảo cho nhiều người khác cũng đều trở thành người tốt như mình. Nhờ công đức đó, may ra mới có thể đáp đền được công ơn cha mẹ.
Lúc ấy, sau khi nghe Đức Phật nói về ân đức sâu dày không thể kể xiết của cha mẹ, các thầy đều gục đầu khóc nức nở, cảm thấy đau đớn như có hàng ngàn mũi dao đâm xé trong tâm mình. Nhưng các thầy đều không biết phải báo đáp công ơn cha mẹ như thế nào, nên cùng nhau bạch Phật:
– “Bạch đức Thế Tôn! Bây giờ chúng con mới biết mình là những đứa con bất hiếu, nhưng chúng con biết làm thế nào đây, thưa Thế Tôn?”
Đức Phật thấy các đệ tử đều có lòng hổ thẹn, bèn dạy rằng:
– “Này các tỳ-kheo! Như muốn báo đáp thâm ân của cha mẹ, các thầy nên sao chép, đọc tụng quyển kinh này, hoặc cúng dường Tam bảo, giữ giới, ăn chay, sám hối mọi tội lỗi, rồi hồi hướng công đức ấy cho cha mẹ. Cũng có thể làm việc bố thí gieo ruộng phước.
“Nếu có thể vì song thân làm được các việc trên, thì đó đích thực là người con hiếu thảo. Bằng chẳng được như vậy lại gây thêm nhiều điều ác thì nhất định sẽ rơi vào địa ngục ngay sau khi chết.”
Cách báo đáp công ơn cha mẹ như thế này mới thật là trọn vẹn, vì không chỉ giúp cha mẹ đỡ phần lao nhọc mà còn mở ra con đường tu tập thoát khỏi sinh tử luân hồi. Vì thế, việc sao chép truyền bá kinh điển là rất quan trọng, có thể giúp cho nhiều được có được sự hiểu biết chân chánh để làm theo; và sự phát tâm hồi hướng sẽ giúp cho mọi việc làm phước thiện đều trở nên có ý nghĩa sâu xa, chính đáng hơn. Như vậy, chẳng những có thể báo đáp được công ơn cha mẹ, mà tự thân mình cũng vĩnh viễn được thoát khỏi việc tái sinh trong các đường ác: địa ngục, ngạ quỷ và súc sinh.
Rồi Đức Phật dạy tiếp:
– “Những người con bất hiếu, sau khi chết sẽ đến chịu tội ở ngục Vô gián. Trong ngục này, bốn phía đều là tường đồng vách sắt, bên trên giăng đầy lưới sắt, dưới lại có một lớp sắt dày nóng đỏ. Ngọn lửa từ các phía cháy phủ lại, trên không có thêm những luồng sấm chớp ngoằn ngoèo. Nước đồng sôi và nước sắt nóng thay nhau rót xối xả lên người phạm nhân, khiến họ đau đớn đến hồn xiêu phách tán. Thêm vào đó, chó đồng rắn sắt hung dữ đến giằng xé cắn nuốt người có tội, nên họ không bị phanh thây cũng bị thiêu nướng. Nỗi khổ nói không bao giờ hết!
“Lại có loại địa ngục trên không trung giáo mác không ngớt lao xuống đâm chém người có tội, khắp nơi rền vang tiếng kim khí, cả bầu trời toàn là rừng kiếm, xe đao, do các mũi kiếm nhọn tạo thành. Tất cả tội nhân đều bị treo ngược lơ lửng giữa không trung nên không ai không bị đao kiếm đâm chém. Những phạm nhân chịu hình phạt khổ đau cùng cực như vậy đều là do đã làm những việc ác độc và bất hiếu với cha mẹ.
“Ngoài ra, sau khi chịu xong hình phạt ở địa ngục này, phạm nhân lại bị đưa vào chịu tội ở một địa ngục khác. Ví dụ như có địa ngục trên đầu tội nhân phải đội chậu lửa cháy hừng hực, hoặc có bánh xe sắt nghiền đi nghiền lại trên thân tội nhân khiến ruột gan xương thịt của họ bị nghiền nát, đau đớn muôn phần.
“Dù bị trừng phạt tàn khốc như vậy nhưng người có tội cũng không thể chết hẳn. Mỗi ngày họ phải chết đi sống lại đến muôn lần. Bị trừng phạt như vậy là do lúc còn sống họ phạm vào các tội ngũ nghịch, bất hiếu với cha mẹ.”
Các bạn trẻ thân mến! Nói đến địa ngục thì trong kinh Phật dạy rằng đó chính là sự chiêu cảm bởi các nghiệp ác mà chúng sinh đã làm. Vì nghiệp ác có vô số hình thức khác nhau, nên địa ngục cũng có vô số cách hành hình, thọ khổ khác nhau. Những gì được mô tả trên đây cũng chỉ là một phần tiêu biểu mà thôi, không thể nào nói hết được những đau đớn khổ sở mà người tạo nghiệp ác phải lãnh chịu. Vì thế, trong kinh Phật có dạy rằng, cách tốt nhất để tránh được những khổ đau trong địa ngục là đừng bao giờ làm các điều ác. Bởi vậy, tuy Phật thuyết dạy rất nhiều kinh điển, nhưng trong kinh Đại Bát Niết-bàn có kệ tóm lại lời Phật dạy như sau:
Không làm các việc ác,
Thành tựu các hạnh lành,
Giữ tâm ý trong sạch,
Chính lời chư Phật dạy.
Đức Phật lại dạy thêm:
– “Cách tốt nhất để báo đáp công ơn cha mẹ không gì bằng việc góp sức sao chép hoặc in ấn và phổ biến rộng rãi kinh này. Nếu in ra được một quyển tức là đã gieo nhân duyên gặp được một vị Phật cho cha mẹ và chính mình. Nếu in được mười quyển thì về sau có thể gặp được mười vị Phật. Từ đó mà suy ra, nếu in ra được trăm cuốn, ngàn cuốn thì sẽ có công đức được gặp trăm ngàn vị Phật.
“Những người con hiếu thảo nhờ góp sức in kinh và khuyên mọi người hiếu dưỡng cha mẹ nên được chư Phật và Bồ Tát luôn gần gũi, phù hộ. Đồng thời cha mẹ và chính bản thân người ấy đều sẽ được sanh về cõi trời, thụ hưởng sự an vui ngay sau khi qua đời, không bị đọa vào địa ngục chịu cực hình.”
Sau khi nghe Đức Phật giảng giải về những tội lỗi nặng nề cùng báo ứng của những người con bất hiếu, tất cả các thầy tỳ-kheo đều thành tâm sám hối và phát nguyện rằng:
– “Từ nay mãi mãi về sau, cho dù thịt nát xương tan chúng con cũng nguyện một lòng vâng theo lời dạy của đức Thế Tôn, không dám sai phạm.
“Cho dù có người dùng móc nhọn kéo lưỡi chúng con ra, rồi dùng cày sắt cày bừa trên đó như cày ruộng đất, làm cho máu chảy thành dòng, hoặc dùng bất cứ một thủ đoạn đáng sợ nào để đe dọa chúng con phải thay đổi lời nguyện hôm nay, thì chúng con thà chịu đau đớn chứ quyết không bao giờ làm trái lời Phật dạy.”
Các bạn trẻ thân mến! Việc giữ giới là cực kỳ quan trọng. Khi Phật sắp nhập Niết-bàn có dạy các thầy tỳ-kheo rằng: “Sau khi ta nhập diệt, các ông cần phải lấy giới luật làm thầy.” Giữ theo giới luật cũng chính là ghi nhớ và làm đúng theo lời Phật dạy. Vì thế mà ở đây các thầy tỳ-kheo đã phát nguyện kiên cố, quyết tâm làm đúng theo lời Phật dạy, cho dù có phải hy sinh tính mạng cũng không làm sai. Còn các bạn thì sao? Nếu đã hiểu được những lời Phật dạy là chân lý phù hợp với đời sống chân chánh, bạn có quyết tâm làm theo hay không? Bạn có tự hứa sẽ trở thành một người con hiếu thảo, nguyện báo đáp công ơn cha mẹ hay không?
Sau đó, tôn giả A-nan từ chỗ ngồi đứng dậy, cung kính bạch Phật:
– “Bạch đức Thế Tôn, chúng con phải gọi tên kinh này là gì để tiện việc giữ gìn và làm theo?”
Lúc ấy, Đức Phật dạy các vị tỳ-kheo rằng:
– “Kinh này nên đặt tên là kinh ‘Báo đáp công ơn cha mẹ’. Mọi người hãy ghi nhớ và y theo đó thực hành cho tốt!”
Sau khi nghe lời Phật dạy, các thầy tỳ-kheo đều tỉnh ngộ và cảm thấy rất vui mừng, trong lòng ngập tràn niềm hân hoan, nguyện đời đờỉ kiếp kiếp vâng theo lời Phật và mãi mãi không quên sự hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ.
Sau đó, mọi người cung kính đảnh lễ Đức Phật rồi lui ra, pháp hội đến đây kết thúc.
