KINH ĐẠI THỪA MẬT NGHIÊM

    Hán dịch: Tam tạng Sa-môn Bất Không, chùa Đại hưng thiện
    Việt dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh

     

    BÀI TỰA BẢN DỊCH MỚI KINH MẬT NGHIÊM ĐỜI ĐẠI ĐƯỜNG

    Trẫm từng nghe ở phương Tây có vị Thánh nhân, diễn nói lời pháp vô ngôn, rủ lòng dạy pháp mà không dạy, bày giải quyền thật, cứu giúp kẻ mù lòa, khiến cho kẻ làm việc lành không nhanh được nhanh, lợi ích cho người, từ địa vị phàm phu, liền thành Thánh quả, hướng dẫn kẻ mê muội đến đỉnh cao tột, chỉ cho người đạt quán bằng thế giới Mật nghiêm siêu việt chẳng nhiễm tịnh, do ngã mà có thật đúng sai. Song nước Sở, nước Việt chẳng sinh ra chỉ trong tâm niệm, tức thì hiện trước mắt, đâu phải việc cá lặn chim bay.

    Hay thay Mật Nghiêm! Dấu vết thì vượt khỏi ba cõi, lượng thì bao trùm pháp giới, tướng lìa dù là rất nhỏ, chẳng phải là chỗ Thanh văn nghe được, đâu phải là sắc, là có thể thấy được, vì thường giữ tâm thanh tịnh, cho nên được dặn dò giao phó. Mục đích kinh này muốn thức suối lặng yên, là hạt ngọc làm sạch nguồn ý, cuối cùng cậy nhờ đó mà sự ngay thẳng có thể có được; soi sáng cảnh sạch trong sáng suốt của tự giác, đi sâu đến chỗ cao tột của tâm, chỉ có kinh này mà thôi.

    Phàm làm việc phiên dịch kinh này, là nhằm mục đích như vậy. Tuy phương ngôn có khác, mà bản chất vẫn đồng. Kinh này viết bằng tiếng Phạm toàn là kệ tụng. Trước hết, dịch giả dịch bằng văn xuôi, rắn hóa thành rồng đâu cần đổi vảy, nhà trở thành quốc gia đâu cần đổi tên họ, như vậy có lầm lẫn đâu mà cho là nặng, nhẹ, cho là cùng hay khác. Ngược lại càng thêm rõ ràng hết sức tốt đẹp.

    Tam tạng Sa-môn Bất Không, ở chùa Đại hưng thiện, là bậc rường cột của thuở thượng pháp, chèo mái thuyền trong biển ái; cầm hạt ngọc giới, làm gương sáng nhập tâm; đi trên tuyết, cỡi trên mây, hiểu cùng tận chân đế của “Lộc dã.” Làm cánh buồm lướt trên biển, nghiên cứu sự sâu xa của ngài Mã Minh. Tiếng miêu tả có tám cách chuyển âm, lời lẽ hoàn mỹ cả hai bên, đủ để ta có được cái cửa mà dòm ngó, soi xét những ý nghĩa rốt ráo được phơi bày.

    Chiếu theo lệnh vua, chiêu tập Sa-môn nghĩa học mau đến kinh thành, ban cho chức Hàn lâm học sĩ như Liễu, Kháng… để dịch rõ kinh này, làm kinh hộ quốc… Đối chiếu với nhiều kinh chữ Phạm, phiên âm các chữ giản tự; căn cứ vào bản chánh, y theo lời tụng, làm cho mùi các chánh bản không thay đổi, tinh hoa như trăng sáng của kinh vẫn luôn luôn đầy đủ. Như vậy, chẳng phải không đẹp sao? Chẳng phải không đẹp sao?

    Lời của trẫm kém hoa mỹ, văn thì không đủ tráng lệ, nhưng chí của trẫm, thì muốn lưu hành nghĩa lý sâu xa này, truyền bá cho đến muôn đời. Vì vậy mà có bài tựa của kinh này.

    QUYỂN THƯỢNG

    Phẩm 1: ĐẠO TRÀNG MẬT NGHIÊM

    Tôi nghe như vầy:

    Một thời, Đức Phật với tất cả pháp tự tại vô ngại, trụ khỏi cõi Dục, cõi Sắc, cõi Vô sắc, vô tưởng; Đức Phật dùng sức Thần túc thông du hý ở thế giới Mật nghiêm. Thế giới này chẳng phải là cảnh giới ngoại đạo, Thanh văn, Duyên giác, đến được. Cùng với Phật là những vị tu tập thắng Du-già và những vị Đại Bồ-tát trong ức cõi Phật, nhiều như vi trần, điều có mặt.

    Những vị ấy tên là Đại Bồ-tát Tồi Nhất Thiết Ngoại Đạo Dị Luận, Đại Bồ-tát Đại Tuệ, Đại Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến, Đại Bồ-tát Thánh Quán Tự Tại, Đại Bồ-tát Đắc Đại Thế, Đại Bồ-tát Thần Thông Vương, Đại Bồ-tát Mạn-thù-thất-lợi, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, Đại Bồ-tát Giải Thoát Nguyệt, Đại Bồtát Trì Tấn làm người đứng đầu; tất cả các vị đều vượt qua cảnh giới tâm, ý, thức của ba cõi, ứng thân theo sở nguyện, chuyển được sinh y, thành tựu Thủ-lăng-nghiêm địa Tam-muội Pháp vân như huyễn, được vô lượng chư Phật dùng tay xoa đầu, trụ ở cung Liên hoa ngoài ba cõi.

    Bấy giờ, Đức Như Lai Ứng Cúng Chánh Biến Tri từ chỗ an trú pháp lạc, trong cảnh giới Thánh trí tự giác sâu xa vi diệu, phóng ra vô lượng màu sắc; rồi từ Tam-ma-địa, rời khỏi điện Đế lôi quang diệu trang nghiêm, cùng chư Bồ-tát vào điện Vô cấu nguyệt tạng.

    Đức Phật bước lên tòa Sư tử đạo tràng Mật nghiêm; ngồi yên chỗ xong xem sét bốn phương, rồi từ ánh sáng trang nghiêm giữa hai lông mày phóng ra vô lượng trăm ngàn ánh sáng sạch trong, vây bủa đan nhau thành võng lưới ánh sáng. Khi ánh sáng đó chiếu đến, tướng trang nghiêm của tất cả cõi Phật, đều hiện ra rõ ràng như là một cõi Phật. Những cõi Phật khác cũng được tô điểm trang nghiêm rất tinh tế nhiều như vi trần. Thế giới Mật nghiêm vượt trội hơn các cõi Phật khác, xa lìa mặt trời, mặt trăng và các vì sao, như là tánh vô vi, không giông vi trần. Trong cõi Mật nghiêm, Đức Phật và đệ tử, cùng những vị ở thế giới khác đến hội này, đang như trong Niết-bàn, lấy hư không Phi trạch diệt tánh.

    Bấy giờ, Đức Thế Tôn sau khi hiện những oai thần công đức tốt đẹp của Phật và Bồ-tát ở thế giới đó xong lại dùng Phật nhãn xem khắp các chúng Bồ-tát trong mười phương, rồi bảo Đại Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến:

    –Này Như Thật Kiến! Thế giới gọi là Mật nghiêm này trong đó đối với cõi Dục, Sắc, Vô sắc và nơi hữu tình vô tưởng Bồ-tát dùng sức Tam-ma-địa, sinh ra lửa trí tuệ, thiêu đốt hết sạch sắc cho đến vô minh, chuyển sinh y, được thăng tỳ sở nguyện, trong sức bằng sức thần túc thông, cả toàn thân lúc này giống như ánh sáng của mặt trời, mặt trăng, ngọc ma-ni và điện, như đế cung, san hô, hạt lợi-đa-la, vàng ròng, chiêm-bặc, khổng tước và ảnh tượng của trăng, hoa trong gương. Sắc thân như vậy, trụ ở các Địa, làm nhân tu vô lậu, nhờ Tamma-địa mà được tự tại; đem mười nguyện Vô tận hồi hướng hết, sẽ được thân thù thắng và đến được cõi Mật nghiêm.

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến từ chỗ ngồi đứng đậy, trịch áo vai phải, gối phải quỳ sát đất, lễ Phật, chắp tay, bạch:

    –Bạch Thế Tôn! Con có điều muốn hỏi cúi xin Như Lai Ứng Cúng Chánh Biến Tri rũ lòng thương xót, cho phép con nói.

    Phật bảo Như Thật Kiến:

    –Hay thay! Hay thay! Tùy theo lời ông hỏi, ta sẽ nói để làm cho tâm ông được vui lòng.

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến, được Đức Phật cho phép, liền bạch:

    –Bạch Thế Tôn! Có phải chỉ có cõi Phật này là siêu việt hơn

    cõi Dục, Sắc, Vô sắc và cảnh giới của hữu tình vô tưởng không?

    Phật bảo:

    –Này thiện nam! Từ đây trở lên, qua trăm ức cõi Phật, có các cõi Phật như Phạm âm, cõi Phật Ta-la Thọ Vương, cõi Phật Tinh Tú Vương; qua những cõi Phật như vậy, lại có vô lượng trăm ngàn cõi Phật khác rộng lớn, nguy nga, tráng lệ; là chỗ trang nghiêm của chúng hội Bồ-tát. Chư Phật trong đó, đều vì Bồ-tát, nói về pháp lạc hiện tại tự giác Thánh trí, xa lìa phân biệt, đạt được chân như thật tế, là pháp rốt ráo của cảnh giới đại Niết-bàn. Cho nên phải biết, ngoài cõi này, còn có vô lượng cõi Phật như vậy.

    Này Như Thật Kiến! Trong chúng hội Bồ-tát, nơi cõi Mật nghiêm này, không phải chỉ có ông sinh tâm hạn lượng, thưa hỏi Như Lai đâu. Ở đây có Đại Bồ-tát, tên là Trì Tấn, đối với cảnh giới của Phật, đã sinh tâm hạn lượng, dùng thần thông, bay lên phương trên, vượt qua trăm ngàn câu-chi và Căng-già sa… thế giới chư Phật, như không thể thấy được cảnh của Như Lai, liền cho là điều hiếm có, biết Phật và Bồ-tát là không nghĩ bàn, đành phải trở lại thành Xá-vệ, ở thế giới Ta-bà, vội tới gặp ta, sám hối tạ tội; khen công đức của Phật là vô lượng, vô biên, giống như hư không, trụ trong cảnh tự chứng, đến cõi Mật nghiêm.

    Bấy giờ, trong hội, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, là vị có khả năng diễn thuyết tướng của các Địa rất sâu sắc, vững chắc, đến tận nguồn gốc của các Địa ấy; từ chỗ ngồi, đứng dậy, trịch áo vai hữu, gối phải quỳ sát đất, đảnh lễ Phật, chắp tay, bạch:

    –Bạch Thế Tôn! Con có ít việc muốn hỏi Đức Như Lai Ứng Cúng Chánh Biến Tri, cúi xin Thế Tôn Từ bi dạy cho con.

    Phật bảo:

    –Này Kim Cang Tạng! Ông muốn hỏi ta điều gì? Như Lai Ứng Cúng Chánh Đẳng Chánh Giác sẽ tùy theo chỗ nghi của ông mà giảng thuyết cho.

    Được Phật cho phép, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng bạch:

    –Bạch Thế Tôn! Phật nghĩa là gì? Giác ngộ về điều gì? Cúi xin Thế Tôn giảng nói về cảnh giới thắng nghĩa, cho biết pháp tánh của Phật; để cho những vị tu hạnh Bồ-tát trong ba đời, đối với cái thấy về các sắc tướng đã tích tập và để cho các ngoại đạo dị luận còn bị dính mắc tu hành theo cảnh giới phân biệt, khởi lên những hiểu biết vụn vặt về tánh tự tại, thời, phương, hư không, ngã, ý căn, cảnh và hòa hợp; những cái thấy biết như vậy, sinh ra sự dính mắc vô minh, ái, nghiệp, nhãn sắc với nhãn, lúc đó lại duyên sắc và tác ý; những pháp như vậy, làm nhân duyên cho nhau, như đẳng vô gián duyên; tăng thượng duyên, sở duyên duyên, chúng hòa hợp sinh ra thức dính mắc vào hành, rồi sinh ra có, không… cùng đủ các loại ác giác ở trong ngã pháp, lại có những người đối với các uẩn của hữu tình, rơi vào không tánh kiến. Vì muốn cắt đứt sự hiểu biết mê lầm như vậy, cúi xin Thế Tôn chỉ cho phương pháp thoát ly tướng sở tri của năm loại thức, để có thể đối với các pháp được sự tự tại; làm cho chúng con nghe và hiểu được về nghĩa Phật, về giác ngộ đại Bồ-đề, rồi nhờ giác ngộ về tướng sở giác tri của năm loại thức mà thành Chánh giác.

    Bấy giờ, Phật khen Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng:

    –Hay thay! Hay thay! Kim Cang Tạng! Tự tại mười Địa có đại thông tuệ, vượt qua cảnh giới phân biệt, thường muốn hiện bày pháp tánh Phật chủng tối thắng Du kỳ; không phải chỉ có ông, đối với nghĩa Phật Bồ-đề sở giác mà sinh ý niệm hiếm có, thưa hỏi ta đâu. Đã có Hiền Huyễn và vô lượng Phật tử, đối với nghĩa này, sinh tâm hiếm có, dùng đủ các loại suy nghĩ để chọn lựa tìm cầu thể Phật.

    Như Lai nghĩa là gì? Sắc là Như Lai chăng? Khác với sắc là Như Lai chăng? Như vậy, ở trong uẩn, xứ, giới và các hành, trong ngoại mà tìm cầu thì không thể thấy Như Lai; vì tất cả đều là pháp được tạo ra, nên hoại diệt; trong uẩn không có Như Lai, phân tích cho đến cực vi, đều không thấy được. Vì sao dùng diệu trí tuệ, định ý, quán đúng, cũng không thấy được? Vì uẩn là thấp hèn, nhiễm ô; còn Như Lai là Pháp thân thường trú.

    –Thiện nam! Ông có thể nhập vào pháp giới sâu xa. Hãy lắng nghe! Hãy lắng nghe và khéo nhớ nghĩ kỹ! Ta sẽ vì ông nói.

    Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng yên lặng thọ giáo.

    Phật nói:

    –Thiện nam! Tam-ma-địa Thắng tự tại kim cang tạng. Như Lai chẳng phải uẩn, cũng chẳng phải khác uẩn; chẳng phải nương uẩn, cũng chẳng phải không nương uẩn; chẳng sinh, chẳng diệt; chẳng tri, chẳng sở tri, chẳng căn, chẳng cảnh. Vì sao? Vì uẩn, xứ, giới và căn, cảnh… đều là hữu lậu, không nên trong ngoài ở chúng mà tìm kiếm Như Lai. Vả lại, sắc là vô tri giác, không có sự nhớ suy, sinh rồi phải diệt, giống với cây, cỏ, gạch, ngói, do vi trần hợp thành, như bọt nước tụ. Còn thọ thì nhờ hai pháp hòa hợp mà sinh; giống như ý tưởng về bọt nước, áo, bình… cũng từ hai nhân duyên đó, hòa hợp mà sinh ra; như bóng nắng, do ánh sáng mặt trời chiếu xuống đất, hơi nóng bốc lên như làn sóng nước; những loài chim thú… vì quá khát, ở xa nhìn thấy, cho đó là nước thật. Tưởng cũng như vậy, không có thể tánh, giả dối, không thật, chỉ là trí phân biệt, giống như thấy tánh của mọi thể tướng khác nhau phải nhờ danh tự mới được. Định là quán sát chúng thật kỹ, ví như thỏ có sừng, Thạch nữ có con… đó chỉ có giả danh; như sắc trong mộng, chỉ vọng tưởng mà thấy, thức dậy thì chẳng có, trong mộng vô minh thấy đủ các loại hình sắc của nam nữ… khi thành Bậc Chánh Giác, thì không còn thấy cái đó. Hình như thân cây chuối, bên trong không có lõi; lìa khỏi cảnh của thân, thì không có thể tánh. Hiểu biết các việc đều như mộng ảo, trống rỗng, giả tạo, không thật. Ví như nhà ảo thuật hoặc học trò ông ta, dưa vào những loại cây, cỏ, gỗ, gạch, ngói mà bày ra các hình tượng đầy màu sắc; còn giả làm hình dạng người, voi, ngựa… với đầy đủ các loại hình tướng trang nghiêm xinh đẹp. Người ngu tham cầu cái không thật, đó chẳng phải là trí sáng. Sự hiểu biết cũng lại như vậy, dựa vào cái khác mà hoạt động, toan tính phân biệt cùng khắp, sinh ra ôm giữ hai loại là năng thủ và sở thủ. Nếu tự mình biết rõ như vậy, tức là chuyển đến chỗ diệt hết. Cho nên thể của chúng vốn không, giống với kẻ không thật.

    Này Kim Cang Tạng! Như Lai là thường trụ, luôn không thay đổi, là cảnh giới tu quán hạnh niệm Phật, gọi là Như Lai tạng; giống như hư không, chẳng thể hoại diệt, gọi là cảnh giới Niết-bàn, còn gọi là pháp giới. Ba đời chư Phật Thế Tôn, đều tùy thuận theo đây mà tuyên thuyết. Như Lai ra đời hoặc không ra đời, thì tánh này vẫn thường trụ, gọi là pháp trú tánh, pháp giới tánh và Ni-dạ-ma tánh.

    Này Kim Cang Tạng! Vì nghĩa gì, gọi là Ni-dạ-ma? Vì xa lìa được tất cả lỗi lầm đưa đến thân sau; lại nữa, Tam-ma-địa này, chắc chắn dứt trừ những điều ác, cho thân sau, nên gọi là Ni-dạ-ma. Nếu có người, trụ ở Tam-ma-địa này đối với các hữu tình, tâm không luyến ái, nên chứng được thật tế và Niết-bàn, thì cũng như cục sắt nóng, bỏ vào nước lạnh, xả bỏ hữu tình cũng vậy. Chư Bồ-tát xả, mà không chứng. Vì sao? Vì đại tinh tấn, đại Bi và các Độ, là các đoạn hạt giống Phật, hướng theo Thanh văn thừa, đi trên con đường ngoại đạo tà kiến? Vì bùn lầy Tam-ma-địa sẽ làm chìm mất, giống như voi già lún nơi bùn lầy; mùi vị cảnh giới định cũng lại như vậy, thoái chuyển tất cả pháp môn của Phật, thì không được nhập vào rốt ráo tuệ. Thế nên, Bồ-tát xả mà không chứng, chỉ trụ đến gần kề mà thôi; dùng rốt ráo tuệ, nhập vào Pháp thân Phật, giác ngộ được oai đưc rộng lớn của Như Lai, sẽ thành Chánh giác, chuyển bánh xe diệu pháp, thì cảnh giới của trí và các sắc sẽ là những tư dụng, nhập vào định Như Lai, vui trong cảnh giới Niết-bàn. Tất cả Như Lai làm cho thoát ra khỏi định, lần lượt gia hạnh, vượt qua Địa thứ tám, khéo léo quyết chọn đến địa Pháp vân, thọ dụng oai đức rộng lớn của Như Lai, nhập vào cảnh giới nội chứng của chư Phật, cùng với Vô công dụng đạo Tam-ma-địa tương ưng, dạo khắp mười phương, không rời chỗ cũ, mà vẫn luôn dựa vào cõi Phật Mật Nghiêm. Đầy đủ Kim cang tự tại đại biến hóa, hiện ra cõi Phật, mà thành tự tại, chuyển sinh y thành trí Tam-ma-địa và tùy nguyện thọ thân, đầy đủ Thần thông, bước đi oai đức giống như ngỗng chúa. Ví như trăng sáng, bóng hiện khắp những nơi trong nước, Phật cũng như vậy, tùy theo các hữu tình mà hiện các sắc tướng, đối với các chúng hội đều đem lại lợi ích; lại còn khiến đến cõi Phật Mật Nghiêm, tùy theo tánh muốn đó mà mở bày chỉ bảo dần dần, sẽ vì tất cả Bồ-tát, tất cả Thiên vương tự tại ở cõi Dục mà nói, sẽ làm thanh tịnh cung điện ma-ni bảo tạng, làm cho mọi nơi đều an lạc… lần lượt cho đến các Địa, từ cõi Phật này đến cõi Phật khác, hiện ra sự giàu có, an vui, công đức trang nghiêm cho đến tận đời vị lai, tùy theo căn cơ mà ứng hiện. Giống như các tiên thành tựu được sức Tổng trì… và các thần ở cung điện Linh tiên cùng nhân hành mà không thể thấy.

    Như Lai trụ nơi chân thân, ẩn hiện biến hóa chỉ dạy đã xong mà không thể thấy, cũng như vậy.

    Bấy giờ, Thế Tôn nói bài kệ:

    Căn, uẩn như ổ rắn
    Cảnh giới duyên chỗ xúc
    Vô minh sinh ái, nghiệp
    Huân tập trói buộc chặt
    Tâm, tâm sở, ác giác
    Vây trói như rồng quấn
    Độc giận lại nổi lên
    Như ngọn lửa bùn cháy.
    Những người tu quán hạnh
    Thường nên quán như vầy:
    Xả bỏ các uẩn, pháp
    Một lòng không biếng trễ
    Như ở giữa hư không
    Không cây mà có bóng
    Làn gió, dấu chân chim
    Muốn thấy, khó thể được
    Với năng tạo, sở tạo
    Trong sắc và phi sắc
    Muốn tìm thấy Như Lai
    Điều đó khó cũng vậy.
    Chân như và thật tế.
    Cùng thể tánh chư Phật
    Sở hành của nội chứng
    Cảnh giới không nói được
    Niết-bàn gọi là Phật
    Phật cũng gọi Niết-bàn
    Lìa năng sở phân biệt
    Làm sao mà thấy được.
    Vàng vụn còn ở quặng
    Trong quặng không thấy vàng
    Người trí khéo nấu lọc
    Vàng ròng mới hiện ra.
    Phân tích nơi các sắc
    Cho đến cùng cực nhỏ
    Để tìm cầu các uẩn
    Hoặc một hoặc tánh khác
    Thể Phật không thấy được
    Cũng chẳng không, có Phật.
    Người định, quán Như Lai.
    Ba mươi hai tướng tốt
    Và các việc khổ, vui
    Đều làm cho sáng tỏ.
    Vì vậy không nên nói
    Định Như Lai là không
    Có Phật Tam-ma-địa
    Phật, thiện căn, thiện xảo
    Phật, Nhất Thiết Thế Thắng
    Và Phật, Chánh Đẳng Giác
    Năm Đức Phật như vậy
    Và những biến hóa khác
    Như Lai tạng, có đủ
    Ba mươi hai tướng tốt.
    Cho nên Phật chẳng không
    Người định thường quán thấy
    Vượt ra ngoài ba cõi
    Vô lượng chư cõi Phật
    Cõi Như Lai vi diệu
    Đầy khắp Phật tử tốt
    Định tuệ cùng giúp nhau
    Làm thành tánh vững chắc
    Vui ở cõi Mật nghiêm
    Tất cả đồng tướng Phật
    Siêu việt hơn sát-na
    Thường đến Tam-ma-địa.
    Định Thế Tôn hơn hết
    Các tướng để trang nghiêm
    Quán các pháp như mộng
    Hiện rõ nơi các pháp
    Chúng là Phật hóa thân
    Từ trời Đâu-suất xuống
    Phật đang trú Mật nghiêm
    Thân Phật hiện nơi đó
    Trụ chân mà chánh thọ
    Tùy duyên sinh các tướng
    Như trăng giữa hư không
    Hiện rõ nơi có nước
    Như bóng ngọc ma-ni
    Màu sắc đều hiện rõ.
    Như Lai trụ chánh định
    Ảnh hiện cũng như vậy
    Ví như hình với bóng
    Chẳng một, cũng chẳng khác
    Đấng Trượng Phu hơn vậy
    Thành tựu các sự nghiệp
    Chẳng hơn tánh cực vi
    Lúc nào cũng tự tại
    Cũng chẳng ngoài các duyên
    Mà làm ra thế gian.
    Như Lai dùng nhân duyên
    Trang nghiêm thân mình tạo
    Tùy chỗ cầu của đời
    Mới thấy đều hiện rõ.
    Tam-ma-địa du hý
    Trong ngoài đều có hết
    Núi, sông, rừng, đồng trống
    Bạn bè cùng quyến thuộc
    Các sao và nhật, nguyệt
    Hiện hình trong gương sáng
    Các thế gian như vậy
    Thân này có tất cả
    Như tay năm hạt cải
    Rải ra khắp mọi nơi.
    Phật ở định tự tại
    Mâu-ni tôn quý nhất.
    Không làm ra thế gian
    Chỉ có Phật hóa ra.
    Người ngu si vô trí
    Bị ác giác trói buộc
    Ôm lý lẽ có, không
    Thấy ngã và phi ngã
    Hoặc nói hoại hết thảy
    Hay nói một phần nhỏ
    Những loại người như vậy
    Thường tự tại thân mình.
    Phật khắp trong ba đời
    Làm Đại sư quán hạnh
    Xem đời như thành hờ
    Làm ra các sự nghiệp
    Cũng như sắc trong mộng.
    Nai khát thấy bóng nắng
    Cố sức làm các nghiệp
    Như dây mà buộc gió
    Phật dùng trí phương tiện
    Tự tại mà thấy biết
    Ví như người thợ giỏi
    Khéo điều khiển máy móc
    Như thuyền trưởng giữa biển
    Tay giữ chắc lái thuyền
    Vô biên tịch diệu nhất
    Đấng Trượng Phu đầy đủ
    Bậc lợi căn dễ chứng
    Người độn căn xa lìa
    Là người tu hành định
    Sở y của diệu định
    Người có đủ định tuệ
    Rõ biết ở nơi tâm
    Thể Phật thanh tịnh nhất
    Chẳng có, cũng chẳng không
    Xa năng giác sở giác
    Và lìa nơi hạng lượng
    Tâm diệu trí tương ưng
    Là cảnh giới thù thắng
    Các tướng vọng hiện ra
    Lìa tướng là Như Lai
    Thường đoạn các phiền não
    Định không bị nhiễm ô
    Không động và bị động
    Ở trên đường vô nhiễm
    Đủ các trời vi diệu
    Càn-thát, A-tu-la…
    Chúng tiên và ngoại đạo
    Luôn ca ngợi cúng dường
    Nơi kia, vui không sợ
    Tâm không bị lay động
    Do Du-già vốn tịnh
    Cho nên vượt bờ kia
    Phật hóa hiện dấu vết
    Vì trời, người dạy nghiệp.
    Phật chẳng hiện đây, kia
    Như mặt trời, mặt trăng
    Trụ nơi trí viên ứng
    Lìa dục, hiện cõi người
    Loài khác, các ngoại đạo
    Đều tùy nghi điều phục
    Đủ những loại trí, pháp
    Vương luân, tứ phệ-đà
    Đều là chư Như Lai
    Giữ định lực mà nói
    Hiện quốc vương triều hội
    Và các lệnh các nước
    Chốn sơn lâm tu đạo
    Đều do Phật hiện hóa
    Mười phương các kho báu
    Sinh ra báu trong sạch
    Là oai thần tự tại
    Của Bậc Thiên Trung Tôn
    Trí tuệ vượt ba cõi
    Và các loại tài trí
    Làm ra những phương tiện
    Nhờ Phật mà thành tựu
    Làm nhiều loại vòng hoa
    Nghiệp hành đó là nhân
    Vui cười những lành xảo
    Giảng thuyết hiện ca vịnh.
    Hoặc hiện sinh Đâu-suất
    Nghiệp Thiên nữ vây quanh
    Ca múa hòa vui sướng
    Ngày đêm thường tập hợp
    Hoặc hiện làm ma vương
    Đầu đội bằng mão báu
    Quản lý cả thế gian
    Cho, lấy và bắt, thả
    Tuy ở trong các loài
    Hiện làm người trí sáng
    Thường ở trong Mật nghiêm
    Vắng lặng không cử động
    Cảnh Đại Mâu-ni này
    Phàm ngu vọng phân biệt
    Như người bị đau mắt
    Như nai thấy sóng nắng
    Như đời xem ảo thuật
    Nắm lấy điều trong mộng
    Cảnh giới Thiên trung thiên
    Phật tử thấy rất thật
    Vì do cảnh thù thắng
    Như tỉnh ra khỏi mộng
    Na-la, Y-xá-phạm
    San-na, Đơn diệu hỷ
    Đồng tử Kiếp-tỳ-la
    Các Thủ-ca, Thị Tưởng
    Cảnh giới hoặc loạn kia
    Không thấy chánh Du-già
    Tương lai, tiên khổ hạnh
    Quá khứ và hiện tại
    Vì tập khí che tâm
    Đều không thể biết được
    Lành thay! Kim Cang Tạng!
    Đi khắp trong các Địa
    Lại nhờ oai thần Phật
    Mà ở cõi Mật nghiêm
    Kim cang tạng này đây
    Thị hiện nhập đẳng trì
    Cảnh giới chánh định ấy
    Do đây cùng tương ưng
    Nếu có vọng phân biệt
    Thắng tánh cùng vi trần
    Như thợ làm đồ vật
    Các hình tướng khác nhau
    Sinh chỉ là pháp sinh
    Diệt cũng chỉ pháp diệt
    Vọng chấp tất cả vật
    Đều vi trần làm ra
    Ví như đền soi vật
    Từ nhân biết được quả
    Tướng đầu không nắm bắt
    Về sau hoại cũng vậy
    Chẳng phải trong quá khứ
    Có thể mà tìm được
    Vị lai cũng như vậy
    Lìa duyên không có tánh
    Xa lìa các loại duyên
    Khắp cầu không có thể
    Không thấy tánh có, không
    Cũng không thấy có không
    Phân biệt ngã, vi tế
    Hữu tình như cái, bình
    Dòng tà hoại chánh đạo
    Có ba trăm sáu mươi
    Qua lại trong sinh tử
    Không có pháp Niết-bàn.

    Phẩm 2: NHẬP MẬT NGHIÊM SINH THÂN VI DIỆU (PHẦN 1)

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến, với vô lượng oai lực, tự tại trong thế gian, đội mão báu, chuỗi ngọc trang nghiêm đầy thân; từ tòa đứng dậy, quỳ gối phải xuống đất, thưa Tôn giả Kim Cang Tạng:

    –Thưa Tôn giả! Tôn giả có thể khéo léo thông đạt ba thừa ở thế gian, tâm không có sự chống trái, đang trong pháp lạc, trụ ở trí nội chứng, là bậc Thầy đại định, đối với định, được tự tại, có thể tùy thuận nói về tướng của các Địa, thường ở trong tất cả cõi Phật, diễn thuyết pháp mầu sâu xa cho các vị đứng đầu. Cho nên, nay tôi mời Ngài, nói về sự không tùy thuận hạnh khác, về cảnh giới trụ trong nội chứng, lạc thú trong hiện pháp, của các bậc Thánh, khiến cho tội và trong chúng các Đại Bồ-tát được thấy pháp ấy, để an vui tu hành, hướng tới Phật địa, để được thân do ý thành và thân do ngôn thuyết, lực thông tự tại đều được đầy đủ, chuyển hóa chỗ nương tựa, không trụ thật tế, giống như các sắc màu của ngọc Chân-đa ma-ni, hiện các sắc tượng, có thể dẫn tới các cõi cung điện của Thiên vương và trong tất cả cõi Mật nghiêm của Phật, để nói về hạnh Mật nghiêm.

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, nói bài kệ đáp lại:

    Lành thay! Chủ trời, người
    Thù thắng, trong Bồ-tát
    Thỉnh nói nhập Mật nghiêm
    Pháp tánh của vô ngã
    Nên biết cảnh phân biệt
    Tướng sở thủ của tâm
    Nếu xả sự phân biệt
    Mới thấy đời phân biệt
    Biết rõ duyên của đời
    Liền được Tam-ma-địa
    Nay ta sẽ nói, bày
    Nhân chủ, hãy lắng nghe!
    Trời nóng, thấy sóng nắng
    Tướng thế gian cũng thế.
    Nhân của năng sở tướng
    Không mà vọng phân biệt
    Năng giác sinh sở giác
    Sở giác nương năng hiện
    Lìa kia tức không đây
    Như ảnh sáng tương tùy
    Không tâm cũng không cảnh
    Lượng năng, sở đều không
    Chỉ nương nơi một tâm
    Như vậy mà phân biệt.
    Pháp năng tri, sở tri
    Chỉ tâm lượng sở hữu
    Tâm sở tri đã không
    Năng tri không thể được
    Tâm là tự tánh pháp
    Có tánh bị nhiễm đục
    Địa tám được thanh tịnh
    Địa chín được Tĩnh lự
    Giác tuệ là Địa mười
    Quán đảnh, chứng Như Lai
    Pháp thân được vô tận
    Là cảnh giới của Phật
    Rốt ráo như hư không
    Tâm thức cũng như vậy.
    Vô tận không thể hoại
    Các đức đã trang nghiêm
    Luôn là không nghĩ bàn
    Chư Phật cõi Mật nghiêm
    Ví như bình bị vỡ
    Mảnh sành mới hiển hiện
    Ngói vỡ, bụi nhỏ hiện
    Chia bụi thành rất nhỏ
    Nhân hữu vi như vậy
    Mà thành pháp vô lậu
    Như lửa đốt hết củi
    Lại đốt cháy chỗ khác
    Chứng như được chuyển y
    Xa lìa sự phân biệt
    Trụ nơi thí bất động
    Hiển hiện trong Mật nghiêm.
    Vô sinh hiện các sắc
    Không trụ các thế gian
    Thường cắt đứt các kiến
    Nương về vô ngã này
    Cắt dòng chảy liên tục
    Không hoại cũng không sinh
    Dứt hết tất cả kiến
    Nương về vô ngã này
    Các nghi hoặc đã diệt
    Vắng lặng, không nghĩ bàn
    Làm sạch tất cả kiến
    Nương về vô ngã này.
    Các thứ pháp thế gian
    Xưa nay tánh vô ngã
    Chẳng vì phá hoại không
    Và dụ được hiện rõ
    Như lửa đốt hết củi
    Với nó liền tự tắt.
    Quán sát ở ba đời
    Trí vô ngã cũng vậy
    Gọi là hiện pháp lạc
    Cảnh giới của nội chứng
    Nương đó nhập các Địa
    Trừ sạch ác vô thủy
    Lìa bỏ chỗ nương đời
    Xuất thế mà an trụ.
    Tâm ấy chuyển thanh tịnh
    Luôn ở cõi Mật nghiêm.

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Như Nhật Kiến và các vua… hướng về Bồtát Kim Cang Tạng cùng thưa:

    –Nay chúng tôi đều muốn nương về, cúi mong Tôn giả chỉ cho chúng tôi chỗ nương về.

    Lúc đó, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng dùng bài kệ, đáp lại:

    Thể Phật chẳng có, không
    Đã đốt cháy cây uẩn
    Vượt lên chúng ma vương
    Mà trụ trước Mật nghiêm
    Giác ngộ tịnh, vô cấu
    Chủ nhân hãy nương về
    Xa lìa nơi giác lượng
    Chứng được vô sở hữu
    Các thiền định Mật nghiêm
    Chủ nhân hãy nương về
    Cõi Mật nghiêm hơn sạch
    Chỗ các Thánh nương tựa
    Bậc quán hạnh đầy đủ
    Nên nương tựa Mật nghiêm
    Hãy quán sát thế gian
    Cả những nơi cao thấy
    Trong mộng thấy sắc đẹp
    Thạch nữ bỗng sinh con
    Cũng như thành Kiền-thát
    Vòng lửa, tóc giữa trời.
    Như các thứ hình giả
    Người, ngựa, cây, hoa, trái
    Do ảo thuật biến hóa
    Tất cả đều chẳng thật
    Như điện chớp mây trôi
    Đều giả, chẳng phải thật
    Như thợ làm ra bình
    Do phân biệt mà thành.
    Chủ nhân, nên lắng nghe!
    Các hữu tình thế gian
    Tập chí luôn che tâm
    Sinh đủ thứ hý luận
    Mạt-na và ý thức
    Và thức khác liên tục
    Năm pháp và ba tánh
    Với hai thứ vô ngã
    Mãi cùng nhau tương ưng
    Như gió thổi vào nước
    Chuyển khởi các sóng thức
    Sóng từng đợt không dừng
    Lại-da cũng như vậy!
    Các tập khí vô thủy
    Giống như mặt nước ấy
    Gió cảnh mà động vào
    Khởi lên các sóng thức
    Không lúc nào dứt sạch
    Tám thứ tâm luân chuyển
    Tuy không có thể tánh
    Mà tùy duyên liền khởi
    Hoặc có khi sinh chậm
    Thủ cảnh cũng như vậy
    Mau, chậm, có sai biệt
    Tâm chuyển nơi nhà cửa
    Nhật nguyệt và tinh tú
    Cây, nhành, lá, hoa, quả
    Núi rừng với chúng quân
    Ở những chỗ như vậy
    Đều hay sinh mau chậm
    Phần nhiều hay hiện mau
    Hoặc chậm khởi, sai biệt
    Hoặc khi ở trong mộng
    Thấy cảnh xưa đã gặp
    Và tưởng niệm mới sinh
    Cho đến lúc già chết.
    Toán số với các vật
    Suy tầm nghĩa các câu
    Quán nơi nào văn hay
    Thọ việc ăn uống ngon
    Với cảnh giới như vậy
    Dần dần sẽ hiểu rõ
    Hoặc có lúc sinh mau
    Mà hay giữ lại được
    Tâm tánh vốn thanh tịnh
    Nghĩ bàn không thể được
    Là diệu tạng Như Lai
    Như vàng ở trong quặng
    Ý sinh từ tạng thức
    Sáu thức khác cũng vậy
    Thức sáu loại, phần nhiều
    Sai biệt nơi ba cõi
    Lại-da với năng huân
    Và các tâm pháp khác
    Các chủng tử nhiễm tịnh
    Đồng trụ mà không nhiễm
    Chủng tánh Phật cũng vậy.
    Định, chẳng định, thường định
    Như nước biển luôn vậy
    Sóng, triều làm chuyển dời
    A-lại-da cũng vậy
    Tùy các Địa sai biệt
    Tu có thấp, vừa, cao
    Bỏ nhiễm là sáng tỏ
    Kim Cang Tạng lại nói:
    Như Bồ-tát Thật Kiến
    Bậc thấy nghe giác ngộ
    Tự tánh tuệ như thật
    Mười phương các cõi nước
    Các vua, dân trong hội
    Ngươi đã nghe ta nói
    Tùy theo đó rộng nói
    Nếu ai nghe pháp xong
    Tịnh gần A-lại-da
    Hoặc làm vua loài người
    Hoặc chuyển luân thiên hạ.
    Hoặc lại làm Đế Thích
    Đâu-suất, Tô-diệm-ma
    Cho đến cung Hóa lạc
    Tự tại chủ cõi Dục
    Hoặc sinh ở cõi Sắc
    Hay sinh trời Vô sắc
    Trong hữu tình vô tưởng
    Tĩnh lự thọ an lạc
    Chứng chân mà không trụ
    Giống như Sư tử rống.
    Với các định tự tại
    Nhờ tương ưng pháp vui
    Một lòng cầu Mật nghiêm
    Không dính mắc ba cõi
    Đã đến được Mật nghiêm
    Dần dần được giác ngộ
    Nương chuyển được an lạc
    Luôn an trụ vắng lặng
    Vô lượng các Phật tử
    Vây quanh để trang nghiêm.
    Là Pháp vương tự tại
    Tối thượng ở trong chúng
    Chẳng như ngoại đạo nói
    Hoại diệt là Niết-bàn
    Hoặc đồng với hữu vi
    Có, không lại tạo lỗi
    Mười nghiệp cao, vừa, thấp
    Ba thừa mới sinh ra
    Tối thượng sinh Mật nghiêm
    Từng Địa được thăng tiến
    Được trí tuệ giải thoát
    Thân Như Lai vi diệu.
    Vì sao nói Niết-bàn
    Đó là pháp hoại diệt
    Nếu Niết-bàn hoại diệt
    Hữu tình có kết thúc
    Nếu hữu tình kết thúc
    Cũng phải có khởi đầu
    Phải có pháp chẳng sinh
    Ban đầu tạo hữu tình
    Không có phi hữu tình
    Mà sinh cõi hữu tình
    Cõi hữu tình đã tận
    Phật không pháp sở tri
    Tức là không năng giác
    Cũng chẳng có Niết-bàn!
    Người vọng chấp giải thoát
    Mà nói về giải thoát
    Như củi hết, lửa tắt!
    Cũng như thân cây chuối
    Họ nói tánh giải thoát
    Là hoại có thành không.
    Với diệu lạc giải thoát
    Xa lìa không thể chứng
    Biến xứ và tĩnh lự
    Định vô sắc, vô tưởng
    Nghịch thuận mà vào ra
    Lực, thông đều tự tại
    Với họ không lui lại
    Cũng không mãi chìm đắm
    Thấu đạt nơi pháp tướng
    Khéo léo được các Địa
    Nếu trang nghiêm như vậy
    Sẽ đến cõi Mật nghiêm.
    Nếu nói tánh giải thoát
    Hoại có để thành không
    Người ấy trụ các hữu
    Rốt ráo không ra khỏi
    Đã hoại ba hòa hợp
    Nhân và bốn thứ duyên
    Nhãn sắc duyên trong ngoài
    Hòa hợp mới sinh thức
    Pháp thế gian trong ngoài
    Giúp nhau mới cùng sinh
    Các thứ nghĩa như vậy
    Tất cả đều trái ngược
    Nếu biết chỉ thức hiện
    Lìa nơi tâm có được
    Phân biệt không hiện tiền
    Cũng không trụ tánh ấy
    Bấy giờ, lìa sở duyên
    Tâm lặng yên chánh thọ
    Vất bỏ sự thế gian
    Thấy sở thủ, năng thủ
    Lìa nương chuyển thô trọng
    Trí tuệ chẳng nghĩ bàn
    Thân mười loại ý thành
    Trang nghiêm các tướng đẹp
    Làm vị chủ ba cõi
    Mới sinh nơi Mật nghiêm.
    Sắc, tâm và tâm sở
    Đã tương ưng vô vi
    Với trong ngoài thế gian
    Quán kỹ không sai khác
    Các người trí như vậy
    Đi vào nước Mật nghiêm
    Danh tướng và phân biệt
    Chánh trí và như như
    Tam-ma-địa, Mâu-ni
    Thể tánh đều bình đẳng
    Phải nên đến Mật nghiêm
    Cõi được Phật khen ngợi
    Nếu hoại ba hòa hợp
    Cùng với bốn thứ duyên
    Không kiên cố tự tông
    Đồng các vọng phân biệt
    Kẻ tập ác phân biệt
    Năm thứ luận của họ
    Thí dụ không thành lập
    Các nghĩa đều chống trái
    Năm luận đều thành lỗi.
    Mắt hoặc loạn giác trí
    Chấp dụ và tợ dụ
    Điên đảo, không điên đảo.
    Chấp hư vọng như vậy
    Tất cả hủy hoại này
    Xa lìa nơi tự tông
    Nương vào tông pháp người
    Các kiến lúc ban đầu
    Đều trừ hoại diệt sinh.
    Đại vương phải nên biết
    Hữu tình ở ba cõi
    Như bánh xe quay lăn
    Không thể có khởi đầu
    Như Lai dùng bình đẳng nguyện
    Cứu độ các hữu tình
    Như trăng rằm chiếu sáng
    Không chỗ nào không có
    Tùy loại nghiệp trước kia
    Ứng cơ mà thuyết pháp
    Nếu hủy hoại Niết-bàn
    Với Phật đâu ích lợi!
    Có ba loại tăng thượng
    Giải thoát cũng như vậy
    Bốn Đế và Thần túc
    Niệm xứ vô ngại giả
    Bốn duyên, vô sắc trụ
    Căn lực và Thần thông
    Giác chi và các Địa
    Pháp hữu vi, vô vi
    Cho đến các Thánh nhân
    Đều nương thức, mà có
    Trí khổ pháp nhẫn pháp
    Trí khổ loại nhẫn loại
    Bốn tập trí cũng vậy
    Diệt đạo cũng như thế
    Như vậy mười sáu loại
    Đó gọi là Hiện quán
    Số người học có mười
    Thức tám, bảy ngược lại
    Mỗi nhà một lần lại
    Một phen mà diệt độ
    Trung bát và sinh bát
    Hữu hành và vô hành
    Thượng lưu là nơi nơi
    Sau đó Bát-niết-bàn
    Như vậy tất cả loại
    Phẩm vị của các trí
    Người tu hành quán hạnh
    Cao, vừa, thấp không đồng
    Bồ-tát tu tăng thượng
    Công đức rất thù thắng
    Mười một và mười hai
    Cùng với mười sáu thứ
    Các người tu định này
    Lại diệt dần nơi tâm
    Chấm dứt, chẳng phải tâm
    Cũng chẳng cùng tâm trụ
    Tâm vị lai chưa đến
    Chưa đến nên chẳng có
    Tâm duyên không hòa hợp
    Chẳng sinh đây, sinh kia
    Thiền thứ bốn, vô tâm
    Có nhân không thể hại
    Có nhân là có thức
    Ý thức và năm thứ
    Vọng tưởng không hay biết
    Lưu chuyển như sóng dồn
    Định ấy quan Lại-da
    Lìa phân biệt năng sở
    Vi diệu không sở hữu
    Chuyển y mà không hoại
    Trụ cõi Phật Mật Nghiêm
    Hiện rõ như mặt trăng
    Các bậc Trí Mật nghiêm
    Thường chung sống với Phật
    Mãi rong chơi cảnh định
    Một vị không sai biệt
    Cảnh quán hạnh khó nghĩ
    Đã sinh ra định lực
    Vua nên thường tu tập
    Tương ưng định vi diệu
    Dục giới có sáu trời
    Phạm ma có mười hai
    Vô sắc và Vô tưởng
    Trong tất cả các Địa
    Nếu sinh cõi Mật nghiêm
    Làm Thiên chủ các cõi
    Muốn cầu cõi Mật nghiêm
    Nên tu mười thứ trí
    Pháp trí và loại trí
    Trí thế tục tha tâm
    Trí Khổ, Tập, Diệt, Đạo
    Trí tận, trí vô sinh
    Chủ nhân chỗ ngươi sinh
    Xả thân tộc Đát-la
    Nguyệt vương và Cam Giá
    Chủng tánh đều bình đẳng
    Tuy ở trong các tộc
    Họ ngươi rất thù thắng
    Nên cầu cõi Mật nghiêm
    Đừng hoài nghi thối tâm
    Như dê bị dắt đi
    Lo sợ mà bước tới!
    Mạt-na ở trong thân
    Giống nai giả đang đứng
    Cũng như ảnh cây giả
    Lau sậy trong dòng nước
    Như vua dạo ngự uyển
    Để vận động thân thể!
    Ý cùng với ý thức
    Tâm cùng với tâm pháp
    Pháp ấy không tự tánh
    Như mây tụ chẳng thật
    Hết thảy thứ tạng thức
    Bị tập khí ngăn che
    Như hạt ngọc Ma-ni
    Tùy duyên hiện đủ màu
    Tuy trong thân hữu tình
    Như ngỗng chúa, không nhơ
    Quyết định là chủng tánh
    Cũng là đại Niết-bàn
    Danh theo tướng mà sinh
    Tương do nhân duyên khởi
    Bởi có các hình tướng
    Nên khởi các phân biệt
    Phân biệt do hai nhân
    Tâm tập khí tướng ngoài
    Thức Mạt-na thức bảy
    Nên biết cũng như vậy
    Các căn duyên hội ý
    Pháp sinh ra năm thức
    Cùng tâm sở tương ưng
    Trong thân như cung điện
    Chánh trí luôn quán sát
    Tất cả cả các thế gian
    Từ nhân duyên như vậy
    Mà sinh các quả đó
    Chân như chẳng khác nó
    Các pháp hỗ tương sinh
    Tâm cùng lý tương ưng
    Quán thấy rất rõ ràng
    Đó chính là các pháp
    Tánh viên thành rốt ráo
    Cũng là vọng chấp thôi
    Tất cả pháp không sinh
    Tánh các pháp thường không
    Chẳng không, cũng chẳng có
    Như huyễn và như mộng
    Như thành Càn-thát-bà
    Bóng nắng và xe lông
    Khói mây và các vật
    Tất cả các hình tướng
    Danh cứu và văn thân
    Dính mắc sinh như vậy
    Thành ra tánh Biến kế
    Căn, cảnh, ý hòa hợp
    Huân tập thành hạt giống
    Với tâm không có khác
    Các thức do đó sinh
    Nhờ sức nương với nhau
    Gọi là Y tha khởi
    Khéo chứng trí tự giác
    Hiện trú nơi pháp lạc
    Đó gọi là viên thành
    Là cảnh giới của Thánh
    Phật và các đệ tử
    Chứng được gọi Thánh nhân
    Nếu ai chứng pháp này
    Liền thấy được thực tế
    Bảo rằng: “Sinh đã tận
    Phạm hạnh cũng đã lập
    Việc làm đã thành tựu
    Không còn tái sinh nữa.”
    Giải thoát tất cả khổ
    Đoạn diệt sự lay động
    Cháy sạch sự huân tập
    Kiếp tận vẫn không dời
    Hai vô ngã: Sinh, pháp
    Chiếu kiến thảy đều không
    Tích tập từ vô thủy
    Tất cả các hý luận
    Vô biên các lỗi lầm
    Tất cả đã đoạn trừ
    Thí như cục sắt nóng
    Hết nóng, sắt như cũ
    Như vậy, người giải thoát
    Hết mê, được mát mẻ
    Nhập vào cõi vô lậu
    Cõi Mật nghiêm vi diệu
    Cõi ấy rất mầu nhiệm
    Không có nơi nào bằng
    Chỉ Phật với Bồ-tát
    Thanh tịnh được ở đó
    Trước mắt Tam-ma-địa
    Lấy đó làm món ăn
    Muốn sinh về cảnh đó
    Khéo tập Thắng Du-già
    Vì các người có duyên
    Rộng khai thị phân biệt
    Danh vốn từ tướng sinh
    Tướng lại từ duyên khởi
    Từ tướng sinh phân biệt
    Không đủ tánh viên thành
    Căn cảnh bình y đẳng
    Pháp giả cùng hòa hợp
    Từ đó sinh phân biệt
    Hiểu rõ thấy sai khác
    Hoặc động hoặc chẳng động
    Tất cả các thế gian
    Đều do si ám sinh
    Ngu tối cho là thể
    Ngắn, dài với các sắc
    Âm thanh và hương giới
    Ngọt, đắng, cứng và trơn
    Ý thức cùng sở duyên
    Chỗ của các tốt xấu
    Pháp hữu vi, vô vi
    Cho đến với Niết-bàn
    Đó là cảnh của trí
    Chuyển đổi trong từng niệm
    Đều do thức sinh ra
    Mạt-na duyên tạng thức
    Như nam châm hút sắt
    Như rắn có hai đầu
    Nó đều có nghiệp riêng
    Ý nhiễm cũng như vậy
    Ôm giữ A-lại-da
    Hay làm sự nghiệp ngã
    Tăng trưởng nơi ngã sở
    Cùng ý thức câu khởi
    Làm nhân mà chuyển lui
    Sinh noãn xúc nơi thân
    Vận động tạo các nghiệp
    Ẩm thực và y phục
    Tùy vật mà thọ dụng
    Bay nhảy hoặc ca múa
    Các thứ để vui chơi
    Giữ thân các hữu tình
    Đều do sức của ý
    Như vòng lửa trên đầu
    Thành của Càn-thát-bà
    Không rõ, chỉ tự tâm
    Vọng khởi các phân biệt
    Thân tướng: Khí thế gian
    Như sức động cây đu
    Không lực, không kiên cố
    Phân biệt cũng như vậy.
    Phân biệt không chỗ nương
    Chỉ làm theo tự cảnh
    Ví như ảnh trong gương
    Chủng thức động mới thấy
    Kẻ ngu mê hoặc nó
    Chẳng phải người trí sáng
    Nhân chủ phải nên biết
    Cả ba đều thức hiện
    Nơi đó nếu xa lìa
    Tức đúng là thành thật
    Trì tấn các Bồ-tát
    Và Thánh Mục-kiền-liên
    Theo tiếng và quán khắp
    Trăm ngàn vạn ức cõi
    Đủ các báu trang sức
    Tráng lệ không đâu bằng
    Với cảnh vi diệu ấy
    Mật nghiêm rất thù thắng
    Cõi Cực lạc, Diệu hỷ
    Câu-đê cõi phương dưới
    Tất cả các Thế Tôn
    Đều khen cõi như vậy
    Rằng không có đầu, cuối
    Oai đức tự nhiên hóa
    Thuở xưa Phật ở đó
    Vượt ra khỏi ba cõi
    Không chấp thọ giàu vui
    Tự vô vi vắng lặng
    Lợi mình và lợi người
    Công nghiệp đều thành mãn
    Không ở trong Dục giới
    Thành Phật, làm Phật sự
    Cần đến cõi Mật nghiêm
    Chứng ngộ Vô thượng giác
    Câu-đê các Thế Tôn
    Trong muốn làm Phật sự
    Trước ở trong nước này
    Hóa làm vô lượng ức
    Thường tương ưng chánh định.
    Thần thông và du hý
    Biến khắp các cõi nước
    Như trăng sáng nơi nơi
    Tùy các loại chúng sinh
    Mong cầu mà hóa độ
    Hàng Hoa nghiêm, Thập địa…
    Cây lớn và Thần thông
    Thắng-man và các kinh
    Đều từ kinh này ra
    Như vậy kinh Mật Nghiêm
    Vượt trên tất cả kinh
    Chủ nhân và các vua
    Phải hết lòng cung kính
    Cõi Dục, Sắc, Vô sắc
    Các cõi trời Vô tưởng
    Như Lai đều không ở
    Chỉ trụ cõi Mật nghiêm
    Các cung điện cõi này
    Như son để trang sức.
    Tất cả các Như Lai
    Bậc Diệu tướng tịnh trí
    Phật và các Bồ-tát
    Thường sống ở trong đó
    Thế Tôn mãi trụ thiền
    Vắng lặng tối vô thượng
    Tự nương định khó nghĩ
    Hiện ra các sắc đẹp
    Sắc tướng không có biên
    Không ai có thể thấy
    Nước Cực lạc trang nghiêm,
    Thế Tôn Vô Lượng Thọ
    Các hành giả tu quán
    Sắc tướng đều như vậy.
    Hoặc thấy được Đức Phật
    Sáng ngời các sắc đẹp
    Chiêm-bặc, thư hoàng sắc
    Vàng ròng ánh mặt trăng
    Khổng tước, cổ như sen
    Tụ của Tương Tư Tử
    Chớp hồng, sắc san hô
    Hoặc hiện thân yếu ốm
    Hoặc mặc áo sô ma
    Hoặc ngủ trong nhà tranh
    Hoặc ở trên hoa sen
    Giống như ngàn mặt trời
    Hoặc thấy các Bồ-tát
    Buối tóc như rồng cuốn
    Báu Kim cang đế thanh
    Trang nghiêm làm mão quý
    Hoặc thấy vẻ cờ tròn
    Các tướng ngư, thương, khư
    Hoặc thấy sắc sáng đẹp
    Như cầu vòng trên trời
    Hoặc lấy núi Tu-di
    Đặt trong lòng bày tay
    Hoặc lấy nước biển cả
    Đổ trong lỗ tai trâu
    Hoặc hiện làm vị vua
    Đội mão, đứng lan can
    Các phụ tá cung kính
    Cùng bàn việc trị dân
    Hoặc tại Mật nghiêm tràng
    Người tu định vắng lặng
    Nói về cảnh tự chứng
    Pháp sở tri của Phật
    Hoặc nói được chuyển y
    Tâm tuệ đều giải thoát
    Tự tại Tam-ma-địa
    Thân vô ngại như huyễn
    Hoặc hiện cảnh vô nhiễm
    Đoạn các dính mắc nghiệp
    Lấy trí đốt “củi kiến”
    Không thọ nơi các hữu
    Ví như tim dầu hết
    Đèn tắt là Niết-bàn
    Hoặc hiện tu các Độ
    Thí vô giá đại hội
    Trì giới và khổ hạnh
    Đủ các thức nghi tắc
    Cõi Cực lạc trang nghiêm
    Người không sinh bào thai
    Thân sắc vàng vi diệu
    Ánh sáng tịnh, tròn đầy
    Cảnh giới những vị ấy
    Đều đầy đủ Du-già
    Nếu so với Mật nghiêm
    Trăm phần không bằng một
    Người trong cõi Cực lạc
    Tự nhiên tùy niệm thực
    Bậc Mâu-ni tự tại
    Định là vị cam lộ
    Đủ các rừng cây báu
    Vui chơi nghỉ dưới đó
    Cát vàng trải mặt đất
    Hiện rõ cõi tuyệt đẹp
    Sen báu thật sạch đẹp
    Nở trên nước công đức
    Cảnh tuyệt đẹp như vậy
    Không thể ví dụ được
    Đều do hoa sen sinh
    Cung kính Vô Lượng Thọ
    Khéo tu Tam-ma-địa
    Ưa thích công đức Phật
    Người chuyên tâm hồi hướng
    Đều sinh về nước ấy
    Các tướng tốt trang nghiêm
    Như gương sáng không bụi
    Kim Cang Tạng nói xong
    Tự hiện nơi thân hình
    Hoặc như một lóng tay
    Hoặc như một hạt cải
    Hoặc nhỏ như sợi tóc
    Chỉ bằng một phần trăm
    Hoặc hiện thân Thiện Thệ
    Thanh văn và Duyên giác
    Các sắc và các loại
    Cho đến đủ thứ hình
    Tùy theo điều họ nói
    Mà tuyên thuyết các pháp
    Hoặc nói về Bồ-tát
    Nhập các Địa đã biết
    Năm pháp, ba tự tánh
    Tám thức, hai vô ngã
    Đạt được định như huyễn
    Tùy ý thân được thành
    Các Thần thông tự tại
    Mười Lực, bốn Vô úy
    Trụ nơi không thoái chuyển
    Được sở y thanh tịnh
    Nhập vào trong Phật địa
    Uẩn, giới của vô lậu
    Mãi xa lìa biến đổi
    Lặng yên mà thường trụ
    Hoặc nói về Bồ-tát
    Khéo đẹp mà lại vui
    Như mộng, trăng dưới nước,
    Bậc hành đạo Du-già
    Được định Thủ-lăng-nghiêm,
    Mười thứ thân như huyễn
    Trọn mười Vô tận nguyện
    Chứng thành Đẳng chánh giác
    Ngồi tòa hoa sen đẹp
    Tướng tốt thật trang nghiêm
    Vô lượng các Phật tử
    Cung kính mà vây quanh
    Hoặc nói các Bồ-tát
    Nguyện lực hiện các hình
    Dạo khắp cả mười phương
    Phụng sự hằng sa Phật
    Các vị Bồ-tát này
    Thân thể đều vi diệu
    Ra vào luôn tự tại
    Không trụ trong hữu, vô
    Ví như Trời, Thần, Tiên
    Và các Kiền-đạt-phược
    Trụ trên núi Diệu cao
    Hoặc ở trong hư không
    Các hữu tình trên đất
    Đối diện mà không thấy
    Các Bồ-tát như vậy
    Hiện hình cũng như thế
    Người không tu quán hạnh
    Thì không thể thấy được
    Hoặc nói các Bồ-tát
    Được Tĩnh lự thù thắng
    Hiện thọ sinh mọi chỗ
    Hiện nhập cõi vô dư
    Hoặc nói các Bồ-tát
    Có thể dùng định lực
    Tự tại chuyển sở y
    Không trụ chân thật tế
    Vô lượng cõi hữu tình
    Tùy sai biệt hiện thân
    Thân tuy có sai khác
    Mà tâm vẫn bình đẳng
    Giống như nước trên đất
    Cũng như với trời, trăng
    Hoặc nói các Bồ-tát
    Thường dùng tâm đại Bi
    Xót thương các hữu tình
    Xoay tròn trong sinh tử
    Lang thang bị cùng khốn
    Vì bệnh tham, khổ đốt
    Thấp hèn và tàn tật
    An ủi khỏi sầu lo
    Như con ong trên thuyền
    Phiêu lưu trong biển cả
    Ngược dòng mà qua lại
    Phút chốc mấy vạn dặm
    Nói cho pháp phi ngã
    Sinh tử, nhanh, vô thường
    Khiến họ biết hoại diệt
    Chẳng dừng trong sát-na.
    Hoặc nói về chư Phật
    Cùng với các Bồ-tát
    Thấy rõ các hữu tình
    Say trong biển khát ái
    Khổ, phân biệt, bức bách
    Ở trong pháp Vô tướng
    Vọng chấp đủ thứ tướng
    Chấp trước Năng sở thủ
    Tâm luôn bị trói buộc
    Không thể được giải thoát
    Chìm trong biển sinh tử
    Phiêu lưu không dừng nghĩ
    Nghèo hèn và cô đơn
    Không chỗ nào nương tựa
    Ví như trong biển cả
    Nhện, sâu, khó tránh lưới
    Chư Phật và Bồ-tát
    Như người ở trên thuyền
    Thương các loại hữu tình
    Cứu thoát nạn sinh tử
    Tùy theo loại chúng sinh
    Mà hiện thân sai biệt
    Thuyết thí, giới các môn
    Vô số các thắng hạnh.

    KINH ĐẠI THỪA MẬT NGHIÊM

    QUYỂN TRUNG

    Phẩm 2: NHẬP MẬT NGHIÊM SINH THÂN VI DIỆU (Phần 2)

    Bấy giờ, trong đại hội, có Đại Bồ-tát Phổ Hiền Chứng Sắc Đại Oai Đức, cùng với các chúng Đại Bồ-tát như Đại Bồ-tát Trì Thế, Đại Bồ-tát Trì Tấn, Đại Bồ-tát Mạn-thù-thất-lợi, Đại Bồ-tát Thần Thông Vương, Đại Bồ-tát Đắc Đại Thế, Đại Bồ-tát Giải Thoát Nguyệt, Đại Bồ-tát Kim Cang Tề, Đại Bồ-tát Đại Thọ Khẩn-na-la Thọ Vương, Đại Bồ-tát Hư Không Tạng… cho đến vô lượng chư Thiên ở tại Đại bảo tạng điện Ma-ni.

    Lại còn có các chúng Du-kỳ ở trong cõi Mật nghiêm, cùng các vị ở vô lượng câu-đê cõi Phật, đến để nghe pháp. Được nghe công đức sâu dày của Mật nghiêm, tất cả liền đối với pháp rất cung kính, nhất định sẽ được chuyển y, mãi ở trong cõi nước ấy, không còn sinh ở chỗ khác nữa; tất cả đều đem lòng Từ bi thương xót tất cả hữu tình trong đời vị lai, tung rải lòng Từ bình đẳng để làm lợi ích cho tất cả. Họ cùng nhau chiêm ngưỡng Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, một lòng, đồng thanh dùng kệ hỏi:

    Tôn giả đủ biện tài
    Xin ngài hãy chỉ bày
    Các sắc tượng thế gian
    Là do ai làm ra?
    Như người thợ làm bình
    Nhồi bùn mà nặn ra
    Ví như người chơi nhạc
    Kích động thành ra tiếng
    Thí như một vật thể
    Có ba thứ tự tánh
    Đã, đang và sẽ thành
    Đều ở một vật thể
    Vì sao đủ loại sắc?
    Một vật được tạo ra
    Do Đâu-suất làm ra
    Hay là trời Dạ-ma
    Hay Tha hóa tự tại
    Đại Thọ Khẩn-na-la
    Hay là trời Thiện kiến
    Là trời Sắc cứu cánh
    Phạm vương Loa Kế làm
    Hay trời Vô sắc làm
    Tất cả Thiên chủ làm
    Hay tự nhiên mà làm
    Tay biến hóa mà có
    Hay do chư Phật tạo?
    Trong các thế giới khác
    Phật tử đã tạo ra?
    Những người tạo các sắc
    Do hoặc, loạn tạo ra
    Các hoặc loạn đã khởi
    Như nai thấy sóng nắng
    Ví như chỗ cái bình
    Đức là chỗ nương tựa
    Tất cả các thế gian
    Người hay trụ nơi đó
    Cái phi đức, thuộc đức
    Phi đức, nương nơi đức
    Nên dần dần hòa hợp
    Các đức được tập thành
    Sắc chỉ từ hoặc, loạn
    Là cũng có trụ sao?
    Là Phạm vương tạo ra
    Hay Na-la-diên tạo?
    Hùng mãnh và thắng luận
    Hay số luận tự làm?
    Thắng tánh đã làm ra
    Tự tại tự nhiên sao?
    Khi vô minh đã sinh
    Nghiệp ái tạo ra chăng?
    Thiên tiên và thế định
    Đều ôm lòng nghi hoặc
    Trước đã không có thật
    Giống như ở trong mộng
    Cũng như nóng phát lửa
    Và thành Càn-thát-bà
    Vô thủy vọng phân biệt
    Tùy theo đó liên tục
    Khởi ra năng hay sở
    Như rắn có hai đầu
    Cũng như tử thi đi
    Người gỗ máy chuyển động
    Trong không thấy tóc rũ
    Và vòng lửa xoay quanh.

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, bảo Đại Bồ-tát Phổ Hiền Chúng Sắc Đại Oai Đức và đại chúng, bằng bài kệ:
    Các sắc tượng thế gian
    Không sinh từ tác giả
    Chẳng phải Kiếp-tỳ-la
    Hay Nhân-đà-la làm.
    Cũng chẳng do cúng tế
    Chẳng phải Vi-đà giáo
    Chúng do nhiều nhân duyên
    Tu hành thường không trụ
    Cũng lại chẳng không, có
    Hãy giữ nhân thế gian
    Là trượng phu thứ tám
    Gọi đó là tạng thức
    Do đó, thành các sắc
    Như các hình xoay chuyển
    Như dầu do mè làm
    Trong muối có vị mặn
    Như vô thường sắc khắp
    Trượng phu biết cũng vậy.
    Như hương trong trầm, xạ,
    Và ánh sáng trời trăng
    Xa lìa năng, sở tác
    Cùng với hữu, vô tông
    Cũng xa lìa một, khác
    Tất cả lỗi ngoại đạo
    Người trí chẳng tìm cầu
    Phân biệt không thể được
    Người định tâm giải thoát
    Sở chứng của tự giác
    Nếu lìa A-lại-da
    Liền không có thức khác
    Giống như sóng trên biển
    Với biển sóng không khác
    Biển yên đâu thấy sóng
    Cũng không thể nói một
    Ví như người tu định
    Nội định, tâm thanh tịnh
    Người thần thông tự tại
    Có các thứ thông tuệ
    Người quán hạnh hay thấy
    Người khác chẳng biết được
    Thức lưu chuyển như vậy
    Nương tạng thức mà trụ.
    Phật và các đệ tử
    Nhờ định, thường quán thấy
    Tạng thức giữ thế gian
    Như lấy chỉ xâu ngọc
    Như bánh hợp với xe
    Bị gió nghiệp chuyển động.
    Thợ gốm dùng bánh xe
    Theo ý thành đồ dùng.
    Tạng thức cùng các cõi
    Cộng sức thành tất cả
    Các thế gian trong ngoài
    Cung cấp đều cùng khắp
    Giống như các ngôi sao
    Phơi bày trên hư không
    Do sức gió chủ trì
    Vận hành không dừng nghĩ
    Như dấu chim trên trời
    Không bao giờ thấy được
    Nếu lìa khỏi hư không
    Chim không thể bay được.
    Tạng thức cũng như vậy
    Không lìa thân ta, người
    Như biển nổi sóng cả
    Hư không chứa vạn vật
    Thức trượng phu cũng vậy
    Uẩn tạng các tập khí
    Ví như trăng trong nước
    Cùng với các hoa sen
    Không thể trộn trong nước
    Nhưng lại không dính nước.
    Tạng thức cũng như vậy
    Tạp khí không thể nhiễm
    Như mắt có đồng tử
    Riêng mắt không tự thấy
    Lại-da ở trong thân
    Nhiếp chứa các hạt giống.
    Giữ các thọ, noãn, thức
    Như mây che thế gian
    Nghiệp dụng không hề dừng
    Hữu tình không thể thấy
    Thân do các sắc thành
    Lại hay tạo các sắc
    Như thợ gốm tự động
    Dùng bùn nặn các vật
    Thế gian vọng phân biệt
    Thấy con trâu… có sừng
    Không rõ sừng chẳng có
    Nên nói thỏ không sừng
    Phân tích đến rất nhỏ
    Tìm sừng, không chỗ có.
    Cố đợi cho có pháp
    Mới khởi sự không thấy
    Pháp có vốn tự không
    Không thấy, đâu cần đợi.
    Pháp hoặc có, hoặc không
    Nhân dần dần hỗ tương
    Trong hai pháp có, không
    Không nên khởi phân biệt
    Nếu lìa khỏi sở giác
    Năng giác liền không sinh
    Ví như xoay vòng lửa
    Che lấp Càn thành giả
    Đều do ít sở kiến
    Mà sinh các giác này.
    Nếu lìa khỏi sở nhân
    Giác ấy, liền không có
    Danh, tướng trói buộc nhau
    Tập khí không ngằn mé
    Tất cả các phân biệt
    Câu khởi cùng với ý
    Nên hữu tình lưu chuyển
    Không chứng được viên thành
    Tích tập từ vô thủy
    Đắm chìm trong cảnh vọng
    Vì huân tập hý luận
    Sinh ra đủ thứ tâm
    Năng thủ và sở thủ
    Tự tánh tâm hữu tình
    Bình, y phục, các tướng
    Thật thấy không thể nghe
    Tất cả chỉ có giác
    Nghĩa sở giác đều không
    Tánh năng giác, sở giác
    Tự nhiên chuyển như vậy
    Kẻ ngu không đoạn trừ
    Tạp khí, tâm mê hoặc
    Lại-da và bảy thức
    Có lúc lại sinh vội
    Giống như biển nổi sóng
    Do gió tác động vào
    Sóng từng đợt lên xuống
    Không bao giờ chấm dứt.
    Sóng thức cũng như vậy
    Gió kích động cảnh giới
    Vô số các phân biệt
    Tự ôm giữ bên trong.
    Như đất không phân biệt
    Vạn vật nhờ đó sinh
    Tạng thức cũng như vật
    Chỗ các cảnh nương tựa
    Như người dùng tay mình
    Lại đánh vào thân mình.
    Cũng như voi lấy vòi
    Hút nước tắm thân nó
    Lại như các đứa bé
    Dùng miệng ngậm tay mình
    Đó là thức phân biệt
    Lại tự duyên hiện cảnh
    Cảnh giới của tâm này
    Biến khắp cả ba cõi
    Người tu quán hạnh lâu
    Có thể khéo thông đạt
    Trong ngoài các thế gian
    Tất cả chỉ tâm hiện.
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Nói diệu pháp này xong
    Đứng lặng yên một chỗ
    Suy nghĩ về pháp giới
    Định vi diệu phổ biến
    Nhập vào các cảnh Phật
    Thấy vô lượng Phật tử
    Đang tụ tại Mật nghiêm
    Liền ra khỏi thiền định
    Phóng ánh sáng chiếu khắp
    Cõi Dục, Sắc, Vô sắc
    Cùng cung trời Vô tưởng
    Trong ánh sáng như vậy
    Lại hiện các cõi Phật
    Đều thấy vô lượng Phật
    Tướng tốt đẹp, đoan nghiêm
    Đủ các sắc vi diệu
    Từ thân Phật phóng ra
    Tùy theo sự ái lạc
    Lợi ích cho thế gian
    Khiến các Phật tử ấy
    Khen ngợi tên Mật nghiêm
    Vui mừng ngắm nhìn nhau
    Lại nói lời như vầy:
    Mật nghiêm đẹp không dơ
    Có thể trừ các tội
    Chỗ hành giả quán thắng
    Cõi ấy rất diệu kỳ
    Chúng tôi nghe tên gọi
    Trong lòng rất vui sướng.
    Họ từ chỗ đang ở
    Đều đi đến Mật nghiêm.
    Phạm Loa Kế, sắc tận
    Cùng với trời Tịnh cư
    Hâm mộ cõi Mật nghiêm
    Chỗ Phật tử sinh đến
    Đồng tâm tụ hội lại
    Đều thưa với Phạm vương:
    Chúng tôi làm thế nào
    Được đến cõi Mật nghiêm
    Nếu thiên vương đến đó
    Chúng tôi sẽ đi theo.
    Bấy giờ, Phạm Loa Kế
    Nghe các chúng trời nói
    Liền đi đến vói họ
    Nữa đường quên đường đi!
    Phạm vương trước giác ngộ
    Dùng kệ quán sát kỹ
    Cảnh thắng quán hạnh ấy
    Hạnh nào mới đến được?
    Kẻ dục, sắc, tự tại
    Thì không thể đến được
    Chẳng phải không, thức xứ
    Chẳng phải phi phi tưởng
    Chẳng phải các ngoại đạo
    Tà định… mà đến được
    Khéo léo làm cách nào
    Đến được cõi Mật nghiêm?
    Hoặc nhờ Thiên trung thiên
    Sức oai thần gia hộ
    Mới khiến được tới nơi
    Tại hội cung Mật nghiêm.
    Phạm Loa Kế phát tiếng
    Mọi người đều vâng theo
    Thấy Phật đầy hư không
    Với oai quang rực sáng
    Bảo Phạm vương ấy rằng:
    Ngươi về cung điện mình
    Cõi Mật nghiêm Như Lai
    Là cảnh của quán hạnh
    Phi tưởng còn khó lên
    Cõi Sắc làm sao đến?
    Phạm vương từ chỗ Phật
    Nghe bảo vậy xong
    Liền trở về nước mình
    Tìm đến cung Phạm thiên
    Lúc các trời Tịnh cư
    Đang cùng nhau bàn luận:
    Phạm Thiên vương Loa Kế
    Oai thần, không đến được
    Nên biết cõi Mật nghiêm
    Cao tột khó nghĩ bàn
    Chẳng phải định như huyễn
    Ai đến được cõi đó.
    Chúng trời trong hội ấy
    Nghe tiếng khen công đức
    Sinh tâm rất lạ kỳ
    Bèn thưa Kim Cang Tạng:
    Chúng tôi đều muốn nghe
    Mong ngài nói pháp sâu.
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Liền bảo đại chúng rằng:
    Như Lai đã thuyết pháp
    Ai diễn đạt cho hết
    Thánh trí của tự giác
    Cảnh giới không nghĩ bàn
    Trừ người quán hạnh sâu
    Còn làm sao chỉ bày.
    Lúc Trì Tấn, Dạ-ma
    Và Phật tử tự tại
    Khác miệng đồng thanh thưa:
    Mong ngài sớm tuyên thuyết
    Thần thông và Mạn-thù
    Từ Thị, vua Khẩn-na
    Cùng người tu định khác
    Thảy đều thỉnh như vậy
    Các trời, tiên Trì Minh
    Trong không tấu các nhạc
    Đồng tâm mà khuyến thỉnh:
    Xin xót thương tuyên thuyết.
    Khuyến thỉnh như vậy xong
    Đều ngồi nơi tòa đẹp
    Phạm vương nương sức Phật
    Lại trở vào trong hội
    Và thưa Kim Cang Tạng
    Xin hỏi lời như vầy:
    Nay các đại chúng này
    Trang nghiêm chưa từng có
    Chính là Tôn giả tử
    Thông tuệ không ai bằng
    Nên đối với Tôn giả
    Khát ngưỡng mong cầu pháp
    Nay con vẫn chưa biết
    Mới hỏi vì sao những
    Kiều Lạp và Thắng Đạo
    Với Đản Sinh, Luân vương
    Chính là Thiếu niên Mã
    Chính là Cổ tiên truyện,
    Con của dòng Cam Giá
    Quốc vương Thiên cung trì
    Trong Dục, Sắc, Vô sắc
    Pháp của các trời, người
    Đó là hạnh Bồ-tát
    Độc giác và Thanh văn
    Cho đến Tu-la minh
    Các luận về tịnh tượng
    Mong ngài những việc ấy
    Thứ lớp mà diễn nói
    Chúng con và trời, người
    Một lòng thích lắng nghe.
    Bấy giờ, Giải Thoát Nguyệt
    Trì Thế, Hư Không Tạng
    Đại Thế, Quán Tự Tại
    Tổng Trì Tự Tại vương
    Bảo Kế và Thiên Quan
    Kim Cang Thủ Tịch Tuệ
    Cùng Đại sĩ Bảo Thủ
    Và các Tối thắng tử
    Đều từ câu-đê cõi
    Đến ngồi cung Liên hoa
    Đồng thỉnh Kim Cang Tạng:
    Cúi xin Đại Tuệ nói
    Quá khứ và vị lai
    Trí Mâu-ni thanh tịnh
    Nhân giả, được gần Phật
    Tâm sáng tỏ không nghi
    Chúng này đều thích nghe
    Mong Tôn giả diễn nói
    Định Vương Kim Cang Tạng
    Bảo khắp đại chúng rằng:
    Như Lai đã thuyết pháp
    Ta không thể nói hết
    Chỉ trừ Phật, Bồ-tát
    Được oai thần gia hộ
    Ta nay chí tâm lạy
    Cung kính lễ tự tại
    Điện Mâu-ni bảo tạng
    Phật và các đệ tử
    Tâm kính tin, ta nói:
    Trí Như Lai thanh tịnh
    Khiến gieo hạt giống Phật
    Các ngươi hãy lắng nghe.
    Đây chẳng phải vương luận
    Và luật lệ luân vương
    Mà là cõi Mật nghiêm:
    Chủng tánh của Như Lai
    Cảnh giới Bậc Chánh Định
    Việc thù thắng chư Phật
    Trí Như Lai vi diệu
    Lìa năng giác, sở giác
    Nên chẳng phải sức ta
    Diễn được pháp mầu này
    Phải nhờ oai thần Phật
    Theo Phật mà thỉnh thọ
    Trí này rất vi diệu
    Là hoa Tam-ma-địa
    Phật ở trong Mật nghiêm
    Chánh thọ mà khai diễn
    Xa lìa mọi nói năng
    Và với tất cả kiến
    Hoặc có hay hoặc không…
    Bốn chủng biên như vậy
    Gọi là tối thanh tịnh
    Diệu lý của Trung đạo
    Các thiền định Mật nghiêm
    Có thể quán sát được
    Lìa chấp mà chuyển y
    Mau vào cõi Như Lai.
    Khi các chúng Phật tử
    Theo ngài nghe lời ấy
    Đầu, mặt, hai chân lạy
    Cung kính mà thưa rằng:
    Chúng con ưa thích pháp
    Như người khát muốn uống
    Như con ong nhớ mật
    Bậc Du-già tự tại
    Cúi mong ngài giảng nói
    Làm cho chúng Bồ-tát
    Được tự tại với định
    Trí tuệ, đại oai đức
    Và các vua Sát-lợi
    Bậc Quán hạnh hiểu sâu
    Đều muốn nghe Như Lai
    Nói pháp môn sâu xa
    Lại muốn nghe tôn giả
    Lợi thật, phạm vi diệu
    Đẹp lòng Đức Như Lai
    Tiếng sâu xa khéo léo
    Diễn nói nghĩa thù thắng
    Khiến tất cả được rõ.
    Kim Cang Tạng bảo rằng:
    Như Lai đã nói nghĩa
    Chân thật rất hiếm có
    Lìa tướng khó thấy được
    Như hư không không vật
    Thấy hình là hiếm có
    Như Lai đã thuyết nghĩa
    Hiếm có cũng như vậy.
    Dấu chim, gió trong không
    Không thể thấy hình dạng
    Mâu-ni nói diệu lý
    Khó thấy cũng như vậy
    Việc thí dụ thế gian
    Bậc Trí hay hiểu rõ
    Chư Phật đã tuyên thuyết
    Ví dụ không thể biết
    Nay những đều ta thấy
    Như mộng và Càn thành…
    Kẻ quán hạnh hội này
    Đầy đủ đại trí tuệ
    Thông đạt nghĩa chân thật
    Không đều gì không biết
    Tại sao vì người ấy
    Nói cảnh Phật khó nghĩ
    Nhưng nay đã khai diễn
    Nhờ sức oai thần Phật
    Tất cả vì tối thắng
    Hãy chí tâm lắng nghe
    Như Lai nói lời đẹp
    Câu nghĩa đều tương ưng
    Vượt qua cảnh giới tâm
    Xa lìa mọi ví dụ
    Ví như ong hút hoa
    Trước lấy các tinh túy
    Với những con đến sau
    Chỉ hút thứ còn lại
    Thắng Mâu-ni cũng vậy
    Trước được vị pháp hay
    Ta hưởng thứ còn lại
    Nay vì chúng tuyên thuyết
    Cảnh giới Thiên trung thiên
    Người trí sáng thêm vui
    Chẳng phải ý so lường
    Lấy voi làm biểu tượng
    Cũng như hình sắc người
    Tướng tốt trang nghiêm thân
    Hiện ở cung thắng diệu
    Nón báu để trang sức
    Ánh sáng tròn, bánh xe
    Tất cả đều thành tựu
    Chiếu sáng nơi cung điện
    Trừ ngoại đạo ngạo khinh
    Chư Phật trong bốn mùa
    Mãi sống nơi Mật nghiêm
    Với tất cả mọi nơi
    Hiện sinh và Niết-bàn
    Thuần thiện ít tổn giảm
    Ác sinh và loạn, bẩn
    Tùy ý chúng ưa thích
    Lợi ích các hữu tình
    Nghiệp dụng, không phút dừng.
    Thường trụ cõi Mật nghiêm
    Đó là nơi thanh tịnh
    Cung Du-kỳ an lạc
    Ít khi có cấu bẩn
    Hiện rõ tướng Như Lai
    Ví như trăng tròn sáng
    Ảnh chiếu các dòng nước
    Phật dùng tất cả thân
    Tùy nghi mà ứng hóa
    Cảnh tịnh trí Như Lai
    Người quán hạnh đều thấy
    Hoặc hiện Đại tự tại
    Hoặc hiện Na-la-diên
    Hoặc hiện Ca-tỳ-la
    Trụ trên không thuyết pháp
    Hoặc hiện ra Vi-đà
    Thường hành và diệu hỷ
    Đồng thiên và Thi-khí
    La-hộ-đô Mâu-lô
    Hoặc hiện Khẩn-na-la
    Cam giá, hoặc mặt trời
    Cùng với các quốc vương
    Tất cả đều chiêm ngưỡng
    Hoặc là đại Y vương
    Hiện ra trong mọi người
    Kim cang và các báu
    Đồng sắt các khoáng sản
    Minh châu và chì thiếc
    Ngọc hồng và pha lê
    Tùy theo các hữu tình
    Ưa thích và hiện rõ.
    Do sức gia trì Phật
    Khiến họ được an lạc
    Thiên nữ và long nữ
    Và Càn-thát-bà nữ
    Nữ tự tại cõi Dục
    Không thể động tâm họ
    Vượt hơn cảnh giới dục
    Và hơn sắc, Sắc giới
    Không xứ và thức xứ
    Và vô sở hữu xứ
    Phi tưởng, phi phi tưởng
    Với họ, không mê hoặc
    Các bậc Định vô tưởng
    Chưa lìa, hoặc trói buộc
    Chẳng an, chẳng thanh tịnh
    Lưu chuyển nơi các hữu
    Đã sinh ra có thân
    Không bằng cõi Mật nghiêm
    Cõi Mật nghiêm vi diệu
    Phước thanh tịnh, trang nghiêm
    Người giải thoát tri kiến
    Là chỗ nương tối thắng
    Đủ mười thứ tự tại
    Sáu thông, Tam-ma-địa
    Đều do ý thành thân
    Như Phật hiện nơi đó
    Tu hành về Thập địa
    Đàn… các Ba-la-mật
    Tất cả tướng tốt đẹp
    Thường trang điểm thân thể
    Xa lìa sự phân biệt
    Cũng luôn luôn biết rõ
    Cũng không ngã, ý, căn
    Tuệ căn thường vui sướng
    Các công đức của thí…
    Tịnh nghiệp đều tròn đầy
    Được nương tựa nơi Phật
    Cõi thanh tịnh Mật nghiêm
    Cõi ấy rất vi diệu
    Không nhờ mặt trời, trăng
    Phật và các Bồ-tát
    Sáng thanh tịnh mãi chiếu
    Các Thánh trong Mật nghiêm
    Ánh sáng hơn mặt trời
    Không có ngày hay đêm
    Cũng không bị già chết
    Cung Mật nghiêm thù thắng
    Được chư Thiên hâm mộ
    Bậc Du-già tối thắng
    Siêng tu từng cấp bậc
    Biết rõ tất cả pháp
    Đều lấy tâm làm tánh
    Giỏi nói A-lại-da
    Ba tánh, pháp vô ngã
    Thân họ thành thanh tịnh
    Được sinh nước Mật nghiêm.

     

    Phẩm 3: SINH THAI TẠNG

    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Lại bảo Loa Kế Phạm:
    Thiên chủ nên biết rằng
    Tất cả thân hữu tình
    Lấy chính vật làm tánh
    Tướng hữu vi biến động
    Đủ năng tạo, sở tạo
    Tinh huyết cùng hòa hợp
    Tăng trưởng sự bất tịnh
    Làm vô lượng các nghiệp
    Thường ngăn che, trói buộc
    Như cây độc sinh ra
    Gai gốc rất sầm uất
    Tham, sân, các phiền não
    Cứ như thế tăng trưởng
    Chín tháng hay mười tháng
    Thời gian đã đầy đủ
    Từ thai tạng sinh ra
    Lộn ngược thọ các khổ
    Thiên chủ nên biết rằng
    Các loại hữu tình này
    Đều do nghiệp lực sinh
    Nghiệp xua đuổi, vận động
    Hoặc sinh trong loài người,
    Hoặc sinh vào bàng sinh
    Phi thiên và La-sát
    Rồng và các loài quỷ
    Hoặc dòng họ Trì Minh
    Thân cõi Thiên thù thắng
    Hoặc ở trong Du-kỳ
    Thoái mất Tam-ma-địa
    Trong luân vương quý tộc
    Được sinh vào trong đó.
    Như vậy, khi đã sinh
    Các căn liền tăng trưởng
    Tùy nhiều đời thân cận
    Lại tạo ra các nghiệp
    Bởi do nghiệp lực này
    Xoay tròn trong các nẻo
    Nếu những người có trí
    Nghe pháp được giác ngộ
    Lìa văn tự phân biệt
    Nhập ba cửa giải thoát
    Được chứng lý chân thật
    Rất thù thắng, thanh tịnh
    Và thanh tịnh tột cùng
    Liền sinh cõi Mật nghiêm
    Hay đến câu-đê cõi
    Tùy nghi mà ứng hiện
    Thiên chủ sinh như vậy
    Mãi thoát các nẻo hiểm
    Đó gọi là trượng phu
    Cũng gọi là bậc Trí
    Cũng gọi Thiên trung thiên,
    Chúng Phật tử vây quanh
    Thiên chủ, phải nên biết
    Thân thi tạng giả tạo
    Chẳng từ tự tánh sinh
    Chúng từ nghiệp si ái
    Bởi do tướng mà có
    Hiểu rõ, diệt trừ hết
    Cũng lìa sự phân biệt
    Cả đối với văn tự
    Hay quán sát như vậy
    Liền đến Mật nghiêm tràng
    Nếu những người tu tịnh
    Trụ định, phan duyên cảnh
    Liền bị tiếng và sắc
    Mê hoặc sinh dính mắc
    Không thể được kiến cố
    Cũng gọi tâm loạn động
    Bởi tà định ấy trói
    Lưu chuyển sinh ba cõi
    Nếu có thắng Du-kỳ
    Khéo trụ Tam-ma-địa
    Xa lìa năng, sở thủ
    Lặng yên tâm không sinh
    Gọi là tu chân thật
    Hành giả quán vô tướng
    Muốn sinh cõi Mật nghiêm
    Thường nên quán như vậy.

     

    Phẩm 4: CẢNH GIỚI TỰ (GIÁC) TÁC

    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Lại bảo Loa Kế Phạm:
    Thiên chủ nên biết rằng
    Tám loạn, chín loạn tâm
    Thường bị vô minh trói
    Hay sinh các thế gian
    Đều tâm hiện, tâm pháp
    Bởi do chúng lưu chuyển
    Các thức cùng các căn
    Bị vô minh biến khác
    Tâm vốn tịnh, không động
    Thế gian và căn cảnh
    Đều theo mười hai chi
    Năng sinh và sở sinh
    Từng sát-na hoại diệt
    Phạm thế đến phi tưởng
    Cũng từ nơi nhân duyên
    Chỉ có Thiên Trung Thiên
    Mới lìa tác, sở tác
    Hữu tình và vô tình
    Pháp động và bất động
    Đều giống như cái bình…
    Tánh nó là hoại diệt
    Thiên chủ nên biết rằng
    Các thức rất vi tế
    Lưu chuyển rất nhanh chóng
    Là cảnh giới của Phật
    Chư tiên và ngoại đạo
    Giả xưng là Mâu-ni
    Dùng lời trói buộc nhau
    Nên tham đủ thứ sắc
    Với thức sinh diệt này
    Thảy đều không thể biết
    Giả sử một ngàn năm
    Suy nghĩ bốn phệ-đà
    Hành thí được Phạm thiên
    Cũng bị rơi rớt lại
    Hoặc khổ hạnh bốn tháng
    Cúng tế được quả báo
    Tu các loại đàn tràng
    Thờ lửa để cầu phước
    Hoặc tu Tam thú pháp
    Giết dê để khẩn cầu
    Được quả, cũng rơi rớt
    Sao Phạm vương không ngộ?
    Quả ba đức lệ thuộc
    Không chắc như thân chuối
    Chỉ nhờ trí giải thoát
    Được sinh cõi Mật nghiêm
    Thiền định chứng cảnh ấy
    Mới có thể đến đó
    Cho nên, Đại Phạm thiên
    Phải nên khéo tu tập
    Người trong cõi Mật nghiêm.
    Không quyến thuộc, sinh tử
    Các thức của hữu tình
    Không dứt cũng không mất.
    Không dính mắc các nghiệp.
    Không huân tập nhiễm ô
    Như sen không dính nước
    Hư không, không dính bụi
    Trời, trăng không mây che
    Bậc Du-già cũng vậy
    Mau tu quán hạnh này
    Được Như Lai thu giữ
    Tắm trong dòng tịnh giới
    Uống bằng nước trí tuệ
    Do trí tu tịnh giới
    Giải thoát được sinh tử.
    Thiên chủ nên biết rằng
    Uẩn, xứ, giới hữu tình
    Các pháp được hợp thành
    Thảy đều không chỗ có
    Nhãn và sắc… làm duyên
    Nên mới sinh ra thức.
    Như lửa do củi đốt
    Thức khởi sinh cũng thế
    Do vọng tâm, cảnh chuyển
    Như nam châm hút sắt
    Như Càn thành, sóng nắng
    Ngu khát thấy như thật
    Trong không vật chẳng tạo
    Chỉ tùy tâm biến hiện
    Lại như người càn thành
    Qua lại đều không thật
    Thân chúng sinh cũng thế
    Tiến, dừng, đều không thật
    Cũng như trong mộng, thấy
    Thức rồi, chẳng có gì
    Vọng thấy uẩn và pháp
    Ngộ rồi, vốn lặng yên
    Bốn đại, như vi trần
    Lìa tâm, chẳng có gì
    Vật sở hữu thế gian
    Cho chẳng phải bốn đại
    Giống như gió tật duyên
    Làm hiện thấy các cảnh
    Xác chết đứng, không động
    Pháp thế gian cũng thế.
    Này hỡi các Phật tử!
    Phải nên khéo quán sát
    Động, thực vật thế gian
    Giống như đống bọt nước
    Bình, áo… vọng tưởng
    Không thật, như quán nắng
    Các thọ về khổ, vui…
    Khác nào bong bóng nước
    Các hành như cây chuối
    Bên trong không chắc thật
    Thức này như việc ảo
    Giả tạo vốn chẳng thật
    Ở trong ba cõi ấy
    Pháp động và bất động
    Đều giống như cảnh mộng
    Do tâm mê hiện ra
    Cũng như việc ảo thuật
    Và thành Càn-thát-bà
    Chỉ lừa dối kẻ ngu
    Từ đầu vốn không thật
    Phật tử hiểu pháp này
    Sẽ được tâm vô úy
    Lửa tuệ đốt các nạn
    Liền sinh cõi Mật nghiêm
    Thế gian đều vô tướng
    Tướng là chỗ trói buộc
    Vô tướng mới tốt lành
    Tướng là cảnh giới tâm
    Cảnh giới tâm, không thật
    Cảnh giới tuệ mới thật
    Xa lìa hết các tướng
    Là việc làm Từ bi
    Vô tướng trùm tất cả
    Ba cõi đều thanh tịnh
    Sắc, thanh… và các tướng
    Gọi là pháp ba cõi
    Tất cả các căn cảnh
    Nhân trói buộc hữu tình
    Nhờ tuệ được giải thoát
    Mới an vui và tự tại.
    Khi Bồ-tát Bảo Kế
    Ngồi trên tòa tuyệt đẹp
    Hướng về Kim Cang Tạng
    Mà nói lời như vầy:
    Cùng khắp câu-đê cõi
    Tôn giả là đứng đầu
    Thành tựu trí tối diệu
    Hiểu rõ pháp sở tri
    Với vô lượng Tất-đàn
    Đều được thấy rõ cả.
    Nay lại chúng tu hành
    Thanh tịnh các nghi ngờ
    Quán sát thân hữu tình
    Gốc khởi đầu tất cả
    Dùng diệu âm diễn thuyết
    Cùng kiếp không thể hết
    Hãy nên vì chúng hội
    Nói xa lìa thuận, nghịch
    Các nhân giống, chẳng giống.
    Và dùng pháp chân thật
    Khiến các người trí này
    Tâm tịnh không còn nghi
    Xả bỏ nhân các uẩn
    Không lâu được giải thoát
    Nhân uẩn pháp, chẳng pháp
    Sinh thân này, thân sau
    Kẻ trí sẽ thoát khổ
    Kẻ ái bị buộc chặt
    Tâm hữu tình đã khởi
    Do sắc lại vì minh
    Tác ý… và các duyên
    Chạy tán loạn các cảnh
    Nhanh chóng như điện chớp
    Khó có thể biết được
    Vô minh và nghiệp ái
    Do đó bị vẩn đục
    Các pháp, ý dẫn đầu
    Ý nhanh chóng, thù thắng
    Pháp cùng ý tương ưng
    Đều lấy ý làm tánh
    Ví như ngọc Ma-ni
    Hiện rõ các sắc thái
    Các diệu nghĩa cũng vậy
    Sao Phật tử không nói
    Như các sắc Ma-ni
    Tùy màu mà hiển hiện
    Nhân giả, trong Du-già
    Sáng rực cũng như vậy
    Tượng Như Lai đầy đủ
    Thường ở cung tự tại
    Chúng Phật tử vây quanh
    Tùy nghi mà nói pháp
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Bậc tự tại với pháp
    Lại bảo đại chúng rằng:
    Cõi Mật nghiêm vi diệu
    Là vắng lặng bậc nhất
    Cũng là Đại Niết-bàn
    Pháp giới tịnh giải thoát
    Cũng là Đại Niết-bàn
    Pháp giới tịnh giải thoát
    Cũng là cảnh diệu trí
    Lại dùng đại thần thông
    Của bậc tu quán hạnh
    Nương tựa tốt cõi này
    Không dứt cũng không mất.
    Thường trụ không thay đổi
    Nước không thể trôi được
    Gió không thể lay động
    Thể tánh chẳng như bình…
    Tuy đã thành vẫn hoại
    Nhân chẳng giống, không giống,
    Hai thứ đã thành lập
    Lập tông và các phần
    Đều là pháp bất định
    Dùng tông và lại dùng nhân
    Mới dính mắc sai biệt
    Cõi Mật nghiêm vi diệu
    Thể là thức chuyển y
    Vượt khỏi tâm phân biệt
    Chẳng vọng tình cảnh giới
    Cõi Mật nghiêm Như Lai
    Không đầu cũng không cuối
    Tự tánh chẳng vi trần
    Chẳng phải do lạc dục
    Chẳng đại tự tánh làm
    Chẳng nghiệp ái vô minh
    Chỉ do vô công dụng
    Trí vi diệu sinh ra
    Thoát dục, sắc, vô sắc
    Vượt lưới tối vô tưởng
    Cõi Mật nghiêm vi diệu
    Là A-nhã Tất-đàn
    Chẳng phải các nhân minh
    Cảnh giới của sở lượng
    Chẳng do nơi thắng tánh
    Tự tại cùng thanh luận
    Và Phệ-đà… các tông
    Mới có thể mở bày
    Cho đến vị tư lương
    Trí tuệ không thể hiểu
    Chỉ có Đức Như Lai
    Và cảnh trí mười Địa
    Nhân giả! Nay lắng nghe!
    Kẻ ngu mê thế gian
    Là nghiệp và chẳng nghiệp
    Nay ta nói nghĩa này
    Khiến kẻ tu thắng định
    Đạt được sự an vui
    Tất cả vật trong ngoài
    Chỉ tự tâm mới thấy
    Tâm hữu tình hai tánh
    Năng thủ và sở thủ
    Tâm thể có hai cửa
    Tức tâm thấy các vật
    Phàm phu tánh mê hoặc
    Tự mình không hiểu hết
    Như bình hiện sắc tướng
    Vô thể, chỉ tự tâm
    Định yếu và các tiên
    Mê loạn nơi nghĩa này
    Bỏ nơi lý chân thật
    Mà theo đường phân biệt.
    Tâm này có hai tánh
    Như ảnh trăng trong gương
    Như người bị nhặm mắt
    Vọng thấy có hoa đốm
    Cũng không chuỗi ngọc báu
    Chỉ do mắt bị nhặm
    Cho nên mới thấy vậy
    Kẻ dính mắc hư vọng
    Không hiểu, luôn chấp thủ
    Rộng hiện các trang sức
    Những tướng Phạm, các thứ…
    Tất cả các hữu tình
    Với bình và y phục…
    Tất cả việc trong ngoài
    Thảy đều từ tâm khởi
    Diệu định Mật nghiêm này
    Ngoài tâm, không hề có
    Nếu những người tu hành
    Sinh những nới phước địa
    Hoặc sánh dục tự tại
    Hoặc ở trời Sắc giới
    Cho đến cung Vô tưởng
    Cõi trời Sắc cứu cánh
    Không thức, không chỗ có
    Phi tưởng phi phi tưởng
    Vô số các cung điện
    Dần dần trừ tham dục
    Không lâu, được sinh đến
    Cùng quán hạnh Mật nghiêm
    Chúng Phật tử vây quanh
    Tự tại mà vui chơi
    Ngươi nên tu định này
    Mà sao đắm quyến thuộc
    Quyến thuộc thường trói buộc
    Nguyên nhân sinh tử chuyển
    Nam, nữ, ý hoặc, loạn
    Tinh huyết cùng hòa hợp
    Như trùng sinh bùn hôi
    Trong sinh cũng vậy đó.
    Chín tháng hoặc mười tháng
    Thân thể lớn dần lên
    Đến khi ra khỏi thai
    Ví như trùng chuyển động.
    Từ đó ngày càng lớn
    Phải chánh tâm hiểu rõ
    Ta xem các hữu tình
    Sự sinh đều như vậy
    Cha mẹ không tính đếm
    Vợ con cũng như thế
    Ở trong các thế gian
    Không nơi nào không có
    Ví như người Thạch nữ
    Mộng bỗng thấy sinh con
    Sinh rồi liền vui mừng
    Tìm con chẳng thấy đâu
    Buồn thương thật não nùng
    Bỗng nhiên tỉnh giấc mộng
    Không thấy có con mình.
    Từ lúc sinh đến hết.
    Lại mộng dạo sông núi
    Thành ấp và hoa viên
    Tất cả các cảnh giới
    Cùng thế gian thọ dụng
    Mình người, cùng thấy nhau
    Chạy, nhảy, đi qua, lại
    Vận chuyển và co duỗi
    Cảnh giới thật vô lượng
    Tùy theo lúc thức, ngủ
    Tất cả đều chẳng có
    Như người nhiều ham muốn
    Mộng thấy có người nữ
    Nhan sắc thật tuyệt vời
    Y phục, rất quý lạ
    Nên tự ý hoan lạc
    Thức dậy chẳng có gì!
    Tất cả các thế gian
    Nên biết cũng như thế!
    Ngôi vua, nhiều kẻ hầu
    Cha mẹ và họ tộc
    Chỉ lừa dối kẻ ngu
    Thể tánh đều chẳng thật
    Nguời với Tam-ma-địa
    Vì sao không siêng tu
    Vô lượng các Thanh văn
    Độc giác và Bồ-tát
    Sống dưới cây, trong núi
    Chỗ tu thiền yên tịnh
    Biển sữa Ma-la-đa
    Tần-đà, Bà-lợi-sư
    Ma-hê, Nhân-đà-la
    Kê-la và núi tuyết
    Hoặc ở Viên sinh thọ
    Hoặc tại Kiều-vi-na
    Hay giữa núi Tu-di
    Nghỉ tại cây Như ý
    Kiếm-ma-la hiểm trở
    Tĩnh tọa ở trong đó
    Hoặc ăn quả Chiêm-bộ
    Và uống vị cam lộ
    Đầy đủ các thần thông
    Mà thường tu quán này
    Đời quá khứ, vị lai
    Ngồi trên đài Liên hoa
    Kiết già trụ đẳng dẫn
    Thường quán sát như vậy
    Nhờ khéo nhiếp các căn
    Tất cả cảnh không tan
    Như móc câu giữ voi
    Trụ định cũng như vậy
    Thế gian hay xuất thế
    Tất cả các định khác
    Định Phật sạch, không nhơ
    Tham ái đều trừ bỏ
    Định vô sắc biến ái
    Trong các thiền vô tưởng
    Thấy hình trời, trăng đó
    Hoa sen và vực thẳm
    Như các màu hư không
    Định ấy chẳng rốt ráo
    Trừ bỏ tướng như vậy
    Được sạch, không phân biệt
    Sẽ thấy câu-đê cõi
    Chư Phật trụ định tâm
    Đồng lúc, cũng duỗi tay
    Lấy nước rưới đầu họ
    Liền nhập vào Phật địa
    Hiện ra các sắc hình
    Đã được các thứ thân
    Sẽ đủ Nhat thiết trí
    Lực, thông và tự tại
    Chánh định, Đà-la-ni
    Những công đức như vậy
    Tất cả đều thành tựu
    Phân tích với các sắc
    Cho đến quán rất nhỏ.
    Tự tánh không chỗ có
    Ví như sừng con thỏ
    Không phân, không phân biệt
    Uẩn, hữu uẩn cũng vậy
    Đều là ảo thuật làm
    Tất cả đều như vậy
    Trong đó không nghiệp quả
    Cũng không người tác nghiệp
    Không thể tạo thế gian
    Giả sử có thể tạo
    Có thể tạo với tạo
    Sao gọi người năng tác!
    Lời đó thành lỗi lầm
    Nói tạo ấy thanh tịnh
    Ngã ấy thànnh các cảnh
    Địa Luân nương thủy luân
    Và hữu tình thế gian
    Theo thứ lớp an cho
    Các nẻo đều sai biệt
    Đây kia cùng qua lại
    Với các căn khởi sự
    Mới giữ lấy các cảnh
    Việc ấy chẳng do ngã
    Đều là do phân biệt
    Thay nhau mà đổi khác
    Đồng với sữa, lạc, tô
    Như vậy sinh, trụ diệt
    Kế nghiệp và phi nghiệp
    Người định thường quán vậy,
    Như Càn thành và mộng
    Hý luận từ vô thủy
    Huân tập nơi hữu tình
    Vô số các lỗi lầm
    Mới sinh nghiệp phân biệt
    Các căn giống như huyễn
    Cảnh giới khác nào mộng
    Nghiệp năng tác, sở tác
    Người định hay xa lìa
    Kẻ ác giác yếu hèn
    Mê hoặc sinh vọng chấp
    Phân biệt với năng tác
    Tất cả các thế gian
    Hoặc là ngọc Ma-ni
    Vàng bạc các khoáng sản
    Sắc chim, thú, sai khác
    Bị vật nhọn đâm thẳng
    Việc ấy không giống nhau
    Nên biết không ai làm
    Tướng thế gian sai khác
    Đều từ phân biệt sinh
    Chẳng thắng tánh vi trần
    Tự nhiên, không nguyên do
    Kẻ ác giác vọng chấp
    Không biết thể tánh nó
    Là nghiệp hay phi nghiệp
    Khởi phân biệt như vậy
    Như chất độc trong sữa
    Tùy tương ưng biến chuyển
    Phân biệt tất cả xứ
    Các pháp cũng như vậy
    Tánh ấy cũng không sinh
    Tánh ấy cũng không diệt
    Kẻ mê không thể hiểu
    Các thứ phân biệt khác
    Thế gian chỉ tích tập
    Người định mới quán được
    Các ngươi hãy siêng tu
    Không nghĩ nghiệp, phi nghiệp
    Cùng hữu tình qua lại
    Như trời trăng xoay vần
    Trên không, không chỗ nương
    Tùy gió mà vận chuyển
    Tánh nghiệp rất sâu kín
    Thấy được cõi Mật nghiêm
    Tu các thắng quán hạnh
    Không bị nó chi phối
    Như ngọn lửa bốc cao
    Khoảnh khắc thành tro khói
    Lửa trí đốt củi nghiệp
    Nên biết cũng như thế
    Lại như đèn trời tối
    Huân tu từ vô thủy
    Đèn trí Mâu-ni thắp
    Sát-na liền diệt sạch.

     

    Phẩm 5: BIỆN QUÁN HẠNH

    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Lại bảo đại chúng rằng:
    Các nhân giả lắng nghe
    Ví như chỗ vắng vẻ
    Muốn tạo dựng phòng ốc
    Người thợ lo vật liệu
    Sau đó mới thành được.
    Xem kỹ trong các vật
    Từng vật không thành nhà
    Cũng như các ngón tay
    Hợp lại thành bàn tay
    Bỏ ngón tay tìm kiếm
    Thể nắm tay đâu có.
    Quân sư và xe cộ
    Thành ấp cùng vườn rừng
    Mây vật và núi sông
    Bình, áo với các tướng
    Đều là giả hòa hợp
    Bậc trí hiểu như mộng
    Như vậy thân nhà cửa
    Các giới đã tạo thành
    Uẩn chứa như núi cao
    Nguy hiểm như nhà mục
    Không sinh, cũng không diệt
    Chẳng mình chẳng phải người
    Như thành Càn-thát-bà
    Như mây và như ảnh
    Cũng lại như quáng nắng
    Giống như xem tranh vẽ
    Tướng tự hư vọng hiện
    Tánh tịnh lìa có, không
    Như người mù lại què
    Tướng giả mà đi được
    Tự tánh không thể giữ
    Thân phàm ngu cũng vậy
    Phân tích đến cực vi
    Tên rỗng, vật không thật
    Vi trần không nắm bắt
    Các pháp cũng như vậy
    Bậc Tịnh tuệ Du-già
    Khi suy nghĩ như vậy
    Liền đối với sắc, thanh…
    Xa lìa sự nhớ hiểu
    Chấm dứt tất cả ý
    Quả nhiên được giải thoát
    Không luyến ái các hữu
    Luôn ưa thích đẳng trì
    Dầu cho các tiên trời
    Hay người đẹp lộng lẫy
    Có đến cúng dường ta
    Xem như mộng, không nhiễm
    Thân tuy đứng tại đây
    Ngoại đạo không thể thấy
    Trì Minh và Phạm thiên
    Cũng không thấy đỉnh ta
    Sẽ sinh cung Ma-ni
    Tự tại mà vui chơi
    Cùng các Đà-la-ni
    Lìa Dục thường hoan lạc
    Đây là pháp quán hạnh
    Cảnh giới của Tát-đỏa
    Nhân giả, sớm tu tập
    Với phát tâm dũng mãnh
    Sẽ sinh cung Quang minh
    Lợi ích cả ba cõi
    Đoạn trừ phần tham dục
    Và lìa sân, nhuế, si
    Hãy đến Đại mật nghiêm
    Nơi vắng lặng thù thắng
    Cảnh giới ấy không chết
    Không có thức hoạt động
    Xa lìa với các tướng
    Chẳng phân biệt chỗ được
    Đây là xứ vi diệu
    Tương ưng pháp Du-già
    Cho nên tu quán hạnh
    Mong cầu đến cõi đó
    Đã thắng được tham sân
    Không ta, cũng không người
    Người nên tu thắng định
    Chớ sinh ra ba độc
    Hoặc chấp vào cảnh giới
    Liền sinh ra hai giác
    Giống như cô gái đẹp
    Mang những vòng hoa tươi
    Kẻ nhiều dục thấy rồi
    Say đắm trong tưởng nhớ
    Cái biết nhiễm mê hoặc
    Chuyên nghĩ việc đó thôi
    Lúc đi đứng hay ngồi
    Ăn uống và ngủ nghỉ
    Dung nhan cô gái ấy
    Luôn hiện trong tâm tưởng
    Những ác tuệ như vậy
    Do cảnh giả dối sinh
    Chìm trong cảnh bùn lầy
    Cho nên đừng tham đắm
    Hoặc như các thế gian
    Tuệ, tà phân biệt dối
    Với trâu và dê núi
    Thiết bà và hươu nai
    Vì thấy chúng có sừng
    Ôm giữ đó là thật
    Nên đối với hổ, thỏ…
    Lại hiểu là không sừng
    Nếu không thấy sừng trâu
    Đâu chấp thỏ không sừng!
    Thế gian cũng như vậy
    Vọng thấy có chỗ được
    Sao thấy thể chẳng thật
    Liền nói pháp định không
    Vì chưa bỏ phân biệt
    Nên tà giác luôn sinh
    Nhân giả xem xét kỹ
    Tâm hành các cảnh giới
    Đều như vọng sở đắc
    Có sừng hay không sừng
    Nếu như người tu hành
    Phải nên quán như vậy
    Từ đó được ý vui
    Hoặc làm Chuyển luân vương
    Trên không mà qua lại
    Có đủ đại oai lực
    Hoặc sinh điện nhật nguyệt
    Và các cung tinh tú
    Bốn vua trời Đao-lợi
    Diêm-ma và Đâu-suất
    Hóa lạc và Tha hóa
    Trong bảo điện Ma-ni
    Các thân phạm sắc giới
    Và cõi trời Thập phạm
    Không phiền và Không nhiệt
    Thiện kiến và Thiện hiện
    Cung A-ca-ni-tra
    Tự tại mà vui chơi
    Không thức, vô sở hữu
    Phi tưởng, phi phi tưởng
    Tại đó, trừ dần dục
    Cho đến các cõi Phật
    Thường vui định vi diệu
    Cảnh giới của giải thoát
    Ví như thân bình vỡ
    Mới có những mãnh sành
    Tánh hoại, hiện sát-na
    Với thường, thấy vô thường
    Hạt giống sinh ra mầm
    Mầm sinh loại rồi mất
    Lại như người thợ gốm
    Lấy bùn tạo ra bình
    Nếu bùn là Xa-ma (chỉ)
    Bình cũng như sắc nó
    Hoặc lúc thợ gốm ấy
    Dùng bùn đủ loại sắc
    Đến khi nung đã thành
    Mỗi cái tùy sắc bùn
    Tên, tre thành cửa sổ
    Từ sừng thành bầu đựng
    Ruồi nhơ và mật thối
    Thảy đều sinh ra trùng
    Nên biết quả thế gian
    Giống nhân, không giống nhân
    Do nhân đã biến hoại
    Nên mới sinh ra quả
    Nơi làm thành cát bụi
    Thể tánh không biến hoại
    Do kẻ ngu ở đời
    Sinh giả dối phân biệt
    Tạo ra ta trong ta
    Không có gì hơn ta
    Với ý, ngã cũng không
    Nhân tích tập cũng không
    Cùng nhân gần nhất sinh
    Chẳng cần có duyên thức
    Cảnh giới của bậc Trí
    Sức khéo léo sinh ra
    Nhổ sạch gai phiền não
    Hàng phục ma, quyến thuộc
    Tham ái thế gian hết
    Như mật hay trị bệnh
    Chư tiên do lòng tham
    Lưu chuyển sinh các nẻo
    Do huân tập lâu dài
    Ví như rắn phùng mang
    Lửa phiền não thiêu đốt
    Lưu chuyển đường ác hiểm
    Lìa tham liền giải thoát
    Phải siêng tu quán hạnh.

     

    Phẩm 6: HƯỚNG VÀO A-LẠI-DA

    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Lại bảo các đại chúng:
    Các nhân giả phải biết
    Xưa, ta nhờ Phật lực
    Gia trì, được diệu định
    Thấy rõ câu-đê cõi
    Tu hành định thế gian
    Chư Phật cùng Phật tử
    Trụ ở nơi thanh tịnh
    Trong đó chỉ Mật nghiêm
    Là an vui đệ nhất
    Chư Phật ngồi hoa sen
    Như cung điện tuyệt diệu
    Ta liền từ định dậy
    Hết lòng mà chiêm ngưỡng
    Tự thấy nước Mật nghiêm
    Chúng Phật tử vây quanh
    Lại thấy tạng giải thoát
    Trụ ở trong cung ấy
    Thân lượng như lóng tay
    Sắc tướng thật sáng rạng
    Như trăng rằm trên không
    Như hoa A-hằng-tư
    Tâm ta liền suy nghĩ
    Việc khó nghĩ là gì?
    Liền thấy ngay thân mình
    Chính ở tại trong bụng
    Ở trong đó thấy hết
    Tất cả các thế gian
    Liên hoa tạng Phật tử
    Nhờ thần lực của Phật
    Cũng đều thấy như vậy
    Vui vẻ không nghĩ bàn
    Thiên Trung Thiên tạo ra
    Liền thâu oai thần lực
    Đại chúng đều như vậy
    Tốt hiếm có khó nghĩ.
    Du-kỳ đủ thứ sắc
    Là cảnh giới của Phật
    Các nhân giả nên biết!
    Xưa Phật là Bồ-tát
    Từ nơi địa Hoan hỷ
    Đạt đến địa Ly cấu
    Phát quang và Diệm tuệ
    Nan thắng và Hiện tiền
    Viễn hành với Bất động
    Thiện tuệ, Pháp vân địa
    Đạt được Đà-la-ni
    Sinh các nghĩa vô tận
    Các định Thủ-lăng-nghiêm
    Và dùng ý thành thân
    Tế tánh và khinh tánh
    Đại tánh và ý lạc
    Tôn quý và dục thọ…
    Được tám tự tại ấy
    Như, ứng liền hiển hiện
    Vui chơi nơi Mật nghiêm
    Gọi là Diệu quang minh
    Công đức đều thành tựu
    Trở lại được thanh tịnh
    Hiện thành Đẳng chánh giác
    Hóa thành Phật, Bồ-tát
    Vô số sắc tượng đẹp
    Tự nhiên biến khắp cả
    Mà chuyển xe diệu pháp
    Mau khiến các chúng sinh
    Dùng trí đoạn các hoặc
    Lợi lạc khắp các nẻo
    Lại ở trong Mật nghiêm
    Hoặc có các Đại sĩ
    Thấy Phật hiện sắc thân
    Tướng trang nghiêm tốt đẹp
    Tự nhiên phát ánh sáng
    Rực rỡ như đống lửa
    Ở tại cung Liên hoa
    Cùng các người quán hạnh
    Vui chơi định an lạc
    Tam-ma-địa tự tại
    Là nơi rất thù thắng
    Hoặc thấy nơi đại thọ
    Thân vua Khẩn-na-la
    Hiện ra trăm ngàn ức
    Vô số các biến hóa
    Ánh sáng rực như trăng
    Chiếu khắp các cõi nước
    Hoặc thấy trời Đâu-suất
    Vô lượng các Phật tử
    Thân như sắc đế thanh
    Tướng công đức trang nghiêm
    Đầu đội mũ Ma-ni
    Ngồi cung điện tuyệt đẹp
    Ánh sáng chiếu cùng khắp
    Thông đạt Nhất thiết trí
    Hoặc thấy đức Phổ Hiền
    Có đủ oai lực lớn
    Đạt đại Nhất thiết trí
    Bốn Vô ngại, Biện tài
    Thân tướng hiện ánh sáng
    Tối thắng không ai bằng
    Ở cung điện Mãn nguyệt
    Của biển định Mật Nghiêm
    Hiển hiện các sắc tướng
    Hiền thánh đều khen ngợi
    Vô lượng chúng, các trời
    Cùng với Càn-thát-bà…
    Minh tiên và quốc vương
    Các quyến thuộc vây quanh
    Hoặc thấy Tối thắng tử
    Cùng các quán hạnh sư
    Vắng lặng mà thiền định
    Uy nghiêm nơi giấc ngủ
    Xa lìa sự chậm chạp
    Phụng hành lời Phật dạy
    Cần khổ mà sạch nhẹ
    Như ngoại đạo hiển bày
    Lục dục và Phạm thiên
    Hữu đảnh đến Thiệm-bộ
    Trong đó mà hóa hiện
    Có nhiều thứ ánh sáng
    Bậc Thần thông điều ngự
    Nổi rõ lên rực rỡ
    Hoặc thấy Bậc Đạo Sư
    Nhập thai hiện Đản sinh
    Xuất gia tu thiền định
    Cho đến Bát-niết-bàn
    Trí Phật không nghĩ bàn
    Tất cả đều trọn thành
    Được tự tại vô úy
    Người, trời đều nương về
    Nhân giả nên biết rằng
    Thể tánh của chư Phật
    Trí tuệ không ai bằng
    Chỉ Phật mới biết được
    Như Thích-ca đã chứng
    Thắng sư tử, loài người
    Các ngươi sẽ đạt được
    Hãy tin, chớ hoài nghi
    Tin chính là Phật thể
    Chắc chắn được giải thoát
    Hoặc làm chúa cõi trời
    Và các vị Tiểu vương
    Cho đến sinh Phạm cung
    Mà làm Chuyển luân vương
    Lại sánh Tạng liên hoa
    Ở trong hội Phật ấy
    Do liên hoa hóa sinh
    Được sức lớn tinh tấn
    Do đó hàng phục ma
    Muốn nhân đó huân tập
    Ý chí không khiếp nhược
    Chứng thành pháp Nhất đạo
    Kế thừa các việc Phật
    Làm vua các cõi nước
    Nếu muốn được làm Phật
    Phải sạch Phật tánh đạo
    Chủng tánh đã tịnh rồi
    Chư Phật liền thọ ký
    Du-già được giác ngộ
    Không lâu sẽ thành Phật
    Tất cả bậc tu hành
    Đều nương tựa vào đó
    Ví như mặt đất này
    Là chỗ mọi vật nương
    Như với bậc Diệu hạnh
    Có thể trị các bệnh
    Bậc Giác ngộ cũng vậy
    Hay trừ bệnh giả dối
    Được tâm vô phân biệt
    Hiểu rõ, không lay động
    Cảnh giới của trong ngoài
    Rõ đạt đều do thức
    Hãy xa lìa nơi ngã
    Cũng lìa cả ngã sở
    Không năng hại, sở hại
    Đối với cả vật hại
    Tất cả đều như vậy
    Cảnh giới của ý thức
    Đều nương A-lại-da
    Phân biệt dối như vậy
    Như ngọc cùng mặt trời
    Tương cảm sinh ra lửa
    Lửa này chẳng từ ngọc
    Cũng chẳng từ mặt trời
    Tâm ý thức cũng vậy
    Căn, cảnh, ý hòa hợp
    Hay sinh ra các tâm
    Như biển nổi các sóng.
    Tánh này chẳng giả tạo
    Cũng chẳng phải ảo mộng
    Chẳng giống các loại ấy
    Do mê hoặc nắm giữ
    Chẳng giống như lông rùa
    Cũng chẳng giống sừng thỏ
    Lại như sấm và chớp
    Chấn động sinh ra lửa
    Lửa này chẳng do nước
    Chỉ có vì sấm chớp
    Ý, không từ định biết
    Lửa này theo nơi sinh
    Như lửa theo nước sinh
    Tạo ra các đồ gốm
    Dục và các tâm pháp
    Với tâm mà cộng sinh
    Tánh hòa hợp không định
    Nên biết phải như vậy
    Tâm cảnh không nghĩ bàn
    Bị Mật nghiêm thấy biết
    Tàng thức của hữu tình
    Câu sinh từ vô thủy
    Như Niết-bàn hư không
    Tánh trạch diệt vô vi
    Xa lìa khỏi ba cõi
    Thanh tịnh thường tròn đầy
    Như trăng có tròn khuyết
    Hiện rõ các cõi nước
    Xoay vần thể là một
    Tánh nó không tăng giảm
    Kẻ ngu bị phân biệt
    Thấy trăng có đầy vơi
    Qua lại khắp bốn châu
    Kỳ thật không tròn khuyết
    Tạng thức vốn như vậy
    Hiện khắp cõi hữu tình
    Thể tánh không tăng giảm
    Tròn sạch thường chiếu sáng
    Kẻ ngu vọng phân biệt
    Đối với thức Lại-da
    Cho là có tăng giảm
    Phải nên biết như vậy.
    Nếu đối với thức này
    Mà chân chánh biết rõ
    Liền đạt được vô lậu
    Chuyển y, sự sai biệt
    Đó là pháp sai biệt
    Đạt được, rất là khó
    Tạng thức cũng như vậy
    Cùng bảy thức đồng chuyển
    Vì tương ưng huân tập
    Thể tánh vốn không nhiễm
    Giống như cây trên sông
    Theo nước mà trôi nổi
    Song cây cùng với nước
    Thể tướng đều sai khác
    Tạng thức cũng như vậy
    Các thức tập khí đủ
    Tánh luôn luôn thanh tịnh
    Không bị nó tạo nghiệp
    Thanh tịnh và tạp nhiễm
    Đều nương A-lại-da
    Bậc Thánh vui tại pháp
    Cảnh giới của định tâm
    Người, trời và các nẻo
    Tất cả các cõi Phật
    Đó là pháp tịnh nhiễm
    Như Lai tạng là nhân
    Do giác ngộ thành Phật
    Là chủng tánh các thừa
    Tất cả các chúng sinh
    Có đủ các oai lực
    Các công đức tự tại
    Các tốt đẹp thù thắng
    Cho đến nơi hiểm ác
    Thượng, trung, hạ sai khác
    Lại-da mãi ở trong
    Luôn làm chỗ nương tựa
    Đều do các hữu tình
    Quả, từ vô thủy đến
    Do các nghiệp tập khí
    Làm cho tự tăng trưởng
    Cũng lại từ tăng trưởng
    Với bảy thức còn lại
    Do vậy kẻ ngu si
    Chấp cho là nội ngã
    Năng tác, ngã sở y
    Luân hồi nơi sinh tử
    Ý thức ở trong thân
    Nhanh chóng như gió chuyển
    Bị gió nghiệp chuyển động
    Lan khắp nơi các căn
    Thường cùng đủ bảy thức
    Lưu chuyển như cơn sóng
    Vi trần và thắng tánh
    Tự tại và thời, phương
    Đều là tịnh Lại-da
    Ở trong vọng phân biệt
    Lại-da do nghiệp lực
    Và lấy ái làm nhân
    Thành tựu các thế gian
    Có vô số phẩm loại
    Kẻ ngu mãi không rõ
    Chấp là có kẻ làm
    Thể tướng của thức này
    Vi tế rất khó biết
    Chưa thấy được chân thật
    Tâm mê không thể hiểu
    Thường với căn, cảnh, ý
    Mà sinh đắm nơi ái
    Kim Cang Tạng nói:
    Các Phật tử không sợ
    Thể Lại-da là vậy
    Vì sao không thấy nghe
    Chỗ nương tựa các thân
    Tánh tịnh luôn không nhiễm
    Đầy đủ ba mươi hai
    Tướng Phật và Luân vương
    Biến khắp trong ba cõi
    Hiện ra đủ thứ sắc
    Giống như trăng tròn sáng
    Các ngôi sao vây quanh
    Tạng thức cùng các thức
    Trụ thân cũng như vậy
    Như các trời cõi Dục
    Có Thiên nữ vây quanh
    Rực sáng cung điện báu
    Tạng thức cũng như vậy
    Như các thần sông, biển
    Tự tại ở trong nước
    Tạng thức ở thế gian
    Nên biết, cũng như vậy.
    Như rồng nương nước trời
    Như trăm sông đổ biển
    Như cây vua nương đất
    Hiện tâm cũng như vậy
    Mặt trời ở cung điện
    Xoay quang núi Diệu cao
    Chư Thiên đều kính lễ
    Phật địa, tâm cũng vậy.
    Mười thứ trong các Địa
    Tu hành tất cả hạnh
    Ở trong thân Bồ-tát
    Hiện rõ nơi pháp lớn
    Lợi ích và an vui
    Như Lai luôn khen ngợi
    Từng địa vị thanh tịnh
    Nên gọi là Phật tử
    Ở trong thân Bồ-tát
    Đó chính là Bồ-tát
    Phật và các Bồ-tát
    Đều gọi là Lại-da
    Phật và Tối thắng tử
    Đã và đang thọ ký
    A-lại-da rộng lớn
    Sẽ thành Đẳng chánh giác
    Chính thể Lại-da này
    Bậc Mật nghiêm hay thấy
    Nhờ Du-kỳ tối thắng
    Nên tương ưng diệu định
    Chư Phật và Duyên giác
    Thanh văn và ngoại đạo
    Người chứng lý vô úy
    Quán sát nhờ thức này
    Vô số các thức cảnh
    Đều từ tâm biến ra
    Bình, áo và các vật
    Tánh như vậy, đều không
    Đều nương A-lại-da
    Cái thấy đều mê hoặc
    Nghĩa là dùng huân tập
    Dối sinh năng, sở thủ
    Thể chẳng, như ảo thuật
    Chẳng quáng nắng, lông tròn
    Chẳng sinh, chẳng không sinh
    Không tánh, không xa lìa
    Có, không, đều không tánh
    Dài ngắn cũng như vậy.
    Kẻ trí quán việc giả
    Thảy đều do ảo thuật
    Chưa từng có một vật
    Đồng khởi lên với huyễn
    Hữu tình đã phân biệt
    Như huyễn mà vẫn thấy
    Tướng quáng nắng, lông tròn
    Cả hai không thể có
    Lìa một, không có hai
    Không đời trước, đời này
    Đều do thức biến khác
    Không giả, không giả tên
    Các tánh không nắm bắt
    Là giả, giả làm ra
    Kẻ thế gian mê hoặc
    Tâm đó không tự tại
    Dối nói có thể giả
    Giả thành đủ các vật
    Chuyển động và qua lại
    Tuy có nhưng không thật
    Như sắp gặp nam châm
    Bị hút nên di chuyển
    Tạng thức cũng như vậy
    Tùy theo loại phân biệt
    Tất cả các thế gian
    Không nơi nào không có
    Mặt trời, ngọc Ma-ni
    Không suy nghĩ, phân biệt
    Thức này biến khắp cõi
    Thấy nó là lưu chuyển
    Không chết cũng không sống
    Pháp vốn chẳng lưu chuyển
    Như mộng thấy sinh tử
    Giác ngộ liền giải thoát
    Đó chính là chư Phật
    Giáo lý bậc tối thắng
    Suy nghĩ tất cả pháp
    Như cân, như gương sáng
    Chiếu rõ như đèn sáng
    Thử nghiệm như vàng đá
    Chánh đạo như tướng tiêu
    Xa lìa sự mất đứt
    Bậc tu tập thắng định
    Đều nhờ nhân thanh tịnh
    Khiến lìa các tạp nhiễm
    Chuyển y mà hiện rõ.

     

    Phẩm 7: CẢNH GIỚI NGÃ, THỨC

    Bấy giờ, Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng, xem khắp mười phương, rồi từ hạt ngọc trên búi tóc, phóng ra luồn ánh sáng lớn, chiếu các thế giới và cung trời Tha hóa tự tại, cùng với các chúng Phật tử ở trong cõi Mật nghiêm xong liền bảo Bồ-tát Nhất Thiết Phật Pháp Như Thật Kiến:

    –Này Nhân chủ! Trong núi Tuyết sơn có một con ác thú tên là Năng hại. Nó có trăm ngàn lối biến hóa để lừa bắt các thú. Khi nào thích ăn, nó liền giết để ăn thịt. Nếu gặp những con thú mạnh, có tên là Năng, nó liền cất tiếng gọi: “Này con!” rồi giết mà ăn thịt. Hoặc lúc thấy những con thú có sừng, nó liền hiện ra thú có sừng giống hệt đến gần để làm thân, khiến cho con vật ấy không sợ, rồi lừa giết để ăn thịt. Nếu thấy trâu, dê… vô số các thú nó liền hiện hình giống như chúng rồi tự ý mà giết hại.

    Này Nhân chủ! Con Năng hại ấy, hiện ra các thứ thân hình, để giết hại các loại thú. Tất cả ngoại đạo cũng như vậy. Đối với A-lạida, sinh ra các ngã kiến, dính mắc vào ngã tướng, giống như ác thú biến ra vô số hình. Cũng như có rất nhiều kẻ tự tạo đủ loại chấp ngã mà mỗi mỗi đều sai khác, cho đến rất là nhỏ, giống như vi trần.

    Này Nhân chủ! Việc chấp ngã này, nương vào đâu mà trụ? Không trụ nơi khác, mà chỉ trụ nơi thức tự tại? Những người chấp ngã nói rằng, ngã cùng với ý, căn, cảnh hòa hợp để có thức sinh ra, ngã vốn không có, như hoa và áo mà hợp lại, liền có mùi thơm; nếu khi chưa hòa hợp, thì áo vốn không có mùi thơm. Cho nên biết rằng: Chỉ có thức tâm và tâm pháp. Nếu lìa thức tâm, tâm sở pháp; liền không có ngã. Như trái cây để trong hủ, như đèn chiếu trong bình, như cỏ Ythi-ca-văn-xà. Nếu muốn có được, chỉ nhờ nhân duyên sinh tâm, tâm pháp; nhưng trong đó, không có ngã, cũng không có sinh, một tướng vi diệu xưa nay vắng lặng. Đó là cảnh giới tự chứng, mà bậc thắng quán hạnh giác ngộ. Như con ác thú kia, đã giết hại và làm thương tổn nhiều sinh vật. Các ngoại đạo cũng giống như vậy, ở thế gian họ nuôi dưỡng, làm tăng truởng ác kiến, không biết đến pháp trí, lại cưỡng ép phân biệt, cho là có, là không, hoặc một, hoặc nhiều lần làm luận về ngã hay ngã sở.

    Vì sao? Vì do không giác ngộ tánh duy thức vậy, chỉ khát khao nghĩ đến tuệ đang qua lại, chạy nhảy, sống chết, lưu chuyển; lại xa lìa chư Phật, Bồ-tát, bạn lành, chống đối lại với giải thoát, chánh tuệ dao động, không thể tu giữ tám chi Thánh đạo; đối với ba thừa, cho đến Nhất thừa, hoàn toàn không thể chứng đắc. Do khởi lên sự dính mắc, nên không thấy được Thánh đế, đối với danh từ Mật nghiêm, còn không thể nghe được, huống chi nơi đó, mà có thể đến được.

    Này Nhân chủ! Các bậc có định sâu dày đối với thức này, đều trừ sạch ngã kiến. Vậy ngươi và các Đại Bồ-tát, cũng nên làm như vậy. Tự mình đã không siêng tu, lại còn nói cho người khác nghe nữa, khiến cho họ mau nhập vào cõi Mật nghiêm của Phật.

     

    Phẩm 8: A-LẠI-DA CHÍNH LÀ MẬT NGHIÊM

    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Làm rõ tạng thức này
    Chính là nghĩa Mật nghiêm
    Bèn bảo Như Thật Kiến:
    Như nam châm hút sắt
    Thường hay tự chuyển động
    Như định tánh xe uẩn
    Chuyển động do tập khí
    Cỏ, cây, đất và tre..
    Nhờ dây buộc thành nhà
    Hòa hợp nên thấy được
    Thân uẩn cũng như vậy
    Khởi thi, nam châm, sắt
    Chuyển động như hữu tình!
    Tất cả đều như vậy
    Đó là uẩn vô ngã.
    Khi Bồ-tát Bảo Thủ
    Thưa với vua Chúng Sắc:
    Nay vua nên thưa hỏi
    Bậc định Kim Cang Tạng.
    Tất cả các thế gian
    Với các thức có được
    Không hiểu lìa nơi giác
    Xa lìa lời nói đúng
    Tương ưng, không tương ưng
    Danh tự của hai thứ
    Mà thế gian sở hữu
    Tự tánh làm sao trụ?
    Các Phật tử hội này
    Chuyên lòng, đều muốn nghe
    Vua Chúng Sắc tối thắng
    Liền theo nghĩa mà hỏi
    Danh tương và cảnh giới…
    Tất cả pháp thế gian
    Đều chỉ là phân biệt
    Hay là lìa phân biệt?
    Đã lập danh như vậy
    Danh ấy nương đâu trụ?
    Kim Cang Tạng nghe xong.
    Liền bảo vua Chúng Sắc:
    Tất cả chỉ có danh
    Cũng do tưởng lập ra
    Từ năng thuyên đã khác
    Nên sở thuyên không có
    Bốn uẩn chỉ tên gọi
    Cho nên nói là danh
    Như tên Ma-nạp-bà
    Có tên không có thể.
    Chư Phật và Phật tử
    Nói danh chỉ tại tướng
    Lìa tướng mà có danh
    Không thể có phân biệt
    Cho nên nương nơi tướng
    Phân biệt có các danh
    Như chưa biết sừng thỏ
    Giả danh không thể được
    Với tướng vốn không có
    Kẻ ngu vọng phân biệt,
    Thế gian cũng như vậy
    Lìa tướng, không có tên
    Bình, áo và xe cộ
    Do tên gọi, phân biệt
    Sắc tướng tuy nói được
    Thể tánh vốn không có
    Các sắc pháp thế gian
    Ngoài tướng, chẳng có gì
    Chỉ dựa tướng đặt tên
    Tên ấy cũng không thật
    Vua nên xem thế pháp
    Lìa danh vốn không có
    Bởi dùng tâm phân biệt
    Mới sinh ra dính mắc
    Nếu lìa sự phân biệt
    Dính mắc liền không sinh
    Không sinh là chuyển y
    Chứng được pháp vô tận.
    Cho nên, này Đại vương!
    Thường phải nên quán tưởng
    Chỉ là tâm phân biệt
    Lìa nó liền có không
    Hình tướng thể tăng trưởng
    Tan mất chất và thân
    Các tên gọi như vậy
    Đều là tưởng của sắc
    Danh tướng và phân biệt
    Thể tánh vốn không khác
    Tùy theo cách thế tục
    Mà đặt tên khác nhau
    Nếu xa lìa danh tự
    Mà cầu nơi vật thể
    Quá khứ và vị lai
    Thảy đều không thể được
    Do các thứ chuyển biến
    Không có pháp sở tri
    Sở tri chỉ là danh
    Thế gian đều như vậy
    Gọi là pháp phân biệt
    Pháp không xứng với danh
    Tánh các pháp như vậy
    Không trụ nơi phân biệt
    Vì pháp chỉ có danh
    Nên tướng không thật thể
    Tướng không, danh cũng không
    Nơi nào có phân biệt?
    Nếu được không phân biệt
    Thân tâm mãi vắng lặng.
    Như lửa đốt củi xong
    Cuối cùng chẳng còn cháy
    Ví như người gánh vác
    Gọi là kẻ gánh vác
    Tùy theo gánh vật gì
    Tướng người gánh sai khác
    Danh như vật được gánh
    Phân biệt danh: Người gánh.
    Vì danh có rất nhiều
    Phân biệt không giống nhau
    Như thấy thú là người
    Thấy người cho là thú
    Phân biệt người và thú
    Đó chỉ ở tên gọi
    Trong các đại hòa hợp
    Phân biệt cho là sắc
    Nếu lìa khỏi các đại
    Thể hoàn toàn không có
    Như đức nương nơi bình
    Bình nương danh cũng vậy
    Bỏ danh mà lấy bình
    Bình hoàn toàn không có
    Bình không trụ thể bình
    Danh nào trụ nơi danh!
    Hợp hai sinh phân biệt
    Lượng danh cũng chẳng có
    Trụ nơi định như vậy
    Tâm đó không lay động
    Ví như vàng và đá
    Tướng xưa nay không nước
    Nếu hòa hợp với lửa
    Liền có nước lưu động
    Tạng thức cũng như vậy
    Thể chẳng lưu chuyển pháp
    Cùng các thức tương ưng
    Nên cùng pháp lưu chuyển.
    Như sắc do nam châm
    Bị hút nên di chuyển
    Cả hai không hề nghĩ
    Như thế sẽ hiểu nhau
    Lại-da cùng bảy thức
    Nên biết, cũng như vậy
    Tập khí trói bắt đi
    Không người, mà như có
    Đầy khắp thân hữu tình
    Đến các nơi hiểm trở
    Như sắc gặp nam châm
    Hút nhau không tự biết.
    Hoặc xa lìa hiểm trở
    Được an trụ các Địa
    Sức thần thông tự tại
    Như huyễn Thủ-lăng-nghiêm
    Cho đến Đà-la-ni
    Thứ gì cũng thành tựu
    Khen thật công đức Phật
    Rồi lễ Phật cúng dường
    Hoặc hiện vô lượng thân
    Một thân vô lượng tay
    Vai đầu miệng và lưỡi
    Đều trở thành vô lượng
    Đi đến mười phương cõi
    Cúng dường các Như Lai
    Mưa hoa và y phục
    Mũ đội và chuỗi ngọc
    Các thứ báu trang nghiêm
    Chứa cao như Tu-di..
    Cúng dường Tát-bà-nhã (Nhất thiết trí)
    Phật và các Phật tử
    Hoặc làm cung điện quý
    Như mây đủ các màu
    Hóa hiện các Thiên nữ
    Vui chơi ở trong đó
    Ca nhạc đủ tiếng hay
    Cúng dường các Đức Phật
    Hoặc cùng Phật, Bồ-tát
    Sự vui thường đủ cùng
    Tất cả các ma oán
    Tự tại mà hàng phục
    Được trí Thánh tự giác
    Dùng chánh định trang nghiêm
    Đã chuyển với sở y
    Liền thấy pháp vô ngã
    Năm pháp, ba tự tánh
    Cùng với tám loại thức
    Có thể thành các minh
    Trụ định, luôn cúng dường
    Hoặc hiện thân to lớn
    Hoặc hiện như hạt bụi
    Vô số các sắc thân
    Cúng dướng các Đức Phật
    Hoặc thân vào các cõi
    Vào trong cõi hạt cải
    Biển lớn dấu chân trâu
    Dấu trâu hoặc là biển
    Các hữu tình trong đó
    Không bị sự bức não
    Bình đẳng bày vật dụng
    Như đất và nhật, nguyệt
    Như nước và gió lửa
    Như cõi quý nhạc hay
    Rộng làm các lợi ích
    Nuôi lớn các hữu tình
    Các pháp không sinh diệt
    Không đoạn, cũng không thường
    Không một, cũng không khác
    Không đến, cũng không đi
    Dối đặt đủ thứ tên
    Đó là tánh Biến kế.
    Các pháp giống như huyễn
    Như mộng và Càn thành
    Quáng nắng, trăng trong nước
    Vòng lửa với điện chớp
    Trong đó vọng sở thủ
    Đó là tánh Biến kế.
    Đủ thứ tên nêu ra
    Để gọi đủ thứ pháp
    Với nó không thể được
    Đó là tánh Biến kế.
    Tất cả pháp thế gian
    Không lìa nơi danh sắc
    Nếu lìa nơi năng thuyên
    Sở thuyên, không thể có
    Tánh Biến kế như vậy
    Ta nói là thế gian
    Nhãn với sắc làm duyên
    Ba nhân hòa hợp, khởi
    Tiếng theo dùi trống phát
    Mộng từ đất mọc ra
    Cung điện và bình áo
    Đâu chẳng nhờ duyên khởi
    Hữu tình và các pháp
    Đều do tánh nương người
    Nếu pháp là vô lậu
    Nghĩa ấy không thể bỏ.
    Cảnh Thánh trí tự giác
    Đó là tánh chân thật
    Tướng các pháp sai biệt
    Nói nó là tự tánh
    Nếu lìa tự tánh môn
    Các pháp không rõ ràng
    Như các vật hòa hợp
    Hiện làm hình ảo thuật
    Các sắc tuy không đồng
    Tánh đều không quyết định
    Việc đời đều như vậy
    Tất cả đều chẳng thật
    Do vọng tình sở chấp
    Biến kế nào có gì!
    Ví như ngọc Ma-ni
    Theo sắc mà tượng hiện
    Thế gian cũng như vậy
    Chỉ tùy phân biệt có
    Thể dụng không nơi trụ
    Đó là tánh Biến kế
    Như hành Càn-thát-bà
    Chẳng thành mà thấy giống
    Cũng chẳng phải không nhân
    Mà hay thấy như vậy.
    Các thứ vật thế gian
    Nên biết, cũng như vậy
    Nhật nguyệt các cung điện
    Các núi và Bảo sơn
    Tướng khói mây chạm nhau
    Chưa từng có tạp loạn
    Không cộng, không ta, người
    Thể tánh đều chẳng có
    Chỉ là sở phân biệt
    Tự tánh của biến kế
    Các vật chẳng nhân sinh
    Cũng chẳng không có nhân
    Hoặc có, hoặc chẳng có
    Đều do tình nắm giữ
    Danh nương tiếng mà có
    Cả hai, phân biệt sinh
    Chánh trí và Như như
    Xa lìa nơi phân biệt
    Tâm như tiếng hiện rõ
    Tướng là chỗ ý nương
    Ý cùng năm tâm sinh
    Giống như sóng trên biển
    Tập khí, không có đầu
    Cảnh giới cũng như vậy
    Tâm do tập khí sinh
    Cảnh khiến tâm hoặc loạn
    Nương tựa A-lại-da
    Tất cả các chủng tử
    Tâm hiện như cảnh giới
    Nên nói là thế gian
    Bảy thức, A-lại-da
    Dần dần hỗ tương sinh
    Tám loại thức như vậy
    Không thường, cũng không đoạn
    Tất cả các thế gian
    Tựa như có sắp đặt
    Các chúng sinh có chấp
    Ngã, ba thứ hòa hợp
    Phát sinh đủ thứ thức
    Biết rõ nơi các cảnh
    Hoặc có lời dối trá
    Hoặc tạo nghiệp làm nhân
    Được sinh nơi Phạm thiên
    Trong ngoài các thế gian
    Thế gian chẳng tác giả
    Tạo nghiệp và vi trần
    Chỉ là A-lại-da
    Biến hiện tựa như cảnh.
    Tạng thức chẳng duyên tạo
    Tạng cũng chẳng tạo duyên
    Các thức tuy lưu chuyển
    Không có ba hòa hợp
    Thể Lại-da thường trú
    Cùng câu hữu các thức
    Như bánh xe thủy tinh
    Cũng như sao với trăng
    Từ đó sinh tập khí
    Tự tăng trưởng đổi mới
    Lại tăng trưởng thêm ra
    Thức khác cũng như vậy
    Sinh tử chuyển như thế
    Người ngộ, tâm không chuyển
    Giống như lửa đốt cây
    Dần dần mà chuyển dời
    Cây này đã cháy xong
    Lại cháy qua cây khác
    Nương tựa A-lại-da
    Tâm vô lậu cũng vậy
    Trừ dần các hữu lậu
    Chấm dứt pháp luân hồi.
    Đó là hiện pháp lạc
    Thành tựu Tam-ma-địa
    Các Thánh từ đó sinh
    Cõi này đến cõi khác
    Ví như vàng rất đẹp
    Tai mắt không thể thấy
    Bậc trí khéo đào luyện
    Mới trở thành vàng ròng
    Tạng thức cũng như vậy
    Bị tập khí đeo bám
    Tam-ma-địa trừ sạch
    Giác ngộ, thường thấy rõ.
    Như dầu, sữa chưa trộn
    Không thể có đề hồ
    Cho nên các bậc Trí
    Dầu sữa làm đề hồ.
    Tạng thức cũng như vậy
    Bị các thức bám che
    Các bậc Định Mật nghiêm
    Siêng quán mới đạt được
    Mật nghiêm rất là sáng
    Là diệu trí đặc thù
    Phật tử siêng tu tập
    Sinh vào trong cõi này
    Cõi Sắc, cõi Vô sắc
    Không thức, Phi phi tưởng
    Với họ thường siêng tu
    Mới sinh đến cõi đó
    Các Phật tử trong ấy
    Chói sáng như trời, trăng
    Tu hành được chánh định
    Diễn thuyết đạo tương ưng
    Chư Phật, cùng quán đảnh
    Truyền cho ngôi vị đó
    Pháp Như Lai đã chứng
    Hễ thấy liền chuyển y
    Ở đạo tràng Mật nghiêm
    Ứng vật mà biến hóa
    Tùy người ưa thích pháp
    Trụ trên không diễn nói.
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Lại bảo đại chúng rằng
    Lại-da từ vô thủy
    Do hý luận huân tập
    Bị các nghiệp trói buộc
    Luân chuyển đến vô cùng
    Cũng giống như biển cả
    Gió làm nổi sóng lên
    Mãi mãi sinh và diệt
    Không đoạn cũng không thường
    Do không ngộ tự tâm
    Tùy thức hiện cảnh giới
    Nếu hiểu rõ tự tâm
    Như lửa đốt hết củi
    Thông đạt với vô lậu
    Mới gọi là Thánh nhân
    Tạng thức biến các cảnh
    Bao trùm cả thế gian
    Ý chấp ngã, ngã sở
    So nghĩ luôn lưu chuyển
    Các loại thức sai khác
    Chúng đều rõ tự cảnh
    Tích tập nghiệp làm tâm
    Rộng, chứa, nhóm, gọi ý
    Hiểu rõ ràng gọi thức
    Năm thức giữ lấy cảnh
    Như mắt nhặm thấy hoa
    Tùy thấy mà mê hoặc
    Tựa như sắc trong tâm
    Chẳng sắc, cho là sắc
    Ví như ngọc Ma-ni
    Ánh nhật, nguyệt chiếu sáng
    Tùy đó mà ứng hiện
    Hiển lộ ra từng loại
    A-lại-da cũng vậy
    Tạng thanh tịnh Như Lai
    Hòa hợp nơi tập khí
    Biến hiện khắp thế gian
    Cùng vô lậu tương ưng
    Mưa các pháp công đức
    Ví như sữa biến khác
    Thành dầu hay nước dầu
    Tạng thức cũng như vậy
    Biến tựa như các sắc
    Như mắt nhặm thấy hoa
    Hữu tình cũng như vậy
    Tập khí ác lâu ngày
    Trong mắt trụ tạng thức
    Đối với các phi sắc
    Thấy nó là các sắc
    Giống như với quáng nắng!
    Xa lìa sự có không
    A-lại-da lại hiện
    Nhân giả nương nhãn sắc
    Sinh thức tựa như sắc
    Như huyễn ở trong mắt
    Biến động giống hơi nắng
    Sắc đề là tạng thức
    Cùng sắc, tập, tương ưng
    Thể biến tựa phi hữu
    Kẻ ngu phân biệt dối
    Nên mê say buông thả
    Ngồi, nằm hay điên chạy
    Bỗng khởi các sự nghiệp
    Đều là Lại-da thức
    Giống như mặt trời nóng
    Ánh sáng chiếu mặt đất
    Bốc hơi như dòng nước
    Thú khát nước chạy đến
    Lại-da cũng như vậy.
    Thể tánh chẳng phải sắc
    Như in tuồng sắc hiện
    Ác giác vọng sinh chấp
    Như nam châm hút sắc
    Bị di chuyển rất mau
    Tuy là không tình thức
    Tựa như tình thức động
    Thức Lại-da như vậy.
    Bị sinh tử thu nhiếp
    Qua lại nơi các nẻo
    Chẳng ngã, tựa như ngã
    Như vật trôi trong biển
    Không nghĩ trôi theo dòng
    Lại-da không phân biệt
    Nương thân mà vận động
    Như hai voi đánh nhau
    Bị thương vẫn không lùi
    Lại-da cũng như vậy.
    Dứt nhiễm, không lay chuyển
    Ví như hoa sen sạch
    Khỏi bùn liền sạch trong
    Người trời đều thọ dụng
    Ai cũng đều quý kính
    A-lại-da cũng vậy
    Ra khỏi bùn tập khí
    Chuyển y được thanh tịnh
    Phật Bồ-tát tôn trọng
    Ví như ngọc thù thắng
    Kẻ quê mùa xem thường
    Nếu làm tua mũ miện
    Là vật vua đội đầu
    Như vậy thức Lại-da
    Là Phật tánh thanh tịnh
    Phàm phu mãi tạp nhiễm
    Quả Phật luôn giữ gìn
    Như ngọc đẹp trong nước
    Áo rêu quấn chung quanh
    Lại-da nơi sinh tử
    Tập khí che không hiện
    Với thức Lại-da này
    Có hai thủ cùng sinh
    Như rắn có hai đầu
    Tùy thích, chúng cùng bò
    Lại-da cũng như vậy
    Cùng đủ các sắc tướng
    Tất cả các thế gian
    Ôm giữ, cho là sắc
    Kẻ ác giác mê hoặc
    Cho là ngã, ngã sở
    Hoặc có, hoặc không có
    Tự tại tạo thế gian
    Lại-da, tuy biến hiện
    Thể tánh thường sâu xa
    Đối với người không biết
    Tất không thể hiểu rõ
    Ví như nhà ảo thuật
    Giả làm đủ thứ thú
    Hoặc đi hay hoặc chạy
    Giống thật chẳng phải thật
    A-lại-da cũng vậy
    Thế gian là giả tạo
    Tất cả các hữu tình
    Thể tánh không chân thật
    Phàm phu không thể hiểu
    Vọng sinh mà ôm giữ
    Khởi thắng tánh vi trần
    Có, không khác, phân biệt
    Cùng đối với Phạm thiên
    Và trượng phu… các kiến
    Phân biệt đều là ý
    Phân biệt ở thế gian
    Cái thấy phân biệt này
    Xưa nay vốn không thật
    Như chất trong tranh vẽ
    Như màu sắc cầu vòng
    Cùng với vật trong mây
    Mắt nhặm thấy hoa đốm
    Dáng ngưới nữ soi gương
    Như mộng thấy các màu
    Như tiếng vang đế cung
    Bóng cây và Càn thành
    Lúc nóng thấy quáng nắng
    Hình trăng sáng trong ao
    Suy tính được như vậy
    Với Lại-da vọng thủ!
    Khi quán sát như thế
    Hiểu rõ chỉ tạng thức
    Liền đạt tướng thế gian
    Làm chỗ nương các pháp
    Là các kiến phân biệt
    Đều chuyển diệt tức thì
    Lại-da với ý này
    Các pháp nương tập khí
    Thường bị sự phân biệt
    Nên tâm bị khuấy nhiễu
    Nếu lìa sự phân biệt
    Liền thành đạo vô lậu
    Mãi luôn không biến đổi
    Giống như là hư không
    Nếu với tất cả Lại-da
    Đạt được Tam-ma-địa
    Liền sinh pháp vô lậu
    Định Như ý giải thoát
    Cùng với bốn Vô úy
    Mười Lực và khéo léo
    Tự tại với thần thông
    Các công đức như vậy
    Khởi mười nguyện rốt ráo
    Ý thành thân vi diệu
    Vĩnh viễn chuyên sở y
    Thức giới luôn an trụ
    Thể tánh đồng hư không
    Không mất cũng không hết
    Như Lai đều thấy rõ
    Thế gian không tăng giảm
    Hữu tình cũng không sinh
    Niết-bàn cũng chẳng diệt
    Cõi này và cõi khác
    Đồng với một pháp tánh
    Chư Phật hiện ở đời
    Hay không hiện ở đời
    Pháp tánh vốn luôn trụ
    Không thường cũng không đoạn
    Lại nếu người giải thoát
    Mà cõi hữu tình diệt
    Tức phá hoại Như Lai!
    Trí tánh của hết thảy
    Cảnh chư Phật ba đời
    Không được sự bình đẳng
    Lại nếu Bát-niết-bàn
    Mà cõi hữu tình diệt
    Thì ai lìa sự khổ!
    Được hữu dư, vô dư
    Hàng phục ma, tà kiến
    Lẽ nào đều nói dối?
    Cho nên phải biết rằng
    Các bậc Thắng quán hạnh
    Nếu chứng được giải thoát
    Thân họ sẽ luôn trụ
    Mãi lìa các thủ uẩn
    Diệt trừ các tập khí
    Ví như lấy sắc nóng
    Bỏ vào trong nước lạnh
    Sức nóng tuy đã hết
    Thể của sắc không hoại
    Các Nhân giả! Nên biết
    A-lại-da như biển
    Thường vì sự hý luận
    Như gió mạnh kích động
    Năm pháp, ba tự tánh
    Liên tục thành sóng thức
    Cái có ở cảnh giới
    Tướng nó như lay động
    Ở trong chỗ vô nghĩa
    Giống nghĩa, không thật thể
    Nếu biết tất đều không
    Chuyển y mãi không hết
    Như trăng nơi Mật nghiêm
    Ảnh hiện khắp mười phương
    Nên biết thức Lại-da
    Hành ở rừng rậm uẩn
    Mạt-na dẫn đường trước
    Ý thức phải quyết định
    Sắc với tất cả cảnh
    Cùng với thân năm thức
    Và căn cảnh hòa hợp
    Hiểu cảnh giới đang vậy
    Sở thủ của tự cảnh
    Đều là A-lại-da
    Tạng thức và thọ noãn
    Cùng tánh, xúc hòa hợp
    Mạt-na nương thức này
    Thức lại trụ nơi ý
    Năm chủng thức còn lại
    Cùng trụ căn của mình
    Tâm ý và các thức
    Mà an trụ nơi uẩn
    Bị nghiệp tập trói buộc
    Lưu chuyển vô cùng tận
    Như vậy tất cả nghiệp
    Đều do nơi tham ái
    Do vì nghiệp, thọ thân
    Lại dùng thân tạo nghiệp
    Khi xả thân này rồi
    Lại thọ lấy thân khác
    Vì nương nhân trước sau
    Chậm chạp đi như đỉa
    Tâm và các tâm sở
    Liên tục sinh các nẻo
    Lại tích tập dần dần
    Ở rừng rậm các uẩn
    Thọ noãn cùng với thức
    Nếu xả bỏ nơi thân
    Thân chắc không hay biết
    Giống như cây trong đá
    Tạng thức chính là tâm
    Chấp ngã gọi là ý
    Hay giữ các cảnh giới
    Cho nên nói là thức
    Gom chọn nghiệp là tâm
    Ý gom chọn cùng khắp
    Ý thức hiểu cùng khắp
    Năm thức đang phân biệt
    Tâm lại giữ nơi thân
    Mạt-na cho các nẻo
    Ý thức hiểu cùng khắp
    Năm thức duyên tự cảnh
    Lấp tạng thức làm chân
    Từ đó sinh thức khác
    Ý, sở duyên ý thức
    Lưu chuyển không gián đoạn
    Năm thức lại chờ đợi
    Tăng thượng duyên để sinh
    Đồng sự, tự căn sự
    Đó chính là tăng thượng
    Thân này như thây đứng
    Như trời nóng thấy bóng
    Tùy hành, nhân duyên chuyển
    Chẳng giả, cũng chẳng thật
    Nó bị thọ dẫn dắt
    Tánh không, không có ngã
    Ý và các thứ chuyển
    Cùng với tâm cộng sinh
    Năm thức lại nương tựa
    Ý thức làn nhân khởi
    Như vậy tất cả lúc
    Đại địa đều cùng chuyển
    Lại-da bị ái dục
    Huân tập, nên tăng trưởng
    Đã tự tăng trưởng rồi
    Lại tăng thêm thức khác
    Mãi mãi không đứt lìa
    Giống như cái giếng tròn
    Bởi vì có các thức
    Nên sinh khởi các nẻo
    Ở trong các nẻo này
    Các thức lại tăng trưởng
    Thức cùng pháp thế gian
    Lại hỗ tương làm nhân
    Giống như nước sông chảy
    Trước sau không gián đoạn
    Như mầm và hạt giống
    Liên tục mà chuyển sinh
    Đều có tướng sai biệt
    Rõ ràng mà hiện ra
    Hành thức cũng như vậy.
    Cả ba đã hòa hợp
    Rồi lại hòa hợp nữa
    Tướng sai biệt mới sinh
    Cứ vậy mà lưu chuyển
    Luôn không bị dứt lìa
    Tất cả pháp trong ngoài
    Đều do vậy mà khởi
    Ngu không biết do tâm
    Các ngươi siêng quán sát.
    Lúc đó vua Chúng Sắc
    Lại hướng Kim Cang Tạng
    Mà thưa lời như vầy:
    Kim Cang Tạng Vô Úy
    Khéo nhập vào Mật nghiêm
    Hay diễn tất cả pháp
    Phật và các Phật tử
    Chánh định mà tư duy
    Kỳ lạ không gì bằng
    Hiện rõ nơi pháp tướng
    Kim Cang Tạng Vô Úy
    Đã thấy mới tuyên thuyết
    Ngài ở cung Ma-ni
    Ngồi tòa sư tử đẹp
    Tối thắng tử vây quanh
    Trụ trong định Mật nghiêm
    Mong vì các Phật tử
    Nói thắng pháp Du-già
    Đây là Nguyệt Tràng Phật
    Nơi giảng khai cho chúng
    Chúng ấy đang đến đây
    Mong diễn nói không mỏi
    Như Lai Nguyệt Tràng ấy
    Cũng hiện nhiều thần biến
    Ở cung điện Dục giới
    Và ở trong Sắc giới
    Có Phật tử vây quanh
    Chư Thiên đều hộ vệ
    Đã nói về thắng lý
    Pháp Mật nghiêm vô úy.
    Các bậc Du-già ấy
    Nghe nói như vậy xong
    Được Thánh trí tự giác
    Cảnh giới của nội chứng
    Sợ hãi Ni-dạ-ma
    Và cái vui chánh vị
    Không trụ nơi thật tế
    Trong định giúp quán sát
    Mà đều nghĩ như vậy
    Ai đã chứng thật tướng
    Bậc đứng đầu quán hạnh
    Mong được thấy người này
    Chúng này đều một lòng.
    Rồi lại suy nghĩ rằng:
    Thế nào là định đúng
    Sao gọi là định sai
    Vả lại định cái gì?
    Và lại dùng pháp gì?
    Làm định phải chờ duyên?
    Này tất cả Phật tử:
    Lại định cái gì ư!
    Dùng sức Tam-ma-địa
    Thấy trong cõi Mật nghiêm
    Tối thắng tử thanh tịnh
    Vua của chúng Bồ-tát
    Trên đầu đội nón báu
    Đủ ba hai tướng tốt
    Và vẻ đẹp dáng hình
    Để dùng mà nghiêm sức
    Các chúng Phật tử ấy
    Thảy đều từ định khởi
    Đeo ngọc báu vi diệu
    Từ vô lượng cõi Phật
    Mà đến với cõi này
    Đều cùng đem một lòng
    Chiêm ngưỡng Kim Cang Tạng:
    Bậc Đại lực Du-già
    Chúng ấy đều suy nghĩ:
    Cầu cho được pháp lạc
    Kim Cang Tạng thấy xong
    Nhìn khắp cả bốn phương
    Phát tiếng nói hòa nhã
    Mỉm cười mà bảo rằng
    Này hỡi các Phật tử,
    Hãy một lòng lắng nghe!
    Cảnh giới định Du-kỳ (Già)
    Sâu xa không nghĩ bàn
    Cái biết chẳng phân biệt
    Định và duyên cũng vậy
    Xa lìa ham muốn xấu
    Càng các thứ tán động
    Cầm tứ và hỷ lạc
    Vắng lặng nhập Sơ thiền
    Theo thứ lớp như vậy
    Bốn, tám cho đến mười
    Các ngoại đạo chấp ngã
    Thường tu tập định này
    Thanh văn, Bích-chi-phật
    Cũng đều làm như vậy
    Họ đều biết thế gian
    Tự tướng của các Pháp
    Uẩn xứ như tụ rỗng
    Tất cả đều vô ngã
    Không nghĩ, không tác động
    Chỉ ba hòa hợp sinh
    Như máy móc, thây đứng
    Vốn không thể tạo ra
    Ngoại đạo tu định này
    Khởi thấy ở tánh không
    Người này mê pháp tướng
    Hủy hoại tất cả pháp
    Nếu tu định Phật diệu
    Khéo biết uẩn vô ngã
    Liền phát thắng phước tụ
    Diệt trừ các ác kiến
    Tất cả đều do tâm
    Không năng tướng, sở tướng
    Không giới, cũng không uẩn
    Tất cả đều không tướng
    Phân tích đến vi trần
    Thảy đều không chỗ trụ
    Kẻ ngu phân biệt dối
    Những tánh của địa, thủy
    Không biết tánh của nó
    Ôm giữ tướng như vậy
    Sắc đẹp và sắc xấu
    Tợ sắc, đều như vậy
    Như cầu vòng trên không
    Mây, ráng, các màu sắc
    Suy nghĩ như xương vụn
    Đầy khắp cả thế gian
    Và quán tưởng biến xứ
    Xem xét khắp các đại
    Thân có sắc, không sắc
    Người định luôn nghĩ kỹ
    Nếu duyên vào một tâm
    Nói ngay duyên thanh tịnh
    Nhưng lúc bị phân biệt
    Chính nó thành sở duyên
    Chẳng định, chẳng người định
    Cứ dối cho là định
    Người định, ở trong định
    Biết đời đều tạng thức
    Pháp và các pháp tướng
    Tất cả đều bỏ đi
    Đạt được thắng định này
    Khéo nói về các định
    Phá các người tu định
    Trí vọng, pháp sở tri
    Nếu người có tuệ kém
    Ôm lấy pháp và ngã
    Tự cho là thức đế
    Khéo léo nói các pháp
    Dính mắc các pháp tướng
    Hại mình và hại người
    Không năng tướng, sở tướng
    Vọng sinh, kiến sai biệt
    Nước lạnh trừ nóng bức
    Đắng chua, mặn và lạt
    Vị cay trừ khí lạnh
    Mặn hay trừ bệnh phong
    Đờm vàng rất đáng sợ
    Đồng sinh bệnh sốt rét
    Hoặc là chỉ do phong
    Hoặc cả ba hòa hợp
    Bệnh có nhiều sai biệt
    Cổ tiên chế nhiều cách
    Thạch mật… gồm sáu phần
    Đường các và các vị
    Hay trị thân hữu tình
    Các thứ bệnh sốt rét
    Nếu pháp có tự tánh
    Cùng với các thứ tướng
    Thuốc không thể trừ bệnh
    Người bệnh không thể lành
    Vì sao đời đều thấy
    Uống thuốc bệnh tiêu trừ
    Người định hiểu thế gian
    Chỉ là A-lại-da
    Biến khác mà liên tục
    Thí như các thú giả
    Không năng tướng, sở tướng
    Không uẩn và uẩn giả
    Đức cũng không chi phần
    Vậy mà có chi phần
    Thế gian không năng tác
    Cũng không có sở tác
    Thế gian không chứa bụi
    Không phương xứ để đến
    Ban đầu không chút bụi
    Dần dần như ngón tay
    Cho đến ba ngón tay
    Vật thật hòa hợp, chuyển
    Mạt-na đều sai biệt
    Nghĩa như vậy đều không
    Chẳng thắng tánh tạo chế
    Diệt phi thời năng sinh
    Cũng chẳng tánh ái lạc
    Tới ba pháp sở tác
    Cũng chẳng không có nhân
    Tự nhiên mà được có
    Do nghiệp tập khí này
    Khuấy loạn nơi nội tâm
    Nương tâm và nhãn căn
    Đủ thứ vọng phân biệt!
    Ý cùng với ý thức
    A-lại-da hữu tình
    Hiện khắp nơi thế gian
    Như huyễn sư tạo vật
    Nếu hay nhập duy thức
    Tức là chứng chuyển y
    Nếu nói về không tánh
    Là biết tướng duy thức
    Cái bình vốn không cảnh
    Thể tướng do tâm tạo
    Chẳng bình hiện tựa bình
    Cho nên nói là không
    Các cảnh sắc thế gian
    Và cung điện chư Thiên
    Biến khác nên thấy được
    Đều là A-lại-da
    Có được thân hữu tình
    Từ đầu đến tay chân
    Sinh liền hoặc dần dần
    Đều là A-lại-da
    Tập khí ô nhiễm tâm
    Phàm phu không hiểu rõ
    Tánh đó chẳng phải có
    Cũng lại chẳng phải không
    Như người dùng các vật
    Đập phá cái bình vậy.
    Vật thể nếu là không
    Thì đập phá không thể
    Ngã như núi Diệu cao
    Cái thấy không ngăn ngại
    Kiêu mạn mà chấp không
    Lỗi ác này hơn núi
    Tự xứ phải tương ưng
    Phi xứ không nên nói
    Nếu nói với phi xứ
    Cam lộ liền bị độc
    Tất cả các hữu tình
    Sinh ra các thứ kiến
    Vì muốn đoạn các kiến
    Cho nên nói lý không
    Nghe không, chấp là thật
    Không thể đoạn các kiến
    Kiến này không thể trừ
    Như mắt nhặm đã lành
    Ví như lửa đốt cây
    Cây hết lửa không còn
    Thấy cây đã cháy xong
    Lửa rồi cùng phải diệt
    Khi các kiến đã diệt
    Sinh ra lửa trí tuệ
    Thiêu hết củi phiền não
    Tất cả đều thanh tịnh
    Mâu-ni do trí này
    Mật nghiêm được giải thoát
    Không thấy sừng của thỏ
    Xúc hoại nơi núi lớn
    Thạch nữ không có con
    Cầm mũi tên bắn vật
    Chưa nghe muốn chiến đấu
    Lại dùng cung sừng thỏ!
    Huống gì con Thạch nữ
    Mà tạo được nhà cửa.
    Tất cả pháp tánh không
    Thường đồng thể với pháp
    Khi mới vào thai tạng
    Sắc sinh liền hoại diệt
    Lìa không, không có sắc
    Lìa sắc, không có không
    Như trăng và ánh sáng
    Trước sau mãi không khác
    Các pháp cũng như vậy
    Không tánh cùng là một
    Dần dần không sai biệt
    Việc làm đều thành tựu
    Thân này như tử thi
    Xưa nay không tự tánh
    Dây tham ái trói buộc
    Bị cảnh giới dẫn đi
    Nói lý vi diệu không
    Để thanh tịnh các kiến
    Người có trí tuệ ấy
    Cần phải một lòng học
    Ví như công huyễn sư
    Dùng các sức chú thuật
    Cây cả và các vật
    Tùy ý tạo đủ thứ
    Nương vào căn và ái
    Sắc sáng và tác ý
    Phát sinh ra thức sáng
    Ánh lửa ảo, không thật
    Thức này chẳng nơi đến
    Cũng chẳng về phương nào
    Tánh các thức là vậy
    Đắm bất biến hữu vô
    Như hoa đốm, sừng thỏ
    Và con của Thạch nữ
    Xưa nay không có thể
    Giả tạo ra tên gọi
    Sư tử, cọp và gấu
    Ngựa lừa và lạc đà
    Rùa trạch và đồi mồi
    Tất cả đều không sừng
    Vì sao không phân biệt
    Chỉ nói thỏ không sừng!
    Người đàm luận tối thắng
    Vì sao không thành lập
    Nhờ trí tuệ hiện rõ
    Họ khỏi phân biệt sai
    Bọn ngoại đạo mê hoặc
    Như người câm điếc
    Họ không trí siêu độ
    Cũng không pháp nội chứng
    Chỉ theo người ngữ chuyển
    Dùng phân biệt làm gì?
    Nếu vọng khởi phân biệt
    Không sinh nơi Mật nghiêm
    Người định được đẳng chí
    Nên sinh về nước này
    Ví như cung điện trời
    Trời, trăng và các sao
    Xoay quang núi Diệu cao
    Đều do sức gió chuyển
    Bảy thức cũng như vậy
    Nương vào A-lại-da
    Bị tập khí nắm giữ
    Nơi nơi luôn lưu chuyển
    Ví như nương đại địa
    Các cây cỏ được sinh
    Kể cả các hữu tình
    Cho đến các châu báu
    A-lại-da là vậy
    Là chỗ nương các thức
    Ví như chim Khổng tước
    Lông có nhiều màu sắc
    Trống mái cùng ái lạc
    Hót múa cùng vui chơi
    A-lại-da là vậy
    Chủng tử và các pháp
    Qua lại nương nhau trụ
    Người định hay quán thấy
    Ví như trăm sông chảy
    Ngày đêm về biển cả
    Các dòng nước chảy mãi
    Biển cũng không phân biệt
    A-lại-da là vậy
    Sâu xa không bến bờ.
    Tập khí của các thức
    Ngày đêm thường trở về
    Như đất có báu vật
    Vô số sắc tướng đẹp
    Các hữu tình thọ dụng
    Tùy phước mà chiêu cảm
    A-lại-da là vậy
    Cùng với các phân biệt
    Tăng trưởng sự sinh tử
    Chuyển y thành Chánh giác
    Khéo tu hạnh thanh tịnh
    Vượt qua khỏi mười Địa
    Nhập vào trong Phật địa
    Mười Lực đều tròn đầy
    Chánh trụ nơi thật tế
    Mãi mãi không hoại diệt
    Biến hóa hiện các thứ
    Như đất không phân biệt
    Mùa Xuân các hoa tươi
    Người, chim đều vui thích
    Nắm giữ thức cũng vậy
    Người định, nhiều mê chấp
    Như vậy các Phật tử
    Không tuệ, lìa chân thật
    Với nghĩa không khéo biết.
    Lời dối, sinh quyết định
    Lời phi pháp, ly gián
    Mê hoặc dối hữu tình
    Trụ các pháp dị biệt
    Rồi cá biệt, nói năng.
    Ví như nhà ảo thuật.
    Khéo dùng các chú thuật
    Hiện đủ các thứ hoa
    Bông trái thật không có
    Phật, Bồ-tát là vậy
    Trí phương tiện khéo léo
    Trụ riêng biệt thế gian
    Riêng biệt mà biến hiện
    Thuyết các thứ giáo môn
    Khuyên dạy vô cùng tận
    Quyết định pháp chân thật
    Trong Mật nghiêm hiện rõ
    Sáu cõi và mười tám
    Mười hai xứ trượng phu
    Bị dây ý trói buộc
    Nên hữu tình lưu chuyển
    Tám thức, các giới xứ
    Cùng khởi mà hòa hợp
    Do nơi ý trói chuyển,
    Thân trước rồi thân sau
    Trượng phu này lưu chuyển
    Theo nhân đời, hiện ra
    Với tất cả thân này
    Sinh mãi không dứt sạch
    Sáu cõi và trượng phu
    Cùng với mười hai xứ
    Ý hành, mười tám giới
    Nói đó là tự tại
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Nói về các giới xứ
    Và nghĩa trượng phu xong.
    Cung thanh tịnh Tha hóa
    Bảo Tạng điện Ma-ni
    Các Phật tử không sợ
    Thảy đều cúi đầu lạy
    Phật Bồ-tát phương khác
    Đến ở trong hội này
    Thảy đều cùng nhau nói
    Lời khen ngợi: Lành thay!
    Lại có các Bồ-tát
    Chư Thiên và Thiên nữ
    Đều từ tòa đứng dậy
    Chắp tay lòng cung kính
    Và cùng nhau chiêm ngưỡng
    Mới nói lời như vầy:
    Bậc đứng đầu trong định
    Khéo vì các Bồ-tát
    Nói tốt nghĩa trượng phu
    Lìa lý luận ngoại đạo
    Tối thắng tử tuyên thị
    Trượng phu sạch sáu giới
    Chỉ là các giới hợp
    Theo nhân mà lưu chuyển
    Ví như các chim bay
    Hiện dấu chân trong không.
    Lại như lìa khỏi cây
    Mà lửa được bốc cháy
    Thấy dấu chim không trung
    Lìa cây mà có lửa?
    Ta và các thế gian
    Chưa từng thấy việc này
    Chim bay nhờ cánh đập
    Không trung không dấu chân
    Nhân giả nói trượng phu
    Cũng giống dấu chân chim
    Vì sao với các hữu
    Có được nghĩa luân hồi
    Mà nói giới, trượng phu
    Thường lưu chuyển sinh tử
    Thọ các quả khổ vui?
    Nghiệp đã làm không mất
    Như nông dân cày ruộng
    Bỏ công không hề mất
    Quả này đã thành thục
    Có thể sinh quả sau
    Thân ấy ở trong thân
    Mà tu các hạnh thiện
    Chỗ đời truớc đời sau
    Luôn thọ vui trời, người
    Luôn tu hành phước đức
    Chuẩn bị để thành Phật
    Giải thoát và các Độ
    Thành được vô thượng giác
    Quả sinh trời Tự tại
    Quán hành thấy chân ngã
    Nếu bỏ đường trượng phu
    Tất cả đều chẳng có
    Với nghiệp, nghiệp quả báo
    Đã làm không hư mất
    Dưới đến ngục A-tỳ
    Trên đến các cõi trời
    Là con đường trượng phu
    Lưu chuyển nơi sinh tử
    Trong ngoài các thế gian
    Giống hiện mầm sinh quả
    Pháp này cũng như vậy
    Kia từ nơi đây sinh
    Nếu lìa đường trượng phu
    Mà có sự luân hồi
    Như nói con Thạch nữ
    Oai nghi có tới lui
    Sừng thỏ có vuốt nhọn
    Từ cát ép ra dầu.
    Trong hội các Bồ-tát
    Chư Thiên và Thiên nữ
    Nói lời như vậy xong
    Cúng dường Bậc Ứng Cúng
    Là ngài Kim Cang Tạng
    Và các chúng Bồ-tát
    Việc cúng dường đã xong
    Đồng thưa lời như vầy
    Bậc đầy đủ pháp nhãn
    Nhân, dụ đều rõ ràng
    Bẻ gãy các dị luận
    Lỗi các tông, ngoại đạo
    Đã hàng phục họ xong
    Liền hiện ra tông mình
    Thật là đại dũng mãnh
    Xin ngài sớm khai diễn
    Chúng con đều thích nghe
    Bậc Đại Tuệ tuyên thuyết
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Thấy chư Thiên thưa hỏi
    Liền bảo lời như vầy:
    Này hỡi các Thiên nhân
    Nên một lòng lắng nghe
    Pháp này sâu, khó nghĩ
    Phân biệt, không thể hiểu
    Lý Du-già thanh tịnh
    Nhân, dụ đã mở bày
    Ta hiện nơi Mật nghiêm
    Nay nói cho các ngươi
    Mật nghiêm rất vi diệu
    Chỗ thiền định thù thắng
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Khi nói lời ấy xong
    Lại bảo với Đại thọ
    Vua Khẩn-na-la rằng:
    Đại thọ Khẩn-na vương
    Ngươi hãy nên quán sát
    Vì sao các pháp tánh
    Tánh không, không có được
    Thấy tương ưng như vậy
    Với định không mê hoặc
    Như ăn hạt lúa chín
    Liền biết những hạt khác
    Các pháp cũng như vậy
    Biết một, biết tất cả
    Ví như khi khuấy sữa
    Lấy ngón tay để nếm
    Như vậy các pháp tánh
    Lấy một, quán tất cả
    Pháp tánh chẳng phải có
    Lại cũng chẳng phải không
    Tạng thức đã biến hiện
    Tạng lấy không làm tướng.
    Đại thọ Khẩn-na vương
    Tức thời liền hỏi rằng:
    Vì sao trong tâm lượng
    Mà có giới trượng phu?
    Vì sao sinh các cõi
    Kiên thấp cập noãn động?
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Khi nghe lời ấy rồi
    Mới bảo như thế này:
    Lành thay! Đại thọ vương
    Hỏi những lời sâu sắc
    Khiến cho người tu định
    Được đến chỗ chân thật
    Nay ta sẽ nơi cho
    Cầm sư nên lắng nghe
    Xưa người hóa ta người
    Cùng đủ các quyến thuộc
    Trống nhạc từ hư không
    Đi vào cung điện báo
    Các bạn trời như vậy
    Đều cùng đến Phật hội
    Hòa tấu đờn báu đẹp
    Âm thanh rất hòa nhã
    Thanh văn ở trong hội
    Cùng nói với nhau rằng:
    Ta thích thấy Thọ vương
    Chúng Khẩn-na vui chơi
    Nơi cung điện đang ở
    Trang nghiêm toàn ngọc báu
    Ngươi tấu đàn lưu ly
    Làm mọi người đều thích
    Ca-diếp, chúng Thanh văn
    Bất giác đứng dậy múa
    Do âm nhạc hòa diệu
    Không thể giữ được tâm.
    Thì Bồ-tát Thiên Quan
    Bảo với ngài Ca-diếp:
    Các ông đã lìa dục
    Vì sao lại nhảy múa?
    Bấy giờ, Đại Ca-diếp
    Bạch Thiên Quan Đại sĩ
    Phật tử có lực lớn
    Ví như gió Tỳ-lam
    Trí Thanh văn không định
    Như hắc sơn lay động
    Tùy lìa mê phân biệt
    Vẫn nhiễn bùn tập khí
    Phần chứng nơi thật tế
    Chưa đoạn trừ các tập
    Nếu bỏ các thô trọng
    Sẽ được chứng Bồ-đề
    Ngài, với cảnh vi tế
    Khéo đủ các luận, tuệ
    Đế Thích tỏ thế gian
    Với pháp này, thông đạt
    Và Khẩn-na-la luận
    Lý Như Lai thanh tịnh
    Giỏi về tướng các Địa
    Hiểu rõ mà quyết định
    Đoan nghiêm trong bảo điện
    Cùng quyến thuộc vây quanh
    Chói sáng đẹp tịnh nghiêm
    Giống như trăng ngày rằm
    Quán hạnh được tự tại
    Giữa chúng hay hỏi đáp
    Hỏi tôi giới trượng phu
    Vì sao Từ tâm khởi
    Ông và các Phật tử
    Đều nên lắng lòng nghe
    Như trong các giới ấy
    Tâm là gọi là trượng phu
    Các giới nhân đây sinh
    Đó là nghĩa tôi nói
    Tươi mát sinh ra nước
    Nóng nhiều sinh ra lửa
    Lay động các tác nghiệp
    Nhân đó sinh ra gió
    Từ ngằn mé của sắc
    Có hư không và đất
    Thức và các cảnh giới
    Tập khí hay sinh thân
    Nhãn cùng với các sắc
    Tướng trạng đều không đồng
    Nó không cửa, tạo cửa
    Các hữu, mãi liên tục
    Thì bảo tạng Ma-ni
    Cung điện của tự tại
    Đại Bồ-tát Trì Tấn
    Cùng các Tối thắng tử
    Đều từ tòa đứng dậy
    Cúi đầu mà đảnh lễ
    Họ đều cầm hương thơm
    Cúng dường Kim Cang Tạng
    Phủ lên thành lưới báu
    Đồng thanh khen ngợi Phật:
    Thánh giả, khéo an trụ
    Bồ-tát, địa pháp vân
    Ngộ nhập cảnh Như Lai
    Ứng hiện thật khó lường
    Hãy vì các Đại sĩ
    Mở bày thấy biết Phật.
    Lúc vua Khẩn-na-la
    Cùng với các thể nữ
    Cúng dường rồi tán thán
    Vô úy Kim Cang Tạng
    Cung điện báu Ma-ni
    Đạo tràng rất nghiêm tịnh
    Vì chúng con giảng nói
    Pháp Như Lai vi diệu.

    Bấy giờ, Thánh giả Đại Bồ-tát Quán Tự Tại, Đại Bồ-tát Từ Thị, Đại Bồ-tát Đắc Đại Thế, Đại Bồ-tát Mạn-thù-thất-lợi Pháp vương tử, Đại Bồ-tát Thần Thông Vương, Đại Bồ-tát Bảo Kế, Đại Bồ-tát Thiên Quan, Đại Bồ-tát Tổng Trì Vương, Đại Bồ-tát Nhất Thiết Trí Nghĩa Thành Tựu… những Đại Bồ-tát như vậy và vô lượng những vị tu thắng định khác đều là Phật tử, oai đức tự tại, quyết định không sợ, khéo léo mở bày tâm quán hạnh; tất cả đều từ tòa đứng dậy, cùng giúp nhau quán sát, hỏi Đại Bồ-tát Kim Cang Tạng bằng bài kệ:

    Ngài Kim Cang Tự Tại
    Hay chỉ bày pháp nhãn
    Được chư Phật gia hộ
    Bồ-tát đều ngưỡng kính
    Khéo đạt nơi địa tướng
    Khéo léo mà tạo dựng
    Chúng Phật tử sức lớn
    Đều đồng tâm khuyên mời
    Nguyện Định vương xót thương
    Hiện rõ nơi Mật nghiêm
    Phật và các đệ tử
    Việc sâu xa kỳ lạ
    Pháp này rất thanh tịnh
    Xa lìa nơi lời nói
    Phật, Bồ-tát biến hóa
    Xưa chưa từng mở bày
    Đã hành trí tự giác
    Thấy cõi chân vô lậu
    Hiện pháp lạc vi diệu
    Thanh tịnh không gì bằng
    Đầy đủ Tam-ma-địa
    Vô lượng Đà-la-ni
    Các giải thoát tự tại
    Bảy loại ý thành thân
    Sắc thanh tịnh thù thắng
    Chiếu sáng cả pháp giới
    Thiện Thệ! Không nghĩ bàn
    Cõi trang nghiêm cũng vậy
    Phật và các Bồ-tát
    Thân lượng như cực vi
    Đến như đầu sợi lông
    Bằng phần trăm của nó
    Cõi Mật nghiêm đẹp lạ
    Nghiêm thắng trong các cõi
    Như vậy bậc Quán hạnh
    Đều sinh ở trong đó
    Đó là do nhân gì
    Xin Phật tử tuyên thuyết?
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Bồ-tát Ma-ha-tát
    Thân như sư tử chúa
    Đủ hai ba tướng tốt
    Các vẻ đẹp trang nghiêm
    Sắp muốn rộng mở bày
    Quán sát đại hội ấy
    Giống như vua Sư tử
    Biết chúng thích lắng nghe
    Mật chỉ, cổ tiên Phật
    Nay ta nói Pháp nhãn
    Lìa xa năng, sở giác
    Kim Cang Tạng liền nói
    Âm thanh Phạm thanh tịnh
    Tiếng Ca-lăng-tần-già
    Tiếng tướng lưỡi rộng dài
    Hay khéo không thô bạo
    Tiếng thế gian xưng tụng
    Tiếng tóm lược vui lòng
    Tiếng giống như chuông ngân
    Tiếng cao vút trong sáng
    Tiếng như Càn-đà-la
    Tiếng hùng dũng, thật thẳng
    Kế Thi-ca ai thinh
    Tiếng tương ưng ca vịnh
    Tiếng mau và tiếng chậm
    Tiếng hòa sướng sâu xa…
    Đầy đủ các loại tiếng
    Cùng tương ưng các đức
    Nghe xong liền lìa chấp
    Tâm không có mệt mỏi
    Tất cả đều hân hoan
    Thảy đều thông đạt hết
    Tất cả tướng âm thanh
    Tự nhiên mà ứng khắp
    Không làm, không tốn công
    Kim Cang Tạng Bồ-tát
    Miệng chưa từng nói gì
    Tất cả âm thanh đó
    Chỉ do sức bản nguyện
    Từ mày tráng và đỉnh
    Chót mũi, vai và gối
    Giống như sự biến hóa
    Tự nhiên xuất tiếng hay
    Vì khắp các đại chúng
    Mở bày về pháp nhãn
    Kim Cang Tạng dũng mãnh
    Ở nơi cung Tự tại
    Tối thắng tử vây quanh
    Thanh tịnh mà nghiêm khiết
    Như ngỗng chúa trong ao
    Cả bầy ngỗng hầu hạ
    Kim Cang Tạng đại định
    Ngồi ở tòa Sư tử
    Ánh sáng chiếu đến khắp
    Tất cả người tu hành
    Giống như trăng trên trời
    Chiếu sáng các ngôi sao
    Như trăng và ánh sáng
    Vốn không có sai biệt
    Oai đức Kim Cang Tạng
    Cùng Phật giống như vậy.
    Bấy giờ, Như Thật Kiến
    Bậc Bồ-tát đại lực
    Tối thắng trong tu hành
    Ở nơi đạo Du-già
    Liền từ tòa đứng dậy
    Quán sát, bảo đại chúng
    Lạ thay! Pháp Đại thừa
    Cảnh Như Lai vi diệu
    Tất cả Phật trong nước
    Phật tử nên đảnh lễ
    Pháp Vô tư ly cấu
    Chư Phật đã quán sát
    Rất cao đẹp, hiếm có
    Lý Đại thừa thanh tịnh
    Cảnh giới chẳng xấu ác
    Đạo tốt của chuyển y.
    Tám thứ thức sai khác
    Ba tự tánh không đồng
    Năm pháp, hai vô ngã
    Thảy đều được mở bày
    Năm loại tập sở duyên
    Sinh các vọng phân biệt
    Thấy pháp cao đẹp này
    Trong sáng như vàng ròng
    Người đạt được chân tánh
    An trụ dòng giống Phật
    Tánh Như Lai cao đẹp
    Lìa Thanh văn ngoại đạo
    Mật nghiêm cõi đẹp nhất
    Người chứng mới đến được
    Tôn giả Kim Cang Tạng
    Đã chứng Đẳng trì gì?
    Nói về pháp nhãn tịnh
    Là cảnh Đẳng trì gì?
    Vô lượng các Bồ-tát
    Lại lạy Kim Cang Tạng
    Bậc Đại trí Kim cang
    Mong mở bày cho con
    Trụ Tam-ma-địa gì?
    Có thể nói pháp này
    Với các Phật tử đây
    Tất cả đều thích nghe
    Bấy giờ, Kim Cang Tạng
    Ở cung điện Tự tại
    Quán sát trong đại hội
    Trong tâm ngài nghĩ rằng:
    Pháp này khó nghĩ bàn
    Cảnh mười Lực thật đẹp
    Nhờ tuệ mà thọ trì
    Ai có thể lãnh thọ
    Và thấy để thọ trì
    Đều là con chư Phật
    Tức thời liền bảo rằng:
    Các ông nên lắng nghe!
    Nay ta sẽ nói cho
    Đạo đẹp của chuyển y
    Ta vì các Phật tử
    Chúng Tha hóa tự tại
    Nhờ được Tam-ma-địa
    Là oai đức Đại thừa
    Trụ ở trong định này
    Diễn pháp nhãn thanh tịnh.
    Cũng thấy ức trần cõi
    Bao nhiêu Đức Thiện Thệ
    Nhiều Đức Na-dữu-đa
    Ở trước mà khen ngợi
    Lành thay! Lời Ngài dạy
    Đó là đạo Du-già
    Chúng con đều thực hành
    Tam-ma-địa như vậy
    Nhờ đó được tự tại
    Thanh tịnh thành Chánh giác
    Tất cả Phật, mười phương
    Đều từ định này sinh
    Nên biết rất thù thắng
    Chẳng tư lương mà hiểu
    Nếu có các Bồ-tát
    Được ở trong định này
    Liền trụ không nghĩ bàn
    Cánh giới của chư Phật
    Chứng được cảnh tự trí
    Thấy Phật Tam-ma-địa
    Biến hóa trăm ngàn ức
    Cho đến như vi trần
    Cảnh Thánh trí, tự giác
    Chư Phật đã an lập
    Pháp này không các tướng
    Xa lìa nơi sắc thinh
    Danh từ tướng sinh ra
    Tướng từ nhân duyên khởi
    Cả hai, sinh phân biệt
    Tánh các pháp như như
    Nơi đó, quan sát khéo
    Gọi là bậc Chánh trí
    Nói là tánh Biến kế
    Tướng nương người khác khởi
    Xa lìa nơi danh tướng
    Gọi là Đệ nhất nghĩa
    Tạng thức trụ ở thân
    Tùy nơi mà lưu chuyển
    Tập khí như quả núi
    Bị ý nhiễm trói buộc
    Mạt-na có hai cửa
    Ý, thức đồng thời khởi
    Năm cảnh hiện tiền chuyển
    Các thức thân hòa hợp
    Giống như có ngã nhân
    Đang trụ ở trong thân
    Tạng thức như dòng nước
    Bị, gió cảnh giới thổi
    Các sóng thức nổi lên
    Liên tục mãi không dứt
    Phật và các Phật tử
    Hay biết pháp vô ngã
    Đã được thành Như Lai
    Lại tuyên thuyết người khác
    Phân tích nơi các uẩn
    Thấy người không ngã tánh
    Không biết pháp vô ngã
    Nên nói là Thanh văn
    Chỗ Bồ-tát tu hành
    Khéo đạt hai vô ngã.
    Quán xong, liền xả bỏ
    Không trụ nơi thật tế
    Nếu trụ nơi thật tế
    Liền bỏ tâm đại Bi
    Công nghiệp đều không thành
    Làm sao thành Chánh giác
    Trí hiếm có khó nghĩ
    Lợi khắp các hữu tình
    Như sen ra khỏi bùn
    Sắc tướng đều trong sạch
    Chư Thiên và Thánh nhân
    Thấy vậy sinh yêu kính.
    Phật Bồ-tát là vậy
    Ra khỏi bùn sinh tử
    Thành Phật, thể trong sáng
    Được chư Thiên kính ngưỡng
    Lúc mới thành Bồ-tát
    Hoặc làm chuyển luân vương
    Hoặc vua Càn-thát-bà
    Hoặc vua A-tu-la…
    Tỏ ngộ pháp Đại thừa
    Được thân hình như vậy
    Dần dần mà tu hành
    Nhất định được thành Phật
    Cho nên, các Phật tử
    Phải một lòng tu học
    Bao nhiêu pháp tạp nhiễm
    Cùng với pháp thanh tịnh
    Mãi ở trong sinh tử
    Đều do Lại-da chuyển
    Nhân này mạnh vô cùng
    Bậc chứng thật tuyên thị
    Chẳng phải cùng năng tác
    Tương tự như tự tại
    Thế Tôn nói thức này
    Để trừ các tập khí
    Tỏ đạt sự thanh tịnh
    Lại-da không thể được.
    Nếu Lại-da mà được
    Thanh tịnh ấy chẳng thường
    Như Lai tạng thanh tịnh
    Cũng gọi trí vô cấu
    Thường trụ không đầu cuối
    Lìa câu từ, lời nói
    Phật nói tạng Như Lai
    Chỉ vì A-lại-da
    Tuệ ác không thể biết
    Tạng tức thức Lại-da
    Tạng thanh tịnh, Như Lai
    A-lại-da thế gian.
    Như vàng cùng với nhẫn
    Cuối cùng không sai biệt
    Ví như thợ làm vàng
    Dùng vàng tốt sạch đẹp
    Làm các đồ trang sức
    Để trang điểm nơi tay
    Hình tướng có sai khác
    Đều nói là chiếc nhẫn
    Thánh nhân hiện pháp lạc
    Chứng cảnh tự giác trí
    Công đức càng thêm lớn
    Tự chứng không thể nói
    Người hiện pháp các định
    Hiểu rõ cảnh duy tâm
    Đạt được Địa thứ bảy
    Thảy đều được chuyển diệt
    Sở duyên của tâm thức
    Tất cả cảnh giới ngoài
    Thấy các thứ sai biệt
    Không cảnh chỉ có tâm
    Bình, áo đều là giả
    Tất cả đều chẳng có
    Tâm biến in tuồng hiện
    Có năng thủ, sở thủ
    Ví như trăng với sao
    Nương Tu-di vận hành.
    Các thức cũng như vậy
    Luôn lương Lại-da chuyển
    Lại-da tức Mật nghiêm
    Vốn thể tốt thanh tịnh
    Không tâm cũng không giác
    Sáng trong như vàng ròng.
    Không thể phân biệt đặng
    Tánh lìa sự phân biệt
    Thật thể là viên thành
    Bậc Du-già sẽ thấy
    Ý thức duyên nơi cảnh
    Trói buộc kẻ ngu si
    Thánh kiến đều thanh tịnh
    Giống như là quáng nắng…

    Khi Đức Thế Tôn nói kinh này, Kim Cang Tạng và vô lượng Đại Bồ-tát… và vô số chúng nhiều như vi trần, từ các phương khác đến hội này, nghe Đức Phật thuyết xong, tất cả đều rất vui mừng tin tưởng, thọ nhận mà phụng hành.

     

      ,