瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận
Quyển 66
彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說Thuyết 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 六lục
彌Di 勒Lặc 菩Bồ 薩Tát 說thuyết
三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 攝nhiếp 決quyết 擇trạch 分phần/phân 中trung 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 地địa 之chi 二nhị 。
復phục 次thứ 如như 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 三tam 苦khổ 性tánh 。 此thử 中trung 云vân 何hà 。 為vi 行hành 苦khổ 性tánh 。 謂vị 後hậu 有hữu 業nghiệp 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 諸chư 行hành 於ư 彼bỉ 彼bỉ 自tự 體thể 中trung 。 能năng 隨tùy 順thuận 生sanh 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 與dữ 眾chúng 苦khổ 所sở 有hữu 安an 立lập 。 一nhất 切thiết 遍biến 行hành 麁thô 重trọng 所sở 攝nhiếp 。 亦diệc 名danh 麁thô 重trọng 。 是thị 行hành 苦khổ 性tánh 。 依y 此thử 行hành 苦khổ 。 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 略lược 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 皆giai 名danh 為vi 苦khổ 。 又hựu 此thử 行hành 苦khổ 遍biến 行hành 一nhất 切thiết 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 中trung 若nhược 苦khổ 受thọ 中trung 若nhược 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 中trung 。 然nhiên 於ư 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 中trung 。 此thử 麁thô 重trọng 性tánh 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 是thị 故cố 但đãn 說thuyết 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 由do 行hành 苦khổ 故cố 苦khổ 。 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 苦khổ 受thọ 中trung 。 愛ái 恚khuể 二nhị 法pháp 擾nhiễu 亂loạn 心tâm 故cố 。 此thử 麁thô 重trọng 苦khổ 非phi 易dị 可khả 了liễu 。 譬thí 如như 熱nhiệt 癰ung 。 若nhược 以dĩ 冷lãnh 觸xúc 封phong 之chi 即tức 生sanh 樂lạc 想tưởng 。 熱nhiệt 灰hôi 墮đọa 上thượng 便tiện 生sanh 苦khổ 想tưởng 。 若nhược 二nhị 俱câu 離ly 。 於ư 此thử 熱nhiệt 癰ung 爾nhĩ 時thời 唯duy 有hữu 。 癰ung 自tự 性tánh 苦khổ 。 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 如như 是thị 於ư 業nghiệp 煩phiền 惱não 所sở 生sanh 諸chư 行hành 。 所sở 有hữu 安an 立lập 麁thô 重trọng 所sở 攝nhiếp 。 猶do 如như 熱nhiệt 癰ung 。 行hành 苦khổ 性tánh 中trung 所sở 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 如như 冷lãnh 觸xúc 封phong 。 所sở 有hữu 苦khổ 受thọ 如như 熱nhiệt 灰hôi 墮đọa 。 所sở 有hữu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 如như 離ly 二nhị 觸xúc 癰ung 自tự 性tánh 苦khổ 。 又hựu 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 中trung 多đa 生sanh 染nhiễm 著trước 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 貪tham 所sở 隨tùy 增tăng 。 於ư 苦khổ 受thọ 中trung 多đa 生sanh 憎tăng 恚khuể 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 瞋sân 所sở 隨tùy 增tăng 。 於ư 非phi 苦khổ 樂lạc 之chi 所sở 顯hiển 現hiện 。 麁thô 重trọng 所sở 攝nhiếp 所sở 有hữu 安an 立lập 行hành 自tự 體thể 中trung 。 於ư 無vô 常thường 性tánh 計kế 常thường 顛điên 倒đảo 。 於ư 眾chúng 苦khổ 性tánh 計kế 樂nhạo/nhạc/lạc 顛điên 倒đảo 。 於ư 不bất 淨tịnh 性tánh 計kế 淨tịnh 顛điên 倒đảo 。 於ư 無vô 我ngã 性tánh 計kế 我ngã 顛điên 倒đảo 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 無vô 明minh 所sở 隨tùy 增tăng 。 又hựu 諸chư 愚ngu 夫phu 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 中trung 多đa 生sanh 染nhiễm 著trước 。 由do 是thị 因nhân 緣duyên 。 於ư 現hiện 法Pháp 中trung 。 行hành 身thân 惡ác 行hành 行hành 語ngữ 惡ác 行hành 行hành 意ý 惡ác 行hành 。 身thân 壞hoại 命mạng 終chung 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 生sanh 那na 落lạc 迦ca 。 又hựu 由do 後hậu 有hữu 愛ái 故cố 能năng 感cảm 當đương 來lai 生sanh 等đẳng 眾chúng 苦khổ 。 如như 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 貪tham 所sở 依y 故cố 能năng 生sanh 當đương 來lai 五ngũ 趣thú 等đẳng 苦khổ 。 又hựu 於ư 苦khổ 受thọ 多đa 起khởi 瞋sân 心tâm 。 不bất 隨tùy 所sở 欲dục 。 觸xúc 眾chúng 苦khổ 事sự 。 便tiện 生sanh 種chủng 種chủng 愁sầu 惱não 怨oán 歎thán 乃nãi 至chí 迷mê 亂loạn 。 由do 此thử 因nhân 緣duyên 。 行hành 三tam 惡ác 行hành 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 。 如như 是thị 苦khổ 受thọ 瞋sân 所sở 依y 故cố 。 能năng 感cảm 現hiện 法pháp 後hậu 法pháp 眾chúng 苦khổ 。 又hựu 於ư 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 中trung 多đa 生sanh 如như 上thượng 顛điên 倒đảo 之chi 心tâm 。 於ư 二nhị 種chủng 苦khổ 。 謂vị 依y 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 貪tham 所sở 生sanh 苦khổ 。 及cập 依y 苦khổ 受thọ 瞋sân 所sở 生sanh 苦khổ 。 生sanh 不bất 捨xả 思tư 起khởi 不bất 捨xả 行hành 。 是thị 故cố 雖tuy 有hữu 眾chúng 多đa 煩phiền 惱não 。 及cập 隨tùy 煩phiền 惱não 。 然nhiên 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 立lập 三tam 種chủng 根căn 本bổn 煩phiền 惱não 。 謂vị 貪tham 瞋sân 癡si 。 依y 此thử 密mật 意ý 佛Phật 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 應ưng 觀quán 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 是thị 眾chúng 苦khổ 法pháp 。 應ưng 觀quán 苦khổ 受thọ 猶do 如như 毒độc 箭tiễn 。 應ưng 觀quán 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 性tánh 是thị 無vô 常thường 有hữu 壞hoại 滅diệt 法pháp 。 若nhược 能năng 如như 實thật 。 觀quán 無vô 常thường 性tánh 。 漸tiệm 次thứ 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 顛điên 倒đảo 。 如như 是thị 諸chư 行hành 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 事sự 。 一nhất 切thiết 聖thánh 賢hiền 。 聖thánh 智trí 觀quán 已dĩ 。 於ư 第đệ 一nhất 有hữu 最tối 極cực 寂tịch 靜tĩnh 。 諸chư 取thủ 蘊uẩn 中trung 。 尚thượng 不bất 願nguyện 樂nhạo 。 何hà 況huống 弊tệ 下hạ 。 那na 落lạc 迦ca 中trung 。
復phục 次thứ 即tức 此thử 能năng 生sanh 後hậu 有hữu 諸chư 行hành 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 。 由do 相tương/tướng 道Đạo 理lý 是thị 集tập 聖Thánh 諦Đế 。 世Thế 尊Tôn 經kinh 中trung 據cứ 勝thắng 道Đạo 理lý 唯duy 顯hiển 示thị 愛ái 。
復phục 次thứ 此thử 煩phiền 惱não 品phẩm 麁thô 重trọng 永vĩnh 滅diệt 。 是thị 有hữu 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 增tăng 上thượng 所sở 立lập 滅Diệt 諦Đế 。 又hựu 因nhân 永vĩnh 斷đoạn 未vị 來lai 不bất 生sanh 。 及cập 先tiên 世thế 因nhân 受thọ 用dụng 盡tận 已dĩ 。 現hiện 在tại 諸chư 行hành 任nhậm 運vận 謝tạ 滅diệt 。 是thị 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 增tăng 上thượng 所sở 立lập 滅Diệt 諦Đế 。
復phục 次thứ 若nhược 能năng 證chứng 解giải 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 諦đế 所sở 有hữu 正chánh 見kiến 。 及cập 正chánh 見kiến 為vi 先tiên 一nhất 切thiết 聖thánh 道Đạo 。 是thị 名danh 道Đạo 諦Đế 。
復phục 次thứ 欲dục 令linh 於ư 苦khổ 遍biến 知tri 於ư 集tập 永vĩnh 斷đoạn 。 於ư 滅diệt 作tác 證chứng 。 於ư 道đạo 修tu 習tập 。 故cố 略lược 建kiến 立lập 諸chư 聖thánh 諦đế 相tướng 。 若nhược 廣quảng 建kiến 立lập 當đương 知tri 其kỳ 相tương/tướng 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 又hựu 令linh 了liễu 知tri 苦Khổ 諦Đế 麁thô 相tương/tướng 。 以dĩ 為vi 依y 止chỉ 。 漸tiệm 能năng 趣thú 入nhập 諦đế 微vi 細tế 相tương/tướng 。 故cố 先tiên 施thi 設thiết 生sanh 等đẳng 眾chúng 苦khổ 。 後hậu 方phương 顯hiển 示thị 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。
復phục 次thứ 由do 五ngũ 相tương/tướng 故cố 建kiến 立lập 任nhậm 持trì 。 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 段đoạn 食thực 。 二nhị 觸xúc 食thực 。 三tam 意ý 思tư 食thực 。 四tứ 識thức 食thực 。 五ngũ 命mạng 根căn 若nhược 麁thô 段đoạn 食thực 。 於ư 欲dục 界giới 五ngũ 趣thú 中trung 。 皆giai 現hiện 可khả 得đắc 。 此thử 於ư 一nhất 分phần/phân 各các 別biệt 那na 落lạc 迦ca 。 非phi 大đại 那na 落lạc 迦ca 。 餘dư 食thực 及cập 命mạng 。 遍biến 三tam 界giới 中trung 。 皆giai 現hiện 可khả 得đắc 。 由do 於ư 諸chư 行hành 。 假giả 立lập 有hữu 情tình 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 此thử 諸chư 法pháp 任nhậm 持trì 有hữu 情tình 令linh 住trụ 不bất 壞hoại 。 問vấn 有hữu 七thất 因nhân 緣duyên 任nhậm 持trì 諸chư 行hành 令linh 住trụ 不bất 壞hoại 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 。 但đãn 說thuyết 有hữu 情tình 由do 食thực 而nhi 住trụ 。 何hà 等đẳng 為vi 七thất 。
一nhất 生sanh 是thị 諸chư 行hành 住trụ 因nhân 。 由do 諸chư 行hành 生sanh 方phương 得đắc 有hữu 住trụ 。 無vô 有hữu 無vô 生sanh 而nhi 有hữu 住trụ 者giả 。 二nhị 命mạng 根căn 。 三tam 食thực 。 四tứ 心tâm 自tự 在tại 通thông 。 由do 彼bỉ 勢thế 力lực 增tăng 諸chư 壽thọ 行hành 。 或hoặc 住trụ 一nhất 劫kiếp 或hoặc 住trụ 劫kiếp 餘dư 。 五ngũ 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 是thị 諸chư 行hành 住trụ 因nhân 。 謂vị 善thiện 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 諸chư 法pháp 。 乃nãi 至chí 因nhân 緣duyên 猶do 未vị 散tán 壞hoại 。 於ư 爾nhĩ 所sở 時thời 。 相tương 續tục 而nhi 住trụ 無vô 有hữu 斷đoạn 絕tuyệt 。 六lục 由do 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 作tác 意ý 引dẫn 發phát 先tiên 業nghiệp 。 能năng 牽khiên 諸chư 行hành 令linh 住trụ 不bất 絕tuyệt 。 所sở 謂vị 外ngoại 分phần/phân 共cộng 不bất 共cộng 業nghiệp 。 之chi 所sở 生sanh 起khởi 。 七thất 無vô 諸chư 障chướng 礙ngại 。 是thị 諸chư 行hành 住trụ 因nhân 。 由do 此thử 能năng 令linh 諸chư 行hạnh 。 生sanh 時thời 無vô 障chướng 因nhân 緣duyên 。 諸chư 行hành 生sanh 已dĩ 相tương 似tự 相tương 續tục 而nhi 住trụ 。 遠viễn 離ly 相tương 違vi 敗bại 壞hoại 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 便tiện 應ưng 滅diệt 壞hoại 。 答đáp 雖tuy 由do 如như 是thị 七thất 種chủng 。 因nhân 緣duyên 諸chư 行hành 得đắc 住trụ 。 然nhiên 此thử 四tứ 食thực 是thị 諸chư 行hành 住trụ 多đa 分phần 因nhân 緣duyên 。 由do 種chủng 種chủng 門môn 能năng 令linh 諸chư 行hạnh 。 相tương 續tục 而nhi 住trụ 。 又hựu 此thử 諸chư 食thực 能năng 令linh 有hữu 情tình 。 相tương 續tục 而nhi 住trụ 。 易dị 取thủ 易dị 入nhập 。 乃nãi 至chí 愚ngu 夫phu 嬰anh 兒nhi 等đẳng 類loại 亦diệc 能năng 隨tùy 覺giác 。 非phi 所sở 餘dư 法pháp 。 又hựu 此thử 諸chư 食thực 能năng 令linh 羸luy 損tổn 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 皆giai 得đắc 增tăng 益ích 。 又hựu 令linh 疾tật 病bệnh 。 亦diệc 得đắc 除trừ 愈dũ 。 非phi 所sở 餘dư 法pháp 。 又hựu 有hữu 長trường 壽thọ 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 若nhược 不bất 得đắc 食thực 。 非phi 時thời 中trung 夭yểu 。 又hựu 此thử 諸chư 食thực 令linh 易dị 入nhập 道đạo 。 能năng 修tu 身thân 等đẳng 四tứ 種chủng 念niệm 住trụ 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 食thực 所sở 住trụ 故cố 。 是thị 故cố 由do 此thử 。 五ngũ 種chủng 因nhân 緣duyên 。 世Thế 尊Tôn 但đãn 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 由do 食thực 而nhi 住trụ 。 何hà 緣duyên 復phục 說thuyết 依y 止chỉ 命mạng 根căn 諸chư 行hành 得đắc 住trụ 。 謂vị 有hữu 是thị 處xứ 曾tằng 無vô 飲ẩm 食thực 有hữu 所sở 闕khuyết 乏phạp 。 非phi 求cầu 飲ẩm 食thực 有hữu 所sở 艱gian 難nan 。 於ư 彼bỉ 處xứ 所sở 。 唯duy 由do 命mạng 根căn 勢thế 力lực 而nhi 住trụ 。 如như 其kỳ 所sở 感cảm 壽thọ 量lượng 而nhi 住trụ 。 是thị 故cố 世Thế 尊Tôn 。 依y 彼bỉ 處xứ 所sở 說thuyết 諸chư 有hữu 情tình 由do 命mạng 根căn 故cố 諸chư 行hành 得đắc 住trụ 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 段đoạn 食thực 當đương 言ngôn 香hương 味vị 觸xúc 處xứ 所sở 攝nhiếp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 由do 香hương 味vị 觸xúc 若nhược 正chánh 消tiêu 變biến 便tiện 能năng 長trưởng 養dưỡng 。 不bất 正chánh 消tiêu 變biến 乃nãi 為vi 損tổn 減giảm 。 色sắc 等đẳng 餘dư 法pháp 無vô 有hữu 長trưởng 養dưỡng 。 損tổn 減giảm 消tiêu 變biến 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 。 非phi 段đoạn 食thực 性tánh 。 若nhược 諸chư 段đoạn 物vật 於ư 吞thôn 咽yến/ế/yết 時thời 。 令linh 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 諸chư 根căn 悅duyệt 豫dự 。 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 不bất 名danh 段đoạn 食thực 。 但đãn 名danh 觸xúc 食thực 。 若nhược 受thọ 用dụng 已dĩ 安an 隱ẩn 消tiêu 變biến 。 增tăng 長trưởng 喜hỷ 樂lạc 。 於ư 消tiêu 變biến 時thời 乃nãi 名danh 段đoạn 食thực 。 若nhược 有hữu 熟thục 變biến 不bất 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 安an 樂lạc 。 彼bỉ 雖tuy 熟thục 變biến 不bất 名danh 段đoạn 食thực 。 若nhược 諸chư 段đoạn 物vật 於ư 吞thôn 咽yến/ế/yết 時thời 。 不bất 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 亦diệc 不bất 能năng 令linh 。 諸chư 根căn 悅duyệt 豫dự 。 當đương 於ư 爾nhĩ 時thời 。 都đô 不bất 名danh 食thực 。 即tức 彼bỉ 後hậu 時thời 安an 隱ẩn 熟thục 變biến 增tăng 長trưởng 安an 樂lạc 。 彼bỉ 於ư 爾nhĩ 時thời 。 乃nãi 名danh 段đoạn 食thực 。 若nhược 有hữu 熟thục 變biến 不bất 長trường/trưởng 安an 樂lạc 。 彼bỉ 雖tuy 熟thục 變biến 亦diệc 不bất 名danh 食thực 。
問vấn 若nhược 有hữu 段đoạn 物vật 亦diệc 是thị 食thực 耶da 。 設thiết 是thị 食thực 者giả 亦diệc 段đoạn 物vật 耶da 。 答đáp 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 當đương 作tác 四tứ 句cú 。 或hoặc 有hữu 段đoạn 物vật 而nhi 非phi 是thị 食thực 。 謂vị 諸chư 段đoạn 物vật 不bất 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 或hoặc 有hữu 是thị 食thực 而nhi 非phi 段đoạn 物vật 。 謂vị 若nhược 有hữu 觸xúc 意ý 思tư 及cập 識thức 。 能năng 令linh 諸chư 根căn 大đại 種chủng 長trưởng 養dưỡng 。 或hoặc 有hữu 是thị 食thực 亦diệc 是thị 段đoạn 物vật 。 謂vị 諸chư 段đoạn 物vật 能năng 令linh 諸chư 根căn 大đại 種chủng 長trưởng 養dưỡng 。 或hoặc 非phi 段đoạn 物vật 亦diệc 非phi 是thị 食thực 。 謂vị 若nhược 有hữu 觸xúc 意ý 思tư 及cập 識thức 。 不bất 能năng 長trưởng 養dưỡng 諸chư 根căn 大đại 種chủng 。 如như 是thị 所sở 餘dư 觸xúc 乃nãi 至chí 識thức 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 皆giai 作tác 四tứ 句cú 。
復phục 次thứ 若nhược 有hữu 異dị 熟thục 法pháp 。 若nhược 異dị 熟thục 法pháp 。 若nhược 異dị 熟thục 生sanh 法pháp 。 皆giai 應ưng 了liễu 知tri 。 略lược 說thuyết 有hữu 異dị 熟thục 法pháp 。 謂vị 漏lậu 及cập 有hữu 漏lậu 。 彼bỉ 要yếu 有hữu 力lực 不bất 被bị 損tổn 害hại 受thọ 用dụng 未vị 盡tận 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 有hữu 異dị 熟thục 法pháp 。 於ư 諸chư 漏lậu 中trung 若nhược 不bất 善thiện 者giả 說thuyết 名danh 有hữu 力lực 。 有hữu 覆phú 無vô 記ký 說thuyết 名danh 無vô 力lực 。 於ư 有hữu 漏lậu 中trung 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 說thuyết 名danh 有hữu 力lực 。 餘dư 名danh 無vô 力lực 。 若nhược 漏lậu 有hữu 漏lậu 為vi 世thế 出xuất 世thế 二nhị 離ly 欲dục 道đạo 之chi 所sở 斷đoạn 者giả 。 名danh 被bị 損tổn 害hại 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 名danh 不bất 損tổn 害hại 。 若nhược 過quá 去khứ 世thế 。 其kỳ 異dị 熟thục 果quả 。 已dĩ 成thành 熟thục 者giả 。 名danh 受thọ 用dụng 已dĩ 盡tận 。 彼bỉ 異dị 熟thục 果quả 已dĩ 過quá 去khứ 故cố 。 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。 若nhược 未vị 來lai 世thế 。 當đương 與dữ 異dị 熟thục 果quả 者giả 。 若nhược 現hiện 在tại 世thế 。 其kỳ 異dị 熟thục 果quả 正chánh 現hiện 前tiền 者giả 。 名danh 受thọ 用dụng 未vị 盡tận 。 由do 此thử 差sai 別biệt 漏lậu 及cập 有hữu 漏lậu 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 未vị 被bị 治trị 斷đoạn 。 其kỳ 異dị 熟thục 果quả 非phi 先tiên 已dĩ 熟thục 。 如như 是thị 乃nãi 名danh 有hữu 異dị 熟thục 法pháp 。 若nhược 諸chư 無vô 漏lậu 無vô 記ký 有hữu 漏lậu 。 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 有hữu 漏lậu 已dĩ 斷đoạn 。 若nhược 異dị 熟thục 果quả 先tiên 已dĩ 成thành 熟thục 。 如như 是thị 皆giai 名danh 無vô 異dị 熟thục 法pháp 。 又hựu 臨lâm 終chung 時thời 最tối 後hậu 念niệm 心tâm 是thị 異dị 熟thục 法pháp 。 若nhược 結kết 生sanh 相tương 續tục 無vô 間gián 。 之chi 心tâm 亦diệc 是thị 異dị 熟thục 。 從tùng 此thử 已dĩ 後hậu 。 所sở 有hữu 一nhất 切thiết 。 自tự 性tánh 住trụ 心tâm 皆giai 是thị 異dị 熟thục 。 除trừ 善thiện 染nhiễm 污ô 。 及cập 除trừ 加gia 行hành 。 無vô 記ký 之chi 心tâm 。 所sở 餘dư 皆giai 名danh 自tự 性tánh 住trụ 心tâm 。 若nhược 心tâm 離ly 欲dục 猶do 故cố 隨tùy 轉chuyển 。 除trừ 下hạ 地địa 善thiện 及cập 與dữ 加gia 行hành 。 無vô 記ký 之chi 心tâm 。 當đương 知tri 此thử 心tâm 亦diệc 是thị 異dị 熟thục 。 又hựu 此thử 異dị 熟thục 。 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 當đương 言ngôn 唯duy 是thị 無vô 覆phú 無vô 記ký 。 若nhược 從tùng 一nhất 切thiết 。 種chủng 子tử 異dị 熟thục 。 除trừ 其kỳ 已dĩ 斷đoạn 未vị 得đắc 之chi 法pháp 。 餘dư 自tự 種chủng 子tử 為vi 因nhân 所sở 生sanh 。 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 或hoặc 復phục 無vô 記ký 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 當đương 知tri 皆giai 名danh 異dị 熟thục 生sanh 法pháp 。
復phục 次thứ 一nhất 切thiết 處xứ 最tối 後hậu 沒một 心tâm 。 及cập 隨tùy 初sơ 第đệ 二nhị 相tương 續tục 心tâm 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 當đương 知tri 唯duy 有hữu 。 非phi 苦khổ 樂lạc 受thọ 。 除trừ 初sơ 相tương 續tục 心tâm 。 應ưng 知tri 此thử 受thọ 於ư 一nhất 切thiết 。 處xử 異dị 熟thục 所sở 攝nhiếp 。 餘dư 苦khổ 樂lạc 受thọ 應ưng 知tri 皆giai 是thị 。 異dị 熟thục 所sở 生sanh 。 如như 其kỳ 種chủng 子tử 。 異dị 熟thục 所sở 攝nhiếp 。 即tức 隨tùy 此thử 因nhân 此thử 緣duyên 。 為vì 因nhân 緣duyên 故cố 。 從tùng 異dị 熟thục 生sanh 生sanh 那na 落lạc 迦ca 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 異dị 熟thục 無vô 間gian 有hữu 異dị 熟thục 生sanh 。 苦khổ 憂ưu 相tương 續tục 如như 生sanh 那na 落lạc 迦ca 如như 是thị 。 若nhược 生sanh 一nhất 分phần/phân 餓ngạ 鬼quỷ 及cập 傍bàng 生sanh 中trung 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 生sanh 人nhân 中trung 。 及cập 欲dục 界giới 天thiên 。 諸chư 有hữu 情tình 類loại 。 無vô 有hữu 決quyết 定định 異dị 熟thục 。 無vô 間gian 或hoặc 時thời 苦khổ 憂ưu 。 或hoặc 時thời 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 。 或hoặc 時thời 唯duy 有hữu 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 相tương 續tục 生sanh 。 若nhược 生sanh 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 異dị 熟thục 。 無vô 間gian 唯duy 異dị 熟thục 生sanh 喜hỷ 受thọ 相tương 續tục 。 若nhược 生sanh 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 。 唯duy 異dị 熟thục 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 相tương 續tục 。 若nhược 生sanh 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 上thượng 。 唯duy 有hữu 異dị 熟thục 。 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 即tức 此thử 受thọ 於ư 彼bỉ 名danh 異dị 熟thục 生sanh 廣quảng 大đại 喜hỷ 樂lạc 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 彼bỉ 諸chư 善thiện 業nghiệp 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 。 正chánh 現hiện 前tiền 時thời 。 亦diệc 名danh 可khả 愛ái 異dị 熟thục 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 當đương 知tri 名danh 不bất 可khả 愛ái 異dị 熟thục 。
復phục 次thứ 白bạch 白bạch 異dị 熟thục 業nghiệp 所sở 得đắc 無vô 覆phú 無vô 記ký 異dị 熟thục 果quả 。 一nhất 向hướng 可khả 愛ái 受thọ 。 種chủng 子tử 所sở 攝nhiếp 受thọ 故cố 。 當đương 知tri 一nhất 向hướng 可khả 愛ái 一nhất 向hướng 可khả 意ý 。 黑hắc 黑hắc 異dị 熟thục 業nghiệp 當đương 知tri 與dữ 此thử 相tương 違vi 。 黑hắc 白bạch 俱câu 異dị 熟thục 業nghiệp 。 二nhị 種chủng 種chủng 子tử 所sở 隨tùy 逐trục 故cố 。 所sở 得đắc 異dị 熟thục 果quả 當đương 知tri 亦diệc 有hữu 二nhị 種chủng 。 異dị 熟thục 生sanh 受thọ 。 又hựu 黑hắc 白bạch 業nghiệp 由do 生sanh 類loại 差sai 別biệt 建kiến 立lập 。 謂vị 於ư 是thị 處xứ 黑hắc 白bạch 俱câu 有hữu 。 即tức 此thử 處xứ 業nghiệp 總tổng 立lập 黑hắc 白bạch 。 又hựu 由do 事sự 差sai 別biệt 建kiến 立lập 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 隨tùy 於ư 一nhất 事sự 於ư 一nhất 時thời 間gian 。 起khởi 利lợi 益ích 心tâm 。 而nhi 現hiện 在tại 前tiền 。 即tức 於ư 此thử 事sự 復phục 於ư 一nhất 時thời 。 不bất 利lợi 益ích 心tâm 。 而nhi 現hiện 在tại 前tiền 。 或hoặc 奪đoạt 他tha 物vật 。 而nhi 行hành 惠huệ 施thí 。 如như 是thị 當đương 知tri 。 由do 事sự 差sai 別biệt 之chi 所sở 建kiến 立lập 。 又hựu 由do 自tự 性tánh 建kiến 立lập 。 如như 是thị 黑hắc 白bạch 俱câu 業nghiệp 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 隨tùy 於ư 一nhất 所sở 許hứa 作tác 利lợi 益ích 。 即tức 由do 餘dư 事sự 復phục 於ư 其kỳ 所sở 。 作tác 不bất 利lợi 益ích 。 譬thí 如như 有hữu 一nhất 於ư 極cực 暴bạo 虐ngược 作tác 惡ác 人nhân 所sở 。 發phát 生sanh 瞋sân 恚khuể 俱câu 行hành 之chi 思tư 。 不bất 喜hỷ 彼bỉ 惡ác 。 當đương 知tri 此thử 思tư 瞋sân 俱câu 行hành 故cố 。 墮đọa 黑hắc 分phần/phân 中trung 。 不bất 喜hỷ 樂lạc 彼bỉ 惡ác 俱câu 行hành 故cố 。 墮đọa 白bạch 分phần/phân 中trung 。 是thị 故cố 此thử 業nghiệp 說thuyết 名danh 黑hắc 白bạch 。 如như 是thị 所sở 餘dư 種chủng 類loại 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 若nhược 善thiện 不bất 善thiện 。 無vô 記ký 諸chư 法pháp 所sở 有hữu 。 種chủng 子tử 未vị 被bị 損tổn 害hại 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 由do 能năng 生sanh 生sanh 起khởi 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 先tiên 所sở 作tác 。 諸chư 業nghiệp 煩phiền 惱não 。 於ư 三tam 界giới 中trung 。 異dị 熟thục 果quả 熟thục 。 此thử 異dị 熟thục 果quả 由do 業nghiệp 煩phiền 惱não 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 由do 三tam 處xứ 正chánh 現hiện 在tại 前tiền 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 。 生sanh 胎thai 生sanh 中trung 。 當đương 知tri 此thử 亦diệc 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 濕thấp 和hòa 合hợp 故cố 生sanh 濕thấp 生sanh 中trung 。 卵noãn 㲉xác 藏tạng 故cố 生sanh 卵noãn 㲉xác 中trung 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 六lục 識thức 身thân 以dĩ 從tùng 眼nhãn 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 法pháp 。 為vi 增tăng 上thượng 緣duyên 同đồng 事sự 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 有hữu 俱câu 生sanh 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 互hỗ 為vi 展triển 轉chuyển 同đồng 事sự 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 不bất 善thiện 法Pháp 由do 近cận 惡ác 友hữu 。 聞văn 非phi 正Chánh 法Pháp 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 當đương 知tri 與dữ 此thử 相tương 違vi 三tam 種chủng 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 染nhiễm 污ô 住trụ 生sanh 邪tà 精tinh 進tấn 。 無vô 果quả 劬cù 勞lao 生sanh 憂ưu 苦khổ 住trụ 。 彼bỉ 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 不bất 染nhiễm 污ô 住trụ 生sanh 正chánh 精tinh 進tấn 。 有hữu 果quả 劬cù 勞lao 生sanh 喜hỷ 樂lạc 住trụ 。 彼bỉ 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 世thế 間gian 道đạo 趣thú 於ư 離ly 欲dục 。 及cập 能năng 引dẫn 發phát 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 。 彼bỉ 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 現hiện 法pháp 中trung 靜tĩnh 慮lự 無vô 色sắc 等đẳng 至chí 為vi 依y 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 往vãng 生sanh 上thượng 地địa 。 彼bỉ 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 世thế 間gian 法pháp 。 引dẫn 出xuất 世thế 法pháp 。 彼bỉ 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 又hựu 出xuất 世thế 法pháp 聖thánh 道Đạo 所sở 攝nhiếp 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 彼bỉ 證chứng 涅Niết 槃Bàn 由do 引dẫn 發phát 因nhân 故cố 。 名danh 有hữu 因nhân 法pháp 。 由do 如như 是thị 等đẳng 所sở 說thuyết 諸chư 相tướng 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 有hữu 因nhân 諸chư 法pháp 。
復phục 次thứ 此thử 中trung 能năng 生sanh 生sanh 起khởi 因nhân 法pháp 。 彼bỉ 由do 各các 別biệt 等đẳng 流lưu 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 若nhược 諸chư 後hậu 有hữu 業nghiệp 及cập 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 由do 各các 別biệt 異dị 熟thục 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 若nhược 有hữu 三tam 處xứ 正chánh 現hiện 在tại 前tiền 。 若nhược 濕thấp 和hòa 合hợp 正chánh 現hiện 在tại 前tiền 。 若nhược 卵noãn 㲉xác 藏tạng 。 若nhược 眼nhãn 色sắc 等đẳng 。 若nhược 彼bỉ 俱câu 生sanh 諸chư 心tâm 心tâm 所sở 。 若nhược 近cận 惡ác 友hữu 等đẳng 。 若nhược 近cận 善thiện 友hữu 等đẳng 。 二nhị 種chủng 三tam 法pháp 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 由do 各các 別biệt 增tăng 上thượng 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 若nhược 現hiện 法pháp 中trung 由do 染nhiễm 污ô 住trụ 生sanh 邪tà 精tinh 進tấn 。 無vô 果quả 劬cù 勞lao 生sanh 憂ưu 苦khổ 住trụ 。 若nhược 現hiện 法pháp 中trung 不bất 染nhiễm 污ô 住trụ 生sanh 正chánh 精tinh 進tấn 。 有hữu 果quả 劬cù 勞lao 生sanh 喜hỷ 樂lạc 住trụ 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 皆giai 由do 各các 別biệt 士sĩ 用dụng 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 若nhược 趣thú 世thế 間gian 離ly 欲dục 生sanh 道đạo 。 彼bỉ 由do 離ly 繫hệ 增tăng 上thượng 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 又hựu 能năng 引dẫn 出xuất 世thế 間gian 之chi 道đạo 。 及cập 能năng 證chứng 涅Niết 槃Bàn 出xuất 世thế 聖thánh 道Đạo 。 彼bỉ 由do 離ly 繫hệ 增tăng 上thượng 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 謂vị 由do 究cứu 竟cánh 離ly 繫hệ 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 道đạo 非phi 由do 究cứu 竟cánh 離ly 繫hệ 果quả 故cố 。 名danh 有hữu 果quả 法pháp 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 二nhị 道đạo 差sai 別biệt 。 由do 如như 是thị 等đẳng 所sở 說thuyết 相tương/tướng 故cố 。 當đương 知tri 建kiến 立lập 有hữu 果quả 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 之chi 相tướng 。 謂vị 隨tùy 所sở 應ưng 。 立lập 等đẳng 流lưu 果quả 。 若nhược 異dị 熟thục 果quả 。 若nhược 增tăng 上thượng 果quả 。 若nhược 士sĩ 用dụng 果quả 。 若nhược 離ly 繫hệ 果quả 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 應ưng 知tri 建kiến 立lập 非phi 有hữu 因nhân 法pháp 非phi 有hữu 果quả 法pháp 。
復phục 次thứ 緣duyên 生sanh 法pháp 者giả 。 謂vị 無vô 主chủ 宰tể 無vô 作tác 者giả 法pháp 。 如như 前tiền 意ý 地địa 決quyết 擇trạch 緣duyên 起khởi 善thiện 巧xảo 。 中trung 已dĩ 廣quảng 分phân 別biệt 。
復phục 次thứ 略lược 由do 五ngũ 因nhân 當đương 知tri 建kiến 立lập 內nội 法pháp 差sai 別biệt 。 由do 此thử 因nhân 故cố 說thuyết 名danh 為vi 內nội 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
謂vị 假giả 名danh 故cố 。 妄vọng 執chấp 故cố 。 增tăng 上thượng 故cố 。 攝nhiếp 受thọ 種chủng 子tử 故cố 。 事sự 故cố 。 若nhược 於ư 是thị 處xứ 。 假giả 想tưởng 建kiến 立lập 如như 是thị 種chủng 類loại 。 謂vị 立lập 為vi 我ngã 或hoặc 立lập 有hữu 情tình 。 彼bỉ 如như 是thị 名danh 。 如như 是thị 生sanh 類loại 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 如như 是thị 壽thọ 量lượng 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 由do 假giả 名danh 故cố 說thuyết 名danh 內nội 法pháp 。 若nhược 於ư 是thị 處xứ 。 妄vọng 起khởi 如như 是thị 種chủng 類loại 執chấp 著trước 。 謂vị 計kế 為vi 我ngã 或hoặc 起khởi 我ngã 慢mạn 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 由do 妄vọng 執chấp 故cố 。 說thuyết 名danh 內nội 法pháp 。 若nhược 由do 此thử 法pháp 。 增tăng 上thượng 力lực 故cố 。 外ngoại 色sắc 聲thanh 等đẳng 處xứ 差sai 別biệt 生sanh 為vi 所sở 受thọ 用dụng 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 由do 增tăng 上thượng 故cố 說thuyết 名danh 內nội 法pháp 。 若nhược 能năng 攝nhiếp 受thọ 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 。 諸chư 法pháp 種chủng 子tử 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 攝nhiếp 受thọ 種chủng 子tử 故cố 說thuyết 名danh 內nội 法pháp 。 若nhược 五ngũ 種chủng 清thanh 淨tịnh 色sắc 。 若nhược 心tâm 意ý 識thức 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 由do 事sự 故cố 說thuyết 名danh 內nội 法pháp 。 又hựu 有hữu 假giả 名danh 建kiến 立lập 餘dư 法pháp 為vi 內nội 可khả 得đắc 。
何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 內nội 可khả 得đắc 外ngoại 處xứ 所sở 攝nhiếp 亦diệc 名danh 內nội 故cố 。
復phục 次thứ 應ưng 知tri 五ngũ 蘊uẩn 。 名danh 色sắc 所sở 攝nhiếp 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 由do 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 增tăng 長trưởng 可khả 得đắc 。 手thủ 塊khối 等đẳng 觸xúc 即tức 便tiện 變biến 壞hoại 。 是thị 故cố 色sắc 蘊uẩn 說thuyết 名danh 為vi 色sắc 。 其kỳ 餘dư 四tứ 蘊uẩn 由do 種chủng 種chủng 名danh 施thi 設thiết 勢thế 力lực 。 由do 種chủng 種chủng 名danh 施thi 設thiết 為vi 依y 。 多đa 分phần 於ư 其kỳ 彼bỉ 彼bỉ 所sở 緣duyên 流lưu 轉chuyển 趣thú 向hướng 。 是thị 故cố 如như 是thị 四tứ 無vô 色sắc 蘊uẩn 說thuyết 之chi 為vi 名danh 。
復phục 次thứ 略lược 由do 五ngũ 相tương/tướng 建kiến 立lập 執chấp 受thọ 。 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
謂vị 初sơ 唯duy 色sắc 說thuyết 名danh 執chấp 受thọ 。 當đương 知tri 此thử 言ngôn 遮già 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 彼bỉ 非phi 執chấp 受thọ 故cố 。 又hựu 於ư 色sắc 中trung 所sở 有hữu 內nội 根căn 。 根căn 所sở 依y 屬thuộc 說thuyết 名danh 執chấp 受thọ 。 當đương 知tri 此thử 言ngôn 遮già 外ngoại 不bất 屬thuộc 根căn 色sắc 。 彼bỉ 非phi 執chấp 受thọ 故cố 。 又hựu 心tâm 心tâm 所sở 任nhậm 持trì 不bất 捨xả 說thuyết 名danh 執chấp 受thọ 。 當đương 知tri 此thử 言ngôn 遮già 依y 屬thuộc 根căn 髮phát 毛mao 爪trảo 等đẳng 。 及cập 遮già 死tử 後hậu 所sở 有hữu 內nội 身thân 。 彼bỉ 非phi 執chấp 受thọ 故cố 。 又hựu 執chấp 受thọ 色sắc 由do 四tứ 因nhân 緣duyên 之chi 所sở 變biến 異dị 故cố 。 名danh 執chấp 受thọ 。 何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。
一nhất 由do 外ngoại 色sắc 所sở 逼bức 觸xúc 故cố 。 二nhị 由do 內nội 界giới 相tương 違vi 平bình 等đẳng 。 所sở 引dẫn 發phát 故cố 。 三tam 由do 貪tham 瞋sân 等đẳng 諸chư 煩phiền 惱não 。 纏triền 多đa 現hiện 行hành 故cố 。 四tứ 由do 審thẩm 慮lự 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 謂vị 由do 外ngoại 色sắc 能năng 損tổn 惱não 者giả 。 現hiện 前tiền 逼bức 惱não 有hữu 執chấp 受thọ 色sắc 。 即tức 便tiện 生sanh 苦khổ 生sanh 悲bi 生sanh 惱não 。 若nhược 有hữu 外ngoại 色sắc 能năng 饒nhiêu 益ích 者giả 。 現hiện 前tiền 觸xúc 對đối 有hữu 執chấp 受thọ 色sắc 。 即tức 便tiện 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 安an 隱ẩn 饒nhiêu 益ích 。 若nhược 有hữu 內nội 界giới 更cánh 互hỗ 相tương 違vi 。 便tiện 生sanh 苦khổ 惱não 。 彼bỉ 若nhược 平bình 等đẳng 。 安an 樂lạc 攝nhiếp 受thọ 。 又hựu 若nhược 貪tham 等đẳng 煩phiền 惱não 所sở 惱não 。 即tức 便tiện 生sanh 苦khổ 憤phẫn 發phát 熾sí 然nhiên 。 又hựu 邪tà 審thẩm 慮lự 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 或hoặc 正chánh 審thẩm 慮lự 。 所sở 緣duyên 境cảnh 故cố 。 便tiện 起khởi 輕khinh 安an 喜hỷ 樂lạc 攝nhiếp 受thọ 。 又hựu 為vi 損tổn 害hại 或hoặc 為vi 饒nhiêu 益ích 。 故cố 名danh 變biến 異dị 。 如như 是thị 若nhược 色sắc 若nhược 內nội 若nhược 心tâm 心tâm 所sở 任nhậm 持trì 不bất 捨xả 。 若nhược 如như 是thị 緣duyên 令linh 成thành 變biến 異dị 。 是thị 名danh 執chấp 受thọ 。 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 當đương 知tri 是thị 名danh 。 非phi 執chấp 受thọ 法pháp 。
復phục 次thứ 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 及cập 彼bỉ 所sở 造tạo 。 當đương 知tri 唯duy 此thử 名danh 有hữu 色sắc 法pháp 。 問vấn 如như 四tứ 大đại 種chủng 由do 自tự 種chủng 子tử 方phương 得đắc 生sanh 起khởi 。 造tạo 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。 何hà 故cố 說thuyết 言ngôn 。 諸chư 所sở 造tạo 色sắc 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 答đáp 若nhược 諸chư 色sắc 根căn 及cập 心tâm 中trung 有hữu 諸chư 大đại 種chủng 種chủng 子tử 隨tùy 逐trục 。 即tức 有hữu 造tạo 色sắc 種chủng 子tử 隨tùy 逐trục 。 若nhược 諸chư 大đại 種chủng 所sở 有hữu 種chủng 子tử 能năng 生sanh 果quả 時thời 。
爾nhĩ 時thời 必tất 定định 能năng 隨tùy 逐trục 彼bỉ 造tạo 色sắc 種chủng 子tử 亦diệc 生sanh 自tự 果quả 。 故cố 說thuyết 造tạo 色sắc 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 隨tùy 逐trục 色sắc 根căn 大đại 種chủng 種chủng 子tử 名danh 有hữu 方phương 所sở 。 隨tùy 無vô 色sắc 根căn 大đại 種chủng 種chủng 子tử 名danh 無vô 方phương 所sở 。 又hựu 諸chư 大đại 種chủng 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 唯duy 界giới 所sở 攝nhiếp 。 二nhị 能năng 作tác 自tự 業nghiệp 。 唯duy 界giới 所sở 攝nhiếp 者giả 。 謂vị 諸chư 大đại 種chủng 所sở 有hữu 種chủng 子tử 。 能năng 作tác 自tự 業nghiệp 者giả 。 謂vị 從tùng 自tự 種chủng 子tử 所sở 生sanh 大đại 種chủng 。 又hựu 諸chư 大đại 種chủng 與dữ 所sở 造tạo 色sắc 。 俱câu 時thời 而nhi 有hữu 互hỗ 不bất 相tương 離ly 。 由do 彼bỉ 種chủng 類loại 因nhân 所sở 成thành 故cố 。 如như 一nhất 味vị 團đoàn 更cánh 相tương 涉thiệp 入nhập 。 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 非phi 如như 麨xiểu 稻đạo 末mạt 尼ni 等đẳng 聚tụ 。 又hựu 於ư 一nhất 向hướng 堅kiên 色sắc 聚tụ 中trung 。 唯duy 有hữu 地địa 界giới 能năng 作tác 業nghiệp 用dụng 。 若nhược 於ư 欲dục 界giới 亦diệc 有hữu 色sắc 香hương 味vị 界giới 作tác 業nghiệp 。 於ư 色sắc 界giới 中trung 。 但đãn 有hữu 色sắc 界giới 能năng 作tác 業nghiệp 用dụng 。 餘dư 水thủy 火hỏa 風phong 及cập 與dữ 聲thanh 界giới 。 唯duy 有hữu 種chủng 子tử 之chi 所sở 隨tùy 逐trục 。 更cánh 待đãi 異dị 緣duyên 方phương 能năng 作tác 業nghiệp 。 如như 是thị 於ư 水thủy 火hỏa 風phong 名danh 想tưởng 聚tụ 中trung 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 次thứ 第đệ 亦diệc 爾nhĩ 。 內nội 色sắc 聚tụ 中trung 一nhất 切thiết 地địa 等đẳng 諸chư 界giới 作tác 業nghiệp 皆giai 具cụ 可khả 得đắc 。 謂vị 髮phát 毛mao 等đẳng 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 當đương 知tri 於ư 外ngoại 得đắc 有hữu 各các 別biệt 地địa 等đẳng 諸chư 聚tụ 。 彼bỉ 若nhược 值trị 遇ngộ 如như 是thị 如như 是thị 。 眾chúng 緣duyên 差sai 別biệt 。 即tức 便tiện 能năng 作tác 如như 是thị 。 如như 是thị 果quả 法pháp 生sanh 因nhân 。 譬thí 如như 善thiện 巧xảo 鑽toàn 彼bỉ 乾can/kiền/càn 木mộc 即tức 便tiện 生sanh 火hỏa 。 又hựu 如như 白bạch 鑞lạp 鉛duyên 錫tích 金kim 銀ngân 等đẳng 物vật 融dung 消tiêu 即tức 流lưu 。
復phục 次thứ 如như 五ngũ 識thức 身thân 相tương 應ứng 。 地địa 說thuyết 觸xúc 處xứ 所sở 攝nhiếp 澁sáp 滑hoạt 等đẳng 性tánh 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 大đại 種chủng 差sai 別biệt 。 隨tùy 諸chư 大đại 種chủng 如như 是thị 品phẩm 類loại 。 分phần/phân 位vị 差sai 別biệt 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 於ư 四tứ 大đại 種chủng 。 假giả 名danh 施thi 設thiết 澁sáp 滑hoạt 等đẳng 性tánh 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 皆giai 是thị 假giả 有hữu 。 問vấn 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 觸xúc 謂vị 外ngoại 處xứ 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 有hữu 色sắc 無vô 見kiến 有hữu 對đối 。 何hà 密mật 意ý 耶da 。 答đáp 此thử 諸chư 大đại 種chủng 當đương 知tri 能năng 生sanh 二nhị 種chủng 造tạo 色sắc 。 一nhất 自tự 類loại 差sai 別biệt 。 二nhị 異dị 類loại 差sai 別biệt 。 自tự 類loại 差sai 別biệt 造tạo 色sắc 者giả 。 謂vị 諸chư 大đại 種chủng 造tạo 澁sáp 滑hoạt 等đẳng 。 由do 如như 是thị 因nhân 如như 是thị 緣duyên 故cố 。 此thử 諸chư 大đại 種chủng 各các 各các 差sai 別biệt 。 變biến 異dị 而nhi 生sanh 。 於ư 彼bỉ 假giả 說thuyết 澁sáp 滑hoạt 性tánh 等đẳng 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 異dị 類loại 差sai 別biệt 造tạo 色sắc 者giả 。 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 等đẳng 五ngũ 內nội 色sắc 處xứ 四tứ 。 外ngoại 色sắc 處xứ 法pháp 處xứ 一nhất 分phần/phân 。 唯duy 除trừ 觸xúc 處xứ 。 世Thế 尊Tôn 依y 彼bỉ 自tự 類loại 差sai 別biệt 所sở 造tạo 色sắc 故cố 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 問vấn 世Thế 尊Tôn 說thuyết 有hữu 無vô 見kiến 無vô 對đối 色sắc 。 當đương 言ngôn 何hà 等đẳng 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 答đáp 若nhược 彼bỉ 定định 心tâm 思tư 惟duy 欲dục 界giới 有hữu 色sắc 諸chư 法pháp 。 影ảnh 像tượng 生sanh 起khởi 。 當đương 言ngôn 欲dục 界giới 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 若nhược 彼bỉ 定định 心tâm 思tư 惟duy 色sắc 界giới 有hữu 色sắc 諸chư 法pháp 。 影ảnh 像tượng 生sanh 起khởi 。 當đương 言ngôn 色sắc 界giới 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 於ư 此thử 大đại 種chủng 所sở 造tạo 色sắc 法pháp 。 餘dư 決quyết 擇trạch 文văn 更cánh 不bất 復phục 現hiện 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 有hữu 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 法pháp 說thuyết 名danh 有hữu 法pháp 。 問vấn 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 是thị 世thế 間gian 故cố 則tắc 有hữu 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 說thuyết 名danh 無vô 漏lậu 。 答đáp 墮đọa 三tam 有hữu 故cố 名danh 有hữu 所sở 攝nhiếp 。 諸chư 漏lậu 隨tùy 眠miên 永vĩnh 解giải 脫thoát 故cố 說thuyết 名danh 無vô 漏lậu 。 問vấn 如như 世Thế 尊Tôn 言ngôn 。 云vân 何hà 有hữu 漏lậu 法pháp 。 謂vị 意ý 世thế 間gian 法pháp 世thế 間gian 意ý 識thức 世thế 間gian 。 此thử 何hà 密mật 意ý 。 答đáp 世Thế 尊Tôn 依y 彼bỉ 不bất 斷đoạn 應ưng 斷đoạn 世thế 間gian 意ý 法pháp 及cập 與dữ 意ý 識thức 。 說thuyết 如như 是thị 言ngôn 。 此thử 中trung 世Thế 尊Tôn 。 說thuyết 多đa 種chủng 有hữu 。 謂vị 欲dục 有hữu 色sắc 有hữu 無vô 色sắc 有hữu 。 彼bỉ 廣quảng 建kiến 立lập 如như 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 地địa 佛Phật 教giáo 所sở 應ưng 知tri 處xứ 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 有hữu 上thượng 法pháp 。 謂vị 除trừ 涅Niết 槃Bàn 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 由do 五ngũ 因nhân 緣duyên 當đương 知tri 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 無vô 上thượng 法Pháp 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 集Tập 諦Đế 寂tịch 滅diệt 故cố 。 二nhị 苦Khổ 諦Đế 寂tịch 滅diệt 故cố 。 三tam 離ly 怖bố 畏úy 災tai 橫hoạnh 疾tật 疫dịch 大đại 安an 隱ẩn 故cố 。 四tứ 無vô 上thượng 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 所sở 緣duyên 故cố 。 謂vị 無vô 相tướng 住trụ 故cố 。 五ngũ 常thường 住trụ 究cứu 竟cánh 安an 義nghĩa 樂nhạo/nhạc/lạc 義nghĩa 不bất 虛hư 誑cuống 故cố 。 如như 是thị 五ngũ 因nhân 非phi 於ư 餘dư 處xứ 總tổng 集tập 可khả 得đắc 。 唯duy 於ư 涅Niết 槃Bàn 一nhất 切thiết 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 無vô 上thượng 法pháp 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 應ưng 修tu 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 善thiện 有hữu 為vi 法pháp 。 此thử 中trung 應ưng 知tri 略lược 有hữu 四tứ 修tu 。 一nhất 得đắc 修tu 。 二nhị 習tập 修tu 。 三tam 除trừ 去khứ 修tu 。 四tứ 對đối 治trị 修tu 。 此thử 中trung 未vị 生sanh 善thiện 法Pháp 。 為vi 欲dục 生sanh 故cố 作tác 意ý 修tu 習tập 。 是thị 名danh 得đắc 修tu 。 已dĩ 生sanh 善thiện 法Pháp 。 令linh 住trụ 不bất 忘vong 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 是thị 名danh 習tập 修tu 。 已dĩ 生sanh 不bất 善thiện 法Pháp 為vi 欲dục 斷đoạn 故cố 作tác 意ý 修tu 習tập 。 名danh 除trừ 去khứ 修tu 。 未vị 生sanh 不bất 善thiện 法Pháp 。 為vì 不bất 生sanh 故cố 。 於ư 厭yếm 患hoạn 等đẳng 諸chư 對đối 治trị 門môn 作tác 意ý 修tu 習tập 。 名danh 對đối 治trị 修tu 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 從tùng 了liễu 相tương/tướng 作tác 意ý 乃nãi 至chí 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 名danh 厭yếm 患hoạn 對đối 治trị 修tu 。 從tùng 遠viễn 離ly 作tác 意ý 。 乃nãi 至chí 方phương 便tiện 究cứu 竟cánh 作tác 意ý 。 名danh 斷đoạn 對đối 治trị 修tu 。 方phương 便tiện 究cứu 竟cánh 果quả 作tác 意ý 。 名danh 持trì 對đối 治trị 修tu 。 從tùng 此thử 已dĩ 上thượng 。 即tức 此thử 一nhất 切thiết 七thất 種chủng 作tác 意ý 。 墮đọa 於ư 勝thắng 地địa 上thượng 地địa 所sở 攝nhiếp 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 。 名danh 遠viễn 分phần/phân 對đối 治trị 修tu 。 此thử 四tứ 種chủng 修tu 一nhất 切thiết 總tổng 說thuyết 為vi 二nhị 種chủng 修tu 。 謂vị 防phòng 護hộ 受thọ 持trì 修tu 。 及cập 作tác 意ý 思tư 惟duy 修tu 。 此thử 中trung 修tu 身thân 名danh 防phòng 護hộ 修tu 。 修tu 戒giới 名danh 受thọ 持trì 修tu 。 若nhược 靜tĩnh 慮lự 地địa 作tác 意ý 修tu 。 若nhược 諦đế 智trí 地địa 作tác 意ý 修tu 。 總tổng 名danh 作tác 意ý 思tư 惟duy 修tu 。 此thử 中trung 初sơ 作tác 意ý 修tu 名danh 為vi 修tu 心tâm 。 第đệ 二nhị 作tác 意ý 修tu 名danh 為vi 修tu 慧tuệ 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 過quá 去khứ 法pháp 。 謂vị 因nhân 已dĩ 受thọ 盡tận 。 自tự 性tánh 已dĩ 滅diệt 。 無vô 間gian 為vi 緣duyên 為vi 生sanh 餘dư 法pháp 。 除trừ 阿A 羅La 漢Hán 最tối 後hậu 心tâm 心tâm 所sở 熏huân 習tập 相tương 續tục 。 雖tuy 復phục 已dĩ 滅diệt 。 經kinh 百bách 千thiên 劫kiếp 。 猶do 能năng 令linh 彼bỉ 愛ái 非phi 愛ái 果quả 。 異dị 熟thục 當đương 熟thục 。 如như 所sở 領lãnh 受thọ 。 諸chư 過quá 去khứ 事sự 。 或hoặc 一nhất 唯duy 能năng 。 生sanh 起khởi 憶ức 念niệm 。 或hoặc 復phục 有hữu 一nhất 不bất 生sanh 憶ức 念niệm 。 唯duy 滅diệt 所sở 顯hiển 無vô 諸chư 作tác 用dụng 。 是thị 名danh 過quá 去khứ 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 此thử 過quá 去khứ 法pháp 略lược 由do 五ngũ 相tương 當đương 知tri 建kiến 立lập 其kỳ 事sự 差sai 別biệt 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
謂vị 或hoặc 有hữu 法pháp 剎sát 那na 過quá 去khứ 。 謂vị 於ư 剎sát 那na 。 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 剎sát 那na 已dĩ 後hậu 所sở 有hữu 諸chư 行hành 。 又hựu 或hoặc 有hữu 法pháp 死tử 沒một 過quá 去khứ 。 謂vị 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 從tùng 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 眾chúng 同đồng 分phần/phân 沒một 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 死tử 及cập 作tác 時thời 。 又hựu 或hoặc 有hữu 法pháp 壞hoại 劫kiếp 過quá 去khứ 。 謂vị 器khí 世thế 間gian 所sở 攝nhiếp 。 由do 火hỏa 等đẳng 災tai 之chi 所sở 敗bại 壞hoại 。 又hựu 或hoặc 有hữu 法pháp 退thoái 失thất 過quá 去khứ 。 謂vị 如như 有hữu 一nhất 於ư 先tiên 所sở 得đắc 諸chư 善thiện 功công 德đức 。 安an 樂lạc 住trụ 中trung 。 隨tùy 類loại 退thoái 失thất 。 又hựu 或hoặc 有hữu 法pháp 盡tận 滅diệt 過quá 去khứ 。 謂vị 有hữu 餘dư 依y 及cập 無vô 餘dư 依y 涅Niết 槃Bàn 界giới 中trung 。 所sở 有hữu 盡tận 滅diệt 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 未vị 來lai 法pháp 。 謂vị 因nhân 未vị 受thọ 自tự 性tánh 未vị 受thọ 。 待đãi 緣duyên 當đương 生sanh 將tương 起khởi 現hiện 前tiền 。 或hoặc 近cận 當đương 生sanh 或hoặc 遠viễn 當đương 生sanh 。 亦diệc 由do 五ngũ 相tương/tướng 建kiến 立lập 差sai 別biệt 。 謂vị 剎sát 那na 未vị 來lai 。 一nhất 生sanh 未vị 來lai 。 成thành 劫kiếp 未vị 來lai 。 現hiện 行hành 未vị 來lai 。 應ưng 得đắc 未vị 來lai 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 現hiện 在tại 法pháp 。 謂vị 因nhân 已dĩ 受thọ 用dụng 自tự 性tánh 受thọ 用dụng 未vị 盡tận 。 剎sát 那na 已dĩ 後hậu 決quyết 定định 壞hoại 滅diệt 一nhất 切thiết 。 雜tạp 染nhiễm 所sở 顯hiển 。 一nhất 分phần/phân 清thanh 淨tịnh 所sở 顯hiển 。 亦diệc 由do 五ngũ 相tương/tướng 建kiến 立lập 差sai 別biệt 。 謂vị 剎sát 那na 現hiện 在tại 。 一nhất 生sanh 現hiện 在tại 。 成thành 劫kiếp 現hiện 在tại 。 現hiện 行hành 現hiện 在tại 。 最tối 後hậu 現hiện 在tại 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 最tối 後hậu 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 欲dục 界giới 繫hệ 法pháp 。 謂vị 於ư 欲dục 界giới 若nhược 生sanh 。 若nhược 長trường/trưởng 未vị 離ly 欲dục 界giới 欲dục 。 心tâm 不bất 在tại 定định 。 於ư 此thử 位vị 中trung 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 或hoặc 生sanh 得đắc 故cố 或hoặc 作tác 意ý 故cố 。 已dĩ 行hành 正chánh 行hạnh 當đương 行hành 。 是thị 名danh 欲dục 界giới 繫hệ 法pháp 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 能năng 現hiện 證chứng 入nhập 。 隨tùy 一nhất 靜tĩnh 慮lự 已dĩ 離ly 欲dục 界giới 欲dục 。 未vị 離ly 色sắc 界giới 欲dục 。 未vị 發phát 上thượng 加gia 行hành 。 或hoặc 從tùng 彼bỉ 定định 起khởi 。 所sở 有hữu 世thế 間gian 。 意ý 地địa 諸chư 法pháp 。 由do 作tác 意ý 故cố 已dĩ 行hành 正chánh 行hạnh 當đương 行hành 。 是thị 名danh 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 或hoặc 生sanh 色sắc 界giới 未vị 離ly 彼bỉ 欲dục 。 未vị 發phát 上thượng 加gia 行hành 。 或hoặc 生sanh 得đắc 故cố 或hoặc 作tác 意ý 故cố 。 諸chư 世thế 間gian 法Pháp 。 已dĩ 行hành 正chánh 行hạnh 當đương 行hành 。 如như 是thị 亦diệc 名danh 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 如như 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 如như 是thị 。 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 當đương 知tri 亦diệc 爾nhĩ 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 善thiện 法Pháp 。 謂vị 若nhược 略lược 說thuyết 。 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 說thuyết 名danh 為vi 善thiện 。 謂vị 自tự 性tánh 無vô 倒đảo 。 亦diệc 能năng 對đối 治trị 顛điên 倒đảo 法pháp 故cố 。 及cập 安an 隱ẩn 故cố 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 自tự 性tánh 無vô 倒đảo 於ư 所sở 緣duyên 轉chuyển 。 又hựu 能năng 對đối 治trị 於ư 所sở 緣duyên 轉chuyển 顛điên 倒đảo 染nhiễm 法pháp 。 能năng 往vãng 善thiện 趣thú 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 為vi 安an 隱ẩn 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 二nhị 因nhân 緣duyên 故cố 。 當đương 知tri 不bất 善thiện 。 謂vị 自tự 性tánh 顛điên 倒đảo 故cố 。 及cập 不bất 安an 隱ẩn 。 無vô 記ký 諸chư 法pháp 性tánh 非phi 顛điên 倒đảo 。 亦diệc 不bất 能năng 治trị 顛điên 倒đảo 諸chư 法pháp 。 性tánh 非phi 安an 隱ẩn 非phi 不bất 安an 隱ẩn 。 又hựu 由do 五ngũ 相tương 當đương 知tri 建kiến 立lập 善thiện 法Pháp 差sai 別biệt 。 一nhất 感cảm 當đương 來lai 可khả 愛ái 果quả 故cố 。 二nhị 對đối 治trị 雜tạp 染nhiễm 故cố 。 謂vị 不bất 淨tịnh 等đẳng 能năng 治trị 貪tham 等đẳng 。 乃nãi 至chí 八bát 聖thánh 支chi 道đạo 對đối 治trị 一nhất 切thiết 。 雜tạp 染nhiễm 諸chư 法pháp 。 三tam 雜tạp 染nhiễm 寂tịch 滅diệt 所sở 顯hiển 故cố 。 所sở 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 四tứ 清thanh 淨tịnh 住trụ 所sở 顯hiển 故cố 。 謂vị 已dĩ 離ly 欲dục 者giả 住trụ 聖thánh 等đẳng 善thiện 。 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 五ngũ 饒nhiêu 益ích 有hữu 情tình 所sở 顯hiển 故cố 。 謂vị 已dĩ 離ly 欲dục 。 為vi 哀ai 愍mẫn 他tha 聲Thanh 聞Văn 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 與dữ 如Như 來Lai 所sở 有hữu 。 種chủng 種chủng 利lợi 他tha 善thiện 行hành 。 又hựu 由do 五ngũ 相tương/tướng 建kiến 立lập 不bất 善thiện 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 與dữ 上thượng 相tương 違vi 。 應ưng 知tri 其kỳ 相tướng 。 謂vị 感cảm 當đương 來lai 非phi 愛ái 果quả 故cố 。 雜tạp 染nhiễm 對đối 治trị 之chi 所sở 治trị 故cố 。 染nhiễm 不bất 寂tịch 滅diệt 。 之chi 所sở 顯hiển 故cố 。 諸chư 染nhiễm 惱não 住trụ 。 之chi 所sở 顯hiển 故cố 。 能năng 損tổn 害hại 他tha 。 之chi 所sở 顯hiển 故cố 。 由do 五ngũ 因nhân 緣duyên 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 加gia 行hành 故cố 。 二nhị 宿túc 習tập 故cố 。 三tam 攝nhiếp 受thọ 勝thắng 功công 德đức 故cố 。 四tứ 田điền 事sự 處xứ 故cố 。 五ngũ 自tự 性tánh 故cố 。 謂vị 諸chư 善thiện 法Pháp 。 無vô 間gian 加gia 行hành 殷ân 重trọng 加gia 行hành 。 之chi 所sở 造tạo 作tác 。 若nhược 無vô 量lượng 品phẩm 差sai 別biệt 所sở 作tác 。 謂vị 或hoặc 自tự 作tác 。 或hoặc 於ư 是thị 處xứ 勸khuyến 他tha 令linh 作tác 。 以dĩ 無vô 量lượng 門môn 。 慶khánh 慰úy 讚tán 美mỹ 。 見kiến 同đồng 法pháp 者giả 。 深thâm 心tâm 歡hoan 喜hỷ 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 由do 加gia 行hành 故cố 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 曾tằng 餘dư 生sanh 中trung 若nhược 修tu 若nhược 習tập 若nhược 多đa 修tu 習tập 。 由do 是thị 因nhân 緣duyên 。 彼bỉ 今kim 生sanh 中trung 。 性tánh 於ư 善thiện 法Pháp 心tâm 能năng 趣thú 入nhập 。 於ư 諸chư 不bất 善thiện 。 違vi 背bội 而nhi 住trụ 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 由do 宿túc 習tập 故cố 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 下hạ 地địa 所sở 攝nhiếp 。 由do 世thế 間gian 離ly 欲dục 者giả 及cập 見kiến 聖thánh 迹tích 者giả 。 若nhược 於ư 解giải 脫thoát 或hoặc 於ư 。 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 菩Bồ 提Đề 。 深thâm 心tâm 迴hồi 向hướng 離ly 諸chư 見kiến 趣thú 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 攝nhiếp 受thọ 勝thắng 功công 德đức 故cố 。 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 於ư 大đại 福phước 田điền 。 以dĩ 勝thắng 妙diệu 事sự 施thí 尊tôn 重trọng 處xứ 。 之chi 所sở 生sanh 起khởi 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 田điền 事sự 處xứ 故cố 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 又hựu 諸chư 善thiện 法Pháp 若nhược 施thí 所sở 成thành 。 於ư 戒giới 於ư 修tu 自tự 性tánh 是thị 劣liệt 。 若nhược 戒giới 所sở 成thành 。 於ư 施thí 所sở 成thành 自tự 性tánh 是thị 勝thắng 。 於ư 修tu 所sở 成thành 自tự 性tánh 是thị 劣liệt 。 若nhược 修tu 所sở 成thành 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 於ư 施thí 於ư 戒giới 自tự 性tánh 皆giai 勝thắng 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 由do 自tự 性tánh 故cố 善thiện 法Pháp 強cường 盛thịnh 。 與dữ 此thử 相tương 違vi 五ngũ 因nhân 緣duyên 故cố 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 不bất 善thiện 強cường 盛thịnh 。 又hựu 由do 五ngũ 相tương/tướng 建kiến 立lập 無vô 記ký 。 諸chư 法pháp 差sai 別biệt 。 何hà 等đẳng 為vi 五ngũ 。
一nhất 異dị 熟thục 生sanh 無vô 記ký 。 二nhị 威uy 儀nghi 路lộ 無vô 記ký 。 三tam 工công 巧xảo 處xứ 無vô 記ký 。 四tứ 變biến 化hóa 無vô 記ký 。 五ngũ 自tự 性tánh 無vô 記ký 。 此thử 中trung 自tự 性tánh 無vô 記ký 謂vị 諸chư 色sắc 根căn 。 是thị 長trưởng 養dưỡng 者giả 及cập 外ngoại 諸chư 有hữu 色sắc 處xứ 等đẳng 非phi 異dị 熟thục 等đẳng 所sở 攝nhiếp 者giả 。 除trừ 善thiện 染nhiễm 污ô 色sắc 處xứ 聲thanh 處xứ 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 學học 法pháp 。 謂vị 或hoặc 預dự 流lưu 或hoặc 一nhất 來lai 或hoặc 不bất 還hoàn 有hữu 學học 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 若nhược 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 學học 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 依y 止chỉ 此thử 法pháp 於ư 時thời 時thời 中trung 。 精tinh 進tấn 修tu 學học 。 增tăng 上thượng 戒giới 學học 。 增tăng 上thượng 心tâm 學học 增tăng 上thượng 慧tuệ 學học 故cố 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 法pháp 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 若nhược 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 無Vô 學Học 法pháp 。 云vân 何hà 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 謂vị 除trừ 先tiên 所sở 說thuyết 。 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 所sở 餘dư 預dự 流lưu 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 法pháp 。 若nhược 墮đọa 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 相tương 續tục 。 若nhược 彼bỉ 增tăng 上thượng 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 當đương 知tri 是thị 名danh 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 法pháp 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 等đẳng 五ngũ 見kiến 。 及cập 依y 諸chư 見kiến 起khởi 貪tham 瞋sân 慢mạn 。 若nhược 相tương 應ứng 無vô 明minh 。 若nhược 於ư 諸chư 諦đế 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 於ư 諦đế 疑nghi 等đẳng 。 及cập 往vãng 一nhất 切thiết 惡ác 趣thú 業nghiệp 等đẳng 。 是thị 名danh 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 法pháp 。 云vân 何hà 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 善thiện 有hữu 漏lậu 法pháp 。 一nhất 切thiết 無vô 覆phú 無vô 記ký 法pháp 。 除trừ 先tiên 所sở 說thuyết 。 諸chư 染nhiễm 污ô 法pháp 。 餘dư 染nhiễm 污ô 法pháp 。 是thị 名danh 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 法pháp 。 云vân 何hà 非phi 所sở 斷đoạn 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 有hữu 學học 。 出xuất 世thế 間gian 法Pháp 。 一nhất 切thiết 無Vô 學Học 相tương 續tục 中trung 。 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 此thử 中trung 若nhược 出xuất 世thế 法pháp 於ư 一nhất 切thiết 時thời 。 自tự 性tánh 淨tịnh 故cố 名danh 非phi 所sở 斷đoạn 。 餘dư 世thế 間gian 法pháp 由do 已dĩ 斷đoạn 故cố 名danh 非phi 所sở 斷đoạn 。
復phục 次thứ 云vân 何hà 。 甚thậm 深thâm 難nan 見kiến 法pháp 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 當đương 知tri 皆giai 是thị 。 甚thậm 深thâm 難nan 見kiến 。
何hà 以dĩ 故cố 。 第đệ 一nhất 甚thậm 深thâm 。 難nan 見kiến 法pháp 者giả 。 所sở 謂vị 自tự 性tánh 絕tuyệt 諸chư 戲hí 論luận 。 過quá 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 皆giai 絕tuyệt 戲hí 論luận 過quá 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 然nhiên 由do 言ngôn 說thuyết 。 為vi 依y 止chỉ 故cố 。 方phương 乃nãi 可khả 取thủ 可khả 觀quán 可khả 覺giác 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 甚thậm 深thâm 難nan 見kiến 。
如như 是thị 所sở 說thuyết 。 差sai 別biệt 建kiến 立lập 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 法pháp 。 有hữu 見kiến 無vô 見kiến 法pháp 。 有hữu 對đối 無vô 對đối 法pháp 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 法pháp 。 有hữu 諍tranh 無vô 諍tranh 法pháp 。 有hữu 染nhiễm 無vô 染nhiễm 法pháp 。 依y 耽đam 嗜thị 依y 出xuất 離ly 法pháp 。 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 法pháp 墮đọa 非phi 墮đọa 法pháp 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 法Pháp 。 所sở 知tri 所sở 識thức 所sở 緣duyên 法pháp 。 住trụ 持trì 法Pháp 。 有hữu 異dị 熟thục 無vô 異dị 熟thục 法pháp 。 有hữu 因nhân 無vô 因nhân 法pháp 。 有hữu 果quả 無vô 果quả 法pháp 。 緣duyên 生sanh 法pháp 內nội 法pháp 。 名danh 色sắc 所sở 攝nhiếp 法pháp 。 執chấp 受thọ 非phi 執chấp 受thọ 法pháp 。 大đại 種chủng 所sở 造tạo 非phi 大đại 種chủng 所sở 造tạo 法pháp 。 有hữu 非phi 有hữu 法pháp 。 應ưng 修tu 法pháp 。 有hữu 上thượng 無vô 上thượng 法pháp 。 去khứ 來lai 今kim 法pháp 。 欲dục 界giới 繫hệ 色sắc 界giới 繫hệ 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 法pháp 。 學học 無Vô 學Học 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 法Pháp 。 見kiến 道đạo 所sở 斷đoạn 修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 非phi 所sở 斷đoạn 法pháp 。 甚thậm 深thâm 難nan 見kiến 法pháp 。 若nhược 有hữu 善thiện 思tư 所sở 應ưng 思tư 者giả 。 應ưng 當đương 如như 理lý 精tinh 勤cần 方phương 便tiện 。 思tư 惟duy 簡giản 擇trạch 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。
於ư 此thử 地địa 中trung 。 餘dư 決quyết 擇trạch 文văn 。 更cánh 不bất 復phục 現hiện 。
瑜Du 伽Già 師Sư 地Địa 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục 十thập 六lục
