Đại Trí Độ Luận – Quyển 77

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 77
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 夢Mộng 中Trung 不Bất 證Chứng 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 一nhất 之chi 餘dư (# 卷quyển 七thất 十thập 七thất )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經kinh 】# 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 虛hư 空không 相tướng 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 頗phả 有hữu 因nhân 緣duyên 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 諸chư 法pháp 相tướng 亦diệc 如như 是thị 耶da 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 諸chư 法pháp 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 諸chư 法pháp 相tướng 亦diệc 如như 是thị 。 所sở 謂vị 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 云vân 何hà 知tri 眾chúng 生sanh 若nhược 垢cấu 。 若nhược 淨tịnh 。

世Thế 尊Tôn 。 離ly 相tương/tướng 法pháp 無vô 垢cấu 。 無vô 淨tịnh 。 空không 相tướng 法pháp 無vô 垢cấu 。 無vô 淨tịnh 。 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 法pháp 不bất 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 無vô 法pháp 可khả 得đắc 。

世Thế 尊Tôn 。 離ly 相tương/tướng 中trung 。 空không 相tướng 中trung 。 無vô 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 云vân 何hà 當đương 知tri 。 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 眾chúng 生sanh 長trường 夜dạ 行hành 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 不phủ 。

如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 眾chúng 生sanh 長trường 夜dạ 行hành 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 離ly 相tương/tướng 不phủ 。 空không 相tướng 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 以dĩ 此thử 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 。 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 。 生sanh 死tử 中trung 不phủ 。

如như 是thị 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 此thử 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 。 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 往vãng 來lai 。 生sanh 死tử 中trung 故cố 。 知tri 有hữu 垢cấu 惱não 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 眾chúng 生sanh 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 。 無vô 著trước 心tâm 。 是thị 眾chúng 生sanh 不bất 復phục 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 。 若nhược 不bất 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 。 則tắc 無vô 垢cấu 惱não 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 有hữu 淨tịnh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 為vi 不bất 行hành 色sắc 。 不bất 行hành 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 為vi 不bất 行hành 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 為vi 不bất 行hành 內nội 空không 。 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 為vi 不bất 行hành 佛Phật 十Thập 力Lực 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 亦diệc 無vô 行hành 者giả 。 亦diệc 無vô 行hành 處xứ 。 亦diệc 無vô 行hành 法pháp 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 諸chư 天thiên 。 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 不bất 能năng 降hàng 伏phục 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 不bất 能năng 及cập 。

何hà 以dĩ 故cố 。 所sở 住trú 處xứ 無vô 能năng 及cập 故cố 。 所sở 謂vị 菩Bồ 薩Tát 位vị 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 無vô 能năng 及cập 者giả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 疾tật 近cận 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 眾chúng 生sanh 盡tận 得đắc 人nhân 身thân 。 得đắc 人nhân 身thân 已dĩ 。 皆giai 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 盡tận 其kỳ 形hình 壽thọ 供cúng 養dường 。 恭cung 敬kính 。 尊tôn 重trọng 。 讚tán 歎thán 。 持trì 是thị 善thiện 根căn 迴hồi 向hướng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 人nhân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 得đắc 福phước 多đa 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 說thuyết 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 出xuất 示thị 。 分phân 別biệt 。 照chiếu 明minh 。 開khai 演diễn 。 亦diệc 應ưng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 正chánh 憶ức 念niệm 。 其kỳ 福phước 多đa 。 乃nãi 至chí 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 閻Diêm 浮Phù 提Đề 中trung 。 眾chúng 生sanh 一nhất 時thời 皆giai 得đắc 人nhân 身thân 。 得đắc 人nhân 身thân 已dĩ 。 若nhược 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 教giáo 。 行hành 十Thập 善Thiện 道Đạo 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 教giáo 令linh 得đắc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 道Đạo 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 教giáo 令linh 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 持trì 是thị 善thiện 根căn 迴hồi 向hướng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 得đắc 福phước 多đa 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

甚thậm 多đa 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 以dĩ 是thị 甚thậm 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 出xuất 示thị 。 分phân 別biệt 。 照chiếu 明minh 。 開khai 演diễn 。 亦diệc 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 得đắc 福phước 多đa 。 乃nãi 至chí 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 亦diệc 如như 是thị 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 遠viễn 離ly 應ưng 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 則tắc 到đáo 一nhất 切thiết 福phước 田điền 邊biên 。

何hà 以dĩ 故cố 。 除trừ 諸chư 佛Phật 。 無vô 有hữu 餘dư 法pháp 如như 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 勢thế 力lực 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 起khởi 大đại 慈từ 心tâm 。 見kiến 諸chư 眾chúng 生sanh 。 趣thú 死tử 地địa 故cố 。 而nhi 起khởi 大đại 悲bi 。 行hành 是thị 道đạo 時thời 。 歡hoan 悅duyệt 而nhi 生sanh 大đại 喜hỷ 。 不bất 與dữ 想tưởng 俱câu 。 便tiện 得đắc 大đại 捨xả 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大đại 智trí 光quang 明minh 。 大đại 智trí 明minh 者giả 。 所sở 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 諸chư 善thiện 男nam 子tử 。 雖tuy 未vị 作tác 佛Phật 。 能năng 為vì 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 作tác 大đại 福phước 田điền 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 亦diệc 不bất 轉chuyển 。 所sở 受thọ 供cúng 養dường 。 衣y 服phục 。 飲ẩm 食thực 。 臥ngọa 具cụ 。 床sàng 敷phu 。 疾tật 藥dược 。 資tư 生sanh 所sở 須tu 。 行hành 應ưng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 念niệm 能năng 畢tất 報báo 施thí 主chủ 之chi 恩ân 。 疾tật 近cận 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 不bất 虛hư 食thực 國quốc 中trung 施thí 。 欲dục 示thị 眾chúng 生sanh 三tam 乘thừa 道đạo 。 欲dục 為vì 眾chúng 生sanh 作tác 大đại 明minh 。 欲dục 拔bạt 出xuất 三tam 界giới 牢lao 獄ngục 。 欲dục 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 眼nhãn 。 應ưng 常thường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 若nhược 欲dục 有hữu 說thuyết 。 但đãn 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 常thường 憶ức 念niệm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 常thường 憶ức 念niệm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 常thường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 令linh 餘dư 念niệm 得đắc 生sanh 。 晝trú 夜dạ 勤cần 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương 應ứng 念niệm 。 不bất 息tức 不bất 休hưu 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 士sĩ 夫phu 。 未vị 曾tằng 得đắc 摩ma 尼ni 珠châu 。 後hậu 時thời 得đắc 。 得đắc 已dĩ 大đại 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 。 後hậu 復phục 失thất 之chi 。 便tiện 大đại 憂ưu 愁sầu 。 常thường 憶ức 念niệm 是thị 摩ma 尼ni 珠châu 。 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 奈nại 何hà 忽hốt 亡vong 失thất 此thử 大đại 寶bảo 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 常thường 憶ức 念niệm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 念niệm 性tánh 自tự 離ly 。 一nhất 切thiết 念niệm 性tánh 自tự 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 離ly 應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 念niệm 。 是thị 遠viễn 離ly 空không 法pháp 中trung 無vô 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 無vô 念niệm 。 無vô 應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 知tri 一nhất 切thiết 。 法pháp 性tánh 自tự 離ly 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 自tự 空không 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 作tác 。 亦diệc 非phi 佛Phật 作tác 。 諸chư 法pháp 相tướng 常thường 住trụ 。 法pháp 相tướng 。 法pháp 住trụ 。 法pháp 位vị 。 如như 。 實thật 際tế 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 念niệm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 性tánh 自tự 離ly 。 性tánh 自tự 空không 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 故cố 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 性tánh 自tự 離ly 。 性tánh 自tự 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 故cố 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 如như 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 不bất 畏úy 不bất 怖bố 。 不bất 疑nghi 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 必tất 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 中trung 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 堅kiên 固cố 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 離ly 空không 更cánh 有hữu 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 色sắc 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 色sắc 空không 相tướng 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 堅kiên 固cố 相tương/tướng 。 色sắc 如như 相tương/tướng 。 法pháp 相tướng 。 法pháp 住trụ 。 法pháp 位vị 。 實thật 際tế 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 空không 相tướng 。 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 堅kiên 固cố 相tương/tướng 。 如như 。 法pháp 相tướng 。 法pháp 住trụ 。 法pháp 位vị 。 實thật 際tế 。 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 是thị 諸chư 法pháp 皆giai 不phủ 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 行hành 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 汝nhữ 見kiến 有hữu 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 可khả 行hành 處xứ 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 汝nhữ 所sở 不bất 見kiến 法pháp 。 是thị 法pháp 可khả 得đắc 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 法pháp 當đương 生sanh 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 成thành 就tựu 是thị 忍nhẫn 。 得đắc 受thọ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 諸chư 佛Phật 無vô 所sở 畏úy 。 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 是thị 法Pháp 忍Nhẫn 。 勤cần 精tinh 進tấn 。 若nhược 不bất 得đắc 大đại 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 所sở 謂vị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 智trí 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 故cố 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 減giảm 不bất 退thoái 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 相tương/tướng 。 此thử 中trung 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 生sanh 相tương/tướng 。 此thử 中trung 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 法pháp 非phi 生sanh 非phi 不bất 生sanh 相tương/tướng 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 不phủ 。

不phủ 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 云vân 何hà 知tri 諸chư 法pháp 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

汝nhữ 見kiến 有hữu 法pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 不bất 見kiến 有hữu 。 法pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 記ký 。 我ngã 亦diệc 不bất 見kiến 。 法pháp 有hữu 得đắc 者giả 。 得đắc 處xứ 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 得đắc 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 用dụng 是thị 事sự 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 處xứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 諸chư 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 諸chư 分phân 別biệt 憶ức 想tưởng 故cố 。

【# 論luận 】#

問vấn 曰viết 。

上thượng 已dĩ 種chủng 種chủng 說thuyết 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 。 今kim 何hà 以dĩ 更cánh 問vấn 。

答đáp 曰viết 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 第đệ 一nhất 微vi 妙diệu 。 聞văn 者giả 無vô 厭yếm 足túc 。 無vô 滿mãn 時thời 。 無vô 一nhất 定định 相tương/tướng 。 故cố 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 如như 十thập 住trụ 大đại 菩Bồ 薩Tát 於ư 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 猶do 未vị 滿mãn 足túc 。 何hà 況huống 須Tu 菩Bồ 提Đề 小Tiểu 乘Thừa 人nhân 。

復phục 次thứ 。 上thượng 聞văn 種chủng 種chủng 讚tán 般Bát 若Nhã 是thị 父phụ 是thị 母mẫu 等đẳng 。 是thị 故cố 更cánh 問vấn 。

佛Phật 因nhân 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。 為vì 餘dư 眾chúng 生sanh 故cố 。 廣quảng 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 所sở 謂vị 虛hư 空không 。 相tương/tướng 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương/tướng 。 如như 虛hư 空không 無vô 色sắc 相tướng 。 無vô 非phi 色sắc 相tướng 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 無vô 所sở 有hữu 相tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 更cánh 問vấn 。

頗phả 有hữu 因nhân 緣duyên 。 諸chư 法pháp 相tướng 如như 般Bát 若Nhã 相tương/tướng 不phủ 。

佛Phật 答đáp 。

有hữu 。 一nhất 切thiết 法pháp 究cứu 竟cánh 空không 。 究cứu 竟cánh 離ly 相tương/tướng 故cố 。 說thuyết 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 一nhất 切thiết 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 難nạn/nan 。

若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 相tương/tướng 。 空không 相tướng 。 云vân 何hà 知tri 有hữu 垢cấu 。 淨tịnh 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 眾chúng 生sanh 長trường 夜dạ 行hành 我ngã 。 我ngã 所sở 。

等đẳng 。 是thị 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。

如như 我ngã 。 我ngã 所sở 畢tất 竟cánh 無vô 。 眾chúng 生sanh 狂cuồng 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 故cố 。 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 因nhân 緣duyên 故cố 有hữu 業nghiệp 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 生sanh 死tử 中trung 往vãng 來lai 。 是thị 事sự 本bổn 末mạt 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 無vô 故cố 。 我ngã 所sở 心tâm 虛hư 誑cuống 。 我ngã 所sở 心tâm 虛hư 誑cuống 故cố 。 諸chư 餘dư 因nhân 果quả 展triển 轉chuyển 法pháp 皆giai 是thị 虛hư 誑cuống 。

若nhược 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 實thật 智trí 慧tuệ 。 觀quán 五ngũ 眾chúng 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 。 離ly 自tự 相tương/tướng 。 自tự 相tương/tướng 空không 。 從tùng 本bổn 來lai 畢tất 竟cánh 不bất 生sanh 。

爾nhĩ 時thời 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 則tắc 滅diệt 。 如như 日nhật 出xuất 。 眾chúng 冥minh 皆giai 除trừ 。 我ngã 。 我ngã 所sở 心tâm 滅diệt 故cố 。 餘dư 煩phiền 惱não 滅diệt 。 餘dư 煩phiền 惱não 滅diệt 故cố 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 亦diệc 滅diệt 。 業nghiệp 因nhân 緣duyên 滅diệt 故cố 。 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 斷đoạn 。 是thị 名danh 為vi 淨tịnh 。

雖tuy 一nhất 切thiết 法pháp 相tương/tướng 皆giai 空không 。 亦diệc 以dĩ 如như 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 有hữu 淨tịnh 。 有hữu 垢cấu 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 佛Phật 語ngữ 已dĩ 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 實thật 不bất 行hành 色sắc 。 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 得đắc 是thị 法pháp 。 若nhược 行hành 。 行hành 處xứ 。 行hành 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 行hành 。 一nhất 切thiết 人nhân 。 天thiên 世thế 間gian 無vô 能năng 降hàng 伏phục 。

者giả 。 世thế 間gian 人nhân 皆giai 著trước 假giả 名danh 。 是thị 行hành 者giả 行hành 實thật 法pháp 。 是thị 故cố 不bất 能năng 伏phục 。 世thế 間gian 人nhân 著trước 一nhất 切thiết 虛hư 誑cuống 顛điên 倒đảo 及cập 虛hư 誑cuống 果quả 報báo 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 於ư 。 畢tất 竟cánh 空không 中trung 尚thượng 不bất 著trước 。 何hà 況huống 餘dư 法pháp 。 如như 是thị 。 云vân 何hà 可khả 降hàng 伏phục 。

天thiên 。 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 世thế 間gian 。

者giả 。 是thị 三tam 種chủng 善thiện 道đạo 中trung 。 有hữu 智trí 慧tuệ 人nhân 。 故cố 說thuyết 不bất 能năng 降hàng 伏phục 。

又hựu 復phục 一nhất 切thiết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 不bất 能năng 及cập 。

者giả 。 上thượng 三tam 善thiện 道đạo 。 據cứ 未vị 得đắc 道Đạo 人nhân 。 此thử 中trung 說thuyết 得đắc 道Đạo 者giả 不bất 能năng 及cập 。

此thử 中trung 說thuyết 不bất 能năng 及cập 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

菩Bồ 薩Tát 入nhập 法pháp 位vị 。 一nhất 切thiết 魔ma 。 魔ma 所sở 使sử 無vô 能năng 惱não 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 常thường 行hành 。 應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 則tắc 近cận 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 著trước 一nhất 切thiết 法pháp 。 常thường 集tập 一nhất 切thiết 助trợ 道Đạo 法Pháp 故cố 。

佛Phật 可khả 其kỳ 言ngôn 而nhi 讚tán 。

佛Phật 欲dục 以dĩ 如như 是thị 。 智trí 慧tuệ 為vì 他tha 人nhân 說thuyết 故cố 。 先tiên 讚tán 菩Bồ 薩Tát 自tự 利lợi 益ích 。 今kim 為vì 利lợi 益ích 他tha 。 分phân 別biệt 福phước 德đức 果quả 報báo 故cố 。 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 閻Diêm 浮Phù 提đề 眾chúng 生sanh 。 盡tận 得đắc 人nhân 身thân 。

如như 經kinh 廣quảng 說thuyết 。 乃nãi 至chí 。

應ưng 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 出xuất 一nhất 切thiết 福phước 田điền 之chi 上thượng 。

是thị 中trung 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 自tự 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 能năng 教giáo 化hóa 。 是thị 人nhân 於ư 一nhất 切thiết 福phước 田điền 。 能năng 到đáo 其kỳ 邊biên 。

福phước 田điền

者giả 。 從tùng 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 所sở 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 履lý 行hành 。 則tắc 得đắc 作tác 佛Phật 。 餘dư 福phước 德đức 善thiện 法Pháp 。 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 皆giai 盡tận 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 可khả 盡tận 故cố 。

言ngôn 。

無vô 有hữu 餘dư 福phước 德đức 如như 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 力lực 勢thế

者giả 。 是thị 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 時thời 。 得đắc 諸chư 法pháp 平bình 等đẳng 忍nhẫn 。 得đắc 平bình 等đẳng 忍nhẫn 故cố 。 雖tuy 行hành 空không 。 亦diệc 能năng 生sanh 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 中trung 。 大đại 悲bi 是thị 大Đại 乘Thừa 之chi 本bổn 。 見kiến 眾chúng 生sanh 就tựu 於ư 死tử 法pháp 。 如như 囚tù 受thọ 戮lục 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 能năng 生sanh 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 故cố 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 生sanh 大đại 悲bi 。

是thị 故cố 是thị 人nhân 。 雖tuy 未vị 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 已dĩ 是thị 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 之chi 福phước 田điền 。

是thị 故cố 言ngôn

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 欲dục 不bất 空không 食thực 國quốc 中trung 施thí 者giả 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

不bất 空không 食thực

名danh 能năng 報báo 施thí 主chủ 。 能năng 生sanh 道đạo 。 能năng 令linh 施thí 主chủ 之chi 福phước 無vô 盡tận 。 乃nãi 至chí 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

若nhược 示thị 眾chúng 生sanh 三tam 乘thừa 道đạo 。 為vi 眾chúng 生sanh 示thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 大đại 明minh 。 亦diệc 欲dục 拔bạt 出xuất 三tam 界giới 獄ngục 中trung 四tứ 縛phược 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 五ngũ 眼nhãn 。 應ưng 常thường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tương 應ứng 念niệm 。

相tương 應ứng 念niệm

者giả 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 心tâm 。

若nhược 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 心tâm 。 若nhược 有hữu 所sở 說thuyết 。 但đãn 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 勅sắc 弟đệ 子tử 。 若nhược 和hòa 合hợp 共cộng 住trú 。 常thường 行hành 二nhị 事sự 。

一nhất 者giả 。 賢hiền 聖thánh 默mặc 然nhiên 。 二nhị 者giả 。 說thuyết 法Pháp 。

賢hiền 聖thánh 默mặc 然nhiên

者giả 。 是thị 般Bát 若Nhã 心tâm 。

說thuyết 法Pháp

者giả 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 人nhân 從tùng 般Bát 若Nhã 心tâm 出xuất 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 還hoàn 入nhập 般Bát 若Nhã 中trung 。 不bất 令linh 餘dư 心tâm 。 餘dư 語ngữ 得đắc 入nhập 。 晝trú 夜dạ 常thường 行hành 。 是thị 不bất 休hưu 不bất 息tức 。 如như 是thị 得đắc 先tiên 。 所sở 說thuyết 功công 德đức 。

佛Phật 欲dục 令linh 是thị 事sự 明minh 了liễu 。 故cố 說thuyết 譬thí 喻dụ 。

如như 貧bần 人nhân 失thất 大đại 價giá 寶bảo 。 常thường 念niệm 不bất 離ly 。

菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 常thường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 休hưu 不bất 息tức 。

爾nhĩ 時thời 須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 事sự 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 諸chư 念niệm 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 念niệm 。 空không 中trung 。 菩Bồ 薩Tát 不bất 可khả 得đắc 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。

佛Phật 答đáp 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 自tự 性tánh 。 非phi 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 作tác 。 亦diệc 非phi 佛Phật 所sở 作tác 。 自tự 從tùng 因nhân 緣duyên 出xuất 。 諸chư 法pháp 法pháp 相tướng 。 如như 。 實thật 際tế 常thường 住trụ 世thế 間gian 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 行hành 。

佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 故cố 。 離ly 故cố 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 。 復phục 問vấn 佛Phật 。

若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 性tánh 空không 。 云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 與dữ 般Bát 若Nhã 合hợp 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。

佛Phật 隨tùy 須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 與dữ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 合hợp 。 則tắc 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 諸chư 法pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 不bất 增tăng 不bất 減giảm 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 即tức 是thị 諸chư 法pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

如như 。

如như 等đẳng 三tam 法pháp 。 非phi 一nhất 非phi 異dị 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 如như 是thị 。

世thế 間gian 法pháp 非phi 一nhất 即tức 是thị 二nhị 。 不bất 異dị 即tức 是thị 一nhất 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 則tắc 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 故cố 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 。 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 則tắc 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 是thị 事sự 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。 入nhập 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 雖tuy 未vị 作tác 佛Phật 。 信tín 力lực 故cố 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 亦diệc 無vô 疑nghi 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 凡phàm 夫phu 著trước 我ngã 心tâm 故cố 有hữu 畏úy 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 我ngã 相tương/tướng 斷đoạn 故cố 無vô 所sở 畏úy 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 亦diệc 能năng 正chánh 行hạnh 般Bát 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 正chánh 行hạnh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 故cố 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 觀quán 一nhất 切thiết 空không 。 不bất 牢lao 固cố 。 是thị 空không 相tướng 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 空không 無vô 有hữu 法pháp 。 云vân 何hà 行hành 般Bát 若Nhã 。

離ly 是thị 空không 。 更cánh 有hữu 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 云vân 何hà 離ly 空không 更cánh 有hữu 法pháp 。 是thị 故cố 說thuyết 。

不bất

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 空không 非phi 行hành 般Bát 若Nhã 。 離ly 空không 非phi 行hành 般Bát 若Nhã 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 攝nhiếp 在tại 般Bát 若Nhã 中trung 。 今kim 但đãn 問vấn 。

般Bát 若Nhã 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

法pháp 不bất 自tự 行hành 。 應ưng 以dĩ 異dị 法pháp 行hành 。 是thị 故cố 言ngôn 。

不bất

復phục 問vấn 。

離ly 般Bát 若Nhã 。 更cánh 有hữu 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 攝nhiếp 在tại 般Bát 若Nhã 中trung 。 更cánh 無vô 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 。

先tiên 來lai 略lược 問vấn 行hành 般Bát 若Nhã 者giả 。 今kim 問vấn 名danh 字tự 因nhân 緣duyên 。

五ngũ 眾chúng 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 五ngũ 眾chúng 從tùng 虛hư 誑cuống 。 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 。 不bất 自tự 在tại 故cố 。 無vô 住trụ 相tương/tướng 。 云vân 何hà 能năng 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 更cánh 問vấn 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 假giả 名danh 字tự 空không 不bất 實thật 故cố 。 不bất 行hành 般Bát 若Nhã 。 今kim 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 助trợ 道Đạo 法Pháp 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 有hữu 故cố 不bất 能năng 行hành 。 是thị 諸chư 法pháp 亦diệc 如như 是thị 。

色sắc 等đẳng 法pháp 空không 相tướng 。 不bất 牢lao 固cố 。 如như 。 法pháp 相tướng 。 法pháp 位vị 。 法pháp 住trụ 。 實thật 際tế 。 是thị 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

佛Phật 答đáp 。

是thị 法pháp 無vô 為vi 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 自tự 性tánh 故cố 不bất 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

世Thế 尊Tôn 。 假giả 名danh 字tự 故cố 。 人nhân 不bất 行hành 。 諸chư 法pháp 亦diệc 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 無vô 自tự 性tánh 。 故cố 亦diệc 不bất 行hành 。 誰thùy 當đương 行hành 般Bát 若Nhã 。 若nhược 不bất 行hành 。 云vân 何hà 得đắc 無vô 上thượng 道đạo 。

今kim 佛Phật 以dĩ 反phản 問vấn 答đáp 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 從tùng 佛Phật 急cấp 求cầu 行hành 般Bát 若Nhã 者giả 。 是thị 故cố 佛Phật 問vấn 。

汝nhữ 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 。 定định 有hữu 一nhất 法pháp 行hành 般Bát 若Nhã 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 因nhân 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。 入nhập 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 法pháp 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 行hành 者giả 。 是thị 故cố 答đáp 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 不bất 見kiến 有hữu 行hành 般Bát 若Nhã 者giả 。

復phục 問vấn 。

汝nhữ 見kiến 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 處xứ 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 。

不bất 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 一nhất 切thiết 諸chư 觀quán 滅diệt 。

若nhược 常thường 。 若nhược 無vô 常thường 。 若nhược 生sanh 。 滅diệt 等đẳng 。 無vô 一nhất 法pháp 定định 相tương/tướng 是thị 般Bát 若Nhã 。 云vân 何hà 當đương 說thuyết 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 問vấn 。

若nhược 汝nhữ 以dĩ 智trí 慧tuệ 眼nhãn 不bất 見kiến 法pháp 。 是thị 不bất 見kiến 法pháp 。 為vi 有hữu 為vi 無vô 。

答đáp 言ngôn 。

無vô 。

何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 說thuyết 智trí 慧tuệ 眼nhãn 實thật 。 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 虛hư 誑cuống 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 。 不bất 見kiến 故cố 言ngôn 。

無vô

復phục 問vấn 。

若nhược 法pháp 無vô 。 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 法pháp 有hữu 生sanh 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不bất 生sanh 。

是thị 法pháp 本bổn 自tự 無vô 。 畢tất 竟cánh 空không 。 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 法pháp 有hữu 。 無vô 等đẳng 戲hí 論luận 已dĩ 滅diệt 。 云vân 何hà 有hữu 生sanh 。

佛Phật 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 於ư 是thị 。 法pháp 中trung 通thông 達đạt 無vô 疑nghi 。 信tín 力lực 。 智trí 慧tuệ 力lực 故cố 。 能năng 住trụ 是thị 法pháp 中trung 。 是thị 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。

五ngũ 眾chúng 中trung 假giả 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 如như 是thị 法Pháp 。 是thị 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 世thế 俗tục 法pháp 故cố 說thuyết 。 非phi 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 諸chư 戲hí 論luận 語ngữ 言ngôn 即tức 是thị 無vô 生sanh 。

得đắc 是thị 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。 便tiện 受thọ 無vô 上thượng 道Đạo 記ký 。

佛Phật 言ngôn 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 一nhất 心tâm 勤cần 精tinh 進tấn 。 不bất 休hưu 不bất 息tức 。 隨tùy 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 行hành 。 不bất 得đắc 是thị 大đại 智trí 慧tuệ 。 無vô 上thượng 智trí 慧tuệ 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 如như 《# 經kinh 》# 說thuyết 。

若nhược 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 則tắc 無vô 果quả 報báo 。 邪tà 因nhân 緣duyên 亦diệc 無vô 果quả 報báo 。 因nhân 緣duyên 少thiểu 亦diệc 無vô 果quả 報báo 。

如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 是thị 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 捨xả 是thị 生sanh 死tử 肉nhục 身thân 。 得đắc 法Pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 住trụ 菩Bồ 薩Tát 果quả 報báo 神thần 通thông 中trung 。 一nhất 時thời 能năng 作tác 無vô 量lượng 變biến 化hóa 身thân 。 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 。

是thị 人nhân 末mạt 後hậu 身thân 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 具cụ 足túc 正chánh 因nhân 緣duyên 。 若nhược 不bất 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

是thị 人nhân 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。 一nhất 心tâm 直trực 進tiến 。 無vô 有hữu 廢phế 退thoái 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 深thâm 著trước 世thế 間gian 法pháp 。 諸chư 煩phiền 惱não 厚hậu 。 雖tuy 有hữu 福phước 德đức 善thiện 心tâm 。 軟nhuyễn 薄bạc 不bất 進tiến 故cố 。 為vi 煩phiền 惱não 所sở 遮già 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。 無vô 復phục 是thị 事sự 。

未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 用dụng 力lực 艱gian 難nan 。 譬thí 如như 陸lục 行hành 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 已dĩ 。 用dụng 力lực 甚thậm 易dị 。 譬thí 如như 乘thừa 船thuyền 。 是thị 故cố 無vô 生sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 所sở 貴quý 。

以dĩ 是thị 貴quý 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 得đắc 無vô 生sanh 法pháp 故cố 受thọ 記ký 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 生sanh 法pháp 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 無vô 得đắc 相tương/tướng 。 云vân 何hà 因nhân 是thị 受thọ 記ký 。

復phục 問vấn 。

生sanh 法pháp 得đắc 記ký 耶da 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 生sanh 法pháp 虛hư 誑cuống 妄vọng 語ngữ 。 作tác 法pháp 。 云vân 何hà 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 真chân 實thật 法pháp 。

復phục 問vấn 。

生sanh 不bất 生sanh 得đắc 受thọ 記ký 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

何hà 以dĩ 故cố 。 此thử 二nhị 俱câu 有hữu 過quá 故cố 。

復phục 問vấn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 爾nhĩ 者giả 。 云vân 何hà 當đương 授thọ 記ký 。

佛Phật 反phản 問vấn 。

汝nhữ 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 觀quán 。 見kiến 有hữu 法pháp 與dữ 菩Bồ 薩Tát 授thọ 記ký 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不bất 見kiến 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 寂tịch 滅diệt 相tương/tướng 。 是thị 中trung 無vô 。

見kiến 。 不bất 見kiến 。 授thọ 記ký 。 不bất 授thọ 記ký 。

亦diệc 不bất 見kiến 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 無vô 得đắc 法Pháp 。 亦diệc 無vô 得đắc 者giả 。 此thử 中trung 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 是thị 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

問vấn 曰viết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 上thượng 問vấn

菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 受thọ 記ký

佛Phật 言ngôn 。

不bất

佛Phật 何hà 以dĩ 還hoàn 以dĩ 無vô 生sanh 理lý 答đáp 。 所sở 謂vị 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 時thời 。 無vô 一nhất 切thiết 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。

答đáp 曰viết 。

行hành 者giả 實thật 以dĩ 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 故cố 受thọ 記ký 。 而nhi 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vì 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 以dĩ 著trước 心tâm 。 得đắc 心tâm 問vấn 。 以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。

不bất

如như 一nhất 切thiết 法pháp 實thật 無vô 我ngã 。 婆bà 蹉sa 梵Phạm 志Chí 問vấn 佛Phật 。

有hữu 我ngã 不phủ 。

佛Phật 默mặc 然nhiên 不bất 答đáp 。

無vô 我ngã 不phủ 。

佛Phật 亦diệc 不bất 答đáp 。 一nhất 切thiết 雖tuy 實thật 無vô 我ngã 。 以dĩ 梵Phạm 志Chí 著trước 心tâm 問vấn 。 欲dục 戲hí 弄lộng 無vô 我ngã 。 故cố 不bất 答đáp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 意ý 。

知tri 定định 有hữu 受thọ 記ký 事sự 。 但đãn 不bất 知tri 觀quán 何hà 法pháp 得đắc 記ký 。

故cố 問vấn 。

是thị 故cố 佛Phật 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 得đắc 法Pháp 問vấn 。

汝nhữ 以dĩ 慧tuệ 眼nhãn 見kiến 定định 有hữu 法pháp 受thọ 記ký 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 住trụ 三tam 解giải 脫thoát 門môn 中trung 。 觀quán 法pháp 性tánh 。 不bất 見kiến 定định 有hữu 受thọ 記ký 者giả 。 諸chư 法pháp 法pháp 性tánh 。 無vô 相tướng 無vô 量lượng 故cố 。 若nhược 不bất 見kiến 受thọ 記ký 法pháp 。 云vân 何hà 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 是thị 受thọ 記ký 者giả 空không 。 難nạn/nan 情tình 則tắc 息tức 。 自tự 解giải 無vô 疑nghi 。

佛Phật 可khả 其kỳ 意ý 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 汝nhữ 不bất 見kiến 不bất 得đắc 法Pháp 是thị 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 故cố 。

大đại 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 同đồng 學học 品phẩm 第đệ 六lục 十thập 二nhị 。

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 諸chư 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 眾chúng 生sanh 聞văn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 能năng 受thọ 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 說thuyết 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 親thân 近cận 。 如như 說thuyết 行hành 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 雜tạp 餘dư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 者giả 。 不bất 從tùng 小tiểu 功công 德đức 來lai 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 聞văn 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 不bất 雜tạp 餘dư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 者giả 。 不bất 從tùng 小tiểu 功công 德đức 來lai 。

憍kiêu 尸thi 迦ca 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 眾chúng 生sanh 成thành 就tựu 十Thập 善Thiện 道Đạo 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。

復phục 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 受thọ 持trì 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 讀đọc 。 誦tụng 。 親thân 近cận 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 如như 說thuyết 行hành 。 勝thắng 於ư 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 眾chúng 生sanh 成thành 就tựu 。 十Thập 善Thiện 道Đạo 乃nãi 至chí 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 百bách 倍bội 。 千thiên 倍bội 。 千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。 乃nãi 至chí 算toán 數số 譬thí 喻dụ 。 所sở 不bất 能năng 及cập 。

爾nhĩ 時thời 有hữu 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 。 語ngứ 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。

憍kiêu 尸thi 迦ca 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 功công 德đức 。 勝thắng 於ư 仁nhân 者giả 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 言ngôn 。

是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 一nhất 發phát 心tâm 勝thắng 於ư 我ngã 。 何hà 況huống 聞văn 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 書thư 。 持trì 。 讀đọc 。 誦tụng 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 如như 說thuyết 行hành 。 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 但đãn 勝thắng 我ngã 。 亦diệc 勝thắng 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 非phi 但đãn 勝thắng 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 亦diệc 勝thắng 諸chư 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 非phi 但đãn 勝thắng 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 亦diệc 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 行hành 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 遠viễn 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 非phi 但đãn 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 。 遠viễn 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 亦diệc 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 方phương 便tiện 力lực 者giả 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 說thuyết 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。 常thường 見kiến 諸chư 佛Phật 。 疾tật 近cận 道Đạo 場Tràng 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 行hành 。 為vì 欲dục 拔bạt 出xuất 。 眾chúng 生sanh 沈trầm 沒một 長trường 流lưu 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 為vi 不bất 學học 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 學học 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 來lai 至chí 菩Bồ 薩Tát 所sở 。 如như 是thị 言ngôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 當đương 勤cần 疾tật 學học 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 如như 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 所sở 受thọ 四tứ 鉢bát 。 亦diệc 當đương 應ưng 受thọ 。 我ngã 當đương 持trì 來lai 。 奉phụng 上thượng 菩Bồ 薩Tát 。 及cập 諸chư 餘dư 天thiên 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 天Thiên 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 夜dạ 摩ma 天thiên 。 兜Đâu 率Suất 陀Đà 天Thiên 。 化hóa 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 梵Phạm 天Thiên 。 乃nãi 至chí 首Thủ 陀Đà 會Hội 天Thiên 。 亦diệc 當đương 供cúng 養dường 。

十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 常thường 念niệm 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 說thuyết 行hành 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 諸chư 所sở 有hữu 世thế 間gian 。 厄ách 難nạn 勤cần 苦khổ 之chi 事sự 。 永vĩnh 無vô 復phục 有hữu 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 有hữu 四tứ 百bách 四tứ 病bệnh 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 身thân 。 中trung 無vô 是thị 諸chư 病bệnh 。 以dĩ 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 得đắc 是thị 現hiện 世thế 功công 德đức 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 作tác 是thị 念niệm 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 自tự 以dĩ 力lực 說thuyết 耶da 。 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 說thuyết 乎hồ 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 知tri 阿A 難Nan 意ý 所sở 念niệm 。 語ngứ 阿A 難Nan 言ngôn 。

我ngã 之chi 所sở 說thuyết 。 皆giai 佛Phật 威uy 神thần 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 如như 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 所sở 說thuyết 。 皆giai 佛Phật 威uy 神thần 。

阿A 難Nan 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 習tập 學học 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 諸chư 惡ác 魔ma 。 皆giai 生sanh 狐hồ 疑nghi 。

今kim 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 當đương 中trung 道đạo 於ư 實thật 際tế 作tác 證chứng 。 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 魔ma 大đại 愁sầu 毒độc 。 如như 箭tiễn 入nhập 心tâm 。 是thị 時thời 。 魔ma 復phục 放phóng 大đại 火hỏa 風phong 。 四tứ 方phương 俱câu 起khởi 。 欲dục 令linh 菩Bồ 薩Tát 心tâm 沒một 。 恐khủng 怖bố 。 懈giải 怠đãi 。 於ư 薩Tát 婆Bà 若Nhã 中trung 乃nãi 至chí 起khởi 一nhất 亂loạn 念niệm 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 魔ma 為vi 都đô 嬈nhiễu 亂loạn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 不bất 嬈nhiễu 亂loạn 者giả 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

有hữu 嬈nhiễu 者giả 。 有hữu 不bất 嬈nhiễu 者giả 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 惡ác 魔ma 所sở 嬈nhiễu 。

佛Phật 言ngôn 。

有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 先tiên 世thế 聞văn 是thị 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 心tâm 不bất 信tín 解giải 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 菩Bồ 薩Tát 聞văn 說thuyết 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 意ý 疑nghi 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 實thật 有hữu 。 為vi 實thật 無vô 。

如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 有hữu 菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 善Thiện 知Tri 識Thức 。 為vị 惡ác 知tri 識thức 所sở 攝nhiếp 故cố 。 不bất 聞văn 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 聞văn 故cố 不bất 知tri 。 不bất 見kiến 。 不bất 問vấn 。

云vân 何hà 應ưng 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 云vân 何hà 應ưng 修tu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 惡ác 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 遠viễn 離ly 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 受thọ 惡ác 法pháp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 惡ác 。 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。 魔ma 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 輩bối 當đương 有hữu 伴bạn 黨đảng 。 當đương 滿mãn 我ngã 願nguyện 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 自tự 墮đọa 二nhị 地địa 。 亦diệc 使sử 他tha 人nhân 墮đọa 於ư 二nhị 地địa 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 說thuyết 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 語ngữ 他tha 人nhân 言ngôn 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 甚thậm 深thâm 。 我ngã 尚thượng 不bất 能năng 得đắc 其kỳ 底để 。 汝nhữ 復phục 用dụng 聞văn 。 用dụng 學học 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 為vi 。

如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 魔ma 得đắc 其kỳ 便tiện 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 輕khinh 餘dư 菩Bồ 薩Tát 言ngôn 。

我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 遠viễn 離ly 空không 。 汝nhữ 無vô 是thị 功công 德đức 。

是thị 時thời 。 惡ác 魔ma 大đại 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 。

若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 恃thị 名danh 姓tánh 多đa 人nhân 知tri 識thức 故cố 。 輕khinh 餘dư 行hành 善thiện 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 人nhân 無vô 實thật 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 行hành 。 類loại 。 相tướng 貌mạo 功công 德đức 。 無vô 是thị 功công 德đức 故cố 。 生sanh 諸chư 煩phiền 惱não 。 但đãn 著trước 虛hư 名danh 故cố 。 輕khinh 賤tiện 餘dư 人nhân 。 言ngôn 。

汝nhữ 不bất 在tại 如như 我ngã 所sở 得đắc 法pháp 中trung 。

爾nhĩ 時thời 惡ác 魔ma 作tác 是thị 念niệm 。

今kim 我ngã 境cảnh 界giới 宮cung 殿điện 不bất 空không 。 增tăng 益ích 三tam 惡ác 道đạo 。 惡ác 魔ma 助trợ 其kỳ 威uy 力lực 。 令linh 餘dư 人nhân 信tín 受thọ 其kỳ 語ngữ 。 信tín 受thọ 其kỳ 語ngữ 故cố 。 受thọ 行hành 其kỳ 經kinh 。 如như 說thuyết 修tu 學học 。 如như 說thuyết 修tu 學học 時thời 。 增tăng 益ích 諸chư 結kết 使sử 。 是thị 諸chư 人nhân 心tâm 顛điên 倒đảo 故cố 。 身thân 。 口khẩu 。 意ý 業nghiệp 所sở 作tác 皆giai 受thọ 惡ác 報báo 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。 增tăng 益ích 三tam 惡ác 道đạo 。 魔ma 之chi 眷quyến 屬thuộc 宮cung 殿điện 益ích 多đa 。

阿A 難Nan 。 魔ma 見kiến 是thị 利lợi 故cố 。 大đại 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 。

阿A 難Nan 。 若nhược 行hành 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 者giả 與dữ 求cầu 聲Thanh 聞Văn 道Đạo 。 家gia 共cộng 諍tranh 鬪đấu 。 魔ma 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 遠viễn 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

阿A 難Nan 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 共cộng 諍tranh 鬪đấu 。 瞋sân 恚khuể 罵mạ 詈lị 。 是thị 時thời 惡ác 魔ma 便tiện 大đại 歡hoan 喜hỷ 踊dũng 躍dược 言ngôn 。

兩lưỡng 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 遠viễn 。

復phục 次thứ 。

阿A 難Nan 。 若nhược 未vị 受thọ 記ký 菩Bồ 薩Tát 向hướng 得đắc 記ký 菩Bồ 薩Tát 生sanh 惡ác 心tâm 。 諍tranh 鬪đấu 罵mạ 詈lị 。 隨tùy 起khởi 念niệm 多đa 少thiểu 劫kiếp 。 若nhược 干can 劫kiếp 數số 。 若nhược 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 補bổ 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 惡ác 心tâm 乃nãi 經kinh 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 數số 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 寧ninh 得đắc 出xuất 除trừ 不phủ 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

我ngã 雖tuy 說thuyết 求cầu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 及cập 聲Thanh 聞Văn 人nhân 得đắc 出xuất 罪tội 。

阿A 難Nan 。 若nhược 求cầu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 人nhân 共cộng 鬪đấu 諍tranh 。 瞋sân 恚khuể 罵mạ 詈lị 。 懷hoài 恨hận 。 不bất 悔hối 。 不bất 捨xả 者giả 。 我ngã 不bất 說thuyết 有hữu 出xuất 。 必tất 當đương 更cánh 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 數số 。 若nhược 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

阿A 難Nan 。 若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 鬪đấu 諍tranh 。 瞋sân 恚khuể 罵mạ 詈lị 。 便tiện 自tự 改cải 悔hối 。 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 為vi 大đại 失thất 。 我ngã 當đương 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 下hạ 屈khuất 。 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 皆giai 使sử 和hòa 解giải 。 我ngã 當đương 忍nhẫn 受thọ 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 履lý 踐tiễn 。 如như 橋kiều 梁lương 。 如như 聾lung 。 如như 瘂á 。 云vân 何hà 以dĩ 惡ác 語ngữ 報báo 人nhân 。 我ngã 不bất 應ưng 壞hoại 是thị 甚thậm 深thâm 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 我ngã 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 應ưng 當đương 度độ 是thị 一nhất 切thiết 苦khổ 惱não 眾chúng 生sanh 。 云vân 何hà 當đương 起khởi 瞋sân 恚khuể 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 共cộng 住trú 云vân 何hà 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 共cộng 住trú 。 相tương 視thị 當đương 如như 世Thế 尊Tôn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 我ngã 真chân 伴bạn 。 共cộng 乘thừa 一nhất 船thuyền 。 彼bỉ 學học 我ngã 學học 。 所sở 謂vị 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 雜tạp 行hành 。 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 我ngã 不bất 應ưng 如như 是thị 學học 。 若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 不bất 雜tạp 行hành 。 不bất 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 我ngã 亦diệc 應ưng 如như 是thị 學học 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 者giả 。 是thị 為vi 同đồng 學học 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 上thượng 說thuyết 善thiện 男nam 子tử 書thư 。 受thọ 持trì 般Bát 若Nhã 。 乃nãi 至chí 正chánh 憶ức 念niệm 。 得đắc 無vô 量lượng 功công 德đức 。 今kim 說thuyết 其kỳ 義nghĩa 。

是thị 人nhân 讀đọc 誦tụng 般Bát 若Nhã 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 不bất 令linh 餘dư 心tâm 。 心tâm 數số 雜tạp 者giả 。 得đắc 如như 上thượng 所sở 說thuyết 功công 德đức 。 但đãn 從tùng 聞văn 說thuyết 。 而nhi 不bất 能năng 行hành 餘dư 心tâm 不bất 入nhập 者giả 。 雖tuy 得đắc 功công 德đức 。 不bất 名danh 為vi 無vô 上thượng 。

餘dư 心tâm 。 心tâm 數số 法pháp 雜tạp 。

者giả 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

慳san 貪tham 等đẳng 。 及cập 破phá 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 惡ác 心tâm 是thị 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

但đãn 不bất 令linh 惡ác 心tâm 增tăng 長trưởng 。 成thành 其kỳ 勢thế 力lực 。 來lai 則tắc 滅diệt 除trừ 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

不bất 令linh 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 得đắc 入nhập 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

無vô 記ký 散tán 亂loạn 。 心tâm 雖tuy 非phi 惡ác 。 以dĩ 遮già 善thiện 道đạo 故cố 。 亦diệc 不bất 令linh 得đắc 入nhập 。

是thị 故cố 是thị 人nhân 。 不bất 從tùng 小tiểu 功công 德đức 來lai 。

佛Phật 可khả 其kỳ 言ngôn 。

如như 是thị 。

欲dục 分phân 別biệt 清thanh 淨tịnh 。 行hành 勢thế 力lực 故cố 。 反phản 問vấn 憍kiêu 尸thi 迦ca 。

若nhược 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 人nhân 一nhất 切thiết 成thành 就tựu 十Thập 善Thiện 道Đạo

等đẳng 。 如như 《# 經kinh 》# 說thuyết 。 是thị 福phước 德đức 雖tuy 多đa 。 離ly 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 虛hư 妄vọng 。 不bất 牢lao 固cố 。 無vô 常thường 盡tận 滅diệt 。 不bất 足túc 為vi 多đa 。 如như 草thảo 芥giới 雖tuy 多đa 。 不bất 如như 一nhất 小tiểu 金kim 剛cang 。

問vấn 曰viết 。

是thị 比Bỉ 丘Khâu 何hà 以dĩ 語ngữ 帝Đế 釋Thích 。

善thiện 男nam 子tử 福phước 德đức 勝thắng 仁nhân 者giả

答đáp 曰viết 。

帝Đế 釋Thích 已dĩ 作tác 福phước 德đức 果quả 報báo 中trung 。 人nhân 天thiên 之chi 主chủ 。 威uy 德đức 尊tôn 重trọng 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 重trọng/trùng 是thị 善thiện 法Pháp 。 欲dục 顯hiển 此thử 功công 德đức 故cố 。 言ngôn 。

勝thắng 於ư 仁nhân 者giả

復phục 次thứ 。 是thị 比Bỉ 丘Khâu 聞văn 帝Đế 釋Thích 得đắc 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 是thị 故cố 言ngôn 。

汝nhữ 雖tuy 有hữu 福phước 德đức 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 勝thắng 汝nhữ 。

帝Đế 釋Thích 得đắc 道Đạo 。 深thâm 念niệm 佛Phật 法pháp 故cố 。 不bất 生sanh 高cao 心tâm 。 受thọ 其kỳ 語ngữ 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 為vi 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 但đãn 發phát 心tâm 便tiện 勝thắng 我ngã 。 何hà 況huống 如như 所sở 說thuyết 行hành 。

何hà 以dĩ 故cố 。 帝Đế 釋Thích 福phước 報báo 微vi 薄bạc 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 淳thuần 厚hậu 。

又hựu 以dĩ 帝Đế 釋Thích 福phước 德đức 著trước 天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 自tự 為vi 其kỳ 身thân 。 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 迴hồi 向hướng 佛Phật 道Đạo 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。

時thời 會hội 聽thính 者giả 。 聞văn 比Bỉ 丘Khâu 說thuyết 勝thắng 於ư 仁nhân 者giả 。 帝Đế 釋Thích 受thọ 其kỳ 語ngữ 。 咸hàm 生sanh 輕khinh 帝Đế 釋Thích 心tâm 。

是thị 故cố 帝Đế 釋Thích 言ngôn 。

不bất 但đãn 勝thắng 我ngã 。 乃nãi 至chí 勝thắng 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 無vô 方phương 便tiện 力lực 者giả 。

如như 所sở 說thuyết 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 時thời 不bất 雜tạp 餘dư 心tâm 心tâm 數số 法pháp 故cố 。

是thị 中trung 帝Đế 釋Thích 自tự 說thuyết 勝thắng 因nhân 緣duyên 。 所sở 謂vị 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 如như 說thuyết 行hành 般Bát 若Nhã 。 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。

乃nãi 至chí 。

以dĩ 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 得đắc 是thị 現hiện 世thế 功công 德đức 。

問vấn 曰viết 。

阿A 難Nan 何hà 以dĩ 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。

帝Đế 釋Thích 自tự 以dĩ 力lực 說thuyết 。 用dụng 佛Phật 力lực 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

阿A 難Nan 知tri 帝Đế 釋Thích 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 而nhi 所sở 說thuyết 甚thậm 深thâm 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 智trí 。 是thị 故cố 生sanh 疑nghi 而nhi 問vấn 。

問vấn 曰viết 。

帝Đế 釋Thích 自tự 有hữu 智trí 。 能năng 問vấn 能năng 答đáp 。 何hà 以dĩ 言ngôn 。

佛Phật 力lực

答đáp 曰viết 。

般Bát 若Nhã 甚thậm 深thâm 甚thậm 難nan 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 若nhược 在tại 異dị 處xứ 說thuyết 尚thượng 難nạn/nan 。 何hà 況huống 於ư 佛Phật 前tiền 。 大đại 眾chúng 中trung 說thuyết 。 是thị 故cố 言ngôn 。

佛Phật 力lực

如như 《# 持trì 心tâm 經kinh 》# 說thuyết 。

佛Phật 以dĩ 光quang 明minh 威uy 神thần 。 入nhập 其kỳ 身thân 故cố 。 能năng 於ư 佛Phật 前tiền 。 難nạn/nan 問vấn 有hữu 所sở 說thuyết 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

可khả 帝Đế 釋Thích 所sở 語ngữ 。 更cánh 歎thán 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 菩Bồ 薩Tát 。 有hữu 大đại 威uy 德đức 。 所sở 謂vị 。

阿A 難Nan 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 習tập 學học 。 深thâm 般Bát 若Nhã 時thời 。 惡ác 魔ma 生sanh 疑nghi 。

惡ác 魔ma 是thị 菩Bồ 薩Tát 怨oán 賊tặc 。 常thường 求cầu 菩Bồ 薩Tát 便tiện 。 如như 〈# 魔ma 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。

以dĩ 菩Bồ 薩Tát 深thâm 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 魔ma 大đại 作tác 方phương 便tiện 。 壞hoại 菩Bồ 薩Tát 心tâm 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 懈giải 怠đãi 者giả 。 魔ma 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 是thị 人nhân 自tự 當đương 墮đọa 落lạc 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 應ưng 有hữu 魔ma 怨oán 。 是thị 故cố 阿A 難Nan 問vấn 。

為vi 盡tận 有hữu 魔ma 。 亦diệc 有hữu 無vô 者giả 。

佛Phật 分phân 別biệt 答đáp 。 所sở 謂vị 。

深thâm 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 則tắc 無vô 魔ma 擾nhiễu 。

不bất 清thanh 淨tịnh 為vi 魔ma 所sở 壞hoại

者giả 。 如như 《# 經kinh 》# 廣quảng 說thuyết 。

問vấn 曰viết 。

如như 佛Phật 所sở 說thuyết

一nhất 切thiết 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 可khả 轉chuyển 可khả 捨xả 。

阿A 難Nan 何hà 以dĩ 疑nghi 而nhi 問vấn 佛Phật 。

是thị 罪tội 可khả 悔hối 不phủ 。

答đáp 曰viết 。

阿A 難Nan 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 無vô 盡tận 因nhân 緣duyên 。 若nhược 供cúng 養dường 福phước 無vô 邊biên 。 乃nãi 至chí 得đắc 佛Phật 。 福phước 猶do 不bất 盡tận 。 若nhược 訶ha 瞋sân 。 罪tội 亦diệc 如như 是thị 無vô 邊biên 。 是thị 故cố 問vấn 佛Phật 。

佛Phật 答đáp 。

我ngã 法pháp 雖tuy 有hữu 出xuất 罪tội 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 共cộng 鬪đấu 結kết 恨hận 。 不bất 即tức 捨xả 。 則tắc 不bất 可khả 出xuất 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 深thâm 心tâm 輕khinh 慢mạn 。 瞋sân 餘dư 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 以dĩ 瞋sân 。 憍kiêu 慢mạn 故cố 。 不bất 能năng 下hạ 意ý 共cộng 悔hối 。 欲dục 更cánh 行hành 餘dư 功công 德đức 求cầu 滅diệt 此thử 罪tội 。

佛Phật 言ngôn 。

此thử 罪tội 不bất 可khả 出xuất 。 以dĩ 懷hoài 恨hận 故cố 。 雖tuy 作tác 餘dư 福phước 德đức 。 皆giai 不bất 清thanh 淨tịnh 。 不bất 清thanh 淨tịnh 故cố 無vô 力lực 。 無vô 力lực 故cố 不bất 能năng 滅diệt 罪tội 。 此thử 人nhân 若nhược 欲dục 作tác 佛Phật 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 智trí 。 下hạ 意ý 懺sám 悔hối 者giả 。 補bổ 爾nhĩ 所sở 劫kiếp 乃nãi 得đắc 。 發phát 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。

問vấn 曰viết 。

心tâm 中trung 懷hoài 恨hận 。 云vân 何hà 可khả 滅diệt 。

答đáp 曰viết 。

破phá 瞋sân 因nhân 緣duyên 。 如như 《# 經kinh 》# 說thuyết 。

阿A 難Nan 知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 屬thuộc 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 無vô 能năng 救cứu 者giả 。 心tâm 懷hoài 怖bố 畏úy 。 問vấn 佛Phật 。

菩Bồ 薩Tát 共cộng 住trú 云vân 何hà 。 云vân 何hà 用dụng 心tâm 恭cung 敬kính 。

佛Phật 答đáp 。

供cúng 養dường 恭cung 敬kính 。 當đương 如như 視thị 佛Phật 。

是thị 未vị 來lai 佛Phật 故cố 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

菩Bồ 薩Tát 共cộng 住trú 。 應ưng 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 我ngã 真chân 伴bạn 。 俱câu 到đáo 佛Phật 道Đạo 。 共cộng 乘thừa 一nhất 船thuyền 。

船thuyền

者giả 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三tam 界giới 。 三tam 漏lậu 為vi 。

水thủy

彼bỉ 岸ngạn

是thị 佛Phật 道Đạo 。

彼bỉ 所sở 學học 者giả 。 我ngã 亦diệc 應ưng 學học 。 學học 。

者giả 。 所sở 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 同đồng 戒giới 。 同đồng 見kiến 。 同đồng 道đạo 。

如như 白bạch 衣y 兄huynh 弟đệ 。 不bất 應ưng 共cộng 鬪đấu 。 我ngã 是thị 同đồng 法pháp 兄huynh 弟đệ 。 亦diệc 不bất 應ưng 共cộng 諍tranh 。

若nhược 是thị 菩Bồ 薩Tát 雜tạp 行hành 。 離ly 薩Tát 婆Bà 若Nhã 心tâm 。 我ngã 不bất 應ưng 如như 是thị 學học 。

何hà 以dĩ 故cố 。 勝thắng 事sự 應ưng 從tùng 他tha 學học 。 惡ác 事sự 應ưng 捨xả 。

菩Bồ 薩Tát 若nhược 作tác 是thị 學học 。 輕khinh 慢mạn 。 瞋sân 恨hận 事sự 皆giai 滅diệt 。 是thị 則tắc 名danh 。

菩Bồ 薩Tát 同đồng 學học

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 等Đẳng 學Học 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 三tam

【# 經Kinh 】#

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 何hà 等đẳng 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 等đẳng 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 所sở 應ưng 學học 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 內nội 空không 是thị 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 法pháp 。 外ngoại 空không 乃nãi 至chí 自tự 相tương/tướng 空không 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 法pháp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 色sắc 。 色sắc 相tướng 空không 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 識thức 相tương/tướng 空không 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 空không 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 等đẳng 法pháp 。 住trụ 是thị 等đẳng 法pháp 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vi 色sắc 盡tận 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 為vi 色sắc 離ly 故cố 學học 。 為vi 色sắc 滅diệt 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 為vi 色sắc 不bất 生sanh 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 亦diệc 如như 是thị 。 修tu 行hành 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 盡tận 。 離ly 。 滅diệt 。 不bất 生sanh 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 所sở 說thuyết 。 為vi 色sắc 盡tận 。 離ly 。 滅diệt 。 不bất 生sanh 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 盡tận 。 離ly 。 滅diệt 。 不bất 生sanh 故cố 學học 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 色sắc 如như 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 如như 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 如như 。 佛Phật 如như 。 是thị 諸chư 如như 盡tận 。 滅diệt 。 斷đoạn 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 如như 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 是thị 如như 不bất 作tác 證chứng 。 不bất 滅diệt 不bất 斷đoạn 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 如như 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 學học 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 若nhược 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 學học 。 為vi 盡tận 諸chư 學học 邊biên 。

如như 是thị 學học 。 魔ma 。 若nhược 魔ma 天thiên 所sở 不bất 能năng 壞hoại 。 如như 是thị 學học 。 直trực 到đáo 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 佛Phật 所sở 行hành 道Đạo 。 如như 是thị 學học 。 為vi 得đắc 擁ủng 護hộ 。 為vi 學học 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 為vi 學học 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 。 法pháp 輪luân 轉chuyển 故cố 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 度độ 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 開khai 甘cam 露lộ 門môn 。 如như 是thị 學học 。 為vi 學học 欲dục 示thị 無vô 為vi 性tánh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 下hạ 劣liệt 之chi 人nhân 。 不bất 能năng 作tác 是thị 學học 。 如như 是thị 學học 者giả 。 為vì 欲dục 拔bạt 出xuất 。 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 眾chúng 生sanh 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 終chung 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 中trung 。 終chung 不bất 生sanh 邊biên 地địa 。 終chung 不bất 生sanh 栴chiên 陀đà 羅la 家gia 。 終chung 不bất 聾lung 盲manh 。 瘖âm 瘂á 。 拘câu 癖# 。 諸chư 根căn 不bất 缺khuyết 。 眷quyến 屬thuộc 成thành 就tựu 。 終chung 不bất 孤cô 窮cùng 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 終chung 不bất 殺sát 生sanh 。 乃nãi 至chí 終chung 不bất 邪tà 見kiến 。 如như 是thị 學học 。 不bất 作tác 邪tà 命mạng 活hoạt 。 不bất 攝nhiếp 惡ác 人nhân 。 及cập 破phá 戒giới 者giả 。

如như 是thị 學học 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 不bất 生sanh 長trưởng 壽thọ 天thiên 。 何hà 等đẳng 是thị 方phương 便tiện 力lực 。 如như 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 品phẩm 中trung 所sở 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 入nhập 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 不bất 隨tùy 禪thiền 。 無vô 量lượng 。 無vô 色sắc 定định 生sanh 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 所sở 謂vị 淨tịnh 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 云vân 何hà 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 一nhất 切thiết 。 法pháp 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 本bổn 性tánh 清thanh 淨tịnh 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 是thị 法Pháp 中trung 。 心tâm 通thông 達đạt 不bất 沒một 。 即tức 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 為vì 是thị 眾chúng 生sanh 故cố 。 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 四tứ 念niệm 處xứ 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 得đắc 智trí 。 力lực 。 無vô 所sở 畏úy 。 如như 是thị 學học 。 為vi 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 所sở 趣thú 向hướng 。

譬thí 如như 大đại 地địa 。 少thiểu 所sở 處xử 出xuất 金kim 銀ngân 珍trân 寶bảo 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 如như 是thị 。 少thiểu 所sở 人nhân 能năng 學học 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 多đa 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 少thiểu 所sở 。 人nhân 受thọ 行hành 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 業nghiệp 。 多đa 受thọ 行hành 小tiểu 王vương 業nghiệp 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 少thiểu 所sở 眾chúng 生sanh 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 求cầu 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 多đa 行hành 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 發phát 心tâm 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 中trung 。 少thiểu 有hữu 如như 說thuyết 行hành 。 多đa 住trụ 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 多đa 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 少thiểu 所sở 人nhân 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 欲dục 在tại 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 數số 中trung 。 應ưng 當đương 學học 是thị 。 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

復phục 次thứ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 學học 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 生sanh 慳san 貪tham 心tâm 。 不bất 生sanh 破phá 戒giới 。 瞋sân 恚khuể 。 懈giải 怠đãi 。 散tán 亂loạn 。 愚ngu 癡si 心tâm 。 不bất 生sanh 諸chư 餘dư 過quá 失thất 心tâm 。 不bất 生sanh 取thủ 色sắc 相tướng 。 取thủ 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 相tương/tướng 心tâm 。 不bất 生sanh 取thủ 四tứ 念niệm 處xứ 相tương/tướng 心tâm 。 乃nãi 至chí 不bất 生sanh 。 取thủ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 心tâm 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 以dĩ 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 於ư 諸chư 法pháp 不bất 生sanh 心tâm 取thủ 相tương/tướng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 總tổng 攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 令linh 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 增tăng 長trưởng 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 悉tất 隨tùy 從tùng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 悉tất 入nhập 中trung 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 我ngã 見kiến 中trung 悉tất 攝nhiếp 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 悉tất 攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 譬thí 如như 人nhân 死tử 。 命mạng 根căn 滅diệt 故cố 。 餘dư 根căn 悉tất 隨tùy 滅diệt 。 如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 悉tất 隨tùy 從tùng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 令linh 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 度độ 彼bỉ 岸ngạn 。 應ưng 學học 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 學học 是thị 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 出xuất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 上thượng 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 多đa 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 中trung 眾chúng 生sanh 尚thượng 多đa 。 何hà 況huống 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 一nhất 時thời 皆giai 得đắc 人nhân 身thân 。 悉tất 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 盡tận 形hình 壽thọ 供cúng 養dường 爾nhĩ 所sở 佛Phật 。 衣y 服phục 。 飲ẩm 食thực 。 臥ngọa 具cụ 。 湯thang 藥dược 。 資tư 生sanh 所sở 須tu 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 是thị 人nhân 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 得đắc 福phước 德đức 多đa 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

甚thậm 多đa 。 甚thậm 多đa 。

佛Phật 言ngôn 。

不bất 如như 是thị 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 如như 說thuyết 行hành 。 正chánh 憶ức 念niệm 。 得đắc 福phước 多đa 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 勢thế 力lực 。 能năng 令linh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 出xuất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 上thượng 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

欲dục 為vi 無vô 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 作tác 救cứu 護hộ 。 欲dục 與dữ 無vô 歸quy 依y 眾chúng 生sanh 作tác 歸quy 依y 。 欲dục 與dữ 無vô 究cứu 竟cánh 道đạo 眾chúng 生sanh 作tác 究cứu 竟cánh 道đạo 。 欲dục 為vi 盲manh 者giả 作tác 目mục 。 欲dục 得đắc 佛Phật 功công 德đức 。 欲dục 作tác 諸chư 佛Phật 自tự 在tại 遊du 戲hí 。 欲dục 作tác 佛Phật 師sư 子tử 吼hống 。 欲dục 撞chàng 擊kích 佛Phật 鍾chung 鼓cổ 。 欲dục 吹xuy 佛Phật 唄bối 。 欲dục 昇thăng 佛Phật 高cao 座tòa 說thuyết 法Pháp 。 欲dục 斷đoạn 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 疑nghi 。 當đương 學học 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 若nhược 學học 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 善thiện 功công 德đức 。 無vô 事sự 不bất 得đắc 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 寧ninh 復phục 得đắc 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 功công 德đức 不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 功công 德đức 皆giai 能năng 得đắc 。 但đãn 不bất 於ư 中trung 住trụ 。 以dĩ 智trí 觀quán 已dĩ 。 直trực 過quá 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 中trung 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 近cận 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 為vì 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 作tác 福phước 田điền 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 過quá 諸chư 聲thanh 聞văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 福phước 田điền 之chi 上thượng 。 疾tật 近cận 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 如như 是thị 學học 。 是thị 名danh 不bất 捨xả 不bất 離ly 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 常thường 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 學học 深thâm 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 當đương 知tri 是thị 不bất 退thoái 轉chuyển 菩Bồ 薩Tát 。 疾tật 近cận 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 遠viễn 離ly 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 近cận 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 若nhược 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 我ngã 以dĩ 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。

若nhược 如như 是thị 念niệm 。 不bất 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 人nhân 有hữu 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 法pháp 。 是thị 人nhân 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

是thị 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

無vô 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 人nhân 有hữu 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 有hữu 行hành 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 常thường 住trụ 故cố 。 如như 是thị 行hành 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

上thượng 阿A 難Nan 問vấn

鬪đấu 諍tranh

佛Phật 答đáp 。

同đồng 學học 清thanh 淨tịnh

今kim 須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 佛Phật 。

甚thậm 深thâm 同đồng 心tâm 等đẳng 法pháp 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 所sở 學học 處xứ 。

佛Phật 答đáp 。

內nội 空không 乃nãi 至chí 自tự 相tương/tướng 空không 。 是thị 名danh 等đẳng 法pháp 。

有hữu 二nhị 種chủng 等đẳng 忍nhẫn 。

上thượng 品phẩm 末mạt 說thuyết 眾chúng 生sanh 等đẳng 忍nhẫn 。 此thử 品phẩm 說thuyết 法Pháp 等đẳng 忍nhẫn 。

如như 稱xưng 兩lưỡng 頭đầu 停đình 等đẳng 。 如như 是thị 內nội 空không 等đẳng 諸chư 空không 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 平bình 等đẳng 。 如như 內nội 法pháp 有hữu 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。 得đắc 內nội 空không 則tắc 皆giai 平bình 等đẳng 無vô 法pháp 。 乃nãi 至chí 自tự 相tương/tướng 空không 。 一nhất 切thiết 法pháp 相tướng 皆giai 自tự 空không 。 是thị 時thời 心tâm 則tắc 平bình 等đẳng 。 菩Bồ 薩Tát 住trụ 是thị 等đẳng 中trung 。 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 復phục 問vấn 。

為vi 色sắc 等đẳng 盡tận 故cố 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

觀quán 色sắc 等đẳng 無vô 常thường 。 念niệm 念niệm 滅diệt 不bất 住trụ 。 若nhược 得đắc 是thị 觀quán 。 心tâm 則tắc 離ly 色sắc 。 心tâm 離ly 色sắc 故cố 。 諸chư 煩phiền 惱não 滅diệt 。 煩phiền 惱não 滅diệt 故cố 。 得đắc 不bất 生sanh 法pháp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 問vấn 。

如như 是thị 學học 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

佛Phật 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 如như 及cập 如Như 來Lai 如như 。 是thị 如như 為vi 盡tận 。 滅diệt 。 斷đoạn 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不phủ 。

是thị

如như

從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 不bất 集tập 。 不bất 和hòa 合hợp 。 云vân 何hà 有hữu 盡tận 。 本bổn 來lai 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 有hữu 滅diệt 。 是thị 法pháp 本bổn 來lai 虛hư 誑cuống 。 無vô 有hữu 定định 相tướng 。 云vân 何hà 可khả 斷đoạn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 如như 是thị 學học 如như 。 為vi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

是thị

如như

常thường 。 不bất 可khả 證chứng 。 不bất 可khả 滅diệt 。 不bất 可khả 斷đoạn 。 是thị 盡tận 。 離ly 。 斷đoạn 。 除trừ 顛điên 倒đảo 故cố 行hành 。 非phi 是thị 究cứu 竟cánh 。

此thử 中trung 說thuyết 究cứu 竟cánh 事sự 。 於ư 是thị 佛Phật 讚tán 歎thán 。

如như 是thị 學học 。 雖tuy 不bất 定định 為vi 一nhất 法pháp 故cố 學học 而nhi 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。

若nhược 學học 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 即tức 是thị 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 若nhược 能năng 學học 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 等đẳng 。 是thị 為vi 盡tận 諸chư 學học 邊biên 。

若nhược 盡tận 諸chư 學học 邊biên 。 是thị 人nhân 無vô 量lượng 福phước 德đức 。 智trí 慧tuệ 具cụ 足túc 故cố 。 魔ma 。 若nhược 魔ma 民dân 無vô 能năng 降hàng 伏phục 。

如như 是thị 正chánh 學học 故cố 。 直trực 到đáo 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。

如như 是thị 學học 。 為vi 學học 佛Phật 所sở 行hành 道Đạo 。

如như 是thị 學học 。 皆giai 為vi 十thập 方phương 。 諸chư 佛Phật 及cập 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 天thiên 善thiện 人nhân 所sở 守thủ 護hộ 。

能năng 如như 是thị 學học 。 是thị 人nhân 無vô 有hữu 邪tà 見kiến 。 心tâm 無vô 所sở 著trước 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 能năng 起khởi 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 故cố 。 能năng 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 佛Phật 界giới 清thanh 淨tịnh 。 佛Phật 界giới 清thanh 淨tịnh 已dĩ 。 得đắc 佛Phật 道Đạo 。 三tam 轉chuyển 十thập 二nhị 行hành 法Pháp 輪luân 。 以dĩ 三tam 乘thừa 度độ 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。

以dĩ 大Đại 乘Thừa 度độ 眾chúng 生sanh 故cố 。 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 。 不bất 斷đoạn 佛Phật 種chủng 故cố 。 於ư 世thế 間gian 常thường 開khai 。 甘cam 露lộ 法Pháp 門môn 。 常thường 示thị 眾chúng 生sanh 無vô 為vi 性tánh 。

無vô 為vi 性tánh

者giả 。 所sở 謂vị 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 。 涅Niết 槃Bàn 。

甘cam 露lộ

者giả 。 無vô 為vi 性tánh 。

門môn

者giả 。 三tam 解giải 脫thoát 門môn 。

下hạ 劣liệt

者giả 。 名danh 懈giải 怠đãi 。 放phóng 逸dật 。 不bất 樂nhạo 佛Phật 法Pháp 。 不bất 一nhất 心tâm 行hành 道Đạo 。 罪tội 福phước 雜tạp 行hành 。 如như 是thị 等đẳng 。 不bất 能năng 學học 是thị 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 下hạ 劣liệt 者giả 作tác 是thị 念niệm 。

我ngã 身thân 及cập 親thân 屬thuộc 是thị 我ngã 所sở 應ưng 護hộ 。 諸chư 餘dư 眾chúng 生sanh 。 何hà 豫dự 我ngã 事sự 。 而nhi 以dĩ 頭đầu 目mục 髓tủy 腦não 施thí 之chi 。 令linh 其kỳ 得đắc 樂lạc 。 一nhất 切thiết 人nhân 皆giai 方phương 便tiện 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 我ngã 今kim 何hà 為vi 。 捨xả 樂nhạo 求cầu 苦khổ 。

或hoặc 生sanh 邪tà 見kiến 。 復phục 作tác 是thị 念niệm 。

眾chúng 生sanh 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 度độ 不bất 可khả 盡tận 。 若nhược 可khả 度độ 盡tận 。 即tức 是thị 有hữu 量lượng 有hữu 邊biên 。 一nhất 佛Phật 便tiện 可khả 度độ 盡tận 。

或hoặc 作tác 是thị 念niệm 。

佛Phật 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 我ngã 復phục 何hà 所sở 度độ 。 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 不bất 求cầu 佛Phật 道Đạo 。 同đồng 如như 幻huyễn 夢mộng 。

如như 是thị 等đẳng 下hạ 劣liệt 人nhân 。 以dĩ 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 。 貪tham 欲dục 因nhân 緣duyên 故cố 。 不bất 能năng 學học 此thử 大đại 法pháp 。

或hoặc 時thời 有hữu 大đại 人nhân 出xuất 世thế 。 籌trù 量lượng 思tư 惟duy 諸chư 法Pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 非phi 有hữu 邊biên 非phi 無vô 邊biên 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 等đẳng 。 行hành 如như 是thị 道Đạo 。 破phá 顛điên 倒đảo 見kiến 。 還hoàn 捨xả 此thử 道đạo 。 直trực 入nhập 法pháp 性tánh 。 常thường 住trụ 是thị 清thanh 淨tịnh 法pháp 性tánh 中trung 。 以dĩ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 不bất 知tri 是thị 事sự 故cố 。 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 然nhiên 後hậu 修tu 集tập 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 功công 德đức 。 佛Phật 神thần 通thông 。 智trí 慧tuệ 。 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 門môn 。 廣quảng 度độ 眾chúng 生sanh 。 如như 是thị 人nhân 為vi 希hy 有hữu 。

問vấn 曰viết 。

如như 先tiên 說thuyết

眾chúng 生sanh 無vô 量lượng 無vô 邊biên

又hựu 言ngôn 。

眾chúng 生sanh 空không 。 復phục 何hà 所sở 度độ 。

如như 是thị 云vân 何hà 。 可khả 有hữu 所sở 度độ 。

答đáp 曰viết 。

此thử 是thị 下hạ 劣liệt 人nhân 所sở 說thuyết 。 何hà 足túc 以dĩ 之chi 為vi 證chứng 。

復phục 次thứ 。 先tiên 所sở 說thuyết 。

以dĩ 邪tà 見kiến 。 貪tham 欲dục 因nhân 緣duyên 故cố 。 下hạ 劣liệt 之chi 人nhân 。 作tác 是thị 念niệm 言ngôn 。

眾chúng 生sanh 有hữu 邊biên 。 無vô 邊biên 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 無vô 所sở 有hữu 。 一nhất 切thiết 法pháp 常thường 實thật 。

皆giai 是thị 六lục 十thập 二nhị 邪tà 見kiến 所sở 攝nhiếp 。

大đại 人nhân 無vô 欲dục 。 思tư 惟duy 籌trù 量lượng 。 離ly 如như 是thị 過quá 罪tội 。 住trụ 於ư 法pháp 性tánh 。 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 譬thí 如như 大đại 人nhân 。 但đãn 以dĩ 施thí 心tâm 。 施thí 與dữ 他tha 財tài 而nhi 不bất 取thủ 價giá 。

貪tham 欲dục 之chi 人nhân 。 求cầu 因nhân 緣duyên 而nhi 與dữ 。 邪tà 見kiến 之chi 人nhân 。 依y 有hữu 邊biên 。 無vô 邊biên 等đẳng 。 無vô 有hữu 能năng 無vô 利lợi 事sự 。 而nhi 有hữu 所sở 作tác 。 譬thí 如như 小tiểu 人nhân 市thị 易dị 。 求cầu 利lợi 乃nãi 與dữ 。

又hựu 復phục 大đại 人nhân 菩Bồ 薩Tát 無vô 所sở 求cầu 欲dục 。 能năng 以dĩ 頭đầu 。 目mục 等đẳng 施thí 與dữ 眾chúng 生sanh 。 所sở 得đắc 果quả 報báo 。 亦diệc 以dĩ 施thí 與dữ 。 一nhất 切thiết 法pháp 心tâm 無vô 所sở 依y 。 而nhi 能năng 集tập 諸chư 功công 德đức 。

是thị 故cố 佛Phật 說thuyết 。

欲dục 拔bạt 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 沈trầm 沒một 生sanh 死tử 者giả 。 能năng 如như 是thị 學học 。

復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 者giả 。 常thường 有hữu 慈từ 悲bi 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 不bất 惱não 眾chúng 生sanh 故cố 。 不bất 墮đọa 地địa 獄ngục 。 常thường 觀quán 因nhân 緣duyên 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 生sanh 愚ngu 癡si 故cố 。 不bất 墮đọa 畜súc 生sanh 。 常thường 行hành 布bố 施thí 。 破phá 慳san 貪tham 心tâm 故cố 。 不bất 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 中trung 。

佛Phật 所sở 說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 聚tụ 。 常thường 不bất 悋lận 惜tích 故cố 。 不bất 生sanh 邊biên 地địa 。

常thường 供cúng 養dường 尊tôn 長trưởng 善thiện 人nhân 。 破phá 憍kiêu 慢mạn 故cố 。 不bất 生sanh 旃chiên 陀đà 羅la 等đẳng 。 下hạ 賤tiện 人nhân 中trung 。

深thâm 心tâm 愛ái 眾chúng 生sanh 。 具cụ 足túc 行hành 利lợi 益ích 事sự 故cố 。 受thọ 身thân 完hoàn 具cụ 。

以dĩ 善thiện 法Pháp 多đa 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 眷quyến 屬thuộc 成thành 就tựu 。 終chung 不bất 孤cô 窮cùng 。

深thâm 愛ái 樂nhạo 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 不bất 行hành 十thập 惡ác 道đạo 及cập 以dĩ 邪tà 命mạng 。

無vô 有hữu 我ngã 心tâm 。 但đãn 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 不bất 自tự 為vì 身thân 故cố 。 不bất 攝nhiếp 惡ác 人nhân 。 及cập 破phá 戒giới 者giả 。

惡ác 人nhân

名danh 心tâm 惡ác 。

破phá 戒giới

者giả 名danh 身thân 。 口khẩu 惡ác 。

復phục 次thứ 。 行hành 三tam 不bất 善thiện 道đạo 名danh 。

惡ác 人nhân

行hành 七thất 不bất 善thiện 道đạo 名danh 。

破phá 戒giới

復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 在tại 。 家gia 攝nhiếp 惡ác 人nhân 名danh 。

惡ác 人nhân

出xuất 家gia 攝nhiếp 惡ác 人nhân 名danh 。

破phá 戒giới

問vấn 曰viết 。

菩Bồ 薩Tát 為vi 度độ 惡ác 人nhân 故cố 。 出xuất 現hiện 於ư 世thế 。 譬thí 如như 良lương 醫y 。 療liệu 諸chư 疾tật 病bệnh 。 何hà 以dĩ 故cố 不bất 攝nhiếp 惡ác 人nhân 。

答đáp 曰viết 。

惡ác 人nhân 。 破phá 戒giới 者giả 。 有hữu 可khả 化hóa 。 有hữu 不bất 可khả 化hóa 。 此thử 中trung 但đãn 說thuyết 。 不bất 可khả 化hóa 者giả 。

若nhược 攝nhiếp 取thủ 共cộng 住trú 。 則tắc 自tự 壞hoại 其kỳ 道đạo 。 於ư 彼bỉ 無vô 益ích 。 譬thí 如như 救cứu 溺nịch 。 自tự 不bất 能năng 浮phù 。 而nhi 欲dục 濟tế 彼bỉ 。 二nhị 俱câu 不bất 免miễn 。 是thị 故cố 說thuyết 。

遠viễn 離ly 惡ác 人nhân

以dĩ 欲dục 界giới 多đa 惡ác 。 生sanh 憐lân 愍mẫn 心tâm 故cố 。 生sanh 欲dục 界giới 中trung 。 雖tuy 行hành 禪thiền 。 心tâm 調điều 柔nhu 軟nhuyễn 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 命mạng 終chung 時thời 不bất 隨tùy 禪thiền 生sanh 。 如như 《# 經kinh 》# 中trung 廣quảng 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 所sở 謂vị 淨tịnh 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 心tâm 。

淨tịnh

名danh 捨xả 離ly 。 無vô 所sở 有hữu 。 畢tất 竟cánh 空không 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 空không 清thanh 淨tịnh 。 云vân 何hà 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 得đắc 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 清thanh 淨tịnh 。

佛Phật 可khả 須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。 為vi 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 知tri 。 一nhất 切thiết 法pháp 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 空không 清thanh 淨tịnh 。 於ư 是thị 中trung 心tâm 不bất 沒một 。 不bất 卻khước 。

不bất 沒một

名danh 不bất 疑nghi 。 不bất 生sanh 邪tà 見kiến 。

通thông 達đạt

不bất 與dữ 空không 諍tranh 。

是thị 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

一nhất 切thiết 凡phàm 夫phu 。 人nhân 不bất 知tri 不bất 見kiến 。 如như 是thị 清thanh 淨tịnh 法pháp 。 為vì 是thị 人nhân 故cố 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 諸chư 助trợ 道Đạo 法Pháp 。

菩Bồ 薩Tát 法pháp 。 應ưng 教giáo 化hóa 是thị 眾chúng 生sanh 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 所sở 謂vị 捨xả 三tam 界giới 顛điên 倒đảo 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 智trí 慧tuệ 力lực 。 得đắc 是thị 功công 德đức 故cố 。 三tam 世thế 十thập 方phương 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 心tâm 所sở 行hành 起khởi 。 種chủng 種chủng 業nghiệp 因nhân 緣duyên 。 悉tất 能năng 遍biến 知tri 。 知tri 已dĩ 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 為vi 說thuyết 法Pháp 開khai 化hóa 。

如như 是thị 等đẳng 利lợi 益ích 。 皆giai 是thị 學học 般Bát 若Nhã 故cố 得đắc 。 是thị 故cố 言ngôn 。

盡tận 諸chư 學học 邊biên

少thiểu 有hữu 能năng 如như 是thị 學học 。 是thị 人nhân 難nan 得đắc 。 佛Phật 欲dục 令linh 此thử 義nghĩa 明minh 了liễu 。 故cố 說thuyết 譬thí 喻dụ 。 金kim 銀ngân 及cập 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 業nghiệp 等đẳng 。

復phục 次thứ 。

菩Bồ 薩Tát 學học 是thị 般Bát 若Nhã 時thời 。 不bất 生sanh 慳san 等đẳng 心tâm 。

不bất 生sanh 慳san 等đẳng 心tâm

者giả 。 菩Bồ 薩Tát 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 抑ức 制chế 諸chư 煩phiền 惱não 。 煩phiền 惱não 雖tuy 未vị 盡tận 。 無vô 所sở 能năng 作tác 。 是thị 故cố 言ngôn 。

不bất 生sanh

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 。 知tri 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 相tướng 。 皆giai 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 故cố 。 是thị 以dĩ 不bất 取thủ 。 色sắc 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 相tương/tướng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 不bất 欲dục 令linh 墮đọa 有hữu 。 無vô 見kiến 中trung 故cố 。 直trực 行hành 中trung 道đạo 。 集tập 菩Bồ 薩Tát 行hành 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 得đắc 。 無vô 所sở 得đắc 故cố 。 無vô 有hữu 法pháp 可khả 取thủ 相tương/tướng 。 若nhược 善thiện 。 若nhược 不bất 善thiện 等đẳng 。

菩Bồ 薩Tát 若nhược 能năng 如như 是thị 學học 。 總tổng 攝nhiếp 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀đàn 等đẳng 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 力lực 故cố 。 令linh 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 離ly 諸chư 邪tà 見kiến 。 貪tham 著trước 。 各các 得đắc 增tăng 長trưởng 。

佛Phật 欲dục 令linh 此thử 義nghĩa 明minh 了liễu 故cố 。 說thuyết 譬thí 喻dụ 。

如như 我ngã 見kiến

及cập

命mạng 根căn

等đẳng 。

問vấn 曰viết 。

我ngã 見kiến 。 諸chư 見kiến 各các 有hữu 別biệt 相tướng 。 云vân 何hà 攝nhiếp 入nhập 我ngã 見kiến 中trung 。

答đáp 曰viết 。

雖tuy 有hữu 別biệt 相tướng 。 我ngã 見kiến 是thị 本bổn 。

人nhân 以dĩ 無vô 明minh 因nhân 緣duyên 故cố 。 空không 五ngũ 眾chúng 中trung 生sanh 我ngã 見kiến 。 生sanh 我ngã 見kiến 故cố 。 言ngôn 。

是thị 身thân 死tử 。 如như 去khứ 。 不bất 如như 去khứ 。

若nhược 如như 去khứ 。 則tắc 是thị 常thường 見kiến 。 若nhược 不bất 如như 去khứ 。 則tắc 是thị 斷đoạn 見kiến 。

若nhược 謂vị 斷đoạn 滅diệt 。 現hiện 今kim 受thọ 樂lạc 。 著trước 五ngũ 欲dục 。 以dĩ 惡ác 法pháp 為vi 最tối 。 則tắc 生sanh 見kiến 取thủ 。

若nhược 謂vị 常thường 。 出xuất 家gia 學học 道Đạo 。 持trì 戒giới 。 苦khổ 行hạnh 。 則tắc 生sanh 戒giới 取thủ 。

或hoặc 時thời 見kiến 斷đoạn 。 常thường 俱câu 有hữu 過quá 故cố 。 便tiện 言ngôn 無vô 因nhân 緣duyên 果quả 報báo 。 則tắc 生sanh 邪tà 見kiến 。

住trụ 是thị 五ngũ 見kiến 中trung 。 世thế 間gian 常thường 無vô 常thường 。 前tiền 際tế 後hậu 際tế 等đẳng 。 生sanh 五ngũ 十thập 七thất 見kiến 。

是thị 故cố 說thuyết

身thân 見kiến 攝nhiếp 六lục 十thập 二nhị 見kiến

無vô 咎cữu 。

如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 譬thí 喻dụ 故cố 。 知tri 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 法pháp 中trung 最tối 第đệ 一nhất 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 法pháp 中trung 最tối 第đệ 一nhất 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 學học 是thị 般Bát 若Nhã 故cố 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 第đệ 一nhất 。 佛Phật 欲dục 以dĩ 是thị 事sự 善thiện 。 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 說thuyết 譬thí 喻dụ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 中trung 。 眾chúng 生sanh 多đa 不phủ 。

如như 是thị 等đẳng 。 乃nãi 至chí 。

菩Bồ 薩Tát 如như 是thị 學học 。 當đương 知tri 是thị 不bất 退thoái 轉chuyển 。 遠viễn 離ly 二Nhị 乘Thừa 。 近cận 佛Phật 乘thừa 。

復phục 次thứ

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật

者giả 。 示thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 等đẳng 。 見kiến 般Bát 若Nhã 。 得đắc 般Bát 若Nhã 。 著trước 般Bát 若Nhã 等đẳng 。

我ngã 以dĩ 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí

者giả 。 五ngũ 眾chúng 和hòa 合hợp 假giả 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 逐trục 假giả 名danh 字tự 。 計kế 以dĩ 為vi 我ngã 。 以dĩ 是thị 般Bát 若Nhã 有hữu 所sở 作tác 。

般Bát 若Nhã 是thị 無vô 著trước 相tương/tướng 。 而nhi 是thị 人nhân 說thuyết 有hữu 相tương/tướng 般Bát 若Nhã 。 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 是thị 人nhân 隨tùy 假giả 名danh 而nhi 生sanh 我ngã 心tâm 。

般Bát 若Nhã 是thị 無vô 作tác 相tương/tướng 。 而nhi 是thị 人nhân 欲dục 用dụng 般Bát 若Nhã 有hữu 所sở 作tác 。 所sở 謂vị 。

我ngã 用dụng 是thị 般Bát 若Nhã 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

是thị 故cố 佛Phật 言ngôn 。

作tác 如như 是thị 念niệm 者giả 。 不bất 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 。

若nhược 不bất 如như 是thị 念niệm 。 名danh 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

問vấn 曰viết 。

作tác 是thị 念niệm 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。 事sự 已dĩ 盡tận 。 何hà 以dĩ 復phục 有hữu 第đệ 三tam 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

初sơ 者giả 是thị 邪tà 行hành 相tương/tướng 。 第đệ 二nhị 遮già 邪tà 行hành 。 未vị 說thuyết 正chánh 行hạnh 相tương/tướng 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 說thuyết 正chánh 行hạnh 相tương/tướng 。

復phục 次thứ 。 初sơ 是thị 著trước 心tâm 取thủ 相tương/tướng 。 第đệ 二nhị 破phá 是thị 著trước 相tương/tướng 。 不bất 說thuyết 云vân 何hà 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 。 第đệ 三tam 中trung 破phá 邪tà 著trước 。 亦diệc 說thuyết 實thật 相tướng 。

菩Bồ 薩Tát 作tác 是thị 念niệm 。

於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。 不bất 顯hiển 示thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 相tướng 。 亦diệc 不bất 生sanh 我ngã 心tâm 。 我ngã 用dụng 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 有hữu 所sở 作tác 。 但đãn 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 常thường 住trụ 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 中trung 。 於ư 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 中trung 不bất 諍tranh 。

是thị 故cố 說thuyết 第đệ 三tam 。 無vô 咎cữu 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 七thất