Đại Trí Độ Luận – Quyển 78

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 78
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 願Nguyện 樂Nhạo 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 四tứ (# 卷quyển 七thất 十thập 八bát )#

聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo

後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch

【# 經Kinh 】#

爾nhĩ 時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 作tác 是thị 念niệm 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 時thời 。 出xuất 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 之chi 上thượng 。 何hà 況huống 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 時thời 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 聞văn 是thị 薩tát 婆bà 。 若nhược 信tín 者giả 。 得đắc 人nhân 中trung 之chi 善thiện 利lợi 。 壽thọ 命mạng 中trung 最tối 。 何hà 況huống 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 者giả 。 是thị 眾chúng 生sanh 能năng 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 者giả 。 其kỳ 餘dư 眾chúng 生sanh 。 應ưng 當đương 願nguyện 樂nhạo 。

爾nhĩ 時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 以dĩ 天thiên 曼mạn 陀đà 羅la 華hoa 。 而nhi 散tán 佛Phật 上thượng 。 發phát 是thị 言ngôn 。

以dĩ 此thử 福phước 德đức 。 若nhược 有hữu 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 令linh 此thử 人nhân 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 具cụ 足túc 自tự 然nhiên 法pháp 。 若nhược 求cầu 聲Thanh 聞Văn 者giả 。 令linh 具cụ 足túc 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 者giả 。 我ngã 終chung 不bất 生sanh 一nhất 念niệm 。 令linh 其kỳ 轉chuyển 還hoàn 。 我ngã 亦diệc 不bất 生sanh 一nhất 念niệm 。 令linh 其kỳ 轉chuyển 還hoàn 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 願nguyện 諸chư 菩Bồ 薩Tát 倍bội 復phục 精tinh 進tấn 。 於ư 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 見kiến 眾chúng 生sanh 生sanh 死tử 。 中trung 種chủng 種chủng 苦khổ 惱não 。 欲dục 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 及cập 人nhân 。 阿a 修tu 羅la 。 以dĩ 是thị 心tâm 作tác 是thị 願nguyện 。

我ngã 既ký 自tự 度độ 。 亦diệc 當đương 度độ 未vị 度độ 者giả 。 我ngã 既ký 自tự 脫thoát 。 當đương 脫thoát 未vị 脫thoát 者giả 。 我ngã 既ký 安an 隱ẩn 。 當đương 安an 未vị 安an 者giả 。 我ngã 既ký 滅diệt 度độ 。 當đương 使sử 未vị 入nhập 滅diệt 度độ 者giả 得đắc 滅diệt 度độ 。

世Thế 尊Tôn 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 於ư 初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 得đắc 幾kỷ 許hứa 福phước 德đức 。 於ư 久cửu 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 得đắc 幾kỷ 許hứa 福phước 德đức 。 於ư 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 得đắc 幾kỷ 許hứa 福phước 德đức 。 於ư 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 得đắc 幾kỷ 許hứa 福phước 德đức 。

佛Phật 告cáo 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。

憍kiêu 尸thi 迦ca 。 四tứ 天thiên 下hạ 世thế 界giới 。 可khả 稱xưng 知tri 斤cân 兩lưỡng 。 是thị 隨tùy 喜hỷ 心tâm 福phước 德đức 。 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。

復phục 次thứ 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 是thị 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 皆giai 可khả 稱xưng 知tri 斤cân 兩lưỡng 。 是thị 隨tùy 喜hỷ 心tâm 福phước 德đức 。 不bất 可khả 稱xưng 量lượng 。

復phục 次thứ 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 滿mãn 中trung 海hải 水thủy 。 取thủ 一nhất 髮phát 破phá 為vi 百bách 分phần 。 以dĩ 一nhất 分phần/phân 髮phát 渧đế 取thủ 海hải 水thủy 。 可khả 知tri 渧đế 數số 。 是thị 隨tùy 喜hỷ 心tâm 福phước 德đức 。 不bất 可khả 數sổ 知tri 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 眾chúng 生sanh 心tâm 。 不bất 隨tùy 喜hỷ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 者giả 。 皆giai 是thị 魔ma 眷quyến 屬thuộc 。 諸chư 心tâm 不bất 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 從tùng 魔ma 中trung 來lai 生sanh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世Thế 尊Tôn 。 是thị 諸chư 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 破phá 魔ma 境cảnh 界giới 故cố 生sanh 。 是thị 故cố 欲dục 愛ái 敬kính 三Tam 尊Tôn 者giả 。 應ưng 生sanh 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 隨tùy 喜hỷ 已dĩ 。 應ưng 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 不bất 一nhất 不bất 二nhị 相tương/tướng 故cố 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 如như 是thị 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 若nhược 有hữu 人nhân 於ư 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 。 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 者giả 。 常thường 值trị 諸chư 佛Phật 。 終chung 不bất 見kiến 惡ác 色sắc 。 終chung 不bất 聞văn 惡ác 聲thanh 。 終chung 不bất 嗅khứu 惡ác 香hương 。 終chung 不bất 食thực 惡ác 味vị 。 終chung 不bất 觸xúc 惡ác 觸xúc 。 終chung 不bất 隨tùy 惡ác 念niệm 。 終chung 不bất 遠viễn 離ly 諸chư 佛Phật 。 從tùng 一nhất 佛Phật 界giới 至chí 一nhất 佛Phật 界giới 。 親thân 近cận 諸chư 佛Phật 。 種chúng 善thiện 根căn 。

何hà 以dĩ 故cố 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 為vi 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 。 諸chư 善thiện 根căn 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 。 為vi 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 第đệ 二nhị 地địa 。 第đệ 三tam 地địa 。 乃nãi 至chí 第đệ 十Thập 地Địa 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 善thiện 根căn 。 隨tùy 喜hỷ 迴hồi 向hướng 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 以dĩ 是thị 善thiện 根căn 因nhân 緣duyên 故cố 。 疾tật 近cận 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 已dĩ 。 度độ 無vô 量lượng 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。

憍kiêu 尸thi 迦ca 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。

善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 於ư 初sơ 發phát 意ý 菩Bồ 薩Tát 善thiện 根căn 。 應ưng 隨tùy 喜hỷ 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 非phi 心tâm 非phi 離ly 心tâm 。 於ư 久cửu 發phát 意ý 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 善thiện 根căn 。 隨tùy 喜hỷ 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 非phi 心tâm 非phi 離ly 心tâm 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 心tâm 如như 幻huyễn 。 云vân 何hà 能năng 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 汝nhữ 見kiến 是thị 心tâm 如như 幻huyễn 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 不bất 見kiến 幻huyễn 。 亦diệc 不bất 見kiến 心tâm 如như 幻huyễn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 若nhược 無vô 幻huyễn 。 亦diệc 無vô 心tâm 如như 幻huyễn 。 汝nhữ 見kiến 是thị 心tâm 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 於ư 汝nhữ 意ý 云vân 何hà 。 離ly 幻huyễn 。 離ly 心tâm 如như 幻huyễn 。 汝nhữ 見kiến 更cánh 有hữu 法Pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 不phủ 。

不phủ 也dã 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 不bất 見kiến 離ly 幻huyễn 。 離ly 心tâm 如như 幻huyễn 。 更cánh 有hữu 法pháp 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 我ngã 不bất 見kiến 更cánh 有hữu 法pháp 。 何hà 等đẳng 法pháp 可khả 說thuyết 。 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 是thị 法pháp 相tướng 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。 不bất 墮đọa 有hữu 。 不bất 墮đọa 無vô 。 若nhược 法pháp 畢tất 竟cánh 離ly 者giả 。 不bất 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 無vô 所sở 有hữu 法pháp 。 亦diệc 不bất 應ưng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 世Thế 尊Tôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 所sở 有hữu 。 是thị 中trung 無vô 垢cấu 者giả 。 無vô 淨tịnh 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 是thị 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 畢tất 竟cánh 離ly 。 若nhược 法pháp 畢tất 竟cánh 離ly 。 則tắc 不bất 應ưng 修tu 。 不bất 應ưng 壞hoại 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 有hữu 法pháp 可khả 得đắc 。 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 離ly 者giả 。 云vân 何hà 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 畢tất 竟cánh 離ly 。 二nhị 離ly 中trung 云vân 何hà 能năng 有hữu 所sở 得đắc 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 毘Tỳ 梨Lê 耶Da 波Ba 羅La 蜜Mật 。 羼Sằn 提Đề 波Ba 羅La 蜜Mật 。 尸Thi 羅La 波Ba 羅La 蜜Mật 。 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 畢tất 竟cánh 離ly 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 畢tất 竟cánh 離ly 。 以dĩ 是thị 故cố 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 畢tất 竟cánh 離ly 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 非phi 畢tất 竟cánh 離ly 。 是thị 不bất 名danh 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 名danh 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 畢tất 竟cánh 離ly 。 以dĩ 是thị 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 非phi 不bất 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 以dĩ 離ly 得đắc 離ly 。 而nhi 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 非phi 不bất 因nhân 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 行hành 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。

佛Phật 言ngôn 。

如như 是thị 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 行hành 義nghĩa 甚thậm 深thâm 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 能năng 為vi 難nan 事sự 。 所sở 謂vị 行hành 是thị 深thâm 義nghĩa 。 而nhi 不bất 證chứng 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 如như 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 義nghĩa 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 所sở 行hành 不bất 為vi 難nạn/nan 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 不bất 得đắc 是thị 義nghĩa 可khả 作tác 證chứng 。 亦diệc 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 作tác 證chứng 。 亦diệc 無vô 作tác 證chứng 者giả 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 等đẳng 是thị 義nghĩa 可khả 作tác 證chứng 。 何hà 等đẳng 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 作tác 證chứng 。 何hà 等đẳng 是thị 作tác 證chứng 者giả 。 作tác 證chứng 已dĩ 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

世Thế 尊Tôn 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 無vô 所sở 得đắc 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 是thị 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 得đắc 明minh 了liễu 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 是thị 深thâm 法Pháp 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 是thị 名danh 為vi 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 見kiến 我ngã 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 我ngã 。 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

何hà 以dĩ 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 去khứ 我ngã 遠viễn 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 去khứ 我ngã 近cận 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 虛hư 空không 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

有hữu 法pháp 去khứ 我ngã 遠viễn 。 去khứ 我ngã 近cận 。

何hà 以dĩ 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 虛hư 空không 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 去khứ 我ngã 遠viễn 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 去khứ 我ngã 近cận 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 幻huyễn 人nhân 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

幻huyễn 師sư 去khứ 我ngã 近cận 。 觀quán 人nhân 去khứ 我ngã 遠viễn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 幻huyễn 人nhân 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 去khứ 我ngã 遠viễn 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 去khứ 我ngã 近cận 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 鏡kính 中trung 像tượng 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

所sở 因nhân 者giả 去khứ 我ngã 近cận 。 餘dư 者giả 去khứ 我ngã 遠viễn 。

何hà 以dĩ 故cố 。 像tượng 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 去khứ 我ngã 遠viễn 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 去khứ 我ngã 近cận 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 愛ái 無vô 憎tăng 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 自tự 性tánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 佛Phật 無vô 愛ái 無vô 憎tăng 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 無vô 愛ái 無vô 憎tăng 亦diệc 如như 是thị 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 。 無vô 憎tăng 無vô 愛ái 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 佛Phật 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 想tưởng 斷đoạn 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 想tưởng 斷đoạn 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 佛Phật 所sở 化hóa 。 人nhân 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 去khứ 我ngã 遠viễn 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 去khứ 我ngã 近cận 。

何hà 以dĩ 故cố 。 佛Phật 所sở 化hóa 人nhân 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 不bất 作tác 是thị 念niệm 。

聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 去khứ 我ngã 遠viễn 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 去khứ 我ngã 近cận 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 有hữu 所sở 為vi 故cố 作tác 化hóa 。 化hóa 所sở 作tác 事sự 無vô 分phân 別biệt 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 所sở 為vi 事sự 而nhi 修tu 是thị 事sự 成thành 就tựu 。 而nhi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

世Thế 尊Tôn 。 譬thí 如như 工công 匠tượng 。 若nhược 工công 匠tượng 弟đệ 子tử 。 有hữu 所sở 為vi 故cố 作tác 木mộc 人nhân 。 若nhược 男nam 若nhược 女nữ 。 象tượng 。 馬mã 。 牛ngưu 。 羊dương 。 是thị 所sở 作tác 亦diệc 。 能năng 有hữu 所sở 作tác 。 是thị 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。 有hữu 所sở 為vi 故cố 。 說thuyết 是thị 事sự 成thành 就tựu 。 而nhi 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

但đãn 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 分phân 別biệt 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 分phân 別biệt 。 乃nãi 至chí 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

色sắc 無vô 分phân 別biệt 。 乃nãi 至chí 識thức 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 眼nhãn 乃nãi 至chí 意ý 無vô 分phân 別biệt 。 色sắc 乃nãi 至chí 法pháp 無vô 分phân 別biệt 。 眼nhãn 識thức 觸xúc 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 觸xúc 無vô 分phân 別biệt 。 眼nhãn 觸xúc 因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 。 乃nãi 至chí 意ý 觸xúc 。 因nhân 緣duyên 生sanh 受thọ 。 四tứ 禪thiền 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 定định 。 四tứ 念niệm 處xứ 乃nãi 至chí 八Bát 聖Thánh 道Đạo 分phần/phân 。 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 。 佛Phật 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 無vô 為vi 性tánh 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 色sắc 無vô 分phân 別biệt 。 乃nãi 至chí 無vô 為vi 。 性tánh 無vô 分phân 別biệt 。 若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 分phân 別biệt 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 有hữu 六lục 道đạo 生sanh 死tử 。 是thị 地địa 獄ngục 。 是thị 餓ngạ 鬼quỷ 。 是thị 畜súc 生sanh 。 是thị 天thiên 。 是thị 人nhân 。 是thị 阿a 修tu 羅la 。 云vân 何hà 分phân 別biệt 。 是thị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 阿A 那Na 含Hàm 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 諸chư 佛Phật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 報báo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 因nhân 緣duyên 故cố 。 造tạo 作tác 身thân 。 口khẩu 。 意ý 業nghiệp 。 隨tùy 欲dục 本bổn 業nghiệp 報báo 。 受thọ 六lục 道đạo 身thân 。

地địa 獄ngục 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 畜súc 生sanh 。 人nhân 。 天thiên 。 阿a 修tu 羅la 身thân 。

如như 汝nhữ 言ngôn 。

云vân 何hà 分phân 別biệt 。 有hữu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 乃nãi 至chí 佛Phật 道Đạo 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 即tức 是thị 無vô 分phân 別biệt 故cố 有hữu 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 亦diệc 是thị 無vô 分phân 別biệt 故cố 有hữu 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 佛Phật 。 佛Phật 道Đạo 。 亦diệc 是thị 無vô 分phân 別biệt 故cố 有hữu 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 過quá 去khứ 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 是thị 無vô 分phân 別biệt 。 斷đoạn 分phân 別biệt 故cố 有hữu 。 以dĩ 是thị 故cố 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 當đương 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。 不bất 壞hoại 相tương/tướng 。 如như 法Pháp 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 故cố 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 如như 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 行hành 無vô 分phân 別biệt 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 無vô 分phân 別biệt 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 已dĩ 。 便tiện 得đắc 無vô 分phân 別biệt 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

是thị 時thời 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 及cập 會hội 中trung 人nhân 。 皆giai 共cộng 歡hoan 喜hỷ 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 作tác 是thị 念niệm 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 所sở 有hữu 功công 德đức 。 尚thượng 勝thắng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 況huống 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 發phát 心tâm 。 二nhị 者giả 。 未vị 發phát 心tâm 。

發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 勝thắng 一nhất 切thiết 未vị 發phát 心tâm 者giả 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 人nhân 種chủng 無vô 量lượng 無vô 上thượng 。 佛Phật 法Pháp 因nhân 緣duyên 。 欲dục 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 令linh 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 其kỳ 餘dư 眾chúng 生sanh 。 但đãn 自tự 求cầu 樂lạc 。 欲dục 與dữ 他tha 苦khổ 。 如như 是thị 等đẳng 因nhân 緣duyên 故cố 。 發phát 心tâm 者giả 勝thắng 。

問vấn 曰viết 。

諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 及cập 五ngũ 通thông 。 是thị 離ly 欲dục 人nhân 。 發phát 心tâm 者giả 。 或hoặc 有hữu 未vị 離ly 欲dục 但đãn 發phát 心tâm 。 云vân 何hà 得đắc 勝thắng 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 。 先tiên 品phẩm 中trung 已dĩ 種chủng 種chủng 答đáp 。 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 雖tuy 漏lậu 盡tận 。 不bất 如như 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 譬thí 如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 太thái 子tử 。 雖tuy 在tại 胎thai 中trung 。 已dĩ 勝thắng 餘dư 子tử 。 又hựu 如như 國quốc 王vương 太thái 子tử 。 雖tuy 未vị 即tức 位vị 。 勝thắng 諸chư 大đại 臣thần 有hữu 位vị 富phú 貴quý 者giả 。

發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 有hữu 二nhị 種chủng 。

一nhất 者giả 。 行hành 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 二nhị 者giả 。 但đãn 空không 發phát 心tâm 。 此thử 中trung 說thuyết 。

行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 者giả

是thị 人nhân 雖tuy 事sự 未vị 成thành 就tựu 。 能năng 勝thắng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 況huống 成thành 就tựu 。 如như 歌ca 羅la 頻tần 伽già 鳥điểu 在tại # 中trung 。 未vị 發phát 聲thanh 已dĩ 能năng 勝thắng 諸chư 鳥điểu 。 何hà 況huống 成thành 就tựu 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 未vị 成thành 佛Phật 。 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 說thuyết 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 音âm 聲thanh 。 破phá 諸chư 外ngoại 道đạo 。 及cập 魔ma 民dân 戲hí 論luận 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

若nhược 有hữu 能năng 一nhất 發phát 心tâm 言ngôn 。

我ngã 當đương 作tác 佛Phật 。 滅diệt 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 。

雖tuy 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 未vị 行hành 難nạn/nan 事sự 。 以dĩ 心tâm 。 口khẩu 業nghiệp 重trọng 故cố 。 勝thắng 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 自tự 求cầu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 自tự 為vi 身thân 故cố 。 愛ái 其kỳ 所sở 親thân 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 雖tuy 不bất 貪tham 世thế 樂lạc 。 自tự 為vi 滅diệt 苦khổ 故cố 。 求cầu 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 菩Bồ 薩Tát 心tâm 生sanh 。 口khẩu 言ngôn 。 為vi 度độ 一nhất 切thiết 。 是thị 故cố 勝thắng 。

譬thí 如như 一nhất 六lục 神thần 通thông 阿A 羅La 漢Hán 。 將tương 一nhất 沙Sa 彌Di 。 令linh 負phụ 衣y 鉢bát 。 循tuần 路lộ 而nhi 行hành 。 沙Sa 彌Di 思tư 惟duy 。

我ngã 當đương 以dĩ 何hà 乘thừa 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

即tức 發phát 心tâm 。

佛Phật 為vi 世Thế 尊Tôn 。 最tối 上thượng 最tối 妙diệu 。 我ngã 當đương 以dĩ 佛Phật 乘thừa 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

師sư 知tri 其kỳ 念niệm 。 即tức 取thủ 衣y 鉢bát 自tự 擔đảm 。 推thôi 沙Sa 彌Di 在tại 前tiền 行hành 。 沙Sa 彌Di 覆phú 復phục 思tư 惟duy 。

佛Phật 道Đạo 甚thậm 難nan 。 久cửu 住trụ 生sanh 死tử 。 受thọ 無vô 量lượng 苦khổ 。 且thả 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 早tảo 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

師sư 復phục 以dĩ 衣y 鉢bát 囊nang 還hoàn 與dữ 沙Sa 彌Di 令linh 擔đảm 。 語ngữ 在tại 後hậu 行hành 。 如như 是thị 至chí 三tam 。 沙Sa 彌Di 白bạch 師sư 。

師sư 年niên 老lão 耄mạo 。 狀trạng 如như 小tiểu 兒nhi 戲hí 。 方phương 始thỉ 令linh 我ngã 在tại 前tiền 。 已dĩ 復phục 令linh 我ngã 在tại 後hậu 。 何hà 其kỳ 太thái 速tốc 。

師sư 答đáp 。

汝nhữ 初sơ 念niệm 發phát 心tâm 作tác 佛Phật 。 是thị 心tâm 貴quý 重trọng 。 則tắc 住trụ 我ngã 師sư 道đạo 中trung 。 如như 是thị 人nhân 。 諸chư 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 尚thượng 應ưng 供cúng 養dường 。 何hà 況huống 阿A 羅La 漢Hán 。 以dĩ 是thị 故cố 。 推thôi 汝nhữ 在tại 前tiền 。 汝nhữ 心tâm 還hoàn 悔hối 。 欲dục 取thủ 小Tiểu 乘Thừa 。 而nhi 未vị 便tiện 得đắc 。 汝nhữ 去khứ 我ngã 懸huyền 遠viễn 。 是thị 故cố 令lệnh 汝nhữ 在tại 後hậu 。

沙Sa 彌Di 聞văn 已dĩ 驚kinh 悟ngộ 。

我ngã 師sư 能năng 知tri 我ngã 心tâm 。 我ngã 一nhất 發phát 意ý 已dĩ 。 勝thắng 阿A 羅La 漢Hán 。 何hà 況huống 成thành 就tựu 。

即tức 自tự 堅kiên 固cố 。 住trụ 大Đại 乘Thừa 法Pháp 。

復phục 次thứ 。 勝thắng 名danh 不bất 必tất 一nhất 切thiết 事sự 中trung 皆giai 勝thắng 。 但đãn 以dĩ 。

一nhất 發phát 心tâm 。 欲dục 作tác 佛Phật 。 度độ 眾chúng 生sanh 。

是thị 事sự 為vi 勝thắng 。 諸chư 餘dư 禪thiền 定định 。 解giải 脫thoát 等đẳng 。 猶do 尚thượng 未vị 有hữu 。 何hà 得đắc 言ngôn 勝thắng 。 譬thí 如như 以dĩ 飛phi 言ngôn 之chi 。 鳥điểu 則tắc 勝thắng 人nhân 。 未vị 來lai 當đương 得đắc 功công 德đức 。 此thử 事sự 不bất 論luận 。

小Tiểu 乘Thừa 人nhân 言ngôn 。

乃nãi 至chí 補bổ 處xứ 菩Bồ 薩Tát 。 尚thượng 不bất 勝thắng 小tiểu 沙Sa 彌Di 得đắc 無vô 量lượng 律luật 儀nghi 者giả 。

摩ma 訶ha 衍diễn 論luận 中trung 。 或hoặc 有hữu 人nhân 如như 是thị 言ngôn 。

其kỳ 有hữu 發phát 大Đại 乘Thừa 心tâm 者giả 。 雖tuy 復phục 在tại 弊tệ 惡ác 小tiểu 人nhân 中trung 。 猶do 勝thắng 二Nhị 乘Thừa 得đắc 解giải 脫thoát 者giả 。

是thị 名danh 二nhị 邊biên 。 離ly 是thị 二nhị 邊biên 。 名danh 為vi 中Trung 道Đạo 。 中trung 道đạo 義nghĩa 。 如như 上thượng 說thuyết 。 以dĩ 其kỳ 有hữu 義nghĩa 理lý 實thật 故cố 。 應ưng 當đương 取thủ 。

是thị 故cố 說thuyết

初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 勝thắng 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 何hà 況huống 成thành 佛Phật 。

聞văn 薩tát 婆bà 。 若nhược 信tín 者giả 。 得đắc 人nhân 中trung 善thiện 利lợi 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 是thị 利lợi 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 果quả 報báo 是thị 利lợi 。 所sở 謂vị 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 釋Thích 梵Phạm 天Thiên 王Vương 。 人nhân 王vương 。 法Pháp 王Vương 等đẳng 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 不bất 墮đọa 惡ác 道đạo 。 常thường 生sanh 人nhân 天thiên 富phú 貴quý 處xứ 。

有hữu 人nhân 言ngôn 。

菩Bồ 薩Tát 住trụ 於ư 。 果quả 報báo 神thần 通thông 。 遊du 至chí 十thập 方phương 。 供cúng 養dường 諸chư 佛Phật 。 種chủng 種chủng 方phương 便tiện 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。

信tín 受thọ 因nhân 緣duyên 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 得đắc 如như 是thị 等đẳng 大đại 利lợi 。

壽thọ 命mạng 中trung 最tối

者giả 。 眾chúng 生sanh 有hữu 二nhị 種chủng 命mạng 。

一nhất 者giả 。 命mạng 根căn 。 二nhị 者giả 。 智trí 慧tuệ 命mạng 。

是thị 人nhân 得đắc 智trí 慧tuệ 命mạng 故cố 。 說thuyết 。

壽thọ 命mạng 中trung 最tối

何hà 況huống 發phát 心tâm 。 發phát 心tâm 者giả 可khả 敬kính 可khả 貴quý 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 如như 先tiên 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

能năng 捨xả 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 與dữ 他tha 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 自tự 憂ưu 苦khổ 。 憂ưu 他tha 人nhân 苦khổ 故cố 。

爾nhĩ 時thời 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 欲dục 現hiện 歡hoan 喜hỷ 相tương/tướng 。 以dĩ 天thiên 文văn 陀đà 羅la 花hoa 散tán 佛Phật 上thượng 。 如như 《# 經kinh 》# 廣quảng 說thuyết 。

問vấn 曰viết 。

罪tội 福phước 不bất 可khả 以dĩ 與dữ 人nhân 。 雖tuy 欲dục 與dữ 亦diệc 不bất 得đắc 。 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 何hà 以dĩ 言ngôn 。

以dĩ 此thử 福phước 德đức 。 令linh 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 具cụ 足túc 佛Phật 法Pháp

答đáp 曰viết 。

雖tuy 不bất 可khả 與dữ 人nhân 。 然nhiên 自tự 令linh 心tâm 好hảo/hiếu 。

又hựu 是thị 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 顯hiển 此thử 不bất 著trước 福phước 。 是thị 故cố 以dĩ 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 與dữ 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 與dữ 聲Thanh 聞Văn 人nhân 亦diệc 爾nhĩ 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 白bạch 佛Phật 。

我ngã 雖tuy 得đắc 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 亦diệc 不bất 生sanh 一nhất 念niệm 。 令linh 菩Bồ 薩Tát 轉chuyển 還hoàn 向hướng 二Nhị 乘Thừa 心tâm 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 見kiến 眾chúng 生sanh 在tại 生sanh 死tử 中trung 。 有hữu 種chủng 種chủng 苦khổ 。 欲dục 利lợi 益ích 一nhất 切thiết 。 世thế 間gian 故cố 作tác 是thị 願nguyện 。

未vị 度độ 者giả 我ngã 當đương 等đẳng 度độ 。

爾nhĩ 時thời 會hội 中trung 眾chúng 生sanh 有hữu 作tác 是thị 念niệm 。

若nhược 如như 上thượng 說thuyết 。 隨tùy 喜hỷ 有hữu 功công 德đức 。 初sơ 發phát 心tâm 人nhân 隨tùy 喜hỷ 。 於ư 久cửu 發phát 心tâm 人nhân 隨tùy 喜hỷ 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。

釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 。 欲dục 解giải 眾chúng 人nhân 疑nghi 故cố 。 問vấn 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 於ư 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 。 得đắc 幾kỷ 許hứa 福phước 德đức 。

如như 《# 經kinh 》# 廣quảng 說thuyết 。

是thị 福phước 德đức 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 以dĩ 種chúng 無vô 量lượng 無vô 邊biên 田điền 中trung 。 人nhân 不bất 能năng 數sổ 知tri 。 故cố 說thuyết 譬thí 喻dụ 令linh 解giải 。 如như 《# 經kinh 》# 中trung 廣quảng 說thuyết 。

隨tùy 喜hỷ 之chi 德đức 雖tuy 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 於ư 近cận 佛Phật 道Đạo 者giả 。 隨tùy 喜hỷ 福phước 德đức 轉chuyển 多đa 。

是thị 時thời 。 帝Đế 釋Thích 歡hoan 喜hỷ 。 故cố 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 諸chư 有hữu 聞văn 是thị 功công 德đức 不bất 隨tùy 喜hỷ 者giả 。 則tắc 是thị 魔ma 民dân 。 從tùng 魔ma 天thiên 來lai 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 在tại 魔ma 境cảnh 界giới 。 積tích 集tập 惡ác 心tâm 故cố 不bất 隨tùy 喜hỷ 。

此thử 中trung 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

隨tùy 喜hỷ 心tâm 能năng 破phá 魔ma 界giới 。 是thị 故cố 求cầu 佛Phật 道Đạo 者giả 。 欲dục 愛ái 敬kính 三Tam 尊Tôn 不bất 捨xả 者giả 。 當đương 以dĩ 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 迴hồi 向hướng 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

不bất 一nhất 不bất 二nhị 相tương/tướng

者giả 。 不bất 見kiến 諸chư 法pháp 。 有hữu 一nhất 定định 相tương/tướng 不bất 屬thuộc 因nhân 緣duyên 者giả 。 故cố 言ngôn 。

不bất 一nhất

不bất 分phân 別biệt 隨tùy 喜hỷ 心tâm 。 迴hồi 向hướng 心tâm 。 是thị 名danh 。

不bất 二nhị

畢tất 竟cánh 空không 故cố 。

佛Phật 可khả 帝Đế 釋Thích 意ý 已dĩ 。 更cánh 稱xưng 說thuyết 隨tùy 喜hỷ 功công 德đức 。

是thị 人nhân 常thường 憶ức 念niệm 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 功công 德đức 隨tùy 喜hỷ 故cố 。 疾tật 得đắc 見kiến 佛Phật 。 又hựu 以dĩ 深thâm 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 欲dục 令linh 離ly 苦khổ 得đắc 樂lạc 。 是thị 故cố 往vãng 來lai 生sanh 死tử 。 六lục 情tình 初sơ 不bất 受thọ 惡ác 塵trần 。 終chung 不bất 離ly 生sanh 諸chư 佛Phật 前tiền 。 以dĩ 不bất 斷đoạn 種chủng 見kiến 佛Phật 行hành 故cố 。

此thử 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

是thị 人nhân 於ư 無vô 央ương 數số 。 阿a 僧tăng 祇kỳ 初sơ 發phát 心tâm 菩Bồ 薩Tát 。 乃nãi 至chí 無vô 量lượng 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 隨tùy 喜hỷ 故cố 。 得đắc 如như 上thượng 果quả 報báo 。 疾tật 成thành 佛Phật 道Đạo 。 度độ 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。

復phục 次thứ 。 憍kiêu 尸thi 迦ca 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 因nhân 。 是thị 福phước 德đức 如như 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 迴hồi 向hướng 。 於ư 實thật 相tướng 中trung 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 說thuyết 。

非phi 心tâm 亦diệc 不bất 離ly 心tâm

如như 上thượng 說thuyết

不bất 一nhất 不bất 二nhị

義nghĩa 。 以dĩ 事sự 異dị 故cố 更cánh 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 聞văn 已dĩ 。 取thủ 是thị 空không 無vô 有hữu 心tâm 相tương/tướng 難nạn/nan 佛Phật 。

是thị 心tâm 非phi 心tâm 。 空không 。 無vô 所sở 有hữu 。 如như 幻huyễn 。 云vân 何hà 能năng 得đắc 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

佛Phật 反phản 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

汝nhữ 見kiến 是thị 空không 心tâm 定định 相tương/tướng 如như 幻huyễn 不phủ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 作tác 是thị 念niệm 。

心tâm 若nhược 空không 如như 幻huyễn 。 云vân 何hà 可khả 見kiến 。 若nhược 可khả 見kiến 。 則tắc 非phi 空không 。

是thị 故cố 答đáp 言ngôn 。

不phủ 。

佛Phật 言ngôn 。

心tâm 若nhược 空không 無vô 所sở 有hữu 。 汝nhữ 見kiến 是thị 中trung 有hữu 是thị 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 戲hí 論luận 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不phủ 也dã 。

離ly 是thị 空không 無vô 所sở 有hữu 如như 幻huyễn 心tâm 。 汝nhữ 見kiến 更cánh 有hữu 法pháp 能năng 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 不phủ 。

答đáp 言ngôn 。

不bất 見kiến 。

不bất 見kiến 。 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 何hà 有hữu 法pháp 若nhược 有hữu 。 若nhược 無vô 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。 畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 不bất 墮đọa 有hữu 。 不bất 墮đọa 無vô 。 若nhược 法pháp 不bất 墮đọa 有hữu 無vô 中trung 。 是thị 則tắc 畢tất 竟cánh 無vô 所sở 有hữu 。 不bất 應ưng 得đắc 無vô 上thượng 道đạo 。

以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 離ly 相tương/tướng 。 見kiến 有hữu 。 無vô 二nhị 俱câu 過quá 故cố 。 禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 如như 是thị 畢tất 竟cánh 離ly 相tương/tướng 。 若nhược 法pháp 畢tất 竟cánh 離ly 。 則tắc 不bất 可khả 得đắc 見kiến 。 不bất 可khả 得đắc 修tu 。 不bất 可khả 得đắc 斷đoạn 。 不bất 可khả 得đắc 證chứng 。 行hành 是thị 法pháp 則tắc 更cánh 無vô 所sở 得đắc 。 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 今kim 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 畢tất 竟cánh 離ly 。 云vân 何hà 以dĩ 畢tất 竟cánh 離ly 得đắc 畢tất 竟cánh 離ly 。 若nhược 一nhất 法pháp 畢tất 竟cánh 離ly 。 尚thượng 不bất 應ưng 有hữu 所sở 得đắc 。 何hà 況huống 二nhị 離ly 。

譬thí 如như 以dĩ 指chỉ 觸xúc 虛hư 空không 。 虛hư 空không 無vô 觸xúc 故cố 。 指chỉ 不bất 能năng 觸xúc 。 何hà 況huống 二nhị 皆giai 無vô 觸xúc 。 亦diệc 如như 虛hư 空không 。 涅Niết 槃Bàn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 畢tất 竟cánh 離ly 。 云vân 何hà 用dụng 離ly 得đắc 離ly 。

佛Phật 知tri 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 隨tùy 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 說thuyết 故cố 。 可khả 其kỳ 言ngôn 。

善thiện 哉tai 善thiện 哉tai 。

即tức 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 畢tất 竟cánh 離ly 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 畢tất 竟cánh 離ly 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 可khả 得đắc 。

何hà 以dĩ 故cố 。 若nhược 一nhất 法pháp 定định 有hữu 相tương/tướng 非phi 空không 者giả 。 則tắc 是thị 常thường 法pháp 不bất 生sanh 相tương/tướng 。 從tùng 未vị 來lai 至chí 現hiện 在tại 。 從tùng 現hiện 在tại 至chí 過quá 去khứ 。

若nhược 無vô 實thật 生sanh 相tương/tướng 則tắc 無vô 滅diệt 相tương/tướng 。 若nhược 無vô 生sanh 滅diệt 則tắc 無vô 四Tứ 諦Đế 。 若nhược 無vô 四Tứ 諦Đế 則tắc 無vô 法Pháp 寶bảo 。 法Pháp 寶bảo 無vô 故cố 亦diệc 無vô 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 法Pháp 寶bảo 即tức 是thị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 故cố 。 若nhược 無vô 法Pháp 寶bảo 則tắc 無vô 佛Phật 寶bảo 。 若nhược 無vô 佛Phật 法Pháp 則tắc 無vô 僧Tăng 寶bảo 。 若nhược 無vô 三Tam 寶Bảo 則tắc 。 無vô 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 有hữu 如như 是thị 等đẳng 過quá 罪tội 故cố 。 畢tất 竟cánh 離ly 相tương/tướng 則tắc 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。

若nhược 說thuyết 畢tất 竟cánh 離ly 當đương 知tri 亦diệc 離ly 空không 。 若nhược 不bất 離ly 空không 不bất 名danh 畢tất 竟cánh 離ly 。 是thị 故cố 《# 經kinh 》# 說thuyết 言ngôn 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 畢tất 竟cánh 離ly 故cố 。 能năng 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 雖tuy 不bất 離ly 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 以dĩ 二nhị 。 離ly 而nhi 得đắc 二nhị 離ly 。

畢tất 竟cánh 空không 故cố 。 不bất 應ưng 難nạn/nan 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 知tri 佛Phật 所sở 說thuyết 甚thậm 深thâm 相tương/tướng 。 是thị 故cố 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 行hành 。 則tắc 是thị 行hành 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。

佛Phật 可khả 其kỳ 言ngôn 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 能năng 為vi 難nan 事sự 。 能năng 行hành 如như 是thị 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 而nhi 不bất 證chứng 二Nhị 乘Thừa 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 一nhất 心tâm 。 以dĩ 利lợi 智trí 深thâm 入nhập 空không 而nhi 。 不bất 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 是thị 則tắc 為vi 難nan 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

如như 我ngã 解giải 佛Phật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 是thị 不bất 為vi 難nan 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 人nhân 不bất 得đắc 是thị 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 一nhất 定định 相tương/tướng 可khả 作tác 證chứng 。 不bất 得đắc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 得đắc 證chứng 者giả 。 誰thùy 當đương 以dĩ 甚thậm 深thâm 義nghĩa 得đắc 證chứng 。 若nhược 不bất 證chứng 是thị 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 誰thùy 當đương 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 所sở 得đắc 行hành 。 行hành 是thị 道đạo 。 則tắc 照chiếu 明minh 一nhất 切thiết 法pháp 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 說thuyết 言ngôn

難nạn/nan

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

不bất 難nan

師sư 弟đệ 子tử 義nghĩa 應ưng 同đồng 。 何hà 以dĩ 各các 相tương 違vi 背bối/bội 。

答đáp 曰viết 。

佛Phật 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 說thuyết 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦đế 故cố 說thuyết 。

佛Phật 說thuyết

菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 甚thậm 深thâm 義nghĩa

須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。

菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 得đắc 。 是thị 甚thậm 深thâm 義nghĩa

佛Phật 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 說thuyết 。

有hữu 人nhân 聞văn 難nạn/nan 事sự 則tắc 發phát 心tâm 。 故cố 說thuyết 難nạn/nan 事sự 。 有hữu 人nhân 聞văn 難nạn/nan 事sự 而nhi 廢phế 退thoái 。 故cố 說thuyết 無vô 難nạn/nan 。

是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 所sở 得đắc 行hành 。 住trụ 是thị 行hành 中trung 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 如như 是thị 說thuyết 畢tất 竟cánh 離ly 。 無vô 法pháp 可khả 證chứng 。 無vô 取thủ 證chứng 者giả 。 亦diệc 無vô 般Bát 若Nhã 及cập 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 是thị 時thời 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 通thông 達đạt 無vô 礙ngại 者giả 。 是thị 名danh 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 是thị 名danh 真chân 行hành 。 深thâm 行hành 。

何hà 以dĩ 故cố 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 。 見kiến 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 不bất 見kiến 我ngã 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 見kiến 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 不bất 見kiến 是thị 。 法pháp 可khả 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 都đô 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 安an 住trụ 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 故cố 不bất 作tác 是thị 分phân 別biệt 。 言ngôn 。

二Nhị 乘Thừa 離ly 我ngã 遠viễn 。 佛Phật 道Đạo 離ly 我ngã 近cận 。

此thử 中trung 說thuyết 虛hư 空không 等đẳng 譬thí 喻dụ 。 此thử 諸chư 譬thí 喻dụ 。 為vi 明minh 了liễu 畢tất 竟cánh 空không 義nghĩa 故cố 。

般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 雖tuy 空không 。 若nhược 有hữu 所sở 修tu 。 能năng 成thành 其kỳ 事sự 。 乃nãi 至chí 如như 木mộc 人nhân 。 隨tùy 作tác 何hà 事sự 。 皆giai 能năng 成thành 就tựu 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

但đãn 般Bát 若Nhã 無vô 分phân 別biệt 。 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。

若nhược 但đãn 般Bát 若Nhã 空không 無vô 分phân 別biệt 。 餘dư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 應ưng 是thị 有hữu 相tương/tướng 。 是thị 則tắc 菩Bồ 薩Tát 。 道đạo 有hữu 別biệt 異dị 不bất 平bình 等đẳng 。 又hựu 初sơ 品phẩm 中trung 說thuyết 。

行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 無vô 施thí 者giả 。 受thọ 者giả 。 亦diệc 無vô 財tài 物vật 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 別biệt 。 若nhược 五ngũ 事sự 皆giai 空không 。 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 有hữu 六lục 名danh 。 亦diệc 無vô 可khả 修tu 行hành 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 言ngôn 。

五ngũ 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 空không 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。

初sơ 發phát 心tâm 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 者giả 有hữu 分phân 別biệt 。

譬thí 如như 四tứ 河hà 未vị 會hội 大đại 海hải 。 則tắc 有hữu 別biệt 名danh 。 既ký 入nhập 大đại 海hải 。 則tắc 無vô 差sai 別biệt 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 世thế 俗tục 諦đế 中trung 有hữu 差sai 別biệt 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。

舍Xá 利Lợi 弗Phất 問vấn 。

色sắc 乃nãi 至chí 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 無vô 為vi 性tánh 。 亦diệc 無vô 分phân 別biệt 。 若nhược 此thử 法pháp 空không 無vô 差sai 別biệt 。 云vân 何hà 有hữu 六lục 道đạo 別biệt 異dị 。 云vân 何hà 有hữu 分phân 別biệt 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 乃nãi 至chí 佛Phật 道Đạo 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

諸chư 法pháp 雖tuy 畢tất 竟cánh 空không 無vô 分phân 別biệt 。 而nhi 是thị 眾chúng 生sanh 狂cuồng 顛điên 倒đảo 心tâm 而nhi 起khởi 身thân 。 口khẩu 。 意ý 業nghiệp 。 隨tùy 業nghiệp 受thọ 身thân 業nghiệp 報báo 。

貪tham 欲dục 是thị 本bổn 。 但đãn 為vi 欲dục 所sở 逼bức 而nhi 生sanh 著trước 心tâm 。 諸chư 法pháp 無vô 有hữu 定định 相tướng 。

業nghiệp 果quả 報báo

者giả 。 所sở 謂vị 六lục 道đạo 。

以dĩ 是thị 故cố 知tri 。

空không 。 無vô 所sở 分phân 別biệt 。 是thị 其kỳ 實thật 本bổn 。 但đãn 以dĩ 顛điên 倒đảo 不bất 實thật 故cố 。 有hữu 六lục 道đạo 差sai 別biệt 。

又hựu 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 等đẳng 賢hiền 聖thánh 。 亦diệc 因nhân 畢tất 竟cánh 空không 無vô 分phân 別biệt 法pháp 生sanh 。 所sở 謂vị 斷đoạn 三tam 結kết 法pháp 。 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。

三tam 結kết 使sử 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 覺giác 顛điên 倒đảo 除trừ 卻khước 名danh 為vi 。

斷đoạn

是thị 故cố 斷đoạn 法pháp 即tức 是thị 空không 。 無vô 有hữu 分phân 別biệt 。

世thế 諦đế 故cố 假giả 名danh 人nhân 。 得đắc 是thị 法pháp 故cố 名danh 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果quả 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 及cập 果quả 。 畢tất 竟cánh 空không 無vô 分phân 別biệt 。 乃nãi 至chí 佛Phật 。 佛Phật 道Đạo 亦diệc 如như 是thị 。

此thử 中trung 說thuyết 因nhân 緣duyên 。

非phi 但đãn 現hiện 在tại 無vô 分phân 別biệt 。 過quá 去khứ 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 諸chư 佛Phật 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 斷đoạn 故cố 。 入nhập 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 有hữu 少thiểu 許hứa 。 法pháp 定định 相tương/tướng 可khả 分phân 別biệt 。 一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 空không 。 入nhập 是thị 如như 。 法pháp 性tánh 。 實thật 際tế 門môn 故cố 。

是thị 故cố 言ngôn 。

因nhân 緣duyên 法pháp 甚thậm 深thâm 。 入nhập 是thị 三tam 昧muội 門môn 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 應ưng 如như 是thị 。 行hành 無vô 分phân 別biệt 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 行hành 無vô 分phân 別biệt 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 得đắc 無vô 分phân 別biệt 法pháp 。 所sở 謂vị 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 釋Thích 稱Xưng 揚Dương 品Phẩm 第đệ 六lục 十thập 五ngũ

【# 經Kinh 】#

舍Xá 利Lợi 弗Phất 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 行hành 真chân 實thật 法pháp 。 為vi 行hành 無vô 真chân 實thật 法pháp 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 報báo 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 行hành 無vô 真chân 實thật 法pháp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 無vô 真chân 實thật 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 無vô 真chân 實thật 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 真chân 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 真chân 實thật 。 乃nãi 至chí 行hành 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 無vô 真chân 實thật 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 真chân 實thật 。

爾nhĩ 時thời 欲dục 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 子tử 作tác 是thị 念niệm 。

諸chư 有hữu 善thiện 男nam 子tử 。 善thiện 女nữ 人nhân 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 。 如như 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 所sở 說thuyết 義nghĩa 。 行hành 於ư 等đẳng 法pháp 。 不bất 作tác 實thật 際tế 證chứng 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 應ưng 當đương 為vi 作tác 禮lễ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 諸chư 天thiên 子tử 。

諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 等đẳng 法pháp 不bất 作tác 證chứng 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 不bất 為vi 難nạn/nan 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 。

我ngã 當đương 度độ 無vô 量lượng 。 無vô 邊biên 阿a 僧tăng 祇kỳ 眾chúng 生sanh 。 知tri 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 乃nãi 為vi 難nan 。

諸chư 天thiên 子tử 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 作tác 是thị 願nguyện 。

我ngã 當đương 度độ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 人nhân 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 。 如như 欲dục 度độ 虛hư 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 虛hư 空không 離ly 故cố 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 亦diệc 離ly 。 虛hư 空không 空không 故cố 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 亦diệc 空không 。 虛hư 空không 無vô 堅kiên 固cố 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 無vô 堅kiên 固cố 。 虛hư 空không 虛hư 誑cuống 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 亦diệc 虛hư 誑cuống 。 諸chư 天thiên 子tử 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 當đương 知tri 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 作tác 為vi 難nạn/nan 。

為vi 利lợi 益ích 無vô 所sở 有hữu 眾chúng 生sanh 。 故cố 而nhi 大đại 莊trang 嚴nghiêm 。 是thị 人nhân 為vi 眾chúng 生sanh 結kết 誓thệ 。 為vi 欲dục 與dữ 虛hư 空không 共cộng 鬪đấu 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 結kết 誓thệ 已dĩ 。 亦diệc 不bất 得đắc 眾chúng 生sanh 。 而nhi 為vì 眾chúng 生sanh 結kết 誓thệ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 離ly 故cố 。 當đương 知tri 大đại 誓thệ 亦diệc 離ly 。 眾chúng 生sanh 虛hư 誑cuống 故cố 。 當đương 知tri 大đại 誓thệ 亦diệc 虛hư 誑cuống 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 聞văn 是thị 法pháp 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 色sắc 離ly 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 離ly 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 離ly 。 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 離ly 。 色sắc 離ly 。 即tức 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 離ly 。 受thọ 。 想tưởng 。 行hành 。 識thức 離ly 。 即tức 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 離ly 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 離ly 。 即tức 是thị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 離ly 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 聞văn 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 離ly 相tương/tướng 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

何hà 因nhân 緣duyên 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 於ư 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 心tâm 不bất 沒một 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 不bất 沒một 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 離ly 故cố 不bất 沒một 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 寂tịch 滅diệt 故cố 不bất 沒một 。

世Thế 尊Tôn 。 以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 深thâm 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 心tâm 不bất 沒một 。

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 不phủ 得đắc 沒một 者giả 。 不bất 得đắc 沒một 事sự 。 不bất 得đắc 沒một 處xứ 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

世Thế 尊Tôn 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 聞văn 是thị 法pháp 。 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 不bất 怖bố 。 不bất 畏úy 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 沒một 者giả 。 沒một 事sự 。 沒một 處xứ 。 是thị 法pháp 皆giai 不bất 可khả 得đắc 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 諸chư 天thiên 及cập 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 天thiên 。 梵Phạm 天Thiên 王Vương 天thiên 。 及cập 世thế 界giới 主chủ 天thiên 。 皆giai 為vi 作tác 禮lễ 。

佛Phật 告cáo 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

不bất 但đãn 釋Thích 提Đề 桓Hoàn 因Nhân 諸chư 天thiên 。 梵Phạm 王Vương 及cập 諸chư 天thiên 。 世thế 界giới 主chủ 及cập 諸chư 天thiên 禮lễ 是thị 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 過quá 是thị 上thượng 光quang 音âm 天thiên 。 遍biến 淨tịnh 天thiên 。 廣quảng 果quả 天thiên 。 淨tịnh 居cư 天thiên 。 皆giai 為vi 是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 作tác 禮lễ 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 今kim 現hiện 在tại 十thập 方phương 。 無vô 量lượng 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 念niệm 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 如như 佛Phật 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 若nhược 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 世thế 界giới 。 中trung 眾chúng 生sanh 悉tất 使sử 為vi 魔ma 。 是thị 一nhất 一nhất 魔ma 復phục 化hóa 作tác 魔ma 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 魔ma 。 是thị 一nhất 切thiết 魔ma 不bất 能năng 留lưu 難nạn 。 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

【# 論luận 】#

釋thích 曰viết 。

爾nhĩ 時thời 舍Xá 利Lợi 弗Phất 聞văn 上thượng 無vô 分phân 別biệt 相tướng 法pháp 。 心tâm 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 行hành 真chân 實thật 法pháp 。 為vi 行hành 無vô 真chân 實thật 法pháp 。

真chân 實thật 法pháp

者giả 。 審thẩm 定định 。 不bất 變biến 異dị 。 即tức 是thị 可khả 取thủ 。 可khả 著trước 。 若nhược 不bất 真chân 實thật 。 即tức 是thị 虛hư 誑cuống 妄vọng 語ngữ 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 深thâm 空không 。 心tâm 無vô 障chướng 礙ngại 故cố 答đáp 。

行hành 般Bát 若Nhã 者giả 。 即tức 是thị 行hành 無vô 真chân 實thật 。

何hà 以dĩ 故cố 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 無vô 定định 相tương/tướng 。 無vô 分phân 別biệt 故cố 。 乃nãi 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 亦diệc 如như 是thị 。

菩Bồ 薩Tát 行hạnh 如như 是thị 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 先tiên 來lai 生sanh 死tử 中trung 。 所sở 習tập 所sở 著trước 虛hư 誑cuống 有hữu 為vi 。 法pháp 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 後hậu 來lai 觀quán 虛hư 誑cuống 因nhân 緣duyên 生sanh 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 非phi 所sở 著trước 法pháp 而nhi 可khả 得đắc 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 不bất 真chân 實thật 。 亦diệc 不bất 著trước 是thị 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世thế 諦đế 故cố 說thuyết 真chân 實thật 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 真chân 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 況huống 不bất 真chân 實thật 。

爾nhĩ 時thời 欲dục 。 色sắc 界giới 諸chư 天thiên 子tử 歡hoan 喜hỷ 言ngôn 。

其kỳ 有hữu 發phát 菩Bồ 薩Tát 心tâm 者giả 。 皆giai 應ưng 禮lễ 敬kính 。

能năng 為vi 難nan 事sự 。 能năng 行hành 第đệ 一nhất 深thâm 義nghĩa 。 而nhi 不bất 作tác 證chứng 故cố 。

第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 即tức 是thị 平bình 等đẳng 法pháp 。 但đãn 以dĩ 異dị 名danh 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 語ngữ 諸chư 天thiên 子tử 。

菩Bồ 薩Tát 於ư 平bình 等đẳng 法Pháp 不bất 作tác 證chứng 。 不bất 為vi 難nạn/nan 。 菩Bồ 薩Tát 欲dục 度độ 。 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 則tắc 為vi 難nan 。

何hà 以dĩ 故cố 。 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 者giả 。 為vi 欲dục 度độ 虛hư 空không 。 虛hư 空không 離ly 故cố 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 離ly 。 虛hư 空không 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 故cố 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 虛hư 誑cuống 不bất 實thật 。

問vấn 曰viết 。

於ư 平bình 等đẳng 法Pháp 而nhi 不bất 證chứng 。 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 空không 。 而nhi 度độ 眾chúng 生sanh 。 此thử 二nhị 俱câu 畢tất 竟cánh 空không 。 云vân 何hà 言ngôn 一nhất 難nạn/nan 。 一nhất 不bất 難nan 。

答đáp 曰viết 。

眾chúng 生sanh 虛hư 誑cuống 假giả 名danh 故cố 。 是thị 所sở 著trước 處xứ 。 平bình 等đẳng 法pháp 無vô 為vi 故cố 。 非phi 所sở 著trước 處xứ 。

眾chúng 生sanh 從tùng 有hữu 為vi 法pháp 。 假giả 名danh 而nhi 生sanh 。 無vô 為vi 法pháp 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。

於ư 顛điên 倒đảo 著trước 處xứ 而nhi 能năng 不bất 著trước 為vi 難nạn/nan 。 於ư 無vô 著trước 處xứ 不bất 著trước 。 是thị 不bất 為vi 難nan 。

以dĩ 是thị 故cố 。 如như 是thị 說thuyết 。

眾chúng 生sanh 空không 故cố 。 大đại 莊trang 嚴nghiêm 亦diệc 空không 。 若nhược 大đại 莊trang 嚴nghiêm 空không 而nhi 能năng 發phát 心tâm 為vi 難nạn/nan 。

菩Bồ 薩Tát 若nhược 聞văn 是thị 第đệ 一nhất 平bình 等đẳng 義nghĩa 。 度độ 眾chúng 生sanh 。 大đại 莊trang 嚴nghiêm 皆giai 畢tất 竟cánh 空không 。 而nhi 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。

譬thí 如như 調điều 馬mã 。 自tự 見kiến 影ảnh 不bất 驚kinh 。

何hà 以dĩ 故cố 。 自tự 知tri 影ảnh 從tùng 身thân 出xuất 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 知tri 畢tất 竟cánh 空không 。 因nhân 有hữu 為vi 和hòa 合hợp 虛hư 妄vọng 法pháp 生sanh 故cố 。

菩Bồ 薩Tát 聞văn 是thị 事sự 。 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 是thị 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

色sắc 等đẳng 法pháp 離ly 故cố 。 眾chúng 生sanh 亦diệc 離ly 。

離ly

名danh 為vi 空không 。

若nhược 眾chúng 生sanh 空không 。 法pháp 不bất 空không 。 應ưng 有hữu 怖bố 畏úy 。 若nhược 法pháp 亦diệc 空không 。 無vô 生sanh 怖bố 畏úy 處xứ 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 相tương/tướng 。 心tâm 不bất 畏úy 。 是thị 亦diệc 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

上thượng 聞văn 眾chúng 生sanh 空không 故cố 不bất 畏úy 。 今kim 聞văn 法Pháp 空không 故cố 不bất 畏úy 。 若nhược 聞văn 是thị 二nhị 空không 不bất 畏úy 。 是thị 為vi 真chân 行hành 般Bát 若Nhã 。

佛Phật 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 何hà 以dĩ 故cố 菩Bồ 薩Tát 心tâm 不bất 沒một 。

者giả 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 何hà 以dĩ 問vấn 弟đệ 子tử 心tâm 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。

答đáp 曰viết 。

以dĩ 眾chúng 會hội 有hữu 疑nghi 。 敬kính 難nạn/nan 故cố 不bất 敢cảm 問vấn 。 是thị 以dĩ 佛Phật 問vấn 。

復phục 次thứ 。 是thị 第đệ 一nhất 平bình 等đẳng 義nghĩa 。 甚thậm 深thâm 難nan 得đắc 。 深thâm 處xứ 應ưng 當đương 沒một 而nhi 不bất 沒một 。 故cố 試thí 問vấn 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

復phục 次thứ 。 佛Phật 以dĩ 須Tu 菩Bồ 提Đề 為vi 說thuyết 法Pháp 主chủ 。 聽thính 者giả 法pháp 應ưng 問vấn 難nạn/nan 。

問vấn 曰viết 。

佛Phật 為vi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 何hà 以dĩ 不bất 自tự 為vi 說thuyết 主chủ 。 而nhi 令linh 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

眾chúng 中trung 有hữu 人nhân 以dĩ 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 我ngã 等đẳng 智trí 力lực 有hữu 量lượng 。 若nhược 心tâm 有hữu 所sở 疑nghi 。 不bất 敢cảm 發phát 問vấn 。 為vì 是thị 人nhân 故cố 。 命mạng 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 者giả 。 何hà 以dĩ 不bất 令linh 大đại 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。

答đáp 曰viết 。

大đại 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 亦diệc 大đại 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 威uy 德đức 重trọng/trùng 故cố 。 亦diệc 不bất 敢cảm 問vấn 難nạn/nan 。

復phục 次thứ 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。

阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 佛Phật 。 三tam 界giới 繫hệ 無vô 明minh 永vĩnh 盡tận 無vô 餘dư 故cố 。 能năng 如như 實thật 說thuyết 法pháp 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 雖tuy 廣quảng 集tập 福phước 德đức 。 漏lậu 未vị 盡tận 故cố 。 或hoặc 不bất 可khả 信tín 。 是thị 故cố 不bất 命mạng 。

問vấn 曰viết 。

若nhược 爾nhĩ 者giả 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 智trí 慧tuệ 第đệ 一nhất 。 及cập 餘dư 大đại 弟đệ 子tử 。 何hà 以dĩ 不bất 命mạng 。

答đáp 曰viết 。

是thị 事sự 先tiên 已dĩ 答đáp 。 所sở 謂vị 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 空không 行hành 。 偏thiên 善thiện 說thuyết 空không 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 說thuyết 空không 故cố 。 令linh 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 。

一nhất 切thiết 法pháp 畢tất 竟cánh 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 自tự 相tương 離ly 。 離ly 相tương/tướng 故cố 常thường 寂tịch 滅diệt 。 常thường 寂tịch 滅diệt 故cố 。 無vô 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 不bất 應ưng 驚kinh 。 不bất 應ưng 沒một 。 沒một 者giả 。 沒một 處xứ 。 沒một 法pháp 。 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。

若nhược 菩Bồ 薩Tát 聞văn 。 是thị 事sự 不bất 驚kinh 。 不bất 沒một 。 是thị 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 答đáp 已dĩ 。 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

能năng 如như 是thị 行hành 。 亦diệc 名danh 為vi 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

世Thế 尊Tôn 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 行hành 。 一nhất 切thiết 諸chư 天thiên 。 帝Đế 釋Thích 及cập 世thế 界giới 主chủ 禮lễ 菩Bồ 薩Tát 。

者giả 。 地địa 神thần 。 虛hư 空không 中trung 神thần 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 。 忉Đao 利Lợi 天thiên 。 帝Đế 釋Thích 為vi 主chủ 。 皆giai 共cộng 禮lễ 是thị 菩Bồ 薩Tát 。

梵Phạm 天Thiên 王Vương

初sơ 禪thiền 中trung 梵Phạm 世Thế 界giới 眾chúng 生sanh 主chủ 。

世thế 界giới 主chủ

者giả 。 欲dục 界giới 餘dư 天thiên 主chủ 。

眾chúng 生sanh 多đa 信tín 有hữu 此thử 天thiên 故cố 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 說thuyết 言ngôn 。

作tác 禮lễ

何hà 以dĩ 故cố 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 捨xả 自tự 樂nhạo/nhạc/lạc 。 欲dục 利lợi 益ích 眾chúng 生sanh 。 是thị 三tam 種chủng 天thiên 。 但đãn 自tự 求cầu 樂lạc 故cố 。

佛Phật 語ngữ 須Tu 菩Bồ 提Đề 。

非phi 但đãn 是thị 三tam 種chủng 天thiên 作tác 禮lễ 。 光quang 音âm 天thiên 等đẳng 。 清thanh 淨tịnh 一nhất 心tâm 諸chư 天thiên 。 皆giai 亦diệc 作tác 禮lễ 。

欲dục 界giới 諸chư 天thiên 。 著trước 婬dâm 欲dục 心tâm 多đa 故cố 。 禮lễ 不bất 足túc 為vi 貴quý 。 初sơ 禪thiền 天thiên 有hữu 覺giác 觀quán 散tán 亂loạn 。 亦diệc 不bất 足túc 為vi 妙diệu 。 上thượng 諸chư 天thiên 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 以dĩ 菩Bồ 薩Tát 有hữu 大đại 功công 德đức 故cố 作tác 禮lễ 。 爾nhĩ 乃nãi 為vi 難nan 。

須Tu 菩Bồ 提Đề 。 菩Bồ 薩Tát 若nhược 能năng 如như 是thị 行hành 般Bát 若Nhã 。 為vi 十thập 方phương 無vô 量lượng 。 諸chư 佛Phật 所sở 念niệm 。

佛Phật 念niệm 因nhân 緣duyên 。 如như 先tiên 說thuyết 。

今kim 佛Phật 說thuyết 。

是thị 菩Bồ 薩Tát 諸chư 佛Phật 念niệm 果quả 報báo 。 所sở 謂vị 。

當đương 知tri 是thị 菩Bồ 薩Tát 為vi 如như 佛Phật

以dĩ 其kỳ 必tất 至chí 佛Phật 道Đạo 不bất 退thoái 故cố 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。

如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 等đẳng 魔ma 。 不bất 能năng 壞hoại 是thị 菩Bồ 薩Tát 。

如như 《# 經kinh 》# 廣quảng 說thuyết 。

大Đại 智Trí 度Độ 論Luận 卷quyển 第đệ 七thất 十thập 八bát