大Đại 智Trí 度Độ 論Luận
Quyển 27
龍Long 樹Thụ 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 後Hậu 秦Tần 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯Dịch
大đại 智Trí 度Độ 論luận 釋thích 初sơ 品phẩm 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 義nghĩa 第đệ 四tứ 十thập 二nhị (# 卷quyển 二nhị 十thập 七thất )#
聖thánh 者giả 龍long 樹thụ 造tạo
後hậu 秦tần 龜quy 茲tư 國quốc 三Tam 藏Tạng 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 譯dịch
【# 經Kinh 】#
大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波ba 羅la 密mật 。
【# 論luận 】#
大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 者giả 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 。 中trung 已dĩ 分phân 別biệt 。 今kim 當đương 更cánh 略lược 說thuyết 。
大đại 慈từ 與dữ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 大đại 悲bi 拔bạt 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 大đại 慈từ 以dĩ 喜hỷ 樂lạc 因nhân 緣duyên 與dữ 眾chúng 生sanh 。 大đại 悲bi 以dĩ 離ly 苦khổ 因nhân 緣duyên 與dữ 眾chúng 生sanh 。
譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 諸chư 子tử 繫hệ 在tại 牢lao 獄ngục 。 當đương 受thọ 大đại 罪tội 。 其kỳ 父phụ 慈từ 惻trắc 。 以dĩ 若nhược 干can 方phương 便tiện 。 令linh 得đắc 免miễn 苦khổ 。 是thị 大đại 悲bi 。 得đắc 離ly 苦khổ 已dĩ 。 以dĩ 五ngũ 所sở 欲dục 。 給cấp 與dữ 諸chư 子tử 。 是thị 大đại 慈từ 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。
問vấn 曰viết 。
大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 如như 是thị 。 何hà 等đẳng 是thị 小tiểu 慈từ 。 小tiểu 悲bi 。 因nhân 此thử 小tiểu 而nhi 名danh 為vi 大đại 。
答đáp 曰viết 。
四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 中trung 慈từ 。 悲bi 名danh 為vi 小tiểu 。 此thử 中trung 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 次thứ 第đệ 說thuyết 大đại 慈từ 悲bi 。 名danh 為vi 大đại 。
復phục 次thứ 。 諸chư 佛Phật 心tâm 中trung 慈từ 。 悲bi 名danh 為vi 大đại 。 餘dư 人nhân 心tâm 中trung 名danh 為vi 小tiểu 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 何hà 以dĩ 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
答đáp 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 大đại 慈từ 者giả 。 於ư 佛Phật 為vi 小tiểu 。 於ư 二Nhị 乘Thừa 為vi 大đại 。 此thử 是thị 假giả 名danh 為vi 大đại 。 佛Phật 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 真chân 實thật 最tối 大đại 。
復phục 次thứ 。 小tiểu 慈từ 。 但đãn 心tâm 念niệm 與dữ 眾chúng 生sanh 樂lạc 。 實thật 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 。 小tiểu 悲bi 。 名danh 觀quán 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 。 身thân 苦khổ 心tâm 苦khổ 。 憐lân 愍mẫn 而nhi 已dĩ 。 不bất 能năng 令linh 脫thoát 。 大đại 慈từ 者giả 。 念niệm 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 事sự 。 大đại 悲bi 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 苦khổ 。 亦diệc 能năng 令linh 脫thoát 苦khổ 。
復phục 次thứ 。 凡phàm 夫phu 人nhân 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 慈từ 悲bi 。 名danh 為vi 小tiểu 。 諸chư 佛Phật 慈từ 悲bi 。 乃nãi 名danh 為vi 大đại 。
復phục 次thứ 。 大đại 慈từ 。 從tùng 大đại 人nhân 心tâm 中trung 生sanh 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 大đại 法pháp 中trung 出xuất 。 能năng 破phá 三tam 惡ác 道đạo 大đại 苦khổ 。 能năng 與dữ 三tam 種chủng 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 。
天thiên 樂nhạo/nhạc/lạc 。 人nhân 樂nhạo/nhạc/lạc 。 涅Niết 槃Bàn 樂nhạo/nhạc/lạc 。
復phục 次thứ 。 是thị 大đại 慈từ 遍biến 滿mãn 十thập 方phương 。 三tam 世thế 眾chúng 生sanh 。 乃nãi 至chí 昆côn 虫trùng 。 慈từ 徹triệt 骨cốt 髓tủy 。 心tâm 不bất 捨xả 離ly 。
若nhược 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 眾chúng 生sanh 墮đọa 三tam 惡ác 道đạo 。 若nhược 人nhân 一nhất 一nhất 皆giai 代đại 受thọ 其kỳ 苦khổ 。 得đắc 脫thoát 苦khổ 已dĩ 。 以dĩ 五ngũ 所sở 欲dục 樂nhạo/nhạc/lạc 。 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 世thế 間gian 最tối 上thượng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 自tự 恣tứ 與dữ 之chi 。 皆giai 令linh 滿mãn 足túc 。 比tỉ 佛Phật 慈từ 悲bi 。 千thiên 萬vạn 分phần 中trung 不bất 及cập 一nhất 分phần 。
何hà 以dĩ 故cố 。 世thế 間gian 樂nhạo/nhạc/lạc 欺khi 誑cuống 不bất 實thật 。 不bất 離ly 生sanh 死tử 故cố 。
問vấn 曰viết 。
法pháp 在tại 佛Phật 心tâm 中trung 。 一nhất 切thiết 皆giai 大đại 。 何hà 以dĩ 故cố 但đãn 說thuyết 慈từ 。 悲bi 為vi 大đại 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 所sở 有hữu 功công 德đức 法pháp 。 應ưng 皆giai 大đại 故cố 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。 何hà 以dĩ 但đãn 說thuyết 慈từ 。 悲bi 為vi 大đại 。
答đáp 曰viết 。
慈từ 。 悲bi 。 是thị 佛Phật 道Đạo 之chi 根căn 本bổn 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
菩Bồ 薩Tát 見kiến 眾chúng 生sanh 老lão 。 病bệnh 。 死tử 苦khổ 。 身thân 苦khổ 。 心tâm 苦khổ 。 今kim 世thế 。 後hậu 世thế 苦khổ 等đẳng 諸chư 苦khổ 所sở 惱não 。 生sanh 大đại 慈từ 。 悲bi 。 救cứu 如như 是thị 苦khổ 。 然nhiên 後hậu 發phát 心tâm 。 求cầu 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 亦diệc 以dĩ 大đại 慈từ 。 悲bi 力lực 故cố 。 於ư 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 世thế 生sanh 死tử 中trung 。 心tâm 不bất 厭yếm 沒một 。 以dĩ 大đại 慈từ 悲bi 力lực 故cố 。 久cửu 應ưng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 不bất 取thủ 證chứng 。
以dĩ 是thị 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 慈từ 。 悲bi 為vi 大đại 。 若nhược 無vô 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 便tiện 早tảo 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。 得đắc 佛Phật 道Đạo 時thời 。 成thành 就tựu 無vô 量lượng 。 甚thậm 深thâm 禪thiền 定định 。 解giải 脫thoát 。 諸chư 三tam 昧muội 。 生sanh 清thanh 淨tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 棄khí 捨xả 不bất 受thọ 。 入nhập 聚tụ 落lạc 城thành 邑ấp 中trung 。 種chủng 種chủng 譬thí 喻dụ 。 因nhân 緣duyên 說thuyết 法Pháp 。 變biến 化hóa 其kỳ 身thân 。 無vô 量lượng 音âm 聲thanh 。 將tương 迎nghênh 一nhất 切thiết 。 忍nhẫn 諸chư 眾chúng 生sanh 。 罵mạ 詈lị 誹phỉ 謗báng 。 乃nãi 至chí 自tự 作tác 伎kỹ 樂nhạc 。 皆giai 是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 力lực 。
復phục 次thứ 。 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
大đại 名danh 非phi 佛Phật 所sở 作tác 。 眾chúng 生sanh 名danh 之chi 。 譬thí 如như 師sư 子tử 大đại 力lực 。 不bất 自tự 言ngôn 力lực 大đại 。 皆giai 是thị 眾chúng 獸thú 名danh 之chi 。 眾chúng 生sanh 聞văn 佛Phật 種chủng 種chủng 妙diệu 法Pháp 。 知tri 佛Phật 為vi 祐hựu 。 利lợi 眾chúng 生sanh 故cố 。 於ư 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 劫kiếp 難nan 行hành 能năng 行hành 。 眾chúng 生sanh 聞văn 見kiến 是thị 事sự 。 而nhi 名danh 此thử 法pháp 為vi 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
譬thí 如như 一nhất 人nhân 。 有hữu 二nhị 親thân 友hữu 。 以dĩ 罪tội 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 繫hệ 之chi 囹linh 圄ngữ 。 一nhất 人nhân 供cung 給cấp 所sở 須tu 。 一nhất 人nhân 代đại 死tử 。 眾chúng 人nhân 言ngôn 。
能năng 代đại 死tử 者giả 。 是thị 為vi 大đại 慈từ 悲bi 。
佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 世thế 世thế 為vì 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 頭đầu 目mục 髓tủy 腦não 。 盡tận 以dĩ 布bố 施thí 。 眾chúng 生sanh 聞văn 見kiến 是thị 事sự 。 即tức 共cộng 名danh 之chi 為vi 大Đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
如như 尸thi 毘tỳ 王vương 。 為vi 救cứu 鴿cáp 故cố 。 盡tận 以dĩ 身thân 肉nhục 代đại 之chi 。 猶do 不bất 與dữ 鴿cáp 等đẳng 。 復phục 以dĩ 手thủ 攀phàn 稱xưng 。 欲dục 以dĩ 身thân 代đại 之chi 。 是thị 時thời 地địa 為vi 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 海hải 水thủy 波ba 蕩đãng 。 諸chư 天thiên 香hương 華hoa 。 供cúng 養dường 於ư 王vương 。 眾chúng 生sanh 稱xưng 言ngôn 。
為vi 一nhất 小tiểu 鳥điểu 所sở 感cảm 乃nãi 爾nhĩ 。 真chân 是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
佛Phật 因nhân 眾chúng 生sanh 所sở 名danh 。 故cố 言ngôn 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 本bổn 生sanh 。 是thị 中trung 悉tất 應ưng 廣quảng 說thuyết 。
問vấn 曰viết 。
禪thiền 定định 等đẳng 諸chư 餘dư 功công 德đức 。 人nhân 不bất 知tri 故cố 。 不bất 名danh 為vi 大đại 。 智trí 慧tuệ 說thuyết 法Pháp 等đẳng 。 能năng 令linh 人nhân 得đắc 道đạo 。 何hà 以dĩ 不bất 稱xưng 言ngôn 大đại 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 智trí 慧tuệ 所sở 能năng 。 無vô 有hữu 遍biến 知tri 者giả 。 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 故cố 。 世thế 世thế 不bất 惜tích 身thân 命mạng 。 捨xả 禪thiền 定định 樂nhạo/nhạc/lạc 。 救cứu 護hộ 眾chúng 生sanh 。 人nhân 皆giai 知tri 之chi 。 於ư 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 可khả 比tỉ 類loại 知tri 。 不bất 能năng 了liễu 了liễu 知tri 。 慈từ 悲bi 心tâm 眼nhãn 見kiến 。 耳nhĩ 聞văn 。 處xứ 處xứ 變biến 化hóa 。 大đại 師sư 子tử 吼hống 。 是thị 故cố 可khả 知tri 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 細tế 妙diệu 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 何hà 況huống 餘dư 人nhân 。 慈từ 悲bi 相tương/tướng 可khả 眼nhãn 見kiến 。 耳nhĩ 聞văn 故cố 。 人nhân 能năng 信tín 受thọ 。 智trí 慧tuệ 深thâm 妙diệu 。 不bất 可khả 測trắc 知tri 。
復phục 次thứ 。 是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 所sở 愛ái 樂nhạo 。 譬thí 如như 美mỹ 藥dược 。 人nhân 所sở 樂lạc 服phục 。 智trí 慧tuệ 如như 服phục 苦khổ 藥dược 。 人nhân 多đa 不bất 樂lạc 。 人nhân 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 稱xưng 慈từ 悲bi 為vi 大đại 。
復phục 次thứ 。 智trí 慧tuệ 者giả 。 得đắc 道Đạo 人nhân 乃nãi 能năng 信tín 受thọ 。 大đại 慈từ 悲bi 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 雜tạp 類loại 皆giai 能năng 生sanh 信tín 。 如như 見kiến 像tượng 。 若nhược 聞văn 說thuyết 。 皆giai 能năng 信tín 受thọ 。 多đa 所sở 饒nhiêu 益ích 故cố 。 名danh 為vi 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。
復phục 次thứ 。 大đại 智trí 慧tuệ 名danh 捨xả 相tương/tướng 。 遠viễn 離ly 相tương/tướng 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 為vi 憐lân 愍mẫn 利lợi 益ích 相tương/tướng 。 是thị 憐lân 愍mẫn 利lợi 益ích 法pháp 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 所sở 愛ái 樂nhạo 。 以dĩ 是thị 故cố 名danh 為vi 大đại 。
是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 如như 《# 持trì 心tâm 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 有hữu 三tam 十thập 二nhị 種chủng 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 行hành 。
是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 攝nhiếp 。 相tương/tướng 。 緣duyên 。 如như 四Tứ 無Vô 量Lượng 心Tâm 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 大đại 慈từ 大đại 悲bi 等đẳng 功công 德đức 。 不bất 應ưng 一nhất 切thiết 如như 迦ca 旃chiên 延diên 法pháp 中trung 分phân 別biệt 求cầu 其kỳ 相tương/tướng 。 上thượng 諸chư 論luận 議nghị 師sư 。 雖tuy 用dụng 迦ca 旃chiên 延diên 法pháp 。 分phân 別biệt 顯hiển 示thị 。 不bất 應ưng 盡tận 信tín 受thọ 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 迦ca 旃chiên 延diên 說thuyết 。
大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 。 是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 。 繫hệ 法pháp 。 世thế 間gian 法pháp 。
是thị 事sự 不bất 爾nhĩ 。
何hà 以dĩ 故cố 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 。 佛Phật 法Pháp 之chi 根căn 本bổn 。 云vân 何hà 言ngôn 。
是thị 有hữu 漏lậu 法pháp 。 繫hệ 法pháp 。 世thế 間gian 法pháp 。
問vấn 曰viết 。
大đại 慈từ 悲bi 雖tuy 是thị 佛Phật 法Pháp 根căn 本bổn 。 故cố 是thị 有hữu 漏lậu 。 如như 淤ứ 泥nê 中trung 生sanh 蓮liên 華hoa 。 不bất 得đắc 言ngôn 泥nê 亦diệc 應ưng 妙diệu 。 大đại 慈từ 大đại 悲bi 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 是thị 佛Phật 法Pháp 根căn 本bổn 。 不bất 應ưng 是thị 無vô 漏lậu 。
答đáp 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 未vị 得đắc 佛Phật 時thời 大đại 慈từ 悲bi 。 若nhược 言ngôn 有hữu 漏lậu 。 其kỳ 失thất 猶do 可khả 。 今kim 佛Phật 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 智trí 故cố 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 皆giai 清thanh 淨tịnh 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 及cập 習tập 盡tận 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 不bất 得đắc 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 智trí 。 故cố 煩phiền 惱não 習tập 不bất 盡tận 。 處xứ 處xứ 中trung 疑nghi 不bất 斷đoạn 故cố 。 心tâm 應ưng 有hữu 漏lậu 。 諸chư 佛Phật 無vô 是thị 事sự 。 何hà 以dĩ 故cố 說thuyết 。 佛Phật 大đại 慈từ 悲bi 。 應ưng 是thị 有hữu 漏lậu 。
問vấn 曰viết 。
我ngã 不bất 敢cảm 不bất 敬kính 佛Phật 。 以dĩ 慈từ 悲bi 心tâm 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 生sanh 。 應ưng 是thị 有hữu 漏lậu 。
答đáp 曰viết 。
諸chư 佛Phật 力lực 勢thế 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 諸chư 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 不bất 能năng 離ly 眾chúng 生sanh 想tưởng 。 而nhi 生sanh 慈từ 悲bi 。 諸chư 佛Phật 能năng 離ly 眾chúng 生sanh 想tưởng 。 而nhi 生sanh 慈từ 悲bi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
如như 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 十thập 方phương 眾chúng 生sanh 。 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 取thủ 眾chúng 生sanh 相tương 生sanh 慈từ 悲bi 。 今kim 諸chư 佛Phật 十thập 方phương 求cầu 。 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 亦diệc 不bất 取thủ 眾chúng 生sanh 相tướng 。 而nhi 能năng 生sanh 慈từ 悲bi 。 如như 《# 無vô 盡tận 意ý 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。 有hữu 三tam 種chủng 慈từ 悲bi 。
眾chúng 生sanh 緣duyên 。 法pháp 緣duyên 。 無vô 緣duyên 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 唯duy 佛Phật 盡tận 行hành 不bất 誑cuống 法pháp 。 若nhược 佛Phật 於ư 眾chúng 生sanh 。 中trung 取thủ 相tương/tướng 而nhi 行hành 慈từ 悲bi 心tâm 。 不bất 名danh 行hành 不bất 誑cuống 法pháp 。
何hà 以dĩ 故cố 。 眾chúng 生sanh 畢tất 竟cánh 不bất 可khả 得đắc 故cố 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 不bất 名danh 為vi 盡tận 行hành 不bất 誑cuống 法pháp 。 故cố 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 於ư 眾chúng 生sanh 。 於ư 法pháp 。 若nhược 取thủ 相tương/tướng 。 若nhược 不bất 取thủ 相tương/tướng 。 不bất 應ưng 難nạn/nan 。 不bất 悉tất 行hành 不bất 誑cuống 法pháp 故cố 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 能năng 斷đoạn 一nhất 切thiết 諸chư 漏lậu 。 能năng 從tùng 一nhất 切thiết 有hữu 漏lậu 法pháp 中trung 出xuất 。 能năng 作tác 無vô 漏lậu 因nhân 緣duyên 。 是thị 法pháp 云vân 何hà 自tự 是thị 有hữu 漏lậu 。
問vấn 曰viết 。
無vô 漏lậu 智trí 各các 各các 有hữu 所sở 緣duyên 。 無vô 有hữu 能năng 悉tất 緣duyên 。 一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。 唯duy 有hữu 世thế 俗tục 智trí 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 是thị 有hữu 漏lậu 相tương/tướng 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 法pháp 中trung 有hữu 是thị 說thuyết 。 非phi 佛Phật 法Pháp 中trung 所sở 說thuyết 。
如như 人nhân 自tự 持trì 斗đẩu 入nhập 市thị 。 不bất 與dữ 官quan 斗đẩu 相tương 應ứng 。 無vô 人nhân 用dụng 者giả 。 汝nhữ 亦diệc 如như 是thị 。 自tự 用dụng 汝nhữ 法pháp 。 不bất 與dữ 佛Phật 法Pháp 相tương 應ứng 。 無vô 人nhân 用dụng 者giả 。 無vô 漏lậu 智trí 慧tuệ 。 何hà 以dĩ 故cố 不bất 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 有hữu 漏lậu 智trí 是thị 假giả 名danh 虛hư 誑cuống 。 勢thế 力lực 少thiểu 故cố 。 不bất 應Ứng 真Chân 實thật 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。 汝nhữ 法pháp 中trung 自tự 說thuyết 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 法pháp 。
復phục 次thứ 。 是thị 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 十thập 智trí 。 摩Ma 訶Ha 衍Diên 法Pháp 。 中trung 有hữu 十thập 一nhất 智trí 。 名danh 為vi 。
如như 實thật 相tướng 智trí
是thị 十thập 智trí 入nhập 是thị 如như 實thật 智trí 中trung 。 都đô 為vi 一nhất 智trí 。 所sở 謂vị 無vô 漏lậu 智trí 。 如như 十thập 方phương 水thủy 入nhập 大đại 海hải 水thủy 中trung 。 都đô 為vi 一nhất 味vị 。
是thị 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 。 佛Phật 三tam 昧muội 王vương 三tam 昧muội 。 師sư 子tử 遊du 戲hí 。 三tam 昧muội 所sở 攝nhiếp 。
如như 是thị 略lược 說thuyết 大đại 慈từ 。 大đại 悲bi 義nghĩa 。
【# 經Kinh 】#
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 得đắc 道Đạo 慧tuệ 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 以dĩ 道đạo 慧tuệ 具cụ 足túc 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
【# 論luận 】#
道đạo 名danh 一nhất 道đạo 。 一nhất 向hướng 趣thú 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 善thiện 法Pháp 中trung 。 一nhất 心tâm 不bất 放phóng 逸dật 。 道đạo 隨tùy 身thân 念niệm 。
道đạo 復phục 有hữu 二nhị 道Đạo 。
惡ác 道đạo 。 善thiện 道đạo 。 世thế 間gian 道đạo 。 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 定định 道đạo 。 慧tuệ 道đạo 。 有hữu 漏lậu 道đạo 。 無vô 漏lậu 道Đạo 。 見kiến 道đạo 。 修tu 道Đạo 。 學học 道Đạo 。 無Vô 學Học 道đạo 。 信tín 行hành 道Đạo 。 法pháp 行hành 道Đạo 。 向hướng 道đạo 。 果quả 道đạo 。 無vô 礙ngại 道đạo 。 解giải 脫thoát 道đạo 。 信tín 解giải 道đạo 。 見kiến 得đắc 道Đạo 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 道đạo 。 俱câu 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 是thị 無vô 量lượng 二nhị 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 三tam 道đạo 。
地địa 獄ngục 道đạo 。 畜súc 生sanh 道đạo 。 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 。
三tam 種chủng 地địa 獄ngục 。
熱nhiệt 地địa 獄ngục 。 寒hàn 地địa 獄ngục 。 黑hắc 闇ám 地địa 獄ngục 。
三tam 種chủng 畜súc 生sanh 道đạo 。
地địa 行hành 。 水thủy 行hành 。 空không 行hành 。
三tam 種chủng 鬼quỷ 道đạo 。
餓ngạ 鬼quỷ 。 食thực 不bất 淨tịnh 鬼quỷ 。 神thần 鬼quỷ 。
三tam 種chủng 善thiện 道đạo 。
人nhân 道đạo 。 天thiên 道đạo 。 涅Niết 槃Bàn 道Đạo 。
人nhân 有hữu 三tam 種chủng 。
作tác 罪tội 者giả 。 作tác 福phước 者giả 。 求cầu 涅Niết 槃Bàn 者giả 。
復phục 有hữu 三tam 種chủng 人nhân 。
受thọ 欲dục 行hành 惡ác 者giả 。 受thọ 欲dục 不bất 行hành 惡ác 者giả 。 不bất 受thọ 欲dục 不bất 行hành 惡ác 者giả 。
天thiên 有hữu 三tam 種chủng 。
欲dục 天thiên 。 色sắc 天thiên 。 無vô 色sắc 天thiên 。
涅Niết 槃Bàn 道Đạo 有hữu 三tam 種chủng 。
聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 佛Phật 道Đạo 。
聲Thanh 聞Văn 道đạo 有hữu 三tam 種chủng 。
學học 道Đạo 。 無Vô 學Học 道đạo 。 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 道đạo 。
辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 亦diệc 如như 是thị 。
佛Phật 道Đạo 有hữu 三tam 種chủng 。
波Ba 羅La 蜜Mật 道Đạo 。 方phương 便tiện 道đạo 。 淨tịnh 世thế 界giới 道đạo 。
佛Phật 復phục 有hữu 三tam 道đạo 。
初sơ 發phát 意ý 道đạo 。 行hành 諸chư 善thiện 道đạo 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 道đạo 。
復phục 有hữu 三tam 道đạo 。
戒giới 道đạo 。 定định 道đạo 。 慧tuệ 道đạo 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 三tam 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
凡phàm 夫phu 道đạo 。 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 佛Phật 道Đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 佛Phật 道Đạo 。
聲Thanh 聞Văn 道đạo 有hữu 四tứ 種chủng 。
苦khổ 道đạo 。 集tập 道đạo 。 滅diệt 道đạo 。 道đạo 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 沙Sa 門Môn 果quả 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
觀quán 身thân 實thật 相tướng 道đạo 。 觀quán 受thọ 。 心tâm 。 法pháp 實thật 相tướng 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
為vi 斷đoạn 未vị 生sanh 惡ác 不bất 善thiện 令linh 不bất 生sanh 道đạo 。 為vi 斷đoạn 已dĩ 生sanh 惡ác 令linh 疾tật 滅diệt 道đạo 。 為vi 未vị 生sanh 善thiện 法Pháp 令linh 生sanh 道đạo 。 為vi 已dĩ 生sanh 善thiện 法Pháp 令linh 增tăng 長trưởng 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
欲dục 增tăng 上thượng 道đạo 。 精tinh 進tấn 增tăng 上thượng 道đạo 。 心tâm 增tăng 上thượng 道đạo 。 慧tuệ 增tăng 上thượng 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 聖thánh 種chủng 道đạo 。
不bất 擇trạch 衣y 。 食thực 。 臥ngọa 具cụ 。 醫y 藥dược 。 樂nhạo/nhạc/lạc 斷đoạn 苦khổ 修tu 定định 。
復phục 有hữu 四tứ 行hành 道Đạo 。
苦khổ 難nạn 道đạo 。 苦khổ 易dị 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 難nạn/nan 道đạo 。 樂nhạo/nhạc/lạc 易dị 道đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 修tu 道Đạo 。
一nhất 。 為vi 今kim 世thế 樂lạc 修tu 道Đạo 。 二nhị 。 生sanh 死tử 智trí 修tu 道Đạo 。 三tam 。 為vi 漏lậu 盡tận 故cố 修tu 道Đạo 。 四tứ 。 分phân 別biệt 慧tuệ 修tu 道Đạo 。
復phục 有hữu 四tứ 天thiên 道đạo 。 所sở 謂vị 四tứ 禪thiền 。
復phục 有hữu 四tứ 種chủng 道đạo 。
天thiên 道đạo 。 梵Phạm 道đạo 。 聖thánh 道Đạo 。 佛Phật 道Đạo 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 四tứ 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 道đạo 。
地địa 獄ngục 道đạo 。 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 人nhân 。 天thiên 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 無Vô 學Học 眾chúng 道đạo 。
無Vô 學Học 戒giới 眾chúng 道đạo 。 乃nãi 至chí 無Vô 學Học 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 眾chúng 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 淨tịnh 居cư 天thiên 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 治trị 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 如như 法Pháp 語ngữ 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 非phi 法pháp 語ngữ 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 道đạo 。
凡phàm 夫phu 道đạo 。 聲Thanh 聞Văn 道đạo 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 佛Phật 道Đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 道đạo 。
分phân 別biệt 色sắc 法pháp 道đạo 。 分phân 別biệt 心tâm 法pháp 道đạo 。 分phân 別biệt 心tâm 數số 道đạo 。 分phân 別biệt 心tâm 不bất 相tương 應ứng 行hành 道Đạo 。 分phân 別biệt 無vô 為vi 法pháp 道đạo 。
復phục 有hữu 五ngũ 種chủng 道đạo 。
苦Khổ 諦Đế 所sở 斷đoạn 道đạo 。 集Tập 諦Đế 所sở 斷đoạn 道đạo 。 滅Diệt 諦Đế 所sở 斷đoạn 道đạo 。 道Đạo 諦Đế 所sở 斷đoạn 道đạo 。 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 道đạo 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 五ngũ 法pháp 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 六lục 種chủng 道đạo 。
地địa 獄ngục 道đạo 。 畜súc 生sanh 。 餓ngạ 鬼quỷ 。 人nhân 。 天thiên 。 阿a 修tu 羅la 道đạo 。
復phục 有hữu 捨xả 六lục 塵trần 道đạo 。
復phục 有hữu 六lục 和hòa 合hợp (# 舊cựu 云vân 六lục 種chủng 道đạo 。 六lục 神thần 通thông 道đạo 。 六lục 種chủng 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 六lục 地địa 修tu 道Đạo 。 六lục 定định 道đạo 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 道đạo 。 一nhất 一nhất 波Ba 羅La 蜜Mật 各các 各các 有hữu 六lục 道đạo 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 六lục 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 七thất 道đạo 。
七Thất 覺Giác 意Ý 道đạo 。 七thất 地địa 無vô 漏lậu 道Đạo 。 七thất 想tưởng 定định 道đạo 。 七thất 淨tịnh 道đạo 。 七thất 善thiện 人nhân 道đạo 。 七thất 財tài 福phước 道đạo 。 七thất 法pháp 福phước 道đạo 。 七thất 助trợ 定định 道đạo 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 七thất 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 八bát 道đạo 。
八bát 正Chánh 道Đạo 。 八bát 解giải 脫thoát 道đạo 。 八bát 背bối/bội 捨xả 道đạo 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 八bát 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 九cửu 道đạo 。
九cửu 次thứ 第đệ 道đạo 。 九cửu 地địa 無vô 漏lậu 道Đạo 。 九cửu 見kiến 斷đoạn 道đạo 。 九cửu 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 九cửu 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。 所sở 謂vị 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 方phương 便tiện 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 。 淨tịnh 佛Phật 世thế 界giới 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 九cửu 道đạo 門môn 。
復phục 有hữu 十thập 道đạo 。 所sở 謂vị 十thập 無Vô 學Học 道đạo 。 十thập 想tưởng 道đạo 。 十thập 智trí 道đạo 。 十thập 一nhất 切thiết 處xứ 道đạo 。 十thập 不bất 善thiện 道đạo 。 十Thập 善Thiện 道Đạo 。
乃nãi 至chí 一nhất 百bách 。 六lục 十thập 二nhị 道đạo 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 道đạo 門môn 。
如như 是thị 諸chư 道đạo 。 盡tận 知tri 。 遍biến 知tri 。 是thị 為vi 。
道đạo 種chủng 慧tuệ
問vấn 曰viết 。
般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 第đệ 一nhất 道đạo 。 一nhất 相tương/tướng 。 所sở 謂vị 無vô 相tướng 。 何hà 以dĩ 說thuyết 是thị 種chủng 種chủng 道đạo 。
答đáp 曰viết 。
是thị 道đạo 皆giai 入nhập 一nhất 道đạo 中trung 。 所sở 謂vị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 初sơ 學học 有hữu 種chủng 種chủng 別biệt 。 後hậu 皆giai 同đồng 一nhất 。 無vô 有hữu 差sai 別biệt 。 譬thí 如như 劫kiếp 盡tận 燒thiêu 時thời 。 一nhất 切thiết 所sở 有hữu 。 皆giai 同đồng 虛hư 空không 。
復phục 次thứ 。 為vi 引dẫn 導đạo 眾chúng 生sanh 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 分phân 別biệt 說thuyết 。 是thị 種chủng 種chủng 道đạo 。 所sở 謂vị 世thế 間gian 道đạo 。 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 等đẳng 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 一nhất 相tướng 無vô 相tướng 中trung 。 而nhi 分phân 別biệt 是thị 世thế 間gian 道đạo 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 道đạo 。
答đáp 曰viết 。
世thế 間gian 名danh 。 但đãn 從tùng 顛điên 倒đảo 憶ức 想tưởng 。 虛hư 誑cuống 二nhị 法pháp 生sanh 。 如như 幻huyễn 。 如như 夢mộng 。 如như 轉chuyển 火hỏa 輪luân 。 凡phàm 夫phu 人nhân 強cường/cưỡng 以dĩ 為vi 世thế 間gian 。 是thị 世thế 間gian 皆giai 從tùng 虛hư 妄vọng 中trung 來lai 。 今kim 亦diệc 虛hư 妄vọng 本bổn 亦diệc 虛hư 妄vọng 。 其kỳ 實thật 無vô 生sanh 無vô 作tác 。 但đãn 從tùng 內nội 外ngoại 。
六lục 情tình 。 六lục 塵trần 和hòa 合hợp 因nhân 緣duyên 生sanh 。 隨tùy 凡phàm 夫phu 所sở 著trước 故cố 。 為vi 說thuyết 世thế 間gian 。 是thị 世thế 間gian 種chủng 種chủng 。 邪tà 見kiến 羅la 網võng 。 如như 亂loạn 系hệ 相tương/tướng 著trước 。 常thường 往vãng 來lai 生sanh 死tử 中trung 。 如như 是thị 知tri 世thế 間gian 。
何hà 等đẳng 是thị 出xuất 世thế 間gian 道đạo 。 如như 實thật 知tri 世thế 間gian 。 即tức 是thị 出xuất 世thế 間gian 道đạo 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
智trí 者giả 求cầu 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。 二nhị 事sự 不bất 可khả 得đắc 。 若nhược 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 假giả 名danh 為vi 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。
但đãn 為vi 破phá 世thế 間gian 故cố 。 說thuyết 出xuất 世thế 間gian 。 世thế 間gian 相tương/tướng 即tức 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 更cánh 無vô 所sở 復phục 有hữu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
世thế 間gian 相tướng 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 世thế 間gian 相tương/tướng 常thường 空không 。 世thế 間gian 法pháp 定định 相tướng 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 如như 是thị 行hành 者giả 。 不bất 得đắc 世thế 間gian 。 亦diệc 不bất 著trước 出xuất 世thế 間gian 。
若nhược 不bất 得đắc 世thế 間gian 。 亦diệc 不bất 著trước 出xuất 世thế 間gian 。 愛ái 。 慢mạn 破phá 故cố 。 不bất 共cộng 世thế 間gian 諍tranh 。
何hà 以dĩ 故cố 。 行hành 者giả 久cửu 知tri 世thế 間gian 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 虛hư 誑cuống 故cố 。 不bất 作tác 憶ức 想tưởng 分phân 別biệt 。
世thế 間gian 名danh 五ngũ 眾chúng 。 五ngũ 眾chúng 相tướng 。 假giả 令linh 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 求cầu 之chi 亦diệc 不bất 可khả 得đắc 。
無vô 來lai 處xứ 。 無vô 住trú 處xứ 。 亦diệc 無vô 去khứ 處xứ 。 若nhược 不bất 得đắc 五ngũ 眾chúng 來lai 。 住trụ 。 去khứ 相tương/tướng 。 即tức 是thị 出xuất 世thế 間gian 。
行hành 者giả 爾nhĩ 時thời 。 觀quán 是thị 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。 實thật 不bất 可khả 見kiến 。 不bất 見kiến 世thế 間gian 與dữ 出xuất 世thế 間gian 合hợp 。 亦diệc 不bất 見kiến 出xuất 。 世thế 間gian 與dữ 世thế 間gian 合hợp 。 離ly 世thế 間gian 亦diệc 不bất 見kiến 出xuất 世thế 間gian 。 離ly 出xuất 世thế 間gian 亦diệc 不bất 見kiến 世thế 間gian 。 如như 是thị 則tắc 不bất 生sanh 二nhị 識thức 。 所sở 謂vị 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 。
若nhược 捨xả 世thế 間gian 。 不bất 受thọ 出xuất 世thế 間gian 。 是thị 名danh 出xuất 世thế 間gian 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 如như 是thị 知tri 。 則tắc 能năng 為vì 眾chúng 生sanh 。 分phân 別biệt 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 道Đạo 。 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 一nhất 切thiết 諸chư 道đạo 。 亦diệc 如như 是thị 入nhập 一nhất 相tương/tướng 。 是thị 名danh 。
道đạo 種chủng 慧tuệ
【# 經Kinh 】#
欲dục 以dĩ 道đạo 種chủng 慧tuệ 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 欲dục 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
無vô 差sai 別biệt 。 或hoặc 時thời 言ngôn 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 或hoặc 時thời 言ngôn 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
總tổng 相tương/tướng 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 別biệt 相tướng 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
因nhân 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 果quả 是thị 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
略lược 說thuyết 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 廣quảng 說thuyết 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 總tổng 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 中trung 無vô 明minh 闇ám 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 觀quán 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 破phá 諸chư 無vô 明minh 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 。 譬thí 如như 說thuyết 四Tứ 諦Đế 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 譬thí 如như 說thuyết 四Tứ 諦Đế 義nghĩa 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 如như 說thuyết 苦Khổ 諦Đế 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 如như 說thuyết 八bát 苦khổ 相tương/tướng 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 如như 說thuyết 生sanh 苦khổ 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 者giả 。 如như 說thuyết 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 。 處xứ 處xứ 受thọ 生sanh 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 眼nhãn 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 法pháp 。 是thị 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 亦diệc 能năng 總tổng 相tương 知tri 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 等đẳng 。 知tri 是thị 十thập 二nhị 入nhập 故cố 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 智trí 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 尚thượng 不bất 能năng 盡tận 。 別biệt 相tướng 知tri 一nhất 眾chúng 生sanh 生sanh 處xứ 。 好hảo 醜xú 。 事sự 業nghiệp 多đa 少thiểu 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 世thế 亦diệc 如như 是thị 。 何hà 況huống 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。
如như 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 中trung 金kim 名danh 字tự 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 何hà 況huống 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 於ư 一nhất 物vật 中trung 。 種chủng 種chủng 名danh 字tự 。
若nhược 天thiên 語ngữ 。 若nhược 龍long 語ngữ 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 語ngữ 言ngôn 名danh 金kim 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 何hà 況huống 能năng 知tri 金kim 因nhân 緣duyên 生sanh 處xứ 。 好hảo 惡ác 。 貴quý 賤tiện 。 因nhân 而nhi 得đắc 福phước 。 因nhân 而nhi 得đắc 罪tội 。 因nhân 而nhi 得đắc 道Đạo 。
如như 是thị 現hiện 事sự 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 何hà 況huống 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 所sở 謂vị 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 等đẳng 諸chư 法pháp 。
佛Phật 盡tận 知tri 諸chư 法pháp 總tổng 相tương/tướng 。 別biệt 相tướng 故cố 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。
復phục 次thứ 。 後hậu 品phẩm 中trung 佛Phật 自tự 說thuyết 。
一Nhất 切Thiết 智Trí 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 事sự 。 道đạo 智trí 是thị 諸chư 菩Bồ 薩Tát 事sự 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 是thị 佛Phật 事sự 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 但đãn 有hữu 總tổng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 無vô 有hữu 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 。
復phục 次thứ 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 雖tuy 於ư 別biệt 相tướng 有hữu 分phần/phân 而nhi 不bất 能năng 盡tận 知tri 。 故cố 總tổng 相tương/tướng 受thọ 名danh 。 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 皆giai 是thị 真chân 實thật 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 但đãn 有hữu 名danh 字tự 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 譬thí 如như 晝trú 燈đăng 。 但đãn 有hữu 燈đăng 名danh 。 無vô 有hữu 燈đăng 用dụng 。
如như 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 若nhược 有hữu 人nhân 問vấn 難nạn/nan 。 或hoặc 時thời 不bất 能năng 悉tất 答đáp 。 不bất 能năng 斷đoạn 疑nghi 。 如như 佛Phật 三tam 問vấn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 而nhi 不bất 能năng 答đáp 。 若nhược 有hữu 一nhất 切thiết 智trí 。 云vân 何hà 不bất 能năng 答đáp 。
以dĩ 是thị 故cố 。 但đãn 有hữu 一Nhất 切Thiết 智Trí 名danh 。 勝thắng 於ư 凡phàm 夫phu 。 無vô 有hữu 實thật 也dã 。 是thị 故cố 佛Phật 是thị 實thật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 有hữu 如như 是thị 無vô 量lượng 名danh 字tự 。 或hoặc 時thời 名danh 佛Phật 為vi 一Nhất 切Thiết 智Trí 人nhân 。 或hoặc 時thời 名danh 為vi 一nhất 切thiết 種chủng 智trí 人nhân 。
如như 是thị 等đẳng 略lược 。 說thuyết 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 種chủng 種chủng 差sai 別biệt 。
問vấn 曰viết 。
如như 《# 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 等đẳng 諸chư 法pháp 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
何hà 以dĩ 故cố 此thử 中trung 說thuyết 但đãn 用dụng 道đạo 種chủng 智trí 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
答đáp 曰viết 。
汝nhữ 所sở 說thuyết 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 等đẳng 即tức 是thị 道đạo 。 知tri 是thị 道đạo 。 行hành 是thị 道đạo 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 何hà 所sở 疑nghi 。
復phục 次thứ 。 初sơ 發phát 心tâm 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 一nhất 切thiết 善thiện 法Pháp 。 盡tận 名danh 為vi 道đạo 。
此thử 道đạo 中trung 分phân 別biệt 思tư 惟duy 而nhi 行hành 。 是thị 名danh 道đạo 智trí 。 如như 此thử 經Kinh 後hậu 說thuyết 。
道đạo 智trí 是thị 菩Bồ 薩Tát 事sự 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 道Đạo 事sự 已dĩ 備bị 故cố 。 不bất 名danh 道đạo 智trí 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 諸chư 功công 德đức 未vị 備bị 。 何hà 以dĩ 不bất 名danh 道đạo 智trí 。
答đáp 曰viết 。
阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 。 自tự 於ư 所sở 行hành 亦diệc 辦biện 。 是thị 故cố 不bất 名danh 道đạo 智trí 。 道đạo 是thị 行hành 相tương/tướng 故cố 。
復phục 次thứ 。 此thử 經Kinh 中trung 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 聲Thanh 聞Văn 中trung 不bất 攝nhiếp 三tam 道đạo 故cố 此thử 中trung 不bất 說thuyết 。 佛Phật 道Đạo 大đại 故cố 。 名danh 為vi 道đạo 智trí 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 小tiểu 故cố 。 不bất 名danh 道đạo 智trí 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 自tự 行hành 道Đạo 。 亦diệc 示thị 眾chúng 生sanh 各các 各các 所sở 行hành 道Đạo 。 以dĩ 是thị 故cố 。 說thuyết 名danh 菩Bồ 薩Tát 行hành 道Đạo 智trí 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
問vấn 曰viết 。
何hà 等đẳng 是thị 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 所sở 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。
答đáp 曰viết 。
如như 佛Phật 告cáo 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。
為vì 汝nhữ 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 何hà 等đẳng 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 眼nhãn 色sắc 。 耳nhĩ 聲thanh 。 鼻tị 香hương 。 舌thiệt 味vị 。 身thân 觸xúc 。 意ý 法pháp 。 是thị 十thập 二nhị 入nhập 。 名danh 一nhất 切thiết 法pháp 。
復phục 有hữu 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 名danh 。 色sắc 。 如như 佛Phật 說thuyết 《# 利lợi 眾chúng 經kinh 》# 中trung 偈kệ 。
若nhược 欲dục 求cầu 真chân 觀quán 。 但đãn 有hữu 名danh 與dữ 色sắc 。
若nhược 欲dục 審thẩm 實thật 知tri 。 亦diệc 當đương 知tri 名danh 色sắc 。
雖tuy 癡si 心tâm 多đa 想tưởng 。 分phân 別biệt 於ư 諸chư 法pháp 。
更cánh 無vô 有hữu 異dị 事sự 。 出xuất 於ư 名danh 色sắc 者giả 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 色sắc 。 無vô 色sắc 法pháp 。 可khả 見kiến 。 不bất 可khả 見kiến 。 有hữu 對đối 。 無vô 對đối 。 有hữu 漏lậu 。 無vô 漏lậu 。 有hữu 為vi 。 無vô 為vi 。 心tâm 。 非phi 心tâm 。 心tâm 相tương 應ứng 。 非phi 心tâm 相tương 應ứng 。 共cộng 心tâm 生sanh 。 不bất 共cộng 心tâm 生sanh 。 隨tùy 心tâm 行hành 。 不bất 隨tùy 心tâm 行hành 。 從tùng 心tâm 因nhân 。 不bất 從tùng 心tâm 因nhân 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 二nhị 法Pháp 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 如như 《# 阿a 毘tỳ 曇đàm 。 攝nhiếp 法pháp 品phẩm 》# 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 善thiện 法Pháp 。 不bất 善thiện 法Pháp 。 無vô 記ký 法pháp 。 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 。 不bất 斷đoạn 法pháp 。 有hữu 報báo 法pháp 。 無vô 報báo 法pháp 。 非phi 有hữu 報báo 非phi 無vô 報báo 法pháp 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 三tam 法Pháp 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 過quá 去khứ 法pháp 。 未vị 來lai 法pháp 。 現hiện 在tại 法pháp 。 非phi 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 。 現hiện 在tại 法pháp 。 欲dục 界giới 繫hệ 法pháp 。 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 無vô 色sắc 界giới 繫hệ 法pháp 。 不bất 繫hệ 法pháp 。 從tùng 善thiện 因nhân 法pháp 。 從tùng 不bất 善thiện 因nhân 法pháp 。 從tùng 無vô 記ký 因nhân 法pháp 。 從tùng 非phi 善thiện 非phi 不bất 善thiện 非phi 無vô 記ký 因nhân 法pháp 。 有hữu 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 無vô 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 有hữu 緣duyên 緣duyên 亦diệc 無vô 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 非phi 有hữu 緣duyên 緣duyên 非phi 無vô 緣duyên 緣duyên 法pháp 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 四tứ 法Pháp 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 色sắc 法pháp 。 心tâm 法pháp 。 心tâm 數số 法pháp 。 心tâm 不bất 相tương 應ứng 諸chư 行hành 法pháp 。 無vô 為vi 法pháp 。 四Tứ 諦Đế 及cập 無vô 記ký 無vô 為vi 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 五ngũ 法Pháp 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 五ngũ 眾chúng 及cập 無vô 為vi 。 苦Khổ 諦Đế 所sở 斷đoạn 法pháp 。 集Tập 諦Đế 。 滅Diệt 諦Đế 。 道Đạo 諦Đế 。 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 法pháp 。 不bất 斷đoạn 法pháp 。
如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 六lục 法Pháp 門môn 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。
七thất 。 八bát 。 九cửu 。 十thập 等đẳng 諸chư 法Pháp 門môn 。 是thị 阿a 毘tỳ 曇đàm 分phân 別biệt 義nghĩa 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 有hữu 法pháp 。 無vô 法pháp 。 空không 法pháp 。 實thật 法pháp 。 所sở 緣duyên 法pháp 。 能năng 緣duyên 法pháp 。 聚tụ 法pháp 。 散tán 法pháp 等đẳng 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 有hữu 法pháp 。 無vô 法pháp 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 法pháp 。 空không 法pháp 。 實thật 法pháp 。 非phi 空không 非phi 實thật 法pháp 。 所sở 緣duyên 法pháp 。 能năng 緣duyên 法pháp 。 非phi 所sở 緣duyên 非phi 能năng 緣duyên 法pháp 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 有hữu 法pháp 。 無vô 法pháp 。 亦diệc 有hữu 亦diệc 無vô 法pháp 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 法pháp 。 空không 法pháp 。 不bất 空không 法pháp 。 空không 不bất 空không 法pháp 。 非phi 空không 非phi 不bất 空không 法pháp 。 生sanh 法pháp 。 滅diệt 法pháp 。 生sanh 滅diệt 法pháp 。 非phi 生sanh 非phi 滅diệt 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 法pháp 。 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 亦diệc 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 法pháp 。 非phi 不bất 生sanh 非phi 不bất 滅diệt 亦diệc 非phi 不bất 不bất 生sanh 亦diệc 非phi 不bất 不bất 滅diệt 法pháp 。
復phục 次thứ 。 一nhất 切thiết 法pháp 。 所sở 謂vị 有hữu 法pháp 。 無vô 法pháp 。 有hữu 無vô 法pháp 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 法pháp 。 捨xả 是thị 四tứ 句cú 法pháp 。
空không 。 不bất 空không 。 生sanh 。 滅diệt 。 不bất 生sanh 。 不bất 滅diệt 。 五ngũ 句cú 皆giai 亦diệc 如như 是thị 。
如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 法Pháp 門môn 所sở 攝nhiếp 諸chư 法pháp 。 以dĩ 是thị 無vô 礙ngại 智trí 慧tuệ 。 盡tận 遍biến 知tri 上thượng 諸chư 法pháp 。 名danh 為vi 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。
問vấn 曰viết 。
一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 皆giai 求cầu 智trí 慧tuệ 。 云vân 何hà 獨độc 佛Phật 一nhất 人nhân 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
答đáp 曰viết 。
佛Phật 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 第đệ 一nhất 故cố 。 獨độc 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。
無vô 足túc 。 二nhị 足túc 。 四tứ 足túc 。 多đa 足túc 。 有hữu 色sắc 。 無vô 色sắc 。 有hữu 想tưởng 。 無vô 想tưởng 。 非phi 有hữu 想tưởng 非phi 無vô 想tưởng 等đẳng 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 佛Phật 最tối 第đệ 一nhất 。
譬thí 如như 須Tu 彌Di 山Sơn 。 於ư 眾chúng 山sơn 中trung 自tự 然nhiên 最tối 第đệ 一nhất 。 如như 四tứ 大đại 中trung 。 火hỏa 最tối 有hữu 力lực 。 能năng 照chiếu 能năng 燒thiêu 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 最tối 第đệ 一nhất 故cố 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 何hà 以dĩ 故cố 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 獨độc 最tối 第đệ 一nhất 。
答đáp 曰viết 。
如như 先tiên 答đáp 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 故cố 。 今kim 當đương 更cánh 說thuyết 。
佛Phật 自tự 利lợi 益ích 亦diệc 利lợi 益ích 他tha 故cố 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 最tối 第đệ 一nhất 。
如như 一nhất 切thiết 照chiếu 中trung 日nhật 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 人nhân 中trung 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 最tối 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 蓮liên 華hoa 中trung 青thanh 蓮liên 華hoa 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 陸lục 生sanh 華hoa 須tu 曼mạn 色sắc 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 木mộc 香hương 中trung 牛ngưu 頭đầu 栴chiên 檀đàn 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 珠châu 中trung 如như 意ý 珠châu 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 諸chư 戒giới 。 中trung 聖thánh 戒giới 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 解giải 脫thoát 。 中trung 不bất 壞hoại 解giải 脫thoát 。 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 清thanh 淨tịnh 。 中trung 解giải 脫thoát 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 諸chư 諦đế 中trung 空không 觀quán 為vi 第đệ 一nhất 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 中trung 。 涅Niết 槃Bàn 為vi 第đệ 一nhất 。 如như 是thị 等đẳng 無vô 量lượng 。 各các 各các 第đệ 一nhất 。
佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 。 最tối 為vi 第đệ 一nhất 故cố 。 獨độc 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 以dĩ 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 。 一nhất 切thiết 衰suy 沒một 眾chúng 生sanh 欲dục 拯chửng 濟tế 故cố 。 盡tận 遍biến 行hành 諸chư 善thiện 道đạo 。 無vô 善thiện 不bất 集tập 。 無vô 苦khổ 不bất 行hành 。 皆giai 集tập 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 功công 德đức 。 如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 無vô 量lượng 因nhân 緣duyên 故cố 。 佛Phật 於ư 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 中trung 獨độc 第đệ 一nhất 。
問vấn 曰viết 。
三tam 世thế 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 亦diệc 有hữu 是thị 功công 德đức 。 何hà 以dĩ 故cố 言ngôn 。 佛Phật 獨độc 第đệ 一nhất 。
答đáp 曰viết 。
除trừ 諸chư 佛Phật 。 為vì 餘dư 眾chúng 生sanh 故cố 。 言ngôn 佛Phật 獨độc 第đệ 一nhất 。 諸chư 佛Phật 第đệ 一nhất 功công 德đức 。
復phục 次thứ 。
薩Tát 婆Bà 若Nhã 多đa
者giả 。
薩tát 婆bà
秦tần 言ngôn 一nhất 切thiết 。
若nhược
秦tần 言ngôn 智trí 。
多đa
秦tần 言ngôn 相tương/tướng 。
一nhất 切thiết
如như 先tiên 說thuyết 名danh 色sắc 等đẳng 諸chư 法pháp 。
佛Phật 知tri 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 一nhất 相tương/tướng 。 異dị 相tướng 。 漏lậu 相tương/tướng 。 非phi 漏lậu 相tương/tướng 。 作tác 相tương/tướng 。 非phi 作tác 相tương/tướng 等đẳng 。 一nhất 切thiết 法pháp 各các 各các 相tương/tướng 。 各các 各các 力lực 。 各các 各các 因nhân 緣duyên 。 各các 各các 果quả 報báo 。 各các 各các 性tánh 。 各các 各các 得đắc 。 各các 各các 失thất 。 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 力lực 故cố 。 一nhất 切thiết 世thế 一nhất 切thiết 種chủng 盡tận 遍biến 解giải 知tri 。 以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。
欲dục 以dĩ 道đạo 種chủng 智trí 具cụ 足túc 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
欲dục 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
問vấn 曰viết 。
如như 佛Phật 得đắc 佛Phật 道Đạo 時thời 。 以dĩ 道đạo 智trí 得đắc 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 今kim 何hà 以dĩ 言ngôn 。
以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 得đắc 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí
答đáp 曰viết 。
佛Phật 得đắc 道Đạo 時thời 。 以dĩ 道đạo 智trí 雖tuy 具cụ 足túc 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 得đắc 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 而nhi 未vị 用dụng 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 如như 大đại 國quốc 王vương 得đắc 位vị 時thời 。 境cảnh 土thổ/độ 寶bảo 藏tạng 皆giai 已dĩ 得đắc 。 但đãn 未vị 開khai 用dụng 。
【# 經Kinh 】#
欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 應ưng 如như 是thị 學học 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
一nhất 心tâm 中trung 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập 。 今kim 云vân 何hà 言ngôn 。
以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 得đắc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。
答đáp 曰viết 。
實thật 一nhất 切thiết 一nhất 時thời 得đắc 。 此thử 中trung 為vi 令linh 人nhân 信tín 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 次thứ 第đệ 差sai 品phẩm 說thuyết 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 得đắc 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 是thị 故cố 如như 是thị 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 雖tuy 一nhất 心tâm 中trung 得đắc 。 亦diệc 有hữu 初sơ 。 中trung 。 後hậu 次thứ 第đệ 。
如như 一nhất 心tâm 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 生sanh 因nhân 緣duyên 住trụ 。 住trụ 因nhân 緣duyên 滅diệt 。
又hựu 如như 心tâm 心tâm 數số 法pháp 。 不bất 相tương 應ứng 諸chư 行hành 。 及cập 身thân 業nghiệp 。 口khẩu 業nghiệp 。
以dĩ 道đạo 智trí 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 具cụ 足túc 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 亦diệc 如như 是thị 。 先tiên 說thuyết 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 。 道đạo 智trí 。 名danh 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 佛Phật 初sơ 心tâm 即tức 是thị 一nhất 切thiết 智trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 是thị 時thời 煩phiền 惱não 習tập 斷đoạn 。
一Nhất 切Thiết 智Trí
一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí
相tương/tướng 。 先tiên 已dĩ 說thuyết 。
斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập
者giả 。
煩phiền 惱não
名danh 略lược 說thuyết 則tắc 三tam 毒độc 。 廣quảng 說thuyết 則tắc 三tam 界giới 。 九cửu 十thập 八bát 使sử 。 是thị 名danh 。
煩phiền 惱não
煩phiền 惱não 習tập
名danh 煩phiền 惱não 殘tàn 氣khí 。 若nhược 身thân 業nghiệp 。 口khẩu 業nghiệp 不bất 隨tùy 智trí 慧tuệ 。 似tự 從tùng 煩phiền 惱não 起khởi 。 不bất 知tri 他tha 心tâm 者giả 。 見kiến 其kỳ 所sở 起khởi 。 生sanh 不bất 淨tịnh 心tâm 。 是thị 非phi 實thật 煩phiền 惱não 。 久cửu 習tập 煩phiền 惱não 故cố 。 起khởi 如như 是thị 業nghiệp 。
譬thí 如như 久cửu 鎖tỏa 腳cước 人nhân 。 卒thốt 得đắc 解giải 脫thoát 。 行hành 時thời 雖tuy 無vô 有hữu 鎖tỏa 。 猶do 有hữu 習tập 在tại 。
如như 乳nhũ 母mẫu 衣y 。 久cửu 故cố 垢cấu 著trước 。 雖tuy 以dĩ 淳thuần 灰hôi 淨tịnh 浣hoán 。 雖tuy 無vô 有hữu 垢cấu 。 垢cấu 氣khí 猶do 在tại 。 衣y 如như 聖thánh 人nhân 心tâm 。 垢cấu 如như 諸chư 煩phiền 惱não 。 雖tuy 以dĩ 智trí 慧tuệ 水thủy 浣hoán 。 煩phiền 惱não 垢cấu 氣khí 猶do 在tại 。
如như 是thị 諸chư 餘dư 賢hiền 聖thánh 雖tuy 。 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 斷đoạn 習tập 。
如như 難Nan 陀Đà 婬dâm 欲dục 習tập 故cố 。 雖tuy 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 道Đạo 。 於ư 男nam 女nữ 大đại 眾chúng 中trung 坐tọa 。 眼nhãn 先tiên 視thị 女nữ 眾chúng 。 而nhi 與dữ 言ngôn 語ngữ 說thuyết 法Pháp 。
如như 舍Xá 利Lợi 弗Phất 瞋sân 習tập 故cố 。 聞văn 佛Phật 言ngôn 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 食thực 不bất 淨tịnh 食thực 。 即tức 便tiện 吐thổ 食thực 。 終chung 不bất 復phục 受thọ 請thỉnh 。
又hựu 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 自tự 說thuyết 偈kệ 言ngôn 。
覆phú 罪tội 妄vọng 念niệm 人nhân 。 無vô 智trí 而nhi 懈giải 怠đãi 。
終chung 不bất 欲dục 令linh 此thử 。 妄vọng 來lai 近cận 我ngã 住trụ 。
如như 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 瞋sân 習tập 故cố 。 佛Phật 滅diệt 度độ 後hậu 集tập 法pháp 時thời 。 勅sắc 令lệnh 阿A 難Nan 六lục 突đột 吉cát 羅la 懺sám 悔hối 。 而nhi 復phục 自tự 牽khiên 阿A 難Nan 手thủ 出xuất 。
不bất 共cộng 汝nhữ 漏lậu 未vị 盡tận 不bất 淨tịnh 人nhân 集tập 法pháp 。
如như 畢tất 陵lăng 迦ca 婆bà 蹉sa 。 常thường 罵mạ 恆hằng 神thần 為vi 小tiểu 婢tỳ 。
如như 摩ma 頭đầu 婆bà 和hòa 吒tra 跳khiêu 戲hí 習tập 故cố 。 或hoặc 時thời 從tùng 衣y 枷già 踔xước 上thượng 梁lương 。 從tùng 梁lương 至chí 枰# 。 從tùng 枰# 至chí 閣các 。
如như 憍kiêu 梵Phạm 鉢bát 提đề 牛ngưu 業nghiệp 習tập 故cố 。 常thường 吐thổ 食thực 而nhi 呞tư 。
如như 是thị 等đẳng 諸chư 聖thánh 人nhân 。 雖tuy 漏lậu 盡tận 而nhi 有hữu 煩phiền 惱não 習tập 。 如như 火hỏa 焚phần 薪tân 已dĩ 。 灰hôi 炭thán 猶do 在tại 。 火hỏa 力lực 薄bạc 故cố 。 不bất 能năng 令linh 盡tận 。
若nhược 劫kiếp 盡tận 時thời 火hỏa 。 燒thiêu 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 無vô 復phục 遺di 餘dư 。 火hỏa 力lực 大đại 故cố 。 佛Phật 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 火hỏa 亦diệc 如như 是thị 。 燒thiêu 諸chư 煩phiền 惱não 。 無vô 復phục 殘tàn 習tập 。
如như 一nhất 婆Bà 羅La 門Môn 。 以dĩ 五ngũ 百bách 種chủng 惡ác 口khẩu 。 眾chúng 中trung 罵mạ 佛Phật 。 佛Phật 無vô 異dị 色sắc 。 亦diệc 無vô 異dị 心tâm 。 此thử 婆Bà 羅La 門Môn 心tâm 伏phục 。 還hoàn 以dĩ 五ngũ 百bách 種chủng 語ngữ 讚tán 佛Phật 。 佛Phật 無vô 喜hỷ 色sắc 。 亦diệc 無vô 悅duyệt 心tâm 。 於ư 此thử 毀hủy 譽dự 。 心tâm 色sắc 無vô 變biến 。
又hựu 復phục 旃chiên 遮già 。 婆Bà 羅La 門Môn 女nữ 。 帶đái 杅vu 謗báng 佛Phật 。 佛Phật 無vô 慚tàm 色sắc 。 事sự 情tình 既ký 露lộ 。 佛Phật 無vô 悅duyệt 色sắc 。
轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 讚tán 美mỹ 之chi 聲thanh 滿mãn 於ư 十thập 方phương 。 心tâm 亦diệc 不bất 高cao 。 孫tôn 陀đà 利lợi 死tử 。 惡ác 聲thanh 流lưu 布bố 。 心tâm 亦diệc 不bất 下hạ 。
阿a 羅la 毘tỳ 國quốc 土độ 風phong 寒hàn 。 又hựu 多đa 蒺tất 䔧lê 。 佛Phật 於ư 中trung 坐tọa 臥ngọa 。 不bất 以dĩ 為vi 苦khổ 。 又hựu 在tại 天thiên 上thượng 。 歡Hoan 喜Hỷ 園Viên 中trung 。 夏hạ 安an 居cư 時thời 。 坐tọa 劍kiếm 婆bà 石thạch 。 柔nhu 軟nhuyễn 清thanh 潔khiết 。 如như 天thiên 綩uyển 綖diên 。 亦diệc 不bất 以dĩ 為vi 樂lạc 。
受thọ 大đại 天thiên 王vương 跽kị 奉phụng 天thiên 食thực 。 不bất 以dĩ 為vi 美mỹ 。 毘tỳ 蘭lan 若nhã 國quốc 食thực 馬mã 麥mạch 。 不bất 以dĩ 為vi 惡ác 。
諸chư 大đại 國quốc 王vương 。 供cung 奉phụng 上thượng 饌soạn 。 不bất 以dĩ 為vi 得đắc 。 入nhập 薩tát 羅la 聚tụ 落lạc 。 空không 鉢bát 而nhi 出xuất 。 不bất 以dĩ 為vi 失thất 。
提Đề 婆Bà 達Đạt 多Đa 。 於ư 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 推thôi 石thạch 壓áp 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 不bất 憎tăng 。 是thị 時thời 羅la 睺hầu 羅la 敬kính 心tâm 讚tán 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 不bất 愛ái 。
阿a 闍xà 貰thế 縱túng/tung 諸chư 醉túy 象tượng 。 欲dục 令linh 害hại 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 不bất 畏úy 。 降hàng 伏phục 狂cuồng 象tượng 。 王vương 舍xá 城thành 人nhân 。 益ích 加gia 恭cung 敬kính 。 持trì 香hương 華hoa 纓anh 絡lạc 出xuất 供cúng 養dường 佛Phật 。 佛Phật 亦diệc 不bất 喜hỷ 。
九cửu 十thập 六lục 種chủng 外ngoại 道đạo 。 一nhất 時thời 和hòa 合hợp 議nghị 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 亦diệc 皆giai 是thị 一nhất 切thiết 智trí 人nhân 。 從tùng 舍xá 婆bà 提đề 來lai 。 欲dục 共cộng 佛Phật 論luận 議nghị 。
爾nhĩ 時thời 佛Phật 以dĩ 神thần 足túc 。 從tùng 臍tề 放phóng 光quang 。 光quang 中trung 皆giai 有hữu 化hóa 佛Phật 。 國quốc 王vương 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 亦diệc 命mạng 之chi 令linh 來lai 。 於ư 其kỳ 坐tọa 上thượng 尚thượng 不bất 能năng 得đắc 動động 。 何hà 況huống 能năng 得đắc 。 與dữ 佛Phật 論luận 議nghị 。 佛Phật 見kiến 一nhất 切thiết 外ngoại 道đạo 賊tặc 來lai 。 心tâm 亦diệc 無vô 退thoái 。 破phá 是thị 外ngoại 道đạo 。 諸chư 天thiên 世thế 人nhân 。 倍bội 益ích 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 心tâm 亦diệc 不bất 進tiến 。
如như 是thị 等đẳng 種chủng 種chủng 。 因nhân 緣duyên 來lai 欲dục 毀hủy 佛Phật 。 佛Phật 不bất 可khả 動động 。 譬thí 如như 真chân 閻Diêm 浮Phù 檀Đàn 金kim 。 火hỏa 燒thiêu 不bất 異dị 。 搥trùy 打đả 磨ma 斫chước 。 不bất 敗bại 不bất 異dị 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 經kinh 諸chư 毀hủy 辱nhục 誹phỉ 謗báng 論luận 議nghị 。 不bất 動động 不bất 異dị 。
以dĩ 是thị 故cố 。 知tri 佛Phật 諸chư 煩phiền 惱não 習tập 。 都đô 盡tận 無vô 餘dư 。
問vấn 曰viết 。
諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 同đồng 用dụng 無vô 漏lậu 智trí 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 習tập 。 何hà 以dĩ 有hữu 盡tận 。 不bất 盡tận 。
答đáp 曰viết 。
先tiên 已dĩ 說thuyết 智trí 慧tuệ 力lực 薄bạc 。 如như 世thế 間gian 火hỏa 。 諸chư 佛Phật 力lực 大đại 。 如như 劫kiếp 盡tận 火hỏa 。
今kim 當đương 更cánh 答đáp 。
聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 集tập 諸chư 功công 德đức 。 智trí 慧tuệ 不bất 久cửu 。 或hoặc 一nhất 世thế 。 二nhị 世thế 。 三tam 世thế 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 。 功công 德đức 。 於ư 無vô 量lượng 阿a 僧tăng 祇kỳ 。 劫kiếp 廣quảng 修tu 廣quảng 習tập 。 善thiện 法Pháp 久cửu 熏huân 故cố 。 於ư 煩phiền 惱não 習tập 無vô 復phục 餘dư 氣khí 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 於ư 一nhất 切thiết 諸chư 功công 德đức 。 皆giai 已dĩ 攝nhiếp 盡tận 故cố 。 乃nãi 至chí 諸chư 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 永vĩnh 盡tận 無vô 餘dư 。
何hà 以dĩ 故cố 。 諸chư 善thiện 法Pháp 功công 德đức 消tiêu 。 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 於ư 此thử 功công 德đức 不bất 盡tận 得đắc 故cố 。 但đãn 斷đoạn 世thế 間gian 愛ái 。 直trực 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。
復phục 次thứ 。 佛Phật 斷đoạn 結kết 使sử 智trí 慧tuệ 力lực 甚thậm 利lợi 。 用dụng 十Thập 力Lực 為vi 大đại 刀đao 。 以dĩ 無vô 礙ngại 智trí 直trực 過quá 故cố 。 斷đoạn 諸chư 結kết 使sử 。 盡tận 無vô 復phục 遺di 餘dư 。
譬thí 如như 人nhân 有hữu 重trọng 罪tội 。 國quốc 王vương 大đại 瞋sân 。 誅tru 其kỳ 七thất 世thế 根căn 本bổn 。 令linh 無vô 遺di 餘dư 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 煩phiền 惱não 重trọng/trùng 賊tặc 。 誅tru 拔bạt 根căn 本bổn 。 令linh 無vô 遺di 餘dư 。
以dĩ 是thị 故cố 說thuyết 。
欲dục 以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。 智trí 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập 。 當đương 習tập 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
問vấn 曰viết 。
但đãn 斷đoạn 習tập 。 亦diệc 除trừ 煩phiền 惱não 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
斷đoạn 煩phiền 惱não 及cập 習tập 俱câu 盡tận 。 如như 先tiên 說thuyết 習tập 盡tận 無vô 餘dư 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 但đãn 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 斷đoạn 習tập 。 菩Bồ 薩Tát 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。 令linh 盡tận 無vô 餘dư 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
佛Phật 久cửu 已dĩ 遠viễn 欲dục 。 如như 佛Phật 說thuyết 。
我ngã 見kiến 定Định 光Quang 佛Phật 。 已dĩ 來lai 已dĩ 離ly 欲dục 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 現hiện 有hữu 生sanh 死tử 。 妻thê 子tử 眷quyến 屬thuộc 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
從tùng 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 來lai 。 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 故cố 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 及cập 習tập 盡tận 。
有hữu 人nhân 言ngôn 。
佛Phật 從tùng 初sơ 發phát 意ý 來lai 有hữu 煩phiền 惱não 。 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 於ư 後hậu 夜dạ 時thời 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 及cập 習tập 。
問vấn 曰viết 。
如như 是thị 種chủng 種chủng 說thuyết 。 何hà 者giả 為vi 實thật 。
答đáp 曰viết 。
皆giai 是thị 佛Phật 口khẩu 所sở 說thuyết 故cố 。 無vô 有hữu 不bất 實thật 。
聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 現hiện 受thọ 人nhân 法pháp 。 有hữu 生sanh 。 老lão 。 病bệnh 。 寒hàn 。 熱nhiệt 。 飢cơ 。 渴khát 等đẳng 。 無vô 人nhân 生sanh 而nhi 無vô 煩phiền 惱não 者giả 。 是thị 故cố 佛Phật 亦diệc 應ưng 隨tùy 人nhân 法pháp 有hữu 煩phiền 惱não 。 於ư 樹thụ 王vương 下hạ 。 外ngoại 先tiên 破phá 魔ma 軍quân 。 內nội 滅diệt 結kết 使sử 賊tặc 。 破phá 外ngoại 內nội 賊tặc 故cố 。 成thành 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。
人nhân 皆giai 信tín 受thọ 。
是thị 人nhân 能năng 為vi 是thị 事sự 。 我ngã 等đẳng 亦diệc 當đương 。 學học 習tập 是thị 事sự 。
若nhược 言ngôn 久cửu 來lai 無vô 煩phiền 惱não 。 若nhược 從tùng 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 來lai 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 。 是thị 亦diệc 方phương 便tiện 說thuyết 。 令linh 諸chư 菩Bồ 薩Tát 歡hoan 喜hỷ 故cố 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 久cửu 已dĩ 斷đoạn 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 成thành 佛Phật 時thời 復phục 何hà 所sở 為vi 。
問vấn 曰viết 。
佛Phật 有hữu 種chủng 種chủng 事sự 。 斷đoạn 結kết 使sử 是thị 一nhất 事sự 。 餘dư 有hữu 淨tịnh 佛Phật 國quốc 土độ 。 成thành 就tựu 眾chúng 生sanh 等đẳng 未vị 具cụ 。 以dĩ 具cụ 足túc 眾chúng 事sự 故cố 。 名danh 為vi 佛Phật 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 爾nhĩ 者giả 。
佛Phật 言ngôn 。
斷đoạn 結kết 使sử 是thị 末mạt 後hậu 身thân
人nhân 若nhược 都đô 無vô 結kết 使sử 。 云vân 何hà 得đắc 生sanh 。
問vấn 曰viết 。
從tùng 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 已dĩ 來lai 。 常thường 得đắc 法Pháp 性tánh 生sanh 身thân 變biến 化hóa 不phủ 。
答đáp 曰viết 。
化hóa 法pháp 。 要yếu 有hữu 化hóa 主chủ 然nhiên 後hậu 能năng 化hóa 。 若nhược 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 斷đoạn 一nhất 切thiết 結kết 使sử 。 死tử 時thời 捨xả 是thị 肉nhục 身thân 。 無vô 有hữu 實thật 身thân 。 誰thùy 為vi 變biến 化hóa 。 以dĩ 是thị 故cố 。 知tri 得đắc 無vô 生sanh 已dĩ 來lai 。 不bất 應ưng 盡tận 結kết 使sử 。
復phục 次thứ 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 不bất 斷đoạn 結kết 使sử 。 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 然nhiên 後hậu 斷đoạn 。
是thị 為vi 大đại 錯thác 。
何hà 以dĩ 故cố 。 汝nhữ 法pháp 中trung 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 已dĩ 滿mãn 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 後hậu 更cánh 有hữu 百bách 劫kiếp 中trung 。 常thường 得đắc 宿Túc 命Mạng 智trí 。 自tự 憶ức 迦Ca 葉Diếp 佛Phật 時thời 作tác 比Bỉ 丘Khâu 。 名danh 欝uất 多đa 羅la 。 修tu 行hành 佛Phật 法Pháp 。 云vân 何hà 今kim 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 修tu 邪tà 道Đạo 法Pháp 。 日nhật 食thực 一nhất 麻ma 一nhất 米mễ 。 後hậu 身thân 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 日nhật 尚thượng 不bất 應ưng 謬mậu 。 何hà 況huống 六lục 年niên 。 瞋sân 亦diệc 如như 是thị 。 從tùng 久cửu 遠viễn 世thế 時thời 作tác 毒độc 蛇xà 。 獵liệp 者giả 生sanh 剝bác 其kỳ 皮bì 。 猶do 尚thượng 不bất 瞋sân 。 云vân 何hà 最tối 後hậu 身thân 而nhi 瞋sân 五ngũ 人nhân 。 以dĩ 是thị 故cố 。 知tri 聲Thanh 聞Văn 人nhân 受thọ 佛Phật 義nghĩa 為vi 錯thác 。 佛Phật 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 欲dục 破phá 外ngoại 道đạo 故cố 。 現hiện 六lục 年niên 苦khổ 行hạnh 。 汝nhữ 言ngôn 瞋sân 五ngũ 人nhân 者giả 。 是thị 為vi 方phương 便tiện 。 亦diệc 是thị 瞋sân 習tập 。 非phi 煩phiền 惱não 也dã 。
今kim 當đương 如như 實thật 說thuyết 。
菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 煩phiền 惱não 已dĩ 盡tận 。 習tập 氣khí 未vị 除trừ 故cố 。 因nhân 習tập 氣khí 受thọ 。 及cập 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 能năng 自tự 在tại 化hóa 生sanh 。 有hữu 大đại 慈từ 悲bi 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 亦diệc 為vi 滿mãn 本bổn 願nguyện 故cố 。 還hoàn 來lai 世thế 間gian 具cụ 足túc 成thành 就tựu 。 餘dư 殘tàn 佛Phật 法Pháp 故cố 。 十Thập 地Địa 滿mãn 。 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 以dĩ 無vô 礙ngại 解giải 脫thoát 力lực 故cố 。 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。
摩ma 訶ha 衍diễn 人nhân 言ngôn 。
得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 菩Bồ 薩Tát 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 習tập 都đô 盡tận 。
亦diệc 是thị 錯thác 。
若nhược 都đô 盡tận 。 與dữ 佛Phật 無vô 異dị 。 亦diệc 不bất 應ưng 受thọ 法pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 以dĩ 是thị 故cố 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 捨xả 生sanh 身thân 。 得đắc 法Pháp 性tánh 生sanh 身thân 。
若nhược 言ngôn 。
至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 及cập 習tập 俱câu 斷đoạn 。
是thị 語ngữ 亦diệc 非phi 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 具cụ 有hữu 三tam 毒độc 者giả 。 云vân 何hà 能năng 集tập 無vô 量lượng 佛Phật 法Pháp 。 譬thí 如như 毒độc 瓶bình 。 雖tuy 著trước 甘cam 露lộ 。 皆giai 不bất 中trung 食thực 。 菩Bồ 薩Tát 集tập 諸chư 純thuần 淨tịnh 功công 德đức 。 乃nãi 得đắc 作tác 佛Phật 。 若nhược 雜tạp 三tam 毒độc 。 云vân 何hà 能năng 具cụ 足túc 清thanh 淨tịnh 佛Phật 法Pháp 。
問vấn 曰viết 。
觀quán 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 及cập 修tu 悲bi 心tâm 故cố 。 能năng 令linh 三tam 毒độc 薄bạc 。 故cố 能năng 集tập 清thanh 淨tịnh 功công 德đức 。
答đáp 曰viết 。
薄bạc 三tam 毒độc 。 可khả 得đắc 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 諸chư 天thiên 王vương 身thân 。 欲dục 得đắc 佛Phật 功công 德đức 身thân 。 無vô 有hữu 是thị 事sự 。 三tam 毒độc 斷đoạn 。 習tập 未vị 盡tận 。 可khả 得đắc 集tập 諸chư 功công 德đức 。
復phục 次thứ 。
薄bạc
名danh 如như 離ly 欲dục 人nhân 斷đoạn 下hạ 地địa 結kết 。 猶do 有hữu 上thượng 地địa 煩phiền 惱não 。
又hựu 如như 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 見kiến 諦Đế 。 所sở 斷đoạn 結kết 盡tận 。 思tư 惟duy 所sở 斷đoạn 未vị 盡tận 。 是thị 名danh 為vi 。
薄bạc
如như 佛Phật 說thuyết 。
斷đoạn 三tam 結kết 。 薄bạc 婬dâm 怒nộ 癡si 。 名danh 為vi 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。
汝nhữ 若nhược 言ngôn
薄bạc
應ưng 當đương 是thị 斷đoạn 。
以dĩ 是thị 故cố 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 時thời 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 得đắc 佛Phật 時thời 斷đoạn 煩phiền 惱não 習tập 。 是thị 則tắc 實thật 說thuyết 。
【# 經Kinh 】#
復phục 次thứ 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 欲dục 上thượng 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
【# 論luận 】#
菩Bồ 薩Tát 位vị
者giả 。 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 是thị 。 得đắc 此thử 法Pháp 忍Nhẫn 。 觀quán 一nhất 切thiết 世thế 間gian 空không 。 心tâm 無vô 所sở 著trước 。 住trụ 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 不bất 復phục 染nhiễm 世thế 間gian 。
復phục 次thứ 。 般bát 舟chu 般bát 三tam 昧muội 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 得đắc 是thị 般bát 舟chu 般bát 三tam 昧muội 。 悉tất 見kiến 現hiện 在tại 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 從tùng 諸chư 佛Phật 聞văn 法Pháp 。 斷đoạn 諸chư 疑nghi 網võng 。 是thị 時thời 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 不bất 動động 搖dao 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 位vị 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 位vị 者giả 。 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 生sanh 方phương 便tiện 智trí 。 於ư 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 亦diệc 不bất 住trụ 。 自tự 知tri 自tự 證chứng 。 不bất 隨tùy 他tha 語ngữ 。 若nhược 魔ma 作tác 佛Phật 形hình 來lai 。 心tâm 亦diệc 不bất 惑hoặc 。
復phục 次thứ 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 力lực 故cố 。 得đắc 名danh 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 菩Bồ 薩Tát 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 入nhập 是thị 法pháp 位vị 中trung 。 不bất 復phục 墮đọa 凡phàm 夫phu 數số 。 名danh 為vi 得đắc 道Đạo 人nhân 。
一nhất 切thiết 世thế 間gian 事sự 。 欲dục 壞hoại 其kỳ 心tâm 。 不bất 能năng 令linh 動động 。 閉bế 三tam 惡ác 趣thú 門môn 。 墮đọa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 數số 中trung 。 初sơ 生sanh 菩Bồ 薩Tát 家gia 。 智trí 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 成thành 熟thục 。
復phục 次thứ 。 住trụ 頂đảnh 不bất 墮đọa 。 是thị 名danh 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 。 如như 〈# 學học 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。
上thượng 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 不bất 墮đọa 惡ác 趣thú 。 不bất 生sanh 下hạ 賤tiện 家gia 。 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 亦diệc 不bất 從tùng 頂đảnh 墮đọa 。
問vấn 曰viết 。
云vân 何hà 為vi
頂đảnh 墮đọa
答đáp 曰viết 。
如như 須Tu 菩Bồ 提Đề 。 語ngứ 舍Xá 利Lợi 弗Phất 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 無vô 方phương 便tiện 心tâm 。 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 入nhập 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 作tác 中trung 。 不bất 能năng 上thượng 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 亦diệc 不bất 墮đọa 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 愛ái 著trước 諸chư 功công 德đức 法Pháp 。 於ư 五ngũ 眾chúng 無vô 常thường 。 苦khổ 。 空không 。 無vô 我ngã 取thủ 相tương/tướng 心tâm 著trước 。 言ngôn 。
是thị 道đạo 。 是thị 非phi 道đạo 。 是thị 應ưng 行hành 。 是thị 不bất 應ưng 行hành 。 如như 是thị 等đẳng 取thủ 相tướng 分phân 別biệt 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 頂đảnh 墮đọa 。
何hà 等đẳng 是thị
住trụ 頂đảnh
如như 上thượng 所sở 說thuyết 。 諸chư 法pháp 愛ái 斷đoạn 。 於ư 愛ái 斷đoạn 法pháp 。 亦diệc 復phục 不bất 取thủ 。 如như 。
住trụ 頂đảnh 義nghĩa
中trung 說thuyết 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 行hành 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 時thời 。 內nội 空không 中trung 不bất 見kiến 外ngoại 空không 。 外ngoại 空không 中trung 不bất 見kiến 內nội 空không 。 外ngoại 空không 中trung 不bất 見kiến 內nội 外ngoại 空không 。 內nội 外ngoại 空không 中trung 不bất 見kiến 外ngoại 空không 。 乃nãi 至chí 無vô 法pháp 有hữu 法pháp 空không 。 亦diệc 如như 是thị 。
復phục 次thứ 。 上thượng 位vị 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 無vô 等đẳng 等đẳng 心tâm 。 亦diệc 不bất 自tự 高cao 。 知tri 心tâm 相tương/tướng 真chân 空không 。 諸chư 有hữu 無vô 等đẳng 戲hí 論luận 滅diệt 。
問vấn 曰viết 。
何hà 以dĩ 故cố 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 名danh 為vi
正chánh 位vị
此thử 菩Bồ 薩Tát 法Pháp 。 中trung 位vị 但đãn 名danh 。
位vị
答đáp 曰viết 。
若nhược 言ngôn
正chánh 位vị
亦diệc 無vô 咎cữu 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 言ngôn 。
菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị
是thị 則tắc 為vi 正chánh 。 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 但đãn 言ngôn 。
位vị
不bất 言ngôn 。
聲Thanh 聞Văn 位vị
以dĩ 是thị 故cố 言ngôn 。
正chánh 位vị
復phục 次thứ 。 學học 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 無vô 大đại 慈từ 悲bi 心tâm 。 智trí 慧tuệ 不bất 利lợi 故cố 。 未vị 生sanh 厭yếm 心tâm 。 多đa 求cầu 諸chư 法pháp 。 生sanh 種chủng 種chủng 邪tà 見kiến 疑nghi 悔hối 。 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。 大đại 慈từ 愍mẫn 一nhất 切thiết 故cố 。 多đa 求cầu 度độ 脫thoát 眾chúng 生sanh 老lão 。 病bệnh 。 死tử 苦khổ 。 不bất 求cầu 分phân 別biệt 種chủng 種chủng 戲hí 論luận 。
譬thí 如như 長trưởng 者giả 有hữu 一nhất 子tử 。 愛ái 之chi 甚thậm 重trọng 。 其kỳ 子tử 得đắc 病bệnh 。 但đãn 求cầu 良lương 藥dược 能năng 差sai 病bệnh 者giả 。 不bất 求cầu 分phân 別biệt 諸chư 藥dược 名danh 字tự 。 取thủ 之chi 時thời 節tiết 。 合hợp 和hòa 分phần/phân 數số 。
以dĩ 是thị 故cố 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 從tùng 果quả 。 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 不bất 從tùng 因nhân 觀quán 。 見kiến 多đa 者giả 從tùng 因nhân 觀quán 。 愛ái 多đa 者giả 從tùng 果quả 觀quán 。
諸chư 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 因nhân 邪tà 位vị 故cố 有hữu 正chánh 位vị 。 菩Bồ 薩Tát 邪tà 位vị 薄bạc 故cố 。 但đãn 名danh 。
菩Bồ 薩Tát 位vị
問vấn 曰viết 。
聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 從tùng 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 。 乃nãi 至chí 道đạo 比tỉ 忍nhẫn 。 名danh 為vi 正chánh 位vị 。 如như 《# 經kinh 》# 中trung 說thuyết 。
三tam 惡ác 道đạo 中trung 。 不bất 可khả 得đắc 三tam 事sự 。 所sở 謂vị 正chánh 位vị 。 聖thánh 果Quả 。 漏lậu 盡tận 。 破phá 戒giới 。 邪tà 見kiến 。 五ngũ 逆nghịch 罪tội 等đẳng 。 亦diệc 如như 是thị 。
從tùng 得đắc 何hà 法pháp 。 名danh 為vi 菩Bồ 薩Tát 位vị 。
答đáp 曰viết 。
發phát 意ý 。 修tu 行hành 。 大đại 悲bi 。 方phương 便tiện 具cụ 足túc 。 行hành 是thị 四tứ 法pháp 。 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。
如như 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 中trung 。 先tiên 具cụ 說thuyết 四tứ 種chủng 善thiện 根căn 。
煖Noãn 法Pháp 。 頂Đảnh 法Pháp 。 忍Nhẫn 法Pháp 。 世Thế 間Gian 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 然nhiên 後hậu 入nhập 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 正chánh 位vị 。
問vấn 曰viết 。
修tu 行hành 皆giai 攝nhiếp 四tứ 法pháp 。 何hà 以dĩ 故cố 差sai 別biệt 為vi 四tứ 。
答đáp 曰viết 。
初sơ 發phát 意ý 雖tuy 有hữu 修tu 行hành 。 不bất 久cửu 修tu 故cố 。 不bất 名danh 修tu 行hành 。 如như 在tại 家gia 雖tuy 終chung 日nhật 不bất 住trụ 。 不bất 名danh 為vi 行hành 。
復phục 次thứ 。 發phát 意ý 時thời 。 但đãn 有hữu 意ý 願nguyện 。 行hành 時thời 造tạo 作tác 。 以dĩ 財tài 與dữ 人nhân 。 受thọ 持trì 禁cấm 戒giới 。 如như 是thị 等đẳng 行hành 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 是thị 名danh 。
修tu 行hành
修tu 行hành 已dĩ 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。 愍mẫn 念niệm 眾chúng 生sanh 。
不bất 知tri 是thị 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 染nhiễm 著trước 世thế 間gian 虛hư 誑cuống 法pháp 。 受thọ 種chủng 種chủng 身thân 苦khổ 。 心tâm 苦khổ 。
是thị 更cánh 受thọ
大đại 悲bi
名danh 故cố 。 不bất 名danh 修tu 行hành 。
方phương 便tiện
者giả 。 具cụ 足túc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 大đại 悲bi 心tâm 故cố 。 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 於ư 是thị 二nhị 法pháp 。 以dĩ 方phương 便tiện 力lực 。 不bất 生sanh 染nhiễm 著trước 。 雖tuy 知tri 諸chư 法pháp 空không 。 方phương 便tiện 力lực 故cố 。 亦diệc 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 不bất 捨xả 眾chúng 生sanh 。 亦diệc 知tri 諸chư 法pháp 實thật 空không 。 若nhược 於ư 是thị 二nhị 事sự 等đẳng 。 即tức 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 如như 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 於ư 定định 慧tuệ 二nhị 法pháp 等đẳng 故cố 。 是thị 時thời 即tức 得đắc 入nhập 正chánh 位vị 。 是thị 法pháp 雖tuy 有hữu 行hành 。 更cánh 有hữu 餘dư 名danh 字tự 。 不bất 名danh 修tu 行hành 。
從tùng 初sơ 發phát 意ý 。 乃nãi 至chí 坐tọa 道Đạo 場Tràng 。 於ư 其kỳ 中trung 間gian 。 所sở 行hành 皆giai 名danh 。
修tu 行hành
小tiểu 小tiểu 差sai 別biệt 。 有hữu 異dị 名danh 字tự 。 為vi 易dị 解giải 故cố 。
譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 初sơ 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 意ý 。 欲dục 度độ 脫thoát 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 老lão 。 病bệnh 。 死tử 等đẳng 身thân 心tâm 諸chư 苦khổ 。 作tác 大đại 誓thệ 莊trang 嚴nghiêm 。 功công 德đức 。 慧tuệ 明minh 二nhị 事sự 因nhân 緣duyên 故cố 。 所sở 願nguyện 皆giai 滿mãn 。
是thị 二nhị 事sự 有hữu 六lục 分phần 修tu 行hành 。 名danh 為vi 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。
布bố 施thí 。 持trì 戒giới 。 忍nhẫn 辱nhục 是thị 功công 德đức 分phần/phân 。 精tinh 進tấn 。 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 是thị 慧tuệ 明minh 分phần/phân 。
修tu 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 知tri 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 。 甚thậm 深thâm 微vi 妙diệu 。 難nan 解giải 難nan 知tri 。 作tác 是thị 念niệm 。
眾chúng 生sanh 著trước 三tam 界giới 諸chư 法pháp 。 以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 。 令linh 眾chúng 生sanh 得đắc 。 是thị 諸chư 法pháp 相tướng 。 當đương 以dĩ 具cụ 足túc 諸chư 功công 德đức 。 清thanh 淨tịnh 智trí 慧tuệ 。 成thành 就tựu 佛Phật 身thân 。 三tam 十thập 二nhị 相tướng 。 八bát 十thập 隨tùy 形hình 好hảo 。 光quang 明minh 具cụ 足túc 。 神thần 通thông 無vô 量lượng 。 以dĩ 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 四Tứ 無Vô 礙Ngại 智Trí 。 觀quán 應ưng 可khả 度độ 者giả 。 說thuyết 法Pháp 開khai 化hóa 。
譬thí 如như 金kim 翅sí 鳥điểu 王vương 。 普phổ 觀quán 諸chư 龍long 。 命mạng 應ưng 盡tận 者giả 。 以dĩ 翅sí 摶đoàn 海hải 。 令linh 水thủy 兩lưỡng 闢tịch 。 取thủ 而nhi 食thực 之chi 。 佛Phật 亦diệc 如như 是thị 。 以dĩ 佛Phật 眼nhãn 觀quán 。 十thập 方phương 世thế 界giới 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 生sanh 。 誰thùy 應ưng 得đắc 度độ 。 初sơ 現hiện 神thần 足túc 。 次thứ 為vi 示thị 其kỳ 心tâm 趣thú 。 以dĩ 此thử 二nhị 事sự 。 除trừ 三tam 障chướng 礙ngại 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 拔bạt 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 得đắc 佛Phật 力lực 無vô 量lượng 神thần 通thông 。 假giả 令linh 虛hư 妄vọng 猶do 尚thượng 可khả 信tín 。 何hà 況huống 實thật 說thuyết 。 是thị 名danh 。
方phương 便tiện
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 知tri 諸chư 法pháp 相tướng 。 念niệm 其kỳ 本bổn 願nguyện 。 欲dục 度độ 眾chúng 生sanh 。 作tác 是thị 思tư 惟duy 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 眾chúng 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 當đương 云vân 何hà 度độ 。
復phục 作tác 是thị 念niệm 。
諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 眾chúng 生sanh 雖tuy 不bất 可khả 得đắc 。 而nhi 眾chúng 生sanh 不bất 知tri 是thị 。 諸chư 法pháp 相tướng 故cố 。 欲dục 令linh 知tri 是thị 實thật 相tướng 。
復phục 次thứ 。 是thị 實thật 法pháp 相tướng 。 亦diệc 不bất 礙ngại 眾chúng 生sanh 。 實thật 法pháp 相tướng 者giả 。 名danh 為vi 無vô 所sở 除trừ 壞hoại 。 亦diệc 無vô 所sở 作tác 。
是thị 名danh
方phương 便tiện
具cụ 足túc 是thị 四tứ 法pháp 。 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。
【# 經Kinh 】#
欲dục 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 當đương 學học 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。
【# 論luận 】#
問vấn 曰viết 。
菩Bồ 薩Tát 入nhập 法pháp 位vị 時thời 。 即tức 已dĩ 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 何hà 以dĩ 故cố 復phục 說thuyết 。
答đáp 曰viết 。
雖tuy 三tam 事sự 一nhất 時thời 。 諸chư 法pháp 各các 各các 相tương 應ứng 。 當đương 次thứ 第đệ 讚tán 。
如như 一nhất 心tâm 中trung 。 一nhất 時thời 得đắc 無vô 漏lậu 五ngũ 根căn 。 而nhi 各các 各các 分phân 別biệt 說thuyết 其kỳ 相tương/tướng 。
菩Bồ 薩Tát 入nhập 法pháp 位vị 時thời 。 斷đoạn 若nhược 干can 結kết 使sử 。 得đắc 若nhược 干can 功công 德đức 。 過quá 是thị 地địa 。 住trụ 是thị 地địa 。 唯duy 佛Phật 能năng 知tri 。 亦diệc 欲dục 引dẫn 導đạo 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 佛Phật 種chủng 種chủng 讚tán 說thuyết 。
如như 此thử 《# 經kinh 》# 始thỉ 。 佛Phật 在tại 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 。 與dữ 五ngũ 千thiên 比Bỉ 丘Khâu 俱câu 。 皆giai 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 諸chư 漏lậu 已dĩ 盡tận 。 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 等đẳng 。 阿A 羅La 漢Hán 即tức 是thị 漏lậu 盡tận 。 漏lậu 盡tận 者giả 即tức 是thị 所sở 作tác 已dĩ 辦biện 等đẳng 。 亦diệc 為vi 引dẫn 導đạo 餘dư 人nhân 。 令linh 心tâm 清thanh 淨tịnh 故cố 。 種chủng 種chủng 讚tán 說thuyết 。 無vô 咎cữu 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 入nhập 法pháp 位vị 。 即tức 是thị 過quá 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。
復phục 次thứ 。 因nhân 入nhập 法pháp 位vị 故cố 。 得đắc 過quá 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。
問vấn 曰viết 。
入nhập 法pháp 位vị 中trung 。 過quá 老lão 病bệnh 死tử 。 及cập 斷đoạn 諸chư 結kết 使sử 。 破phá 三tam 惡ác 道đạo 等đẳng 。 如như 先tiên 說thuyết 。 何hà 以dĩ 但đãn 。
說thuyết 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。
亦diệc 住trụ 種chủng 種chủng 功công 德đức 。 何hà 以dĩ 故cố 但đãn 說thuyết 。
住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa
答đáp 曰viết 。
捨xả 諸chư 惡ác 事sự 。 得đắc 諸chư 功công 德đức 。 後hậu 當đương 次thứ 第đệ 說thuyết 及cập 所sở 住trụ 功công 德đức 。 諸chư 法pháp 當đương 須tu 次thứ 第đệ 。 不bất 可khả 一nhất 時thời 頓đốn 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 菩Bồ 薩Tát 初sơ 發phát 意ý 時thời 。 所sở 可khả 怖bố 畏úy 。 無vô 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 正chánh 使sử 墮đọa 地địa 獄ngục 。 無vô 如như 是thị 怖bố 畏úy 。 不bất 永vĩnh 破phá 大Đại 乘Thừa 道đạo 故cố 。 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 於ư 此thử 大Đại 乘Thừa 。 以dĩ 為vi 永vĩnh 滅diệt 。
譬thí 如như 空không 地địa 有hữu 樹thụ 。 名danh 舍xá 摩ma 梨lê 。 觚cô 枝chi 廣quảng 大đại 。 眾chúng 鳥điểu 集tập 宿túc 。 一nhất 鴿cáp 後hậu 至chí 。 住trụ 一nhất 枝chi 上thượng 。 其kỳ 枝chi 及cập 觚cô 。 即tức 時thời 壓áp 折chiết 。 澤trạch 神thần 問vấn 樹thụ 神thần 。
大đại 鳥điểu 鵰điêu 鷲thứu 。 皆giai 能năng 任nhậm 持trì 。 何hà 至chí 小tiểu 鳥điểu 。 便tiện 不bất 自tự 勝thắng 。 樹thụ 神thần 答đáp 言ngôn 。
此thử 鳥điểu 從tùng 我ngã 怨oán 家gia 尼ni 俱câu 盧lô 樹thụ 上thượng 來lai 。 食thực 彼bỉ 樹thụ 果quả 。 來lai 栖tê 我ngã 上thượng 。 必tất 當đương 放phóng 糞phẩn 。 子tử 墮đọa 地địa 者giả 。 惡ác 樹thụ 復phục 生sanh 。 為vi 害hại 必tất 大đại 。 以dĩ 是thị 故cố 。 於ư 此thử 一nhất 鴿cáp 。 大đại 懷hoài 憂ưu 畏úy 。 寧ninh 捨xả 一nhất 枝chi 。 所sở 全toàn 者giả 大đại 。
菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 於ư 諸chư 外ngoại 道đạo 。 魔ma 眾chúng 。 及cập 諸chư 結kết 使sử 。 惡ác 業nghiệp 。 無vô 如như 是thị 畏úy 。 如như 阿A 羅La 漢Hán 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 。
何hà 以dĩ 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 於ư 菩Bồ 薩Tát 邊biên 。 亦diệc 如như 彼bỉ 鴿cáp 。 壞hoại 敗bại 大Đại 乘Thừa 心tâm 。 永vĩnh 滅diệt 佛Phật 業nghiệp 。 以dĩ 是thị 故cố 。 但đãn 說thuyết 。
過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。
住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa
者giả 。 從tùng 初sơ 發phát 意ý 已dĩ 來lai 。 常thường 喜hỷ 樂lạc 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 聞văn 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 多đa 退thoái 轉chuyển 故cố 。 發phát 意ý 時thời 作tác 願nguyện 。
何hà 時thời 當đương 得đắc 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 以dĩ 是thị 故cố 。 說thuyết 。
住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa
問vấn 曰viết 。
何hà 等đẳng 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。
答đáp 曰viết 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 能năng 。 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 不bất 不bất 生sanh 不bất 不bất 滅diệt 。 不bất 共cộng 。 非phi 不bất 共cộng 。
如như 是thị 觀quán 諸chư 法pháp 。 於ư 三tam 界giới 得đắc 脫thoát 。 不bất 以dĩ 空không 。 不bất 以dĩ 非phi 空không 。 一nhất 心tâm 信tín 忍nhẫn 十thập 方phương 諸chư 佛Phật 。 所sở 用dụng 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 。 無vô 能năng 壞hoại 。 無vô 能năng 動động 者giả 。 是thị 名danh 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 即tức 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。
復phục 次thứ 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 過quá 聲Thanh 聞Văn 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 亦diệc 名danh 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。
復phục 次thứ 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 世thế 世thế 常thường 得đắc 果quả 報báo 神thần 通thông 。 不bất 失thất 不bất 退thoái 。
若nhược 菩Bồ 薩Tát 得đắc 此thử 二nhị 法pháp 。
雖tuy 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 而nhi 以dĩ 大đại 悲bi 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 清thanh 淨tịnh 智trí 慧tuệ 。 二nhị 者giả 。 方phương 便tiện 慧tuệ 。
復phục 有hữu 二nhị 法Pháp 。
一nhất 者giả 。 深thâm 心tâm 念niệm 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 者giả 。 所sở 作tác 不bất 離ly 世thế 間gian 。
譬thí 如như 大đại 龍long 。 尾vĩ 在tại 大đại 海hải 。 頭đầu 在tại 虛hư 空không 。 震chấn 電điện 雷lôi 霆đình 而nhi 降giáng/hàng 大đại 雨vũ 。
復phục 次thứ 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 得đắc 是thị 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 智trí 慧tuệ 。 世thế 世thế 不bất 失thất 。 終chung 不bất 暫tạm 離ly 。
於ư 諸chư 佛Phật 深thâm 經Kinh 終chung 不bất 疑nghi 。 亦diệc 不bất 作tác 礙ngại 。
何hà 以dĩ 故cố 。
我ngã 未vị 得đắc 一Nhất 切Thiết 智Trí 慧Tuệ 故cố 。 不bất 知tri 何hà 方phương 便tiện 。 何hà 因nhân 緣duyên 故cố 如như 是thị 說thuyết 。
阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 菩Bồ 薩Tát 常thường 以dĩ 深thâm 心tâm 。 終chung 不bất 生sanh 惡ác 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 以dĩ 深thâm 心tâm 集tập 諸chư 善thiện 。 淺thiển 心tâm 作tác 諸chư 不bất 善thiện 。
問vấn 曰viết 。
若nhược 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 相tương/tướng 。 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 云vân 何hà 以dĩ 淺thiển 心tâm 。 作tác 諸chư 不bất 善thiện 。
答đáp 曰viết 。
有hữu 二nhị 種chủng 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。
一nhất 者giả 。 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。 二nhị 者giả 。 雖tuy 未vị 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法pháp 。 佛Phật 知tri 其kỳ 過quá 去khứ 。 未vị 來lai 所sở 作tác 因nhân 緣duyên 。 必tất 得đắc 作tác 佛Phật 。 為vi 利lợi 益ích 傍bàng 人nhân 故cố 。 為vi 其kỳ 授thọ 記ký 。
是thị 菩Bồ 薩Tát 生sanh 死tử 肉nhục 身thân 。 結kết 使sử 未vị 斷đoạn 。 於ư 諸chư 凡phàm 夫phu 。 中trung 為vi 最tối 第đệ 一nhất 。 是thị 亦diệc 名danh 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 相tương/tướng 。
若nhược 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 法Pháp 。 斷đoạn 諸chư 結kết 使sử 。 此thử 則tắc 清thanh 淨tịnh 。 末mạt 後hậu 肉nhục 身thân 盡tận 。 得đắc 法Pháp 性tánh 生sanh 身thân 。 結kết 使sử 所sở 不bất 礙ngại 。 不bất 須tu 教giáo 誡giới 。 如như 大đại 恆Hằng 河Hà 中trung 船thuyền 。 不bất 須tu 將tương 御ngự 。 自tự 至chí 大đại 海hải 。
復phục 次thứ 。 有hữu 初sơ 發phát 意ý 生sanh 大đại 心tâm 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 知tri 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 便tiện 得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。
有hữu 但đãn 行hành 檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 。 便tiện 具cụ 足túc 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 亦diệc 如như 是thị 。
有hữu 行hành 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 未vị 得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 於ư 眾chúng 生sanh 中trung 。 生sanh 大đại 悲bi 心tâm 。 是thị 時thời 便tiện 得đắc 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。
有hữu 得đắc 悲bi 心tâm 。 而nhi 作tác 是thị 念niệm 。
若nhược 諸chư 法pháp 皆giai 空không 。 則tắc 無vô 眾chúng 生sanh 。 誰thùy 可khả 度độ 者giả 。
是thị 時thời 悲bi 心tâm 便tiện 弱nhược 。 或hoặc 時thời 以dĩ 眾chúng 生sanh 可khả 愍mẫn 。 於ư 諸chư 法pháp 空không 觀quán 弱nhược 。 若nhược 得đắc 方phương 便tiện 力lực 。 於ư 此thử 二nhị 法pháp 。 等đẳng 無vô 偏thiên 黨đảng 。 大đại 悲bi 心tâm 不bất 妨phương 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 得đắc 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 不bất 妨phương 大đại 悲bi 生sanh 。 如như 是thị 方phương 便tiện 。 是thị 時thời 便tiện 得đắc 入nhập 菩Bồ 薩Tát 法pháp 位vị 。 住trụ 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 如như 〈# 往vãng 生sanh 品phẩm 〉# 中trung 說thuyết 。
復phục 次thứ 。 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 相tương/tướng 。 如như 後hậu 〈# 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 〉# 二nhị 品phẩm 中trung 說thuyết 。
大đại 智Trí 度Độ 論luận 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 七thất
