大Đại 乘Thừa 阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 雜Tạp 集Tập 論Luận
Quyển 6
安An 慧Tuệ 菩Bồ 薩Tát 糅Nhữu 唐Đường 玄Huyền 奘Tráng 譯Dịch
大Đại 乘Thừa 阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 雜Tạp 集Tập 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục
安an 慧tuệ 菩Bồ 薩Tát 糅nhữu
大đại 唐đường 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 玄huyền 奘tráng 奉phụng 。 詔chiếu 譯dịch 。
決Quyết 擇Trạch 分Phần/phân 中Trung 諦Đế 品Phẩm 第đệ 一nhất 之chi 一nhất
復phục 次thứ 略lược 說thuyết 決quyết 擇trạch 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 諦đế 決quyết 擇trạch 法pháp 決quyết 擇trạch 得đắc 決quyết 擇trạch 。 論luận 議nghị 決quyết 擇trạch 。 諦đế 決quyết 擇trạch 復phục 有hữu 四tứ 種chủng 。 謂vị 依y 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 說thuyết 。
苦Khổ 諦Đế 云vân 何hà 。 謂vị 有hữu 情tình 生sanh 及cập 生sanh 所sở 依y 處xứ 。 即tức 有hữu 情tình 世thế 間gian 器khí 世thế 間gian 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 若nhược 生sanh 若nhược 生sanh 處xứ 。 俱câu 說thuyết 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 有hữu 情tình 生sanh 者giả 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 生sanh 在tại 地địa 獄ngục 。 畜súc 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 人nhân 天thiên 趣thú 中trung 。 人nhân 謂vị 東đông 毘tỳ 提đề 訶ha 西tây 瞿cù 。 陀đà 尼ni 南Nam 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 。 北Bắc 俱Câu 盧Lô 洲Châu 。 天thiên 謂vị 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 。 天thiên 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 夜dạ 摩ma 天thiên 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 梵Phạm 眾chúng 天thiên 梵Phạm 輔phụ 天thiên 大đại 梵Phạm 天Thiên 少thiểu 光quang 天thiên 無Vô 量Lượng 光Quang 天Thiên 。 極Cực 光Quang 淨Tịnh 天Thiên 。 少thiểu 淨tịnh 天thiên 無Vô 量Lượng 淨Tịnh 天Thiên 。 遍biến 淨tịnh 天thiên 無vô 雲vân 天thiên 福phước 生sanh 天thiên 廣quảng 果quả 天thiên 無Vô 想Tưởng 有Hữu 情Tình 天Thiên 。 無vô 煩phiền 天thiên 無vô 熱nhiệt 天thiên 善thiện 現hiện 天thiên 善thiện 見kiến 天thiên 。 色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。 無vô 邊biên 空không 處xứ 天thiên 無Vô 邊Biên 識Thức 處Xứ 天Thiên 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 天Thiên 。 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 天Thiên 。 生sanh 所sở 依y 處xứ 即tức 器khí 世thế 界giới 。 謂vị 水thủy 輪luân 依y 風phong 輪luân 。 地địa 輪luân 依y 水thủy 輪luân 。 依y 此thử 地địa 輪luân 有hữu 蘇Tô 迷Mê 盧Lô 山Sơn 。 七thất 金kim 山sơn 四tứ 大đại 洲châu 八bát 小tiểu 洲châu 內nội 海hải 外ngoại 海hải 。 蘇Tô 迷Mê 盧Lô 山Sơn 。 四tứ 外ngoại 層tằng 級cấp 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 天thiên 。 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 所sở 居cư 處xứ 別biệt 。 外ngoại 輪luân 圍vi 山sơn 。 虛hư 空không 宮cung 殿điện 。 若nhược 夜dạ 摩ma 天thiên 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 及cập 色sắc 界giới 天thiên 所sở 居cư 處xứ 別biệt 。 諸chư 阿a 素tố 洛lạc 所sở 居cư 處xứ 別biệt 。 及cập 諸chư 那na 落lạc 迦ca 所sở 居cư 處xứ 別biệt 。 謂vị 熱nhiệt 那na 落lạc 迦ca 。 寒hàn 那na 落lạc 迦ca 。 孤cô 獨độc 那na 落lạc 迦ca 。 及cập 一nhất 分phần/phân 傍bàng 生sanh 餓ngạ 鬼quỷ 。 所sở 居cư 處xứ 別biệt 。 乃nãi 至chí 一nhất 日nhật 。 一nhất 月nguyệt 周chu 遍biến 流lưu 光quang 。 所sở 照chiếu 方phương 處xứ 名danh 一nhất 世thế 界giới 。 如như 是thị 千thiên 世thế 界giới 。 中trung 有hữu 千thiên 日nhật 千thiên 月nguyệt 。 千thiên 蘇tô 迷mê 盧lô 。 山sơn 王vương 千thiên 四tứ 大đại 洲châu 千thiên 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 。 天thiên 千thiên 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 千thiên 夜Dạ 摩Ma 天Thiên 。 千thiên 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 千thiên 樂Lạc 變Biến 化Hóa 天Thiên 。 千thiên 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 千thiên 梵Phạm 世Thế 天Thiên 。 如như 是thị 總tổng 名danh 小tiểu 千thiên 世thế 界giới 。 千thiên 小tiểu 千thiên 界giới 。 總tổng 名danh 第đệ 二nhị 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 千thiên 中trung 千thiên 世thế 界giới 。 總tổng 名danh 第đệ 三tam 。 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 如như 此thử 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 總tổng 有hữu 大Đại 輪Luân 圍Vi 山Sơn 。 周chu 匝táp 圍vi 繞nhiễu 。 又hựu 此thử 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 同đồng 壞hoại 同đồng 成thành 。 譬thí 如như 天thiên 雨vũ 。 滴tích 如như 車xa 軸trục 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 從tùng 空không 下hạ 注chú 。 如như 是thị 東đông 方phương 。 無vô 間gian 無vô 斷đoạn 。 無vô 量lượng 世thế 界giới 。 或hoặc 有hữu 將tương 壞hoại 。 或hoặc 有hữu 將tương 成thành 。 或hoặc 有hữu 正chánh 壞hoại 。 或hoặc 壞hoại 已dĩ 住trụ 。 或hoặc 有hữu 正chánh 成thành 。 或hoặc 成thành 已dĩ 住trụ 。 如như 於ư 東đông 方phương 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 十thập 方phương 亦diệc 爾nhĩ 。 如như 是thị 若nhược 有hữu 。 情tình 世thế 間gian 若nhược 器khí 世thế 間gian 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 力lực 所sở 生sanh 故cố 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 增tăng 上thượng 所sở 起khởi 故cố 。 總tổng 名danh 苦Khổ 諦Đế 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 力lực 所sở 生sanh 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 增tăng 上thượng 所sở 起khởi 者giả 。 此thử 二nhị 句cú 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 顯hiển 有hữu 情tình 世thế 間gian 及cập 器khí 世thế 間gian 。 俱câu 是thị 苦khổ 性tánh 。
復phục 有hữu 清thanh 淨tịnh 世thế 界giới 。 非phi 苦Khổ 諦Đế 攝nhiếp 。 非phi 業nghiệp 煩phiền 惱não 力lực 所sở 生sanh 故cố 。 非phi 業nghiệp 煩phiền 惱não 增tăng 上thượng 所sở 起khởi 故cố 。 然nhiên 由do 大đại 願nguyện 清thanh 淨tịnh 。 善thiện 根căn 增tăng 上thượng 所sở 引dẫn 。 此thử 所sở 生sanh 處xứ 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 唯duy 佛Phật 所sở 覺giác 。 尚thượng 非phi 得đắc 靜tĩnh 慮lự 者giả 靜tĩnh 慮lự 境cảnh 界giới 。 況huống 尋tầm 思tư 者giả 。
復phục 次thứ 已dĩ 略lược 辯biện 苦Khổ 諦Đế 相tương/tướng 。 今kim 當đương 廣quảng 顯hiển 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 苦khổ 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 所sở 謂vị 生sanh 苦khổ 老lão 苦khổ 。 病bệnh 苦khổ 死tử 苦khổ 。 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 略lược 攝nhiếp 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 生sanh 何hà 因nhân 苦khổ 。 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 故cố 。 餘dư 苦khổ 所sở 依y 故cố 。 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 者giả 。 謂vị 曾tằng 於ư 母mẫu 胎thai 生sanh 熟thục 藏tạng 間gian 。 具cụ 受thọ 種chủng 種chủng 極cực 不bất 淨tịnh 物vật 所sở 逼bức 迫bách 苦khổ 。 正chánh 出xuất 胎thai 時thời 復phục 受thọ 支chi 體thể 逼bức 切thiết 大đại 苦khổ 。 餘dư 苦khổ 所sở 依y 者giả 。 謂vị 有hữu 生sanh 故cố 老lão 病bệnh 死tử 等đẳng 。 眾chúng 苦khổ 隨tùy 逐trục 。 老lão 何hà 因nhân 苦khổ 。
時thời 分phần/phân 變biến 壞hoại 苦khổ 故cố 。 病bệnh 何hà 因nhân 苦khổ 。 大đại 種chủng 變biến 異dị 苦khổ 故cố 。 死tử 何hà 因nhân 苦khổ 。 壽thọ 命mạng 變biến 壞hoại 苦khổ 故cố 。 怨oán 憎tăng 會hội 何hà 因nhân 苦khổ 。 合hợp 會hội 生sanh 苦khổ 故cố 。 愛ái 別biệt 離ly 何hà 因nhân 苦khổ 。 別biệt 離ly 生sanh 苦khổ 故cố 。 求cầu 不bất 得đắc 何hà 因nhân 苦khổ 。 所sở 希hy 不bất 果quả 生sanh 苦khổ 故cố 。 略lược 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 何hà 因nhân 苦khổ 。 麁thô 重trọng 苦khổ 故cố 。 如như 是thị 八bát 種chủng 。 略lược 攝nhiếp 為vi 六lục 。 謂vị 逼bức 迫bách 苦khổ 轉chuyển 變biến 苦khổ 合hợp 會hội 苦khổ 別biệt 離ly 苦khổ 所sở 希hy 不bất 果quả 苦khổ 麁thô 重trọng 苦khổ 。 如như 是thị 六lục 種chủng 。 廣quảng 開khai 為vi 八bát 。 轉chuyển 變biến 苦khổ 中trung 分phần/phân 三tam 種chủng 故cố 。 若nhược 六lục 若nhược 八bát 。 平bình 等đẳng 平bình 等đẳng 。 問vấn 如như 說thuyết 三tam 苦khổ 。 此thử 中trung 八bát 苦khổ 為vi 三tam 攝nhiếp 八bát 八bát 攝nhiếp 三tam 耶da 。 答đáp 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 攝nhiếp 。 所sở 謂vị 生sanh 苦khổ 乃nãi 至chí 怨oán 憎tăng 會hội 苦khổ 。 能năng 顯hiển 苦khổ 苦khổ 。 順thuận 苦khổ 受thọ 法pháp 苦khổ 自tự 相tương/tướng 義nghĩa 故cố 。 愛ái 別biệt 離ly 苦khổ 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 能năng 顯hiển 壞hoại 苦khổ 。 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 順thuận 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 法pháp 壞hoại 自tự 相tương/tướng 義nghĩa 故cố 。 略lược 攝nhiếp 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 能năng 顯hiển 行hành 苦khổ 。 不bất 解giải 脫thoát 二nhị 無vô 常thường 所sở 隨tùy 。 不bất 安an 隱ẩn 義nghĩa 故cố 。 問vấn 如như 說thuyết 二nhị 苦khổ 。 謂vị 世thế 俗tục 諦đế 苦khổ 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 苦khổ 。 何hà 者giả 世thế 俗tục 苦khổ 。 何hà 者giả 勝thắng 義nghĩa 苦khổ 。 答đáp 生sanh 苦khổ 乃nãi 至chí 。 求cầu 不bất 得đắc 苦khổ 。 是thị 世thế 俗tục 諦đế 苦khổ 。 世thế 間gian 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。 略lược 攝nhiếp 一nhất 切thiết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 苦khổ 。 是thị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 苦khổ 。 由do 安an 立lập 真Chân 如Như 。 門môn 出xuất 世thế 智trí 境cảnh 界giới 故cố 。
復phục 次thứ 諸chư 觀quán 行hành 者giả 。 於ư 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 以dĩ 四tứ 種chủng 行hành 觀quán 察sát 共cộng 相tương 。 謂vị 無vô 常thường 相tương/tướng 苦khổ 相tương/tướng 空không 相tướng 無vô 我ngã 相tương/tướng 。
無vô 常thường 相tương/tướng 者giả 略lược 有hữu 十thập 二nhị 。 謂vị 非phi 有hữu 相tương/tướng 壞hoại 滅diệt 相tương/tướng 變biến 異dị 相tướng 別biệt 離ly 相tương/tướng 現hiện 前tiền 相tương/tướng 法pháp 爾nhĩ 相tương/tướng 剎sát 那na 相tương/tướng 相tương 續tục 相tương/tướng 病bệnh 等đẳng 相tương/tướng 種chủng 種chủng 心tâm 行hành 。 轉chuyển 相tương/tướng 資tư 產sản 興hưng 衰suy 相tương/tướng 器khí 世thế 成thành 壞hoại 相tương/tướng 。 非phi 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 蘊uẩn 界giới 處xử 於ư 一nhất 切thiết 。 時thời 我ngã 我ngã 所sở 性tánh 。 常thường 非phi 有hữu 故cố 。 言ngôn 無vô 常thường 者giả 是thị 非phi 有hữu 義nghĩa 。 由do 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 恆hằng 無vô 有hữu 我ngã 我ngã 所sở 自tự 性tánh 。 無vô 者giả 是thị 除trừ 遣khiển 義nghĩa 。 常thường 者giả 是thị 一nhất 切thiết 時thời 義nghĩa 。 以dĩ 常thường 無vô 故cố 名danh 曰viết 無vô 常thường 。 壞hoại 滅diệt 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 行hành 生sanh 已dĩ 即tức 滅diệt 。 暫tạm 有hữu 還hoàn 無vô 故cố 。 變biến 異dị 相tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 行hành 異dị 異dị 生sanh 。 由do 不bất 相tương 似tự 相tương 續tục 轉chuyển 故cố 。 別biệt 離ly 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 於ư 諸chư 行hành 失thất 增tăng 上thượng 力lực 。 或hoặc 他tha 所sở 攝nhiếp 。 執chấp 為vì 己kỷ 有hữu 。 以dĩ 於ư 資tư 具cụ 等đẳng 事sự 。 或hoặc 時thời 自tự 在tại 失thất 壞hoại 。 或hoặc 他tha 陵lăng 奪đoạt 為vì 己kỷ 有hữu 故cố 。 現hiện 前tiền 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 正chánh 處xứ 無vô 常thường 。 由do 因nhân 隨tùy 逐trục 今kim 受thọ 無vô 常thường 故cố 。 法pháp 爾nhĩ 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 當đương 來lai 無vô 常thường 。 由do 因nhân 隨tùy 逐trục 定định 當đương 受thọ 故cố 。 死tử 無vô 常thường 性tánh 決quyết 定định 當đương 受thọ 。 剎sát 那na 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 行hành 剎sát 那na 。 後hậu 必tất 不bất 住trụ 。 諸chư 行hành 念niệm 念niệm 劣liệt 得đắc 自tự 體thể 。 無vô 間gian 必tất 壞hoại 故cố 。 相tương 續tục 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 諸chư 行hành 生sanh 滅diệt 。 相tương 續tục 不bất 斷đoạn 。 由do 無vô 始thỉ 生sanh 死tử 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 乘thừa 輪luân 迴hồi 不bất 絕tuyệt 故cố 。 病bệnh 等đẳng 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 四tứ 大đại 時thời 分phần/phân 壽thọ 命mạng 變biến 異dị 。 由do 四tứ 大đại 乖quai 違vi 齒xỉ 髮phát 疎sơ 落lạc 等đẳng 住trụ 時thời 勢thế 盡tận 故cố 。 種chủng 種chủng 心tâm 行hành 轉chuyển 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 於ư 一nhất 時thời 起khởi 有hữu 貪tham 心tâm 。 或hoặc 於ư 一nhất 時thời 。 起khởi 離ly 貪tham 心tâm 。 如như 是thị 有hữu 瞋sân 離ly 瞋sân 。 有hữu 癡si 離ly 癡si 。 若nhược 合hợp 若nhược 散tán 。 若nhược 下hạ 若nhược 舉cử 。 若nhược 掉trạo 離ly 掉trạo 。 若nhược 不bất 寂tịch 靜tĩnh 若nhược 寂tịch 靜tĩnh 。 若nhược 定định 不bất 定định 。 如như 是thị 等đẳng 心tâm 行hành 流lưu 轉chuyển 。 由do 住trụ 能năng 治trị 所sở 治trị 。 位vị 差sai 別biệt 故cố 。 資tư 產sản 興hưng 衰suy 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 諸chư 興hưng 盛thịnh 終chung 歸quy 衰suy 變biến 。 由do 諸chư 世thế 間gian 富phú 貴quý 。 榮vinh 盛thịnh 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 非phi 究cứu 竟cánh 故cố 。 器khí 世thế 成thành 壞hoại 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 火hỏa 水thủy 風phong 三tam 種chủng 成thành 壞hoại 。 由do 火hỏa 水thủy 風phong 災tai 令linh 大đại 地địa 等đẳng 數số 成thành 壞hoại 故cố 。 能năng 燒thiêu 浸tẩm 燥táo 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 又hựu 有hữu 三tam 災tai 頂đảnh 。 謂vị 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 。 由do 火hỏa 水thủy 風phong 能năng 壞hoại 世thế 界giới 安an 立lập 處xứ 所sở 乃nãi 至chí 第đệ 一nhất 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 靜tĩnh 慮lự 邊biên 際tế 。 次thứ 上thượng 所sở 餘dư 名danh 三tam 災tai 頂đảnh 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 第đệ 二nhị 第đệ 三tam 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 處xứ 所sở 差sai 別biệt 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 外ngoại 宮cung 殿điện 等đẳng 。 雖tuy 無vô 外ngoại 災tai 成thành 壞hoại 。 然nhiên 彼bỉ 諸chư 天thiên 與dữ 宮cung 殿điện 等đẳng 俱câu 生sanh 俱câu 滅diệt 。 說thuyết 有hữu 成thành 壞hoại 。 由do 彼bỉ 有hữu 情tình 。 初sơ 生sanh 時thời 與dữ 宮cung 殿điện 等đẳng 俱câu 生sanh 。 終chung 沒một 時thời 與dữ 彼bỉ 俱câu 滅diệt 。 即tức 說thuyết 此thử 為vi 成thành 壞hoại 故cố 。 又hựu 有hữu 三tam 種chủng 中trung 劫kiếp 。 所sở 謂vị 飢cơ 饉cận 疫dịch 病bệnh 刀đao 兵binh 。 此thử 小tiểu 三tam 災tai 劫kiếp 究cứu 竟cánh 滿mãn 方phương 乃nãi 出xuất 現hiện 。 謂vị 世thế 界giới 成thành 已dĩ 一nhất 中trung 劫kiếp 初sơ 唯duy 減giảm 。 一nhất 中trung 劫kiếp 後hậu 唯duy 增tăng 。 十thập 八bát 中trung 劫kiếp 。 亦diệc 增tăng 亦diệc 減giảm 。 一nhất 中trung 劫kiếp 初sơ 唯duy 減giảm 者giả 。 謂vị 劫kiếp 成thành 時thời 第đệ 二nhị 十thập 一nhất 劫kiếp 。 一nhất 中trung 劫kiếp 後hậu 唯duy 增tăng 者giả 。 謂vị 最tối 後hậu 劫kiếp 。 十thập 八bát 中trung 劫kiếp 亦diệc 增tăng 亦diệc 減giảm 者giả 。 謂vị 於ư 中trung 間gian 十thập 八bát 。 二nhị 十thập 中trung 劫kiếp 。 世thế 界giới 正chánh 壞hoại 。 二nhị 十thập 中trung 劫kiếp 。 世thế 界giới 壞hoại 已dĩ 住trụ 。 二nhị 十thập 中trung 劫kiếp 。 世thế 界giới 正chánh 成thành 。 二nhị 十thập 中trung 劫kiếp 。 世thế 界giới 成thành 已dĩ 住trụ 。 合hợp 此thử 八bát 十thập 中trung 劫kiếp 。 為vi 一nhất 大đại 劫kiếp 。 由do 此thử 劫kiếp 數số 顯hiển 色sắc 無vô 色sắc 界giới 。 諸chư 天thiên 壽thọ 量lượng 。 如như 說thuyết 以dĩ 壽thọ 盡tận 故cố 福phước 盡tận 故cố 業nghiệp 盡tận 故cố 。 彼bỉ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 從tùng 彼bỉ 彼bỉ 處xứ 沒một 。 云vân 何hà 壽thọ 盡tận 。 謂vị 時thời 死tử 此thử 約ước 時thời 沒một 說thuyết 。 由do 所sở 引dẫn 壽thọ 時thời 分phần/phân 究cứu 竟cánh 應ứng 時thời 死tử 故cố 。 云vân 何hà 福phước 盡tận 。 謂vị 非phi 時thời 死tử 即tức 非phi 福phước 死tử 。 此thử 約ước 非phi 時thời 沒một 說thuyết 。 以dĩ 彼bỉ 有hữu 情tình 。 貪tham 著trước 定định 味vị 。 福phước 力lực 減giảm 盡tận 。 因nhân 此thử 命mạng 終chung 。 由do 愛ái 定định 味vị 損tổn 害hại 所sở 修tu 引dẫn 壽thọ 業nghiệp 力lực 。 非phi 時thời 死tử 故cố 。 云vân 何hà 業nghiệp 盡tận 。 謂vị 順thuận 生sanh 受thọ 業nghiệp 順thuận 後hậu 受thọ 業nghiệp 俱câu 盡tận 故cố 死tử 。 此thử 約ước 相tương 續tục 沒một 說thuyết 。 由do 於ư 此thử 處xứ 順thuận 生sanh 後hậu 受thọ 業nghiệp 受thọ 用dụng 斯tư 盡tận 。 以dĩ 無vô 業nghiệp 故cố 不bất 復phục 生sanh 此thử 。
苦khổ 相tương/tướng 者giả 。 或hoặc 三tam 或hoặc 八bát 或hoặc 六lục 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 何hà 故cố 經kinh 說thuyết 若nhược 無vô 常thường 者giả 。 即tức 是thị 苦khổ 耶da 。 由do 三tam 分phần/phân 無vô 常thường 為vi 緣duyên 苦khổ 相tương/tướng 可khả 了liễu 知tri 故cố 。 謂vị 生sanh 分phần/phân 無vô 常thường 。 滅diệt 分phần/phân 無vô 常thường 。 俱câu 分phần/phân 無vô 常thường 。 生sanh 分phần/phân 無vô 常thường 。 為vi 緣duyên 故cố 苦khổ 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 。 生sanh 分phần/phân 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 苦khổ 品phẩm 諸chư 行hành 體thể 是thị 逼bức 迫bách 。 由do 此thử 無vô 常thường 為vi 緣duyên 苦khổ 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 。 滅diệt 分phần/phân 無vô 常thường 為vi 緣duyên 壞hoại 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 。 滅diệt 分phần/phân 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 已dĩ 有hữu 還hoàn 無vô 。 樂nhạo/nhạc/lạc 品phẩm 諸chư 行hành 。 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 由do 此thử 無vô 常thường 為vi 緣duyên 壞hoại 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 。 俱câu 分phần/phân 無vô 常thường 為vi 緣duyên 行hành 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 俱câu 分phần/phân 無vô 常thường 者giả 。 謂vị 麁thô 重trọng 諸chư 行hành 。 相tương 續tục 流lưu 轉chuyển 。 若nhược 生sanh 若nhược 滅diệt 。 俱câu 不bất 可khả 樂lạc 。 由do 此thử 俱câu 分phần/phân 無vô 常thường 為vi 緣duyên 行hành 苦khổ 性tánh 可khả 了liễu 知tri 。 即tức 依y 此thử 義nghĩa 薄bạc 伽già 梵Phạm 說thuyết 。 諸chư 行hành 無vô 常thường 。 諸chư 行hành 變biến 壞hoại 。 又hựu 依y 此thử 義nghĩa 言ngôn 諸chư 所sở 有hữu 受thọ 我ngã 說thuyết 皆giai 苦khổ 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 於ư 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 及cập 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 密mật 意ý 故cố 說thuyết 苦khổ 苦khổ 。 受thọ 苦khổ 性tánh 世thế 間gian 共cộng 了liễu 故cố 不bất 復phục 密mật 意ý 說thuyết 。 又hựu 於ư 生sanh 滅diệt 二nhị 法pháp 所sở 隨tùy 諸chư 行hành 中trung 有hữu 生sanh 等đẳng 八bát 苦khổ 。 性tánh 可khả 了liễu 知tri 故cố 。 佛Phật 說thuyết 言ngôn 若nhược 無vô 常thường 者giả 即tức 是thị 苦khổ 。 又hựu 於ư 無vô 常thường 諸chư 行hành 中trung 有hữu 生sanh 等đẳng 苦khổ 可khả 了liễu 者giả 。 如Như 來Lai 依y 此thử 密mật 意ý 說thuyết 言ngôn 。 由do 無vô 常thường 故cố 苦khổ 非phi 一nhất 切thiết 行hành 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 聖thánh 道Đạo 無vô 常thường 故cố 亦diệc 應ưng 是thị 苦khổ 。
空không 相tướng 者giả 。 謂vị 若nhược 於ư 是thị 處xứ 此thử 非phi 有hữu 。 由do 此thử 理lý 正chánh 觀quán 為vi 空không 。 若nhược 於ư 是thị 處xứ 餘dư 是thị 有hữu 。 由do 此thử 理lý 如như 實thật 知tri 有hữu 。 是thị 名danh 善thiện 入nhập 空không 性tánh 。 如như 實thật 知tri 者giả 。 不bất 顛điên 倒đảo 義nghĩa 。 問vấn 於ư 何hà 處xứ 誰thùy 非phi 有hữu 。 答đáp 於ư 蘊uẩn 界giới 處xứ 。 常thường 恆hằng 凝ngưng 住trụ 。 不bất 變biến 壞hoại 法pháp 我ngã 我ngã 所sở 等đẳng 非phi 有hữu 。 由do 此thử 理lý 彼bỉ 皆giai 是thị 空không 。 問vấn 於ư 是thị 處xứ 誰thùy 餘dư 有hữu 。 答đáp 即tức 此thử 處xứ 無vô 我ngã 性tánh 。 此thử 我ngã 無vô 性tánh 無vô 我ngã 有hữu 性tánh 。 是thị 謂vị 空không 性tánh 。 由do 彼bỉ 諸chư 行hành 常thường 等đẳng 相tương/tướng 我ngã 此thử 中trung 無vô 故cố 。 諸chư 行hành 恆hằng 時thời 離ly 我ngã 性tánh 相tướng 。 無vô 我ngã 真chân 性tánh 此thử 中trung 有hữu 故cố 。 非phi 一nhất 向hướng 無vô 此thử 俱câu 名danh 空không 性tánh 。 故cố 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 密mật 意ý 說thuyết 言ngôn 。 有hữu 如như 實thật 知tri 有hữu 無vô 如như 實thật 知tri 無vô 。 又hựu 有hữu 三tam 種chủng 空không 性tánh 。 謂vị 自tự 性tánh 空không 性tánh 。 如như 性tánh 空không 性tánh 。 真chân 性tánh 空không 性tánh 。 初sơ 依y 遍biến 計kế 所sở 執chấp 自tự 性tánh 觀quán 。 由do 此thử 自tự 相tương/tướng 定định 非phi 有hữu 故cố 。 第đệ 二nhị 依y 依y 他tha 起khởi 自tự 性tánh 觀quán 。 由do 此thử 如như 所sở 計kế 度độ 皆giai 非phi 有hữu 故cố 。 第đệ 三tam 依y 圓viên 成thành 實thật 自tự 性tánh 觀quán 。 由do 此thử 即tức 空không 真chân 性tánh 故cố 。
無vô 我ngã 相tương/tướng 者giả 。 謂vị 如như 我ngã 論luận 者giả 。 所sở 立lập 我ngã 相tương/tướng 蘊uẩn 界giới 處xứ 非phi 此thử 相tương/tướng 。 由do 蘊uẩn 界giới 處xứ 我ngã 相tương/tướng 無vô 故cố 。 名danh 無vô 我ngã 相tương/tướng 我ngã 論luận 外ngoại 道đạo 計kế 度độ 諸chư 行hành 為vi 我ngã 。 彼bỉ 諸chư 行hành 非phi 此thử 相tương/tướng 故cố 名danh 無vô 我ngã 。 故cố 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 密mật 意ý 說thuyết 言ngôn 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 無vô 我ngã 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 此thử 一nhất 切thiết 非phi 我ngã 所sở 。 此thử 非phi 我ngã 處xứ 此thử 非phi 我ngã 我ngã 。 於ư 如như 是thị 義nghĩa 。 應ưng 以dĩ 正chánh 慧tuệ 。 如như 實thật 觀quán 察sát 。 此thử 言ngôn 何hà 義nghĩa 。 謂vị 於ư 外ngoại 事sự 密mật 意ý 說thuyết 此thử 一nhất 切thiết 非phi 我ngã 所sở 。 於ư 內nội 事sự 密mật 意ý 說thuyết 此thử 非phi 我ngã 處xứ 此thử 非phi 我ngã 我ngã 所sở 。
所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 於ư 外ngoại 事sự 唯duy 計kế 我ngã 所sở 相tương/tướng 。 是thị 故cố 但đãn 遣khiển 我ngã 所sở 。 於ư 內nội 事sự 通thông 計kế 我ngã 我ngã 所sở 相tương/tướng 。 是thị 故cố 雙song 遣khiển 我ngã 我ngã 所sở 。
問vấn 前tiền 說thuyết 無vô 常thường 皆giai 剎sát 那na 相tương/tướng 。 此thử 云vân 何hà 知tri 。 答đáp 如như 心tâm 心tâm 法pháp 是thị 剎sát 那na 相tương/tướng 。 當đương 知tri 色sắc 等đẳng 亦diệc 剎sát 那na 相tương/tướng 。 由do 心tâm 執chấp 受thọ 故cố 。 等đẳng 心tâm 安an 危nguy 故cố 。 隨tùy 心tâm 轉chuyển 變biến 故cố 。 是thị 心tâm 所sở 依y 故cố 。 心tâm 增tăng 上thượng 生sanh 故cố 。 心tâm 自tự 在tại 轉chuyển 故cố 。 又hựu 於ư 最tối 後hậu 位vị 變biến 壞hoại 可khả 得đắc 故cố 。 生sanh 已dĩ 不bất 待đãi 緣duyên 自tự 然nhiên 壞hoại 滅diệt 故cố 。 當đương 觀quán 色sắc 等đẳng 亦diệc 念niệm 念niệm 滅diệt 。 諸chư 無vô 常thường 行hành 壞hoại 滅diệt 等đẳng 相tương/tướng 。 心tâm 心tâm 法pháp 剎sát 那na 相tương/tướng 。 世thế 間gian 共cộng 了liễu 。 更cánh 不bất 重trọng/trùng 辯biện 。 諸chư 色sắc 等đẳng 法pháp 剎sát 那na 滅diệt 相tương/tướng 。 世thế 不bất 共cộng 了liễu 故cố 今kim 成thành 立lập 。 由do 心tâm 執chấp 受thọ 者giả 。 謂vị 色sắc 等đẳng 身thân 。 由do 剎sát 那na 心tâm 念niệm 念niệm 執chấp 受thọ 故cố 剎sát 那na 滅diệt 。 等đẳng 心tâm 安an 危nguy 者giả 。 謂vị 色sắc 等đẳng 身thân 恆hằng 與dữ 識thức 俱câu 。 識thức 若nhược 捨xả 離ly 即tức 便tiện 爛lạn 壞hoại 。 由do 身thân 與dữ 心tâm 安an 危nguy 等đẳng 故cố 。 決quyết 定định 如như 心tâm 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 隨tùy 心tâm 轉chuyển 變biến 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 現hiện 見kiến 心tâm 。 在tại 苦khổ 樂lạc 貪tham 瞋sân 等đẳng 位vị 身thân 隨tùy 轉chuyển 變biến 。 隨tùy 剎sát 那na 心tâm 而nhi 轉chuyển 變biến 故cố 身thân 念niệm 念niệm 滅diệt 。 是thị 心tâm 所sở 依y 者giả 。 謂vị 世thế 間gian 共cộng 知tri 心tâm 依y 止chỉ 有hữu 根căn 身thân 。 若nhược 法pháp 依y 此thử 生sanh 非phi 此thử 自tự 無vô 壞hoại 。 能năng 依y 有hữu 可khả 見kiến 。 如như 火hỏa 芽nha 等đẳng 依y 薪tân 種chủng 等đẳng 。 是thị 故cố 此thử 身thân 是thị 剎sát 那na 心tâm 所sở 依y 止chỉ 故cố 。 亦diệc 剎sát 那na 滅diệt 。 心tâm 增tăng 上thượng 生sanh 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 內nội 外ngoại 色sắc 皆giai 心tâm 增tăng 上thượng 所sở 生sanh 。 能năng 生sanh 因nhân 剎sát 那na 滅diệt 故cố 。 所sở 生sanh 果quả 亦diệc 剎sát 那na 滅diệt 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 諸chư 因nhân 諸chư 緣duyên 能năng 生sanh 於ư 色sắc 。 彼bỉ 亦diệc 無vô 常thường 。 無vô 常thường 因nhân 緣duyên 力lực 所sở 生sanh 故cố 。 色sắc 云vân 何hà 常thường 。 隨tùy 此thử 經Kinh 句cú 義nghĩa 。 身thân 定định 剎sát 那na 滅diệt 。 心tâm 自tự 在tại 轉chuyển 者giả 。 謂vị 若nhược 證chứng 得đắc 勝thắng 威uy 德đức 心tâm 。 於ư 一nhất 切thiết 色sắc 如như 其kỳ 所sở 欲dục 。 自tự 在tại 轉chuyển 變biến 。 由do 隨tùy 剎sát 那na 能năng 變biến 勝thắng 解giải 轉chuyển 變biến 生sanh 故cố 。 色sắc 等đẳng 剎sát 那na 道Đạo 理lý 成thành 就tựu 。 於ư 最tối 後hậu 位vị 變biến 壞hoại 可khả 得đắc 者giả 。 謂vị 諸chư 色sắc 等đẳng 初sơ 離ly 自tự 性tánh 念niệm 念niệm 變biến 壞hoại 。 於ư 最tối 後hậu 位vị 欻hốt 爾nhĩ 變biến 壞hoại 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 然nhiên 此thử 可khả 得đắc 。 故cố 知tri 色sắc 等đẳng 從tùng 初sơ 已dĩ 來lai 。 念niệm 念niệm 變biến 壞hoại 。 自tự 類loại 相tương 續tục 漸tiệm 增tăng 為vi 因nhân 。 能năng 引dẫn 最tối 後hậu 麁thô 相tương/tướng 變biến 壞hoại 。 是thị 故cố 色sắc 等đẳng 。 念niệm 念niệm 生sanh 滅diệt 。 生sanh 已dĩ 不bất 待đãi 緣duyên 自tự 然nhiên 壞hoại 滅diệt 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 從tùng 緣duyên 生sanh 已dĩ 。 不bất 待đãi 壞hoại 緣duyên 自tự 然nhiên 壞hoại 滅diệt 。 以dĩ 不bất 待đãi 餘dư 緣duyên 自tự 然nhiên 壞hoại 滅diệt 故cố 。 最tối 初sơ 生sanh 已dĩ 決quyết 定định 壞hoại 滅diệt 。 若nhược 言ngôn 生sanh 已dĩ 初sơ 無vô 滅diệt 壞hoại 。 後hậu 方phương 有hữu 者giả 不bất 然nhiên 。 無vô 差sai 別biệt 故cố 。 故cố 知tri 一nhất 切thiết 可khả 滅diệt 壞hoại 法pháp 。 初sơ 纔tài 生sanh 已dĩ 即tức 便tiện 壞hoại 滅diệt 。 是thị 故cố 諸chư 法pháp 。 剎sát 那na 義nghĩa 成thành 。
問vấn 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 彼bỉ 一nhất 切thiết 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 若nhược 四tứ 大đại 種chủng 所sở 造tạo 。 此thử 依y 何hà 意ý 說thuyết 。 答đáp 依y 容dung 有hữu 意ý 說thuyết 。 同đồng 在tại 一nhất 處xứ 。 依y 此thử 而nhi 有hữu 是thị 造tạo 義nghĩa 。 由do 所sở 造tạo 色sắc 離ly 大đại 種chủng 處xứ 別biệt 自tự 建kiến 立lập 無vô 功công 能năng 故cố 。 若nhược 於ư 此thử 聚tụ 此thử 大đại 種chủng 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 此thử 聚tụ 唯duy 有hữu 此thử 大đại 種chủng 非phi 餘dư 。 或hoặc 有hữu 聚tụ 唯duy 一nhất 大đại 種chủng 。 如như 乾can/kiền/càn 泥nê 團đoàn 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 二nhị 大đại 種chủng 。 謂vị 即tức 此thử 濕thấp 。 或hoặc 有hữu 三tam 大đại 種chủng 。 謂vị 即tức 此thử 煖noãn 。 或hoặc 有hữu 一nhất 切thiết 大đại 種chủng 。 謂vị 即tức 此thử 濕thấp 煖noãn 泥nê 團đoàn 等đẳng 。 於ư 移di 轉chuyển 位vị 所sở 造tạo 色sắc 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 於ư 此thử 聚tụ 此thử 所sở 造tạo 色sắc 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 此thử 聚tụ 唯duy 此thử 非phi 餘dư 。 或hoặc 有hữu 聚tụ 唯duy 一nhất 所sở 造tạo 色sắc 如như 光quang 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 二nhị 所sở 造tạo 色sắc 如như 有hữu 聲thanh 香hương 風phong 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 三tam 所sở 造tạo 色sắc 如như 香hương 煙yên 等đẳng 。 由do 此thử 香hương 煙yên 有hữu 色sắc 香hương 觸xúc 差sai 別biệt 所sở 顯hiển 故cố 。 觸xúc 差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 此thử 中trung 輕khinh 性tánh 。 或hoặc 有hữu 四tứ 所sở 造tạo 色sắc 。 如như 沙sa 糖đường 團đoàn 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 五ngũ 所sở 造tạo 色sắc 。 謂vị 即tức 此thử 有hữu 聲thanh 時thời 。 又hựu 若nhược 於ư 此thử 聚tụ 大đại 種chủng 造tạo 色sắc 隨tùy 分phần/phân 可khả 得đắc 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 有hữu 此thử 非phi 餘dư 。 此thử 依y 麁thô 物vật 說thuyết 非phi 種chủng 子tử 。 一nhất 一nhất 聚tụ 中trung 有hữu 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 故cố 。
又hựu 說thuyết 麁thô 聚tụ 色sắc 極cực 微vi 集tập 所sở 成thành 者giả 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 極cực 微vi 無vô 體thể 無vô 實thật 無vô 性tánh 。 唯duy 假giả 建kiến 立lập 。 展triển 轉chuyển 分phân 析tích 無vô 限hạn 量lượng 故cố 。 但đãn 由do 覺giác 慧tuệ 漸tiệm 漸tiệm 分phân 析tích 。 細tế 分phần/phân 損tổn 減giảm 乃nãi 至chí 可khả 析tích 邊biên 際tế 。 即tức 約ước 此thử 際tế 建kiến 立lập 極cực 微vi 。 問vấn 若nhược 諸chư 極cực 微vi 無vô 實thật 體thể 性tánh 。 何hà 故cố 建kiến 立lập 。 答đáp 為vi 遣khiển 一nhất 合hợp 想tưởng 故cố 。 若nhược 以dĩ 覺giác 慧tuệ 分phần 分phần 分phân 析tích 所sở 有hữu 諸chư 色sắc 。
爾nhĩ 時thời 妄vọng 執chấp 一nhất 切thiết 諸chư 色sắc 。 為vi 一nhất 合hợp 想tưởng 。 即tức 便tiện 捨xả 離ly 。 由do 此thử 順thuận 入nhập 數số 取thủ 趣thú 無vô 我ngã 性tánh 故cố 。 又hựu 為vi 悟ngộ 入nhập 諸chư 所sở 有hữu 色sắc 。 非phi 真chân 實thật 故cố 。 若nhược 以dĩ 覺giác 慧tuệ 如như 是thị 分phân 析tích 所sở 有hữu 諸chư 色sắc 。 至chí 無vô 所sở 有hữu 。
爾nhĩ 時thời 便tiện 能năng 悟ngộ 入nhập 。 諸chư 色sắc 皆giai 非phi 真chân 實thật 。 因nhân 此thử 悟ngộ 入nhập 唯duy 識thức 道Đạo 理lý 。 由do 此thử 順thuận 入nhập 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 性tánh 故cố 。
復phục 次thứ 苦khổ 法pháp 略lược 有hữu 八bát 種chủng 差sai 別biệt 。 謂vị 有hữu 廣quảng 大đại 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 寂tịch 靜tĩnh 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 中trung 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 微vi 薄bạc 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 微vi 薄bạc 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 極cực 微vi 薄bạc 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 有hữu 非phi 苦khổ 似tự 苦khổ 住trụ 大đại 寂tịch 靜tĩnh 。 云vân 何hà 廣quảng 大đại 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 生sanh 欲dục 界giới 未vị 曾tằng 積tích 集tập 諸chư 善thiện 根căn 者giả 。 由do 欲dục 界giới 一nhất 切thiết 。 生sanh 趣thú 苦khổ 具cụ 足túc 所sở 顯hiển 故cố 。 未vị 集tập 善thiện 根căn 不bất 能năng 遮già 止chỉ 往vãng 諸chư 趣thú 故cố 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 名danh 廣quảng 大đại 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 云vân 何hà 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 即tức 此thử 已dĩ 生sanh 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 善thiện 根căn 者giả 。 決quyết 定định 趣thú 向hướng 。 般Bát 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 云vân 何hà 寂tịch 靜tĩnh 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 即tức 此thử 為vi 世thế 間gian 。 道đạo 離ly 欲dục 已dĩ 種chúng 善thiện 根căn 者giả 。 由do 即tức 此thử 欲dục 界giới 苦khổ 為vi 世thế 間gian 道đạo 離ly 欲dục 已dĩ 種chúng 善thiện 根căn 者giả 。 決quyết 定định 超siêu 越việt 苦khổ 苦khổ 等đẳng 故cố 。 然nhiên 非phi 畢tất 竟cánh 故cố 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 如như 是thị 中trung 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 等đẳng 隨tùy 所sở 應ưng 當đương 釋thích 。 云vân 何hà 中trung 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 生sanh 色sắc 界giới 遠viễn 離ly 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 者giả 。 云vân 何hà 微vi 薄bạc 不bất 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 遠viễn 離ly 順thuận 解giải 脫thoát 分phần/phân 者giả 。 云vân 何hà 微vi 薄bạc 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 諸chư 有hữu 學học 。 云vân 何hà 極cực 微vi 薄bạc 寂tịch 靜tĩnh 苦khổ 。 謂vị 諸chư 無Vô 學Học 命mạng 根căn 住trụ 緣duyên 六lục 處xứ 。 云vân 何hà 非phi 苦khổ 似tự 苦khổ 住trụ 大đại 寂tịch 靜tĩnh 。 謂vị 已dĩ 得đắc 究cứu 竟cánh 菩Bồ 薩Tát 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 等đẳng 。 乘thừa 大đại 悲bi 願nguyện 力lực 。 故cố 生sanh 諸chư 有hữu 中trung 。 由do 能năng 除trừ 滅diệt 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。 相tương 續tục 大đại 苦khổ 故cố 。 名danh 住trụ 大đại 寂tịch 靜tĩnh 。
復phục 次thứ 前tiền 說thuyết 死tử 苦khổ 。 死tử 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 或hoặc 善thiện 心tâm 死tử 。 或hoặc 不bất 善thiện 心tâm 死tử 。 或hoặc 無vô 記ký 心tâm 死tử 。 善thiện 心tâm 死tử 者giả 。 謂vị 於ư 明minh 利lợi 心tâm 現hiện 行hành 位vị 。 或hoặc 由do 自tự 善thiện 根căn 力lực 所sở 持trì 故cố 。 或hoặc 由do 他tha 所sở 引dẫn 攝nhiếp 故cố 。 發phát 起khởi 善thiện 心tâm 趣thú 命mạng 終chung 位vị 。 不bất 善thiện 心tâm 死tử 者giả 。 謂vị 亦diệc 於ư 明minh 利lợi 心tâm 現hiện 行hành 位vị 。 或hoặc 由do 自tự 不bất 善thiện 根căn 。 力lực 所sở 持trì 故cố 。 或hoặc 由do 他tha 所sở 引dẫn 攝nhiếp 故cố 。 起khởi 不bất 善thiện 心tâm 趣thú 命mạng 終chung 位vị 。 無vô 記ký 心tâm 死tử 者giả 。 謂vị 若nhược 於ư 明minh 利lợi 心tâm 現hiện 行hành 位vị 。 若nhược 於ư 不bất 明minh 利lợi 心tâm 現hiện 行hành 位vị 。 或hoặc 由do 闕khuyết 二nhị 緣duyên 故cố 。 或hoặc 由do 加gia 行hành 無vô 功công 能năng 故cố 。 起khởi 無vô 記ký 心tâm 趣thú 命mạng 終chung 位vị 。 此thử 中trung 所sở 言ngôn 善thiện 等đẳng 心tâm 死tử 者giả 。 當đương 知tri 依y 我ngã 愛ái 相tương 應ứng 將tương 命mạng 終chung 心tâm 位vị 前tiền 說thuyết 。 修tu 淨tịnh 行hạnh 者giả 。 臨lâm 命mạng 終chung 位vị 。 於ư 身thân 下hạ 分phần/phân 。 先tiên 起khởi 冷lãnh 觸xúc 。 不bất 淨tịnh 行hạnh 者giả 臨lâm 命mạng 終chung 位vị 。 於ư 身thân 上thượng 分phần/phân 先tiên 起khởi 冷lãnh 觸xúc 。 又hựu 不bất 淨tịnh 行hạnh 者giả 中trung 有hữu 生sanh 時thời 。 其kỳ 相tương/tướng 顯hiển 現hiện 如như 黑hắc 羊dương 羔cao 光quang 。 或hoặc 如như 陰ấm 闇ám 夜dạ 分phân 。 修tu 淨tịnh 行hạnh 者giả 。 中trung 有hữu 生sanh 時thời 。 其kỳ 相tương/tướng 顯hiển 現hiện 如như 白bạch 練luyện 光quang 。 或hoặc 如như 晴tình 明minh 夜dạ 分phân 。 又hựu 此thử 中trung 有hữu 在tại 欲dục 色sắc 界giới 正chánh 受thọ 生sanh 位vị 。 亦diệc 從tùng 無vô 色sắc 界giới 命mạng 終chung 後hậu 位vị 。 亦diệc 名danh 意ý 生sanh 健kiện 達đạt 縛phược 等đẳng 。 極cực 住trụ 七thất 日nhật 。 或hoặc 有hữu 中trung 夭yểu 。 或hoặc 時thời 移di 轉chuyển 。 言ngôn 意ý 生sanh 者giả 。 謂vị 受thọ 化hóa 生sanh 身thân 。 唯duy 心tâm 為vi 因nhân 故cố 。 香hương 所sở 引dẫn 故cố 。 名danh 健kiện 達đạt 縛phược 。 是thị 隨tùy 逐trục 於ư 香hương 往vãng 受thọ 生sanh 處xứ 。 義nghĩa 極cực 住trụ 七thất 日nhật 。 或hoặc 有hữu 中trung 夭yểu 者giả 。 此thử 約ước 速tốc 得đắc 生sanh 緣duyên 者giả 說thuyết 。 若nhược 過quá 七thất 日nhật 不bất 得đắc 生sanh 緣duyên 。 必tất 定định 命mạng 終chung 。 還hoàn 生sanh 中trung 有hữu 。 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 乃nãi 至chí 七thất 返phản 更cánh 不bất 得đắc 過quá 。 或hoặc 時thời 移di 轉chuyển 者giả 。 謂vị 於ư 此thử 位vị 往vãng 餘dư 生sanh 處xứ 。 強cường/cưỡng 緣duyên 現hiện 前tiền 。 如như 得đắc 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 起khởi 阿A 羅La 漢Hán 。 增tăng 上thượng 慢mạn 比Bỉ 丘Khâu 。 彼bỉ 地địa 中trung 有hữu 生sanh 時thời 。 由do 謗báng 解giải 脫thoát 邪tà 見kiến 故cố 。 轉chuyển 生sanh 地địa 獄ngục 中trung 有hữu 。 又hựu 住trụ 中trung 有hữu 中trung 亦diệc 能năng 集tập 諸chư 業nghiệp 。 先tiên 串xuyến 習tập 力lực 所sở 引dẫn 善thiện 等đẳng 思tư 現hiện 行hành 故cố 。 又hựu 能năng 覩đổ 見kiến 同đồng 類loại 有hữu 情tình 。 謂vị 先tiên 所sở 共cộng 行hành 善thiện 不bất 善thiện 者giả 。 如như 於ư 夢mộng 中trung 。 見kiến 已dĩ 與dữ 彼bỉ 現hiện 同đồng 遊du 戲hí 。 又hựu 中trung 有hữu 形hình 似tự 當đương 生sanh 處xứ 如như 當đương 生sanh 處xứ 。 前tiền 時thời 有hữu 形hình 而nhi 起khởi 故cố 。 又hựu 此thử 中trung 有hữu 所sở 趣thú 無vô 礙ngại 。 如như 具cụ 神thần 通thông 往vãng 來lai 迅tấn 速tốc 。 仍nhưng 於ư 生sanh 處xứ 有hữu 所sở 拘câu 礙ngại 。 又hựu 此thử 中trung 有hữu 於ư 所sở 生sanh 處xứ 。 如như 稱xưng 兩lưỡng 頭đầu 低đê 昂ngang 道Đạo 理lý 。 終chung 沒một 結kết 生sanh 時thời 分phần/phân 亦diệc 爾nhĩ 。 又hựu 住trụ 中trung 有hữu 中trung 於ư 所sở 生sanh 處xứ 發phát 起khởi 貪tham 愛ái 。 亦diệc 用dụng 餘dư 煩phiền 惱não 為vi 緣duyên 助trợ 。 此thử 中trung 有hữu 身thân 與dữ 貪tham 俱câu 滅diệt 。 羯yết 邏la 藍lam 身thân 與dữ 識thức 俱câu 生sanh 。 此thử 唯duy 是thị 異dị 熟thục 。 自tự 此thử 已dĩ 後hậu 。 根căn 漸tiệm 生sanh 長trưởng 。 如như 緣duyên 起khởi 中trung 說thuyết 。 於ư 四tứ 生sanh 類loại 。 或hoặc 受thọ 卵noãn 生sanh 。 或hoặc 受thọ 胎thai 生sanh 。 或hoặc 受thọ 濕thấp 生sanh 。 或hoặc 受thọ 化hóa 生sanh 。 如như 緣duyên 起khởi 中trung 說thuyết 者giả 。 謂vị 名danh 色sắc 等đẳng 前tiền 後hậu 次thứ 第đệ 如như 說thuyết 。
最tối 初sơ 羯yết 邏la 藍lam 。 次thứ 生sanh 頞át 部bộ 曇đàm 。
從tùng 此thử 生sanh 閉bế 尸thi 。 閉bế 尸thi 生sanh 鍵kiện 南nam 。
次thứ 鉢bát 羅la 奢xa 佉khư 。 後hậu 髮phát 毛mao 爪trảo 等đẳng 。
及cập 色sắc 根căn 形hình 相tướng 。 漸tiệm 漸tiệm 而nhi 生sanh 長trưởng 。
云vân 何hà 集Tập 諦Đế 。 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 及cập 煩phiền 惱não 增tăng 上thượng 。 所sở 生sanh 諸chư 業nghiệp 。 俱câu 說thuyết 名danh 集Tập 諦Đế 。 由do 此thử 集tập 起khởi 生sanh 死tử 苦khổ 故cố 。 煩phiền 惱não 增tăng 上thượng 。 所sở 生sanh 業nghiệp 者giả 。 謂vị 有hữu 漏lậu 業nghiệp 。 若nhược 爾nhĩ 何hà 故cố 。 世Thế 尊Tôn 唯duy 說thuyết 愛ái 為vi 集Tập 諦Đế 。 由do 最tối 勝thắng 故cố 。 謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 隨tùy 勝thắng 而nhi 說thuyết 。 若nhược 愛ái 。 若nhược 後hậu 有hữu 愛ái 。 若nhược 貪tham 喜hỷ 俱câu 行hành 愛ái 。 若nhược 彼bỉ 彼bỉ 希hy 樂nhạo/nhạc/lạc 愛ái 。 是thị 名danh 集Tập 諦Đế 。 言ngôn 最tối 勝thắng 者giả 是thị 遍biến 行hành 義nghĩa 。 由do 愛ái 具cụ 有hữu 六lục 遍biến 行hành 義nghĩa 。 是thị 故cố 最Tối 勝Thắng 。 何hà 等đẳng 為vi 六lục 。
一nhất 事sự 遍biến 行hành 。 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 自tự 身thân 境cảnh 界giới 事sự 遍biến 行hành 故cố 。 於ư 已dĩ 得đắc 自tự 身thân 起khởi 愛ái 。 於ư 未vị 得đắc 自tự 身thân 起khởi 後hậu 有hữu 愛ái 。 於ư 已dĩ 得đắc 境cảnh 界giới 起khởi 貪tham 喜hỷ 俱câu 行hành 愛ái 。 於ư 未vị 得đắc 境cảnh 界giới 起khởi 彼bỉ 彼bỉ 希hy 樂nhạo/nhạc/lạc 愛ái 。 二nhị 位vị 遍biến 行hành 。 謂vị 於ư 苦khổ 苦khổ 性tánh 等đẳng 三tam 位vị 諸chư 行hành 中trung 遍biến 隨tùy 行hành 故cố 。 於ư 已dĩ 得đắc 苦khổ 苦khổ 性tánh 位vị 起khởi 別biệt 離ly 愛ái 。 於ư 未vị 得đắc 苦khổ 苦khổ 性tánh 位vị 起khởi 不bất 和hòa 合hợp 愛ái 。 於ư 壞hoại 苦khổ 性tánh 位vị 起khởi 不bất 別biệt 離ly 愛ái 。 及cập 和hòa 合hợp 愛ái 。 已dĩ 得đắc 未vị 得đắc 差sai 別biệt 故cố 。 於ư 行hành 苦khổ 性tánh 位vị 起khởi 愚ngu 癡si 愛ái 。 由do 煩phiền 惱não 麁thô 重trọng 所sở 顯hiển 故cố 。 及cập 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 所sở 顯hiển 故cố 。 唯duy 阿a 賴lại 耶da 識thức 。 是thị 最tối 勝thắng 行hành 苦khổ 位vị 。 依y 止chỉ 此thử 位vị 因nhân 我ngã 癡si 門môn 貪tham 愛ái 轉chuyển 故cố 。 三tam 世thế 遍biến 行hành 。 謂vị 於ư 三tam 世thế 中trung 。 遍biến 隨tùy 行hành 故cố 。 於ư 過quá 去khứ 世thế 。 起khởi 追truy 憶ức 行hành 遍biến 隨tùy 行hành 愛ái 。 於ư 未vị 來lai 世thế 。 起khởi 希hy 樂nhạo/nhạc/lạc 行hành 遍biến 隨tùy 行hành 愛ái 。 於ư 現hiện 在tại 世thế 。 起khởi 耽đam 著trước 行hành 遍biến 隨tùy 行hành 愛ái 。 四tứ 界giới 遍biến 行hành 。 謂vị 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 。 三tam 愛ái 次thứ 第đệ 遍biến 三tam 界giới 故cố 。 五ngũ 求cầu 遍biến 行hành 。 謂vị 由do 貪tham 愛ái 遍biến 求cầu 欲dục 有hữu 邪tà 梵Phạm 行hạnh 故cố 。 由do 欲dục 求cầu 力lực 不bất 脫thoát 欲dục 界giới 招chiêu 欲dục 界giới 苦khổ 。 由do 有hữu 求cầu 力lực 不bất 脫thoát 二nhị 界giới 招chiêu 。 色Sắc 無vô 色sắc 界giới 苦khổ 。 由do 邪tà 梵Phạm 行hạnh 求cầu 力lực 不bất 脫thoát 生sanh 死tử 彼bỉ 彼bỉ 流lưu 轉chuyển 故cố 。 六lục 種chủng 遍biến 行hành 。 謂vị 有hữu 無vô 有hữu 愛ái 遍biến 行hành 斷đoạn 常thường 一nhất 切thiết 種chủng 故cố 。
煩phiền 惱não 者giả 。 謂vị 由do 數số 故cố 相tương/tướng 故cố 緣duyên 起khởi 故cố 境cảnh 界giới 故cố 相tương 應ứng 故cố 差sai 別biệt 故cố 邪tà 行hành 故cố 界giới 故cố 眾chúng 故cố 斷đoạn 故cố 。 觀quán 諸chư 煩phiền 惱não 。 數số 者giả 。 謂vị 或hoặc 六lục 或hoặc 十thập 。 六lục 謂vị 貪tham 瞋sân 慢mạn 無vô 明minh 疑nghi 見kiến 。 十thập 謂vị 前tiền 五ngũ 見kiến 。 又hựu 分phần/phân 五ngũ 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 。 邊biên 執chấp 見kiến 邪tà 見kiến 見kiến 取thủ 戒giới 禁cấm 取thủ 。
相tương/tướng 者giả 。 若nhược 法pháp 生sanh 時thời 相tương/tướng 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 由do 此thử 生sanh 故cố 身thân 心tâm 相tương 續tục 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 轉chuyển 。 是thị 煩phiền 惱não 相tướng 。 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 是thị 諸chư 煩phiền 惱não 共cộng 相tương 。 此thử 復phục 有hữu 六lục 。 謂vị 散tán 亂loạn 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。 顛điên 倒đảo 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。 掉trạo 舉cử 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。 惛hôn 沈trầm 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。 放phóng 逸dật 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。 無vô 恥sỉ 不bất 寂tịch 靜tĩnh 性tánh 。
緣duyên 起khởi 者giả 。 謂vị 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 未vị 永vĩnh 斷đoạn 故cố 。 順thuận 煩phiền 惱não 法pháp 。 現hiện 在tại 前tiền 故cố 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 現hiện 前tiền 起khởi 故cố 。 如như 是thị 煩phiền 惱não 。 方phương 乃nãi 得đắc 生sanh 。 煩phiền 惱não 隨tùy 眠miên 。 未vị 永vĩnh 斷đoạn 者giả 。 彼bỉ 品phẩm 麁thô 重trọng 未vị 永vĩnh 拔bạt 故cố 。 順thuận 煩phiền 惱não 法pháp 現hiện 在tại 前tiền 者giả 。 現hiện 前tiền 會hội 遇ngộ 可khả 愛ái 等đẳng 境cảnh 故cố 。 不bất 正chánh 思tư 惟duy 。 現hiện 前tiền 起khởi 者giả 。 於ư 彼bỉ 境cảnh 界giới 取thủ 淨tịnh 等đẳng 相tương/tướng 。 能năng 隨tùy 順thuận 生sanh 貪tham 瞋sân 等đẳng 故cố 。
境cảnh 界giới 者giả 。 謂vị 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 還hoàn 用dụng 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 及cập 緣duyên 諸chư 煩phiền 惱não 事sự 。 又hựu 欲dục 界giới 煩phiền 惱não 。 除trừ 無vô 明minh 見kiến 疑nghi 。 餘dư 不bất 能năng 緣duyên 上thượng 地địa 為vi 境cảnh 。 此thử 無vô 明minh 等đẳng 雖tuy 亦diệc 有hữu 能năng 緣duyên 上thượng 地địa 者giả 。 然nhiên 彼bỉ 不bất 能năng 親thân 緣duyên 上thượng 地địa 如như 緣duyên 自tự 地địa 。 由do 依y 彼bỉ 門môn 起khởi 分phân 別biệt 故cố 。 立lập 彼bỉ 為vi 所sở 緣duyên 。 所sở 言ngôn 無vô 明minh 緣duyên 上thượng 地địa 者giả 。 謂vị 與dữ 見kiến 等đẳng 相tương 應ứng 見kiến 者giả 。 除trừ 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 不bất 見kiến 世thế 間gian 。 緣duyên 他tha 地địa 諸chư 行hành 。 執chấp 為vi 我ngã 故cố 。 上thượng 地địa 諸chư 煩phiền 惱não 不bất 緣duyên 下hạ 地địa 為vi 境cảnh 。 已dĩ 離ly 彼bỉ 地địa 欲dục 故cố 。 又hựu 緣duyên 滅diệt 道Đạo 諦Đế 諸chư 煩phiền 惱não 。 不bất 能năng 親thân 緣duyên 滅diệt 道đạo 為vi 境cảnh 。 由do 滅diệt 道Đạo 諦Đế 出xuất 世thế 間gian 智trí 。 及cập 後hậu 得đắc 智trí 內nội 所sở 證chứng 故cố 。 唯duy 由do 依y 彼bỉ 妄vọng 起khởi 分phân 別biệt 。 說thuyết 為vi 所sở 緣duyên 。 分phân 別biệt 所sở 計kế 境cảnh 不phủ 。 離ly 分phân 別biệt 故cố 。 又hựu 煩phiền 惱não 有hữu 二nhị 種chủng 。 謂vị 緣duyên 無vô 事sự 及cập 緣duyên 有hữu 事sự 。 緣duyên 無vô 事sự 者giả 。 謂vị 見kiến 及cập 見kiến 相tương 應ứng 法pháp 。 見kiến 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 及cập 邊biên 執chấp 見kiến 。 所sở 餘dư 煩phiền 惱não 名danh 緣duyên 有hữu 事sự 。
相tương 應ứng 者giả 。 謂vị 貪tham 不bất 與dữ 瞋sân 相tương 應ứng 。 如như 瞋sân 疑nghi 亦diệc 爾nhĩ 。 餘dư 皆giai 得đắc 相tương 應ứng 。 何hà 故cố 貪tham 不bất 與dữ 瞋sân 相tương 應ứng 。 一nhất 向hướng 相tương 違vi 法pháp 必tất 不bất 俱câu 轉chuyển 故cố 。 又hựu 貪tham 不bất 與dữ 疑nghi 相tương 應ứng 者giả 。 由do 慧tuệ 於ư 境cảnh 不bất 決quyết 定định 必tất 。 無vô 染nhiễm 著trước 故cố 。 餘dư 得đắc 相tương 應ứng 者giả 。 與dữ 餘dư 慢mạn 等đẳng 不bất 相tương 違vi 故cố 。 如như 貪tham 瞋sân 亦diệc 爾nhĩ 。 謂vị 瞋sân 不bất 與dữ 貪tham 慢mạn 見kiến 相tương 應ứng 。 若nhược 於ư 此thử 事sự 起khởi 憎tăng 恚khuể 。 即tức 不bất 於ư 此thử 生sanh 於ư 高cao 舉cử 。 及cập 能năng 推thôi 求cầu 與dữ 餘dư 相tương 應ứng 如như 理lý 應ưng 知tri 。 慢mạn 不bất 與dữ 瞋sân 疑nghi 相tương 應ứng 。 無vô 明minh 有hữu 二nhị 。 一nhất 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 相tương 應ứng 無vô 明minh 。 二nhị 不bất 共cộng 無vô 明minh 。 不bất 共cộng 無vô 明minh 者giả 。 謂vị 於ư 諦đế 無vô 智trí 。 見kiến 不bất 與dữ 瞋sân 疑nghi 相tương 應ứng 。 疑nghi 不bất 與dữ 貪tham 慢mạn 見kiến 相tương 應ứng 。 忿phẫn 等đẳng 隨tùy 煩phiền 惱não 更cánh 互hỗ 不bất 相tương 應ứng 。 展triển 轉chuyển 相tương 違vi 法pháp 必tất 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 如như 貪tham 分phần/phân 與dữ 瞋sân 分phần/phân 。 若nhược 不bất 相tương 違vi 。 猶do 如như 煩phiền 惱não 展triển 轉chuyển 相tương 應ứng 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 於ư 一nhất 切thiết 不bất 善thiện 。 品phẩm 中trung 恆hằng 共cộng 相tương 應ưng 。 若nhược 離ly 不bất 顧cố 自tự 他tha 不bất 善thiện 現hiện 行hành 無vô 是thị 處xứ 故cố 。 惛hôn 沈trầm 掉trạo 舉cử 不bất 信tín 。 懈giải 怠đãi 放phóng 逸dật 。 於ư 一nhất 切thiết 染nhiễm 污ô 品phẩm 中trung 恆hằng 共cộng 相tương 應ưng 。 若nhược 離ly 無vô 堪kham 任nhậm 性tánh 等đẳng 染nhiễm 污ô 性tánh 成thành 無vô 是thị 處xứ 故cố 。
差sai 別biệt 者giả 。 謂vị 諸chư 煩phiền 惱não 。 依y 種chủng 種chủng 義nghĩa 立lập 種chủng 種chủng 門môn 差sai 別biệt 。 所sở 謂vị 結kết 縛phược 隨tùy 眠miên 隨tùy 煩phiền 惱não 纏triền 瀑bộc 流lưu 軛ách 取thủ 繫hệ 蓋cái 株chu 杌ngột 垢cấu 燒thiêu 害hại 箭tiễn 所sở 有hữu 惡ác 行hành 漏lậu 匱quỹ 熱nhiệt 惱não 諍tranh 熾sí 然nhiên 稠trù 林lâm 拘câu 礙ngại 等đẳng 。
問vấn 結kết 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 云vân 何hà 結kết 。 何hà 處xứ 結kết 耶da 。 答đáp 結kết 有hữu 九cửu 種chủng 。 謂vị 愛ái 結kết 恚khuể 結kết 慢mạn 結kết 無vô 明minh 結kết 見kiến 結kết 取thủ 結kết 疑nghi 結kết 嫉tật 結kết 慳san 結kết 。
愛ái 結kết 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 貪tham 愛ái 。 結kết 所sở 繫hệ 故cố 不bất 厭yếm 三tam 界giới 由do 不bất 厭yếm 故cố 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。 當đương 知tri 此thử 中trung 。 宣tuyên 說thuyết 諸chư 結kết 若nhược 相tương/tướng 若nhược 用dụng 若nhược 位vị 辯biện 結kết 差sai 別biệt 。 且thả 如như 愛ái 結kết 何hà 等đẳng 是thị 結kết 。 謂vị 三tam 界giới 貪tham 是thị 結kết 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 為vi 結kết 。 謂vị 有hữu 此thử 者giả 不bất 厭yếm 三tam 界giới 。 由do 此thử 展triển 轉chuyển 不bất 善thiện 現hiện 行hành 善thiện 不bất 現hiện 行hành 。 於ư 何hà 位vị 結kết 。 謂vị 於ư 後hậu 世thế 苦khổ 果quả 生sanh 位vị 。 如như 是thị 恚khuể 結kết 等đẳng 並tịnh 如như 理lý 應ưng 知tri 。
恚khuể 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 有hữu 情tình 。 苦khổ 及cập 順thuận 苦khổ 法pháp 心tâm 有hữu 損tổn 害hại 。 恚khuể 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 恚khuể 境cảnh 相tướng 心tâm 不bất 棄khí 捨xả 。 不bất 棄khí 捨xả 故cố 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
慢mạn 結kết 者giả 。 即tức 七thất 慢mạn 。 謂vị 慢mạn 過quá 慢mạn 慢mạn 過quá 慢mạn 我ngã 慢mạn 增tăng 上thượng 慢mạn 下hạ 劣liệt 慢mạn 邪tà 慢mạn 。 慢mạn 者giả 。 謂vị 於ư 下hạ 劣liệt 計kế 己kỷ 為vi 勝thắng 。 或hoặc 於ư 相tương 似tự 計kế 己kỷ 相tương 似tự 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 過quá 慢mạn 者giả 。 謂vị 於ư 相tương 似tự 計kế 己kỷ 為vi 勝thắng 。 或hoặc 復phục 於ư 勝thắng 計kế 己kỷ 相tương 似tự 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 慢mạn 過quá 慢mạn 者giả 。 謂vị 於ư 勝thắng 己kỷ 計kế 己kỷ 為vi 勝thắng 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 我ngã 慢mạn 者giả 。 於ư 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 觀quán 我ngã 我ngã 所sở 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 增tăng 上thượng 慢mạn 者giả 。 謂vị 於ư 未vị 得đắc 上thượng 勝thắng 證chứng 法pháp 計kế 己kỷ 已dĩ 得đắc 上thượng 勝thắng 證chứng 法pháp 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 下hạ 劣liệt 慢mạn 者giả 。 謂vị 於ư 多đa 分phần 勝thắng 計kế 己kỷ 少thiểu 分phần 劣liệt 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 邪tà 慢mạn 者giả 。 謂vị 實thật 無vô 德đức 計kế 己kỷ 有hữu 德đức 。 心tâm 舉cử 為vi 性tánh 。 慢mạn 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 我ngã 我ngã 所sở 。 不bất 能năng 了liễu 知tri 。 不bất 了liễu 知tri 故cố 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 。 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
無vô 明minh 結kết 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 無vô 智trí 。 無vô 明minh 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 苦khổ 法pháp 集tập 法pháp 。 不bất 能năng 解giải 了liễu 。 不bất 解giải 了liễu 故cố 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。 於ư 苦khổ 集tập 法pháp 不bất 解giải 了liễu 者giả 。 謂vị 於ư 果quả 性tánh 因nhân 性tánh 有hữu 漏lậu 諸chư 行hành 。 所sở 有hữu 過quá 患hoạn 。 不bất 了liễu 知tri 故cố 。
見kiến 結kết 者giả 。 即tức 三tam 見kiến 。 謂vị 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 邊biên 執chấp 見kiến 邪tà 見kiến 。 見kiến 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 邪tà 出xuất 離ly 妄vọng 計kế 追truy 求cầu 。 謂vị 我ngã 當đương 解giải 脫thoát 我ngã 所sở 解giải 脫thoát 。 既ký 解giải 脫thoát 已dĩ 我ngã 當đương 常thường 住trụ 。 或hoặc 當đương 斷đoạn 滅diệt 。 又hựu 謂vị 佛Phật 法Pháp 中trung 定định 無vô 解giải 脫thoát 。 如như 是thị 執chấp 著trước 。 邪tà 出xuất 離ly 已dĩ 。 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
取thủ 結kết 者giả 。 謂vị 見kiến 取thủ 戒giới 禁cấm 取thủ 。 取thủ 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 邪tà 出xuất 離ly 方phương 便tiện 妄vọng 計kế 執chấp 著trước 。 棄khí 捨xả 八bát 聖thánh 支chi 道đạo 。 妄vọng 執chấp 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 等đẳng 。 及cập 彼bỉ 為vi 先tiên 若nhược 戒giới 若nhược 禁cấm 為vi 清thanh 淨tịnh 道đạo 。 以dĩ 妄vọng 執chấp 著trước 邪tà 出xuất 離ly 方phương 便tiện 故cố 。 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
疑nghi 結kết 者giả 。 謂vị 於ư 諦đế 猶do 豫dự 。 疑nghi 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 於ư 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 。 寶bảo 妄vọng 生sanh 疑nghi 惑hoặc 。 以dĩ 疑nghi 惑hoặc 故cố 。 於ư 三Tam 寶Bảo 所sở 。 不bất 修tu 正chánh 行hạnh 。 以dĩ 於ư 三Tam 寶Bảo 所sở 。 不bất 修tu 正chánh 行hạnh 故cố 。 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
嫉tật 結kết 者giả 。 謂vị 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 不bất 耐nại 他tha 榮vinh 發phát 起khởi 心tâm 妬đố 。 嫉tật 結kết 所sở 繫hệ 故cố 愛ái 重trọng 利lợi 養dưỡng 。 不bất 尊tôn 敬kính 法Pháp 。 重trọng 利lợi 養dưỡng 故cố 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
慳san 結kết 者giả 。 耽đam 著trước 利lợi 養dưỡng 。 於ư 資tư 生sanh 具cụ 其kỳ 心tâm 悋lận 惜tích 。 慳san 結kết 所sở 繫hệ 故cố 。 愛ái 重trọng 畜súc 積tích 不bất 尊tôn 遠viễn 離ly 。 重trọng/trùng 畜súc 積tích 故cố 廣quảng 行hành 不bất 善thiện 不bất 行hành 諸chư 善thiện 。 由do 此thử 能năng 招chiêu 未vị 來lai 世thế 苦khổ 與dữ 苦khổ 相tương 應ứng 。
縛phược 有hữu 三tam 種chủng 。 謂vị 貪tham 縛phược 瞋sân 縛phược 癡si 縛phược 。 由do 貪tham 縛phược 故cố 縛phược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 處xứ 壞hoại 苦khổ 。 由do 瞋sân 縛phược 故cố 縛phược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 處xứ 苦khổ 苦khổ 。 由do 癡si 縛phược 故cố 縛phược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 處xứ 行hành 苦khổ 。 由do 貪tham 等đẳng 縛phược 縛phược 處xứ 壞hoại 苦khổ 等đẳng 者giả 。 以dĩ 貪tham 瞋sân 癡si 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 受thọ 常thường 隨tùy 眠miên 故cố 。 又hựu 依y 貪tham 瞋sân 癡si 故cố 。 於ư 善thiện 方phương 便tiện 不bất 得đắc 自tự 在tại 故cố 名danh 為vi 縛phược 。 猶do 如như 外ngoại 縛phược 。 縛phược 諸chư 眾chúng 生sanh 。 令linh 於ư 二nhị 事sự 。 不bất 得đắc 自tự 在tại 。 一nhất 者giả 不bất 得đắc 隨tùy 意ý 遊du 行hành 。 二nhị 者giả 於ư 所sở 住trú 處xứ 。 不bất 得đắc 隨tùy 意ý 所sở 作tác 。 當đương 知tri 內nội 法pháp 貪tham 瞋sân 癡si 縛phược 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。
隨tùy 眠miên 有hữu 七thất 種chủng 。 謂vị 欲dục 愛ái 隨tùy 眠miên 瞋sân 恚khuể 隨tùy 眠miên 有hữu 愛ái 隨tùy 眠miên 慢mạn 隨tùy 眠miên 無vô 明minh 隨tùy 眠miên 見kiến 隨tùy 眠miên 疑nghi 隨tùy 眠miên 。 欲dục 愛ái 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 欲dục 貪tham 品phẩm 麁thô 重trọng 。 瞋sân 恚khuể 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 瞋sân 恚khuể 品phẩm 麁thô 重trọng 。 有hữu 愛ái 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 色sắc 無vô 色sắc 貪tham 品phẩm 麁thô 重trọng 。 慢mạn 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 慢mạn 品phẩm 麁thô 重trọng 。 無vô 明minh 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 品phẩm 麁thô 重trọng 。 見kiến 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 見kiến 品phẩm 麁thô 重trọng 。 疑nghi 隨tùy 眠miên 者giả 。 謂vị 疑nghi 品phẩm 麁thô 重trọng 。 若nhược 未vị 離ly 欲dục 求cầu 者giả 由do 欲dục 愛ái 瞋sân 恚khuể 隨tùy 眠miên 之chi 所sở 隨tùy 眠miên 。 由do 依y 彼bỉ 門môn 此thử 二nhị 增tăng 長trưởng 故cố 。 未vị 離ly 有hữu 求cầu 者giả 由do 有hữu 愛ái 隨tùy 眠miên 之chi 所sở 隨tùy 眠miên 。 未vị 離ly 邪tà 梵Phạm 行hạnh 求cầu 者giả 由do 慢mạn 無vô 明minh 見kiến 疑nghi 隨tùy 眠miên 之chi 所sở 隨tùy 眠miên 。 由do 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。 得đắc 少thiểu 對đối 治trị 。 便tiện 生sanh 憍kiêu 慢mạn 。 愚ngu 於ư 聖Thánh 諦Đế 。 虛hư 妄vọng 計kế 度độ 外ngoại 邪tà 解giải 脫thoát 解giải 脫thoát 方phương 便tiện 。 隨tùy 其kỳ 次thứ 第đệ 。 三tam 見kiến 二nhị 取thủ 。 如như 結kết 中trung 說thuyết 。 於ư 佛Phật 聖thánh 教giáo 。 正Chánh 法Pháp 毘tỳ 柰nại 耶da 中trung 。 猶do 豫dự 疑nghi 惑hoặc 。
大Đại 乘Thừa 阿A 毘Tỳ 達Đạt 磨Ma 雜Tạp 集Tập 論Luận 卷quyển 第đệ 六lục
