Đại Minh Tam Tạng Pháp Số Đệ Quyển Đệ Quyển – Quyển 0009

大Đại 明Minh 三Tam 藏Tạng 法Pháp 數Số ( 第Đệ 卷Quyển 第Đệ 卷Quyển )
Quyển 0009
明Minh 一Nhất 如Như 等Đẳng 編Biên 集Tập

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 二nhị 。 碣# 四tứ 。

上thượng 天Thiên 竺Trúc 前tiền 住trụ 持trì 沙Sa 門Môn 一nhất 如như 等đẳng 奉phụng 。 勑# 集tập 註chú 。

七Thất 處Xứ 徵Trưng 心Tâm (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

七thất 處xứ 徵trưng 心tâm 者giả 佛Phật 於ư 楞lăng 嚴nghiêm 會hội 上thượng 徵trưng 詰cật 阿A 難Nan 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 之chi 處xứ 也dã 此thử 由do 阿A 難Nan 遭tao 摩ma 登đăng 伽già 之chi 幻huyễn 術thuật 佛Phật 勑# 文Văn 殊Thù 將tương 咒chú 徃# 護hộ 提đề 獎tưởng 阿A 難Nan 。 歸quy 來lai 佛Phật 所sở 。 佛Phật 問vấn 其kỳ 發phát 心tâm 出xuất 家gia 。 之chi 始thỉ 阿A 難Nan 以dĩ 見kiến 佛Phật 勝thắng 相tương/tướng 而nhi 答đáp 佛Phật 遂toại 徵trưng 其kỳ 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 阿A 難Nan 答đáp 以dĩ 目mục 在tại 外ngoại 而nhi 心tâm 在tại 內nội 及cập 佛Phật 徵trưng 其kỳ 心tâm 不bất 在tại 內nội 。 又hựu 計kế 之chi 在tại 外ngoại 如như 是thị 展triển 轉chuyển 。 窮cùng 逐trục 徵trưng 詰cật 至chí 於ư 無vô 所sở 著trước 。 處xử 使sử 其kỳ 妄vọng 心tâm 無vô 所sở 依y 。 止chỉ 蓋cái 由do 阿A 難Nan 不bất 知tri 妙diệu 淨tịnh 明minh 心tâm 。 徧biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 無vô 在tại 無vô 不bất 在tại 。 而nhi 妄vọng 認nhận 緣duyên 塵trần 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。 以dĩ 為vi 心tâm 相tương/tướng 佛Phật 欲dục 破phá 其kỳ 妄vọng 想tưởng 緣duyên 心tâm 顯hiển 其kỳ 妙diệu 淨tịnh 明minh 體thể 。 故cố 有hữu 七thất 處xứ 徵trưng 心tâm 之chi 說thuyết 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 難Nan 華hoa 言ngôn 慶khánh 喜hỷ 梵Phạn 語ngữ 摩ma 登đăng 伽già 華hoa 言ngôn 本bổn 性tánh 文Văn 殊Thù 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 德đức )# 。

【# 一nhất 在tại 內nội 】# 在tại 內nội 者giả 謂vị 阿A 難Nan 因nhân 佛Phật 徵trưng 問vấn 心tâm 目mục 所sở 在tại 。 阿A 難Nan 答đáp 云vân 心tâm 居cư 身thân 內nội 目mục 在tại 於ư 外ngoại 佛Phật 遂toại 問vấn 云vân 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 身thân 內nội 則tắc 應ưng 先tiên 見kiến 身thân 中trung 。 心tâm 肝can 脾tì 胃vị 。 等đẳng 物vật 然nhiên 後hậu 能năng 見kiến 外ngoại 境cảnh 若nhược 不bất 先tiên 見kiến 身thân 中trung 。 之chi 物vật 汝nhữ 心tâm 豈khởi 在tại 身thân 內nội 故cố 云vân 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 住trú 在tại 身thân 內nội 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 二nhị 在tại 外ngoại 】# 在tại 外ngoại 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 心tâm 非phi 內nội 則tắc 又hựu 計kế 之chi 於ư 外ngoại 故cố 以dĩ 燈đăng 光quang 譬thí 之chi 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 在tại 身thân 外ngoại 不bất 見kiến 身thân 中trung 。 如như 燈đăng 光quang 在tại 室thất 外ngoại 不bất 能năng 照chiếu 於ư 室thất 內nội 也dã 佛Phật 又hựu 問vấn 云vân 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 身thân 外ngoại 則tắc 身thân 心tâm 兩lưỡng 異dị 各các 不bất 相tương 知tri 。 若nhược 相tương 知tri 者giả 。 云vân 何hà 在tại 外ngoại 。 故cố 云vân 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 住trụ 在tại 身thân 外ngoại 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 三tam 潛tiềm 根căn 】# 潛tiềm 根căn 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 心tâm 非phi 外ngoại 則tắc 又hựu 計kế 為vi 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。 (# 根căn 謂vị [月*艮]# 根căn )# 故cố 以dĩ 瑠lưu 璃ly 籠lung 眼nhãn 為ví 喻dụ 謂vị 眼nhãn 合hợp 於ư 心tâm 如như 瑠lưu 璃ly 籠lung 於ư 眼nhãn 上thượng 若nhược 眼nhãn 見kiến 物vật 時thời 心tâm 即tức 隨tùy 能năng 分phân 別biệt 無vô 有hữu 障chướng 礙ngại 。 如như 瑠lưu 璃ly 合hợp 眼nhãn 不bất 礙ngại 於ư 見kiến 物vật 也dã 佛Phật 乃nãi 責trách 其kỳ 法pháp 喻dụ 不bất 齊tề 汝nhữ 若nhược 以dĩ 瑠lưu 璃ly 喻dụ 眼nhãn 則tắc 眼nhãn 亦diệc 可khả 見kiến 眼nhãn 若nhược 可khả 見kiến 即tức 同đồng 於ư 境cảnh 矣hĩ 眼nhãn 若nhược 同đồng 境cảnh 則tắc 心tâm 境cảnh 各các 異dị 豈khởi 可khả 云vân 心tâm 潛tiềm 伏phục 根căn 內nội 隨tùy 即tức 分phân 別biệt 。 耶da 故cố 云vân 汝nhữ 言ngôn 覺giác 了liễu 。 能năng 知tri 之chi 心tâm 。 潛tiềm 伏phục 根căn 裏lý 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 四tứ 在tại 暗ám 內nội 】# 在tại 暗ám 內nội 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 詰cật 心tâm 不bất 在tại 根căn 裏lý 則tắc 又hựu 計kế 云vân 諸chư 眾chúng 生sanh 身thân 。 腑phủ 藏tạng 在tại 中trung 竅khiếu 宂# 居cư 外ngoại 如như 我ngã 今kim 者giả 。 開khai 眼nhãn 見kiến 明minh 。 為vi 見kiến 外ngoại 閉bế 眼nhãn 見kiến 暗ám 。 為vi 見kiến 內nội 佛Phật 乃nãi 問vấn 其kỳ 汝nhữ 當đương 閉bế 眼nhãn 。 見kiến 暗ám 之chi 時thời 。 此thử 暗ám 境cảnh 界giới 。 與dữ 眼nhãn 對đối 否phủ/bĩ 若nhược 與dữ 眼nhãn 對đối 。 暗ám 在tại 眼nhãn 前tiền 。 云vân 何hà 成thành 內nội 。 若nhược 不bất 對đối 者giả 。 云vân 何hà 成thành 見kiến 。 故cố 云vân 汝nhữ 言ngôn 見kiến 暗ám 。 名danh 見kiến 內nội 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 五ngũ 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 】# 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 詰cật 不bất 在tại 暗ám 內nội 則tắc 又hựu 計kế 之chi 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 則tắc 隨tùy 有hữu 。 佛Phật 乃nãi 問vấn 云vân 汝nhữ 言ngôn 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。 是thị 心tâm 無vô 體thể 。 則tắc 無vô 所sở 合hợp 。 心tâm 若nhược 有hữu 體thể 則tắc 汝nhữ 以dĩ 手thủ 。 自tự 挃trất 其kỳ 身thân 汝nhữ 心tâm 必tất 能năng 知tri 覺giác 此thử 知tri 覺giác 心tâm 為vi 復phục 內nội 出xuất 。 為vi 從tùng 外ngoại 來lai 若nhược 於ư 內nội 出xuất 則tắc 見kiến 身thân 中trung 若nhược 從tùng 外ngoại 來lai 。 先tiên 合hợp 見kiến 面diện 。 既ký 非phi 內nội 外ngoại 則tắc 無vô 出xuất 入nhập 出xuất 入nhập 既ký 無vô 體thể 性tánh 何hà 有hữu 若nhược 無vô 有hữu 體thể 。 誰thùy 為vi 隨tùy 合hợp 故cố 云vân 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 心tâm 隨tùy 有hữu 者giả 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

【# 六lục 在tại 中trung 間gian 】# 在tại 中trung 間gian 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 詰cật 心tâm 非phi 隨tùy 所sở 合hợp 處xứ 。 而nhi 有hữu 則tắc 又hựu 計kế 心tâm 在tại 於ư 根căn 塵trần 中trung 間gian 佛Phật 又hựu 問vấn 云vân 汝nhữ 心tâm 若nhược 在tại 。 根căn 塵trần 之chi 中trung 。 此thử 之chi 心tâm 體thể 。 為vi 復phục 兼kiêm 於ư 根căn 塵trần 為vi 不bất 兼kiêm 於ư 根căn 塵trần 若nhược 兼kiêm 於ư 根căn 塵trần 則tắc 根căn 有hữu 知tri 而nhi 塵trần 無vô 知tri 成thành 敵địch 兩lưỡng 立lập 。 云vân 何hà 為vi 中trung 。 若nhược 不bất 兼kiêm 者giả 不bất 屬thuộc 根căn 塵trần 即tức 無vô 體thể 性tánh 。 中trung 何hà 有hữu 相tương/tướng 故cố 云vân 當đương 在tại 中trung 間gian 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。 (# 成thành 敵địch 兩lưỡng 立lập 。 者giả 謂vị 根căn 與dữ 塵trần 而nhi 成thành 敵địch 對đối 有hữu 知tri 與dữ 無vô 知tri 而nhi 成thành 兩lưỡng 立lập 也dã )# 。

【# 七thất 無vô 著trước 】# 無vô 著trước 者giả 謂vị 阿A 難Nan 被bị 佛Phật 徵trưng 詰cật 心tâm 不bất 在tại 中trung 間gian 。 則tắc 又hựu 計kế 之chi 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 之chi 為vi 心tâm 。 佛Phật 又hựu 問vấn 云vân 汝nhữ 言ngôn 不bất 著trước 名danh 為vi 心tâm 者giả 如như 世thế 間gian 虛hư 空không 。 水thủy 陸lục 飛phi 行hành 。 一nhất 切thiết 物vật 像tượng 。 汝nhữ 心tâm 不bất 著trước 此thử 等đẳng 物vật 像tượng 為vi 有hữu 為vi 無vô 。 若nhược 言ngôn 無vô 者giả 則tắc 同đồng 龜quy 毛mao 兔thố 角giác 。 云vân 何hà 更cánh 有hữu 。 不bất 著trước 之chi 物vật 而nhi 言ngôn 不bất 著trước 若nhược 言ngôn 有hữu 者giả 。 物vật 在tại 則tắc 心tâm 亦diệc 在tại 云vân 何hà 無vô 著trước 。 故cố 云vân 一nhất 切thiết 無vô 著trước 。 名danh 覺giác 知tri 心tâm 。 無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

大Đại 乘Thừa 七Thất 種Chủng 大Đại 義Nghĩa (# 出Xuất 大Đại 乘Thừa 莊Trang 嚴Nghiêm 經Kinh 論Luận )#

【# 一nhất 緣duyên 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 之chi 法Pháp 。 由do 無vô 量lượng 修Tu 多Đa 羅La 。 廣quảng 大đại 法pháp 義nghĩa 而nhi 以dĩ 為vi 緣duyên 故cố 。 名danh 緣duyên 大đại (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 梵Phạn 語ngữ 修tu 多đa 羅la 華hoa 言ngôn 契Khế 經Kinh )# 。

【# 二nhị 行hành 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 既ký 能năng 自tự 利lợi 復phục 能năng 利lợi 他tha 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 妙diệu 行hạnh 具cụ 足túc 故cố 名danh 行hành 大đại 。

【# 三tam 智trí 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 常thường 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 觀quán 察sát 了liễu 知tri 。 人nhân 法pháp 無vô 我ngã 。 於ư 一nhất 切thiết 境cảnh 。 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 故cố 名danh 智trí 大đại 。

【# 四tứ 勤cần 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 由do 曠khoáng 大đại 劫kiếp 來lai 發phát 廣quảng 大đại 心tâm 精tinh 修tu 無vô 間gian 期kỳ 登đăng 聖thánh 果Quả 成thành 就tựu 菩Bồ 提Đề 。 故cố 名danh 勤cần 大đại (# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 五ngũ 巧xảo 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 由do 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 化hóa 導đạo 於ư 他tha 不bất 捨xả 生sanh 死tử 。 垂thùy 形hình 諸chư 趣thú 於ư 生sanh 死tử 中trung 。 去khứ 住trụ 自tự 在tại 故cố 名danh 巧xảo 大đại 。

【# 六lục 畏úy 大đại 】# 畏úy 即tức 無vô 所sở 畏úy 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 智trí 力lực 內nội 充sung 明minh 了liễu 决# 定định 於ư 大đại 眾chúng 中trung 。 廣quảng 說thuyết 一nhất 切thiết 。 法pháp 義nghĩa 既ký 决# 定định 無vô 失thất 則tắc 無vô 所sở 恐khủng 懼cụ 。 故cố 名danh 畏úy 大đại 。

【# 七thất 事sự 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 大Đại 乘Thừa 為vì 令linh 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 了liễu 其kỳ 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 故cố 數sác 數sác 示thị 現hiện 世thế 間gian 。 演diễn 大đại 妙diệu 法Pháp 入nhập 大đại 涅Niết 槃Bàn 。 故cố 名danh 事sự 大đại (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

大Đại 乘Thừa 七thất 善thiện (# 出xuất 法pháp 華hoa 文văn 句cú )#

夫phu 七thất 善thiện 之chi 法pháp 乃nãi 通thông 大đại 小tiểu 今kim 依y 法pháp 華hoa 所sở 明minh 是thị 圓viên 頓đốn 大Đại 乘Thừa 之chi 七thất 善thiện 也dã 。

【# 一nhất 時thời 節tiết 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 具cụ 乎hồ 序tự 正chánh 流lưu 通thông 三tam 分phần/phân 即tức 初sơ 善thiện 中trung 善thiện 後hậu 善thiện 。 也dã 蓋cái 如Như 來Lai 演diễn 說thuyết 。 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 之chi 法pháp 雖tuy 該cai 序tự 正chánh 流lưu 通thông 皆giai 是thị 當đương 機cơ 得đắc 益ích 之chi 時thời 是thị 名danh 時thời 節tiết 善thiện 。

【# 二nhị 義nghĩa 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 其kỳ 義nghĩa 深thâm 遠viễn 。 即tức 是thị 頓đốn 教giáo 了liễu 義nghĩa 之chi 理lý 非phi 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 所sở 能năng 測trắc 其kỳ 邊biên 底để 是thị 名danh 義nghĩa 善thiện 。

【# 三tam 語ngữ 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 其kỳ 語ngữ 巧xảo 妙diệu 。 乃nãi 如Như 來Lai 金kim 口khẩu 梵Phạm 音âm 會hội 理lý 直trực 說thuyết 菩Bồ 薩Tát 之chi 心tâm 。 無vô 不bất 歡hoan 喜hỷ 。 即tức 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 教giáo 之chi 文văn 是thị 名danh 語ngữ 善thiện 。

【# 四tứ 獨độc 一nhất 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 純thuần 一nhất 無vô 雜tạp 。 獨độc 為vi 菩Bồ 薩Tát 不bất 共cộng 二Nhị 乘Thừa 即tức 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 教giáo 是thị 名danh 獨độc 一nhất 善thiện (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

【# 五ngũ 圓viên 滿mãn 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 具cụ 明minh 世thế 間gian 出xuất 世thế 間gian 。 滿mãn 足túc 之chi 理lý 即tức 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 教giáo 是thị 名danh 圓viên 滿mãn 善thiện 。

【# 六lục 調điều 柔nhu 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 清thanh 淨tịnh 潔khiết 白bạch 。 唯duy 談đàm 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 而nhi 無vô 空không 假giả 二nhị 邊biên 瑕hà 穢uế 之chi 相tướng 即tức 圓viên 頓đốn 一Nhất 乘Thừa 妙diệu 教giáo 調điều 和hòa 柔nhu 順thuận 是thị 名danh 調điều 柔nhu 善thiện 。

【# 七thất 無vô 緣duyên 慈từ 善thiện 】# 謂vị 法pháp 華hoa 一nhất 經kinh 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 備bị 有hữu 梵Phạm 行hạnh 之chi 相tướng 。 即tức 無vô 緣duyên 慈từ 也dã 言ngôn 無vô 緣duyên 者giả 心tâm 不bất 攀phàn 緣duyên 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 而nhi 於ư 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 自tự 然nhiên 現hiện 益ích 是thị 名danh 無vô 緣duyên 慈từ 。

七Thất 種Chủng 性Tánh 自Tự 性Tánh (# 出Xuất 入Nhập 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

性tánh 即tức 不bất 遷thiên 變biến 之chi 義nghĩa 此thử 不bất 遷thiên 變biến 性tánh 是thị 如Như 來Lai 之chi 自tự 性tánh 故cố 云vân 性tánh 自tự 性tánh (# 雖tuy 有hữu 七thất 種chủng 之chi 名danh 不bất 出xuất 如Như 來Lai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 也dã )# 。

【# 一nhất 集tập 性tánh 自tự 性tánh 】# 集tập 即tức 聚tụ 也dã 其kỳ 性tánh 自tự 性tánh 乃nãi 是thị 萬vạn 善thiện 聚tụ 集tập 之chi 因nhân 也dã 此thử 約ước 聖thánh 而nhi 論luận 故cố 經Kinh 云vân 即tức 三tam 世thế 如Như 來Lai 。 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 也dã 。

【# 二nhị 性tánh 自tự 性tánh 】# 謂vị 由do 前tiền 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 所sở 集tập 萬vạn 善thiện 之chi 因nhân 各các 有hữu 自tự 性tánh 存tồn 於ư 內nội 故cố 是thị 名danh 性tánh 自tự 性tánh 。

【# 三tam 相tương/tướng 性tánh 自tự 性tánh 】# 覽lãm 而nhi 可khả 別biệt 曰viết 相tương 謂vị 由do 前tiền 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 所sở 集tập 萬vạn 善thiện 之chi 因nhân 各các 有hữu 自tự 相tướng 形hình 於ư 外ngoại 故cố 是thị 名danh 相tướng 性tánh 自tự 性tánh 。

【# 四tứ 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 】# 大đại 種chủng 即tức 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 四tứ 大đại 之chi 種chủng 子tử 也dã 無vô 處xứ 不bất 有hữu 。 故cố 名danh 為vi 大đại 言ngôn 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 者giả 謂vị 四tứ 大đại 種chủng 各các 有hữu 自tự 性tánh 也dã 大đại 種chủng 本bổn 通thông 凡phàm 聖thánh 今kim 約ước 聖thánh 報báo 而nhi 言ngôn 即tức 此thử 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh 是thị 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 之chi 果quả 是thị 名danh 大đại 種chủng 性tánh 自tự 性tánh (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 言ngôn 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 者giả 謂vị 如Như 來Lai 轉chuyển 生sanh 死tử 五ngũ 陰ấm 。 而nhi 成thành 法pháp 性tánh 五ngũ 陰ấm 蓋cái 即tức 色sắc 是thị 真chân 常thường 之chi 色sắc 乃nãi 至chí 即tức 識thức 是thị 真chân 常thường 之chi 識thức 是thị 也dã )# 。

【# 五ngũ 因nhân 性tánh 自tự 性tánh 】# 因nhân 即tức 能năng 生sanh 為vi 因nhân 謂vị 前tiền 所sở 證chứng 大đại 種chủng 之chi 果quả 必tất 有hữu 所sở 起khởi 之chi 因nhân 即tức 是thị 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 因nhân 心tâm 也dã 是thị 名danh 因nhân 性tánh 自tự 性tánh 。

【# 六lục 緣duyên 性tánh 自tự 性tánh 】# 緣duyên 即tức 緣duyên 助trợ 謂vị 證chứng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 自tự 性tánh 果quả 德đức 雖tuy 由do 因nhân 心tâm 須tu 假giả 眾chúng 緣duyên 助trợ 顯hiển 而nhi 成thành 是thị 名danh 緣duyên 性tánh 自tự 性tánh (# 因nhân 心tâm 者giả 即tức 因nhân 中trung 智trí 慧tuệ 之chi 心tâm 。 也dã 眾chúng 緣duyên 者giả 即tức 萬vạn 行hạnh 也dã )# 。

【# 七thất 成thành 性tánh 自tự 性tánh 】# 成thành 即tức 成thành 就tựu 謂vị 因nhân 緣duyên 合hợp 而nhi 成thành 果quả 也dã 蓋cái 成thành 就tựu 如Như 來Lai 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 果quả 德đức 之chi 性tánh 是thị 名danh 成thành 性tánh 自tự 性tánh 。

七Thất 空Không (# 出Xuất 人Nhân 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

由do 凡phàm 夫phu 執chấp 著trước 妄vọng 想tưởng 自tự 性tánh 故cố 如Như 來Lai 為vi 說thuyết 。 空không 法pháp 以dĩ 破phá 之chi 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 空không 義nghĩa 不bất 一nhất 今kim 言ngôn 七thất 種chủng 者giả 乃nãi 赴phó 一nhất 時thời 之chi 機cơ 如như 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 也dã 。

【# 一nhất 相tương/tướng 空không 】# 謂vị 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 之chi 性tánh 自tự 他tha 共cộng 離ly 之chi 相tướng 皆giai 空không 是thị 為vi 相tương/tướng 空không (# 一nhất 切thiết 性tánh 者giả 即tức 自tự 他tha 共cộng 離ly 之chi 四tứ 性tánh 也dã 謂vị 如như 計kế 一nhất 念niệm 心tâm 從tùng 根căn 生sanh 即tức 自tự 性tánh 從tùng 塵trần 生sanh 即tức 他tha 性tánh 根căn 塵trần 合hợp 生sanh 即tức 共cộng 性tánh 離ly 根căn 塵trần 生sanh 即tức 離ly 性tánh 於ư 此thử 四tứ 性tánh 之chi 相tướng 皆giai 不bất 執chấp 著trước 是thị 名danh 皆giai 空không )# 。

【# 二nhị 性tánh 自tự 性tánh 空không 】# 謂vị 於ư 當đương 念niệm 觀quán 一nhất 切thiết 所sở 生sanh 。 之chi 法pháp 悉tất 由do 因nhân 緣duyên 和hòa 合hợp 。 而nhi 成thành 本bổn 無vô 自tự 生sanh 之chi 性tánh 是thị 為vi 性tánh 自tự 性tánh 空không 。

【# 三tam 行hành 空không 】# 謂vị 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 。 本bổn 無vô 有hữu 我ngã 。 亦diệc 無vô 我ngã 所sở 。 眾chúng 生sanh 不bất 了liễu 執chấp 陰ấm 成thành 我ngã 從tùng 我ngã 起khởi 行hành 若nhược 能năng 順thuận 性tánh 推thôi 求cầu 則tắc 五ngũ 陰ấm 之chi 法pháp 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 為vi 行hành 空không 。 (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 我ngã 者giả 謂vị 於ư 五ngũ 陰ấm 中trung 。 強cường/cưỡng 立lập 主chủ 宰tể 執chấp 之chi 為vi 我ngã 也dã 我ngã 所sở 者giả 即tức 五ngũ 陰ấm 之chi 身thân 是thị 也dã )# 。

【# 四tứ 無vô 行hành 空không 】# 謂vị 不bất 離ly 前tiền 所sở 作tác 行hành 而nhi 能năng 了liễu 達đạt 諸chư 陰ấm 展triển 轉chuyển 緣duyên 起khởi 無vô 有hữu 自tự 性tánh 。 可khả 得đắc 亦diệc 無vô 所sở 作tác 。 之chi 行hành 是thị 為vi 無vô 行hành 空không 。

【# 五ngũ 一nhất 切thiết 法pháp 離ly 言ngôn 說thuyết 空không 】# 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 妄vọng 想tưởng 。 而nhi 成thành 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 離ly 諸chư 言ngôn 說thuyết 。 是thị 為vi 一nhất 切thiết 。 法pháp 離ly 言ngôn 說thuyết 空không 。

【# 六lục 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 聖thánh 智trí 大đại 空không 】# 謂vị 佛Phật 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 能năng 空không 一nhất 切thiết 見kiến 過quá 習tập 氣khí 所sở 空không 既ký 空không 能năng 空không 亦diệc 空không 是thị 為vi 第đệ 一nhất 。 義nghĩa 聖thánh 智trí 大đại 空không (# 自tự 覺giác 聖thánh 智trí 者giả 佛Phật 所sở 證chứng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 也dã 見kiến 過quá 者giả 一nhất 切thiết 見kiến 惑hoặc 之chi 過quá 失thất 也dã 習tập 氣khí 者giả 即tức 見kiến 過quá 餘dư 習tập 之chi 氣khí 分phần/phân 也dã )# 。

【# 七thất 彼bỉ 彼bỉ 空không 】# 謂vị 彼bỉ 外ngoại 道đạo 所sở 計kế 之chi 空không 但đãn 能năng 空không 於ư 彼bỉ 而nhi 不bất 能năng 空không 於ư 此thử 是thị 為vi 彼bỉ 彼bỉ 空không (# 空không 於ư 彼bỉ 而nhi 不bất 能năng 空không 於ư 此thử 者giả 謂vị 能năng 空không 於ư 境cảnh 而nhi 不bất 能năng 空không 於ư 心tâm 也dã )# 。

七Thất 種Chủng 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 境Cảnh 界Giới (# 出Xuất 入Nhập 楞Lăng 伽Già 經Kinh )#

七thất 種chủng 境cảnh 界giới 者giả 即tức 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 證chứng 所sở 得đắc 。 之chi 境cảnh 界giới 也dã 。 而nhi 皆giai 云vân 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 者giả 。 乃nãi 約ước 究cứu 竟cánh 極cực 處xứ 而nhi 言ngôn 然nhiên 此thử 七thất 種chủng 有hữu 通thông 別biệt 之chi 異dị 前tiền 六lục 種chủng 通thông 於ư 佛Phật 及cập 菩Bồ 薩Tát 。 後hậu 一nhất 種chủng 乃nãi 如Như 來Lai 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 也dã 。

【# 一nhất 心tâm 境cảnh 界giới 】# 謂vị 中Trung 道Đạo 之chi 理lý 。 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 即tức 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 心tâm 之chi 所sở 造tạo 至chí 極cực 之chi 處xứ 是thị 名danh 心tâm 境cảnh 界giới 。

【# 二nhị 慧tuệ 境cảnh 界giới 】# 謂vị 至chí 極cực 之chi 理lý 心tâm 既ký 能năng 造tạo 即tức 發phát 通thông 明minh 慧tuệ 性tánh 以dĩ 此thử 慧tuệ 性tánh 分phân 明minh 照chiếu 了liễu 是thị 名danh 慧tuệ 境cảnh 界giới 。

【# 三tam 智trí 境cảnh 界giới 】# 謂vị 既ký 發phát 慧tuệ 明minh 則tắc 成thành 智trí 用dụng 智trí 力lực 現hiện 前tiền 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 不bất 知tri 。 是thị 名danh 智trí 境cảnh 界giới 。

【# 四tứ 見kiến 境cảnh 界giới 】# 謂vị 智trí 用dụng 既ký 成thành 則tắc 發phát 正chánh 見kiến 正chánh 見kiến 現hiện 前tiền 則tắc 無vô 諸chư 邪tà 妄vọng 是thị 名danh 見kiến 境cảnh 界giới 。

【# 五ngũ 超siêu 二nhị 見kiến 境cảnh 界giới 】# 謂vị 正chánh 見kiến 現hiện 前tiền 則tắc 能năng 超siêu 過quá 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 是thị 名danh 超siêu 二nhị 見kiến 境cảnh 界giới (# 斷đoạn 常thường 二nhị 見kiến 。 者giả 謂vị 外ngoại 道đạo 妄vọng 計kế 此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 再tái 不bất 更cánh 生sanh 是thị 名danh 斷đoạn 見kiến 復phục 計kế 此thử 身thân 滅diệt 已dĩ 後hậu 當đương 更cánh 生sanh 是thị 名danh 常thường 見kiến 也dã )# 。

【# 六lục 超siêu 子tử 地địa 境cảnh 界giới 】# 子tử 地địa 即tức 登đăng 地địa 菩Bồ 薩Tát 等đẳng 視thị 眾chúng 生sanh 。 猶do 如như 一nhất 子tử 。 謂vị 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 能năng 以dĩ 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 心tâm 發phát 明minh 智trí 慧tuệ 。 正chánh 見kiến 現hiện 前tiền 則tắc 超siêu 於ư 十Thập 地Địa 而nhi 成thành 正chánh 覺giác 。 是thị 名danh 超siêu 子tử 地địa 境cảnh 界giới (# 十Thập 地Địa 者giả 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 離ly 垢cấu 地địa 發phát 光quang 地địa 熖# 慧tuệ 地địa 難nan 勝thắng 地địa 現hiện 前tiền 地địa 遠viễn 行hành 地địa 不bất 動động 地địa 善thiện 慧tuệ 地địa 法pháp 雲vân 地địa 菩Bồ 薩Tát 得đắc 證chứng 此thử 地địa 能năng 發phát 生sanh 佛Phật 法Pháp 故cố 言ngôn 地địa 也dã )# 。

【# 七thất 如Như 來Lai 自tự 到đáo 境cảnh 界giới 】# 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 以dĩ 性tánh 自tự 性tánh 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 心tâm 成thành 就tựu 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 上thượng 上thượng 。 之chi 法pháp 是thị 名danh 如Như 來Lai 。 自tự 到đáo 境cảnh 界giới (# 如Như 來Lai 性tánh 自tự 性tánh 者giả 性tánh 即tức 不bất 遷thiên 不bất 變biến 之chi 義nghĩa 謂vị 如Như 來Lai 以dĩ 此thử 。 之chi 性tánh 而nhi 為vi 自tự 性tánh 也dã 成thành 就tựu 世thế 間gian 。 出xuất 世thế 間gian 者giả 。 世thế 間gian 即tức 示thị 同đồng 人nhân 法pháp 而nhi 化hóa 他tha 也dã 出xuất 世thế 間gian 即tức 同đồng 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 菩Bồ 薩Tát 之chi 三tam 乘thừa 也dã 上thượng 上thượng 法pháp 者giả 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。 能năng 究cứu 竟cánh 自tự 到đáo 也dã )# 。

七thất 真Chân 如Như (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 流lưu 轉chuyển 真Chân 如Như 。 】# 流lưu 轉chuyển 即tức 運vận 動động 之chi 義nghĩa 真Chân 如Như 者giả 真chân 名danh 不bất 偽ngụy 如như 名danh 不bất 異dị 也dã 謂vị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 造tạo 作tác 一nhất 切thiết 。 行hành 業nghiệp 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 而nhi 真Chân 如Như 之chi 體thể 本bổn 無vô 動động 搖dao 。 然nhiên 亦diệc 不bất 妨phương 隨tùy 緣duyên 轉chuyển 變biến 論luận 云vân 一nhất 切thiết 行hành 無vô 先tiên 後hậu 性tánh 。 是thị 也dã (# 無vô 先tiên 後hậu 性tánh 。 者giả 謂vị 於ư 一nhất 切thiết 。 行hành 業nghiệp 不bất 離ly 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 性tánh 故cố 也dã )# 。

【# 二nhị 實thật 相tướng 真Chân 如Như 】# 無vô 虛hư 妄vọng 相tương/tướng 故cố 名danh 實thật 相tướng 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 。 中trung 無vô 人nhân 法pháp 二nhị 執chấp 也dã 人nhân 執chấp 者giả 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 計kế 著trước 假giả 名danh 執chấp 以dĩ 為vi 我ngã 法pháp 執chấp 者giả 於ư 五ngũ 陰ấm 身thân 執chấp 為vi 實thật 法pháp 計kế 我ngã 所sở 有hữu 若nhược 能năng 了liễu 此thử 二nhị 執chấp 皆giai 空không 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 也dã 論luận 云vân 一nhất 切thiết 法pháp 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 性tánh 。 及cập 法pháp 無vô 我ngã 性tánh 。 是thị 也dã (# 五ngũ 陰ấm 者giả 色sắc 陰ấm 受thọ 陰ấm 想tưởng 陰ấm 行hành 陰ấm 識thức 陰ấm 也dã 梵Phạn 語ngữ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 華hoa 言ngôn 人nhân 又hựu 云vân 數số 取thủ 趣thú )# 。

【# 三tam 唯duy 識thức 真Chân 如Như 】# 識thức 即tức 心tâm 也dã 謂vị 一nhất 切thiết 行hành 。 業nghiệp 皆giai 由do 識thức 心tâm 而nhi 起khởi 而nhi 此thử 識thức 心tâm 全toàn 由do 真Chân 如Như 之chi 理lý 。 變biến 現hiện 是thị 名danh 唯duy 識thức 真Chân 如Như 論luận 云vân 了liễu 別biệt 一nhất 切thiết 行hành 唯duy 是thị 識thức 性tánh 是thị 也dã 。

【# 四tứ 安an 立lập 真Chân 如Như 。 】# 安an 立lập 即tức 建kiến 立lập 之chi 義nghĩa 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 色sắc 身thân 業nghiệp 行hành 有hữu 為vi 之chi 法pháp 。 迷mê 真chân 逐trục 妄vọng 受thọ 生sanh 死tử 苦khổ 。 皆giai 依y 真Chân 如Như 之chi 體thể 建kiến 立lập 是thị 名danh 安an 立lập 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 我ngã 所sở 說thuyết 諸chư 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 也dã (# 苦khổ 聖Thánh 諦Đế 者giả 聖thánh 正chánh 也dã 諦đế 即tức 審thẩm 實thật 不bất 虛hư 。 之chi 義nghĩa 謂vị 諦đế 了liễu 生sanh 死tử 實thật 是thị 苦khổ 也dã )# 。

【# 五ngũ 邪tà 行hành 真Chân 如Như 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 妄vọng 惑hoặc 邪tà 行hành 之chi 法pháp 雖tuy 是thị 邪tà 妄vọng 不bất 離ly 真Chân 如Như 之chi 體thể 是thị 名danh 邪tà 行hành 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 我ngã 所sở 說thuyết 諸chư 集Tập 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 也dã (# 集tập 聖Thánh 諦Đế 者giả 集tập 即tức 招chiêu 集tập 之chi 義nghĩa 謂vị 惑hoặc 業nghiệp 招chiêu 集tập 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 也dã )# 。

【# 六lục 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 】# 清thanh 淨tịnh 者giả 不bất 垢cấu 不bất 染nhiễm 之chi 義nghĩa 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 涅Niết 槃Bàn 清thanh 淨tịnh 寂tịch 滅diệt 。 之chi 理lý 本bổn 無vô 染nhiễm 污ô 是thị 名danh 清thanh 淨tịnh 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 我ngã 所sở 說thuyết 諸chư 滅Diệt 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 者giả 謂vị 滅diệt 生sanh 死tử 之chi 苦khổ 。 而nhi 證chứng 涅Niết 槃Bàn 。 寂tịch 滅diệt 之chi 樂lạc 也dã )# 。

【# 七thất 正chánh 行hạnh 真Chân 如Như 。 】# 謂vị 如Như 來Lai 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 道Đạo 品Phẩm 。 正chánh 行hạnh 之chi 法pháp 皆giai 依y 真Chân 如Như 理lý 體thể 而nhi 立lập 是thị 名danh 正chánh 行hạnh 真Chân 如Như 。 論luận 云vân 我ngã 所sở 說thuyết 諸chư 道Đạo 聖Thánh 諦Đế 。 是thị 也dã (# 道Đạo 品Phẩm 者giả 即tức 三Tam 十Thập 七Thất 道Đạo 品Phẩm 。 總tổng 而nhi 言ngôn 之chi 。 不bất 出xuất 戒giới 定định 慧tuệ 也dã 道đạo 聖Thánh 諦Đế 者giả 道đạo 即tức 能năng 通thông 之chi 義nghĩa 謂vị 修tu 道Đạo 品phẩm 而nhi 能năng 通thông 至chí 涅Niết 槃Bàn 也dã )# 。

七Thất 常Thường 住Trụ 果Quả 。 (# 出Xuất 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh )#

常thường 住trụ 者giả 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 之chi 謂vị 也dã 果quả 者giả 在tại 修tu 曰viết 因nhân 在tại 證chứng 曰viết 果quả 謂vị 此thử 七thất 種chủng 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 法Pháp 。 身thân 之chi 果quả 德đức 也dã 以dĩ 其kỳ 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。 體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。 皆giai 名danh 常thường 住trụ 果quả 也dã 。

【# 一nhất 菩Bồ 提Đề 】# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 清thanh 淨tịnh 究cứu 竟cánh 。 之chi 理lý 也dã 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 變biến 不bất 遷thiên 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 二nhị 涅Niết 槃Bàn 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 即tức 如Như 來Lai 所sở 證chứng 。 究cứu 竟cánh 法Pháp 身thân 之chi 果quả 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 三tam 真Chân 如Như 】# 離ly 妄vọng 曰viết 真chân 不bất 異dị 曰viết 如như 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 真chân 實thật 無vô 妄vọng 。 之chi 德đức 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 四tứ 佛Phật 性tánh 】# 佛Phật 性tánh 者giả 覺giác 性tánh 也dã 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 真chân 覺giác 湛trạm 明minh 之chi 性tánh 無vô 染nhiễm 無vô 淨tịnh 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 五ngũ 菴am 摩ma 羅la 識thức 。 】# 梵Phạn 語ngữ 菴am 摩ma 羅la 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 又hựu 云vân 白bạch 淨tịnh 無vô 垢cấu 此thử 識thức 即tức 諸chư 佛Phật 清thanh 淨tịnh 。 本bổn 源nguyên 心tâm 體thể 湛trạm 若nhược 太thái 虛hư 纖tiêm 塵trần 不bất 立lập 非phi 生sanh 死tử 之chi 所sở 拘câu 非phi 涅Niết 槃Bàn 之chi 能năng 寂tịch 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 六lục 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 】# 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。 者giả 含hàm 攝nhiếp 萬vạn 法pháp 而nhi 無vô 所sở 積tích 聚tụ 。 也dã 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 證chứng 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 之chi 體thể 煩phiền 惱não 湯thang 盡tận 應ứng 用dụng 無vô 窮cùng 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

【# 七thất 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。 】# 大đại 圓viên 鏡kính 智trí 者giả 。 洞đỗng 照chiếu 萬vạn 法pháp 無vô 所sở 不bất 知tri 。 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 得đắc 本bổn 有hữu 圓viên 明minh 覺giác 照chiếu 之chi 智trí 應ưng 物vật 無vô 迹tích 體thể 不bất 動động 搖dao 以dĩ 其kỳ 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 不bất 遷thiên 不bất 變biến 是thị 為vi 常thường 住trụ 果quả 。

七Thất 辯Biện (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

【# 一nhất 捷tiệp 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 智trí 慧tuệ 。 通thông 達đạt 諸chư 法pháp 。 名danh 字tự 分phân 別biệt 無vô 滯trệ 捷tiệp 如như 影ảnh 響hưởng 故cố 。 名danh 捷tiệp 辯biện (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 二nhị 迅tấn 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 明minh 於ư 事sự 理lý 心tâm 無vô 疑nghi 暗ám 善thiện 赴phó 機cơ 緣duyên 隨tùy 問vấn 即tức 答đáp 語ngữ 言ngôn 迅tấn 疾tật 猶do 若nhược 懸huyền 河hà 故cố 名danh 迅tấn 辯biện 。

【# 三tam 應ưng 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 一nhất 切thiết 文văn 。 字tự 名danh 義nghĩa 莊trang 嚴nghiêm 種chủng 種chủng 法pháp 語ngữ 應ứng 時thời 應ứng 機cơ 無vô 有hữu 差sai 異dị 。 隨tùy 其kỳ 所sở 問vấn 應ưng 答đáp 無vô 窮cùng 故cố 名danh 應ưng 辯biện 。

【# 四tứ 無vô 踈sơ 謬mậu 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 根căn 性tánh 所sở 樂lạc 聞văn 法Pháp 而nhi 為vi 說thuyết 之chi 。 皆giai 契khế 真chân 理lý 無vô 有hữu 差sai 失thất 。 故cố 名danh 無vô 踈sơ 謬mậu 辯biện 。

【# 五ngũ 無vô 斷đoạn 盡tận 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 一nhất 字tự 中trung 能năng 說thuyết 一nhất 切thiết 字tự 一nhất 語ngữ 中trung 能năng 說thuyết 一nhất 切thiết 語ngữ 一nhất 法pháp 中trung 能năng 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương 續tục 連liên 環hoàn 不bất 斷đoạn 故cố 名danh 無vô 斷đoạn 盡tận 辯biện 。

【# 六lục 多đa 豐phong 義nghĩa 味vị 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 能năng 知tri 。 名danh 數số 事sự 理lý 其kỳ 義nghĩa 無vô 礙ngại 其kỳ 味vị 無vô 窮cùng 答đáp 問vấn 辯biện 說thuyết 皆giai 無vô 有hữu 量lượng 故cố 名danh 多đa 豐phong 義nghĩa 味vị 辯biện 。

【# 七thất 最tối 上thượng 妙diệu 辯biện 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 所sở 說thuyết 。 諸chư 法pháp 分phân 別biệt 明minh 了liễu 清thanh 徹triệt 遠viễn 聞văn 聲thanh 如như 頻tần 伽già 眾chúng 生sanh 樂nhạo 聽thính 最tối 勝thắng 無vô 比tỉ 。 故cố 名danh 最tối 上thượng 妙diệu 辯biện (# 頻tần 伽già 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 迦ca 陵lăng 頻tần 伽già 。 華hoa 言ngôn 妙diệu 聲thanh 鳥điểu )# 。

七thất 種chủng 定định 名danh (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

定định 即tức 禪thiền 定định 也dã 禪thiền 有hữu 二nhị 種chủng 一nhất 者giả 世thế 間gian 禪thiền 二nhị 者giả 出xuất 世thế 間gian 禪thiền 而nhi 定định 名danh 不bất 出xuất 此thử 七thất 種chủng 也dã (# 世thế 間gian 禪thiền 者giả 即tức 色sắc 界giới 四tứ 禪thiền 無vô 色sắc 界giới 四tứ 。 無vô 色sắc 定định 等đẳng 。 也dã 出xuất 世thế 間gian 禪thiền 者giả 即tức 七thất 背bối/bội 捨xả 八bát 勝thắng 處xứ 等đẳng 也dã )# 。

【# 一nhất 三tam 摩ma 呬hê 多đa 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 呬hê 多đa 華hoa 言ngôn 等đẳng 引dẫn 遠viễn 離ly 沉trầm 掉trạo 曰viết 等đẳng 發phát 生sanh 功công 德đức 曰viết 引dẫn 謂vị 能năng 修tu 此thử 定định 則tắc 離ly 諸chư 煩phiền 惱não 。 而nhi 引dẫn 發phát 勝thắng 妙diệu 功công 德đức 。 也dã (# 沉trầm 即tức 昏hôn 沉trầm 掉trạo 即tức 掉trạo 舉cử 謂vị 動động 也dã )# 。

【# 二nhị 三tam 摩ma 地địa 】# 梵Phạn 語ngữ 三tam 摩ma 地địa 華hoa 言ngôn 等đẳng 持trì 又hựu 云vân 正chánh 心tâm 行hành 處xứ 謂vị 眾chúng 生sanh 心tâm 行hành 。 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。 常thường 曲khúc 不bất 直trực 能năng 修tu 此thử 定định 心tâm 則tắc 端đoan 直trực 安an 住trụ 一nhất 境cảnh 而nhi 不bất 動động 也dã 。

【# 三tam 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 】# 梵Phạn 語ngữ 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 華hoa 言ngôn 等đẳng 至chí 謂vị 能năng 修tu 此thử 定định 正chánh 受thọ 。 現hiện 前tiền 大đại 發phát 光quang 明minh 慶khánh 快khoái 殊thù 勝thắng 處xứ 染nhiễm 不bất 染nhiễm 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 也dã 。

【# 四tứ 馱đà 那na 演diễn 那na 】# 梵Phạn 語ngữ 馱đà 那na 演diễn 那na 華hoa 言ngôn 靜tĩnh 慮lự 謂vị 澄trừng 神thần 息tức 慮lự 專chuyên 思tư 寂tịch 想tưởng 也dã 。

【# 五ngũ 質chất 多đa 翳ế 迦ca 阿a 羯yết 羅la 多đa 】# 梵Phạn 語ngữ 質chất 多đa 翳ế 迦ca 阿a 羯yết 羅la 多đa 華hoa 言ngôn 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 謂vị 攝nhiếp 心tâm 一nhất 境cảnh 策sách 勵lệ 正chánh 勤cần 而nhi 修tu 習tập 也dã 。

【# 六lục 奢xa 摩ma 他tha 】# 梵Phạn 語ngữ 奢xa 摩ma 他tha 華hoa 言ngôn 止chỉ 謂vị 止chỉ 息tức 諸chư 根căn 惡ác 不bất 善thiện 法pháp 。 能năng 滅diệt 一nhất 切thiết 。 散tán 亂loạn 煩phiền 惱não 故cố 也dã 。

【# 七thất 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 】# 現hiện 法Pháp 樂lạc 住trụ 。 者giả 謂vị 修tu 習tập 禪thiền 定định 。 離ly 一nhất 切thiết 妄vọng 想tưởng 。 身thân 心tâm 寂tịch 滅diệt 。 現hiện 受thọ 法Pháp 喜hỷ 之chi 樂lạc 而nhi 安an 住trụ 不bất 動động 。 也dã (# 法Pháp 喜hỷ 者giả 謂vị 因nhân 聞văn 法Pháp 而nhi 得đắc 歡hoan 喜hỷ 也dã )# 。

七thất 方phương 便tiện (# 亦diệc 名danh 七thất 賢hiền 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

方phương 謂vị 方phương 法pháp 便tiện 謂vị 便tiện 宜nghi 猶do 善thiện 巧xảo 也dã 謂vị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 欲dục 出xuất 三tam 界giới 斷đoạn 除trừ 煩phiền 惱não 。 惑hoặc 業nghiệp 而nhi 證chứng 真chân 空không 涅Niết 槃Bàn 之chi 理lý 必tất 先tiên 以dĩ 此thử 七thất 種chủng 法Pháp 門môn 而nhi 為vi 方phương 便tiện 。 也dã (# 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 。 也dã 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 一nhất 五ngũ 停đình 心tâm 】# 停đình 止chỉ 也dã 住trụ 也dã 心tâm 即tức 慮lự 知tri 心tâm 也dã 謂vị 眾chúng 生sanh 多đa 貪tham 者giả 以dĩ 不bất 淨tịnh 觀quán 治trị 之chi 多đa 嗔sân 者giả 以dĩ 慈từ 悲bi 觀quán 治trị 之chi 多đa 散tán 者giả 以dĩ 數sổ 息tức 觀quán 治trị 之chi 愚ngu 癡si 者giả 以dĩ 因nhân 緣duyên 觀quán 治trị 之chi 多đa 障chướng 者giả 以dĩ 念niệm 佛Phật 觀quán 治trị 之chi 修tu 此thử 五ngũ 法pháp 能năng 止chỉ 住trụ 五ngũ 種chủng 妄vọng 心tâm 故cố 名danh 五ngũ 停đình 心tâm (# 因nhân 緣duyên 觀quán 者giả 謂vị 觀quán 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 也dã )# 。

【# 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 】# 別biệt 謂vị 各các 別biệt 相tướng 謂vị 行hành 相tương/tướng 念niệm 即tức 觀quán 也dã 謂vị 四Tứ 念Niệm 處Xứ 。 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 觀quán 受thọ 是thị 苦khổ 。 觀quán 心tâm 無vô 常thường 。 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 四tứ 種chủng 行hành 相tương/tướng 各các 別biệt 不bất 同đồng 故cố 名danh 別biệt 相tướng 念niệm 。

【# 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 】# 總tổng 相tương/tướng 者giả 以dĩ 身thân 受thọ 心tâm 法pháp 。 四tứ 種chủng 一nhất 念niệm 俱câu 觀quán 如như 觀quán 身thân 不bất 淨tịnh 。 則tắc 知tri 受thọ 心tâm 法pháp 皆giai 不bất 淨tịnh 乃nãi 至chí 觀quán 法pháp 無vô 我ngã 。 則tắc 知tri 身thân 受thọ 心tâm 亦diệc 無vô 我ngã 故cố 名danh 總tổng 相tương/tướng 念niệm 。

【# 四tứ 煖noãn 位vị 】# 煖noãn 者giả 從tùng 喻dụ 立lập 名danh 以dĩ 前tiền 別biệt 相tướng 總tổng 相tương/tướng 念niệm 處xứ 觀quán 於ư 四Tứ 諦Đế 之chi 境cảnh 能năng 發phát 相tương 似tự 之chi 解giải 伏phục 煩phiền 惱não 惑hoặc 得đắc 佛Phật 法Pháp 氣khí 分phần/phân 猶do 如như 鑽toàn 木mộc 求cầu 火hỏa 。 火hỏa 雖tuy 未vị 現hiện 先tiên 得đắc 煖noãn 氣khí 故cố 名danh 煖noãn 位vị (# 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã 相tương 似tự 解giải 者giả 謂vị 於ư 真chân 空không 之chi 理lý 雖tuy 未vị 真chân 證chứng 已dĩ 有hữu 相tương 似tự 之chi 解giải 也dã )# 。

【# 五ngũ 頂đảnh 位vị 】# 頂đảnh 者giả 謂vị 修tu 四Tứ 諦Đế 法pháp 所sở 得đắc 相tương 似tự 之chi 解giải 轉chuyển 復phục 增tăng 勝thắng 。 定định 觀quán 分phân 明minh 在tại 於ư 煖noãn 位vị 之chi 上thượng 如như 登đăng 山sơn 頂đảnh 觀quán 望vọng 四tứ 方phương 悉tất 皆giai 明minh 了liễu 。 故cố 名danh 頂đảnh 位vị 。

【# 六lục 忍nhẫn 位vị 】# 忍nhẫn 者giả 忍nhẫn 可khả 也dã 謂vị 由do 前tiền 所sở 得đắc 相tương 似tự 之chi 解giải 增tăng 進tiến 善thiện 根căn 。 於ư 四Tứ 諦Đế 境cảnh 堪kham 忍nhẫn 樂nhạo 欲dục 故cố 名danh 忍nhẫn 位vị 。

【# 七thất 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 】# 世thế 即tức 世thế 間gian 也dã 謂vị 修tu 四Tứ 諦Đế 行hành 至chí 此thử 漸tiệm 見kiến 法pháp 性tánh 將tương 入nhập 初sơ 果quả 雖tuy 未vị 得đắc 於ư 聖thánh 道Đạo 而nhi 於ư 世thế 間gian 。 稱xưng 為vi 第đệ 一nhất 故cố 名danh 世thế 第đệ 一nhất 位vị 。 (# 初sơ 果quả 即tức 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 也dã )# 。

七thất 覺giác 分phần/phân (# 出xuất 法Pháp 界Giới 次thứ 第đệ )#

覺giác 即tức 覺giác 了liễu 謂vị 覺giác 了liễu 所sở 修tu 之chi 法Pháp 。 是thị 真chân 是thị 偽ngụy 也dã 分phần/phân 即tức 支chi 分phần/phân 謂vị 此thử 七thất 種chủng 法pháp 各các 有hữu 支chi 。

【# 一nhất 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。 】# 擇trạch 即tức 揀giản 擇trạch 謂vị 用dụng 智trí 慧tuệ 觀quán 察sát 。 諸chư 法pháp 之chi 時thời 善thiện 能năng 簡giản 別biệt 真chân 偽ngụy 而nhi 不bất 謬mậu 取thủ 虛hư 偽ngụy 之chi 法pháp 。 故cố 名danh 擇Trạch 法Pháp 覺Giác 分Phần 。

【# 二nhị 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。 】# 不bất 雜tạp 名danh 精tinh 無vô 間gian 名danh 進tiến 謂vị 修tu 諸chư 道Đạo 法Pháp 之chi 時thời 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 不bất 行hành 無vô 益ích 苦khổ 行hạnh 而nhi 於ư 真chân 正Chánh 法Pháp 。 中trung 常thường 能năng 用dụng 心tâm 專chuyên 一nhất 無vô 有hữu 間gian 歇hiết 故cố 名danh 。 精Tinh 進Tấn 覺Giác 分Phần 。

【# 三tam 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 】# 喜hỷ 即tức 懽# 喜hỷ 謂vị 心tâm 契khế 悟ngộ 真chân 法pháp 得đắc 懽# 喜hỷ 時thời 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 此thử 喜hỷ 不bất 從tùng 顛điên 倒đảo 。 法pháp 生sanh 住trụ 真chân 法Pháp 喜hỷ 故cố 名danh 喜hỷ 覺giác 分phần/phân 。

【# 四tứ 除trừ 覺giác 分phần/phân 】# 除trừ 即tức 斷đoạn 除trừ 謂vị 斷đoạn 除trừ 諸chư 見kiến 煩phiền 惱não 。 之chi 時thời 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 除trừ 去khứ 虛hư 偽ngụy 之chi 法pháp 。 增tăng 長trưởng 真chân 正chánh 善thiện 根căn 故cố 名danh 除trừ 覺giác 分phần/phân 。

【# 五ngũ 捨xả 覺giác 分phần/phân 】# 捨xả 即tức 捨xả 離ly 謂vị 捨xả 離ly 所sở 見kiến 念niệm 著trước 之chi 境cảnh 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 虛hư 偽ngụy 不bất 實thật 。 永vĩnh 不bất 追truy 憶ức 故cố 名danh 捨xả 覺giác 分phần/phân 。

【# 六lục 定định 覺giác 分phần/phân 】# 定định 即tức 禪thiền 定định 謂vị 發phát 禪thiền 定định 之chi 時thời 。 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 諸chư 禪thiền 不bất 生sanh 煩phiền 惱não 。 妄vọng 想tưởng 是thị 名danh 定Định 覺Giác 分Phần 。

【# 七thất 念niệm 覺giác 分phần/phân 】# 念niệm 即tức 思tư 念niệm 謂vị 修tu 諸chư 道Đạo 法Pháp 之chi 時thời 善thiện 能năng 覺giác 了liễu 常thường 使sử 定định 慧tuệ 均quân 平bình 若nhược 心tâm 昬# 沉trầm 之chi 時thời 當đương 念niệm 用dụng 擇trạch 法pháp 精tinh 進tấn 喜hỷ 三tam 覺giác 分phần/phân 觀quán 察sát 諸chư 法pháp 。 令linh 不bất 昬# 沉trầm 若nhược 心tâm 浮phù 動động 之chi 時thời 當đương 念niệm 用dụng 除trừ 覺giác 分phần/phân 除trừ 身thân 口khẩu 之chi 過quá 非phi 用dụng 捨xả 覺giác 分phần/phân 捨xả 於ư 觀quán 智trí 用dụng 定định 覺giác 分phần/phân 入nhập 正chánh 禪thiền 定định 攝nhiếp 其kỳ 散tán 心tâm 令linh 不bất 浮phù 動động 是thị 。 名danh 念Niệm 覺Giác 分Phần 。

七Thất 知Tri (# 亦Diệc 名Danh 大Đại 乘Thừa 。 七Thất 丈Trượng 夫Phu 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

七thất 知tri 者giả 謂vị 佛Phật 於ư 涅Niết 槃Bàn 會hội 上thượng 告cáo 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 住trụ 於ư 大Đại 乘Thừa 。 知tri 七thất 善thiện 法Pháp 名danh 具cụ 足túc 梵Phạm 行hạnh 。 是thị 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 一nhất 知tri 法pháp 】# 知tri 法pháp 者giả 謂vị 知tri 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 能năng 詮thuyên 之chi 法pháp 也dã (# 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 者giả 一nhất 契Khế 經Kinh 二nhị 重trọng/trùng 頌tụng 三tam 諷phúng 頌tụng 四tứ 因nhân 緣duyên 五ngũ 本bổn 事sự 六lục 本bổn 生sanh 七thất 希hy 有hữu 八bát 譬thí 喻dụ 九cửu 論luận 議nghị 十thập 自tự 說thuyết 十thập 一nhất 方Phương 廣Quảng 十thập 二nhị 授thọ 記ký 也dã )# 。

【# 二nhị 知tri 義nghĩa 】# 知tri 義nghĩa 者giả 謂vị 知tri 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 中trung 一nhất 切thiết 文văn 字tự 。 語ngữ 言ngôn 所sở 詮thuyên 之chi 義nghĩa 理lý 也dã 。

【# 三tam 知tri 時thời 】# 知tri 時thời 者giả 謂vị 善thiện 知tri 如như 是thị 時thời 中trung 。 任nhậm 修tu 寂tịch 靜tĩnh 如như 是thị 時thời 中trung 。 任nhậm 修tu 精tinh 進tấn 如như 是thị 。 時thời 中trung 任nhậm 修tu 捨xả 定định 如như 是thị 時thời 中trung 。 任nhậm 供cúng 養dường 佛Phật 如như 是thị 時thời 中trung 。 任nhậm 供cúng 養dường 師sư 如như 是thị 時thời 中trung 。 任nhậm 修tu 布bố 施thí 忍nhẫn 辱nhục 乃nãi 至chí 般Bát 若Nhã 。 等đẳng 也dã (# 任nhậm 者giả 堪kham 也dã 當đương 也dã )# 。

【# 四tứ 知tri 足túc 】# 知tri 足túc 者giả 謂vị 於ư 飲ẩm 食thực 衣y 藥dược 。 行hành 住trụ 坐tọa 臥ngọa 。 睡thụy 窹# 語ngữ 默mặc 之chi 類loại 常thường 知tri 止chỉ 足túc 也dã 。

【# 五ngũ 知tri 自tự 】# 知tri 自tự 者giả 謂vị 自tự 知tri 我ngã 有hữu 如như 是thị 。 信tín 如như 是thị 戒giới 如như 是thị 多đa 聞văn 。 如như 是thị 捨xả 如như 是thị 慧tuệ 如như 是thị 正chánh 念niệm 。 如như 是thị 善thiện 行hành 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 也dã 。

【# 六lục 知tri 眾chúng 】# 知tri 眾chúng 者giả 謂vị 知tri 如như 是thị 等đẳng 。 是thị 剎sát 利lợi 眾chúng 婆Bà 羅La 門Môn 眾chúng 。 居cư 士sĩ 眾chúng 沙Sa 門Môn 眾chúng 應ưng 知tri 是thị 眾chúng 如như 是thị 行hành 來lai 如như 是thị 坐tọa 起khởi 如như 是thị 說thuyết 法Pháp 。 如như 是thị 問vấn 答đáp 皆giai 悉tất 明minh 了liễu 。 也dã (# 剎sát 利lợi 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 剎sát 帝đế 利lợi 華hoa 言ngôn 田điền 主chủ 王vương 種chủng 也dã 梵Phạn 語ngữ 婆Bà 羅La 門Môn 華hoa 言ngôn 淨tịnh 行hạnh 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 門Môn 華hoa 言ngôn 勤cần 息tức )# 。

【# 七thất 知tri 人nhân 尊tôn 卑ty 】# 知tri 人nhân 尊tôn 卑ty 者giả 人nhân 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 信tín 二nhị 者giả 不bất 信tín 信tín 者giả 為vi 善thiện 人nhân 知tri 其kỳ 為vi 尊tôn 不bất 信tín 者giả 為vi 惡ác 人nhân 知tri 其kỳ 為vi 卑ty 又hựu 如như 二Nhị 乘Thừa 之chi 人nhân 。 但đãn 能năng 自tự 度độ 不bất 能năng 度độ 人nhân 知tri 其kỳ 為vi 卑ty 若nhược 菩Bồ 薩Tát 之chi 人nhân 。 不bất 願nguyện 自tự 度độ 但đãn 求cầu 度độ 他tha 而nhi 能năng 以dĩ 慈từ 悲bi 之chi 心tâm 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 則tắc 知tri 其kỳ 為vi 尊tôn 也dã (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã )# 。

七thất 淨tịnh 華hoa (# 出xuất 翻phiên 譯dịch 名danh 義nghĩa )#

不bất 染nhiễm 曰viết 淨tịnh 華hoa 乃nãi 對đối 果quả 而nhi 言ngôn 即tức 因nhân 中trung 所sở 修tu 之chi 行hành 。 也dã 謂vị 二Nhị 乘Thừa 修tu 習tập 無vô 漏lậu 之chi 業nghiệp 以dĩ 七thất 種chủng 淨tịnh 行hạnh 為vi 華hoa 而nhi 證chứng 道Đạo 果Quả 。 故cố 言ngôn 七thất 淨tịnh 華hoa 也dã 維duy 摩ma 經Kinh 云vân 定định 水thủy 湛trạm 然nhiên 滿mãn 。 布bố 以dĩ 七thất 淨tịnh 華hoa 。 是thị 也dã (# 二Nhị 乘Thừa 者giả 聲Thanh 聞Văn 乘thừa 緣Duyên 覺Giác 乘thừa 也dã 無vô 漏lậu 業nghiệp 者giả 謂vị 修tu 戒giới 定định 慧tuệ 。 之chi 業nghiệp 不bất 漏lậu 落lạc 三tam 界giới 生sanh 死tử 也dã )# 。

【# 一nhất 戒giới 淨tịnh 華hoa 】# 戒giới 淨tịnh 華hoa 者giả 謂vị 攝nhiếp 律luật 儀nghi 等đẳng 戒giới 即tức 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 也dã 謂vị 二Nhị 乘Thừa 持trì 守thủ 戒giới 法pháp 攝nhiếp 身thân 口khẩu 意ý 。 業nghiệp 若nhược 戒giới 行hạnh 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã (# 攝nhiếp 律luật 儀nghi 者giả 謂vị 一nhất 切thiết 戒giới 法pháp 無vô 不bất 聚tụ 攝nhiếp 也dã 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 者giả 即tức 身thân 口khẩu 意ý 。 三tam 業nghiệp 也dã 正chánh 即tức 不bất 邪tà 也dã 若nhược 三tam 業nghiệp 不bất 邪tà 則tắc 戒giới 體thể 清thanh 淨tịnh 矣hĩ )# 。

【# 二nhị 心tâm 淨tịnh 華hoa 】# 心tâm 淨tịnh 華hoa 者giả 即tức 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 也dã 謂vị 二Nhị 乘Thừa 修tu 習tập 禪thiền 定định 。 當đương 精tinh 勤cần 正chánh 念niệm 若nhược 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 則tắc 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã 。

【# 三tam 見kiến 淨tịnh 華hoa 】# 見kiến 淨tịnh 華hoa 者giả 即tức 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 也dã 謂vị 二Nhị 乘Thừa 修tu 無vô 漏lậu 行hành 。 常thường 正chánh 思tư 惟duy 則tắc 正chánh 見kiến 現hiện 前tiền 若nhược 所sở 見kiến 清thanh 淨tịnh 則tắc 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã 。

【# 四tứ 斷đoạn 疑nghi 淨tịnh 華hoa 】# 斷đoạn 疑nghi 淨tịnh 華hoa 者giả 即tức 見kiến 道đạo 也dã 謂vị 初sơ 果quả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 修tu 無vô 漏lậu 行hành 。 觀quán 斷đoạn 除trừ 疑nghi 惑hoặc 。 見kiến 道đạo 分phân 明minh 則tắc 內nội 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 華hoa 言ngôn 預dự 流lưu 疑nghi 惑hoặc 即tức 見kiến 惑hoặc 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 也dã )# 。

【# 五ngũ 分phân 別biệt 淨tịnh 華hoa 】# 分phân 別biệt 淨tịnh 華hoa 者giả 謂vị 二nhị 果quả 斯Tư 陀Đà 含Hàm 三tam 果quả 阿a 那na 今kim 修tu 無vô 漏lậu 行hành 。 斷đoạn 除trừ 思tư 惑hoặc 於ư 真chân 空không 理lý 善thiện 能năng 分phân 別biệt 。 則tắc 內nội 慧tuệ 清thanh 淨tịnh 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 斯Tư 陀Đà 含Hàm 華hoa 言ngôn 一nhất 來lai 梵Phạn 語ngữ 阿A 那Na 含Hàm 華hoa 言ngôn 不bất 來lai 思tư 惑hoặc 者giả 謂vị 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 五ngũ 塵trần 起khởi 諸chư 貪tham 愛ái 也dã )# 。

【# 六lục 行hành 淨tịnh 華hoa 】# 行hành 淨tịnh 華hoa 者giả 謂vị 二nhị 果quả 三tam 果quả 修tu 無vô 漏lậu 行hành 。 斷đoạn 除trừ 思tư 惑hoặc 則tắc 智trí 見kiến 分phân 明minh 慧tuệ 行hành 清thanh 淨tịnh 道Đạo 果Quả 自tự 成thành 也dã 。

【# 七thất 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 華hoa 】# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 華hoa 者giả 即tức 無Vô 學Học 道đạo 也dã 謂vị 四Tứ 果Quả 阿A 羅La 漢Hán 既ký 斷đoạn 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 無vô 法pháp 可khả 學học 知tri 見kiến 清thanh 淨tịnh 則tắc 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 自tự 成thành 也dã 。

七Thất 財Tài (# 出Xuất 十Thập 誦Tụng 律Luật 并Tinh 未Vị 曾Tằng 有Hữu 因Nhân 緣Duyên 經Kinh )#

財tài 者giả 信tín 等đẳng 七thất 種chủng 出xuất 世thế 間gian 之chi 法pháp 。 財tài 也dã 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 行hành 。 此thử 七thất 法pháp 資tư 成thành 道Đạo 果quả 故cố 謂vị 之chi 財tài 。

【# 一nhất 信tín 財tài 】# 信tín 即tức 信tín 心tâm 謂vị 信tín 能năng 決quyết 定định 受thọ 持trì 。 正Chánh 法Pháp 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 信tín 財tài 。

【# 二nhị 進tiến 財tài 】# 進tiến 即tức 精tinh 進tấn 謂vị 未vị 能năng 見kiến 具cụ 諦đế 理lý 而nhi 一nhất 心tâm 精tinh 進tấn 。 求cầu 出xuất 離ly 道đạo 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 進tiến 財tài 。

【# 三tam 戒giới 財tài 】# 戒giới 即tức 戒giới 律luật 謂vị 戒giới 為vi 解giải 脫thoát 之chi 本bổn 。 能năng 防phòng 身thân 口khẩu 意ý 之chi 非phi 止chỉ 身thân 口khẩu 意ý 之chi 惡ác 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 戒giới 財tài 。

【# 四tứ 慚tàm 愧quý 財tài 】# 慚tàm 者giả 慚tàm 天thiên 愧quý 者giả 愧quý 人nhân 謂vị 既ký 能năng 慚tàm 愧quý 則tắc 不bất 造tạo 諸chư 惡ác 業nghiệp 。 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 慚tàm 愧quý 財tài 。

【# 五ngũ 聞văn 財tài 】# 聞văn 為vi 三tam 慧tuệ 之chi 首thủ 聞văn 必tất 能năng 思tư 思tư 必tất 能năng 修tu 謂vị 若nhược 能năng 聞văn 佛Phật 聲thanh 教giáo 則tắc 開khai 發phát 妙diệu 解giải 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 聞văn 財tài (# 三tam 慧tuệ 者giả 聞văn 慧tuệ 思tư 慧tuệ 修tu 慧tuệ 也dã )# 。

【# 六lục 捨xả 財tài 】# 捨xả 即tức 捨xả 施thí 謂vị 若nhược 能năng 運vận 平bình 等đẳng 心tâm 無vô 憎tăng 無vô 愛ái 。 身thân 命mạng 資tư 財tài 隨tùy 求cầu 給cấp 施thí 無vô 所sở 悋lận 。 惜tích 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 捨xả 財tài 。

【# 七thất 定định 慧tuệ 財tài 】# 定định 慧tuệ 即tức 止Chỉ 觀Quán 也dã 定định 則tắc 攝nhiếp 心tâm 不bất 散tán 止chỉ 諸chư 妄vọng 念niệm 慧tuệ 則tắc 照chiếu 了liễu 諸chư 法pháp 破phá 諸chư 邪tà 見kiến 以dĩ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 資tư 故cố 名danh 定định 慧tuệ 財tài 。

藏tạng 教giáo 七thất 階giai (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

藏tạng 教giáo 者giả 即tức 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 律luật 論luận 三tam 藏tạng 教giáo 也dã 階giai 者giả 階giai 級cấp 次thứ 第đệ 也dã 謂vị 藏tạng 教giáo 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 之chi 次thứ 第đệ 也dã (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 一nhất 四Tứ 弘Hoằng 誓Thệ 願Nguyện 。 】# 弘hoằng 者giả 大đại 也dã 誓thệ 者giả 要yếu 制chế 其kỳ 心tâm 也dã 願nguyện 者giả 志chí 求cầu 滿mãn 足túc 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 從tùng 初sơ 發phát 心tâm 。 觀quán 四Tứ 諦Đế 境cảnh 發phát 四tứ 弘hoằng 誓thệ 一nhất 未vị 度độ 者giả 令linh 度độ 。 即tức 眾chúng 生sanh 無vô 邊biên 誓thệ 願nguyện 度độ 。 此thử 觀quán 苦Khổ 諦Đế 境cảnh 二nhị 未vị 解giải 者giả 令linh 解giải 。 即tức 煩phiền 惱não 無vô 數số 誓thệ 願nguyện 斷đoạn 此thử 觀quán 集Tập 諦Đế 境cảnh 三tam 未vị 安an 者giả 令linh 安an 。 即tức 法Pháp 門môn 無vô 量lượng 誓thệ 願nguyện 。 學học 此thử 觀quán 道Đạo 諦Đế 境cảnh 四tứ 未vị 得đắc 涅Niết 槃Bàn 者giả 。 令linh 得đắc 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 佛Phật 道Đạo 無vô 上thượng 誓thệ 願nguyện 。 成thành 此thử 觀quán 滅Diệt 諦Đế 境cảnh 也dã (# 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 二nhị 三tam 祇kỳ 修tu 六Lục 度Độ 】# 三tam 祇kỳ 者giả 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 也dã 六Lục 度Độ 者giả 布bố 施thí 持trì 戒giới 忍nhẫn 。 辱nhục 精tinh 進tấn 禪thiền 定định 。 智trí 慧tuệ 也dã 度độ 越việt 也dã 越việt 生sanh 死tử 流lưu 。 到đáo 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 發phát 心tâm 已dĩ 。 必tất 須tu 行hành 六Lục 度Độ 行hành 填điền 滿mãn 本bổn 願nguyện 是thị 為vi 三tam 祇kỳ 修tu 六Lục 度Độ (# 梵Phạn 語ngữ 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 華hoa 言ngôn 無vô 數số 時thời )# 。

【# 三tam 百bách 劫kiếp 種chủng 相tướng 好hảo 】# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết 百bách 劫kiếp 種chủng 相tướng 好hảo 者giả 一nhất 增tăng 一nhất 減giảm 為vi 一nhất 小tiểu 劫kiếp 凡phàm 歷lịch 二nhị 十thập 番phiên 增tăng 減giảm 為vi 一nhất 中trung 劫kiếp 。 八bát 十thập 番phiên 增tăng 減giảm 為vi 一nhất 大đại 劫kiếp 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 百bách 劫kiếp 中trung 。 種chủng 諸chư 相tướng 好hảo/hiếu 用dụng 百bách 福phước 德đức 成thành 一nhất 相tướng 好hảo 如như 是thị 至chí 三tam 。 十thập 二nhị 相tương/tướng 具cụ 足túc 而nhi 身thân 清thanh 淨tịnh 也dã (# 人nhân 壽thọ 從tùng 十thập 嵗# 增tăng 至chí 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 嵗# 名danh 增tăng 劫kiếp 從tùng 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。 嵗# 減giảm 至chí 十thập 嵗# 名danh 減giảm 劫kiếp 如như 是thị 一nhất 增tăng 一nhất 減giảm 名danh 一nhất 小tiểu 劫kiếp 一nhất 十thập 二nhị 相tướng 者giả 。 足túc 下hạ 安an 平bình 。 相tương/tướng 千thiên 輻bức 輪luân 相tướng 。 手thủ 指chỉ 纖tiêm 長trường 。 相tương/tướng 手thủ 足túc 柔nhu 輭nhuyễn 相tương/tướng 手thủ 足túc 縵man 網võng 相tương/tướng 足túc 跟cân 滿mãn 足túc 相tướng 足túc 趺phu 高cao 好hảo 相tướng 腨# 如như 鹿lộc 王vương 相tương/tướng 手thủ 過quá 膝tất 相tương/tướng 馬mã 陰âm 藏tàng 相tương/tướng 身thân 縱tung 廣quảng 相tương/tướng 毛mao 孔khổng 生sanh 青thanh 色sắc 相tướng 身thân 毛mao 上thượng 靡mĩ 。 相tương/tướng 身thân 金kim 色sắc 相tướng 身thân 光quang 面diện 各các 一nhất 丈trượng 相tương/tướng 皮bì 膚phu 細tế 滑hoạt 相tương/tướng 七thất 處xứ 平bình 滿mãn 。 相tương/tướng 兩lưỡng 腋dịch 滿mãn 相tương/tướng 身thân 如như 師sư 子tử 。 相tương/tướng 身thân 端đoan 直trực 相tương/tướng 肩kiên 圓viên 滿mãn 相tương/tướng 四tứ 十thập 齒xỉ 相tương/tướng 齒xỉ 白bạch 齊tề 密mật 。 相tương/tướng 四tứ 牙nha 白bạch 淨tịnh 相tương/tướng 頰giáp 車xa 如như 師sư 子tử 。 相tương/tướng 咽yến/ế/yết 中trung 津tân 液dịch 得đắc 上thượng 味vị 相tướng 。 廣quảng 長trường 舌thiệt 相tướng 。 梵Phạm 音âm 深thâm 遠viễn 。 相tương/tướng 眼nhãn 色sắc 如như 金kim 精tinh 。 相tương/tướng 眼nhãn 睫tiệp 如như 牛ngưu 王vương 。 相tương/tướng 眉mi 間gian 白bạch 毫hào 相tướng 。 頂đảnh 肉nhục 髻kế 成thành 相tương/tướng 也dã )# 。

【# 四tứ 六Lục 度Độ 相tương/tướng 滿mãn 】# 六Lục 度Độ 相tương/tướng 滿mãn 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 修tu 行hành 。 六Lục 度Độ 之chi 相tướng 圓viên 滿mãn 也dã 如như 尸thi 毘tỳ 王vương 代đại 鴿cáp 即tức 檀đàn 度độ 滿mãn 也dã 普phổ 明minh 王vương 捨xả 國quốc 即tức 戒giới 度độ 滿mãn 也dã 羼sằn 提đề 仙tiên 人nhân 被bị 歌Ca 利Lợi 王Vương 割cát 截tiệt 身thân 體thể 。 慈từ 忍nhẫn 不bất 動động 血huyết 變biến 為vi 乳nhũ 。 即tức 忍nhẫn 度độ 滿mãn 也dã 大đại 施thí 太thái 子tử 抒trữ 海hải 即tức 精tinh 進tấn 度độ 滿mãn 也dã 尚thượng 闍xà 黎lê 鵲thước 巢sào 頂đảnh 上thượng 即tức 禪thiền 度độ 滿mãn 也dã 劬cù 嬪# 大đại 臣thần 分phân 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 為vi 七thất 分phần 城thành 邑ấp 山sơn 川xuyên 均quân 等đẳng 故cố 能năng 息tức 諍tranh 即tức 智Trí 度Độ 滿mãn 也dã 如như 上thượng 六lục 人nhân 皆giai 釋Thích 迦Ca 往vãng 昔tích 所sở 修tu 之chi 行hành 。 是thị 為vi 六Lục 度Độ 相tương/tướng 滿mãn (# 梵Phạn 語ngữ 尸thi 毘tỳ 華hoa 言ngôn 與dữ 代đại 鴿cáp 者giả 遍biến 割cát 身thân 肉nhục 與dữ 鷹ưng 以dĩ 代đại 鴿cáp 命mạng 身thân 肉nhục 俱câu [書-曰+皿]# 不bất 惱não 不bất 死tử 自tự 誓thệ 真chân 實thật 感cảm 身thân 平bình 復phục 也dã 梵Phạn 語ngữ 羼sằn 提đề 華hoa 言ngôn 忍nhẫn 辱nhục 梵Phạn 語ngữ 歌ca 利lợi 華hoa 言ngôn 惡ác 世thế 無vô 道đạo 大đại 施thí 太thái 子tử 求cầu 如như 意ý 珠châu 。 濟tế 貧bần 得đắc 珠châu 墮đọa 海hải 抒trữ 海hải 取thủ 之chi 言ngôn 欲dục 酌chước 海hải 乾can/kiền/càn 而nhi 取thủ 之chi 也dã 筋cân 骨cốt 斷đoạn 壞hoại 終chung 不bất 懈giải 廢phế 。 諸chư 天thiên 見kiến 而nhi 問vấn 之chi 答đáp 曰viết 吾ngô 生sanh 生sanh 不bất 休hưu 諸chư 天thiên 愍mẫn 之chi 助trợ 其kỳ 抒trữ 海hải 海hải 水thủy 減giảm 半bán 龍long 恐khủng 海hải 乾can/kiền/càn 令linh 夜dạ 义# 送tống 珠châu 還hoàn 之chi 尚thượng 闍xà 黎lê 者giả 螺loa 髻kế 仙tiên 人nhân 名danh 此thử 人nhân 得đắc 四tứ 禪thiền 定định 。 出xuất 入nhập 息tức 斷đoạn 鳥điểu 謂vị 為vi 木mộc 於ư 髻kế 生sanh 卵noãn 定định 起khởi 欲dục 行hành 恐khủng 鳥điểu 母mẫu 不bất 來lai 即tức 更cánh 入nhập 定định 待đãi 鳥điểu 飛phi 去khứ 方phương 始thỉ 出xuất 定định 梵Phạn 語ngữ 閻Diêm 浮Phù 提đề 華hoa 言ngôn 勝thắng 金kim 洲châu 梵Phạn 語ngữ 釋Thích 迦Ca 華hoa 言ngôn 能năng 仁nhân )# 。

【# 五ngũ 兜Đâu 率Suất 降giáng 生sanh 】# 梵Phạn 語ngữ 兜Đâu 率Suất 華hoa 言ngôn 知tri 足túc 降giáng 生sanh 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 將tương 補bổ 佛Phật 處xứ 出xuất 世thế 度độ 生sanh 即tức 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 。 降giáng 生sanh 人nhân 間gian 以dĩ 補bổ 其kỳ 處xứ 是thị 為vi 兜Đâu 率Suất 降giáng 生sanh (# 菩Bồ 薩Tát 即tức 釋Thích 迦Ca 佛Phật 也dã 補bổ 佛Phật 處xứ 者giả 前tiền 佛Phật 既ký 滅diệt 而nhi 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 即tức 補bổ 其kỳ 處xứ 也dã )# 。

【# 六lục 降giáng 神thần 出xuất 家gia 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 降giáng 神thần 出xuất 胎thai 厭yếm 生sanh 老lão 病bệnh 死tử 。 之chi 苦khổ 而nhi 欲dục 脫thoát 離ly 故cố 求cầu 出xuất 家gia 入nhập 山sơn 。 修tu 道Đạo 是thị 為vi 降giáng 神thần 出xuất 家gia 。

【# 七thất 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 道Đạo 】# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo 謂vị 菩Bồ 薩Tát 自tự 知tri 。 成thành 道Đạo 時thời 至chí 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 破phá 諸chư 魔ma 眾chúng 。 魔ma 王vương 敗bại 績# 鬼quỷ 兵binh 退thoái 散tán 。 菩Bồ 薩Tát 安an 坐tọa 不bất 動động 。 即tức 成thành 佛Phật 道đạo 是thị 為vi 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 道Đạo (# 菩Bồ 提Đề 樹thụ 者giả 謂vị 佛Phật 於ư 此thử 樹thụ 下hạ 。 成thành 道Đạo 故cố 名danh 菩Bồ 提Đề 樹thụ 也dã )# 。

菩Bồ 薩Tát 七thất 相tương/tướng 憐lân 愍mẫn (# 出xuất 瑜du 伽già 師sư 地địa 論luận )#

【# 一nhất 無vô 畏úy 憐lân 愍mẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 以dĩ 無vô 畏úy 力lực 起khởi 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 隨tùy 順thuận 眾chúng 生sanh 。 身thân 語ngữ 意ý 業nghiệp 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 是thị 名danh 無vô 畏úy 憐lân 愍mẫn (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 二nhị 如như 理lý 憐lân 愍mẫn 】# 理lý 即tức 法pháp 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 如như 法Pháp 憐lân 愍mẫn 利lợi 益ích 。 一nhất 切thiết 而nhi 終chung 不bất 以dĩ 非phi 法pháp 。 非phi 律luật 非phi 賢hiền 善thiện 行hành 勸khuyến 化hóa 有hữu 情tình 乖quai 違vi 於ư 理lý 是thị 名danh 如như 理lý 憐lân 愍mẫn 。

【# 三tam 無vô 倦quyện 憐lân 愍mẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 慇ân 懃cần 憐lân 愍mẫn 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 發phát 起khởi 一nhất 切thiết 。 饒nhiêu 益ích 事sự 業nghiệp 曾tằng 無vô 厭yếm 倦quyện 是thị 名danh 無vô 倦quyện 憐lân 愍mẫn 。

【# 四tứ 無vô 求cầu 憐lân 愍mẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 不bất 待đãi 求cầu 請thỉnh 自tự 起khởi 憐lân 愍mẫn 為vi 作tác 利lợi 益ích 。 是thị 名danh 無vô 求cầu 憐lân 愍mẫn 。

【# 五ngũ 無vô 染nhiễm 憐lân 愍mẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 無vô 愛ái 染nhiễm 心tâm 。 而nhi 起khởi 憐lân 愍mẫn 廣quảng 饒nhiêu 益ích 他tha 不bất 祈kỳ 恩ân 報báo 亦diệc 不bất 希hy 望vọng 。 當đương 來lai 之chi 果quả 是thị 名danh 無vô 染nhiễm 憐lân 愍mẫn 。

【# 六lục 廣quảng 大đại 憐lân 愍mẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 於ư 諸chư 有hữu 。 情tình 起khởi 憐lân 愍mẫn 心tâm 。 至chí 廣quảng 至chí 大đại 雖tuy 遭tao 一nhất 切thiết 不bất 饒nhiêu 益ích 事sự 。 寧ninh 自tự 身thân 受thọ 苦khổ 終chung 不bất 棄khí 捨xả 。 令linh 其kỳ 安an 樂lạc 。 是thị 名danh 廣quảng 大đại 憐lân 愍mẫn 。

【# 七thất 平bình 等đẳng 憐lân 愍mẫn 。 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 如như 上thượng 種chủng 種chủng 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 。 功công 德đức 相tướng 狀trạng 普phổ 於ư 一nhất 切thiết 。 平bình 等đẳng 饒nhiêu 益ích 。 無vô 有hữu 分phần/phân 限hạn 是thị 名danh 平bình 等đẳng 憐lân 愍mẫn 。

菩Bồ 薩Tát 有hữu 七thất 種chủng 大đại (# 出xuất 菩Bồ 薩Tát 地địa 持trì 經Kinh )#

【# 一nhất 法pháp 大đại 】# 法pháp 即tức 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 之chi 法Pháp 。 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 能năng 受thọ 持trì 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 之chi 法pháp 最tối 上thượng 最tối 大đại 。 故cố 名danh 法pháp 大đại (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 者giả 一nhất 契Khế 經Kinh 二nhị 重trọng/trùng 頌tụng 三tam 諷phúng 頌tụng 四tứ 因nhân 緣duyên 五ngũ 本bổn 事sự 六lục 本bổn 生sanh 七thất 希hy 有hữu 八bát 譬thí 喻dụ 九cửu 論luận 議nghị 十thập 自tự 說thuyết 十thập 一nhất 方Phương 廣Quảng 十thập 二nhị 授thọ 記ký 也dã )# 。

【# 二nhị 心tâm 大đại 】# 心tâm 即tức 諸chư 佛Phật 廣quảng 大đại 之chi 心tâm 。 也dã 謂vị 菩Bồ 薩Tát 能năng 發phát 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 故cố 名danh 心tâm 大đại (# 梵Phạn 語ngữ 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 華hoa 言ngôn 無Vô 上Thượng 正Chánh 等Đẳng 正Chánh 覺Giác 也dã )# 。

【# 三tam 解giải 大đại 】# 解giải 謂vị 解giải 了liễu 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 解giải 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 了liễu 知tri 諸chư 法pháp 。 義nghĩa 理lý 悉tất 無vô 疑nghi 礙ngại 故cố 名danh 解giải 大đại 。

【# 四tứ 淨tịnh 心tâm 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 既ký 能năng 解giải 了liễu 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 依y 而nhi 行hành 之chi 則tắc 能năng 離ly 諸chư 惑hoặc 染nhiễm 超siêu 過quá 一nhất 切thiết 。 解giải 行hành 心tâm 得đắc 清thanh 淨tịnh 。 故cố 名danh 淨tịnh 心tâm 大đại 。

【# 五ngũ 眾chúng 具cụ 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 所sở 修tu 。 福phước 德đức 智trí 慧tuệ 。 皆giai 是thị 成thành 佛Phật 之chi 具cụ 畢tất 竟cánh 證chứng 得đắc 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 故cố 名danh 眾chúng 具cụ 大đại (# 梵Phạn 語ngữ 菩Bồ 提Đề 華hoa 言ngôn 道đạo )# 。

【# 六lục 時thời 大đại 】# 時thời 即tức 時thời 數số 謂vị 菩Bồ 薩Tát 歷lịch 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 修tu 行hành 六Lục 度Độ 。 畢tất 竟cánh 當đương 得đắc 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 故cố 名danh 時thời 大đại (# 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 者giả 梵Phạn 語ngữ 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 華hoa 言ngôn 無vô 數số 時thời 初sơ 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 從tùng 古cổ 釋Thích 迦Ca 佛Phật 至chí 尸thi 棄khí 佛Phật 二nhị 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 從tùng 尸thi 棄khí 佛Phật 至chí 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 三tam 阿a 僧tăng 祇kỳ 劫kiếp 。 從tùng 然Nhiên 燈Đăng 佛Phật 。 至chí 毘Tỳ 婆Bà 尸Thi 佛Phật 。 六Lục 度Độ 者giả 一nhất 布bố 施thí 二nhị 持trì 戒giới 三tam 忍nhẫn 辱nhục 四tứ 精tinh 進tấn 五ngũ 禪thiền 定định 六lục 智trí 慧tuệ 也dã )# 。

【# 七thất 得đắc 大đại 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 由do 前tiền 六lục 種chủng 。 功công 德đức 為vi 因nhân 證chứng 得đắc 無vô 上thượng 。 菩Bồ 提Đề 之chi 果Quả 。 故cố 名danh 得đắc 大đại 。

善Thiện 友Hữu 七Thất 事Sự (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

謂vị 菩Bồ 薩Tát 常thường 為vi 利lợi 樂lạc 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 示thị 現hiện 世thế 間gian 。 而nhi 作tác 善thiện 友hữu 勸khuyến 導đạo 誘dụ 掖dịch 開khai 示thị 教giáo 他tha 也dã (# 菩Bồ 薩Tát 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 華hoa 言ngôn 覺giác 有hữu 情tình )# 。

【# 一nhất 遭tao 苦khổ 不bất 捨xả 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 運vận 大đại 悲bi 心tâm 。 憐lân 憫mẫn 六lục 道đạo 眾chúng 生sanh 。 受thọ 諸chư 苦khổ 惱não 故cố 。 隨tùy 類loại 現hiện 形hình 種chủng 種chủng 開khai 示thị 。 令linh 得đắc 出xuất 離ly 雖tuy 代đại 受thọ 其kỳ 苦khổ 心tâm 無vô 棄khí 捨xả 。 是thị 為vi 遭tao 苦khổ 不bất 捨xả (# 六lục 道đạo 者giả 天thiên 道Đạo 人Nhân 道đạo 修tu 羅la 道đạo 餓ngạ 鬼quỷ 道đạo 畜súc 生sanh 道đạo 地địa 獄ngục 道đạo 也dã )# 。

【# 二nhị 貧bần 賤tiện 不bất 輕khinh 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 運vận 平bình 等đẳng 心tâm 見kiến 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 雖tuy 乏phạp 功công 德đức 法Pháp 財tài 以dĩ 自tự 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 知tri 其kỳ 本bổn 有hữu 法Pháp 身thân 無vô 德đức 不bất 備bị 是thị 以dĩ 心tâm 常thường 愛ái 念niệm 。 不bất 生sanh 輕khinh 慢mạn 。 是thị 為vi 貧bần 賤tiện 不bất 輕khinh 。

【# 三tam 密mật 事sự 相tướng 告cáo 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 見kiến 諸chư 。 眾chúng 生sanh 本bổn 性tánh 。 圓viên 明minh 眾chúng 德đức 元nguyên 具cụ 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 為vi 一nhất 切thiết 客khách 塵trần 煩phiền 惱não 。 之chi 所sở 隱ẩn 覆phú 不bất 能năng 顯hiển 現hiện 。 故cố 委ủy 曲khúc 相tương/tướng 告cáo 令linh 其kỳ 斷đoạn 除trừ 開khai 發phát 本bổn 性tánh 是thị 為vi 密mật 事sự 相tướng 告cáo (# 客khách 塵trần 者giả 謂vị 無vô 明minh 之chi 惑hoặc 暫tạm 自tự 外ngoại 至chí 名danh 之chi 為vi 客Khách 。 以dĩ 能năng 染nhiễm 汙ô 真chân 性tánh 名danh 之chi 為vi 塵trần 也dã )# 。

【# 四tứ 遞đệ 相tương 覆phú 藏tàng 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 見kiến 諸chư 。 眾chúng 生sanh 善thiện 根căn 。 未vị 熟thục 未vị 能năng 深thâm 信tín 實thật 道đạo 故cố 覆phú 實thật 理lý 而nhi 以dĩ 權quyền 法pháp 示thị 之chi 及cập 其kỳ 善thiện 根căn 既ký 熟thục 。 堪kham 任nhậm 實thật 化hóa 故cố 覆phú 其kỳ 權quyền 法pháp 而nhi 以dĩ 實thật 理lý 示thị 之chi 是thị 為vi 遞đệ 相tương 覆phú 藏tàng 。

【# 五ngũ 難nan 作tác 能năng 作tác 。 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 但đãn 為vi 誘dụ 掖dịch 眾chúng 生sanh 人nhân 所sở 難nạn/nan 為vi 者giả 悉tất 能năng 為vi 之chi 故cố 雖tuy 著trước 嫳# 垢cấu 衣y 不bất 以dĩ 為vi 貧bần 執chấp 除trừ 糞phẩn 器khí 。 不bất 以dĩ 為vi 賤tiện 是thị 為vi 。 難nan 作tác 能năng 作tác 。

【# 六lục 難nạn/nan 與dữ 能năng 與dữ 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 自tự 己kỷ 所sở 悟ngộ 真chân 實thật 之chi 理lý 。 方phương 便tiện 教giáo 化hóa 。 亦diệc 令linh 一nhất 切thiết 。 眾chúng 生sanh 皆giai 得đắc 本bổn 有hữu 真chân 實thật 之chi 性tánh 猶do 解giải 髻kế 中trung 明minh 珠châu 。 而nhi 以dĩ 與dữ 人nhân 心tâm 無vô 悋lận 惜tích 。 是thị 為vi 難nạn/nan 與dữ 能năng 與dữ 。

【# 七thất 難nan 忍nhẫn 能năng 忍nhẫn 】# 謂vị 菩Bồ 薩Tát 見kiến 諸chư 。 眾chúng 生sanh 違vi 佛Phật 教giáo 化hóa 作tác 不bất 善thiện 業nghiệp 。 生sanh 諸chư 惡ác 道đạo 即tức 起khởi 哀ai 憫mẫn 之chi 心tâm 方phương 便tiện 度độ 脫thoát 。 雖tuy 經kinh 多đa 劫kiếp 。 心tâm 無vô 退thoái 轉chuyển 。 是thị 為vi 難nan 忍nhẫn 能năng 忍nhẫn (# 劫kiếp 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 劫kiếp 波ba 華hoa 言ngôn 分phân 別biệt 時thời 節tiết )# 。

小Tiểu 乘Thừa 七thất 種chủng 聖thánh (# 又hựu 名danh 七thất 士sĩ 夫phu 趣thú 亦diệc 名danh 七thất 丈trượng 夫phu 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú 十thập )#

聖thánh 正chánh 也dã 捨xả 凡phàm 性tánh 入nhập 正chánh 性tánh 故cố 名danh 為vi 聖thánh 賢hiền 首thủ 宗tông 立lập 為vi 七thất 士sĩ 夫phu 趣thú 亦diệc 名danh 七thất 丈trượng 夫phu 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 也dã 。

【# 一nhất 隨tùy 信tín 行hành 】# 行hành 即tức 進tiến 趣thú 之chi 義nghĩa 謂vị 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 憑bằng 他tha 生sanh 解giải 依y 信tín 而nhi 行hành 進tiến 趣thú 於ư 道Đạo 。 故cố 名danh 隨tùy 信tín 行hành 。

【# 二nhị 隨tùy 法pháp 行hành 】# 謂vị 利lợi 根căn 之chi 人nhân 自tự 以dĩ 智trí 力lực 依y 法pháp 而nhi 行hành 。 進tiến 趣thú 於ư 道Đạo 。 故cố 名danh 隨tùy 法pháp 行hành 。

【# 三tam 信tín 解giải 】# 謂vị 前tiền 信tín 行hành 之chi 人nhân 轉chuyển 入nhập 修tu 道Đạo 以dĩ 鈍độn 根căn 故cố 依y 憑bằng 信tín 力lực 起khởi 發phát 真chân 解giải 故cố 名danh 信tín 解giải (# 修tu 道Đạo 者giả 謂vị 二nhị 果quả 斯Tư 陀Đà 含Hàm 三tam 果quả 阿A 那Na 含Hàm 也dã )# 。

【# 四tứ 見kiến 得đắc 】# 謂vị 前tiền 法pháp 行hành 之chi 人nhân 轉chuyển 入nhập 修tu 道Đạo 以dĩ 利lợi 根căn 故cố 見kiến 法pháp 得đắc 理lý 故cố 名danh 見kiến 得đắc 。

【# 五ngũ 身thân 證chứng 】# 謂vị 受thọ 想tưởng 心tâm 滅diệt 現hiện 身thân 即tức 證chứng 涅Niết 槃Bàn 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 定định 故cố 名danh 身thân 證chứng (# 現hiện 身thân 即tức 現hiện 生sanh 之chi 身thân 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 六lục 時thời 觧# 脫thoát 】# 謂vị 前tiền 信tín 行hành 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 欲dục 待đãi 時thời 節tiết 及cập 以dĩ 緣duyên 具cụ 方phương 堪kham 入nhập 道đạo 故cố 名danh 時thời 解giải 脫thoát (# 緣duyên 具cụ 有hữu 六lục 謂vị 衣y 食thực 床sàng 具cụ 處xứ 所sở 說thuyết 法Pháp 人nhân 同đồng 學học 人nhân 也dã )# 。

【# 七thất 不bất 時thời 解giải 脫thoát 】# 謂vị 前tiền 法pháp 行hành 利lợi 根căn 之chi 人nhân 能năng 於ư 一nhất 切thiết 。 時thời 中trung 進tiến 修tu 善thiện 業nghiệp 不bất 待đãi 時thời 節tiết 及cập 以dĩ 緣duyên 具cụ 而nhi 入nhập 於ư 道đạo 故cố 名danh 不bất 時thời 解giải 脫thoát 。

七thất 流lưu (# 出xuất 華hoa 嚴nghiêm 孔khổng 目mục )#

流lưu 者giả 即tức 見kiến 思tư 二nhị 惑hoặc 也dã 此thử 惑hoặc 能năng 漂phiêu 流lưu 眾chúng 生sanh 入nhập 生sanh 死tử 海hải 。 故cố 也dã 謂vị 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 因nhân 修tu 四Tứ 諦Đế 之chi 法pháp 能năng 斷đoạn 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 而nhi 不bất 流lưu 轉chuyển 。 三tam 界giới 故cố 有hữu 七thất 流lưu 之chi 義nghĩa 焉yên (# 見kiến 思tư 惑hoặc 者giả 謂vị 意ý 根căn 對đối 法pháp 塵trần 起khởi 諸chư 分phân 別biệt 。 曰viết 見kiến 惑hoặc 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 五ngũ 根căn 對đối 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 五ngũ 塵trần 起khởi 諸chư 貪tham 愛ái 曰viết 思tư 惑hoặc 也dã 四Tứ 果Quả 者giả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 。 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 也dã 四Tứ 諦Đế 者giả 苦Khổ 諦Đế 集Tập 諦Đế 滅Diệt 諦Đế 道Đạo 諦Đế 也dã 三tam 界giới 者giả 欲dục 界giới 色sắc 界giới 無vô 色sắc 界giới 也dã )# 。

【# 一nhất 見kiến 諦Đế 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 初sơ 果quả 之chi 人nhân 見kiến 真Chân 諦Đế 理lý 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 見kiến 惑hoặc 因nhân 滅diệt 此thử 惑hoặc 不bất 流lưu 轉chuyển 欲dục 界giới 故cố 云vân 見kiến 諦Đế 所sở 滅diệt 流lưu (# 初sơ 果quả 即tức 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 也dã )# 。

【# 二nhị 修tu 道Đạo 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 第đệ 二nhị 果quả 第đệ 三tam 果quả 之chi 人nhân 因nhân 修tu 四Tứ 諦Đế 之chi 觀quán 能năng 斷đoạn 欲dục 界giới 思tư 惑hoặc 因nhân 滅diệt 此thử 惑hoặc 不bất 為vi 欲dục 界giới 漂phiêu 流lưu 故cố 云vân 修tu 道Đạo 所sở 滅diệt 流lưu (# 二nhị 果quả 即tức 斯Tư 陀Đà 含Hàm 果Quả 。 三tam 果quả 即tức 阿A 那Na 含Hàm 果Quả 也dã )# 。

【# 三tam 遠viễn 離ly 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 第đệ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 因nhân 修tu 四Tứ 諦Đế 之chi 觀quán 而nhi 於ư 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 斷đoạn 盡tận 無vô 餘dư 則tắc 能năng 遠viễn 離ly 三tam 界giới 。 不bất 復phục 流lưu 轉chuyển 故cố 云vân 遠viễn 離ly 所sở 滅diệt 流lưu (# 四Tứ 果Quả 即tức 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 也dã )# 。

【# 四tứ 數số 事sự 所sở 滅diệt 流lưu 】# 數số 事sự 即tức 五ngũ 蘊uẩn 十thập 二nhị 入nhập 十thập 八bát 界giới 等đẳng 。 法pháp 也dã 謂vị 第đệ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 能năng 觀quán 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 皆giai 悉tất 空không 寂tịch 。 而nhi 見kiến 思tư 之chi 惑hoặc 俱câu 盡tận 不bất 復phục 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 故cố 云vân 數số 事sự 所sở 滅diệt 流lưu (# 五ngũ 蘊uẩn 者giả 色sắc 蘊uẩn 受thọ 蘊uẩn 想tưởng 蘊uẩn 行hành 蘊uẩn 識thức 蘊uẩn 也dã 十thập 二nhị 入nhập 者giả 眼nhãn 入nhập 耳nhĩ 入nhập 鼻tị 入nhập 舌thiệt 入nhập 身thân 入nhập 意ý 入nhập 色sắc 入nhập 聲thanh 入nhập 香hương 入nhập 味vị 入nhập 觸xúc 入nhập 法pháp 入nhập 也dã 十thập 八bát 界giới 者giả 。 眼nhãn 界giới 色sắc 界giới 眼nhãn 識thức 界giới 耳nhĩ 界giới 聲thanh 界giới 耳nhĩ 識thức 界giới 鼻tị 界giới 香hương 界giới 鼻tị 識thức 界giới 舌thiệt 界giới 味vị 界giới 舌thiệt 識thức 界giới 身thân 界giới 觸xúc 界giới 身thân 識thức 界giới 意ý 界giới 法Pháp 界Giới 意ý 識thức 界giới 也dã )# 。

【# 五ngũ 捨xả 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 第đệ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 已dĩ 空không 五ngũ 蘊uẩn 等đẳng 法pháp 所sở 空không 之chi 法pháp 既ký 無vô 能năng 空không 之chi 心tâm 亦diệc 捨xả 能năng 所sở 兩lưỡng 亡vong 無vô 憎tăng 無vô 愛ái 。 一nhất 味vị 平bình 等đẳng 。 證chứng 於ư 無Vô 學Học 。 不bất 復phục 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 故cố 云vân 捨xả 所sở 滅diệt 流lưu (# 無Vô 學Học 者giả 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 見kiến 思tư 惑hoặc 盡tận 無vô 法pháp 可khả 學học 也dã )# 。

【# 六lục 護hộ 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 第đệ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 見kiến 思tư 惑hoặc 盡tận 而nhi 證chứng 無Vô 學Học 於ư 己kỷ 所sở 證chứng 恐khủng 有hữu 退thoái 失thất 善thiện 加gia 守thủ 護hộ 令linh 見kiến 思tư 習tập 氣khí 更cánh 不bất 再tái 起khởi 不bất 復phục 流lưu 轉chuyển 三tam 界giới 。 故cố 云vân 護hộ 所sở 滅diệt 流lưu (# 見kiến 思tư 習tập 氣khí 謂vị 見kiến 思tư 惑hoặc 之chi 餘dư 習tập 氣khí 分phần/phân 也dã )# 。

【# 七thất 制chế 伏phục 所sở 滅diệt 流lưu 】# 謂vị 第đệ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 見kiến 思tư 惑hoặc 縛phược 已dĩ 斷đoạn 色sắc 身thân 果quả 縛phược 猶do 在tại 應ưng 須tu 制chế 伏phục 令linh 見kiến 思tư 習tập 氣khí 永vĩnh 不bất 復phục 起khởi 。 三tam 界giới 流lưu 轉chuyển 即tức 得đắc 止chỉ 息tức 故cố 。 云vân 制chế 伏phục 所sở 滅diệt 流lưu (# 縛phược 猶do 束thúc 繫hệ 也dã 謂vị 由do 色sắc 身thân 所sở 繫hệ 不bất 得đắc 自tự 在tại 也dã )# 。

華hoa 嚴nghiêm 宗tông 七thất 祖tổ (# 出xuất 佛Phật 祖tổ 統thống 紀kỷ )#

【# 一nhất 馬mã 鳴minh 尊tôn 者giả 】# 馬mã 鳴minh 乃nãi 西tây 土thổ/độ 十thập 一nhất 祖tổ 也dã 東đông 天thiên 笁# 國quốc 人nhân 說thuyết 法Pháp 時thời 能năng 感cảm 羣quần 馬mã 得đắc 解giải 悲bi 鳴minh 故cố 曰viết 馬mã 鳴minh 依y 百bách 本bổn 大Đại 乘Thừa 經Kinh 造tạo 起khởi 信tín 論luận 是thị 為vi 初sơ 祖tổ 。

【# 二nhị 龍long 樹thụ 尊tôn 者giả 】# 龍long 樹thụ 乃nãi 西tây 土thổ/độ 十thập 三tam 祖tổ 也dã 南nam 天Thiên 竺Trúc 國quốc 梵Phạm 志Chí 之chi 裔duệ 始thỉ 生sanh 之chi 日nhật 在tại 於ư 樹thụ 下hạ 。 因nhân 入nhập 龍long 宮cung 而nhi 得đắc 成thành 道Đạo 。 故cố 號hiệu 龍long 樹thụ 申thân 明minh 起khởi 信tín 論luận 義nghĩa 是thị 為vi 一nhất 祖tổ (# 梵Phạn 語ngữ 梵Phạm 志Chí 華hoa 言ngôn 淨tịnh 裔duệ )# 。

【# 三tam 帝đế 心tâm 法Pháp 師sư 】# 帝đế 心tâm 號hiệu 也dã 姓tánh 杜đỗ 諱húy 法pháp 順thuận 世thế 間gian 聾lung 啞á 者giả 遇ngộ 之chi 必tất 能năng 聞văn 能năng 語ngữ 唐đường 太thái 宗tông 詔chiếu 謂vị 之chi 曰viết 朕trẫm 苦khổ 勞lao 熱nhiệt 師sư 之chi 神thần 力lực 何hà 以dĩ 蠲quyên 除trừ 師sư 曰viết 聖thánh 德đức 御ngự 宇vũ 微vi 恙dạng 何hà 憂ưu 但đãn 頒ban 大đại 赦xá 聖thánh 躬cung 自tự 安an 上thượng 從tùng 之chi 疾tật 遂toại 瘳sưu 因nhân 錫tích 號hiệu 曰viết 帝đế 心tâm 作tác 法Pháp 界Giới 觀quán 門môn 專chuyên 弘hoằng 華hoa 嚴nghiêm 是thị 為vi 三tam 祖tổ 。

【# 四tứ 雲vân 華hoa 法Pháp 師sư 】# 雲vân 華hoa 寺tự 名danh 也dã 師sư 居cư 是thị 寺tự 因nhân 以dĩ 名danh 之chi 姓tánh 趙triệu 諱húy 智trí 儼nghiễm 得đắc 帝đế 心tâm 之chi 親thân 傳truyền 以dĩ 授thọ 賢hiền 首thủ 其kỳ 教giáo 大đại 行hành 是thị 為vi 四tứ 祖tổ 。

【# 五ngũ 賢hiền 首thủ 法Pháp 師sư 】# 賢hiền 首thủ 諡thụy 號hiệu 也dã 諱húy 法Pháp 藏tạng 其kỳ 先tiên 康khang 居cư 國quốc 人nhân 唐đường 則tắc 天thiên 詔chiếu 於ư 太thái 原nguyên 寺tự 開khai 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 旨chỉ 感cảm 白bạch 光quang 自tự 口khẩu 而nhi 出xuất 須tu 臾du 成thành 蓋cái 萬vạn 眾chúng 懽# 呼hô 召triệu 對đối 長trường 生sanh 殿điện 指chỉ 殿điện 隅ngung 金kim 獅sư 子tử 以dĩ 喻dụ 法Pháp 界Giới 體thể 用dụng 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 則tắc 天thiên 領lãnh 解giải 遂toại 著trước 其kỳ 說thuyết 為vi 金kim 獅sư 子tử 章chương 是thị 為vi 五ngũ 祖tổ 。

【# 六lục 清thanh 凉# 法Pháp 師sư 】# 清thanh 凉# 號hiệu 也dã 姓tánh 夏hạ 侯hầu 氏thị 諱húy 澄trừng 觀quán 會hội 稽khể 人nhân 造tạo 華hoa 嚴nghiêm 大đại 疏sớ/sơ 唐đường 德đức 宗tông 誕đản 節tiết 召triệu 對đối 內nội 殿điện 能năng 以dĩ 妙diệu 法Pháp 清thanh 凉# 帝đế 心tâm 遂toại 賜tứ 號hiệu 清thanh 凉# 憲hiến 宗tông 問vấn 華hoa 嚴nghiêm 宗tông 旨chỉ 豁hoát 然nhiên 有hữu 得đắc 加gia 號hiệu 大đại 統thống 清thanh 凉# 國quốc 師sư 文văn 宗tông 開khai 成thành 三tam 年niên 示thị 寂tịch 凡phàm 歷lịch 九cửu 朝triêu 為vi 七thất 帝đế 門môn 師sư 是thị 為vi 六lục 祖tổ (# 九cửu 朝triêu 者giả 唐đường 玄huyền 宗tông 肅túc 宗tông 代đại 宗tông 德đức 宗tông 順thuận 宗tông 憲hiến 宗tông 穆mục 宗tông 敬kính 宗tông 文văn 宗tông 也dã 七thất 帝đế 者giả 即tức 代đại 宗tông 以dĩ 下hạ 七thất 帝đế 也dã )# 。

【# 七thất 圭# 峯phong 法Pháp 師sư 】# 圭# 峯phong 終chung 南nam 山sơn 之chi 別biệt 名danh 也dã 師sư 居cư 是thị 山sơn 因nhân 得đắc 是thị 名danh 姓tánh 何hà 諱húy 宗tông 密mật 果quả 州châu 人nhân 清thanh 凉# 嘗thường 謂vị 之chi 曰viết 毘tỳ 盧lô 華hoa 藏tạng 能năng 隨tùy 我ngã 遊du 者giả 其kỳ 汝nhữ 乎hồ 遂toại 著trước 圓viên 覺giác 華hoa 嚴nghiêm 等đẳng 疏sớ/sơ 鈔sao 唐đường 文văn 宗tông 詔chiếu 問vấn 佛Phật 法Pháp 大đại 意ý 賜tứ 號hiệu 大đại 德đức 是thị 為vi 七thất 祖tổ (# 毘tỳ 盧lô 梵Phạn 語ngữ 具cụ 云vân 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 華hoa 言ngôn 遍biến 一nhất 切thiết 處xứ 。 華hoa 藏tạng 即tức 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 也dã )# 。

七thất 識thức 住trụ (# 出xuất 阿a 毘tỳ 曇đàm 論luận )#

識thức 即tức 心tâm 識thức 住trụ 者giả 謂vị 此thử 識thức 隨tùy 所sở 感cảm 報báo 而nhi 安an 住trụ 也dã 。 論luận 中trung 不bất 及cập 四tứ 禪thiền 天thiên 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。 者giả 偈kệ 曰viết 善thiện 處xử 在tại 欲dục 界giới 。 及cập 色sắc 界giới 三tam 地địa 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 然nhiên 是thị 說thuyết 為vi 識thức 住trụ (# 色sắc 界giới 三tam 地địa 者giả 初sơ 禪thiền 二nhị 禪thiền 三tam 禪thiền 也dã 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 然nhiên 者giả 謂vị 亦diệc 有hữu 三tam 地địa 空không 處xứ 識thức 處xứ 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 也dã )# 。

【# 一nhất 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 欲dục 界giới 中trung 人nhân 若nhược 初sơ 受thọ 生sanh 此thử 識thức 即tức 托thác 母mẫu 胎thai 遂toại 依y 母mẫu 息tức 出xuất 入nhập 及cập 出xuất 胎thai 後hậu 依y 身thân 而nhi 住trụ 又hựu 若nhược 因nhân 修tu 戒giới 善thiện 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 欲dục 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 化hóa 生sanh 之chi 身thân 而nhi 住trụ 是thị 為vi 欲dục 界giới 人nhân 天thiên 識thức 住trụ (# 戒giới 善thiện 者giả 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 也dã )# 。

【# 二nhị 初sơ 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 於ư 欲dục 界giới 修tu 習tập 禪thiền 定định 。 之chi 時thời 忽hốt 覺giác 身thân 心tâm 凝ngưng 然nhiên 運vận 運vận 而nhi 動động 如như 雲vân 如như 影ảnh 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 色sắc 界giới 初sơ 禪thiền 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 化hóa 生sanh 之chi 身thân 而nhi 住trụ 是thị 為vi 初sơ 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ 。

【# 三tam 二nhị 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 厭yếm 初sơ 禪thiền 覺giác 觀quán 動động 散tán 因nhân 攝nhiếp 在tại 定định 澹đạm 然nhiên 澄trừng 靜tĩnh 覺giác 觀quán 即tức 滅diệt 乃nãi 發phát 勝thắng 定định 之chi 喜hỷ 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 色sắc 界giới 二nhị 禪thiền 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 化hóa 生sanh 之chi 身thân 而nhi 住trụ 是thị 為vi 二nhị 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ (# 覺giác 觀quán 者giả 初sơ 心tâm 在tại 緣duyên 曰viết 覺giác 細tế 心tâm 分phân 別biệt 曰viết 觀quán 也dã )# 。

【# 四tứ 三tam 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 厭yếm 二nhị 禪thiền 喜hỷ 心tâm 湧dũng 動động 定định 不bất 堅kiên 固cố 因nhân 攝nhiếp 心tâm 諦đế 觀quán 喜hỷ 心tâm 即tức 謝tạ 泯mẫn 然nhiên 入nhập 定định 綿miên 綿miên 之chi 樂lạc 從tùng 內nội 心tâm 發phát 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 色sắc 界giới 三tam 禪thiền 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 化hóa 生sanh 之chi 身thân 而nhi 住trụ 是thị 為vi 三tam 禪thiền 天thiên 識thức 住trụ 。

【# 五ngũ 空không 處xứ 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 既ký 得đắc 三tam 禪thiền 天thiên 定định 猶do 厭yếm 身thân 色sắc 繫hệ 縛phược 乃nãi 轉chuyển 加gia 功công 力lực 觀quán 察sát 色sắc 身thân 猶do 如như 羅la 縠hộc 內nội 外ngoại 通thông 徹triệt 。 一nhất 心tâm 念niệm 空không 無vô 諸chư 色sắc 相tướng 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 空không 處xứ 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 空không 處xứ 而nhi 住trụ 是thị 為vi 空không 處xứ 天thiên 識thức 住trụ 。

【# 六lục 識thức 處xứ 天thiên 識thức 住trụ 】# 謂vị 既ký 得đắc 空không 處xứ 天thiên 定định 識thức 緣duyên 虛hư 空không 定định 心tâm 復phục 散tán 亂loạn 即tức 捨xả 虛hư 空không 轉chuyển 心tâm 緣duyên 識thức 心tâm 定định 不bất 動động 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 識thức 處xứ 天thiên 此thử 識thức 即tức 依y 識thức 處xứ 而nhi 住trụ 是thị 為vi 識thức 處xứ 天thiên 識thức 住trụ 。

【# 七thất 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 天Thiên 。 識thức 住trụ 】# 謂vị 既ký 得đắc 識thức 處xứ 天thiên 定định 此thử 心tâm 緣duyên 識thức 無vô 量lượng 無vô 邊biên 。 能năng 壞hoại 於ư 定định 惟duy 有hữu 無vô 心tâm 識thức 處xứ 心tâm 無vô 依y 倚ỷ 乃nãi 為vi 安an 隱ẩn 。 感cảm 報báo 而nhi 生sanh 無vô 色sắc 界giới 。 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 天Thiên 。 此thử 識thức 即tức 依y 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 而nhi 住trụ 是thị 為vi 無vô 所sở 有hữu 。 處xử 天thiên 識thức 住trụ 。

七Thất 眾Chúng (# 出Xuất 仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 經Kinh 并Tinh 翻Phiên 譯Dịch 名Danh 義Nghĩa )#

七thất 眾chúng 者giả 謂vị 出xuất 家gia 五ngũ 眾chúng 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。 沙Sa 彌Di 沙Sa 彌Di 尼ni 式thức 又hựu 摩ma 那na 在tại 家gia 二nhị 眾chúng 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 也dã 。

【# 一nhất 比Bỉ 丘Khâu 】# 梵Phạn 語ngữ 比Bỉ 丘Khâu 華hoa 言ngôn 乞khất 士sĩ 謂vị 上thượng 乞khất 法pháp 以dĩ 資tư 慧tuệ 命mạng 下hạ 乞khất 食thực 以dĩ 資tư 色sắc 身thân 也dã 亦diệc 名danh 苾Bật 芻Sô 蓋cái 苾Bật 芻Sô 雪Tuyết 山Sơn 香hương 草thảo 名danh 草thảo 有hữu 五ngũ 義nghĩa 以dĩ 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 五ngũ 德đức (# 五ngũ 義nghĩa 五ngũ 德đức 者giả 一nhất 體thể 性tánh 柔nhu 輭nhuyễn 義nghĩa 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 折chiết 伏phục 身thân 語ngữ 麤thô 獷quánh 之chi 德đức 二nhị 引dẫn 蔓mạn 旁bàng 布bố 義nghĩa 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 度độ 人nhân 不bất 絕tuyệt 之chi 德đức 三tam 馨hinh 香hương 遠viễn 聞văn 義nghĩa 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 香hương 芬phân 馥phức 。 之chi 德đức 四tứ 能năng 療liệu 疼đông 痛thống 義nghĩa 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 之chi 德đức 五ngũ 不bất 背bối/bội 日nhật 光quang 義nghĩa 喻dụ 比Bỉ 丘Khâu 常thường 向hướng 佛Phật 日nhật 之chi 德đức 也dã )# 。

【# 二nhị 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 】# (# 亦diệc 名danh 苾Bật 芻Sô 尼Ni )# 梵Phạn 語ngữ 尼ni 華hoa 言ngôn 女nữ 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 尼ni 得đắc 無vô 量lượng 律luật 儀nghi 故cố 應ưng 次thứ 於ư 比Bỉ 丘Khâu 又hựu 佛Phật 以dĩ 儀nghi 法pháp 不bất 便tiện 故cố 在tại 比Bỉ 丘Khâu 之chi 後hậu 。

【# 三tam 沙Sa 彌Di 】# 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 彌Di 又hựu 云vân 室thất 利lợi 摩ma 理lý 洛lạc 迦ca 華hoa 言ngôn 息tức 慈từ 謂vị 止chỉ 息tức 世thế 染nhiễm 之chi 情tình 慈từ 濟tế 羣quần 生sanh 也dã 以dĩ 初sơ 入nhập 佛Phật 法Pháp 之chi 時thời 多đa 存tồn 俗tục 情tình 故cố 須tu 息tức 惡ác 行hành 慈từ 是thị 名danh 沙Sa 彌Di 。

【# 四tứ 沙Sa 彌Di 尼ni 】# 梵Phạn 語ngữ 沙Sa 彌Di 尼ni 又hựu 云vân 室thất 利lợi 摩ma 理lý 迦ca 華hoa 言ngôn 勤cần 筞# 女nữ 謂vị 精tinh 勤cần 筞# 進tiến 佛Phật 法Pháp 功công 行hành 故cố 也dã 。

【# 五ngũ 式thức 义# 摩ma 那na 】# 梵Phạn 語ngữ 式thức 义# 摩ma 那na 華hoa 言ngôn 學học 法pháp 女nữ 行hành 事sự 鈔sao 云vân 式thức 义# 尼ni 具cụ 學học 三tam 法pháp 一nhất 學học 根căn 本bổn 二nhị 學học 六lục 法pháp 三tam 學học 行hành 法pháp 是thị 名danh 學học 法pháp 女nữ (# 根căn 本bổn 者giả 謂vị 不bất 殺sát 不bất 盜đạo 。 不bất [婬-壬+(工/山)]# 不bất 妄vọng 語ngữ 也dã 六lục 法pháp 者giả 不bất 染nhiễm 心tâm 相tương 觸xúc 不bất 盜đạo 人nhân 四tứ 錢tiền 不bất 斷đoạn 畜súc 生sanh 命mạng 不bất 小tiểu 妄vọng 語ngữ 不bất 非phi 時thời 食thực 不bất 飲ẩm 酒tửu 也dã 行hành 法pháp 者giả 謂vị 大đại 尼ni 之chi 戒giới 行hạnh 也dã )# 。

【# 六lục 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 】# 梵Phạn 語ngữ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 士sĩ 梵Phạn 語ngữ 舊cựu 云vân 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 華hoa 言ngôn 近cận 事sự 男nam 謂vị 其kỳ 自tự 行hành 清thanh 淨tịnh 。 親thân 近cận 承thừa 事sự 佛Phật 法Pháp 也dã 。

【# 七thất 優Ưu 婆Bà 夷Di 】# 梵Phạn 語ngữ 優Ưu 婆Bà 夷Di 華hoa 言ngôn 清thanh 淨tịnh 女nữ 梵Phạn 語ngữ 舊cựu 云vân 鄔Ổ 波Ba 斯Tư 迦Ca 。 華hoa 言ngôn 近cận 事sự 女nữ 謂vị 其kỳ 自tự 行hành 清thanh 淨tịnh 。 親thân 近cận 承thừa 事sự 佛Phật 法Pháp 也dã 。

七Thất 種Chủng 人Nhân (# 出Xuất 涅Niết 槃Bàn 經Kinh )#

師Sư 子Tử 吼Hống 菩Bồ 薩Tát 。 問vấn 佛Phật 言ngôn 若nhược 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 既ký 有hữu 佛Phật 性tánh 何hà 須tu 更cánh 習tập 八bát 聖thánh 道Đạo 耶da 佛Phật 言ngôn 性tánh 雖tuy 本bổn 具cụ 要yếu 須tu 修tu 習tập 聖thánh 道Đạo 。 方phương 見kiến 佛Phật 性tánh 譬thí 如như 恆Hằng 河Hà 邊biên 有hữu 七thất 種chủng 人nhân 或hoặc 為vi 洗tẩy 浴dục 或hoặc 畏úy 賊tặc 寇khấu 或hoặc 為vi 採thải 花hoa 則tắc 入nhập 河hà 中trung 河hà 喻dụ 生sanh 死tử 大đại 河hà 浴dục 喻dụ 出xuất 家gia 受thọ 戒giới 。 清thanh 淨tịnh 賊tặc 喻dụ 煩phiền 惱não 採thải 花hoa 喻dụ 七thất 淨tịnh 花hoa 以dĩ 為vi 其kỳ 因nhân 。 而nhi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 之chi 果quả 也dã (# 八bát 聖thánh 道Đạo 又hựu 云vân 八bát 正Chánh 道Đạo 即tức 正chánh 見kiến 正chánh 思tư 惟duy 正chánh 語ngữ 正chánh 業nghiệp 正chánh 命mạng 正chánh 精tinh 進tấn 正chánh 念niệm 正chánh 定định 也dã 恆Hằng 河Hà 之chi 恆hằng 梵Phạn 語ngữ 又hựu 云vân 殑Căng 伽Già 華hoa 言ngôn 天thiên 堂đường 來lai 謂vị 此thử 河hà 從tùng 高cao 流lưu 下hạ 也dã 入nhập 河hà 者giả 既ký 言ngôn 出xuất 家gia 合hợp 云vân 出xuất 河hà 而nhi 言ngôn 入nhập 者giả 要yếu 於ư 生sanh 死tử 之chi 中trung 。 而nhi 求cầu 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 也dã 七thất 淨tịnh 花hoa 者giả 戒giới 淨tịnh 花hoa 心tâm 淨tịnh 花hoa 見kiến 淨tịnh 花hoa 斷đoạn 疑nghi 淨tịnh 花hoa 分phân 別biệt 淨tịnh 花hoa 行hành 淨tịnh 花hoa 涅Niết 槃Bàn 淨tịnh 花hoa 以dĩ 此thử 七thất 淨tịnh 花hoa 為vi 因nhân 中trung 之chi 行hành 也dã 梵Phạn 語ngữ 涅Niết 槃Bàn 華hoa 言ngôn 滅diệt 度độ )# 。

【# 第đệ 一nhất 人nhân 入nhập 水thủy 則tắc 沒một 】# 此thử 一nhất 種chủng 羸luy 無vô 勢thế 力lực 不bất 習tập 浮phù 故cố 以dĩ 喻dụ 一nhất 闡xiển 提đề 也dã 闡xiển 提đề 之chi 人nhân 親thân 近cận 惡ác 友hữu 。 聴# 受thọ 邪tà 法pháp 以dĩ 惡ác 業nghiệp 重trọng 故cố 又hựu 無vô 信tín 力lực 沒một 生sanh 死tử 河hà 。 不bất 能năng 得đắc 出xuất 故cố 。 云vân 入nhập 水thủy 則tắc 沒một (# 梵Phạn 語ngữ 一nhất 闡xiển 提đề 華hoa 言ngôn 信tín 不bất 具cụ 由do 過quá 去khứ 無vô 宿túc 善thiện 因nhân 故cố 譬thí 羸luy 劣liệt 無vô 力lực 現hiện 在tại 無vô 信tín 心tâm 故cố 譬thí 不bất 習tập 浮phù 無vô 善thiện 無vô 信tín 則tắc 不bất 能năng 出xuất 於ư 。 生sanh 死tử 大đại 河hà 矣hĩ )# 。

【# 第đệ 二nhị 人nhân 雖tuy 沒một 還hoàn 出xuất 出xuất 已dĩ 還hoàn 沒một 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 人nhân 天thiên 將tương 進tiến 而nhi 退thoái 者giả 也dã 為vi 斷đoạn 善thiện 根căn 。 沒một 生sanh 死tử 河hà 。 故cố 云vân 沒một 復phục 能năng 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 雖tuy 沒một 而nhi 出xuất 故cố 云vân 還hoàn 出xuất 既ký 得đắc 出xuất 已dĩ 。 又hựu 遇ngộ 惡ác 友hữu 聽thính 受thọ 邪tà 法pháp 仍nhưng 沒một 生sanh 死tử 大đại 河hà 故cố 云vân 出xuất 已dĩ 還hoàn 沒một 。

【# 第đệ 三tam 人nhân 沒một 已dĩ 即tức 出xuất 出xuất 更cánh 不bất 沒một 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 內nội 凡phàm 之chi 人nhân 發phát 意ý 欲dục 度độ 生sanh 死tử 。 大đại 河hà 由do 昔tích 斷đoạn 善thiện 根căn 沒một 生sanh 死tử 河hà 。 故cố 云vân 沒một 今kim 因nhân 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 能năng 生sanh 信tín 心tâm 。 雖tuy 沒một 而nhi 出xuất 故cố 云vân 沒một 已dĩ 即tức 出xuất 復phục 能năng 堅kiên 持trì 淨tịnh 戒giới 。 讀đọc 誦tụng 書thư 寫tả 。 解giải 說thuyết 經Kinh 典điển 後hậu 證chứng 道Đạo 果Quả 故cố 云vân 出xuất 更cánh 不bất 沒một (# 內nội 凡phàm 者giả 已dĩ 入nhập 佛Phật 法Pháp 名danh 內nội 未vị 登đăng 聖thánh 位vị 名danh 凡phàm 也dã )# 。

【# 第đệ 四tứ 人nhân 入nhập 已dĩ 便tiện 沒một 沒một 已dĩ 還hoàn 出xuất 出xuất 已dĩ 即tức 住trụ 徧biến 觀quán 四tứ 方phương 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 四Tứ 果Quả 之chi 人nhân 昔tích 斷đoạn 善thiện 根căn 故cố 云vân 沒một 親thân 近cận 善thiện 友hữu 。 而nhi 得đắc 信tín 心tâm 故cố 云vân 出xuất 由do 信tín 心tâm 故cố 受thọ 持trì 書thư 寫tả 。 解giải 說thuyết 經Kinh 典điển 修tu 習tập 智trí 慧tuệ 。 以dĩ 利lợi 根căn 故cố 心tâm 不bất 退thoái 轉chuyển 故cố 。 云vân 住trụ 證chứng 得đắc 四Tứ 果Quả 故cố 云vân 遍biến 觀quán 四tứ 方phương 。 (# 四Tứ 果Quả 者giả 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 斯Tư 陀Đà 含Hàm 阿A 那Na 含Hàm 阿A 羅La 漢Hán 也dã )# 。

【# 第đệ 五ngũ 人nhân 入nhập 已dĩ 即tức 沒một 沒một 已dĩ 還hoàn 出xuất 出xuất 已dĩ 即tức 住trụ 住trụ 已dĩ 觀quán 方phương 觀quán 已dĩ 即tức 去khứ 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 緣Duyên 覺Giác 之chi 人nhân 。 沒một 出xuất 住trụ 等đẳng 義nghĩa 與dữ 前tiền 第đệ 四tứ 人nhân 問vấn 言ngôn 即tức 去khứ 者giả 以dĩ 其kỳ 根căn 利lợi 過quá 於ư 四Tứ 果Quả 心tâm 求cầu 前tiền 進tiến 得đắc 證chứng 緣Duyên 覺Giác 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 但đãn 能năng 自tự 度độ 不bất 能năng 度độ 人nhân 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 。 故cố 云vân 即tức 去khứ 也dã 。

【# 第đệ 六lục 人nhân 入nhập 已dĩ 即tức 去khứ 淺thiển 處xứ 則tắc 住trụ 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 菩Bồ 薩Tát 由do 利lợi 根căn 故cố 堅kiên 住trụ 信tín 心tâm 而nhi 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 也dã 言ngôn 入nhập 已dĩ 即tức 去khứ 者giả 謂vị 菩Bồ 薩Tát 為vi 度độ 他tha 故cố 雖tuy 入nhập 生sanh 死tử 而nhi 不bất 住trụ 於ư 生sanh 死tử 。 淺thiển 處xứ 則tắc 住trụ 者giả 謂vị 雖tuy 入nhập 生sanh 死tử 而nhi 又hựu 不bất 為vi 生sanh 死tử 所sở 溺nịch 也dã 。

【# 第đệ 七thất 人nhân 既ký 至chí 彼bỉ 岸ngạn 。 登đăng 上thượng 大đại 山sơn 離ly 諸chư 冤oan 賊tặc 受thọ 大đại 快khoái 樂lạc 。 】# 此thử 一nhất 種chủng 以dĩ 喻dụ 佛Phật 也dã 由do 利lợi 根căn 故cố 堅kiên 住trụ 信tín 心tâm 無vô 有hữu 退thoái 轉chuyển 。 即tức 便tiện 前tiền 進tiến 。 既ký 前tiền 進tiến 已dĩ 得đắc 度độ 生sanh 死tử 。 大đại 河hà 到đáo 於ư 彼bỉ 岸ngạn 。 而nhi 登đăng 涅Niết 槃Bàn 大đại 山sơn 離ly 諸chư 煩phiền 惱não 。 冤oan 賊tặc 得đắc 大đại 快khoái 樂lạc 也dã 。

世Thế 間Gian 七Thất 丈Trượng 夫Phu (# 出Xuất 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 疏Sớ/sơ )#

謂vị 能năng 制chế 心tâm 離ly 欲dục 身thân 無vô 過quá 惡ác 心tâm 懷hoài 道Đạo 德đức 修tu 諸chư 梵Phạm 行hạnh 。 具cụ 此thử 七thất 法pháp 名danh 為vi 世thế 間gian 丈trượng 夫phu 也dã (# 梵Phạm 行hạnh 即tức 淨tịnh 行hạnh 也dã )# 。

【# 一nhất 長trường 壽thọ 】# 長trường 壽thọ 者giả 謂vị 壽thọ 命mạng 延diên 長trường 。 久cửu 住trụ 世thế 間gian 。 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 二nhị 妙diệu 色sắc 】# 妙diệu 色sắc 者giả 謂vị 形hình 儀nghi 英anh 偉# 色sắc 相tướng 端đoan 嚴nghiêm 。 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 三tam 無vô 病bệnh 】# 無vô 病bệnh 者giả 謂vị 宿túc 福phước 深thâm 厚hậu 。 無vô 病bệnh 少thiểu 惱não 。 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 四tứ 非phi 半bán 擇trạch 迦ca 】# 梵Phạn 語ngữ 半bán 擇trạch 迦ca 華hoa 言ngôn 變biến 謂vị 有hữu 能năng 變biến 男nam 女nữ 之chi 形hình 即tức 五ngũ 種chủng 不bất 男nam 之chi 一nhất 也dã 今kim 言ngôn 非phi 者giả 非phi 是thị 不bất 男nam 非phi 僕bộc 非phi 女nữ 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 五ngũ 智trí 慧tuệ 】# 智trí 慧tuệ 者giả 謂vị 有hữu 智trí 慧tuệ 信tín 受thọ 正Chánh 法Pháp 身thân 心tâm 猛mãnh 利lợi 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 六lục 威uy 肅túc 】# 威uy 肅túc 者giả 謂vị 威uy 容dung 整chỉnh 肅túc 發phát 言ngôn 人nhân 所sở 信tín 服phục 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

【# 七thất 大đại 宗tông 葉diệp 】# 大đại 宗tông 葉diệp 者giả 謂vị 其kỳ 家gia 世thế 貴quý 盛thịnh 宗tông 支chi 奕dịch 葉diệp 流lưu 芳phương 水thủy 久cửu 能năng 修tu 梵Phạm 行hạnh 故cố 名danh 丈trượng 夫phu 。

七thất 法pháp 不bất 可khả 避tị (# 出xuất 法pháp 苑uyển 珠châu 林lâm )#

【# 一nhất 生sanh 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 受thọ 生sanh 皆giai 由do 前tiền 世thế 。 善thiện 惡ác 之chi 業nghiệp 。 若nhược 前tiền 世thế 作tác 善thiện 今kim 生sanh 善thiện 處xứ 前tiền 世thế 作tác 惡ác 今kim 生sanh 惡ác 處xứ 若nhược 欲dục 避tị 惡ác 報báo 而nhi 求cầu 生sanh 善thiện 處xứ 欲dục 辭từ 善thiện 處xứ 而nhi 從tùng 惡ác 報báo 者giả 皆giai 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 生sanh 不bất 可khả 避tị 。

【# 二nhị 老lão 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 年niên 幼ấu 顏nhan 色sắc 鮮tiên 澤trạch 髮phát 黑hắc 齒xỉ 白bạch 。 氣khí 力lực 堅kiên 強cường 。 一nhất 旦đán 老lão 耄mạo 頭đầu 白bạch 齒xỉ 落lạc 。 氣khí 短đoản 呻thân 吟ngâm 形hình 神thần 昏hôn 昧muội 欲dục 使sử 不bất 老lão 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 老lão 不bất 可khả 避tị 。

【# 三tam 病bệnh 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 強cường 健kiện 之chi 時thời 行hành 步bộ 輕khinh 捷tiệp 飲ẩm 食thực 自tự 恣tứ 。 若nhược 四tứ 大đại 不bất 調điều 。 或hoặc 業nghiệp 緣duyên 所sở 感cảm 疾tật 病bệnh 卒thốt 至chí 。 眠miên 伏phục 床sàng 枕chẩm 不bất 能năng 起khởi 離ly 欲dục 使sử 常thường 安an 無vô 病bệnh 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 病bệnh 不bất 可khả 避tị (# 四tứ 大đại 者giả 地địa 大đại 水thủy 大đại 火hỏa 大đại 。 風phong 大đại 也dã )# 。

【# 四tứ 死tử 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 生sanh 於ư 世thế 。 一nhất 期kỳ 果quả 報báo 或hoặc 夭yểu 或hoặc 壽thọ 皆giai 由do 前tiền 定định 毫hào 髮phát 無vô 差sai 業nghiệp 盡tận 報báo 終chung 豈khởi 容dung 逃đào 免miễn 故cố 云vân 死tử 不bất 可khả 避tị (# 一nhất 期kỳ 者giả 自tự 生sanh 至chí 死tử 也dã )# 。

【# 五ngũ 罪tội 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 愚ngu 癡si 邪tà 見kiến 。 不bất 信tín 三Tam 寶Bảo 。 不bất 忠trung 不bất 孝hiếu 。 多đa 造tạo 惡ác 業nghiệp 生sanh 遭tao 刑hình 法pháp 死tử 墮đọa 惡ác 道đạo 。 如như 影ảnh 隨tùy 形hình 。 欲dục 求cầu 脫thoát 免miễn 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 故cố 云vân 罪tội 不bất 可khả 避tị (# 三Tam 寶Bảo 者giả 佛Phật 寶bảo 法Pháp 寶bảo 僧Tăng 寶bảo 也dã )# 。

【# 六lục 福phước 不bất 可khả 避tị 】# 謂vị 人nhân 先tiên 世thế 敬kính 重trọng 三Tam 寶Bảo 。 持trì 戒giới 修tu 善thiện 。 常thường 行hành 惠huệ 施thí 忠trung 孝hiếu 君quân 親thân 於ư 後hậu 世thế 時thời 。 生sanh 人nhân 天thiên 中trung 。 安an 樂lạc 富phú 貴quý 隨tùy 意ý 受thọ 用dụng 。 如như 此thử 福phước 報báo 似tự 響hưởng 應ứng 聲thanh 毫hào 髮phát 無vô 失thất 。 故cố 云vân 福phước 不bất 可khả 避tị 。

【# 七thất 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 避tị 】# 能năng 生sanh 為vi 因nhân 助trợ 成thành 為vi 緣duyên 由do 前tiền 生sanh 依y 如như 是thị 因nhân 則tắc 今kim 世thế 遇ngộ 如như 是thị 緣duyên 所sở 謂vị 父phụ 母mẫu 。 兄huynh 弟đệ 妻thê 子tử 。 田điền 宅trạch 產sản 業nghiệp 等đẳng 或hoặc 得đắc 如như 意ý 或hoặc 不bất 如như 意ý 皆giai 由do 前tiền 生sanh 作tác 善thiện 惡ác 業nghiệp 。 因nhân 今kim 世thế 則tắc 招chiêu 貧bần 富phú 苦khổ 樂lạc 。 業nghiệp 緣duyên 之chi 報báo 故cố 云vân 因nhân 緣duyên 不bất 可khả 避tị 。

七thất 種chủng 不bất 淨tịnh (# 出xuất 天thiên 台thai 四tứ 教giáo 儀nghi 集tập 註chú )#

謂vị 修tu 行hành 之chi 人nhân 。 恐khủng 於ư 自tự 他tha 身thân 。 分phần/phân 而nhi 起khởi 貪tham 著trước 妨phương 於ư 正Chánh 道Đạo 故cố 令linh 假giả 作tác 此thử 不bất 淨tịnh 之chi 想tưởng 。 破phá 其kỳ 著trước 心tâm 故cố 有hữu 七thất 種chủng 也dã 。

【# 一nhất 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 】# 種chủng 子tử 有hữu 二nhị 一nhất 內nội 種chủng 謂vị 人nhân 之chi 身thân 從tùng 昔tích 煩phiền 惱não 業nghiệp 因nhân 而nhi 生sanh 二nhị 外ngoại 種chủng 謂vị 此thử 身thân 受thọ 父phụ 母mẫu 遺di 體thể 。 而nhi 生sanh 故cố 名danh 種chủng 子tử 不bất 淨tịnh 。

【# 二nhị 受thọ 生sanh 不bất 淨tịnh 】# 謂vị 人nhân 之chi 生sanh 父phụ 母mẫu 交giao 遘cấu 赤xích 白bạch 和hòa 合hợp 以dĩ 成thành 其kỳ 身thân 。 故cố 名danh 受thọ 生sanh 不bất 淨tịnh 。

【# 三tam 住trú 處xứ 不bất 淨tịnh 】# 謂vị 女nữ 人nhân 之chi 體thể 是thị 不bất 淨tịnh 聚tụ 處xử 胎thai 十thập 月nguyệt 。 居cư 生sanh 熟thục 二nhị 臟tạng 之chi 間gian 故cố 名danh 住trú 處xứ 不bất 淨tịnh (# 生sanh 熟thục 二nhị 臟tạng 者giả 謂vị 初sơ 受thọ 飲ẩm 食thực 為vi 生sanh 飲ẩm 食thực 變biến 壞hoại 為vi 熟thục 也dã )# 。

【# 四tứ 食thực 噉đạm 不bất 淨tịnh 。 】# 謂vị 處xử 於ư 胎thai 中trung 。 唯duy 食thực 母mẫu 血huyết 以dĩ 資tư 其kỳ 身thân 故cố 名danh 。 食thực 噉đạm 不bất 淨tịnh 。

【# 五ngũ 初sơ 生sanh 不bất 淨tịnh 】# 謂vị 十thập 月nguyệt 滿mãn 足túc 。 頭đầu 向hướng 產sản 門môn 。 流lưu 血huyết 淋lâm 漓# 腥tinh 穢uế 狼lang 籍tịch 故cố 名danh 初sơ 生sanh 不bất 淨tịnh 。

【# 六lục 舉cử 體thể 不bất 淨tịnh 】# 謂vị 此thử 身thân 外ngoại 皮bì 所sở 覆phú 從tùng 頭đầu 至chí 足túc 。 純thuần 是thị 穢uế 物vật 故cố 名danh 舉cử 體thể 不bất 淨tịnh 。

【# 七thất 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh 】# 謂vị 業nghiệp 盡tận 報báo 終chung 捐quyên 棄khí 塚trủng 間gian 。 如như 朽hủ 敗bại 木mộc 。 大đại 小tiểu 不bất 淨tịnh 。 流lưu 溢dật 於ư 外ngoại 肨# 脹trướng 爛lạn 壞hoại 骨cốt 肉nhục 縱tung 橫hoành 故cố 名danh 究cứu 竟cánh 不bất 淨tịnh (# 大đại 小tiểu 者giả 如như 以dĩ 身thân 為vi 大đại 四tứ 肢chi 為vi 小tiểu 之chi 類loại 也dã )# 。

大đại 明minh 三tam 藏tạng 法pháp 數số 卷quyển 。 第đệ 二nhị 十thập 二nhị