Thủ Lăng Nghiêm Kinh Nghĩa Hải – Quyển 0030

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải
Quyển 0030
唐Đường 懷Hoài 迪證Chứng 釋Thích 宋Tống 咸Hàm 輝Huy 排Bài 經Kinh 入Nhập 注Chú

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。義Nghĩa 海Hải 卷quyển 第đệ 三tam 十thập (# 經kinh 十thập 之chi 三tam )#

(# 凡phàm 遇ngộ 圓viên 相tương/tướng 即tức 是thị 標tiêu 辭từ 與dữ 疏sớ/sơ 同đồng 其kỳ 上thượng 文văn )# 。

阿A 難Nan 即tức 從tùng 座tòa 起khởi 。聞văn 佛Phật 示thị 誨hối 。頂đảnh 禮lễ 欽khâm 奉phụng 。憶ức 持trì 無vô 失thất 。

(# 標tiêu 此thử 結kết 集tập 者giả 序tự 致trí 之chi 辭từ )# 。

於ư 大đại 眾chúng 中trung 。重trùng 復phục 白bạch 佛Phật 。如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。五ngũ 陰ấm 相tướng 中trung 。五ngũ 種chủng 虛hư 妄vọng 。為vi 本bổn 想tưởng 心tâm 。我ngã 等đẳng 平bình 常thường 。未vị 蒙mông 如Như 來Lai 。微vi 細tế 開khai 示thị 。

(# 疏sớ/sơ 問vấn 妄vọng 想tưởng 也dã 未vị 聞văn 五ngũ 陰ấm 總tổng 是thị 妄vọng 想tưởng 而nhi 名danh 有hữu 殊thù 有hữu 本bổn 云vân 。微vi 妙diệu 開khai 示thị 。

又hựu 此thử 五ngũ 陰ấm 。為vi 併tinh 銷tiêu 除trừ 。為vi 次thứ 第đệ 盡tận 。

(# 問vấn 除trừ 斷đoạn 頓đốn 漸tiệm 也dã 併tinh 即tức 頓đốn 也dã )# 。

如như 是thị 五ngũ 重trọng 。詣nghệ 何hà 為vi 界giới 。

(# 問vấn 邊biên 際tế 也dã 界giới 分phần/phân 也dã )# 。

惟duy 願nguyện 如Như 來Lai 。發phát 宣tuyên 大đại 慈từ 。為vì 此thử 大đại 眾chúng 。清thanh 明minh 心tâm 目mục 。以dĩ 為vi 末mạt 世thế 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。作tác 將tương 來lai 眼nhãn 。

(# 眼nhãn 目mục 左tả 右hữu 之chi 言ngôn 皆giai 喻dụ 心tâm 也dã 心tâm 明minh 照chiếu 了liễu 如như 目mục 之chi 見kiến )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。精tinh 真chân 妙diệu 明minh 。本bổn 覺giác 圓viên 淨tịnh 。非phi 留lưu 死tử 生sanh 。及cập 諸chư 塵trần 垢cấu 。

(# 精tinh 真chân 法Pháp 身thân 也dã 妙diệu 明minh 般Bát 若Nhã 也dã 圓viên 淨tịnh 解giải 脫thoát 也dã 三tam 德đức 圓viên 融dung 唯duy 一nhất 本bổn 覺giác 死tử 生sanh 苦khổ 道đạo 也dã 塵trần 垢cấu 業nghiệp 煩phiền 惱não 也dã 斯tư 則tắc 妙diệu 性tánh 圓viên 明minh 。離ly 諸chư 名danh 相tướng 耳nhĩ )# 。

乃nãi 至chí 虛hư 空không 。皆giai 因nhân 妄vọng 想tưởng 。之chi 所sở 生sanh 起khởi 。斯tư 元nguyên 本bổn 覺giác 。妙diệu 明minh 精tinh 真chân 。妄vọng 以dĩ 發phát 生sanh 。諸chư 器khí 世thế 間gian 。如như 演Diễn 若Nhã 多Đa 。迷mê 頭đầu 認nhận 影ảnh 。

(# 不bất 更cánh 具cụ 敘tự 色sắc 之chi 與dữ 心tâm 三tam 種chủng 相tương 續tục 。故cố 云vân 乃nãi 至chí 虛hư 空không 。無vô 為vi 尚thượng 是thị 妄vọng 生sanh 豈khởi 況huống 有hữu 為vi 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。狂cuồng 癡si 故cố 有hữu 故cố 如như 認nhận 影ảnh ○# 標tiêu 一nhất 迷mê 真chân 心tâm 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 ○# 解giải 私tư 謂vị 精tinh 真chân 中trung 道đạo 也dã 妙diệu 明minh 寂tịch 照chiếu 也dã 寂tịch 故cố 即tức 假giả 照chiếu 故cố 即tức 空không 三tam 諦đế 融dung 通thông 元nguyên 無vô 塵trần 垢cấu 總tổng 名danh 本bổn 覺giác 圓viên 淨tịnh 。此thử 單đơn 論luận 真chân 性tánh 也dã 乃nãi 至chí 下hạ 單đơn 論luận 妄vọng 想tưởng 生sanh 起khởi 諸chư 法pháp 斯tư 元nguyên 下hạ 合hợp 明minh 真chân 妄vọng 發phát 生sanh 世thế 間gian 所sở 以dĩ 爾nhĩ 者giả 。無vô 前tiền 單đơn 論luận 則tắc 不bất 知tri 離ly 義nghĩa 無vô 後hậu 合hợp 明minh 則tắc 不bất 知tri 即tức 義nghĩa 迷mê 頭đầu 認nhận 影ảnh 。事sự 匪phỉ 條điều 然nhiên )# 。

妄vọng 元nguyên 無vô 因nhân 。於ư 妄vọng 想tưởng 中trung 。立lập 因nhân 緣duyên 性tánh 。

(# 疏sớ/sơ 既ký 稱xưng 為vi 妄vọng 。云vân 何hà 有hữu 因nhân 。若nhược 有hữu 所sở 因nhân 。不bất 名danh 為vi 妄vọng 故cố 云vân 無vô 因nhân 自tự 諸chư 妄vọng 想tưởng 。展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。交giao 妄vọng 發phát 生sanh 。遞đệ 相tương 為vi 種chủng 。故cố 云vân 於ư 妄vọng 想tưởng 中trung 。立lập 因nhân 緣duyên 性tánh 。

迷mê 因nhân 緣duyên 者giả 。稱xưng 為vi 自tự 然nhiên 。彼bỉ 虛hư 空không 性tánh 。猶do 實thật 幻huyễn 生sanh 。因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。皆giai 是thị 眾chúng 生sanh 。妄vọng 心tâm 計kế 度độ 。

(# 說thuyết 有hữu 因nhân 緣duyên 猶do 是thị 妄vọng 執chấp 更cánh 認nhận 自tự 然nhiên 迷mê 中trung 倍bội 者giả 故cố 云vân 眾chúng 生sanh 妄vọng 心tâm 計kế 度độ 。 ○# 標tiêu 彼bỉ 虛hư 空không 幻huyễn 生sanh 者giả 前tiền 云vân 當đương 知tri 虛hư 空không 。生sanh 汝nhữ 心tâm 內nội 。猶do 如như 片phiến 雲vân 。點điểm 太thái 清thanh 裏lý 。況huống 諸chư 世thế 界giới 。在tại 虛hư 空không 耶da 。 ○# 解giải 立lập 因nhân 緣duyên 性tánh 。謂vị 自tự 他tha 共cộng 性tánh 并tinh 下hạ 自tự 然nhiên 則tắc 四tứ 性tánh 備bị 矣hĩ 彼bỉ 虛hư 空không 性tánh 。此thử 指chỉ 體thể 性tánh 之chi 性tánh 既ký 由do 迷mê 妄vọng 有hữu 虛hư 空không 。依y 空không 立lập 世thế 界giới 。空không 猶do 幻huyễn 有hữu 世thế 界giới 可khả 知tri 故cố 法pháp 華hoa 云vân 知tri 法pháp 常thường 無vô 性tánh 。者giả 是thị 也dã 眾chúng 生sanh 於ư 無vô 性tánh 中trung 惑hoặc 為vi 因nhân 緣duyên 及cập 自tự 然nhiên 性tánh 。皆giai 是thị 妄vọng 心tâm 。分phân 別biệt 計kế 度độ 。

阿A 難Nan 知tri 妄vọng 所sở 起khởi 。說thuyết 妄vọng 因nhân 緣duyên 。若nhược 妄vọng 元nguyên 無vô 。說thuyết 妄vọng 因nhân 緣duyên 。元nguyên 無vô 所sở 有hữu 。何hà 況huống 不bất 知tri 。推thôi 自tự 然nhiên 者giả 。

(# 若nhược 知tri 妄vọng 起khởi 許hứa 說thuyết 因nhân 緣duyên 妄vọng 元nguyên 無vô 生sanh 說thuyết 誰thùy 因nhân 緣duyên 因nhân 緣duyên 尚thượng 是thị 妄vọng 中trung 建kiến 立lập 而nhi 況huống 不bất 知tri 是thị 妄vọng 推thôi 為vi 自tự 然nhiên 耶da ○# 標tiêu 起khởi 信tín 云vân 眾chúng 生sanh 以dĩ 不bất 知tri 真Chân 如Như 。法pháp 一nhất 故cố 不bất 覺giác 動động 念niệm 現hiện 六lục 塵trần 境cảnh 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 妄vọng 想tưởng 也dã ○# 解giải 據cứ 理lý 合hợp 云vân 不bất 知tri 妄vọng 所sở 起khởi 。說thuyết 妄vọng 因nhân 緣duyên 。反phản 顯hiển 知tri 妄vọng 則tắc 不bất 說thuyết 也dã 故cố 前tiền 文văn 云vân 既ký 稱xưng 為vi 妄vọng 。云vân 何hà 有hữu 因nhân 。今kim 言ngôn 知tri 妄vọng 而nhi 說thuyết 因nhân 緣duyên 者giả 縱túng/tung 而nhi 言ngôn 之chi 即tức 以dĩ 諸chư 妄vọng 為vi 後hậu 妄vọng 之chi 因nhân 也dã 如như 前tiền 文văn 云vân 自tự 諸chư 妄vọng 想tưởng 。展triển 轉chuyển 相tương 因nhân 。若nhược 妄vọng 元nguyên 無vô 。下hạ 奪đoạt 而nhi 言ngôn 之chi 因nhân 緣duyên 尚thượng 無vô 自tự 然nhiên 安an 在tại 以dĩ 勝thắng 況huống 劣liệt 用dụng 遣khiển 執chấp 情tình 耳nhĩ )# 。

是thị 故cố 如Như 來Lai 。與dữ 汝nhữ 發phát 明minh 。五ngũ 陰ấm 本bổn 因nhân 。同đồng 是thị 妄vọng 想tưởng 。

(# 疏sớ/sơ 五ngũ 陰ấm 之chi 因nhân 元nguyên 妄vọng 所sở 結kết 此thử 即tức 於ư 妄vọng 想tưởng 中trung 。立lập 因nhân 緣duyên 性tánh 。也dã 此thử 因nhân 緣duyên 性tánh 妄vọng 中trung 權quyền 立lập 欲dục 令linh 了liễu 法pháp 元nguyên 無vô 所sở 有hữu 。是thị 故cố 同đồng 名danh 一nhất 妄vọng 想tưởng 耳nhĩ ○# 標tiêu 但đãn 一nhất 虛hư 妄vọng 。更cánh 無vô 由do 緒tự ○# 解giải 此thử 結kết 前tiền 所sở 談đàm 亦diệc 生sanh 後hậu 所sở 答đáp )# 。

汝nhữ 體thể 先tiên 因nhân 。父phụ 母mẫu 想tưởng 生sanh 。汝nhữ 心tâm 非phi 想tưởng 。則tắc 不bất 能năng 來lai 。想tưởng 中trung 傳truyền 命mạng 。

(# 疏sớ/sơ 正chánh 指chỉ 是thị 想tưởng 也dã 攬lãm 父phụ 母mẫu 遺di 體thể 。而nhi 合hợp 成thành 此thử 身thân 。遺di 體thể 即tức 是thị 想tưởng 愛ái 流lưu 出xuất 故cố 云vân 父phụ 母mẫu 想tưởng 生sanh 。汝nhữ 之chi 託thác 陰ấm 亦diệc 是thị 想tưởng 愛ái 而nhi 來lai 以dĩ 想tưởng 遺di 體thể 為vi 勝thắng 境cảnh 故cố 識thức 即tức 趣thú 彼bỉ 結kết 成thành 胎thai 臟tạng 故cố 云vân 汝nhữ 心tâm 非phi 想tưởng 。不bất 來lai 傳truyền 命mạng 斯tư 則tắc 三tam 處xứ 妄vọng 想tưởng 和hòa 合hợp 。結kết 成thành 此thử 體thể 也dã ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 同đồng 業nghiệp 相tương 纏triền 。合hợp 離ly 成thành 化hóa 。見kiến 明minh 色sắc 發phát 。明minh 見kiến 想tưởng 成thành 。異dị 見kiến 成thành 憎tăng 。同đồng 想tưởng 成thành 愛ái 。流lưu 愛ái 為vi 種chủng 。納nạp 想tưởng 為vi 胎thai 。交giao 遘cấu 發phát 生sanh 。吸hấp 引dẫn 同đồng 業nghiệp 。故cố 有hữu 因nhân 緣duyên 耳nhĩ )# 。

如như 我ngã 先tiên 言ngôn 。心tâm 想tưởng 酢tạc 味vị 口khẩu 中trung 涎tiên 生sanh 。心tâm 想tưởng 登đăng 高cao 。足túc 心tâm 酸toan 起khởi 。懸huyền 崖nhai 不bất 有hữu 。酢tạc 物vật 未vị 來lai 汝nhữ 體thể 必tất 非phi 。虛hư 妄vọng 通thông 倫luân 。口khẩu 水thủy 如như 何hà 。因nhân 談đàm 酢tạc 出xuất 。

(# 疏sớ/sơ 引dẫn 前tiền 釋thích 成thành 也dã 即tức 引dẫn 破phá 想tưởng 陰ấm 文văn 懸huyền 崖nhai 酢tạc 物vật 俱câu 不bất 到đáo 身thân 由do 汝nhữ 所sở 思tư 便tiện 能năng 生sanh 汝nhữ 口khẩu 足túc 酸toan 水thủy 若nhược 非phi 妄vọng 想tưởng 同đồng 類loại 孰thục 有hữu 水thủy 等đẳng 生sanh 焉yên 通thông 倫luân 猶do 同đồng 類loại 也dã )# 。

是thị 故cố 當đương 知tri 。汝nhữ 現hiện 色sắc 身thân 。名danh 為vi 堅Kiên 固Cố 第Đệ 一Nhất 妄Vọng 想Tưởng 。

(# 結kết 歸quy 立lập 名danh 也dã 以dĩ 此thử 驗nghiệm 之chi 如như 何hà 非phi 想tưởng 是thị 故cố 應ưng 知tri 。妄vọng 想tưởng 凝ngưng 結kết 。即tức 成thành 色sắc 陰ấm 故cố 云vân 堅kiên 固cố ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。以dĩ 清thanh 淨tịnh 目mục 。觀quan 晴tình 明minh 空không 。唯duy 一nhất 晴tình 虛hư 。逈huýnh 無vô 所sở 有hữu 其kỳ 人nhân 無vô 故cố 。不bất 動động 目mục 睛tình 。瞪trừng 以dĩ 發phát 勞lao 。則tắc 於ư 虛hư 空không 。別biệt 有hữu 狂cuồng 華hoa 復phục 有hữu 一nhất 切thiết 。狂cuồng 亂loạn 非phi 相tướng 。色sắc 陰ấm 當đương 知tri 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。 ○# 解giải 汝nhữ 體thể 遺di 體thể 也dã 想tưởng 謂vị 欲dục 想tưởng 子tử 在tại 中trung 陰ấm 時thời 若nhược 無vô 欲dục 想tưởng 則tắc 不bất 能năng 來lai 。父phụ 母mẫu 欲dục 想tưởng 中trung 受thọ 胎thai 如như 我ngã 下hạ 引dẫn 前tiền 破phá 想tưởng 陰ấm 喻dụ 顯hiển 此thử 妄vọng 想tưởng )# 。

即tức 此thử 所sở 說thuyết 。臨lâm 高cao 想tưởng 心tâm 。能năng 令linh 汝nhữ 形hình 。真chân 受thọ 酸toan 澁sáp 由do 因nhân 受thọ 生sanh 。能năng 動động 色sắc 體thể 。汝nhữ 今kim 現hiện 前tiền 。順thuận 益ích 違vi 損tổn 。二nhị 現hiện 驅khu 馳trì 。名danh 為vi 虛Hư 明Minh 第Đệ 二Nhị 妄Vọng 想Tưởng 。

(# 疏sớ/sơ 前tiền 四tứ 句cú 躡niếp 前tiền 色sắc 陰ấm 動động 身thân 之chi 想tưởng 即tức 明minh 受thọ 陰ấm 是thị 妄vọng 想tưởng 也dã 由do 因nhân 下hạ 正chánh 顯hiển 也dã 因nhân 想tưởng 梅mai 等đẳng 便tiện 有hữu 受thọ 領lãnh 若nhược 非phi 領lãnh 納nạp 焉yên 得đắc 水thủy 生sanh 此thử 受thọ 亦diệc 是thị 妄vọng 想tưởng 。轉chuyển 變biến 妄vọng 生sanh 領lãnh 納nạp 也dã 二nhị 驅khu 馳trì 者giả 領lãnh 比tỉ 違vi 順thuận 生sanh 苦khổ 樂lạc 法pháp 遂toại 成thành 損tổn 益ích 為vi 彼bỉ 所sở 使sử 照chiếu 境cảnh 而nhi 領lãnh 虛hư 通thông 無vô 礙ngại 故cố 曰viết 虛hư 明minh ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。談đàm 說thuyết 酢tạc 梅mai 。口khẩu 中trung 水thủy 出xuất 。思tư 蹋đạp 懸huyền 崖nhai 。足túc 心tâm 酸toan 澁sáp 想tưởng 陰ấm 當đương 知tri 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。此thử 喻dụ 在tại 後hậu 耳nhĩ ○# 解giải 由do 因nhân 受thọ 生sanh 。者giả 因nhân 想tưởng 故cố 受thọ 生sanh 也dã 能năng 動động 色sắc 體thể 。即tức 形hình 受thọ 酸toan 澁sáp 也dã 當đương 知tri 色sắc 受thọ 想tưởng 二nhị 陰ấm 妄vọng 想tưởng 相tương/tướng 由do 而nhi 起khởi 必tất 不bất 相tương 離ly 故cố 。前tiền 文văn 云vân 汝nhữ 體thể 先tiên 因nhân 。父phụ 母mẫu 想tưởng 生sanh 。下hạ 文văn 云vân 種chủng 種chủng 取thủ 像tượng 。心tâm 生sanh 形hình 取thủ 。皆giai 同đồng 懸huyền 崖nhai 酢tạc 物vật 之chi 想tưởng 由do 是thị 明minh 之chi 此thử 三tam 妄vọng 想tưởng 其kỳ 體thể 麤thô 現hiện 非phi 如như 行hành 識thức 幽u 微vi 難nan 見kiến 所sở 以dĩ 前tiền 三tam 中trung 所sở 發phát 天thiên 魔ma 其kỳ 相tương/tướng 亦diệc 麤thô 後hậu 二nhị 陰ấm 中trung 所sở 發phát 心tâm 見kiến 二nhị 魔ma 其kỳ 相tương/tướng 亦diệc 細tế 汝nhữ 今kim 現hiện 前tiền 。下hạ 正chánh 示thị 受thọ 相tương/tướng 也dã 順thuận 益ích 即tức 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 違vi 損tổn 即tức 苦khổ 受thọ 合hợp 有hữu 非phi 違vi 非phi 順thuận 即tức 不bất 苦khổ 不bất 樂lạc 受thọ 。但đãn 是thị 文văn 略lược 耳nhĩ )# 。

由do 汝nhữ 念niệm 慮lự 。使sử 汝nhữ 色sắc 身thân 。身thân 非phi 念niệm 倫luân 。汝nhữ 身thân 何hà 因nhân 。隨tùy 念niệm 所sở 使sử 。種chủng 種chủng 取thủ 像tượng 。心tâm 生sanh 形hình 取thủ 。與dữ 念niệm 相tương 應ứng 。寤ngụ 即tức 想tưởng 心tâm 。寐mị 為vi 諸chư 夢mộng 。則tắc 汝nhữ 想tưởng 念niệm 。搖dao 動động 妄vọng 情tình 。名danh 為vi 融Dung 通Thông 第Đệ 三Tam 妄Vọng 想Tưởng 。

(# 疏sớ/sơ 初sơ 二nhị 句cú 標tiêu 念niệm 慮lự 即tức 想tưởng 身thân 之chi 驅khu 役dịch 皆giai 想tưởng 所sở 為vi 也dã 身thân 非phi 下hạ 釋thích 初sơ 三tam 句cú 反phản 質chất 若nhược 非phi 想tưởng 類loại 何hà 以dĩ 隨tùy 念niệm 種chủng 種chủng 下hạ 五ngũ 句cú 正chánh 顯hiển 凡phàm 取thủ 前tiền 境cảnh 先tiên 須tu 想tưởng 像tượng 後hậu 身thân 隨tùy 之chi 想tưởng 若nhược 是thị 實thật 何hà 須tu 形hình 取thủ 形hình 若nhược 非phi 想tưởng 自tự 不bất 能năng 行hành 二nhị 既ký 相tương/tướng 須tu 豈khởi 非phi 虛hư 妄vọng 故cố 云vân 與dữ 念niệm 相tương 應ứng 。寤ngụ 寐mị 雖tuy 異dị 皆giai 是thị 想tưởng 為vi 寐mị 既ký 成thành 夢mộng 夢mộng 非phi 有hữu 實thật 應ưng 知tri 寤ngụ 想tưởng 豈khởi 是thị 實thật 耶da 則tắc 汝nhữ 下hạ 結kết 是thị 知tri 現hiện 今kim 想tưởng 像tượng 念niệm 慮lự 正chánh 由do 妄vọng 情tình 搖dao 動động 故cố 爾nhĩ 焉yên 不bất 是thị 妄vọng 融dung 色sắc 質chất 通thông 心tâm 念niệm 變biến 境cảnh 像tượng 成thành 夢mộng 寐mị 故cố 云vân 融dung 通thông 妄vọng 想tưởng ○# 標tiêu 前tiền 喻dụ 想tưởng 陰ấm 屬thuộc 此thử 第đệ 三tam 今kim 受thọ 陰ấm 喻dụ 第đệ 二nhị 妄vọng 想tưởng 文văn 云vân 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。手thủ 足túc 宴yến 安an 。百bách 骸hài 調điều 適thích 。忽hốt 如như 忘vong 生sanh 。性tánh 無vô 違vi 順thuận 。其kỳ 人nhân 無vô 故cố 。以dĩ 二nhị 手thủ 掌chưởng 。於ư 空không 相tương 摩ma 。於ư 二nhị 手thủ 中trung 。妄vọng 生sanh 澁sáp 滑hoạt 冷lãnh 熱nhiệt 諸chư 相tướng 。受thọ 陰ấm 當đương 知tri 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。 ○# 解giải 心tâm 生sanh 形hình 取thủ 。謂vị 心tâm 念niệm 若nhược 生sanh 形hình 質chất 必tất 取thủ 想tưởng 高cao 酸toan 起khởi 取thủ 之chi 驗nghiệm 也dã 寤ngụ 寐mị 等đẳng 由do 想tưởng 成thành 夢mộng 以dĩ 顯hiển 妄vọng 念niệm 常thường 無vô 間gian 然nhiên )# 。

化hóa 理lý 不bất 住trụ 。運vận 運vận 密mật 移di 。甲giáp 長trưởng 髮phát 生sanh 。氣khí 銷tiêu 容dung 皺trứu 。日nhật 夜dạ 相tương 代đại 。曾tằng 無vô 覺giác 悟ngộ 。

(# 疏sớ/sơ 顯hiển 行hành 相tương/tướng 也dã 初sơ 二nhị 句cú 標tiêu 行hành 陰ấm 遷thiên 流lưu 微vi 細tế 難nạn/nan 覺giác 故cố 云vân 不bất 住trụ 密mật 移di 也dã 甲giáp 長trường/trưởng 下hạ 釋thích 前tiền 二nhị 句cú 釋thích 不bất 住trụ 後hậu 一nhất 句cú 顯hiển 密mật 移di )# 。

阿A 難Nan 此thử 若nhược 非phi 汝nhữ 。云vân 何hà 體thể 遷thiên 。如như 必tất 是thị 真chân 。汝nhữ 可khả 無vô 覺giác 。

(# 標tiêu 非phi 汝nhữ 又hựu 不bất 可khả 是thị 汝nhữ 又hựu 無vô 憑bằng )# 。

則tắc 汝nhữ 諸chư 行hành 。念niệm 念niệm 不bất 停đình 。名danh 為vi 幽U 隱Ẩn 第Đệ 四Tứ 妄Vọng 想Tưởng 。

(# 疏sớ/sơ 示thị 虛hư 妄vọng 也dã 真chân 猶do 實thật 也dã 行hành 陰ấm 若nhược 非phi 汝nhữ 體thể 何hà 得đắc 相tương/tướng 代đại 不bất 停đình 又hựu 若nhược 實thật 是thị 汝nhữ 身thân 何hà 不bất 知tri 覺giác 生sanh 滅diệt 非phi 汝nhữ 不bất 可khả 是thị 汝nhữ 無vô 憑bằng 故cố 知tri 虛hư 妄vọng 則tắc 汝nhữ 下hạ 結kết 想tưởng 名danh 密mật 移di 難nạn/nan 覺giác 故cố 云vân 幽u 隱ẩn ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 譬thí 如như 瀑bộc 流lưu 波ba 浪lãng 相tương 續tục 。前tiền 際tế 後hậu 際tế 。不bất 相tương 踰du 越việt 。行hành 陰ấm 當đương 知tri 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。以dĩ 遷thiên 流lưu 生sanh 滅diệt 為vi 義nghĩa )# 。

又hựu 汝nhữ 精tinh 明minh 。湛trạm 不bất 搖dao 處xứ 。名danh 恆hằng 常thường 者giả 於ư 身thân 不bất 出xuất 。見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。

(# 疏sớ/sơ 牒điệp 指chỉ 識thức 體thể 也dã 初sơ 三tam 句cú 牒điệp 計kế 也dã 行hành 人nhân 所sở 認nhận 微vi 細tế 明minh 了liễu 離ly 生sanh 滅diệt 湛trạm 然nhiên 不bất 動động 。目mục 為vi 常thường 住trụ 者giả 即tức 識thức 陰ấm 也dã 於ư 身thân 下hạ 指chỉ 體thể 也dã 識thức 陰ấm 豈khởi 越việt 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。此thử 約ước 用dụng 指chỉ 也dã ○# 標tiêu 知tri 見kiến 立lập 知tri 。即tức 無vô 明minh 本bổn 。

若nhược 實thật 精tinh 真chân 。不bất 容dung 習tập 妄vọng 。何hà 因nhân 汝nhữ 等đẳng 。曾tằng 於ư 昔tích 年niên 。覩đổ 一nhất 奇kỳ 物vật 經kinh 歷lịch 年niên 歲tuế 。憶ức 忘vong 俱câu 無vô 。於ư 後hậu 忽hốt 然nhiên 。覆phú 覩đổ 前tiền 異dị 記ký 憶ức 宛uyển 然nhiên 。曾tằng 不bất 遺di 失thất 。則tắc 此thử 精tinh 了liễu 。湛trạm 不bất 搖dao 中trung 。念niệm 念niệm 受thọ 薰huân 。有hữu 何hà 籌trù 筭# 。

(# 疏sớ/sơ 正chánh 顯hiển 虛hư 妄vọng 也dã 初sơ 二nhị 句cú 反phản 標tiêu 若nhược 此thử 湛trạm 明minh 是thị 真chân 實thật 性tánh 不bất 合hợp 容dung 受thọ 虛hư 妄vọng 習tập 氣khí 習tập 氣khí 即tức 種chủng 子tử 也dã 何hà 因nhân 下hạ 九cửu 句cú 順thuận 釋thích 憶ức 忘vong 俱câu 無vô 。者giả 初sơ 若nhược 有hữu 憶ức 則tắc 有hữu 忘vong 時thời 元nguyên 既ký 無vô 憶ức 故cố 不bất 說thuyết 忘vong 覆phú 覩đổ 者giả 再tái 見kiến 也dã 再tái 見kiến 既ký 無vô 所sở 遺di 此thử 則tắc 容dung 受thọ 妄vọng 習tập 故cố 知tri 虛hư 妄vọng 非phi 真chân 甚thậm 明minh 則tắc 此thử 下hạ 結kết 示thị 也dã 受thọ 薰huân 持trì 種chủng 發phát 起khởi 現hiện 行hành 流lưu 注chú 生sanh 滅diệt 。不bất 可khả 計kế 矣hĩ ○# 標tiêu 知tri 見kiến 無vô 見kiến 。斯tư 則tắc 涅Niết 槃Bàn 無vô 漏lậu 真chân 淨tịnh 。云vân 何hà 是thị 中trung 。更cánh 容dung 他tha 物vật 。 ○# 解giải 名danh 恆hằng 常thường 者giả 諸chư 解giải 並tịnh 謂vị 識thức 已dĩ 離ly 行hành 無vô 生sanh 滅diệt 故cố 。也dã 今kim 觀quán 此thử 中trung 五ngũ 陰ấm 次thứ 第đệ 應ưng 通thông 二nhị 義nghĩa 一nhất 者giả 如như 向hướng 觀quán 行hành 中trung 次thứ 第đệ 所sở 顯hiển 二nhị 者giả 秖kỳ 就tựu 阿A 難Nan 等đẳng 現hiện 前tiền 而nhi 示thị 若nhược 然nhiên 則tắc 精tinh 明minh 不bất 搖dao 亦diệc 未vị 必tất 已dĩ 離ly 行hành 陰ấm 也dã 真chân 際tế 曰viết 此thử 陰ấm 通thông 收thu 八bát 識thức 用dụng 動động 體thể 常thường 見kiến 聞văn 精tinh 明minh 同đồng 一nhất 識thức 陰ấm 私tư 謂vị 節tiết 公công 意ý 以dĩ 見kiến 聞văn 為vi 用dụng 則tắc 動động 精tinh 明minh 為vi 體thể 則tắc 常thường 而nhi 不bất 知tri 今kim 文văn 即tức 以dĩ 見kiến 聞văn 為vi 精tinh 明minh 動động 用dụng 為vi 常thường 體thể 何hà 則tắc 識thức 無vô 所sở 存tồn 徧biến 在tại 諸chư 根căn 根căn 對đối 境cảnh 時thời 雖tuy 涉thiệp 於ư 用dụng 用dụng 在tại 無vô 記ký 未vị 起khởi 善thiện 惡ác 指chỉ 此thử 無vô 記ký 名danh 為vi 精tinh 明minh 湛trạm 不bất 搖dao 處xứ 。若nhược 約ước 分phân 齊tề 明minh 之chi 五ngũ 識thức 五ngũ 意ý 識thức 并tinh 第đệ 六lục 心tâm 王vương 皆giai 是thị 其kỳ 處xứ 也dã 佛Phật 恐khủng 眾chúng 生sanh 計kế 此thử 為vi 常thường 故cố 寄ký 阿A 難Nan 先tiên 且thả 定định 云vân 名danh 恆hằng 常thường 者giả 若nhược 實thật 精tinh 真chân 。不bất 容dung 習tập 妄vọng 。此thử 破phá 其kỳ 常thường 也dã 精tinh 謂vị 精tinh 明minh 真chân 即tức 恆hằng 常thường 何hà 因nhân 下hạ 示thị 妄vọng 習tập 相tương/tướng 念niệm 念niệm 受thọ 薰huân 。者giả 以dĩ 昔tích 覩đổ 奇kỳ 物vật 納nạp 種chủng 在tại 識thức 若nhược 不bất 受thọ 薰huân 覆phú 覩đổ 前tiền 異dị 必tất 無vô 記ký 憶ức 之chi 相tướng 既ký 不bất 忘vong 失thất 則tắc 知tri 中trung 間gian 常thường 為vi 無vô 明minh 念niệm 念niệm 薰huân 習tập 薰huân 習tập 即tức 妄vọng 何hà 精tinh 真chân 之chi 有hữu 乎hồ )# 。

阿A 難Nan 當đương 知tri 。此thử 湛trạm 非phi 真chân 。如như 急cấp 流lưu 水thủy 。望vọng 如như 恬điềm 靜tĩnh 。流lưu 急cấp 不bất 見kiến 。非phi 是thị 無vô 流lưu 。若nhược 非phi 想tưởng 元nguyên 。寧ninh 受thọ 妄vọng 習tập 。非phi 汝nhữ 六lục 根căn 。互hỗ 用dụng 合hợp 開khai 。此thử 之chi 妄vọng 想tưởng 。無vô 時thời 得đắc 滅diệt 。

(# 疏sớ/sơ 正chánh 顯hiển 微vi 細tế 也dã 識thức 陰ấm 離ly 行hành 故cố 名danh 為vi 湛trạm 不bất 是thị 常thường 住trụ 故cố 云vân 非phi 真chân 喻dụ 急cấp 流lưu 者giả 凡phàm 夫phu 二nhị 乘thừa 全toàn 不bất 覺giác 知tri 十Thập 地Địa 已dĩ 前tiền 雖tuy 覺giác 未vị 盡tận 故cố 云vân 流lưu 急cấp 不bất 見kiến 。若nhược 非phi 想tưởng 元nguyên 。等đẳng 者giả 顯hiển 此thử 正chánh 是thị 妄vọng 想tưởng 根căn 本bổn 以dĩ 第đệ 八bát 識thức 為vi 界giới 趣thú 生sanh 之chi 本bổn 也dã 非phi 汝nhữ 下hạ 四tứ 句cú 明minh 難nạn/nan 斷đoạn 互hỗ 用dụng 合hợp 開khai 。者giả 寄ký 根căn 明minh 發phát 。故cố 云vân 互hỗ 用dụng 開khai 令linh 無vô 隔cách 合hợp 為vi 一nhất 體thể 。也dã 如như 前tiền 文văn 云vân 返phản 流lưu 全toàn 一nhất 六lục 用dụng 不bất 行hành 。開khai 即tức 是thị 合hợp 故cố 無vô 二nhị 別biệt 若nhược 非phi 證chứng 真chân 此thử 難nan 滅diệt 矣hĩ ○# 標tiêu 微vi 細tế 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。流lưu 注chú 不bất 息tức 妙diệu 覺giác 方phương 盡tận )# 。

故cố 汝nhữ 現hiện 在tại 。見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。中trung 串xuyến 習tập 幾kỷ 。則tắc 湛trạm 了liễu 內nội 。罔võng 象tượng 虛hư 無vô 。第đệ 五ngũ 顛điên 倒đảo 。細tế 微vi 精tinh 想tưởng 。

(# 疏sớ/sơ 因nhân 細tế 得đắc 名danh 也dã 此thử 是thị 諸chư 識thức 之chi 中trung 串xuyến 習tập 機cơ 要yếu 亦diệc 名danh 精tinh 明minh 湛trạm 不bất 搖dao 處xứ 。故cố 云vân 湛trạm 了liễu 即tức 本bổn 識thức 也dã 有hữu 而nhi 若nhược 無vô 故cố 云vân 罔võng 象tượng 罔võng 無vô 也dã 象tượng 似tự 也dã 非phi 有hữu 形hình 質chất 。故cố 曰viết 虛hư 無vô 望vọng 前tiền 行hành 陰ấm 最tối 為vi 其kỳ 細tế 再tái 三tam 示thị 云vân 細tế 微vi 精tinh 也dã ○# 標tiêu 前tiền 四tứ 謂vị 之chi 妄vọng 想tưởng 此thử 識thức 陰ấm 名danh 之chi 精tinh 想tưởng 蓋cái 是thị 識thức 精tinh 元nguyên 明minh 。能năng 生sanh 諸chư 緣duyên 。緣duyên 所sở 遺di 者giả 。由do 諸chư 有hữu 情tình 。遺di 此thử 本bổn 明minh 。雖tuy 終chung 日nhật 行hành 。而nhi 不bất 自tự 覺giác 。枉uổng 入nhập 諸chư 趣thú 。前tiền 文văn 云vân 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。取thủ 頻tần 伽già 缾bình 塞tắc 其kỳ 兩lưỡng 孔khổng 。滿mãn 中trung 擎kình 空không 。千thiên 里lý 遠viễn 行hành 。用dụng 餉hướng 他tha 國quốc 。識thức 陰ấm 當đương 知tri 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。 ○# 解giải 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 等đẳng 始thỉ 破phá 見kiến 思tư 故cố 安an 想tưởng 得đắc 滅diệt 即tức 麤thô 垢cấu 先tiên 落lạc 也dã 問vấn 上thượng 文văn 受thọ 薰huân 約ước 無vô 明minh 說thuyết 今kim 妄vọng 想tưởng 滅diệt 何hà 止chỉ 見kiến 思tư 耶da 答đáp 無vô 明minh 所sở 薰huân 亦diệc 見kiến 思tư 種chủng 子tử 故cố 前tiền 指chỉ 見kiến 物vật 有hữu 憶ức 有hữu 忘vong 正chánh 是thị 麤thô 相tương/tướng 合hợp 種chủng 現hiện 雖tuy 盡tận 而nhi 根căn 本bổn 猶do 存tồn 非phi 謂vị 六lục 根căn 得đắc 真chân 互hỗ 用dụng 問vấn 此thử 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 體thể 無vô 不bất 圓viên 宗tông 無vô 不bất 極cực 至chí 於ư 破phá 陰ấm 力lực 用dụng 何hà 短đoản 乎hồ 答đáp 非phi 是thị 力lực 用dụng 不bất 恊# 體thể 宗tông 由do 辯biện 魔ma 中trung 五ngũ 十thập 重trọng/trùng 境cảnh 皆giai 從tùng 分phân 段đoạn 五ngũ 陰ấm 妄vọng 想tưởng 中trung 現hiện 今kim 齊tề 此thử 論luận 滅diệt 故cố 且thả 至chí 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 若nhược 如như 前tiền 又hựu 反phản 流lưu 全toàn 一nhất 。六lục 用dụng 不bất 行hành 。即tức 破phá 根căn 本bổn 無vô 明minh 有hữu 異dị 此thử 中trung 顛điên 倒đảo 妄vọng 想tưởng 。也dã 往vãng 人nhân 未vị 曉hiểu 所sở 說thuyết 雷lôi 同đồng 更cánh 請thỉnh 後hậu 賢hiền 精tinh 究cứu 斯tư 義nghĩa )# 。

阿A 難Nan 是thị 五ngũ 受thọ 陰ấm 。五ngũ 妄vọng 想tưởng 成thành 。

(# 疏sớ/sơ 此thử 五ngũ 即tức 是thị 眾chúng 生sanh 。所sở 受thọ 報báo 法pháp 故cố 通thông 名danh 受thọ 亦diệc 曰viết 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 眾chúng 生sanh 取thủ 此thử 為vi 自tự 體thể 故cố ○# 標tiêu 前tiền 阿A 難Nan 問vấn 云vân 如như 佛Phật 所sở 言ngôn 。五ngũ 陰ấm 相tướng 中trung 。五ngũ 種chủng 虛hư 妄vọng 。為vi 本bổn 想tưởng 心tâm 。我ngã 等đẳng 平bình 常thường 。未vị 蒙mông 如Như 來Lai 。微vi 細tế 開khai 示thị 。故cố 也dã 若nhược 總tổng 明minh 五ngũ 陰ấm 本bổn 因nhân 。同đồng 一nhất 妄vọng 想tưởng 為vi 別biệt 顯hiển 成thành 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 。五ngũ 受thọ 陰ấm 妄vọng 想tưởng 耳nhĩ )# 。

汝nhữ 今kim 欲dục 知tri 。因nhân 界giới 淺thiển 深thâm 。

(# 疏sớ/sơ 答đáp 詣nghệ 何hà 為vi 界giới 。也dã 界giới 即tức 因nhân 義nghĩa 亦diệc 是thị 分phần/phân 義nghĩa 因nhân 依y 界giới 分phần/phân 際tế 限hạn 別biệt 故cố 故cố 云vân 因nhân 界giới )# 。

唯duy 色sắc 與dữ 空không 。是thị 色sắc 邊biên 際tế 。

(# 色sắc 謂vị 形hình 色sắc 空không 謂vị 顯hiển 色sắc 俱câu 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 妄vọng 色sắc 妄vọng 空không 互hỗ 形hình 互hỗ 顯hiển 故cố 略lược 舉cử 色sắc 空không 攝nhiếp 一nhất 切thiết 盡tận ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 汝nhữ 見kiến 虛hư 空không 。徧biến 十thập 方phương 界giới 。空không 見kiến 不bất 分phân 。有hữu 空không 無vô 體thể 。有hữu 見kiến 無vô 覺giác 。是thị 色sắc 邊biên 際tế 。 ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 四tứ 大đại 圍vi 空không 而nhi 成thành 色sắc 質chất )# 。

唯duy 觸xúc 及cập 離ly 。是thị 受thọ 邊biên 際tế 。

(# 疏sớ/sơ 觸xúc 有hữu 違vi 順thuận 即tức 成thành 苦khổ 樂lạc 二nhị 受thọ 離ly 無vô 違vi 順thuận 但đãn 捨xả 受thọ 也dã ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 汝nhữ 身thân 現hiện 搏bác 四tứ 大đại 為vi 體thể 。見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。壅ủng 令linh 留lưu 礙ngại 。水thủy 火hỏa 風phong 土thổ 。旋toàn 令linh 覺giác 知tri 。是thị 受thọ 邊biên 際tế 。 ○# 解giải 資tư 中trung 曰viết 觸xúc 有hữu 苦khổ 樂lạc 離ly 即tức 成thành 捨xả 俱câu 名danh 為vi 受thọ )# 。

唯duy 記ký 與dữ 忘vong 。是thị 想tưởng 邊biên 際tế 。

(# 疏sớ/sơ 記ký 憶ức 忘vong 失thất 取thủ 像tượng 攀phàn 緣duyên 俱câu 為vi 想tưởng 陰ấm 之chi 分phần 齊tề 耳nhĩ ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 又hựu 汝nhữ 心tâm 中trung 。憶ức 識thức 誦tụng 習tập 。性tánh 發phát 知tri 見kiến 。容dung 現hiện 六lục 塵trần 。離ly 塵trần 無vô 相tướng 。離ly 覺giác 無vô 性tánh 。是thị 想tưởng 邊biên 際tế 。

唯duy 滅diệt 與dữ 生sanh 。是thị 行hành 邊biên 際tế 。

(# 疏sớ/sơ 生sanh 滅diệt 遷thiên 流lưu 剎sát 那na 四tứ 相tương/tướng 但đãn 是thị 生sanh 滅diệt 皆giai 行hành 分phần/phân 也dã ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 又hựu 汝nhữ 朝triêu 夕tịch 。生sanh 滅diệt 不bất 停đình 。知tri 見kiến 每mỗi 欲dục 。流lưu 於ư 世thế 間gian 。業nghiệp 運vận 每mỗi 常thường 。遷thiên 於ư 國quốc 土độ 。是thị 行hành 邊biên 際tế 。 ○# 解giải 私tư 謂vị 三tam 相tương/tướng 遷thiên 流lưu 俱câu 屬thuộc 行hành 陰ấm 略lược 舉cử 生sanh 滅diệt 以dĩ 攝nhiếp 於ư 異dị )# 。

湛trạm 入nhập 合hợp 湛trạm 。歸quy 識thức 邊biên 際tế 。

(# 疏sớ/sơ 湛trạm 前tiền 行hành 陰ấm 合hợp 歸quy 識thức 陰ấm 見kiến 識thức 不bất 動động 認nhận 為vi 真chân 湛trạm 齊tề 此thử 名danh 為vi 。識thức 陰ấm 邊biên 際tế 以dĩ 見kiến 行hành 陰ấm 是thị 生sanh 滅diệt 法pháp 。離ly 生sanh 滅diệt 處xứ 必tất 是thị 湛trạm 寂tịch 就tựu 所sở 認nhận 處xứ 即tức 識thức 分phân 齊tề 也dã ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 汝nhữ 等đẳng 見kiến 聞văn 。元nguyên 無vô 異dị 性tánh 。眾chúng 塵trần 隔cách 越việt 。無vô 狀trạng 異dị 生sanh 。性tánh 中trung 相tương 知tri 。用dụng 中trung 相tương/tướng 皆giai 同đồng 異dị 失thất 準chuẩn 。是thị 識thức 邊biên 際tế ○# 解giải 湛trạm 生sanh 滅diệt 之chi 際tế 入nhập 精tinh 明minh 之chi 處xứ 方phương 名danh 合hợp 湛trạm 合hợp 同đồng 也dã 以dĩ 行hành 相tương/tướng 異dị 而nhi 識thức 體thể 同đồng 故cố )# 。

此thử 五ngũ 陰ấm 元nguyên 。重trùng 疊điệp 生sanh 起khởi 。生sanh 因nhân 識thức 有hữu 。滅diệt 從tùng 色sắc 除trừ 。

(# 疏sớ/sơ 答đáp 前tiền 為vi 頓đốn 銷tiêu 除trừ 為vi 次thứ 第đệ 盡tận 。也dã 生sanh 起khởi 則tắc 從tùng 細tế 至chí 麤thô 從tùng 內nội 感cảm 外ngoại 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。唯duy 識thức 變biến 故cố 故cố 云vân 生sanh 因nhân 識thức 有hữu 。除trừ 斷đoạn 則tắc 先tiên 麤thô 後hậu 細tế 從tùng 外ngoại 向hướng 內nội 如như 浣hoán 衣y 磨ma 鏡kính 麤thô 垢cấu 先tiên 落lạc 然nhiên 生sanh 起khởi 時thời 實thật 非phi 前tiền 後hậu 一nhất 念niệm 頓đốn 變biến 以dĩ 約ước 麤thô 細tế 作tác 此thử 說thuyết 耳nhĩ 圓viên 頓đốn 觀quán 法pháp 斷đoạn 亦diệc 非phi 次thứ 功công 行hành 成thành 時thời 自tự 然nhiên 爾nhĩ 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 約ước 生sanh 則tắc 由do 內nội 造tạo 外ngoại 從tùng 細tế 至chí 麤thô 如như 著trước 衣y 也dã 故cố 迷mê 理lý 有hữu 識thức 乃nãi 至chí 有hữu 色sắc 約ước 滅diệt 則tắc 由do 外ngoại 至chí 內nội 從tùng 麤thô 至chí 細tế 如như 脫thoát 衣y 也dã 故cố 悟ngộ 理lý 色sắc 盡tận 乃nãi 至chí 識thức 盡tận )# 。

理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。乘thừa 悟ngộ 併tinh 銷tiêu 事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。

(# 疏sớ/sơ 前tiền 約ước 生sanh 起khởi 除trừ 斷đoạn 道Đạo 理lý 合hợp 然nhiên 若nhược 定định 作tác 此thử 解giải 焉yên 知tri 虛hư 妄vọng 故cố 須tu 先tiên 理lý 後hậu 事sự 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 除trừ 方phương 了liễu 修tu 證chứng 之chi 義nghĩa 耳nhĩ 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。者giả 若nhược 約ước 證chứng 悟ngộ 圓viên 理lý 即tức 一nhất 斷đoạn 一nhất 切thiết 斷đoạn 無vô 前tiền 後hậu 也dã 如như 前tiền 文văn 云vân 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。塵trần 垢cấu 應ứng 念niệm 銷tiêu 。成thành 圓viên 明minh 淨tịnh 妙diệu 。解giải 悟ngộ 亦diệc 然nhiên 圓viên 覺giác 云vân 知tri 幻huyễn 即tức 離ly 。離ly 幻huyễn 即tức 覺giác 。亦diệc 無vô 漸tiệm 次thứ 。以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。皆giai 從tùng 心tâm 起khởi 妄vọng 念niệm 而nhi 生sanh 念niệm 即tức 無vô 念niệm 一nhất 切thiết 頓đốn 盡tận 由do 真chân 性tánh 中trung 本bổn 無vô 妄vọng 故cố 故cố 云vân 乘thừa 悟ngộ 併tinh 銷tiêu 事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。者giả 五ngũ 陰ấm 妄vọng 法pháp 名danh 之chi 曰viết 事sự 陰ấm 既ký 麤thô 細tế 不bất 同đồng 法pháp 爾nhĩ 麤thô 者giả 先tiên 去khứ 解giải 行hành 雖tuy 頓đốn 斷đoạn 自tự 有hữu 序tự 日nhật 出xuất 孩hài 生sanh 皆giai 喻dụ 此thử 也dã ○# 解giải 私tư 謂vị 此thử 文văn 總tổng 略lược 不bất 易dị 甄chân 明minh 且thả 約ước 二nhị 義nghĩa 釋thích 其kỳ 大đại 節tiết 一nhất 者giả 以dĩ 此thử 四tứ 句cú 俱câu 就tựu 觀quán 行hành 位vị 伏phục 義nghĩa 釋thích 之chi 謂vị 依y 理lý 頓đốn 悟ngộ 乘thừa 悟ngộ 修tu 觀quán 用dụng 觀quán 併tinh 銷tiêu 而nhi 其kỳ 五ngũ 陰ấm 在tại 運vận 麤thô 者giả 先tiên 除trừ 細tế 者giả 後hậu 盡tận 故cố 曰viết 事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。因nhân 次thứ 第đệ 盡tận 。前tiền 文văn 所sở 明minh 五ngũ 陰ấm 區khu 宇vũ 次thứ 第đệ 而nhi 顯hiển 者giả 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 二nhị 者giả 以dĩ 上thượng 二nhị 句cú 約ước 相tương 似tự 位vị 說thuyết 下hạ 二nhị 句cú 約ước 觀quán 行hành 位vị 說thuyết 觀quán 行hành 可khả 見kiến 相tương 似tự 位vị 者giả 從tùng 入nhập 初sơ 信tín 似tự 證chứng 三tam 諦đế 名danh 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。圓viên 破phá 五ngũ 陰ấm 名danh 乘thừa 悟ngộ 併tinh 銷tiêu 但đãn 此thử 併tinh 銷tiêu 有hữu 盡tận 未vị 盡tận 盡tận 在tại 七thất 信tín 未vị 在tại 已dĩ 前tiền 上thượng 文văn 所sở 明minh 五ngũ 陰ấm 若nhược 盡tận 能năng 超siêu 五ngũ 濁trược 者giả 即tức 其kỳ 義nghĩa 也dã 問vấn 孤cô 山sơn 云vân 色sắc 盡tận 在tại 觀quán 行hành 位vị 受thọ 盡tận 在tại 初sơ 二nhị 兩lưỡng 信tín 想tưởng 盡tận 在tại 三tam 四tứ 行hành 盡tận 在tại 五ngũ 六lục 識thức 盡tận 入nhập 七thất 信tín 已dĩ 去khứ 今kim 何hà 以dĩ 總tổng 判phán 五ngũ 陰ấm 盡tận 在tại 七thất 信tín 將tương 非phi 好hảo 辯biện 矯kiểu 異dị 先tiên 說thuyết 乎hồ 答đáp 非phi 好hảo 辯biện 也dã 誠thành 有hữu 以dĩ 也dã 一nhất 按án 文văn 二nhị 詳tường 義nghĩa 且thả 按án 文văn 者giả 前tiền 色sắc 陰ấm 盡tận 見kiến 諸chư 佛Phật 心tâm 。如như 明minh 鏡kính 中trung 。顯hiển 現hiện 其kỳ 像tượng 。受thọ 陰ấm 盡tận 得đắc 意ý 生sanh 身thân 。隨tùy 往vãng 無vô 礙ngại 。想tưởng 陰ấm 盡tận 虛hư 受thọ 照chiếu 應ứng 。了liễu 罔võng 陳trần 習tập 。行hành 陰ấm 盡tận 於ư 涅Niết 槃Bàn 天thiên 。將tương 大đại 明minh 悟ngộ 。識thức 陰ấm 盡tận 即tức 得đắc 現hiện 前tiền 諸chư 根căn 互hỗ 用dụng 。凡phàm 此thử 五ngũ 者giả 豈khởi 非phi 皆giai 是thị 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。之chi 明minh 文văn 乎hồ 二nhị 說thuyết 義nghĩa 者giả 如như 前tiền 說thuyết 色sắc 陰ấm 妄vọng 想tưởng 云vân 汝nhữ 體thể 先tiên 因nhân 。父phụ 母mẫu 想tưởng 生sanh 。汝nhữ 心tâm 非phi 想tưởng 。則tắc 不bất 能năng 來lai 。想tưởng 中trung 傳truyền 命mạng 。以dĩ 此thử 觀quán 之chi 。色sắc 由do 想tưởng 生sanh 色sắc 陰ấm 若nhược 亡vong 想tưởng 陰ấm 必tất 盡tận 想tưởng 陰ấm 若nhược 盡tận 既ký 無vô 陳trần 習tập 豈khởi 非phi 已dĩ 斷đoạn 思tư 惟duy 煩phiền 惱não 耶da 況huống 想tưởng 陰ấm 之chi 前tiền 受thọ 陰ấm 盡tận 時thời 得đắc 意ý 生sanh 身thân 。若nhược 不bất 斷đoạn 思tư 出xuất 分phân 段đoạn 死tử 安an 得đắc 意ý 生sanh 乎hồ 受thọ 盡tận 尚thượng 爾nhĩ 想tưởng 行hành 識thức 盡tận 不bất 亦diệc 例lệ 然nhiên 又hựu 則tắc 色sắc 陰ấm 盡tận 者giả 。能năng 超siêu 劫kiếp 濁trược 前tiền 明minh 劫kiếp 濁trược 從tùng 見kiến 虛hư 空không 徧biến 十thập 方phương 界giới 。即tức 名danh 為vi 濁trược 是thị 則tắc 劫kiếp 濁trược 盡tận 時thời 不bất 應ưng 見kiến 空không 空không 見kiến 若nhược 除trừ 受thọ 等đẳng 四tứ 陰ấm 復phục 何hà 所sở 在tại 故cố 知tri 五ngũ 濁trược 超siêu 必tất 同đồng 時thời 不bất 可khả 以dĩ 常thường 塗đồ 所sở 談đàm 較giảo 其kỳ 倫luân 次thứ 也dã 圓viên 師sư 所sở 解giải 恐khủng 非phi 經kinh 意ý 古cổ 云vân 說thuyết 經Kinh 者giả 傳truyền 先tiên 儒nho 之chi 言ngôn 非phi 從tùng 己kỷ 出xuất 不bất 得đắc 相tương/tướng 讓nhượng 讓nhượng 之chi 則tắc 其kỳ 道đạo 不bất 明minh 余dư 忝thiểm 傳truyền 先tiên 佛Phật 之chi 言ngôn 果quả 有hữu 以dĩ 也dã 亦diệc 何hà 敢cảm 讓nhượng 哉tai )# 。

我ngã 已dĩ 示thị 汝nhữ 。劫kiếp 波ba 巾cân 結kết 。何hà 所sở 不bất 明minh 。再tái 此thử 詢tuân 問vấn 。

(# 疏sớ/sơ 此thử 引dẫn 前tiền 說thuyết 結kết 責trách 未vị 解giải 也dã 如như 前tiền 文văn 云vân 巾cân 體thể 是thị 同đồng 。因nhân 結kết 有hữu 異dị 。又hựu 云vân 畢tất 竟cánh 同đồng 中trung 。生sanh 畢tất 竟cánh 異dị 。又hựu 云vân 六lục 結kết 同đồng 體thể 。結kết 不bất 同đồng 時thời 。即tức 結kết 解giải 時thời 云vân 何hà 同đồng 除trừ 。此thử 皆giai 理lý 則tắc 頓đốn 悟ngộ 。事sự 非phi 頓đốn 除trừ 。如như 何hà 再tái 問vấn 耶da 頓đốn 漸tiệm 悟ngộ 修tu 如như 圓viên 覺giác 疏sớ/sơ ○# 解giải 所sở 皆giai 先tiên 說thuyết 亦diệc 有hữu 頓đốn 漸tiệm 二nhị 義nghĩa 巾cân 體thể 是thị 一nhất 以dĩ 喻dụ 真chân 性tánh 悟ngộ 則tắc 成thành 頓đốn 也dã 巾cân 結kết 有hữu 異dị 以dĩ 喻dụ 妄vọng 想tưởng 除trừ 則tắc 成thành 漸tiệm 也dã 原nguyên 夫phu 天thiên 巾cân 由do 次thứ 第đệ 而nhi 結kết 亦diệc 次thứ 第đệ 而nhi 解giải 。所sở 譬thí 六lục 根căn 及cập 以dĩ 五ngũ 陰ấm 生sanh 之chi 與dữ 滅diệt 一nhất 往vãng 相tương/tướng 類loại 再tái 研nghiên 有hữu 殊thù 何hà 者giả 以dĩ 六lục 根căn 義nghĩa 橫hoạnh/hoành 五ngũ 陰ấm 義nghĩa 竪thụ 故cố 且thả 如như 六lục 根căn 迷mê 真chân 起khởi 妄vọng 因nhân 妄vọng 成thành 根căn 必tất 無vô 先tiên 眼nhãn 次thứ 耳nhĩ 等đẳng 異dị 至chí 於ư 反phản 妄vọng 歸quy 真chân 亦diệc 無vô 從tùng 麤thô 至chí 細tế 之chi 理lý 豈khởi 非phi 橫hoạnh/hoành 義nghĩa 耶da 前tiền 以dĩ 結kết 解giải 次thứ 第đệ 為ví 喻dụ 者giả 但đãn 取thủ 六lục 根căn 差sai 別biệt 及cập 選tuyển 擇trạch 圓viên 通thông 謂vị 之chi 次thứ 第đệ 也dã 今kim 明minh 五ngũ 陰ấm 亦diệc 迷mê 真chân 起khởi 妄vọng 因nhân 妄vọng 成thành 陰ấm 既ký 云vân 生sanh 因nhân 識thức 有hữu 。滅diệt 從tùng 色sắc 除trừ 。豈khởi 非phi 竪thụ 義nghĩa 耶da 若nhược 以dĩ 結kết 解giải 喻dụ 之chi 則tắc 兩lưỡng 番phiên 次thứ 第đệ 宛uyển 有hữu 倫luân 緒tự 當đương 知tri 前tiền 文văn 舉cử 喻dụ 不bất 可khả 以dĩ 喻dụ 難nạn/nan 法pháp 此thử 中trung 引dẫn 例lệ 不bất 可khả 以dĩ 根căn 難nạn/nan 陰ấm 適thích 時thời 之chi 說thuyết 須tu 曉hiểu 大đại 綱cương 又hựu 前tiền 示thị 巾cân 結kết 難nạn/nan 成thành 次thứ 第đệ 至chí 解giải 縈oanh 之chi 際tế 一nhất 六lục 同đồng 時thời 蓋cái 顯hiển 一nhất 根căn 反phản 源nguyên 六lục 根căn 解giải 脫thoát 今kim 亦diệc 如như 是thị 。故cố 相tương 似tự 位vị 一nhất 陰ấm 若nhược 破phá 五ngũ 陰ấm 皆giai 除trừ 向hướng 所sở 以dĩ 作tác 兩lưỡng 義nghĩa 釋thích 頓đốn 漸tiệm 之chi 文văn 者giả 亦diệc 順thuận 斯tư 意ý 也dã )# 。

汝nhữ 應ưng 將tương 此thử 。妄vọng 想tưởng 根căn 元nguyên 。心tâm 得đắc 開khai 通thông 。傳truyền 示thị 將tương 來lai 。末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。諸chư 修tu 行hành 者giả 。令linh 識thức 虛hư 妄vọng 。深thâm 厭yếm 自tự 生sanh 。知tri 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。不bất 戀luyến 三tam 界giới 。

(# 疏sớ/sơ 如như 上thượng 五ngũ 種chủng 妄vọng 想tưởng 即tức 是thị 五ngũ 陰ấm 根căn 本bổn 五ngũ 陰ấm 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。皆giai 妄vọng 想tưởng 也dã 如như 上thượng 文văn 云vân 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。并tinh 洎kịp 十thập 方phương 諸chư 有hữu 漏lậu 國quốc 。及cập 諸chư 眾chúng 生sanh 。同đồng 是thị 覺giác 明minh 。無vô 漏lậu 妙diệu 心tâm 。見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。虛hư 妄vọng 病bệnh 緣duyên 。和hòa 合hợp 妄vọng 生sanh 。和hòa 合hợp 妄vọng 死tử 。汝nhữ 既ký 悟ngộ 此thử 故cố 云vân 心tâm 得đắc 開khai 通thông 。亦diệc 合hợp 他tha 解giải 故cố 云vân 傳truyền 示thị 合hợp 識thức 若nhược 知tri 依y 正chánh 自tự 他tha 俱câu 一nhất 妄vọng 想tưởng 即tức 可khả 厭yếm 患hoạn 五ngũ 蘊uẩn 自tự 體thể 求cầu 趣thú 涅Niết 槃Bàn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 三tam 界giới 之chi 可khả 戀luyến 乎hồ 故cố 此thử 囑chúc 勸khuyến 弘hoằng 宣tuyên 自tự 他tha 俱câu 益ích 也dã ○# 標tiêu 令linh 識thức 虛hư 妄vọng 。者giả 俾tỉ 行hành 人nhân 諳am 識thức 五ngũ 陰ấm 中trung 五ngũ 十thập 種chủng 魔ma 事sự 同đồng 一nhất 虛hư 妄vọng 。也dã ○# 解giải 付phó 囑chúc 流lưu 通thông 唯duy 行hành 與dữ 教giáo 自tự 辯biện 魔ma 來lai 流lưu 通thông 行hành 也dã 此thử 下hạ 盡tận 經kinh 流lưu 通thông 教giáo 也dã )# 。

阿A 難Nan 若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。徧biến 滿mãn 十thập 方phương 所sở 有hữu 。虛hư 空không 盈doanh 滿mãn 七thất 寶bảo 。持trì 以dĩ 奉phụng 上thượng 。微vi 塵trần 諸chư 佛Phật 。承thừa 事sự 供cúng 養dường 。心tâm 無vô 虛hư 度độ 。於ư 意ý 云vân 何hà 。是thị 人nhân 以dĩ 此thử 。施thí 佛Phật 因nhân 緣duyên 。得đắc 福phước 多đa 不phủ 。

(# 疏sớ/sơ 此thử 文văn 校giảo 量lượng 文văn 雖tuy 不bất 多đa 意ý 已dĩ 周chu 盡tận 七thất 寶bảo 財tài 之chi 勝thắng 也dã 滿mãn 空không 多đa 之chi 勝thắng 也dã 微vi 塵trần 諸chư 佛Phật 。福phước 田điền 勝thắng 也dã 承thừa 事sự 供cúng 養dường 。無vô 虛hư 度độ 者giả 心tâm 之chi 勝thắng 也dã 又hựu 虛hư 空không 珍trân 寶bảo 廣quảng 大đại 。心tâm 奉phụng 上thượng 諸chư 佛Phật 。承thừa 事sự 供cúng 養dường 。第đệ 一nhất 心tâm 心tâm 無vô 虛hư 度độ 。長trường 時thời 心tâm 如như 是thị 布bố 施thí 。心tâm 境cảnh 俱câu 勝thắng 所sở 獲hoạch 福phước 德đức 。其kỳ 大đại 矣hĩ 哉tai )# 。

阿A 難Nan 答đáp 言ngôn 虛hư 空không 無vô 盡tận 。珍trân 寶bảo 無vô 邊biên 。昔tích 有hữu 眾chúng 生sanh 。施thí 佛Phật 七thất 錢tiền 。捨xả 身thân 猶do 獲hoạch 。轉Chuyển 輪Luân 王Vương 位vị 。況huống 復phục 現hiện 前tiền 。虛hư 空không 既ký 窮cùng 。佛Phật 土độ 充sung 徧biến 皆giai 施thí 珍trân 寶bảo 。窮cùng 劫kiếp 思tư 議nghị 。尚thượng 不bất 能năng 及cập 。是thị 福phước 云vân 何hà 。更cánh 有hữu 邊biên 際tế 。

施thí 佛Phật 七thất 錢tiền 。獲hoạch 輪Luân 王Vương 位vị 顯hiển 福phước 田điền 中trung 佛Phật 福phước 為vi 勝thắng 輪Luân 王Vương 之chi 福phước 七thất 寶bảo 具cụ 足túc 。千thiên 子tử 圍vi 繞nhiễu 況huống 盡tận 空không 珍trân 寶bảo 以dĩ 奉phụng 如Như 來Lai 。所sở 施thí 之chi 物vật 。尚thượng 窮cùng 劫kiếp 難nan 思tư 其kỳ 所sở 招chiêu 福phước 豈khởi 有hữu 邊biên 際tế 非phi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。莫mạc 能năng 知tri 矣hĩ )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。諸chư 佛Phật 如Như 來Lai 。語ngứ 無vô 虛hư 妄vọng 。

(# 此thử 告cáo 語ngữ 不bất 虛hư 令linh 深thâm 信tín 佛Phật 所sở 說thuyết 真chân 實thật 也dã 。標tiêu 如Như 來Lai 真chân 實thật 如như 五ngũ 語ngữ 也dã )# 。

若nhược 復phục 有hữu 人nhân 。身thân 具cụ 四tứ 重trọng 。十thập 波ba 羅la 夷di 。瞬thuấn 息tức 即tức 經kinh 。此thử 方phương 他tha 方phương 。阿A 鼻Tỳ 地Địa 獄Ngục 。乃nãi 至chí 窮cùng 盡tận 。十thập 方phương 無vô 間gián 。靡mĩ 不bất 經kinh 歷lịch 。

(# 疏sớ/sơ 示thị 人nhân 具cụ 極cực 罪tội 也dã 波ba 羅la 夷di 此thử 云vân 棄khí 或hoặc 云vân 不bất 可khả 樂lạc 棄khí 故cố 即tức 現hiện 無vô 僧Tăng 用dụng 不bất 可khả 樂lạc 即tức 當đương 入nhập 地địa 獄ngục 。小Tiểu 乘Thừa 四tứ 棄khí 大Đại 乘Thừa 十thập 重trọng/trùng 具cụ 犯phạm 此thử 罪tội 受thọ 報báo 無vô 窮cùng 。故cố 歷lịch 十thập 方phương 靡mĩ 不bất 皆giai 至chí 阿A 鼻Tỳ 五ngũ 無Vô 間Gián 獄Ngục ○# 標tiêu 大Đại 乘Thừa 十thập 棄khí 於ư 殺sát 盜đạo 婬dâm 妄vọng 外ngoại 更cánh 加gia 五ngũ 酤cô 酒tửu 六lục 說thuyết 在tại 家gia 出xuất 家gia 人nhân 。過quá 七thất 自tự 讚tán 毀hủy 他tha 。八bát 慳san 吝lận 九cửu 瞋sân 恚khuể 十thập 自tự 謗báng 三Tam 寶Bảo 。不bất 信tín 因nhân 果quả 。

能năng 以dĩ 一nhất 念niệm 。將tương 此thử 法Pháp 門môn 。於ư 末mạt 劫kiếp 中trung 。開khai 示thị 未vị 學học 。

(# 疏sớ/sơ 顯hiển 弘hoằng 經kinh 持trì 少thiểu 也dã 一nhất 念niệm 心tâm 之chi 邊biên 際tế 也dã 夫phu 弘hoằng 經kinh 者giả 時thời 必tất 長trường 久cửu 豈khởi 有hữu 一nhất 念niệm 而nhi 宣tuyên 說thuyết 者giả 今kim 顯hiển 弘hoằng 經Kinh 力lực 大đại 故cố 舉cử 至chí 少thiểu 以dĩ 顯hiển 殊thù 勝thắng )# 。

是thị 人nhân 罪tội 障chướng 。應ưng 念niệm 銷tiêu 滅diệt 變biến 其kỳ 所sở 受thọ 。地địa 獄ngục 苦khổ 因nhân 。成thành 安An 樂Lạc 國Quốc 。

(# 滅diệt 罪tội 勝thắng 也dã 重trọng 罪tội 之chi 人nhân 。一nhất 念niệm 弘hoằng 經kinh 其kỳ 力lực 能năng 翻phiên 極cực 重trọng 苦khổ 報báo 成thành 極cực 樂lạc 報báo )# 。

得đắc 福phước 超siêu 越việt 。前tiền 之chi 施thí 人nhân 。百bách 倍bội 千thiên 倍bội 。千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。如như 是thị 乃nãi 至chí 。筭# 數số 譬thí 喻dụ 所sở 不bất 能năng 及cập 。

(# 得đắc 福phước 勝thắng 也dã 前tiền 之chi 施thí 福phước 已dĩ 自tự 難nan 量lương 今kim 此thử 復phục 超siêu 千thiên 萬vạn 億ức 倍bội 。喻dụ 所sở 不bất 及cập 何hà 奇kỳ 之chi 若nhược 此thử 乎hồ 問vấn 極cực 重trọng 罪tội 人nhân 極cực 少thiểu 時thời 分phân 為vi 人nhân 讀đọc 說thuyết 未vị 足túc 可khả 稱xưng 何hà 以dĩ 滅diệt 業nghiệp 得đắc 福phước 如như 此thử 殊thù 勝thắng 耶da 答đáp 此thử 有hữu 多đa 義nghĩa 故cố 獲hoạch 勝thắng 報báo 一nhất 所sở 弘hoằng 之chi 經kinh 是thị 佛Phật 極cực 談đàm 教giáo 理lý 行hành 果quả 皆giai 不bất 思tư 議nghị 。故cố 謂vị 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 法pháp 法pháp 皆giai 是thị 有hữu 情tình 無vô 情tình 。有hữu 性tánh 無vô 性tánh 。齊tề 成thành 佛Phật 道Đạo 。此thử 理lý 不bất 思tư 議nghị 也dã 佛Phật 頂đảnh 心tâm 咒chú 因nhân 人nhân 果quả 人nhân 皆giai 依y 此thử 法Pháp 。滅diệt 惡ác 生sanh 善thiện 八bát 理lý 化hóa 他tha 防phòng 邪tà 護hộ 正chánh 進tiến 行hành 彌di 速tốc 能năng 成thành 菩Bồ 提Đề 。此thử 教giáo 不bất 思tư 議nghị 也dã 圓viên 通thông 行hành 門môn 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 觀quán 音âm 為vi 最tối 此thử 行hành 不bất 思tư 議nghị 也dã 六lục 十thập 聖thánh 位vị 。第đệ 三tam 漸tiệm 次thứ 便tiện 證chứng 無vô 生sanh 復phục 說thuyết 乾can/kiền/càn 慧tuệ 能năng 超siêu 因nhân 位vị 直trực 入nhập 果quả 海hải 此thử 果quả 不bất 思tư 議nghị 也dã 二nhị 末mạt 世thế 多đa 障chướng 能năng 於ư 此thử 時thời 弘hoằng 此thử 極cực 談đàm 信tín 解giải 真chân 正chánh 實thật 希hy 有hữu 故cố 三tam 施thí 福phước 唯duy 得đắc 生sanh 死tử 之chi 報báo 仍nhưng 但đãn 自tự 利lợi 弘hoằng 經Kinh 法Pháp 利lợi 能năng 至chí 無vô 漏lậu 能năng 令linh 聞văn 者giả 信tín 解giải 無vô 謬mậu 展triển 轉chuyển 利lợi 樂lạc 無vô 窮cùng 盡tận 故cố 由do 是thị 一nhất 念niệm 雖tuy 少thiểu 其kỳ 利lợi 愽# 哉tai 是thị 故cố 能năng 勝thắng 前tiền 寶bảo 施thí 福phước )# 。

阿A 難Nan 若nhược 有hữu 眾chúng 生sanh 。能năng 誦tụng 此thử 經Kinh 。能năng 持trì 此thử 咒chú 如như 我ngã 廣quảng 說thuyết 。窮cùng 劫kiếp 不bất 盡tận 。依y 我ngã 教giáo 言ngôn 。如như 教giáo 行hành 道Đạo 。直trực 成thành 菩Bồ 提Đề 。無vô 復phục 魔ma 業nghiệp 。

(# 廣quảng 說thuyết 不bất 盡tận 者giả 即tức 前tiền 文văn 云vân 若nhược 我ngã 說thuyết 是thị 。佛Phật 頂đảnh 光quang 聚tụ 。悉tất 怛đát 多đa 咒chú 從tùng 旦đán 至chí 暮mộ 。音âm 聲thanh 相tương 連liên 字tự 句cú 中trung 間gian 。亦diệc 不bất 重trùng 疊điệp 。經kinh 河hà 沙sa 劫kiếp 終chung 不bất 能năng 盡tận 。此thử 顯hiển 經kinh 義nghĩa 及cập 持trì 者giả 功công 德đức 皆giai 不bất 可khả 量lượng 也dã 。依y 我ngã 下hạ 以dĩ 能năng 得đắc 最tối 極cực 之chi 果quả 能năng 離ly 內nội 外ngoại 魔ma 事sự 用dụng 勸khuyến 如như 說thuyết 而nhi 行hành 。也dã 斯tư 則tắc 弘hoằng 持trì 經Kinh 者giả 所sở 得đắc 所sở 離ly 唯duy 佛Phật 與dữ 佛Phật 。乃nãi 能năng 知tri 之chi 。 ○# 解giải 私tư 謂vị 前tiền 利lợi 他tha 得đắc 福phước 此thử 自tự 利lợi 成thành 道Đạo 或hoặc 以dĩ 此thử 義nghĩa 釋thích 成thành 上thượng 文văn 謂vị 開khai 示thị 未vị 學học 。得đắc 福phước 斯tư 勝thắng 者giả 良lương 由do 眾chúng 生sanh 於ư 教giáo 誦tụng 持trì 乃nãi 至chí 成thành 道Đạo 。所sở 益ích 大đại 故cố )# 。

佛Phật 說thuyết 此thử 經Kinh 已dĩ 。比Bỉ 丘Khâu 。比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 。

(# 標tiêu 出xuất 家gia 二nhị 眾chúng )# 。

優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。優Ưu 婆Bà 夷Di 。

(# 在tại 家gia 行hành 淨tịnh 行hạnh 二nhị 眾chúng )# 。

一nhất 切thiết 世thế 間gian 天thiên 。人nhân 阿a 脩tu 羅la 及cập 諸chư 他tha 方phương 。菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。聖thánh 仙tiên 童đồng 子tử 。并tinh 初sơ 發phát 心tâm 大đại 力lực 鬼quỷ 神thần 。皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。作tác 禮lễ 而nhi 去khứ 。

(# 疏sớ/sơ 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 及cập 妙Diệu 吉Cát 祥Tường 。雖tuy 各các 有hữu 說thuyết 功công 歸quy 於ư 佛Phật 緫# 名danh 佛Phật 說thuyết 三tam 種chủng 世thế 間gian 故cố 云vân 一nhất 切thiết 器khí 界giới 所sở 住trụ 境cảnh 也dã 菩Bồ 薩Tát 二Nhị 乘Thừa 。智trí 正chánh 覺giác 攝nhiếp 餘dư 皆giai 有hữu 情tình 世thế 間gian 聖thánh 仙tiên 童đồng 子tử 。此thử 仙tiên 眾chúng 之chi 一nhất 也dã 經kinh 中trung 有hữu 此thử 真chân 言ngôn 大đại 歡hoan 喜hỷ 者giả 近cận 得đắc 世thế 間gian 歡hoan 喜hỷ 遠viễn 得đắc 出xuất 世thế 初Sơ 地Địa 由do 三tam 義nghĩa 故cố 歡hoan 喜hỷ 一nhất 能năng 說thuyết 人nhân 清thanh 淨tịnh 二nhị 所sở 說thuyết 法Pháp 清thanh 淨tịnh 三tam 所sở 得đắc 果quả 清thanh 淨tịnh 由do 斯tư 義nghĩa 故cố 。皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 ○# 解giải 初sơ 發phát 心tâm 者giả 。圓viên 教giáo 外ngoại 凡phàm 或hoặc 內nội 凡phàm 也dã 皆giai 大đại 歡hoan 喜hỷ 。通thông 該cai 凡phàm 聖thánh 孤cô 山sơn 曰viết 既ký 聞văn 談đàm 常thường 扶phù 律luật 即tức 偏thiên 解giải 圓viên 同đồng 服phục 醍đề 醐hồ 咸hàm 霑triêm 妙diệu 益ích 故cố 大đại 歡hoan 喜hỷ ○# 疏sớ/sơ 絕tuyệt 筆bút 頌tụng 曰viết 以dĩ 此thử 少thiểu 分phần 贊tán 經Kinh 力lực 施thí 他tha 流lưu 演diễn 無vô 窮cùng 盡tận 所sở 獲hoạch 利lợi 樂lạc 悉tất 迴hồi 向hướng 菩Bồ 提Đề 。實thật 際tế 眾chúng 生sanh 界giới 。

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh

唐Đường 廣Quảng 州Châu 制Chế 止Chỉ 寺Tự 極Cực 量Lượng 傳Truyền (# 即Tức 譯Dịch 經Kinh 祖Tổ 師Sư 也Dã 出Xuất 大Đại 宋Tống 高Cao 僧Tăng 傳Truyền )#

釋thích 極cực 量lượng 中trung 印ấn 度độ 人nhân 也dã 梵Phạm 名danh 般bát 剌lạt 蜜mật 諦đế 唐đường 言ngôn 極cực 量lượng 懷hoài 道đạo 觀quán 方phương 隨tùy 緣duyên 濟tế 物vật 展triển 轉chuyển 游du 化hóa 漸tiệm 達đạt 支chi 那na (# 印ấn 度độ 俗tục 呼hô 廣quảng 府phủ 為vi 支chi 那na 名danh 帝đế 京kinh 為vi 摩ma 訶ha 支chi 那na 也dã )# 乃nãi 於ư 廣quảng 州châu 制chế 止chỉ 道Đạo 場Tràng 駐trú 錫tích 眾chúng 知tri 博bác 達đạt 祈kỳ 請thỉnh 頗phả 多đa 量lượng 以dĩ 利lợi 樂lạc 為vi 心tâm 因nhân 敷phu 祕bí 賾trách 神Thần 龍Long 元nguyên 年niên 。乙ất 巳tị 五ngũ 月nguyệt 二nhị 十thập 三tam 日nhật 。於ư 灌quán 頂đảnh 部bộ 中trung 誦tụng 出xuất 一nhất 品phẩm 名danh 大đại 佛Phật 頂đảnh 如Như 來Lai 密mật 因nhân 修tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。譯dịch 成thành 一nhất 部bộ 十thập 卷quyển 烏ô 萇# 國quốc 沙Sa 門Môn 彌di 伽già 釋Thích 迦Ca 釋Thích 迦Ca 稍sảo 訛ngoa 正chánh 云vân 鑠thước 佉khư 此thử 翻phiên 曰viết 雲vân 峯phong )# 譯dịch 語ngữ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 弟đệ 子tử 前tiền 正chánh 議nghị 大đại 夫phu 同đồng 中trung 書thư 門môn 下hạ 平bình 章chương 事sự 清thanh 河hà 房phòng 融dung 筆bút 授thọ 循tuần 州châu 羅la 浮phù 山sơn 南nam 樓lâu 寺tự 沙Sa 門Môn 懷hoài 迪# 證chứng 譯dịch 量lượng 翻phiên 傳truyền 事sự 畢tất 會hội 本bổn 國quốc 怒nộ 其kỳ 擅thiện 出xuất 經kinh 本bổn 遣khiển 人nhân 追truy 攝nhiếp 泛phiếm 舶bạc 西tây 歸quy 後hậu 因nhân 南nam 使sử 入nhập 京kinh 經kinh 遂toại 流lưu 布bố 有hữu 唐đường 惟duy 慤# 法Pháp 師sư 資tư 中trung 沇# 公công 各các 著trước 疏sớ/sơ 解giải 之chi 云vân 。

義nghĩa 疏sớ/sơ 跋bạt

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。是thị 如Như 來Lai 世Thế 尊Tôn 最tối 後hậu 之chi 垂thùy 範phạm 也dã 鞠cúc 其kỳ 所sở 指chỉ 歸quy 宿túc 處xử 在tại 乎hồ 徵trưng 心tâm 辯biện 見kiến 之chi 兩lưỡng 門môn 辯biện 見kiến 則tắc 恐khủng 人nhân 認nhận 妄vọng 覺giác 所sở 明minh 便tiện 同đồng 吾ngô 不bất 見kiến 處xứ 之chi 真chân 見kiến 徵trưng 心tâm 則tắc 使sử 渠cừ 離ly 前tiền 塵trần 影ảnh 事sự 。見kiến 自tự 己kỷ 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。之chi 本bổn 心tâm 悟ngộ 此thử 心tâm 而nhi 山sơn 河hà 大đại 地địa 。咸hàm 是thị 妙diệu 明minh 。真chân 心tâm 中trung 所sở 現hiện 物vật 得đắc 真chân 見kiến 而nhi 父phụ 母mẫu 生sanh 身thân 猶do 彼bỉ 十thập 方phương 。虛hư 空không 吹xuy 一nhất 微vi 塵trần 。塵trần 物vật 直trực 下hạ 兩lưỡng 亡vong 心tâm 見kiến 自tự 然nhiên 雙song 泯mẫn 無vô 上thượng 寶bảo 覺giác 圓viên 明minh 。真chân 淨tịnh 者giả 蓋cái 有hữu 在tại 於ư 是thị 矣hĩ 長trường/trưởng 水thủy 大đại 法Pháp 師sư 璿# 公công 親thân 蒙mông 記ký 莂biệt 以dĩ 曩nẵng 願nguyện 力lực 而nhi 來lai 荷hà 負phụ 教giáo 乘thừa 助trợ 佛Phật 轉chuyển 輪luân 。妙diệu 堪kham 遺di 囑chúc 。住trụ 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 王vương 三tam 昧muội 以dĩ 金kim 剛cang 如như 幻huyễn 力lực 製chế 撰soạn 大đại 疏sớ/sơ 用dụng 以dĩ 發phát 揚dương 乎hồ 吾ngô 佛Phật 無vô 見kiến 頂đảnh 法pháp 之chi 深thâm 旨chỉ 顯hiển 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 明minh 修tu 行hành 方phương 便tiện 辯biện 離ly 魔ma 業nghiệp 行hành 示thị 地địa 位vị 階giai 差sai 出xuất 聖thánh 教giáo 名danh 殊thù 辯biện 趣thú 生sanh 因nhân 異dị 陳trần 禪thiền 那na 現hiện 境cảnh 。以dĩ 此thử 七thất 利lợi 括quát 盡tận 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 要yếu 其kỳ 間gian 或hoặc 別biệt 列liệt 三tam 科khoa 重trọng/trùng 論luận 七thất 大đại 隨tùy 文văn 疏sớ/sơ 決quyết 真chân 俗tục 鎔dong 融dung 唐đường 梵Phạm 雙song 彰chương 聖thánh 凡phàm 一nhất 致trí 除trừ 疑nghi 破phá 執chấp 會hội 色sắc 明minh 空không 宗tông 趣thú 了liễu 然nhiên 教giáo 兼kiêm 圓viên 頓đốn 一nhất 多đa 相tương/tướng 即tức 小tiểu 大đại 互hỗ 陳trần 行hành 布bố 圓viên 融dung 自tự 在tại 無vô 礙ngại 。俾tỉ 學học 者giả 披phi 經kinh 覽lãm 疏sớ/sơ 即tức 疏sớ/sơ 證chứng 經kinh 不bất 遭tao 枝chi 岐kỳ 達đạt 佛Phật 知tri 見kiến 譬thí 如như 得đắc 門môn 而nhi 直trực 入nhập 華hoa 屋ốc 豈khởi 不bất 快khoái 哉tai 。蓋cái 法Pháp 師sư 嘗thường 持trì 經Kinh 中trung 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。山sơn 河hà 大đại 地địa 。一nhất 則tắc 語ngữ 以dĩ 問vấn 瑯# 瑘# 廣quảng 照chiếu 覺giác 禪thiền 師sư 覺giác 依y 其kỳ 言ngôn 抗kháng 聲thanh 而nhi 答đáp 之chi 遂toại 領lãnh 旨chỉ 於ư 言ngôn 下hạ 載tái 之chi 禪thiền 書thư 也dã 是thị 故cố 悲bi 願nguyện 宏hoành 廣quảng 悟ngộ 解giải 詳tường 明minh 學học 海hải 瀾lan 飜phiên 辯biện 詞từ 鋒phong 利lợi 所sở 造tạo 大đại 疏sớ/sơ 專chuyên 於ư 顯hiển 明minh 佛Phật 意ý 不bất 事sự 文văn 言ngôn 簡giản 要yếu 不bất 繁phồn 直trực 截tiệt 徑kính 正chánh 明minh 白bạch 顯hiển 露lộ 開khai 人nhân 心tâm 眸mâu 是thị 為vi 後hậu 世thế 。典điển 刑hình 所sở 以dĩ 前tiền 作tác 盡tận 廢phế 後hậu 來lai 雖tuy 有hữu 作tác 者giả 亦diệc 無vô 過quá 此thử 但đãn 是thị 於ư 中trung 採thải 摭# 要yếu 義nghĩa 纂toản 集tập 別biệt 行hành 政chánh 清thanh 涼lương 所sở 謂vị 此thử 等đẳng 皆giai 是thị 。支chi 流lưu 或hoặc 名danh 流lưu 類loại 蓋cái 從tùng 大đại 部bộ 中trung 支chi 出xuất 流lưu 。

標tiêu 指chỉ 跋bạt

首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 標tiêu 指chỉ 要yếu 義nghĩa 之chi 作tác 始thỉ 自tự 皇hoàng 宋tống 熙hi 寧ninh 間gian 大đại 禪thiền 師sư 也dã 禪thiền 師sư 諱húy 曉hiểu 月nguyệt 字tự 公công 晦hối 得đắc 法Pháp 於ư 滁trừ 之chi 瑯# 瑘# 廣quảng 照chiếu 覺giác 公công 住trụ 洪hồng 之chi 泐# 潭đàm 寶bảo 峯phong 精tinh 舍xá 晚vãn 年niên 謝tạ 院viện 事sự 引dẫn 退thoái 于vu 盧lô 仙tiên 山sơn 之chi 道đạo 濟tế 庵am 庵am 居cư 閑nhàn 暇hạ 日nhật 與dữ 其kỳ 徒đồ 論luận 楞lăng 嚴nghiêm 旨chỉ 訣quyết 就tựu 依y 長trường/trưởng 水thủy 璿# 師sư 義nghĩa 疏sớ/sơ 科khoa 目mục 掇xuyết 其kỳ 簡giản 要yếu 之chi 義nghĩa 于vu 科khoa 文văn 之chi 下hạ 名danh 其kỳ 題đề 曰viết 標tiêu 指chỉ 要yếu 義nghĩa 急cấp 欲dục 使sử 世thế 學học 佛Phật 之chi 徒đồ 臨lâm 文văn 得đắc 旨chỉ 昭chiêu 然nhiên 如như 指chỉ 諸chư 掌chưởng 也dã 是thị 時thời 有hữu 開Khai 士Sĩ 曰viết 應ưng 乾can/kiền/càn 者giả 密mật 授thọ 智trí 證chứng 于vu 東đông 林lâm 照chiếu 覺giác 從tùng 師sư 游du 久cửu 即tức 錄lục 而nhi 藏tạng 諸chư 後hậu 出xuất 世thế 開khai 法pháp 繼kế 踵chủng 前tiền 席tịch 乃nãi 出xuất 其kỳ 文văn 遺di 失thất 禪thiền 林lâm 中trung 當đương 世thế 得đắc 之chi 如như 居cư 貧bần 獲hoạch 至chí 寶bảo 似tự 執chấp 熱nhiệt 濯trạc 清thanh 風phong 競cạnh 為vi 鏤lũ 板bản 傳truyền 于vu 江giang 湖hồ 間gian 故cố 已dĩ 久cửu 矣hĩ 而nhi 兵binh 革cách 之chi 後hậu 存tồn 其kỳ 正chánh 文văn 者giả 蓋cái 尠tiển 焉yên 余dư 數số 年niên 求cầu 其kỳ 文văn 而nhi 不bất 能năng 得đắc 。設thiết 得đắc 一nhất 二nhị 者giả 亦diệc 殘tàn 卷quyển 廢phế 軸trục 也dã 紹thiệu 興hưng 乙ất 丑sửu 始thỉ 獲hoạch 其kỳ 全toàn 帙# 乃nãi 率suất 同đồng 志chí 書thư 之chi 庶thứ 得đắc 洗tẩy 心tâm 易dị 慮lự 於ư 其kỳ 間gian 終chung 愧quý 未vị 揩khai 待đãi 別biệt 為vi 書thư 也dã 聊liêu 以dĩ 弊tệ 文văn 紀kỷ 其kỳ 歲tuế 月nguyệt 云vân 云vân 今kim 既ký 編biên 入nhập 義nghĩa 海hải 果quả 符phù 前tiền 言ngôn 因nhân 以dĩ 二nhị 文văn 併tinh 附phụ 卷quyển 末mạt 識thức 者giả 毋vô 致trí 誚tiếu 焉yên 。

義nghĩa 海hải 絕tuyệt 筆bút 偈kệ

如Như 來Lai 本bổn 為vi 大đại 因nhân 緣duyên 。開khai 悟ngộ 群quần 生sanh 佛Phật 知tri 見kiến 。

故cố 使sử 阿A 難Nan 助trợ 發phát 機cơ 。示thị 無vô 真chân 定định 求cầu 方phương 便tiện 。

妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 為vi 初sơ 首thủ 。妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 世thế 希hy 有hữu 。

金kim 剛cang 如Như 幻Huyễn 三Tam 昧Muội 門môn 。眾chúng 經kinh 無vô 有hữu 出xuất 其kỳ 右hữu 。

世Thế 尊Tôn 頂đảnh 相tướng 無vô 能năng 見kiến 。任nhậm 待đãi 千thiên 頭đầu 并tinh 百bách 面diện 。

無vô 邊biên 身thân 者giả 盡tận 其kỳ 機cơ 。到đáo 了liễu 不bất 容dung 通thông 一nhất 線tuyến 。

三tam 世thế 諸chư 佛Phật 同đồng 此thử 門môn 。戒giới 定định 慧tuệ 學học 無vô 不bất 圓viên 。

道Đạo 場Tràng 加gia 行hành 成thành 聖thánh 位vị 。破phá 魔ma 說thuyết 法Pháp 天thiên 人nhân 尊tôn 。

偉# 哉tai 此thử 經Kinh 何hà 宗tông 趣thú 。凡phàm 聖thánh 平bình 等đẳng 無vô 二nhị 路lộ 。

勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 觸xúc 處xứ 周chu 。清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 法pháp 如như 故cố 。

吾ngô 不bất 見kiến 處xứ 情tình 難nạn/nan 到đáo 。湛trạm 入nhập 合hợp 湛trạm 皆giai 有hữu 過quá 。

三tam 科khoa 七thất 大đại 盡tận 破phá 除trừ 。失thất 脚cước 蹋đạp 翻phiên 古cổ 皇hoàng 道đạo 。

此thử 經Kinh 大đại 底để 符phù 於ư 律luật 。四tứ 決quyết 定định 義nghĩa 烏ô 可khả 忽hốt 。

吁hu 嗟ta 正chánh 性tánh 不bất 能năng 刳khô 。古cổ 今kim 那na 有hữu 魔ma 成thành 佛Phật 。

五ngũ 天thiên 譯dịch 罷bãi 來lai 唐đường 土thổ 。出xuất 自tự 神thần 僧Tăng 并tinh 大Đại 士Sĩ 。

潤nhuận 文văn 筆bút 授thọ 遇ngộ 其kỳ 人nhân 。又hựu 得đắc 長trường/trưởng 水thủy 撰soạn 義nghĩa 疏sớ/sơ 。

後hậu 來lai 註chú 釋thích 非phi 一nhất 家gia 。義nghĩa 辭từ 婉uyển 美mỹ 猶do 貫quán 華hoa 。

雖tuy 然nhiên 疏sớ/sơ 義nghĩa 兩lưỡng 並tịnh 行hành 。各các 隨tùy 部bộ 帙# 成thành 等đẳng 差sai 。

我ngã 今kim 總tổng 已dĩ 集tập 其kỳ 解giải 。俾tỉ 眾chúng 法pháp 流lưu 歸quy 義nghĩa 海hải 。

浸tẩm 潤nhuận 法Pháp 界Giới 無vô 邊biên 空không 。普phổ 使sử 群quần 靈linh 同đồng 正chánh 解giải 。

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。義Nghĩa 海Hải 卷quyển 第đệ 三tam 十thập

昔tích 隋tùy 智trí 者giả 大đại 師sư 聞văn 西tây 竺trúc 國quốc 有hữu 性tánh 宗tông 楞lăng 嚴nghiêm 晝trú 夜dạ 西tây 向hướng 作tác 禮lễ 願nguyện 早tảo 至chí 此thử 土thổ 與dữ 諸chư 眾chúng 生sanh 。開khai 佛Phật 知tri 見kiến 。然nhiên 竟cánh 不bất 及cập 見kiến 遂toại 宗tông 法pháp 華hoa 作tác 止Chỉ 觀Quán 止Chỉ 觀Quán 即tức 此thử 經Kinh 中trung 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。毗Tỳ 婆Bà 舍Xá 那Na 。一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 竊thiết 惟duy 此thử 經Kinh 旨chỉ 趣thú 淵uyên 賾trách 深thâm 奧áo 微vi 妙diệu 。實thật 不bất 可khả 得đắc 。而nhi 心tâm 思tư 言ngôn 議nghị 之chi 在tại 明minh 悟ngộ 而nhi 已dĩ 矣hĩ 故cố 云vân 此thử 法Pháp 亦diệc 緣duyên 。非phi 得đắc 法Pháp 性tánh 。又hựu 云vân 如như 何hà 以dĩ 所sở 知tri 心tâm 。測trắc 度độ 如Như 來Lai 。無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。是thị 皆giai 離ly 於ư 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。絕tuyệt 乎hồ 修tu 證chứng 行hành 解giải 逮đãi 將tương 文Văn 殊Thù 稟bẩm 命mạng 料liệu 揀giản 圓viên 通thông 則tắc 曰viết 此thử 方phương 真chân 教giáo 體thể 。清thanh 淨tịnh 在tại 音âm 聞văn 。信tín 知tri 此thử 法pháp 還hoàn 假giả 聞văn 思tư 修tu 三tam 慧tuệ 相tương/tướng 須tu 而nhi 作tác 庶thứ 幾kỷ 盡tận 證chứng 反phản 聞văn 自tự 聞văn 之chi 道đạo 善thiện 哉tai 微vi 塵trần 諸chư 佛Phật 。涅Niết 槃Bàn 妙diệu 門môn 蓋cái 有hữu 在tại 於ư 是thị 矣hĩ 經kinh 傳truyền 震chấn 旦đán 自tự 唐đường 神thần 龍long 洎kịp 宋tống 乾can/kiền/càn 道đạo 將tương 五ngũ 百bách 年niên 其kỳ 弘hoằng 揚dương 詮thuyên 解giải 者giả 無vô 出xuất 乎hồ 此thử 義nghĩa 海hải 中trung 諸chư 聖thánh 師sư 焉yên 但đãn 就tựu 中trung 有hữu 師sư 承thừa 不bất 同đồng 者giả 以dĩ 事sự 相tướng 觀quán 之chi 似tự 乎hồ 互hỗ 有hữu 得đắc 失thất 以dĩ 理lý 性tánh 質chất 之chi 正chánh 是thị 相tương/tướng 與dữ 辯biện 明minh 華hoa 嚴nghiêm 文Văn 殊Thù 問vấn 明minh 涅Niết 槃Bàn 純thuần 陀đà 答đáp 難nạn/nan 皆giai 此thử 意ý 也dã 閱duyệt 教giáo 之chi 士sĩ 當đương 究cứu 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。之chi 義nghĩa 不bất 可khả 存tồn 結kết 此thử 結kết 若nhược 存tồn 。便tiện 見kiến 是thị 非phi 鋒phong 起khởi 。余dư 乃nãi 宗tông 徒đồ 而nhi 於ư 此thử 二nhị 初sơ 無vô 適thích 莫mạc 但đãn 欲dục 發phát 揚dương 聖thánh 教giáo 而nhi 已dĩ 故cố 綜tống 而nhi 收thu 之chi 輙triếp 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 圓viên 通thông 位vị 各các 附phụ 之chi 以dĩ 贊tán 辭từ 仍nhưng 以dĩ 三tam 頌tụng 釋thích 其kỳ 疑nghi 難nan 總tổng 三tam 十thập 萬vạn 言ngôn 分phân 為vi 三tam 十thập 卷quyển 手thủ 自tự 書thư 寫tả 募mộ 緣duyên 入nhập 版# 流lưu 通thông 恭cung 請thỉnh 姑cô 蘇tô 神thần 照chiếu 講giảng 師sư 校giáo 證chứng 其kỳ 文văn 於ư 中trung 諸chư 師sư 提đề 撕# 未vị 到đáo 處xứ 神thần 照chiếu 亦diệc 著trước 語ngữ 彰chương 明minh 之chi 凡phàm 數số 段đoạn 焉yên 謂vị 姑cô 蘇tô 曰viết 者giả 是thị 也dã 其kỳ 他tha 異dị 說thuyết 紛phân 紜vân 不bất 能năng 備bị 載tái 之chi 耳nhĩ 若nhược 夫phu 無vô 見kiến 頂đảnh 法pháp 妙diệu 蓮liên 華hoa 王vương 萬vạn 行hạnh 因nhân 華hoa 密mật 因nhân 了liễu 義nghĩa 縱túng/tung 以dĩ 身thân 為vi 舌thiệt 亦diệc 烏ô 能năng 言ngôn 其kỳ 萬vạn 萬vạn 之chi 一nhất 耶da 儻thảng 能năng 隨tùy 順thuận 章chương 句cú 得đắc 義nghĩa 遺di 言ngôn 一nhất 念niệm 發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。見kiến 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。本bổn 周chu 法Pháp 界Giới 。則tắc 五ngũ 陰ấm 六lục 入nhập 。根căn 塵trần 陰ấm 處xứ 一nhất 切thiết 浮phù 塵trần 。十thập 方phương 虛hư 空không 。當đương 處xứ 出xuất 生sanh 。隨tùy 處xứ 滅diệt 盡tận 。方phương 知tri 吾ngô 佛Phật 本bổn 不bất 曾tằng 說thuyết 諸chư 師sư 亦diệc 不bất 曾tằng 詮thuyên 余dư 所sở 集tập 者giả 亦diệc 復phục 妄vọng 焉yên 。

乾can/kiền/càn 道đạo 丁đinh 亥hợi 夏hạ 至chí 前tiền 一nhất 日nhật 福phước 城thành 靈linh 鳳phượng 蘭lan 若nhã 遺di 教giáo 比Bỉ 丘Khâu 咸hàm 輝huy 謹cẩn 書thư

後hậu 序tự

清thanh 淨tịnh 海hải 眼nhãn 照chiếu 映ánh 千thiên 門môn 妙diệu 蓮liên 華hoa 王vương 開khai 敷phu 萬vạn 行hạnh 銷tiêu 慶khánh 喜hỷ 之chi 愛ái 習tập 獲hoạch 本bổn 妙diệu 心tâm 。蕩đãng 滿mãn 慈từ 之chi 疑nghi 情tình 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 。星tinh 羅la 眾chúng 義nghĩa 月nguyệt 滿mãn 一Nhất 乘Thừa 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。者giả 乃nãi 大đại 覺giác 能năng 仁nhân 最tối 後hậu 垂thùy 範phạm 。示thị 三tam 觀quán 妙diệu 門môn 入nhập 如Như 來Lai 性tánh 海hải 謂vị 妙diệu 奢Xa 摩Ma 他Tha 。三tam 摩ma 禪thiền 那na 。也dã 然nhiên 與dữ 諸chư 教giáo 或hoặc 名danh 同đồng 而nhi 義nghĩa 異dị 或hoặc 名danh 異dị 而nhi 義nghĩa 同đồng 圓viên 覺giác 三tam 觀quán 靜tĩnh 幻huyễn 寂tịch 者giả 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 涅Niết 槃Bàn 三tam 相tương/tướng 定định 慧tuệ 捨xả 者giả 名danh 異dị 義nghĩa 同đồng 今kim 經kinh 正chánh 顯hiển 心tâm 見kiến 性tánh 也dã 至chí 於ư 二nhị 十thập 五ngũ 聖thánh 皆giai 於ư 此thử 三tam 單đơn 複phức 圓viên 修tu 而nhi 已dĩ 達đạt 磨ma 西tây 來lai 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 亦diệc 由do 是thị 而nhi 已dĩ 矣hĩ 至chí 乎hồ 玄huyền 沙sa 地địa 藏tạng 清thanh 涼lương 法Pháp 眼nhãn 瑯# 瑘# 廣quảng 照chiếu 皆giai 得đắc 斯tư 經Kinh 深thâm 妙diệu 之chi 旨chỉ 而nhi 大đại 振chấn 宗tông 風phong 是thị 則tắc 禪thiền 教giáo 同đồng 歸quy 定định 慧tuệ 齊tề 運vận 者giả 其kỳ 惟duy 此thử 經Kinh 焉yên 大đại 唐đường 京kinh 都đô 慤# 法Pháp 師sư 精tinh 鍊luyện 十thập 載tái 夢mộng 感cảm 文Văn 殊Thù 乘thừa 狻# 猊# 入nhập 其kỳ 口khẩu 首thủ 解giải 此thử 經Kinh 目mục 為vi 玄huyền 贊tán 文văn 理lý 幽u 賾trách 盛thịnh 行hành 西tây 北bắc 巨cự 宋tống 長trường/trưởng 水thủy 法Pháp 師sư 因nhân 見kiến 瑯# 瑘# 廣quảng 照chiếu 禪thiền 師sư 問vấn 曰viết 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。山sơn 河hà 大đại 地địa 。瑯# 瑘# 抗kháng 聲thanh 云vân 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。云vân 何hà 忽hốt 生sanh 。山sơn 河hà 大đại 地địa 。長trường/trưởng 水thủy 於ư 言ngôn 下hạ 大đại 悟ngộ 。遂toại 依y 賢hiền 首thủ 國quốc 師sư 玉ngọc 教giáo 馬mã 鳴minh 起khởi 信tín 五ngũ 重trọng/trùng 而nhi 釋thích 通thông 之chi 教giáo 徹triệt 終chung 頓đốn 圓viên 融dung 法pháp 窮cùng 一nhất 心tâm 玄huyền 極cực 而nhi 華hoa 嚴nghiêm 圓viên 覺giác 楞lăng 嚴nghiêm 起khởi 信tín 一nhất 真chân 法Pháp 界Giới 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 者giả 也dã 泐# 潭đàm 月nguyệt 禪thiền 師sư 徧biến 叅# 知tri 識thức 亦diệc 見kiến 瑯# 瑘# 妙diệu 悟ngộ 心tâm 宗tông 觀quán 長trường/trưởng 水thủy 義nghĩa 疏sớ/sơ 文văn 廣quảng 乃nãi 略lược 其kỳ 要yếu 義nghĩa 名danh 曰viết 標tiêu 指chỉ 淨tịnh 覺giác 法Pháp 師sư 徧biến 觀quán 諸chư 疏sớ/sơ 或hoặc 筆bút 或hoặc 削tước 目mục 為vi 集tập 解giải 私tư 有hữu 助trợ 釋thích 之chi 文văn 符phù 會hội 宗tông 教giáo 焉yên 今kim 福phước 唐đường 禪thiền 人nhân 輝huy 公công 書thư 記ký 自tự 幼ấu 獲hoạch 斯tư 經Kinh 翫ngoạn 味vị 欣hân 躍dược 久cửu 歷lịch 諸chư 方phương 窮cùng 究cứu 妙diệu 旨chỉ 因nhân 觀quán 眾chúng 解giải 乃nãi 精tinh 金kim 美mỹ 玉ngọc 共cộng 贊tán 大đại 猷# 集tập 成thành 義nghĩa 海hải 三tam 十thập 卷quyển 會hội 眾chúng 流lưu 而nhi 同đồng 歸quy 大đại 海hải 耳nhĩ 使sử 展triển 卷quyển 明minh 旨chỉ 大đại 義nghĩa 璨xán 然nhiên 深thâm 達đạt 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 。妙diệu 契khế 圓viên 滿mãn 菩Bồ 提Đề 。歸quy 無vô 所sở 得đắc 。大đại 矣hĩ 哉tai 不bất 可khả 得đắc 而nhi 思tư 議nghị 也dã 智trí 彬# 嘉gia 其kỳ 運vận 心tâm 廣quảng 大đại 因nhân 為vi 校giáo 證chứng 其kỳ 文văn 而nhi 求cầu 後hậu 序tự 自tự 愧quý 荒hoang 蕪# 聊liêu 爾nhĩ 隨tùy 喜hỷ 。

時thời 乾can/kiền/càn 道đạo 三tam 祀tự 孟# 冬đông 既ký 望vọng 平bình 江giang 府phủ 前tiền 住trụ 松tùng 江giang 華hoa 嚴nghiêm 教giáo 院viện 傳truyền 賢hiền 首thủ 祖tổ 教giáo 神thần 照chiếu 大đại 師sư 智trí 彬# 於ư 重trọng/trùng 玄huyền 古cổ 剎sát

書thư 偈kệ 一nhất 首thủ (# 輝huy 書thư 記ký 編biên 集tập 楞lăng 嚴nghiêm 諸chư 家gia 註chú 解giải 目mục 曰viết 義nghĩa 海hải 住trụ 毗tỳ 陵lăng 華hoa 藏tạng 比Bỉ 丘Khâu 智trí 先tiên 為vi 。說thuyết 此thử 偈kệ

眾chúng 生sanh 發phát 妄vọng 遺di 本bổn 明minh 。見kiến 聞văn 不bất 超siêu 聲thanh 色sắc 界giới 。

如Như 來Lai 慈từ 愍mẫn 為vi 宣tuyên 揚dương 。七thất 處xứ 徵trưng 求cầu 無vô 影ảnh 迹tích 。

乃nãi 知tri 心tâm 目mục 為vi 過quá 咎cữu 。見kiến 與dữ 見kiến 緣duyên 如như 空không 華hoa 。

忽hốt 然nhiên 狂cuồng 歇hiết 獲hoạch 本bổn 頭đầu 。此thử 頭đầu 亦diệc 非phi 從tùng 外ngoại 得đắc 。

而nhi 斯tư 清thanh 淨tịnh 海hải 眼nhãn 經kinh 。流lưu 布bố 真chân [舟-(白-日)]# 五ngũ 百bách 載tái 。

中trung 間gian 作tác 者giả 互hỗ 發phát 明minh 。得đắc 驥kí 一nhất 毛mao 龍long 片phiến 甲giáp 。

道Đạo 人Nhân 刻khắc 意ý 為vi 綸luân 貫quán 。令linh 他tha 末mạt 學học 見kiến 大đại 全toàn 。

集tập 眾chúng 狐hồ 白bạch 以dĩ 為vi 裘cừu 。導đạo 引dẫn 百bách 川xuyên 而nhi 歸quy 海hải 。

我ngã 今kim 隨tùy 喜hỷ 說thuyết 伽già 陀đà 。普phổ 勸khuyến 諸chư 檀đàn 續tục 慧tuệ 命mạng 。

要yếu 令linh 佛Phật 頂đảnh 再tái 光quang 明minh 。長trường/trưởng 作tác 未vị 來lai 大đại 圓viên 鏡kính 。

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。義nghĩa 海hải 卷quyển 第đệ 三tam 十thập 。牧mục 十thập 。

音âm 釋thích