KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
Hán dịch: Pháp Sư Huyền Trang
Việt dịch: Hòa Thượng Trí Nghiêm
HỘI THỨ TƯ
X. PHẨM TỔNG TRÌ
(Từ giữa quyển 545 đến đầu quyển 546)
Khi ấy, trời Đế Thích nghĩ: Nếu các thiện nam tử, thiện nữ v.v… chỉ nghe công đức và danh hiệu của Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, phải biết những người ấy đã từng cúng dường vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, phát thệ nguyện rộng, gieo trồng nhiều căn lành trong quá khứ, huống gì được thọ trì, đọc tụng, biên chép, tư duy đúng lý, vì người khác giảng giải, hoặc có thể tùy sức như sự chỉ dạy mà tu hành. Nên biết người này trong quá khứ đã ở chỗ vô lượng Phật, gần gũi cúng dường, gieo trồng nhiều căn lành, đã từng nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa, nghe rồi thọ trì, đọc tụng, suy nghĩ, diễn nói cho người khác, như sự chỉ dạy mà tu hành. Hoặc có thể hỏi, có thể đáp kinh này, nhờ phước lực đời trước nay mới thành tựu như vậy.
Nếu các thiện nam tử, thiện nữ v.v… đã từng cúng dường vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, công đức thuần tịnh thì khi nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa tâm vị ấy không kinh sợ, chẳng hoảng hốt, chẳng e ngại, chẳng lo buồn, chẳng hối tiếc, chẳng thối lui, chẳng mất đi.
Bấy giờ, Thế Tôn biết tâm niệm của trời Đế Thích liền bảo:
– Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như ông đã nghĩ.
Khi ấy, Xá-lợi Tử biết được tâm niệm của trời Đế Thích liền bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam tử, thiện nữ v.v… nào nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa thâm sâu tin hiểu sâu xa, thọ trì, đọc tụng, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi, như sự chỉ dạy mà tu hành, nên biết người này như các Đại Bồ-tát ở địa vị Bất thối. Vì sao? Vì nghĩa lý của Bát-nhã ba-la-mật-đa này sâu xa, khó tin khó hiểu. Nếu đời trước tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa chẳng lâu dài, không ở trước Phật thỉnh hỏi và lãnh thọ, chẳng ở chỗ Phật gieo nhiều căn lành thì làm sao vừa được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa có thể tin hiểu ngay được?
Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam tử, thiện nữ v.v… nghe thuyết nghĩa lý sâu xa của Bát-nhã ba-la-mật-đa, tâm chẳng tin hiểu, lại phỉ báng chê bai, phải biết người này đời trước đã phỉ báng chê bai Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa. Vì sao? Vì người ngu này căn lành ít ỏi, không có chí nguyện đúng đắn, gần gũi bạn ác nên khi nghe nghĩa lý sâu xa của Bát-nhã ba-la-mật-đa, do sức huân tập từ đời trước, nên chẳng tin chẳng ưa, tâm chẳng thanh tịnh, chẳng nhẫn nại, chẳng muốn. Vì sao? Vì đời quá khứ, người ngu này chưa từng gần gũi chư Phật Bồ-tát và các Hiền Thánh, chưa từng thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa của Bát-nhã ba-la-mật-đa này.
Bấy giờ, trời Đế Thích nói với Xá-lợi Tử:
– Nghĩa lý sâu xa của Bát-nhã ba-la-mật-đa này rất khó tin hiểu, những người có lòng tin chưa lâu dài muốn tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, nghe thuyết nghĩa lý sâu xa trong ấy không thể tin hiểu, hoặc sanh hủy báng chưa phải là hiếm có.
Khi ấy, trời Đế Thích lại bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nay con xin kính lễ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa. Nếu con kính lễ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa tức là kính lễ trí nhất thiết trí.
Bấy giờ, Phật bảo trời Đế Thích:
– Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Nếu thường kính lễ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa tức là kính lễ trí nhất thiết trí? Vì sao? Này Kiều-thi-ca! Vì chư Phật đã chứng trí nhất thiết trí đều từ Bát-nhã ba-la-mật-đa mà sanh ra. Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa lại do trí nhất thiết trí của chư Phật mà có được.
Này Kiều-thi-ca! Các Đại Bồ-tát nên hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, nên trụ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, nên học Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này.
Bấy giờ, trời Đế Thích bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Các Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa thế nào thì gọi là trụ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa? Hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa thế nào gọi là học Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa?
Bấy giờ, Phật bảo trời Đế Thích:
– Hay thay! Hay thay! Chính ông mới có thể thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa này. Ông nhờ oai lực của Phật mới có thể hỏi Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác về nghĩa lý sâu xa này.
Này Kiều-thi-ca! Các Đại Bồ-tát khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, chẳng trụ vào sắc, cũng không trụ đây là sắc, đây là học sắc. Chẳng trụ thọ, tưởng, hành, thức, cũng không trụ đây là thọ, tưởng, hành, thức, đây là học thọ, tưởng, hành, thức.
Lại nữa, này Kiều-thi-ca! Các Đại Bồ-tát khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, chẳng học đối với sắc, cũng chẳng học đây là sắc, là không trụ sắc. Nếu đối với thọ, tưởng, hành, thức chẳng học, cũng chẳng học đây là thọ, tưởng, hành, thức, là không trụ vào thọ, tưởng, hành, thức.
Này Kiều-thi-ca! Đây gọi là Đại Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, cũng gọi là trụ Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, cũng gọi là học Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa.
Khi ấy, Xá-lợi Tử liền bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa này rất là thâm sâu. Bát-nhã ba-la-mật-đa này khó có thể so lường. Bát-nhã ba-la-mật-đa này khó có thể chấp thủ. Bát-nhã ba-la-mật-đa này không có hạn lượng?
Bấy giờ, Phật dạy Xá-lợi Tử:
– Đúng vậy! Đúng vậy! Này Xá-lợi Tử! Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, các Đại Bồ-tát chẳng trụ vào tánh thâm sâu của sắc, cũng không trụ đây là tánh thâm sâu của sắc, đây gọi là học tánh thâm sâu của sắc.
Chẳng trụ vào tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, cũng không trụ đây là tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, đây gọi là học tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức.
Lại nữa, này Xá-lợi Tử! Khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, các Đại Bồ-tát chẳng học tánh thâm sâu của sắc, cũng chẳng học đây là tánh thâm sâu của sắc, đây gọi là không trụ tánh thâm sâu của sắc.
Đối với thọ, tưởng, hành, thức chẳng học tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, cũng chẳng học đây là tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức, đây gọi là không trụ tánh thâm sâu của thọ, tưởng, hành, thức.
Khi ấy, Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa này rất thâm sâu, khó có thể so lường, khó có thể chấp thủ, không có hạn lượng thì khó tin hiểu, chỉ nên thuyết cho các Bồ-tát ở địa vị Bất thối kia thôi. Vì sao? Vì những vị ấy nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này tâm chẳng hoảng hốt, sợ hãi, nghi ngờ, tâm rất tin hiểu, không sanh hủy báng.
Trời Đế Thích hỏi cụ thọ Xá-lợi Tử:
– Nếu vì các Bồ-tát chưa được thọ ký kia mà thuyết Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa sẽ mắc tội gì?
Xá-lợi Tử bảo trời Đế Thích:
– Khi nghe những người kia sẽ hoảng hốt, sợ hãi, nghi ngờ, chẳng thể tin hiểu, hoặc sanh hủy báng. Do đây gây tạo làm tăng trưởng nghiệp cảm đọa ác thú, chìm trong ba đường ác, chịu khổ lâu dài nặng nề, khó chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Vì vậy không nên vì họ thuyết giảng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa.
Trời Đế Thích thưa:
– Có trường hợp nào Bồ-tát chưa được thọ ký mà nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, rất tin hiểu, chẳng hủy báng không?
Xá-lợi Tử đáp:
– Có. Kiều-thi-ca! Đại Bồ-tát này đã phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề lâu rồi, đã tu hạnh của Đại Bồ-tát lâu rồi, chẳng bao lâu sẽ được thọ ký đại Bồ-đề.
Này Kiều-thi-ca! Đại Bồ-tát nào nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, không hủy báng, lại rất tin hiểu, phải biết Đại Bồ-tát này đã được thọ ký quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Nếu là người chưa được thọ ký thì bất quá sẽ ở chỗ một đức Phật hoặc hai đức Phật, nhất định sẽ được thọ ký đại Bồ-đề.
Bấy giờ, Phật dạy Xá-lợi Tử:
– Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Xá-lợi Tử! Đại Bồ-tát nào học Đại thừa lâu dài, phát đại nguyện lâu dài, tu hạnh lớn lâu dài, cúng dường nhiều đức Phật, phụng sự nhiều thiện hữu, căn lành thành thục; nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, tâm chẳng sợ hãi, hoảng hốt, nghi ngờ, tâm tin hiểu sâu xa, thích lắng nghe thọ trì, đọc tụng, cung kính cúng dường, tư duy đúng lý, thuyết giảng cho người khác, hoặc lại biên chép, như lời dạy mà tu hành, thường không biếng nhác.
Này Xá-lợi Tử! Do nhân duyên đó, nên dù sanh ở chỗ nào, Đại Bồ-tát này luôn được gặp Phật, thường nghe Chánh pháp, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Gặp được Phật nào, đều được Phật thọ ký, không bỏ qua.
Khi ấy, Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nay con muốn nói một vài thí dụ nhỏ, cúi xin Ngài hứa cho.
Phật dạy Xá-lợi Tử:
– Tùy ý ông cứ nói.
Khi ấy, Xá-lợi Tử thưa:
– Bạch Thế Tôn! Như các thiện nam tử v.v… trụ Đại thừa này mộng thấy chính mình ngồi tòa Bồ-đề nhiệm mầu, phải biết người này gần chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Như vậy, nếu có các thiện nam tử v.v… được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa, tâm rất kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép giảng nói, truyền bá rộng rãi. Phải biết người này học Đại thừa lâu dài, căn lành thành thục, hoặc đã được thọ ký đại Bồ-đề, hoặc gần được thọ ký đại Bồ-đề, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như có người đi dạo qua đồng nội gặp khúc đường nguy hiểm dài hàng trăm do-tuần, hoặc hai, hoặc ba, hoặc bốn, hoặc năm trăm, thấy phía trước là thành ấp vương đô, nghĩa là gồm ruộng vườn, cây cối, người thả trâu v.v… Thấy như vậy liền nghĩ: Thành ấp vương đô cách đây chẳng xa. Nghĩ như vậy rồi, thân tâm thư thái, chẳng sợ ác thú, giặc cướp đói khát. Những thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa cũng lại như vậy. Nếu nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết người này chẳng bao lâu sẽ được thọ ký đại Bồ-đề, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, không rơi vào hàng Thanh văn và Độc giác. Vì sao? Vì đã được thấy, nghe, cúng dường, cung kính Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa là tướng trước của Vô thượng Bồ-đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như có người muốn xem biển cả, lần lượt đi tới một thời gian lâu mà không thấy núi rừng nữa, liền nghĩ: Nay thấy được như vậy chắc biển cả chẳng còn xa. Vì sao? Vì gần bờ biển mặt đất thấp dần nên không có các núi rừng. Bấy giờ, tuy người kia chưa thấy biển cả nhưng thấy được cảnh tượng ấy gần kề nên vui mừng.
Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa cũng lại như vậy, khi được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ-đề, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Vì sao? Vì đã được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa là tướng trước của quả Vô thượng Bồ-đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như vào mùa xuân, cây hoa quả v.v… lá vàng rơi rụng, cành nhánh lại xanh tươi. Mọi người thấy vậy nghĩ: Chẳng bao lâu, lá xanh sẽ nhú ra đơm bông kết trái. Vì sao? Vì các cây này đã hiện ra tướng của lá hoa quả mới. Những thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa cũng lại như vậy, khi được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ-đề, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
Bạch Thế Tôn! Ví như người nữ mang thai lâu ngày, thân thể di chuyển nặng nề, đi đứng không yên, ăn uống ngủ nghỉ đều giảm sút, chẳng thích nói nhiều, biếng nhác công việc thường ngày, vì chịu khổ đau nên mọi việc đều trễ nải. Mẹ kế thấy dáng vẻ vậy biết ngay người nữ này chẳng bao lâu sẽ sinh. Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa cũng lại như vậy, nếu được nghe Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, hết lòng kính tin, thọ trì, đọc tụng, siêng năng tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi. Phải biết chẳng bao lâu người này sẽ được thọ ký đại Bồ-đề, mau chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, chuyển pháp luân vi diệu, độ vô lượng chúng hữu tình.
Bấy giờ, Phật khen Xá-lợi Tử:
– Hay thay! Hay thay! Ông đã khéo nói được thí dụ của Bồ-tát, phải biết đều nhờ thần lực của Như Lai.
Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Hi hữu thay, đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác khéo phân tích giảng nói những sự việc của Bồ-tát.
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Vì sao? Vì các Đại Bồ-tát muốn đem lại nhiều lợi ích an vui cho các chúng sanh. Vì thương xót chúng sanh trong thế gian và thương tưởng trời, người muốn làm cho họ đạt được nhiều lợi ích an vui nên cầu chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Vì các hữu tình mà thuyết pháp vô thượng.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Các Đại Bồ-tát thành tựu nhiều công đức lớn vô biên, vì muốn làm nhiều lợi ích cho các hữu tình mà thực hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa. Đại Bồ-tát làm thế nào để tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa chóng được viên mãn?
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Đại Bồ-tát nào khi hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, không thấy sắc tăng mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa; không thấy thọ, tưởng, hành, thức tăng mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Không thấy sắc giảm mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa; không thấy thọ, tưởng, hành, thức giảm mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Không thấy đúng pháp mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa, không thấy phi pháp mà hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa như vậy mới chóng đạt viên mãn.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Lời dạy của đức Như Lai không thể nghĩ bàn?
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Sắc không thể nghĩ bàn, nên lời dạy của Như Lai không thể nghĩ bàn. Thọ, tưởng, hành, thức không thể nghĩ bàn, nên lời dạy của Như Lai không thể nghĩ bàn.
Đại Bồ-tát nào thực hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, mặc dù như thật biết sắc không thể nghĩ bàn nhưng không sanh tưởng không thể nghĩ bàn để tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Tuy như thật biết thọ, tưởng, hành, thức không thể nghĩ bàn nhưng không sanh vọng tưởng không thể nghĩ bàn để tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa. Đại Bồ-tát tu hành Bát-nhã ba-la-mật-đa như vậy mới chóng đạt viên mãn.
Khi ấy, Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nghĩa lý của Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa như vậy thì ai có khả năng tin hiểu?
Phật dạy:
– Này Xá-lợi Tử! Đại Bồ-tát nào từ lâu đã tu hạnh lớn đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa mới có thể sanh lòng tin hiểu.
Tôn giả Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Đến mức độ nào mới biết Đại Bồ-tát ấy đã tu hạnh lớn lâu dài và được danh hiệu là tu hạnh lớn lâu dài?
Phật dạy Xá-lợi Tử:
– Đại Bồ-tát nào khi thực hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa mà chẳng phân biệt mười lực của Như Lai, chẳng phân biệt bốn điều không sợ, chẳng phân biệt mười tám pháp Phật bất cộng, chẳng phân biệt trí nhất thiết, chẳng phân biệt trí nhất thiết tướng. Vì sao? Vì mười lực Như Lai, bốn điều không sợ, mười tám pháp Phật bất cộng, trí nhất thiết, trí nhất thiết tướng đều không thể nghĩ bàn. Tất cả pháp cũng không thể nghĩ bàn.
Này Xá-lợi Tử! Nếu Đại Bồ-tát thực hành như vậy, hoàn toàn không có chỗ hành, đó là hành Bát-nhã ba-la-mật-đa.
Này Xá-lợi Tử! Đến mức độ này, nên biết Đại Bồ-tát này đã tu hạnh lớn lâu dài và được danh hiệu là tu hạnh lớn lâu dài.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Bát-nhã ba-la-mật-đa này rất là thâm sâu. Bát-nhã ba-la-mật-đa này là những trân bảo vĩ đại. Bát-nhã ba-la-mật-đa này là khối thanh tịnh, như hư không bao la vô cùng thanh tịnh vậy.
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy!
Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Thật hi hữu thay! Bát-nhã ba-la-mật-đa này rất thâm sâu nên có sự trở ngại, nay nên giảng rộng để sự trở ngại không sanh.
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhờ thần lực của Phật nên không xảy ra những sự trở ngại. Thế nên, các thiện nam tử v.v… Đại thừa đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, nếu muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng dạy cho người khác thì hãy nên gấp biên chép cho đến giảng nói. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa có nhiều những sự trở ngại, chớ để cho sự biên chép cho đến giảng nói chẳng được rốt ráo.
Thiện Hiện nên biết! Các thiện nam tử v.v… Đại thừa này nếu muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa rốt ráo trong thời gian một tháng cho đến một năm, hãy nên siêng năng tinh tấn, chánh niệm biên chép cho đến giảng nói, trải qua thời gian như vậy làm cho được rốt ráo. Vì sao? Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa là ngọc thần Đại bảo nên bị nhiều sự trở ngại.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Hi hữu thay! Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa là viên ngọc thần Đại bảo có nhiều sự trở ngại, nhưng nếu có người biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác thì ác ma sẽ làm trở ngại người đó, khiến cho không biên chép cho đến giảng dạy được.
Phật dạy:
– Này Thiện Hiện! Ác ma đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, tuy luôn rình tìm muốn làm cho trở ngại để không biên chép cho đến giảng nói. Nhưng sức của ác ma không thể làm chướng ngại việc làm của Bồ-tát đó được.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nhờ thần lực của ai làm cho ác ma kia không thể gây trở ngại những việc biên chép của các Bồ-tát?
Phật dạy:
– Xá-lợi Tử! Nhờ thần lực của Phật làm cho bọn ác ma kia không thể gây trở ngại những việc biên chép của các Bồ-tát.
Này Xá-lợi Tử! Đó cũng là thần lực của chư Phật trong tất cả thế giới mười phương làm cho ác ma không thể gây trở ngại những việc biên chép của các Bồ-tát.
Này Xá-lợi Tử! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đều cùng hộ niệm các Bồ-tát hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, làm cho ác ma kia không thể gây trở ngại. Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì chư Phật Thế Tôn đều cùng hộ niệm các chúng Bồ-tát đã làm nghiệp lành, thực hành Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, làm cho ác ma không thể gây sự trở ngại.
Này Xá-lợi Tử! Nếu các Bồ-tát nào đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, đáng được mười phương thế giới tất cả đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác hiện đang thuyết pháp hộ niệm. Nếu được nhờ chư Phật hộ niệm thì ác ma cũng không thể gây trở ngại.
Này Xá-lợi Tử! Nếu có các thiện nam tử v.v… có lòng tin sâu xa thanh tịnh, đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, phải suy nghĩ: Ta nay biên chép cho đến giảng nói Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, đều là thần lực của chư Phật Thế Tôn nơi tất cả mười phương thế giới hộ niệm.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, đều là nhờ thần lực của chư Phật Thế Tôn khắp mười phương từ bi hộ niệm, làm cho người đó tạo tác nghiệp lành thù thắng, nên ác ma và quyến thuộc của chúng không thể gây trở ngại.
Khi ấy, Phật dạy Xá-lợi Tử!
– Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Nếu các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, chư Phật Thế Tôn nơi thế giới mười phương đều cùng nhận biết, vui mừng hộ niệm. Chư Phật Thế Tôn thế giới mười phương thường dùng Phật nhãn cùng quán, thấy rồi từ bi hộ niệm làm cho sự tu tập của các Bồ-tát được thành tựu.
Phật dạy:
– Này Xá-lợi Tử! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Nếu các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, thường được chư Phật Thế Tôn khắp mười phương tất cả thế giới dùng Phật nhãn quán thấy, biết rõ và hộ niệm, làm cho các ác ma không thể quấy rối, sự tạo tác nghiệp lành đều chóng thành tựu.
Này Xá-lợi Tử! Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa nếu có thể đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, nên biết các thiện nam đó đã gần Vô thượng Bồ-đề, các ác ma oán giận không thể làm trở ngại được.
Này Xá-lợi Tử! Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa nếu có thể biên chép Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, trang nghiêm nhiều loại, thọ trì, đọc tụng, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen, người ấy thường được Phật nhãn Như Lai quán chiếu, nhận biết và hộ niệm. Nhờ nhân duyên này chắc chắn sẽ đạt được đại tài, đại lợi, đại quả, đại báo cho đến sẽ được bậc Bất thối chuyển, thường không xa lìa chư Phật và Bồ-tát, thường nghe Chánh pháp và chẳng rơi vào cõi ác, được sanh vào chốn trời, người hưởng vui tuyệt diệu. Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa làm cho các hữu tình như thật thông suốt các pháp nghĩa thù thắng, đời này và đời sau phát khởi những việc lợi ích an vui.
Xá-lợi Tử! Kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, sau khi Ta nhập Niết-bàn đến phương Đông nam dần dần sẽ được hưng thịnh. Vì phương đó có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, có lòng tin sâu xa và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết-bàn, từ phương Đông nam chuyển đến phương Nam, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết-bàn, từ phương Nam đến phương Tây nam dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết-bàn, từ phương Tây nam đến phương Tây bắc, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết-bàn, từ phương Tây bắc chuyển đến phương Bắc, dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Kinh điển như vậy, sau khi Ta nhập Niết-bàn, lại từ phương Bắc đến phương Đông bắc dần dần được hưng thịnh. Vì phương ấy có nhiều thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin, muốn biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Này Xá-lợi Tử! Sau khi Ta nhập Niết-bàn, sau đó năm trăm năm, kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa ở phương Đông bắc làm Phật sự lớn. Vì sao? Xá-lợi Tử! Kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, được tất cả Như Lai tôn trọng, được tất cả Như Lai cùng hộ niệm, làm cho kinh điển ở phương đó tồn tại lâu dài không hoại diệt.
Này Xá-lợi Tử! Chẳng phải chánh pháp vô thượng, pháp Tỳ-nại-da mà Phật chứng đắc có tướng bị tiêu diệt mà quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề của chư Phật chứng đắc như pháp và Tỳ-nại-da là Bát-nhã ba-la-mật-đa tương ưng với kinh điển.
Này Xá-lợi Tử! Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa ở phương Đông bắc kia, có thể đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Chư Phật chúng ta thường dùng Phật nhãn quán sát hộ niệm để cho họ không bị tổn não, hiện tại và vị lai thân tâm an lạc.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này khoảng năm trăm năm sau khi Phật nhập Niết-bàn ở phương Đông bắc có truyền bá rộng rãi không?
Phật dạy:
– Xá-lợi Tử! Đúng vậy! Đúng vậy! Này Xá-lợi Tử! Sau năm trăm năm Ta nhập Niết-bàn, các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa ở phương Đông bắc nếu được nghe kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin và thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Nên biết người đó từ lâu đã phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, từ lâu đã tu hạnh Đại Bồ-tát, cúng dường nhiều đức Phật, phụng sự nhiều bạn lành, từ lâu đã tu tập nhiều thân giới tâm tuệ, căn lành đã trồng hoàn toàn thành thục. Nhờ phước lực này nên được nghe kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, hết lòng tin ưa và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, khai thị phân biệt cho các hữu tình.
Khi ấy, Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Sau khi Phật nhập Niết-bàn năm trăm năm, lúc Chánh pháp sắp diệt, ở phương Đông bắc sẽ có bao nhiêu thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa được nghe kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này hết lòng tin và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen?
Phật dạy:
– Xá-lợi Tử! Sau khi Ta nhập Niết-bàn năm trăm năm, lúc Chánh pháp sắp diệt, ở phương Đông bắc tuy có vô lượng các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa, nhưng ít có người được nghe kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa hết lòng tin và có thể biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói cho người khác, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen.
Này Xá-lợi Tử! Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa nghe nói kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này, tâm không mê muội, không kinh không sợ mà sanh niềm tin sâu xa, thích biên chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, giảng nói, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen. Phải biết người này đã từng gần gũi cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen vô lượng Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác và các Bồ-tát, thỉnh hỏi nghĩa lý sâu xa Bát-nhã ba-la-mật-đa.
Này Xá-lợi Tử! Đó là các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa, chẳng bao lâu nhất định sẽ viên mãn đạo Đại Bồ-tát, cho nên được tất cả Như Lai hộ niệm và vô lượng bạn lành giúp đỡ, được ở trong căn lành thù thắng. Vì muốn đem lại nhiều lợi ích cho chúng sanh cho nên chóng chứng quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì Ta thường vì các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đó nói pháp tương ưng trí nhất thiết. Như Lai ở quá khứ cũng thường vì những người đó nói pháp tương ưng trí nhất thiết. Nhờ nhân duyên này, vào đời sau người đó thường được tu tập chánh hạnh tương ưng với trí nhất thiết trí, chóng đạt quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Cũng thường vì người khác tương ưng, làm cho họ đạt quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Thân tâm luôn luôn được an định, các ác ma vương và bè lũ của chúng chẳng thể phá hoại, tâm mong cầu tiến đến quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, huống gì những kẻ ưa làm việc ác, hủy báng Bát-nhã ba-la-mật-đa, làm trở ngại tâm kia để khỏi tinh tấn cầu đến quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Vì sao? Vì người đó đối với quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề bằng tâm dõng mãnh tinh tấn, rất kiên trì.
Xá-lợi Tử! Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa nghe thuyết Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này tâm được cởi mở, thanh tịnh vui mừng, cũng có thể an lập vô lượng hữu tình nơi thiện pháp thù thắng, giúp họ tiến đến quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề. Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đã phát nguyện rộng lớn với Ta: “Con sẽ an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, tu các hạnh Đại Bồ-tát, chỉ bày, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, vui mừng, để họ đạt được quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển. Con đối với họ, nguyện sanh tâm hoan hỉ.”
Vì sao? Xá-lợi Tử! Ta quán thấy người đó đã phát tâm nguyện rộng lớn tương ưng với lời nói. Tương lai, người đó nhất định có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, tu các hạnh Đại Bồ-tát, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, tiến đến quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển.
Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa này vào thời quá khứ cũng đã ở trước vô lượng Phật phát nguyện rộng lớn: “Con sẽ an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, tu các hạnh Đại Bồ-tát, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, để đạt quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển.”
Thời quá khứ, đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác cũng sanh tâm tùy hỷ đối với nguyện rộng lớn đó. Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì chư Phật quá khứ cũng quán thấy các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa đã phát tâm nguyện rộng lớn tương ưng với lời nói. Tương lai, người đó nhất định có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình, làm cho họ phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, tu các hạnh Đại Bồ-tát, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, tiến đến quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, cho đến được thọ ký Bất thối chuyển.
Các thiện nam tử v.v… trụ Bồ-tát thừa này tin hiểu rộng lớn, nguyện sanh vào cõi nước chư Phật ở phương khác, đều có đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đang giảng nói pháp Vô thượng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa. Sau khi người đó được nghe pháp vô thượng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa này rồi, có thể an lập vô lượng trăm ngàn các loài hữu tình trong cõi Phật kia, làm cho họ phát tâm quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề, tu các hạnh Đại Bồ-tát, thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, vui mừng, làm cho họ đắc Bất thối chuyển đối với quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Hi hữu thay! Tất cả các pháp quá khứ, hiện tại, và vị lai không có pháp nào mà đức Phật không chứng biết, không có pháp nào mà không hiểu rõ. Đối với những hữu tình có tâm hành khác nhau, đức Phật đều hoàn toàn chứng biết và hiểu rõ. Đối với ba đời chư Phật, Bồ-tát, Thanh văn và các cõi Phật Thế Tôn đều chứng biết và hiểu rõ.
Bạch Thế Tôn! Đại Bồ-tát nào có thể đối với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa chí tâm lắng nghe, thọ trì, đọc tụng, tinh tấn tu học, tư duy đúng lý, biên chép, thuyết giảng, truyền bá rộng rãi thì Đại Bồ-tát này vào thời tương lai đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa, dõng mãnh tinh tấn thường cầu không ngưng nghỉ, như vậy người đó đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa luôn luôn được chứng đắc phải không?
Phật dạy:
– Này Xá-lợi Tử! Đúng vậy! Đúng vậy! Phật đối với tất cả pháp đều hoàn toàn chứng biết và hiểu rõ. Đại Bồ-tát này thường đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa dõng mãnh tinh tấn, vui thích mong cầu không ngưng nghỉ nên chứng đắc bất lỳ lúc nào, không kể thời gian. Vì sao? Xá-lợi Tử! Vì khi Đại Bồ-tát thường đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa với tâm vui thích mong cầu không ngưng nghỉ thì được chư Phật và Bồ-tát thường hộ niệm.
Xá-lợi Tử bạch Phật:
– Bạch Thế Tôn! Đại Bồ-tát này đối với kinh điển tương ưng với Bát-nhã ba-la-mật-đa sâu xa dõng mãnh tinh tấn, vui thích mong cầu không ngưng nghỉ mà chứng đắc bất kỳ lúc nào, hay đối với những kinh điển khác cũng thường được như vậy?
Phật dạy:
– Này Xá-lợi Tử! Đại Bồ-tát nào thường đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa dõng mãnh, tinh tấn, tin tưởng, mong cầu chẳng đoái nghĩ đến thân mạng, có lúc không được các kinh điển khác, điều này không bao giờ có. Vì sao? Xá-lợi Tử! Đại Bồ-tát này vì cầu quả vị Vô thượng Chánh đẳng Bồ-đề nên thị hiện, khuyến khích, hướng dẫn, khen ngợi, vui vẻ với các hữu tình, làm cho họ đối với kinh điển tương ưng Bát-nhã ba-la-mật-đa và kinh điển khác thọ trì, đọc tụng, tư duy tu học. Do căn lành này mà sanh ở nơi nào thường được kinh tương ưng pháp Không Bát-nhã ba-la-mật-đa và được thọ trì, đọc tụng kinh điển khác nữa.
