SỐ 1575/1
    LUẬN LỤC THẬP TỤNG NHƯ LÝ
    Tác giả: Bồ tát Long Thọ
    Hán dịch: Đời Triệu Tống, Đại sư Thi Hộ
    Việt dịch: Cư sĩ Nguyên Huệ

     

    Quy mạng ba đời Chủ Tịch Mặc
    Tuyên thuyết duyên sinh lời chánh pháp
    Nếu hiểu các pháp lìa duyên sinh
    Pháp hành đã tạo lìa như thế.
    Lìa hai biên có – không
    Người trí không chỗ dựa
    Sâu xa không chốn duyên
    Nghĩa duyên sinh thành lập.
    Nếu cho pháp vô tánh
    Tức sinh các lỗi lầm
    Người trí nên như lý
    Quán xét pháp hữu tánh.
    Nếu hữu tánh thật đạt
    Như kẻ ngu phân biệt
    Vô tánh tức không nhân
    Nghĩa giải thoát sao lập?
    Không thể nói có tánh
    Không thể nói không tánh
    Biết rõ tánh – không tánh
    Đại trí như lý nói.
    Niết-bàn và sinh tử
    Chớ quán tánh riêng khác
    Chẳng Niết-bàn, sinh tử
    Hai tánh có sai biệt.
    Sinh tử và Niết-bàn
    Hai cùng không thật có
    Nếu biết rõ sinh tử
    Đấy tức là Niết-bàn.
    Phá tánh có sinh kia
    Phân biệt diệt cũng thế
    Sự được tạo như huyễn
    Diệt hiện tiền không thật.
    Nếu diệt có chốn hoại
    Biết kia là hữu vi
    Pháp hiện còn không đạt
    Pháp hoại làm sao biết?
    Các uẩn kia không diệt
    Nhiễm hết tức Niết-bàn
    Nếu biết rõ tánh diệt
    Tức đạt được giải thoát.
    Nếu pháp sinh pháp diệt
    Cả hai không thủ đắc
    Dùng chánh trí quán xét
    Từ vô minh duyên sinh.
    Nếu thấy pháp tịch tĩnh
    Các tạo tác cũng vậy
    Biết pháp này tối thắng
    Đạt trí pháp vô biên.
    Thấy được tánh duyên sinh
    Nghĩa này tất phải thấy
    Trong ấy tánh vi diệu
    Không duyên sinh phân biệt.
    Phật Chánh giác đã nói
    Có nói tất có nhân
    Nếu dứt nguồn phiền não
    Tướng phá tướng luân hồi.
    Các pháp quyết định hành
    Thấy có tạo có giữ
    Vì sao đời trước sau
    Từ duyên mà an lập?
    Vì sao trước đã sinh
    Kia, sau lại chuyển khác
    Nên biên vực trước sau
    Như đời huyễn đã thấy.
    Vì sao huyễn được sinh
    Vì sao có chấp trước
    Kẻ si ở trong huyễn
    Cầu huyễn cho là thật.
    Đời trước chẳng đời sau
    Chấp kiến nên không bỏ
    Trí quán tánh không tánh
    Như ảnh tượng huyễn ảo.
    Nếu cho sinh chẳng diệt
    Là phân biệt hữu vi
    Nên vòng duyên sinh kia
    Tùy chuyển không chỗ hiện.
    Nếu đã sinh chưa sinh
    Tự tánh ấy không sinh
    Nếu tự tánh không sinh
    Gọi sinh thế nào được?
    Nhân lặng tức pháp tận
    Tận này không thủ đắc
    Nếu tự tánh không tận
    Tên tận làm sao lập?
    Không chút pháp nào sinh
    Không chút pháp nào diệt
    Hai nẻo sinh diệt kia
    Theo sự theo nghĩa hiện.
    Biết sinh tức biết diệt
    Biết diệt, biết vô thường
    Tánh vô thường nếu biết
    Gốc pháp không thủ đắc.
    Các pháp từ duyên sinh
    Tuy sinh tức lìa diệt
    Như người đến bờ kia
    Liền thấy việc biển lớn.
    Nếu tự tâm không rõ
    Phàm phu chấp tánh ngã
    Tánh không, tánh điên đảo
    Tức sinh các lỗi lầm.
    Các pháp là vô thường
    Khổ, không và vô ngã
    Trong ấy lìa thấy pháp
    Trí quán tánh, không tánh.
    Không trụ, không chỗ duyên
    Không căn cũng không lập
    Từ chủng vô minh sinh
    Lìa phần trước, giữa, sau.
    Thành si ám đại ác
    Như cây chuối không thật
    Như thành Càn-thát-bà
    Đều huyễn đời đã thấy.
    Cõi này Phạm vương đầu
    Phật chánh thuyết như thật
    Sau các Thánh không vọng
    Nói cũng không sai biệt.
    Thế gian si tạo ám
    Ái nối tiếp lưu chuyển
    Người trí biết các ái
    Nên bình đẳng khéo nói.
    Trước nêu các pháp có
    Nơi có cầu tánh thật
    Sau cầu tánh cũng không
    Tức lìa, tánh không chấp.
    Nếu không biết nghĩa lìa
    Theo nghe liền có chấp
    Nên nghiệp phước đã tạo
    Kẻ phàm ngu tự phá.
    Như trước nói bình đẳng
    Các nghiệp kia chân thật
    Tự tánh nếu hiểu rõ
    Đây nói tức không sinh.
    Tôi đã nói như thế
    Đều dựa ngôn giáo Phật
    Như chỗ được tuyên dương
    Tức pháp uẩn xứ giới.
    Đại chủng cùng với thức
    Chỗ nêu đều bình đẳng
    Lúc trí kia hiện chứng
    Không vọng không phân biệt.
    Một này nếu như thật
    Phật nói là Niết-bàn
    Tối thắng ấy không vọng
    Không trí tức phân biệt.
    Nếu tâm có tán loạn
    Cùng các ma tạo tác
    Nếu như thật lìa lỗi
    Đây tức không có sinh.
    Như thế vô minh duyên
    Phật vì thế gian nói
    Nếu đời không phân biệt
    Đây vì sao không sinh?
    Nếu vô minh được diệt
    Diệt rồi tức chẳng sinh
    Tên sinh diệt trái nhau
    Không trí khởi phân biệt.
    Có nhân tức có sinh
    Không duyên tức không trụ
    Lìa duyên nếu tánh có
    Có này cũng đâu được?
    Nếu tánh có đáng giữ
    Tức nói có sinh trụ
    Trong đây nghi lại nhiều
    Cho có pháp nên trụ.
    Nếu Bồ-đề được chứng
    Tức xứ xứ thường nêu
    Hoặc tánh trụ giữ được
    Đây nói lại có sinh.
    Hoặc cho pháp thật có
    Không trí nói như vậy
    Nếu cho pháp có xứ
    Giữ cũng không thể được.
    Pháp không sinh không ngã
    Trí ngộ nhập tánh thật
    Các tướng thường, vô thường
    Đều do tâm khởi hiện.
    Nếu thành lập nhiều tánh
    Tức thành thật tánh dục
    Kia vì sao chẳng đây
    Thường hay sinh lầm lỗi.
    Nếu thành lập một tánh
    Đối dục như trăng, nước
    Chẳng thật chẳng không thật
    Đều do tâm khởi hiện.
    Pháp tham sân rất nặng
    Do đó sinh kiến chấp
    Nên tranh luận an lập
    Lìa tánh mà chấp thật.
    Nhân khởi các kiến kia
    Kiến nên sinh phiền não
    Nếu biết đúng điều ấy
    Phiền não kiến cùng dứt.
    Nên biết pháp vô thường
    Từ duyên sinh nên hiện
    Duyên sinh cũng không sinh
    Đây, thật ngữ tối thượng.
    Chúng sinh trí tà vọng
    Không thật tưởng cho thật
    Tranh luận nơi kẻ khác
    Tự hành chuyển điên đảo.
    Tự phần không thể lập
    Tha phần làm sao có
    Phần tự tha đều không
    Trí hiểu không tranh luận.
    Có chút pháp đáng nương
    Phiền não như rắn độc
    Nếu không tịch không động
    Tâm tức không chỗ dựa.
    Phiền não như rắn độc
    Sinh lỗi lầm rất nặng
    Phiền não độc che ngăn
    Làm sao thấy các tâm?
    Như ngu thấy ảnh tượng
    Liền vọng sinh tưởng thật
    Thế gian buộc cũng vậy
    Tuệ bị lưới si vây.
    Tánh dụ như ảnh tượng
    Chẳng cảnh giới mắt trí
    Đại trí vốn không sinh
    Tưởng cảnh giới vi tế.
    Chấp sắc gọi phàm phu
    Lìa tham là Tiểu Thánh
    Biết rõ tự tánh sắc
    Đó là trí tối thượng.
    Nếu chấp các pháp thiện
    Như lìa tham, điên đảo
    Cùng thấy người huyễn rồi
    Lìa chỗ tạo cầu thể.
    Biết nghĩa này là sai
    Không quán tánh, vô tánh
    Phiền não không thủ đắc
    Tánh sáng phá trí tà.
    Trí lìa nhiễm, thanh tịnh
    Cũng không dựa vào tịnh
    Có dựa tức có nhiễm
    Tịnh kia lại sinh lỗi.
    Pháp phiền não cực ác
    Nếu thấy lìa tự tánh
    Tức tâm không loạn động
    Vượt qua biển sinh tử.
    Pháp thiện cam lồ này
    Từ đại bi sinh khởi
    Theo lời Như Lai nói
    Không phần hạn, phân biệt.
    Như vậy trong ấy khó nêu bày
    Tùy người trí thấy tức thành tựu
    Người trí theo môn Quán tùy thuận
    Như thế đều từ đại bi chuyển.
    Tánh chân thật trong tất cả pháp
    Người trí theo đấy quán như lý
    Chỗ hướng do vậy tín được sinh
    Cứu chúng sinh kia lìa các khổ.
    Nghĩa này sâu xa lại rộng lớn
    Tôi vì lợi ích nên tán dương
    Như lời Đại Trí nay đã nêu
    Si ám tự tha đều phá trừ.
    Phá hết phiền não si ám rồi
    Chỗ tạo như như lìa ma chướng
    Do đấy hay mở cửa nẻo thiện
    Các sự giải thoát không hề mất.
    Người giữ giới tịnh được sinh thiên
    Đây tức câu quyết định chân thật
    Nếu người phá giới trụ tâm chánh
    Tuy hoại giới nhưng không hoại kiến.
    Chủng tử sinh trưởng không vô nghĩa
    Thấy nghĩa lợi nên hành trì rộng
    Không lấy đại bi làm nhân chánh
    Người trí đâu thể sinh pháp dục.

    HẾT

      ,