tán thiện

Phật Quang Đại Từ Điển

(散善) Đối lại: Định thiện. Thiện nghiệp được tạo tác với tâm tán loạn. Đối với vấn đề 3 phúc, 16 quán phối hợp với Định thiện và Tán thiện nói trong kinh Quán vô lượng thọ, các vị Luận sư có đưa ra nhiều ý kiến khác nhau. Ngài Tuệ viễn chùa Tịnh ảnh cho rằng tu tập 3 phúc gọi là Tán thiện vãng sinh, tu tập 16 chính quán gọi là Định thiện vãng sinh, theo thuyết này thì 16 quán đều thuộc Định thiện; còn ngài Thiện đạo thì lại chủ trương 3 phúc và 9 phẩm đều là những hạnh tu thiện Tán thiện, chỉ có 13 quán đầu là thuộc Định thiện. Quán kinh huyền nghĩa phần (Đại 37, 246 trung) nói: Yếu môn tức là Định môn và Tán môn trong Quán kinh này. Định là dứt nghĩ để lắng tâm, Tán là bỏ ác để tu thiện. Ngoài ra, đối lại với Tam ma địa môn của Mật giáo, tất cả Hiển giáo được gọi là Tán thiện môn, vì Mật giáo ngay từ lúc sơ tâm đã tu quán hạnh Sinh Phật bất nhị (chúng sinh và Phật không hai); còn Hiển giáo thì chỉ mới ngăn dứt mê tình, chứ chưa quyết định được lí chính mình tức là Phật, vì thế nên gọi là Tán thiện môn. [X. Quán vô lượng thọ kinh nghĩa sớ (Tịnh ảnh); Quán vô lượng thọ sớ Q.hạ (Trí khải); Quán kinh sớ tán thiện nghĩa; Biện hoặc chỉ nam Q.3]. (xt. Định Thiện, Định Tán Nhị Thiện).