結跏趺坐 ( 結kết 跏già 趺phu 坐tọa )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（術語）佛陀之坐法也。結加趺於左右髀上而坐也（跏字添足者所謂蛇足也），跌者足背也，交結左右足背而置於左右髀上謂之全跏坐，即結跏趺坐也。置左右之一足於左右之一髀，名為半跏坐。全跏坐有吉祥降魔之二、先以右足押左股，次以左足押右股，手亦上左，謂之降魔坐，反之謂之吉祥坐。釋尊於菩提樹下成正覺時之身為吉祥坐，而手作降魔印。慧琳音義八曰：「結跏跌坐，略有二種：一曰吉祥。二曰降魔。凡坐皆先以右趾押左股，後以左趾押右股，此即左押右，手亦左在上，名曰降魔坐，諸禪宗多傳此坐。依持明藏教瑜伽法門即傳吉祥為上。降魔坐有時而用。其吉祥坐，先以左趾押右股，後以右趾押左股，令二足掌仰於二股之上，手亦右押左，安仰跏跌之上，名為吉祥坐。如來昔在菩提樹下，成正覺時，身安吉祥之坐，手作降魔之印。故如來常安此坐，轉妙法輪。」輔行二之一曰：「結跏者先左後右與兩髀齊。」玄贊二曰：「坐有二相：一降伏坐，以左押右。二吉祥坐，以右押左。今將說法，作吉祥坐，加者重也。即交重足坐，有為跏者，不知所從。」密家一義以上之吉祥坐名蓮華坐，以半跏坐為吉祥坐。大日經不思議疏下曰：「結跏坐者，凡坐法，聖善之寺三藏和上邊面受，左足先著右髀上，右足次著左髀上，名為蓮華坐。單足著左髀上，名為吉祥坐也。別此坐者，非聖坐也。若欲求菩提，學佛坐為得。」同次文曰：「住蓮華坐者結跏坐，是所謂先左腳著右髀上，後右腳著左髀上也。吉祥坐者，右腳著左髀上，亦言半跏坐也。」蓋不思議疏之蓮華坐，即慧琳之所謂吉祥坐，不思議疏之所謂吉祥坐即半跏坐也。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 術thuật 語ngữ ） 佛Phật 陀đà 之chi 坐tọa 法pháp 也dã 。 結kết 加gia 趺phu 於ư 左tả 右hữu 髀bễ 上thượng 而nhi 坐tọa 也dã （ 跏già 字tự 添 足túc 者giả 所sở 謂vị 蛇xà 足túc 也dã ） ， 跌trật 者giả 足túc 背bối/bội 也dã ， 交giao 結kết 左tả 右hữu 足túc 背bối/bội 而nhi 置trí 於ư 左tả 右hữu 髀bễ 上thượng 謂vị 之chi 全toàn 跏già 坐tọa ， 即tức 結kết 跏già 趺phu 坐tọa 也dã 。 置trí 左tả 右hữu 之chi 一nhất 足túc 於ư 左tả 右hữu 之chi 一nhất 髀bễ ， 名danh 為vi 半bán 跏già 坐tọa 。 全toàn 跏già 坐tọa 有hữu 吉cát 祥tường 降hàng 魔ma 之chi 二nhị 、 先tiên 以dĩ 右hữu 足túc 押áp 左tả 股cổ ， 次thứ 以dĩ 左tả 足túc 押áp 右hữu 股cổ ， 手thủ 亦diệc 上thượng 左tả ， 謂vị 之chi 降hàng 魔ma 坐tọa ， 反phản 之chi 謂vị 之chi 吉cát 祥tường 坐tọa 。 釋thích 尊tôn 於ư 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 正chánh 覺giác 時thời 。 之chi 身thân 為vi 吉cát 祥tường 坐tọa ， 而nhi 手thủ 作tác 降hàng 魔ma 印ấn 。 慧tuệ 琳 音âm 義nghĩa 八bát 曰viết ： 「 結kết 跏già 跌trật 坐tọa 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 曰viết 吉cát 祥tường 。 二nhị 曰viết 降hàng 魔ma 。 凡phàm 坐tọa 皆giai 先tiên 以dĩ 右hữu 趾chỉ 押áp 左tả 股cổ ， 後hậu 以dĩ 左tả 趾chỉ 押áp 右hữu 股cổ ， 此thử 即tức 左tả 押áp 右hữu ， 手thủ 亦diệc 左tả 在tại 上thượng ， 名danh 曰viết 降hàng 魔ma 坐tọa ， 諸chư 禪thiền 宗tông 多đa 傳truyền 此thử 坐tọa 。 依y 持trì 明minh 藏tạng 教giáo 瑜du 伽già 法Pháp 門môn 即tức 傳truyền 吉cát 祥tường 為vi 上thượng 。 降hàng 魔ma 坐tọa 有hữu 時thời 而nhi 用dụng 。 其kỳ 吉cát 祥tường 坐tọa ， 先tiên 以dĩ 左tả 趾chỉ 押áp 右hữu 股cổ ， 後hậu 以dĩ 右hữu 趾chỉ 押áp 左tả 股cổ ， 令linh 二nhị 足túc 掌chưởng 仰ngưỡng 於ư 二nhị 股cổ 之chi 上thượng ， 手thủ 亦diệc 右hữu 押áp 左tả ， 安an 仰ngưỡng 跏già 跌trật 之chi 上thượng ， 名danh 為vi 吉cát 祥tường 坐tọa 。 如Như 來Lai 昔tích 在tại 。 菩Bồ 提Đề 樹thụ 下hạ 。 成thành 正chánh 覺giác 時thời 。 身thân 安an 吉cát 祥tường 之chi 坐tọa ， 手thủ 作tác 降hàng 魔ma 之chi 印ấn 。 故cố 如Như 來Lai 常thường 安an 此thử 坐tọa 。 轉chuyển 妙diệu 法Pháp 輪luân 。 」 輔phụ 行hành 二nhị 之chi 一nhất 曰viết ： 「 結kết 跏già 者giả 先tiên 左tả 後hậu 右hữu 與dữ 兩lưỡng 髀bễ 齊tề 。 」 玄huyền 贊tán 二nhị 曰viết ： 「 坐tọa 有hữu 二nhị 相tướng ： 一nhất 降hàng 伏phục 坐tọa ， 以dĩ 左tả 押áp 右hữu 。 二nhị 吉cát 祥tường 坐tọa ， 以dĩ 右hữu 押áp 左tả 。 今kim 將tương 說thuyết 法Pháp 作tác 吉cát 祥tường 坐tọa ， 加gia 者giả 重trọng 也dã 。 即tức 交giao 重trọng 足túc 坐tọa ， 有hữu 為vi 跏già 者giả ， 不bất 知tri 所sở 從tùng 。 」 密mật 家gia 一nhất 義nghĩa 以dĩ 上thượng 之chi 吉cát 祥tường 坐tọa 名danh 蓮liên 華hoa 坐tọa ， 以dĩ 半bán 跏già 坐tọa 為vi 吉cát 祥tường 坐tọa 。 大đại 日nhật 經kinh 不bất 思tư 議nghị 疏sớ 下hạ 曰viết ： 「 結kết 跏già 坐tọa 者giả ， 凡phàm 坐tọa 法pháp ， 聖thánh 善thiện 之chi 寺tự 三Tam 藏Tạng 和hòa 上thượng 邊biên 面diện 受thọ ， 左tả 足túc 先tiên 著trước 右hữu 髀bễ 上thượng ， 右hữu 足túc 次thứ 著trước 左tả 髀bễ 上thượng ， 名danh 為vi 蓮liên 華hoa 坐tọa 。 單đơn 足túc 著trước 左tả 髀bễ 上thượng ， 名danh 為vi 吉cát 祥tường 坐tọa 也dã 。 別biệt 此thử 坐tọa 者giả ， 非phi 聖thánh 坐tọa 也dã 。 若nhược 欲dục 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 學học 佛Phật 坐tọa 為vi 得đắc 。 」 同đồng 次thứ 文văn 曰viết ： 「 住trụ 蓮liên 華hoa 坐tọa 者giả 結kết 跏già 坐tọa ， 是thị 所sở 謂vị 先tiên 左tả 腳cước 著trước 右hữu 髀bễ 上thượng ， 後hậu 右hữu 腳cước 著trước 左tả 髀bễ 上thượng 也dã 。 吉cát 祥tường 坐tọa 者giả ， 右hữu 腳cước 著trước 左tả 髀bễ 上thượng ， 亦diệc 言ngôn 半bán 跏già 坐tọa 也dã 。 」 蓋cái 不bất 思tư 議nghị 疏sớ 之chi 蓮liên 華hoa 坐tọa ， 即tức 慧tuệ 琳 之chi 所sở 謂vị 吉cát 祥tường 坐tọa 不bất 思tư 議nghị 。 疏sớ 之chi 所sở 謂vị 吉cát 祥tường 坐tọa 即tức 半bán 跏già 坐tọa 也dã 。