根本十四音 ( 根căn 本bổn 十thập 四tứ 音âm )
Phật Học Đại Từ Điển
NGHĨA TIẾNG HÁN
（雜語）佛本行集經十一曰：「梵天所說之書。」註曰：「今婆羅門書正十四音是。」涅槃經八曰：「迦葉菩薩白佛言：世尊！云何如來說字根本？佛言善男子！說初半字以為根本。（中略）所言字者其義云何？善男子！有十四音名為字義。（中略）此十四音名曰字本。」而次下經文雖就摩多及體文之五十字詳說字義，然不指此十四之根本字者何耶？因而諸師異解多端。如悉曇藏二列十類之異解。其中秀法師之解云：「悉曇十二字合長短二聲為一音，合有六音。次從迦以去有二十五字為一音，合為五音。足前合為十一也。次從耶已去九字，三字為一音，合有三音。足前合為十四音也。不取魯流四字為音。明此四字直是利前音非是音也。」又悉曇三密鈔之六說中，第六說信範之說與之同。
NGHĨA HÁN VIỆT
（ 雜tạp 語ngữ ） 佛Phật 本bổn 行hạnh 集tập 經kinh 十thập 一nhất 曰viết 。 梵Phạm 天Thiên 所sở 說thuyết 之chi 書thư 。 」 註chú 曰viết ： 「 今kim 婆Bà 羅La 門Môn 書thư 正chánh 十thập 四tứ 音âm 是thị 。 涅Niết 槃Bàn 經Kinh 。 八bát 曰viết 迦Ca 葉Diếp 。 菩Bồ 薩Tát 白bạch 佛Phật 言ngôn 。 世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。 如Như 來Lai 說thuyết 字tự 根căn 本bổn ？ 佛Phật 言ngôn 善thiện 男nam 子tử 。 說thuyết 初sơ 半bán 字tự 。 以dĩ 為vi 根căn 本bổn 。 （ 中trung 略lược ） 所sở 言ngôn 字tự 者giả 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 善thiện 男nam 子tử 。 有hữu 十thập 四tứ 音âm 名danh 為vi 字tự 義nghĩa 。 （ 中trung 略lược ） 此thử 十thập 四tứ 音âm 名danh 曰viết 字tự 本bổn 。 」 而nhi 次thứ 下hạ 經kinh 文văn 雖tuy 就tựu 摩ma 多đa 及cập 體thể 文văn 之chi 五ngũ 十thập 字tự 詳tường 說thuyết 字tự 義nghĩa ， 然nhiên 不bất 指chỉ 此thử 十thập 四tứ 之chi 根căn 本bổn 字tự 者giả 何hà 耶da ？ 因nhân 而nhi 諸chư 師sư 異dị 解giải 多đa 端đoan 。 如như 悉tất 曇đàm 藏tạng 二nhị 列liệt 十thập 類loại 之chi 異dị 解giải 。 其kỳ 中trung 秀tú 法Pháp 師sư 之chi 解giải 云vân ： 「 悉tất 曇đàm 十thập 二nhị 字tự 合hợp 長trường 短đoản 二nhị 聲thanh 為vi 一nhất 音âm ， 合hợp 有hữu 六lục 音âm 。 次thứ 從tùng 迦ca 以dĩ 去khứ 有hữu 二nhị 十thập 五ngũ 字tự 為vi 一nhất 音âm ， 合hợp 為vi 五ngũ 音âm 。 足túc 前tiền 合hợp 為vi 十thập 一nhất 也dã 。 次thứ 從tùng 耶da 已dĩ 去khứ 九cửu 字tự ， 三tam 字tự 為vi 一nhất 音âm ， 合hợp 有hữu 三tam 音âm 。 足túc 前tiền 合hợp 為vi 十thập 四tứ 音âm 也dã 。 不bất 取thủ 魯lỗ 流lưu 四tứ 字tự 為vi 音âm 。 明minh 此thử 四tứ 字tự 直trực 是thị 利lợi 前tiền 音âm 非phi 是thị 音âm 也dã 。 」 又hựu 悉tất 曇đàm 三tam 密mật 鈔sao 之chi 六lục 說thuyết 中trung ， 第đệ 六lục 說thuyết 信tín 範phạm 之chi 說thuyết 與dữ 之chi 同đồng 。