Thủ Lăng Nghiêm Kinh Nghĩa Hải – Quyển 0014

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 義Nghĩa 海Hải
Quyển 0014
唐Đường 懷Hoài 迪證Chứng 釋Thích 宋Tống 咸Hàm 輝Huy 排Bài 經Kinh 入Nhập 注Chú

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。義Nghĩa 海Hải 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ 。經kinh 四tứ 之chi 四tứ )# 頗phả 四tứ

(# 凡phàm 遇ngộ 圓viên 相tương/tướng 即tức 是thị 標tiêu 辭từ 與dữ 疏sớ/sơ 同đồng 其kỳ 上thượng 文văn )# 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 云vân 何hà 。逆nghịch 流lưu 深thâm 入nhập 一nhất 門môn 。能năng 令linh 六lục 根căn 。一nhất 時thời 清thanh 淨tịnh 。

(# 疏sớ/sơ 前tiền 佛Phật 所sở 勸khuyến 意ý 明minh 如Như 來Lai 藏tạng 體thể 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。由do 乎hồ 強cường/cưỡng 覺giác 分phần/phân 成thành 六lục 妄vọng 若nhược 能năng 返phản 照chiếu 從tùng 一nhất 根căn 門môn 入nhập 一nhất 性tánh 海hải 法Pháp 界Giới 一nhất 相tướng 。更cánh 無vô 六lục 一nhất 之chi 異dị 故cố 云vân 深thâm 入nhập 一nhất 門môn 。六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。今kim 阿A 難Nan 將tương 謂vị 六lục 根căn 有hữu 實thật 元nguyên 是thị 一nhất 體thể 若nhược 是thị 一nhất 體thể 又hựu 何hà 分phần/phân 六lục 故cố 令linh 請thỉnh 示thị 一nhất 六lục 之chi 由do )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。汝nhữ 今kim 已dĩ 得đắc 。須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。已dĩ 滅diệt 三tam 界giới 。眾chúng 生sanh 世thế 間gian 。見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。

(# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 見kiến 諦Đế 所sở 斷đoạn 。之chi 惑hoặc 即tức 八bát 十thập 八bát 使sử 也dã )# 。

然nhiên 猶do 未vị 知tri 。根căn 中trung 積tích 生sanh 。無vô 始thỉ 虛hư 習tập 。彼bỉ 習tập 要yếu 因nhân 。修tu 所sở 斷đoạn 得đắc 。

修tu 道Đạo 所sở 斷đoạn 之chi 惑hoặc 即tức 八bát 十thập 一nhất 思tư 也dã )# 。

何hà 況huống 此thử 中trung 。生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。分phân 劑tề 頭đầu 數số 。

生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。即tức 同đồng 體thể 無vô 明minh 也dã 分phân 劑tề 頭đầu 數số 。謂vị 初sơ 住trụ 以dĩ 上thượng 至chí 于vu 妙diệu 覺giác 四tứ 十thập 二nhị 品phẩm 也dã ○# 疏sớ/sơ 一nhất 六lục 之chi 情tình 正chánh 是thị 法pháp 執chấp 執chấp 根căn 是thị 實thật 有hữu 一nhất 六lục 故cố 阿A 難Nan 初sơ 果quả 雖tuy 破phá 我ngã 執chấp 尚thượng 有hữu 所sở 餘dư 煩phiền 惱não 俱câu 生sanh 猶do 未vị 斷đoạn 故cố 況huống 此thử 法pháp 執chấp 是thị 所sở 知tri 障chướng 無vô 明minh 住trụ 地địa 。此thử 障chướng 最tối 細tế 名danh 為vi 根căn 中trung 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。分phân 劑tề 頭đầu 數số 。 ○# 標tiêu 八bát 十thập 八bát 使sứ 者giả 謂vị 苦khổ 下hạ 具cụ 一nhất 切thiết 貪tham 瞋sân 癡si 慢mạn 。疑nghi 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 邪tà 見kiến 見kiến 取thủ 戒giới 禁cấm 取thủ 集tập 滅diệt 離ly 三tam 見kiến 謂vị 身thân 邊biên 邪tà 三tam 見kiến 道đạo 除trừ 於ư 二nhị 見kiến 謂vị 身thân 見kiến 邊biên 見kiến 上thượng 界giới 不bất 行hành 恚khuể 謂vị 欲dục 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 見kiến 道đạo 門môn 中trung 惑hoặc 都đô 三tam 十thập 二nhị 上thượng 二nhị 界giới 四Tứ 諦Đế 下hạ 都đô 除trừ 瞋sân 止chỉ 有hữu 二nhị 十thập 八bát 使sử 二nhị 界giới 共cộng 五ngũ 十thập 六lục 使sử 通thông 前tiền 欲dục 界giới 三tam 十thập 二nhị 成thành 八bát 十thập 八bát 使sử 此thử 八bát 十thập 八bát 種chủng 麤thô 重trọng/trùng 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 兼kiêm 是thị 能năng 障chướng 見kiến 諦Đế 之chi 惑hoặc 也dã 初sơ 果quả 人nhân 所sở 斷đoạn 故cố 云vân 見kiến 所sở 斷đoạn 惑hoặc 。無vô 始thỉ 虛hư 習tập 。者giả 謂vị 小Tiểu 乘Thừa 修tu 道Đạo 中trung 思tư 惟duy 惑hoặc 也dã 亦diệc 謂vị 之chi 四tứ 俱câu 惑hoặc 分phân 別biệt 俱câu 生sanh 一nhất 貪tham 二nhị 瞋sân 三tam 癡si 四tứ 慢mạn 此thử 是thị 欲dục 界giới 俱câu 生sanh 四tứ 惑hoặc 到đáo 小Tiểu 乘Thừa 第đệ 三tam 果quả 始thỉ 盡tận 斷đoạn 色sắc 界giới 思tư 惑hoặc 除trừ 瞋sân 無vô 色sắc 界giới 亦diệc 爾nhĩ 二nhị 界giới 共cộng 六lục 并tinh 欲dục 界giới 四tứ 都đô 十thập 使sử 此thử 皆giai 修tu 道Đạo 中trung 惑hoặc 通thông 前tiền 八bát 十thập 八bát 都đô 九cửu 十thập 八bát 使sử 也dã 此thử 是thị 小Tiểu 乘Thừa 四Tứ 果Quả 中trung 我ngã 執chấp 分phân 別biệt 我ngã 執chấp 俱câu 生sanh 經Kinh 云vân 何hà 況huống 此thử 中trung 。生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。分phân 劑tề 頭đầu 數số 。者giả 大Đại 乘Thừa 中trung 法pháp 執chấp 也dã )# 。

今kim 汝nhữ 且thả 觀quán 。現hiện 前tiền 六lục 根căn 。為vi 一nhất 為vi 六lục 。

(# 疏sớ/sơ 如như 文văn ○# 標tiêu 六lục 一nhất 若nhược 存tồn 。是thị 非phi 鋒phong 起khởi 。

阿A 難Nan 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。耳nhĩ 何hà 不bất 見kiến 。目mục 何hà 不bất 聞văn 。頭đầu 奚hề 不bất 履lý 。足túc 奚hề 無vô 語ngữ 。

(# 疏sớ/sơ 若nhược 言ngôn 一nhất 者giả 。六lục 用dụng 應ưng 同đồng 眼nhãn 合hợp 能năng 聞văn 足túc 應ưng 解giải 說thuyết 。今kim 汝nhữ 不bất 然nhiên 。

若nhược 此thử 六lục 根căn 。決quyết 定định 成thành 六lục 。如như 我ngã 今kim 會hội 。與dữ 汝nhữ 宣tuyên 揚dương 。微vi 妙diệu 法Pháp 門môn 。汝nhữ 之chi 六lục 根căn 。誰thùy 來lai 領lãnh 受thọ 。阿A 難Nan 言ngôn 我ngã 用dụng 耳nhĩ 聞văn 佛Phật 言ngôn 汝nhữ 耳nhĩ 自tự 聞văn 。何hà 關quan 身thân 口khẩu 。口khẩu 來lai 問vấn 義nghĩa 。身thân 起khởi 欽khâm 承thừa 。

(# 若nhược 言ngôn 六lục 異dị 應ưng 不bất 相tương 干can 一nhất 處xứ 問vấn 經kinh 二nhị 何hà 致trí 問vấn )# 。

是thị 故cố 應ưng 知tri 。非phi 一nhất 終chung 六lục 。非phi 六lục 終chung 一nhất 。終chung 不bất 汝nhữ 根căn 。元nguyên 一nhất 元nguyên 六lục 。

(# 初sơ 二nhị 句cú 結kết 前tiền 互hỗ 破phá 後hậu 二nhị 句cú 顯hiển 無vô 一nhất 六lục 根căn 體thể 元nguyên 無vô 何hà 一nhất 六lục 之chi 有hữu 乎hồ ○# 解giải 非phi 一nhất 終chung 六lục 。用dụng 中trung 相tương 背bội 。故cố 非phi 六lục 終chung 一nhất 。性tánh 中trung 相tương 知tri 。故cố 而nhi 此thử 六lục 一nhất 同đồng 異dị 失thất 凖# 並tịnh 是thị 虛hư 妄vọng 終chung 不bất 下hạ 正chánh 顯hiển 真chân 性tánh 無vô 一nhất 六lục 相tương/tướng )# 。

阿A 難Nan 當đương 知tri 。是thị 根căn 非phi 一nhất 非phi 六lục 。由do 無vô 始thỉ 來lai 。顛điên 倒đảo 淪luân 替thế 。故cố 於ư 圓viên 湛trạm 。一nhất 六lục 義nghĩa 生sanh 。汝nhữ 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。雖tuy 得đắc 六lục 銷tiêu 。猶do 未vị 亡vong 一nhất 。

(# 疏sớ/sơ 圓viên 明minh 藏tạng 體thể 非phi 一nhất 六lục 之chi 異dị ○# 無vô 始thỉ 顛điên 倒đảo 六lục 根căn 強cường/cưỡng 生sanh 聞văn 說thuyết 解giải 六lục 又hựu 執chấp 是thị 一nhất 一nhất 六lục 形hình 待đãi 虛hư 妄vọng 相tương 生sanh 沒một 於ư 四tứ 流lưu 遷thiên 改cải 不bất 息tức 知tri 見kiến 移di 易dị 變biến 一nhất 為vi 六lục 故cố 云vân 淪luân 替thế 雖tuy 得đắc 六lục 銷tiêu 。猶do 未vị 亡vong 一nhất 。者giả 據cứ 汝nhữ 所sở 解giải 雖tuy 欲dục 除trừ 六lục 而nhi 不bất 除trừ 一nhất 以dĩ 執chấp 六lục 根căn 是thị 一nhất 體thể 故cố 又hựu 初sơ 果quả 人nhân 不bất 取thủ 六lục 塵trần 名danh 為vi 六lục 銷tiêu 執chấp 根căn 有hữu 體thể 名danh 未vị 亡vong 一nhất 般ban 若nhược 云vân 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 名danh 為vi 入Nhập 流Lưu 。而nhi 無vô 所sở 入nhập 。不bất 入nhập 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。涅Niết 槃Bàn 亦diệc 云vân 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 人nhân 。雖tuy 生sanh 惡ác 國quốc 以dĩ 道Đạo 力lực 故cố 不bất 作tác 諸chư 惡ác 。不bất 因nhân 六lục 塵trần 所sở 惑hoặc 不bất 造tạo 新tân 業nghiệp 或hoặc 認nhận 六lục 塵trần 銷tiêu 處xứ 見kiến 惑hoặc 不bất 生sanh 執chấp 一nhất 無vô 為vi 果quả 體thể 故cố 云vân 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。 ○# 解giải 猶do 未vị 亡vong 一nhất 。者giả 執chấp 有hữu 涅Niết 槃Bàn 也dã 以dĩ 小Tiểu 乘Thừa 所sở 證chứng 全toàn 是thị 無vô 明minh 故cố 資tư 中trung 云vân 不bất 因nhân 六lục 塵trần 所sở 造tạo 新tân 業nghiệp 名danh 得đắc 六lục 銷tiêu 尚thượng 迷mê 六lục 根căn 而nhi 為vi 一nhất 體thể 故cố 未vị 亡vong 一nhất 私tư 謂vị 沇# 師sư 所sở 解giải 一nhất 體thể 之chi 義nghĩa 異dị 乎hồ 涅Niết 槃Bàn 但đãn 一nhất 義nghĩa 未vị 明minh 耳nhĩ 應ưng 知tri 下hạ 文văn 見kiến 精tinh 乃nãi 至chí 知tri 精tinh 元nguyên 是thị 一nhất 體thể )# 。

如như 太thái 虛hư 空không 。叅# 合hợp 羣quần 器khí 由do 器khí 形hình 異dị 。名danh 之chi 異dị 空không 。除trừ 器khí 觀quán 空không 。說thuyết 空không 為vi 一nhất 。

(# 太thái 虛hư 譬thí 如Như 來Lai 藏tạng 羣quần 器khí 喻dụ 六lục 根căn 異dị 空không 如như 見kiến 精tinh 等đẳng )# 。

彼bỉ 太thái 虛hư 空không 。云vân 何hà 為vi 汝nhữ 。成thành 同đồng 不bất 同đồng 。何hà 況huống 更cánh 名danh 。是thị 一nhất 非phi 一nhất 。則tắc 汝nhữ 了liễu 知tri 。六lục 受thọ 用dụng 根căn 。亦diệc 復phục 如như 是thị 。

(# 疏sớ/sơ 太thái 虛hư 如Như 來Lai 藏tạng 也dã 羣quần 器khí 六lục 塵trần 也dã 異dị 空không 六lục 根căn 也dã 法Pháp 界Giới 藏tạng 體thể 非phi 一nhất 非phi 六lục 由do 塵trần 發phát 知tri 。成thành 六lục 根căn 異dị 塵trần 若nhược 不bất 緣duyên 根căn 無vô 所sở 偶ngẫu 。六lục 既ký 不bất 立lập 一nhất 亦diệc 不bất 成thành 尚thượng 非phi 同đồng 異dị 之chi 名danh 豈khởi 安an 一nhất 六lục 之chi 相tướng 。

由do 明minh 暗ám 等đẳng 。二nhị 種chủng 相tướng 形hình 。於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。

(# 本bổn 一nhất 圓viên 常thường 妙diệu 湛trạm 明minh 性tánh 所sở 相tương/tướng 妄vọng 現hiện 分phân 明minh 暗ám 殊thù 明minh 暗ám 相tướng 形hình 動động 覺giác 湛trạm 性tánh 性tánh 相tướng 和hòa 合hợp 執chấp 成thành 妄vọng 覺giác 故cố 云vân 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。斯tư 則tắc 所sở 妄vọng 既ký 立lập 。生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。 ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。者giả 生sanh 汝nhữ 妄vọng 能năng 。也dã 下hạ 文văn 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。即tức 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。也dã 私tư 謂vị 黏niêm 湛trạm 發phát 見kiến 。者giả 由do 明minh 暗ám 等đẳng 。塵trần 染nhiễm 起khởi 淨tịnh 性tánh 也dã 他tha 皆giai 倣# 此thử )# 。

見kiến 精tinh 映ánh 色sắc 。結kết 色sắc 成thành 根căn 。

(# 疏sớ/sơ 見kiến 精tinh 即tức 妄vọng 覺giác 也dã 能năng 所sở 相tương/tướng 熏huân 互hỗ 相tương 交giao 織chức 根căn 結kết 便tiện 成thành 故cố 云vân 。結kết 色sắc 成thành 根căn 。

根căn 元nguyên 目mục 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。

(# 既ký 覺giác 明minh 相tướng 雜tạp 黏niêm 湛trạm 合hợp 成thành 由do 是thị 名danh 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。即tức 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã ○# 解giải 檇# 李# 曰viết 此thử 勝thắng 義nghĩa 根căn 雖tuy 用dụng 能năng 造tạo 所sở 造tạo 八bát 法pháp 為vi 體thể 是thị 不bất 可khả 見kiến 。有hữu 對đối 色sắc 能năng 照chiếu 境cảnh 發phát 識thức 乃nãi 聖thánh 人nhân 所sở 知tri 之chi 境cảnh 其kỳ 義nghĩa 深thâm 遠viễn 。非phi 同đồng 塵trần 境cảnh 麤thô 淺thiển 故cố 名danh 清thanh 淨tịnh 此thử 是thị 染nhiễm 中trung 說thuyết 淨tịnh 非phi 無vô 漏lậu 妙diệu 明minh 之chi 淨tịnh 也dã )# 。

因nhân 名danh 眼nhãn 體thể 。如như 蒲bồ 萄đào 朵đóa 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。

(# 疏sớ/sơ 勝thắng 義nghĩa 根căn 色sắc 屬thuộc 不bất 可khả 見kiến 而nhi 有hữu 對đối 礙ngại 故cố 寄ký 世thế 俗tục 根căn 所sở 依y 處xứ 蒲bồ 萄đào 之chi 相tướng 表biểu 顯hiển 勝thắng 義nghĩa 奔bôn 取thủ 本bổn 境cảnh 明minh 暗ám 之chi 相tướng 故cố 云vân 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。下hạ 之chi 五ngũ 根căn 大đại 意ý 皆giai 然nhiên 故cố 不bất 細tế 釋thích 例lệ 如như 此thử 知tri ○# 解giải 此thử 浮phù 塵trần 根căn 亦diệc 名danh 世thế 俗tục 根căn 以dĩ 麤thô 淺thiển 易dị 知tri 故cố 翻phiên 前tiền 立lập 名danh 亦diệc 用dụng 能năng 所sở 八bát 法pháp 為vi 體thể 今kim 言ngôn 四tứ 塵trần 者giả 但đãn 舉cử 所sở 造tạo 也dã 問vấn 浮phù 塵trần 但đãn 以dĩ 勝thắng 義nghĩa 為vi 依y 處xứ 不bất 能năng 照chiếu 境cảnh 發phát 識thức 何hà 言ngôn 流lưu 逸dật 奔bôn 色sắc 。答đáp 理lý 實thật 勝thắng 義nghĩa 然nhiên 浮phù 塵trần 是thị 所sở 依y 處xứ 舉cử 所sở 依y 顯hiển 能năng 依y 也dã 又hựu 連liên 上thượng 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。為vi 言ngôn 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất )# 。

由do 動động 靜tĩnh 等đẳng 。二nhị 種chủng 相tương 擊kích 。於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 聽thính 。聽thính 精tinh 映ánh 聲thanh 。卷quyển 聲thanh 成thành 根căn 。根căn 元nguyên 目mục 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。因nhân 名danh 耳nhĩ 體thể 。如như 新tân 卷quyển 葉diệp 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 聲thanh 。

(# 疏sớ/sơ 聽thính 精tinh 即tức 妄vọng 覺giác 也dã 既ký 動động 靜tĩnh 互hỗ 相tương 擊kích 發phát 鼓cổ 真chân 成thành 妄vọng 失thất 真chân 湛trạm 性tánh 遂toại 發phát 聽thính 精tinh 卷quyển 彼bỉ 聲thanh 影ảnh 結kết 影ảnh 成thành 根căn 聲thanh 性tánh 虛hư 散tán 故cố 須tu 卷quyển 攝nhiếp 以dĩ 成thành 聽thính 義nghĩa 既ký 卷quyển 成thành 根căn 還hoàn 如như 卷quyển 葉diệp )# 。

由do 通thông 塞tắc 等đẳng 。二nhị 種chủng 相tương 發phát 。於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 齅khứu 。齅khứu 精tinh 映ánh 香hương 。納nạp 香hương 成thành 根căn 。根căn 元nguyên 目mục 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。因nhân 名danh 鼻tị 體thể 。如như 雙song 垂thùy 爪trảo 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 香hương 。

(# 通thông 塞tắc 相tương/tướng 發phát 覺giác 明minh 映ánh 香hương 於ư 妙diệu 圓viên 湛trạm 結kết 成thành 鼻tị 處xứ 香hương 氣khí 上thượng 騰đằng 根căn 垂thùy 下hạ 取thủ 。如như 雙song 垂thùy 爪trảo 。

由do 恬điềm 變biến 等đẳng 。二nhị 和hòa 相tương/tướng 叅# 於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 嘗thường 嘗thường 精tinh 映ánh 味vị 絞giảo 味vị 成thành 根căn 。根căn 所sở 目mục 為vi 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。因nhân 名danh 舌thiệt 體thể 。如như 初sơ 偃yển 月nguyệt 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 味vị 。

(# 恬điềm 變biến 交giao 叅# 妄vọng 真chân 黏niêm 合hợp 心tâm 境cảnh 相tướng 結kết 攬lãm 以dĩ 成thành 根căn 約ước 所sở 依y 相tương/tướng 。如như 初sơ 偃yển 月nguyệt 。

由do 離ly 合hợp 等đẳng 。二nhị 種chủng 相tương 摩ma 。於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 覺giác 。覺giác 精tinh 映ánh 觸xúc 。摶đoàn 觸xúc 成thành 根căn 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。因nhân 名danh 身thân 體thể 。如như 腰yêu 鼓cổ 顙tảng 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 觸xúc 。

(# 離ly 合hợp 觸xúc 摩ma 湛trạm 圓viên 隨tùy 妄vọng 覺giác 觸xúc 相tương 待đãi 摶đoàn 取thủ 成thành 根căn 能năng 造tạo 所sở 造tạo 二nhị 具cụ 八bát 法pháp 是thị 不bất 可khả 見kiến 。寄ký 所sở 依y 處xứ 。如như 腰yêu 鼓cổ 顙tảng 。

由do 生sanh 滅diệt 等đẳng 二nhị 種chủng 相tương 續tục 。於ư 妙diệu 圓viên 中trung 。黏niêm 湛trạm 發phát 知tri 。知tri 精tinh 映ánh 法pháp 。攬lãm 法pháp 成thành 根căn 根căn 元nguyên 目mục 為vi 。清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 。因nhân 名danh 意ý 思tư 。如như 幽u 室thất 見kiến 。浮phù 根căn 四tứ 塵trần 。流lưu 逸dật 奔bôn 法pháp 。

(# 妙diệu 圓viên 無vô 動động 生sanh 滅diệt 妄vọng 陳trần 和hòa 湛trạm 成thành 知tri 知tri 還hoàn 攬lãm 法pháp 根căn 境cảnh 既ký 結kết 奔bôn 趣thú 無vô 休hưu 以dĩ 六lục 根căn 中trung 隨tùy 一nhất 攝nhiếp 故cố 如như 前tiền 五ngũ 根căn 亦diệc 名danh 四tứ 大đại 居cư 在tại 身thân 中trung 不bất 彰chương 其kỳ 相tương/tướng 如như 幽u 室thất 見kiến 。然nhiên 此thử 意ý 根căn 本bổn 由do 生sanh 滅diệt 妄vọng 塵trần 所sở 結kết 妄vọng 塵trần 不bất 離ly 妄vọng 覺giác 影ảnh 明minh 若nhược 以dĩ 有hữu 色sắc 無vô 色sắc 。為vi 諍tranh 論luận 者giả 猶do 邀yêu 空không 華hoa 。結kết 為vi 空không 果quả 。故cố 此thử 所sở 明minh 六lục 皆giai 四tứ 大đại 無vô 相tướng 違vi 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 根căn 元nguyên 下hạ 此thử 取thủ 由do 圓viên 心tâm 根căn 為vi 慮lự 知tri 之chi 所sở 託thác 也dã 故cố 勝thắng 義nghĩa 根căn 還hoàn 是thị 清thanh 淨tịnh 四tứ 大đại 如như 幽u 室thất 見kiến 。即tức 浮phù 塵trần 根căn 為vi 意ý 思tư 託thác 附phụ 如như 處xứ 幽u 室thất 正Chánh 法Pháp 念niệm 經Kinh 云vân 如như 蓮liên 華hoa 開khai 合hợp 者giả 是thị 也dã )# 。

阿A 難Nan 如như 是thị 六lục 根căn 。由do 彼bỉ 覺giác 明minh 。有hữu 明minh 明minh 覺giác 。失thất 彼bỉ 精tinh 了liễu 。黏niêm 妄vọng 發phát 光quang 。

(# 疏sớ/sơ 性tánh 覺giác 之chi 體thể 本bổn 有hữu 真chân 明minh 由do 彼bỉ 妄vọng 覺giác 影ảnh 明minh 忽hốt 起khởi 遂toại 令linh 真chân 覺giác 隱ẩn 於ư 精tinh 了liễu 失thất 真chân 照chiếu 性tánh 妄vọng 覺giác 影ảnh 明minh 自tự 相tương/tướng 黏niêm 執chấp 熏huân 變biến 擊kích 發phát 結kết 成thành 六lục 種chủng 知tri 見kiến 之chi 光quang 故cố 此thử 六lục 根căn 由do 迷mê 發phát 現hiện 發phát 現hiện 之chi 相tướng 廣quảng 見kiến 上thượng 文văn ○# 解giải 由do 彼bỉ 覺giác 明minh 。真chân 明minh 也dã 有hữu 明minh 明minh 覺giác 。妄vọng 明minh 也dã 迷mê 彼bỉ 真chân 明minh 故cố 云vân 失thất 彼bỉ 精tinh 了liễu 。成thành 此thử 妄vọng 明minh 故cố 云vân 黏niêm 妄vọng 發phát 光quang )# 。

是thị 以dĩ 汝nhữ 今kim 。離ly 暗ám 離ly 明minh 。無vô 有hữu 見kiến 體thể 。離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。元nguyên 無vô 聽thính 質chất 。無vô 通thông 無vô 塞tắc 。齅khứu 性tánh 不bất 生sanh 。非phi 變biến 非phi 恬điềm 。嘗thường 無vô 所sở 出xuất 不bất 離ly 不bất 合hợp 。覺giác 觸xúc 本bổn 無vô 。無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。了liễu 知tri 安an 寄ký 。

(# 疏sớ/sơ 由do 境cảnh 有hữu 根căn 如như 風phong 起khởi 浪lãng 境cảnh 風phong 不bất 息tức 識thức 浪lãng 奚hề 窮cùng 故cố 離ly 塵trần 境cảnh 無vô 根căn 識thức 耳nhĩ ○# 標tiêu 離ly 於ư 六lục 境cảnh 何hà 有hữu 六lục 根căn )# 。

汝nhữ 但đãn 不bất 循tuần 。動động 靜tĩnh 合hợp 離ly 恬điềm 變biến 通thông 塞tắc 生sanh 滅diệt 明minh 暗ám 如như 是thị 十thập 二nhị 。諸chư 有hữu 為vi 相tướng 。

(# 疏sớ/sơ 不bất 隨tùy 六lục 境cảnh 也dã )# 。

隨tùy 拔bạt 一nhất 根căn 。脫thoát 黏niêm 內nội 伏phục 伏phục 歸quy 元nguyên 真chân 。發phát 本bổn 明minh 耀diệu 。耀diệu 性tánh 發phát 明minh 。諸chư 餘dư 五ngũ 黏niêm 。應ứng 拔bạt 圓viên 脫thoát 。

(# 圓viên 脫thoát 圓viên 銷tiêu 也dã 執chấp 境cảnh 成thành 根căn 因nhân 根căn 有hữu 礙ngại 執chấp 心tâm 不bất 起khởi 。諸chư 見kiến 自tự 亡vong ○# 既ký 不bất 相tương 纏triền 自tự 然nhiên 圓viên 脫thoát 下hạ 文văn 云vân 見kiến 聞văn 如như 幻huyễn 翳ế 。三tam 界giới 若nhược 空không 華hoa 。聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。塵trần 消tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh 淨tịnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 。故cố 云vân 伏phục 歸quy 元nguyên 真chân 。發phát 本bổn 明minh 耀diệu 。楞lăng 伽già 云vân 不bất 了liễu 心tâm 及cập 緣duyên 則tắc 生sanh 二nhị 妄vọng 想tưởng 了liễu 心tâm 及cập 境cảnh 界giới 妄vọng 想tưởng 則tắc 不bất 生sanh 妄vọng 既ký 不bất 生sanh 即tức 發phát 明minh 耀diệu 皆giai 斯tư 義nghĩa 也dã ○# 標tiêu 復phục 云vân 一nhất 根căn 既ký 返phản 真chân 源nguyên 六lục 用dụng 自tự 然nhiên 休hưu 復phục ○# 解giải 私tư 謂vị 阿A 難Nan 所sở 疑nghi 一nhất 入nhập 六lục 淨tịnh 正chánh 釋thích 在tại 此thử )# 。

不bất 由do 前tiền 塵trần 。所sở 起khởi 知tri 見kiến 。明minh 不bất 循tuần 根căn 。寄ký 根căn 明minh 發phát 。由do 是thị 六lục 根căn 。互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。

(# 疏sớ/sơ 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。由do 塵trần 所sở 發phát 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。今kim 非phi 此thử 等đẳng 斯tư 揀giản 妄vọng 也dã 明minh 不bất 下hạ 顯hiển 真chân 謂vị 真chân 妙diệu 覺giác 明minh 。不bất 循tuần 根căn 境cảnh 即tức 不bất 逐trục 緣duyên 生sanh 不bất 因nhân 境cảnh 起khởi 了liễu 然nhiên 自tự 覺giác 即tức 是thị 性tánh 明minh 圓viên 覺giác 亦diệc 云vân 無vô 知tri 覺giác 明minh 。不bất 依y 諸chư 礙ngại 。此thử 亦diệc 揀giản 非phi 知tri 覺giác 顯hiển 是thị 真chân 明minh 豈khởi 依y 根căn 塵trần 而nhi 始thỉ 顯hiển 發phát 故cố 云vân 寄ký 也dã 由do 是thị 寄ký 故cố 互hỗ 相tương 為vi 用dụng 。 ○# 解giải 寄ký 二nhị 種chủng 根căn 覺giác 明minh 開khai 發phát 故cố 千thiên 二nhị 百bách 功công 德đức 。根căn 根căn 互hỗ 用dụng 也dã 孤cô 山sơn 曰viết 用dụng 有hữu 真chân 似tự 似tự 如như 法Pháp 華hoa 真Chân 如Như 華hoa 嚴nghiêm )# 。

阿A 難Nan 汝nhữ 豈khởi 不bất 知tri 。今kim 此thử 會hội 中trung 。阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。無vô 目mục 而nhi 見kiến 。

(# 疏sớ/sơ 阿A 那Na 律Luật 陀Đà 。云vân 無vô 滅diệt 斛Hộc 飯Phạn 王Vương 子tử 。以dĩ 多đa 睡thụy 故cố 如Như 來Lai 呵ha 之chi 從tùng 此thử 精tinh 進tấn 七thất 日nhật 不bất 眠miên 。則tắc 失thất 雙song 目mục 佛Phật 令linh 修tu 天thiên 眼nhãn 繫hệ 念niệm 在tại 緣duyên 。四tứ 大đại 淨tịnh 色sắc 半bán 頭đầu 而nhi 發phát 見kiến 障chướng 內nội 外ngoại 明minh 暗ám 皆giai 矚chú 照chiếu 三Tam 千Thiên 界Giới 如như 觀quán 掌chưởng 果quả 。故cố 云vân 無vô 目mục 而nhi 見kiến 。

跋Bạt 難Nan 陀Đà 龍Long 。無vô 耳nhĩ 而nhi 聽thính 。

跋Bạt 難Nan 陀Đà 。云vân 賢hiền 喜hỷ 與dữ 難Nan 陀Đà 龍long 常thường 護hộ 摩Ma 伽Già 陀Đà 國Quốc 。雨vũ 澤trạch 以dĩ 時thời 。國quốc 無vô 飢cơ 年niên 缾bình 沙sa 王vương 年niên 報báo 大đại 會hội 報báo 龍long 之chi 恩ân 人nhân 皆giai 歡hoan 喜hỷ 。從tùng 此thử 得đắc 名danh 。難Nan 陀Đà 云vân 歡hoan 喜hỷ 為vi 目Mục 連Liên 所sở 降giáng/hàng 無vô 耳nhĩ 而nhi 聽thính 未vị 詳tường 緣duyên 起khởi )# 。

殑Căng 伽Già 神Thần 女Nữ 。非phi 鼻tị 聞văn 香hương 。

殑Căng 伽Già 亦diệc 云vân 恆hằng 伽già 此thử 云vân 天thiên 堂đường 來lai 此thử 河hà 從tùng 無vô 熱nhiệt 惱não 池trì 。南nam 面diện 銀ngân 象tượng 口khẩu 出xuất 流lưu 入nhập 東đông 印ấn 度độ 主chủ 呵ha 之chi 神thần 是thị 女nữ 故cố 云vân 神thần 女nữ 非phi 鼻tị 聞văn 香hương 。未vị 見kiến 其kỳ 緣duyên )# 。

憍kiêu 梵Phạm 跋bạt 提đề 。異dị 舌thiệt 知tri 味vị 。

(# 正chánh 云vân 笈cấp 房phòng 鉢bát 底để 此thử 云vân 牛ngưu 相tương/tướng 經Kinh 云vân 我ngã 有hữu 口khẩu 業nghiệp 。於ư 過quá 去khứ 世thế 。輕khinh 弄lộng 沙Sa 門Môn 。世thế 世thế 生sanh 生sanh 。有hữu 牛ngưu 呞tư 病bệnh 。呞tư 者giả 牛ngưu 凡phàm 食thực 後hậu 常thường 事sự 虛hư 哨# 時thời 人nhân 稱xưng 為vi 牛ngưu 呞tư 也dã 異dị 舌thiệt 者giả 未vị 見kiến 別biệt 緣duyên 或hoặc 可khả 既ký 云vân 牛ngưu 相tương/tướng 即tức 其kỳ 牛ngưu 舌thiệt 也dã 而nhi 能năng 辨biện 了liễu 人nhân 所sở 食thực 味vị 故cố 云vân 。異dị 舌thiệt 知tri 味vị 。

舜Thuấn 若Nhã 多Đa 神Thần 。無vô 身thân 覺giác 觸xúc 。如Như 來Lai 光quang 中trung 。映ánh 令linh 暫tạm 現hiện 。既ký 為vi 風phong 質chất 。其kỳ 體thể 元nguyên 無vô 。

舜thuấn 若nhã 多đa 。云vân 空không 即tức 主chủ 空không 神thần 也dã 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。亦diệc 是thị 此thử 類loại 隨tùy 其kỳ 所sở 主chủ 亦diệc 無vô 色sắc 質chất 既ký 為vi 風phong 質chất 。者giả 此thử 約ước 體thể 不bất 可khả 見kiến 故cố 。云vân 元nguyên 無vô 以dĩ 佛Phật 力lực 故cố 。故cố 能năng 暫tạm 現hiện 亦diệc 顯hiển 有hữu 定định 自tự 在tại 色sắc 無vô 業nghiệp 色sắc 也dã 無vô 色sắc 界giới 天thiên 。淚lệ 下hạ 如như 雨vũ 。正chánh 是thị 此thử 事sự )# 。

諸chư 滅diệt 盡tận 定định 。得đắc 寂tịch 聲Thanh 聞Văn 。如như 此thử 會hội 中trung 。摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。久cửu 滅diệt 意ý 根căn 。圓viên 明minh 了liễu 知tri 。不bất 因nhân 心tâm 念niệm 。

得đắc 滅diệt 盡tận 定định 。大đại 小tiểu 俱câu 有hữu 然nhiên 修tu 意ý 不bất 同đồng 謂vị 滅diệt 六lục 全toàn 盡tận 七thất 染nhiễm 分phần/phân 摩Ma 訶Ha 迦Ca 葉Diếp 。入nhập 雞kê 足túc 山sơn 待đãi 彌Di 勒Lặc 佛Phật 俱câu 舍xá 即tức 云vân 已dĩ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。餘dư 說thuyết 入nhập 定định 聖thánh 說thuyết 雖tuy 爾nhĩ 若nhược 例lệ 今kim 經kinh 付phó 囑chúc 阿A 難Nan 故cố 知tri 入nhập 定định 涅Niết 槃Bàn 俱câu 不bất 可khả 測trắc 既ký 知tri 身thân 在tại 已dĩ 滅diệt 意ý 根căn 圓viên 明minh 了liễu 知tri 。不bất 妨phương 作tác 用dụng 故cố 維duy 摩ma 云vân 不bất 起khởi 滅diệt 定định 。而nhi 現hiện 諸chư 威uy 儀nghi 。即tức 斯tư 義nghĩa 也dã 然nhiên 上thượng 所sở 說thuyết 欲dục 顯hiển 真chân 覺giác 不bất 假giả 根căn 塵trần 且thả 引dẫn 六lục 人nhân 略lược 以dĩ 為vi 比tỉ 於ư 中trung 有hữu 業nghiệp 報báo 者giả 有hữu 修tu 得đắc 者giả 有hữu 發phát 真chân 者giả ○# 修tu 得đắc 發phát 真chân 全toàn 是thị 真chân 用dụng 業nghiệp 報báo 所sở 感cảm 以dĩ 淺thiển 沉trầm 深thâm 俱câu 是thị 不bất 由do 於ư 根căn 而nhi 覺giác 知tri 無vô 失thất 耳nhĩ ○# 解giải 然nhiên 此thử 六lục 人nhân 或hoặc 是thị 凡phàm 夫phu 業nghiệp 報báo 或hoặc 是thị 小tiểu 聖thánh 修tu 得đắc 斯tư 皆giai 妄vọng 力lực 尚thượng 不bất 依y 根căn 何hà 況huống 圓viên 脫thoát 豈khởi 無vô 互hỗ 用dụng )# 。

阿A 難Nan 今kim 汝nhữ 諸chư 根căn 。若nhược 圓viên 拔bạt 已dĩ 。內nội 瑩oánh 發phát 光quang 。如như 是thị 浮phù 塵trần 。及cập 器khí 世thế 間gian 。諸chư 變biến 化hóa 相tướng 。如như 湯thang 銷tiêu 氷băng 。應ứng 念niệm 化hóa 成thành 。無vô 上thượng 知tri 覺giác 。

(# 疏sớ/sơ 三tam 界giới 萬vạn 法pháp 皆giai 由do 無vô 明minh 妄vọng 念niệm 而nhi 得đắc 分phân 別biệt 。今kim 六lục 根căn 既ký 拔bạt 塵trần 無vô 所sở 黏niêm 妄vọng 念niệm 不bất 生sanh 性tánh 明minh 內nội 瑩oánh 故cố 得đắc 浮phù 塵trần 幻huyễn 相tương/tướng 器khí 界giới 虛hư 空không 一nhất 體thể 圓viên 成thành 歸quy 無vô 上thượng 覺giác 故cố 下hạ 文văn 云vân 聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。塵trần 消tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh ○# 淨tịnh 極cực 光quang 通thông 達đạt 。寂tịch 照chiếu 含hàm 虛hư 空không 。卻khước 來lai 觀quán 世thế 間gian 猶do 如như 夢mộng 。中trung 事sự 又hựu 云vân 汝nhữ 等đẳng 一nhất 人nhân 。發phát 真chân 歸quy 元nguyên 。十thập 方phương 虛hư 空không 。悉tất 皆giai 消tiêu 殞vẫn 況huống 諸chư 世thế 界giới 。在tại 虛hư 空không 耶da 。斯tư 則tắc 萬vạn 法pháp 融dung 真chân 一nhất 切thiết 常thường 住trụ 無vô 情tình 成thành 佛Phật 復phục 何hà 疑nghi 怪quái 。若nhược 謂vị 無vô 情tình 不bất 能năng 起khởi 行hành 無vô 成thành 佛Phật 義nghĩa 斯tư 則tắc 何hà 異dị 猶do 邀yêu 空không 華hoa 。結kết 為vi 空không 果quả 。法pháp 空không 智trí 塞tắc 我ngã 相tương 見kiến 深thâm 無vô 情tình 若nhược 使sử 不bất 成thành 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 宛uyển 爾nhĩ 空không 談đàm 圓viên 實thật 心tâm 語ngữ 相tương 違vi 豈khởi 不bất 謬mậu 哉tai ○# 解giải 私tư 謂vị 真chân 智trí 如như 湯thang 妄vọng 境cảnh 如như 氷băng 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 化hóa 成thành 智trí 覺giác )# 。

阿A 難Nan 如như 彼bỉ 世thế 人nhân 。聚tụ 見kiến 於ư 眼nhãn 。若nhược 令linh 急cấp 合hợp 。暗ám 相tướng 現hiện 前tiền 。六lục 根căn 黯ảm 然nhiên 。頭đầu 足túc 相tướng 類loại 。彼bỉ 人nhân 以dĩ 手thủ 。循tuần 體thể 外ngoại 繞nhiễu 。彼bỉ 雖tuy 不bất 見kiến 。頭đầu 足túc 一nhất 辨biện 。知tri 覺giác 是thị 同đồng 。

(# 疏sớ/sơ 此thử 則tắc 近cận 以dĩ 六lục 根căn 隔cách 越việt 不bất 相tương 通thông 用dụng 尚thượng 有hữu 知tri 覺giác 同đồng 者giả 豈khởi 況huống 真chân 覺giác 須tu 假giả 根căn 塵trần 耶da ○# 六lục 根căn 無vô 辨biện 故cố 云vân 黯ảm 然nhiên 頭đầu 足túc 不bất 分phân 故cố 云vân 相tương/tướng 類loại 若nhược 以dĩ 手thủ 摸mạc 頭đầu 足túc 明minh 辨biện 與dữ 見kiến 無vô 異dị 。故cố 云vân 知tri 覺giác 是thị 同đồng 。 ○# 解giải 前tiền 明minh 真chân 覺giác 不bất 由do 於ư 根căn 故cố 舉cử 那na 律luật 無vô 目mục 能năng 見kiến 等đẳng 今kim 示thị 真chân 覺giác 不bất 假giả 於ư 緣duyên 故cố 指chỉ 世thế 人nhân 暗ám 中trung 有hữu 辨biện 也dã 彼bỉ 人nhân 即tức 合hợp 眼nhãn 之chi 人nhân 循tuần 體thể 謂vị 繞nhiễu 他tha 人nhân 之chi 體thể 知tri 覺giác 是thị 同đồng 。言ngôn 暗ám 中trung 知tri 覺giác 與dữ 明minh 中trung 所sở 見kiến 不bất 殊thù 凡phàm 夫phu 尚thượng 有hữu 不bất 假giả 明minh 緣duyên 而nhi 能năng 有hữu 辨biện 況huống 聖thánh 人nhân 真chân 覺giác 何hà 藉tạ 緣duyên 發phát 乎hồ )# 。

緣duyên 見kiến 因nhân 明minh 。暗ám 成thành 無vô 見kiến 。不bất 明minh 自tự 發phát 。則tắc 諸chư 暗ám 相tướng 。永vĩnh 不bất 能năng 昬# 根căn 塵trần 既ký 銷tiêu 。云vân 何hà 覺giác 明minh 。不bất 成thành 圓viên 妙diệu 。

(# 疏sớ/sơ 初sơ 二nhị 句cú 指chỉ 妄vọng 謂vị 從tùng 根căn 境cảnh 緣duyên 所sở 生sanh 見kiến 故cố 云vân 緣duyên 見kiến 不bất 明minh 下hạ 結kết 真chân 謂vị 不bất 逐trục 緣duyên 生sanh 不bất 由do 境cảnh 起khởi ○# 湛trạm 然nhiên 常thường 照chiếu 明minh 不bất 能năng 發phát 暗ám 不bất 能năng 昬# 純thuần 一nhất 真chân 覺giác 內nội 瑩oánh 清thanh 淨tịnh 此thử 體thể 發phát 現hiện 根căn 塵trần 識thức 心tâm 。一nhất 時thời 圓viên 妙diệu 故cố 前tiền 文văn 云vân 應ứng 念niệm 化hóa 成thành 。無vô 上thượng 智trí 覺giác ○# 解giải 緣duyên 見kiến 指chỉ 妄vọng 不bất 明minh 下hạ 顯hiển 真chân 略lược 示thị 明minh 暗ám 諸chư 緣duyên 例lệ 爾nhĩ )# 。

阿A 難Nan 白bạch 佛Phật 言ngôn 。世Thế 尊Tôn 如như 佛Phật 說thuyết 言ngôn 。因Nhân 地Địa 覺giác 心tâm 。欲dục 求cầu 常thường 住trụ 。要yếu 與dữ 果quả 位vị 。名danh 目mục 相tương 應ứng 。

(# 疏sớ/sơ 如như 文văn ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。為vi 本bổn 修tu 因nhân 。而nhi 求cầu 佛Phật 乘thừa 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。無vô 有hữu 是thị 處xứ 。

世Thế 尊Tôn 如như 果quả 位vị 中trung 。菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。真Chân 如Như 佛Phật 性tánh 菴am 摩ma 羅la 識thức 。空không 如Như 來Lai 藏tạng 。大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。是thị 七thất 種chủng 名danh 。稱xưng 謂vị 雖tuy 別biệt 。清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。如như 金kim 剛cang 王vương 。常thường 住trụ 不bất 壞hoại 。

(# 疏sớ/sơ 菩Bồ 提Đề 云vân 知tri 覺giác 即tức 智trí 果quả 涅Niết 槃Bàn 云vân 寂tịch 滅diệt 即tức 斷đoạn 果quả 離ly 偽ngụy 妄vọng 無vô 遷thiên 改cải 故cố 曰viết 真Chân 如Như 照chiếu 察sát 不bất 變biến 名danh 為vi 佛Phật 性tánh 菴am 摩ma 羅la 云vân 無vô 垢cấu 離ly 障chướng 所sở 顯hiển 即tức 白bạch 淨tịnh 無vô 垢cấu 識thức 也dã 不bất 與dữ 妄vọng 染nhiễm 相tướng 應ưng 含hàm 藏tạng 無vô 量lượng 功công 德đức 。名danh 空không 如Như 來Lai 藏tạng 。能năng 現hiện 身thân 土thổ 離ly 倒đảo 圓viên 成thành 鑒giám 周chu 萬vạn 有hữu 名danh 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 。七thất 名danh 雖tuy 別biệt 一nhất 體thể 無vô 殊thù 堅kiên 固cố 凝ngưng 然nhiên 常thường 住trụ 。不bất 動động 如như 金kim 剛cang 也dã ○# 解giải 孤cô 山sơn 曰viết 七thất 名danh 雖tuy 異dị 其kỳ 體thể 元nguyên 同đồng 要yếu 其kỳ 所sở 歸quy 秖kỳ 是thị 究cứu 竟cánh 所sở 顯hiển 一nhất 心tâm 三tam 諦đế 耳nhĩ 無vô 染nhiễm 無vô 缺khuyết 故cố 清thanh 淨tịnh 圓viên 滿mãn 。不bất 遷thiên 不bất 變biến 故cố 體thể 性tánh 堅kiên 凝ngưng 。金kim 剛cang 王vương 喻dụ 於ư 堅kiên 義nghĩa 也dã )# 。

若nhược 此thử 見kiến 聽thính 。離ly 於ư 明minh 暗ám 。動động 靜tĩnh 通thông 塞tắc 。畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。猶do 如như 念niệm 心tâm 。離ly 於ư 前tiền 塵trần 。本bổn 無vô 所sở 有hữu 。

(# 疏sớ/sơ 離ly 塵trần 無vô 體thể 。六lục 根căn 皆giai 然nhiên 故cố 前tiền 舉cử 見kiến 聽thính 後hậu 指chỉ 意ý 根căn 猶do 如như 者giả 指chỉ 辭từ 也dã ○# 標tiêu 此thử 阿A 難Nan 執chấp 斷đoạn 為vi 常thường 蓋cái 示thị 相tương/tướng 懷hoài 疑nghi 也dã )# 。

云vân 何hà 將tương 此thử 。畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。以dĩ 為vi 修tu 因nhân 。欲dục 獲hoạch 如Như 來Lai 。七thất 常thường 住trụ 果quả 。世Thế 尊Tôn 若nhược 離ly 明minh 暗ám 。見kiến 畢tất 竟cánh 空không 。如như 無vô 前tiền 塵trần 。念niệm 自tự 性tánh 滅diệt 。進tiến 退thoái 循tuần 環hoàn 。微vi 細tế 推thôi 求cầu 。本bổn 無vô 我ngã 心tâm 。及cập 我ngã 心tâm 所sở 。將tương 誰thùy 立lập 因nhân 。求cầu 無vô 上thượng 覺giác 。

(# 疏sớ/sơ 因nhân 緣duyên 所sở 起khởi 自tự 體thể 本bổn 無vô 故cố 云vân 畢tất 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。進tiến 退thoái 推thôi 求cầu 無vô 我ngã 心tâm 者giả 以dĩ 分phân 別biệt 不bất 亡vong 真chân 覺giác 難nạn/nan 顯hiển 但đãn 有hữu 斷đoạn 滅diệt 不bất 覺giác 妙diệu 常thường 故cố 云vân 將tương 誰thùy 立lập 因nhân 。求cầu 無vô 上thượng 覺giác 。 ○# 標tiêu 此thử 全toàn 同đồng 圓viên 覺giác 普phổ 賢hiền 徵trưng 釋thích 用dụng 心tâm 也dã 彼bỉ 經Kinh 云vân 若nhược 彼bỉ 眾chúng 生sanh 。知tri 如như 幻huyễn 者giả 。身thân 心tâm 亦diệc 幻huyễn 。云vân 何hà 以dĩ 幻huyễn 。還hoàn 修tu 於ư 幻huyễn 。若nhược 諸chư 幻huyễn 性tánh 。一nhất 切thiết 盡tận 滅diệt 。則tắc 無vô 有hữu 心tâm 。誰thùy 為vi 修tu 行hành 。云vân 何hà 復phục 說thuyết 。修tu 行hành 如như 幻huyễn 。云vân 云vân ○# 解giải 私tư 謂vị 進tiến 退thoái 循tuần 環hoàn 。者giả 進tiến 思tư 常thường 果quả 退thoái 惟duy 修tu 因nhân 又hựu 進tiến 思tư 修tu 因nhân 退thoái 惟duy 斷đoạn 滅diệt 疑nghi 情tình 宛uyển 轉chuyển 如như 循tuần 環hoàn 然nhiên )# 。

如Như 來Lai 先tiên 說thuyết 。湛trạm 精tinh 圓viên 常thường 。違vi 越việt 誠thành 言ngôn 。終chung 成thành 戲hí 論luận 。云vân 何hà 如Như 來Lai 。真chân 實thật 語ngữ 者giả 。惟duy 願nguyện 大đại 慈từ 。開khai 我ngã 蒙mông 恡lận 。

(# 疏sớ/sơ 如Như 來Lai 說thuyết 有hữu 湛trạm 精tinh 圓viên 常thường 。洎kịp 今kim 所sở 推thôi 唯duy 是thị 斷đoạn 滅diệt 明minh 言ngôn 雖tuy 有hữu 考khảo 實thật 元nguyên 無vô 若nhược 此thử 相tương 違vi 真chân 實thật 何hà 在tại 豈khởi 不bất 同đồng 於ư 兒nhi 戲hí 之chi 論luận 耶da ○# 標tiêu 前tiền 文văn 云vân 若nhược 於ư 因Nhân 地Địa 。以dĩ 生sanh 滅diệt 心tâm 。為vi 本bổn 修tu 因nhân 。無vô 有hữu 是thị 處xứ 。故cố 云vân 違vi 越việt 誠thành 言ngôn 也dã )# 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。汝nhữ 學học 多đa 聞văn 。未vị 盡tận 諸chư 漏lậu 。心tâm 中trung 徒đồ 知tri 。顛điên 倒đảo 所sở 因nhân 。真chân 倒đảo 現hiện 前tiền 。實thật 未vị 能năng 識thức 恐khủng 汝nhữ 誠thành 心tâm 。猶do 未vị 信tín 伏phục 。吾ngô 今kim 試thí 將tương 。塵trần 俗tục 諸chư 事sự 。當đương 除trừ 汝nhữ 疑nghi 。

(# 疏sớ/sơ 分phân 別biệt 真chân 妄vọng 能năng 所sở 強cường/cưỡng 生sanh 為vi 顛điên 倒đảo 因nhân 迷mê 常thường 執chấp 斷đoạn 名danh 為vi 真chân 倒đảo 今kim 以dĩ 現hiện 事sự 驗nghiệm 令linh 知tri 悉tất 無vô 執chấp 斷đoạn 滅diệt 故cố 云vân 。當đương 除trừ 汝nhữ 疑nghi 。

即tức 時thời 如Như 來Lai 。勑# 羅La 睺Hầu 羅La 擊kích 鍾chung 一nhất 聲thanh 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。汝nhữ 今kim 聞văn 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 言ngôn 我ngã 聞văn 鐘chung 歇hiết 無vô 聲thanh 。佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。汝nhữ 今kim 聞văn 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 言ngôn 不bất 聞văn 時thời 羅La 睺Hầu 羅La 又hựu 擊kích 一nhất 聲thanh 。佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。汝nhữ 今kim 聞văn 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。又hựu 言ngôn 俱câu 聞văn 。

(# 標tiêu 阿A 難Nan 未vị 曉hiểu 聞văn 復phục 翳ế 根căn 除trừ 。塵trần 銷tiêu 覺giác 圓viên 淨tịnh 。只chỉ 認nhận 隨tùy 塵trần 起khởi 滅diệt 蓋cái 示thị 相tương/tướng 曲khúc 為vi 今kim 時thời 迷mê 者giả 也dã )# 。

佛Phật 問vấn 阿A 難Nan 。汝nhữ 云vân 何hà 聞văn 。云vân 何hà 不bất 聞văn 。阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。鐘chung 聲thanh 若nhược 擊kích 。則tắc 我ngã 得đắc 聞văn 。擊kích 久cửu 聲thanh 銷tiêu 。音âm 響hưởng 雙song 絕tuyệt 。則tắc 名danh 無vô 聞văn 。

(# 疏sớ/sơ 擊kích 鐘chung 三tam 問vấn 審thẩm 定định 稱xưng 誾# 欲dục 轉chuyển 問vấn 宗tông 又hựu 令linh 重trọng/trùng 擊kích 。一nhất 則tắc [后-口+十]# 成thành 矯kiểu 亂loạn 一nhất 則tắc 顯hiển 其kỳ 性tánh 常thường 令linh 知tri 生sanh 滅diệt 之chi 中trung 有hữu 不bất 生sanh 滅diệt 不bất 因nhân 聲thanh 滅diệt 不bất 因nhân 聲thanh 生sanh 生sanh 滅diệt 圓viên 離ly 即tức 常thường 真chân 實thật 斯tư 則tắc 了liễu 然nhiên 常thường 住trụ 何hà 斷đoạn 滅diệt 之chi 有hữu 乎hồ )# 。

如Như 來Lai 又hựu 勑# 羅la 睺hầu 擊kích 鐘chung 問vấn 阿A 難Nan 言ngôn 。爾nhĩ 今kim 聲thanh 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 言ngôn 有hữu 聲thanh 少thiểu 選tuyển 聲thanh 銷tiêu 。佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。爾nhĩ 今kim 聲thanh 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。答đáp 言ngôn 無vô 聲thanh 有hữu 頃khoảnh 羅la 睺hầu 更cánh 來lai 撞chàng 鐘chung 佛Phật 又hựu 問vấn 言ngôn 。爾nhĩ 今kim 聲thanh 不bất 阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 言ngôn 有hữu 聲thanh 。

(# 少thiểu 選tuyển 猶do 少thiểu 頃khoảnh 也dã 有hữu 頃khoảnh 猶do 頃khoảnh 刻khắc 也dã 皆giai 時thời 之chi 少thiểu 分phần 也dã 三tam 問vấn 三tam 答đáp 只chỉ 是thị 定định 其kỳ 言ngôn 聲thanh ○# 標tiêu 有hữu 聲thanh 之chi 時thời 是thị 聲thanh 塵trần 自tự 起khởi 無vô 聲thanh 之chi 時thời 是thị 聲thanh 塵trần 自tự 滅diệt 而nhi 此thử 聞văn 性tánh 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。今kim 亦diệc 無vô 滅diệt 阿A 難Nan 示thị 相tương/tướng 迷mê 常thường 執chấp 斷đoạn 洗tẩy 蕩đãng 疑nghi 情tình ○# 解giải 少thiểu 選tuyển 有hữu 頃khoảnh 皆giai 顯hiển 理lý 問vấn )# 。

佛Phật 問vấn 阿A 難Nan 。汝nhữ 云vân 何hà 聲thanh 。云vân 何hà 無vô 聲thanh 。阿A 難Nan 大đại 眾chúng 。俱câu 白bạch 佛Phật 言ngôn 。鐘chung 聲thanh 若nhược 擊kích 。則tắc 名danh 有hữu 聲thanh 。擊kích 久cửu 聲thanh 銷tiêu 。音âm 響hưởng 雙song 絕tuyệt 。則tắc 名danh 無vô 聲thanh 。

(# 疏sớ/sơ 問vấn 聲thanh 有hữu 無vô 令linh 釋thích 所sở 以dĩ 前tiền 答đáp 聞văn 之chi 有hữu 無vô 亦diệc 以dĩ 鐘chung 聲thanh 起khởi 歇hiết 為vi 釋thích 今kim 答đáp 聲thanh 之chi 有hữu 無vô 亦diệc 以dĩ 鐘chung 聲thanh 起khởi 歇hiết 為vi 釋thích 將tương 驗nghiệm 其kỳ 情tình 隨tùy 言ngôn 印ấn 順thuận 耳nhĩ )# 。

佛Phật 語ngứ 阿A 難Nan 。及cập 諸chư 大đại 眾chúng 。汝nhữ 今kim 云vân 何hà 。自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 。大đại 眾chúng 阿A 難Nan 。俱câu 時thời 問vấn 佛Phật 。我ngã 今kim 云vân 何hà 。名danh 為vi 矯kiểu 亂loạn 。佛Phật 言ngôn 我ngã 問vấn 汝nhữ 聞văn 。汝nhữ 則tắc 言ngôn 聞văn 。又hựu 問vấn 汝nhữ 聲thanh 。汝nhữ 則tắc 言ngôn 聲thanh 。唯duy 聞văn 與dữ 聲thanh 。報báo 答đáp 無vô 定định 。如như 是thị 云vân 何hà 。不bất 名danh 矯kiểu 亂loạn 。

(# 斥xích 破phá 意ý 者giả 此thử 聞văn 若nhược 因nhân 聲thanh 有hữu 則tắc 不bất 離ly 聲thanh 若nhược 離ly 聲thanh 有hữu 此thử 是thị 真chân 聞văn 汝nhữ 今kim 但đãn 執chấp 隨tùy 聲thanh 之chi 聞văn 此thử 聞văn 既ký 不bất 離ly 聲thanh 只chỉ 合hợp 是thị 聲thanh 不bất 合hợp 名danh 聞văn 又hựu 言ngôn 是thị 聲thanh 又hựu 言ngôn 是thị 聞văn 既ký 隨tùy 言ngôn 印ấn 順thuận 故cố 成thành 矯kiểu 亂loạn ○# 解giải 此thử 約ước 聞văn 性tánh 責trách 於ư 聞văn 聲thanh 也dã 夫phu 聞văn 性tánh 離ly 聲thanh 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。何hà 因nhân 擊kích 鐘chung 而nhi 言ngôn 其kỳ 聞văn 既ký 言ngôn 其kỳ 聞văn 何hà 故cố 再tái 擊kích 又hựu 言ngôn 其kỳ 聲thanh 是thị 知tri 言ngôn 聞văn 不bất 合hợp 謂vị 聲thanh 言ngôn 聲thanh 不bất 合hợp 謂vị 聞văn 自tự 語ngữ 矯kiểu 亂loạn 。為vi 不bất 誣vu 矣hĩ )# 。

阿A 難Nan 聲thanh 銷tiêu 無vô 響hưởng 。汝nhữ 說thuyết 無vô 聞văn 。若nhược 實thật 無vô 聞văn 。聞văn 性tánh 已dĩ 滅diệt 。同đồng 于vu 枯khô 木mộc 鐘chung 聲thanh 更cánh 擊kích 。汝nhữ 云vân 何hà 知tri 。知tri 有hữu 知tri 無vô 。自tự 是thị 聲thanh 塵trần 。或hoặc 無vô 或hoặc 有hữu 。豈khởi 彼bỉ 聞văn 性tánh 。為vi 汝nhữ 有hữu 無vô 。聞văn 實thật 云vân 無vô 。誰thùy 知tri 無vô 者giả 。

(# 疏sớ/sơ 初sơ 二nhị 句cú 牒điệp 其kỳ 所sở 計kế 若nhược 實thật 下hạ 五ngũ 句cú 破phá 其kỳ 斷đoạn 無vô 若nhược 實thật 此thử 聞văn 隨tùy 聲thanh 而nhi 滅diệt 則tắc 汝nhữ 一nhất 身thân 應ưng 如như 木mộc 石thạch 再tái 擊kích 鐘chung 時thời 如như 何hà 聞văn 響hưởng 知tri 有hữu 下hạ 五ngũ 句cú 對đối 釋thích 無vô 生sanh 有hữu 無vô 之chi 知tri 自tự 屬thuộc 聲thanh 境cảnh 且thả 不bất 關quan 聞văn 故cố 云vân 自tự 是thị 聲thanh 塵trần 。或hoặc 無vô 或hoặc 有hữu 。聞văn 性tánh 常thường 然nhiên 未vị 曾tằng 起khởi 滅diệt 故cố 云vân 豈khởi 彼bỉ 聞văn 性tánh 。為vi 汝nhữ 有hữu 無vô 。聞văn 實thật 下hạ 二nhị 句cú 反phản 結kết 有hữu 性tánh 聞văn 若nhược 實thật 無vô 證chứng 無vô 者giả 誰thùy 既ký 若nhược 知tri 此thử 是thị 無vô 聞văn 者giả 驗nghiệm 知tri 不bất 滅diệt 豈khởi 隨tùy 聲thanh 無vô )# 。

是thị 故cố 阿A 難Nan 。聲thanh 於ư 聞văn 中trung 。自tự 有hữu 生sanh 滅diệt 。非phi 為vi 汝nhữ 聞văn 。聲thanh 生sanh 聲thanh 滅diệt 。令linh 汝nhữ 聞văn 性tánh 。為vi 有hữu 為vi 無vô 。

(# 聞văn 性tánh 不bất 動động 其kỳ 猶do 鏡kính 明minh 聲thanh 生sanh 聲thanh 滅diệt 。正chánh 如như 影ảnh 像tượng 豈khởi 由do 影ảnh 像tượng 有hữu 去khứ 有hữu 來lai 令linh 其kỳ 鏡kính 明minh 為vi 生sanh 為vi 滅diệt 。故cố 下hạ 文văn 云vân 音âm 聲thanh 性tánh 動động 靜tĩnh 。聞văn 中trung 為vi 有hữu 無vô 。無vô 聲thanh 號hiệu 無vô 聞văn 。非phi 實thật 聞văn 無vô 性tánh 。聲thanh 無vô 既ký 無vô 滅diệt 聲thanh 有hữu 亦diệc 非phi 生sanh 生sanh 滅diệt 二nhị 圓viên 離ly 。是thị 則tắc 常thường 真chân 實thật 。 ○# 解giải 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 初sơ 知tri 有hữu 等đẳng 以dĩ 聞văn 對đối 聲thanh 正chánh 簡giản 妄vọng 聞văn 以dĩ 顯hiển 真chân 聞văn 知tri 猶do 聞văn 也dã 次thứ 是thị 故cố 下hạ 以dĩ 聲thanh 對đối 聞văn 正chánh 簡giản 聲thanh 塵trần 以dĩ 顯hiển 聞văn 性tánh 汝nhữ 聞văn 妄vọng 聞văn 也dã )# 。

汝nhữ 尚thượng 顛điên 倒đảo 。惑hoặc 聲thanh 為vi 聞văn 。何hà 怪quái 昬# 迷mê 以dĩ 常thường 為vi 斷đoạn 。終chung 不bất 應ưng 言ngôn 。離ly 諸chư 動động 靜tĩnh 。閉bế 塞tắc 開khai 通thông 。說thuyết 聞văn 無vô 性tánh 。

(# 疏sớ/sơ 鏡kính 明minh 不bất 動động 影ảnh 像tượng 隨tùy 形hình 苟cẩu 見kiến 像tượng 之chi 去khứ 來lai 而nhi 曰viết 鏡kính 之chi 起khởi 滅diệt 者giả 倒đảo 之chi 甚thậm 矣hĩ 聲Thanh 聞Văn 無vô 辨biện 遂toại 迷mê 故cố 此thử 結kết 勸khuyến 不bất 可khả 更cánh 言ngôn 離ly 聲thanh 無vô 性tánh ○# 標tiêu 聲thanh 是thị 塵trần 聞văn 是thị 性tánh 性tánh 如như 明minh 鏡kính 塵trần 如như 影ảnh 像tượng ○# 解giải 前tiền 阿A 難Nan 通thông 疑nghi 六lục 根căn 離ly 塵trần 無vô 體thể 。云vân 何hà 將tương 此thử 。斷đoạn 滅diệt 為vi 因nhân 欲dục 獲hoạch 常thường 果quả 如Như 來Lai 所sở 以dĩ 。別biệt 顯hiển 聞văn 性tánh 為vi 常thường 者giả 誠thành 欲dục 發phát 耳nhĩ 根căn 圓viên 通thông 之chi 機cơ 也dã )# 。

如như 重trọng 睡thụy 人nhân 。眠miên 熟thục 牀sàng 枕chẩm 其kỳ 家gia 有hữu 人nhân 。於ư 彼bỉ 睡thụy 時thời 。擣đảo 練luyện 舂thung 米mễ 。其kỳ 人nhân 夢mộng 中trung 。聞văn 舂thung 擣đảo 聲thanh 。別biệt 作tác 他tha 物vật 。或hoặc 為vi 擊kích 鼓cổ 。或hoặc 為vi 撞chàng 鐘chung 。即tức 於ư 夢mộng 時thời 。自tự 怪quái 其kỳ 鐘chung 。為vi 木mộc 石thạch 響hưởng 。於ư 時thời 忽hốt 寤ngụ 。遄thuyên 知tri 杵xử 音âm 自tự 告cáo 家gia 人nhân 。我ngã 正chánh 夢mộng 時thời 。惑hoặc 此thử 舂thung 音âm 。將tương 為vi 鼓cổ 響hưởng 。阿A 難Nan 是thị 人nhân 夢mộng 中trung 豈khởi 憶ức 靜tĩnh 搖dao 。開khai 閉bế 通thông 塞tắc 。其kỳ 形hình 雖tuy 寐mị 。聞văn 性tánh 不bất 昬# 。

(# 疏sớ/sơ 睡thụy 人nhân 六lục 識thức 歸quy 種chủng 思tư 覺giác 不bất 行hành 但đãn 任nhậm 運vận 聞văn 即tức 真chân 聞văn 性tánh 若nhược 唯duy 約ước 喻dụ 睡thụy 人nhân 應ưng 無vô 聞văn 性tánh 但đãn 約ước 不bất 隨tùy 根căn 起khởi 非phi 由do 作tác 意ý 故cố 是thị 真chân 聞văn 如như 下hạ 文văn 云vân 縱tung 令linh 在tại 夢mộng 想tưởng 。不bất 為vi 不bất 思tư 無vô 。覺giác 觀quán 出xuất 思tư 惟duy 。身thân 心tâm 不bất 能năng 及cập 。故cố 知tri 即tức 顯hiển 真chân 聞văn 不bất 須tu 約ước 喻dụ )# 。

縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 。命mạng 光quang 遷thiên 謝tạ 。此thử 性tánh 云vân 何hà 。為vi 汝nhữ 銷tiêu 滅diệt 。

(# 形hình 命mạng 雖tuy 遷thiên 真chân 常thường 不bất 動động 妄vọng 識thức 尚thượng 在tại 況huống 乎hồ 聞văn 性tánh 隨tùy 汝nhữ 銷tiêu 謝tạ ○# 解giải 所sở 舉cử 寐mị 事sự 驗nghiệm 妄vọng 識thức 至chí 昬# 而nhi 真chân 性tánh 不bất 昧muội 也dã 復phục 恐khủng 惑hoặc 者giả 謂vị 寐mị 雖tuy 不bất 昧muội 死tử 豈khởi 不bất 滅diệt 耶da 故cố 重trọng/trùng 示thị 云vân 縱túng 汝nhữ 形hình 銷tiêu 等đẳng )# 。

以dĩ 諸chư 眾chúng 生sanh 。從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。循tuần 諸chư 色sắc 聲thanh 。逐trục 念niệm 流lưu 轉chuyển 。曾tằng 不bất 開khai 悟ngộ 。性tánh 淨tịnh 妙diệu 常thường 。不bất 循tuần 所sở 常thường 。逐trục 諸chư 生sanh 滅diệt 。由do 是thị 生sanh 生sanh 。雜tạp 染nhiễm 流lưu 轉chuyển 。

(# 疏sớ/sơ 隨tùy 塵trần 生sanh 滅diệt 逐trục 念niệm 流lưu 動động 無vô 始thỉ 至chí 今kim 未vị 嘗thường 停đình 息tức 不bất 能năng 於ư 妙diệu 常thường 寂tịch 絕tuyệt 念niệm 而nhi 遊du 於ư 真chân 覺giác 明minh 亡vong 緣duyên 而nhi 照chiếu 雜tạp 染nhiễm 流lưu 轉chuyển 。生sanh 之chi 又hựu 生sanh 區khu 區khu 若nhược 是thị 何hà 由do 取thủ 證chứng ○# 標tiêu 從tùng 無vô 始thỉ 來lai 。循tuần 諸chư 色sắc 聲thanh 。者giả 由do 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。故cố 於ư 是thị 中trung 。觀quan 大đại 觀quan 小tiểu 。六lục 道đạo 四tứ 生sanh ▆# 昧muội 覺giác 性tánh 也dã )# 。

若nhược 棄khí 生sanh 滅diệt 。守thủ 於ư 真chân 常thường 。常thường 光quang 現hiện 前tiền 。根căn 塵trần 識thức 心tâm 。應ứng 時thời 銷tiêu 落lạc 。想tưởng 相tướng 為vi 塵trần 。識thức 情tình 為vi 垢cấu 。二nhị 俱câu 遠viễn 離ly 。則tắc 汝nhữ 法pháp 眼nhãn 。應ứng 時thời 清thanh 明minh 。云vân 何hà 不bất 成thành 。無vô 上thượng 知tri 覺giác 。

(# 疏sớ/sơ 若nhược 能năng 忘vong 緣duyên 內nội 照chiếu 不bất 逐trục 前tiền 塵trần 塵trần 既ký 不bất 緣duyên 。根căn 無vô 所sở 偶ngẫu 。返phản 流lưu 全toàn 一nhất 六lục 用dụng 不bất 行hành 。淨tịnh 覺giác 現hiện 前tiền 寂tịch 照chiếu 明minh 露lộ 斯tư 則tắc 守thủ 於ư 真chân 常thường 。根căn 塵trần 銷tiêu 落lạc 也dã 想tưởng 相tương/tướng 即tức 境cảnh 情tình 即tức 是thị 根căn 根căn 境cảnh 識thức 三tam 俱câu 能năng 染nhiễm 汙ô 障chướng 翳ế 般Bát 若Nhã 於ư 無vô 主chủ 法pháp 不bất 能năng 明minh 了liễu 。故cố 名danh 塵trần 垢cấu 今kim 既ký 遠viễn 離ly 於ư 法pháp 明minh 見kiến 即tức 是thị 證chứng 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 。故cố 云vân 法Pháp 眼nhãn 應ứng 時thời 清thanh 明minh 。於ư 大đại 菩Bồ 提Đề 。斯tư 可khả 希hy 冀ký 。耳nhĩ ○# 標tiêu 守thủ 於ư 真chân 常thường 。常thường 光quang 現hiện 前tiền 。者giả 下hạ 文văn 云vân 塵trần 既ký 不bất 緣duyên 。根căn 無vô 所sở 偶ngẫu 。十thập 方phương 國quốc 土độ 。皎hiệu 如như 瑠lưu 璃ly 內nội 含hàm 寶bảo 月nguyệt 。根căn 境cảnh 識thức 三tam 即tức 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 也dã ○# 解giải 通thông 別biệt 二nhị 惑hoặc 俱câu 名danh 塵trần 垢cấu 真chân 似tự 所sở 證chứng 皆giai 號hiệu 法Pháp 眼nhãn 此thử 眼nhãn 具cụ 五ngũ 方phương 曰viết 清thanh 明minh )# 。

首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。義nghĩa 海hải 卷quyển 第đệ 十thập 四tứ 。頗phả 四tứ 。

音âm 釋thích

分phần/phân 劑tề

(# 分phần/phân 扶phù 間gian 切thiết 劑tề 在tại 詣nghệ 切thiết 分phần/phân 劑tề 限hạn 量lượng 也dã )# 。

黏niêm

(# 女nữ 廉liêm 切thiết 相tương/tướng 著trước 也dã )# 。

絞giảo

(# 古cổ 巧xảo 切thiết )# 。

顙tảng

(# 寫tả 曩nẵng 切thiết )# 。

[卸-ㄗ+并]# 沙sa

梵Phạn 語ngữ 也dã 此thử 云vân 模mô 實thật [卸-ㄗ+并]# 蒲bồ 丁đinh 切thiết )# 。