Thiên Giới Giác Lãng Thịnh Thiền Sư Toàn Lục – Quyển 0033

天Thiên 界Giới 覺Giác 浪Lãng 盛Thịnh 禪Thiền 師Sư 全Toàn 錄Lục
Quyển 0033
明Minh 道Đạo 盛Thịnh 說Thuyết 大Đại 成Thành 大Đại 然Nhiên 等Đẳng 較Giảo 後Hậu 附Phụ 杖Trượng 門Môn 隨Tùy 集Tập

天thiên 界giới 覺giác 浪lãng 盛thịnh 禪thiền 師sư 全toàn 錄lục 卷quyển 之chi 三tam 十thập 三tam

古cổ 吳ngô 弟đệ 子tử 楊dương 廷đình 樞xu 。 古cổ 宣tuyên 弟đệ 子tử 湯thang 斯tư 祜hỗ 。 評bình 較giảo 。

雜tạp 紀kỷ

學học 庸dong 宗tông 旨chỉ

大đại 學học 總tổng 綱cương 只chỉ 在tại 明minh 明minh 德đức 一nhất 句cú 。 其kỳ 親thân 民dân 止chỉ 善thiện 二nhị 句cú 。 只chỉ 是thị 完hoàn 其kỳ 明minh 明minh 德đức 之chi 功công 用dụng 也dã 。 其kỳ 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 之chi 血huyết 脈mạch 工công 夫phu 。 全toàn 在tại 致trí 知tri 格cách 物vật 四tứ 字tự 。 此thử 四tứ 字tự 。 只chỉ 當đương 在tại 本bổn 文văn 上thượng 看khán 教giáo 貫quán 徹triệt 。 不bất 必tất 別biệt 尋tầm 枝chi 指chỉ 也dã 。 果quả 能năng 貫quán 徹triệt 此thử 四tứ 字tự 。 則tắc 明minh 明minh 德đức 於ư 天thiên 下hạ 能năng 事sự 畢tất 矣hĩ 。 豈khởi 更cánh 有hữu 內nội 聖thánh 外ngoại 王vương 之chi 道đạo 學học 哉tai 。 何hà 則tắc 。 自tự 古cổ 帝đế 王vương 。 若nhược 無vô 格cách 致trí 之chi 功công 。 則tắc 與dữ 人nhân 同đồng 在tại 昧muội 昧muội 。 安an 能năng 明minh 明minh 德đức 於ư 天thiên 下hạ 。 所sở 謂vị 天thiên 生sanh 蒸chưng 民dân 。 有hữu 物vật 有hữu 則tắc 。 民dân 之chi 秉bỉnh 彝# 。 好hảo/hiếu 是thị 懿# 德đức 。 雖tuy 則tắc 人nhân 皆giai 性tánh 具cụ 明minh 德đức 。 莫mạc 不bất 有hữu 知tri 。 惟duy 是thị 聖thánh 人nhân 學học 道Đạo 。 始thỉ 有hữu 致trí 知tri 之chi 功công 。 知tri 即tức 明minh 德đức 之chi 明minh 也dã 。 致trí 知tri 即tức 明minh 明minh 德đức 也dã 。 即tức 顧cố 諟# 天thiên 命mạng 。 克khắc 明minh 峻tuấn 德đức 。 皆giai 自tự 明minh 也dã 。 如như 無vô 聖thánh 人nhân 之chi 學học 。 推thôi 而nhi 致trí 之chi 。 誰thùy 能năng 知tri 吾ngô 明minh 德đức 中trung 之chi 意ý 當đương 誠thành 。 心tâm 當đương 正chánh 。 身thân 當đương 修tu 。 家gia 當đương 齊tề 。 國quốc 當đương 治trị 。 天thiên 下hạ 當đương 平bình 哉tai 。 人nhân 皆giai 性tánh 具cụ 天thiên 則tắc 。 莫mạc 不bất 因nhân 物vật 而nhi 用dụng 之chi 。 惟duy 是thị 聖thánh 人nhân 學học 道Đạo 。 始thỉ 有hữu 格cách 物vật 之chi 功công 。 物vật 即tức 明minh 德đức 中trung 至chí 善thiện 之chi ▆# 則tắc 而nhi 隨tùy 處xứ 皆giai 見kiến 也dã 。 格cách 物vật 者giả 格cách 通thông 其kỳ 故cố 。 而nhi 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 之chi 天thiên 則tắc 也dã 。 即tức 敬kính 止chỉ 帥súy 仁nhân 絜kiết 矩củ 之chi 道đạo 也dã 。 如như 無vô 聖thánh 人nhân 之chi 學học 。 止chỉ 而nhi 格cách 之chi 。 誰thùy 能năng 使sử 吾ngô 明minh 德đức 中trung 之chi 意ý 必tất 誠thành 。 心tâm 必tất 正chánh 。 身thân 必tất 修tu 。 家gia 必tất 齊tề 。 國quốc 必tất 治trị 。 天thiên 下hạ 必tất 平bình 哉tai 。 所sở 以dĩ 不bất 曰viết 致trí 知tri 必tất 先tiên 格cách 物vật 。 而nhi 曰viết 致trí 知tri 在tại 格cách 物vật 者giả 。 須tu 推thôi 明minh 德đức 中trung 至chí 善thiện 之chi 天thiên 則tắc 。 纔tài 是thị 良lương 知tri 。 以dĩ 顯hiển 良lương 能năng 也dã 。 又hựu 不bất 曰viết 知tri 至chí 而nhi 后hậu 物vật 格cách 。 而nhi 曰viết 物vật 格cách 而nhi 后hậu 知tri 至chí 者giả 。 正chánh 以dĩ 平bình 心tâm 窮cùng 理lý 。 神thần 而nhi 明minh 之chi 不bất 為vi 物vật 蔽tế 。 亦diệc 不bất 廢phế 物vật 。 故cố 能năng 止chỉ 明minh 德đức 中trung 至chí 善thiện 之chi 天thiên 則tắc 。 纔tài 是thị 良lương 能năng 以dĩ 顯hiển 良lương 知tri 之chi 至chí 也dã 。 所sở 以dĩ 大đại 學học 之chi 道đạo 。 是thị 知tri 能năng 不bất 二nhị 之chi 全toàn 德đức 也dã 。 在tại 明minh 明minh 德đức 是thị 先tiên 致trí 其kỳ 知tri 也dã 。 在tại 親thân 民dân 。 是thị 致trí 知tri 在tại 格cách 物vật 也dã 。 在tại 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 。 是thị 物vật 格cách 而nhi 后hậu 知tri 至chí 也dã 。 知tri 止chỉ 是thị 知tri 至chí 而nhi 意ý 誠thành 也dã 。 止chỉ 而nhi 定định 。 是thị 心tâm 正chánh 也dã 。 定định 而nhi 靜tĩnh 。 是thị 身thân 修tu 也dã 。 靜tĩnh 而nhi 安an 。 是thị 家gia 齊tề 也dã 。 安an 而nhi 慮lự 。 是thị 國quốc 治trị 也dã 。 慮lự 而nhi 得đắc 。 是thị 天thiên 下hạ 平bình 也dã 。 如như 此thử 致trí 知tri 。 纔tài 是thị 使sử 無vô 訟tụng 。 纔tài 是thị 毋vô 自tự 欺khi 。 纔tài 是thị 自tự 慊khiểm/khiết 。 纔tài 是thị 慎thận 獨độc 。 纔tài 是thị 必tất 誠thành 其kỳ 意ý 。 而nhi 德đức 潤nhuận 心tâm 廣quảng 也dã 。 如như 此thử 格cách 物vật 。 纔tài 是thị 大đại 畏úy 民dân 志chí 。 纔tài 是thị 如như 惡ác 惡ác 臭xú 。 如như 好hảo/hiếu 好hảo/hiếu 色sắc 。 纔tài 是thị 好hảo/hiếu 而nhi 知tri 惡ác 。 惡ác 而nhi 知tri 美mỹ 。 纔tài 是thị 藏tạng 身thân 以dĩ 恕thứ 而nhi 能năng 喻dụ 諸chư 人nhân 。 纔tài 是thị 同đồng 民dân 好hảo 惡ác 。 為vi 天thiên 下hạ 絜kiết 矩củ 也dã 。 自tự 天thiên 子tử 以dĩ 至chí 於ư 庶thứ 人nhân 。 壹nhất 是thị 皆giai 以dĩ 致trí 知tri 格cách 物vật 為vi 修tu 身thân 之chi 本bổn 也dã 。 所sở 以dĩ 致trí 知tri 即tức 明minh 德đức 。 格cách 物vật 即tức 親thân 民dân 。 格cách 致trí 合hợp 一nhất 。 即tức 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 。 康khang 誥# 章chương 。 首thủ 舉cử 聖thánh 帝đế 明minh 王vương 。 皆giai 不bất 外ngoại 此thử 明minh 德đức 。 三tam 代đại 之chi 君quân 。 皆giai 能năng 自tự 明minh 其kỳ 德đức 。 與dữ 民dân 相tương 親thân 。 故cố 親thân 之chi 而nhi 已dĩ 。 傳truyền 中trung 以dĩ 桀# 紂# 失thất 其kỳ 為vi 君quân 之chi 德đức 。 不bất 能năng 親thân 民dân 。 且thả 陷hãm 民dân 於ư 濁trược 亂loạn 。 故cố 湯thang 武võ 出xuất 而nhi 新tân 之chi 。 蓋cái 新tân 民dân 即tức 新tân 君quân 也dã 。 新tân 命mạng 即tức 自tự 新tân 也dã 。 是thị 故cố 君quân 子tử 親thân 以dĩ 處xứ 常thường 。 新tân 以dĩ 處xứ 變biến 而nhi 無vô 所sở 不bất 用dụng 其kỳ 明minh 德đức 至chí 善thiện 之chi 極cực 也dã 。 邦bang 畿# 丘khâu 隅ngung 章chương 。 正chánh 引dẫn 之chi 以dĩ 明minh 知tri 所sở 當đương 止chỉ 。 如như 文văn 王vương 乃nãi 真chân 知tri 止chỉ 者giả 也dã 。 緝tập 熙hi 即tức 明minh 明minh 德đức 也dã 。 敬kính 止chỉ 。 即tức 止chỉ 至chí 善thiện 也dã 。 為vi 人nhân 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 與dữ 國quốc 人nhân 交giao 。 皆giai 得đắc 所sở 止chỉ 。 即tức 親thân 民dân 也dã 。 此thử 非phi 三tam 在tại 之chi 宗tông 旨chỉ 乎hồ 。 其kỳ 次thứ 如như 武võ 公công 道đạo 學học 自tự 修tu 即tức 明minh 明minh 德đức 也dã 。 恂# 慄lật 威uy 儀nghi 。 即tức 止chỉ 至chí 善thiện 也dã 。 道đạo 盛thịnh 德đức 至chí 善thiện 。 與dữ 賢hiền 親thân 樂nhạo/nhạc/lạc 利lợi 。 即tức 親thân 民dân 之chi 不bất 能năng 忘vong 也dã 。 於ư 此thử 亦diệc 可khả 曲khúc 盡tận 其kỳ 微vi 旨chỉ 矣hĩ 。 至chí 於ư 聽thính 訟tụng 。 乃nãi 格cách 致trí 之chi 功công 也dã 。 迷mê 亂loạn 之chi 情tình 。 莫mạc 過quá 於ư 訟tụng 。 內nội 則tắc 意ý 之chi 善thiện 惡ác 不bất 分phân 。 外ngoại 則tắc 民dân 之chi 爭tranh 搆câu 莫mạc 決quyết 。 皆giai 是thị 訟tụng 也dã 。 能năng 通thông 天thiên 下hạ 之chi 情tình 。 以dĩ 定định 天thiên 下hạ 之chi 志chí 。 非phi 知tri 之chi 至chí 。 物vật 之chi 格cách 。 何hà 能năng 必tất 也dã 使sử 無vô 訟tụng 乎hồ 。 故cố 誠thành 意ý 章chương 。 以dĩ 毋vô 自tự 欺khi 為vi 致trí 知tri 點điểm 眼nhãn 。 以dĩ 惡ác 臭xú 好hảo/hiếu 色sắc 為vi 格cách 物vật 定định 衡hành 。 夫phu 自tự 慊khiểm/khiết 莫mạc 慊khiểm/khiết 於ư 毋vô 欺khi 。 意ý 誠thành 莫mạc 誠thành 於ư 慎thận 獨độc 。 慊khiểm/khiết 則tắc 惟duy 自tự 。 欺khi 亦diệc 惟duy 自tự 。 然nhiên 小tiểu 人nhân 揜# 著trước 一nhất 念niệm 。 明minh 知tri 有hữu 善thiện 可khả 好hảo/hiếu 。 不bất 善thiện 可khả 惡ác 。 并tinh 亦diệc 無vô 能năng 自tự 欺khi 。 正chánh 良lương 知tri 良lương 能năng 不bất 容dung 泯mẫn 滅diệt 處xứ 。 豈khởi 待đãi 十thập 目mục 十thập 指chỉ 。 其kỳ 加gia 嚴nghiêm 乎hồ 。 此thử 德đức 潤nhuận 心tâm 廣quảng 。 必tất 誠thành 其kỳ 意ý 。 是thị 皆giai 格cách 致trí 之chi 力lực 也dã 。 夫phu 格cách 致trí 。 誠thành 意ý 之chi 功công 也dã 。 誠thành 意ý 正chánh 心tâm 之chi 用dụng 也dã 。 正chánh 心tâm 。 修tu 齊tề 治trị 平bình 之chi 體thể 也dã 。 此thử 三tam 者giả 同đồng 德đức 異dị 事sự 。 雖tuy 分phần/phân 不bất 分phân 。 蓋cái 意ý 者giả 心tâm 之chi 所sở 發phát 。 發phát 非phi 格cách 致trí 而nhi 不bất 誠thành 。 心tâm 者giả 意ý 之chi 所sở 主chủ 。 主chủ 非phi 意ý 誠thành 而nhi 不bất 正chánh 。 心tâm 主chủ 正chánh 則tắc 發phát 與dữ 未vị 發phát 皆giai 得đắc 乎hồ 中trung 。 而nhi 不bất 偏thiên 於ư 有hữu 無vô 。 故cố 有hữu 所sở 則tắc 偏thiên 於ư 有hữu 矣hĩ 。 不bất 在tại 則tắc 偏thiên 於ư 無vô 矣hĩ 。 身thân 心tâm 各các 偏thiên 何hà 從tùng 得đắc 正chánh 。 內nội 外ngoại 無vô 偏thiên 則tắc 心tâm 自tự 中trung 正chánh 矣hĩ 。 此thử 孔khổng 門môn 傳truyền 授thọ 心tâm 法pháp 之chi 秘bí 旨chỉ 也dã 。 自tự 天thiên 子tử 以dĩ 至chí 於ư 庶thứ 人nhân 。 若nhược 不bất 深thâm 明minh 此thử 體thể 用dụng 功công 。 以dĩ 何hà 為vi 修tu 身thân 之chi 本bổn 哉tai 。 蓋cái 一nhất 身thân 之chi 好hảo 惡ác 。 關quan 家gia 國quốc 天thiên 下hạ 。 一nhất 有hữu 不bất 修tu 而nhi 辟tịch 焉yên 。 則tắc 家gia 不bất 可khả 齊tề 矣hĩ 。 安an 能năng 不bất 出xuất 家gia 。 以dĩ 孝hiếu 弟đệ 慈từ 而nhi 成thành 教giáo 於ư 國quốc 。 以dĩ 及cập 天thiên 下hạ 乎hồ 。 正chánh 以dĩ 心tâm 誠thành 。 則tắc 好hảo 惡ác 胥# 正chánh 。 而nhi 民dân 聿# 從tùng 。 堯# 舜thuấn 之chi 治trị 治trị 以dĩ 此thử 也dã 心tâm 不bất 誠thành 則tắc 所sở 令linh 反phản 其kỳ 所sở 好hiếu 而nhi 民dân 不bất 從tùng 桀# 紂# 之chi 暴bạo 暴bạo 以dĩ 此thử 也dã 。 夫phu 齊tề 家gia 治trị 國quốc 平bình 天thiên 下hạ 。 只chỉ 在tại 能năng 推thôi 一nhất 人nhân 之chi 好hảo 惡ác 以dĩ 及cập 。 上thượng 下hạ 前tiền 後hậu 左tả 右hữu 。 即tức 是thị 絜kiết 矩củ 之chi 道đạo 。 即tức 是thị 民dân 之chi 父phụ 母mẫu 。 故cố 君quân 子tử 先tiên 慎thận 乎hồ 德đức 。 慎thận 德đức 者giả 慎thận 格cách 致trí 也dã 。 格cách 致trí 慎thận 則tắc 好hảo 惡ác 明minh 。 好hảo 惡ác 明minh 。 則tắc 人nhân 土thổ/độ 財tài 用dụng 。 皆giai 不bất 悖bội 於ư 常thường 道đạo 得đắc 眾chúng 得đắc 國quốc 足túc 以dĩ 保bảo 我ngã 子tử 孫tôn 黎lê 民dân 矣hĩ 。 又hựu 何hà 有hữu 命mạng 過quá 拂phất 人nhân 之chi 性tánh 。 與dữ 小tiểu 人nhân 不bất 以dĩ 義nghĩa 為vi 利lợi 使sử 菑# 害hại 並tịnh 至chí 以dĩ 亂loạn 天thiên 下hạ 之chi 治trị 哉tai 。 誠thành 意ý 章chương 以dĩ 好hảo 惡ác 別biệt 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 之chi 慊khiểm/khiết 欺khi 。 即tức 平bình 天thiên 下hạ 。 亦diệc 只chỉ 以dĩ 好hảo 惡ác 定định 君quân 子tử 小tiểu 人nhân 之chi 義nghĩa 利lợi 。 此thử 吾ngô 所sở 謂vị 格cách 致trí 為vi 原nguyên 始thỉ 要yếu 終chung 之chi 血huyết 脈mạch 工công 夫phu 正chánh 於ư 此thử 可khả 以dĩ 見kiến 大Đại 道Đạo 之chi 學học 之chi 全toàn 功công 。 在tại 能năng 知tri 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 以dĩ 明minh 明minh 德đức 於ư 天thiên 下hạ 也dã 。

湯thang 斯tư 祜hỗ 曰viết 以dĩ 明minh 明minh 德đức 為vi 顱# 。 格cách 致trí 為vi 目mục 。 好hảo 惡ác 為vi 骨cốt 。 即tức 三tam 綱cương 八bát 目mục 。 不bất 煩phiền 註chú 疏sớ/sơ 。 一nhất 經kinh 九cửu 傳truyền 一nhất 齊tề 挈# 出xuất 。

一nhất 部bộ 中trung 庸dong 之chi 大đại 宗tông 旨chỉ 。 全toàn 在tại 性tánh 道Đạo 教giáo 三tam 句cú 性tánh 之chi 一nhất 字tự 乃nãi 天thiên 然nhiên 本bổn 有hữu 不bất 屬thuộc 修tu 成thành 。 特đặc 標tiêu 之chi 為vi 宗tông 本bổn 也dã 道Đạo 教giáo 二nhị 字tự 。 乃nãi 屬thuộc 率suất 修tu 。 而nhi 率suất 修tu 之chi 功công 全toàn 在tại 慎thận 獨độc 致trí 中trung 和hòa 五ngũ 字tự 。 蓋cái 性tánh 非phi 率suất 而nhi 天thiên 命mạng 不bất 中trung 。 道đạo 非phi 修tu 而nhi 性tánh 命mạng 不bất 和hòa 。 中trung 和hòa 之chi 道đạo 。 非phi 慎thận 獨độc 不bất 致trí 。 提đề 起khởi 慎thận 獨độc 。 則tắc 率suất 修tu 之chi 功công 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 子tử 思tư 作tác 中trung 庸dong 之chi 意ý 正chánh 見kiến 得đắc 天thiên 地địa 人nhân 物vật 不bất 中trung 和hòa 。 則tắc 不bất 能năng 成thành 位vị 育dục 。 以dĩ 使sử 各các 正chánh 性tánh 命mạng 。 致trí 中trung 和hòa 之chi 道đạo 。 非phi 慎thận 獨độc 之chi 功công 不bất 能năng 。 慎thận 獨độc 之chi 旨chỉ 。 非phi 修tu 道Đạo 之chi 教giáo 不bất 知tri 。 修tu 道Đạo 之chi 旨chỉ 。 非phi 率suất 性tánh 之chi 宗tông 於ư 天thiên 命mạng 。 則tắc 無vô 本bổn 是thị 故cố 率suất 修tu 之chi 宗tông 旨chỉ 。 全toàn 在tại 不bất 睹đổ 不bất 聞văn 處xứ 以dĩ 慎thận 其kỳ 獨độc 。 而nhi 不bất 徇# 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 情tình 。 以dĩ 致trí 中trung 和hòa 則tắc 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 皆giai 得đắc 位vị 育dục 。 而nhi 各các 率suất 性tánh 命mạng 之chi 正chánh 也dã 。 故cố 其kỳ 第đệ 二nhị 章chương 首thủ 節tiết 。 即tức 提đề 仲trọng 尼ni 曰viết 君quân 子tử 中trung 庸dong 小tiểu 人nhân 反phản 中trung 庸dong 。 中trung 庸dong 即tức 率suất 性tánh 而nhi 中trung 和hòa 也dã 。 反phản 中trung 庸dong 即tức 不bất 率suất 性tánh 而nhi 不bất 中trung 和hòa 也dã 。 君quân 子tử 時thời 中trung 。 即tức 能năng 慎thận 獨độc 率suất 性tánh 而nhi 無vô 太thái 過quá 不bất 及cập 之chi 道đạo 也dã 。 小tiểu 人nhân 無vô 忌kỵ 憚đạn 。 即tức 不bất 能năng 戒giới 懼cụ 慎thận 獨độc 。 各các 自tự 徇# 情tình 。 成thành 太thái 過quá 不bất 及cập 而nhi 反phản 中trung 和hòa 之chi 道đạo 也dã 。 故cố 孔khổng 子tử 曰viết 中trung 庸dong 其kỳ 至chí 乎hồ 民dân 鮮tiên 能năng 久cửu 矣hĩ 。 此thử 數số 等đẳng 人nhân 。 皆giai 各các 有hữu 君quân 臣thần 父phụ 子tử 之chi 倫luân 。 皆giai 各các 有hữu 智trí 仁nhân 勇dũng 之chi 德đức 。 日nhật 用dụng 倫luân 常thường 何hà 曾tằng 須tu 臾du 離ly 此thử 道đạo 。 但đãn 彼bỉ 未vị 聞văn 修tu 道Đạo 之chi 教giáo 。 未vị 有hữu 慎thận 獨độc 之chi 功công 。 故cố 習tập 焉yên 而nhi 不bất 察sát 耳nhĩ 。 欲dục 斯tư 道đạo 之chi 明minh 與dữ 斯tư 道đạo 之chi 行hành 。 必tất 須tu 如như 舜thuấn 之chi 問vấn 察sát 用dụng 中trung 。 回hồi 之chi 能năng 擇trạch 中trung 和hòa 。 服phục 膺ưng 勿vật 失thất 。 方phương 謂vị 之chi 飲ẩm 食thực 其kỳ 中trung 。 悠du 然nhiên 知tri 味vị 耳nhĩ 。 一nhất 有hữu 予# 智trí 之chi 心tâm 。 正chánh 自tự 陷hãm 於ư 意ý 見kiến 而nhi 不bất 能năng 擇trạch 守thủ 。 安an 能năng 如như 舜thuấn 之chi 大đại 智trí 若nhược 愚ngu 。 回hồi 之chi 大đại 仁nhân 若nhược 訥nột 。 而nhi 虛hư 下hạ 拳quyền 拳quyền 乎hồ 。 此thử 所sở 謂vị 中trung 庸dong 之chi 智trí 仁nhân 勇dũng 。 終chung 不bất 可khả 能năng 也dã 。 若nhược 子tử 路lộ 之chi 問vấn 強cường/cưỡng 。 尚thượng 於ư 南nam 北bắc 有hữu 不bất 相tương 及cập 。 敢cảm 望vọng 君quân 子tử 和hòa 不bất 流lưu 中trung 不bất 倚ỷ 之chi 強cường/cưỡng 乎hồ 。 素tố 隱ẩn 行hành 怪quái 之chi 太thái 過quá 。 偏thiên 執chấp 隱ẩn 也dã 。 半bán 途đồ 而nhi 廢phế 之chi 不bất 及cập 。 偏thiên 執chấp 費phí 也dã 。 唯duy 聖thánh 者giả 夫phu 焉yên 有hữu 所sở 倚ỷ 。 而nhi 能năng 依y 率suất 性tánh 之chi 中trung 庸dong 。 此thử 夫phu 子tử 不bất 自tự 居cư 。 看khán 前tiền 之chi 吾ngô 弗phất 為vi 。 吾ngô 弗phất 已dĩ 。 則tắc 知tri 此thử 實thật 夫phu 子tử 始thỉ 能năng 之chi 也dã 。 故cố 夫phu 子tử 又hựu 提đề 出xuất 費phí 而nhi 隱ẩn 。 以dĩ 顯hiển 天thiên 地địa 聖thánh 人nhân 同đồng 一nhất 中trung 和hòa 位vị 育dục 之chi 道đạo 。 本bổn 乎hồ 最tối 微vi 。 而nhi 夫phu 婦phụ 之chi 愚ngu 不bất 肖tiếu 。 可khả 以dĩ 與dữ 知tri 與dữ 能năng 。 此thử 正chánh 聖thánh 人nhân 如như 天thiên 地địa 之chi 能năng 與dữ 鳶diên 飛phi 魚ngư 躍dược 。 各các 遂toại 其kỳ 天thiên 命mạng 之chi 機cơ 。 人nhân 能năng 上thượng 下hạ 察sát 之chi 。 豈khởi 不bất 與dữ 聖thánh 人nhân 天thiên 地địa 同đồng 其kỳ 大đại 哉tai 。 故cố 君quân 子tử 之chi 道đạo 必tất 造tạo 端đoan 於ư 夫phu 婦phụ 之chi 能năng 知tri 能năng 行hành 。 始thỉ 能năng 察sát 到đáo 聖thánh 人nhân 至chí 誠thành 神thần 化hóa 。 與dữ 天thiên 地địa 之chi 化hóa 育dục 同đồng 功công 。 真chân 費phí 而nhi 隱ẩn 也dã 。 夫phu 如như 是thị 。 則tắc 天thiên 地địa 本bổn 無vô 知tri 能năng 。 所sở 可khả 知tri 能năng 者giả 。

時thời 行hành 物vật 生sanh 。 鳶diên 飛phi 魚ngư 躍dược 。 各các 遂toại 其kỳ 趣thú 。 即tức 天thiên 地địa 之chi 大đại 德đức 。 即tức 生sanh 生sanh 不bất 易dị 之chi 機cơ 。 即tức 至chí 誠thành 無vô 息tức 之chi 化hóa 也dã 。 人nhân 能năng 如như 此thử 察sát 到đáo 聖thánh 人nhân 與dữ 天thiên 地địa 相tương/tướng 同đồng 處xứ 。 則tắc 聖thánh 人nhân 亦diệc 無vô 知tri 能năng 。 所sở 可khả 知tri 能năng 者giả 。 與dữ 夫phu 婦phụ 同đồng 知tri 。 夫phu 婦phụ 同đồng 能năng 。 使sử 彼bỉ 各các 遂toại 其kỳ 倫luân 常thường 日nhật 用dụng 。 正chánh 是thị 求cầu 己kỷ 治trị 己kỷ 。 以dĩ 人nhân 治trị 人nhân 之chi 道đạo 。 初sơ 不bất 曾tằng 以dĩ 君quân 父phụ 兄huynh 朋bằng 求cầu 全toàn 責trách 備bị 於ư 子tử 臣thần 弟đệ 友hữu 也dã 。 此thử 夫phu 子tử 之chi 求cầu 未vị 能năng 。 正chánh 如như 天thiên 地địa 之chi 有hữu 所sở 不bất 知tri 。 有hữu 所sở 不bất 能năng 。 始thỉ 能năng 與dữ 人nhân 物vật 同đồng 其kỳ 化hóa 育dục 。 而nhi 相tương/tướng 忘vong 於ư 至chí 誠thành 之chi 大Đại 道Đạo 也dã 。 蓋cái 此thử 費phí 隱ẩn 之chi 道đạo 。 原nguyên 不bất 遠viễn 人nhân 。 惟duy 戒giới 懼cụ 慎thận 獨độc 。 反phản 求cầu 諸chư 己kỷ 者giả 之chi 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 顧cố 。 素tố 位vị 自tự 安an 。 則tắc 自tự 不bất 願nguyện 外ngoại 。 自tự 無vô 怨oán 尤vưu 。 無vô 入nhập 而nhi 不bất 自tự 得đắc 焉yên 。 此thử 雖tuy 於ư 費phí 行hành 隱ẩn 而nhi 實thật 於ư 隱ẩn 行hành 費phí 也dã 。 夫phu 隱ẩn 之chi 費phí 。 微vi 之chi 顯hiển 。 即tức 造tạo 高cao 遠viễn 自tự 卑ty 邇nhĩ 格cách 父phụ 母mẫu 自tự 妻thê 子tử 也dã 。 豈khởi 非phi 鬼quỷ 神thần 之chi 德đức 。 誠thành 之chi 不bất 可khả 揜# 者giả 乎hồ 。 不bất 見kiến 不bất 聞văn 。 孰thục 為vi 體thể 之chi 。 上thượng 下hạ 與dữ 左tả 右hữu 之chi 如như 在tại 。 孰thục 為vi 使sử 之chi 此thử 處xứ 是thị 真chân 隱ẩn 微vi 。 真chân 見kiến 顯hiển 可khả 見kiến 鬼quỷ 神thần 即tức 獨độc 。 獨độc 止chỉ 一nhất 誠thành 。 誠thành 不bất 可khả 揜# 。 即tức 是thị 致trí 中trung 和hòa 而nhi 成thành 位vị 育dục 。 其kỳ 惟duy 舜thuấn 之chi 大đại 孝hiếu 大đại 德đức 乃nãi 能năng 感cảm 天thiên 地địa 。 徵trưng 鬼quỷ 神thần 而nhi 受thọ 天thiên 佑hữu 命mạng 也dã 。 蓋cái 舜thuấn 能năng 以dĩ 至chí 誠thành 慎thận 獨độc 求cầu 己kỷ 盡tận 孝hiếu 不bất 求cầu 於ư 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 。 所sở 謂vị 行hành 隱ẩn 於ư 察sát 以dĩ 至chí 察sát 乎hồ 天thiên 地địa 鬼quỷ 神thần 。 而nhi 德đức 位vị 與dữ 天thiên 地địa 化hóa 育dục 。 參tham 同đồng 神thần 化hóa 又hựu 豈khởi 復phục 有hữu 遺di 憾hám 乎hồ 。 其kỳ 次thứ 則tắc 莫mạc 如như 文văn 王vương 也dã 。 文văn 王vương 亦diệc 以dĩ 至chí 誠thành 慎thận 獨độc 而nhi 求cầu 諸chư 己kỷ 。 不bất 求cầu 君quân 臣thần 父phụ 子tử 。 而nhi 自tự 能năng 純thuần 德đức 如như 天thiên 。 使sử 武võ 王vương 纘# 緒tự 而nhi 有hữu 天thiên 下hạ 。 使sử 周chu 公công 繼kế 述thuật 成thành 文văn 武võ 之chi 德đức 。 其kỳ 達đạt 孝hiếu 之chi 道đạo 全toàn 在tại 有hữu 志chí 可khả 繼kế 。 有hữu 事sự 可khả 述thuật 。 所sở 以dĩ 制chế 禮lễ 作tác 樂nhạc 。 事sự 帝đế 祀tự 先tiên 孝hiếu 無vô 不bất 至chí 。 是thị 非phi 文văn 武võ 周chu 公công 之chi 慎thận 獨độc 而nhi 致trí 中trung 和hòa 。 成thành 位vị 育dục 乎hồ 。 然nhiên 此thử 舜thuấn 文văn 之chi 道đạo 。 皆giai 是thị 誠thành 者giả 。 自tự 誠thành 明minh 謂vị 之chi 性tánh 。 乃nãi 天thiên 之chi 道đạo 也dã 。 所sở 以dĩ 不bất 勉miễn 而nhi 中trung 。 不bất 思tư 而nhi 得đắc 。 從tùng 容dung 中trung 道đạo 。 因nhân 性tánh 而nhi 垂thùy 教giáo 於ư 天thiên 下hạ 者giả 也dã 。 此thử 下hạ 哀ai 公công 問vấn 政chánh 。 孔khổng 子tử 以dĩ 文văn 武võ 之chi 政chánh 具cụ 在tại 人nhân 舉cử 。 正chánh 是thị 誠thành 之chi 者giả 人nhân 之chi 道đạo 也dã 。 使sử 其kỳ 擇trạch 善thiện 固cố 執chấp 。 因nhân 教giáo 率suất 性tánh 而nhi 正chánh 天thiên 命mạng 也dã 。 故cố 先tiên 告cáo 以dĩ 取thủ 人nhân 以dĩ 身thân 之chi 道đạo 。 須tu 知tri 人nhân 知tri 天thiên 。 以dĩ 三Tam 達Đạt 德đức 。 行hành 五ngũ 達đạt 道đạo 而nhi 列liệt 生sanh 知tri 學học 困khốn 。 安an 行hành 利lợi 勉miễn 。 為vi 修tu 身thân 治trị 人nhân 之chi 本bổn 。 其kỳ 為vi 天thiên 下hạ 國quốc 家gia 。 提đề 九cửu 經kinh 為vi 要yếu 領lãnh 。 其kỳ 行hành 九cửu 經kinh 之chi 本bổn 又hựu 在tại 一nhất 修tu 身thân 。 故cố 又hựu 告cáo 之chi 以dĩ 誠thành 身thân 明minh 善thiện 。 必tất 學học 問vấn 思tư 辨biện 篤đốc 行hành 。 而nhi 後hậu 能năng 致trí 此thử 中trung 和hòa 之chi 道đạo 也dã 。 故cố 惟duy 至chí 誠thành 而nhi 後hậu 始thỉ 能năng 盡tận 己kỷ 盡tận 人nhân 盡tận 物vật 與dữ 天thiên 地địa 參tham 。 然nhiên 則tắc 必tất 須tu 次thứ 第đệ 。 推thôi 而nhi 致trí 之chi 。 始thỉ 能năng 曲khúc 盡tận 其kỳ 誠thành 也dã 所sở 謂vị 曲khúc 能năng 有hữu 誠thành 以dĩ 誠thành 則tắc 著trước 。 是thị 能năng 盡tận 其kỳ 性tánh 也dã 。 著trước 則tắc 明minh 。 是thị 能năng 盡tận 人nhân 之chi 性tánh 也dã 。 明minh 則tắc 動động 。 是thị 能năng 盡tận 物vật 之chi 性tánh 也dã 。 動động 則tắc 變biến 。 是thị 可khả 以dĩ 贊tán 天thiên 地địa 之chi 化hóa 育dục 也dã 。 變biến 則tắc 化hóa 。 是thị 可khả 以dĩ 與dữ 天thiên 地địa 參tham 也dã 。 故cố 唯duy 天thiên 下hạ 至chí 誠thành 為vi 能năng 化hóa 。 如như 此thử 又hựu 何hà 國quốc 家gia 之chi 興hưng 亡vong 禍họa 福phước 。 有hữu 不bất 先tiên 知tri 如như 神thần 乎hồ 所sở 以dĩ 誠thành 非phi 自tự 成thành 自tự 道đạo 乃nãi 成thành 物vật 之chi 終chung 始thỉ 。 為vi 可khả 貴quý 也dã 。 使sử 其kỳ 不bất 誠thành 則tắc 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 之chi 幾kỷ 亦diệc 息tức 矣hĩ 。 何hà 有hữu 博bác 厚hậu 高cao 明minh 悠du 久cửu 之chi 可khả 徵trưng 哉tai 如như 此thử 則tắc 為vi 。 物vật 不bất 貳nhị 之chi 獨độc 。 生sanh 物vật 不bất 測trắc 之chi 中trung 。 豈khởi 不bất 可khả 以dĩ 一nhất 言ngôn 至chí 誠thành 盡tận 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 之chi 無vô 窮cùng 廣quảng 厚hậu 乎hồ 。 蓋cái 天thiên 地địa 。 人nhân 物vật 。 統thống 於ư 一nhất 誠thành 而nhi 合hợp 於ư 聖thánh 人nhân 之chi 至chí 誠thành 。 於ư 穆mục 不bất 己kỷ 。 所sở 以dĩ 為vi 天thiên 之chi 至chí 誠thành 。 不bất 顯hiển 之chi 德đức 之chi 純thuần 。 亦diệc 於ư 穆mục 不bất 已dĩ 。 所sở 以dĩ 為vi 文văn 之chi 至chí 誠thành 。 大đại 哉tai 之chi 道đạo 至chí 育dục 物vật 峻tuấn 天thiên 必tất 須tu 待đãi 至chí 德đức 之chi 人nhân 。 始thỉ 凝ngưng 至chí 道đạo 。 豈khởi 可khả 苟cẩu 哉tai 故cố 君quân 子tử 尊tôn 德đức 性tánh 而nhi 道đạo 問vấn 學học 。 知tri 性tánh 命mạng 也dã 。 致trí 廣quảng 大đại 而nhi 盡tận 精tinh 微vi 。 知tri 天thiên 人nhân 也dã 。 極cực 高cao 明minh 而nhi 道đạo 中trung 庸dong 。 知tri 修tu 道Đạo 也dã 。 溫ôn 故cố 而nhi 知tri 新tân 。 知tri 慎thận 獨độc 也dã 。 敦đôn 厚hậu 以dĩ 崇sùng 禮lễ 。 知tri 致trí 中trung 和hòa 也dã 。 知tri 此thử 則tắc 不bất 驕kiêu 不bất 倍bội 。 既ký 明minh 且thả 哲triết 。 何hà 身thân 之chi 不bất 可khả 保bảo 哉tai 。 然nhiên 愚ngu 賤tiện 不bất 知tri 聖thánh 人nhân 修tu 道Đạo 慎thận 獨độc 之chi 教giáo 。 故cố 無vô 忌kỵ 憚đạn 而nhi 自tự 用dụng 自tự 專chuyên 。 又hựu 不bất 知tri 聖thánh 人nhân 率suất 性tánh 中trung 和hòa 之chi 道đạo 。 故cố 儹# 越việt 妄vọng 作tác 。 而nhi 災tai 及cập 其kỳ 身thân 。 可khả 不bất 慎thận 乎hồ 。 是thị 故cố 非phi 德đức 位vị 時thời 之chi 三tam 重trọng/trùng 。 安an 敢cảm 議nghị 禮lễ 度độ 文văn 。 與dữ 斯tư 民dân 同đồng 寡quả 過quá 乎hồ 。 此thử 唯duy 明minh 善thiện 誠thành 身thân 之chi 君quân 子tử 。 參tham 天thiên 俟sĩ 聖thánh 。 為vi 世thế 所sở 信tín 從tùng 。 始thỉ 能năng 永vĩnh 譽dự 於ư 天thiên 下hạ 也dã 。 繇# 是thị 推thôi 之chi 。 自tự 生sanh 民dân 以dĩ 來lai 。 獨độc 有hữu 仲trọng 尼ni 。 乃nãi 為vi 道Đạo 教giáo 之chi 主chủ 。 天thiên 人nhân 之chi 師sư 。 故cố 能năng 祖tổ 述thuật 堯# 舜thuấn 。 為vi 中trung 道đạo 之chi 正chánh 始thỉ 憲hiến 章chương 文văn 武võ 。 為vi 和hòa 道đạo 之chi 正chánh 終chung 。 小tiểu 德đức 川xuyên 流lưu 大đại 德đức 敦đôn 化hóa 。 此thử 仲trọng 尼ni 與dữ 天thiên 地địa 之chi 所sở 以dĩ 為vi 大đại 也dã 。 夫phu 至chí 聖thánh 之chi 至chí 誠thành 。 有hữu 不bất 聞văn 之chi 聰thông 。 不bất 睹đổ 之chi 明minh 。 不bất 顯hiển 見kiến 之chi 睿# 智trí 焉yên 。 於ư 獨độc 中trung 而nhi 正chánh 己kỷ 。 於ư 有hữu 臨lâm 而nhi 正chánh 天thiên 下hạ 。 故cố 能năng 溥phổ 博bác 淵uyên 泉tuyền 而nhi 洋dương 溢dật 尊tôn 親thân 。 此thử 亦diệc 唯duy 仲trọng 尼ni 之chi 至chí 誠thành 。 足túc 與dữ 天thiên 地địa 同đồng 其kỳ 神thần 化hóa 也dã 。 亦diệc 唯duy 天thiên 下hạ 至chí 誠thành 慎thận 獨độc 。 為vi 能năng 經kinh 綸luân 大đại 經kinh 。 立lập 大đại 本bổn 。 知tri 大đại 化hóa 。 故cố 曰viết 配phối 天thiên 至chí 誠thành 至chí 於ư 配phối 天thiên 。 又hựu 焉yên 有hữu 所sở 倚ỷ 乎hồ 。 所sở 謂vị 達đạt 天thiên 者giả 正chánh 於ư 慎thận 獨độc 之chi 中trung 。 闇ám 然nhiên 而nhi 日nhật 章chương 。 非phi 的đích 然nhiên 而nhi 有hữu 疚# 也dã 。 故cố 於ư 暗ám 室thất 屋ốc 漏lậu 。 自tự 能năng 不bất 動động 而nhi 敬kính 。 不bất 言ngôn 而nhi 信tín 。 非phi 不bất 顯hiển 之chi 德đức 。 中trung 和hòa 之chi 至chí 。 安an 能năng 使sử 百bách 辟tịch 其kỳ 刑hình 。 篤đốc 恭cung 而nhi 天thiên 下hạ 平bình 哉tai 統thống 而nhi 收thu 之chi 。 不bất 外ngoại 於ư 慎thận 獨độc 致trí 中trung 和hòa 。 返phản 於ư 吾ngô 之chi 至chí 誠thành 而nhi 神thần 化hóa 於ư 不bất 睹đổ 不bất 聞văn 。 無vô 聲thanh 無vô 臭xú 。 以dĩ 達đạt 上thượng 天thiên 之chi 載tái 。 天thiên 命mạng 之chi 性tánh 。 為vi 萬vạn 化hóa 之chi 統thống 宗tông 也dã 可khả 見kiến 天thiên 即tức 是thị 性tánh 。 性tánh 即tức 是thị 誠thành 。 誠thành 即tức 是thị 獨độc 。 慎thận 獨độc 者giả 。 人nhân 盡tận 而nhi 天thiên 不bất 能năng 外ngoại 。 故cố 自tự 天thiên 而nhi 之chi 人nhân 誠thành 之chi 者giả 。 則tắc 自tự 人nhân 而nhi 之chi 天thiên 。 凡phàm 人nhân 不bất 知tri 。 藉tạ 聖thánh 人nhân 始thỉ 知tri 。 故cố 言ngôn 教giáo 聖thánh 人nhân 之chi 道đạo 不bất 遠viễn 於ư 人nhân 。 故cố 言ngôn 道đạo 道đạo 之chi 大đại 原nguyên 出xuất 於ư 天thiên 。 故cố 言ngôn 天thiên 豈khởi 非phi 聖thánh 人nhân 立lập 教giáo 。 知tri 天thiên 知tri 人nhân 。 天thiên 人nhân 合hợp 一nhất 之chi 原nguyên 本bổn 哉tai 。

湯thang 斯tư 祜hỗ 曰viết 。 發phát 明minh 天thiên 人nhân 合hợp 一nhất 。 頓đốn 漸tiệm 二nhị 門môn 。 俱câu 可khả 不bất 立lập 。

戴đái 記ký 四tứ 十thập 九cửu 篇thiên 。 先tiên 儒nho 程# 朱chu 獨độc 表biểu 章chương 大đại 學học 中trung 庸dong 二nhị 篇thiên 為vi 之chi 章chương 句cú 。 遂toại 與dữ 論luận 孟# 列liệt 為vi 四tứ 書thư 。 於ư 是thị 聖thánh 門môn 相tương/tướng 傳truyền 授thọ 受thọ 之chi 心tâm 法pháp 。 其kỳ 旨chỉ 具cụ 備bị 。 宋tống 儒nho 之chi 功công 。 所sở 以dĩ 大đại 於ư 漢hán 儒nho 也dã 。 二nhị 書thư 同đồng 異dị 。 亦diệc 有hữu 可khả 得đắc 而nhi 言ngôn 。 大đại 學học 言ngôn 德đức 。 中trung 庸dong 言ngôn 性tánh 。 大đại 學học 言ngôn 格cách 物vật 。 中trung 庸dong 言ngôn 致trí 中trung 和hòa 。 大đại 學học 言ngôn 知tri 。 中trung 庸dong 言ngôn 能năng 。 大đại 學học 言ngôn 止chỉ 。 中trung 庸dong 言ngôn 行hạnh 。 大đại 學học 言ngôn 治trị 。 其kỳ 言ngôn 近cận 而nhi 顯hiển 極cực 鉅# 而nhi 無vô 外ngoại 。 中trung 庸dong 言ngôn 道đạo 。 其kỳ 言ngôn 遠viễn 而nhi 微vi 。 極cực 細tế 而nhi 無vô 間gian 。 此thử 其kỳ 異dị 也dã 。 大đại 學học 言ngôn 慎thận 獨độc 。 中trung 庸dong 亦diệc 言ngôn 慎thận 獨độc 。 大đại 學học 言ngôn 至chí 善thiện 。 中trung 庸dong 亦diệc 言ngôn 明minh 善thiện 。 大đại 學học 言ngôn 誠thành 意ý 。 中trung 庸dong 亦diệc 言ngôn 誠thành 身thân 。 大đại 學học 言ngôn 本bổn 。 中trung 庸dong 亦diệc 言ngôn 大đại 本bổn 。 大đại 學học 言ngôn 仁nhân 。 中trung 庸dong 兼kiêm 言ngôn 仁nhân 知tri 勇dũng 。 大đại 學học 言ngôn 恕thứ 。 中trung 庸dong 兼kiêm 言ngôn 忠trung 恕thứ 。 大đại 學học 言ngôn 齊tề 家gia 治trị 國quốc 平bình 天thiên 下hạ 。 中trung 庸dong 亦diệc 言ngôn 夫phu 婦phụ 子tử 臣thần 弟đệ 友hữu 九cửu 經kinh 三tam 重trùng 以dĩ 及cập 篤đốc 恭cung 而nhi 天thiên 下hạ 平bình 。 此thử 其kỳ 同đồng 也dã 。 大đại 學học 言ngôn 大đại 。 雖tuy 身thân 心tâm 意ý 知tri 之chi 事sự 不bất 為vi 小tiểu 。 中trung 庸dong 言ngôn 庸dong 。 雖tuy 鬼quỷ 神thần 百bách 世thế 之chi 事sự 不bất 為vi 奇kỳ 。 大đại 學học 始thỉ 人nhân 而nhi 終chung 天thiên 。 故cố 明minh 德đức 新tân 民dân 以dĩ 至chí 於ư 新tân 命mạng 。 中trung 庸dong 始thỉ 天thiên 而nhi 終chung 人nhân 。 故cố 天thiên 命mạng 率suất 性tánh 以dĩ 至chí 於ư 立lập 教giáo 此thử 其kỳ 同đồng 而nhi 異dị 。 異dị 而nhi 同đồng 也dã 。 雖tuy 然nhiên 。 舉cử 世thế 童đồng 而nhi 習tập 之chi 。 白bạch 首thủ 而nhi 不bất 窺khuy 其kỳ 閫khổn 奧áo 。 矧# 夫phu 三tam 教giáo 既ký 分phần/phân 末mạt 流lưu 逾du 遠viễn 。 詘# 佛Phật 而nhi 伸thân 儒nho 與dữ 夫phu 抑ức 儒nho 而nhi 崇sùng 佛Phật 者giả 。 其kỳ 徒đồ 若nhược 東đông 西tây 易dị 轂cốc 。 燕yên 越việt 背bối/bội 塗đồ 交giao 馳trì 而nhi 不bất 知tri 所sở 極cực 。 孰thục 與dữ 論luận 宗tông 旨chỉ 之chi 同đồng 異dị 哉tai 。 徑kính 山sơn 覺giác 大đại 師sư 。 植thực 根căn 香hương 國quốc 。 授thọ 莂biệt 靈linh 山sơn 三tam 乘thừa 夙túc 圓viên 。 十Thập 地Địa 齊tề 攝nhiếp 。 雷lôi 音âm 轟oanh 於ư 震chấn 旦đán 。 法Pháp 雨vũ 並tịnh 於ư 曹tào 溪khê 。 拈niêm 花hoa 擊kích 竹trúc 無vô 非phi 微vi 玅# 之chi 宗tông 。 豎thụ 拂phất 擎kình 拳quyền 。 盡tận 是thị 神thần 明minh 之chi 教giáo 。 顧cố 心tâm 通thông 萬vạn 法pháp 智trí 會hội 一nhất 原nguyên 。 不bất 以dĩ 佛Phật 道Đạo 之chi 幽u 玄huyền 而nhi 笑tiếu 儒nho 門môn 之chi 澹đạm 泊bạc 謂vị 此thử 學học 庸dong 二nhị 書thư 。 非phi 獨độc 治trị 世thế 之chi 準chuẩn 繩thằng 。 而nhi 亦diệc 出xuất 世thế 之chi 心tâm 印ấn 也dã 。 為vi 儒nho 不bất 可khả 不bất 知tri 。 為vi 僧Tăng 亦diệc 不bất 可khả 不bất 知tri 。 特đặc 自tự 拈niêm 為vi 宗tông 旨chỉ 。 以dĩ 示thị 後hậu 學học 。 其kỳ 上thượng 座tòa 屬thuộc 余dư 為vi 序tự 。 余dư 不bất 辭từ 固cố 陋lậu 。 竊thiết 效hiệu 丹đan 鉛duyên 。 輒triếp 弁# 數số 言ngôn 於ư 首thủ 。 大đại 師sư 尚thượng 有hữu 論luận 易dị 論luận 學học 及cập 講giảng 學học 道Đạo 治trị 諸chư 篇thiên 。 其kỳ 言ngôn 皆giai 中trung 正chánh 易dị 簡giản 。 始thỉ 終chung 條điều 貫quán 。 揭yết 明minh 天thiên 人nhân 性tánh 命mạng 之chi 宗tông 。 而nhi 無vô 玄huyền 虛hư 似tự 是thị 之chi 說thuyết 昔tích 張trương 無vô 垢cấu 為vi 論luận 語ngữ 作tác 頌tụng 。 乃nãi 儒nho 而nhi 禪thiền 也dã 。 今kim 大đại 師sư 宗tông 旨chỉ 。 直trực 起khởi 孔khổng 顏nhan 於ư 旦đán 暮mộ 。 覿# 曾tằng 思tư 於ư 同đồng 堂đường 。 能năng 發phát 程# 朱chu 諸chư 大đại 儒nho 所sở 未vị 發phát 。 佛Phật 學học 之chi 有hữu 功công 聖thánh 學học 。 詎cự 不bất 於ư 此thử 見kiến 哉tai 。 丙bính 戌tuất 居cư 廬lư 復phục 菴am 弟đệ 子tử 楊dương 廷đình 樞xu 題đề 於ư 真Chân 如Như 塢ổ 中trung 。

圜viên 中trung 衍diễn 義nghĩa 儒nho 宗tông 三Tam 寶Bảo 圖đồ

渾hồn 沌# 未vị 分phần/phân 時thời 獨độc 賴lại 此thử 盤bàn 古cổ 老lão 子tử 。 出xuất 大đại 手thủ 眼nhãn 而nhi 開khai 闢tịch 之chi 於ư 是thị 兩lưỡng 儀nghi 既ký 判phán 。 三tam 皇hoàng 之chi 才tài 始thỉ 立lập 。 五ngũ 帝đế 之chi 行hành 始thỉ 全toàn 。 化hóa 育dục 之chi 道đạo 始thỉ 足túc 至chí 此thử 天thiên 運vận 。 如như 日nhật 方phương 中trung 。 其kỳ 有hữu 生sanh 必tất 有hữu 剋khắc 。 人nhân 物vật 始thỉ 得đắc 反phản 情tình 復phục 性tánh 故cố 禹vũ 以dĩ 平bình 水thủy 土thổ/độ 而nhi 成thành 天thiên 地địa 之chi 功công 。 湯thang 武võ 以dĩ 用dụng 征chinh 誅tru 而nhi 應ưng 天thiên 人nhân 之chi 變biến 至chí 周chu 末mạt 有hữu 孔khổng 子tử 。 始thỉ 終chung 一nhất 貫quán 以dĩ 收thu 拾thập 造tạo 化hóa 之chi 權quyền 。 而nhi 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 之chi 道đạo 至chí 此thử 大đại 備bị 無vô 復phục 加gia 矣hĩ 夫phu 古cổ 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 為vi 聖thánh 神thần 者giả 。 直trực 在tại 自tự 為vi 之chi 而nhi 已dĩ 矣hĩ 今kim 人nhân 之chi 性tánh 靈linh 中trung 莫mạc 不bất 有hữu 一nhất 盤bàn 古cổ 。 統thống 此thử 十thập 二nhị 聖thánh 心tâm 。 周chu 旋toàn 于vu 時thời 中trung 。 苟cẩu 能năng 覺giác 察sát 之chi 。 則tắc 於ư 生sanh 動động 時thời 。 不bất 為vi 狂cuồng 陽dương 發phát 散tán 其kỳ 精tinh 氣khí 且thả 能năng 慎thận 獨độc 以dĩ 致trí 中trung 和hòa 。 至chí 死tử 靜tĩnh 時thời 不bất 為vi 幽u 鬼quỷ 沉trầm 迷mê 其kỳ 誠thành 明minh 。 且thả 能năng 率suất 性tánh 以dĩ 歸quy 天thiên 命mạng 。 夫phu 如như 是thị 又hựu 何hà 古cổ 今kim 之chi 同đồng 異dị 哉tai 因nhân 倣# 出xuất 世thế 法pháp 。 特đặc 揭yết 出xuất 聖thánh 教giáo 師sư 作tác 三Tam 寶Bảo 為vi 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 之chi 當đương 皈quy 依y 者giả 。 為vi 圖đồ 以dĩ 配phối 四tứ 衍diễn 義nghĩa 誠thành 儒nho 宗tông 始thỉ 終chung 之chi 標tiêu 旨chỉ 也dã 。 有hữu 具cụ 手thủ 眼nhãn 君quân 子tử 。 當đương 必tất 有hữu 自tự 寶bảo 者giả 在tại 。

戊# 子tử 師sư 在tại 太thái 平bình 圜viên 中trung 。 拈niêm 心tâm 經kinh 金kim 剛cang 後hậu 。 又hựu 著trước 河hà 圖đồ 洛lạc 書thư 先tiên 後hậu 天thiên 八bát 卦# 衍diễn 義nghĩa 而nhi 先tiên 作tác 三Tam 寶Bảo 圖đồ 歸quy 于vu 一nhất 圓viên 圖đồ 大đại 哉tai 旨chỉ 乎hồ 。 正chánh 欲dục 人nhân 即tức 行hành 布bố 是thị 圓viên 融dung 。 而nhi 與dữ 民dân 同đồng 患hoạn 乃nãi 其kỳ 所sở 以dĩ 為vi 至chí 密mật 也dã 。 小tiểu 子tử 入nhập 候hậu 錄lục 此thử 以dĩ 歸quy 。 學học 人nhân 大đại 中trung 陳trần 丹đan 衷# 識thức 。

教giáo 寶bảo 。

聖thánh 寶bảo 。

師sư 寶bảo 。

自tự 開khai 闢tịch 來lai 神thần 聖thánh 繼kế 天thiên 立lập 極cực 參tham 贊tán 位vị 育dục 者giả 始thỉ 終chung 不bất 過quá 盤bàn 古cổ 統thống 十thập 二nhị 人nhân 如như 一nhất 日nhật 有hữu 十thập 二nhị 時thời 一nhất 年niên 有hữu 十thập 二nhị 月nguyệt 推thôi 之chi 萬vạn 古cổ 常thường 不bất 忒thất 也dã 特đặc 立lập 此thử 圖đồ 懸huyền 象tượng 昭chiêu 示thị 則tắc 吾ngô 與dữ 萬vạn 世thế 聖thánh 神thần 儼nghiễm 然nhiên 同đồng 堂đường 未vị 散tán 可khả 不bất 自tự 觀quán 自tự 察sát 而nhi 奮phấn 勵lệ 之chi 哉tai 今kim 人nhân 所sở 以dĩ 不bất 能năng 。 為vi 神thần 聖thánh 者giả 以dĩ 心tâm 幾kỷ 不bất 能năng 精tinh 一nhất 師sư 法pháp 不bất 能năng 時thời 中trung 知tri 行hành 不bất 能năng 大đại 成thành 所sở 以dĩ 人nhân 心tâm 愈dũ 殘tàn 治trị 道đạo 愈dũ 亂loạn 世thế 情tình 愈dũ 迷mê 終chung 難nạn/nan 反phản 古cổ 也dã 神thần 聖thánh 能năng 善thiện 用dụng 易dị 道đạo 而nhi 自tự 治trị 治trị 人nhân 以dĩ 知tri 陰âm 陽dương 偏thiên 勝thắng 而nhi 成thành 迷mê 亂loạn 乃nãi 使sử 剛cang 柔nhu 相tương 濟tế 水thủy 火hỏa 交giao 資tư 故cố 性tánh 情tình 中trung 和hòa 而nhi 天thiên 地địa 化hóa 育dục 也dã 使sử 人nhân 能năng 一nhất 心tâm 皈quy 依y 此thử 聖thánh 教giáo 師sư 于vu 十thập 二nhị 時thời 中trung 不bất 至chí 偏thiên 勝thắng 則tắc 人nhân 心tâm 可khả 純thuần 道đạo 術thuật 可khả 正chánh 長trường 夜dạ 可khả 以dĩ 復phục 旦đán 矣hĩ 孟# 子tử 云vân 養dưỡng 心tâm 莫mạc 善thiện 于vu 寡quả 欲dục 正chánh 以dĩ 世thế 人nhân 多đa 欲dục 而nhi 自tự 雜tạp 亂loạn 故cố 不bất 能năng 帥súy 一nhất 其kỳ 志chí 氣khí 以dĩ 充sung 塞tắc 乎hồ 天thiên 地địa 所sở 以dĩ 古cổ 之chi 欲dục 明minh 明minh 德đức 於ư 天thiên 下hạ 者giả 必tất 先tiên 專chuyên 其kỳ 格cách 致trí 而nhi 寡quả 其kỳ 所sở 欲dục 始thỉ 能năng 充sung 此thử 大đại 欲dục 以dĩ 從tùng 心tâm 而nhi 不bất 踰du 矩củ 也dã 噫# 此thử 九cửu 一nhất 之chi 宗tông 庸dong 詎cự 非phi 萬vạn 古cổ 寡quả 君quân 寡quả 師sư 之chi 所sở 以dĩ 寡quả 欲dục 寡quả 過quá 于vu 天thiên 下hạ 之chi 道đạo 也dã 哉tai 。

人nhân 者giả 天thiên 地địa 之chi 心tâm 人nhân 不bất 立lập 極cực 而nhi 用dụng 時thời 宜nghi 則tắc 立lập 天thiên 之chi 道đạo 立lập 地địa 之chi 道đạo 又hựu 是thị 誰thùy 耶da 易dị 曰viết 天thiên 下hạ 之chi 理lý 得đắc 而nhi 成thành 位vị 乎hồ 中trung 溥phổ 博bác 淵uyên 泉tuyền 而nhi 時thời 出xuất 之chi 時thời 中trung 之chi 幾kỷ 深thâm 哉tai 神thần 哉tai 十thập 二nhị 時thời 藏tạng 閏nhuận 為vi 十thập 三tam 則tắc 數số 度độ 之chi 幾kỷ 也dã 門môn 人nhân 大đại 然nhiên 識thức 。

河hà 圖đồ 。

河hà 圖đồ 衍diễn 義nghĩa 。

河hà 圖đồ 洛lạc 書thư 各các 具cụ 先tiên 天thiên 後hậu 天thiên 體thể 用dụng 互hỗ 相tương 參tham 兩lưỡng 錯thác 綜tống 而nhi 成thành 太thái 極cực 之chi 性tánh 德đức 即tức 人nhân 心tâm 中trung 皆giai 具cụ 太thái 極cực 陰âm 陽dương 五ngũ 行hành 互hỗ 相tương 生sanh 成thành 秩# 序tự 變biến 化hóa 本bổn 性tánh 天thiên 然nhiên 如như 是thị 也dã 如như 為vi 君quân 為vi 師sư 者giả 必tất 須tu 于vu 未vị 發phát 之chi 前tiền 省tỉnh 察sát 一nhất 念niệm 纔tài 動động 皆giai 當đương 互hỗ 具cụ 五ngũ 德đức 而nhi 不bất 偏thiên 陷hãm 則tắc 能năng 致trí 中trung 和hòa 而nhi 參tham 贊tán 位vị 育dục 使sử 天thiên 下hạ 古cổ 今kim 皆giai 得đắc 成thành 此thử 性tánh 命mạng 之chi 正chánh 矣hĩ 。

河hà 圖đồ 天thiên 包bao 地địa 也dã 一nhất 六lục 三tam 八bát 二nhị 七thất 四tứ 九cửu 運vận 于vu 四tứ 方phương 五ngũ 與dữ 十thập 居cư 中trung 以dĩ 圓viên 涵# 方phương 天thiên 道đạo 下hạ 降giáng 陽dương 生sanh 于vu 下hạ 始thỉ 北bắc 次thứ 東đông 故cố 一nhất 與dữ 三tam 生sanh 數số 居cư 之chi 自tự 內nội 而nhi 外ngoại 歷lịch 南nam 終chung 西tây 故cố 七thất 與dữ 九cửu 成thành 數số 居cư 之chi 地địa 道đạo 上thượng 升thăng 陰ấm 生sanh 于vu 上thượng 始thỉ 南nam 次thứ 西tây 故cố 二nhị 與dữ 四tứ 生sanh 數số 居cư 之chi 自tự 內nội 而nhi 外ngoại 歷lịch 北bắc 終chung 東đông 故cố 六lục 與dữ 八bát 成thành 數số 居cư 之chi 。

一nhất 六lục 水thủy 表biểu 智trí 之chi 淵uyên 二nhị 七thất 火hỏa 表biểu 禮lễ 之chi 明minh 三tam 八bát 木mộc 表biểu 仁nhân 之chi 生sanh 四tứ 九cửu 金kim 表biểu 義nghĩa 之chi 成thành 五ngũ 十thập 土thổ/độ 表biểu 信tín 之chi 蘊uẩn 此thử 概khái 也dã 一nhất 行hành 各các 具cụ 五ngũ 行hành 一nhất 德đức 各các 具cụ 五ngũ 德đức 隨tùy 舉cử 可khả 見kiến 而nhi 言ngôn 不bất 頓đốn 彰chương 故cố 不bất 得đắc 不bất 配phối 以dĩ 表biểu 之chi 乾can/kiền/càn 止chỉ 言ngôn 四tứ 德đức 而nhi 藏tạng 中trung 旋toàn 邊biên 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 以dĩ 信tín 土thổ/độ 而nhi 居cư 智trí 水thủy 之chi 位vị 下hạ 襲tập 即tức 以dĩ 上thượng 律luật 而nhi 乾can/kiền/càn 知tri 大đại 始thỉ 之chi 智trí 以dĩ 統thống 之chi 故cố 曰viết 乾can/kiền/càn 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 孔khổng 子tử 以dĩ 春xuân 夏hạ 秋thu 冬đông 表biểu 之chi 而nhi 坤# 以dĩ 西tây 南nam 東đông 北bắc 盤bàn 之chi 實thật 則tắc 縱tung 橫hoành 上thượng 下hạ 無vô 中trung 無vô 邊biên 。 而nhi 宇vũ 中trung 有hữu 宙trụ 宙trụ 中trung 有hữu 宇vũ 合hợp 觀quán 而nhi 總tổng 別biệt 一nhất 際tế 矣hĩ 聰thông 明minh 睿# 智trí 至chí 誠thành 有hữu 臨lâm 非phi 天thiên 藏tạng 中trung 土thổ/độ 人nhân 受thọ 中trung 生sanh 一nhất 點điểm 靈linh 明minh 本bổn 不bất 可khả 欺khi 為vi 信tín 知tri 大đại 始thỉ 之chi 乾can/kiền/càn 乎hồ 文văn 理lý 密mật 察sát 智trí 能năng 折chiết 攝nhiếp 蓋cái 致trí 廣quảng 大đại 必tất 盡tận 精tinh 微vi 蒙mông 泉tuyền 習tập 坎khảm 潛tiềm 用dụng 之chi 幾kỷ 貴quý 過quá 冬đông 關quan 而nhi 十thập 二nhị 時thời 皆giai 子tử 時thời 也dã 齋trai 莊trang 中trung 正chánh 禮lễ 以dĩ 相tương 見kiến 合hợp 內nội 外ngoại 而nhi 適thích 品phẩm 節tiết 克khắc 復phục 之chi 後hậu 交giao 泰thái 文văn 明minh 矣hĩ 寬khoan 裕# 溫ôn 柔nhu 春xuân 和hòa 長trưởng 養dưỡng 帝đế 出xuất 震chấn 而nhi 轉chuyển 巽# 風phong 金kim 木mộc 相tương/tướng 刑hình 以dĩ 克khắc 制chế 為vi 成thành 器khí 而nhi 學học 問vấn 冥minh 升thăng 全toàn 樹thụ 全toàn 仁nhân 享hưởng 其kỳ 花hoa 實thật 矣hĩ 發phát 強cường/cưỡng 剛cang 毅nghị 義nghĩa 能năng 裁tài 成thành 執chấp 精tinh 一nhất 而nhi 措thố 時thời 宜nghi 金kim 剛cang 純thuần 粹túy 即tức 博bác 即tức 約ước 麗lệ 澤trạch 收thu 成thành 大đại 矣hĩ 哉tai 大đại 抵để 卯mão 酉dậu 日nhật 月nguyệt 之chi 門môn 仁nhân 包bao 義nghĩa 決quyết 所sở 以dĩ 藏tạng 智trí 用dụng 于vu 北bắc 而nhi 顯hiển 復phục 禮lễ 于vu 南nam 也dã 子tử 午ngọ 南nam 北bắc 之chi 樞xu 智trí 崇sùng 而nhi 潛tiềm 于vu 下hạ 學học 禮lễ 卑ty 而nhi 峻tuấn 極cực 光quang 明minh 所sở 以dĩ 主chủ 春xuân 秋thu 之chi 中trung 和hòa 而nhi 享hưởng 其kỳ 生sanh 成thành 也dã 天thiên 藏tạng 土thổ/độ 中trung 人nhân 受thọ 其kỳ 蘊uẩn 中trung 以dĩ 旁bàng 通thông 坤# 艮# 補bổ 二nhị 氣khí 之chi 有hữu 餘dư 不bất 足túc 而nhi 燥táo 潤nhuận 交giao 濟tế 號hiệu 曰viết 環hoàn 中trung 苟cẩu 舍xá 四tứ 時thời 寧ninh 有hữu 歲tuế 乎hồ 此thử 河hà 洛lạc 以dĩ 中trung 五ngũ 約ước 示thị 而nhi 統thống 類loại 皆giai 備bị 惜tích 人nhân 習tập 不bất 察sát 耳nhĩ 。

就tựu 天thiên 地địa 生sanh 成thành 之chi 數số 而nhi 衍diễn 之chi 一nhất 多đa 費phí 隱ẩn 先tiên 後hậu 玅# 協hiệp 顯hiển 仁nhân 藏tạng 用dụng 代đại 明minh 錯thác 行hành 中trung 邊biên 回hồi 互hỗ 歷lịch 然nhiên 寂tịch 然nhiên 先tiên 聖thánh 表biểu 出xuất 使sử 人nhân 觀quán 玩ngoạn 引dẫn 觸xúc 原nguyên 始thỉ 反phản 終chung 而nhi 慎thận 危nguy 微vi 精tinh 一nhất 之chi 幾kỷ 也dã 德đức 性tánh 本bổn 具cụ 但đãn 不bất 能năng 終chung 日nhật 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 以dĩ 自tự 尊tôn 之chi 修tu 辭từ 立lập 誠thành 而nhi 問vấn 學học 知tri 味vị 耳nhĩ 去khứ 聖thánh 時thời 遙diêu 賴lại 此thử 神thần 象tượng 微vi 言ngôn 或hoặc 有hữu 觀quán 感cảm 而nhi 興hưng 起khởi 也dã 夫phu 。

洛lạc 書thư 。

洛lạc 書thư 衍diễn 義nghĩa 。

洛lạc 書thư 以dĩ 九cửu 為vi 宗tông 以dĩ 中trung 為vi 體thể 以dĩ 一nhất 為vi 元nguyên 一nhất 是thị 陽dương 之chi 始thỉ 智trí 水thủy 初sơ 生sanh 為vi 始thỉ 覺giác 乃nãi 潛tiềm 龍long 之chi 來lai 復phục 三tam 是thị 陽dương 之chi 少thiểu 仁nhân 木mộc 方phương 長trường/trưởng 為vi 自tự 覺giác 乃nãi 見kiến 龍long 之chi 帝đế 出xuất 七thất 是thị 陽dương 之chi 壯tráng 義nghĩa 金kim 正chánh 堅kiên 為vi 覺giác 他tha 乃nãi 惕dịch 躍dược 之chi 乘thừa 時thời 九cửu 是thị 陽dương 之chi 終chung 禮lễ 火hỏa 還hoàn 原nguyên 為vi 滿mãn 覺giác 乃nãi 亢kháng 龍long 之chi 用dụng 九cửu 上thượng 位vị 乃nãi 後hậu 天thiên 離ly 先tiên 天thiên 乾can/kiền/càn 聖thánh 人nhân 居cư 之chi 則tắc 尊tôn 高cao 無vô 輔phụ 小tiểu 人nhân 居cư 之chi 則tắc 過quá 亢kháng 傲ngạo 驕kiêu 是thị 以dĩ 動động 而nhi 有hữu 悔hối 惟duy 能năng 用dụng 九cửu 使sử 天thiên 道đạo 下hạ 濟tế 則tắc 位vị 育dục 光quang 明minh 矣hĩ 故cố 五ngũ 為vi 陽dương 之chi 中trung 信tín 土thổ/độ 大đại 成thành 為vi 正chánh 覺giác 乃nãi 飛phi 龍long 之chi 出xuất 治trị 蓋cái 陰ấm 為vi 陽dương 所sở 統thống 陽dương 能năng 始thỉ 終chung 用dụng 九cửu 以dĩ 見kiến 天thiên 則tắc 陰ấm 必tất 能năng 始thỉ 終chung 用dụng 六lục 順thuận 承thừa 天thiên 行hành 故cố 陰ấm 以dĩ 從tùng 九cửu 君quân 而nhi 喪táng 其kỳ 陰ấm 朋bằng 為vi 陽dương 之chi 用dụng 臣thần 以dĩ 終chung 于vu 東đông 北bắc 之chi 有hữu 慶khánh 二nhị 是thị 陰ấm 之chi 始thỉ 而nhi 側trắc 居cư 西tây 南nam 以dĩ 九cửu 陽dương 終chung 于vu 午ngọ 中trung 而nhi 陰ấm 承thừa 午ngọ 中trung 生sanh 之chi 為vi 姤cấu 而nhi 側trắc 居cư 傍bàng 隅ngung 在tại 河hà 圖đồ 雖tuy 居cư 正chánh 午ngọ 而nhi 在tại 上thượng 九cửu 之chi 下hạ 為vi 臣thần 奉phụng 君quân 之chi 象tượng 故cố 乘thừa 得đắc 陽dương 火hỏa 之chi 餘dư 如như 月nguyệt 之chi 無vô 光quang 以dĩ 承thừa 日nhật 之chi 陽dương 為vi 光quang 故cố 地địa 二nhị 屬thuộc 火hỏa 于vu 洛lạc 書thư 側trắc 居cư 西tây 南nam 為vi 先tiên 天thiên 巽# 後hậu 天thiên 坤# 皆giai 得đắc 臣thần 子tử 遜tốn 順thuận 之chi 義nghĩa 以dĩ 非phi 禮lễ 勿vật 視thị 輔phụ 禮lễ 而nhi 履lý 霜sương 四tứ 是thị 陰ấm 之chi 少thiểu 側trắc 居cư 東đông 南nam 為vi 先tiên 天thiên 兌# 後hậu 天thiên 巽# 以dĩ 非phi 禮lễ 勿vật 言ngôn 輔phụ 仁nhân 而nhi 括quát 囊nang 八bát 是thị 陰ấm 之chi 壯tráng 側trắc 居cư 東đông 北bắc 為vi 先tiên 天thiên 震chấn 後hậu 天thiên 艮# 以dĩ 非phi 禮lễ 勿vật 動động 輔phụ 信tín 而nhi 含hàm 章chương 六lục 是thị 陰ấm 之chi 中trung 側trắc 居cư 西tây 北bắc 為vi 先tiên 天thiên 艮# 後hậu 天thiên 乾can/kiền/càn 以dĩ 非phi 禮lễ 勿vật 聽thính 輔phụ 智trí 而nhi 直trực 方phương 十thập 是thị 陰ấm 之chi 終chung 伏phục 而nhi 不bất 見kiến 在tại 河hà 圖đồ 則tắc 具cụ 十thập 而nhi 輔phụ 五ngũ 居cư 中trung 在tại 洛lạc 書thư 用dụng 九cửu 而nhi 攝nhiếp 之chi 故cố 十thập 陰ấm 有hữu 美mỹ 而nhi 推thôi 之chi 于vu 君quân 不bất 敢cảm 自tự 居cư 為vi 德đức 蓋cái 臣thần 子tử 為vi 股cổ 肱# 之chi 任nhậm 惟duy 暢sướng 于vu 四tứ 支chi 而nhi 成thành 事sự 業nghiệp 故cố 孔khổng 子tử 以dĩ 大đại 哉tai 乾can/kiền/càn 元nguyên 之chi 君quân 稱xưng 唐đường 堯# 虞ngu 舜thuấn 能năng 則tắc 天thiên 以dĩ 至chí 哉tai 坤# 元nguyên 之chi 德đức 稱xưng 泰thái 伯bá 文văn 王vương 能năng 忠trung 孝hiếu 而nhi 天thiên 尊tôn 地địa 卑ty 八bát 卦# 成thành 列liệt 於ư 人nhân 倫luân 之chi 道đạo 各các 有hữu 定định 位vị 矣hĩ 吾ngô 以dĩ 尊tôn 火hỏa 為vi 宗tông 蓋cái 火hỏa 乃nãi 乾can/kiền/càn 陽dương 上thượng 載tái 之chi 九cửu 無vô 極cực 之chi 元nguyên 是thị 天thiên 之chi 明minh 命mạng 為vi 先tiên 天thiên 資tư 始thỉ 之chi 主chủ 潛tiềm 于vu 太thái 極cực 為vi 九cửu 五ngũ 之chi 黃hoàng 中trung 以dĩ 能năng 通thông 理lý 而nhi 資tư 生sanh 萬vạn 物vật 故cố 後hậu 天thiên 之chi 陰âm 陽dương 五ngũ 行hành 皆giai 從tùng 此thử 為vi 時thời 出xuất 故cố 中trung 庸dong 以dĩ 至chí 誠thành 為vi 經kinh 綸luân 天thiên 下hạ 之chi 大đại 經kinh 立lập 天thiên 下hạ 之chi 大đại 本bổn 知tri 天thiên 地địa 之chi 化hóa 育dục 所sở 謂vị 肫# 肫# 其kỳ 仁nhân 者giả 指chỉ 此thử 中trung 體thể 為vi 潛tiềm 龍long 勿vật 用dụng 之chi 地địa 是thị 未vị 發phát 之chi 中trung 也dã 淵uyên 淵uyên 其kỳ 淵uyên 者giả 是thị 此thử 陽dương 龍long 之chi 進tiến 德đức 修tu 業nghiệp 。 欲dục 乘thừa 時thời 而nhi 上thượng 升thăng 也dã 浩hạo 浩hạo 其kỳ 天thiên 者giả 是thị 此thử 龍long 飛phi 于vu 九cửu 五ngũ 與dữ 天thiên 地địa 合hợp 其kỳ 德đức 位vị 而nhi 化hóa 育dục 萬vạn 物vật 正chánh 為vi 君quân 以dĩ 治trị 天thiên 下hạ 為vi 師sư 以dĩ 教giáo 天thiên 下hạ 之chi 時thời 也dã 學học 聖thánh 人nhân 者giả 必tất 以dĩ 上thượng 天thiên 之chi 九cửu 為vi 宗tông 太thái 極cực 之chi 中trung 為vi 體thể 以dĩ 坎khảm 中trung 一nhất 陽dương 為vi 元nguyên 則tắc 致trí 知tri 慎thận 獨độc 不bất 昧muội 天thiên 地địa 之chi 心tâm 矣hĩ 故cố 古cổ 之chi 欲dục 明minh 明minh 德đức 于vu 天thiên 下hạ 必tất 先tiên 自tự 致trí 其kỳ 知tri 能năng 知tri 此thử 天thiên 一nhất 之chi 智trí 水thủy 所sở 自tự 出xuất 則tắc 能năng 生sanh 仁nhân 木mộc 生sanh 禮lễ 火hỏa 生sanh 信tín 土thổ/độ 生sanh 義nghĩa 金kim 以dĩ 至chí 全toàn 五ngũ 性tánh 之chi 德đức 今kim 人nhân 不bất 能năng 逆nghịch 知tri 未vị 發phát 之chi 中trung 安an 知tri 危nguy 微vi 精tinh 一nhất 之chi 本bổn 于vu 慎thận 獨độc 哉tai 能năng 知tri 獨độc 中trung 有hữu 此thử 神thần 明minh 之chi 火hỏa 為vi 吾ngô 上thượng 載tái 無vô 聲thanh 無vô 臭xú 之chi 天thiên 心tâm 則tắc 知tri 天thiên 道đạo 必tất 須tu 下hạ 降giáng 為vi 二nhị 五ngũ 之chi 衷# 然nhiên 後hậu 溥phổ 博bác 淵uyên 泉tuyền 而nhi 時thời 出xuất 之chi 則tắc 可khả 為vi 民dân 秉bỉnh 彝# 之chi 有hữu 物vật 有hữu 則tắc 也dã 人nhân 既ký 不bất 知tri 未vị 發phát 又hựu 烏ô 知tri 方phương 發phát 之chi 仁nhân 義nghĩa 禮lễ 智trí 為vi 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 發phát 皆giai 能năng 中trung 節tiết 哉tai 十thập 化hóa 為vi 一nhất 用dụng 九cửu 于vu 中trung 圖đồ 四tứ 破phá 而nhi 書thư 加gia 八bát 邊biên 常thường 顯hiển 而nhi 中trung 常thường 隱ẩn 河hà 洛lạc 本bổn 不bất 二nhị 也dã 吾ngô 先tiên 就tựu 人nhân 指chỉ 之chi 九cửu 為vi 天thiên 命mạng 本bổn 覺giác 之chi 性tánh 中trung 為vi 率suất 性tánh 之chi 德đức 一nhất 為vi 慎thận 獨độc 之chi 幾kỷ 雖tuy 然nhiên 如như 是thị 須tu 時thời 時thời 觀quán 象tượng 玩ngoạn 辭từ 返phản 躬cung 省tỉnh 習tập 以dĩ 至chí 得đắc 意ý 忘vong 言ngôn 神thần 純thuần 功công 化hóa 千thiên 聖thánh 不bất 傳truyền 之chi 密mật 天thiên 地địa 造tạo 化hóa 之chi 權quyền 皆giai 備bị 于vu 我ngã 九cửu 一nhất 之chi 宗tông 旨chỉ 矣hĩ 。

準chuẩn 伏phục 羲# 先tiên 天thiên 八bát 卦# 會hội 孔khổng 聖thánh 配phối 大đại 學học 宗tông 旨chỉ 。

準chuẩn 文văn 王vương 後hậu 天thiên 八bát 卦# 會hội 乾can/kiền/càn 象tượng 配phối 中trung 庸dong 宗tông 旨chỉ 。

先tiên 天thiên 明minh 體thể 而nhi 用dụng 卦# 爻hào 自tự 內nội 而nhi 生sanh 後hậu 天thiên 明minh 用dụng 而nhi 體thể 卦# 爻hào 自tự 外ngoại 而nhi 生sanh 此thử 太thái 極cực 兩lưỡng 儀nghi 四tứ 象tượng 八bát 卦# 及cập 六lục 十thập 四tứ 爻hào 爻hào 皆giai 具cụ 太thái 極cực 體thể 用dụng 在tại 人nhân 之chi 性tánh 命mạng 心tâm 身thân 與dữ 物vật 形hình 世thế 界giới 無vô 論luận 太thái 小tiểu 正chánh 偏thiên 亦diệc 莫mạc 不bất 全toàn 具cụ 太thái 極cực 體thể 用dụng 以dĩ 人nhân 不bất 自tự 知tri 故cố 念niệm 念niệm 昧muội 此thử 體thể 用dụng 惟duy 聖thánh 人nhân 於ư 念niệm 念niệm 爻hào 爻hào 知tri 慎thận 此thử 獨độc 故cố 能năng 率suất 修tu 而nhi 參tham 天thiên 地địa 於ư 念niệm 念niệm 爻hào 爻hào 精tinh 一nhất 此thử 中trung 故cố 能năng 致trí 格cách 而nhi 享hưởng 天thiên 命mạng 也dã 。

有hữu 畫họa 以dĩ 後hậu 皆giai 後hậu 天thiên 也dã 先tiên 何hà 在tại 乎hồ 神thần 明minh 者giả 即tức 此thử 後hậu 天thiên 而nhi 先tiên 天thiên 不bất 違vi 也dã 綱cương 宗tông 既ký 明minh 其kỳ 本bổn 自tự 立lập 時thời 行hành 擊kích 節tiết 善thiện 用dụng 者giả 誰thùy 世thế 以dĩ 羲# 文văn 分phần/phân 先tiên 天thiên 後hậu 天thiên 八bát 卦# 久cửu 矣hĩ 故cố 因nhân 而nhi 衍diễn 之chi 。

是thị 甚thậm 麼ma 。

聖thánh 人nhân 未vị 作tác 易dị 此thử 易dị 理lý 具cụ 在tại 天thiên 地địa 造tạo 物vật 人nhân 生sanh 性tánh 情tình 之chi 中trung 既ký 作tác 易dị 則tắc 天thiên 地địa 造tạo 物vật 人nhân 生sanh 性tánh 情tình 具cụ 在tại 易dị 理lý 之chi 內nội 既ký 已dĩ 具cụ 在tại 彼bỉ 中trung 何hà 更cánh 作tác 此thử 易dị 乎hồ 善thiện 哉tai 正chánh 欲dục 人nhân 知tri 作tác 易dị 之chi 故cố 也dã 天thiên 地địa 造tạo 物vật 是thị 氣khí 化hóa 所sở 成thành 雖tuy 歷lịch 古cổ 今kim 之chi 變biến 而nhi 不bất 忒thất 人nhân 生sanh 則tắc 有hữu 性tánh 情tình 私tư 欲dục 或hoặc 變biến 為vi 狂cuồng 為vi 迷mê 為vi 僭# 為vi 逆nghịch 有hữu 至chí 滅diệt 身thân 滅diệt 頂đảnh 敗bại 國quốc 者giả 聖thánh 人nhân 憂ưu 之chi 故cố 法pháp 天thiên 地địa 造tạo 化hóa 之chi 無vô 私tư 準chuẩn 陰âm 陽dương 變biến 易dị 之chi 不bất 忒thất 設thiết 象tượng 繫hệ 辭từ 使sử 人nhân 觀quán 玩ngoạn 以dĩ 返phản 情tình 而nhi 化hóa 私tư 率suất 性tánh 以dĩ 合hợp 道đạo 而nhi 還hoàn 天thiên 命mạng 之chi 真chân 常thường 是thị 則tắc 聖thánh 人nhân 之chi 功công 高cao 天thiên 地địa 以dĩ 能năng 設thiết 教giáo 也dã 易dị 者giả 古cổ 今kim 設thiết 教giáo 之chi 祖tổ 也dã 易dị 不bất 設thiết 太thái 極cực 而nhi 首thủ 設thiết 乾can/kiền/càn 坤# 者giả 太thái 極cực 乃nãi 天thiên 命mạng 真chân 常thường 之chi 體thể 本bổn 無vô 為vi 也dã 人nhân 生sanh 之chi 私tư 欲dục 以dĩ 情tình 也dã 乾can/kiền/càn 坤# 能năng 率suất 情tình 于vu 性tánh 則tắc 太thái 極cực 本bổn 自tự 天thiên 然nhiên 于vu 其kỳ 中trung 矣hĩ 是thị 故cố 設thiết 乾can/kiền/càn 坤# 以dĩ 明minh 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 因nhân 性tánh 情tình 之chi 動động 靜tĩnh 為vi 變biến 易dị 性tánh 元nguyên 不bất 變biến 而nhi 情tình 變biến 情tình 有hữu 動động 靜tĩnh 有hữu 善thiện 惡ác 有hữu 吉cát 凶hung 有hữu 逆nghịch 順thuận 以dĩ 故cố 繼kế 善thiện 官quan 天thiên 而nhi 設thiết 教giáo 祗chi 是thị 收thu 攝nhiếp 調điều 治trị 其kỳ 情tình 欲dục 使sử 千thiên 變biến 萬vạn 化hóa 。 不bất 失thất 其kỳ 性tánh 之chi 本bổn 常thường 而nhi 已dĩ 以dĩ 故cố 乾can/kiền/càn 坤# 為vi 八bát 八bát 始thỉ 終chung 綱cương 領lãnh 乾can/kiền/càn 坤# 綱cương 領lãnh 惟duy 在tại 用dụng 九cửu 用dụng 六lục 之chi 一nhất 用dụng 字tự 能năng 用dụng 此thử 一nhất 用dụng 字tự 則tắc 千thiên 聖thánh 設thiết 教giáo 之chi 本bổn 率suất 性tánh 之chi 功công 皆giai 在tại 是thị 矣hĩ 百bá 姓tánh 小tiểu 人nhân 又hựu 何hà 知tri 有hữu 此thử 用dụng 哉tai 如như 乾can/kiền/càn 初sơ 九cửu 不bất 能năng 用dụng 九cửu 則tắc 潛tiềm 龍long 既ký 為vi 妄vọng 所sở 用dụng 不bất 能năng 慎thận 獨độc 于vu 未vị 發phát 則tắc 不bất 能năng 于vu 九cửu 二nhị 出xuất 見kiến 有hữu 利lợi 見kiến 之chi 文văn 明minh 也dã 二nhị 不bất 能năng 用dụng 九cửu 則tắc 于vu 三tam 不bất 能năng 乾can/kiền/càn 乾can/kiền/càn 行hành 事sự 以dĩ 至chí 于vu 躍dược 也dã 四tứ 不bất 能năng 用dụng 九cửu 以dĩ 進tiến 退thoái 修tu 德đức 則tắc 不bất 能năng 于vu 九cửu 五ngũ 飛phi 天thiên 而nhi 出xuất 治trị 也dã 五ngũ 不bất 能năng 用dụng 九cửu 則tắc 不bất 能năng 于vu 亢kháng 而nhi 無vô 悔hối 也dã 上thượng 亢kháng 能năng 用dụng 九cửu 則tắc 不bất 以dĩ 尊tôn 貴quý 自tự 傲ngạo 禮lễ 絕tuyệt 百bách 僚liêu 而nhi 為vi 頂đảnh 墮đọa 又hựu 能năng 以dĩ 乾can/kiền/càn 道đạo 下hạ 濟tế 為vi 復phục 泰thái 姤cấu 坤# 以dĩ 承thừa 順thuận 天thiên 行hành 也dã 坤# 初sơ 六lục 不bất 能năng 用dụng 六lục 則tắc 不bất 免miễn 于vu 履lý 霜sương 為vi 堅kiên 冰băng 如như 臣thần 子tử 不bất 能năng 以dĩ 微vi 漸tiệm 自tự 戒giới 而nhi 弒# 逆nghịch 滅diệt 身thân 矣hĩ 惟duy 初sơ 六lục 能năng 用dụng 則tắc 于vu 二nhị 為vi 直trực 方phương 于vu 三tam 為vi 含hàm 章chương 于vu 四tứ 為vi 括quát 囊nang 于vu 五ngũ 為vi 元nguyên 吉cát 于vu 六lục 則tắc 無vô 嫌hiềm 疑nghi 也dã 龍long 戰chiến 之chi 象tượng 天thiên 道Đạo 人Nhân 事sự 皆giai 有hữu 勢thế 極cực 之chi 候hậu 惟duy 藏tạng 用dụng 九cửu 于vu 用dụng 六lục 者giả 能năng 知tri 而nhi 調điều 御ngự 之chi 故cố 曰viết 六lục 十thập 四tứ 卦# 卦# 卦# 是thị 一nhất 大đại 公công 案án 爻hào 爻hào 是thị 一nhất 小tiểu 公công 案án 能năng 用dụng 于vu 未vị 發phát 而nhi 神thần 純thuần 者giả 乃nãi 大đại 聖thánh 大đại 賢hiền 為vi 元nguyên 亨# 利lợi 亨# 也dã 用dụng 于vu 方phương 發phát 而nhi 中trung 節tiết 者giả 乃nãi 賢hiền 人nhân 君quân 子tử 之chi 吉cát 利lợi 貞trinh 無vô 咎cữu 也dã 用dụng 于vu 已dĩ 發phát 而nhi 遷thiên 改cải 者giả 乃nãi 善thiện 人nhân 平bình 人nhân 可khả 悔hối 吝lận 之chi 災tai 不bất 害hại 也dã 不bất 能năng 用dụng 者giả 則tắc 無vô 忌kỵ 憚đạn 行hành 險hiểm 小tiểu 人nhân 小tiểu 則tắc 為vi 悔hối 為vi 吝lận 大đại 則tắc 為vi 凶hung 災tai 為vi 敗bại 亡vong 也dã 蓋cái 有hữu 百bá 姓tánh 之chi 慎thận 修tu 焉yên 有hữu 宰tể 輔phụ 之chi 慎thận 修tu 焉yên 有hữu 善thiện 人nhân 君quân 子tử 之chi 慎thận 修tu 焉yên 有hữu 大đại 聖thánh 大đại 賢hiền 為vi 君quân 為vi 師sư 之chi 慎thận 修tu 焉yên 有hữu 一nhất 世thế 君quân 師sư 之chi 慎thận 修tu 焉yên 有hữu 為vi 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 君quân 師sư 之chi 慎thận 修tu 焉yên 此thử 作tác 易dị 之chi 諸chư 大đại 聖thánh 蓋cái 與dữ 天thiên 地địa 古cổ 今kim 而nhi 無vô 息tức 者giả 也dã 其kỳ 道Đạo 甚thậm 大đại 。 百bách 物vật 不bất 廢phế 懼cụ 以dĩ 終chung 始thỉ 其kỳ 要yếu 無vô 咎cữu 此thử 中trung 條điều 理lý 歷lịch 然nhiên 寂tịch 然nhiên 誰thùy 是thị 靜tĩnh 正chánh 而nhi 神thần 明minh 其kỳ 故cố 者giả 乎hồ 。

靈linh 山sơn 公công 衍diễn

李# 盤bàn 問vấn 曰viết 伏phục 羲# 止chỉ 畫họa 方phương 圓viên 圖đồ 不bất 說thuyết 太thái 極cực 何hà 也dã 師sư 曰viết 大đại 易dị 不bất 說thuyết 太thái 極cực 首thủ 說thuyết 乾can/kiền/càn 坤# 者giả 太thái 極cực 不bất 離ly 陰âm 陽dương 離ly 陰âm 陽dương 無vô 太thái 極cực 也dã 舉cử 陽dương 則tắc 陰ấm 在tại 陽dương 中trung 舉cử 陰ấm 則tắc 陽dương 在tại 陰ấm 中trung 惟duy 乾can/kiền/càn 坤# 無vô 變biến 易dị 純thuần 一nhất 統thống 天thiên 其kỳ 餘dư 六lục 子tử 則tắc 破phá 體thể 不bất 純thuần 而nhi 有hữu 變biến 易dị 。 然nhiên 亦diệc 不bất 離ly 乎hồ 陰âm 陽dương 太thái 極cực 欲dục 深thâm 明minh 此thử 宗tông 旨chỉ 須tu 先tiên 明minh 太thái 極cực 為vi 第đệ 一nhất 層tằng 陰âm 陽dương 為vi 第đệ 二nhị 層tằng 有hữu 悟ngộ 一nhất 不bất 成thành 二nhị 不bất 是thị 者giả 乎hồ 不bất 必tất 語ngữ 矣hĩ 此thử 話thoại 且thả 住trụ 今kim 就tựu 第đệ 二nhị 層tằng 中trung 當đương 約ước 二nhị 儀nghi 四tứ 象tượng 八bát 卦# 為vi 內nội 三tam 層tằng 十thập 六lục 卦# 三tam 十thập 二nhị 卦# 六lục 十thập 四tứ 卦# 為vi 外ngoại 三tam 層tằng 是thị 謂vị 六lục 虛hư 實thật 無vô 內nội 外ngoại 過quá 此thử 已dĩ 往vãng 。 則tắc 重trùng 重trùng 涉thiệp 入nhập 巧xảo 曆lịch 所sở 不bất 能năng 計kế 。 也dã 雖tuy 然nhiên 饒nhiêu 有hữu 千thiên 層tằng 萬vạn 層tằng 祗chi 是thị 兼kiêm 三tam 才tài 而nhi 交giao 其kỳ 三tam 其kỳ 兩lưỡng 秪# 是thị 第đệ 一nhất 層tằng 中trung 沖# 深thâm 含hàm 攝nhiếp 之chi 寂tịch 感cảm 也dã 寂tịch 感cảm 之chi 妙diệu 即tức 出xuất 于vu 如Như 來Lai 藏tạng 心tâm 能năng 妙diệu 悟ngộ 之chi 何hà 分phần/phân 儒nho 釋thích 郝# 子tử 荊kinh 曰viết 如như 我ngã 輩bối 圍vi 老lão 人nhân 坐tọa 豈khởi 非phi 各các 各các 占chiêm 一nhất 卦# 耶da 師sư 曰viết 人nhân 人nhân 物vật 物vật 各các 具cụ 大đại 易dị 全toàn 體thể 不bất 特đặc 一nhất 身thân 具cụ 一nhất 太thái 極cực 即tức 一nhất 毛mao 孔khổng 亦diệc 具cụ 一nhất 太thái 極cực 汝nhữ 纔tài 發phát 一nhất 兆triệu 便tiện 落lạc 一nhất 卦# 動động 一nhất 爻hào 矣hĩ 汝nhữ 一nhất 念niệm 未vị 兆triệu 即tức 伏phục 羲# 神thần 禹vũ 文văn 王vương 周chu 孔khổng 亦diệc 無vô 處xứ 窺khuy 測trắc 得đắc 汝nhữ 亦diệc 無vô 處xứ 彖# 象tượng 得đắc 汝nhữ 亦diệc 無vô 一nhất 毫hào 端đoan 可khả 名danh 太thái 極cực 者giả 況huống 彼bỉ 孫tôn 臏bận 鬼quỷ 谷cốc 空không 搖dao 龜quy 殼xác 其kỳ 奈nại 汝nhữ 何hà 所sở 謂vị 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 生sanh 乎hồ 動động 幾kỷ 者giả 動động 之chi 微vi 也dã 幾kỷ 微vi 不bất 動động 何hà 生sanh 死tử 吉cát 凶hung 善thiện 惡ác 。 苦khổ 樂lạc 之chi 有hữu 是thị 故cố 聖thánh 人nhân 。 慎thận 獨độc 於ư 未vị 發phát 絕tuyệt 對đối 待đãi 於ư 睹đổ 聞văn 聲thanh 臭xú 之chi 前tiền 今kim 人nhân 既ký 不bất 慎thận 獨độc 則tắc 隱ẩn 微vi 無vô 主chủ 肆tứ 念niệm 妄vọng 行hành 徒đồ 被bị 他tha 卦# 爻hào 彖# 象tượng 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 之chi 所sở 顛điên 倒đảo 錯thác 亂loạn 。 而nhi 已dĩ 是thị 故cố 聖thánh 帝đế 明minh 王vương 之chi 道đạo 皆giai 取thủ 法pháp 于vu 易dị 以dĩ 致trí 中trung 和hòa 易dị 有hữu 不bất 易dị 則tắc 得đắc 中trung 不bất 易dị 有hữu 易dị 則tắc 得đắc 和hòa 惟duy 堯# 舜thuấn 能năng 允duẫn 執chấp 厥quyết 中trung 而nhi 和hòa 平bình 故cố 能năng 知tri 人nhân 心tâm 之chi 危nguy 道Đạo 心tâm 之chi 微vi 危nguy 微vi 乃nãi 出xuất 入nhập 之chi 幾kỷ 即tức 天thiên 人nhân 之chi 際tế 也dã 可khả 但đãn 以dĩ 人nhân 欲dục 為vi 險hiểm 危nguy 解giải 耶da 天thiên 而nhi 不bất 人nhân 則tắc 能năng 位vị 而nhi 不bất 能năng 育dục 人nhân 而nhi 不bất 天thiên 則tắc 能năng 育dục 而nhi 不bất 能năng 位vị 惟duy 位vị 乎hồ 中trung 則tắc 能năng 育dục 乎hồ 和hòa 惟duy 位vị 乎hồ 和hòa 則tắc 能năng 育dục 乎hồ 中trung 吾ngô 嘗thường 曰viết 堯# 舜thuấn 之chi 前tiền 法pháp 度độ 不bất 齊tề 荒hoang 唐đường 不bất 可khả 述thuật 也dã 文văn 武võ 之chi 後hậu 法pháp 度độ 大đại 亂loạn 支chi 離ly 不bất 可khả 憲hiến 也dã 惟duy 堯# 舜thuấn 為vi 中trung 道đạo 之chi 正chánh 始thỉ 故cố 孔khổng 子tử 祖tổ 述thuật 之chi 惟duy 文văn 武võ 為vi 和hòa 道đạo 之chi 正chánh 終chung 故cố 孔khổng 子tử 憲hiến 章chương 之chi 上thượng 律luật 下hạ 襲tập 于vu 易dị 已dĩ 見kiến 河hà 洛lạc 卦# 策sách 皆giai 本bổn 然nhiên 之chi 條điều 理lý 一nhất 貫quán 可khả 徵trưng 者giả 也dã 俯phủ 仰ngưỡng 遠viễn 近cận 莫mạc 不bất 同đồng 然nhiên 所sở 謂vị 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 一nhất 切thiết 見kiến 成thành 代đại 明minh 錯thác 行hành 覆phúc 載tải 本bổn 具cụ 豈khởi 人nhân 力lực 可khả 造tạo 作tác 哉tai 孔khổng 子tử 生sanh 于vu 周chu 末mạt 功công 高cao 堯# 舜thuấn 文văn 武võ 正chánh 在tại 此thử 時thời 顏nhan 曾tằng 思tư 孟# 繼kế 其kỳ 後hậu 使sử 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 大đại 明minh 亦diệc 不bất 愧quý 為vi 弟đệ 子tử 三tam 代đại 而nhi 後hậu 無vô 幾kỷ 人nhân 能năng 窺khuy 其kỳ 門môn 墻tường 況huống 有hữu 能năng 窺khuy 其kỳ 堂đường 奧áo 者giả 乎hồ 盤bàn 再tái 拜bái 請thỉnh 曰viết 孔khổng 子tử 之chi 集tập 大đại 成thành 猶do 今kim 日nhật 吾ngô 師sư 之chi 明minh 大đại 易dị 也dã 吾ngô 師sư 開khai 佛Phật 祖tổ 之chi 面diện 目mục 儒nho 者giả 未vị 見kiến 為vi 奇kỳ 惟duy 吾ngô 師sư 開khai 周chu 孔khổng 之chi 面diện 目mục 儒nho 者giả 乃nãi 見kiến 為vi 奇kỳ 幸hạnh 勿vật 吝lận 慈từ 悲bi 再tái 示thị 大đại 易dị 之chi 道đạo 了liễu 此thử 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 之chi 法Pháp 師sư 曰viết 諸chư 公công 知tri 大đại 易dị 之chi 道đạo 本bổn 末mạt 不bất 異dị 體thể 用dụng 一nhất 如như 乎hồ 體thể 中trung 有hữu 用dụng 人nhân 不bất 能năng 見kiến 其kỳ 。 用dụng 感cảm 而nhi 後hậu 見kiến 其kỳ 用dụng 用dụng 中trung 有hữu 體thể 人nhân 不bất 能năng 見kiến 其kỳ 。 體thể 寂tịch 而nhi 後hậu 見kiến 其kỳ 體thể 所sở 謂vị 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 體thể 也dã 心tâm 性tánh 之chi 理lý 也dã 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 用dụng 也dã 生sanh 死tử 之chi 法pháp 。 也dã 即tức 感cảm 而nhi 寂tịch 無vô 生sanh 死tử 之chi 用dụng 不bất 為vi 心tâm 性tánh 之chi 體thể 即tức 寂tịch 而nhi 感cảm 無vô 心tâm 性tánh 之chi 體thể 不bất 為vi 生sanh 死tử 之chi 用dụng 感cảm 而nhi 非phi 感cảm 生sanh 死tử 寂tịch 然nhiên 寂tịch 而nhi 非phi 寂tịch 心tâm 性tánh 明minh 妙diệu 但đãn 世thế 人nhân 只chỉ 知tri 後hậu 天thiên 六lục 層tằng 八bát 八bát 六lục 十thập 四tứ 卦# 盤bàn 面diện 上thượng 趨xu 避tị 進tiến 退thoái 不bất 知tri 即tức 卦# 即tức 爻hào 上thượng 透thấu 底để 一nhất 針châm 刺thứ 到đáo 根căn 柢# 先tiên 天thiên 一nhất 層tằng 太thái 極cực 上thượng 一nhất 幾kỷ 未vị 動động 之chi 先tiên 則tắc 本bổn 無vô 陰âm 陽dương 八bát 八bát 淆# 然nhiên 也dã 惟duy 吾ngô 真chân 宗tông 不bất 於ư 盤bàn 面diện 上thượng 橫hoạnh/hoành 蕩đãng 而nhi 行hành 遇ngộ 一nhất 卦# 遇ngộ 一nhất 爻hào 只chỉ 是thị 一nhất 針châm 透thấu 底để 則tắc 彼bỉ 吉cát 者giả 不bất 能năng 吉cát 凶hung 者giả 不bất 能năng 凶hung 陰ấm 者giả 不bất 能năng 陰âm 陽dương 者giả 不bất 能năng 陽dương 處xứ 處xứ 逢phùng 歸quy 路lộ 頭đầu 頭đầu 達đạt 故cố 鄉hương 一nhất 根căn 既ký 返phản 源nguyên 。 六lục 根căn 成thành 解giải 脫thoát 。 又hựu 何hà 根căn 根căn 塵trần 塵trần 非phi 嘗thường 住trụ 真chân 心tâm 哉tai 又hựu 何hà 千thiên 波ba 萬vạn 浪lãng 非phi 一nhất 水thủy 千thiên 器khí 萬vạn 皿mãnh 非phi 一nhất 金kim 哉tai 能năng 如như 此thử 透thấu 悟ngộ 根căn 宗tông 先tiên 天thiên 自tự 我ngã 立lập 命mạng 而nhi 天thiên 不bất 違vi 後hậu 天thiên 自tự 我ngã 順thuận 命mạng 而nhi 奉phụng 天thiên 時thời 矣hĩ 雖tuy 然nhiên 不bất 可khả 以dĩ 我ngã 透thấu 針châm 之chi 言ngôn 瞎hạt 錐trùy 亂loạn 刺thứ 不bất 向hướng 自tự 己kỷ 性tánh 命mạng 上thượng 透thấu 脫thoát 如như 今kim 人nhân 之chi 用dụng 棒bổng 喝hát 是thị 底để 也dã 一nhất 棒bổng 喝hát 非phi 底để 也dã 一nhất 棒bổng 喝hát 更cánh 無vô 展triển 事sự 投đầu 機cơ 生sanh 殺sát 與dữ 奪đoạt 之chi 妙diệu 如như 此thử 瞎hạt 亂loạn 相tương/tướng 欺khi 則tắc 千thiên 古cổ 佛Phật 祖tổ 聖thánh 賢hiền 之chi 大đại 經kinh 大đại 法pháp 皆giai 是thị 一nhất 個cá 儱# 侗# 東đông 瓜qua 禪thiền 盲manh 瞽# 泥nê 塊khối 法pháp 何hà 有hữu 精tinh 一nhất 微vi 危nguy 之chi 妙diệu 道đạo 能năng 致trí 中trung 和hòa 位vị 育dục 乎hồ 嗚ô 呼hô 安an 得đắc 洗tẩy 心tâm 于vu 密mật 極cực 深thâm 研nghiên 幾kỷ 者giả 相tương/tướng 與dữ 發phát 明minh 此thử 道đạo 以dĩ 報báo 先tiên 聖thánh 之chi 恩ân 也dã 耶da 諸chư 公công 大đại 喜hỷ 禮lễ 謝tạ 。

伏phục 羲# 圓viên 圖đồ

伏phục 羲# 止chỉ 畫họa 此thử 圖đồ 未vị 嘗thường 標tiêu 出xuất 太thái 極cực 孔khổng 子tử 標tiêu 出xuất 之chi 而nhi 隨tùy 即tức 曰viết 一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 繼kế 之chi 者giả 善thiện 也dã 成thành 之chi 者giả 性tánh 也dã 祗chi 如như 此thử 圖đồ 何hà 者giả 是thị 道đạo 何hà 者giả 是thị 善thiện 。 何hà 者giả 是thị 性tánh 耶da 綸luân 之chi 則tắc 一nhất 卦# 有hữu 一nhất 卦# 之chi 時thời 義nghĩa 一nhất 爻hào 有hữu 一nhất 爻hào 之chi 時thời 義nghĩa 絲ti 毫hào 不bất 亂loạn 彌di 之chi 則tắc 渾hồn 淪luân 周chu 遍biến 隨tùy 舉cử 一nhất 物vật 皆giai 全toàn 具cụ 也dã 神thần 無vô 方phương 而nhi 物vật 有hữu 則tắc 本bổn 自tự 方phương 圓viên 同đồng 時thời 非phi 默mặc 成thành 神thần 明minh 者giả 孰thục 能năng 知tri 之chi 。

方phương 圓viên 費phí 隱ẩn 同đồng 時thời 總tổng 別biệt 先tiên 後hậu 一nhất 際tế 。

天thiên 界giới 浪lãng 杖trượng 人nhân 全toàn 錄lục 序tự

何hà 為vi 而nhi 有hữu 天thiên 地địa 何hà 為vi 而nhi 有hữu 日nhật 月nguyệt 何hà 為vi 而nhi 有hữu 山sơn 川xuyên 草thảo 木mộc 人nhân 物vật 牝tẫn 牡# 之chi 類loại 此thử 理lý 耶da 事sự 耶da 誰thùy 為vi 之chi 甄chân 陶đào 點điểm 染nhiễm 而nhi 色sắc 相tướng 萬vạn 殊thù 不bất 可khả 名danh 象tượng 不bất 可khả 方phương 物vật 不bất 可khả 治trị 齊tề 耶da 又hựu 誰thùy 於ư 不bất 可khả 名danh 象tượng 中trung 而nhi 強cường/cưỡng 名danh 之chi 曰viết 天thiên 地địa 日nhật 月nguyệt 。 山sơn 川xuyên 艸thảo 木mộc 人nhân 物vật 牝tẫn 牡# 分phân 之chi 則tắc 庶thứ 其kỳ 類loại 而nhi 合hợp 之chi 則tắc 一nhất 其kỳ 致trí 耶da 又hựu 誰thùy 於ư 不bất 可khả 方phương 物vật 中trung 而nhi 方phương 物vật 之chi 不bất 可khả 治trị 齊tề 中trung 而nhi 治trị 齊tề 之chi 此thử 伏phục 羲# 神thần 農nông 堯# 舜thuấn 禹vũ 湯thang 文văn 武võ 之chi 所sở 由do 作tác 也dã 故cố 君quân 相tương/tướng 者giả 所sở 以dĩ 裁tài 成thành 天thiên 地địa 之chi 道đạo 輔phụ 相tướng 天thiên 地địa 之chi 宜nghi 以dĩ 左tả 右hữu 民dân 者giả 也dã 自tự 天thiên 道đạo 有hữu 所sở 不bất 行hành 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 立lập 之chi 君quân 君quân 道đạo 有hữu 所sở 不bất 行hành 又hựu 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 立lập 之chi 師sư 君quân 以dĩ 佐tá 天thiên 道đạo 之chi 窮cùng 而nhi 師sư 又hựu 以dĩ 佐tá 君quân 道đạo 之chi 窮cùng 誰thùy 為vi 為vi 之chi 道đạo 是thị 也dã 誰thùy 為vi 任nhậm 之chi 孔khổng 子tử 是thị 也dã 乃nãi 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 亦diệc 有hữu 時thời 而nhi 窮cùng 而nhi 佛Phật 氏thị 之chi 教giáo 又hựu 起khởi 而nhi 翼dực 之chi 斯tư 道đạo 遂toại 無vô 復phục 有hữu 遺di 恨hận 矣hĩ 斯tư 道đạo 無vô 遺di 恨hận 而nhi 天thiên 地địa 始thỉ 有hữu 遺di 快khoái 也dã 說thuyết 者giả 謂vị 佛Phật 氏thị 興hưng 而nhi 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 衰suy 不bất 知tri 孔khổng 子tử 之chi 道đạo 不bất 衰suy 於ư 秦tần 漢hán 之chi 後hậu 而nhi 衰suy 於ư 戰chiến 國quốc 之chi 初sơ 不bất 衰suy 於ư 佛Phật 氏thị 之chi 興hưng 而nhi 衰suy 於ư 異dị 端đoan 之chi 盛thịnh 異dị 端đoan 者giả 誰thùy 楊dương 墨mặc 鄉hương 愿# 之chi 屬thuộc 是thị 也dã 今kim 天thiên 下hạ 之chi 學học 鄉hương 愿# 者giả 眾chúng 矣hĩ 學học 楊dương 朱chu 者giả 又hựu 眾chúng 矣hĩ 即tức 求cầu 一nhất 墨mặc 子tử 且thả 不bất 可khả 得đắc 乃nãi 硬ngạnh 坐tọa 後hậu 起khởi 之chi 佛Phật 氏thị 以dĩ 當đương 之chi 曰viết 此thử 即tức 異dị 端đoan 也dã 豈khởi 不bất 冤oan 哉tai 或hoặc 曰viết 若nhược 如như 言ngôn 則tắc 儒nho 者giả 之chi 說thuyết 非phi 乎hồ 曰viết 果quả 為vi 程# 朱chu 之chi 儒nho 則tắc 闢tịch 之chi 可khả 也dã 不bất 闢tịch 亦diệc 可khả 也dã 程# 朱chu 懼cụ 儒nho 門môn 之chi 淡đạm 泊bạc 也dã 故cố 闢tịch 佛Phật 以dĩ 存tồn 儒nho 然nhiên 使sử 天thiên 下hạ 之chi 儒nho 皆giai 如như 程# 朱chu 則tắc 佛Phật 且thả 不bất 作tác 矣hĩ 又hựu 何hà 闢tịch 焉yên 天thiên 地địa 仁nhân 愛ái 之chi 心tâm 知tri 後hậu 世thế 之chi 儒nho 必tất 不bất 皆giai 如như 程# 朱chu 也dã 故cố 復phục 生sanh 一nhất 佛Phật 教giáo 以dĩ 翼dực 之chi 佛Phật 氏thị 之chi 有hữu 功công 於ư 孔khổng 門môn 者giả 大đại 矣hĩ 儒nho 者giả 苟cẩu 不bất 能năng 如như 程# 朱chu 不bất 必tất 闢tịch 佛Phật 且thả 不bất 妨phương 學học 佛Phật 學học 佛Phật 而nhi 有hữu 得đắc 於ư 吾ngô 道đạo 自tự 有hữu 妙diệu 協hiệp 之chi 理lý 非phi 必tất 捐quyên 棄khí 父phụ 母mẫu 妻thê 子tử 。 披phi 緇# 入nhập 山sơn 而nhi 後hậu 為vi 佛Phật 也dã 但đãn 今kim 佛Phật 氏thị 之chi 教giáo 抑ức 又hựu 窮cùng 耳nhĩ 或hoặc 執chấp 滯trệ 於ư 因nhân 果quả 輪luân 迴hồi 或hoặc 偷thâu 息tức 於ư 幽u 閑nhàn 冥minh 漠mạc 豈khởi 唯duy 未vị 窺khuy 其kỳ 堂đường 奧áo 亦diệc 且thả 未vị 入nhập 其kỳ 籓# 籬# 也dã 豈khởi 唯duy 士sĩ 大đại 夫phu 即tức 秉bỉnh 其kỳ 傳truyền 者giả 講giảng 師sư 座tòa 主chủ 既ký 死tử 於ư 言ngôn 下hạ 拈niêm 椎chùy 豎thụ 拂phất 亦diệc 逐trục 於ư 聲thanh 影ảnh 求cầu 一nhất 大đại 徹triệt 悟ngộ 大đại 休hưu 歇hiết 人nhân 曹tào 溪khê 而nhi 下hạ 若nhược 德đức 山sơn 巖nham 頭đầu 汾# 陽dương 慈từ 明minh 之chi 流lưu 已dĩ 如như 披phi 沙sa 揀giản 金kim 又hựu 安an 望vọng 其kỳ 立lập 言ngôn 垂thùy 世thế 若nhược 釋Thích 迦Ca 當đương 年niên 與dữ 孔khổng 氏thị 之chi 教giáo 並tịnh 垂thùy 不bất 朽hủ 乎hồ 明minh 啟khải 禎# 間gian 覺giác 浪lãng 盛thịnh 禪thiền 師sư 起khởi 於ư 八bát 閩# 嗣tự 法pháp 東đông 苑uyển 決quyết 幾kỷ 壽thọ 昌xương 手thủ 挈# 祖tổ 印ấn 肩kiên 荷hà 佛Phật 乘thừa 年niên 三tam 十thập 即tức 開khai 法pháp 於ư 興hưng 化hóa 道đạo 風phong 遠viễn 振chấn 海hải 內nội 傾khuynh 仰ngưỡng 名danh 公công 鉅# 卿khanh 莫mạc 不bất 入nhập 室thất 扣khấu 擊kích 俯phủ 首thủ 皈quy 心tâm 而nhi 笑tiếu 峰phong 然nhiên 藥dược 地địa 智trí 二nhị 大Đại 士Sĩ 則tắc 以dĩ 宰tể 官quan 身thân 現hiện 比Bỉ 丘Khâu 相tương 稱xứng 師sư 之chi 嫡đích 骨cốt 真chân 子tử 也dã 豈khởi 不bất 盛thịnh 哉tai 夫phu 師sư 於ư 佛Phật 法Pháp 凋điêu 落lạc 之chi 日nhật 能năng 使sử 斯tư 道đạo 復phục 興hưng 天thiên 下hạ 士sĩ 大đại 夫phu 氣khí 宇vũ 如như 王vương 不bất 可khả 一nhất 世thế 者giả 莫mạc 不bất 折chiết 節tiết 師sư 事sự 之chi 以dĩ 至chí 兒nhi 童đồng 婦phụ 女nữ 販phán 鬻dục 屠đồ 沽cô 之chi 流lưu 亦diệc 莫mạc 不bất 知tri 天thiên 下hạ 有hữu 覺giác 浪lãng 和hòa 尚thượng 者giả 蓋cái 由do 其kỳ 雙song 選tuyển 之chi 法pháp 足túc 以dĩ 佐tá 斯tư 道đạo 之chi 窮cùng 也dã 鳴minh 弱nhược 冠quan 時thời 讀đọc 唐đường 荊kinh 川xuyên 左tả 編biên 始thỉ 知tri 有hữu 宗tông 門môn 下hạ 事sự 遂toại 讀đọc 之chi 不bất 忍nhẫn 釋thích 手thủ 及cập 見kiến 洞đỗng 山sơn 价# 祖tổ 傳truyền 有hữu 喜hỷ 則tắc 不bất 無vô 譬thí 如như 糞phẩn 掃tảo 堆đôi 頭đầu 拾thập 得đắc 一nhất 顆khỏa 明minh 珠châu 話thoại 胸hung 中trung 躍dược 然nhiên 然nhiên 無vô 從tùng 質chất 問vấn 偶ngẫu 洞đỗng 山sơn 募mộ 僧Tăng 至chí 示thị 以dĩ 孤cô 岩# 和hòa 尚thượng 語ngữ 錄lục 乃nãi 作tác 書thư 舉cử 以dĩ 問vấn 岩# 岩# 答đáp 云vân 巒# 峰phong 奇kỳ 秀tú 鶴hạc 不bất 停đình 機cơ 余dư 於ư 此thử 有hữu 省tỉnh 後hậu 參tham 煦hú 杲# 照chiếu 禪thiền 師sư 相tương 隨tùy 數số 載tái 每mỗi 於ư 一nhất 棒bổng 一nhất 喝hát 中trung 見kiến 臨lâm 濟tế 之chi 大đại 機cơ 大đại 用dụng 壬nhâm 辰thần 客khách 白bạch 門môn 謁yết 杖trượng 人nhân 於ư 天thiên 界giới 蒙mông 許hứa 入nhập 室thất 咨tư 決quyết 種chủng 種chủng 妙diệu 論luận 快khoái 所sở 未vị 曾tằng 從tùng 此thử 廓khuếch 然nhiên 四tứ 達đạt 於ư 儒nho 釋thích 分phần/phân 合hợp 之chi 際tế 及cập 古cổ 人nhân 言ngôn 句cú 了liễu 然nhiên 無vô 疑nghi 矣hĩ 故cố 自tự 六lục 經kinh 四tứ 子tử 之chi 書thư 以dĩ 至chí 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 諸chư 子tử 百bách 家gia 與dữ 神thần 仙tiên 養dưỡng 生sanh 之chi 術thuật 略lược 一nhất 寓# 目mục 略lược 一nhất 拈niêm 提đề 即tức 有hữu 水thủy 乳nhũ 之chi 妙diệu 然nhiên 後hậu 知tri 杖trượng 人nhân 之chi 為vi 我ngã 至chí 也dã 嗣tự 後hậu 見kiến 諸chư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 不bất 可khả 勝thắng 記ký 然nhiên 更cánh 求cầu 如như 杖trượng 人nhân 者giả 未vị 有hữu 也dã 辛tân 亥hợi 春xuân 入nhập 青thanh 原nguyên 與dữ 藥dược 地địa 和hòa 上thượng 坐tọa 語ngữ 移di 日nhật 和hòa 上thượng 命mạng 作tác 杖trượng 人nhân 全toàn 錄lục 序tự 余dư 以dĩ 杖trượng 人nhân 語ngữ 錄lục 遍biến 天thiên 下hạ 諸chư 先tiên 達đạt 長trưởng 者giả 如như 梅mai 長trường/trưởng 公công 李# 夢mộng 白bạch 輩bối 序tự 之chi 詳tường 矣hĩ 余dư 小tiểu 子tử 復phục 何hà 辭từ 但đãn 以dĩ 余dư 親thân 見kiến 杖trượng 人nhân 於ư 二nhị 十thập 年niên 之chi 前tiền 今kim 讀đọc 其kỳ 全toàn 錄lục 於ư 二nhị 十thập 年niên 之chi 後hậu 。 宛uyển 若nhược 面diện 談đàm 即tức 不bất 能năng 如như 梅mai 李# 諸chư 先tiên 生sanh 親thân 炙chích 之chi 久cửu 然nhiên 視thị 彼bỉ 聞văn 而nhi 知tri 者giả 則tắc 有hữu 分phần/phân 矣hĩ 故cố 不bất 辭từ 固cố 陋lậu 輒triếp 弁# 數số 言ngôn 於ư 簡giản 端đoan 使sử 天thiên 下hạ 後hậu 世thế 知tri 釋Thích 迦Ca 而nhi 後hậu 又hựu 有hữu 若nhược 杖trượng 人nhân 者giả 振chấn 起khởi 斯tư 道đạo 於ư 不bất 墜trụy 且thả 合hợp 儒nho 釋thích 為vi 一nhất 家gia 視thị 今kim 日nhật 諸chư 狂cuồng 禪thiền 瞬thuấn 目mục 揚dương 眉mi 裝trang 神thần 嚇# 鬼quỷ 者giả 不bất 大đại 相tương/tướng 徑kính 庭đình 也dã 哉tai 有hữu 志chí 者giả 學học 儒nho 學học 佛Phật 當đương 必tất 知tri 所sở 興hưng 起khởi 矣hĩ 。

時thời

康khang 熙hi 辛tân 亥hợi 孟# 夏hạ 之chi 月nguyệt 青thanh 原nguyên 學học 人nhân 李# 鶴hạc 鳴minh 拜bái 題đề

杖trượng 人nhân 翁ông 全toàn 錄lục 集tập 要yếu 序tự

于vu 百bách 千thiên 光quang 中trung 日nhật 為vi 光quang 大đại 于vu 百bách 千thiên 水thủy 中trung 海hải 為vi 水thủy 大đại 于vu 百bách 千thiên 善Thiện 知Tri 識Thức 中trung 浪lãng 杖trượng 人nhân 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 。 大đại 此thử 非phi 余dư 之chi 臆ức 說thuyết 也dã 余dư 嘗thường 聞văn 諸chư 竺trúc 老lão 和hòa 尚thượng 而nhi 知tri 其kỳ 不bất 至chí 阿a 所sở 好hiếu 也dã 浪lãng 杖trượng 人nhân 斯tư 可khả 以dĩ 為vi 過quá 量lượng 大đại 人nhân 已dĩ 乎hồ 然nhiên 而nhi 人nhân 有hữu 過quá 量lượng 語ngữ 無vô 過quá 量lượng 惟duy 及cập 量lượng 耳nhĩ 蓋cái 由do 乎hồ 度độ 越việt 尋tầm 常thường 謂vị 之chi 過quá 由do 乎hồ 適thích 如như 本bổn 分phần/phân 而nhi 要yếu 歸quy 切thiết 近cận 謂vị 之chi 及cập 之chi 兩lưỡng 也dã 其kỳ 實thật 一nhất 致trí 今kim 夫phu 杖trượng 人nhân 其kỳ 書thư 滿mãn 家gia 其kỳ 門môn 目mục 至chí 于vu 百bách 有hữu 數sổ 十thập 豈khởi 不bất 曰viết 文văn 彩thải 全toàn 彰chương 乃nãi 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 盡tận 道đạo 亦diệc 終chung 日nhật 言ngôn 而nhi 未vị 始thỉ 出xuất 吾ngô 宗tông 此thử 則tắc 南nam 華hoa 聖thánh 人nhân 之chi 先tiên 得đắc 其kỳ 然nhiên 者giả 矣hĩ 如như 徒đồ 以dĩ 簡giản 帙# 褒bao 重trọng/trùng 有hữu 類loại 夫phu 取thủ 精tinh 多đa 用dụng 物vật 弘hoằng 之chi 為vi 貴quý 者giả 即tức 彼bỉ 怪quái 尤vưu 或hoặc 能năng 勉miễn 爾nhĩ 顧cố 狐hồ 之chi 嗚ô 呼hô 似tự 人nhân 聲thanh 非phi 人nhân 聲thanh 也dã 曷hạt 足túc 聽thính 聞văn 今kim 日nhật 者giả 獅sư 絃huyền 既ký 張trương 毒độc 鼓cổ 更cánh 震chấn 一nhất 唱xướng 三tam 歎thán 偏thiên 正chánh 回hồi 互hỗ 靡mĩ 不bất 逢phùng 之chi 嘗thường 試thí 攬lãm 其kỳ 篇thiên 章chương 以dĩ 循tuần 其kỳ 經kinh 緯# 本bổn 末mạt 雖tuy 使sử 九cửu 變biến 復phục 貫quán 畢tất 竟cánh 語ngữ 忌kỵ 十thập 成thành 洞đỗng 上thượng 流lưu 風phong 于vu 斯tư 固cố 為vi 增tăng 華hoa 加gia 厲lệ 焉yên 耳nhĩ 且thả 如như 潔khiết 淨tịnh 精tinh 微vi 易dị 之chi 教giáo 也dã 先tiên 儒nho 第đệ 謂vị 之chi 能năng 不bất 犯phạm 手thủ 安an 在tại 其kỳ 有hữu 喙uế 三tam 尺xích 而nhi 必tất 為vi 前tiền 朝triêu 斷đoạn 舌thiệt 之chi 才tài 也dã 乎hồ 若nhược 夫phu 宋tống 人nhân 立lập 尊tôn 堯# 之chi 題đề 晉tấn 代đại 高cao 注chú 莊trang 之chi 作tác 則tắc 杖trượng 人nhân 亦diệc 嘗thường 從tùng 同đồng 惟duy 托thác 孤cô 一nhất 語ngữ 于vu 斯tư 道đạo 絕tuyệt 續tục 之chi 際tế 恫# 乎hồ 其kỳ 言ngôn 之chi 不bất 獨độc 以dĩ 資tư 談đàm 柄bính 也dã 中trung 天thiên 午ngọ 運vận 所sở 不bất 至chí 與dữ 儵thúc 欻hốt 俱câu 淪luân 者giả 吾ngô 言ngôn 將tương 繫hệ 其kỳ 九cửu 鼎đỉnh 必tất 如như 是thị 而nhi 後hậu 可khả 以dĩ 至chí 于vu 精tinh 矣hĩ 亦diệc 必tất 如như 是thị 而nhi 後hậu 可khả 以dĩ 至chí 于vu 大đại 矣hĩ 世thế 稱xưng 文văn 章chương 卓trác 詭quỷ 但đãn 為vi 名danh 家gia 其kỳ 廣quảng 博bác 而nhi 無vô 涯nhai 際tế 始thỉ 為vi 大đại 家gia 名danh 家gia 之chi 不bất 及cập 大đại 家gia 甚thậm 遠viễn 即tức 于vu 不bất 立lập 文văn 字tự 。 而nhi 有hữu 文văn 字tự 從tùng 有hữu 文văn 字tự 而nhi 發phát 揮huy 其kỳ 無vô 文văn 字tự 者giả 何hà 獨độc 不bất 然nhiên 此thử 向hướng 來lai 明minh 教giáo 永vĩnh 明minh 覺giác 範phạm 大đại 慧tuệ 諸chư 老lão 之chi 所sở 由do 尚thượng 也dã 麻ma 三tam 斤cân 乾can/kiền/càn 矢thỉ 橛quyết 庭đình 前tiền 柏# 樹thụ 子tử 等đẳng 雖tuy 曰viết 咬giảo 嚼tước 不bất 破phá 亦diệc 往vãng 往vãng 作tác 避tị 鋒phong 藏tạng 拙chuyết 之chi 地địa 有hữu 如như 文văn 身thân 句cú 身thân 一nhất 為vi 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 為vi 一nhất 。 即tức 豈khởi 得đắc 于vu 此thử 躲# 根căn 昔tích 者giả 三tam 佛Phật 之chi 門môn 並tịnh 高cao 矣hĩ 而nhi 漸tiệm 成thành 窠khòa 窟quật 佛Phật 鑑giám 佛Phật 眼nhãn 座tòa 下hạ 有hữu 為vi 狗cẩu 子tử 叫khiếu 鵓# 鳩cưu 鳴minh 者giả 有hữu 覷thứ 燈đăng 籠lung 露lộ 柱trụ 指chỉ 東đông 畫họa 西tây 者giả 則tắc 佛Phật 果Quả 譏cơ 之chi 且thả 自tự 幸hạnh 其kỳ 無vô 是thị 病bệnh 夫phu 狗cẩu 子tử 鵓# 鳩cưu 燈đăng 籠lung 露lộ 柱trụ 無vô 論luận 不bất 可khả 為vi 佛Phật 法Pháp 恐khủng 併tinh 不bất 可khả 為vi 世thế 諦đế 杖trượng 人nhân 書thư 都đô 不bất 若nhược 是thị 談đàm 性tánh 命mạng 則tắc 湥# 以dĩ 出xuất 語ngữ 事sự 理lý 則tắc 洽hiệp 以dĩ 該cai 三tam 教giáo 既ký 與dữ 為vi 總tổng 持trì 兩lưỡng 戒giới 復phục 極cực 其kỳ 關quan 切thiết 于vu 是thị 而nhi 欲dục 以dĩ 廉liêm 纖tiêm 訿# 之chi 不bất 得đắc 欲dục 以dĩ 綿miên 密mật 稱xưng 之chi 抑ức 猶do 未vị 盡tận 是thị 誠thành 壽thọ 昌xương 古cổ 佛Phật 之chi 內nội 紹thiệu 而nhi 五ngũ 宗tông 諸chư 大đại 老lão 之chi 集tập 成thành 遂toại 入nhập 藏tạng 流lưu 通thông 進tiến 名danh 家gia 而nhi 大đại 家gia 由do 此thử 其kỳ 選tuyển 也dã 竊thiết 伏phục 聞văn 雙song 徑kính 祖tổ 席tịch 群quần 眾chúng 歸quy 重trọng/trùng 奠# 以dĩ 不bất 遷thiên 此thử 亦diệc 大đại 日nhật 來lai 仰ngưỡng 大đại 海hải 來lai 朝triêu 之chi 常thường 事sự 已dĩ 耳nhĩ 而nhi 今kim 乎hồ 青thanh 原nguyên 青thanh 原nguyên 者giả 七thất 祖tổ 道Đạo 場Tràng 也dã 自tự 笑tiếu 峰phong 大đại 師sư 起khởi 之chi 無vô 可khả 大đại 師sư 承thừa 之chi 其kỳ 山sơn 益ích 峻tuấn 兩lưỡng 大đại 師sư 固cố 與dữ 竺trúc 和hòa 尚thượng 鼎đỉnh 足túc 而nhi 全toàn 錄lục 集tập 要yếu 之chi 刻khắc 則tắc 無vô 大đại 師sư 董# 其kỳ 成thành 無vô 大đại 師sư 高cao 足túc 弟đệ 子tử 為vi 余dư 好hảo/hiếu 友hữu 洪hồng 浪lãng 遂toại 興hưng 雙song 嶺lĩnh 以dĩ 應ưng 之chi 得đắc 髓tủy 之chi 義nghĩa 及cập 于vu 膚phu 功công 則tắc 是thị 其kỳ 為vi 日nhật 光quang 九cửu 重trọng/trùng 若nhược 海hải 之chi 前tiền 後hậu 左tả 右hữu 。 際tế 者giả 不bất 又hựu 多đa 乎hồ 哉tai 余dư 亦diệc 在tại 杖trượng 人nhân 子tử 光quang 孫tôn 水thủy 之chi 列liệt 而nhi 浮phù 游du 他tha 日nhật 失thất 所sở 依y 歸quy 顧cố 十thập 指chỉ 中trung 猶do 見kiến 佛Phật 面diện 孟# 子tử 曰viết 予# 未vị 得đắc 為vi 孔khổng 子tử 徒đồ 也dã 予# 私tư 淑thục 諸chư 人nhân 也dã 爰viên 恭cung 無vô 大đại 師sư 之chi 命mạng 而nhi 序tự 之chi 其kỳ 言ngôn 有hữu 止chỉ 亦diệc 姑cô 以dĩ 志chí 其kỳ 欣hân 愧quý 焉yên 。

在tại 道đạo 凡phàm 夫phu 黎lê 元nguyên 寬khoan 法pháp 名danh 興hưng 遠viễn 拜bái 題đề

杖trượng 門môn 隨tùy 集tập (# 附phụ 全toàn 錄lục 後hậu )#

天thiên 界giới 學học 人nhân 。 大đại 中trung 陳trần 丹đan 衷# 。 大đại 斧phủ 毛mao 。 燦# 。 編biên 。

天thiên 界giới 紀kỷ 聞văn

三tam 大đại 恩ân 人nhân

丁đinh 亥hợi 清thanh 和hòa 積tích 陰ấm 新tân 霽tễ 偶ngẫu 過quá 丈trượng 室thất 適thích 有hữu 少thiếu 年niên 求cầu 師sư 開khai 示thị 師sư 笑tiếu 曰viết 世thế 間gian 有hữu 三tam 大đại 恩ân 人nhân 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 當đương 面diện 蹉sa 過quá 不bất 免miễn 辜cô 負phụ 他tha 甘cam 墮đọa 下hạ 流lưu 少thiếu 年niên 問vấn 云vân 何hà 是thị 三tam 大đại 恩ân 人nhân 師sư 曰viết 極cực 貧bần 多đa 病bệnh 大đại 苦khổ 添# 上thượng 個cá 死tử 字tự 是thị 煆# 煉luyện 我ngã 身thân 心tâm 的đích 大đại 爐lô 鞴# 千thiên 金kim 難nạn/nan 買mãi 萬vạn 劫kiếp 難nan 逢phùng 不bất 向hướng 此thử 中trung 打đả 破phá 關quan 頭đầu 巍nguy 巍nguy 堂đường 堂đường 。 做tố 個cá 知tri 恩ân 報báo 恩ân 。 頂đảnh 天thiên 立lập 地địa 的đích 好hảo/hiếu 漢hán 反phản 視thị 如như 生sanh 冤oan 家gia 百bách 計kế 求cầu 脫thoát 露lộ 盡tận 醜xú 拙chuyết 將tương 貪tham 瞋sân 癡si 種chủng 種chủng 毒độc 藥dược 滿mãn 口khẩu 吞thôn 下hạ 縱túng/tung 饒nhiêu 得đắc 金kim 高cao 北bắc 斗đẩu 五ngũ 慾dục 目mục 恣tứ 也dã 是thị 生sanh 鐵thiết 鑄chú 就tựu 臭xú 髑độc 髏lâu 諸chư 佛Phật 拱củng 手thủ 無vô 可khả 奈nại 何hà 。 窮cùng 究cứu 病bệnh 根căn 紙chỉ 綠lục 昧muội 卻khước 勤cần 儉kiệm 兩lưỡng 字tự 或hoặc 問vấn 止chỉ 如như 勤cần 儉kiệm 中trung 下hạ 根căn 人nhân 亦diệc 盡tận 識thức 得đắc 師sư 云vân 世thế 人nhân 作tác 勤cần 盡tận 是thị 業nghiệp 識thức 世thế 人nhân 作tác 儉kiệm 一nhất 味vị 慳san 毒độc 今kim 為vi 真chân 勤cần 儉kiệm 下hạ 個cá 註chú 腳cước 曰viết 公công 勤cần 而nhi 公công 則tắc 為vi 禹vũ 惜tích 寸thốn 陰ấm 周chu 公công 待đãi 旦đán 儉kiệm 而nhi 公công 則tắc 為vi 顏nhan 子tử 之chi 庶thứ 乎hồ 屢lũ 空không 武võ 侯hầu 之chi 澹đạm 泊bạc 明minh 志chí 死tử 則tắc 死tử 盡tận 一nhất 切thiết 偷thâu 心tâm 根căn 塵trần 消tiêu 隕vẫn 六lục 用dụng 不bất 行hành 。 庶thứ 幾kỷ 是thị 動động 心tâm 忍nhẫn 性tánh 增tăng 益ích 不bất 能năng 世thế 出xuất 世thế 大đại 任nhậm 一nhất 肩kiên 挑thiêu 起khởi 不bất 負phụ 三tam 位vị 大đại 恩ân 人nhân 煆# 煉luyện 我ngã 做tố 人nhân 一nhất 番phiên 汝nhữ 亦diệc 知tri 勤cần 儉kiệm 公công 三tam 字tự 是thị 化hóa 難nạn/nan 生sanh 恩ân 之chi 造tạo 物vật 佛Phật 祖tổ 聖thánh 賢hiền 總tổng 跳khiêu 不bất 出xuất 此thử 三tam 者giả 秪# 如như 聖thánh 學học 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 勤cần 也dã 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 儉kiệm 也dã 一nhất 日nhật 克khắc 復phục 天thiên 下hạ 歸quy 仁nhân 非phi 公công 而nhi 何hà 造tạo 化hóa 之chi 有hữu 春xuân 夏hạ 博bác 我ngã 以dĩ 文văn 勤cần 也dã 造tạo 化hóa 之chi 有hữu 秋thu 冬đông 約ước 我ngã 以dĩ 禮lễ 儉kiệm 也dã 各các 正chánh 性tánh 命mạng 德đức 合hợp 無vô 疆cương 又hựu 公công 到đáo 極cực 處xứ 矣hĩ 一nhất 切thiết 聰thông 明minh 男nam 子tử 遇ngộ 此thử 三tam 大đại 化hóa 難nạn/nan 生sanh 恩ân 之chi 人nhân 若nhược 肯khẳng 拽duệ 轉chuyển 鼻tị 頭đầu 來lai 定định 知tri 老lão 僧Tăng 不bất 是thị 賺# 汝nhữ 薛tiết 正chánh 平bình 紀kỷ 。

孔khổng 子tử 棒bổng

人nhân 只chỉ 知tri 宗tông 門môn 用dụng 棒bổng 不bất 知tri 孔khổng 子tử 善thiện 用dụng 棒bổng 而nhi 棒bổng 棒bổng 見kiến 血huyết 且thả 無vô 痕ngân 如như 君quân 子tử 之chi 道đạo 四tứ 丘khâu 未vị 能năng 一nhất 焉yên 開khai 頭đầu 遮già 一nhất 棒bổng 直trực 將tương 人nhân 纔tài 生sanh 下hạ 地địa 來lai 便tiện 打đả 透thấu 也dã 又hựu 散tán 開khai 棒bổng 打đả 出xuất 四tứ 個cá 未vị 能năng 來lai 如như 父phụ 未vị 能năng 求cầu 子tử 君quân 未vị 能năng 求cầu 臣thần 兄huynh 未vị 能năng 求cầu 弟đệ 朋bằng 友hữu 未vị 能năng 求cầu 先tiên 施thí 卻khước 先tiên 棒bổng 棒bổng 打đả 著trước 為vi 君quân 為vi 父phụ 為vi 兄huynh 為vi 朋bằng 者giả 而nhi 實thật 棒bổng 棒bổng 打đả 著trước 為vi 臣thần 為vi 子tử 為vi 弟đệ 為vi 友hữu 者giả 然nhiên 而nhi 夫phu 婦phụ 一nhất 倫luân 不bất 打đả 著trước 何hà 不bất 見kiến 此thử 四tứ 者giả 皆giai 出xuất 於ư 一nhất 夫phu 婦phụ 乎hồ 孔khổng 子tử 所sở 以dĩ 棒bổng 棒bổng 皆giai 打đả 著trước 求cầu 己kỷ 不bất 求cầu 人nhân 則tắc 人nhân 皆giai 有hữu 己kỷ 所sở 以dĩ 明minh 頭đầu 來lai 也dã 打đả 著trước 暗ám 頭đầu 來lai 也dã 打đả 著trước 連liên 架# 來lai 也dã 打đả 著trước 直trực 走tẩu 入nhập 古cổ 廟miếu 裏lý 去khứ 如như 閨# 閤các 中trung 夫phu 婦phụ 在tại 黑hắc 鬼quỷ 窟quật 裏lý 也dã 憑bằng 空không 打đả 著trước 呵ha 呵ha 痛thống 快khoái 麼ma 又hựu 誰thùy 知tri 死tử 版# 上thượng 孔khổng 夫phu 子tử 解giải 打đả 此thử 活hoạt 棒bổng 乎hồ 。

一nhất 字tự 法Pháp 門môn

孔khổng 子tử 懼cụ 作tác 春xuân 秋thu 。 即tức 此thử 懼cụ 字tự 。 能năng 使sử 萬vạn 世thế 亂loạn 臣thần 賊tặc 子tử 懼cụ 。 孟# 子tử 為vi 此thử 懼cụ 故cố 。 能năng 距cự 楊dương 墨mặc 闢tịch 邪tà 說thuyết 。 使sử 王vương 道đạo 廓khuếch 如như 。 功công 不bất 在tại 禹vũ 下hạ 。 一nhất 部bộ 中trung 庸dong 。 全toàn 在tại 戒giới 慎thận 恐khủng 懼cụ 中trung 提đề 出xuất 。 此thử 性tánh 道Đạo 教giáo 底để 。 廣quảng 大đại 光quang 明minh 。 震chấn 爍thước 天thiên 地địa 。 小tiểu 人nhân 無vô 忌kỵ 憚đạn 。 又hựu 何hà 知tri 懼cụ 哉tai 。 懼cụ 正chánh 是thị 小tiểu 人nhân 良lương 藥dược 。 能năng 用dụng 此thử 一nhất 字tự 。 即tức 寸thốn 鐵thiết 殺sát 人nhân 活hoạt 人nhân 開khai 天thiên 闢tịch 地địa 也dã 。 如như 孝hiếu 親thân 孝hiếu 字tự 。 恭cung 己kỷ 恭cung 字tự 。 敬kính 己kỷ 敬kính 字tự 。 皆giai 千thiên 聖thánh 傳truyền 心tâm 之chi 學học 。 又hựu 變biến 為vi 孔khổng 子tử 之chi 言ngôn 詩thi 可khả 以dĩ 怨oán 。 怨oán 字tự 。 莊trang 生sanh 怒nộ 而nhi 飛phi 。 怒nộ 字tự 。 與dữ 孟# 子tử 文văn 王vương 一nhất 怒nộ 安an 天thiên 下hạ 。 怒nộ 字tự 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 中trung 創sáng/sang 出xuất 造tạo 化hóa 來lai 。 變biến 易dị 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 即tức 此thử 一nhất 字tự 為vi 吹xuy 毛mao 劍kiếm 也dã 可khả 。 為vi 塗đồ 毒độc 鼓cổ 也dã 可khả 。 為vi 獅sư 子tử 吼hống 也dã 可khả 。 為vi 九cửu 轉chuyển 丹đan 也dã 可khả 。 若nhược 武võ 庫khố 中trung 利lợi 器khí 。 但đãn 能năng 用dụng 得đắc 慣quán 。 如như 一nhất 指chỉ 頭đầu 禪thiền 。 便tiện 一nhất 生sanh 用dụng 之chi 不bất 盡tận 。 千thiên 古cổ 人nhân 不bất 能năng 成thành 大đại 事sự 者giả 。 只chỉ 是thị 不bất 精tinh 一nhất 。 雜tạp 用dụng 心tâm 。 故cố 寸thốn 鐵thiết 殺sát 人nhân 之chi 語ngữ 也dã 。 須tu 是thị 大đại 猛mãnh 烈liệt 漢hán 子tử 始thỉ 得đắc 。

拈niêm 重trọng/trùng 閬#

薛tiết 正chánh 平bình 少thiểu 誦tụng 南nam 華hoa 胞bào 有hữu 重trọng 閬# 。 心tâm 有hữu 天thiên 遊du 極cực 愛ái 其kỳ 語ngữ 與dữ 老lão 氏thị 合hợp 。 三tam 十thập 輻bức 共cộng 一nhất 轂cốc 當đương 其kỳ 無vô 有hữu 車xa 之chi 用dụng 殆đãi 謂vị 此thử 也dã 與dữ 學học 人nhân 語ngữ 都đô 不bất 能năng 了liễu 。 適thích 宣tuyên 州châu 翟# 孝hiếu 廉liêm 羽vũ 侯hầu 禮lễ 師sư 師sư 云vân 向hướng 南nam 昌xương 曾tằng 與dữ 君quân 拈niêm 胞bào 有hữu 重trọng 聞văn 義nghĩa 尚thượng 能năng 記ký 否phủ/bĩ 。 翟# 悚tủng 然nhiên 。 余dư 問vấn 當đương 時thời 云vân 何hà 舉cử 似tự 師sư 云vân 幼ấu 見kiến 雞kê 抱bão 卵noãn 。 識thức 得đắc 此thử 義nghĩa 。 卵noãn 殼xác 中trung 著trước 頂đảnh 空không 處xứ 。 是thị 為vi 重trọng/trùng 閬# 。 人nhân 疑nghi 其kỳ 不bất 足túc 處xứ 。 正chánh 其kỳ 有hữu 餘dư 處xứ 天thiên 地địa 化hóa 醇thuần 生sanh 生sanh 之chi 玅# 。 盡tận 從tùng 此thử 出xuất 。 卵noãn 胎thai 皆giai 然nhiên 。 卵noãn 特đặc 易dị 見kiến 耳nhĩ 。 莊trang 生sanh 欲dục 示thị 人nhân 天thiên 遊du 於ư 未vị 始thỉ 有hữu 物vật 之chi 初sơ 寄ký 之chi 重trọng/trùng 閬# 。 故cố 又hựu 云vân 人nhân 之chi 知tri 者giả 恃thị 息tức 歸quy 根căn 以dĩ 踵chủng 。 孟# 子tử 表biểu 之chi 夜dạ 氣khí 。 九cửu 萬vạn 里lý 之chi 怒nộ 飛phi 以dĩ 六lục 月nguyệt 息tức 。 故cố 云vân 生sanh 物vật 以dĩ 息tức 相tương/tướng 吹xuy 。 試thí 觀quán 世thế 人nhân 負phụ 重trọng 遠viễn 行hành 。 氣khí 急cấp 殺sát 人nhân 。 放phóng 下hạ 擔đảm 子tử 。 低đê 頭đầu 合hợp 眼nhãn 得đắc 剎sát 那na 之chi 息tức 聳tủng 肩kiên 便tiện 起khởi 師sư 作tác 挑thiêu 擔đảm 勢thế 。 中trung 添# 邪tà 許hứa 聲thanh 。 復phục 作tác 歇hiết 擔đảm 勢thế 。 笑tiếu 云vân 為vi 莊trang 生sanh 盡tận 情tình 吐thổ 露lộ 矣hĩ 。 余dư 聞văn 躍dược 然nhiên 曰viết 。 今kim 日nhật 因nhân 師sư 得đắc 悟ngộ 中trung 孚phu 一nhất 卦# 。 乃nãi 大đại 易dị 關quan 紐nữu 。 坡# 公công 解giải 易dị 亦diệc 云vân 卵noãn 生sanh 為vi 之chi 孚phu 孚phu 之chi 。 傳truyền 曰viết 柔nhu 在tại 內nội 而nhi 剛cang 得đắc 中trung 。 孰thục 知tri 在tại 內nội 之chi 柔nhu 。 坎khảm 一nhất 真chân 陽dương 重trùng 重trùng 包bao 裹khỏa 。 流lưu 行hành 兌# 澤trạch 巽# 風phong 之chi 中trung 變biến 化hóa 生sanh 焉yên 。 子tử 雲vân 之chi 玄huyền 。 從tùng 中trung 孚phu 而nhi 起khởi 良lương 有hữu 以dĩ 也dã 摩Ma 耶Da 夫Phu 人Nhân 腹phúc 中trung 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 往vãng 來lai 問vấn 法pháp 。 又hựu 極cực 重trọng 閬# 之chi 虛hư 空không 不bất 可khả 思tư 量lượng 矣hĩ 。 於ư 此thử 悟ngộ 入nhập 。 則tắc 大đại 衍diễn 之chi 虛hư 一nhất 不bất 用dụng 。 與dữ 叫khiếu 不bất 響hưởng 山sơn 谷cốc 。 一nhất 切thiết 都đô 了liễu 。 非phi 師sư 委ủy 曲khúc 譬thí 喻dụ 。 不bất 能năng 剖phẫu 塵trần 拈niêm 出xuất 師sư 頷hạm 之chi 曰viết 子tử 可khả 謂vị 善thiện 於ư 引dẫn 伸thân 也dã 周chu 子tử 無vô 極cực 而nhi 太thái 極cực 。 與dữ 邵# 子tử 未vị 嘗thường 有hữu 無vô 而nhi 未vị 嘗thường 離ly 乎hồ 有hữu 無vô 圓viên 此thử 一nhất 句cú 有hữu 同đồng 異dị 否phủ/bĩ 。 智trí 曰viết 。 人nhân 身thân 頂đảnh 腦não 虛hư 者giả 靈linh 。 醫y 經kinh 心tâm 不bất 用dụng 而nhi 用dụng 小tiểu 心tâm 。 喉hầu 以dĩ 管quản 竅khiếu 吐thổ 聲thanh 。 鼓cổ 以dĩ 閉bế 空không 為vi 響hưởng 。 艸thảo 木mộc 之chi 核hạch 仁nhân 。 皆giai 兩lưỡng 片phiến 也dã 而nhi 生sanh 命mạng 藏tạng 其kỳ 中trung 。 誰thùy 知tri 質chất 測trắc 具cụ 通thông 幾kỷ 耶da 。 曾tằng 格cách 此thử 否phủ/bĩ 。

拈niêm 先tiên 著trước

世thế 出xuất 世thế 間gian 法pháp 。 只chỉ 爭tranh 個cá 先tiên 後hậu 著trước 。 易dị 云vân 幾kỷ 者giả 動động 之chi 微vi 吉cát 之chi 先tiên 見kiến 者giả 也dã 天thiên 下hạ 事sự 原nguyên 有hữu 吉cát 無vô 凶hung 。 不bất 認nhận 得đắc 吉cát 之chi 先tiên 見kiến 。 便tiện 變biến 出xuất 凶hung 來lai 師sư 少thiếu 年niên 有hữu 詩thi 云vân 大đại 聖thánh 有hữu 隱ẩn 憂ưu 。 乃nãi 知tri 天thiên 下hạ 。 故cố 坐tọa 折chiết 英anh 雄hùng 心tâm 。 能năng 先tiên 其kỳ 後hậu 步bộ 。 玅# 旨chỉ 可khả 參tham 陳trần 旻# 昭chiêu 與dữ 一nhất 奕dịch 客khách 到đáo 師sư 方phương 丈trượng 通thông 云vân 是thị 國quốc 手thủ 也dã 師sư 笑tiếu 曰viết 我ngã 雖tuy 不bất 善thiện 奕dịch 。 卻khước 識thức 得đắc 碁kì 中trung 旨chỉ 趣thú 遂toại 舉cử 向hướng 詩thi 。 乃nãi 徐từ 云vân 世thế 稱xưng 碁kì 家gia 國quốc 手thủ 。 謂vị 著trước 著trước 是thị 先tiên 著trước 。 玅# 在tại 先tiên 存tồn 結kết 兩lưỡng 個cá 眼nhãn 地địa 步bộ 若nhược 一nhất 個cá 眼nhãn 便tiện 是thị 死tử 局cục 。 太thái 極cực 之chi 不bất 死tử 。 玅# 在tại 陰âm 陽dương 之chi 交giao 錯thác 而nhi 不bất 相tương 奪đoạt 。 其kỳ 陰âm 陽dương 之chi 不bất 死tử 。 全toàn 在tại 太thái 極cực 非phi 虛hư 非phi 實thật 也dã 。 蓋cái 彼bỉ 未vị 下hạ 子tử 時thời 已dĩ 識thức 得đắc 末mạt 後hậu 得đắc 力lực 著trước 子tử 。 便tiện 緩hoãn 緩hoãn 地địa 放phóng 在tại 冷lãnh 處xứ 對đối 局cục 者giả 不bất 知tri 其kỳ 殺sát 活hoạt 在tại 手thủ 。 只chỉ 管quản 東đông 衝xung 西tây 突đột 到đáo 得đắc 應ưng 手thủ 不bất 迭điệt 方phương 悟ngộ 其kỳ 玅# 。 已dĩ 箭tiễn 過quá 新tân 羅la 矣hĩ 。 故cố 曰viết 國quốc 手thủ 先tiên 著trước 。 玅# 在tại 占chiêm 得đắc 兩lưỡng 個cá 眼nhãn 地địa 步bộ 。 其kỳ 後hậu 步bộ 自tự 不bất 可khả 破phá 也dã 。 萬vạn 法pháp 皆giai 然nhiên 。 學học 易dị 者giả 謂vị 之chi 逆nghịch 數số 沛# 公công 與dữ 項hạng 王vương 之chi 成thành 敗bại 。 也dã 只chỉ 爭tranh 遮già 些# 子tử 。 老lão 氏thị 有hữu 言ngôn 。 圖đồ 難nạn/nan 於ư 易dị 。 為vi 大đại 於ư 細tế 。 非phi 識thức 得đắc 後hậu 步bộ 。 何hà 以dĩ 下hạ 手thủ 。 第đệ 世thế 人nhân 不bất 易dị 曉hiểu 耳nhĩ 。 唯duy 十thập 九cửu 行hành 碁kì 路lộ 上thượng 。 幾kỷ 點điểm 黑hắc 白bạch 子tử 。 將tương 下hạ 未vị 下hạ 處xứ 可khả 以dĩ 神thần 而nhi 明minh 之chi 便tiện 是thị 英anh 雄hùng 。 默mặc 而nhi 成thành 之chi 了liễu 向hướng 上thượng 句cú 與dữ 末mạt 後hậu 句cú 矣hĩ 。 一nhất 等đẳng 拍phách 盲manh 禪thiền 。 但đãn 問vấn 黑hắc 白bạch 未vị 分phần/phân 前tiền 遮già 一nhất 著trước 子tử 落lạc 在tại 何hà 處xứ 。 卻khước 以dĩ 掀# 卻khước 棋# 盤bàn 者giả 是thị 。 豈khởi 不bất 為vi 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 之chi 外ngoại 道đạo 哉tai 他tha 又hựu 安an 知tri 未vị 分phần/phân 前tiền 在tại 何hà 處xứ 乎hồ 。 旻# 昭chiêu 勇dũng 躍dược 。 嘆thán 為vi 聞văn 所sở 未vị 聞văn 。 它# 日nhật 竹trúc 關quan 又hựu 舉cử 。 旻# 昭chiêu 因nhân 曰viết 長trường 生sanh 變biến 勢thế 。 以dĩ 三tam 個cá 劫kiếp 而nhi 兩lưỡng 持trì 。 其kỳ 幾kỷ 更cánh 玅# 師sư 笑tiếu 曰viết 人nhân 玅# 在tại 兩lưỡng 個cá 鼻tị 孔khổng 便tiện 可khả 合hợp 口khẩu 而nhi 坐tọa 捏niết 卻khước 鼻tị 孔khổng 時thời 。 能năng 不bất 開khai 口khẩu 吐thổ 气# 耶da 。

信tín 近cận 於ư 義nghĩa 章chương

三tam 代đại 以dĩ 上thượng 有hữu 孝hiếu 字tự 。 無Vô 學Học 字tự 。 蓋cái 學học 統thống 於ư 上thượng 。 即tức 覺giác 字tự 即tức 親thân 字tự 猶do 先tiên 天thiên 之chi 良lương 知tri 能năng 親thân 切thiết 可khả 為vi 宗tông 可khả 以dĩ 宗tông 也dã 。 甚thậm 矣hĩ 有hữu 若nhược 之chi 似tự 孔khổng 子tử 也dã 。 既ký 拈niêm 孝hiếu 弟đệ 為vi 仁nhân 之chi 本bổn 。 復phục 從tùng 仁nhân 本bổn 中trung 。 拈niêm 出xuất 民dân 生sanh 日nhật 用dụng 最tối 親thân 切thiết 處xứ 之chi 親thân 字tự 。 為vi 禮lễ 義nghĩa 之chi 宗tông 本bổn 。 孔khổng 子tử 告cáo 哀ai 公công 曰viết 仁nhân 者giả 人nhân 也dã 親thân 親thân 為vi 大đại 義nghĩa 者giả 宜nghi 也dã 尊tôn 賢hiền 為vi 大đại 。 親thân 親thân 之chi 殺sát 尊tôn 賢hiền 之chi 等đẳng 。 禮lễ 所sở 生sanh 也dã 。 夫phu 尊tôn 親thân 與dữ 親thân 民dân 。 是thị 皆giai 因nhân 其kỳ 天thiên 然nhiên 而nhi 不bất 失thất 其kỳ 民dân 生sanh 日nhật 用dụng 最tối 親thân 切thiết 處xứ 。 立lập 出xuất 種chủng 種chủng 名danh 。 以dĩ 為vi 千thiên 聖thánh 制chế 禮lễ 作tác 樂nhạc 所sở 因nhân 之chi 宗tông 也dã 義nghĩa 豈khởi 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 信tín 一nhất 近cận 之chi 。 便tiện 言ngôn 可khả 復phục 禮lễ 豈khởi 遠viễn 乎hồ 哉tai 。 恭cung 一nhất 近cận 之chi 便tiện 遠viễn 恥sỉ 辱nhục 。 近cận 與dữ 親thân 對đối 。 而nhi 義nghĩa 與dữ 禮lễ 與dữ 仁nhân 。 俱câu 從tùng 近cận 中trung 寫tả 來lai 。 乃nãi 是thị 吾ngô 人nhân 最tối 親thân 切thiết 處xứ 。 信tín 因nhân 於ư 義nghĩa 。 恭cung 因nhân 於ư 禮lễ 而nhi 此thử 禮lễ 義nghĩa 。 又hựu 皆giai 因nhân 不bất 失thất 其kỳ 親thân 。 亦diệc 可khả 立lập 為vi 宗tông 旨chỉ 。 亦diệc 可khả 與dữ 人nhân 師sư 宗tông 云vân 爾nhĩ 非phi 是thị 不bất 失thất 可khả 親thân 之chi 人nhân 也dã 。 唯duy 識thức 指chỉ 出xuất 親thân 見kiến 分phần/phân 。 親thân 緣duyên 緣duyên 分phần/phân 。 言ngôn 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 可khả 作tác 耳nhĩ 。 後hậu 來lai 子tử 夏hạ 子tử 游du 子tử 張trương 欲dục 以dĩ 所sở 事sự 孔khổng 子tử 事sự 有hữu 若nhược 。 亦diệc 欲dục 與dữ 商thương 確xác 舊cựu 聞văn 結kết 集tập 遺di 言ngôn 。 如như 阿A 難Nan 現hiện 佛Phật 身thân 說thuyết 法Pháp 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。

亦diệc 有hữu 與dữ 人nhân 師sư 宗tông 處xứ 。 使sử 此thử 宗tông 旨chỉ 不bất 墜trụy 也dã 。 曾tằng 子tử 便tiện 拈niêm 出xuất 江giang 漢hán 秋thu 陽dương 。 又hựu 無vô 異dị 九cửu 峰phong 侍thị 者giả 。 遍biến 殺sát 首thủ 座tòa 。 此thử 更cánh 有hữu 親thân 切thiết 處xứ 。 遂toại 各các 建kiến 立lập 。 有hữu 子tử 夏hạ 之chi 儒nho 。 子tử 張trương 之chi 儒nho 。 有hữu 若nhược 之chi 儒nho 。 漆tất 雕điêu 氏thị 之chi 儒nho 而nhi 統thống 遂toại 散tán 。 百bách 年niên 而nhi 孟# 子tử 出xuất 。 提đề 出xuất 夫phu 子tử 集tập 大đại 成thành 。 以dĩ 收thu 歸quy 大đại 統thống 。 反phản 復phục 歎thán 見kiến 知tri 無vô 人nhân 。 以dĩ 聞văn 知tri 自tự 許hứa 。 而nhi 昌xương 黎lê 謂vị 軻kha 死tử 無vô 得đắc 其kỳ 傳truyền 。 有hữu 以dĩ 也dã 。 余dư 有hữu 感cảm 於ư 因nhân 不bất 失thất 三tam 字tự 。 與dữ 亦diệc 可khả 宗tông 三tam 字tự 。 以dĩ 見kiến 聖thánh 人nhân 制chế 心tâm 制chế 義nghĩa 處xứ 。 學học 者giả 之chi 親thân 切thiết 苦khổ 心tâm 處xứ 。 故cố 曰viết 因nhân 包bao 因nhân 果quả 。 宗tông 包bao 統thống 類loại 。 統thống 包bao 破phá 立lập 。 類loại 包bao 寂tịch 歷lịch 。 親thân 包bao 親thân 疏sớ/sơ 。 主chủ 此thử 者giả 誰thùy 。 惟duy 善thiện 用dụng 心tâm 即tức 得đắc 。

樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 可khả 知tri

孔khổng 子tử 聞văn 韶thiều 三tam 月nguyệt 不bất 知tri 肉nhục 味vị 。 曰viết 不bất 圖đồ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 至chí 於ư 斯tư 也dã 看khán 為vi 字tự 。 不bất 圖đồ 字tự 上thượng 。 形hình 容dung 豁hoát 然nhiên 。 此thử 豈khởi 是thị 悟ngộ 得đắc 聲thanh 音âm 哉tai 正chánh 如như 香hương 嚴nghiêm 聞văn 擊kích 竹trúc 豁hoát 然nhiên 而nhi 悟ngộ 。 實thật 不bất 圖đồ 在tại 聲thanh 音âm 邊biên 也dã 。 師sư 摯# 是thị 上thượng 流lưu 人nhân 。 孔khổng 子tử 欲dục 就tựu 聲thanh 音âm 中trung 。 指chỉ 出xuất 向hướng 上thượng 所sở 以dĩ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 宗tông 樂nhạo/nhạc/lạc 其kỳ 可khả 知tri 。 非phi 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 可khả 知tri 。 蓋cái 欲dục 其kỳ 知tri 所sở 以dĩ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 至chí 於ư 斯tư 也dã 。 故cố 告cáo 之chi 曰viết 。 爾nhĩ 固cố 自tự 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 可khả 知tri 也dã 。 然nhiên 亦diệc 知tri 千thiên 聖thánh 未vị 作tác 樂nhạc 之chi 先tiên 。 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 從tùng 何hà 而nhi 生sanh 乎hồ 。 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 知tri 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 所sở 以dĩ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 始thỉ 作tác 知tri 其kỳ 翕# 如như 。 從tùng 之chi 知tri 其kỳ 純thuần 如như 皦# 如như 繹# 如như 。 樂nhạo/nhạc/lạc 至chí 此thử 成thành 矣hĩ 。 爾nhĩ 之chi 知tri 如như 是thị 止chỉ 已dĩ 。 未vị 始thỉ 之chi 前tiền 有hữu 翕# 如như 。 爾nhĩ 知tri 之chi 乎hồ 。 未vị 從tùng 之chi 先tiên 有hữu 純thuần 如như 皦# 如như 繹# 如như 。 爾nhĩ 知tri 之chi 乎hồ 。 先tiên 王vương 作tác 樂nhạc 崇sùng 德đức 聽thính 之chi 不bất 聞văn 。 是thị 誰thùy 於ư 雷lôi 出xuất 地địa 奮phấn 。 而nhi 薦tiến 取thủ 夫phu 子tử 微vi 意ý 乎hồ 。 莊trang 生sanh 曰viết 有hữu 成thành 與dữ 虧khuy 者giả 。 昭chiêu 文văn 氏thị 之chi 鼓cổ 琴cầm 也dã 。 簫tiêu 韶thiều 九cửu 成thành 。 成thành 於ư 歷lịch 山sơn 之chi 號hào 泣khấp 。 洋dương 洋dương 盈doanh 耳nhĩ 。 成thành 於ư 敬kính 止chỉ 之chi 緝tập 熙hi 。 若nhược 軒hiên 轅viên 氏thị 。 何hà 待đãi 張trương 樂nhạo/nhạc/lạc 洞đỗng 庭đình 。 七thất 聖thánh 俱câu 迷mê 。 大đại 地địa 變biến 作tác 琴cầm 聲thanh 矣hĩ 。 師sư 摯# 於ư 此thử 徹triệt 去khứ 遂toại 逃đào 之chi 無vô 何hà 有hữu 之chi 鄉hương 。 不bất 識thức 者giả 以dĩ 為vi 適thích 齊tề 云vân 。

儀nghi 封phong 人nhân

封phong 人nhân 見kiến 地địa 最tối 高cao 。 不bất 惟duy 荷hà 簣quỹ 諸chư 人nhân 彀# 不bất 及cập 。 即tức 聖thánh 門môn 高cao 弟đệ 亦diệc 當đương 避tị 三tam 舍xá 。 弟đệ 子tử 中trung 識thức 見kiến 超siêu 卓trác 。 顏nhan 子tử 猶do 謂vị 不bất 容dung 然nhiên 後hậu 見kiến 君quân 子tử 。 如như 子tử 貢cống 卻khước 虛hư 擬nghĩ 一nhất 綏tuy 來lai 動động 和hòa 功công 勳huân 邊biên 事sự 。 描# 寫tả 子tử 之chi 不bất 可khả 及cập 猶do 天thiên 之chi 不bất 可khả 階giai 而nhi 升thăng 。 何hà 異dị 盲manh 人nhân 摸mạc 象tượng 。 乃nãi 封phong 人nhân 一nhất 見kiến 尼ni 山sơn 面diện 目mục 。 便tiện 識thức 得đắc 天thiên 載tái 鼻tị 孔khổng 想tưởng 其kỳ 平bình 日nhật 憂ưu 天thiên 憫mẫn 人nhân 一nhất 副phó 肝can 腸tràng 。 無vô 處xứ 告cáo 人nhân 。 天thiên 下hạ 無vô 道đạo 久cửu 矣hĩ 。 隱ẩn 隱ẩn 想tưởng 著trước 個cá 木mộc 鐸đạc 。 自tự 堯# 舜thuấn 以dĩ 來lai 高cao 懸huyền 天thiên 上thượng 。 無vô 人nhân 承thừa 當đương 。 卻khước 落lạc 在tại 孔khổng 子tử 手thủ 裏lý 。 無vô 限hạn 慶khánh 幸hạnh 。 措thố 辭từ 不bất 及cập 。 便tiện 欲dục 向hướng 二nhị 三tam 子tử 吐thổ 出xuất 自tự 家gia 肝can 腸tràng 。 不bất 免miễn 怪quái 笑tiếu 。 諸chư 人nhân 止chỉ 具cụ 一nhất 隻chỉ 眼nhãn 。 為vi 得đắc 喪táng 兩lưỡng 字tự 熱nhiệt 顢# 。 余dư 故cố 曰viết 封phong 人nhân 不bất 特đặc 孔khổng 子tử 之chi 知tri 己kỷ 。 亦diệc 天thiên 之chi 知tri 己kỷ 。

晏# 平bình 仲trọng

晏# 子tử 善thiện 交giao 。 得đắc 力lực 全toàn 在tại 與dữ 之chi 一nhất 字tự 。 便tiện 有hữu 擇trạch 交giao 不bất 輕khinh 交giao 不bất 苟cẩu 且thả 意ý 在tại 。 故cố 能năng 始thỉ 終chung 其kỳ 交giao 。 久cửu 不bất 忘vong 敬kính 。 若nhược 於ư 夫phu 子tử 。 不bất 免miễn 有hữu 累lũy 世thế 之chi 疑nghi 遂toại 畏úy 而nhi 不bất 敢cảm 與dữ 交giao 也dã 。 夫phu 子tử 識thức 其kỳ 短đoản 處xứ 不bất 揜# 其kỳ 長trường/trưởng 處xứ 。 故cố 特đặc 拈niêm 出xuất 想tưởng 平bình 仲trọng 雖tuy 好hảo/hiếu 賢hiền 。 定định 因nhân 石thạch 父phụ 告cáo 絕tuyệt 是thị 以dĩ 見kiến 賢hiền 益ích 惕dịch 。 執chấp 蓋cái 同đồng 升thăng 。 倘thảng 所sở 交giao 非phi 壁bích 立lập 千thiên 仞nhận 之chi 人nhân 不bất 免miễn 曲khúc 江giang 軟nhuyễn 美mỹ 一nhất 路lộ 。 求cầu 其kỳ 久cửu 而nhi 愛ái 則tắc 有hữu 之chi 。 求cầu 其kỳ 如như 臨lâm 父phụ 師sư 。 久cửu 而nhi 敬kính 。 不bất 可khả 必tất 也dã 雖tuy 然nhiên 。 交giao 固cố 難nạn/nan 言ngôn 善thiện 交giao 如như 晏# 子tử 。 猶do 屢lũ 失thất 之chi 。 去khứ 齊tề 別biệt 北bắc 郭quách 騷# 。 騷# 曰viết 勉miễn 之chi 。 上thượng 車xa 歎thán 曰viết 。 嬰anh 之chi 亡vong 。 不bất 知tri 士sĩ 甚thậm 矣hĩ 。 迨đãi 反phản 國quốc 聞văn 騷# 之chi 自tự 殺sát 以dĩ 白bạch 己kỷ 也dã 。 復phục 驚kinh 歎thán 曰viết 。 嬰anh 之chi 亡vong 也dã 宜nghi 哉tai 。 愈dũ 不bất 知tri 士sĩ 甚thậm 矣hĩ 。 善thiện 財tài 五ngũ 十thập 三tam 善thiện 友hữu 。 亦diệc 從tùng 展triển 轉chuyển 得đắc 來lai 。 非phi 伸thân 兩lưỡng 手thủ 。 便tiện 能năng 摸mạc 著trước 鼻tị 孔khổng 。 擇trạch 交giao 者giả 不bất 可khả 不bất 知tri 。 馮bằng 鳳phượng 山sơn 云vân 。 見kiến 執chấp 蓋cái 者giả 則tắc 薦tiến 之chi 。 遇ngộ 孔khổng 子tử 則tắc 沮trở 之chi 勘khám 到đáo 鼻tị 端đoan 挧# 挧# 然nhiên 矣hĩ 。 旻# 昭chiêu 曰viết 。 孔khổng 子tử 忘vong 其kỳ 沮trở 而nhi 稱xưng 之chi 此thử 所sở 以dĩ 為vi 聖thánh 人nhân 也dã 。 管quản 鮑# 乃nãi 是thị 過quá 情tình 之chi 事sự 。 獨độc 舉cử 此thử 者giả 以dĩ 久cửu 敬kính 為vi 無vô 弊tệ 耳nhĩ 。

孰thục 謂vị 微vi 生sanh 高cao 直trực

夫phu 子tử 歎thán 世thế 人nhân 不bất 識thức 直trực 。 特đặc 借tá 微vi 生sanh 乞khất 醯hê 。 點điểm 醒tỉnh 世thế 人nhân 耳nhĩ 。 此thử 非phi 舉cử 微vi 生sanh 之chi 過quá 。 亦diệc 非phi 為vi 微vi 生sanh 雪tuyết 屈khuất 也dã 。 人nhân 之chi 生sanh 也dã 直trực 。 直trực 者giả 率suất 性tánh 之chi 謂vị 似tự 乎hồ 拈niêm 來lai 便tiện 是thị 。 乃nãi 子tử 又hựu 云vân 敬kính 以dĩ 直trực 內nội 。 則tắc 直trực 不bất 在tại 徑kính 情tình 。 天thiên 之chi 大đại 生sanh 曰viết 動động 直trực 。 君quân 子tử 之chi 安an 人nhân 安an 百bá 姓tánh 。 在tại 集tập 義nghĩa 敬kính 禮lễ 而nhi 合hợp 觀quán 之chi 。 直trực 之chi 中trung 有hữu 不bất 可khả 思tư 議nghị 玅# 用dụng 。 即tức 如như 父phụ 為vi 子tử 隱ẩn 。 與dữ 直trực 相tương 反phản 。 子tử 則tắc 云vân 直trực 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 若nhược 微vi 生sanh 高cao 乞khất 醯hê 一nhất 事sự 。 子tử 以dĩ 為vi 無vô 害hại 其kỳ 直trực 試thí 味vị 孰thục 謂vị 二nhị 字tự 。 無vô 限hạn 嗟ta 嘆thán 非phi 捉tróc 得đắc 其kỳ 敗bại 缺khuyết 想tưởng 當đương 時thời 或hoặc 之chi 乞khất 。 必tất 有hữu 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 乞khất 。 故cố 高cao 之chi 應ưng 亦diệc 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 應ưng 。 子tử 蓋cái 委ủy 婉uyển 其kỳ 詞từ 曰viết 那na 個cá 說thuyết 微vi 生sanh 高cao 是thị 直trực 人nhân 。 乃nãi 於ư 其kỳ 乞khất 醯hê 一nhất 事sự 。 婉uyển 轉chuyển 若nhược 此thử 。 政chánh 喜hỷ 其kỳ 任nhậm 行hành 胸hung 臆ức 。 不bất 在tại 區khu 區khu 形hình 跡tích 上thượng 矯kiểu 情tình 鎮trấn 物vật 。 如như 世thế 間gian 所sở 稱xưng 直trực 。 是thị 故cố 好hảo/hiếu 直trực 者giả 。 必tất 須tu 好hiếu 學học 。 於ư 此thử 可khả 思tư 。 正chánh 平bình 云vân 。 嘗thường 看khán 世thế 說thuyết 。 裴# 叔thúc 則tắc 歲tuế 請thỉnh 二nhị 國quốc 租tô 錢tiền 。 卹tuất 中trung 表biểu 之chi 貧bần 或hoặc 議nghị 其kỳ 乞khất 物vật 行hành 惠huệ 。 裴# 曰viết 不bất 然nhiên 。 損tổn 其kỳ 餘dư 。 補bổ 不bất 足túc 。 天thiên 之chi 道đạo 也dã 。 名danh 士sĩ 傳truyền 謂vị 叔thúc 則tắc 行hành 已dĩ 取thủ 予# 。 任nhậm 心tâm 而nhi 動động 。 不bất 顧cố 毀hủy 譽dự 。 皆giai 此thử 類loại 。 知tri 此thử 便tiện 識thức 夫phu 子tử 不bất 抹mạt 殺sát 微vi 生sanh 高cao 意ý 。 師sư 微vi 笑tiếu 。

舜thuấn 禹vũ 之chi 有hữu 天thiên 下hạ 章chương

師sư 笑tiếu 曰viết 與dữ 之chi 一nhất 字tự 。 千thiên 古cổ 未vị 夢mộng 見kiến 孟# 子tử 略lược 識thức 得đắc 。 曰viết 君quân 子tử 有hữu 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 王vương 天thiên 下hạ 不bất 與dữ 存tồn 焉yên 。 與dữ 作tác 與dữ 奪đoạt 之chi 與dữ 。 試thí 為vi 問vấn 曰viết 舜thuấn 禹vũ 之chi 有hữu 天thiên 下hạ 也dã 孰thục 與dữ 之chi 。 曰viết 舜thuấn 禹vũ 之chi 有hữu 天thiên 下hạ 。 不bất 待đãi 耕canh 稼giá 陶đào 漁ngư 。 胼# 手thủ 胝chi 足túc 時thời 。 便tiện 已dĩ 具cụ 足túc 由do 是thị 而nhi 觀quán 。 湯thang 有hữu 天thiên 下hạ 。 非phi 關quan 放phóng 伐phạt 。 武võ 有hữu 天thiên 下hạ 。 不bất 待đãi 征chinh 誅tru 。 桀# 紂# 失thất 天thiên 下hạ 。 原nguyên 自tự 不bất 曾tằng 有hữu 非phi 是thị 被bị 人nhân 奪đoạt 卻khước 。 如như 此thử 則tắc 不bất 特đặc 人nhân 不bất 能năng 與dữ 。 天thiên 亦diệc 不bất 能năng 與dữ 也dã 。 是thị 知tri 君quân 子tử 有hữu 三tam 樂nhạo/nhạc/lạc 。 皆giai 是thị 自tự 己kỷ 性tánh 命mạng 作tác 得đắc 主chủ 中trung 來lai 的đích 。 即tức 與dữ 木mộc 石thạch 居cư 。 與dữ 鹿lộc 豕thỉ 遊du 。 未vị 嘗thường 不bất 與dữ 舜thuấn 禹vũ 把bả 臂tý 共cộng 行hành 也dã 。

事sự 君quân 數số 章chương

數số 非phi 頻tần 數sác 之chi 數số 。 乃nãi 煩phiền 數số 之chi 數số 。 謂vị 微vi 細tế 瑣tỏa 碎toái 。 不bất 關quan 係hệ 事sự 。 大đại 臣thần 以dĩ 道đạo 事sự 君quân 。 責trách 難nan 陳trần 善thiện 。 君quân 子tử 處xứ 友hữu 。 忠trung 告cáo 善thiện 道đạo 。 必tất 具cụ 大đại 手thủ 眼nhãn 大đại 展triển 演diễn 。 自tự 然nhiên 水thủy 乳nhũ 合hợp 。 方phương 為vi 忠trung 臣thần 為vi 益ích 友hữu 。 即tức 云vân 不bất 可khả 則tắc 止chỉ 亦diệc 不bất 是thị 冷lãnh 眼nhãn 覷thứ 他tha 。 直trực 重trọng/trùng 下hạ 鍼châm 盤bàn 。 別biệt 尋tầm 龍long 穴huyệt 耳nhĩ 。 若nhược 只chỉ 瑣tỏa 瑣tỏa 屑tiết 屑tiết 。 小tiểu 處xứ 去khứ 賣mại 直trực 沽cô 名danh 。 辱nhục 與dữ 疏sớ/sơ 隨tùy 之chi 矣hĩ 。 如như 孔khổng 子tử 與dữ 原nguyên 壤nhưỡng 友hữu 。 壤nhưỡng 方phương 母mẫu 死tử 而nhi 歌ca 。 罪tội 不bất 勝thắng 責trách 。 正chánh 於ư 夷di 俟sĩ 時thời 訶ha 責trách 之chi 。 幼ấu 而nhi 不bất 孫tôn 弟đệ 。 禮lễ 不bất 為vi 我ngã 輩bối 設thiết 也dã 。 長trường/trưởng 而nhi 無vô 述thuật 。 為vi 谿khê 為vi 谷cốc 也dã 。 老lão 而nhi 不bất 死tử 。 出xuất 死tử 入nhập 生sanh 也dã 。 三tam 者giả 乃nãi 原nguyên 壤nhưỡng 生sanh 平bình 大đại 得đắc 意ý 處xứ 。 此thử 不bất 過quá 自tự 了liễu 漢hán 。 故cố 呼hô 之chi 為vi 賊tặc 狄địch 梁lương 公công 事sự 女nữ 主chủ 。 日nhật 夜dạ 苦khổ 心tâm 指chỉ 天thiên 誓thệ 日nhật 。 只chỉ 有hữu 廬lư 陵lăng 一nhất 案án 。 若nhược 貌mạo 似tự 蓮liên 花hoa 之chi 六lục 郎lang 。 一nhất 切thiết 穢uế 濁trược 不bất 堪kham 直trực 視thị 之chi 狗cẩu 彘# 此thử 大đại 聖thánh 大đại 賢hiền 事sự 主chủ 處xứ 友hữu 之chi 機cơ 權quyền 。 故cố 曰viết 君quân 子tử 見kiến 其kỳ 遠viễn 者giả 大đại 者giả 。 小tiểu 人nhân 見kiến 其kỳ 小tiểu 者giả 近cận 者giả 。 即tức 衲nạp 子tử 輩bối 事sự 師sư 交giao 友hữu 。 亦diệc 須tu 別biệt 具cụ 一nhất 隻chỉ 參tham 學học 眼nhãn 潘phan 達đạt 曰viết 亦diệc 有hữu 小tiểu 處xứ 近cận 處xứ 極cực 關quan 係hệ 者giả 。

仰ngưỡng 之chi 彌di 高cao 章chương

高cao 堅kiên 前tiền 後hậu 認nhận 為vi 歎thán 道đạo 者giả 固cố 錯thác 。 謂vị 歎thán 自tự 家gia 工công 夫phu 無vô 捉tróc 摸mạc 者giả 亦diệc 錯thác 。 顏nhan 子tử 初sơ 時thời 不bất 知tri 道đạo 之chi 在tại 我ngã 。 只chỉ 將tương 我ngã 去khứ 求cầu 道Đạo 。 又hựu 認nhận 作tác 聖thánh 人nhân 可khả 以dĩ 一nhất 蹴xúc 而nhi 至chí 。 嘗thường 自tự 云vân 夫phu 子tử 步bộ 亦diệc 步bộ 趨xu 亦diệc 趨xu 夫phu 子tử 絕tuyệt 塵trần 而nhi 奔bôn 。 回hồi 且thả 瞠# 乎hồ 其kỳ 後hậu 。 只chỉ 遮già 瞠# 乎hồ 其kỳ 後hậu 處xứ 正chánh 是thị 出xuất 身thân 活hoạt 路lộ 。 不bất 知tri 卻khước 坐tọa 在tại 此thử 處xứ 。 反phản 以dĩ 為vi 不bất 及cập 。 此thử 是thị 學học 道Đạo 通thông 病bệnh 。 待đãi 得đắc 夫phu 子tử 拽duệ 轉chuyển 他tha 鼻tị 頭đầu 來lai 。 始thỉ 覺giác 開khai 眼nhãn 也dã 是thị 。 合hợp 眼nhãn 也dã 是thị 。 方phương 悟ngộ 夫phu 子tử 循tuần 循tuần 善thiện 誘dụ 博bác 我ngã 者giả 還hoàn 是thị 我ngã 自tự 家gia 的đích 文văn 。 約ước 我ngã 者giả 還hoàn 是thị 我ngã 自tự 家gia 的đích 禮lễ 。 到đáo 遮già 裏lý 不bất 能năng 親thân 自tự 見kiến 我ngã 便tiện 罷bãi 手thủ 不bất 得đắc 。 直trực 是thị 聰thông 明minh 才tài 智trí 。 一nhất 毫hào 用dụng 不bất 著trước 。 斯tư 時thời 於ư 山sơn 窮cùng 水thủy 盡tận 處xứ 瞥miết 地địa 開khai 眼nhãn 原nguyên 來lai 只chỉ 在tại 遮già 裏lý 。 所sở 謂vị 渠cừ 今kim 正chánh 是thị 我ngã 。 我ngã 今kim 不bất 是thị 渠cừ 。 如như 有hữu 所sở 立lập 卓trác 爾nhĩ 。 雖tuy 欲dục 從tùng 而nhi 末mạt 由do 。 正chánh 是thị 放phóng 身thân 命mạng 處xứ 不bất 復phục 如như 從tùng 前tiền 向hướng 外ngoại 馳trì 求cầu 。 乃nãi 知tri 為vi 人nhân 由do 己kỷ 而nhi 由do 人nhân 乎hồ 底để 意ý 。 方phương 透thấu 可khả 謂vị 極cực 善thiện 形hình 容dung 。 自tự 述thuật 悟ngộ 由do 。 始thỉ 終chung 得đắc 力lực 行hành 狀trạng 。 特đặc 地địa 與dữ 夫phu 子tử 。 拈niêm 此thử 一nhất 瓣# 香hương 。 以dĩ 酬thù 直trực 指chỉ 我ngã 心tâm 一nhất 點điểm 法pháp 乳nhũ 之chi 恩ân 耳nhĩ 。 使sử 非phi 萬vạn 分phần 勇dũng 猛mãnh 於ư 反phản 己kỷ 。 何hà 能năng 至chí 是thị 哉tai 。 是thị 以dĩ 顏nhan 氏thị 子tử 歿một 。 夫phu 子tử 不bất 勝thắng 歎thán 息tức 曰viết 。 惜tích 乎hồ 吾ngô 見kiến 其kỳ 進tiến 未vị 見kiến 其kỳ 止chỉ 。 使sử 顏nhan 子tử 不bất 死tử 而nhi 遇ngộ 人nhân 逢phùng 時thời 。 又hựu 不bất 知tri 作tác 何hà 大đại 事sự 業nghiệp 。

以dĩ 德đức 報báo 怨oán 章chương

以dĩ 德đức 報báo 怨oán 。 此thử 大đại 聖thánh 人nhân 事sự 。 亦diệc 老lão 氏thị 之chi 言ngôn 也dã 。 彼bỉ 見kiến 當đương 時thời 瞋sân 毒độc 熾sí 盛thịnh 睚# 眥tí 殺sát 人nhân 。 思tư 以dĩ 救cứu 之chi 譬thí 如như 人nhân 患hoạn 熱nhiệt 病bệnh 將tương 冷lãnh 水thủy 當đương 頭đầu 一nhất 潑bát 暫tạm 時thời 得đắc 蘇tô 。 熱nhiệt 終chung 內nội 伏phục 。 不bất 若nhược 夫phu 子tử 先tiên 與dữ 提đề 清thanh 脈mạch 絡lạc 。 曰viết 何hà 以dĩ 報báo 德đức 。 又hựu 向hướng 德đức 中trung 揭yết 出xuất 直trực 。 直trực 中trung 揭yết 出xuất 德đức 。 又hựu 玅# 於ư 怨oán 中trung 揭yết 出xuất 直trực 來lai 。 不bất 揭yết 出xuất 直trực 來lai 。 則tắc 天thiên 下hạ 盡tận 陷hãm 於ư 不bất 仁nhân 不bất 義nghĩa 。 無vô 一nhất 人nhân 能năng 存tồn 性tánh 生sanh 之chi 直trực 也dã 。 夫phu 子tử 嘗thường 云vân 。 詩thi 可khả 以dĩ 怨oán 怨oán 者giả 天thiên 地địa 之chi 義nghĩa 氣khí 。 立lập 己kỷ 處xứ 人nhân 。 有hữu 一nhất 毫hào 不bất 合hợp 於ư 德đức 義nghĩa 則tắc 自tự 怨oán 自tự 艾ngải 自tự 不bất 容dung 己kỷ 。 艾ngải 。 藥dược 也dã 。 人nhân 無vô 恥sỉ 而nhi 不bất 自tự 怨oán 。 則tắc 是thị 大đại 聖thánh 拱củng 手thủ 不bất 可khả 救cứu 藥dược 之chi 人nhân 也dã 不bất 知tri 怨oán 則tắc 不bất 知tri 興hưng 并tinh 不bất 知tri 德đức 矣hĩ 。 立lập 個cá 方phương 便tiện 。 曰viết 以dĩ 直trực 報báo 怨oán 。 以dĩ 德đức 報báo 德đức 。 蓋cái 犯phạm 而nhi 無vô 校giáo 橫hoạnh/hoành 逆nghịch 必tất 反phản 此thử 克khắc 己kỷ 強cường/cưỡng 恕thứ 事sự 。 不bất 可khả 以dĩ 恩ân 怨oán 一nhất 概khái 溷hỗn 濫lạm 記ký 曰viết 君quân 父phụ 之chi 仇cừu 。 不bất 共cộng 戴đái 天thiên 兄huynh 弟đệ 之chi 仇cừu 。 不bất 反phản 兵binh 而nhi 鬥đấu 朋bằng 友hữu 之chi 仇cừu 。 主chủ 人nhân 能năng 則tắc 執chấp 兵binh 隨tùy 其kỳ 後hậu 。 是thị 之chi 為vi 直trực 。 直trực 是thị 吾ngô 心tâm 之chi 天thiên 理lý 生sanh 性tánh 。 不bất 可khả 滅diệt 也dã 。 人nhân 無vô 此thử 則tắc 彼bỉ 此thử 倫luân 常thường 絕tuyệt 矣hĩ 賴lại 天thiên 有hữu 怨oán 報báo 之chi 直trực 。 故cố 天thiên 下hạ 多đa 不bất 敢cảm 行hành 不bất 義nghĩa 且thả 使sử 不bất 義nghĩa 者giả 知tri 有hữu 義nghĩa 也dã 。 即tức 如như 戒giới 經kinh 瞋sân 不bất 報báo 瞋sân 。 獨độc 於ư 君quân 親thân 云vân 不bất 加gia 報báo 不bất 加gia 者giả 亦diệc 適thích 相tương 當đương 亦diệc 不bất 可khả 更cánh 有hữu 加gia 於ư 君quân 父phụ 即tức 子tử 之chi 所sở 云vân 直trực 也dã 。 雲vân 棲tê 大đại 師sư 梵Phạm 網võng 發phát 隱ẩn 亦diệc 於ư 此thử 分phần/phân 疏sớ/sơ 明minh 白bạch 。 云vân 佛Phật 法Pháp 不bất 曾tằng 教giáo 忠trung 臣thần 孝hiếu 子tử 。 忘vong 了liễu 君quân 親thân 。 余dư 嘗thường 謂vị 堯# 薦tiến 舜thuấn 。 舜thuấn 薦tiến 禹vũ 。 而nhi 天thiên 受thọ 之chi 。 方phương 當đương 得đắc 德đức 報báo 湯thang 之chi 鳴minh 條điều 武võ 之chi 牧mục 野dã 。 順thuận 天thiên 休hưu 命mạng 。 方phương 當đương 得đắc 直trực 報báo 。 復phục 笑tiếu 云vân 老lão 僧Tăng 今kim 日nhật 太thái 直trực 又hựu 不bất 忌kỵ 口khẩu 。

善thiện 人nhân 之chi 道đạo 章chương

莊trang 生sanh 云vân 絕tuyệt 跡tích 易dị 。 無vô 行hành 地địa 難nạn/nan 。 古cổ 人nhân 有hữu 踐tiễn 跡tích 而nhi 入nhập 室thất 者giả 。 有hữu 不bất 踐tiễn 跡tích 而nhi 入nhập 室thất 者giả 。 孔khổng 子tử 蓋cái 提đề 跡tích 室thất 。 架# 起khởi 兩lưỡng 頭đầu 善thiện 人nhân 遊du 行hành 其kỳ 中trung 。 所sở 謂vị 香hương 象tượng 渡độ 河hà 擺bãi 脫thoát 纏triền 鎖tỏa 。 不bất 惟duy 跡tích 之chi 一nhất 字tự 。 不bất 肯khẳng 黏niêm 著trước 。 即tức 室thất 之chi 一nhất 字tự 。 亦diệc 欲dục 掃tảo 除trừ 似tự 與dữ 狂cuồng 簡giản 相tương/tướng 類loại 。 而nhi 絕tuyệt 不bất 同đồng 狂cuồng 簡giản 以dĩ 氣khí 魄phách 用dụng 事sự 。 善thiện 人nhân 以dĩ 清thanh 明minh 純thuần 粹túy 用dụng 事sự 。 是thị 以dĩ 聖thánh 人nhân 。 思tư 之chi 不bất 置trí 。 如như 云vân 善thiện 人nhân 為vi 邦bang 。 至chí 於ư 百bách 年niên 之chi 後hậu 。 其kỳ 遺di 風phong 餘dư 烈liệt 亦diệc 足túc 以dĩ 勝thắng 殘tàn 去khứ 殺sát 。 善thiện 人nhân 教giáo 民dân 七thất 年niên 可khả 以dĩ 即tức 戎nhung 煞sát 有hữu 作tác 略lược 。 善thiện 人nhân 所sở 有hữu 。 似tự 乎hồ 狂cuồng 簡giản 所sở 無vô 。 惟duy 孟# 子tử 解giải 得đắc 善thiện 字tự 最tối 親thân 切thiết 。 曰viết 可khả 欲dục 之chi 謂vị 善thiện 。 可khả 欲dục 二nhị 字tự 。 從tùng 孔khổng 子tử 繼kế 之chi 者giả 善thiện 也dã 來lai 。 是thị 善thiện 人nhân 者giả 。 乃nãi 善thiện 繼kế 天thiên 之chi 志chí 者giả 也dã 豈khởi 不bất 可khả 欲dục 若nhược 止chỉ 質chất 美mỹ 猶do 是thị 孟# 子tử 所sở 謂vị 未vị 免miễn 鄉hương 人nhân 。 君quân 子tử 憂ưu 之chi 。 何hà 可khả 欲dục 之chi 有hữu 。 只chỉ 因nhân 善thiện 字tự 不bất 明minh 。 誤ngộ 殺sát 世thế 上thượng 多đa 少thiểu 人nhân 。 子tử 張trương 一nhất 問vấn 大đại 奇kỳ 孔khổng 子tử 答đáp 他tha 。 可khả 謂vị 不bất 負phụ 來lai 機cơ 。 同đồng 鄉hương 林lâm 子tử 過quá 訪phỏng 。 因nhân 問vấn 和hòa 尚thượng 何hà 時thời 還hoàn 鄉hương 去khứ 。 師sư 笑tiếu 曰viết 歸quy 恐khủng 作tác 鄉hương 愿# 曰viết 何hà 故cố 又hựu 笑tiếu 曰viết 狂cuồng 狷# 中trung 行hành 。 各các 有hữu 本bổn 色sắc 。 欲dục 學học 進tiến 取thủ 為vi 狂cuồng 。 則tắc 是thị 狂cuồng 之chi 鄉hương 愿# 。 欲dục 學học 有hữu 所sở 不bất 敢cảm 為vi 之chi 狷# 。 即tức 狷# 之chi 鄉hương 愿# 。 學học 不bất 狂cuồng 不bất 狷# 為vi 中trung 行hành 。 即tức 中trung 行hành 之chi 鄉hương 愿# 。 故cố 孔khổng 子tử 以dĩ 為vi 亂loạn 德đức 。 德đức 者giả 本bổn 色sắc 也dã 即tức 同đồng 人nhân 於ư 宗tông 亦diệc 吝lận 。 所sở 謂vị 認nhận 著trước 法Pháp 身thân 即tức 墮đọa 也dã 。 況huống 其kỳ 他tha 乎hồ 。 林lâm 子tử 訝nhạ 之chi 。 師sư 曰viết 待đãi 我ngã 還hoàn 鄉hương 時thời 。 向hướng 汝nhữ 道đạo 破phá 。

戒giới 慎thận 恐khủng 懼cụ 是thị 作tác 聖thánh 宗tông 旨chỉ

師sư 云vân 聖thánh 人nhân 之chi 學học 關quan 於ư 性tánh 命mạng 者giả 。 獨độc 是thị 有hữu 個cá 戒giới 慎thận 恐khủng 懼cụ 。 無vô 論luận 未vị 發phát 已dĩ 發phát 。 皆giai 可khả 以dĩ 致trí 中trung 和hòa 而nhi 成thành 位vị 育dục 。 如như 不bất 知tri 有hữu 戒giới 慎thận 便tiện 是thị 無vô 忌kỵ 憚đạn 之chi 人nhân 。 不bất 待đãi 到đáo 放phóng 僻tích 邪tà 侈xỉ 也dã 不bất 見kiến 堯# 舜thuấn 只chỉ 是thị 個cá 競cạnh 競cạnh 業nghiệp 業nghiệp 。 所sở 以dĩ 成thành 堯# 舜thuấn 。 即tức 如như 曾tằng 子tử 到đáo 啟khải 手thủ 足túc 時thời 。 只chỉ 云vân 戰chiến 戰chiến 競cạnh 競cạnh 。 如như 臨lâm 深thâm 淵uyên 。 如như 履lý 薄bạc 冰băng 。 所sở 以dĩ 能năng 全toàn 其kỳ 始thỉ 終chung 。 既ký 謂vị 之chi 如như 。 則tắc 非phi 有hữu 深thâm 淵uyên 而nhi 能năng 臨lâm 之chi 戰chiến 戰chiến 。 非phi 有hữu 薄bạc 冰băng 而nhi 能năng 履lý 之chi 競cạnh 競cạnh 。 世thế 人nhân 全toàn 身thân 沒một 在tại 深thâm 淵uyên 。 墮đọa 在tại 薄bạc 冰băng 而nhi 且thả 放phóng 肆tứ 無vô 忌kỵ 。 所sở 謂vị 人nhân 皆giai 曰viết 予# 智trí 。 驅khu 而nhi 納nạp 諸chư 罟# 獲hoạch 陷hãm 阱# 之chi 中trung 而nhi 莫mạc 之chi 知tri 避tị 也dã 。 豈khởi 不bất 重trọng/trùng 可khả 哀ai 乎hồ 。 孟# 子tử 善thiện 於ư 警cảnh 策sách 。 曰viết 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 異dị 於ư 禽cầm 獸thú 者giả 幾kỷ 希hy 君quân 子tử 存tồn 之chi 。 小tiểu 人nhân 去khứ 之chi 存tồn 去khứ 二nhị 字tự 尤vưu 嚴nghiêm 於ư 斧phủ 鉞việt 。 一nhất 存tồn 便tiện 是thị 戒giới 懼cụ 於ư 時thời 中trung 。 一nhất 去khứ 便tiện 是thị 無vô 忌kỵ 憚đạn 而nhi 乖quai 戾lệ 。 此thử 正chánh 是thị 克khắc 念niệm 作tác 聖thánh 罔võng 念niệm 作tác 狂cuồng 之chi 幾kỷ 希hy 也dã 。 世thế 人nhân 雖tuy 曰viết 讀đọc 書thư 習tập 禮lễ 設thiết 教giáo 行hành 道Đạo 。 於ư 此thử 中trung 心tâm 稍sảo 無vô 戒giới 慎thận 之chi 密mật 。 縱túng/tung 有hữu 一nhất 切thiết 經kinh 綸luân 事sự 業nghiệp 。 無vô 非phi 是thị 雜tạp 霸# 無vô 忌kỵ 憚đạn 之chi 虛hư 詐trá 。 何hà 曾tằng 知tri 有hữu 精tinh 一nhất 中trung 和hòa 勤cần 儉kiệm 易dị 簡giản 之chi 宗tông 旨chỉ 。 既ký 不bất 知tri 此thử 則tắc 不bất 免miễn 相tương/tướng 習tập 虛hư 詐trá 。 舉cử 世thế 如như 狂cuồng 。 而nhi 載tái 胥# 及cập 溺nịch 。 何hà 曾tằng 於ư 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 。 有hữu 可khả 救cứu 援viện 哉tai 欲dục 求cầu 救cứu 援viện 之chi 法pháp 。 亦diệc 不bất 過quá 戒giới 慎thận 恐khủng 懼cụ 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 旻# 於ư 是thị 驚kinh 起khởi 而nhi 問vấn 曰viết 只chỉ 如như 能năng 戒giới 懼cụ 而nhi 致trí 位vị 育dục 後hậu 。 更cánh 作tác 何hà 保bảo 任nhậm 。 師sư 笑tiếu 曰viết 那na 得đắc 輕khinh 易dị 到đáo 此thử 。 如như 果quả 到đáo 得đắc 位vị 育dục 境cảnh 界giới 。 正chánh 好hảo/hiếu 十thập 分phần/phân 戒giới 懼cụ 也dã 。 不bất 見kiến 道đạo 橫hoạnh/hoành 按án 鏌# 耶da 傳truyền 正chánh 令linh 。 太thái 平bình 寰# 宇vũ 斬trảm 癡si 頑ngoan 乎hồ 。

論luận 怨oán

孔khổng 子tử 言ngôn 詩thi 。 雖tuy 興hưng 觀quán 群quần 怨oán 並tịnh 發phát 其kỳ 秘bí 密mật 藏tạng 而nhi 純thuần 歸quy 於ư 一nhất 怨oán 字tự 。 此thử 怨oán 乃nãi 能năng 以dĩ 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 不bất 平bình 之chi 氣khí 。 保bảo 合hợp 天thiên 人nhân 性tánh 情tình 之chi 太thái 和hòa 。 則tắc 怨oán 字tự 又hựu 愈dũ 於ư 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 貞trinh 字tự 。 元nguyên 亨# 利lợi 貞trinh 明minh 天thiên 性tánh 自tự 然nhiên 流lưu 行hành 之chi 氣khí 。 此thử 怨oán 字tự 。 發phát 人nhân 情tình 後hậu 天thiên 之chi 密mật 。 非phi 到đáo 怨oán 處xứ 。 不bất 足túc 以dĩ 興hưng 。 不bất 足túc 以dĩ 觀quán 。 不bất 足túc 以dĩ 群quần 。 到đáo 群quần 。 又hựu 不bất 能năng 不bất 怨oán 。 不bất 怨oán 則tắc 不bất 能năng 歸quy 根căn 復phục 命mạng 於ư 絕tuyệt 後hậu 重trọng/trùng 甦tô 。 亦diệc 不bất 能năng 使sử 貞trinh 下hạ 起khởi 元nguyên 為vi 可khả 興hưng 可khả 觀quán 也dã 。 予# 以dĩ 莊trang 生sanh 善thiện 怒nộ 字tự 。 屈khuất 原nguyên 善thiện 怨oán 字tự 。 孟# 子tử 尤vưu 善thiện 怨oán 怒nộ 二nhị 字tự 。 蓋cái 未vị 有hữu 怨oán 而nhi 不bất 怒nộ 。 怒nộ 而nhi 不bất 怨oán 也dã 。 莊trang 子tử 以dĩ 怒nộ 而nhi 飛phi 。 怒nộ 者giả 其kỳ 誰thùy 。 艸thảo 木mộc 怒nộ 生sanh 。 達đạt 其kỳ 怒nộ 心tâm 即tức 達đạt 其kỳ 怒nộ 心tâm 。 尤vưu 玅# 盡tận 怒nộ 者giả 其kỳ 誰thùy 也dã 。 屈khuất 子tử 怨oán 而nhi 不bất 怨oán 則tắc 怨oán 即tức 怒nộ 也dã 。 不bất 見kiến 離ly 騷# 皆giai 不bất 平bình 之chi 怨oán 耶da 。 孟# 子tử 云vân 一nhất 怒nộ 而nhi 安an 天thiên 下hạ 。 又hựu 以dĩ 舜thuấn 如như 怨oán 如như 暴bạo 。 以dĩ 自tự 求cầu 其kỳ 不bất 得đắc 於ư 父phụ 母mẫu 之chi 故cố 。 太thái 甲giáp 自tự 怨oán 自tự 艾ngải 。 終chung 得đắc 阿a 衡hành 之chi 意ý 。 凡phàm 皆giai 以dĩ 怨oán 怒nộ 成thành 此thử 浩hạo 然nhiên 之chi 氣khí 。 如như 大đại 易dị 以dĩ 地địa 雷lôi 復phục 為vi 見kiến 天thiên 地địa 之chi 心tâm 。 怒nộ 莫mạc 若nhược 雷lôi 。 至chí 於ư 雷lôi 電điện 敕sắc 法pháp 。 帝đế 出xuất 乎hồ 震chấn 。 震chấn 驚kinh 百bách 里lý 摩ma 蕩đãng 八bát 八bát 六lục 十thập 四tứ 卦# 。 皆giai 從tùng 震chấn 發phát 怒nộ 機cơ 。 此thử 大đại 易dị 又hựu 為vi 一nhất 部bộ 怨oán 怒nộ 之chi 府phủ 即tức 堯# 不bất 得đắc 其kỳ 子tử 而nhi 舉cử 於ư 舜thuấn 。 非phi 怨oán 怒nộ 而nhi 何hà 能năng 如như 此thử 神thần 遠viễn 哉tai 。 舜thuấn 以dĩ 怨oán 而nhi 得đắc 底để 豫dự 。 禹vũ 以dĩ 父phụ 鯀# 殛# 死tử 而nhi 治trị 平bình 水thủy 土thổ/độ 。 何hà 怨oán 如như 之chi 。 即tức 湯thang 武võ 以dĩ 臣thần 伐phạt 君quân 。 不bất 避tị 慚tàm 德đức 。 何hà 等đẳng 怨oán 怒nộ 耶da 。 文văn 王vương 拘câu 於ư 羑# 里lý 。 口khẩu 無vô 怨oán 言ngôn 而nhi 此thử 中trung 之chi 怨oán 艾ngải 。 至chí 以dĩ 一nhất 怒nộ 安an 天thiên 下hạ 何hà 如như 。 若nhược 周chu 公công 以dĩ 大đại 義nghĩa 滅diệt 親thân 流lưu 言ngôn 居cư 東đông 。 怨oán 可khả 知tri 也dã 。 春xuân 秋thu 怨oán 史sử 也dã 。 孔khổng 子tử 懼cụ 。 作tác 春xuân 秋thu 。 擅thiện 天thiên 王vương 之chi 進tiến 退thoái 褒bao 貶biếm 。 孟# 子tử 距cự 楊dương 墨mặc 。 只chỉ 此thử 一nhất 懼cụ 。 乃nãi 不bất 肯khẳng 避tị 萬vạn 世thế 亂loạn 賊tặc 之chi 諱húy 忌kỵ 。 此thử 又hựu 何hà 等đẳng 怨oán 怒nộ 哉tai 。 凡phàm 此thử 以dĩ 正chánh 直trực 之chi 氣khí 發phát 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 不bất 平bình 之chi 氣khí 以dĩ 會hội 歸quy 於ư 天thiên 地địa 中trung 和hòa 者giả 皆giai 怨oán 怒nộ 功công 也dã 。 世thế 間gian 法pháp 如như 此thử 。 參tham 禪thiền 學học 道Đạo 視thị 此thử 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 之chi 怨oán 怒nộ 果quả 何hà 物vật 乎hồ 。

賢hiền 賢hiền 易dị 色sắc

賢hiền 賢hiền 易dị 色sắc 者giả 言ngôn 賢hiền 人nhân 之chi 賢hiền 不bất 是thị 空không 空không 企xí 慕mộ 。 直trực 將tương 彼bỉ 之chi 賢hiền 陶đào 汰# 自tự 己kỷ 脫thoát 胎thai 換hoán 骨cốt 把bả 舊cựu 時thời 色sắc 相tướng 盡tận 底để 變biến 易dị 一nhất 番phiên 何hà 等đẳng 勇dũng 猛mãnh 。 遮già 樣# 人nhân 事sự 親thân 必tất 孝hiếu 。 事sự 君quân 必tất 忠trung 交giao 友hữu 必tất 信tín 。 或hoặc 以dĩ 其kỳ 一nhất 味vị 誠thành 朴phác 。 不bất 加gia 粧# 點điểm 疑nghi 為vi 未vị 學học 。 不bất 知tri 人nhân 生sanh 除trừ 了liễu 大đại 本bổn 達đạt 道đạo 更cánh 有hữu 何hà 學học 。 故cố 曰viết 吾ngô 必tất 謂vị 之chi 學học 。 或hoặc 疑nghi 何hà 以dĩ 不bất 及cập 師sư 。 蓋cái 賢hiền 即tức 師sư 也dã 。 子tử 夏hạ 居cư 西tây 河hà 。 不bất 忘vong 弟đệ 子tử 職chức 。 故cố 列liệt 師sư 於ư 君quân 親thân 之chi 上thượng 。

哀ai 公công 問vấn 社xã 章chương

哀ai 公công 聵# 聵# 已dĩ 甚thậm 。 曾tằng 不bất 知tri 德đức 政chánh 為vi 國quốc 之chi 本bổn 。 驀# 問vấn 社xã 於ư 宰tể 我ngã 。 豈khởi 亦diệc 知tri 山sơn 川xuyên 社xã 稷tắc 為vi 天thiên 地địa 神thần 人nhân 之chi 主chủ 所sở 關quan 乎hồ 。 宰tể 我ngã 善thiện 言ngôn 語ngữ 。 乃nãi 知tri 松tùng 柏# 栗lật 為vi 社xã 。 不bất 說thuyết 所sở 以dĩ 為vi 社xã 之chi 意ý 。 又hựu 以dĩ 使sử 民dân 戰chiến 栗lật 。 為vi 辭từ 。 至chí 今kim 千thiên 古cổ 經kinh 幾kỷ 存tồn 亡vong 。 尚thượng 無vô 人nhân 疑nghi 悟ngộ 所sở 對đối 之chi 微vi 意ý 哀ai 公công 又hựu 何hà 能năng 直trực 下hạ 即tức 悟ngộ 乎hồ 。 宰tể 我ngã 所sở 對đối 三tam 句cú 。 已dĩ 如như 鐵thiết 饅# 頭đầu 。 咬giảo 嚼tước 不bất 破phá 。 孔khổng 子tử 又hựu 放phóng 出xuất 金kim 彈đàn 子tử 。 又hựu 誰thùy 能năng 自tự 透thấu 心tâm 腑phủ 。 知tri 聖thánh 賢hiền 苦khổ 心tâm 深thâm 心tâm 有hữu 如như 此thử 者giả 。 公công 昔tích 問vấn 政chánh 。 夫phu 子tử 以dĩ 人nhân 存tồn 政chánh 舉cử 。 分phân 明minh 露lộ 布bố 。 己kỷ 漠mạc 然nhiên 不bất 能năng 信tín 行hành 。 及cập 與dữ 之chi 語ngữ 此thử 應ưng 自tự 揣đoàn 曰viết 我ngã 問vấn 社xã 。 他tha 如như 何hà 說thuyết 個cá 使sử 民dân 戰chiến 栗lật 。 民dân 尚thượng 能năng 使sử 之chi 戰chiến 栗lật 矧# 我ngã 有hữu 國quốc 家gia 社xã 稷tắc 之chi 所sở 寄ký 者giả 。 聞văn 此thử 反phản 不bất 能năng 戰chiến 栗lật 。 何hà 也dã 如như 此thử 自tự 疑nghi 。 必tất 能năng 自tự 悟ngộ 。 孔khổng 子tử 聞văn 此thử 答đáp 得đắc 奇kỳ 險hiểm 。 彼bỉ 必tất 不bất 能năng 疑nghi 悟ngộ 。 卻khước 乃nãi 箭tiễn 上thượng 加gia 尖tiêm 。 曰viết 。 此thử 松tùng 柏# 栗lật 。 是thị 夏hạ 殷ân 周chu 之chi 成thành 事sự 。 是thị 時thời 人nhân 不bất 能năng 說thuyết 者giả 。 今kim 已dĩ 明minh 說thuyết 之chi 而nhi 不bất 省tỉnh 。 此thử 夏hạ 殷ân 周chu 之chi 興hưng 亡vong 。 是thị 分phân 明minh 可khả 警cảnh 者giả 。

時thời 人nhân 遂toại 安an 意ý 而nhi 不bất 能năng 諫gián 。 今kim 已dĩ 為vi 諷phúng 諫gián 之chi 而nhi 不bất 悟ngộ 。 又hựu 誰thùy 知tri 既ký 往vãng 可khả 以dĩ 鑒giám 誠thành 將tương 來lai 。 而nhi 君quân 人nhân 者giả 不bất 能năng 藉tạ 既ký 往vãng 者giả 。 早tảo 自tự 引dẫn 咎cữu 鑒giám 誡giới 。 如như 此thử 社xã 稷tắc 安an 望vọng 長trường 久cửu 而nhi 不bất 為vi 人nhân 所sở 易dị 哉tai 。 故cố 予# 笑tiếu 宰tể 我ngã 於ư 以dĩ 栗lật 後hậu 繼kế 曰viết 戰chiến 栗lật 賺# 殺sát 天thiên 下hạ 人nhân 。 誤ngộ 殺sát 自tự 己kỷ 語ngữ 。 是thị 此thử 栗lật 字tự 相tương/tướng 同đồng 之chi 毒độc 也dã 。

論luận 賁# 卦#

說thuyết 者giả 以dĩ 賁# 是thị 山sơn 間gian 之chi 火hỏa 。 其kỳ 明minh 幾kỷ 何hà 。 噬phệ 嗑# 乃nãi 雷lôi 電điện 之chi 火hỏa 。 其kỳ 明minh 始thỉ 大đại 。 此thử 泥nê 於ư 小tiểu 利lợi 。 與dữ 無vô 敢cảm 之chi 言ngôn 。 而nhi 未vị 察sát 其kỳ 命mạng 意ý 之chi 深thâm 也dã 蓋cái 聖thánh 人nhân 必tất 先tiên 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 而nhi 後hậu 刑hình 罰phạt 。 刑hình 罰phạt 可khả 措thố 而nhi 禮lễ 不bất 可khả 措thố 禮lễ 者giả 。 文văn 明minh 以dĩ 止chỉ 者giả 也dã 。 明minh 而nhi 能năng 止chỉ 。 故cố 小tiểu 利lợi 有hữu 攸du 往vãng 而nhi 亨# 此thử 小tiểu 正chánh 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 破phá 也dã 。 況huống 兵binh 刑hình 皆giai 聖thánh 人nhân 所sở 忌kỵ 。 不bất 欲dục 以dĩ 利lợi 見kiến 天thiên 下hạ 。 如như 攝nhiếp 生sanh 者giả 不bất 輕khinh 於ư 用dụng 藥dược 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 師sư 藏tạng 水thủy 於ư 地địa 中trung 。 又hựu 以dĩ 賁# 藏tạng 火hỏa 於ư 山sơn 中trung 。 不bất 特đặc 兵binh 之chi 利lợi 器khí 不bất 可khả 示thị 人nhân 。 即tức 文văn 之chi 利lợi 器khí 。 亦diệc 不bất 可khả 示thị 人nhân 。 聖thánh 人nhân 所sở 貴quý 於ư 天thiên 真Chân 如Như 黃hoàng 裳thường 通thông 理lý 。 美mỹ 在tại 其kỳ 中trung 。 不bất 得đắc 已dĩ 朿# 帛bạch 箋# 箋# 至chí 於ư 白bạch 賁# 則tắc 聖thánh 人nhân 所sở 尚thượng 之chi 志chí 得đắc 矣hĩ 。 於ư 此thử 可khả 見kiến 小tiểu 利lợi 有hữu 攸du 往vãng 不bất 敢cảm 張trương 大đại 其kỳ 辭từ 。 如như 露lộ 布bố 之chi 毒độc 天thiên 下hạ 也dã 東đông 坡# 以dĩ 致trí 飾sức 授thọ 賁# 與dữ 孔khổng 子tử 筮thệ 賁# 愀# 然nhiên 。 皆giai 所sở 以dĩ 傳truyền 斯tư 文văn 也dã 。 知tri 之chi 乎hồ 。

四tứ 聖thánh 心tâm 易dị

村thôn 野dã 之chi 民dân 嘗thường 於ư 屋ốc 壁bích 。 私tư 以dĩ 灰hôi 晝trú 長trường 短đoản 積tích 之chi 以dĩ 自tự 識thức 。 世thế 人nhân 一nhất 毫hào 瞞man 昧muội 不bất 得đắc 。 此thử 學học 是thị 村thôn 民dân 之chi 心tâm 易dị 也dã 。 因nhân 悟ngộ 伏phục 羲# 當đương 初sơ 於ư 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 燦# 然nhiên 冥minh 然nhiên 處xứ 忽hốt 而nhi 窺khuy 得đắc 其kỳ 玅# 。 乃nãi 撩# 空không 而nhi 畫họa 之chi 。 無vô 文văn 字tự 道Đạo 理lý 之chi 名danh 言ngôn 。 而nhi 造tạo 化hóa 秘bí 密mật 之chi 機cơ 盡tận 具cụ 。 此thử 伏phục 羲# 之chi 心tâm 眼nhãn 中trung 。 先tiên 有hữu 此thử 易dị 經kinh 俯phủ 仰ngưỡng 遠viễn 近cận 不bất 定định 中trung 定định 。 所sở 謂vị 先tiên 天thiên 而nhi 不bất 能năng 違vi 也dã 。 文văn 王vương 又hựu 何hà 所sở 見kiến 便tiện 能năng 名danh 其kỳ 畫họa 象tượng 。 字tự 其kỳ 卦# 爻hào 而nhi 曲khúc 盡tận 其kỳ 奉phụng 天thiên 時thời 義nghĩa 乎hồ 。 亦diệc 惟duy 文văn 王vương 自tự 信tín 其kỳ 寂tịch 感cảm 秩# 序tự 之chi 故cố 。 始thỉ 悟ngộ 伏phục 羲# 與dữ 。 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 同đồng 此thử 先tiên 天thiên 不bất 變biến 易dị 之chi 體thể 。 而nhi 後hậu 因nhân 之chi 為vi 後hậu 天thiên 變biến 易dị 之chi 用dụng 。 正chánh 以dĩ 盡tận 後hậu 天thiên 變biến 易dị 之chi 用dụng 。 而nhi 後hậu 不bất 違vi 其kỳ 先tiên 天thiên 不bất 變biến 易dị 之chi 體thể 也dã 。 周chu 公công 孔khổng 子tử 。 自tự 悟ngộ 皆giai 然nhiên 。 故cố 曰viết 先tiên 須tu 知tri 自tự 心tâm 之chi 易dị 。 始thỉ 知tri 天thiên 地địa 之chi 易dị 。 伏phục 羲# 文văn 王vương 周chu 孔khổng 之chi 易dị 。 即tức 如như 村thôn 民dân 之chi 出xuất 私tư 意ý 非phi 結kết 繩thằng 之chi 易dị 乎hồ 。 天thiên 地địa 之chi 易dị 。 無vô 言ngôn 而nhi 四tứ 時thời 行hành 百bách 物vật 生sanh 。 此thử 天thiên 命mạng 之chi 流lưu 行hành 雖tuy 有hữu 變biến 化hóa 無vô 生sanh 死tử 也dã 。 伏phục 羲# 之chi 易dị 。 有hữu 畫họa 象tượng 而nhi 無vô 名danh 言ngôn 。 乃nãi 代đại 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 收thu 其kỳ 性tánh 情tình 之chi 秘bí 密mật 。 而nhi 藏tạng 諸chư 卦# 爻hào 之chi 中trung 。 雖tuy 有hữu 變biến 化hóa 。 亦diệc 無vô 死tử 生sanh 。 文văn 王vương 之chi 易dị 。 本bổn 於ư 天thiên 命mạng 。 發phát 於ư 至chí 情tình 以dĩ 人nhân 物vật 後hậu 天thiên 之chi 易dị 。 推thôi 其kỳ 情tình 偽ngụy 相tương/tướng 感cảm 。 故cố 有hữu 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 之chi 交giao 易dị 。 移di 易dị 。 翻phiên 易dị 。 變biến 易dị 。 轉chuyển 易dị 。 與dữ 決quyết 不bất 可khả 易dị 之chi 道đạo 。 此thử 雖tuy 全toàn 體thể 居cư 於ư 變biến 易dị 之chi 用dụng 。 其kỳ 全toàn 用dụng 之chi 道đạo 亦diệc 實thật 無vô 生sanh 死tử 也dã 周chu 孔khổng 述thuật 而nhi 不bất 作tác 。 顯hiển 微vi 闡xiển 幽u 。 使sử 民dân 生sanh 日nhật 用dụng 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 。 知tri 先tiên 後hậu 天thiên 之chi 體thể 用dụng 。 有hữu 原nguyên 始thỉ 反phản 終chung 之chi 故cố 順thuận 流lưu 逆nghịch 轉chuyển 之chi 機cơ 。 先tiên 後hậu 豈khởi 相tương 違vi 哉tai 。 先tiên 天thiên 畫họa 象tượng 之chi 易dị 。 如như 生sanh 成thành 孩hài 子tử 之chi 全toàn 體thể 。 後hậu 天thiên 繫hệ 辭từ 之chi 易dị 。 如như 教giáo 養dưỡng 食thực 息tức 之chi 全toàn 用dụng 。 非phi 此thử 全toàn 體thể 無vô 資tư 全toàn 用dụng 。 非phi 此thử 全toàn 用dụng 。 不bất 享hưởng 全toàn 體thể 。 文văn 王vương 周chu 孔khổng 三tam 聖thánh 之chi 贊tán 易dị 。 乃nãi 亙# 古cổ 今kim 教giáo 養dưỡng 民dân 生sanh 之chi 慧tuệ 命mạng 也dã 。 何hà 封phong 何hà 爻hào 。 非phi 教giáo 養dưỡng 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 之chi 法pháp 。 又hựu 何hà 卦# 何hà 爻hào 。 有hữu 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 之chi 法pháp 。 又hựu 何hà 卦# 何hà 爻hào 。 無vô 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 之chi 法pháp 哉tai 。 即tức 如như 一nhất 身thân 六lục 根căn 。 本bổn 自tự 聰thông 明minh 。 本bổn 自tự 互hỗ 用dụng 。 本bổn 自tự 渾hồn 同đồng 。 本bổn 自tự 差sai 別biệt 。 各các 各các 不bất 相tương 知tri 而nhi 自tự 知tri 。 各các 各các 不bất 相tương 到đáo 而nhi 自tự 到đáo 親thân 疏sớ/sơ 自tự 得đắc 。 天thiên 然nhiên 渾hồn 忘vong 於ư 大đại 化hóa 中trung 也dã 如như 此thử 。 然nhiên 生sanh 民dân 既ký 有hữu 情tình 偽ngụy 交giao 作tác 矣hĩ 。 安an 得đắc 無vô 教giáo 養dưỡng 哉tai 。 教giáo 養dưỡng 之chi 法pháp 。 全toàn 在tại 一nhất 幾kỷ 之chi 通thông 變biến 。 見kiến 於ư 幾kỷ 先tiên 。 無vô 往vãng 不bất 吉cát 。 一nhất 不bất 知tri 幾kỷ 。 而nhi 錯thác 亂loạn 用dụng 心tâm 。 則tắc 不bất 免miễn 於ư 自tự 陷hãm 。 此thử 中trung 固cố 自tự 有hữu 吉cát 凶hung 之chi 太thái 少thiểu 也dã 。 如như 視thị 聽thính 言ngôn 動động 。 原nguyên 無vô 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 。 但đãn 以dĩ 不bất 知tri 正chánh 己kỷ 為vi 元nguyên 吉cát 而nhi 逐trục 其kỳ 私tư 欲dục 則tắc 視thị 聽thính 言ngôn 動động 。 便tiện 有hữu 非phi 體thể 之chi 凶hung 悔hối 吝lận 也dã 。 使sử 能năng 正chánh 己kỷ 之chi 元nguyên 吉cát 。 動động 止chỉ 中trung 節tiết 。 則tắc 又hựu 何hà 有hữu 視thị 聽thính 言ngôn 動động 。 而nhi 非phi 天thiên 然nhiên 之chi 禮lễ 哉tai 即tức 民dân 生sanh 日nhật 用dụng 。 飲ẩm 食thực 衣y 服phục 。 艸thảo 木mộc 寒hàn 暑thử 。 原nguyên 無vô 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 。 正chánh 以dĩ 未vị 得đắc 教giáo 養dưỡng 變biến 通thông 之chi 法pháp 。 未vị 免miễn 奇kỳ 偶ngẫu 誤ngộ 用dụng 。 負phụ 此thử 生sanh 成thành 恩ân 德đức 反phản 不bất 如như 野dã 人nhân 不bất 自tự 欺khi 。 不bất 為vi 人nhân 欺khi 也dã 。 欲dục 為vi 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 之chi 君quân 親thân 師sư 友hữu 。 與dữ 為vi 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 之chi 子tử 民dân 者giả 孰thục 可khả 不bất 知tri 自tự 心tâm 具cụ 有hữu 生sanh 成thành 教giáo 養dưỡng 之chi 大đại 易dị 哉tai 。 如như 此thử 視thị 之chi 。 使sử 先tiên 天thiên 不bất 與dữ 後hậu 天thiên 交giao 。 則tắc 先tiên 天thiên 墮đọa 於ư 死tử 劫kiếp 。 後hậu 天thiên 陷hãm 於ư 生sanh 緣duyên 。 正chánh 以dĩ 先tiên 天thiên 後hậu 天thiên 之chi 能năng 交giao 則tắc 。 先tiên 天thiên 活hoạt 而nhi 不bất 死tử 。 後hậu 天thiên 寂tịch 而nhi 常thường 生sanh 也dã 。 看khán 透thấu 此thử 先tiên 後hậu 天thiên 之chi 交giao 易dị 。 自tự 於ư 易dị 而nhi 不bất 易dị 。 生sanh 死tử 不bất 能năng 遷thiên 流lưu 不bất 易dị 而nhi 易dị 。 造tạo 化hóa 自tự 能năng 任nhậm 運vận 。 又hựu 何hà 禪thiền 道đạo 佛Phật 法Pháp 之chi 不bất 可khả 以dĩ 參tham 入nhập 哉tai 。 欲dục 知tri 安an 身thân 立lập 命mạng 。 而nhi 能năng 常thường 變biến 化hóa 以dĩ 超siêu 生sanh 死tử 者giả 。 又hựu 何hà 可khả 不bất 知tri 此thử 四tứ 聖thánh 自tự 心tâm 之chi 易dị 義nghĩa 哉tai 。 智trí 曰viết 伏phục 羲# 畫họa 易dị 。 亦diệc 是thị 後hậu 天thiên 。 亦diệc 用dụng 占chiêm 幾kỷ 文văn 周chu 孔khổng 子tử 。 都đô 具cụ 先tiên 天thiên 。 自tự 能năng 格cách 致trí 。 須tu 知tri 中trung 無vô 先tiên 後hậu 。 靜tĩnh 正chánh 不bất 禦ngữ 。 俯phủ 仰ngưỡng 遠viễn 近cận 。 內nội 外ngoại 一nhất 本bổn 。 秩# 序tự 變biến 化hóa 歷lịch 然nhiên 寂tịch 然nhiên 。 格cách 物vật 之chi 則tắc 。 即tức 天thiên 之chi 則tắc 。 即tức 心tâm 之chi 則tắc 。 四tứ 聖thánh 原nguyên 不bất 求cầu 無vô 為vi 於ư 恍hoảng 惚hốt 也dã 。

因nhân 舉cử 五ngũ 位vị 綱cương 宗tông 而nhi 論luận 及cập 象tượng 數số 端đoan 幾kỷ

古cổ 人nhân 之chi 立lập 法pháp 立lập 言ngôn 。 正chánh 如như 大đại 易dị 之chi 立lập 象tượng 立lập 辭từ 也dã 。 使sử 無vô 大đại 易dị 之chi 象tượng 辭từ 。 則tắc 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 。 何hà 從tùng 而nhi 得đắc 天thiên 地địa 造tạo 化hóa 之chi 幾kỷ 微vi 人nhân 物vật 生sanh 死tử 之chi 性tánh 命mạng 哉tai 。 所sở 貴quý 於ư 觀quán 象tượng 玩ngoạn 辭từ 而nhi 顯hiển 仁nhân 藏tạng 用dụng 也dã 。 人nhân 每mỗi 以dĩ 理lý 為vi 活hoạt 。 數số 為vi 死tử 。 不bất 知tri 理lý 雖tuy 活hoạt 。 或hoặc 以dĩ 意ý 見kiến 自tự 用dụng 而nhi 反phản 落lạc 於ư 怪quái 邪tà 。 數số 雖tuy 死tử 。 能năng 存tồn 法pháp 則tắc 。 而nhi 可khả 悟ngộ 其kỳ 天thiên 然nhiên 。 有hữu 不bất 得đắc 於ư 象tượng 。 則tắc 求cầu 之chi 於ư 辭từ 。 有hữu 不bất 得đắc 於ư 辭từ 。 則tắc 求cầu 之chi 於ư 象tượng 。 或hoặc 於ư 言ngôn 辭từ 有hữu 盡tận 。 而nhi 得đắc 象tượng 意ý 無vô 窮cùng 。 是thị 法Pháp 住trụ 法Pháp 位vị 。 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 不bất 於ư 此thử 可khả 悟ngộ 耶da 。

象tượng 數số 有hữu 法pháp 則tắc 而nhi 無vô 情tình 識thức

或hoặc 曰viết 不bất 墮đọa 諸chư 數số 矣hĩ 。 又hựu 論luận 數số 乎hồ 。 曰viết 數sác 數sác 者giả 非phi 數số 。 邵# 子tử 亦diệc 云vân 一nhất 非phi 數số 也dã 。 從tùng 二nhị 起khởi 數số 。 師sư 因nhân 屈khuất 指chỉ 曰viết 。 一nhất 二nhị 三tam 四tứ 五ngũ 。 伸thân 指chỉ 曰viết 。 六lục 七thất 八bát 九cửu 十thập 。 此thử 處xứ 容dung 得đắc 一nhất 毫hào 情tình 識thức 造tạo 作tác 安an 排bài 也dã 乎hồ 。 推thôi 而nhi 行hành 之chi 。 化hóa 而nhi 裁tài 之chi 。 極cực 其kỳ 變biến 。 通thông 乎hồ 神thần 。 體thể 物vật 而nhi 不bất 可khả 遺di 百bá 姓tánh 日nhật 用dụng 而nhi 不bất 知tri 耳nhĩ 。 單đơn 執chấp 一nhất 句cú 。 不bất 墮đọa 諸chư 數số 。 乃nãi 是thị 剔dịch 出xuất 之chi 法Pháp 身thân 。 執chấp 之chi 是thị 為vi 理lý 障chướng 。 不bất 見kiến 道đạo 舍xá 第đệ 二nhị 句cú 第đệ 三tam 句cú 別biệt 無vô 第đệ 一nhất 句cú 乎hồ 。 不bất 則tắc 執chấp 名danh 相tướng 與dữ 掃tảo 名danh 相tướng 。 皆giai 不bất 能năng 會hội 通thông 。 依y 然nhiên 各các 守thủ 所sở 知tri 愚ngu 耳nhĩ 。 神thần 而nhi 明minh 之chi 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 。

會hội 通thông 不bất 礙ngại 名danh 相tướng

姚diêu 愚ngu 谷cốc 曰viết 西tây 來lai 以dĩ 破phá 名danh 相tướng 為vi 宗tông 。 何hà 樂nhạo/nhạc/lạc 於ư 存tồn 像tượng 教giáo 以dĩ 自tự 泥nê 其kỳ 宗tông 旨chỉ 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 人nhân 知tri 名danh 相tướng 之chi 為vi 名danh 相tướng 。 抑ức 不bất 知tri 名danh 相tướng 之chi 為vi 全toàn 機cơ 大đại 用dụng 也dã 。 佛Phật 初sơ 生sanh 指chỉ 天thiên 指chỉ 地địa 。 周chu 行hành 七thất 步bộ 。 目mục 顧cố 四tứ 方phương 。 與dữ 末mạt 後hậu 拈niêm 花hoa 亦diệc 何hà 非phi 名danh 相tướng 乎hồ 。

五ngũ 備bị 五ngũ 明minh

何hà 謂vị 五ngũ 備bị 曰viết 羅la 什thập 答đáp 遠viễn 公công 云vân 。 五ngũ 備bị 者giả 福phước 也dã 。 戒giới 也dã 。 博bác 聞văn 也dã 。 辨biện 才tài 也dã 。 深thâm 智trí 也dã 。 仁nhân 者giả 備bị 之chi 。 善thiện 弘hoằng 其kỳ 事sự 。 何hà 謂vị 佛Phật 學học 五ngũ 明minh 。 曰viết 聲thanh 明minh 。 巧xảo 明minh 。 醫y 明minh 。 謂vị 因nhân 明minh 。 內nội 明minh 也dã 。 四tứ 明minh 是thị 資tư 生sanh 用dụng 物vật 法pháp 制chế 名danh 義nghĩa 也dã 。 內nội 明minh 。 乃nãi 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 之chi 理lý 也dã 。 壽thọ 祠từ 。 平bình 術thuật 則tắc 四tứ 吠phệ 陀đà 外ngoại 道đạo 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 五Ngũ 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 無vô 所sở 不bất 知tri 能năng 。 於ư 曆lịch 律luật 學học 藝nghệ 。 莫mạc 不bất 通thông 曉hiểu 。 故cố 能năng 涉thiệp 俗tục 利lợi 生sanh 。 誰thùy 謂vị 文văn 佛Phật 入nhập 中trung 土thổ/độ 而nhi 不bất 能năng 讀đọc 此thử 土thổ/độ 之chi 書thư 乎hồ 。 達đạt 磨ma 對đối 彼bỉ 時thời 經kinh 論luận 支chi 蔓mạn 福phước 禱đảo 功công 德đức 之chi 病bệnh 。 而nhi 藥dược 救cứu 之chi 。 指chỉ 出xuất 心tâm 體thể 。 尊tôn 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 也dã 。 將tương 以dĩ 不bất 通thông 文văn 字tự 為vi 不bất 立lập 文văn 字tự 乎hồ 哉tai 。 盡tận 兩lưỡng 問vấn 是thị 文văn 字tự 海hải 。 伏phục 羲# 自tự 合hợp 俯phủ 仰ngưỡng 遠viễn 近cận 而nhi 讀đọc 天thiên 地địa 之chi 書thư 。 即tức 是thị 讀đọc 自tự 己kỷ 之chi 書thư 。 觸xúc 馬mã 龜quy 畫họa 卦# 圖đồ 。 乃nãi 是thị 抄sao 造tạo 化hóa 之chi 文văn 章chương 。 衍diễn 自tự 心tâm 之chi 秩# 序tự 。 一nhất 多đa 相tương/tướng 貫quán 。 總tổng 別biệt 同đồng 時thời 特đặc 世thế 眼nhãn 自tự 障chướng 耳nhĩ 。 折chiết 攝nhiếp 正chánh 欲dục 備bị 明minh 。 不bất 礙ngại 三tam 番phiên 兩lưỡng 折chiết 根căn 本bổn 智trí 易dị 得đắc 。 差sai 別biệt 智trí 難nạn/nan 窮cùng 。 分phần/phân 心tâm 分phần/phân 識thức 。 豈khởi 得đắc 已dĩ 乎hồ 。 佛Phật 見kiến 舁dư 豬trư 者giả 問vấn 之chi 。 舁dư 者giả 曰viết 佛Phật 具cụ 一nhất 切thiết 智trí 。 豬trư 亦diệc 不bất 識thức 。 佛Phật 曰viết 正chánh 須tu 問vấn 過quá 。 然nhiên 則tắc 好hảo/hiếu 問vấn 察sát 邇nhĩ 者giả 。 入nhập 太thái 廟miếu 每mỗi 事sự 問vấn 者giả 。 可khả 以dĩ 通thông 觀quán 矣hĩ 。 六lục 合hợp 周chu 行hành 。 初sơ 生sanh 即tức 備bị 。 物vật 物vật 皆giai 然nhiên 。 但đãn 不bất 自tự 知tri 耳nhĩ 。 不bất 因nhân 鏡kính 水thủy 。 誰thùy 見kiến 自tự 己kỷ 面diện 目mục 。 不bất 徵trưng 三tam 才tài 。 誰thùy 信tín 自tự 心tâm 條điều 理lý 。 慎thận 獨độc 格cách 致trí 。 仁nhân 智trí 交giao 圓viên 。 何hà 外ngoại 何hà 內nội 。 而nhi 自tự 裂liệt 其kỳ 夤# 哉tai 。 然nhiên 習tập 俗tục 浮phù 濁trược 。 不bất 能năng 清thanh 明minh 。 自tự 須tu 從tùng 靜tĩnh 正chánh 入nhập 。

金kim 鎞#

才tài 三tam

岐kỳ 伯bá 對đối 黃hoàng 帝đế 曰viết 。 言ngôn 天thiên 者giả 求cầu 之chi 本bổn 。 言ngôn 地địa 者giả 求cầu 之chi 位vị 。 言ngôn 人nhân 者giả 求cầu 之chi 氣khí 交giao 。 范phạm 蠡lễ 曰viết 持trì 盈doanh 者giả 與dữ 天thiên 。 定định 傾khuynh 者giả 與dữ 人nhân 。 節tiết 事sự 者giả 與dữ 地địa 。 孟# 子tử 曰viết 地địa 有hữu 肥phì 碻# 雨vũ 露lộ 之chi 養dưỡng 。 人nhân 事sự 之chi 不bất 齊tề 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 無vô 處xứ 不bất 具cụ 三tam 才tài 。 無vô 處xứ 不bất 是thị 三tam 不bất 齊tề 。 惟duy 心tâm 統thống 天thiên 地địa 人nhân 之chi 用dụng 。 而nhi 物vật 示thị 天thiên 地địa 人nhân 之chi 則tắc 。 見kiến 破phá 者giả 時thời 用dụng 之chi 。 即tức 時thời 統thống 之chi 矣hĩ 。 知tri 天thiên 即tức 能năng 用dụng 天thiên 。 知tri 地địa 即tức 能năng 用dụng 地địa 。 格cách 物vật 即tức 能năng 知tri 天thiên 地địa 。 而nhi 各các 正chánh 性tánh 命mạng 。 百bách 物vật 不bất 廢phế 。 惟duy 我ngã 裁tài 之chi 。 惟duy 我ngã 才tài 之chi 。 宗tông 門môn 無vô 所sở 不bất 統thống 。 超siêu 一nhất 切thiết 而nhi 入nhập 一nhất 切thiết 。 若nhược 膠giao 一nhất 橛quyết 猶do 是thị 枯khô 椿xuân 。

才tài 真chân 不bất 可khả 假giả

有hữu 假giả 道đạo 以dĩ 自tự 匿nặc 者giả 而nhi 真chân 才tài 必tất 不bất 可khả 假giả 也dã 。 處xử 於ư 才tài 不bất 才tài 之chi 間gian 似tự 之chi 而nhi 非phi 也dã 。 必tất 盡tận 其kỳ 變biến 。 知tri 其kỳ 故cố 。 而nhi 後hậu 不bất 枉uổng 其kỳ 才tài 。 不bất 負phụ 其kỳ 才tài 。 顯hiển 仁nhân 藏tạng 用dụng 。 則tắc 才tài 即tức 道đạo 也dã 劍kiếm 室thất 燈đăng 帷duy 。 正chánh 所sở 以dĩ 善thiện 用dụng 其kỳ 才tài 耳nhĩ 。

道Đạo 德đức 法pháp

體thể 道đạo 凝ngưng 德đức 而nhi 明minh 法pháp 。 則tắc 三tam 者giả 分phần/phân 而nhi 本bổn 一nhất 也dã 。 學học 者giả 不bất 析tích 以dĩ 顯hiển 之chi 。 則tắc 有hữu 乍sạ 聞văn 偏thiên 舉cử 。 而nhi 爭tranh 者giả 矣hĩ 。 法pháp 主chủ 於ư 明minh 。 德đức 主chủ 於ư 闇ám 。 道đạo 在tại 默mặc 識thức 。 或hoặc 離ly 法pháp 以dĩ 言ngôn 至chí 德đức 。 離ly 德đức 以dĩ 言ngôn 天thiên 道đạo 將tương 謂vị 制chế 度độ 果quả 為vi 末mạt 務vụ 。 而nhi 四tứ 時thời 與dữ 誠thành 明minh 。 無vô 與dữ 乎hồ 。

比tỉ 興hưng 賦phú

比tỉ 興hưng 賦phú 。 何hà 處xứ 不bất 具cụ 。 有hữu 比tỉ 中trung 之chi 興hưng 賦phú 焉yên 。 興hưng 中trung 之chi 比tỉ 賦phú 焉yên 。 賦phú 中trung 之chi 比tỉ 興hưng 焉yên 。 猶do 之chi 函hàm 蓋cái 乾can/kiền/càn 坤# 。 截tiệt 斷đoạn 眾chúng 流lưu 隨tùy 波ba 逐trục 浪lãng 之chi 可khả 九cửu 也dã 。 圓viên 覺giác 二nhị 十thập 五ngũ 清thanh 淨tịnh 輪luân 。 乃nãi 禪thiền 那na 玅# 奢xa 三tam 摩ma 之chi 所sở 衍diễn 也dã 。 華hoa 嚴nghiêm 之chi 旨chỉ 別biệt 即tức 是thị 圓viên 。 尚thượng 有hữu 疑nghi 耶da 。

因nhân 兩lưỡng 而nhi 後hậu 用dụng 參tham

鯤# 鵬# 者giả 淵uyên 天thiên 也dã 。 北bắc 南nam 者giả 冬đông 夏hạ 也dã 。 習tập 坎khảm 心tâm 亨# 。 而nhi 離ly 明minh 麗lệ 化hóa 也dã 。 高cao 深thâm 潛tiềm 飛phi 。 莫mạc 非phi 是thị 也dã 。 培bồi 風phong 者giả 下hạ 學học 而nhi 上thượng 達đạt 也dã 。 中trung 庸dong 首thủ 之chi 戒giới 懼cụ 。 論luận 語ngữ 首thủ 之chi 悅duyệt 樂lạc 。 同đồng 耶da 異dị 耶da 。 特đặc 刱# 筆bút 以dĩ 寫tả 之chi 。 而nhi 破phá 其kỳ 名danh 言ngôn 之chi 滯trệ 執chấp 耳nhĩ 。 因nhân 兩lưỡng 而nhi 後hậu 用dụng 參tham 。 此thử 所sở 以dĩ 貞trinh 夫phu 一nhất 也dã 。 執chấp 其kỳ 兩lưỡng 端đoan 。 用dụng 其kỳ 中trung 於ư 民dân 。 若nhược 執chấp 一nhất 端đoan 死tử 法pháp 。 必tất 不bất 能năng 用dụng 中trung 矣hĩ 。 故cố 曰viết 道đạo 寓# 於ư 器khí 。 亦diệc 泯mẫn 於ư 器khí 。 情tình 節tiết 於ư 法pháp 。 而nhi 泯mẫn 其kỳ 法pháp 。 過quá 而nhi 不bất 及cập 。 乃nãi 知tri 用dụng 中trung 。 中trung 而nhi 旁bàng 行hành 。 乃nãi 能năng 會hội 通thông 。

平bình 奇kỳ 互hỗ 藥dược

俗tục 不bất 可khả 醫y 。 非phi 奇kỳ 不bất 能năng 出xuất 類loại 拔bạt 萃tụy 。 好hảo/hiếu 奇kỳ 成thành 病bệnh 。 以dĩ 平bình 寔thật 消tiêu 歸quy 之chi 。 鄙bỉ 田điền 碻# 阪# 。 一nhất 望vọng 黃hoàng 茅mao 。 忽hốt 有hữu 古cổ 木mộc 危nguy 石thạch 。 寧ninh 不bất 一nhất 徘bồi 徊hồi 耶da 。 千thiên 人nhân 有hữu 英anh 。 一nhất 州châu 有hữu 豪hào 。 役dịch 人nhân 自tự 養dưỡng 。 執chấp 所sở 必tất 然nhiên 。 學học 者giả 卓trác 犖# 不bất 凡phàm 。 或hoặc 伉# 行hành 。 或hoặc 文văn 鋒phong 。 或hoặc 淹yêm 洽hiệp 。 或hoặc 高cao 逸dật 。 皆giai 喬kiều 楚sở 也dã 。 是thị 真chân 畸# 人nhân 。 不bất 依y 廡vũ 下hạ 。 別biệt 路lộ 孤cô 行hành 。 寧ninh 可khả 禁cấm 乎hồ 。 惟duy 遇ngộ 聖thánh 人nhân 。 乃nãi 能năng 賞thưởng 鑑giám 而nhi 煆# 化hóa 之chi 。 故cố 曰viết 怨oán 怒nộ 致trí 中trung 和hòa 。 奇kỳ 特đặc 造tạo 平bình 淡đạm 。

道đạo 善thiện 性tánh

一nhất 陰ấm 一nhất 陽dương 之chi 謂vị 道đạo 。 繼kế 之chi 者giả 善thiện 也dã 。 成thành 之chi 者giả 性tánh 也dã 。 此thử 舉cử 天thiên 命mạng 之chi 性tánh 而nhi 三tam 句cú 衍diễn 之chi 乎hồ 。 道đạo 之chi 泯mẫn 善thiện 性tánh 也dã 。 性tánh 之chi 藏tạng 善thiện 道đạo 也dã 。 善thiện 之chi 統thống 性tánh 道đạo 也dã 。 三tam 而nhi 一nhất 也dã 。 官quan 天thiên 繼kế 善thiện 。 人nhân 道đạo 總tổng 持trì 。 則tắc 由do 擇trạch 善thiện 。 得đắc 一nhất 善thiện 。 以dĩ 止chỉ 至chí 善thiện 。 故cố 曰viết 善thiện 用dụng 貫quán 有hữu 無vô 。 則tắc 全toàn 天thiên 委ủy 化hóa 。 造tạo 命mạng 俟sĩ 命mạng 。 皆giai 止chỉ 至chí 善thiện 中trung 之chi 固cố 然nhiên 者giả 也dã 。 非phi 知tri 其kỳ 故cố 則tắc 此thử 三tam 句cú 離ly 微vi 且thả 角giác 爭tranh 矣hĩ 。 知tri 惟duy 心tâm 識thức 矣hĩ 。 知tri 物vật 自tự 獻hiến 其kỳ 天thiên 則tắc 矣hĩ 。 器khí 自tự 具cụ 有hữu 良lương 法pháp 矣hĩ 。 統thống 類loại 時thời 宜nghi 。 本bổn 不bất 變biến 也dã 。 更cánh 有hữu 何hà 說thuyết 可khả 以dĩ 惑hoặc 我ngã 。 絲ti 毫hào 若nhược 疑nghi 。 請thỉnh 自tự 反phản 復phục 。

偏thiên 藥dược 正chánh 用dụng 須tu 知tri 其kỳ 故cố

主chủ 於ư 斷đoạn 欲dục 其kỳ 藥dược 多đa 偏thiên 。 主chủ 於ư 明minh 理lý 其kỳ 用dụng 自tự 正chánh 。 要yếu 惟duy 知tri 其kỳ 故cố 。 乃nãi 能năng 旁bàng 行hành 不bất 流lưu 而nhi 時thời 宜nghi 用dụng 中trung 。 夫phu 三tam 才tài 。 性tánh 命mạng 。 費phí 隱ẩn 秩# 序tự 。 一nhất 多đa 。 宇vũ 宙trụ 。 寂tịch 感cảm 橐# 籥# 。 所sở 謂vị 故cố 也dã 。 聖thánh 人nhân 知tri 其kỳ 故cố 而nhi 質chất 建kiến 不bất 惑hoặc 。 不bất 惑hoặc 。 乃nãi 是thị 真chân 不bất 動động 心tâm 。

時thời 正chánh 烹phanh 茶trà 。 杖trượng 人nhân 笑tiếu 曰viết 。 破phá 蒲bồ 葵quỳ 扇thiên/phiến 。 臘lạp 月nguyệt 亦diệc 有hữu 用dụng 處xứ 。

不bất 斷đoạn 滅diệt 而nhi 變biến 化hóa

丹đan 曰viết 。 如như 灰hôi 覆phú 火hỏa 。 此thử 亦diệc 一nhất 故cố 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 此thử 謂vị 終chung 不bất 可khả 斷đoạn 滅diệt 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 不bất 可khả 變biến 化hóa 也dã 。 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 薰huân 蒸chưng 。 學học 問vấn 陶đào 寫tả 。 正chánh 如như 剡# 矢thỉ 探thám 輪luân 者giả 然nhiên 。 又hựu 如như 移di 花hoa 接tiếp 木mộc 者giả 然nhiên 。 如như 法Pháp 制chế 之chi 。 如như 法Pháp 養dưỡng 之chi 。 乃nãi 得đắc 其kỳ 用dụng 。 豈khởi 曰viết 如như 灰hôi 覆phú 火hỏa 。 終chung 不bất 得đắc 斷đoạn 。 而nhi 置trí 之chi 諉# 之chi 乎hồ 。 欲dục 知tri 此thử 故cố 。 非phi 真chân 參tham 遍biến 參tham 。 不bất 決quyết 也dã 。

心tâm 自tự 本bổn 靈linh 受thọ 命mạng 如như 響hưởng

興hưng 公công 言ngôn 一nhất 友hữu 夢mộng 神thần 言ngôn 同đồng 學học 張trương 生sanh 初sơ 五ngũ 死tử 。 李# 生sanh 初sơ 十thập 死tử 。 驚kinh 醒tỉnh 記ký 之chi 。 至chí 期kỳ 果quả 然nhiên 。 此thử 何hà 故cố 耶da 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 心tâm 自tự 本bổn 靈linh 切thiết 勿vật 昧muội 滅diệt 。 易dị 言ngôn 受thọ 命mạng 如như 嚮hướng 。 尚thượng 不bất 信tín 乎hồ 。 筳# 篿# 者giả 。 鏡kính 聽thính 者giả 總tổng 以dĩ 至chí 誠thành 為vi 驗nghiệm 。 靜tĩnh 專chuyên 一nhất 心tâm 。 觸xúc 幾kỷ 成thành 識thức 況huống 叩khấu 之chi 靜tĩnh 正chánh 神thần 明minh 者giả 哉tai 。 大Đại 道Đạo 慧tuệ 足túc 而nhi 不bất 欲dục 為vi 慧tuệ 所sở 使sử 。 故cố 正chánh 訓huấn 不bất 詳tường 耳nhĩ 。 理lý 有hữu 顯hiển 晦hối 。 原nguyên 無vô 斷đoạn 滅diệt 。 如như 晦hối 夜dạ 不bất 見kiến 山sơn 林lâm 。 而nhi 山sơn 林lâm 如như 故cố 也dã 。 末mạt 流lưu 每mỗi 倚ỷ 心tâm 不bất 自tự 知tri 而nhi 荒hoang 之chi 噫# 。

報báo 不bất 忘vong

維duy 摩ma 經kinh 曰viết 。 無vô 我ngã 無vô 作tác 無vô 受thọ 者giả 。 善thiện 惡ác 之chi 報báo 亦diệc 不bất 忘vong 。 此thử 正chánh 顯hiển 虛hư 靈linh 不bất 昧muội 之chi 本bổn 體thể 。 此thử 正chánh 顯hiển 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 為vi 固cố 然nhiên 。 正chánh 己kỷ 晏# 逝thệ 謂vị 之chi 。 無vô 作tác 無vô 受thọ 。 業nghiệp 力lực 強cường 弱nhược 自tự 作tác 自tự 受thọ 。 原nguyên 無vô 所sở 逃đào 也dã 。 惡ác 空không 強cường/cưỡng 自tự 解giải 說thuyết 。 臨lâm 終chung 迫bách 乃nãi 情tình 見kiến 。 與dữ 正chánh 己kỷ 晏# 逝thệ 者giả 宵tiêu 壞hoại 懸huyền 隔cách 矣hĩ 。 辟tịch 如như 口khẩu 作tác 大đại 言ngôn 。 空không 房phòng 毛mao 侸# 。 業nghiệp 報báo 隨tùy 現hiện 。 更cánh 何hà 諉# 哉tai 。 以dĩ 易dị 徵trưng 之chi 。 一nhất 不bất 壞hoại 。 二nhị 亦diệc 不bất 壞hoại 。 決quyết 無vô 二nhị 外ngoại 之chi 一nhất 。 千thiên 里lý 應ưng 違vi 。 始thỉ 於ư 一nhất 念niệm 。 因nhân 果quả 歷lịch 然nhiên 。 本bổn 不bất 可khả 昧muội 。 豈khởi 必tất 臨lâm 終chung 乃nãi 知tri 之chi 乎hồ 。 故cố 曰viết 知tri 無vô 我ngã 。 則tắc 不bất 違vi 理lý 。 知tri 不bất 忘vong 。 則tắc 不bất 壞hoại 事sự 。 依y 法pháp 而nhi 住trụ 。 即tức 是thị 脫thoát 體thể 無vô 依y 。 不bất 可khả 以dĩ 剝bác 蕉tiêu 之chi 語ngữ 。 而nhi 昧muội 其kỳ 寔thật 際tế 也dã 。

研nghiên 極cực 徵trưng 信tín

本bổn 為vi 盲manh 修tu 。 故cố 須tu 勉miễn 其kỳ 參tham 究cứu 。 往vãng 往vãng 錯thác 仞nhận 。 又hựu 復phục 蹉sa 過quá 。 不bất 可khả 語ngữ 上thượng 。 誤ngộ 而nhi 可khả 乎hồ 。 若nhược 人nhân 欲dục 了liễu 知tri 日nhật 日nhật 念niệm 誦tụng 猶do 不bất 破phá 生sanh 死tử 之chi 疑nghi 乎hồ 。 真chân 參tham 見kiến 性tánh 。 猶do 不bất 破phá 心tâm 識thức 之chi 疑nghi 城thành 乎hồ 。 緣duyên 生sanh 無vô 性tánh 。 猶do 不bất 破phá 恍hoảng 惚hốt 而nhi 安an 法pháp 位vị 乎hồ 。 中trung 庸dong 言ngôn 盡tận 性tánh 盡tận 人nhân 盡tận 物vật 。 易dị 言ngôn 至chí 精tinh 至chí 變biến 至chí 神thần 。 自tự 非phi 研nghiên 極cực 徵trưng 信tín 。 安an 能năng 決quyết 疑nghi 。 末mạt 流lưu 無vô 真chân 願nguyện 力lực 。 道đạo 聽thính 說thuyết 鈴linh 。 八bát 風phong 一nhất 吹xuy 。 毫hào 無vô 主chủ 宰tể 。 受thọ 用dụng 不bất 及cập 。 曼mạn 語ngữ 紿# 人nhân 。 又hựu 不bất 如như 荷hà 鉏# 磨ma 研nghiên 。 自tự 食thực 其kỳ 力lực 者giả 。 之chi 為vi 無vô 欺khi 也dã 。

杖trượng 門môn 隨tùy 集tập

天thiên 界giới 學học 人nhân 。 大đại 幬# 何hà 三tam 省tỉnh 。 劉lưu 邦bang 胤dận 。 較giảo 。

雙song 選tuyển 社xã

六lục 十thập 四tứ 種chủng 當đương 如như 事sự

此thử 事sự 當đương 如như 事sự 選tuyển 。 事sự 選tuyển 當đương 如như 事sự 射xạ 。 事sự 射xạ 當đương 如như 事sự 中trung 。 事sự 中trung 當đương 如như 事sự 卜bốc 。 事sự 卜bốc 當đương 如như 事sự 佛Phật 。 事sự 佛Phật 當đương 如như 事sự 感cảm 。 事sự 感cảm 當đương 如như 事sự 天thiên 。 事sự 天thiên 當đương 如như 事sự 君quân 。 事sự 君quân 當đương 如như 事sự 鏡kính 。 事sự 鏡kính 當đương 如như 事sự 親thân 。 事sự 親thân 當đương 如như 事sự 燈đăng 。 事sự 燈đăng 當đương 如như 事sự 暗ám 。 事sự 暗ám 當đương 如như 事sự 心tâm 。 事sự 心tâm 當đương 如như 事sự 師sư 。 事sự 師sư 當đương 如như 事sự 眼nhãn 。 事sự 眼nhãn 當đương 如như 事sự 夢mộng 。 事sự 夢mộng 當đương 如như 事sự 友hữu 。 事sự 友hữu 當đương 如như 事sự 想tưởng 。 事sự 想tưởng 當đương 如như 事sự 子tử 。 事sự 子tử 當đương 如như 事sự 病bệnh 。 事sự 病bệnh 當đương 如như 事sự 冤oan 。 事sự 冤oan 當đương 如như 事sự 救cứu 。 事sự 救cứu 當đương 如như 事sự 毒độc 。 事sự 毒độc 當đương 如như 事sự 情tình 。 事sự 情tình 當đương 如như 事sự 偶ngẫu 。 事sự 偶ngẫu 當đương 如như 事sự 繡tú 。 事sự 繡tú 當đương 如như 事sự 春xuân 。 事sự 春xuân 當đương 如như 事sự 園viên 。 事sự 園viên 當đương 如như 事sự 種chủng 。 事sự 種chủng 當đương 如như 事sự 名danh 。 事sự 名danh 當đương 如như 事sự 仇cừu 。 事sự 仇cừu 當đương 如như 事sự 利lợi 。 事sự 利lợi 當đương 如như 事sự 罪tội 。 事sự 罪tội 當đương 如như 事sự 欲dục 。 事sự 欲dục 當đương 如như 事sự 刑hình 。 事sự 刑hình 當đương 如như 事sự 革cách 。 事sự 革cách 當đương 如như 事sự 誠thành 。 事sự 誠thành 當đương 如như 事sự 鬼quỷ 。 事sự 鬼quỷ 當đương 如như 事sự 民dân 。 事sự 民dân 當đương 如như 事sự 神thần 。 事sự 神thần 當đương 如như 事sự 群quần 。 事sự 群quần 當đương 如như 事sự 怨oán 。 事sự 怨oán 當đương 如như 事sự 貞trinh 。 事sự 貞trinh 當đương 如như 事sự 元nguyên 。 事sự 元nguyên 當đương 如như 事sự 險hiểm 。 事sự 險hiểm 當đương 如như 事sự 蒙mông 。 事sự 蒙mông 當đương 如như 事sự 畏úy 。 事sự 畏úy 當đương 如như 事sự 影ảnh 。 事sự 影ảnh 當đương 如như 事sự 欺khi 。 事sự 欺khi 當đương 如như 事sự 意ý 。 事sự 意ý 當đương 如như 事sự 智trí 。 事sự 智trí 當đương 如như 事sự 惑hoặc 。 事sự 惑hoặc 當đương 如như 事sự 法pháp 。 事sự 法pháp 當đương 如như 事sự 行hành 。 事sự 行hành 當đương 如như 事sự 變biến 。 事sự 變biến 當đương 如như 事sự 悟ngộ 。 事sự 悟ngộ 當đương 如như 事sự 窮cùng 。 事sự 窮cùng 當đương 如như 事sự 證chứng 。 事sự 證chứng 當đương 如như 事sự 迷mê 。 事sự 迷mê 當đương 如như 事sự 覺giác 。 事sự 覺giác 當đương 如như 事sự 密mật 。 事sự 密mật 當đương 如như 事sự 藏tạng 。 事sự 藏tạng 當đương 如như 事sự 誰thùy 。 誰thùy 是thị 其kỳ 人nhân 咄đốt 咄đốt 。

名danh 教giáo 宗tông 旨chỉ 之chi 大đại 端đoan

天thiên 地địa 之chi 能năng 長trường 生sanh 不bất 死tử 者giả 。 在tại 二nhị 氣khí 之chi 中trung 和hòa 。 佛Phật 聖thánh 之chi 能năng 長trường 生sanh 不bất 死tử 者giả 。 在tại 此thử 心tâm 之chi 精tinh 一nhất 。 範phạm 圍vi 天thiên 地địa 之chi 化hóa 而nhi 不bất 過quá 者giả 在tại 易dị 簡giản 。 曲khúc 成thành 萬vạn 物vật 之chi 業nghiệp 而nhi 不bất 遺di 者giả 在tại 勤cần 儉kiệm 。 精tinh 一nhất 非phi 勤cần 儉kiệm 則tắc 不bất 成thành 。 勤cần 儉kiệm 非phi 精tinh 一nhất 則tắc 不bất 當đương 。 易dị 簡giản 非phi 勤cần 儉kiệm 則tắc 不bất 能năng 。 範phạm 圍vi 中trung 和hòa 非phi 勤cần 儉kiệm 則tắc 不bất 能năng 位vị 育dục 。 唯duy 勤cần 於ư 聖thánh 人nhân 之chi 名danh 教giáo 。 則tắc 天thiên 下hạ 有hữu 功công 於ư 生sanh 發phát 。 唯duy 儉kiệm 於ư 聖thánh 人nhân 之chi 名danh 教giáo 。 則tắc 天thiên 下hạ 有hữu 德đức 於ư 收thu 成thành 。 勤cần 而nhi 不bất 儉kiệm 則tắc 虛hư 花hoa 不bất 果quả 。 儉kiệm 而nhi 不bất 勤cần 則tắc 死tử 煞sát 無vô 為vi 。 天thiên 行hành 健kiện 而nhi 勤cần 不bất 息tức 於ư 博bác 施thí 。 地địa 載tái 厚hậu 而nhi 儉kiệm 有hữu 餘dư 於ư 濟tế 眾chúng 。 民dân 不bất 務vụ 易dị 簡giản 。 則tắc 浮phù 蕩đãng 於ư 生sanh 死tử 。 皆giai 無vô 結kết 實thật 。 民dân 不bất 務vụ 精tinh 一nhất 。 則tắc 雜tạp 亂loạn 於ư 性tánh 命mạng 。 皆giai 無vô 歸quy 根căn 。 聖thánh 學học 不bất 精tinh 一nhất 。 則tắc 天thiên 人nhân 之chi 道đạo 不bất 明minh 。 聖thánh 治trị 不bất 易dị 簡giản 。 則tắc 倫luân 常thường 之chi 道đạo 不bất 行hành 。 修tu 身thân 齊tề 家gia 不bất 勤cần 儉kiệm 則tắc 敗bại 亡vong 。 正chánh 心tâm 誠thành 意ý 不bất 精tinh 一nhất 則tắc 茫mang 昧muội 。 三tam 教giáo 九cửu 流lưu 。 百bách 工công 技kỹ 藝nghệ 治trị 世thế 出xuất 世thế 。 教giáo 人nhân 養dưỡng 人nhân 。 不bất 於ư 精tinh 一nhất 中trung 和hòa 易dị 簡giản 勤cần 儉kiệm 中trung 八bát 字tự 。 而nhi 得đắc 其kỳ 宗tông 旨chỉ 。 則tắc 終chung 是thị 雜tạp 用dụng 形hình 神thần 。 徒đồ 勞lao 生sanh 死tử 不bất 當đương 。 於ư 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 之chi 法pháp 以dĩ 精tinh 一nhất 而nhi 參tham 悟ngộ 於ư 宗tông 門môn 。 則tắc 證chứng 金kim 剛cang 上thượng 師sư 。 以dĩ 勤cần 儉kiệm 而nhi 修tu 證chứng 於ư 教giáo 法pháp 。 則tắc 成thành 華hoa 嚴nghiêm 密mật 藏tạng 。

六lục 十thập 四tứ 種chủng 妙diệu 于vu 參tham

雙song 選tuyển 妙diệu 于vu 促xúc 參tham 。 促xúc 參tham 妙diệu 于vu 杖trượng 易dị 。 杖trượng 易dị 妙diệu 于vu 機cơ 創sáng/sang 。 機cơ 創sáng/sang 妙diệu 于vu 交giao 隔cách 。 交giao 隔cách 妙diệu 于vu 兩lưỡng 責trách 。 兩lưỡng 責trách 妙diệu 于vu 不bất 白bạch 。 不bất 白bạch 妙diệu 于vu 爻hào 觸xúc 。 爻hào 觸xúc 妙diệu 于vu 見kiến 獨độc 。 見kiến 獨độc 妙diệu 于vu 四tứ 迷mê 。 四tứ 迷mê 妙diệu 于vu 夢mộng 駭hãi 。 夢mộng 駭hãi 妙diệu 于vu 路lộ 亡vong 。 路lộ 亡vong 妙diệu 于vu 蹋đạp 毒độc 。 蹋đạp 毒độc 妙diệu 于vu 眼nhãn 瞥miết 。 眼nhãn 瞥miết 妙diệu 于vu 伏phục 符phù 。 伏phục 符phù 妙diệu 于vu 對đối 背bối/bội 。 對đối 背bối/bội 妙diệu 于vu 脫thoát 屣tỉ 。 脫thoát 屣tỉ 妙diệu 于vu 升thăng 刺thứ 。 升thăng 刺thứ 妙diệu 于vu 計kế 殺sát 。 計kế 殺sát 妙diệu 于vu 奪đoạt 空không 。 奪đoạt 空không 妙diệu 于vu 隙khích 死tử 。 隙khích 死tử 妙diệu 于vu 活hoạt 橫hoạnh/hoành 。 活hoạt 橫hoạnh/hoành 妙diệu 于vu 解giải 橛quyết 。 解giải 橛quyết 妙diệu 于vu 滅diệt 垛# 。 滅diệt 垛# 妙diệu 于vu 鋒phong 的đích 。 鋒phong 的đích 妙diệu 于vu 破phá 立lập 。 破phá 立lập 妙diệu 于vu 谷cốc 函hàm 。 谷cốc 函hàm 妙diệu 于vu 飛phi 幻huyễn 。 飛phi 幻huyễn 妙diệu 于vu 勿vật 與dữ 。 勿vật 與dữ 妙diệu 于vu 兼kiêm 收thu 。 兼kiêm 收thu 妙diệu 于vu 群quần 放phóng 。 群quần 放phóng 妙diệu 于vu 驅khu 疏sớ/sơ 。 驅khu 疏sớ/sơ 妙diệu 于vu 不bất 逃đào 。 不bất 逃đào 妙diệu 于vu 宥hựu 宗tông 。 宥hựu 宗tông 妙diệu 于vu 格cách 拜bái 。 格cách 拜bái 妙diệu 于vu 訂# 拆# 。 訂# 拆# 妙diệu 于vu 逆nghịch 成thành 。 逆nghịch 成thành 妙diệu 于vu 傷thương 出xuất 。 傷thương 出xuất 妙diệu 于vu 風phong 入nhập 。 風phong 入nhập 妙diệu 于vu 木mộc 先tiên 。 木mộc 先tiên 妙diệu 于vu 火hỏa 薦tiến 。 火hỏa 薦tiến 妙diệu 于vu 革cách 金kim 。 革cách 金kim 妙diệu 于vu 食thực 句cú 。 食thực 句cú 妙diệu 于vu 神thần 示thị 。 神thần 示thị 妙diệu 于vu 春xuân 甘cam 。 春xuân 甘cam 妙diệu 于vu 偷thâu 絕tuyệt 。 偷thâu 絕tuyệt 妙diệu 于vu 花hoa 語ngữ 。 花hoa 語ngữ 妙diệu 于vu 石thạch 頷hạm 。 石thạch 頷hạm 妙diệu 于vu 天thiên 故cố 。 天thiên 故cố 妙diệu 于vu 笑tiếu 逗đậu 。 笑tiếu 逗đậu 妙diệu 于vu 竿can/cán 倒đảo 。 竿can/cán 倒đảo 妙diệu 于vu 不bất 指chỉ 。 不bất 指chỉ 妙diệu 于vu 古cổ 在tại 。 古cổ 在tại 妙diệu 于vu 傳truyền 賺# 。 傳truyền 賺# 妙diệu 于vu 今kim 無vô 。 今kim 無vô 妙diệu 于vu 不bất 敢cảm 。 不bất 敢cảm 妙diệu 于vu 蟄chập 申thân 。 蟄chập 申thân 妙diệu 于vu 試thí 多đa 。 試thí 多đa 妙diệu 于vu 森sâm 愚ngu 。 森sâm 愚ngu 妙diệu 于vu 不bất 印ấn 。 不bất 印ấn 妙diệu 于vu 文văn 艸thảo 。 文văn 艸thảo 妙diệu 于vu 眾chúng 謀mưu 。 眾chúng 謀mưu 妙diệu 于vu 葵quỳ 帝đế 。 葵quỳ 帝đế 妙diệu 于vu 拱củng 眉mi 。 拱củng 眉mi 妙diệu 于vu 命mạng 命mạng 。 丹đan 衷# 曰viết 。 八bát 八bát 交giao 參tham 。 咄đốt 咄đốt 命mạng 命mạng 。 當đương 玅# 者giả 誰thùy 。

參tham 悟ngộ 宗tông 旨chỉ 之chi 大đại 端đoan

杖trượng 人nhân 已dĩ 序tự 結kết 社xã 之chi 意ý 。 尚thượng 未vị 拈niêm 出xuất 雙song 選tuyển 之chi 宗tông 旨chỉ 當đương 如như 何hà 下hạ 手thủ 。 始thỉ 能năng 全toàn 身thân 拶# 入nhập 。 不bất 致trí 於ư 互hỗ 相tương 鈍độn 置trí 也dã 。 夫phu 選tuyển 佛Phật 選tuyển 儒nho 之chi 舉cử 。 古cổ 人nhân 從tùng 來lai 如như 此thử 結kết 社xã 。 間gian 亦diệc 有hữu 深thâm 於ư 不bất 二nhị 之chi 名danh 教giáo 者giả 。 然nhiên 此thử 不bất 傳truyền 之chi 密mật 。 久cửu 在tại 二nhị 宗tông 之chi 故cố 紙chỉ 堆đôi 頭đầu 。 爛lạn 籐đằng 套sáo 裏lý 。 又hựu 有hữu 幾kỷ 人nhân 能năng 自tự 夢mộng 發phát 疑nghi 情tình 。 求cầu 其kỳ 妙diệu 協hiệp 而nhi 無vô 遺di 憾hám 哉tai 。 今kim 杖trượng 人nhân 特đặc 地địa 刱# 起khởi 此thử 機cơ 。 何hà 當đương 仍nhưng 以dĩ 故cố 爛lạn 埋mai 沒một 諸chư 英anh 奇kỳ 耶da 。 且thả 二nhị 宗tông 故cố 爛lạn 。 非phi 二nhị 宗tông 咎cữu 也dã 。 直trực 是thị 無vô 真chân 師sư 友hữu 深thâm 錐trùy 痛thống 劄# 。 以dĩ 了liễu 生sanh 死tử 證chứng 性tánh 命mạng 之chi 宗tông 旨chỉ 。 使sử 彼bỉ 真chân 參tham 實thật 究cứu 。 自tự 悟ngộ 此thử 向hướng 上thượng 不bất 傳truyền 之chi 密mật 耳nhĩ 。 果quả 有hữu 真chân 師sư 友hữu 。 又hựu 何hà 患hoạn 乎hồ 不bất 立lập 見kiến 斬trảm 新tân 之chi 條điều 令linh 哉tai 。 先tiên 此thử 已dĩ 示thị 六lục 十thập 四tứ 種chủng 當đương 如như 事sự 。 更cánh 續tục 示thị 六lục 十thập 四tứ 種chủng 妙diệu 於ư 參tham 。 并tinh 使sử 同đồng 社xã 者giả 深thâm 心tâm 拶# 入nhập 。 必tất 期kỳ 於ư 同đồng 轉chuyển 變biến 。 同đồng 悟ngộ 證chứng 。 庶thứ 不bất 負phụ 矢thỉ 上thượng 加gia 尖tiêm 之chi 神thần 疾tật 。 亦diệc 不bất 致trí 杖trượng 人nhân 徒đồ 於ư 大đại 庾dữu 嶺lĩnh 頭đầu 以dĩ 網võng 張trương 取thủ 此thử 沒một 勾# 當đương 也dã 。 咦# 。 還hoàn 有hữu 性tánh 燥táo 漢hán 子tử 來lai 相tương/tướng 叫khiếu 喚hoán 。 使sử 此thử 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 。 之chi 真chân 種chủng 艸thảo 不bất 昧muội 滅diệt 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 望vọng 甚thậm 。 丹đan 衷# 曰viết 。 總tổng 以dĩ 慾dục 忿phẫn 油du 麵miến 。 刳khô 洗tẩy 浸tẩm 激kích 。 乃nãi 中trung 節tiết 耳nhĩ 。 又hựu 為vi 偏thiên 高cao 執chấp 旛phan 。 故cố 因nhân 生sanh 成thành 之chi 易dị 而nhi 化hóa 裁tài 之chi 。 苦khổ 心tâm 哉tai 。

正chánh 決quyết

欲dục 為vi 英anh 雄hùng 豪hào 傑kiệt 賢hiền 聖thánh 佛Phật 祖tổ 。 必tất 先tiên 降hàng 伏phục 自tự 心tâm 。 然nhiên 後hậu 始thỉ 能năng 降hàng 伏phục 天thiên 下hạ 。 必tất 要yếu 作tác 佛Phật 聖thánh 英anh 豪hào 則tắc 此thử 。 心tâm 自tự 能năng 降hàng 伏phục 。 世thế 界giới 是thị 個cá 洪hồng 爐lô 。 人nhân 人nhân 都đô 被bị 世thế 界giới 磨ma 壞hoại 。 是thị 個cá 漢hán 。 始thỉ 被bị 世thế 界giới 磨ma 成thành 。 造tạo 化hóa 必tất 奪đoạt 英anh 雄hùng 之chi 志chí 。 始thỉ 能năng 化hóa 英anh 雄hùng 。 英anh 雄hùng 必tất 奪đoạt 造tạo 化hóa 之chi 權quyền 。 始thỉ 能năng 雄hùng 造tạo 化hóa 。 若nhược 能năng 為vi 千thiên 古cổ 傷thương 心tâm 之chi 人nhân 。 則tắc 能năng 作tác 萬vạn 世thế 快khoái 心tâm 之chi 事sự 。 人nhân 如như 比tỉ 干can 心tâm 可khả 剖phẫu 。 是thị 何hà 等đẳng 心tâm 。 心tâm 如như 比tỉ 干can 人nhân 可khả 友hữu 。 作tác 麼ma 生sanh 友hữu 。 人nhân 誰thùy 不bất 有hữu 此thử 心tâm 。 誰thùy 是thị 有hữu 此thử 心tâm 人nhân 。 常Thường 啼Đề 菩Bồ 薩Tát 賣mại 心tâm 肝can 。 求cầu 般Bát 若Nhã 賣mại 底để 是thị 甚thậm 麼ma 心tâm 肝can 。 更cánh 求cầu 甚thậm 麼ma 般Bát 若Nhã 。 誰thùy 要yếu 買mãi 此thử 個cá 心tâm 。 買mãi 此thử 心tâm 來lai 將tương 何hà 用dụng 耶da 。 一nhất 星tinh 真chân 火hỏa 。 能năng 成thành 天thiên 下hạ 之chi 烈liệt 燄diệm 。 一nhất 滴tích 真chân 水thủy 。 能năng 收thu 天thiên 下hạ 之chi 狂cuồng 瀾lan 。 一nhất 念niệm 真chân 誠thành 能năng 感cảm 天thiên 地địa 之chi 化hóa 機cơ 。 一nhất 念niệm 真chân 心tâm 。 能năng 全toàn 法Pháp 界Giới 之chi 種chủng 性tánh 。 欺khi 一nhất 星tinh 之chi 火hỏa 。 必tất 為vi 天thiên 下hạ 烈liệt 燄diệm 所sở 燒thiêu 。 欺khi 一nhất 滴tích 之chi 水thủy 。 必tất 為vi 天thiên 下hạ 狂cuồng 瀾lan 所sở 沒một 。 欺khi 師sư 友hữu 之chi 一nhất 法pháp 。 必tất 為vi 邪tà 異dị 無vô 救cứu 之chi 迷mê 徒đồ 。 欺khi 言ngôn 行hạnh 之chi 一nhất 幾kỷ 。 必tất 為vi 萬vạn 世thế 自tự 心tâm 之chi 劫kiếp 賊tặc 。 欲dục 求cầu 超siêu 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 。 何hà 憚đạn 而nhi 不bất 肯khẳng 存tồn 真chân 盡tận 天thiên 下hạ 人nhân 弄lộng 假giả 。 只chỉ 成thành 就tựu 了liễu 個cá 作tác 真chân 之chi 人nhân 。 作tác 真chân 底để 人nhân 。 既ký 不bất 怕phạ 作tác 真chân 底để 人nhân 。 又hựu 豈khởi 怕phạ 弄lộng 假giả 底để 人nhân 。 故cố 曰viết 天thiên 地địa 鬼quỷ 神thần 刀đao 兵binh 水thủy 火hỏa 。 極cực 怕phạ 至chí 誠thành 猶do 信tín 不bất 及cập 耶da 。 事sự 事sự 物vật 物vật 皆giai 有hữu 個cá 天thiên 然nhiên 絕tuyệt 妙diệu 。 只chỉ 是thị 當đương 機cơ 蹉sa 過quá 。 便tiện 成thành 迷mê 倒đảo 。 真chân 工công 夫phu 只chỉ 是thị 閒gian/nhàn 忙mang 逆nghịch 順thuận 中trung 。 無vô 可khả 奈nại 何hà 處xứ 。 自tự 己kỷ 參tham 究cứu 。 久cửu 之chi 自tự 入nhập 自tự 開khai 。

斧phủ 鐸đạc

問vấn 曰viết 不bất 知tri 盤bàn 古cổ 一nhất 斧phủ 從tùng 何hà 處xứ 來lai 的đích 。 曰viết 我ngã 於ư 不bất 得đắc 已dĩ 處xứ 。 忽hốt 然nhiên 感cảm 觸xúc 著trước 此thử 物vật 耳nhĩ 。 問vấn 感cảm 觸xúc 後hậu 又hựu 何hà 如như 。 曰viết 我ngã 終chung 不bất 敢cảm 輕khinh 此thử 一nhất 問vấn 。 問vấn 儀nghi 封phong 人nhân 中trung 途đồ 替thế 天thiên 拋phao 出xuất 一nhất 個cá 木mộc 鐸đạc 。 有hữu 知tri 其kỳ 來lai 處xứ 麼ma 。 曰viết 答đáp 在tại 問vấn 處xứ 。 曰viết 何hà 故cố 用dụng 此thử 。 曰viết 心tâm 無vô 師sư 法pháp 。 則tắc 不bất 能năng 使sử 六lục 識thức 嚴nghiêm 密mật 。 如như 六lục 部bộ 之chi 臣thần 服phục 。 以dĩ 統thống 六lục 根căn 六lục 塵trần 。 如như 六lục 合hợp 之chi 泰thái 寧ninh 。 古cổ 人nhân 曰viết 寧ninh 作tác 心tâm 師sư 。 不bất 可khả 師sư 心tâm 。 此thử 心tâm 師sư 法pháp 。 又hựu 從tùng 何hà 出xuất 耶da 。 將tương 謂vị 眾chúng 人nhân 師sư 賢hiền 人nhân 。 賢hiền 人nhân 師sư 聖thánh 人nhân 。 聖thánh 人nhân 師sư 萬vạn 物vật 耶da 。 萬vạn 物vật 即tức 天thiên 地địa 也dã 。 天thiên 地địa 萬vạn 物vật 。 皆giai 於ư 穆mục 之chi 斧phủ 鐸đạc 也dã 。 斧phủ 鐸đạc 者giả 能năng 造tạo 規quy 矩củ 傳truyền 規quy 矩củ 。 而nhi 斧phủ 鐸đạc 即tức 規quy 矩củ 也dã 。 惟duy 志chí 於ư 公công 。 則tắc 能năng 致trí 真chân 知tri 。 而nhi 立lập 其kỳ 大đại 者giả 。 故cố 物vật 格cách 而nhi 無vô 惑hoặc 。 物vật 格cách 無vô 惑hoặc 。 處xứ 處xứ 皆giai 天thiên 命mạng 之chi 流lưu 行hành 。 使sử 初sơ 志chí 之chi 不bất 公công 不bất 大đại 。 又hựu 何hà 能năng 學học 而nhi 不bất 厭yếm 。 誨hối 人nhân 不bất 倦quyện 。 如như 天thiên 之chi 行hành 健kiện 地địa 之chi 效hiệu 順thuận 而nhi 至chí 誠thành 無vô 息tức 哉tai 。 唯duy 君quân 與dữ 師sư 能năng 得đắc 此thử 斧phủ 鐸đạc 。 則tắc 能năng 主chủ 教giáo 養dưỡng 之chi 道đạo 。 姑cô 析tích 而nhi 言ngôn 之chi 。 以dĩ 衣y 食thực 之chi 教giáo 養dưỡng 身thân 。 以dĩ 倫luân 常thường 之chi 教giáo 養dưỡng 世thế 。 以dĩ 仁nhân 義nghĩa 之chi 教giáo 養dưỡng 情tình 。 以dĩ 道Đạo 德đức 之chi 教giáo 養dưỡng 心tâm 。 以dĩ 天thiên 命mạng 之chi 教giáo 養dưỡng 性tánh 。 以dĩ 向hướng 上thượng 不bất 傳truyền 之chi 教giáo 養dưỡng 神thần 化hóa 。 但đãn 標tiêu 仁nhân 義nghĩa 。 則tắc 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 。 仁nhân 也dã 。 各các 得đắc 其kỳ 所sở 義nghĩa 也dã 。 若nhược 曰viết 於ư 穆mục 不bất 已dĩ 。 則tắc 一nhất 切thiết 皆giai 歸quy 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 矣hĩ 。 君quân 師sư 授thọ 天thiên 下hạ 臣thần 民dân 以dĩ 規quy 矩củ 。 天thiên 下hạ 各các 時thời 習tập 其kỳ 規quy 矩củ 。 而nhi 成thành 天thiên 下hạ 之chi 巧xảo 。 善thiện 取thủ 法pháp 則tắc 自tự 省tỉnh 力lực 。 善thiện 讀đọc 書thư 則tắc 自tự 會hội 通thông 。 能năng 戒giới 慎thận 則tắc 自tự 悅duyệt 樂lạc 。 能năng 專chuyên 精tinh 則tắc 自tự 入nhập 神thần 。 蓋cái 以dĩ 習tập 其kỳ 所sở 知tri 。 其kỳ 所sở 不bất 知tri 自tự 悟ngộ 。 行hành 其kỳ 所sở 能năng 。 其kỳ 所sở 不bất 能năng 者giả 自tự 成thành 也dã 。 能năng 盡tận 子tử 道đạo 則tắc 父phụ 母mẫu 在tại 其kỳ 中trung 。 若nhược 以dĩ 養dưỡng 子tử 方phương 知tri 父phụ 母mẫu 恩ân 。 則tắc 為vi 子tử 時thời 皆giai 不bất 能năng 盡tận 孝hiếu 道đạo 矣hĩ 。 真chân 忠trung 孝hiếu 人nhân 。 決quyết 不bất 謂vị 自tự 己kỷ 是thị 忠trung 孝hiếu 。 孔khổng 子tử 是thị 立lập 極cực 聖thánh 人nhân 。 學học 易dị 可khả 以dĩ 無vô 過quá 。 顏nhan 子tử 是thị 克khắc 復phục 亞# 聖thánh 。 知tri 幾kỷ 能năng 不bất 違vi 仁nhân 。 尼ni 山sơn 以dĩ 萬vạn 世thế 為vi 國quốc 土độ 。 顏nhan 子tử 易dị 短đoản 命mạng 為vi 長trường/trưởng 年niên 。 聖thánh 人nhân 責trách 君quân 子tử 甚thậm 忠trung 。 責trách 小tiểu 人nhân 甚thậm 恕thứ 。 不bất 敢cảm 抹mạt 殺sát 小tiểu 人nhân 一nhất 念niệm 之chi 良lương 。 不bất 忍nhẫn 姑cô 息tức 君quân 子tử 一nhất 念niệm 之chi 過quá 。 在tại 君quân 子tử 心tâm 上thượng 挽vãn 救cứu 出xuất 小tiểu 人nhân 。 在tại 小tiểu 人nhân 心tâm 上thượng 挑thiêu 剔dịch 出xuất 君quân 子tử 。 善thiện 立lập 義nghĩa 則tắc 自tự 貴quý 。 善thiện 集tập 義nghĩa 則tắc 豫dự 定định 。 不bất 為vì 己kỷ 甚thậm 則tắc 大đại 。 能năng 留lưu 後hậu 手thủ 則tắc 昌xương 。 求cầu 人nhân 之chi 短đoản 。 雖tuy 古cổ 聖thánh 賢hiền 亦diệc 有hữu 過quá 。 用dụng 人nhân 之chi 長trường/trưởng 。 雖tuy 下hạ 流lưu 者giả 無vô 可khả 棄khí 。 口khẩu 業nghiệp 最tối 利lợi 害hại 。 小tiểu 則tắc 關quan 一nhất 人nhân 一nhất 家gia 。 大đại 則tắc 關quan 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 。 學học 道Đạo 自tự 不bất 妄vọng 語ngữ 始thỉ 。 口khẩu 無vô 擇trạch 言ngôn 者giả 。

時thời 然nhiên 後hậu 言ngôn 。 言ngôn 為vi 心tâm 苗miêu 。 一nhất 勘khám 便tiện 知tri 。 不bất 見kiến 大đại 慧tuệ 呵ha 默mặc 照chiếu 之chi 邪tà 禪thiền 。 陽dương 明minh 之chi 言ngôn 默mặc 有hữu 四tứ 偽ngụy 乎hồ 。 言ngôn 語ngữ 通thông 親thân 眷quyến 屬thuộc 。 此thử 千thiên 古cổ 丹đan 頭đầu 識thức 得đắc 破phá 。 忍nhẫn 不bất 過quá 。 是thị 天thiên 下hạ 通thông 病bệnh 。 聖thánh 賢hiền 必tất 須tu 善thiện 讀đọc 書thư 能năng 戒giới 懼cụ 中trung 來lai 。

約ước 節tiết 得đắc 中trung

守thủ 約ước 則tắc 施thí 博bác 。 知tri 節tiết 則tắc 得đắc 中trung 。 浮phù 奢xa 作tác 俑# 。 是thị 教giáo 法pháp 總tổng 弊tệ 。 既ký 不bất 慎thận 獨độc 。 即tức 無vô 忌kỵ 憚đạn 。 務vụ 為vi 太thái 過quá 不bất 及cập 。 以dĩ 亂loạn 勤cần 儉kiệm 簡giản 易dị 之chi 道đạo 。 使sử 民dân 不bất 知tri 率suất 從tùng 。 若nhược 圖đồ 漸tiệm 次thứ 禁cấm 制chế 。 必tất 自tự 主chủ 治trị 政chánh 者giả 始thỉ 。 佛Phật 教giáo 之chi 制chế 。 以dĩ 身thân 心tâm 性tánh 命mạng 為vi 務vụ 。 能năng 就tựu 禪thiền 經kinh 律luật 論luận 觀quán 淨tịnh 諸chư 宗tông 而nhi 參tham 悟ngộ 取thủ 證chứng 之chi 。 又hựu 何hà 有hữu 濫lạm 浮phù 之chi 亂loạn 。 且thả 使sử 俗tục 人nhân 看khán 看khán 天thiên 半bán 峨# 眉mi 。 一nhất 陣trận 松tùng 風phong 。

時thời 時thời 過quá 耳nhĩ 。 其kỳ 為vi 陰ấm 翊dực 王vương 化hóa 何hà 如như 。 況huống 更cánh 有hữu 煆# 煉luyện 向hướng 上thượng 之chi 中trung 道đạo 乎hồ 。

捄# 安an 捄# 樂nhạo/nhạc/lạc

拈niêm 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 來lai 供cúng 養dường 六lục 道đạo 輪luân 迴hồi 之chi 眾chúng 生sanh 。 不bất 過quá 此thử 喜hỷ 懼cụ 中trung 發phát 機cơ 。 然nhiên 贊tán 得đắc 人nhân 懽# 喜hỷ 徹triệt 骨cốt 。 不bất 如như 罵mạ 得đắc 人nhân 刻khắc 骨cốt 傷thương 心tâm 。 人nhân 盡tận 知tri 念niệm 菩Bồ 薩Tát 能năng 救cứu 苦khổ 救cứu 難nạn/nan 。 更cánh 不bất 知tri 念niệm 菩Bồ 薩Tát 能năng 救cứu 安an 救cứu 樂nhạo/nhạc/lạc 。 苦khổ 難nạn 易dị 於ư 救cứu 人nhân 。 安an 樂lạc 難nạn/nan 於ư 救cứu 世thế 。 救cứu 得đắc 世thế 則tắc 出xuất 得đắc 世thế 。 出xuất 得đắc 世thế 。 則tắc 救cứu 得đắc 世thế 。 如như 今kim 還hoàn 有hữu 能năng 救cứu 安an 救cứu 樂nhạo/nhạc/lạc 者giả 乎hồ 。 喫khiết 得đắc 痾# 得đắc 。 不bất 特đặc 盧lô 扁# 用dụng 不bất 著trước 。 即tức 艸thảo 茅mao 庸dong 醫y 。 亦diệc 用dụng 不bất 著trước 。 然nhiên 而nhi 窮cùng 理lý 驗nghiệm 症# 采thải 藥dược 之chi 醫y 王vương 。 終chung 不bất 自tự 空không 過quá 也dã 。 普phổ 門môn 云vân 念niệm 念niệm 不bất 空không 過quá 。 能năng 滅diệt 諸chư 有hữu 苦khổ 。 杖trượng 人nhân 云vân 念niệm 念niệm 不bất 空không 過quá 。 北bắc 斗đẩu 裏lý 翻phiên 身thân 。 或hoặc 問vấn 如như 何hà 是thị 夢mộng 筆bút 。 曰viết 千thiên 峰phong 驢lư 覷thứ 花hoa 中trung 影ảnh 。 進tiến 云vân 如như 何hà 是thị 境cảnh 中trung 人nhân 。 曰viết 一nhất 杖trượng 風phong 生sanh 天thiên 下hạ 痕ngân 。 恁nhẫm 麼ma 則tắc 恩ân 歸quy 有hữu 地địa 也dã 。 曰viết 馳trì 書thư 不bất 到đáo 家gia 。 如như 何hà 是thị 選tuyển 佛Phật 。 曰viết 倒đảo 騎kỵ 玉ngọc 象tượng 趁sấn 麒# 麟lân 。 金kim 鞭tiên 指chỉ 盡tận 東đông 西tây 路lộ 。 如như 何hà 是thị 選tuyển 儒nho 。 曰viết 春xuân 風phong 得đắc 意ý 馬mã 蹄đề 疾tật 。 一nhất 日nhật 看khán 遍biến 長trường/trưởng 安an 花hoa 。 如như 何hà 是thị 雙song 選tuyển 底để 向hướng 上thượng 宗tông 風phong 。 振chấn 杖trượng 云vân 待đãi 你nễ 夢mộng 見kiến 遮già 一nhất 棒bổng 著trước 。

玅# 協hiệp

師sư 與dữ 丁đinh 仲trọng 陽dương 王vương 於ư 一nhất 諸chư 公công 曰viết 。 世thế 法pháp 不bất 兼kiêm 出xuất 世thế 法pháp 。 則tắc 人nhân 多đa 為vi 利lợi 欲dục 恩ân 愛ái 所sở 累lũy/lụy/luy 更cánh 不bất 知tri 有hữu 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 之chi 玅# 。 出xuất 世thế 法pháp 不bất 兼kiêm 世thế 法pháp 。 則tắc 人nhân 多đa 為vi 枯khô 稿# 寂tịch 滅diệt 所sở 累lũy/lụy/luy 。 更cánh 不bất 知tri 有hữu 。 福phước 智trí 莊trang 嚴nghiêm 。 學học 問vấn 游du 養dưỡng 之chi 事sự 。 所sở 以dĩ 世thế 法pháp 賴lại 有hữu 佛Phật 法Pháp 。 則tắc 性tánh 命mạng 心tâm 親thân 而nhi 情tình 欲dục 心tâm 遠viễn 。 自tự 不bất 致trí 鬥đấu 爭tranh 劫kiếp 殺sát 水thủy 火hỏa 刀đao 兵binh 。 之chi 競cạnh 起khởi 於ư 人nhân 間gian 也dã 。 佛Phật 法Pháp 賴lại 有hữu 世thế 法pháp 。 則tắc 福phước 慧tuệ 心tâm 圓viên 。 利lợi 濟tế 道đạo 廣quảng 。 自tự 不bất 礙ngại 山sơn 林lâm 朝triêu 市thị 凡phàm 聖thánh 龍long 蛇xà 之chi 互hỗ 忘vong 於ư 法pháp 化hóa 也dã 。 此thử 言ngôn 雖tuy 淺thiển 。 可khả 以dĩ 喻dụ 深thâm 。 而nhi 吾ngô 洞đỗng 上thượng 宗tông 旨chỉ 。 特đặc 立lập 君quân 臣thần 正chánh 偏thiên 。 以dĩ 發phát 明minh 世thế 法pháp 出xuất 世thế 法pháp 之chi 玅# 協hiệp 。 真chân 足túc 陰ấm 翊dực 王vương 化hóa 。 密mật 旋toàn 神thần 幾kỷ 。 信tín 蓮liên 花hoa 之chi 法pháp 位vị 。 垂thùy 萬vạn 古cổ 之chi 經kinh 綸luân 。 享hưởng 帝đế 網võng 之chi 珠châu 宮cung 。 繼kế 千thiên 聖thánh 之chi 照chiếu 用dụng 。 諸chư 公công 幸hạnh 同đồng 參tham 究cứu 。 自tự 到đáo 兼kiêm 中trung 。 佛Phật 祖tổ 聖thánh 賢hiền 。 果quả 有hữu 二nhị 道đạo 乎hồ 哉tai 。 譬thí 如như 甲giáp 子tử 。 一nhất 起khởi 甲giáp 於ư 東đông 方phương 。 一nhất 起khởi 子tử 於ư 北bắc 方phương 。 譬thí 如như 宇vũ 宙trụ 。 一nhất 衡hành 而nhi 平bình 列liệt 之chi 。 一nhất 縱túng/tung 而nhi 豎thụ 窮cùng 之chi 。 實thật 一nhất 際tế 也dã 。

不bất 語ngữ 怪quái 力lực 以dĩ 亂loạn 神thần

杖trượng 人nhân 嘗thường 謂vị 盧lô 子tử 繇# 曰viết 。 子tử 不bất 語ngữ 怪quái 力lực 。 以dĩ 亂loạn 神thần 也dã 。 神thần 出xuất 至chí 誠thành 。 怪quái 力lực 乃nãi 妄vọng 。 其kỳ 不bất 語ngữ 嚴nghiêm 矣hĩ 。

旦đán 氣khí

世thế 法pháp 出xuất 世thế 法pháp 。 如như 一nhất 枰# 棋# 相tương 似tự 。 處xứ 處xứ 能năng 占chiêm 地địa 步bộ 。 則tắc 頭đầu 頭đầu 皆giai 有hữu 先tiên 著trước 。 惟duy 在tại 善thiện 應ưng 變biến 耳nhĩ 。 道Đạo 人Nhân 知tri 得đắc 活hoạt 子tử 時thời 之chi 玅# 。 則tắc 念niệm 念niệm 皆giai 第đệ 一nhất 念niệm 。

時thời 時thời 皆giai 初sơ 子tử 時thời 。 可khả 信tín 女nữ 偊# 之chi 朝triêu 徹triệt 。 孟# 氏thị 之chi 旦đán 氣khí 。 亦diệc 秪# 尊tôn 此thử 清thanh 明minh 一nhất 念niệm 之chi 能năng 銳duệ 然nhiên 在tại 躬cung 者giả 。 自tự 不bất 落lạc 昏hôn 散tán 之chi 暮mộ 氣khí 。 而nhi 通thông 乎hồ 晝trú 夜dạ 。 嘗thường 如như 神thần 矣hĩ 。

敬kính 義nghĩa 先tiên 難nạn/nan

佛Phật 法Pháp 無vô 多đa 。 久cửu 長trường 難nan 得đắc 。 自tự 己kỷ 主chủ 人nhân 公công 。 立lập 得đắc 定định 。 造tạo 得đắc 玅# 。 守thủ 之chi 不bất 渝du 。 執chấp 之chi 能năng 變biến 。 如như 敬kính 鬼quỷ 神thần 而nhi 務vụ 之chi 至chí 密mật 。 永vĩnh 遠viễn 如như 是thị 。 雖tuy 先tiên 難nạn/nan 。 必tất 後hậu 獲hoạch 也dã 。 雖tuy 然nhiên 義nghĩa 之chi 當đương 為vi 。 無vô 計kế 得đắc 失thất 。 必tất 乘thừa 時thời 行hành 之chi 。 老lão 聃đam 不bất 云vân 乎hồ 。 執chấp 大đại 象tượng 而nhi 天thiên 下hạ 往vãng 。 往vãng 而nhi 不bất 害hại 安an 平bình 泰thái 。 此thử 正chánh 以dĩ 能năng 自tự 執chấp 其kỳ 大đại 者giả 。 而nhi 爭tranh 天thiên 下hạ 先tiên 也dã 。 孰thục 謂vị 老lão 氏thị 不bất 敢cảm 先tiên 此thử 天thiên 下hạ 之chi 大đại 象tượng 乎hồ 。 求cầu 道Đạo 不bất 先tiên 於ư 性tánh 命mạng 急cấp 切thiết 而nhi 自tự 立lập 。 恐khủng 猶do 未vị 免miễn 為vi 泛phiếm 泛phiếm 浮phù 鷗# 。 隨tùy 波ba 而nhi 上thượng 下hạ 矣hĩ 。

三tam 驗nghiệm 關quan

子tử 曰viết 視thị 其kỳ 所sở 以dĩ 。 可khả 以dĩ 得đắc 其kỳ 心tâm 之chi 發phát 機cơ 矣hĩ 。 觀quán 其kỳ 所sở 由do 。 可khả 以dĩ 得đắc 其kỳ 心tâm 之chi 流lưu 注chú 矣hĩ 。 察sát 其kỳ 所sở 安an 。 可khả 以dĩ 得đắc 其kỳ 心tâm 之chi 落lạc 處xứ 矣hĩ 。 以dĩ 此thử 三tam 法pháp 勘khám 證chứng 人nhân 之chi 始thỉ 終chung 。 豈khởi 不bất 毒độc 於ư 莊trang 子tử 之chi 九cửu 徵trưng 乎hồ 。

傳truyền 心tâm 丹đan 頭đầu

聖thánh 賢hiền 之chi 功công 在tại 立lập 教giáo 而nhi 道đạo 在tại 傳truyền 心tâm 。 心tâm 學học 不bất 傳truyền 。 惟duy 傳truyền 此thử 名danh 教giáo 。 漸tiệm 變biến 為vi 功công 利lợi 爭tranh 奪đoạt 。 何hà 以dĩ 捄# 之chi 。 使sử 無vô 傳truyền 心tâm 立lập 命mạng 之chi 學học 。 為vi 之chi 運vận 斤cân 施thí 鑿tạc 。 終chung 不bất 免miễn 以dĩ 糠khang 秕# 而nhi 陶đào 鑄chú 堯# 舜thuấn 之chi 事sự 業nghiệp 矣hĩ 。 古cổ 人nhân 以dĩ 糠khang 秕# 陶đào 鑄chú 堯# 舜thuấn 者giả 。 正chánh 恐khủng 人nhân 滯trệ 於ư 名danh 教giáo 。 變biến 為vi 功công 利lợi 爭tranh 奪đoạt 也dã 。 孔khổng 子tử 自tự 敘tự 志chí 學học 而nhi 立lập 者giả 。 知tri 止chỉ 也dã 。 從tùng 心tâm 不bất 踰du 矩củ 者giả 。 物vật 格cách 也dã 。 朝triêu 聞văn 夕tịch 可khả 而nhi 超siêu 超siêu 大đại 覺giác 。 不bất 為vi 所sở 知tri 愚ngu 矣hĩ 。 或hoặc 曰viết 孔khổng 孟# 之chi 道đạo 不bất 能năng 行hành 於ư 當đương 世thế 。 何hà 歟# 。 曰viết 聖thánh 人nhân 以dĩ 萬vạn 世thế 為vi 土thổ/độ 。 木mộc 鐸đạc 至chí 今kim 在tại 耳nhĩ 。 薪tân 盡tận 火hỏa 傳truyền 。 鑽toàn 燧toại 析tích 薪tân 。 又hựu 何hà 嘗thường 不bất 行hành 於ư 天thiên 地địa 間gian 耶da 。 神thần 而nhi 明minh 之chi 存tồn 乎hồ 其kỳ 人nhân 。 如như 能năng 採thải 艸thảo 為vi 藥dược 。 煉luyện 藥dược 為vi 毒độc 。 煉luyện 毒độc 為vi 丹đan 。 聚tụ 丹đan 為vi 神thần 。 則tắc 能năng 變biến 化hóa 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 而nhi 照chiếu 耀diệu 今kim 古cổ 也dã 。 子tử 知tri 之chi 乎hồ 。

琱# 像tượng

大đại 匠tượng 得đắc 一nhất 良lương 材tài 。 欲dục 琱# 佛Phật 像tượng 。 必tất 先tiên 得đắc 佛Phật 像tượng 之chi 名danh 義nghĩa 。 如như 佛Phật 有hữu 垂thùy 手thủ 者giả 。 有hữu 擎kình 拳quyền 者giả 。 有hữu 高cao 冠quan 莊trang 嚴nghiêm 如như 觀quán 音âm 者giả 。 有hữu 坦thản 腹phúc 散tán 誕đản 如như 彌Di 勒Lặc 者giả 。 既ký 先tiên 得đắc 此thử 名danh 義nghĩa 在tại 心tâm 。 而nhi 立lập 其kỳ 性tánh 命mạng 。 然nhiên 後hậu 運vận 斤cân 施thí 鑿tạc 。 任nhậm 其kỳ 橫hoạnh/hoành 斜tà 曲khúc 直trực 。 始thỉ 有hữu 數số 存tồn 焉yên 。 雖tuy 未vị 即tức 見kiến 容dung 儀nghi 之chi 精tinh 。 與dữ 慈từ 威uy 之chi 狀trạng 而nhi 彼bỉ 匠tượng 心tâm 應ưng 手thủ 。 一nhất 一nhất 皆giai 率suất 神thần 明minh 而nhi 化hóa 成thành 之chi 矣hĩ 。 至chí 於ư 已dĩ 成thành 形hình 像tượng 。 則tắc 落lạc 乎hồ 今kim 時thời 。 名danh 教giáo 節tiết 義nghĩa 之chi 數số 矣hĩ 。 其kỳ 立lập 心tâm 造tạo 命mạng 於ư 未vị 形hình 像tượng 之chi 先tiên 。 是thị 豈khởi 人nhân 之chi 見kiến 聞văn 所sở 能năng 及cập 。 至chí 於ư 功công 成thành 像tượng 見kiến 於ư 有hữu 名danh 義nghĩa 之chi 後hậu 。 人nhân 之chi 聲thanh 色sắc 皆giai 可khả 擬nghĩ 矣hĩ 。 是thị 故cố 將tương 發phát 未vị 發phát 之chi 際tế 。 神thần 聖thánh 之chi 所sở 獨độc 慎thận 而nhi 不bất 敢cảm 自tự 欺khi 者giả 也dã 。

情tình 見kiến 之chi 微vi

凡phàm 聖thánh 情tình 見kiến 之chi 幾kỷ 。 乃nãi 微vi 細tế 生sanh 滅diệt 之chi 妄vọng 。 妄vọng 惑hoặc 之chi 起khởi 。 卒thốt 不bất 易dị 除trừ 。 或hoặc 以dĩ 聖thánh 見kiến 而nhi 去khứ 凡phàm 情tình 。 或hoặc 以dĩ 凡phàm 情tình 而nhi 去khứ 聖thánh 見kiến 。 或hoặc 復phục 以dĩ 情tình 激kích 烈liệt 其kỳ 情tình 。 或hoặc 復phục 以dĩ 見kiến 摧tồi 折chiết 其kỳ 見kiến 。 或hoặc 以dĩ 非phi 情tình 見kiến 而nhi 神thần 悟ngộ 其kỳ 情tình 見kiến 。 或hoặc 以dĩ 即tức 情tình 見kiến 而nhi 頓đốn 證chứng 其kỳ 情tình 見kiến 。 故cố 有hữu 文Văn 殊Thù 仗trượng 劍kiếm 。 罔võng 明minh 出xuất 定định 。 婆bà 子tử 燒thiêu 菴am 。 德đức 山sơn 托thác 缽bát 等đẳng 機cơ 緣duyên 。 正chánh 所sở 謂vị 隨tùy 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 以dĩ 緇# 為vi 素tố 。 顛điên 倒đảo 想tưởng 滅diệt 。 肯khẳng 心tâm 自tự 許hứa 。 與dữ 夫phu 三tam 墮đọa 滲# 漏lậu 之chi 語ngữ 。 真chân 先tiên 聖thánh 大đại 悲bi 。 為vi 法pháp 檀đàn 度độ 之chi 玅# 旨chỉ 也dã 。 自tự 非phi 深thâm 入nhập 生sanh 死tử 。 透thấu 出xuất 聖thánh 凡phàm 。 安an 能năng 入nhập 此thử 如như 幻huyễn 解giải 脫thoát 之chi 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 哉tai 。 丹đan 曰viết 眾chúng 生sanh 勞lao 之chi 乃nãi 安an 。 安an 乃nãi 肯khẳng 勞lao 。 少thiểu 有hữu 一nhất 得đắc 。 蚖ngoan 蛇xà 戀luyến 窟quật 。 或hoặc 委ủy 之chi 天thiên 。 或hoặc ▆# 其kỳ 力lực 。 或hoặc 淺thiển 視thị 之chi 。 不bất 過quá 如như 此thử 。 或hoặc 深thâm 畏úy 之chi 。 非phi 我ngã 所sở 及cập 。 竟cánh 亦diệc 茫mang 茫mang 。 喚hoán 鐘chung 作tác 甕úng 。 故cố 必tất 以dĩ 楔tiết 去khứ 楔tiết 。 以dĩ 疑nghi 去khứ 疑nghi 。 親thân 到đáo 乃nãi 見kiến 其kỳ 誠thành 然nhiên 。 歷lịch 過quá 乃nãi 知tri 其kỳ 利lợi 害hại 。 力lực 竭kiệt 半bán 途đồ 。 因nhân 而nhi 退thoái 步bộ 。 究cứu 不bất 知tri 也dã 。 隴# 斷đoạn 迷mê 飲ẩm 。 藉tạ 以dĩ 牢lao 籠lung 。 幾kỷ 能năng 破phá 之chi 。 故cố 深thâm 入nhập 門môn 中trung 之chi ▆# 症# 轉chuyển 變biến 如như 此thử 不phủ 。 似tự 世thế 味vị 世thế 獘# 之chi 易dị 辨biện 也dã 。 老lão 人nhân 苦khổ 心tâm 哉tai 。 今kim 之chi 見kiến 性tánh 。 多đa 泥nê 神thần 我ngã 。 透thấu 脫thoát 一nhất 路lộ 。 多đa 屬thuộc 冥minh 諦đế 。 迷mê 於ư 本bổn 覺giác 。 生sanh 滅diệt 徒đồ 然nhiên 。 不bất 了liễu 目mục 前tiền 。 有hữu 無vô 俱câu 妄vọng 猶do 不bất 感cảm 和hòa 盤bàn 托thác 出xuất 之chi 恩ân 乎hồ 。

真chân 切thiết 金kim 剛cang 義nghĩa

不bất 見kiến 古cổ 之chi 英anh 雄hùng 。 如như 漢hán 高cao 祖tổ 以dĩ 布bố 衣y 提đề 三tam 尺xích 劍kiếm 。 假giả 為vi 義nghĩa 帝đế 發phát 喪táng 之chi 師sư 。 於ư 諸chư 暴bạo 虐ngược 王vương 侯hầu 手thủ 中trung 。 奪đoạt 得đắc 天thiên 下hạ 。 及cập 見kiến 沙sa 中trung 偶ngẫu 語ngữ 。 殿điện 上thượng 擊kích 劍kiếm 。 乃nãi 思tư 制chế 作tác 法pháp 度độ 。 始thỉ 於ư 今kim 日nhật 。 識thức 天thiên 子tử 之chi 尊tôn 。 又hựu 於ư 沛# 豐phong 見kiến 諸chư 父phụ 老lão 。 乃nãi 悲bi 歌ca 慷khảng 慨khái 。 泣khấp 數số 行hành 下hạ 。 此thử 皆giai 真chân 英anh 雄hùng 。 到đáo 真chân 切thiết 所sở 在tại 。 始thỉ 有hữu 此thử 真chân 憤phẫn 激kích 。 真chân 畏úy 懼cụ 。 真chân 慷khảng 慨khái 。 決quyết 非phi 後hậu 人nhân 扭# 捏niết 得đắc 出xuất 描# 寫tả 得đắc 出xuất 。 如như 漢hán 高cao 到đáo 此thử 豈khởi 能năng 即tức 了liễu 帝đế 王vương 之chi 局cục 哉tai 。 縱túng/tung 於ư 後hậu 來lai 殺sát 叛bạn 臣thần 。 困khốn 白bạch 登đăng 。 屈khuất 后hậu 妃phi 。 囑chúc 平bình 勃bột 。 安an 劉lưu 氏thị 恐khủng 此thử 心tâm 尚thượng 未vị 能năng 即tức 盡tận 也dã 。 夫phu 高cao 祖tổ 不bất 過quá 為vi 雜tạp 霸# 之chi 業nghiệp 。 萬vạn 一nhất 不bất 能năng 企xí 及cập 三tam 代đại 之chi 聖thánh 明minh 。 尚thượng 自tự 如như 是thị 。 況huống 此thử 大đại 法pháp 時thời 機cơ 。 可khả 一nhất 言ngôn 一nhất 行hành 。 一nhất 事sự 一nhất 緣duyên 。 即tức 能năng 盡tận 哉tai 。 然nhiên 此thử 時thời 機cơ 。 惟duy 佛Phật 聖thánh 英anh 雄hùng 。 乃nãi 能năng 言ngôn 言ngôn 步bộ 步bộ 。 推thôi 緊khẩn 將tương 去khứ 。 始thỉ 見kiến 大đại 業nghiệp 之chi 盛thịnh 弘hoằng 願nguyện 之chi 深thâm 也dã 。 空không 生sanh 不bất 是thị 關quan 初sơ 一nhất 番phiên 希hy 有hữu 請thỉnh 法pháp 。 後hậu 此thử 一nhất 番phiên 悲bi 泣khấp 希hy 有hữu 。 則tắc 何hà 以dĩ 見kiến 深thâm 。 聞văn 此thử 經Kinh 者giả 。 必tất 須tu 說thuyết 到đáo 行hành 到đáo 。 始thỉ 能năng 曲khúc 盡tận 門môn 庭đình 堂đường 奧áo 之chi 玅# 密mật 哉tai 。 噫# 嘻# 。 英anh 雄hùng 不bất 遇ngộ 真chân 知tri 己kỷ 。 寶bảo 劍kiếm 磨ma 來lai 付phó 與dữ 誰thùy 。

知tri 命mạng

不bất 知tri 命mạng 無vô 以dĩ 為vi 君quân 子tử 。 吾ngô 亦diệc 謂vị 不bất 知tri 命mạng 亦diệc 無vô 以dĩ 為vi 小tiểu 人nhân 。 蓋cái 小tiểu 人nhân 實thật 托thác 命mạng 於ư 君quân 子tử 也dã 。 此thử 命mạng 豈khởi 易dị 知tri 哉tai 。 知tri 命mạng 。 知tri 天thiên 也dã 。 知tri 禮lễ 。 知tri 地địa 也dã 。 知tri 言ngôn 。 知tri 人nhân 也dã 。

知tri 故cố

夢mộng 筆bút 詩thi 曰viết 天thiên 下hạ 藏tạng 所sở 以dĩ 時thời 與dữ 機cơ 自tự 翻phiên 。 知tri 此thử 所sở 以dĩ 。 則tắc 知tri 天thiên 下hạ 之chi 故cố 。 知tri 此thử 故cố 。 則tắc 仁nhân 無vô 不bất 明minh 。 明minh 無vô 不bất 誠thành 。 誠thành 則tắc 無vô 有hữu 不bất 能năng 盡tận 己kỷ 盡tận 人nhân 盡tận 物vật 。 以dĩ 參tham 天thiên 地địa 贊tán 化hóa 育dục 。 皆giai 此thử 時thời 機cơ 之chi 自tự 輪luân 翻phiên 也dã 。 學học 易dị 者giả 本bổn 諸chư 心tâm 徵trưng 諸chư 俯phủ 仰ngưỡng 遠viễn 近cận 。 故cố 不bất 為vi 爻hào 象tượng 所sở 迷mê 。 明minh 心tâm 者giả 本bổn 諸chư 易dị 以dĩ 定định 時thời 位vị 條điều 理lý 故cố 不bất 為vi 情tình 偽ngụy 所sở 亂loạn 。 凡phàm 此thử 皆giai 有hữu 其kỳ 故cố 知tri 其kỳ 故cố 。 而nhi 慎thận 其kỳ 感cảm 。 則tắc 分phần/phân 合hợp 之chi 幾kỷ 不bất 起khởi 離ly 岐kỳ 。 生sanh 死tử 之chi 變biến 。 不bất 生sanh 疑nghi 炫huyễn 。 且thả 能năng 以dĩ 分phần/phân 合hợp 贊tán 化hóa 育dục 。 以dĩ 生sanh 死tử 利lợi 性tánh 命mạng 焉yên 。 知tri 此thử 故cố 則tắc 能năng 通thông 乎hồ 晝trú 夜dạ 而nhi 知tri 。 即tức 知tri 此thử 陰âm 陽dương 分phần/phân 合hợp 為vi 原nguyên 始thỉ 反phản 終chung 。 即tức 知tri 此thử 生sanh 。 死tử 之chi 故cố 皆giai 天thiên 命mạng 流lưu 行hành 之chi 玅# 也dã 。 此thử 故cố 全toàn 在tại 原nguyên 反phản 二nhị 字tự 。 即tức 用dụng 九cửu 用dụng 六lục 之chi 用dụng 。 如như 不bất 知tri 生sanh 死tử 之chi 故cố 。 如như 何hà 能năng 用dụng 原nguyên 反phản 。 如như 不bất 知tri 原nguyên 反phản 之chi 故cố 。 如như 何hà 能năng 用dụng 生sanh 死tử 。 如như 能năng 用dụng 生sanh 死tử 。 則tắc 能năng 用dụng 九cửu 之chi 奇kỳ 。 用dụng 六lục 之chi 偶ngẫu 。 用dụng 九cửu 用dụng 六lục 。 即tức 所sở 以dĩ 旋toàn 天thiên 幹cán 地địa 而nhi 用dụng 。 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 使sử 各các 自tự 正chánh 其kỳ 性tánh 命mạng 矣hĩ 。

裁tài 成thành 因nhân 宜nghi

天thiên 地địa 之chi 生sanh 。 如như 桃đào 之chi 種chủng 自tự 為vi 桃đào 。 李# 之chi 種chủng 自tự 為vi 李# 。 火hỏa 之chi 熱nhiệt 自tự 炎diễm 上thượng 。 水thủy 之chi 濕thấp 自tự 潤nhuận 下hạ 。 不bất 能năng 使sử 桃đào 李# 為vi 水thủy 火hỏa 。 使sử 水thủy 火hỏa 為vi 桃đào 李# 。 即tức 有hữu 能năng 使sử 桃đào 李# 易dị 種chủng 。 水thủy 火hỏa 相tương 濟tế 。 亦diệc 其kỳ 氣khí 機cơ 之chi 自tự 然nhiên 也dã 。 又hựu 天thiên 地địa 之chi 能năng 生sanh 此thử 艸thảo 木mộc 金kim 石thạch 也dã 。 不bất 能năng 使sử 為vi 宮cung 室thất 器khí 物vật 之chi 用dụng 。 雖tuy 有hữu 可khả 為vi 官quan 室thất 器khí 物vật 之chi 用dụng 。 亦diệc 必tất 聖thánh 人nhân 之chi 學học 。 乃nãi 能năng 使sử 之chi 而nhi 裁tài 成thành 其kỳ 用dụng 也dã 。 又hựu 如như 艸thảo 木mộc 金kim 石thạch 有hữu 寒hàn 熱nhiệt 補bổ 泄tiết 之chi 性tánh 情tình 可khả 為vi 藥dược 石thạch 。 要yếu 亦diệc 不bất 能năng 自tự 治trị 。 必tất 聖thánh 人nhân 之chi 學học 始thỉ 能năng 察sát 其kỳ 性tánh 情tình 。 制chế 其kỳ 氣khí 味vị 。 而nhi 用dụng 以dĩ 卻khước 疾tật 延diên 年niên 。 起khởi 死tử 回hồi 生sanh 。 乃nãi 助trợ 發phát 其kỳ 身thân 心tâm 性tánh 情tình 之chi 靈linh 玅# 也dã 。 觀quán 此thử 則tắc 其kỳ 可khả 能năng 不bất 可khả 能năng 。 可khả 與dữ 不bất 可khả 與dữ 。 是thị 誰thùy 所sở 致trí 。 不bất 恍hoảng 然nhiên 耶da 。

徵trưng 信tín

莊trang 子tử 曰viết 聖thánh 人nhân 之chi 靜tĩnh 非phi 曰viết 靜tĩnh 也dã 。 善thiện 故cố 靜tĩnh 也dã 。 非phi 所sở 謂vị 靜tĩnh 而nhi 無vô 靜tĩnh 者giả 乎hồ 。 六lục 祖tổ 曰viết 若nhược 要yếu 真chân 不bất 動động 。 動động 上thượng 有hữu 不bất 動động 。 非phi 所sở 謂vị 動động 而nhi 無vô 動động 者giả 乎hồ 。 理lý 外ngoại 之chi 事sự 。 是thị 為vi 事sự 障chướng 。 事sự 外ngoại 之chi 理lý 。 是thị 為vi 理lý 障chướng 。 猶do 不bất 信tín 事sự 理lý 不bất 二nhị 而nhi 事sự 圓viên 理lý 畢tất 耶da 。 向hướng 上thượng 圓viên 滿mãn 。 歸quy 無vô 所sở 得đắc 。 而nhi 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 譯dịch 為vi 一nhất 切thiết 事sự 究cứu 竟cánh 堅kiên 固cố 。 猶do 不bất 信tín 本bổn 來lai 證chứng 空không 而nhi 日nhật 用dụng 安an 理lý 也dã 耶da 。 一nhất 有hữu 多đa 種chủng 。 二nhị 無vô 兩lưỡng 般ban 。 是thị 法Pháp 住trụ 法Pháp 位vị 。 世thế 間gian 相tướng 常thường 住trụ 。 猶do 不bất 信tín 一nhất 多đa 之chi 相tướng 貫quán 而nhi 秩# 序tự 永vĩnh 不bất 壞hoại 耶da 。 能năng 隨tùy 境cảnh 沉trầm 。 智trí 與dữ 理lý 泯mẫn 猶do 不bất 信tín 素tố 位vị 。 即tức 無vô 妄vọng 想tưởng 。 而nhi 中trung 節tiết 之chi 為vi 兩lưỡng 忘vong 耶da 。 本bổn 末mạt 盡tận 歸quy 宗tông 。 尊tôn 卑ty 用dụng 其kỳ 語ngữ 。 萬vạn 物vật 各các 有hữu 功công 。 當đương 知tri 用dụng 及cập 處xứ 。 猶do 不bất 信tín 物vật 皆giai 是thị 我ngã 。 謂vị 之chi 無vô 物vật 。 心tâm 泯mẫn 於ư 物vật 。 謂vị 之chi 無vô 心tâm 耶da 。 然nhiên 則tắc 宗tông 門môn 之chi 燈đăng 籠lung 露lộ 柱trụ 。 庭đình 柏# 布bố 衫sam 。 果quả 何hà 謂vị 乎hồ 。 然nhiên 則tắc 易dị 經kinh 之chi 龍long 狐hồ 鬼quỷ 豕thỉ 。 杞# 瓜qua 梯thê 楊dương 。 果quả 何hà 謂vị 乎hồ 。 神thần 明minh 者giả 見kiến 一nhất 而nhi 知tri 萬vạn 故cố 會hội 通thông 象tượng 宜nghi 。 而nhi 賾trách 不bất 惡ác 。 動động 不bất 亂loạn 也dã 。 世thế 人nhân 見kiến 賾trách 。 為vi 多đa 所sở 迷mê 。 見kiến 一nhất 。 又hựu 為vi 一nhất 所sở 迷mê 矣hĩ 。 安an 望vọng 位vị 中trung 而nhi 時thời 出xuất 之chi 。 學học 者giả 須tu 自tự 徵trưng 信tín 。 乃nãi 能năng 致trí 用dụng 。

杏hạnh 花hoa 影ảnh

人nhân 宰tể 天thiên 地địa 藏tạng 悟ngộ 於ư 學học

學học 而nhi 時thời 習tập 之chi 一nhất 篇thiên 。 開khai 口khẩu 揭yết 盡tận 人nhân 宰tể 天thiên 地địa 之chi 宗tông 旨chỉ 矣hĩ 。 若nhược 無vô 此thử 習tập 。 雖tuy 有hữu 此thử 時thời 亦diệc 不bất 能năng 得đắc 。 此thử 心tâm 學học 之chi 悅duyệt 。 惟duy 得đắc 此thử 悅duyệt 。 乃nãi 能năng 有hữu 以dĩ 及cập 人nhân 而nhi 同đồng 得đắc 此thử 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 不bất 到đáo 與dữ 人nhân 同đồng 樂nhạo/nhạc/lạc 。 又hựu 安an 能năng 使sử 人nhân 於ư 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 不bất 可khả 知tri 之chi 處xứ 。 而nhi 不bất 慍uấn 其kỳ 無vô 所sở 倚ỷ 。 以dĩ 相tương/tướng 冥minh 於ư 無vô 聲thanh 無vô 臭xú 之chi 天thiên 哉tai 。 即tức 此thử 是thị 夫phu 子tử 作tác 而nhi 能năng 述thuật 之chi 行hành 狀trạng 。 亦diệc 是thị 述thuật 而nhi 不bất 作tác 之chi 張trương 本bổn 也dã 。 此thử 章chương 三tam 節tiết 首thủ 節tiết 是thị 為vi 未vị 知tri 學học 者giả 示thị 其kỳ 為vi 學học 之chi 心tâm 法pháp 。 即tức 在tại 明minh 明minh 德đức 也dã 。 次thứ 節tiết 是thị 為vi 已dĩ 能năng 學học 者giả 表biểu 其kỳ 為vi 人nhân 之chi 化hóa 功công 。 即tức 在tại 親thân 民dân 也dã 。 末mạt 節tiết 是thị 為vi 學học 已dĩ 成thành 者giả 。 指chỉ 其kỳ 歸quy 宗tông 之chi 密mật 旨chỉ 。 即tức 在tại 止chỉ 於ư 至chí 善thiện 也dã 。 天thiên 地địa 人nhân 物vật 。 安an 身thân 立lập 命mạng 。 其kỳ 以dĩ 此thử 學học 為vi 秘bí 藏tạng 乎hồ 。 物vật 則tắc 心tâm 矩củ 。 無vô 外ngoại 無vô 內nội 。 日nhật 作tác 日nhật 息tức 。 消tiêu 息tức 偕giai 行hành 。 生sanh 生sanh 不bất 息tức 。 乘thừa 龍long 御ngự 天thiên 。 成thành 位vị 乎hồ 中trung 而nhi 時thời 出xuất 之chi 。

時thời 義nghĩa 大đại 哉tai 。 故cố 曰viết 性tánh 在tại 習tập 中trung 。

時thời 習tập 者giả 所sở 以dĩ 享hưởng 其kỳ 不bất 習tập 之chi 性tánh 也dã 。 未vị 致trí 未vị 格cách 。 學học 為vi 功công 力lực 。 已dĩ 格cách 已dĩ 格cách 。 學học 乃nãi 茶trà 飯phạn 也dã 。 丹đan 曰viết 。 下hạ 學học 而nhi 上thượng 達đạt 。 達đạt 上thượng 而nhi 學học 下hạ 。 無vô 上thượng 無vô 下hạ 。 一nhất 見kiến 永vĩnh 不bất 再tái 見kiến 。 直trực 下hạ 素tố 行hành 。 藏tạng 萬vạn 世thế 於ư 學học 時thời 。 學học 而nhi 不bất 厭yếm 。 誨hối 人nhân 不bất 倦quyện 。 固cố 是thị 其kỳ 緣duyên 不bất 得đắc 已dĩ 。 亦diệc 正chánh 是thị 其kỳ 隨tùy 緣duyên 放phóng 曠khoáng 。 樂nhạo/nhạc/lạc 以dĩ 忘vong 憂ưu 耳nhĩ 。

習tập 坎khảm

八bát 卦# 單đơn 名danh 而nhi 坎khảm 獨độc 言ngôn 習tập 。 何hà 也dã 習tập 坎khảm 維duy 心tâm 亨# 。 乃nãi 行hành 有hữu 尚thượng 。 非phi 習tập 之chi 於ư 心tâm 。 則tắc 不bất 能năng 亨# 。 惟duy 心tâm 必tất 以dĩ 能năng 習tập 坎khảm 始thỉ 悅duyệt 也dã 。 惟duy 習tập 乃nãi 知tri 學học 之chi 有hữu 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 吉cát 凶hung 悔hối 吝lận 之chi 險hiểm 也dã 。 必tất 先tiên 迷mê 而nhi 後hậu 得đắc 也dã 。 必tất 先tiên 難nạn/nan 而nhi 後hậu 獲hoạch 也dã 。 必tất 於ư 亢kháng 而nhi 能năng 有hữu 悔hối 。 而nhi 不bất 失thất 其kỳ 正chánh 也dã 。 必tất 朝triêu 聞văn 此thử 道đạo 而nhi 後hậu 夕tịch 可khả 死tử 也dã 。 必tất 於ư 死tử 中trung 得đắc 此thử 不bất 死tử 之chi 道đạo 。 乃nãi 為vi 可khả 死tử 也dã 。 如như 忠trung 臣thần 孝hiếu 子tử 義nghĩa 夫phu 節tiết 婦phụ 。 必tất 能năng 知tri 此thử 義nghĩa 命mạng 之chi 可khả 死tử 。 而nhi 後hậu 能năng 死tử 也dã 。 亦diệc 必tất 能năng 知tri 此thử 義nghĩa 命mạng 之chi 不bất 可khả 死tử 而nhi 後hậu 能năng 生sanh 也dã 。 知tri 此thử 然nhiên 後hậu 於ư 生sanh 中trung 能năng 死tử 其kỳ 心tâm 。 於ư 死tử 中trung 能năng 生sanh 其kỳ 心tâm 也dã 。 如như 於ư 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 。 尚thượng 未vị 有hữu 能năng 行hành 。 故cố 不bất 免miễn 借tá 水thủy 火hỏa 刀đao 毒độc 而nhi 後hậu 能năng 死tử 。 未vị 能năng 得đắc 原nguyên 始thỉ 返phản 終chung 之chi 故cố 。 知tri 時thời 知tri 幾kỷ 獨độc 往vãng 獨độc 來lai 。 談đàm 笑tiếu 而nhi 化hóa 也dã 。 如như 紅hồng 銅đồng 欲dục 出xuất 其kỳ 血huyết 。 白bạch 銅đồng 欲dục 出xuất 其kỳ 鐵thiết 。 空không 中trung 欲dục 出xuất 其kỳ 火hỏa 。 水thủy 中trung 欲dục 取thủ 其kỳ 金kim 。 豈khởi 無vô 故cố 而nhi 能năng 然nhiên 乎hồ 。 此thử 人nhân 所sở 不bất 知tri 之chi 處xứ 。 如như 未vị 曾tằng 習tập 此thử 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 之chi 險hiểm 。 何hà 能năng 入nhập 險hiểm 出xuất 險hiểm 。 行hành 有hữu 尚thượng 而nhi 不bất 慍uấn 此thử 旨chỉ 哉tai 。 此thử 莊trang 生sanh 所sở 謂vị 疑nghi 始thỉ 之chi 學học 。 是thị 其kỳ 險hiểm 也dã 。 惟duy 以dĩ 疑nghi 始thỉ 而nhi 創sáng/sang 發phát 。 乃nãi 能năng 攖# 寧ninh 。 所sở 謂vị 攖# 而nhi 後hậu 寧ninh 。 疑nghi 而nhi 後hậu 悟ngộ 。 撥bát 亂loạn 乾can/kiền/càn 坤# 。 後hậu 見kiến 太thái 平bình 。 雷lôi 雨vũ 滿mãn 盈doanh 。 經kinh 綸luân 乃nãi 建kiến 。 是thị 玅# 在tại 使sử 人nhân 先tiên 迷mê 後hậu 得đắc 。 又hựu 玅# 於ư 先tiên 得đắc 而nhi 後hậu 能năng 入nhập 迷mê 。 夫phu 豈khởi 世thế 人nhân 之chi 所sở 知tri 乎hồ 。 所sở 以dĩ 天thiên 地địa 無vô 情tình 。 不bất 與dữ 聖thánh 人nhân 同đồng 憂ưu 。 聖thánh 人nhân 有hữu 情tình 。 能năng 與dữ 百bá 姓tánh 同đồng 其kỳ 患hoạn 難nạn 。 同đồng 彼bỉ 習tập 此thử 諸chư 險hiểm 。 而nhi 後hậu 共cộng 濟tế 此thử 生sanh 死tử 性tánh 命mạng 也dã 。 聖thánh 人nhân 不bất 能năng 自tự 濟tế 而nhi 悅duyệt 。 則tắc 此thử 心tâm 命mạng 。 尚thượng 不bất 能năng 自tự 有hữu 。 何hà 能năng 有hữu 父phụ 母mẫu 兄huynh 弟đệ 妻thê 子tử 。 與dữ 有hữu 朋bằng 友hữu 自tự 遠viễn 方phương 來lai 。 而nhi 就tựu 我ngã 。 而nhi 共cộng 濟tế 此thử 險hiểm 為vi 心tâm 亨# 之chi 樂lạc 哉tai 。 所sở 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 得đắc 天thiên 下hạ 英anh 材tài 而nhi 教giáo 育dục 之chi 。 而nhi 於ư 從tùng 政chánh 乎hồ 何hà 有hữu 。 亦diệc 可khả 使sử 不bất 識thức 不bất 知tri 者giả 相tương/tướng 與dữ 順thuận 帝đế 之chi 則tắc 也dã 。 如như 夫phu 子tử 之chi 轍triệt 環hoàn 天thiên 下hạ 。 至chí 於ư 削tước 跡tích 伐phạt 木mộc 。 畏úy 匡khuông 厄ách 陳trần 。 栖tê 栖tê 遑hoàng 遑hoàng 。 無vô 非phi 樂nhạo/nhạc/lạc 天thiên 知tri 命mạng 。 如như 乘thừa 六lục 龍long 以dĩ 御ngự 天thiên 也dã 。 人nhân 不bất 知tri 習tập 坎khảm 之chi 玅# 。 視thị 之chi 為vi 喪táng 家gia 之chi 狗cẩu 。 而nhi 夫phu 子tử 自tự 習tập 其kỳ 坎khảm 中trung 之chi 心tâm 。 與dữ 天thiên 一nhất 之chi 水thủy 。 泛phiếm 於ư 八bát 八bát 卦# 爻hào 風phong 波ba 之chi 上thượng 。 信tín 其kỳ 中trung 樞xu 。 旋toàn 機cơ 不bất 動động 。 感cảm 通thông 天thiên 下hạ 。 眾chúng 星tinh 拱củng 之chi 。 南nam 面diện 聽thính 政chánh 。 亦diệc 是thị 習tập 坎khảm 繼kế 明minh 。 故cố 禮lễ 記ký 曰viết 政chánh 者giả 聖thánh 人nhân 所sở 以dĩ 藏tạng 身thân 之chi 固cố 也dã 。 格cách 物vật 致trí 知tri 。 需# 於ư 酒tửu 食thực 也dã 。 大đại 畏úy 其kỳ 民dân 是thị 非phi 之chi 志chí 。 使sử 善thiện 惡ác 之chi 無vô 情tình 者giả 。 不bất 得đắc 盡tận 其kỳ 辭từ 。 豈khởi 不bất 是thị 人nhân 。 自tự 不bất 能năng 知tri 。 而nhi 我ngã 使sử 其kỳ 得đắc 不bất 慍uấn 之chi 秘bí 。 乃nãi 為vi 知tri 本bổn 之chi 學học 哉tai 。 夫phu 子tử 亦diệc 無vô 知tri 也dã 。 有hữu 鄙bỉ 夫phu 問vấn 於ư 我ngã 。 是thị 彼bỉ 已dĩ 有hữu 知tri 也dã 。 我ngã 則tắc 空không 空không 如như 也dã 。 扣khấu 其kỳ 所sở 知tri 之chi 兩lưỡng 端đoan 而nhi 自tự 竭kiệt 焉yên 。 則tắc 彼bỉ 有hữu 知tri 亦diệc 還hoàn 無vô 知tri 。 與dữ 我ngã 相tương/tướng 冥minh 於ư 空không 空không 。 又hựu 何hà 慍uấn 之chi 有hữu 。 此thử 聖thánh 人nhân 神thần 化hóa 不bất 可khả 傳truyền 之chi 學học 也dã 。 必tất 先tiên 得đắc 而nhi 後hậu 能năng 迷mê 也dã 。 必tất 悟ngộ 了liễu 還hoàn 同đồng 未vị 悟ngộ 也dã 。 夫phu 婦phụ 之chi 愚ngu 與dữ 知tri 與dữ 行hành 。 是thị 順thuận 帝đế 之chi 則tắc 也dã 。 及cập 其kỳ 至chí 也dã 。 雖tuy 聖thánh 人nhân 亦diệc 有hữu 所sở 不bất 知tri 不bất 能năng 。 此thử 中trung 容dung 不bất 得đắc 知tri 能năng 也dã 。 知tri 能năng 是thị 性tánh 命mạng 之chi 隱ẩn 怪quái 。 是thị 生sanh 死tử 之chi 結kết 根căn 也dã 。 知tri 能năng 是thị 毒độc 天thiên 下hạ 之chi 毒độc 也dã 。 惟duy 聖thánh 人nhân 能năng 用dụng 之chi 以dĩ 毒độc 天thiên 下hạ 之chi 隱ẩn 怪quái 。 亦diệc 以dĩ 不bất 知tri 不bất 能năng 而nhi 亭đình 毒độc 天thiên 下hạ 之chi 生sanh 死tử 也dã 。 如như 天thiên 地địa 之chi 大đại 。 常thường 自tự 無vô 情tình 而nhi 運vận 行hành 其kỳ 生sanh 育dục 。 萬vạn 物vật 之chi 多đa 。 亦diệc 常thường 自tự 無vô 情tình 而nhi 承thừa 受thọ 其kỳ 功công 化hóa 。 兩lưỡng 皆giai 無vô 情tình 。 而nhi 未vị 嘗thường 不bất 各các 自tự 安an 其kỳ 性tánh 命mạng 之chi 正chánh 也dã 。 彼bỉ 又hựu 何hà 嘗thường 相tương 知tri 與dữ 相tương/tướng 慍uấn 哉tai 。 聖thánh 人nhân 以dĩ 我ngã 忘vong 天thiên 下hạ 易dị 。 使sử 天thiên 下hạ 忘vong 我ngã 難nạn/nan 。 擊kích 壞hoại 而nhi 歌ca 。 帝đế 力lực 何hà 有hữu 。 而nhi 堯# 始thỉ 可khả 相tương/tướng 忘vong 而nhi 無vô 憂ưu 也dã 。 人nhân 不bất 知tri 天thiên 地địa 之chi 大đại 。 自tự 有hữu 太thái 過quá 不bất 及cập 。 故cố 猶do 有hữu 所sở 憾hám 。 實thật 於ư 天thiên 地địa 與dữ 己kỷ 性tánh 命mạng 何hà 加gia 損tổn 之chi 有hữu 哉tai 。 是thị 以dĩ 語ngữ 小tiểu 而nhi 無vô 內nội 。 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 破phá 也dã 。 語ngữ 大đại 而nhi 無vô 外ngoại 。 天thiên 下hạ 莫mạc 能năng 載tái 也dã 。 此thử 正chánh 是thị 人nhân 不bất 能năng 。 知tri 而nhi 自tự 不bất 慍uấn 之chi 秘bí 旨chỉ 也dã 。 如như 鳶diên 飛phi 魚ngư 躍dược 之chi 機cơ 。 孰thục 使sử 之chi 能năng 然nhiên 哉tai 。 卻khước 能năng 與dữ 天thiên 淵uyên 兩lưỡng 相tương/tướng 忘vong 也dã 。 此thử 何hà 習tập 乎hồ 。 能năng 使sử 魚ngư 習tập 於ư 天thiên 乎hồ 。 能năng 使sử 鳶diên 習tập 於ư 淵uyên 乎hồ 。 此thử 知tri 能năng 之chi 所sở 不bất 及cập 也dã 。 魚ngư 鳶diên 亦diệc 何hà 嘗thường 自tự 慍uấn 其kỳ 無vô 此thử 知tri 能năng 為vi 不bất 及cập 哉tai 。 天thiên 淵uyên 是thị 鳶diên 魚ngư 之chi 天thiên 乎hồ 。 能năng 飛phi 能năng 躍dược 。 是thị 鳶diên 魚ngư 之chi 天thiên 命mạng 流lưu 行hành 乎hồ 。 習tập 坎khảm 而nhi 心tâm 亨# 。 不bất 習tập 無vô 不bất 利lợi 。 有hữu 異dị 同đồng 否phủ/bĩ 。 習tập 察sát 之chi 秘bí 。 食thực 鮮tiên 知tri 味vị 然nhiên 矣hĩ 。 將tương 以dĩ 不bất 知tri 冷lãnh 熱nhiệt 甘cam 苦khổ 。 為vi 不bất 知tri 味vị 乎hồ 。 將tương 以dĩ 不bất 敢cảm 噉đạm 石thạch 吞thôn 鐵thiết 嚥# 火hỏa 服phục 毒độc 。 為vi 不bất 知tri 味vị 乎hồ 。 聖thánh 人nhân 惟duy 自tự 習tập 習tập 人nhân 。 察sát 至chí 夫phu 婦phụ 鳶diên 魚ngư 。 無vô 知tri 無vô 能năng 處xứ 。 乃nãi 能năng 放phóng 身thân 捨xả 命mạng 。 與dữ 無vô 情tình 天thiên 地địa 同đồng 流lưu 。 故cố 無vô 適thích 而nhi 非phi 此thử 中trung 也dã 。 而nhi 小tiểu 人nhân 於ư 此thử 視thị 聽thính 言ngôn 動động 。 尚thượng 無vô 忌kỵ 憚đạn 而nhi 不bất 戒giới 慎thận 。 又hựu 何hà 能năng 習tập 心tâm 於ư 喜hỷ 怒nộ 哀ai 樂nhạo/nhạc/lạc 未vị 發phát 之chi 前tiền 。 而nhi 慎thận 其kỳ 莫mạc 見kiến 莫mạc 顯hiển 之chi 幾kỷ 哉tai 。 世thế 人nhân 之chi 所sở 以dĩ 陷hãm 於ư 二nhị 陰ấm 險hiểm 昧muội 之chi 中trung 者giả 。 正chánh 是thị 陷hãm 其kỳ 知tri 能năng 於ư 知tri 能năng 。 卻khước 乃nãi 慍uấn 聖thánh 人nhân 不bất 能năng 如như 鬼quỷ 畜súc 之chi 迷mê 於ư 五ngũ 行hành 。 以dĩ 為vi 知tri 能năng 。 故cố 終chung 無vô 自tự 悟ngộ 性tánh 命mạng 之chi 天thiên 。 而nhi 享hưởng 其kỳ 時thời 中trung 之chi 主chủ 人nhân 公công 也dã 。 毛mao 燦# 曰viết 。 且thả 有hữu 襲tập 倚ỷ 其kỳ 不bất 知tri 不bất 能năng 慍uấn 聖thánh 人nhân 之chi 學học 習tập 為vi 多đa 事sự 者giả 。 是thị 其kỳ 陷hãm 於ư 二nhị 陰ấm 。 又hựu 何hà 等đẳng 哉tai 。

禮lễ 會hội 仁nhân 智trí 學học 擴# 仁nhân 智trí

易dị 繫hệ 傳truyền 言ngôn 智trí 崇sùng 效hiệu 天thiên 。 禮lễ 卑ty 法pháp 地địa 。 為vi 成thành 性tánh 存tồn 存tồn 道đạo 義nghĩa 之chi 門môn 矣hĩ 。 又hựu 舉cử 道đạo 善thiện 性tánh 。 而nhi 曰viết 仁nhân 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 仁nhân 。 智trí 者giả 見kiến 之chi 謂vị 之chi 智trí 。 其kỳ 下hạ 即tức 曰viết 顯hiển 諸chư 仁nhân 藏tạng 諸chư 用dụng 但đãn 表biểu 仁nhân 而nhi 不bất 言ngôn 智trí 。 何hà 哉tai 。 藏tạng 諸chư 用dụng 。 即tức 智trí 之chi 事sự 也dã 。 博bác 文văn 約ước 禮lễ 。 則tắc 顯hiển 諸chư 仁nhân 矣hĩ 。 故cố 曰viết 易dị 有hữu 仁nhân 智trí 而nhi 無vô 情tình 識thức 。 非phi 無vô 情tình 也dã 。 節tiết 情tình 率suất 性tánh 而nhi 不bất 違vi 其kỳ 秩# 序tự 天thiên 則tắc 也dã 。 非phi 無vô 識thức 也dã 。 破phá 識thức 用dụng 智trí 而nhi 享hưởng 其kỳ 神thần 明minh 鏡kính 照chiếu 也dã 。 好hảo/hiếu 仁nhân 弊tệ 愚ngu 好hảo/hiếu 智trí 弊tệ 蕩đãng 。 而nhi 問vấn 學học 者giả 用dụng 識thức 化hóa 識thức 。 游du 心tâm 養dưỡng 心tâm 者giả 也dã 。 禮lễ 則tắc 會hội 仁nhân 智trí 而nhi 使sử 民dân 共cộng 由do 者giả 也dã 。 水thủy 可khả 析tích 可khả 合hợp 。 火hỏa 因nhân 膏cao 因nhân 薪tân 。 體thể 物vật 者giả 誠thành 。 物vật 格cách 則tắc 神thần 。 禮lễ 也dã 學học 也dã 。 聖thánh 人nhân 與dữ 萬vạn 世thế 析tích 合hợp 膏cao 薪tân 。 烹phanh 蒸chưng 麗lệ 化hóa 之chi 藏tạng 用dụng 者giả 也dã 。

大đại 心tâm 精tinh 心tâm

戒giới 慎thận 恐khủng 懼cụ 惟duy 危nguy 也dã 。 不bất 睹đổ 不bất 聞văn 惟duy 微vi 也dã 。 有hữu 物vật 有hữu 則tắc 。 惟duy 精tinh 也dã 。 無vô 聲thanh 無vô 臭xú 惟duy 一nhất 也dã 。 大đại 心tâm 欲dục 統thống 天thiên 地địa 。 而nhi 不bất 踰du 即tức 邊biên 是thị 中trung 之chi 矩củ 。 精tinh 心tâm 裁tài 成thành 四tứ 時thời 。 而nhi 造tạo 此thử 參tham 兩lưỡng 貞trinh 一nhất 之chi 命mạng 。

鑑giám 鍼châm

春xuân 秋thu

季quý 彭# 山sơn 曰viết 春xuân 秋thu 之chi 所sở 謂vị 懼cụ 者giả 不bất 逆nghịch 之chi 於ư 勃bột 然nhiên 動động 者giả 之chi 不bất 可khả 忍nhẫn 。 而nhi 牖dũ 之chi 於ư 隱ẩn 然nhiên 在tại 者giả 之chi 不bất 容dung 息tức 。 非phi 懼cụ 其kỳ 書thư 我ngã 而nhi 不bất 敢cảm 為vi 之chi 謂vị 也dã 。 丹đan 舉cử 以dĩ 問vấn 杖trượng 人nhân 曰viết 。 因nhân 是thị 非phi 。 還hoàn 是thị 非phi 。 即tức 謂vị 之chi 無vô 是thị 非phi 。 不bất 必tất 復phục 為vi 之chi 迴hồi 避tị 矣hĩ 。 然nhiên 如như 推thôi 論luận 不bất 日nhật 以dĩ 為vi 刻khắc 核hạch 。 則tắc 郭quách 公công 夏hạ 五ngũ 。 亦diệc 寓# 譏cơ 貶biếm 耶da 。 何hà 怪quái 斷đoạn 爛lạn 之chi 姍# 乎hồ 。 春xuân 秋thu 懷hoài 之chi 。 故cố 是thị 忠trung 恕thứ 之chi 書thư 也dã 。 丹đan 曰viết 。 司ty 馬mã 談đàm 宗tông 道đạo 家gia 無vô 為vi 而nhi 遷thiên 史sử 記ký 倣# 春xuân 秋thu 。 不bất 與dữ 其kỳ 父phụ 旨chỉ 違vi 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 談đàm 執chấp 遷thiên 手thủ 云vân 周chu 衰suy 。 孔khổng 子tử 修tu 舊cựu 起khởi 廢phế 至chí 今kim 五ngũ 百bách 歲tuế 有hữu 能năng 紹thiệu 明minh 之chi 。 正chánh 易dị 傳truyền 繼kế 春xuân 秋thu 本bổn 詩thi 書thư 禮lễ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 際tế 意ý 在tại 斯tư 乎hồ 。 是thị 遷thiên 奉phụng 父phụ 命mạng 也dã 。 遷thiên 之chi 大đại 孝hiếu 也dã 。 又hựu 所sở 以dĩ 申thân 明minh 道đạo 家gia 之chi 大đại 用dụng 也dã 。 曰viết 。 艸thảo 野dã 作tác 春xuân 秋thu 。 亢kháng 乎hồ 。 曰viết 。

時thời 亢kháng 而nhi 亢kháng 。 則tắc 悔hối 亦diệc 龍long 也dã 。 宰tể 相tướng 非phi 天thiên 子tử 。 政chánh 府phủ 即tức 朝triều 廷đình 尚thượng 有hữu 疑nghi 耶da 。

假giả 馬mã

孔khổng 子tử 侍thị 座tòa 於ư 季quý 孫tôn 。 季quý 孫tôn 之chi 宰tể 通thông 曰viết 君quân 使sử 八bát 假giả 馬mã 。 其kỳ 與dữ 之chi 乎hồ 。 孔khổng 子tử 曰viết 。 吾ngô 聞văn 取thủ 於ư 臣thần 。 謂vị 之chi 取thủ 。 不bất 曰viết 假giả 。 季quý 孫tôn 悟ngộ 。 告cáo 宰tể 曰viết 。 自tự 今kim 以dĩ 來lai 。 君quân 有hữu 取thủ 。 謂vị 之chi 取thủ 。 無vô 曰viết 假giả 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 聖thánh 人nhân 救cứu 正chánh 天thiên 下hạ 萬vạn 世thế 。 只chỉ 在tại 一nhất 字tự 。 愚ngu 謂vị 君quân 取thủ 於ư 臣thần 。 不bất 曰viết 假giả 。 則tắc 臣thần 進tiến 於ư 君quân 。 可khả 曰viết 與dữ 乎hồ 。 黃hoàng 坤# 五ngũ 因nhân 言ngôn 名danh 為vi 五ngũ 欲dục 之chi 一nhất 。 達đạt 人nhân 視thị 聖thánh 人nhân 舍xá 身thân 立lập 名danh 教giáo 。 大đại 似tự 生sanh 銀ngân 入nhập 銅đồng 乃nãi 可khả 用dụng 耳nhĩ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 聲Thanh 聞Văn 為vi 我ngã 。 便tiện 欲dục 斷đoạn 滅diệt 且thả 問vấn 此thử 欲dục 成thành 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 之chi 我ngã 。 非phi 名danh 根căn 乎hồ 。 福phước 果quả 則tắc 利lợi 根căn 也dã 。 立lập 教giáo 必tất 正chánh 名danh 。 故cố 曰viết 名danh 不bất 可khả 得đắc 而nhi 好hảo/hiếu 。 不bất 可khả 得đắc 而nhi 避tị 。 此thử 中trung 道đạo 而nhi 立lập 之chi 教giáo 綱cương 也dã 。 入nhập 道đạo 真chân 實thật 。 須tu 全toàn 放phóng 下hạ 。 纔tài 著trước 名danh 想tưởng 便tiện 為vi 名danh 鬼quỷ 所sở 噉đạm 矣hĩ 。 果quả 熟thục 香hương 飄phiêu 隨tùy 緣duyên 行hành 化hóa 。 故cố 曰viết 名danh 空không 不bất 避tị 名danh 聖thánh 人nhân 立lập 命mạng 。 不bất 落lạc 因nhân 緣duyên 之chi 見kiến 。 聖thánh 人nhân 裁tài 成thành 。 不bất 落lạc 自tự 然nhiên 之chi 見kiến 。 故cố 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 。 行hành 乎hồ 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 。 即tức 嘗thường 泯mẫn 於ư 當đương 然nhiên 。 是thị 名danh 教giáo 即tức 自tự 然nhiên 也dã 。 但đãn 未vị 過quá 屢lũ 空không 卓trác 立lập 之chi 關quan 者giả 。 未vị 可khả 同đồng 日nhật 語ngữ 矣hĩ 。

陳trần 不bất 占chiêm

齊tề 崔thôi 杼trữ 弒# 莊trang 公công 。 有hữu 陳trần 不bất 占chiêm 者giả 聞văn 君quân 難nạn/nan 。 將tương 赴phó 之chi 。 比tỉ 去khứ 餐xan 則tắc 失thất 匕chủy 。 上thượng 車xa 。 失thất 軾thức 御ngự 者giả 曰viết 。 怯khiếp 如như 是thị 。 去khứ 有hữu 益ích 乎hồ 。 不bất 占chiêm 曰viết 死tử 君quân 義nghĩa 也dã 。 勇dũng 怯khiếp 氣khí 也dã 。 遂toại 往vãng 。 聞văn 鼓cổ 聲thanh 而nhi 死tử 。 杖trượng 人nhân 曰viết 特đặc 地địa 離ly 微vi 其kỳ 義nghĩa 乃nãi 著trước 。 孟# 子tử 以dĩ 兩lưỡng 不bất 謂vị 發phát 揮huy 中trung 庸dong 之chi 三tam 謂vị 。 水thủy 中trung 鹽diêm 味vị 。 色sắc 裏lý 膠giao 青thanh 。 不bất 於ư 此thử 剔dịch 一nhất 燈đăng 乎hồ 。 智trí 曰viết 藥dược 止chỉ 可khả 以dĩ 醫y 血huyết 氣khí 。 心tâm 病bệnh 還hoàn 須tu 治trị 神thần 。 此thử 可khả 悟ngộ 全toàn 盂vu 全toàn 水thủy 。 全toàn 清thanh 全toàn 光quang 不bất 二nhị 不bất 一nhất 之chi 故cố 矣hĩ 。 丹đan 曰viết 晏# 嬰anh 於ư 莊trang 公công 之chi 難nạn/nan 。 曰viết 獨độc 吾ngô 君quân 也dã 乎hồ 哉tai 。 非phi 其kỳ 親thân 暱# 。 誰thùy 敢cảm 任nhậm 之chi 。 弘hoằng 演diễn 則tắc 曰viết 安an 得đắc 選tuyển 無vô 過quá 之chi 君quân 而nhi 後hậu 死tử 之chi 。 二nhị 者giả 孰thục 是thị 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 既ký 能năng 舍xá 身thân 。 何hà 不bất 平bình 日nhật 引dẫn 君quân 于vu 道đạo 之chi 為vi 得đắc 乎hồ 。 然nhiên 君quân 亦diệc 有hữu 諫gián 而nhi 不bất 聽thính 者giả 。 自tự 視thị 其kỳ 職chức 何hà 如như 。 可khả 以dĩ 引dẫn 去khứ 。 則tắc 獲hoạch 明minh 夷di 之chi 心tâm 於ư 出xuất 門môn 庭đình 。 亦diệc 一nhất 道đạo 也dã 。 論luận 事sự 之chi 書thư 且thả 快khoái 發phát 其kỳ 一nhất 節tiết 焉yên 已dĩ 耳nhĩ 。 丹đan 曰viết 。 卓trác 吾ngô 謂vị 趙triệu 苞bao 溫ôn 嶠# 為vi 殺sát 母mẫu 逆nghịch 賊tặc 然nhiên 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 迫bách 於ư 重trọng/trùng 親thân 。 猶do 一nhất 丸hoàn 藥dược 之chi 決quyết 曰viết 救cứu 父phụ 耳nhĩ 。 苞bao 全toàn 城thành 而nhi 歸quy 死tử 墓mộ 下hạ 。 復phục 何hà 咎cữu 乎hồ 。 溫ôn 嶠# 為vi 國quốc 固cố 自tự 有hữu 辭từ 。 然nhiên 不bất 能năng 臥ngọa 薪tân 嘗thường 膽đảm 以dĩ 感cảm 激kích 同đồng 朝triêu 臣thần 子tử 。 而nhi 乃nãi 以dĩ 紗# 障chướng 謀mưu 豔diễm 煽phiến 。 又hựu 何hà 辭từ 以dĩ 逭# 責trách 乎hồ 。 徐từ 庶thứ 曰viết 。 今kim 失thất 老lão 母mẫu 方phương 寸thốn 亂loạn 矣hĩ 。 入nhập 魏ngụy 而nhi 不bất 獻hiến 一nhất 策sách 以dĩ 老lão 。 是thị 亦diệc 一nhất 道đạo 也dã 。 智trí 曰viết 先tiên 廷đình 尉úy 公công 言ngôn 。 觀quán 趙triệu 苞bao 之chi 苦khổ 。 凡phàm 仕sĩ 危nguy 地địa 不bất 當đương 迎nghênh 養dưỡng 沛# 公công 先tiên 迎nghênh 太thái 公công 居cư 漢hán 中trung 。 豈khởi 有hữu 俎# 上thượng 之chi 事sự 哉tai 。 後hậu 周chu 宇vũ 文văn 護hộ 以dĩ 毋vô 在tại 齊tề 而nhi 緩hoãn 之chi 。 馬mã 超siêu 棄khí 父phụ 擇trạch 主chủ 。 固cố 何hà 如như 李# 璀# 也dã 。 無vô 故cố 使sử 人nhân 縮súc 高cao 其kỳ 親thân 豈khởi 能năng 望vọng 竇đậu 建kiến 德đức 赦xá 李# 勣# 之chi 父phụ 乎hồ 。 何hà 可khả 不bất 審thẩm 獨độc 孤cô 寒hàn 曰viết 。 達đạt 人nhân 知tri 事sự 執chấp 之chi 固cố 然nhiên 先tiên 幾kỷ 遠viễn 引dẫn 。 不bất 受thọ 人nhân 之chi 職chức 。 即tức 可khả 不bất 殉# 人nhân 之chi 難nạn/nan 。 此thử 莊trang 子tử 休hưu 所sở 謂vị 養dưỡng 親thân 盡tận 年niên 者giả 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 歎thán 曰viết 。 既ký 落lạc 人nhân 間gian 業nghiệp 緣duyên 難nạn/nan 避tị 。

隱ẩn 讓nhượng

環hoàn 中trung 堂đường 曰viết 。 田điền 單đơn 可khả 以dĩ 有hữu 齊tề 而nhi 不bất 有hữu 。 郭quách 子tử 儀nghi 可khả 以dĩ 有hữu 唐đường 而nhi 不bất 有hữu 。 朱chu 虛hư 侯hầu 可khả 以dĩ 有hữu 漢hán 而nhi 不bất 有hữu 。 皆giai 隱ẩn 讓nhượng 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 隱ẩn 讓nhượng 自tự 泰thái 伯bá 始thỉ 。 非phi 孔khổng 子tử 稱xưng 之chi 。 誰thùy 知tri 其kỳ 為vi 至chí 德đức 。 吾ngô 故cố 謂vị 丹đan 朱chu 為vi 大đại 孝hiếu 子tử 。 甘cam 心tâm 不bất 才tài 。 而nhi 以dĩ 天thiên 下hạ 讓nhượng 人nhân 。 成thành 父phụ 之chi 志chí 。 亦diệc 隱ẩn 讓nhượng 也dã 。 莊trang 子tử 首thủ 表biểu 堯# 讓nhượng 天thiên 下hạ 與dữ 許hứa 由do 。 是thị 為vi 讓nhượng 書thư 。 高cao 人nhân 達đạt 士sĩ 。 不bất 與dữ 天thiên 下hạ 爭tranh 。 而nhi 別biệt 行hành 一nhất 路lộ 。 且thả 以dĩ 自tự 娛ngu 。 亦diệc 隱ẩn 讓nhượng 也dã 。

正chánh 諷phúng 奇kỳ 諷phúng

光quang 武võ 欲dục 廢phế 郭quách 后hậu 。 以dĩ 問vấn 郅chất 惲# 。 惲# 曰viết 。 床sàng 第đệ 之chi 間gian 。 父phụ 尚thượng 不bất 能năng 得đắc 之chi 於ư 子tử 。 況huống 臣thần 能năng 得đắc 之chi 於ư 君quân 乎hồ 。 然nhiên 古cổ 來lai 廢phế 后hậu 奪đoạt 嫡đích 。 往vãng 往vãng 亡vong 國quốc 。 願nguyện 陛bệ 下hạ 慎thận 之chi 。 其kỳ 對đối 太thái 子tử 。 復phục 勸khuyến 以dĩ 順thuận 為vi 孝hiếu 。 此thử 最tối 善thiện 處xứ 人nhân 骨cốt 肉nhục 者giả 。 語ngữ 正chánh 而nhi 婉uyển 。 真chân 可khả 法pháp 也dã 。 唐đường 讓nhượng 皇hoàng 之chi 遜tốn 明minh 皇hoàng 。 蓋cái 觀quán 此thử 乎hồ 。 何hà 魏ngụy 徵trưng 之chi 智trí 不bất 及cập 此thử 。 李# 泌# 之chi 爭tranh 太thái 子tử 。 迎nghênh 刃nhận 而nhi 解giải 。 藏tạng 鋒phong 應ứng 機cơ 得đắc 庖bào 丁đinh 之chi 神thần 者giả 乎hồ 。 然nhiên 終chung 不bất 能năng 救cứu 建kiến 寧ninh 王vương 倓# 。 事sự 固cố 有hữu 不bất 可khả 盡tận 論luận 者giả 。 諫gián 有hữu 五ngũ 。 孔khổng 子tử 取thủ 諷phúng 。 有hữu 旨chỉ 哉tai 。 魏ngụy 武võ 立lập 後hậu 不bất 決quyết 以dĩ 問vấn 賈cổ 詡# 。 詡# 不bất 對đối 。 曰viết 何hà 以dĩ 不bất 言ngôn 。 曰viết 有hữu 所sở 思tư 。 曰viết 何hà 思tư 。 曰viết 思tư 袁viên 本bổn 初sơ 劉lưu 景cảnh 升thăng 父phụ 子tử 耳nhĩ 。 此thử 奇kỳ 諷phúng 也dã 。 德đức 宗tông 欲dục 復phục 用dụng 盧lô 杞# 以dĩ 廷đình 爭tranh 而nhi 止chỉ 轉chuyển 別biệt 駕giá 。 泌# 曰viết 。 連liên 日nhật 比tỉ 陛bệ 下hạ 於ư 桓hoàn 靈linh 。 今kim 日nhật 此thử 舉cử 。 則tắc 堯# 舜thuấn 不bất 如như 也dã 。 胡hồ 致trí 堂đường 乃nãi 曰viết 何hà 得đắc 以dĩ 堯# 舜thuấn 獻hiến 媚mị 。 迀# 哉tai 。 程# 伊y 川xuyên 有hữu 方phương 長trường/trưởng 不bất 折chiết 之chi 諫gián 。 司ty 馬mã 溫ôn 公công 曰viết 。 它# 日nhật 使sử 主chủ 上thượng 不bất 欲dục 親thân 賢hiền 。 殆đãi 此thử 故cố 也dã 。

內nội 黃hoàng 舍xá 人nhân 兒nhi

項hạng 兵binh 欲dục 屠đồ 內nội 黃hoàng 。 舍xá 人nhân 兒nhi 十thập 三tam 歲tuế 。 數số 語ngữ 救cứu 之chi 。 范phạm 增tăng 坐tọa 視thị 坑khanh 秦tần 卒thốt 屠đồ 新tân 安an 。 乃nãi 不bất 如như 此thử 十thập 三tam 歲tuế 兒nhi 耶da 。 鴻hồng 門môn 舉cử 玦quyết 。 長trường/trưởng 沙sa 之chi 毒độc 。 背bối/bội 疽thư 早tảo 自tự 此thử 發phát 矣hĩ 。 矢thỉ 人nhân 函hàm 人nhân 。 擇trạch 術thuật 烏ô 能năng 無vô 感cảm 。

營doanh 脫thoát

鸞loan 傭dong 曰viết 阮# 思tư 曠khoáng 以dĩ 虛hư 譽dự 無vô 寔thật 。 王vương 敦đôn 出xuất 之chi 於ư 外ngoại 。 劉lưu 伯bá 倫luân 為vi 建kiến 武võ 參tham 軍quân 。 以dĩ 無vô 用dụng 罷bãi 。 鄭trịnh 綮khính/khể 歇hiết 後hậu 。 亦diệc 此thử 類loại 也dã 。 費phí 貽# 漆tất 癩lại 。 郭quách 文văn 不bất 妻thê 不bất 肉nhục 。 袁viên 閎# 土thổ/độ 室thất 。 非phi 故cố 為vì 己kỷ 甚thậm 。 以dĩ 為vi 非phi 此thử 無vô 以dĩ 營doanh 脫thoát 環hoàn 中trung 堂đường 終chung 懷hoài 詩thi 曰viết 熊hùng 道đạo 生sanh 掃tảo 門môn 。 韋vi 祖tổ 思tư 誤ngộ 拜bái 。 辛tân 謐mịch 甘cam 不bất 食thực 。 王vương 尼ni 車xa 早tảo 壞hoại 。 龔# 壯tráng 稱xưng 耳nhĩ 聾lung 。 王vương 嘉gia 竟cánh 負phụ 債trái 。 古cổ 人nhân 善thiện 支chi 離ly 。 神thần 仙tiên 亦diệc 鍼châm 繲# 。 變biến 名danh 棄khí 妻thê 子tử 。 不bất 知tri 其kỳ 所sở 在tại 。 采thải 藥dược 亦diệc 遇ngộ 毒độc 。 鍼châm 砭# 莫mạc 驚kinh 怪quái 。 獨độc 有hữu 華hoa 山sơn 翁ông 。 一nhất 墮đọa 何hà 如như 快khoái 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 德đức 充sung 符phù 以dĩ 王vương 駘# 一nhất 輩bối 。 寫tả 魯lỗ 國quốc 申thân 夭yểu 之chi 化hóa 身thân 。 其kỳ 上thượng 律luật 下hạ 襲tập 之chi 。 鍼châm 繲# 支chi 離ly 。 游du 於ư 列liệt 國quốc 。 是thị 誰thùy 知tri 之chi 。 正chánh 為vi 時thời 乘thừa 六lục 龍long 。 別biệt 峰phong 異dị 類loại 隨tùy 處xứ 肥phì 遯độn 。 自tự 非phi 世thế 人nhân 之chi 所sở 測trắc 也dã 。

簡giản 傲ngạo 非phi 道đạo

丹đan 曰viết 舐thỉ 痔trĩ 兼kiêm 車xa 。 鳴minh 鳶diên 吝lận 腐hủ 。 以dĩ 茲tư 自tự 口khẩu 。 於ư 焉yên 玩ngoạn 物vật 。 殊thù 異dị 虛hư 舟chu 。 有hữu 同đồng 攘nhương 臂tý 。 此thử 晉tấn 史sử 之chi 論luận 莊trang 子tử 也dã 。 自tự 參tham 曰viết 。 老lão 子tử 謙khiêm 退thoái 。 莊trang 子tử 簡giản 傲ngạo 。 然nhiên 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 讀đọc 書thư 須tu 善thiện 讀đọc 古cổ 人nhân 之chi 書thư 。 不bất 則tắc 誣vu 古cổ 人nhân 。 且thả 自tự 陷hãm 矣hĩ 。 隱ẩn 居cư 遣khiển 放phóng 。 郭quách 象tượng 以dĩ 為vi 放phóng 而nhi 不bất 傲ngạo 。 阮# 籍tịch 所sở 謂vị 致trí 意ý 之chi 詞từ 也dã 讀đọc 莊trang 子tử 。 如như 讀đọc 樂nhạo/nhạc/lạc 府phủ 。 乃nãi 以dĩ 告cáo 示thị 例lệ 之chi 乎hồ 。 韓# 非phi 解giải 老lão 。 慈từ 故cố 能năng 勇dũng 。 遂toại 流lưu 潛tiềm 礉# 。 將tương 以dĩ 罪tội 老lão 子tử 耶da 。 言ngôn 因nhân 救cứu 弊tệ 。 法pháp 久cửu 必tất 弊tệ 。 在tại 後hậu 人nhân 之chi 善thiện 用dụng 以dĩ 濟tế 之chi 。 非phi 委ủy 於ư 至chí 理lý 之chi 弊tệ 也dã 。 老lão 子tử 言ngôn 亦diệc 刻khắc 峭# 而nhi 當đương 時thời 自tự 處xứ 謙khiêm 退thoái 。 接tiếp 人nhân 以dĩ 禮lễ 。 故cố 孔khổng 子tử 問vấn 禮lễ 於ư 老lão 聃đam 。 約ước 禮lễ 為vi 仁nhân 。 遜tốn 以dĩ 出xuất 之chi 。 遯độn 象tượng 不bất 惡ác 而nhi 嚴nghiêm 。 以dĩ 禮lễ 故cố 也dã 。 莊trang 子tử 亦diệc 曰viết 。 以dĩ 刑hình 為vi 體thể 。 以dĩ 禮lễ 為vi 翼dực 謂vị 內nội 嘗thường 戒giới 懼cụ 。 不bất 起khởi 妄vọng 念niệm 。 而nhi 外ngoại 以dĩ 禮lễ 。 隨tùy 順thuận 世thế 緣duyên 者giả 也dã 。 戴đái 安an 道đạo 宗tông 老lão 莊trang 。 而nhi 履lý 禮lễ 。 深thâm 以dĩ 放phóng 達đạt 為vi 非phi 。 可khả 謂vị 有hữu 見kiến 而nhi 奉phụng 重trọng/trùng 者giả 。 達đạt 士sĩ 取thủ 快khoái 。 往vãng 往vãng 置trí 愚ngu 不bất 肖tiếu 為vi 不bất 足túc 論luận 。 而nhi 專chuyên 責trách 賢hiền 智trí 。 故cố 出xuất 口khẩu 若nhược 與dữ 經kinh 訓huấn 相tương/tướng 翻phiên 耳nhĩ 。 形hình 容dung 孤cô 硬ngạnh 便tiện 似tự 簡giản 傲ngạo 。 形hình 容dung 不bất 犯phạm 鋒phong 芒mang 。 便tiện 似tự 波ba 靡mĩ 。 況huống 以dĩ 鬼quỷ 神thần 寫tả 照chiếu 乎hồ 。 況huống 加gia 以dĩ 才tài 人nhân 之chi 賞thưởng 怪quái 而nhi 搆câu 虛hư 乎hồ 。 故cố 曰viết 善thiện 讀đọc 書thư 者giả 。 貴quý 知tri 寔thật 際tế 。

王vương 尼ni

王vương 尼ni 見kiến 何hà 綏tuy 簡giản 傲ngạo 之chi 書thư 曰viết 。 伯bá 蔚úy 居cư 亂loạn 世thế 而nhi 矜căng 豪hào 乃nãi 爾nhĩ 。 其kỳ 能năng 免miễn 乎hồ 。 或hoặc 曰viết 。 伯bá 蔚úy 聞văn 此thử 言ngôn 。 必tất 相tương 危nguy 害hại 。 尼ni 曰viết 。 伯bá 蔚úy 比tỉ 聞văn 我ngã 言ngôn 。 自tự 已dĩ 死tử 矣hĩ 。 及cập 永vĩnh 嘉gia 之chi 亂loạn 。 何hà 氏thị 無vô 遺di 種chủng 。 管quản 輅lộ 見kiến 何hà 晏# 夏hạ 侯hầu 湛trạm 而nhi 規quy 之chi 。 人nhân 或hoặc 以dĩ 何hà 等đẳng 勢thế 盛thịnh 。 輅lộ 曰viết 。 鬼quỷ 燥táo 鬼quỷ 幽u 。 其kỳ 能năng 久cửu 乎hồ 。 丹đan 曰viết 。 管quản 輅lộ 亦diệc 夭yểu 。 而nhi 王vương 尼ni 且thả 死tử 車xa 牛ngưu 之chi 下hạ 矣hĩ 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 世thế 亂loạn 不bất 可khả 概khái 責trách 而nhi 風phong 尚thượng 確xác 有hữu 其kỳ 幾kỷ 。 定định 數số 固cố 莫mạc 能năng 逃đào 而nhi 君quân 子tử 貴quý 乎hồ 自tự 盡tận 。 嵇# 叔thúc 夜dạ 以dĩ 倨# 鍛đoán 致trí 殺sát 。 豈khởi 莊trang 子tử 之chi 旨chỉ 哉tai 。 昔tích 慚tàm 柳liễu 下hạ 。 今kim 媿quý 孫tôn 登đăng 。 此thử 其kỳ 回hồi 光quang 語ngữ 也dã 不bất 可khả 以dĩ 廣quảng 陵lăng 散tán 之chi 從tùng 容dung 。 與dữ 夏hạ 侯hầu 太thái 初sơ 之chi 霹phích 靂lịch 倚ỷ 柱trụ 。 而nhi 為vi 之chi 解giải 也dã 。

馬mã 伏phục 波ba

竹trúc 開khai 嘗thường 舉cử 馬mã 伏phục 波ba 戒giới 兄huynh 子tử 。 不bất 得đắc 言ngôn 人nhân 過quá 失thất 。 然nhiên 書thư 中trung 述thuật 杜đỗ 季quý 良lương 之chi 行hành 。 非phi 過quá 乎hồ 。 其kỳ 後hậu 季quý 良lương 仇cừu 人nhân 。 據cứ 援viện 書thư 以dĩ 訟tụng 季quý 良lương 。 梁lương 松tùng 因nhân 救cứu 季quý 良lương 不bất 得đắc 。 遂toại 恨hận 援viện 而nhi 搆câu 之chi 禍họa 。 則tắc 援viện 亦diệc 有hữu 以dĩ 取thủ 之chi 不bất 獨độc 受thọ 松tùng 之chi 拜bái 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 雖tuy 然nhiên 。 果quả 能năng 瘖âm 乎hồ 。 或hoặc 責trách 援viện 以dĩ 老lão 不bất 知tri 休hưu 。 則tắc 彼bỉ 受thọ 之chi 耳nhĩ 。 在tại 毒độc 霧vụ 中trung 。 自tự 念niệm 少thiểu 游du 語ngữ 。 乘thừa 下hạ 澤trạch 車xa 。 何hà 可khả 得đắc 也dã 。 據cứ 鞍yên 矍quắc 鑠thước 。 未vị 免miễn 見kiến 長trường/trưởng 。

殷ân 深thâm 源nguyên 王vương 安an 石thạch

殷ân 浩hạo 北bắc 伐phạt 既ký 敗bại 。 廢phế 居cư 東đông 陽dương 。 桓hoàn 溫ôn 遺di 書thư 。 示thị 引dẫn 用dụng 合hợp 僕bộc 之chi 意ý 。 殷ân 開khai 閉bế 十thập 數số 。 竟cánh 達đạt 空không 函hàm 。 史sử 蓋cái 譏cơ 之chi 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 其kỳ 玄huyền 沙sa 之chi 白bạch 紙chỉ 乎hồ 。 兵binh 非phi 高cao 士sĩ 所sở 能năng 。 一nhất 試thí 不bất 中trung 。 摧tồi 幢tràng 折chiết 牙nha 。 深thâm 源nguyên 豈khởi 不bất 自tự 知tri 。 而nhi 乃nãi 與dữ 流lưu 俗tục 同đồng 醜xú 。 吾ngô 知tri 其kỳ 必tất 無vô 是thị 事sự 也dã 。 一nhất 日nhật 閱duyệt 湧dũng 幢tràng 曰viết 。 殷ân 答đáp 空không 函hàm 。 斥xích 之chi 也dã 。 咄đốt 咄đốt 書thư 空không 。 蓋cái 已dĩ 超siêu 凡phàm 界giới 入nhập 初Sơ 地Địa 矣hĩ 。 道đạo 生sanh 之chi 對đối 。 亦diệc 是thị 至chí 情tình 。 後hậu 溫ôn 果quả 殺sát 其kỳ 子tử 涓# 以dĩ 報báo 辱nhục 。 桓hoàn 玄huyền 得đắc 志chí 。 痛thống 詆# 浩hạo 以dĩ 成thành 父phụ 志chí 。 劉lưu 裕# 建kiến 義nghĩa 。 止chỉ 競cạnh 武võ 功công 。 何hà 暇hạ 改cải 正chánh 。 故cố 晉tấn 書thư 有hữu 二nhị 大đại 冤oan 屈khuất 事sự 。 桓hoàn 氏thị 之chi 於ư 殷ân 浩hạo 。 王vương 庾dữu 之chi 於ư 陶đào 士sĩ 行hành 是thị 也dã 。 丹đan 曰viết 。 相tương/tướng 如như 通thông 西tây 南nam 夷di 。 陸lục 機cơ 入nhập 洛lạc 建kiến 功công 。 殷ân 浩hạo 房phòng 琯# 之chi 敗bại 。 皆giai 不bất 欲dục 以dĩ 文văn 士sĩ 自tự 居cư 。 亦diệc 因nhân 世thế 不bất 憐lân 才tài 。 而nhi 以dĩ 文văn 士sĩ 輕khinh 之chi 。 遂toại 爾nhĩ 強cường/cưỡng 談đàm 經kinh 濟tế 。 賈cổ 生sanh 治trị 安an 策sách 。 著trước 於ư 長trường/trưởng 沙sa 。 將tương 以dĩ 陰ấm 折chiết 絳giáng 灌quán 。 三tam 蘇tô 之chi 策sách 。 揣đoàn 摩ma 可khả 觀quán 。 未vị 必tất 可khả 行hành 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 經kinh 濟tế 不bất 可khả 強cường/cưỡng 營doanh 。 固cố 也dã 。 士sĩ 子tử 居cư 恆hằng 。 安an 得đắc 不bất 講giảng 求cầu 經kinh 濟tế 。 近cận 代đại 陽dương 明minh 能năng 作tác 事sự 者giả 。 以dĩ 悟ngộ 得đắc 寔thật 際tế 。 故cố 人nhân 情tình 物vật 理lý 不bất 能năng 惑hoặc 之chi 。 吾ngô 嘗thường 惜tích 王vương 安an 石thạch 遇ngộ 天thiên 子tử 知tri 己kỷ 。 而nhi 為vi 國quốc 無vô 功công 者giả 。 正chánh 如như 參tham 得đắc 一nhất 橛quyết 禪thiền 。 不bất 知tri 差sai 別biệt 智trí 。 所sở 以dĩ 全toàn 昧muội 物vật 理lý 。 而nhi 辦biện 事sự 不bất 效hiệu 也dã 。 世thế 豈khởi 有hữu 官quan 吏lại 與dữ 民dân 貿mậu 易dị 而nhi 不bất 侵xâm 牟mâu 者giả 乎hồ 。 豈khởi 有hữu 欲dục 收thu 青thanh 苗miêu 錢tiền 而nhi 弛thỉ 禁cấm 令linh 人nhân 私tư 鑄chú 者giả 乎hồ 。 曹tào 孟# 德đức 初sơ 置trí 校giáo 事sự 。 魏ngụy 文văn 因nhân 之chi 。 程# 曉hiểu 言ngôn 其kỳ 弊tệ 。 王vương 安an 石thạch 欲dục 箝# 口khẩu 。 乃nãi 置trí 京kinh 城thành 邏la 卒thốt 。 其kỳ 智trí 不bất 及cập 程# 曉hiểu 遠viễn 矣hĩ 。

形hình 神thần 相tương 離ly 不bất 得đắc 不bất 騷#

離ly 騷# 者giả 。 言ngôn 乎hồ 形hình 神thần 相tương 離ly 而nhi 不bất 得đắc 不bất 騷# 也dã 。 卜bốc 居cư 漁ngư 父phụ 。 反phản 復phục 自tự 盡tận 。 道Đạo 法Pháp 時thời 位vị 。 安an 於ư 所sở 傷thương 。 緣duyên 不bất 得đắc 已dĩ 也dã 。 太thái 史sử 公công 非phi 屈khuất 。 何hà 以dĩ 知tri 其kỳ 志chí 與dữ 日nhật 月nguyệt 爭tranh 光quang 。 原nguyên 其kỳ 救cứu 少thiểu 卿khanh 一nhất 事sự 。 真chân 為vi 國quốc 家gia 。 非phi 為vi 朋bằng 友hữu 。 其kỳ 志chí 不bất 得đắc 自tự 明minh 且thả 得đắc 罪tội 焉yên 。 是thị 以dĩ 悲bi 屈khuất 而nhi 自tự 悲bi 耳nhĩ 。 學học 道Đạo 者giả 亦diệc 有hữu 形hình 神thần 相tương 離ly 不bất 得đắc 不bất 騷# 者giả 乎hồ 。 亦diệc 有hữu 悲bi 人nhân 而nhi 自tự 悲bi 者giả 乎hồ 。 噫# 。

元nguyên 亮lượng

靖tĩnh 節tiết 作tác 乞khất 食thực 詩thi 。 無vô 非phi 一nhất 念niệm 所sở 激kích 恥sỉ 食thực 世thế 粟túc 。 其kỳ 曰viết 愧quý 我ngã 非phi 韓# 才tài 。 蓋cái 自tự 傷thương 也dã 。 子tử 美mỹ 曰viết 。 淵uyên 明minh 未vị 聞văn 道đạo 達đạt 生sanh 豈khởi 是thị 足túc 。 黃hoàng 山sơn 谷cốc 曰viết 。 世thế 執chấp 此thử 詩thi 以dĩ 貶biếm 陶đào 。 非phi 癡si 人nhân 說thuyết 夢mộng 耶da 。 縱túng/tung 浪lãng 人nhân 化hóa 中trung 。 不bất 喜hỷ 亦diệc 不bất 懼cụ 。 而nhi 葉diệp 夢mộng 得đắc 亦diệc 不bất 肯khẳng 陶đào 。 何hà 也dã 。 杖trượng 人nhân 曰viết 。 不bất 妨phương 癡si 人nhân 說thuyết 夢mộng 。

杖trượng 人nhân 全toàn 集tập 跋bạt

道Đạo 法Pháp 之chi 時thời 乘thừa 也dã 。 代đại 錯thác 之chi 本bổn 不bất 二nhị 也dã 。 自tự 非phi 靜tĩnh 正chánh 不bất 禦ngữ 專chuyên 入nhập 甚thậm 深thâm 。 窮cùng 盡tận 上thượng 下hạ 四tứ 維duy 。 而nhi 止chỉ 有hữu 一nhất 寔thật 者giả 。 未vị 易dị 語ngữ 其kỳ 故cố 也dã 。 事sự 以dĩ 時thời 起khởi 道đạo 以dĩ 法pháp 行hành 。 教giáo 立lập 尊tôn 幢tràng 。 為vi 眾chúng 所sở 射xạ 。 百bách 家gia 蜂phong 午ngọ 。 關quan 責trách 互hỗ 起khởi 烏ô 能năng 免miễn 乎hồ 。 智trí 嘗thường 以dĩ 醫y 學học 喻dụ 醫y 王vương 。 而nhi 表biểu 醫y 醫y 之chi 願nguyện 焉yên 。 運vận 氣khí 經kinh 脈mạch 。 三tam 才tài 同đồng 符phù 。 靈linh 素tố 舉cử 之chi 。 而nhi 人nhân 不bất 盡tận 達đạt 也dã 。 張trương 仲trọng 景cảnh 提đề 出xuất 傷thương 寒hàn 為vi 重trọng/trùng 而nhi 論luận 之chi 。 劉lưu 河hà 間gian 以dĩ 傷thương 寒hàn 為vi 熱nhiệt 病bệnh 治trị 用dụng 寒hàn 涼lương 。 而nhi 張trương 子tử 和hòa 汗hãn 吐thổ 下hạ 寔thật 宗tông 之chi 。 李# 東đông 垣viên 辨biện 外ngoại 感cảm 內nội 傷thương 而nhi 闡xiển 扶phù 陽dương 之chi 論luận 。 朱chu 丹đan 溪khê 謂vị 人nhân 身thân 陽dương 有hữu 餘dư 陰ấm 不bất 足túc 而nhi 貴quý 滋tư 陰ấm 之chi 方phương 。 薛tiết 立lập 齋trai 則tắc 發phát 揮huy 腎thận 中trung 有hữu 真chân 水thủy 火hỏa 。 其kỳ 說thuyết 各các 別biệt 似tự 乎hồ 冰băng 炭thán 。 非phi 欲dục 為vi 異dị 也dã 。 務vụ 發phát 明minh 前tiền 人nhân 之chi 所sở 未vị 發phát 者giả 則tắc 專chuyên 言ngôn 之chi 。 其kỳ 已dĩ 發phát 明minh 者giả 則tắc 略lược 之chi 。 合hợp 觀quán 而nhi 體thể 究cứu 焉yên 。 皆giai 本bổn 具cụ 者giả 。 非phi 人nhân 力lực 所sở 可khả 誣vu 飾sức 也dã 。 後hậu 人nhân 不bất 知tri 集tập 大đại 成thành 。 而nhi 後hậu 能năng 應ứng 病bệnh 予# 藥dược 。 乃nãi 囂hiêu 囂hiêu 然nhiên 倚ỷ 一nhất 家gia 而nhi 執chấp 之chi 。 豈khởi 不bất 蔽tế 哉tai 。 況huống 以dĩ 媮# 心tâm 便tiện 其kỳ 苟cẩu 簡giản 。 易dị 以dĩ 驩# 門môn 。 以dĩ 惏# 心tâm 縱túng/tung 其kỳ 恣tứ 睢# 。 詭quỷ 以dĩ 障chướng 世thế 又hựu 挾hiệp 單đơn 方phương 燒thiêu 靈linh 素tố 乎hồ 。 我ngã 杖trượng 人nhân 橫hoạnh/hoành 身thân 于vu 刀đao 兵binh 水thủy 火hỏa 。 求cầu 天thiên 下hạ 大đại 傷thương 心tâm 人nhân 。 與dữ 之chi 擔đảm 荷hà 。 傳truyền 真chân 宗tông 旨chỉ 。

時thời 至chí 此thử 時thời 。 喙uế 鳴minh 矯kiểu 亂loạn 。 必tất 通thông 其kỳ 故cố 。 必tất 集tập 大đại 成thành 。 方phương 能năng 知tri 天thiên 下hạ 分phần/phân 科khoa 專chuyên 門môn 之chi 利lợi 害hại 而nhi 用dụng 之chi 。 各các 隨tùy 其kỳ 類loại 。 就tựu 材tài 食thực 力lực 。 固cố 也dã 待đãi 其kỳ 人nhân 而nhi 後hậu 行hành 。 具cụ 大đại 過quá 人nhân 之chi 資tư 。 發phát 公công 願nguyện 力lực 。 窮cùng 盡tận 而nhi 統thống 御ngự 之chi 。 乃nãi 其kỳ 所sở 望vọng 也dã 。 欲dục 集tập 大đại 成thành 。 正chánh 知tri 遍biến 知tri 。 徹triệt 上thượng 徹triệt 下hạ 。 何hà 可khả 以dĩ 己kỷ 格cách 物vật 之chi 則tắc 。 內nội 外ngoại 互hỗ 徵trưng 。 目mục 不bất 敵địch 日nhật 。 盆bồn 水thủy 映ánh 之chi 。 無vô 逃đào 也dã 恃thị 自tự 直trực 之chi 箭tiễn 。 則tắc 中trung 鵠hộc 無vô 矢thỉ 。 恃thị 自tự 圓viên 之chi 木mộc 。 則tắc 行hành 地địa 無vô 輪luân 。 規quy 繩thằng 檃# 括quát 而nhi 得đắc 法Pháp 者giả 簡giản 矣hĩ 。 蘿# 必tất 不bất 可khả 以dĩ 箭tiễn 。 樗xư 必tất 不bất 可khả 以dĩ 輪luân 。 盡tận 性tánh 而nhi 善thiện 因nhân 之chi 。 順thuận 理lý 者giả 易dị 矣hĩ 。 每mỗi 歎thán 言ngôn 法pháp 言ngôn 性tánh 。 二nhị 者giả 聚tụ 訟tụng 。 言ngôn 守thủ 成thành 。 言ngôn 盡tận 變biến 。 二nhị 者giả 詎cự 免miễn 齟# 齬# 耶da 。 夫phu 信tín 得đắc 先tiên 天thiên 之chi 仁nhân 智trí 而nhi 真chân 性tánh 不bất 死tử 。 自tự 知tri 後hậu 天thiên 之chi 奉phụng 順thuận 而nhi 妄vọng 心tâm 不bất 生sanh 。 猶do 乾can/kiền/càn 道đạo 之chi 健kiện 行hành 而nhi 無vô 息tức 。 坤# 道đạo 之chi 有hữu 功công 而nhi 無vô 成thành 也dã 。 猶do 有hữu 一nhất 吷# 焉yên 。 聖thánh 人nhân 見kiến 古cổ 今kim 備bị 萬vạn 之chi 大đại 獨độc 。 而nhi 知tri 宙trụ 合hợp 混hỗn 闢tịch 之chi 貫quán 幾kỷ 。 天thiên 無vô 先tiên 後hậu 。 中trung 具cụ 條điều 理lý 更cánh 何hà 疑nghi 乎hồ 。 末mạt 流lưu 學học 者giả 速tốc 於ư 見kiến 利lợi 。 規quy 矩củ 偭# 錯thác 不bất 盡tận 其kỳ 誠thành 。 巧xảo 於ư 護hộ 短đoản 。 怙hộ 氣khí 矜căng 勝thắng 。 奇kỳ 幢tràng 尊tôn 我ngã 。 易dị 失thất 毫hào 釐li 。 匿nặc 以dĩ 埋mai 伏phục 。 使sử 敵địch 開khai 戶hộ 。 以dĩ 奪đoạt 為vi 捽tốt 。 使sử 不bất 及cập 距cự 。 急cấp 口khẩu 之chi 直trực 。 執chấp 硫# 使sử 炊xuy 。 無vô 星tinh 之chi 權quyền 。 向hướng 空không 筈quát 箭tiễn 。 袛# 為vi 利lợi 器khí 示thị 之chi 。 故cố 流lưu 弊tệ 用dụng 罔võng 耳nhĩ 。 破phá 庸dong 籠lung 。 破phá 空không 籠lung 。 破phá 疑nghi 籠lung 。 忽hốt 開khai 參tham 膺ưng 。 旋toàn 覆phú 頂đảnh 門môn 。 還hoàn 其kỳ 重trọng/trùng 瞳# 。 隨tùy 宜nghi 鏡kính 照chiếu 。 口khẩu 司ty 飲ẩm 食thực 言ngôn 語ngữ 。

時thời 有hữu 開khai 閉bế 而nhi 鼻tị 下hạ 垂thùy 二nhị 孔khổng 。 本bổn 無vô 開khai 閉bế 也dã 。 蓏lỏa 理lý 相tương/tướng 齒xỉ 。 倫luân 脊tích 忘vong 言ngôn 。 是thị 尚thượng 為vi 綴chuế 旒lưu 所sở 縛phược 。 而nhi 犛mao 靬# 所sở 炫huyễn 哉tai 。 嗟ta 乎hồ 時thời 哉tai 。 鳳phượng 山sơn 杖trượng 人nhân 。 忽hốt 發phát 堯# 孔khổng 托thác 孤cô 之chi 論luận 而nhi 鹿lộc 湖hồ 老lão 父phụ 。 亦diệc 致trí 竹trúc 關quan 下hạ 宮cung 之chi 辭từ 。

時thời 節tiết 因nhân 緣duyên 。 無vô 容dung 迴hồi 避tị 。 土thổ/độ 木mộc 同đồng 緯# 。 歷lịch 天thiên 適thích 然nhiên 。 安an 於ư 所sở 傷thương 。 習tập 坎khảm 自tự 盡tận 。 業nghiệp 已dĩ 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 豁hoát 其kỳ 通thông 幾kỷ 。 公công 因nhân 反phản 因nhân 。 藏tạng 于vu 代đại 錯thác 。 各các 一nhất 本bổn 事sự 。 即tức 是thị 共cộng 一nhất 本bổn 分phần/phân 。 直trực 下hạ 原nguyên 無vô 岐kỳ 見kiến 。 復phục 何hà 噥# 噥# 本bổn 于vu 無vô 私tư 。 而nhi 遇ngộ 緣duyên 即tức 宗tông 。 同đồng 患hoạn 至chí 密mật 。 而nhi 決quyết 于vu 中trung 節tiết 。 夫phu 豈khởi 憂ưu 本bổn 來lai 於ư 穆mục 之chi 缺khuyết 少thiểu 乎hồ 。 杖trượng 人nhân 觸xúc 處xứ 創sáng/sang 發phát 。 而nhi 中trung 切thiết 脈mạch 之chi 針châm 經kinh 。 反phản 因nhân 痛thống 刺thứ 。 而nhi 順thuận 新tân 硎# 之chi 刀đao 理lý 。 非phi 許hứa 常thường 人nhân 可khả 以dĩ 濁trược 識thức 浮phù 情tình 學học 之chi 者giả 也dã 。 如như 無vô 其kỳ 人nhân 。 何hà 敢cảm 漫mạn 責trách 。 一nhất 橛quyết 者giả 一nhất 橛quyết 。 別biệt 路lộ 者giả 別biệt 路lộ 。 約ước 於ư 不bất 欺khi 。 而nhi 泯mẫn 於ư 薪tân 火hỏa 。 識thức 大đại 識thức 小tiểu 。 道đạo 自tự 不bất 愁sầu 斷đoạn 絕tuyệt 。 藏tạng 天thiên 下hạ 于vu 天thiên 下hạ 。 已dĩ 矣hĩ 。 故cố 就tựu 杖trượng 人nhân 三tam 彙vị 槁cảo 而nhi 芟# 煩phiền 去khứ 複phức 。 歸quy 決quyết 於ư 此thử 。 此thử 固cố 午ngọ 會hội 全toàn 彰chương 。 集tập 大đại 成thành 之chi 雷lôi 雨vũ 也dã 。 安an 知tri 無vô 傷thương 盡tận 偷thâu 心tâm 。 觸xúc 此thử 自tự 奮phấn 者giả 乎hồ 。

鳳phượng 山sơn 孝hiếu 人nhân 弘hoằng 智trí 謹cẩn 識thức

(# 天thiên 界giới 覺giác 浪lãng 老lão 和hòa 上thượng 全toàn 錄lục 佛Phật 弟đệ 子tử 王vương 梅mai 張trương 伯bá 。

升thăng 倡xướng 首thủ 流lưu 通thông 。 伏phục 願nguyện 。

皇hoàng 風phong 洋dương 溢dật 。 佛Phật 日nhật 增tăng 輝huy 。

天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 法Pháp 輪luân 常thường 轉chuyển )# 。

(# 佛Phật 弟đệ 子tử 熊hùng 進tiến 學học 助trợ 刻khắc 。

天thiên 界giới 覺giác 浪lãng 老lão 和hòa 上thượng 全toàn 錄lục 。 伏phục 願nguyện 。

皇hoàng 風phong 洋dương 溢dật 。 佛Phật 日nhật 增tăng 輝huy 。

天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 法Pháp 輪luân 常thường 轉chuyển )# 。

(# 信tín 官quan 耿# 繼kế 善thiện 繼kế 美mỹ 助trợ 刻khắc 。

天thiên 界giới 覺giác 浪lãng 老lão 和hòa 上thượng 全toàn 錄lục 。 伏phục 願nguyện 。

皇hoàng 風phong 洋dương 溢dật 。 佛Phật 日nhật 增tăng 輝huy 。

天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 法Pháp 輪luân 常thường 轉chuyển )# 。

(# 佛Phật 弟đệ 子tử 呂lữ 應ưng 陽dương 夏hạ 有hữu 德đức 繼kế 旺# 廖# 廷đình 貴quý 王vương 惟duy 明minh 高cao 。

世thế 勳huân 金kim 有hữu 登đăng 朱chu 雲vân 登đăng 董# 一nhất 奇kỳ 楊dương 樂nhạo/nhạc/lạc 平bình 徐từ 弘hoằng 勳huân 鄭trịnh 。

正chánh 詢tuân 孫tôn 元nguyên 禔# 申thân 振chấn 祖tổ 劉lưu 士sĩ 惀# 助trợ 刻khắc 。

天thiên 界giới 覺giác 浪lãng 老lão 和hòa 上thượng 全toàn 錄lục 。 伏phục 願nguyện 。

皇hoàng 風phong 洋dương 溢dật 。 佛Phật 日nhật 增tăng 輝huy 。

天thiên 下hạ 太thái 平bình 。 法Pháp 輪luân 常thường 轉chuyển )# 。