Phẩm 34: Đạo Nhân

Thuở xưa Đức Phật thuyết Pháp cho hàng trời rồng, quỷ thần, quốc vương, và nhân dân ở Tinh xá Kỳ Viên gần thành Phong Đức.

Vào một buổi sáng sớm nọ, có một vị Bhikṣu trẻ tuổi đắp y cầm bát, và mang theo tích trượng đi vào thôn trang khất thực.

Khi ấy ở gần cạnh đại lộ có một vườn rau của một quan thần và có trồng những cây kê. Ở phía ngoài khu vườn có cỏ bao bọc và thiết bị những cơ quan cung tiễn. Nếu có dã thú hay đạo tặc tiến vào mà chạm trúng cơ quan thì sẽ bị tên bắn chết ngay. Đương thời chỉ có một thiếu nữ trông giữ khu vườn này. Như có ai muốn đến khu vườn kia, họ từ xa gọi lớn và sẽ được cô gái chỉ đường thì mới có thể vào. Còn những ai không biết đường mà tùy tiện xông vào thì chắc chắn sẽ bị tên bắn chết. Khi ấy cô thiếu nữ này một mình trông giữ khu vườn và cất lên tiếng hát. Giọng hát ngọt ngào của cô khiến người qua đường không ai là chẳng dừng xe xuống ngựa để nghe. Âm thanh quyến rũ đến nỗi dù họ đã miễn cưỡng bước đi, nhưng cũng bồi hồi trở lại để ngồi xuống lắng nghe.

Bấy giờ vị Bhikṣu trên đường khất thực trở về. Giữa đường chợt nghe tiếng hát qua tai, khiến tình thức năm căn của ngài say đắm, tâm ý mê loạn và lưu luyến chẳng rời. Ngài suy nghĩ về người con gái này chắc phải rất xinh đẹp, và mơ tưởng muốn gặp mặt để chuyện trò. Và thế là ngài liền đi về hướng khu vườn. Giữa lúc còn chưa đến, cõi lòng của ngài hoảng hốt mê mang, làm rơi tích trượng với bát trên tay, và Pháp y khoác trên vai tuột xuống hồi nào cũng chẳng hay. Với trí tuệ của Ba Minh, Đức Phật nhìn thấy nếu vị Bhikṣu này tiến thêm vài bước nữa thì sẽ bị tên bắn chết. Biết được phước đức nhân duyên sắp đắc Đạo và ngài chỉ nhất thời bị ái dục si mê che lấp, Đức Phật xót thương cho sự ngu muội và muốn độ thoát ông ấy.

Thế nên Đức Phật liền tự hóa thành một cư sĩ, rồi đi đến bên cạnh của Bhikṣu và dùng kệ quở trách rằng:

“Đạo Nhân tu Pháp gì?
Nếu ý không chế phục
Từng bước nhiễm trần lao
Chỉ chạy theo tư tưởng

Pháp y khoác trên vai
Làm ác chẳng ngừng nghỉ
Ai luôn làm điều ác
Khi chết đọa địa ngục

Ra khỏi dòng ái dục
Nhiếp tâm trừ dục vọng
Phàm phu chẳng đoạn dục
Tâm ý mãi rong ruổi

Tu hành chớ làm ác
Tinh tấn tự điều tâm
Xuất gia mà biếng lười
Ý nhiễm lại khởi sanh

Tu hành mà lười biếng
Nhọc tâm chẳng trừ khổ
Không phải là tịnh hạnh
Làm sao được báu lớn?

Buông lung, khó răn bảo
Như gió thổi cây khô
Tự làm tự lãnh thọ
Sao lại chẳng tinh tấn?”

Khi nói những bài kệ này xong, Đức Phật hiện lại thân tướng sáng chói, ánh sáng chiếu khắp đất trời. Nếu có ai trông thấy, tâm mê loạn giải trừ và liền khôi phục bản tánh. Khi Bhikṣu thấy Phật, tâm ý bỗng nhiên khai mở, như trong tối nhìn thấy ánh sáng. Ngài lập tức đảnh lễ sát đất, cúi đầu sám hối lỗi lầm, nội tâm liễu giải Chỉ Quán, và liền đắc Đạo Ứng Chân, rồi sau đó theo Phật trở về tinh xá. Lúc ấy có vô số người đến nghe Pháp cũng đều được Pháp nhãn thanh tịnh.