入Nhập 菩Bồ 薩Tát 行Hạnh 論Luận 廣Quảng 解Giải
    Quyển 0009
    寂Tịch 天Thiên 菩Bồ 薩Tát 造Tạo 頌Tụng 傑Kiệt 操Thao 大Đại 師Sư 註Chú 解Giải 隆Long 蓮Liên 法Pháp 師Sư 譯Dịch

    入nhập 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 論luận 廣quảng 解giải 卷quyển 九cửu

    辛tân 四tứ 。 學học 觀quán 之chi 體thể 性tánh 般Bát 若Nhã 之chi 理lý 。 分phần/phân 二nhị 。

    壬nhâm 一nhất 。 釋thích 論luận 文văn 。 壬nhâm 二nhị 。 出xuất 品phẩm 名danh 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

    癸quý 一nhất 。 明minh 欲dục 求cầu 解giải 脫thoát 。 須tu 先tiên 生sanh 起khởi 通thông 達đạt 真Chân 如Như 之chi 般Bát 若Nhã 。 癸quý 二nhị 。 如như 何hà 生sanh 起khởi 通thông 達đạt 真Chân 如Như 之chi 般Bát 若Nhã 方phương 便tiện 。 癸quý 三tam 。 結kết 勸khuyến 勤cần 修tu 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    子tử 一nhất 。 總tổng 義nghĩa 。 子tử 二nhị 。 別biệt 義nghĩa 。 今kim 初sơ 。

    如như 是thị 一nhất 切thiết 諸chư 支chi 分phần/phân 。 能năng 仁nhân 悉tất 為vi 般Bát 若Nhã 說thuyết 。

    欲dục 寂tịch 滅diệt 他tha 相tương 續tục 之chi 一nhất 切thiết 苦khổ 。 須tu 證chứng 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 固cố 須tu 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 為vi 寂tịch 滅diệt 自tự 身thân 相tướng 續tục 之chi 苦khổ 。 何hà 須tu 通thông 達đạt 真Chân 如Như 耶da 。 龍long 樹thụ 依y 怙hộ 云vân 。

    乃nãi 至chí 有hữu 蘊uẩn 執chấp 。 其kỳ 時thời 有hữu 我ngã 執chấp 。 謂vị 乃nãi 至chí 於ư 蘊uẩn 有hữu 實thật 執chấp 。 其kỳ 時thời 不bất 能năng 遮già 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 壞hoại 見kiến 。 聲thanh 緣duyên 阿A 羅La 漢Hán 不bất 斷đoạn 盡tận 壞hoại 見kiến 。 誰thùy 亦diệc 不bất 許hứa 。 如như 彼bỉ 所sở 許hứa 須tu 斷đoạn 盡tận 蘊uẩn 實thật 執chấp 。 故cố 聲thanh 緣duyên 聖thánh 人nhân 亦diệc 須tu 通thông 蘊uẩn 非phi 實thật 有hữu 。 本bổn 論luận 主chủ 亦diệc 許hứa 為vi 寂tịch 滅diệt 生sanh 死tử 苦khổ 。 須tu 證chứng 真Chân 如Như 。 如như 下hạ 文văn 所sở 說thuyết 。 此thử 中trung 廣quảng 解giải 欲dục 詳tường 辨biện 者giả 。 如như 人nhân 天thiên 導đạo 師sư 極cực 尊tôn 大đại 寶bảo 一Nhất 切Thiết 智Trí 智Trí 。 賢hiền 慧tuệ 名danh 稱xưng 吉cát 祥tường 妙diệu 語ngữ 先tiên 所sở 作tác 《# 入nhập 中trung 論luận 廣quảng 解giải 》# 應ưng 知tri 。 作tác 本bổn 註chú 釋thích 者giả 。 多đa 謂vị 本bổn 論luận 不bất 說thuyết 聲thanh 緣duyên 通thông 達đạt 法pháp 無vô 我ngã 。 是thị 於ư 論luận 義nghĩa 顛điên 倒đảo 誤ngộ 解giải 之chi 說thuyết 。

    諸chư 支chi 分phần/phân

    有hữu 釋thích 為vi 唯duy 依y 第đệ 八bát 品phẩm 而nhi 說thuyết 。 有hữu 釋thích 為vi 並tịnh 餘dư 施thí 等đẳng 波Ba 羅La 蜜Mật 而nhi 說thuyết 。 其kỳ 說thuyết 有hữu 二nhị 。

    僅cận 就tựu 前tiền 後hậu 二nhị 品phẩm 之chi 關quan 聯liên 配phối 合hợp 而nhi 說thuyết 。 前tiền 說thuyết 亦diệc 通thông 。 然nhiên 此thử 中trung 以dĩ 後hậu 說thuyết 為vi 善thiện 也dã 。

    謂vị 施thí 等đẳng 支chi 分phần/phân 。 為vi 般Bát 若Nhã 故cố 說thuyết 。 或hoặc 有hữu 疑nghi 言ngôn 。 通thông 達đạt 真Chân 如Như 。 由do 於ư 聞văn 思tư 。 不bất 須tu 先tiên 修tu 施thí 等đẳng 。 總tổng 言ngôn 通thông 達đạt 空không 性tánh 雖tuy 須tu 積tích 集tập 資tư 糧lương 。 而nhi 如như 此thử 中trung 所sở 說thuyết 之chi 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 則tắc 不bất 須tu 先tiên 修tu 。 如như 靜tĩnh 命mạng 論luận 師sư 言ngôn 。

    依y 於ư 聞văn 思tư 抉# 擇trạch 空không 性tánh

    故cố 其kỳ 說thuyết 有hữu 二nhị 。 依y 空không 性tánh 轉chuyển 變biến 心tâm 之chi 領lãnh 納nạp 生sanh 起khởi 。 亦diệc 不bất 須tu 先tiên 修tu 彼bỉ 支chi 分phần/phân 。 若nhược 爾nhĩ 通thông 達đạt 無vô 常thường 等đẳng 之chi 領lãnh 納nạp 。 亦diệc 須tu 同đồng 先tiên 修tu 彼bỉ 等đẳng 故cố 。 生sanh 起khởi 修tu 出xuất 見kiến 所sở 依y 之chi 觀quán 。 亦diệc 不bất 須tu 先tiên 修tu 彼bỉ 等đẳng 。 雖tuy 未vị 先tiên 修tu 彼bỉ 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 聲thanh 緣duyên 亦diệc 能năng 證chứng 真Chân 如Như 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 故cố 。 若nhược 謂vị 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 為vi 法Pháp 身thân 之chi 親thân 因nhân 。 而nhi 施thí 等đẳng 諸chư 方phương 便tiện 。 為vi 其kỳ 俱câu 有hữu 因nhân 。 依y 般Bát 若Nhã 證chứng 彼bỉ 果quả 。 須tu 施thí 等đẳng 為vi 助trợ 。 故cố 說thuyết 彼bỉ 等đẳng 為vi 般Bát 若Nhã 而nhi 說thuyết 。 若nhược 爾nhĩ 亦diệc 當đương 言ngôn 般Bát 若Nhã 為vi 彼bỉ 等đẳng 而nhi 說thuyết 。 反phản 推thôi 之chi 亦diệc 相tương/tướng 同đồng 故cố 。 是thị 故cố 若nhược 無vô 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 二nhị 障chướng 種chủng 子tử 皆giai 不bất 能năng 斷đoạn 盡tận 。 僅cận 斷đoạn 盡tận 煩phiền 惱não 。 障chướng 之chi 種chủng 子tử 。 固cố 不bất 須tu 無vô 邊biên 資tư 糧lương 。 以dĩ 為vi 莊trang 嚴nghiêm 。 而nhi 欲dục 斷đoạn 盡tận 所sở 知tri 障chướng 之chi 種chủng 子tử 。 則tắc 是thị 所sở 必tất 須tu 此thử 中trung 之chi 義nghĩa 。 亦diệc 以dĩ 盡tận 所sở 知tri 障chướng 為vi 主chủ 。 故cố 言ngôn 此thử 諸chư 支chi 分phần/phân 。 為vi 般Bát 若Nhã 而nhi 說thuyết 也dã 。 龍long 樹thụ 許hứa 實thật 執chấp 為vi 煩phiền 惱não 障chướng 。 本bổn 論luận 師sư 亦diệc 如như 是thị 許hứa 。 《# 正Chánh 法Pháp 集tập 經kinh 》# 云vân 。

    心tâm 若nhược 平bình 等đẳng 住trụ 。 則tắc 能năng 如như 實thật 遍biến 知tri 。

    《# 集tập 學học 論luận 》# 云vân 。

    能năng 仁nhân 言ngôn 心tâm 平bình 等đẳng 住trụ 。 則tắc 能năng 如như 實thật 而nhi 了liễu 知tri 。

    其kỳ 所sở 言ngôn 平bình 等đẳng 安an 住trụ 即tức 是thị 心tâm 。 如như 實thật 了liễu 知tri 即tức 是thị 觀quán 。 是thị 即tức 以dĩ 第đệ 八bát 品phẩm 禪Thiền 定Định 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vi 此thử 品phẩm 所sở 明minh 般Bát 若Nhã 之chi 因nhân 之chi 支chi 分phần/phân 也dã 。

    子tử 二nhị 。 別biệt 義nghĩa 。

    欲dục 求cầu 寂tịch 滅diệt 諸chư 苦khổ 者giả 。 是thị 故cố 應ưng 令linh 般Bát 若Nhã 生sanh 。

    欲dục 求cầu 寂tịch 滅diệt 自tự 他tha 生sanh 死tử 諸chư 苦khổ 者giả 。 當đương 生sanh 起khởi 通thông 達đạt 真Chân 如Như 之chi 般Bát 若Nhã 。 先tiên 前tiền 所sở 說thuyết 施thí 等đẳng 支chi 分phần/phân 。 諸chư 一nhất 切thiết 因Nhân 地Địa 資tư 糧lương 。 佛Phật 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 。 為vi 生sanh 起khởi 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 而nhi 說thuyết 故cố 。

    癸quý 二nhị 。 如như 何hà 生sanh 起khởi 通thông 達đạt 真Chân 如Như 般Bát 若Nhã 之chi 方phương 便tiện 。 分phần/phân 三tam 。

    子tử 一nhất 。 二nhị 諦đế 之chi 安an 立lập 。 子tử 二nhị 。 成thành 立lập 僅cận 欲dục 證chứng 解giải 脫thoát 。 亦diệc 須tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 子tử 三tam 。 廣quảng 釋thích 成thành 立lập 空không 性tánh 之chi 理lý 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    丑sửu 一nhất 。 正chánh 說thuyết 。 丑sửu 二nhị 。 釋thích 於ư 空không 性tánh 不bất 能năng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 之chi 難nạn/nan 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

    寅# 一nhất 。 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。 寅# 二nhị 。 體thể 性tánh 。 寅# 三tam 。 辨biện 能năng 抉# 擇trạch 彼bỉ 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 今kim 初sơ 。

    此thử 中trung 許hứa 諦đế 惟duy 有hữu 二nhị 。 謂vị 言ngôn 世thế 俗tục 及cập 勝thắng 義nghĩa 。

    《# 集tập 學học 論luận 》# 引dẫn 《# 父phụ 子tử 集tập 會hội 經kinh 》# 云vân 。

    如như 是thị 如Như 來Lai 。 悟ngộ 入nhập 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 有hữu 二nhị 。 所sở 知tri 亦diệc 唯duy 此thử 世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 。 二nhị 諦đế 而nhi 已dĩ 。 此thử 復phục 薄bạc 伽già 梵Phạm 於ư 空không 性tánh 至chí 極cực 觀quán 見kiến 。 至chí 極cực 了liễu 知tri 。 妙diệu 善thiện 現hiện 證chứng 。 故cố 稱xưng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。

    言ngôn 所sở 知tri

    者giả 。 謂vị 所sở 知tri 差sai 別biệt 所sở 依y 。

    唯duy 此thử 而nhi 已dĩ

    者giả 。 言ngôn 二nhị 諦đế 之chi 數số 決quyết 定định 如Như 來Lai 由do 悟ngộ 入nhập 二nhị 諦đế 故cố 。 示thị 現hiện 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 也dã 。 故cố 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 非phi 所sở 知tri 。 任nhậm 何hà 心tâm 不bất 能năng 通thông 達đạt 。 釋thích 為vi 入nhập 行hành 之chi 密mật 意ý 者giả 。 是thị 顛điên 倒đảo 解giải 也dã 。 世thế 俗tục 諦đế 與dữ 勝thắng 義nghĩa 諦đế 分phân 為vi 二nhị 者giả 。 是thị 差sai 別biệt 性tánh 也dã 。 差sai 別biệt 之chi 義nghĩa 有hữu 多đa 種chủng 不bất 同đồng 。 此thử 中trung 二nhị 者giả 若nhược 有hữu 體thể 性tánh 。 彼bỉ 非phi 一nhất 即tức 異dị 。 一nhất 異dị 皆giai 非phi 者giả 不bất 能năng 有hữu 故cố 。 若nhược 諸chư 有hữu 法pháp 與dữ 諦đế 實thật 空không 體thể 性tánh 異dị 。 則tắc 應ưng 成thành 實thật 有hữu 等đẳng 。 如như 諸chư 經kinh 論luận 所sở 說thuyết 違vi 難nạn/nan 。 若nhược 非phi 異dị 。 亦diệc 如như 彼bỉ 所sở 說thuyết 違vi 難nạn/nan 。 如như 有hữu 為vi 無vô 常thường 。 一nhất 體thể 相tướng 違vi 之chi 異dị 也dã 。 故cố 於ư 分phân 別biệt 依y 之chi 所sở 知tri 差sai 別biệt 有hữu 二nhị 諦đế 。 許hứa 其kỳ 數số 決quyết 定định 也dã 。 差sai 別biệt 性tánh 者giả 。 為vi 名danh 言ngôn 量lượng 所sở 得đắc 之chi 義nghĩa 世thế 俗tục 諦đế 。 為vi 勝thắng 義nghĩa 之chi 量lượng 所sở 得đắc 之chi 義nghĩa 。 為vi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 故cố 有hữu 二nhị 也dã 。

    寅# 二nhị 。 體thể 性tánh 。 分phần/phân 二nhị 。

    卯mão 一nhất 。 破phá 他tha 宗tông 。 卯mão 二nhị 。 立lập 自tự 宗tông 。 今kim 初sơ 。

    勝thắng 義nghĩa 非phi 心tâm 所sở 行hành 境cảnh 。 故cố 言ngôn 心tâm 唯duy 是thị 世thế 俗tục 。

    昔tích 人nhân 或hoặc 謂vị 初sơ 句cú 為vi 宗tông 。 次thứ 句cú 出xuất 因nhân 。 謂vị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 不bất 論luận 有hữu 分phân 別biệt 無vô 分phân 別biệt 心tâm 。 悉tất 不bất 可khả 為vi 境cảnh 。 若nhược 是thị 心tâm 及cập 心tâm 之chi 境cảnh 。 即tức 是thị 世thế 俗tục 諦đế 。 以dĩ 次thứ 句cú 顯hiển 其kỳ 因nhân 而nhi 成thành 立lập 之chi 。 此thử 說thuyết 全toàn 不bất 應ưng 理lý 。 許hứa 大Đại 乘Thừa 聖thánh 人nhân 等đẳng 住trụ 無vô 心tâm 。 即tức 是thị 成thành 立lập 順thuận 世thế 外ngoại 道đạo 之chi 宗tông 也dã 。 彼bỉ 許hứa 乃nãi 至chí 死tử 時thời 有hữu 知tri 。 死tử 已dĩ 即tức 中trung 斷đoạn 。 汝nhữ 亦diệc 許hứa 乃nãi 至chí 加gia 行hành 道Đạo 最tối 後hậu 有hữu 心tâm 。 於ư 實thật 際tế 義nghĩa 入nhập 定định 時thời 即tức 無vô 故cố 。

    復phục 次thứ 。 若nhược 不bất 許hứa 隨tùy 於ư 何hà 義nghĩa 現hiện 量lượng 證chứng 知tri 。 彼bỉ 即tức 為vi 能năng 淨tịnh 垢cấu 之chi 所sở 知tri 依y 。 則tắc 垢cấu 不bất 能năng 淨tịnh 故cố 。 佛Phật 與dữ 有hữu 情tình 。 悉tất 不bất 能năng 安an 立lập 。 適thích 成thành 謗báng 法pháp 。 若nhược 許hứa 不bất 許hứa 勝thắng 義nghĩa 諦đế 之chi 境cảnh 。 及cập 證chứng 彼bỉ 之chi 心tâm 。 則tắc 成thành 相tương 違vi 。 若nhược 謂vị 是thị 世thế 俗tục 即tức 不bất 能năng 緣duyên 勝thắng 義nghĩa 。 勝thắng 義nghĩa 諦đế 自tự 體thể 不bất 能năng 緣duyên 自tự 體thể 。 則tắc 無vô 能năng 緣duyên 故cố 。 即tức 成thành 畢tất 竟cánh 無vô 。 彼bỉ 若nhược 非phi 有hữu 。 則tắc 何hà 須tu 安an 立lập 二nhị 諦đế 差sai 別biệt 。

    復phục 次thứ 。 若nhược 是thị 世thế 俗tục 諦đế 故cố 空không 。 於ư 許hứa 諦đế 實thật 空không 為vi 勝thắng 義nghĩa 諦đế 毫hào 無vô 違vi 害hại 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 當đương 成thành 世thế 俗tục 諦đế 有hữu 。 如như 《# 迴hồi 諍tranh 論luận 》# 云vân 。

    若nhược 遮già 自tự 性tánh 無vô 。 則tắc 成thành 自tự 性tánh 有hữu 。

    卯mão 二nhị 。 立lập 自tự 宗tông 。

    初sơ 句cú 明minh 勝thắng 義nghĩa 諦đế 之chi 相tướng 。 次thứ 句cú 明minh 世thế 俗tục 諦đế 之chi 相tướng 。 前tiền 後hậu 二nhị 。

    心tâm

    字tự 皆giai 唯duy 是thị 有hữu 二nhị 現hiện 之chi 心tâm 。 是thị 就tựu 緣duyên 不bất 緣duyên 之chi 理lý 而nhi 言ngôn 。 故cố 如như 是thị 配phối 什thập 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn 自tự 性tánh 寂tịch 靜tĩnh 。 之chi 所sở 相tương 勝thắng 義nghĩa 諦đế 相tướng 。 實thật 證chứng 自tự 性tánh 現hiện 量lượng 心tâm 自tự 性tánh 不bất 由do 二nhị 現hiện 之chi 門môn 為vi 彼bỉ 所sở 行hành 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 彼bỉ 自tự 證chứng 現hiện 量lượng 之chi 所sở 知tri 也dã 。 此thử 與dữ 《# 入nhập 中trung 論luận 》# 所sở 說thuyết 。

    如như 眩huyễn 翳ế 力lực 所sở 遍biến 計kế 。 見kiến 毛mao 髮phát 等đẳng 顛điên 倒đảo 性tánh 。 淨tịnh 眼nhãn 所sở 見kiến 彼bỉ 體thể 性tánh 。

    乃nãi 是thị 實thật 體thể 。 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。 其kỳ 義nghĩa 相tương/tướng 同đồng 。 言ngôn 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn 所sở 相tương/tướng 是thị 世thế 俗tục 諦đế 者giả 。 是thị 於ư 現hiện 證chứng 自tự 性tánh 之chi 現hiện 量lượng 心tâm 前tiền 。 由do 二nhị 現hiện 之chi 門môn 分phân 別biệt 。 之chi 自tự 性tánh 也dã 。 此thử 等đẳng 抉# 擇trạch 簡giản 別biệt 。 廣quảng 如như 大đại 師sư 所sở 作tác 《# 入nhập 中trung 論luận 廣quảng 解giải 》# 應ưng 知tri 。 二nhị 諦đế 之chi 相tướng 須tu 如như 是thị 細tế 釋thích 者giả 。 佛Phật 如như 所sở 有hữu 智trí 。 自tự 體thể 於ư 盡tận 所sở 有hữu 智trí 。 盡tận 所sở 有hữu 智trí 於ư 如như 所sở 有hữu 智trí 。 如như 所sở 有hữu 如như 水thủy 投đầu 水thủy 。 盡tận 所sở 有hữu 有hữu 二nhị 顯hiển 現hiện 。 諸chư 智trí 悉tất 盡tận 於ư 此thử 二nhị 者giả 故cố 也dã 。 或hoặc 於ư 《# 入nhập 中trung 論luận 廣quảng 解giải 》# 之chi 義nghĩa 未vị 細tế 了liễu 達đạt 。 謂vị 於ư 佛Phật 智trí 體thể 性tánh 前tiền 。 有hữu 自tự 性tánh 顯hiển 現hiện 者giả 。 於ư 理lý 相tương 違vi 。 顯hiển 現hiện 之chi 理lý 。 不bất 外ngoại 二nhị 種chủng 。 若nhược 異dị 體thể 顯hiển 現hiện 佛Phật 智trí 於ư 所sở 現hiện 境cảnh 。 無vô 錯thác 亂loạn 故cố 。 應ưng 許hứa 自tự 性tánh 與dữ 自tự 異dị 體thể 。 若nhược 如như 水thủy 投đầu 水thủy 顯hiển 現hiện 。 則tắc 彼bỉ 體thể 應ưng 即tức 。 是thị 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 非phi 所sở 遮già 也dã 。 佛Phật 智trí 自tự 體thể 所sở 遮già 異dị 體thể 之chi 自tự 成thành 就tựu 。 即tức 是thị 同đồng 體thể 於ư 一nhất 切thiết 顯hiển 現hiện 而nhi 分phân 別biệt 勢thế 速tốc 。 分phân 別biệt 名danh 言ngôn 安an 立lập 或hoặc 不bất 安an 立lập 。 於ư 自tự 性tánh 前tiền 。 亦diệc 分phân 別biệt 自tự 性tánh 不bất 現hiện 也dã 。 若nhược 是thị 安an 立lập 如như 凡phàm 夫phu 取thủ 青thanh 之chi 現hiện 量lượng 。 無vô 能năng 自tự 知tri 覺giác 之chi 現hiện 量lượng 故cố 。 於ư 自tự 前tiền 自tự 體thể 不bất 現hiện 。 然nhiên 自tự 成thành 就tựu 。 一nhất 體thể 之chi 餘dư 分phần/phân 。 於ư 自tự 前tiền 顯hiển 現hiện 而nhi 了liễu 知tri 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 唯duy 是thị 觀quán 待đãi 親thân 緣duyên 青thanh 之chi 勢thế 速tốc 分phân 別biệt 。 如như 是thị 勢thế 速tốc 分phân 別biệt 之chi 法pháp 。 當đương 知tri 於ư 佛Phật 無vô 有hữu 也dã 。

    寅# 三tam 。 辨biện 能năng 抉# 擇trạch 彼bỉ 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 分phần/phân 二nhị 。

    卯mão 一nhất 。 就tựu 欲dục 抉# 擇trạch 二nhị 諦đế 之chi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 而nhi 言ngôn 之chi 差sai 別biệt 。 卯mão 二nhị 。 釋thích 心tâm 高cao 下hạ 差sai 別biệt 。 今kim 初sơ 。

    此thử 中trung 世thế 間gian 有hữu 二nhị 種chủng 。 瑜du 伽già 者giả 及cập 庸dong 常thường 人nhân 。

    欲dục 抉# 擇trạch 二nhị 諦đế 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 此thử 中trung 世thế 間gian 者giả 。 謂vị 依y 蘊uẩn 安an 立lập 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 彼bỉ 復phục 有hữu 二nhị 種chủng 。

    謂vị 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 三tam 摩ma 地địa 之chi 瑜du 伽già 者giả 。 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 庸dong 常thường 人nhân 則tắc 說thuyết 實thật 有hữu 者giả 也dã 。 主chủ 要yếu 而nhi 言ngôn 。 由do 聞văn 思tư 通thông 達đạt 空không 性tánh 而nhi 未vị 由do 宗tông 派phái 轉chuyển 變biến 心tâm 之chi 。 諸chư 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 亦diệc 當đương 屬thuộc 彼bỉ 等đẳng 之chi 品phẩm 類loại 也dã 。

    卯mão 二nhị 。 釋thích 心tâm 高cao 下hạ 差sai 別biệt 。

    此thử 中trung 庸dong 常thường 世thế 間gian 者giả 。 瑜du 伽già 世thế 間gian 之chi 所sở 壞hoại 。

    殊thù 勝thắng 心tâm 壞hoại 瑜du 伽già 者giả 。 輾triển 轉chuyển 由do 上thượng 遞đệ 相tương 害hại 。

    此thử 中trung 庸dong 常thường 世thế 間gian 。 指chỉ 許hứa 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 。 及cập 無vô 剎sát 那na 之chi 識thức 。 及cập 唯duy 實thật 有hữu 法pháp 是thị 諦đế 實thật 者giả 。 亦diệc 是thị 瑜du 伽già 者giả 。 亦diệc 是thị 世thế 間gian 者giả 。 瑜du 伽già 世thế 間gian 指chỉ 通thông 達đạt 無vô 自tự 性tánh 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 能năng 破phá 說thuyết 實thật 有hữu 之chi 下hạ 諸chư 宗tông 派phái 。 止Chỉ 觀Quán 雙song 運vận 之chi 瑜du 伽già 者giả 。 指chỉ 復phục 由do 上thượng 上thượng 諸chư 地địa 。 輾triển 轉chuyển 能năng 破phá 下hạ 下hạ 諸chư 地địa 中trung 觀quán 師sư 。 於ư 唯duy 識thức 宗tông 所sở 許hứa 識thức 實thật 以dĩ 理lý 遮già 遣khiển 。 彼bỉ 於ư 許hứa 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 諸chư 部bộ 以dĩ 理lý 遮già 遣khiển 也dã 。 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 瑜du 伽già 師sư 內nội 各các 各các 不bất 相tương 害hại 耶da 。 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 瑜du 伽già 師sư 亦diệc 。 以dĩ 殊thù 勝thắng 心tâm 。 以dĩ 二nhị 地địa 等đẳng 上thượng 上thượng 諸chư 地địa 轉chuyển 害hại 初Sơ 地Địa 等đẳng 下hạ 下hạ 諸chư 地địa 。 威uy 光quang 映ánh 奪đoạt 也dã 。 就tựu 一nhất 相tương 續tục 而nhi 言ngôn 。 由do 心tâm 增tăng 進tiến 之chi 差sai 別biệt 。 下hạ 地địa 不bất 能năng 害hại 修tu 所sở 斷đoạn 之chi 種chủng 子tử 。 上thượng 地địa 能năng 害hại 等đẳng 。 略lược 義nghĩa 應ưng 知tri 。 論luận 文văn 復phục 如như 是thị 安an 立lập 者giả 。 心tâm 決quyết 定định 有hữu 二nhị 。 通thông 達đạt 世thế 俗tục 之chi 心tâm 。 及cập 通thông 達đạt 勝thắng 義nghĩa 之chi 心tâm 。 若nhược 通thông 達đạt 世thế 俗tục 之chi 量lượng 。 於ư 通thông 達đạt 勝thắng 義nghĩa 之chi 心tâm 尚thượng 無vô 妨phương 害hại 。 以dĩ 諸chư 貪tham 執chấp 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 者giả 為vi 違vi 害hại 何hà 待đãi 言ngôn 。 以dĩ 通thông 達đạt 勝thắng 義nghĩa 之chi 慧tuệ 心tâm 。 能năng 害hại 一nhất 切thiết 邊biên 執chấp 是thị 應ưng 知tri 之chi 要yếu 也dã 。

    復phục 次thứ 瑜du 伽già 師sư 亦diệc 。 以dĩ 差sai 別biệt 心tâm 。 於ư 諸chư 外ngoại 道đạo 。 許hứa 常thường 實thật 者giả 。 以dĩ 毘tỳ 婆bà 沙sa 及cập 經kinh 部bộ 等đẳng 之chi 理lý 而nhi 壞hoại 之chi 。 依y 義nghĩa 言ngôn 二nhị 者giả 而nhi 許hứa 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 者giả 。 以dĩ 唯duy 識thức 師sư 等đẳng 之chi 理lý 而nhi 害hại 之chi 。 於ư 唯duy 識thức 師sư 許hứa 識thức 實thật 有hữu 者giả 。 以dĩ 中trung 觀quán 之chi 理lý 而nhi 壞hoại 之chi 等đẳng 。 當đương 知tri 於ư 下hạ 下hạ 宗tông 顯hiển 現hiện 之chi 義nghĩa 。 以dĩ 上thượng 上thượng 宗tông 之chi 理lý 而nhi 害hại 之chi 也dã 。 上thượng 說thuyết 是thị 大đại 疏sớ/sơ 所sở 許hứa 也dã 。

    丑sửu 二nhị 。 釋thích 於ư 空không 性tánh 不bất 能năng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 之chi 難nạn/nan 。 分phần/phân 二nhị 。

    寅# 一nhất 。 正chánh 說thuyết 。 寅# 二nhị 。 釋thích 妨phương 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 。

    中trung 觀quán 有hữu 部bộ 共cộng 許hứa 喻dụ 。 於ư 果quả 義nghĩa 未vị 觀quán 察sát 故cố 。

    世thế 間gian 見kiến 為vi 實thật 有hữu 者giả 。 若nhược 於ư 真chân 性tánh 而nhi 觀quán 察sát 。

    如như 幻huyễn 而nhi 有hữu 不bất 同đồng 此thử 。 故cố 瑜du 伽già 者giả 與dữ 世thế 諍tranh 。

    或hoặc 云vân 不bất 應ưng 於ư 通thông 常thường 宗tông 派phái 。 以dĩ 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 無vô 瑜du 伽già 師sư 之chi 理lý 而nhi 為vi 違vi 害hại 。 自tự 性tánh 無vô 之chi 能năng 立lập 因nhân 無vô 故cố 。 又hựu 若nhược 無vô 自tự 性tánh 。 為vi 成thành 佛Phật 果quả 。 而nhi 學học 施thí 等đẳng 則tắc 成thành 無vô 義nghĩa 故cố 。 答đáp 。

    非phi 無vô 能năng 立lập 自tự 性tánh 無vô 之chi 因nhân 。 中trung 觀quán 及cập 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 二nhị 宗tông 。 悉tất 依y 世thế 俗tục 名danh 言ngôn 共cộng 許hứa 夢mộng 幻huyễn 等đẳng 喻dụ 。 成thành 自tự 性tánh 無vô 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 學học 於ư 施thí 等đẳng 。 不bất 應ưng 成thành 無vô 義nghĩa 。 為vi 成thành 佛Phật 果quả 等đẳng 故cố 而nhi 修tu 施thí 等đẳng 。 雖tuy 非phi 實thật 有hữu 。 然nhiên 未vị 觀quán 察sát 尋tầm 思tư 以dĩ 了liễu 達đạt 虛hư 妄vọng 如như 幻huyễn 之chi 般Bát 若Nhã 攝nhiếp 持trì 而nhi 趣thú 入nhập 故cố 。 若nhược 不bất 為vi 通thông 達đạt 無vô 自tự 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 所sở 攝nhiếp 持trì 。 餘dư 諸chư 波Ba 羅La 蜜Mật 。 不bất 得đắc 波Ba 羅La 蜜Mật 之chi 名danh 。 而nhi 彼bỉ 之chi 所sở 緣duyên 應ưng 度độ 諸chư 眾chúng 生sanh 至chí 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 城thành 故cố 。 或hoặc 謂vị 能năng 作tác 燒thiêu 煮chử 等đẳng 之chi 火hỏa 等đẳng 。 現hiện 量lượng 成thành 就tựu 。 若nhược 亦diệc 為vì 汝nhữ 所sở 許hứa 。 彼bỉ 等đẳng 即tức 是thị 此thử 中trung 所sở 言ngôn 實thật 有hữu 我ngã 等đẳng 為vi 無vô 義nghĩa 之chi 諍tranh 。 不bất 許hứa 此thử 事sự 。 則tắc 有hữu 現hiện 量lượng 相tương/tướng 達đạt 眾chúng 多đa 違vi 害hại 。 作tác 此thử 說thuyết 者giả 。 是thị 謂vị 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 無vô 即tức 成thành 畢tất 竟cánh 無vô 。 有hữu 即tức 須tu 自tự 性tánh 有hữu 。 執chấp 二nhị 諦đế 相tướng 違vi 之chi 爭tranh 論luận 也dã 。 中trung 觀quán 師sư 及cập 說thuyết 實thật 有hữu 之chi 世thế 間gian 者giả 。 於ư 火hỏa 等đẳng 法pháp 。 雖tuy 俱câu 許hứa 以dĩ 量lượng 見kiến 。 然nhiên 有hữu 部bộ 師sư 分phân 別biệt 許hứa 為vi 真chân 成thành 就tựu 。 未vị 悟ngộ 入nhập 諦đế 空không 如như 幻huyễn 。 而nhi 中trung 觀quán 師sư 則tắc 通thông 達đạt 。 此thử 亦diệc 瑜du 伽già 者giả 中trung 觀quán 師sư 。 與dữ 世thế 間gian 說thuyết 實thật 有hữu 者giả 之chi 所sở 爭tranh 也dã 。 又hựu 世thế 間gian 者giả 。 惟duy 指chỉ 前tiền 說thuyết 一nhất 切thiết 有hữu 者giả 也dã 。

    寅# 二nhị 。 釋thích 妨phương 難nạn/nan 。 分phần/phân 三tam 。

    卯mão 一nhất 。 總tổng 破phá 經kinh 部bộ 等đẳng 之chi 說thuyết 實thật 有hữu 者giả 。 卯mão 二nhị 。 別biệt 破phá 唯duy 識thức 所sở 許hứa 。 卯mão 三tam 。 遮già 計kế 於ư 通thông 達đạt 空không 性tánh 道đạo 之chi 中trung 觀quán 宗tông 應ưng 不phủ 。 能năng 生sanh 歡hoan 喜hỷ 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 破phá 現hiện 量lượng 相tương 違vi 。 辰thần 二nhị 。 破phá 聖thánh 教giáo 相tương 違vi 。 今kim 初sơ 。

    色sắc 等đẳng 法pháp 雖tuy 現hiện 量lượng 性tánh 。 名danh 言ngôn 共cộng 許hứa 非phi 量lượng 成thành 。

    如như 不bất 淨tịnh 等đẳng 計kế 為vi 淨tịnh 。 是thị 故cố 說thuyết 彼bỉ 為vi 虛hư 妄vọng 。

    若nhược 自tự 性tánh 不bất 成thành 色sắc 等đẳng 五ngũ 境cảnh 現hiện 量lượng 所sở 見kiến 。 則tắc 成thành 相tương 違vi 。 答đáp 曰viết 無vô 違vi 。 色sắc 等đẳng 雖tuy 現hiện 量lượng 性tánh 。 然nhiên 唯duy 於ư 名danh 言ngôn 成thành 就tựu 之chi 世thế 俗tục 成thành 量lượng 。 色sắc 等đẳng 真Chân 如Như 。 非phi 以dĩ 彼bỉ 量lượng 成thành 。 於ư 彼bỉ 亦diệc 非phi 量lượng 所sở 行hành 也dã 。 若nhược 成thành 量lượng 者giả 。 凡phàm 夫phu 亦diệc 應ưng 能năng 證chứng 真Chân 如Như 。 修tu 行hành 聖thánh 道Đạo 。 則tắc 為vi 無vô 用dụng 。 《# 三tam 摩ma 地địa 王vương 經kinh 》# 云vân 。

    眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 等đẳng 亦diệc 非phi 量lượng

    等đẳng 。 亦diệc 遮già 於ư 真Chân 如Như 非phi 量lượng 應ưng 知tri 。 若nhược 色sắc 等đẳng 自tự 相tương/tướng 不bất 成thành 。 云vân 何hà 名danh 言ngôn 共cộng 許hứa 。 若nhược 成thành 就tựu 。 又hựu 復phục 云vân 何hà 虛hư 妄vọng 耶da 。 如như 於ư 女nữ 人nhân 不bất 淨tịnh 身thân 等đẳng 。 名danh 言ngôn 共cộng 許hứa 為vi 淨tịnh 等đẳng 。 諸chư 法pháp 虛hư 妄vọng 。 亦diệc 如như 是thị 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 破phá 聖thánh 教giáo 相tương 違vi 。 分phần/phân 二nhị 。

    巳tị 一nhất 。 引dẫn 聖thánh 教giáo 明minh 有hữu 為vi 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 。 巳tị 二nhị 。 破phá 是thị 了liễu 義nghĩa 。 巳tị 三tam 。 釋thích 不bất 相tương 違vi 。 今kim 初sơ 。

    令linh 世thế 間gian 人nhân 漸tiệm 趨xu 入nhập 。 是thị 故cố 依y 怙hộ 說thuyết 無vô 常thường 。

    若nhược 色sắc 等đẳng 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 經Kinh 云vân 無vô 常thường 等đẳng 。 則tắc 成thành 相tương 違vi 。 答đáp 。

    不bất 相tương 違vi 。 為vì 令linh 世thế 間gian 。 人nhân 於ư 真Chân 如Như 漸tiệm 趨xu 入nhập 故cố 。 依y 怙hộ 正chánh 說thuyết 無vô 常thường 也dã 。

    巳tị 二nhị 。 破phá 是thị 了liễu 義nghĩa 。

    彼bỉ 諸chư 法pháp 非phi 剎sát 那na 性tánh 。

    於ư 真Chân 如Như 中trung 。 彼bỉ 諸chư 法pháp 剎sát 那na 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 真Chân 如Như 性tánh 中trung 。 一nhất 多đa 皆giai 不bất 成thành 故cố 。

    巳tị 三tam 。 釋thích 不bất 相tương 違vi 。 分phần/phân 五ngũ 。

    午ngọ 一nhất 。 釋thích 世thế 俗tục 亦diệc 不bất 成thành 難nạn/nan 。 午ngọ 二nhị 。 釋thích 不bất 應ưng 積tích 集tập 資tư 糧lương 難nạn/nan 。 午ngọ 三tam 。 釋thích 不bất 應ưng 接tiếp 生sanh 相tương 續tục 難nạn/nan 。 午ngọ 四tứ 。 釋thích 不bất 應ưng 有hữu 罪tội 福phước 差sai 別biệt 難nạn/nan 。 午ngọ 五ngũ 。 釋thích 不bất 應ưng 有hữu 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 各các 各các 決quyết 定định 差sai 別biệt 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 。

    世thế 俗tục 亦diệc 應ưng 成thành 相tương 違vi 。 瑜du 伽già 世thế 俗tục 故cố 無vô 過quá 。

    觀quán 待đãi 世thế 間gian 見kiến 彼bỉ 性tánh 。 否phủ/bĩ 則tắc 世thế 間gian 應ưng 能năng 壞hoại 。

    女nữ 人nhân 不bất 淨tịnh 決quyết 定định 解giải 。

    於ư 世thế 俗tục 中trung 。 成thành 就tựu 有hữu 為vi 無vô 常thường 。 亦diệc 復phục 相tương 違vi 。 世thế 間gian 午ngọ 前tiền 之chi 物vật 。 午ngọ 後hậu 仍nhưng 有hữu 彼bỉ 自tự 性tánh 。 共cộng 許hứa 為vi 常thường 故cố 。 世thế 間gian 雖tuy 共cộng 許hứa 色sắc 等đẳng 常thường 。 無vô 量lượng 不bất 成thành 無vô 常thường 之chi 過quá 。 彼bỉ 無vô 常thường 等đẳng 是thị 瑜du 伽già 師sư 世thế 俗tục 名danh 言ngôn 量lượng 所sở 成thành 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 見kiến 常thường 等đẳng 。 言ngôn 見kiến 彼bỉ 自tự 性tánh 應ưng 成thành 相tương 違vi 。 不bất 相tương 違vi 。 唯duy 觀quán 待đãi 世thế 間gian 執chấp 淨tịnh 樂nhạo/nhạc/lạc 常thường 等đẳng 者giả 。 許hứa 見kiến 彼bỉ 自tự 體thể 故cố 。 否phủ/bĩ 則tắc 於ư 世thế 間gian 。 共cộng 許hứa 量lượng 應ưng 成thành 非phi 量lượng 。 修tu 女nữ 人nhân 不bất 淨tịnh 決quyết 定định 勝thắng 解giải 不bất 可khả 愛ái 相tương/tướng 之chi 瑜du 伽già 者giả 。 應ưng 為vi 執chấp 女nữ 人nhân 淨tịnh 之chi 世thế 間gian 所sở 壞hoại 故cố 。

    午ngọ 二nhị 。 釋thích 不bất 應ưng 積tích 集tập 資tư 糧lương 難nạn/nan 。

    如như 幻huyễn 由do 佛Phật 生sanh 福phước 德đức 。 如như 佛Phật 有hữu 實thật 福phước 亦diệc 爾nhĩ 。

    若nhược 自tự 性tánh 無vô 。 說thuyết 供cúng 養dường 佛Phật 等đẳng 。 能năng 生sanh 福phước 德đức 。 則tắc 成thành 相tương 違vi 。 無vô 違vi 。 供cúng 養dường 諦đế 空không 如như 幻huyễn 之chi 佛Phật 能năng 生sanh 福phước 德đức 者giả 。 如như 汝nhữ 云vân 何hà 許hứa 佛Phật 有hữu 實thật 法pháp 。 許hứa 生sanh 福phước 德đức 亦diệc 如như 是thị 也dã 。 許hứa 諦đế 實thật 不bất 許hứa 諦đế 實thật 。 悉tất 與dữ 佛Phật 法Pháp 相tương/tướng 同đồng 而nhi 生sanh 福phước 德đức 也dã 。

    午ngọ 三tam 。 釋thích 不bất 應ưng 取thủ 生sanh 難nạn/nan 。

    或hoặc 問vấn 有hữu 情tình 若nhược 如như 幻huyễn 。 死tử 已dĩ 云vân 何hà 得đắc 再tái 生sanh 。

    如như 其kỳ 諸chư 緣duyên 聚tụ 會hội 時thời 。

    爾nhĩ 時thời 能năng 成thành 諸chư 幻huyễn 事sự 。

    云vân 何hà 長trường 時thời 有hữu 諦đế 實thật 。 有hữu 情tình 實thật 有hữu 亦diệc 如như 是thị 。

    若nhược 有hữu 情tình 實thật 無vô 如như 幻huyễn 。 如như 幻huyễn 有hữu 情tình 已dĩ 滅diệt 。 不bất 復phục 再tái 現hiện 。 有hữu 情tình 死tử 已dĩ 云vân 何hà 再tái 生sanh 。 不bất 許hứa 幻huyễn 事sự 及cập 有hữu 情tình 一nhất 切thiết 種chủng 相tương 似tự 。 而nhi 許hứa 諦đế 實thật 成thành 就tựu 不bất 成thành 就tựu 相tương 似tự 。 即tức 此thử 之chi 故cố 。 陷hãm 於ư 彼bỉ 過quá 。 汝nhữ 亦diệc 自tự 許hứa 夢mộng 幻huyễn 虛hư 妄vọng 。 等đẳng 同đồng 說thuyết 言ngôn 。 如như 幻huyễn 事sự 所sở 依y 之chi 現hiện 相tướng 。 於ư 愚ngu 夫phu 前tiền 云vân 何hà 不bất 現hiện 也dã 。 故cố 虛hư 妄vọng 法pháp 亦diệc 何hà 時thời 諸chư 緣duyên 聚tụ 會hội 。 其kỳ 時thời 即tức 有hữu 幻huyễn 事sự 出xuất 生sanh 。 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 緣duyên 聚tụ 會hội 時thời 。 諸chư 有hữu 情tình 等đẳng 。 接tiếp 生sanh 相tương 續tục 。 亦diệc 猶do 如như 是thị 。

    彼bỉ 不bất 相tương 同đồng 。 有hữu 情tình 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 歷lịch 時thời 久cửu 故cố 。

    不bất 應ưng 以dĩ 時thời 久cửu 為vi 有hữu 情tình 諦đế 實thật 。

    時thời 短đoản 為vi 幻huyễn 事sự 虛hư 妄vọng 之chi 差sai 別biệt 。 若nhược 爾nhĩ 。 夢mộng 幻huyễn 等đẳng 亦diệc 有hữu 久cửu 暫tạm 。 應ưng 許hứa 彼bỉ 為vi 真chân 妄vọng 之chi 差sai 別biệt 故cố 。 夢mộng 中trung 亦diệc 憶ức 一nhất 劫kiếp 及cập 憶ức 一nhất 日nhật 故cố 。

    午ngọ 四tứ 。 釋thích 不bất 應ưng 有hữu 罪tội 福phước 差sai 別biệt 難nạn/nan 。

    殺sát 實thật 有hữu 情tình 等đẳng 有hữu 罪tội 。 若nhược 殺sát 幻huyễn 化hóa 士sĩ 夫phu 等đẳng 。

    彼bỉ 無vô 心tâm 故cố 罪tội 不bất 成thành 。 於ư 具cụ 幻huyễn 化hóa 之chi 心tâm 者giả 。

    饒nhiêu 益ích 生sanh 福phước 損tổn 生sanh 罪tội 。 咒chú 藥dược 等đẳng 無vô 此thử 力lực 故cố 。

    不bất 能năng 生sanh 起khởi 幻huyễn 化hóa 心tâm 。 從tùng 種chủng 種chủng 緣duyên 所sở 出xuất 生sanh 。

    幻huyễn 化hóa 亦diệc 是thị 眾chúng 緣duyên 性tánh 。 若nhược 一nhất 因nhân 能năng 生sanh 多đa 法pháp 。

    如như 是thị 之chi 事sự 未vị 曾tằng 有hữu 。

    若nhược 無vô 性tánh 如như 幻huyễn 。 說thuyết 殺sát 有hữu 情tình 生sanh 罪tội 則tắc 成thành 相tương 違vi 。 殺sát 幻huyễn 化hóa 之chi 士sĩ 夫phu 等đẳng 。 作tác 人nhân 想tưởng 。 有hữu 欲dục 殺sát 心tâm 施thí 刀đao 杖trượng 等đẳng 。 雖tuy 有hữu 加gia 行hành 罪tội 而nhi 無vô 斷đoạn 命mạng 之chi 根căn 本bổn 罪tội 。 彼bỉ 無vô 心tâm 故cố 。 於ư 人nhân 等đẳng 具cụ 幻huyễn 化hóa 心tâm 之chi 有hữu 情tình 。 作tác 饒nhiêu 益ích 則tắc 有hữu 福phước 德đức 。 作tác 損tổn 惱não 則tắc 生sanh 罪tội 也dã 。 等đẳng 同đồng 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 所sở 生sanh 。 或hoặc 有hữu 心tâm 或hoặc 無vô 心tâm 。 幻huyễn 化hóa 之chi 藥dược 咒chú 等đẳng 。 無vô 生sanh 具cụ 幻huyễn 化hóa 心tâm 者giả 之chi 能năng 力lực 故cố 。 幻huyễn 化hóa 之chi 象tượng 馬mã 等đẳng 心tâm 不bất 起khởi 也dã 。 從tùng 種chủng 種chủng 緣duyên 所sở 生sanh 之chi 幻huyễn 化hóa 。 彼bỉ 亦diệc 顯hiển 現hiện 種chủng 種chủng 體thể 性tánh 。

    亦diệc

    字tự 言ngôn 音âm 。 謂vị 不bất 僅cận 有hữu 情tình 也dã 。 種chủng 種chủng 之chi 果quả 。 從tùng 種chủng 種chủng 因nhân 生sanh 。 從tùng 一nhất 因nhân 緣duyên 能năng 生sanh 諸chư 果quả 。 無vô 是thị 事sự 故cố 。

    午ngọ 五ngũ 。 釋thích 不bất 應ưng 有hữu 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 各các 各các 決quyết 定định 差sai 別biệt 難nạn/nan 。

    若nhược 由do 勝thắng 義nghĩa 成thành 涅Niết 槃Bàn 。 由do 世thế 俗tục 故cố 成thành 生sanh 死tử 。

    如Như 來Lai 亦diệc 轉chuyển 生sanh 死tử 中trung 。 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 復phục 何hà 益ích 。

    若nhược 時thời 諸chư 緣duyên 流lưu 不bất 斷đoạn 。 則tắc 亦diệc 不bất 能năng 遮già 幻huyễn 化hóa 。

    若nhược 彼bỉ 諸chư 緣duyên 統thống 斷đoạn 時thời 。 世thế 俗tục 中trung 亦diệc 無vô 流lưu 轉chuyển 。

    中trung 觀quán 師sư 許hứa 勝thắng 義nghĩa 無vô 生sanh 者giả 等đẳng 。 自tự 性tánh 空không 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 許hứa 惑hoặc 業nghiệp 增tăng 上thượng 成thành 生sanh 老lão 等đẳng 。 流lưu 轉chuyển 輪luân 迴hồi 。 經kinh 部bộ 師sư 問vấn 云vân 。

    若nhược 勝thắng 義nghĩa 亦diệc 是thị 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 輪luân 迴hồi 是thị 自tự 性tánh 空không 勝thắng 義nghĩa 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 復phục 於ư 世thế 俗tục 輪luân 迴hồi 中trung 以dĩ 生sanh 死tử 之chi 流lưu 而nhi 生sanh 死tử 。 則tắc 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 。 同đồng 一nhất 所sở 依y 。 若nhược 爾nhĩ 。 佛Phật 亦diệc 當đương 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 何hà 用dụng 。 為vi 成thành 佛Phật 故cố 修tu 菩Bồ 薩Tát 行hạnh 。 應ưng 成thành 無vô 義nghĩa 。 無vô 過quá 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 與dữ 忽hốt 然nhiên 清thanh 淨tịnh 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 不bất 待đãi 修tu 行hành 。 若nhược 修tu 不bất 修tu 。 法pháp 性tánh 如như 是thị 。 忽hốt 然nhiên 清thanh 淨tịnh 之chi 涅Niết 槃Bàn 。 須tu 斷đoạn 流lưu 轉chuyển 輪luân 迴hồi 。 生sanh 死tử 之chi 流lưu 方phương 能năng 證chứng 得đắc 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 諸chư 緣duyên 不bất 斷đoạn 。 輪luân 迴hồi 不bất 盡tận 。 幻huyễn 化hóa 亦diệc 不bất 能năng 遮già 也dã 。 若nhược 斷đoạn 無vô 明minh 等đẳng 諸chư 緣duyên 之chi 流lưu 。 世thế 俗tục 中trung 亦diệc 無vô 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 也dã 。 於ư 前tiền 問vấn 。 須tu 分phân 別biệt 。

    勝thắng 義nghĩa 涅Niết 槃Bàn

    及cập 涅Niết 槃Bàn 之chi 差sai 別biệt 而nhi 置trí 答đáp 。 否phủ/bĩ 則tắc 所sở 答đáp 悉tất 不bất 適thích 當đương 。 外ngoại 道đạo 亦diệc 許hứa 佛Phật 不bất 輪luân 迴hồi 。 有hữu 情tình 輪luân 迴hồi 故cố 。

    卯mão 二nhị 。 別biệt 破phá 唯duy 識thức 宗tông 所sở 許hứa 。 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 出xuất 彼bỉ 計kế 。 辰thần 二nhị 。 破phá 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 時thời 無vô 有hữu 錯thác 亂loạn 心tâm 。 誰thùy 能năng 緣duyên 於ư 彼bỉ 幻huyễn 事sự 。

    若nhược 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 無vô 。 取thủ 幻huyễn 事sự 之chi 顛điên 倒đảo 識thức 亦diệc 非phi 有hữu 。 則tắc 以dĩ 何hà 心tâm 緣duyên 彼bỉ 幻huyễn 事sự 。 若nhược 不bất 能năng 緣duyên 。 幻huyễn 事sự 亦diệc 應ưng 非phi 有hữu 。 此thử 亦diệc 是thị 謂vị 有hữu 即tức 自tự 性tánh 有hữu 之chi 諍tranh 論luận 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 破phá 。 分phần/phân 二nhị 。

    巳tị 一nhất 。 等đẳng 同đồng 戲hí 論luận 。 巳tị 二nhị 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 汝nhữ 幻huyễn 境cảnh 無vô 自tự 性tánh 。

    爾nhĩ 時thời 以dĩ 何hà 為vi 所sở 緣duyên 。

    若nhược 時thời 汝nhữ 唯duy 識thức 師sư 。 所sở 取thủ 外ngoại 境cảnh 現hiện 。 即tức 如như 所sở 現hiện 。 而nhi 成thành 就tựu 者giả 。 則tắc 外ngoại 境cảnh 有hữu 。 應ưng 無vô 如như 幻huyễn 法pháp 及cập 彼bỉ 能năng 緣duyên 心tâm 。 若nhược 不bất 如như 所sở 現hiện 而nhi 成thành 就tựu 則tắc 自tự 性tánh 無vô 。 如như 汝nhữ 所sở 許hứa 應ưng 成thành 。

    畢tất 竟cánh

    無vô 。 若nhược 所sở 取thủ 外ngoại 境cảnh 顯hiển 現hiện 。 如như 幻huyễn 無vô 自tự 性tánh 。 其kỳ 時thời 緣duyên 何hà 為vi 所sở 取thủ 。 取thủ 色sắc 聲thanh 等đẳng 之chi 能năng 取thủ 亦diệc 無vô 矣hĩ 。

    巳tị 二nhị 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 分phần/phân 二nhị 。

    午ngọ 一nhất 。 出xuất 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 午ngọ 二nhị 。 破phá 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 言ngôn 別biệt 有hữu 彼bỉ 自tự 性tánh 。 彼bỉ 相tương/tướng 乃nãi 是thị 心tâm 性tánh 者giả 。

    彼bỉ 云vân 所sở 現hiện 外ngoại 境cảnh 。 雖tuy 無vô 如như 所sở 現hiện 境cảnh 之chi 自tự 性tánh 。 而nhi 別biệt 有hữu 自tự 性tánh 。

    彼bỉ 色sắc 等đẳng 相tương/tướng 。 乃nãi 是thị 心tâm 體thể 性tánh 之chi 實thật 法pháp 也dã 。

    午ngọ 二nhị 。 破phá 。 分phần/phân 二nhị 。

    未vị 一nhất 。 不bất 二nhị 之chi 識thức 未vị 曾tằng 有hữu 見kiến 者giả 。 未vị 二nhị 。 破phá 轉chuyển 計kế 之chi 自tự 證chứng 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 時thời 心tâm 性tánh 即tức 幻huyễn 事sự 。 誰thùy 依y 何hà 法pháp 而nhi 見kiến 云vân 。

    若nhược 心tâm 現hiện 如như 幻huyễn 之chi 境cảnh 。 無vô 有hữu 外ngoại 境cảnh 。 其kỳ 時thời 離ly 境cảnh 之chi 識thức 。 依y 何hà 量lượng 見kiến 。 應ưng 成thành 無vô 也dã 。

    未vị 二nhị 。 破phá 轉chuyển 計kế 之chi 自tự 證chứng 。 分phần/phân 四tứ 。

    申thân 一nhất 。 依y 教giáo 破phá 。 申thân 二nhị 。 依y 理lý 破phá 。 申thân 三tam 。 破phá 立lập 有hữu 自tự 證chứng 分phân 之chi 因nhân 。 申thân 四tứ 。 破phá 計kế 諸chư 安an 立lập 有hữu 之chi 法pháp 有hữu 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 所sở 依y 。 今kim 初sơ 。

    依y 世thế 間gian 理lý 佛Phật 亦diệc 言ngôn 。 心tâm 不bất 能năng 自tự 見kiến 其kỳ 心tâm 。

    如như 其kỳ 雖tuy 有hữu 利lợi 劍kiếm 鋒phong 。 不bất 能năng 自tự 割cát 此thử 亦diệc 爾nhĩ 。

    若nhược 謂vị 此thử 識thức 取thủ 境cảnh 之chi 相tướng 有hữu 二nhị 。 一nhất 為vi 向hướng 外ngoại 取thủ 之chi 相tướng 。 一nhất 為vi 唯duy 向hướng 內nội 取thủ 之chi 相tướng 。 後hậu 者giả 是thị 自tự 證chứng 之chi 現hiện 量lượng 。 彼bỉ 能năng 緣duyên 一nhất 切thiết 識thức 也dã 。 識thức 自tự 體thể 不bất 應ưng 於ư 自tự 體thể 無vô 二nhị 現hiện 而nhi 覺giác 證chứng 。 佛Phật 於ư 《# 寶bảo 髻kế 經kinh 》# 中trung 。 亦diệc 依y 世thế 間gian 理lý 安an 立lập 劍kiếm 鋒phong 不bất 能năng 目mục 割cát 劍kiếm 鋒phong 等đẳng 喻dụ 。 謂vị 心tâm 不bất 能năng 自tự 見kiến 心tâm 也dã 。 如như 劍kiếm 無vô 論luận 如như 何hà 不bất 能năng 自tự 割cát 。 心tâm 不bất 自tự 見kiến 其kỳ 心tâm 亦diệc 爾nhĩ 。 諸chư 許hứa 自tự 證chứng 分phần/phân 者giả 。 計kế 取thủ 境cảnh 之chi 相tướng 為vi 自tự 體thể 證chứng 。 自tự 體thể 。 彼bỉ 所sở 證chứng 與dữ 許hứa 證chứng 之chi 相tướng 毫hào 無vô 不bất 同đồng 而nhi 現hiện 。 應ưng 許hứa 是thị 非phi 異dị 體thể 相tướng 速tốc 之chi 一nhất 法pháp 。 若nhược 許hứa 如như 是thị 之chi 自tự 證chứng 分phần/phân 。 應ưng 許hứa 劍kiếm 鋒phong 自tự 身thân 能năng 割cát 自tự 身thân 。 亦diệc 許hứa 應ưng 能năng 量lượng 不bất 待đãi 所sở 量lượng 而nhi 緣duyên 所sở 量lượng 等đẳng 故cố 。

    申thân 二nhị 。 依y 理lý 破phá 。 分phần/phân 二nhị 。

    酉dậu 一nhất 。 破phá 喻dụ 。 酉dậu 二nhị 。 破phá 法pháp 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    戌tuất 一nhất 。 破phá 燈đăng 喻dụ 。 戌tuất 二nhị 。 破phá 琉lưu 璃ly 喻dụ 。 今kim 初sơ 。

    答đáp 言ngôn 此thử 如như 燈đăng 炬cự 明minh 。 亦diệc 能năng 照chiếu 明minh 於ư 自tự 體thể 。

    燈đăng 炬cự 非phi 是thị 所sở 照chiếu 明minh 。 黑hắc 暗ám 非phi 由do 暗ám 障chướng 故cố 。

    如như 燈đăng 於ư 自tự 物vật 及cập 他tha 物vật 皆giai 能năng 照chiếu 明minh 。 識thức 亦diệc 於ư 自tự 他tha 二nhị 者giả 。 皆giai 能năng 了liễu 知tri 。 此thử 喻dụ 不bất 成thành 。 燈đăng 不bất 能năng 自tự 照chiếu 。 燈đăng 非phi 自tự 所sở 照chiếu 故cố 。 自tự 不bất 須tu 自tự 照chiếu 。 且thả 不bất 能năng 自tự 照chiếu 故cố 。 若nhược 燈đăng 能năng 照chiếu 自tự 他tha 。 黑hắc 暗ám 亦diệc 應ưng 能năng 覆phú 自tự 他tha 二nhị 者giả 。 彼bỉ 不bất 應ưng 理lý 。

    何hà 以dĩ 故cố 。 更cánh 無vô 黑hắc 暗ám 覆phú 於ư 黑hắc 暗ám 故cố 。 若nhược 有hữu 能năng 覆phú 。 如như 衣y 覆phú 瓶bình 等đẳng 。 黑hắc 暗ám 亦diệc 應ưng 不bất 見kiến 。 此thử 等đẳng 廣quảng 如như 《# 中trung 論luận 》# 所sở 說thuyết 應ưng 知tri 。

    戌tuất 二nhị 。 破phá 琉lưu 璃ly 喻dụ 。

    如như 碧bích 琉lưu 璃ly 體thể 自tự 青thanh 。 不bất 待đãi 餘dư 法pháp 自tự 青thanh 色sắc 。

    若nhược 待đãi 餘dư 法pháp 若nhược 不bất 待đãi 。 悉tất 能năng 觀quán 見kiến 亦diệc 猶do 是thị 。

    青thanh 色sắc 非phi 即tức 青thanh 為vi 因nhân 。 自tự 體thể 不bất 作tác 自tự 體thể 故cố 。

    譬thí 於ư 琉lưu 璃ly 依y 白bạch 琉lưu 璃ly 體thể 。 欲dục 生sanh 青thanh 色sắc 。 須tu 待đãi 餘dư 法pháp 。 非phi 其kỳ 自tự 性tánh 。 若nhược 碧bích 琉lưu 璃ly 。 體thể 性tánh 自tự 青thanh 。 自tự 生sanh 青thanh 色sắc 。 不bất 待đãi 餘dư 法pháp 。 如như 是thị 了liễu 知tri 色sắc 等đẳng 。 雖tuy 待đãi 餘dư 識thức 。 識thức 自tự 能năng 了liễu 知tri 。 不bất 觀quán 待đãi 餘dư 能năng 證chứng 亦diệc 能năng 見kiến 也dã 。 碧bích 琉lưu 璃ly 之chi 青thanh 。 不bất 待đãi 餘dư 因nhân 而nhi 生sanh 青thanh 色sắc 。 不bất 應ưng 為ví 喻dụ 。 不bất 應ưng 青thanh 色sắc 自tự 性tánh 。 不bất 由do 因nhân 生sanh 。 即tức 彼bỉ 青thanh 色sắc 。 自tự 能năng 造tạo 作tác 青thanh 之chi 自tự 性tánh 故cố 。

    酉dậu 二nhị 。 破phá 法pháp 。

    若nhược 謂vị 如như 燈đăng 性tánh 能năng 照chiếu 。 如như 是thị 亦diệc 說thuyết 識thức 能năng 知tri 。

    若nhược 謂vị 心tâm 性tánh 自tự 能năng 顯hiển 。 誰thùy 能năng 了liễu 知tri 作tác 是thị 語ngữ 。

    若nhược 時thời 悉tất 無vô 能năng 見kiến 者giả 。 若nhược 能năng 照chiếu 明minh 若nhược 不bất 能năng 。

    如như 諍tranh 石thạch 女nữ 兒nhi 美mỹ 惡ác 。 徒đồ 勞lao 詞từ 費phí 定định 無vô 義nghĩa 。

    燈đăng 雖tuy 不bất 能năng 自tự 照chiếu 而nhi 言ngôn 燈đăng 是thị 照chiếu 體thể 性tánh 。 若nhược 亦diệc 如như 是thị 說thuyết 識thức 能năng 知tri 。 識thức 亦diệc 不bất 能năng 自tự 顯hiển 若nhược 爾nhĩ 。 說thuyết 心tâm 即tức 是thị 照chiếu 體thể 性tánh 。 以dĩ 何hà 餘dư 實thật 識thức 能năng 知tri 。 而nhi 說thuyết 是thị 語ngữ 。 此thử 不bất 應ưng 理lý 。 若nhược 以dĩ 餘dư 實thật 法pháp 了liễu 知tri 。 則tắc 成thành 無vô 窮cùng 。 自tự 亦diệc 不bất 了liễu 知tri 。 他tha 亦diệc 不bất 了liễu 知tri 。 則tắc 終chung 無vô 能năng 知tri 得đắc 見kiến 彼bỉ 識thức 者giả 。 說thuyết 彼bỉ 識thức 顯hiển 明minh 不bất 顯hiển 明minh 之chi 差sai 別biệt 。 皆giai 成thành 無vô 義nghĩa 。 差sai 別biệt 所sở 依y 之chi 識thức 。 量lượng 不bất 成thành 故cố 。 若nhược 無vô 石thạch 女nữ 兒nhi 。 說thuyết 彼bỉ 好hảo 惡ác 。 則tắc 成thành 無vô 義nghĩa 亦diệc 猶do 是thị 也dã 。

    申thân 三tam 。 破phá 立lập 自tự 證chứng 分phân 之chi 因nhân 。 分phần/phân 二nhị 。

    酉dậu 一nhất 。 無vô 自tự 證chứng 亦diệc 能năng 生sanh 念niệm 之chi 喻dụ 。 酉dậu 二nhị 。 破phá 無vô 自tự 證chứng 不bất 應ưng 知tri 他tha 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 問vấn 倘thảng 心tâm 不bất 自tự 知tri 。 云vân 何hà 能năng 念niệm 過quá 去khứ 識thức 。

    與dữ 曾tằng 習tập 境cảnh 聯liên 屬thuộc 生sanh 。 有hữu 念niệm 如như 鼠thử 咬giảo 與dữ 毒độc 。

    若nhược 時thời 具cụ 足túc 餘dư 諸chư 緣duyên 。 能năng 見kiến 故cố 自tự 能năng 顯hiển 了liễu 。

    修tu 成thành 眼nhãn 藥dược 作tác 用dụng 力lực 。 見kiến 寶bảo 藏tạng 瓶bình 藥dược 不bất 見kiến 。

    若nhược 自tự 證chứng 非phi 有hữu 。 云vân 何hà 能năng 念niệm 有hữu 境cảnh 識thức 耶da 。 若nhược 不bất 能năng 念niệm 。 以dĩ 念niệm 為vi 因nhân 。 能năng 憶ức 領lãnh 納nạp 者giả 。 於ư 念niệm 我ngã 昔tích 曾tằng 見kiến 。 青thanh 色sắc 之chi 時thời 。 念niệm 隨tùy 領lãnh 納nạp 之chi 後hậu 而nhi 起khởi 。 言ngôn 見kiến 青thanh 色sắc 。 由do 念niệm 境cảnh 之chi 因nhân 。 成thành 立lập 有hữu 領lãnh 納nạp 境cảnh 者giả 。 領lãnh 納nạp 境cảnh 者giả 。 即tức 是thị 青thanh 色sắc 之chi 能năng 取thủ 也dã 。 言ngôn 我ngã 見kiến 由do 有hữu 念niệm 境cảnh 之chi 因nhân 。 成thành 立lập 有hữu 曾tằng 領lãnh 納nạp 有hữu 境cảnh 。 彼bỉ 曾tằng 領lãnh 納nạp 之chi 有hữu 境cảnh 。 即tức 是thị 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 取thủ 青thanh 色sắc 之chi 能năng 領lãnh 納nạp 。 他tha 宗tông 破phá 彼bỉ 之chi 理lý 。 亦diệc 適thích 以dĩ 成thành 立lập 自tự 證chứng 分phần/phân 也dã 。 由do 念niệm 有hữu 境cảnh 。 非phi 即tức 成thành 有hữu 自tự 證chứng 分phần/phân 。 若nhược 取thủ 青thanh 之chi 心tâm 。 於ư 餘dư 境cảnh 領lãnh 納nạp 青thanh 色sắc 。 言ngôn 昔tích 曾tằng 見kiến 此thử 青thanh 色sắc 。 乃nãi 從tùng 境cảnh 與dữ 有hữu 境cảnh 聯liên 屬thuộc 中trung 。 分phân 別biệt 由do 念niệm 而nhi 生sanh 有hữu 境cảnh 之chi 念niệm 。 非phi 由do 有hữu 境cảnh 領lãnh 納nạp 而nhi 生sanh 也dã 。 如như 鼠thử 雖tuy 咬giảo 之chi 時thời 未vị 覺giác 中trúng 毒độc 。 後hậu 亦diệc 憶ức 念niệm 也dã 。 譬thí 如như 冬đông 季quý 。 身thân 被bị 鼠thử 咬giảo 。 雖tuy 中trung 鼠thử 毒độc 。 而nhi 未vị 覺giác 其kỳ 毒độc 也dã 。 次thứ 於ư 後hậu 時thời 。 聞văn 雷lôi 毒độc 發phát 。 憶ức 念niệm 被bị 咬giảo 之chi 時thời 曾tằng 中trung 鼠thử 毒độc 。 而nhi 先tiên 未vị 嘗thường 覺giác 中trúng 毒độc 。 亦diệc 猶do 如như 是thị 。 此thử 中trung 鼠thử 咬giảo 者giả 。 喻dụ 以dĩ 取thủ 青thanh 之chi 心tâm 領lãnh 納nạp 境cảnh 。 與dữ 被bị 咬giảo 同đồng 時thời 中trúng 毒độc 者giả 。 如như 與dữ 所sở 取thủ 境cảnh 同đồng 時thời 有hữu 境cảnh 之chi 領lãnh 納nạp 也dã 。 其kỳ 時thời 有hữu 境cảnh 未vị 嘗thường 自tự 領lãnh 納nạp 。 如như 被bị 咬giảo 時thời 未vị 覺giác 中trúng 毒độc 也dã 。 後hậu 憶ức 念niệm 被bị 咬giảo 者giả 如như 憶ức 念niệm 曾tằng 領lãnh 納nạp 境cảnh 也dã 。 即tức 由do 憶ức 念niệm 曾tằng 習tập 境cảnh 。 昔tích 時thời 有hữu 境cảnh 雖tuy 未vị 嘗thường 自tự 見kiến 。 亦diệc 能năng 憶ức 念niệm 。 如như 即tức 由do 憶ức 念niệm 被bị 咬giảo 之chi 力lực 。 先tiên 未vị 覺giác 中trúng 毒độc 。 亦diệc 作tác 是thị 憶ức 念niệm 也dã 。 此thử 無vô 自tự 證chứng 分phần/phân 而nhi 能năng 生sanh 念niệm 之chi 理lý 。 是thị 善thiện 巧xảo 之chi 王vương 所sở 作tác 。 特đặc 為vi 超siêu 越việt 。 諸chư 釋thích 《# 入nhập 行hành 論luận 》# 者giả 。 似tự 未vị 有hữu 能năng 出xuất 其kỳ 上thượng 者giả 也dã 。 此thử 中trung 總tổng 說thuyết 後hậu 識thức 不bất 應ưng 能năng 憶ức 念niệm 。 彼bỉ 前tiền 識thức 不bất 能năng 自tự 見kiến 故cố 。 是thị 不bất 定định 之chi 答đáp 。 《# 入nhập 行hành 論luận 》# 之chi 密mật 意ý 於ư 名danh 言ngôn 中trung 不bất 破phá 自tự 證chứng 。 當đương 然nhiên 非phi 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 所sở 許hứa 。 破phá 餘dư 成thành 立lập 自tự 證chứng 之chi 理lý 者giả 。 若nhược 謂vị 由do 修tu 止chỉ 成thành 就tựu 遍biến 處xứ 等đẳng 。 具cụ 足túc 別biệt 餘dư 因nhân 緣duyên 者giả 。 能năng 見kiến 他tha 心tâm 等đẳng 故cố 。 最tối 近cận 自tự 心tâm 當đương 現hiện 為vi 自tự 境cảnh 。 譬thí 如như 見kiến 遠viễn 屋ốc 者giả 。 必tất 能năng 見kiến 近cận 山sơn 也dã 。 修tu 行hành 成thành 就tựu 眼nhãn 藥dược 。 以dĩ 其kỳ 物vật 塗đồ 眼nhãn 。 由do 眼nhãn 藥dược 之chi 力lực 。 能năng 見kiến 地địa 下hạ 寶bảo 藏tạng 瓶bình 等đẳng 。 而nhi 不bất 見kiến 眼nhãn 藥dược 。 不bất 可khả 為vi 破phá 有hữu 自tự 證chứng 之chi 喻dụ 。 若nhược 作tác 如như 是thị 解giải 。 同đồng 依y 一nhất 能năng 了liễu 因nhân 而nhi 生sanh 。 不bất 但đãn 所sở 了liễu 能năng 了liễu 應ưng 不bất 成thành 一nhất 。 且thả 亦diệc 應ưng 決quyết 定định 不bất 成thành 一nhất 體thể 。 以dĩ 見kiến 地địa 下hạ 大đại 藏tạng 寶bảo 瓶bình 之chi 密mật 咒chú 修tu 成thành 之chi 眼nhãn 藥dược 塗đồ 眼nhãn 之chi 作tác 用dụng 。 見kiến 地địa 下hạ 寶bảo 瓶bình 之chi 時thời 。 所sở 了liễu 之chi 寶bảo 瓶bình 與dữ 能năng 了liễu 之chi 眼nhãn 藥dược 。 不bất 但đãn 不bất 成thành 一nhất 。 亦diệc 不bất 成thành 為vi 一nhất 體thể 故cố 。 是thị 故cố 不bất 但đãn 不bất 可khả 為vi 自tự 證chứng 之chi 能năng 立lập 。 且thả 能năng 破phá 自tự 證chứng 有hữu 也dã 。

    酉dậu 二nhị 。 破phá 無vô 自tự 證chứng 不bất 應ưng 知tri 他tha 。 分phần/phân 二nhị 。

    戌tuất 一nhất 。 正chánh 說thuyết 。 戌tuất 二nhị 。 破phá 從tùng 心tâm 變biến 起khởi 之chi 自tự 體thể 不bất 可khả 說thuyết 為vi 他tha 。 今kim 初sơ 。

    如như 見kiến 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 等đẳng 。 非phi 是thị 此thử 中trung 之chi 所sở 遮già 。

    此thử 唯duy 遮già 執chấp 實thật 分phân 別biệt 。 由do 彼bỉ 能năng 成thành 苦khổ 因nhân 故cố 。

    若nhược 無vô 自tự 證chứng 則tắc 無vô 念niệm 故cố 。 應ưng 無vô 於ư 曾tằng 習tập 境cảnh 見kiến 聞văn 等đẳng 事sự 。 清thanh 淨tịnh 眼nhãn 識thức 見kiến 。 耳nhĩ 識thức 聞văn 。 意ý 識thức 了liễu 知tri 等đẳng 非phi 此thử 世thế 俗tục 所sở 遮già 。 彼bỉ 不bất 須tu 遮già 。 惟duy 因nhân 彼bỉ 不bất 能năng 生sanh 苦khổ 。 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 於ư 彼bỉ 亦diệc 名danh 言ngôn 有hữu 故cố 。 且thả 亦diệc 不bất 能năng 破phá 。 若nhược 破phá 須tu 依y 教giáo 理lý 。 若nhược 破phá 彼bỉ 於ư 教giáo 理lý 亦diệc 相tương/tướng 等đẳng 故cố 。 若nhược 破phá 之chi 有hữu 過quá 失thất 。 成thành 斷đoạn 見kiến 故cố 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 是thị 以dĩ 能năng 成thành 苦khổ 因nhân 於ư 彼bỉ 等đẳng 境cảnh 執chấp 實thật 分phân 別biệt 為vi 其kỳ 所sở 遮già 。 彼bỉ 即tức 是thị 生sanh 死tử 根căn 本bổn 故cố 。 生sanh 死tử 根căn 本bổn 不bất 斷đoạn 。 生sanh 死tử 不bất 能năng 止chỉ 息tức 。 明minh 色sắc 聲thanh 等đẳng 實thật 執chấp 為vi 。 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 許hứa 聲thanh 緣duyên 等đẳng 亦diệc 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 也dã 。 諸chư 淺thiển 識thức 者giả 謂vị 非phi 但đãn 於ư 根căn 識thức 顯hiển 現hiện 是thị 其kỳ 所sở 破phá 。 於ư 彼bỉ 隨tùy 執chấp 常thường 無vô 常thường 有hữu 非phi 有hữu 等đẳng 悉tất 是thị 所sở 破phá 也dã 。 此thử 是thị 支chi 那na 堪kham 布bố 再tái 來lai 也dã 。

    戌tuất 二nhị 。 破phá 從tùng 心tâm 變biến 起khởi 之chi 自tự 體thể 不bất 可khả 說thuyết 為vi 他tha 。

    由do 心tâm 幻huyễn 出xuất 非phi 異dị 法pháp 。 彼bỉ 二nhị 非phi 異dị 亦diệc 無vô 常thường 。

    實thật 有hữu 云vân 何hà 非phi 異dị 心tâm 。 非phi 異dị 心tâm 應ưng 非phi 實thật 有hữu 。

    如như 是thị 幻huyễn 事sự 非phi 諦đế 實thật 。 能năng 見kiến 亦diệc 與dữ 所sở 見kiến 等đẳng 。

    唯duy 識thức 師sư 云vân 。

    外ngoại 境cảnh 無vô 故cố 。 由do 心tâm 變biến 起khởi 。 色sắc 等đẳng 非phi 餘dư 實thật 法pháp 。 且thả 言ngôn 昔tích 於ư 彼bỉ 時thời 誰thùy 曾tằng 見kiến 誰thùy 亦diệc 有hữu 過quá 失thất 。 彼bỉ 二nhị 非phi 餘dư 。 亦diệc 無vô 常thường 也dã 。 色sắc 等đẳng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 則tắc 應ưng 如như 所sở 現hiện 而nhi 諦đế 實thật 。 若nhược 爾nhĩ 。 現hiện 為vi 外ngoại 境cảnh 。 即tức 應ưng 成thành 就tựu 外ngoại 境cảnh 。 若nhược 是thị 外ngoại 法pháp 。 云vân 何hà 彼bỉ 非phi 心tâm 外ngoại 餘dư 實thật 法pháp 。 應ưng 是thị 餘dư 實thật 法pháp 也dã 。 若nhược 謂vị 非phi 餘dư 實thật 法pháp 。 應ưng 無vô 餘dư 諦đế 實thật 法pháp 。 許hứa 諸chư 顯hiển 現hiện 者giả 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 此thử 外ngoại 無vô 他tha 故cố 。 云vân 何hà 變biến 現hiện 而nhi 有hữu 。 現hiện 外ngoại 境cảnh 色sắc 等đẳng 。 諦đế 實thật 不bất 成thành 。 仍nhưng 為vi 心tâm 所sở 見kiến 境cảnh 。 亦diệc 識thức 為vi 能năng 見kiến 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 。 諦đế 實thật 不bất 成thành 。 等đẳng 相tương/tướng 同đồng 也dã 。 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 言ngôn 先tiên 若nhược 無vô 錯thác 亂loạn 識thức 。 在tại 中trung 觀quán 師sư 無vô 過quá 。 而nhi 汝nhữ 唯duy 識thức 師sư 亦diệc 依y 此thử 理lý 為vi 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。

    申thân 四tứ 。 破phá 計kế 諸chư 安an 立lập 有hữu 之chi 法pháp 有hữu 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 所sở 依y 。

    或hoặc 言ngôn 輪luân 有hữu 實thật 所sở 依y 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 如như 虛hư 空không 。

    若nhược 不bất 實thật 法pháp 依y 實thật 因nhân 。 云vân 何hà 有hữu 能năng 生sanh 果quả 者giả 。

    汝nhữ 二nhị 取thủ 心tâm 無vô 助trợ 伴bạn 。 應ưng 唯duy 自tự 知tri 及cập 自tự 明minh 。

    若nhược 時thời 心tâm 離ly 於ư 二nhị 取thủ 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 已dĩ 成thành 佛Phật 。

    若nhược 已dĩ 如như 是thị 復phục 何hà 須tu 。 觀quán 於ư 唯duy 識thức 有hữu 何hà 益ích 。

    輪luân 等đẳng 虛hư 妄vọng 安an 立lập 有hữu 者giả 。 各các 有hữu 實thật 法pháp 為vi 所sở 依y 體thể 。 一nhất 切thiết 錯thác 亂loạn 法pháp 有hữu 實thật 所sở 依y 故cố 。 如như 於ư 株chu 杌ngột 。 錯thác 認nhận 為vi 人nhân 。 亦diệc 有hữu 實thật 株chu 杌ngột 也dã 。 言ngôn 輪luân 如như 是thị 依y 於ư 實thật 體thể 。 否phủ/bĩ 則tắc 不bất 依y 實thật 體thể 。 則tắc 如như 虛hư 空không 成thành 為vi 無vô 法pháp 。 此thử 爭tranh 論luận 乃nãi 異dị 於ư 《# 集tập 學học 論luận 》# 所sở 說thuyết 之chi 義nghĩa 而nhi 說thuyết 。 非phi 此thử 之chi 義nghĩa 也dã 。 輪luân 等đẳng 非phi 實thật 假giả 法pháp 。 若nhược 依y 實thật 法pháp 為vi 迷mê 亂loạn 體thể 。 則tắc 云vân 何hà 能năng 有hữu 能năng 生sanh 繫hệ 縛phược 解giải 脫thoát 等đẳng 果quả 者giả 。 不bất 可khả 能năng 也dã 。 所sở 依y 體thể 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 實thật 法pháp 無vô 故cố 。 此thử 因nhân 是thị 《# 集tập 學học 論luận 》# 所sở 說thuyết 。 依y 汝nhữ 唯duy 識thức 師sư 之chi 理lý 。 應ưng 心tâm 無vô 能năng 所sở 二nhị 取thủ 迷mê 亂loạn 等đẳng 之chi 助trợ 伴bạn 。 自tự 證chứng 獨độc 自tự 顯hiển 明minh 。 許hứa 境cảnh 與dữ 有hữu 境cảnh 。 分phân 離ly 而nhi 現hiện 。 不bất 如như 所sở 現hiện 而nhi 成thành 就tựu 故cố 外ngoại 境cảnh 無vô 。 色sắc 等đẳng 顯hiển 現hiện 是thị 識thức 。 先tiên 已dĩ 破phá 訖ngật 。 故cố 非phi 識thức 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 成thành 與dữ 識thức 不bất 相tương 繫hệ 屬thuộc 之chi 餘dư 法pháp 。 色sắc 等đẳng 之chi 顯hiển 現hiện 雖tuy 非phi 實thật 。 而nhi 於ư 識thức 之chi 實thật 法pháp 非phi 虛hư 妄vọng 故cố 。 若nhược 許hứa 。 何hà 時thời 心tâm 離ly 能năng 所sở 二nhị 取thủ 顯hiển 現hiện 。 其kỳ 時thời 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 悉tất 當đương 成thành 佛Phật 。 應ưng 不bất 勞lao 勵lệ 力lực 。 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 。 一nhất 切thiết 心tâm 咸hàm 離ly 能năng 所sở 二nhị 取thủ 顯hiển 現hiện 故cố 。 若nhược 許hứa 爾nhĩ 者giả 。 為vi 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 修tu 能năng 所sở 取thủ 異dị 體thể 空không 之chi 唯duy 識thức 觀quán 及cập 抉# 擇trạch 。 有hữu 何hà 功công 德đức 及cập 須tu 要yếu 。 應ưng 毫hào 無vô 須tu 要yếu 也dã 。 許hứa 彼bỉ 故cố 。

    卯mão 三tam 。 遮già 計kế 於ư 通thông 達đạt 空không 性tánh 道đạo 之chi 中trung 觀quán 宗tông 應ưng 無vô 須tu 要yếu 亦diệc 不bất 可khả 能năng 。 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 出xuất 彼bỉ 計kế 。 辰thần 二nhị 。 答đáp 。 今kim 初sơ 。

    雖tuy 已dĩ 知tri 如như 幻huyễn 化hóa 事sự 。 云vân 何hà 能năng 遮già 諸chư 煩phiền 惱não 。

    若nhược 時thời 於ư 所sở 幻huyễn 化hóa 女nữ 。 幻huyễn 師sư 亦diệc 能năng 生sanh 貪tham 等đẳng 。

    汝nhữ 抉# 擇trạch 一nhất 切thiết 法pháp 如như 幻huyễn 自tự 性tánh 無vô 。 若nhược 如như 是thị 了liễu 知tri 。 則tắc 無vô 須tu 以dĩ 彼bỉ 斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 等đẳng 。 則tắc 汝nhữ 抉# 擇trạch 唐đường 勞lao 無vô 益ích 。 若nhược 許hứa 須tu 以dĩ 彼bỉ 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 又hựu 云vân 何hà 以dĩ 彼bỉ 能năng 遮già 煩phiền 惱não 。 應ưng 不bất 能năng 遮già 。 若nhược 時thời 於ư 幻huyễn 女nữ 。 能năng 幻huyễn 之chi 幻huyễn 師sư 。 雖tuy 知tri 外ngoại 境cảnh 女nữ 空không 。 而nhi 仍nhưng 希hy 望vọng 安an 得đắc 受thọ 用dụng 此thử 幻huyễn 女nữ 。 而nhi 生sanh 貪tham 著trước 。 汝nhữ 之chi 空không 性tánh 唯duy 是thị 由do 聞văn 思tư 分phân 別biệt 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 答đáp 。 分phần/phân 三tam 。

    巳tị 一nhất 。 幻huyễn 師sư 生sanh 貪tham 之chi 理lý 。 巳tị 二nhị 。 明minh 依y 修tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 應ưng 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 及cập 其kỳ 習tập 氣khí 。 巳tị 三tam 。 明minh 斷đoạn 已dĩ 生sanh 圓viên 滿mãn 果quả 。 今kim 初sơ 。

    彼bỉ 幻huyễn 師sư 於ư 所sở 知tri 境cảnh 。 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 不bất 能năng 斷đoạn 。

    由do 實thật 執chấp 力lực 見kiến 彼bỉ 時thời 。 空không 性tánh 習tập 氣khí 微vi 劣liệt 故cố 。

    幻huyễn 師sư 謂vị 能năng 作tác 幻huyễn 化hóa 者giả 。 所sở 知tri 境cảnh 謂vị 所sở 幻huyễn 化hóa 之chi 女nữ 人nhân 。 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 者giả 。 謂vị 實thật 執chấp 纖tiêm 毫hào 未vị 斷đoạn 。 執chấp 彼bỉ 實thật 有hữu 。 見kiến 彼bỉ 之chi 時thời 。 彼bỉ 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 習tập 氣khí 微vi 劣liệt 故cố 。 煩phiền 惱não 生sanh 起khởi 。 昔tích 人nhân 或hoặc 謂vị 。

    通thông 達đạt 幻huyễn 女nữ 女nữ 空không 者giả 。 惟duy 是thị 暫tạm 時thời 之chi 空không 性tánh 。 故cố 不bất 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 以dĩ 我ngã 宗tông 通thông 達đạt 周chu 遍biến 之chi 空không 性tánh 。 則tắc 能năng 斷đoạn 故cố 。

    不bất 應ưng 作tác 如như 是thị 答đáp 。 通thông 達đạt 幻huyễn 女nữ 女nữ 空không 。 非phi 觀quán 待đãi 微vi 細tế 所sở 破phá 通thông 達đạt 之chi 暫tạm 時thời 空không 性tánh 。 所sở 破phá 之chi 相tướng 。 若nhược 於ư 一nhất 法pháp 上thượng 通thông 達đạt 非phi 有hữu 。 於ư 餘dư 法pháp 上thượng 自tự 能năng 亦diệc 了liễu 知tri 。 由do 他tha 處xứ 所sở 說thuyết 應ưng 知tri 故cố 。 故cố 總tổng 於ư 迷mê 亂loạn 中trung 。 有hữu 無vô 分phân 別biệt 之chi 迷mê 亂loạn 。 如như 由do 眩huyễn 翳ế 見kiến 垂thùy 髮phát 等đẳng 。 意ý 雖tuy 知tri 無vô 垂thùy 髮phát 而nhi 不bất 能năng 遮già 彼bỉ 迷mê 亂loạn 。 欲dục 遮già 彼bỉ 須tu 作tác 除trừ 眼nhãn 翳ế 之chi 方phương 便tiện 也dã 。 有hữu 分phân 別biệt 之chi 迷mê 亂loạn 中trung 。

    復phục 有hữu 從tùng 偶ngẫu 然nhiên 之chi 因nhân 而nhi 起khởi 。 如như 於ư 斑ban 繩thằng 執chấp 蛇xà 等đẳng 。 但đãn 知tri 為vi 繩thằng 。 即tức 遮già 彼bỉ 迷mê 亂loạn 。 為vi 遮già 彼bỉ 故cố 。 不bất 須tu 久cửu 修tu 彼bỉ 即tức 了liễu 知tri 也dã 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 相tướng 。 續tục 之chi 實thật 執chấp 。 由do 佛Phật 所sở 不bất 見kiến 之chi 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 即tức 於ư 相tương 續tục 最tối 極cực 慣quán 習tập 。 如như 於ư 相tương 續tục 久cửu 已dĩ 爛lạn 熟thục 。 彼bỉ 之chi 種chủng 子tử 安an 立lập 。 雖tuy 短đoản 時thời 現hiện 行hành 。 亦diệc 僅cận 依y 通thông 達đạt 不bất 實thật 云vân 何hà 能năng 遮già 。 不bất 祇kỳ 此thử 也dã 。 現hiện 證chứng 諦đế 實thật 無vô 。 雖tuy 斷đoạn 分phân 別biệt 煩phiền 惱não 及cập 其kỳ 種chủng 子tử 。 仍nhưng 不bất 能năng 斷đoạn 俱câu 生sanh 惑hoặc 故cố 。 故cố 說thuyết 久cửu 修tu 之chi 修tu 道Đạo 等đẳng 處xứ 多đa 道đạo 之chi 建kiến 立lập 也dã 。 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 亦diệc 許hứa 最tối 後hậu 能năng 淨tịnh 煩phiền 惱não 。 然nhiên 未vị 許hứa 彼bỉ 達đạt 空không 性tánh 之chi 時thời 無vô 間gian 即tức 斷đoạn 盡tận 。 何hà 須tu 作tác 答đáp 也dã 。 幻huyễn 作tác 幻huyễn 女nữ 之chi 幻huyễn 師sư 。 於ư 所sở 緣duyên 境cảnh 所sở 知tri 之chi 幻huyễn 女nữ 。 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 實thật 執chấp 未vị 斷đoạn 。 較giảo 彼bỉ 實thật 執chấp 。 若nhược 見kiến 幻huyễn 女nữ 女nữ 空không 。 彼bỉ 之chi 空không 性tánh 習tập 氣khí 微vi 劣liệt 。 不bất 能năng 害hại 彼bỉ 實thật 執chấp 。 與dữ 彼bỉ 行hành 相tương/tướng 不bất 相tương 違vi 故cố 。 言ngôn 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 之chi 習tập 氣khí 者giả 。 謂vị 實thật 執chấp 及cập 其kỳ 種chủng 子tử 。 亦diệc 有hữu 謂vị 是thị 所sở 知tri 障chướng 者giả 。 此thử 中trung 是thị 依y 前tiền 說thuyết 。

    巳tị 二nhị 。 明minh 依y 修tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 應ưng 能năng 斷đoạn 煩phiền 惱não 。 及cập 其kỳ 習tập 氣khí 。 分phần/phân 二nhị 。

    午ngọ 一nhất 。 總tổng 明minh 。 午ngọ 二nhị 。 別biệt 釋thích 。 今kim 初sơ 。

    由do 修tu 空không 性tánh 薰huân 習tập 力lực 。 能năng 斷đoạn 執chấp 實thật 之chi 習tập 氣khí 。

    謂vị 畢tất 竟cánh 無vô 而nhi 修tu 習tập 。 無vô 實thật 實thật 執chấp 後hậu 亦diệc 斷đoạn 。

    修tu 空không 性tánh 薰huân 習tập 者giả 。 若nhược 證chứng 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 則tắc 能năng 斷đoạn 執chấp 諸chư 法pháp 諦đế 實thật 之chi 習tập 氣khí 。 謂vị 畢tất 竟cánh 無vô 者giả 。 修tu 無vô 實thật 亦diệc 無vô 實thật 之chi 觀quán 。 於ư 無vô 實thật 所sở 起khởi 之chi 實thật 執chấp 。 後hậu 亦diệc 能năng 斷đoạn 也dã 。 唯duy 破phá 粗thô 所sở 破phá 。 能năng 破phá 實thật 有hữu 後hậu 時thời 須tu 破phá 。 而nhi 遮già 非phi 唯duy 名danh 言ngôn 安an 立lập 之chi 諦đế 實thật 有hữu 即tức 破phá 微vi 細tế 所sở 破phá 之chi 能năng 破phá 。 執chấp 彼bỉ 諦đế 實thật 。 即tức 從tùng 此thử 破phá 。 如như 下hạ 文văn 無vô 間gian 當đương 說thuyết 。

    午ngọ 二nhị 。 別biệt 釋thích 。

    若nhược 依y 何hà 法pháp 說thuyết 為vi 無vô 。 所sở 觀quán 實thật 法pháp 無vô 所sở 緣duyên 。

    其kỳ 時thời 不bất 實thật 離ly 所sở 依y 。 於ư 觀quán 慧tuệ 前tiền 云vân 何hà 住trụ 。

    若nhược 時thời 或hoặc 實thật 或hoặc 非phi 實thật 。 於ư 觀quán 慧tuệ 前tiền 皆giai 不bất 住trụ 。

    爾nhĩ 時thời 別biệt 無vô 所sở 執chấp 相tướng 。 無vô 所sở 緣duyên 故cố 極cực 寂tịch 靜tĩnh 。

    若nhược 時thời 於ư 何hà 法pháp 說thuyết 為vi 非phi 實thật 。 所sở 觀quán 察sát 之chi 法pháp 若nhược 實thật 有hữu 。 應ưng 可khả 為vi 所sở 緣duyên 。 實thật 非phi 所sở 緣duyên 故cố 。 通thông 達đạt 諦đế 實thật 無vô 之chi 時thời 。 無vô 有hữu 諦đế 實thật 所sở 依y 有hữu 法pháp 非phi 實thật 成thành 就tựu 故cố 。 於ư 能năng 破phá 實thật 成thành 就tựu 心tâm 前tiền 。 云vân 何hà 安an 住trụ 。 無vô 離ly 有hữu 法pháp 之chi 法pháp 性tánh 故cố 。 諦đế 實thật 空không 若nhược 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 須tu 成thành 就tựu 彼bỉ 有hữu 法pháp 之chi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 諦đế 實thật 之chi 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 前tiền 已dĩ 破phá 訖ngật 故cố 。 故cố 若nhược 時thời 有hữu 法pháp 無vô 法pháp 。 等đẳng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 悉tất 於ư 心tâm 前tiền 不bất 住trụ 。

    爾nhĩ 時thời 別biệt 無vô 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 相tướng 故cố 。 通thông 達đạt 實thật 執chấp 所sở 緣duyên 之chi 所sở 依y 悉tất 皆giai 非phi 有hữu 。 一nhất 切thiết 戲hí 論luận 。 究cứu 竟cánh 息tức 滅diệt 。 於ư 現hiện 證chứng 空không 性tánh 之chi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 之chi 義nghĩa （# 境cảnh ）# 之chi 空không 性tánh 中trung 。 二nhị 現hiện 戲hí 論luận 亦diệc 息tức 滅diệt 。 而nhi 以dĩ 總tổng 相tương 通thông 達đạt 空không 性tánh 境cảnh 者giả 。 雖tuy 不bất 遮già 二nhị 現hiện 。 而nhi 了liễu 義nghĩa 諦đế 實thật 之chi 戲hí 論luận 則tắc 是thị 所sở 遮già 也dã 。 此thử 頌tụng 及cập 下hạ 五ngũ 頌tụng 廣quảng 明minh 果quả 相tương/tướng 。 或hoặc 謂vị 實thật 際tế 現hiện 量lượng 轉chuyển 時thời 既ký 無vô 能năng 知tri 。 亦diệc 無vô 所sở 知tri 。 以dĩ 本bổn 論luận 作tác 堪kham 布bố 所sở 許hứa 之chi 二nhị 諦đế 解giải 彼bỉ 謂vị 無vô 所sở 知tri 之chi 能năng 知tri 。 無vô 所sở 量lượng 之chi 能năng 量lượng 。 即tức 是thị 無vô 明minh 。 自tự 許hứa 諦đế 實thật 空không 諦đế 實thật 成thành 就tựu 者giả 。 顯hiển 見kiến 於ư 大Đại 乘Thừa 之chi 所sở 許hứa 毫hào 未vị 了liễu 知tri 。 且thả 自tự 身thân 亦diệc 隨tùy 常thường 見kiến 之chi 自tự 在tại 轉chuyển 。 誤ngộ 解giải 中trung 觀quán 之chi 義nghĩa 。 大đại 不bất 應ưng 理lý 也dã 。

    巳tị 三tam 。 明minh 斷đoạn 已dĩ 生sanh 圓viên 滿mãn 果quả 。 分phần/phân 二nhị 。

    午ngọ 一nhất 。 無vô 分phân 別biệt 亦diệc 應ưng 滿mãn 所sở 化hóa 之chi 願nguyện 及cập 喻dụ 。 午ngọ 二nhị 。 釋thích 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 。

    牟Mâu 尼Ni 寶bảo 珠châu 如như 意ý 樹thụ 。 云vân 何hà 悉tất 滿mãn 諸chư 希hy 願nguyện 。

    所sở 化hóa 願nguyện 力lực 自tự 在tại 故cố 。 如Như 來Lai 現hiện 身thân 亦diệc 如như 是thị 。

    譬thí 如như 大đại 鵬# 金kim 翅sí 鳥điểu 。 消tiêu 毒độc 供cung 樹thụ 昔tích 曾tằng 修tu 。

    久cửu 成thành 過quá 去khứ 仍nhưng 感cảm 報báo 。 能năng 息tức 現hiện 前tiền 諸chư 毒độc 害hại 。

    隨tùy 順thuận 於ư 諸chư 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 若nhược 於ư 如Như 來Lai 修tu 供cúng 養dường 。

    菩Bồ 薩Tát 雖tuy 已dĩ 般bát 涅Niết 盤Bàn 。 亦diệc 能năng 作tác 諸chư 義nghĩa 利lợi 事sự 。

    若nhược 佛Phật 已dĩ 盡tận 滅diệt 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 。 亦diệc 無vô 當đương 於ư 所sở 化hóa 說thuyết 法Pháp 之chi 想tưởng 。 不bất 應ưng 能năng 作tác 為vi 有hữu 情tình 說thuyết 法Pháp 等đẳng 事sự 。 無vô 過quá 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 而nhi 人nhân 中trung 牟Mâu 尼Ni 珠châu 。 天thiên 中trung 如như 意ý 樹thụ 等đẳng 。 如như 何hà 遍biến 滿mãn 一nhất 切thiết 希hy 願nguyện 。 由do 所sở 化hóa 積tích 集tập 遇ngộ 佛Phật 。 福phước 德đức 之chi 力lực 。 及cập 諸chư 佛Phật 昔tích 所sở 發phát 願nguyện 增tăng 上thượng 。 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 不bất 勞lao 勵lệ 力lực 任nhậm 運vận 能năng 成thành 有hữu 情tình 義nghĩa 利lợi 。 現hiện 佛Phật 色sắc 身thân 。 而nhi 為vi 說thuyết 法Pháp 。 亦diệc 猶do 如như 是thị 。 極cực 為vi 應ưng 理lý 。 發phát 願nguyện 久cửu 經kinh 過quá 去khứ 。 不bất 應ưng 生sanh 如như 是thị 果quả 。 且thả 發phát 願nguyện 者giả 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 其kỳ 果quả 不bất 應ưng 為vi 佛Phật 事sự 業nghiệp 。 無vô 過quá 。 如như 婆Bà 羅La 門Môn 。 修tu 成thành 能năng 消tiêu 毒độc 之chi 金kim 翅sí 鳥điểu 供cúng 養dường 樹thụ 。 婆Bà 羅La 門Môn 過quá 去khứ 已dĩ 久cửu 。 而nhi 彼bỉ 供cúng 養dường 樹thụ 仍nhưng 如như 是thị 能năng 消tiêu 毒độc 。 菩Bồ 薩Tát 隨tùy 順thuận 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 由do 二nhị 資tư 糧lương 之chi 門môn 。 修tu 成thành 佛Phật 之chi 供cúng 養dường 樹thụ 。 修tu 行hành 之chi 菩Bồ 薩Tát 。 雖tuy 已dĩ 現hiện 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 而nhi 仍nhưng 能năng 作tác 所sở 化hóa 柷# 之chi 。 一nhất 切thiết 義nghĩa 利lợi 。 亦diệc 猶do 如như 是thị 。 悉tất 不bất 相tương 違vi 。 此thử 乃nãi 於ư 等đẳng 流lưu 安an 立lập 未vị 了liễu 知tri 之chi 爭tranh 論luận 也dã 。

    午ngọ 二nhị 。 釋thích 難nạn/nan 。

    若nhược 供cung 無vô 分phân 別biệt 心tâm 者giả 。 云vân 何hà 亦diệc 能năng 得đắc 果quả 報báo 。

    經kinh 言ngôn 住trụ 世thế 或hoặc 涅Niết 槃Bàn 。 供cúng 養dường 福phước 德đức 均quân 等đẳng 故cố 。

    世thế 俗tục 勝thắng 義nghĩa 供cúng 養dường 佛Phật 。 經kinh 言ngôn 均quân 能năng 生sanh 果quả 報báo 。

    如như 汝nhữ 許hứa 於ư 諦đế 實thật 佛Phật 。 供cúng 養dường 得đắc 果quả 亦diệc 如như 是thị 。

    聲Thanh 聞Văn 人nhân 或hoặc 云vân 。

    若nhược 佛Phật 無vô 分phân 別biệt 心tâm 。 於ư 彼bỉ 供cúng 養dường 。 云vân 何hà 能năng 有hữu 福phước 果quả 。 彼bỉ 亦diệc 無vô 受thọ 其kỳ 供cúng 養dường 。 之chi 分phần 別biệt 故cố 。 佛Phật 雖tuy 無vô 分phân 別biệt 。 而nhi 供cúng 養dường 者giả 。 應ưng 能năng 生sanh 福phước 。

    何hà 以dĩ 故cố 。 現hiện 住trụ 世thế 之chi 佛Phật 身thân 。 涅Niết 槃Bàn 後hậu 之chi 舍xá 利lợi 。 供cúng 養dường 二nhị 者giả 。 福phước 德đức 均quân 等đẳng 。 是thị 慈Từ 氏Thị 《# 獅sư 子tử 吼hống 經kinh 》# 所sở 說thuyết 故cố 。 《# 繞nhiễu 塔tháp 功công 德đức 經kinh 》# 亦diệc 云vân 。

    若nhược 人nhân 供cúng 養dường 住trụ 世thế 佛Phật 及cập 與dữ 涅Niết 槃Bàn 後hậu 舍xá 利lợi 。 等đẳng 以dĩ 同đồng 一nhất 平bình 等đẳng 心tâm 所sở 獲hoạch 福phước 德đức 無vô 差sai 別biệt 。

    供cung 佛Phật 等đẳng 或hoặc 世thế 俗tục 成thành 。 抑ức 真Chân 如Như 性tánh 。 佛Phật 經Kinh 悉tất 言ngôn 。 由do 供cúng 養dường 能năng 得đắc 果quả 。 如như 汝nhữ 云vân 何hà 許hứa 於ư 實thật 佛Phật 供cúng 養dường 得đắc 果quả 也dã 。 義nghĩa 謂vị 有hữu 於ư 真Chân 如Như 義nghĩa 漠mạc 不bất 深thâm 辨biện 者giả 。 真chân 亦diệc 可khả 妄vọng 亦diệc 可khả 。 我ngã 但đãn 能năng 得đắc 現hiện 實thật 相tướng 順thuận 之chi 果quả 即tức 可khả 之chi 義nghĩa 也dã 。

    子tử 二nhị 。 成thành 立lập 僅cận 欲dục 證chứng 解giải 脫thoát 。 亦diệc 須tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 分phần/phân 二nhị 。

    丑sửu 一nhất 。 難nạn/nan 。 丑sửu 二nhị 。 答đáp 。 今kim 初sơ 。

    見kiến 四Tứ 諦Đế 等đẳng 即tức 解giải 脫thoát 。 求cầu 見kiến 空không 性tánh 有hữu 何hà 益ích 。

    聲Thanh 聞Văn 部bộ 人nhân 或hoặc 問vấn 云vân 。

    修tu 四Tứ 諦Đế 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 現hiện 觀quán 。 即tức 能năng 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 。 等đẳng 解giải 脫thoát 果quả 。 何hà 用dụng 見kiến 一nhất 切thiết 。 法pháp 諦đế 實thật 空không 之chi 定định 性tánh 。 既ký 不bất 須tu 見kiến 。 且thả 不bất 應ưng 理lý 也dã 。

    聲Thanh 聞Văn 部bộ 人nhân 或hoặc 有hữu 不bất 惟duy 許hứa 成thành 佛Phật 亦diệc 不bất 須tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 惟duy 法pháp 無vô 我ngã 之chi 名danh 亦diệc 不bất 許hứa 。 且thả 不bất 許hứa 大Đại 乘Thừa 經Kinh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 是thị 前tiền 類loại 之chi 主chủ 。 兼kiêm 亦diệc 雖tuy 許hứa 大Đại 乘Thừa 經Kinh 為vi 量lượng 。 而nhi 許hứa 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 須tu 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 。 彼bỉ 等đẳng 亦diệc 許hứa 即tức 由do 誦tụng 讀đọc 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 便tiện 可khả 成thành 出xuất 生sanh 死tử 之chi 解giải 脫thoát 道đạo 。 而nhi 安an 立lập 此thử 等đẳng 宗tông 也dã 。

    丑sửu 二nhị 。 答đáp 。 分phần/phân 三tam 。

    寅# 一nhất 。 即tức 由do 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 能năng 成thành 出xuất 生sanh 死tử 之chi 解giải 脫thoát 道đạo 。 寅# 二nhị 。 成thành 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。 寅# 三tam 。 結kết 勸khuyến 為vì 求cầu 解giải 脫thoát 。 應ưng 修tu 空không 性tánh 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    卯mão 一nhất 。 依y 教giáo 成thành 立lập 大Đại 乘Thừa 經Kinh 為vi 佛Phật 語ngữ 。 卯mão 二nhị 。 依y 理lý 成thành 。 今kim 初sơ 。

    經Kinh 云vân 未vị 得đắc 此thử 道đạo 時thời 。 不bất 成thành 三tam 乘thừa 菩Bồ 提Đề 故cố 。

    證chứng 聲thanh 緣duyên 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 亦diệc 定định 須tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 。

    何hà 以dĩ 故cố 。 《# 般Bát 若Nhã 經kinh 》# 云vân 。

    若nhược 未vị 修tu 此thử 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 道đạo 。 不bất 能năng 證chứng 三tam 乘thừa 菩Bồ 提Đề 故cố 。

    如như 《# 入nhập 行hành 論luận 大đại 疏sớ/sơ 》# 引dẫn 《# 般Bát 若Nhã 經kinh 》# 所sở 說thuyết 。

    若nhược 有hữu 實thật 想tưởng 。 則tắc 無vô 解giải 脫thoát 。 及cập 第đệ 三tam 時thời 之chi 圓viên 滿mãn 正chánh 覺giác 。 預dự 與dữ 乃nãi 至chí 獨Độc 覺Giác 中trung 間gian 諸chư 果quả 。 依y 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 而nhi 得đắc 。

    惟duy 作tác 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 解giải 。 非phi 此thử 論luận 義nghĩa 。

    復phục 次thứ 經kinh 品phẩm 中trung 有hữu 無vô 邊biên 明minh 聲thanh 緣duyên 有hữu 法pháp 無vô 我ngã 之chi 教giáo 未vị 引dẫn 。 此thử 二nhị 行hành 頌tụng 。 或hoặc 有hữu 聲thanh 聞văn 。 部bộ 人nhân 之chi 心tâm 中trung 。 許hứa 為vi 立lập 大Đại 乘Thừa 為vi 佛Phật 語ngữ 。 安an 立lập 此thử 為vi 能năng 立lập 也dã 。 若nhược 謂vị 不bất 許hứa 大Đại 乘Thừa 經Kinh 為vi 量lượng 。 於ư 彼bỉ 安an 立lập 為vi 能năng 立lập 。 則tắc 成thành 無vô 關quan 。 無vô 過quá 。 安an 立lập 能năng 立lập 之chi 理lý 有hữu 三tam 。 不bất 須tu 從tùng 初sơ 為vi 敵địch 所sở 成thành 。 此thử 中trung 亦diệc 於ư 下hạ 文văn 成thành 立lập 此thử 能năng 立lập 決quyết 定định 以dĩ 例lệ 同đồng 成thành 及cập 以dĩ 根căn 本bổn 之chi 理lý 成thành 也dã 。 論luận 師sư 亦diệc 許hứa 破phá 執chấp 大Đại 乘Thừa 經Kinh 非phi 佛Phật 說thuyết 。 而nhi 安an 立lập 此thử 等đẳng 論luận 文văn 此thử 因nhân 之chi 所sở 立lập 。 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 是thị 能năng 成thành 三tam 乘thừa 菩Bồ 提Đề 者giả 。 雖tuy 非phi 由do 成thành 立lập 此thử 義nghĩa 決quyết 定định 之chi 門môn 成thành 立lập 大Đại 乘Thừa 是thị 佛Phật 語ngữ 。 然nhiên 於ư 依y 教giáo 成thành 立lập 大Đại 乘Thừa 為vi 佛Phật 語ngữ 。 亦diệc 無vô 過quá 也dã 。

    卯mão 二nhị 。 依y 理lý 成thành 。 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 例lệ 同đồng 成thành 。 辰thần 二nhị 。 以dĩ 根căn 本bổn 理lý 成thành 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 謂vị 大Đại 乘Thừa 非phi 汝nhữ 許hứa 。 汝nhữ 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 云vân 何hà 成thành 。

    何hà 故cố 二nhị 者giả 獨độc 許hứa 此thử 。 此thử 汝nhữ 初sơ 生sanh 亦diệc 未vị 許hứa 。

    以dĩ 何hà 因nhân 緣duyên 信tín 解giải 彼bỉ 。 此thử 於ư 大Đại 乘Thừa 亦diệc 相tương/tướng 等đẳng 。

    若nhược 二nhị 共cộng 許hứa 即tức 諦đế 實thật 。 能năng 知tri 等đẳng 亦diệc 成thành 實thật 有hữu 。

    於ư 大Đại 乘Thừa 有hữu 爭tranh 論luận 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 教giáo 與dữ 諸chư 外ngoại 道đạo 。

    及cập 餘dư 部bộ 亦diệc 自tự 他tha 爭tranh 。 是thị 有hữu 爭tranh 故cố 亦diệc 當đương 捨xả 。

    或hoặc 謂vị 大Đại 乘Thừa 經Kinh 於ư 我ngã 不bất 成thành 佛Phật 語ngữ 。 且thả 不bất 許hứa 為vi 量lượng 。 故cố 對đối 我ngã 不bất 成thành 。 安an 立lập 彼bỉ 為vi 能năng 立lập 。 成thành 立lập 通thông 達đạt 空không 性tánh 亦diệc 是thị 聲thanh 緣duyên 之chi 道đạo 。 則tắc 能năng 立lập 等đẳng 同đồng 所sở 立lập 。 當đương 問vấn 汝nhữ 之chi 教giáo 汝nhữ 自tự 宗tông 許hứa 為vi 量lượng 之chi 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 經kinh 。 云vân 何hà 成thành 立lập 為vi 佛Phật 語ngữ 。 彼bỉ 是thị 佛Phật 語ngữ 。

    何hà 以dĩ 故cố 。 我ngã 等đẳng 共cộng 許hứa 此thử 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 是thị 佛Phật 語ngữ 故cố 。 其kỳ 理lý 完hoàn 全toàn 相tương/tướng 等đẳng 汝nhữ 生sanh 已dĩ 無vô 間gian 未vị 依y 理lý 抉# 擇trạch 經kinh 義nghĩa 之chi 最tối 初sơ 。 此thử 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 對đối 汝nhữ 亦diệc 不bất 成thành 量lượng 。 後hậu 時thời 許hứa 經kinh 為vi 量lượng 之chi 緣duyên 。 請thỉnh 問vấn 以dĩ 何hà 方phương 便tiện 。 而nhi 受thọ 調điều 伏phục 。 若nhược 謂vị 於ư 經kinh 趣thú 入nhập 。 與dữ 現hiện 法pháp 性tánh 不bất 相tương 違vi 之chi 大Đại 乘Thừa 教giáo 等đẳng 。 依y 何hà 方phương 便tiện 。 以dĩ 理lý 抉# 擇trạch 經kinh 義nghĩa 。 於ư 彼bỉ 聖thánh 教giáo 量lượng 成thành 立lập 信tín 解giải 之chi 能năng 立lập 。 於ư 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 亦diệc 同đồng 有hữu 故cố 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 任nhậm 何hà 別biệt 餘dư 二nhị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 共cộng 許hứa 。 即tức 成thành 諦đế 實thật 量lượng 。 明minh 了liễu 論luận 等đẳng 亦diệc 成thành 諦đế 實thật 。 二nhị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 許hứa 為vi 量lượng 故cố 。 我ngã 許hứa 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 為vi 佛Phật 語ngữ 。 汝nhữ 亦diệc 共cộng 許hứa 。 故cố 無vô 爭tranh 論luận 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 非phi 我ngã 所sở 許hứa 。 有hữu 爭tranh 論luận 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 於ư 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 外ngoại 道đạo 及cập 小Tiểu 乘Thừa 諸chư 部bộ 有hữu 爭tranh 論luận 故cố 。 又hựu 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 雖tuy 有hữu 十thập 八bát 部bộ 共cộng 許hứa 為vi 量lượng 者giả 。 而nhi 內nội 中trung 亦diệc 有hữu 餘dư 經kinh 中trung 許hứa 有hữu 生sanh 死tử 等đẳng 。 聲Thanh 聞Văn 部bộ 有hữu 許hứa 為vi 佛Phật 語ngữ 。 亦diệc 有hữu 不bất 許hứa 者giả 。 內nội 部bộ 中trung 亦diệc 有hữu 自tự 他tha 爭tranh 故cố 。 小Tiểu 乘Thừa 經kinh 為vi 量lượng 當đương 亦diệc 應ưng 捨xả 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 以dĩ 根căn 本bổn 理lý 成thành 。 分phần/phân 四tứ 。

    巳tị 一nhất 。 明minh 若nhược 離ly 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 不bất 能năng 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 及cập 涅Niết 槃Bàn 。 巳tị 二nhị 。 若nhược 惟duy 依y 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 即tức 能năng 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 惟duy 斷đoạn 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 亦diệc 應ưng 能năng 證chứng 。 巳tị 三tam 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 巳tị 四tứ 。 結kết 明minh 惟duy 求cầu 解giải 脫thoát 亦diệc 須tu 修tu 空không 性tánh 。 今kim 初sơ 。

    聖thánh 教giáo 根căn 本bổn 為vi 比Bỉ 丘Khâu 。 比Bỉ 丘Khâu 亦diệc 依y 佛Phật 語ngữ 住trụ 。

    一nhất 切thiết 心tâm 有hữu 所sở 緣duyên 者giả 。 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 依y 佛Phật 語ngữ 住trụ 。

    諸chư 阿A 羅La 漢Hán 。 從tùng 佛Phật 親thân 聞văn 。 而nhi 後hậu 結kết 集tập 經kinh 藏tạng 。 若nhược 所sở 言ngôn 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 。 聖thánh 教giáo 根căn 本bổn 比Bỉ 丘Khâu 即tức 。 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 比Bỉ 丘Khâu 阿A 羅La 漢Hán 亦diệc 依y 佛Phật 語ngữ 而nhi 住trụ 。 則tắc 聲Thanh 聞Văn 聖thánh 人nhân （# 有hữu 法pháp ）# 應ưng 不phủ 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 不bất 依y 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 為vi 道đạo 故cố 。 諸chư 不bất 許hứa 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 空không 之chi 空không 者giả 應ưng 不bất 能năng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 答đáp 亦diệc 此thử 所sở 明minh 也dã 。

    亦diệc

    聲thanh 謂vị 若nhược 離ly 空không 性tánh 不bất 惟duy 不bất 能năng 成thành 佛Phật 也dã 。 聲Thanh 聞Văn 阿A 羅La 漢Hán （# 有hữu 法pháp ）# 涅Niết 槃Bàn 亦diệc 依y 佛Phật 語ngữ 住trụ 。 汝nhữ 等đẳng 相tương 續tục 應ưng 亦diệc 不bất 能năng 涅Niết 槃Bàn 。 汝nhữ 之chi 心tâm 與dữ 實thật 執chấp 所sở 緣duyên 俱câu 。 彼bỉ 所sở 著trước 境cảnh 未vị 以dĩ 理lý 。 彼bỉ 即tức 於ư 法pháp 執chấp 實thật 故cố 。 又hựu 前tiền 二nhị 句cú 立lập 宗tông 。 後hậu 二nhị 句cú 為vi 因nhân 。 言ngôn 乃nãi 至chí 有hữu 實thật 執chấp 。 其kỳ 時thời 不bất 能năng 得đắc 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

    巳tị 二nhị 。 若nhược 惟duy 依y 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 即tức 能năng 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 惟duy 斷đoạn 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 亦diệc 應ưng 能năng 證chứng 。

    若nhược 由do 斷đoạn 惑hoặc 便tiện 解giải 脫thoát 。 無vô 間gian 應ưng 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。

    彼bỉ 等đẳng 雖tuy 無vô 現hiện 行hành 惑hoặc 。 而nhi 猶do 見kiến 有hữu 業nghiệp 力lực 故cố 。

    若nhược 謂vị 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 時thời 。 不bất 須tu 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 由do 修tu 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 之chi 道đạo 。 斷đoạn 盡tận 煩phiền 惱não 。 即tức 能năng 解giải 脫thoát 。 得đắc 阿A 羅La 漢Hán 果Quả 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 暫tạm 時thời 能năng 斷đoạn 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 彼bỉ 斷đoạn 現hiện 行hành 無vô 間gian 應ưng 。 成thành 阿A 羅La 漢Hán 。 惟duy 修tu 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 即tức 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 故cố 。 彼bỉ 二nhị 一nhất 切thiết 種chủng 例lệ 同đồng 故cố 。 此thử 不bất 能năng 許hứa 暫tạm 無vô 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 彼bỉ 諸chư 惟duy 斷đoạn 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 之chi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 亦diệc 見kiến 有hữu 於ư 後hậu 有hữu 接tiếp 生sanh 相tương 續tục 之chi 業nghiệp 力lực 故cố 。 言ngôn 若nhược 由do 斷đoạn 惑hoặc 便tiện 解giải 脫thoát 者giả 。 是thị 牒điệp 前tiền 宗tông 之chi 計kế 。 若nhược 言ngôn 。

    若nhược 由do 見kiến 諦Đế 故cố 成thành 解giải 脫thoát

    同đồng 時thời 亦diệc 當đương 言ngôn 若nhược 由do 修tu 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 能năng 得đắc 斷đoạn 。 煩phiền 惱não 解giải 脫thoát 。 此thử 間gian 所sở 諍tranh 是thị 惟duy 依y 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 能năng 不bất 能năng 解giải 脫thoát 煩phiền 惱não 故cố 。 由do 言ngôn 見kiến 諦Đế 等đẳng 之chi 爭tranh 甚thậm 顯hiển 明minh 故cố 。 故cố 謂vị 許hứa 依y 無vô 常thường 等đẳng 十thập 六lục 行hành 觀quán 。 之chi 道đạo 能năng 斷đoạn 盡tận 煩phiền 惱não 。 而nhi 不bất 許hứa 其kỳ 能năng 。 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 苦khổ 。 非phi 此thử 之chi 義nghĩa 也dã 。 故cố 以dĩ 彼bỉ 道đạo 。 諸chư 安an 立lập 為vi 聲Thanh 聞Văn 二nhị 部bộ 共cộng 通thông 煩phiền 惱não 者giả 。 由do 如như 前tiền 說thuyết 之chi 道đạo 於ư 相tương 續tục 生sanh 起khởi 。 暫tạm 無vô 現hiện 行hành 因nhân 之chi 時thời 。 安an 立lập 為vi 得đắc 煩phiền 惱não 斷đoạn 盡tận 之chi 解giải 脫thoát 。 惟duy 暫tạm 斷đoạn 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 即tức 遮già 彼bỉ 無vô 間gian 即tức 能năng 得đắc 一nhất 切thiết 漏lậu 盡tận 之chi 解giải 脫thoát 。 是thị 其kỳ 密mật 意ý 也dã 。 彼bỉ 不bất 能năng 許hứa 者giả 。 言ngôn 。

    彼bỉ 等đẳng 雖tuy 無vô 現hiện 行hành 惑hoặc 而nhi 猶do 見kiến 有hữu 業nghiệp 力lực 故cố

    謂vị 雖tuy 暫tạm 無vô 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 然nhiên 猶do 見kiến 由do 業nghiệp 力lực 自tự 在tại 。 不bất 能năng 免miễn 於ư 後hậu 有hữu 也dã 。 彼bỉ 諸chư 經kinh 論luận 須tu 。 作tác 如như 是thị 解giải 。 不bất 應ưng 如như 有hữu 註chú 家gia 及cập 西tây 藏tạng 諸chư 師sư 謂vị 雖tuy 無vô 煩phiền 惱não 。 而nhi 目mục 犍kiền 連liên 及cập 聖thánh 者giả 齒xỉ 餯# 等đẳng 。 猶do 見kiến 昔tích 。 生sanh 時thời 所sở 積tích 之chi 業nghiệp 能năng 與dữ 苦khổ 果quả 。 故cố 非phi 無vô 間gian 即tức 得đắc 解giải 脫thoát 也dã 。 此thử 蓋cái 謂vị 非phi 生sanh 現hiện 生sanh 苦khổ 之chi 能năng 力lực 。 而nhi 不bất 遮già 由do 業nghiệp 故cố 。 能năng 感cảm 後hậu 有hữu 。 故cố 言ngôn 無vô 解giải 脫thoát 也dã 。

    巳tị 三tam 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。

    或hoặc 謂vị 言ngôn 無vô 近cận 取thủ 貪tham 。 所sở 言ngôn 無vô 是thị 決quyết 定định 義nghĩa 。

    此thử 貪tham 雖tuy 非phi 煩phiền 惱não 性tánh 。 如như 遍biến 行hành 癡si 之chi 何hà 無vô 。

    以dĩ 受thọ 為vi 緣duyên 故cố 有hữu 貪tham 。 受thọ 於ư 彼bỉ 等đẳng 亦diệc 有hữu 故cố 。

    凡phàm 有hữu 諦đế 實thật 境cảnh 俱câu 心tâm 。 即tức 有hữu 貪tham 與dữ 俱câu 現hiện 行hành 。

    若nhược 謂vị 由do 修tu 無vô 常thường 等đẳng 道đạo 。 證chứng 阿A 羅La 漢Hán 。 非phi 惟duy 暫tạm 斷đoạn 生sanh 死tử 近cận 取thủ 俱câu 有hữu 因nhân 之chi 貪tham 。 由do 彼bỉ 道đạo 斷đoạn 盡tận 。 種chủng 子tử 無vô 故cố 。 仍nhưng 可khả 定định 言ngôn 不bất 取thủ 後hậu 有hữu 也dã 。 汝nhữ 所sở 許hứa 之chi 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 相tương 續tục 之chi 貪tham 。 雖tuy 非phi 如như 現hiện 所sở 說thuyết 之chi 煩phiền 惱não 性tánh 。 而nhi 如như 於ư 現hiện 遍biến 行hành 癡si 無vô 明minh 中trung 。 許hứa 有hữu 是thị 煩phiền 惱não 性tánh 有hữu 非phi 煩phiền 惱não 性tánh 二nhị 種chủng 。 於ư 貪tham 中trung 亦diệc 如như 現hiện 所sở 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 一nhất 是thị 煩phiền 惱não 性tánh 。 一nhất 非phi 煩phiền 惱não 性tánh 。 何hà 故cố 應ưng 許hứa 彼bỉ 無vô 也dã 。 依y 此thử 文văn 。 明minh 有hữu 非phi 如như 二nhị 部bộ 及cập 大Đại 乘Thừa 共cộng 許hứa 煩phiền 惱não 性tánh 之chi 貪tham 。 自tự 宗tông 之chi 貪tham 中trung 。 有hữu 是thị 非phi 煩phiền 惱não 性tánh 二nhị 種chủng 。 應ưng 知tri 當đương 非phi 所sở 許hứa 也dã 。 是thị 具cụ 一nhất 說thuyết 故cố 。

    執chấp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 有hữu 獨độc 自tự 有hữu 能năng 力lực 之chi 實thật 物vật 之chi 我ngã 執chấp 所sở 引dẫn 之chi 現hiện 行hành 貪tham 。 雖tuy 暫tạm 能năng 斷đoạn 。 而nhi 執chấp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 壞hoại 見kiến 。 所sở 引dẫn 之chi 貪tham 。 云vân 何hà 成thành 無vô 。

    前tiền 說thuyết 之chi 斷đoạn 現hiện 行hành 。 無vô 間gian 所sở 說thuyết 之chi 壞hoại 見kiến 及cập 現hiện 行hành 貪tham 。 亦diệc 不bất 遮già 也dã 。 若nhược 此thử 宗tông 。 斷đoạn 二nhị 者giả 煩phiền 惱não 現hiện 行hành 。 二nhị 者giả 種chủng 子tử 未vị 斷đoạn 。 則tắc 現hiện 行hành 有hữu 無vô 。 同đồng 無vô 差sai 別biệt 。 於ư 貪tham 分phân 別biệt 其kỳ 差sai 別biệt 。 則tắc 無vô 義nghĩa 也dã 。 於ư 諸chư 未vị 證chứng 空không 性tánh 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 執chấp 受thọ 實thật 之chi 無vô 明minh 毫hào 未vị 斷đoạn 故cố 。 以dĩ 受thọ 為vi 緣duyên 。 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 不bất 離ly 之chi 貪tham 。 於ư 苦khổ 欲dục 離ly 之chi 貪tham 。 定định 能năng 生sanh 起khởi 。 受thọ 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 執chấp 。 於ư 汝nhữ 所sở 許hứa 之chi 諸chư 阿A 羅La 漢Hán 有hữu 故cố 。 緣duyên 諸chư 法pháp 諦đế 實thật 俱câu 有hữu 之chi 心tâm 。 現hiện 住trụ 於ư 彼bỉ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 之chi 相tướng 續tục 。 其kỳ 時thời 即tức 不bất 能năng 遮già 彼bỉ 所sở 引dẫn 之chi 現hiện 行hành 貪tham 也dã 。

    巳tị 四tứ 。 結kết 明minh 唯duy 求cầu 解giải 脫thoát 。 亦diệc 須tu 修tu 空không 性tánh 。

    離ly 於ư 空không 性tánh 觀quán 證chứng 心tâm 。 滅diệt 已dĩ 仍nhưng 復phục 生sanh 起khởi 故cố 。

    如như 人nhân 入nhập 於ư 無vô 想tưởng 定định 。 是thị 故cố 應ưng 當đương 修tu 空không 性tánh 。

    離ly 於ư 通thông 達đạt 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn 自tự 性tánh 空không 之chi 觀quán 證chứng 之chi 心tâm 中trung 。 雖tuy 已dĩ 暫tạm 滅diệt 。 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 仍nhưng 復phục 能năng 生sanh 現hiện 行hành 。 如như 住trụ 無vô 想tưởng 定định 者giả 。 是thị 故cố 決quyết 定định 應ưng 許hứa 不bất 惟duy 求cầu 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 即tức 求cầu 證chứng 隨tùy 一nhất 阿A 羅La 漢Hán 果quả 。 亦diệc 須tu 修tu 能năng 破phá 微vi 細tế 所sở 破phá 之chi 空không 性tánh 也dã 。 積tích 富phú 獅sư 子tử 等đẳng 。 聲Thanh 聞Văn 緣Duyên 覺Giác 。 亦diệc 未vị 通thông 達đạt 法pháp 無vô 我ngã 。 謂vị 為vi 《# 入nhập 行hành 論luận 》# 之chi 密mật 意ý 。 且thả 謂vị 。

    以dĩ 受thọ 為vi 緣duyên

    有hữu 因nhân 果quả 比tỉ 量lượng 不bất 定định 過quá 。 是thị 前tiền 類loại 天thiên 不bất 明minh 會hội 不bất 散tán 之chi 妄vọng 談đàm 也dã 。 執chấp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 及cập 蘊uẩn 實thật 。 許hứa 為vi 煩phiền 惱não 。 亦diệc 此thử 論luận 師sư 所sở 許hứa 。 欲dục 廣quảng 知tri 者giả 。 依y 大đại 師sư 所sở 作tác 《# 入nhập 中trung 論luận 廣quảng 解giải 》# 應ưng 知tri 。

    若nhược 語ngữ 入nhập 於ư 經kinh 藏tạng 中trung 。 汝nhữ 則tắc 許hứa 為vi 佛Phật 說thuyết 者giả 。

    汝nhữ 於ư 多đa 分phần 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 是thị 否phủ/bĩ 許hứa 同đồng 經kinh 藏tạng 攝nhiếp 。

    若nhược 唯duy 由do 一nhất 經kinh 不bất 攝nhiếp 。 一nhất 切thiết 皆giai 成thành 有hữu 過quá 者giả 。

    何hà 不bất 由do 一nhất 同đồng 是thị 經Kinh 。 一nhất 切thiết 悉tất 切thiết 成thành 佛Phật 語ngữ 。

    所sở 有hữu 甚thậm 深thâm 如Như 來Lai 語ngữ 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 尚thượng 難nan 測trắc 。

    由do 汝nhữ 不bất 能năng 通thông 達đạt 故cố 。 謂vị 非phi 經kinh 攝nhiếp 何hà 所sở 據cứ 。

    論luận 文văn

    若Nhược 語Ngữ 入Nhập 於Ư 經Kinh 藏Tạng 中Trung

    總tổng 說thuyết 有hữu 三tam 。 欲dục 明minh 成thành 大Đại 乘Thừa 是thị 佛Phật 語ngữ 之chi 理lý 。

    聖thánh 教giáo 根căn 本bổn 為vi 比Bỉ 丘Khâu

    云vân 等đẳng 上thượng 文văn 為vi 因nhân 之chi 文văn 亦diệc 不bất 知tri 。 謂vị 非phi 論luận 師sư 文văn 義nghĩa 。 是thị 大đại 疏sớ/sơ 堪kham 布bố 之chi 說thuyết 也dã 。 其kỳ 義nghĩa 云vân 何hà 。 義nghĩa 盡tận 謂vị 凡phàm 語ngữ 明minh 增tăng 上thượng 心tâm 學học 者giả 。 入nhập 於ư 經kinh 藏tạng 。 明minh 戒giới 學học 者giả 。 見kiến 於ư 律luật 藏tạng 。 明minh 慧tuệ 學học 者giả 現hiện 不bất 相tương 違vi 。 若nhược 許hứa 彼bỉ 是thị 佛Phật 說thuyết 。 則tắc 多đa 分phần 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 明minh 三tam 學học 者giả 。 何hà 不bất 許hứa 為vi 佛Phật 語ngữ 。 汝nhữ 因nhân 一nhất 經kinh 未vị 見kiến 安an 立lập 佛Phật 語ngữ 之chi 完hoàn 全toàn 性tánh 相tướng 。 便tiện 以dĩ 為vi 因nhân 。 許hứa 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 皆giai 有hữu 過quá 。 見kiến 有hữu 汝nhữ 所sở 許hứa 佛Phật 語ngữ 性tánh 相tướng 完hoàn 全toàn 之chi 一nhất 種chủng 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 與dữ 汝nhữ 許hứa 為vi 經kinh 藏tạng 者giả 性tánh 相tướng 相tương/tướng 等đẳng 。 何hà 故cố 不bất 許hứa 一nhất 切thiết 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 皆giai 是thị 佛Phật 語ngữ 。 大đại 般Bát 若Nhã 等đẳng 若nhược 是thị 佛Phật 語ngữ 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 應ưng 通thông 達đạt 其kỳ 所sở 詮thuyên 。 不bất 通thông 達đạt 故cố 。 非phi 是thị 佛Phật 語ngữ 。 大Đại 迦Ca 葉Diếp 等đẳng 。 尚thượng 許hứa 為vi 甚thậm 深thâm 難nan 測trắc 。 極cực 深thâm 之chi 經kinh 。 以dĩ 汝nhữ 不bất 通thông 達đạt 為vi 因nhân 。 便tiện 以dĩ 為vi 非phi 佛Phật 語ngữ 所sở 攝nhiếp 。 有hữu 何hà 根căn 據cứ 而nhi 云vân 然nhiên 。 不bất 應ưng 作tác 如như 是thị 說thuyết 也dã 。

    寅# 二nhị 。 成thành 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 之chi 道Đạo 。

    為vi 令linh 愚ngu 迷mê 受thọ 苦khổ 者giả 。 解giải 脫thoát 貪tham 著trước 怖bố 畏úy 邊biên 。

    自tự 能năng 安an 住trụ 生sanh 死tử 中trung 。 此thử 即tức 是thị 修tu 空không 性tánh 果quả 。

    成thành 就tựu 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 。 定định 須tu 依y 於ư 通thông 達đạt 空không 性tánh 。 為vi 諸chư 迷mê 執chấp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn 諦đế 實thật 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 受thọ 苦khổ 有hữu 情tình 。 如như 諸chư 異dị 生sanh 。 貪tham 著trước 蘊uẩn 實thật 業nghiệp 惑hoặc 自tự 在tại 。 流lưu 轉chuyển 輪luân 迴hồi 。 墮đọa 於ư 常thường 邊biên 。 如như 諸chư 聲thanh 緣duyên 。 怖bố 輪luân 迴hồi 苦khổ 。 以dĩ 惟duy 斷đoạn 三tam 界giới 生sanh 死tử 。 而nhi 得đắc 出xuất 離ly 。 之chi 涅Niết 槃Bàn 為vi 所sở 證chứng 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 邊biên 。 解giải 脫thoát 此thử 二nhị 邊biên 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 聖thánh 人nhân 悲bi 心tâm 自tự 在tại 。 能năng 住trụ 生sanh 死tử 。 是thị 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 果quả 。 若nhược 離ly 空không 性tánh 觀quán 證chứng 。 住trụ 生sanh 死tử 後hậu 。 受thọ 生sanh 死tử 自tự 相tương/tướng 苦khổ 。 彼bỉ 生sanh 厭yếm 患hoạn 。 即tức 墮đọa 斷đoạn 邊biên 故cố 。

    寅# 三tam 。 結kết 勸khuyến 為vì 求cầu 解giải 脫thoát 。 應ưng 修tu 空không 性tánh 。

    如như 是thị 於ư 空không 性tánh 品phẩm 類loại 。 不bất 應ưng 指chỉ 摘trích 出xuất 其kỳ 過quá 。

    是thị 故cố 應ưng 當đương 勤cần 修tu 行hành 。 令linh 證chứng 空không 性tánh 無vô 猶do 豫dự 。

    煩phiền 惱não 障chướng 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 無vô 知tri 對đối 治trị 即tức 空không 性tánh 。 欲dục 速tốc 疾tật 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 云vân 何hà 於ư 此thử 不bất 修tu 行hành 。 若nhược 凡phàm 能năng 生sanh 苦khổ 痛thống 法pháp 。 於ư 彼bỉ 方phương 應ưng 生sanh 怖bố 畏úy 。 空không 性tánh 能năng 滅diệt 苦khổ 痛thống 者giả 。 於ư 彼bỉ 云vân 何hà 生sanh 怖bố 畏úy 。 若nhược 猶do 有hữu 纖tiêm 毫hào 我ngã 體thể 隨tùy 於ư 何hà 法pháp 。 能năng 生sanh 怖bố 。 我ngã 性tánh 既ký 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 。 復phục 以dĩ 何hà 因nhân 生sanh 怖bố 畏úy 。 是thị 故cố 於ư 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 空không 性tánh 品phẩm 類loại 。 不bất 應ưng 指chỉ 摘trích 尋tầm 過quá 。 依y 如như 下hạ 文văn 所sở 說thuyết 諸chư 理lý 。 亦diệc 違vi 害hại 故cố 。 是thị 故cố 求cầu 證chứng 聲thanh 緣duyên 菩Bồ 提Đề 者giả 。 亦diệc 決quyết 定định 無vô 疑nghi 。 應ưng 修tu 空không 性tánh 。 執chấp 實thật 染nhiễm 污ô 無vô 明minh 。 為vi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 於ư 彼bỉ 貪tham 著trước 境cảnh 不bất 見kiến 過quá 患hoạn 。 不bất 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 煩phiền 惱não 障chướng 及cập 所sở 知tri 障chướng 。 無vô 明minh 之chi 對đối 治trị 。 亦diệc 是thị 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 欲dục 速tốc 證chứng 斷đoạn 盡tận 二nhị 障chướng 之chi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 云vân 何hà 不bất 修tu 空không 性tánh 。 不bất 修tu 空không 性tánh 。 煩phiền 惱não 障chướng 之chi 種chủng 子tử 亦diệc 不bất 能năng 斷đoạn 也dã 。 所sở 知tri 障chướng 之chi 種chủng 子tử 。 為vi 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 而nhi 現hiện 行hành 則tắc 是thị 有hữu 法pháp 現hiện 為vi 諦đế 實thật 之chi 現hiện 分phần/phân 等đẳng 。 不bất 可khả 謂vị 現hiện 為vi 諦đế 實thật 即tức 是thị 所sở 知tri 障chướng 也dã 。 總tổng 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 若nhược 謂vị 怖bố 畏úy 空không 性tánh 者giả 不bất 應ưng 修tu 彼bỉ 。 若nhược 所sở 執chấp 實thật 之chi 法pháp 。 為vi 正chánh 能năng 生sanh 生sanh 死tử 苦khổ 之chi 主chủ 體thể 。 於ư 彼bỉ 應ưng 生sanh 怖bố 畏úy 。 通thông 達đạt 空không 性tánh 之chi 般Bát 若Nhã 。 能năng 息tức 滅diệt 生sanh 死tử 苦khổ 。 對đối 彼bỉ 云vân 何hà 生sanh 畏úy 。 不bất 應ưng 怖bố 畏úy 。 彼bỉ 是thị 能năng 盡tận 怖bố 畏úy 者giả 故cố 。 若nhược 我ngã 自tự 性tánh 成thành 就tựu 有hữu 。 除trừ 於ư 彼bỉ 貪tham 著trước 外ngoại 。 於ư 他tha 任nhậm 何hà 境cảnh 上thượng 。 悉tất 應ưng 能năng 生sanh 怖bố 畏úy 。 若nhược 我ngã 體thể 任nhậm 何hà 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 。 能năng 怖bố 畏úy 者giả 。 復phục 是thị 誰thùy 何hà 。 思tư 維duy 自tự 性tánh 之chi 心tâm 。 請thỉnh 返phản 照chiếu 內nội 省tỉnh 。 契khế 入nhập 無vô 我ngã 。 一nhất 切thiết 怖bố 畏úy 。 悉tất 皆giai 解giải 脫thoát 也dã 。

    子tử 三tam 。 廣quảng 釋thích 成thành 立lập 空không 性tánh 之chi 理lý 。 分phần/phân 二nhị 。

    丑sửu 一nhất 。 成thành 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 之chi 理lý 。 丑sửu 二nhị 。 廣quảng 釋thích 成thành 立lập 法pháp 無vô 我ngã 之chi 理lý 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

    寅# 一nhất 。 破phá 俱câu 生sanh 我ngã 執chấp 所sở 著trước 境cảnh 。 寅# 二nhị 。 破phá 分phân 別biệt 我ngã 。 寅# 三tam 。 釋thích 能năng 破phá 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 。

    毛mao 髮phát 爪trảo 齒xỉ 既ký 非phi 我ngã 。 骨cốt 與dữ 血huyết 等đẳng 亦diệc 非phi 我ngã 。

    鼻tị 涕thế 痰đàm 涎tiên 非phi 我ngã 身thân 。 黃hoàng 水thủy 膿nùng 汁trấp 亦diệc 非phi 我ngã 。

    我ngã 者giả 既ký 非phi 血huyết 與dữ 汗hãn 。 肝can 肺phế 等đẳng 亦diệc 非phi 我ngã 身thân 。

    餘dư 藏tạng 腑phủ 等đẳng 亦diệc 非phi 我ngã 。 我ngã 亦diệc 非phi 是thị 便tiện 溺nịch 等đẳng 。

    皮bì 膚phu 肌cơ 肉nhục 既ký 非phi 我ngã 。 暖noãn 及cập 與dữ 風phong 亦diệc 非phi 我ngã 。

    身thân 諸chư 孔khổng 竅khiếu 及cập 六lục 識thức 。 彼bỉ 等đẳng 一nhất 切thiết 皆giai 非phi 我ngã 。

    此thử 中trung 分phân 別biệt 與dữ 俱câu 生sanh 實thật 執chấp 之chi 差sai 別biệt 。 緣duyên 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn 隨tùy 一nhất 。 依y 宗tông 派phái 轉chuyển 變biến 心tâm 或hoặc 未vị 轉chuyển 變biến 心tâm 者giả 。 悉tất 有hữu 之chi 執chấp 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 及cập 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 之chi 心tâm 。 不bất 觀quán 待đãi 依y 理lý 觀quán 察sát 而nhi 趣thú 入nhập 。 自tự 然nhiên 而nhi 生sanh 起khởi 者giả 。 謂vị 之chi 俱câu 生sanh 實thật 執chấp 。 是thị 實thật 執chấp 而nhi 須tu 待đãi 理lý 智trí 觀quán 察sát 趣thú 入nhập 。 始thỉ 作tác 應ưng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 想tưởng 及cập 諦đế 實thật 成thành 就tựu 想tưởng 者giả 。 是thị 分phân 別biệt 實thật 執chấp 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 我ngã 執chấp 中trung 。 雖tuy 亦diệc 有hữu 為vi 俱câu 生sanh 所sở 攝nhiếp 之chi 執chấp 獨độc 一nhất 自tự 在tại 實thật 有hữu 之chi 我ngã 執chấp 。 而nhi 執chấp 補bổ 特đặc 伽già 羅la 及cập 蘊uẩn 。 如như 主chủ 與dữ 奴nô 者giả 。 惟duy 是thị 分phân 別biệt 應ưng 知tri 。 如như 是thị 執chấp 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 及cập 無vô 剎sát 那na 分phần/phân 識thức 亦diệc 惟duy 是thị 分phân 別biệt 法pháp 我ngã 執chấp 也dã 。 總tổng 凡phàm 不bất 待đãi 宗tông 派phái 觀quán 察sát 自tự 然nhiên 生sanh 起khởi 者giả 。 為vi 俱câu 生sanh 二nhị 種chủng 我ngã 執chấp 。 此thử 外ngoại 別biệt 餘dư 我ngã 執chấp 。 皆giai 是thị 分phân 別biệt 也dã 。 前tiền 者giả 之chi 所sở 執chấp 境cảnh 為vi 主chủ 要yếu 所sở 破phá 。 破phá 後hậu 者giả 之chi 所sở 執chấp 境cảnh 是thị 破phá 前tiền 者giả 之chi 支chi 分phần/phân 。 應ưng 知tri 。 或hoặc 謂vị 破phá 齒xỉ 爪trảo 等đẳng 是thị 我ngã 。 若nhược 是thị 為vì 求cầu 解giải 脫thoát 生sanh 死tử 故cố 。 諸chư 有hữu 情tình 雖tuy 執chấp 彼bỉ 等đẳng 為vi 我ngã 所sở 。 未vị 執chấp 彼bỉ 為vi 我ngã 故cố 。 不bất 應ưng 道Đạo 理lý 。 與dữ 經kinh 言ngôn 色sắc 非phi 我ngã 等đẳng 是thị 一nhất 義nghĩa 。 故cố 俱câu 生sanh 薩tát 迦ca 耶da 見kiến 二nhị 種chủng 所sở 緣duyên 之chi 所sở 緣duyên 者giả 。 惟duy 是thị 為vi 業nghiệp 果quả 所sở 依y 之chi 我ngã 。 及cập 自tự 變biến 之chi 我ngã 所sở 。 此thử 中trung 是thị 由do 薩tát 加gia 耶da 見kiến 執chấp 我ngã 我ngã 所sở 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 。 若nhược 我ngã 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 。 則tắc 於ư 彼bỉ 之chi 所sở 相tương/tướng 。 蘊uẩn 之chi 積tích 聚tụ 。 等đẳng 流lưu 合hợp 一nhất 。 支chi 分phần/phân 與dữ 彼bỉ 諸chư 蘊uẩn 異dị 體thể 。 應ưng 必tất 居cư 其kỳ 一nhất 。 為vi 其kỳ 相tương/tướng 之chi 所sở 依y 。 言ngôn 彼bỉ 等đẳng 不phủ 。 如như 是thị 成thành 就tựu 。 故cố 作tác 如như 是thị 說thuyết 也dã 。 破phá 獨độc 一nhất 之chi 蘊uẩn 。 為vi 我ngã 相tương/tướng 之chi 所sở 依y 者giả 。 齒xỉ 及cập 爪trảo 非phi 我ngã 。 我ngã 相tương/tướng 所sở 依y 非phi 骨cốt 與dữ 血huyết 。 非phi 鼻tị 涕thế 。 非phi 痰đàm 涎tiên 。 僅cận 唯duy 依y 彼bỉ 等đẳng 而nhi 安an 立lập 我ngã 故cố 。 黃hoàng 水thủy 與dữ 膿nùng 亦diệc 非phi 我ngã 相tương/tướng 所sở 依y 。 我ngã 相tương/tướng 所sở 依y 。 非phi 血huyết 及cập 汗hãn 。 因nhân 同đồng 前tiền 。 肝can 肺phế 等đẳng 亦diệc 非phi 我ngã 相tương/tướng 所sở 依y 。 腸tràng 等đẳng 別biệt 餘dư 藏tạng 腑phủ 亦diệc 非phi 我ngã 相tương/tướng 所sở 依y 。 我ngã 非phi 便tiện 溺nịch 。 皮bì 肉nhục 亦diệc 非phi 我ngã 唯duy 依y 等đẳng 而nhi 施thi 設thiết 故cố 。 暖noãn 及cập 風phong 非phi 我ngã 。 身thân 之chi 內nội 竅khiếu 等đẳng 亦diệc 非phi 我ngã 。 總tổng 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 內nội 道đạo 諸chư 說thuyết 實thật 有hữu 者giả 。 執chấp 蘊uẩn 為vi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 相tương/tướng 所sở 依y 。 外ngoại 道đạo 諸chư 師sư 。 許hứa 補bổ 特đặc 伽già 羅la 如như 主chủ 。 蘊uẩn 如như 奴nô 。 與dữ 蘊uẩn 異dị 體thể 之chi 我ngã 也dã 。 此thử 中trung 此thử 等đẳng 教giáo 。 與dữ 《# 中trung 觀quán 寶bảo 鬘man 論luận 》# 破phá 六lục 界giới 是thị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 是thị 一nhất 義nghĩa 故cố 。 孔khổng 竅khiếu 非phi 我ngã 者giả 。 破phá 空không 界giới 是thị 補bổ 特đặc 伽già 羅la 也dã 。 故cố 於ư 名danh 言ngôn 中trung 。 蘊uẩn 之chi 積tích 聚tụ 等đẳng 流lưu 。 獨độc 一nhất 支chi 分phần/phân 。 亦diệc 不bất 可khả 執chấp 為vi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 相tương/tướng 所sở 依y 。 與dữ 彼bỉ 等đẳng 異dị 體thể 之chi 餘dư 法pháp 。 亦diệc 不bất 可khả 安an 立lập 。 為vi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 唯duy 依y 彼bỉ 等đẳng 立lập 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 之chi 名danh 而nhi 已dĩ 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 毫hào 無vô 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 之chi 安an 立lập 矣hĩ 。 對đối 汝nhữ 天thiên 授thọ 祠từ 授thọ 不bất 觀quán 察sát 而nhi 安an 立lập 者giả 不bất 以dĩ 為vi 足túc 。 或hoặc 許hứa 有hữu 安an 立lập 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 名danh 言ngôn 之chi 所sở 依y 體thể 。 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 之chi 。 一nhất 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 則tắc 墮đọa 常thường 斷đoạn 二nhị 邊biên 。 應ưng 知tri 彼bỉ 僅cận 微vi 塵trần 許hứa 亦diệc 無vô 也dã 。

    寅# 二nhị 。 破phá 分phân 別biệt 我ngã 。 分phần/phân 二nhị 。

    卯mão 一nhất 。 破phá 數số 論luận 師sư 計kế 心tâm 是thị 我ngã 。 卯mão 二nhị 。 破phá 分phân 別biệt 論luận 師sư 計kế 物vật 是thị 我ngã 。

    外ngoại 道đạo 所sở 許hứa 實thật 我ngã 。 雖tuy 見kiến 有hữu 無vô 邊biên 差sai 別biệt 。 然nhiên 彼bỉ 等đẳng 所sở 計kế 。 不bất 外ngoại 心tâm 物vật 隨tùy 一nhất 。 破phá 此thử 二nhị 宗tông 則tắc 諸chư 論luận 皆giai 能năng 破phá 。 故cố 論luận 破phá 此thử 二nhị 宗tông 也dã 。

    初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 正chánh 明minh 能năng 破phá 。 辰thần 二nhị 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 言ngôn 聲thanh 識thức 是thị 常thường 者giả 。 一nhất 切thiết 時thời 中trung 應ưng 執chấp 聲thanh 。

    所sở 知tri 無vô 則tắc 無vô 能năng 知tri 。 依y 何hà 而nhi 立lập 能năng 知tri 名danh 。

    若nhược 不bất 知tri 亦diệc 說thuyết 為vi 知tri 。 木mộc 亦diệc 應ưng 成thành 為vi 知tri 故cố 。

    是thị 故cố 所sở 知tri 不bất 現hiện 前tiền 。 定định 應ưng 說thuyết 無vô 能năng 知tri 者giả 。

    《# 數số 論luận 》# 所sở 知tri 數số 決quyết 定định 二nhị 十thập 五ngũ 。 於ư 中trung 神thần 我ngã 及cập 二nhị 十thập 四tứ 種chủng 實thật 法pháp 共cộng 為vi 二nhị 十thập 五ngũ 。 有hữu 知tri 覺giác 受thọ 想tưởng 者giả 許hứa 為vi 我ngã 。 神thần 我ngã 能năng 變biến 作tác 諸chư 所sở 變biến 而nhi 不bất 能năng 受thọ 用dụng 。 知tri 覺giác 之chi 士sĩ 夫phu 。 能năng 受thọ 用dụng 境cảnh 而nhi 不bất 能năng 造tạo 作tác 。 許hứa 為vi 常thường 實thật 。 能năng 受thọ 用dụng 之chi 時thời 。 心tâm 亦diệc 名danh 為vi 大đại 。 於ư 彼bỉ 外ngoại 亦diệc 現hiện 聲thanh 等đẳng 五ngũ 唯duy 。 內nội 亦diệc 現hiện 士sĩ 夫phu 。 而nhi 受thọ 用dụng 之chi 。 許hứa 心tâm 於ư 所sở 受thọ 用dụng 及cập 能năng 受thọ 用dụng 。 同đồng 一nhất 貪tham 著trước 而nhi 。 流lưu 轉chuyển 生sanh 死tử 。 此thử 中trung 不bất 勞lao 詳tường 贅# 。 此thử 等đẳng 建kiến 立lập 。 於ư 餘dư 處xứ 當đương 知tri 。 此thử 數số 論luận 師sư 之chi 宗tông 。 多đa 有hữu 安an 立lập 異dị 名danh 。 許hứa 為vi 無vô 上thượng 瑜du 伽già 續tục 部bộ 之chi 密mật 意ý 者giả 故cố 。 聲thanh 與dữ 識thức 常thường 。 許hứa 不bất 許hứa 雖tuy 有hữu 四tứ 句cú 。 而nhi 數số 論luận 師sư 許hứa 二nhị 者giả 皆giai 是thị 常thường 。 若nhược 許hứa 聲thanh 及cập 於ư 聲thanh 等đẳng 五ngũ 唯duy 受thọ 用dụng 知tri 覺giác 之chi 士sĩ 夫phu 是thị 常thường 實thật 。 彼bỉ 知tri 覺giác 之chi 士sĩ 夫phu 。 於ư 聲thanh 有hữu 無vô 之chi 時thời 。 悉tất 應ưng 以dĩ 聲thanh 為vi 所sở 取thủ 境cảnh 。 是thị 以dĩ 彼bỉ 為vi 所sở 取thủ 境cảnh 而nhi 執chấp 取thủ 之chi 常thường 法pháp 故cố 。 若nhược 無vô 所sở 知tri 境cảnh 。 以dĩ 何hà 物vật 為vi 所sở 覺giác 了liễu 。 於ư 彼bỉ 境cảnh 之chi 有hữu 境cảnh 說thuyết 名danh 為vi 識thức 。 說thuyết 彼bỉ 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 若nhược 謂vị 因nhân 不bất 成thành 。 聲thanh 雖tuy 不bất 成thành 。 取thủ 彼bỉ 之chi 識thức 常thường 有hữu 故cố 。 木mộc 亦diệc 應ưng 成thành 能năng 知tri 。 可khả 許hứa 有hữu 無vô 所sở 知tri 之chi 識thức 故cố 。 故cố 定định 應ưng 言ngôn 現hiện 無vô 聲thanh 等đẳng 所sở 知tri 。 則tắc 無vô 識thức 。 否phủ/bĩ 而nhi 無vô 識thức 之chi 能năng 立lập 。 應ưng 許hứa 士sĩ 夫phu 無vô 不bất 取thủ 聲thanh 之chi 時thời 故cố 。

    辰thần 二nhị 。 破phá 彼bỉ 轉chuyển 計kế 。

    若nhược 即tức 由do 彼bỉ 了liễu 知tri 色sắc 。

    爾nhĩ 時thời 何hà 故cố 彼bỉ 不bất 聞văn 。

    若nhược 由do 聲thanh 未vị 現hiện 前tiền 故cố 。 是thị 彼bỉ 能năng 聞văn 識thức 亦diệc 無vô 。

    即tức 彼bỉ 取thủ 聲thanh 之chi 自tự 性tánh 。 如như 何hà 轉chuyển 變biến 取thủ 色sắc 等đẳng 。

    若nhược 彼bỉ 二nhị 者giả 即tức 是thị 一nhất 。 安an 立lập 父phụ 子tử 無vô 正chánh 因nhân 。

    如như 是thị 情tình 塵trần 暗ám 等đẳng 三tam 。 自tự 性tánh 非phi 父phụ 亦diệc 非phi 子tử 。

    具cụ 足túc 取thủ 聲thanh 之chi 自tự 性tánh 。 應ưng 不bất 能năng 見kiến 所sở 見kiến 者giả 。

    若nhược 如như 優ưu 人nhân 易dị 衣y 冠quan 。 彼bỉ 亦diệc 能năng 見kiến 則tắc 非phi 常thường 。

    若nhược 謂vị 聲thanh 色sắc 取thủ 性tánh 一nhất 。 彼bỉ 先tiên 無vô 故cố 應ưng 性tánh 異dị 。

    若nhược 言ngôn 餘dư 相tương/tướng 非phi 諦đế 實thật 。 當đương 說thuyết 彼bỉ 識thức 本bổn 自tự 性tánh 。

    若nhược 謂vị 即tức 識thức 自tự 體thể 者giả 。 一nhất 切thiết 士sĩ 夫phu 應ưng 成thành 一nhất 。

    彼bỉ 諸chư 有hữu 情tình 無vô 情tình 法pháp 。 有hữu 性tánh 同đồng 故cố 悉tất 應ưng 一nhất 。

    若nhược 時thời 差sai 別biệt 皆giai 顛điên 倒đảo 。

    爾nhĩ 時thời 相tương 似tự 依y 何hà 法pháp 。

    若nhược 謂vị 應ưng 有hữu 無vô 所sở 知tri 之chi 能năng 知tri 無vô 過quá 。 無vô 聲thanh 之chi 時thời 。 常thường 住trụ 之chi 士sĩ 夫phu 。 以dĩ 所sở 取thủ 色sắc 為vi 境cảnh 而nhi 知tri 也dã 。 士sĩ 夫phu （# 有hữu 法pháp ）# 以dĩ 所sở 取thủ 色sắc 為vi 境cảnh 而nhi 執chấp 取thủ 之chi 時thời 。 何hà 不bất 聞văn 聲thanh 。 應ưng 亦diệc 聞văn 也dã 。 彼bỉ 於ư 五ngũ 唯duy 不bất 問vấn 遠viễn 近cận 。 常thường 受thọ 用dụng 故cố 。 若nhược 謂vị 了liễu 知tri 色sắc 之chi 時thời 。 聲thanh 未vị 現hiện 前tiền 。 不bất 能năng 知tri 聲thanh 。 若nhược 許hứa 境cảnh 聲thanh 無vô 時thời 。 彼bỉ 聲thanh 之chi 有hữu 境cảnh 識thức 亦diệc 無vô 。 則tắc 壞hoại 許hứa 士sĩ 夫phu 常thường 遍biến 。

    復phục 次thứ 。 是thị 取thủ 聲thanh 識thức 之chi 自tự 性tánh 者giả 。 彼bỉ 云vân 何hà 能năng 轉chuyển 變biến 為vi 取thủ 色sắc 之chi 識thức 。 應ưng 不bất 能năng 轉chuyển 。 彼bỉ 之chi 二nhị 相tương/tướng 適thích 相tương 違vi 故cố 。 或hoặc 謂vị 如như 一nhất 士sĩ 夫phu 。 待đãi 異dị 所sở 待đãi 。 安an 立lập 為vi 父phụ 及cập 子tử 。 觀quán 待đãi 變biến 異dị 及cập 自tự 性tánh 。 取thủ 色sắc 之chi 時thời 。 雖tuy 無vô 聲thanh 之chi 變biến 異dị 。 而nhi 有hữu 聲thanh 之chi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 色sắc 聲thanh 二nhị 。 自tự 性tánh 一nhất 故cố 。 其kỳ 時thời 亦diệc 安an 聲thanh 之chi 有hữu 境cảnh 也dã 。 彼bỉ 二nhị 法pháp 喻dụ 應ưng 不bất 相tương 等đẳng 。 於ư 一nhất 士sĩ 夫phu 待đãi 異dị 所sở 待đãi 。 惟duy 安an 主chủ 父phụ 子tử 之chi 名danh 。 而nhi 非phi 真chân 性tánh 成thành 就tựu 。 而nhi 汝nhữ 許hứa 彼bỉ 等đẳng 之chi 自tự 性tánh 勝thắng 義nghĩa 成thành 就tựu 故cố 。 如như 是thị 於ư 汝nhữ 所sở 許hứa 情tình 塵trần 暗ám 三tam 等đẳng 分phân 之chi 神thần 我ngã 及cập 自tự 性tánh 及cập 勝thắng 義nghĩa 諦đế 。 子tử 之chi 分phần 位vị 非phi 子tử 之chi 自tự 性tánh 。 父phụ 之chi 分phần 位vị 亦diệc 非phi 父phụ 之chi 自tự 性tánh 。 《# 數số 論luận 》# 云vân 。

    諸chư 德đức 勝thắng 自tự 性tánh 。 不bất 行hành 於ư 見kiến 道đạo 。 若nhược 入nhập 於ư 見kiến 道đạo 。 如như 幻huyễn 積tích 聚tụ 成thành 。

    自tự 性tánh 任nhậm 何hà 時thời 中trung 不bất 為vi 所sở 見kiến 。 許hứa 現hiện 見kiến 之chi 父phụ 子tử 等đẳng 。 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 父phụ 即tức 子tử 。 子tử 亦diệc 即tức 父phụ 。 父phụ 子tử 二nhị 自tự 性tánh 一nhất 故cố 。 是thị 故cố 許hứa 父phụ 子tử 自tự 性tánh 一nhất 。 觀quán 待đãi 所sở 待đãi 別biệt 別biệt 分phần/phân 位vị 之chi 安an 立lập 亦diệc 無vô 故cố 。

    復phục 次thứ 。 色sắc 執chấp （# 有hữu 法pháp ）# 亦diệc 具cụ 足túc 聲thanh 執chấp 之chi 自tự 性tánh 中trung 。 無vô 若nhược 彼bỉ 中trung 有hữu 。 應ưng 量lượng 可khả 見kiến 。 而nhi 不bất 見kiến 故cố 。 若nhược 如như 優ưu 人nhân 脫thoát 先tiên 服phục 飾sức 。 著trước 新tân 服phục 飾sức 。 而nhi 取thủ 色sắc 之chi 理lý 。 依y 餘dư 變biến 異dị 而nhi 見kiến 取thủ 聲thanh 自tự 體thể 。 若nhược 爾nhĩ 。 彼bỉ 知tri 覺giác 應ưng 非phi 常thường 實thật 。 捨xả 餘dư 形hình 態thái 取thủ 餘dư 形hình 態thái 故cố 。 若nhược 謂vị 與dữ 聲thanh 執chấp 相tướng 異dị 之chi 色sắc 執chấp 自tự 體thể 。 與dữ 聲thanh 執chấp 自tự 性tánh 一nhất 。 故cố 無vô 故cố 過quá 。 彼bỉ 自tự 性tánh 一nhất 性tánh 先tiên 應ưng 非phi 有hữu 。 惟duy 各các 各các 別biệt 異dị 住trụ 故cố 。 又hựu 不bất 應ưng 許hứa 後hậu 之chi 相tướng 即tức 是thị 前tiền 之chi 相tướng 。 後hậu 之chi 一nhất 與dữ 前tiền 之chi 無vô 。 是thị 相tương 違vi 故cố 。 《# 大đại 疏sớ/sơ 》# 釋thích 云vân 。

    若nhược 獨độc 一nhất 自tự 體thể 後hậu 生sanh 餘dư 法pháp 之chi 時thời 。 仍nhưng 是thị 獨độc 一nhất 自tự 體thể 。 如như 是thị 先tiên 所sở 無vô 之chi 一nhất 。 許hứa 是thị 相tương 違vi 一nhất 故cố 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 以dĩ 餘dư 相tương/tướng 顯hiển 現hiện 者giả 。 非phi 如như 所sở 現hiện 而nhi 諦đế 實thật 故cố 無vô 過quá 者giả 。 若nhược 爾nhĩ 當đương 說thuyết 與dữ 彼bỉ 識thức 自tự 本bổn 性tánh 一nhất 諦đế 實thật 者giả 。 復phục 是thị 何hà 物vật 。 應ưng 不bất 能năng 說thuyết 。 許hứa 以dĩ 何hà 相tương/tướng 顯hiển 現hiện 如như 彼bỉ 所sở 現hiện 非phi 諦đế 實thật 故cố 。 若nhược 謂vị 即tức 彼bỉ 知tri 覺giác 士sĩ 夫phu 。 是thị 諦đế 實thật 成thành 就tựu 性tánh 。 是thị 則tắc 異dị 相tướng 續tục 之chi 士sĩ 夫phu 。 悉tất 應ưng 成thành 一nhất 。 許hứa 一nhất 切thiết 士sĩ 夫phu 。 是thị 無vô 分phân 之chi 常thường 遍biến 故cố 。 有hữu 心tâm 思tư 之chi 知tri 覺giác 。 與dữ 無vô 心tâm 之chi 實thật 法pháp 神thần 我ngã 等đẳng 亦diệc 應ưng 成thành 一nhất 。

    何hà 以dĩ 故cố 。 無vô 分phần/phân 常thường 遍biến 有hữu 性tánh 等đẳng 故cố 。 或hoặc 應ưng 答đáp 云vân 。 有hữu 性tánh 是thị 自tự 性tánh 實thật 有hữu 也dã 。 若nhược 謂vị 變biến 異dị 之chi 諸chư 種chủng 不bất 同đồng 差sai 別biệt 。 是thị 顛điên 倒đảo 虛hư 妄vọng 。

    爾nhĩ 時thời 彼bỉ 等đẳng 。 相tương 似tự 之chi 異dị 同đồng 所sở 依y 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 神thần 我ngã 是thị 何hà 物vật 。 彼bỉ 亦diệc 應ưng 無vô 。 是thị 諸chư 虛hư 妄vọng 變biến 異dị 之chi 所sở 有hữu 故cố 。

    卯mão 二nhị 。 破phá 分phân 別biệt 論luận 師sư 計kế 物vật 是thị 我ngã 。

    若nhược 無vô 心tâm 汝nhữ 我ngã 應ưng 無vô 。 非phi 心tâm 性tánh 故cố 如như 瓶bình 等đẳng 。

    若nhược 與dữ 心tâm 屬thuộc 故cố 能năng 知tri 。 應ưng 壞hoại 實thật 有hữu 無vô 知tri 性tánh 。

    若nhược 絕tuyệt 無vô 能năng 成thành 我ngã 法pháp 。 心tâm 於ư 彼bỉ 我ngã 有hữu 何hà 益ích 。

    如như 是thị 無vô 知tri 離ly 作tác 為vi 。 彼bỉ 我ngã 應ưng 成thành 如như 虛hư 空không 。

    勝thắng 論luận 及cập 毘tỳ 婆bà 沙sa 師sư 所sở 有hữu 許hứa 我ngã 是thị 無vô 心tâm 之chi 物vật 者giả 。 亦diệc 非phi 我ngã 。 是thị 無vô 心tâm 性tánh 故cố 。 喻dụ 如như 瓶bình 等đẳng 。 若nhược 謂vị 我ngã 自tự 體thể 雖tuy 是thị 物vật 。 然nhiên 由do 聯liên 結kết 成thành 就tựu 之chi 門môn 而nhi 成thành 有hữu 心tâm 。 故cố 安an 立lập 為vi 境cảnh 之chi 能năng 知tri 。 若nhược 爾nhĩ 。 應ưng 壞hoại 彼bỉ 我ngã 於ư 先tiên 境cảnh 不bất 知tri 之chi 自tự 性tánh 諦đế 實thật 有hữu 。 後hậu 由do 他tha 緣duyên 之chi 力lực 。 於ư 境cảnh 能năng 知tri 故cố 。 若nhược 許hứa 能năng 成thành 我ngã 者giả 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 心tâm 於ư 彼bỉ 我ngã 。 有hữu 何hà 作tác 用dụng 。 令linh 於ư 境cảnh 能năng 知tri 。 不bất 應ưng 能năng 也dã 。 許hứa 能năng 成thành 我ngã 者giả 無vô 故cố 。 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 。 若nhược 如như 是thị 許hứa 彼bỉ 我ngã 非phi 能năng 知tri 者giả 亦diệc 離ly 作tác 為vi 。 虛hư 空không 應ưng 成thành 我ngã 故cố 。 不bất 須tu 許hứa 如như 是thị 之chi 我ngã 。 彼bỉ 不bất 能năng 作tác 纖tiêm 毫hào 損tổn 益ích 故cố 。

    寅# 三tam 。 釋thích 能năng 破phá 難nạn/nan 。 分phần/phân 二nhị 。

    卯mão 一nhất 。 釋thích 不bất 應ưng 有hữu 業nghiệp 果quả 難nạn/nan 。 卯mão 二nhị 。 釋thích 不bất 應ưng 修tu 悲bi 心tâm 難nạn/nan 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 難nạn/nan 。 辰thần 二nhị 。 答đáp 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 時thời 所sở 依y 我ngã 非phi 有hữu 。 業nghiệp 果quả 應ưng 不bất 相tương 聯liên 屬thuộc 。

    既ký 作tác 業nghiệp 已dĩ 旋toàn 即tức 壞hoại 。 是thị 則tắc 應ưng 為vi 誰thùy 之chi 業nghiệp 。

    或hoặc 謂vị 若nhược 無vô 繫hệ 縛phược 解giải 脫thoát 一nhất 切thiết 。 所sở 依y 之chi 我ngã 。 一nhất 切thiết 法pháp 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 。 果quả 應ưng 無vô 聯liên 屬thuộc 之chi 理lý 。 造tạo 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 已dĩ 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 即tức 壞hoại 。 後hậu 時thời 彼bỉ 業nghiệp 為vi 誰thùy 作tác 者giả 之chi 。 業nghiệp 於ư 受thọ 果quả 之chi 時thời 作tác 業nghiệp 者giả 無vô 故cố 。 若nhược 如như 我ngã 等đẳng 所sở 許hứa 。 則tắc 有hữu 常thường 住trụ 之chi 士sĩ 夫phu 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 答đáp 。

    作tác 業nghiệp 受thọ 報báo 所sở 依y 異dị 。 果quả 時thời 我ngã 亦diệc 非phi 作tác 者giả 。

    是thị 我ngã 二nhị 宗tông 所sở 共cộng 成thành 。 爭tranh 此thử 豈khởi 非phi 無vô 義nghĩa 利lợi 。

    謂vị 有hữu 因nhân 時thời 有hữu 果quả 俱câu 。 未vị 嘗thường 見kiến 有hữu 如như 是thị 事sự 。

    問vấn 誰thùy 能năng 依y 一nhất 相tương 續tục 。 說thuyết 能năng 作tác 者giả 亦diệc 受thọ 者giả 。

    過quá 去khứ 及cập 與dữ 未vị 來lai 心tâm 。 彼bỉ 非phi 是thị 我ngã 彼bỉ 無vô 故cố 。

    若nhược 生sanh 起khởi 心tâm 是thị 我ngã 者giả 。 彼bỉ 壞hoại 滅diệt 時thời 應ưng 無vô 我ngã 。

    喻dụ 如như 芭ba 蕉tiêu 樹thụ 莖hành 幹cán 。 層tằng 層tằng 剖phẫu 之chi 無vô 一nhất 物vật 。

    如như 是thị 明minh 辨biện 觀quán 慧tuệ 尋tầm 。 所sở 執chấp 之chi 我ngã 絕tuyệt 無vô 有hữu 。

    若nhược 造tạo 作tác 因nhân 業nghiệp 之chi 時thời 。 與dữ 受thọ 果quả 報báo 之chi 時thời 。 所sở 依y 補bổ 特đặc 伽già 羅la 實thật 物vật 異dị 。 於ư 受thọ 果quả 時thời 之chi 我ngã 。 非phi 作tác 業nghiệp 者giả 。 亦diệc 我ngã 二nhị 宗tông 共cộng 成thành 。 於ư 此thử 明minh 業nghiệp 果quả 關quan 係hệ 之chi 際tế 。 汝nhữ 之chi 爭tranh 論luận 豈khởi 非phi 無vô 義nghĩa 。 於ư 作tác 業nghiệp 時thời 不bất 受thọ 報báo 。 受thọ 報báo 時thời 無vô 作tác 業nghiệp 者giả 。 亦diệc 汝nhữ 所sở 許hứa 故cố 。 此thử 若nhược 成thành 過quá 。 於ư 汝nhữ 亦diệc 同đồng 故cố 。 因nhân 俱câu 者giả 。 謂vị 於ư 因nhân 等đẳng 俱câu 時thời 。 而nhi 受thọ 果quả 報báo 。 未vị 見kiến 有hữu 此thử 事sự 故cố 。 若nhược 爾nhĩ 。 汝nhữ 宗tông 之chi 理lý 云vân 何hà 。 依y 於ư 一nhất 蘊uẩn 等đẳng 流lưu 。 於ư 所sở 依y 說thuyết 彼bỉ 是thị 作tác 業nghiệp 者giả 亦diệc 受thọ 報báo 者giả 而nhi 安an 立lập 也dã 。 言ngôn 等đẳng 流lưu 者giả 。 謂vị 有hữu 近cận 所sở 取thủ 為vi 部bộ 分phân 之chi 前tiền 後hậu 中trung 三tam 剎sát 那na 能năng 親thân 取thủ 之chi 有hữu 分phần/phân 。 總tổng 言ngôn 之chi 。 應ưng 言ngôn 此thử 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 亦diệc 作tác 業nghiệp 亦diệc 受thọ 果quả 之chi 因nhân 果quả 同đồng 時thời 。 誰thùy 亦diệc 不bất 能năng 安an 立lập 也dã 。 過quá 去khứ 及cập 未vị 來lai 。 之chi 心tâm 非phi 我ngã 。 彼bỉ 已dĩ 滅diệt 未vị 生sanh 則tắc 無vô 我ngã 故cố 。 生sanh 起khởi 之chi 現hiện 在tại 心tâm 若nhược 是thị 我ngã 。 第đệ 二nhị 剎sát 那na 若nhược 彼bỉ 即tức 壞hoại 滅diệt 。 亦diệc 無vô 汝nhữ 許hứa 之chi 我ngã 。 譬thí 如như 芭ba 蕉tiêu 莖hành 。 分phân 析tích 之chi 絕tuyệt 無vô 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 如như 是thị 以dĩ 自tự 性tánh 成thành 不bất 成thành 之chi 理lý 明minh 辨biện 尋tầm 求cầu 。 亦diệc 無vô 真chân 實thật 。 成thành 就tựu 之chi 我ngã 。 以dĩ 下hạ 文văn 所sở 說thuyết 成thành 立lập 無vô 我ngã 之chi 理lý 能năng 為vi 害hại 故cố 。

    卯mão 二nhị 。 釋thích 不bất 應ưng 修tu 悲bi 心tâm 難nạn/nan 。

    或hoặc 問vấn 若nhược 有hữu 情tình 亦diệc 無vô 。 對đối 誰thùy 而nhi 修tu 大đại 悲bi 心tâm 。

    為vi 解giải 脫thoát 果quả 而nhi 承thừa 許hứa 。 依y 大đại 愚ngu 癡si 立lập 彼bỉ 名danh 。

    若nhược 無vô 有hữu 情tình 是thị 誰thùy 果quả 。 誠thành 然nhiên 而nhi 許hứa 由do 癡si 生sanh 。

    為vi 現hiện 前tiền 息tức 有hữu 情tình 苦khổ 。 果quả 位vị 無vô 明minh 非phi 所sở 遮già 。

    我ngã 慢mạn 能năng 為vi 眾chúng 苦khổ 因nhân 。 由do 我ngã 癡si 故cố 慢mạn 轉chuyển 增tăng 。

    謂vị 餘dư 實thật 執chấp 不bất 能năng 遮già 。 修tu 無vô 我ngã 力lực 殊thù 勝thắng 故cố 。

    或hoặc 謂vị 若nhược 絕tuyệt 無vô 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 有hữu 情tình 。 對đối 誰thùy 而nhi 修tu 悲bi 心tâm 。 悲bi 心tâm 之chi 所sở 緣duyên 境cảnh 無vô 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 有hữu 情tình 。 應ưng 無vô 不bất 應ưng 有hữu 悲bi 心tâm 所sở 緣duyên 境cảnh 之chi 過quá 。 依y 為vì 求cầu 解giải 脫thoát 。 果quả 所sở 許hứa 之chi 愚ngu 癡si 所sở 安an 立lập 之chi 有hữu 情tình 。 名danh 言ngôn 亦diệc 有hữu 。 此thử 應ưng 是thị 悲bi 心tâm 所sở 緣duyên 故cố 。 若nhược 依y 愚ngu 癡si 安an 立lập 為vi 補bổ 特đặc 伽già 羅la 法pháp 我ngã 執chấp 。 依y 彼bỉ 安an 立lập 諦đế 實thật 有hữu 情tình 。 破phá 如như 彼bỉ 所sở 安an 立lập 成thành 就tựu 。 不bất 遮già 有hữu 情tình 。 破phá 彼bỉ 有hữu 情tình 安an 立lập 有hữu 惟duy 。 名danh 成thành 就tựu 故cố 。 言ngôn 若nhược 愚ngu 癡si 唯duy 是thị 無vô 明minh 依y 彼bỉ 安an 立lập 之chi 有hữu 情tình 。 悲bi 心tâm 之chi 所sở 緣duyên 境cảnh 有hữu 也dã 。 若nhược 無vô 有hữu 情tình 。 修tu 悲bi 心tâm 所sở 成thành 之chi 佛Phật 果Quả 。 為vi 誰thùy 補bổ 特đặc 伽già 羅la 所sở 得đắc 。 應ưng 無vô 修tu 悲bi 心tâm 。 所sở 得đắc 之chi 果Quả 。 許hứa 諸chư 因nhân 果quả 誠thành 非phi 諦đế 實thật 。 然nhiên 名danh 言ngôn 中trung 由do 法pháp 愚ngu 而nhi 修tu 悲bi 心tâm 等đẳng 不bất 相tương 違vi 也dã 。 為vi 滅diệt 盡tận 有hữu 情tình 苦khổ 。 自tự 成thành 佛Phật 果quả 之chi 後hậu 得đắc 分phần/phân 住trụ 之chi 不bất 染nhiễm 污ô 愚ngu 癡si 。 非phi 是thị 所sở 遮già 。 暫tạm 不bất 能năng 遮già 。 雖tuy 不bất 遮già 。 而nhi 此thử 證chứng 一Nhất 切Thiết 智Trí 方phương 便tiện 之chi 支chi 分phần/phân 。 若nhược 惟duy 昧muội 於ư 彼bỉ 義nghĩa 是thị 昧muội 於ư 諦đế 實thật 。 無vô 諦đế 實thật 有hữu 多đa 差sai 別biệt 。 惟duy 緣duyên 有hữu 情tình 而nhi 修tu 悲bi 心tâm 之chi 有hữu 情tình 所sở 緣duyên 境cảnh 。 及cập 法pháp 緣duyên 悲bi 明minh 彼bỉ 為vi 成thành 佛Phật 之chi 因nhân 。 固cố 亦diệc 可khả 作tác 如như 是thị 解giải 。 此thử 外ngoại 惟duy 於ư 未vị 通thông 達đạt 自tự 性tánh 之chi 心tâm 為vi 所sở 緣duyên 之chi 諸chư 世thế 俗tục 法pháp 。 非phi 其kỳ 所sở 遮già 之chi 義nghĩa 也dã 。 若nhược 爾nhĩ 。 前tiền 云vân 何hà 破phá 愚ngu 癡si 及cập 境cảnh 。 前tiền 者giả 。 如như 此thử 中trung （# 能năng 為vi 眾chúng 苦khổ 因nhân ）# 之chi 文văn 所sở 明minh 。 輪luân 迴hồi 苦khổ 因nhân 之chi 我ngã 慢mạn 。 是thị 染nhiễm 污ô 無vô 明minh 。 由do 愚ngu 癡si 故cố 。 能năng 增tăng 長trưởng 生sanh 死tử 苦khổ 。 應ưng 遮già 彼bỉ 亦diệc 能năng 遮già 彼bỉ 。 不bất 相tương 違vi 也dã 。 彼bỉ 問vấn 云vân 。

    能năng 遮già 如như 是thị 之chi 愚ngu 癡si 者giả 。 由do 彼bỉ 所sở 生sanh 之chi 實thật 執chấp 應ưng 無vô 能năng 遮già 。 不bất 能năng 遮già 者giả 。 一nhất 次thứ 雖tuy 遮già 遣khiển 。 如như 輪luân 迴hồi 之chi 蘊uẩn 。 又hựu 復phục 生sanh 起khởi 。 當đương 不bất 能năng 盡tận 。 實thật 執chấp 非phi 不bất 能năng 遮già 。 彼bỉ 於ư 法pháp 實thật 際tế 顛điên 倒đảo 趣thú 入nhập 故cố 。 力lực 極cực 微vi 劣liệt 。 修tu 無vô 我ngã 力lực 。 視thị 彼bỉ 殊thù 勝thắng 故cố 。 由do 無vô 倒đảo 通thông 達đạt 法pháp 真Chân 如Như 性tánh 。 故cố 能năng 全toàn 部bộ 根căn 本bổn 拔bạt 除trừ 也dã 。

    丑sửu 二nhị 。 廣quảng 釋thích 成thành 立lập 法pháp 無vô 我ngã 之chi 理lý 。 分phần/phân 三tam 。

    寅# 一nhất 。 由do 四tứ 念niệm 住trụ 之chi 門môn 釋thích 法pháp 無vô 我ngã 。 寅# 二nhị 。 釋thích 應ưng 無vô 二nhị 諦đế 難nạn/nan 。 寅# 三tam 。 安an 立lập 能năng 成thành 無vô 我ngã 之chi 因nhân 。 初sơ 中trung 分phần/phân 四tứ 。

    卯mão 一nhất 。 修tu 身thân 念niệm 住trụ 。 卯mão 二nhị 。 修tu 受thọ 念niệm 住trụ 。 卯mão 三tam 。 修tu 心tâm 念niệm 住trụ 。 卯mão 四tứ 。 修tu 法pháp 念niệm 住trụ 。 初sơ 中trung 分phần/phân 四tứ 。

    辰thần 一nhất 。 抉# 擇trạch 有hữu 分phân 身thân 無vô 自tự 性tánh 。 辰thần 二nhị 。 抉# 擇trạch 諸chư 支chi 分phần/phân 無vô 自tự 性tánh 。 辰thần 三tam 。 於ư 無vô 自tự 性tánh 如như 夢mộng 之chi 身thân 。 不bất 應ưng 貪tham 著trước 。 辰thần 四tứ 。 以dĩ 彼bỉ 成thành 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 今kim 初sơ 。

    此thử 身thân 非phi 足túc 亦diệc 非phi 脛hĩnh 。 髖# 髀bễ 腰yêu 膂# 亦diệc 非phi 身thân 。

    身thân 既ký 非phi 腹phúc 亦diệc 非phi 背bối/bội 。 胸hung 膺ưng 二nhị 臂tý 亦diệc 非phi 身thân 。

    身thân 非phi 脅hiếp 肋lặc 亦diệc 非phi 手thủ 。 若nhược 肩kiên 若nhược 腋dịch 亦diệc 非phi 身thân 。

    身thân 非phi 內nội 臟tạng 諸chư 臟tạng 腑phủ 。 若nhược 頭đầu 若nhược 頸cảnh 亦diệc 非phi 身thân 。

    此thử 中trung 言ngôn 身thân 是thị 何hà 物vật 。 若nhược 言ngôn 身thân 依y 一nhất 切thiết 支chi 。

    各các 於ư 其kỳ 處xứ 而nhi 安an 住trụ 。 諸chư 分phần/phân 住trụ 各các 支chi 分phần/phân 處xứ 。

    彼bỉ 分phần/phân 自tự 體thể 住trụ 何hà 處xứ 。 若nhược 我ngã 身thân 悉tất 遍biến 全toàn 身thân 。

    各các 於ư 手thủ 等đẳng 諸chư 處xứ 住trụ 。 如như 其kỳ 有hữu 幾kỷ 許hứa 手thủ 等đẳng 。

    亦diệc 應ưng 有hữu 爾nhĩ 許hứa 數số 身thân 。 若nhược 內nội 若nhược 外ngoại 悉tất 無vô 身thân 。

    云vân 何hà 身thân 於ư 手thủ 等đẳng 有hữu 。 若nhược 異dị 手thủ 等đẳng 無vô 彼bỉ 體thể 。

    彼bỉ 云vân 何hà 有hữu 應ưng 成thành 無vô 。 是thị 故cố 無vô 身thân 於ư 手thủ 等đẳng 。

    以dĩ 愚ngu 癡si 力lực 起khởi 身thân 想tưởng 。 形hình 狀trạng 安an 立lập 差sai 別biệt 故cố 。

    如như 於ư 疊điệp 石thạch 起khởi 人nhân 想tưởng 。 如như 是thị 諸chư 緣duyên 聚tụ 會hội 時thời 。

    爾nhĩ 時thời 身thân 如như 士sĩ 夫phu 現hiện 。 如như 是thị 手thủ 等đẳng 因nhân 緣duyên 會hội 。

    爾nhĩ 時thời 彼bỉ 亦diệc 如như 身thân 現hiện 。

    身thân 應ưng 非phi 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 彼bỉ 若nhược 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 身thân 之chi 各các 各các 支chi 分phần/phân 。 與dữ 彼bỉ 等đẳng 總tổng 集tập 之chi 積tích 聚tụ 。 應ưng 有hữu 隨tùy 一nhất 與dữ 彼bỉ 等đẳng 異dị 體thể 者giả 可khả 得đắc 。 為vi 身thân 相tướng 之chi 所sở 依y 體thể 。 然nhiên 不bất 可khả 得đắc 故cố 。 若nhược 謂vị 雖tuy 一nhất 切thiết 支chi 分phần/phân 總tổng 集tập 積tích 聚tụ 為vi 身thân 。 於ư 此thử 何hà 妨phương 。 依y 於ư 積tích 聚tụ 安an 立lập 為vi 身thân 故cố 。 不bất 應ưng 依y 身thân 之chi 支chi 分phần/phân 。 安an 立lập 為vi 積tích 聚tụ 身thân 。 否phủ/bĩ 則tắc 最tối 後hậu 究cứu 竟cánh 。 應ưng 許hứa 無vô 方phương 分phần/phân 極cực 微vi 也dã 。 是thị 則tắc 言ngôn 身thân 之chi 名danh 言ngôn 安an 立lập 所sở 依y 由do 身thân 之chi 一nhất 邊biên 。 云vân 何hà 而nhi 有hữu 。 尋tầm 求cầu 之chi 時thời 。 士sĩ 夫phu 之chi 足túc 與dữ 脛hĩnh 。 非phi 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 髀bễ 及cập 腰yêu 亦diệc 非phi 身thân 。 腹phúc 及cập 背bối/bội 亦diệc 非phi 身thân 。 依y 於ư 彼bỉ 等đẳng 而nhi 安an 立lập 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 故cố 。 胸hung 及cập 臂tý 亦diệc 非phi 身thân 。 肋lặc 及cập 手thủ 亦diệc 非phi 身thân 。 腋dịch 及cập 肩kiên 亦diệc 非phi 身thân 。 內nội 諸chư 臟tạng 腑phủ 亦diệc 非phi 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 頭đầu 及cập 頸cảnh 亦diệc 非phi 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 此thử 諸chư 支chi 分phần/phân 中trung 。 何hà 者giả 是thị 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 悉tất 皆giai 非phi 是thị 。 彼bỉ 等đẳng 積tích 聚tụ 與dữ 彼bỉ 等đẳng 異dị 體thể 者giả 。 亦diệc 非phi 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 故cố 身thân 自tự 性tánh 不bất 成thành 也dã 。 若nhược 謂vị 有hữu 粗thô 身thân 。 是thị 諸chư 支chi 分phần/phân 以dĩ 外ngoại 之chi 法pháp 。 此thử 諸chư 支chi 分phần/phân 異dị 體thể 有hữu 支chi 粗thô 身thân 。 抑ức 於ư 一nhất 切thiết 支chi 分phần/phân 各các 處xứ 。 手thủ 一nhất 分phần/phân 。 足túc 一nhất 分phần/phân 等đẳng 而nhi 住trụ 。 抑ức 各các 各các 支chi 分phần/phân 悉tất 有hữu 完hoàn 全toàn 之chi 有hữu 分phần/phân 住trụ 。 若nhược 如như 第đệ 一nhất 說thuyết 。 是thị 彼bỉ 有hữu 分phần/phân 。 以dĩ 遍biến 於ư 手thủ 等đẳng 各các 自tự 之chi 諸chư 分phần/phân 。 於ư 手thủ 等đẳng 諸chư 分phần/phân 而nhi 住trụ 。 如như 手thủ 分phần/phân 自tự 體thể 。 復phục 依y 何hà 分phần/phân 而nhi 住trụ 。 則tắc 成thành 無vô 窮cùng 。 如như 手thủ 亦diệc 依y 其kỳ 支chi 分phần/phân 指chỉ 等đẳng 住trụ 。 指chỉ 等đẳng 復phục 依y 各các 自tự 支chi 分phần/phân 住trụ 故cố 。 若nhược 有hữu 支chi 無vô 方phương 分phần/phân 。 非phi 各các 各các 分phần/phân 於ư 各các 各các 支chi 住trụ 。 如như 後hậu 者giả 所sở 分phân 別biệt 。 圓viên 滿mãn 有hữu 支chi 身thân 。 全toàn 體thể 悉tất 於ư 手thủ 等đẳng 各các 各các 分phần/phân 住trụ 。 則tắc 如như 其kỳ 有hữu 幾kỷ 許hứa 手thủ 等đẳng 。 應ưng 有hữu 爾nhĩ 許hứa 身thân 等đẳng 。 分phần/phân 無vô 窮cùng 故cố 。 惟duy 是thị 虛hư 妄vọng 。 絕tuyệt 無vô 諦đế 實thật 成thành 就tựu 者giả 。 總tổng 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 。 如như 是thị 以dĩ 理lý 智trí 安an 立lập 。 隨tùy 於ư 佛Phật 弟đệ 子tử 所sở 許hứa 之chi 外ngoại 士sĩ 夫phu 。 與dữ 外ngoại 道đạo 所sở 許hứa 之chi 內nội 作tác 者giả 士sĩ 夫phu 。 身thân 皆giai 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 自tự 性tánh 若nhược 不bất 成thành 。 云vân 何hà 於ư 手thủ 等đẳng 有hữu 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 身thân 。 彼bỉ 決quyết 無vô 也dã 。 若nhược 無vô 與dữ 手thủ 等đẳng 異dị 體thể 之chi 身thân 。 彼bỉ 身thân 云vân 何hà 自tự 性tánh 成thành 就tựu 有hữu 。 彼bỉ 定định 無vô 也dã 。 身thân 雖tuy 自tự 性tánh 無vô 。 而nhi 以dĩ 迷mê 亂loạn 因nhân 。 身thân 雖tuy 自tự 性tánh 無vô 。 而nhi 如như 是thị 迷mê 亂loạn 。 之chi 因nhân 相tương/tướng 有hữu 。 身thân 雖tuy 自tự 性tánh 無vô 。 而nhi 於ư 手thủ 等đẳng 迷mê 為vi 諦đế 實thật 。 生sanh 起khởi 作tác 身thân 自tự 性tánh 成thành 就tựu 想tưởng 之chi 心tâm 。 如như 依y 似tự 人nhân 等đẳng 形hình 狀trạng 安an 列liệt 之chi 差sai 別biệt 。 於ư 疊điệp 石thạch 堆đôi 。 生sanh 起khởi 人nhân 想tưởng 也dã 。 若nhược 時thời 疊điệp 石thạch 相tương/tướng 如như 人nhân 現hiện 迷mê 亂loạn 之chi 因nhân 緣duyên 聚tụ 會hội 。

    爾nhĩ 時thời 即tức 有hữu 如như 人nhân 之chi 身thân 顯hiển 現hiện 。 如như 是thị 若nhược 時thời 手thủ 等đẳng 各các 自tự 因nhân 緣duyên 聚tụ 會hội 。

    爾nhĩ 時thời 即tức 於ư 彼bỉ 有hữu 支chi 分phần/phân 。 顯hiển 現hiện 為vi 身thân 。 而nhi 生sanh 起khởi 執chấp 身thân 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 心tâm 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 抉# 擇trạch 諸chư 支chi 分phần/phân 無vô 自tự 性tánh 。

    如như 是thị 亦diệc 是thị 指chỉ 聚tụ 故cố 。 手thủ 之chi 自tự 性tánh 是thị 何hà 物vật 。

    指chỉ 亦diệc 是thị 關quan 節tiết 等đẳng 聚tụ 。 關quan 節tiết 亦diệc 可khả 折chiết 為vi 分phần/phân 。

    其kỳ 分phần/phân 復phục 可khả 析tích 為vi 塵trần 。 彼bỉ 塵trần 復phục 可khả 方phương 分phân 析tích 。

    方phương 分phần/phân 性tánh 離ly 分phân 析tích 故cố 。 微vi 塵trần 亦diệc 無vô 如như 虛hư 空không 。

    士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 依y 支chi 分phần/phân 等đẳng 積tích 聚tụ 而nhi 安an 立lập 。 無vô 有hữu 諦đế 實thật 。 如như 是thị 依y 指chỉ 掌chưởng 等đẳng 積tích 聚tụ 而nhi 安an 立lập 故cố 。 亦diệc 有hữu 何hà 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 手thủ 。 彼bỉ 無vô 有hữu 也dã 。 其kỳ 指chỉ 亦diệc 是thị 依y 關quan 節tiết 之chi 積tích 聚tụ 而nhi 安an 立lập 故cố 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 關quan 節tiết 亦diệc 自tự 分phần 分phần 析tích 之chi 而nhi 觀quán 察sát 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 關quan 節tiết 之chi 分phần 。 復phục 可khả 析tích 為vi 微vi 塵trần 。 若nhược 分phân 之chi 。 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 彼bỉ 微vi 塵trần 亦diệc 依y 東đông 西tây 等đẳng 方phương 分phân 之chi 差sai 別biệt 而nhi 分phân 析tích 之chi 。 是thị 依y 眾chúng 多đa 方phương 分phần/phân 而nhi 安an 立lập 故cố 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 方phương 分phân 之chi 分phần/phân 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 彼bỉ 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 分phần 離ly 故cố 。 喻dụ 如như 虛hư 空không 。 微vi 塵trần 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 彼bỉ 若nhược 有hữu 應ưng 有hữu 無vô 分phân 之chi 微vi 塵trần 。 以dĩ 。

    彼bỉ 若nhược 六lục 合hợp 為vi 一nhất 分phần/phân

    等đẳng 理lý 。 能năng 為vi 違vi 害hại 故cố 。

    辰thần 三tam 。 於ư 無vô 自tự 性tánh 如như 夢mộng 之chi 身thân 。 不bất 應ưng 貪tham 著trước 。

    如như 是thị 猶do 如như 夢mộng 中trung 境cảnh 。 誰thùy 具cụ 慧tuệ 者giả 貪tham 於ư 色sắc 。

    於ư 如như 是thị 如như 夢mộng 之chi 色sắc 。 若nhược 不bất 觀quán 察sát 時thời 。 如như 能năng 建kiến 立lập 顯hiển 現hiện 。 若nhược 觀quán 察sát 時thời 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 誰thùy 具cụ 明minh 辨biện 之chi 觀quán 慧tuệ 者giả 。 貪tham 著trước 於ư 色sắc 。 不bất 應ưng 貪tham 著trước 。 實thật 執chấp 所sở 緣duyên 毫hào 無vô 依y 據cứ 故cố 。

    辰thần 四tứ 。 依y 彼bỉ 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。

    若nhược 時thời 如như 是thị 身thân 性tánh 無vô 。

    爾nhĩ 時thời 何hà 有hữu 男nam 女nữ 相tương/tướng 。

    若nhược 時thời 如như 是thị 士sĩ 夫phu 之chi 身thân 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 。

    爾nhĩ 時thời 有hữu 何hà 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 男nam 女nữ 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 也dã 。 依y 此thử 宗tông 之chi 理lý 。 唯duy 遮già 獨độc 一nhất 自tự 在tại 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 未vị 證chứng 性tánh 相tướng 完hoàn 全toàn 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。 此thử 中trung 應ưng 通thông 達đạt 非phi 唯duy 名danh 言ngôn 安an 立lập 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 無vô 通thông 達đạt 二nhị 無vô 我ngã 亦diệc 無vô 難nan 易dị 。 於ư 補bổ 特đặc 伽già 羅la 及cập 蘊uẩn 。 實thật 有hữu 及cập 安an 立lập 有hữu 之chi 粗thô 細tế 。 亦diệc 不bất 分phân 別biệt 。 所sở 破phá 法pháp 我ngã 粗thô 細tế 之chi 差sai 別biệt 亦diệc 未vị 分phân 別biệt 故cố 。 若nhược 立lập 聲thanh 緣duyên 聖thánh 人nhân 不bất 應ưng 證chứng 補bổ 特đặc 伽già 羅la 無vô 我ngã 。 之chi 宗tông 而nhi 爭tranh 是thị 否phủ/bĩ 證chứng 法pháp 無vô 我ngã 。 應ưng 知tri 是thị 甚thậm 深thâm 難nan 測trắc 也dã 。

    卯mão 二nhị 。 修tu 受thọ 念niệm 住trụ 。 分phần/phân 四tứ 。

    辰thần 一nhất 。 破phá 受thọ 自tự 體thể 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 辰thần 二nhị 。 破phá 受thọ 因nhân 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 辰thần 三tam 。 破phá 所sở 緣duyên 境cảnh 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 辰thần 四tứ 。 破phá 受thọ 之chi 有hữu 境cảnh 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

    巳tị 一nhất 。 苦khổ 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 巳tị 二nhị 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 巳tị 三tam 。 結kết 勸khuyến 住trụ 修tu 受thọ 無vô 自tự 性tánh 之chi 瑜du 伽già 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 苦khổ 於ư 真chân 性tánh 中trung 有hữu 。 云vân 何hà 不bất 害hại 極cực 喜hỷ 等đẳng 。

    明minh 受thọ 亦diệc 如như 身thân 。 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 若nhược 所sở 受thọ 之chi 苦khổ 及cập 能năng 受thọ 之chi 受thọ 。 於ư 真chân 性tánh 中trung 有hữu 。 若nhược 於ư 一nhất 意ý 識thức 之chi 上thượng 所sở 有hữu 之chi 苦khổ 受thọ 有hữu 自tự 性tánh 。 彼bỉ 不bất 應ưng 更cánh 成thành 他tha 法pháp 。 與dữ 極cực 喜hỷ 樂lạc 受thọ 何hà 故cố 不bất 相tương 違vi 害hại 。 若nhược 相tương 違vi 害hại 。 應ưng 無vô 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 時thời 。 現hiện 見kiến 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 故cố 。 苦khổ 受thọ 自tự 性tánh 無vô 也dã 。

    巳tị 二nhị 。 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。

    若nhược 為vi 憂ưu 惱não 所sở 逼bức 時thời 。 食thực 香hương 美mỹ 物vật 不bất 喜hỷ 樂lạc 。

    由do 苦khổ 勢thế 力lực 映ánh 奪đoạt 故cố 。 有hữu 時thời 於ư 樂nhạo/nhạc/lạc 不bất 能năng 覺giác 。

    若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 自tự 性tánh 。 為vi 子tử 死tử 等đẳng 憂ưu 惱não 所sở 逼bức 時thời 。 食thực 香hương 美mỹ 食thực 物vật 等đẳng 。 無vô 論luận 如như 何hà 。 不bất 能năng 令linh 其kỳ 心tâm 喜hỷ 。 應ưng 能năng 令linh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 香hương 美mỹ 飲ẩm 食thực 。 等đẳng 能năng 生sanh 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 樂lạc 故cố 。 彼bỉ 云vân 憂ưu 惱não 所sở 逼bức 時thời 。 雖tuy 能năng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 。 由do 強cường 力lực 苦khổ 所sở 映ánh 奪đoạt 故cố 。 不bất 覺giác 其kỳ 樂nhạo/nhạc/lạc 。

    誰thùy 能năng 領lãnh 受thọ 自tự 性tánh 無vô 。 云vân 何hà 說thuyết 言ngôn 是thị 彼bỉ 受thọ 。

    若nhược 言ngôn 有hữu 微vi 細tế 苦khổ 受thọ 。 是thị 否phủ/bĩ 亦diệc 除trừ 於ư 粗thô 苦khổ 。

    若nhược 彼bỉ 異dị 樂nhạo/nhạc/lạc 唯duy 細tế 喜hỷ 。 細tế 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 應ưng 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。

    若nhược 由do 違vi 緣duyên 樂nhạo/nhạc/lạc 因nhân 生sanh 。 苦khổ 受thọ 即tức 不bất 生sanh 起khởi 者giả 。

    謂vị 受thọ 唯duy 由do 分phân 別biệt 執chấp 。 安an 立lập 其kỳ 理lý 豈khởi 不bất 成thành 。

    若nhược 領lãnh 受thọ 自tự 體thể 無vô 。 彼bỉ 云vân 何hà 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 應ưng 非phi 是thị 也dã 。 是thị 所sở 領lãnh 受thọ 故cố 。 如như 是thị 亦diệc 應ưng 答đáp 言ngôn 以dĩ 有hữu 力lực 之chi 樂lạc 。 應ưng 亦diệc 能năng 映ánh 奪đoạt 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 苦khổ 。 若nhược 謂vị 生sanh 有hữu 力lực 之chi 樂lạc 時thời 。 有hữu 微vi 細tế 之chi 苦khổ 受thọ 。 非phi 纖tiêm 毫hào 亦diệc 不bất 受thọ 也dã 。 若nhược 有hữu 微vi 細tế 苦khổ 受thọ 。 以dĩ 此thử 有hữu 力lực 之chi 樂lạc 。 云vân 何hà 妨phương 害hại 其kỳ 苦khổ 而nhi 安an 立lập 為vi 受thọ 有hữu 力lực 之chi 樂lạc 。 彼bỉ 有hữu 力lực 之chi 樂lạc 。 豈khởi 不bất 能năng 除trừ 此thử 苦khổ 之chi 粗thô 者giả 。 若nhược 許hứa 能năng 除trừ 。 彼bỉ 微vi 細tế 苦khổ 。 唯duy 是thị 異dị 彼bỉ 大đại 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 微vi 細tế 喜hỷ 。 彼bỉ 微vi 細tế 樂nhạo/nhạc/lạc 性tánh 。 亦diệc 不bất 越việt 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 性tánh 相tướng 。 故cố 若nhược 是thị 微vi 細tế 樂nhạo/nhạc/lạc 。 亦diệc 應ưng 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 許hứa 能năng 除trừ （# 若nhược 為vi 憂ưu 惱não 所sở 逼bức 時thời ）# 云vân 等đẳng 過quá 。 而nhi 謂vị 由do 香hương 美mỹ 飲ẩm 食thực 。 等đẳng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 時thời 。 與dữ 與dữ 苦khổ 相tương 違vi 樂nhạo/nhạc/lạc 緣duyên 生sanh 。 則tắc 其kỳ 時thời 苦khổ 不bất 生sanh 。 則tắc 說thuyết 言ngôn 樂nhạo/nhạc/lạc 苦khổ 受thọ 。 唯duy 由do 分phân 別biệt 現hiện 執chấp 安an 立lập 。 理lý 豈khởi 不bất 成thành 。 應ưng 能năng 成thành 立lập 由do 分phân 別biệt 即tức 一nhất 飲ẩm 食thực 之chi 增tăng 上thượng 。 而nhi 安an 立lập 為vi 苦khổ 樂lạc 二nhị 者giả 之chi 因nhân 故cố 。

    巳tị 三tam 。 結kết 勸khuyến 住trụ 修tu 受thọ 無vô 自tự 性tánh 之chi 瑜du 伽già 。

    性tánh 不bất 成thành 故cố 應ưng 修tu 習tập 。 對đối 治trị 執chấp 受thọ 實thật 觀quán 察sát 。

    周chu 遍biến 觀quán 察sát 田điền 能năng 生sanh 。 禪thiền 定định 瑜du 伽già 妙diệu 樂lạc 食thực 。

    即tức 以dĩ 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 故cố 。 於ư 此thử 執chấp 受thọ 諦đế 實thật 之chi 執chấp 。 應ưng 修tu 其kỳ 對đối 治trị 。 通thông 達đạt 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 之chi 觀quán 察sát 。 從tùng 周chu 遍biến 觀quán 察sát 之chi 田điền 。 出xuất 生sanh 如như 實thật 而nhi 緣duyên 之chi 觀quán 及cập 止chỉ 。 及cập 依y 彼bỉ 修tu 觀quán 之chi 禪thiền 定định 。 修tu 成thành 之chi 時thời 。 能năng 令linh 瑜du 伽già 觀quán 證chứng 之chi 身thân 。 輾triển 轉chuyển 向hướng 上thượng 增tăng 長trưởng 廣quảng 大đại 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 食thực 。 如như 尋tầm 常thường 食thực 能năng 令linh 身thân 增tăng 長trưởng 也dã 。 此thử 三tam 摩ma 地địa 。 亦diệc 能năng 令linh 尋tầm 常thường 之chi 身thân 增tăng 長trưởng 。 故cố 於ư 通thông 達đạt 空không 性tánh 專chuyên 注chú 一nhất 心tâm 之chi 等đẳng 住trụ 當đương 勤cần 修tu 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 破phá 受thọ 因nhân 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 分phần/phân 三tam 。

    巳tị 一nhất 。 破phá 根căn 境cảnh 合hợp 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 巳tị 二nhị 。 破phá 與dữ 識thức 合hợp 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 巳tị 三tam 。 故cố 三tam 和hòa 生sanh 觸xúc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 根căn 境cảnh 到đáo 有hữu 中trung 間gian 。 彼bỉ 二nhị 云vân 何hà 成thành 相tương/tướng 到đáo 。

    若nhược 無vô 中trung 間gian 成thành 一nhất 體thể 。 是thị 為vi 誰thùy 與dữ 誰thùy 相tương/tướng 到đáo 。

    微vi 塵trần 不bất 能năng 入nhập 微vi 塵trần 。 均quân 無vô 空không 隙khích 相tương 容dung 故cố 。

    不bất 能năng 入nhập 故cố 不bất 相tương 合hợp 。 不bất 合hợp 故cố 不bất 能năng 相tương/tướng 到đáo 。

    由do 無vô 分phần/phân 故cố 云vân 相tương/tướng 到đáo 。 此thử 說thuyết 云vân 何hà 能năng 應ưng 理lý 。

    若nhược 有hữu 相tương/tướng 到đáo 無vô 分phần/phân 法pháp 。 見kiến 時thời 願nguyện 乞khất 舉cử 相tương/tướng 示thị 。

    微vi 塵trần 相tương/tướng 到đáo 是thị 所sở 應ưng 破phá 。 若nhược 根căn 境cảnh 二nhị 极# 微vi 相tương/tướng 到đáo 。 彼bỉ 二nhị 極cực 微vi 。 有hữu 無vô 中trung 間gian 。 若nhược 言ngôn 有hữu 中trung 間gian 。 彼bỉ 諸chư 微vi 塵trần 。 於ư 何hà 處xứ 相tương/tướng 到đáo 。 應ưng 不bất 相tương 到đáo 。 有hữu 中trung 間gian 故cố 。 於ư 彼bỉ 中trung 間gian 。 亦diệc 有hữu 明minh 暗ám 隨tùy 一nhất 微vi 塵trần 。 彼bỉ 亦diệc 應ưng 有hữu 中trung 間gian 。 應ưng 成thành 無vô 窮cùng 。 若nhược 言ngôn 無vô 中trung 間gian 。 無vô 方phương 分phần/phân 二nhị 微vi 塵trần 相tương/tướng 到đáo 之chi 時thời 。 無vô 到đáo 及cập 不bất 到đáo 之chi 二nhị 面diện 故cố 。 應ưng 自tự 體thể 一nhất 切thiết 一nhất 切thiết 相tương/tướng 到đáo 。 若nhược 爾nhĩ 。 混hỗn 合hợp 於ư 一nhất 方phương 位vị 。 成thành 為vi 唯duy 一nhất 微vi 塵trần 。 若nhược 爾nhĩ 。 以dĩ 誰thùy 為vi 到đáo 者giả 。 與dữ 誰thùy 相tương/tướng 到đáo 。 應ưng 不bất 能năng 有hữu 。 彼bỉ 無vô 二nhị 故cố 。 其kỳ 理lý 謂vị 微vi 塵trần 住trụ 於ư 他tha 微vi 塵trần 中trung 不bất 能năng 相tương 容dung 。 彼bỉ 諸chư 微vi 塵trần 。 無vô 空không 隙khích 故cố 。 大đại 小tiểu 量lượng 等đẳng 故cố 。 安an 立lập 為vi 不bất 能năng 自tự 體thể 一nhất 切thiết 與dữ 一nhất 切thiết 相tương/tướng 到đáo 之chi 因nhân 也dã 。 此thử 因nhân 能năng 成thành 者giả 。 微vi 塵trần 互hỗ 不bất 相tương 入nhập 。 互hỗ 不bất 相tương 容dung 。 不bất 相tương 混hỗn 合hợp 。 不bất 相tương 混hỗn 合hợp 之chi 無vô 方phương 分phần/phân 。 不bất 相tương 到đáo 故cố 。 若nhược 謂vị 無vô 方phương 分phần/phân 而nhi 相tương/tướng 到đáo 。 云vân 何hà 應ưng 理lý 。 不bất 能năng 有hữu 故cố 。 若nhược 有hữu 相tương/tướng 到đáo 而nhi 無vô 方phương 分phần/phân 者giả 。 願nguyện 祈kỳ 舉cử 以dĩ 相tương/tướng 示thị 。 不bất 能năng 以dĩ 相tương/tướng 示thị 也dã 。

    巳tị 二nhị 。 破phá 識thức 相tương/tướng 到đáo 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。

    若nhược 言ngôn 是thị 識thức 非phi 色sắc 體thể 。 謂vị 能năng 相tương/tướng 到đáo 亦diệc 非phi 理lý 。

    積tích 聚tụ 法pháp 非phi 實thật 有hữu 故cố 。 亦diệc 如như 前tiền 理lý 應ưng 觀quán 尋tầm 。

    謂vị 識thức 非phi 色sắc 體thể 。 自tự 性tánh 相tướng 到đáo 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 彼bỉ 體thể 非phi 色sắc 故cố 。 破phá 粗thô 色sắc 相tướng 觸xúc 者giả 。 眾chúng 微vi 積tích 聚tụ 之chi 粗thô 色sắc 。 亦diệc 自tự 性tánh 相tướng 到đáo 不bất 成thành 。 彼bỉ 中trung 無vô 諦đế 實thật 之chi 物vật 故cố 。 如như 前tiền 云vân 何hà 觀quán 察sát 。 關quan 節tiết 積tích 聚tụ 自tự 性tánh 不bất 成thành 而nhi 破phá 。

    巳tị 三tam 。 故cố 三tam 和hòa 生sanh 觸xúc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。

    如như 是thị 觀quán 之chi 既ký 無vô 觸xúc 。 復phục 從tùng 何hà 處xứ 能năng 生sanh 受thọ 。

    徒đồ 設thiết 疲bì 勞lao 有hữu 何hà 益ích 。 誰thùy 能năng 與dữ 誰thùy 作tác 損tổn 害hại 。

    若nhược 時thời 能năng 所sở 受thọ 俱câu 無vô 。 受thọ 之chi 自tự 性tánh 亦diệc 非phi 有hữu 。

    爾nhĩ 時thời 觀quán 見kiến 受thọ 性tánh 空không 。 貪tham 著trước 云vân 何hà 不bất 遮già 遣khiển 。

    如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 根căn 境cảnh 識thức 三tam 自tự 性tánh 不bất 相tương 到đáo 。 若nhược 爾nhĩ 則tắc 觸xúc 自tự 性tánh 成thành 就tựu 非phi 有hữu 。 受thọ 由do 何hà 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 因nhân 而nhi 生sanh 。 由do 虛hư 妄vọng 因nhân 。 不bất 能năng 生sanh 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 果quả 故cố 。 若nhược 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 為vi 彼bỉ 勤cần 勞lao 。 有hữu 何hà 利lợi 益ích 。 無vô 利lợi 益ích 故cố 。 若nhược 謂vị 為vi 斷đoạn 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 苦khổ 受thọ 而nhi 勤cần 勞lao 。 亦diệc 不bất 應ưng 理lý 。 由do 何hà 境cảnh 對đối 何hà 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 能năng 作tác 損tổn 害hại 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 苦khổ 受thọ 無vô 故cố 。 於ư 此thử 世thế 間gian 。 唯duy 有hữu 苦khổ 偽ngụy 飾sức 之chi 樂lạc 。 如như 苦khổ 自tự 相tương/tướng 無vô 。 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 自tự 相tương/tướng 無vô 也dã 。 如như 寒hàn 凍đống 所sở 逼bức 者giả 。 坐tọa 於ư 日nhật 中trung 之chi 時thời 。 寒hàn 苦khổ 之chi 力lực 稍sảo 減giảm 之chi 時thời 。 能năng 領lãnh 納nạp 蘇tô 息tức 者giả 即tức 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。

    爾nhĩ 時thời 仍nhưng 有hữu 寒hàn 凍đống 之chi 苦khổ 。 苦khổ 盡tận 無vô 間gian 。 熱nhiệt 苦khổ 復phục 始thỉ 故cố 。 故cố 安an 立lập 苦khổ 之chi 所sở 依y 須tu 依y 於ư 苦khổ 。 苦khổ 心tâm 生sanh 起khởi 之chi 所sở 依y 。 不bất 須tu 依y 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 如như 於ư 青thanh 及cập 長trường 短đoản 也dã 。 若nhược 通thông 達đạt 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 即tức 能năng 遮già 貪tham 著trước 者giả 。 若nhược 時thời 悟ngộ 入nhập 受thọ 者giả 自tự 性tánh 決quyết 定định 不bất 成thành 。 所sở 領lãnh 納nạp 受thọ 亦diệc 自tự 性tánh 非phi 有hữu 。

    爾nhĩ 時thời 見kiến 此thử 所sở 受thọ 能năng 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 之chi 分phần 位vị 。 貪tham 著trước 何hà 故cố 不bất 能năng 遮già 遣khiển 。 欲dục 得đắc 樂lạc 之chi 貪tham 。 及cập 欲dục 離ly 苦khổ 之chi 貪tham 。 皆giai 由do 實thật 執chấp 之chi 。 力lực 所sở 引dẫn 故cố 。

    辰thần 三tam 。 破phá 所sở 緣duyên 境cảnh 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。

    若nhược 眼nhãn 所sở 見kiến 身thân 所sở 觸xúc 。 一nhất 切thiết 皆giai 如như 夢mộng 幻huyễn 性tánh 。

    隨tùy 其kỳ 眼nhãn 識thức 所sở 見kiến 。 身thân 識thức 所sở 觸xúc 。 生sanh 受thọ 諸chư 境cảnh 。 皆giai 自tự 性tánh 空không 。 如như 夢mộng 如như 幻huyễn 。 受thọ 自tự 體thể 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 。

    辰thần 四tứ 。 破phá 受thọ 之chi 有hữu 境cảnh 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。

    與dữ 心tâm 同đồng 時thời 俱câu 生sanh 故cố 。 受thọ 不bất 能năng 為vi 心tâm 所sở 見kiến 。

    若nhược 由do 後hậu 心tâm 見kiến 前tiền 受thọ 。 是thị 則tắc 是thị 念niệm 而nhi 非phi 受thọ 。

    自tự 體thể 不bất 能năng 領lãnh 自tự 體thể 。 他tha 於ư 自tự 亦diệc 不bất 能năng 受thọ 。

    受thọ 者giả 纖tiêm 毫hào 自tự 性tánh 無vô 。 是thị 故cố 受thọ 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。

    如như 是thị 無vô 我ngã 積tích 聚tụ 中trung 。 依y 彼bỉ 何hà 能năng 為vi 損tổn 害hại 。

    受thọ 與dữ 心tâm 俱câu 生sanh 故cố 。 心tâm 於ư 受thọ 非phi 自tự 性tánh 能năng 見kiến 。 異dị 體thể 實thật 物vật 同đồng 時thời 不bất 相tương 繫hệ 屬thuộc 故cố 。 於ư 受thọ 前tiền 後hậu 。 所sở 生sanh 之chi 心tâm 。 亦diệc 不bất 能năng 念niệm 受thọ 。 非phi 所sở 領lãnh 納nạp 。 其kỳ 時thời 已dĩ 滅diệt 未vị 生sanh 故cố 。 總tổng 攝nhiếp 其kỳ 義nghĩa 。 受thọ 自tự 不bất 能năng 領lãnh 納nạp 自tự 體thể 。 已dĩ 以dĩ 能năng 破phá 自tự 證chứng 故cố 。 亦diệc 非phi 以dĩ 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 他tha 能năng 領lãnh 納nạp 。 能năng 領lãnh 納nạp 所sở 領lãnh 納nạp 不bất 相tương 繫hệ 屬thuộc 故cố 。 不bất 唯duy 能năng 受thọ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 任nhậm 何hà 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 受thọ 者giả 亦diệc 無vô 有hữu 。 破phá 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 我ngã 時thời 已dĩ 破phá 訖ngật 故cố 。 故cố 受thọ 真chân 性tánh 不bất 成thành 於ư 如như 是thị 無vô 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 我ngã 之chi 蘊uẩn 聚tụ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 有hữu 何hà 益ích 。 苦khổ 有hữu 何hà 損tổn 。 苦khổ 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 故cố 。 受thọ 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 成thành 之chi 受thọ 念niệm 住trụ 。 應ưng 勵lệ 力lực 修tu 習tập 也dã 。

    卯mão 三tam 。 修tu 心tâm 念niệm 住trụ 。 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 明minh 意ý 識thức 自tự 性tánh 無vô 。 辰thần 二nhị 。 明minh 五ngũ 識thức 自tự 性tánh 無vô 。 今kim 初sơ 。

    意ý 於ư 諸chư 根căn 中trung 不bất 住trụ 。 非phi 住trụ 色sắc 等đẳng 非phi 中trung 間gian 。

    不bất 在tại 於ư 內nội 不bất 在tại 外ngoại 。 餘dư 處xứ 求cầu 之chi 亦diệc 不bất 得đắc 。

    彼bỉ 非phi 身thân 亦diệc 非phi 餘dư 處xứ 。 不bất 相tương 混hỗn 合hợp 旁bàng 亦diệc 無vô 。

    微vi 塵trần 許hứa 體thể 亦diệc 無vô 故cố 。 有hữu 情tình 自tự 性tánh 般bát 涅Niết 槃Bàn 。

    意ý 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 亦diệc 於ư 六lục 根căn 自tự 性tánh 不bất 住trụ 。 於ư 色sắc 等đẳng 六lục 境cảnh 亦diệc 自tự 性tánh 不bất 住trụ 。 於ư 彼bỉ 等đẳng 中trung 間gian 。 及cập 彼bỉ 二nhị 積tích 聚tụ 中trung 亦diệc 不bất 住trụ 。 如như 《# 入nhập 中trung 論luận 》# 中trung 所sở 說thuyết 車xa 之chi 七thất 種chủng 觀quán 察sát 應ưng 念niệm 知tri 也dã 。 外ngoại 道đạo 所sở 安an 立lập 作tác 者giả 。 內nội 之chi 作tác 者giả 士sĩ 夫phu 之chi 內nội 。 亦diệc 心tâm 自tự 性tánh 不bất 住trụ 。 於ư 外ngoại 之chi 手thủ 等đẳng 亦diệc 不bất 住trụ 。 於ư 外ngoại 內nội 之chi 外ngoại 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 可khả 得đắc 。 既ký 非phi 身thân 。 身thân 之chi 外ngoại 亦diệc 非phi 諦đế 實thật 。 心tâm 既ký 非phi 與dữ 身thân 混hỗn 合hợp 。 於ư 身thân 之chi 旁bàng 。 亦diệc 無vô 獨độc 立lập 成thành 就tựu 之chi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 纖tiêm 毫hào 之chi 自tự 性tánh 成thành 就tựu 亦diệc 無vô 。 故cố 心tâm 自tự 性tánh 空không 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 明minh 五ngũ 識thức 自tự 性tánh 無vô 。

    若nhược 能năng 知tri 在tại 所sở 知tri 前tiền 。 彼bỉ 緣duyên 何hà 境cảnh 而nhi 生sanh 起khởi 。

    能năng 知tri 所sở 知tri 若nhược 同đồng 時thời 。 彼bỉ 復phục 緣duyên 何hà 而nhi 生sanh 起khởi 。

    是thị 能năng 知tri 在tại 所sở 知tri 後hậu 。 其kỳ 時thời 能năng 知tri 從tùng 何hà 生sanh 。

    若nhược 在tại 所sở 知tri 境cảnh 前tiền 先tiên 有hữu 根căn 識thức 。 彼bỉ 緣duyên 何hà 境cảnh 而nhi 生sanh 。 所sở 緣duyên 緣duyên 先tiên 未vị 有hữu 故cố 。 若nhược 知tri 及cập 所sở 知tri 同đồng 時thời 。 彼bỉ 根căn 識thức 緣duyên 何hà 而nhi 生sanh 。 若nhược 根căn 識thức 不bất 生sanh 。 則tắc 所sở 緣duyên 緣duyên 不bất 生sanh 。 則tắc 不bất 能năng 生sanh 。 若nhược 所sở 緣duyên 緣duyên 生sanh 。 識thức 亦diệc 生sanh 竟cánh 。 則tắc 不bất 須tu 能năng 生sanh 故cố 。 雖tuy 然nhiên 若nhược 根căn 識thức 在tại 所sở 知tri 之chi 後hậu 有hữu 。 其kỳ 時thời 根căn 識thức 依y 何hà 緣duyên 自tự 性tánh 生sanh 起khởi 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 。 若nhược 從tùng 已dĩ 滅diệt 前tiền 剎sát 那na 而nhi 生sanh 。 從tùng 焦tiêu 種chủng 亦diệc 應ưng 生sanh 芽nha 。 若nhược 從tùng 未vị 壞hoại 滅diệt 前tiền 剎sát 那na 而nhi 生sanh 。 不bất 同đồng 時thời 中trung 。 隔cách 不bất 隔cách 有hữu 二nhị 。 若nhược 隔cách 應ưng 無vô 親thân 生sanh 。 若nhược 不bất 隔cách 。 自tự 體thể 一nhất 切thiết 不bất 隔cách 。 則tắc 混hỗn 合hợp 同đồng 時thời 。 若nhược 隔cách 不bất 隔cách 有hữu 二nhị 分phần 則tắc 壞hoại 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 諦đế 實thật 不bất 成thành 。

    卯mão 四tứ 。 修tu 法pháp 念niệm 住trụ 。

    如như 是thị 遍biến 觀quán 一nhất 切thiết 法pháp 。 等đẳng 知tri 自tự 性tánh 皆giai 無vô 生sanh 。

    如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 之chi 生sanh 。 不bất 能năng 觀quán 見kiến 。 如như 《# 聖thánh 者giả 無vô 盡tận 慧tuệ 所sở 問vấn 經kinh 》# 所sở 說thuyết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 所sở 攝nhiếp 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 。 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 應ưng 當đương 了liễu 達đạt 也dã 。

    寅# 二nhị 。 釋thích 應ưng 無vô 二nhị 諦đế 難nạn/nan 。 分phần/phân 三tam 。

    卯mão 一nhất 。 釋thích 太thái 過quá 難nạn/nan 。 卯mão 二nhị 。 釋thích 應ưng 無vô 窮cùng 難nạn/nan 。 卯mão 三tam 。 明minh 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 境cảnh 識thức 不bất 能năng 成thành 立lập 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    辰thần 一nhất 。 難nạn/nan 。 辰thần 二nhị 。 答đáp 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 如như 是thị 世thế 俗tục 亦diệc 無vô 。 彼bỉ 於ư 二nhị 諦đế 何hà 所sở 有hữu 。

    若nhược 由do 他tha 世thế 俗tục 心tâm 有hữu 。 有hữu 情tình 云vân 何hà 般bát 涅Niết 槃Bàn 。

    或hoặc 謂vị 前tiền 依y 境cảnh 有hữu 境cảnh 前tiền 後hậu 安an 立lập 破phá 自tự 相tương/tướng 成thành 。 若nhược 爾nhĩ 。 許hứa 世thế 俗tục 成thành 就tựu 亦diệc 同đồng 彼bỉ 過quá 。 若nhược 自tự 相tương/tướng 不bất 成thành 。 法pháp 任nhậm 何hà 安an 立lập 之chi 處xứ 亦diệc 無vô 。 則tắc 成thành 世thế 俗tục 無vô 。 於ư 彼bỉ 云vân 何hà 有hữu 二nhị 諦đế 。 彼bỉ 二nhị 無vô 時thời 。 若nhược 色sắc 聲thanh 等đẳng 於ư 世thế 俗tục 心tâm 執chấp 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 之chi 一nhất 分phân 是thị 諦đế 實thật 有hữu 。 於ư 境cảnh 自tự 分phần/phân 諦đế 實thật 無vô 。 是thị 汝nhữ 所sở 許hứa 之chi 世thế 俗tục 有hữu 。 若nhược 爾nhĩ 。 汝nhữ 之chi 世thế 俗tục 。 亦diệc 如như 由do 繩thằng 之chi 一nhất 分phần/phân 蛇xà 無vô 。 而nhi 蛇xà 執chấp 之chi 一nhất 分phần/phân 蛇xà 有hữu 。 世thế 俗tục 有hữu 。 唯duy 依y 他tha 心tâm 有hữu 增tăng 益ích 安an 立lập 。 若nhược 爾nhĩ 。 有hữu 情tình 云vân 何hà 。 於ư 世thế 俗tục 中trung 。 得đắc 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 應ưng 不bất 能năng 得đắc 解giải 脫thoát 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 法pháp 唯duy 顛điên 倒đảo 愚ngu 癡si 中trung 盡tận 故cố 。 若nhược 許hứa 。 為vì 求cầu 解giải 脫thoát 。 抉# 擇trạch 正chánh 見kiến 。 應ưng 成thành 無vô 義nghĩa 。

    辰thần 二nhị 。 答đáp 。

    彼bỉ 由do 他tha 心tâm 分phân 別biệt 有hữu 。 非phi 同đồng 自tự 宗tông 之chi 世thế 俗tục 。

    自tự 宗tông 量lượng 成thành 世thế 俗tục 有hữu 。 不bất 知tri 故cố 世thế 俗tục 亦diệc 無vô 。

    能năng 分phân 別biệt 與dữ 所sở 分phân 別biệt 。 二nhị 者giả 互hỗ 相tương 為vi 依y 倚ỷ 。

    如như 是thị 依y 名danh 言ngôn 共cộng 許hứa 。 說thuyết 有hữu 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 等đẳng 。

    此thử 中trung 觀quán 所sở 許hứa 之chi 世thế 俗tục 有hữu 。 惟duy 於ư 貪tham 著trước 境cảnh 迷mê 亂loạn 之chi 他tha 心tâm 。 執chấp 實thật 分phân 別biệt 所sở 增tăng 益ích 有hữu 。 非phi 中trung 觀quán 師sư 自tự 宗tông 世thế 俗tục 有hữu 之chi 義nghĩa 。 自tự 宗tông 者giả 。 許hứa 求cầu 證chứng 為vi 通thông 達đạt 實thật 際tế 。 之chi 見kiến 之chi 境cảnh 之chi 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 故cố 。 於ư 能năng 生sanh 所sở 生sanh 等đẳng 能năng 所sở 世thế 俗tục 有hữu 。 不bất 尋tầm 求cầu 以dĩ 量lượng 能năng 成thành 。 能năng 安an 立lập 決quyết 定định 有hữu 者giả 。 是thị 世thế 俗tục 有hữu 之chi 義nghĩa 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 不bất 知tri 自tự 宗tông 安an 立lập 能năng 所sở 以dĩ 量lượng 成thành 就tựu 。 於ư 世thế 俗tục 亦diệc 不bất 成thành 就tựu 。 便tiện 成thành 失thất 壞hoại 矣hĩ 。 自tự 宗tông 安an 立lập 世thế 俗tục 之chi 理lý 。 能năng 分phân 別biệt 之chi 有hữu 境cảnh 。 及cập 所sở 分phân 別biệt 之chi 境cảnh 。 二nhị 者giả 如như 《# 發phát 智trí 論luận 》# 云vân 。

    以dĩ 作tác 者giả 為vi 依y

    云vân 等đẳng 。 二nhị 者giả 互hỗ 為vi 所sở 依y 。 觀quán 待đãi 安an 立lập 。 自tự 體thể 成thành 就tựu 。 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 。 唯duy 依y 如như 世thế 間gian 名danh 言ngôn 量lượng 共cộng 許hứa 名danh 而nhi 分phân 別biệt 。 說thuyết 一nhất 切thiết 分phân 別biệt 安an 立lập 也dã 。

    卯mão 二nhị 。 釋thích 應ưng 無vô 窮cùng 難nạn/nan 。

    若nhược 時thời 觀quán 察sát 空không 性tánh 慧tuệ 。 須tu 以dĩ 能năng 觀quán 慧tuệ 觀quán 察sát 。

    彼bỉ 觀quán 慧tuệ 復phục 須tu 能năng 觀quán 。

    爾nhĩ 時thời 則tắc 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 。

    所sở 觀quán 諸chư 法pháp 已dĩ 觀quán 竟cánh 。 於ư 彼bỉ 觀quán 察sát 無vô 所sở 依y 。

    無vô 所sở 依y 故cố 則tắc 不bất 生sanh 。 應ưng 說thuyết 彼bỉ 亦diệc 般bát 涅Niết 槃Bàn 。

    若nhược 時thời 以dĩ 分phân 別biệt 諸chư 法pháp 。 諦đế 實thật 有hữu 無vô 之chi 分phần 別biệt 慧tuệ 。 觀quán 察sát 自tự 性tánh 空không 。

    爾nhĩ 時thời 能năng 分phân 別biệt 者giả 之chi 慧tuệ 。 若nhược 不bất 屬thuộc 於ư 所sở 分phân 別biệt 之chi 內nội 。 是thị 否phủ/bĩ 須tu 觀quán 察sát 彼bỉ 諦đế 實thật 無vô 。 若nhược 不bất 須tu 觀quán 察sát 。 於ư 餘dư 亦diệc 同đồng 。 一nhất 切thiết 等đẳng 諦đế 實thật 無vô 。 若nhược 須tu 觀quán 察sát 。 彼bỉ 能năng 觀quán 察sát 者giả 。 亦diệc 須tu 以dĩ 餘dư 觀quán 慧tuệ 辨biện 彼bỉ 諦đế 實thật 無vô 。 故cố 能năng 觀quán 察sát 者giả 則tắc 成thành 無vô 窮cùng 。 於ư 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 諦đế 實thật 無vô 之chi 量lượng 。 應ưng 不bất 須tu 別biệt 餘dư 能năng 觀quán 察sát 彼bỉ 諦đế 實thật 無vô 之chi 量lượng 。 已dĩ 辨biện 所sở 觀quán 察sát 一nhất 切thiết 法pháp 諦đế 實thật 無vô 。 於ư 彼bỉ 辨biện 諦đế 實thật 無vô 之chi 量lượng 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 攝nhiếp 持trì 力lực 未vị 消tiêu 滅diệt 時thời 。 復phục 須tu 觀quán 察sát 諦đế 實thật 無vô 之chi 所sở 依y 有hữu 法pháp 。 彼bỉ 諦đế 實thật 成thành 就tựu 心tâm 之chi 體thể 性tánh 非phi 有hữu 故cố 。 於ư 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 諦đế 實thật 空không 之chi 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 觀quán 證chứng 攝nhiếp 持trì 未vị 壞hoại 之chi 際tế 。 遍biến 觀quán 察sát 此thử 是thị 否phủ/bĩ 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 所sở 依y 有hữu 法pháp 無vô 有hữu 故cố 。 如như 是thị 思tư 維duy 之chi 心tâm 生sanh 起khởi 無vô 間gian 即tức 能năng 生sanh 起khởi 憶ức 諦đế 實thật 無vô 之chi 念niệm 故cố 。 雖tuy 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 諦đế 實thật 無vô 。 彼bỉ 心tâm 自tự 體thể 亦diệc 須tu 以dĩ 餘dư 量lượng 觀quán 察sát 其kỳ 諦đế 實thật 無vô 。 於ư 汝nhữ 有hữu 無vô 窮cùng 過quá 。 若nhược 須tu 餘dư 能năng 觀quán 察sát 。 則tắc 餘dư 實thật 執chấp 遍biến 計kế 成thành 為vi 作tác 者giả 。 實thật 執chấp 遍biến 計kế 現hiện 行hành 。 悉tất 即tức 以dĩ 前tiền 重trọng/trùng 遮già 遣khiển 竟cánh 故cố 。 若nhược 所sở 依y 有hữu 法pháp 諦đế 實thật 無vô 故cố 。 所sở 破phá 能năng 破phá 二nhị 者giả 。 自tự 性tánh 不bất 生sanh 。 彼bỉ 亦diệc 名danh 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 名danh 由do 通thông 達đạt 彼bỉ 境cảnh 修tu 習tập 而nhi 得đắc 忽hốt 然nhiên 離ly 垢cấu 之chi 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

    卯mão 三tam 。 明minh 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 境cảnh 識thức 不bất 能năng 成thành 立lập 。

    若nhược 見kiến 境cảnh 識thức 諦đế 實thật 有hữu 。 此thử 極cực 難nan 解giải 無vô 因nhân 故cố 。

    若nhược 由do 識thức 成thành 安an 立lập 境cảnh 。 何hà 為vi 所sở 依y 見kiến 識thức 有hữu 。

    若nhược 由do 境cảnh 有hữu 成thành 立lập 識thức 。 以dĩ 何hà 為vi 依y 見kiến 境cảnh 有hữu 。

    彼bỉ 二nhị 交giao 互hỗ 為vi 力lực 成thành 。 是thị 則tắc 二nhị 者giả 皆giai 非phi 有hữu 。

    無vô 子tử 之chi 時thời 則tắc 非phi 父phụ 。 此thử 子tử 復phục 是thị 誰thùy 所sở 生sanh 。

    無vô 子tử 之chi 時thời 亦diệc 無vô 父phụ 。 如như 是thị 境cảnh 識thức 性tánh 皆giai 無vô 。

    如như 苗miêu 芽nha 從tùng 種chủng 子tử 生sanh 。 即tức 苗miêu 芽nha 因nhân 立lập 種chủng 子tử 。

    如như 是thị 依y 境cảnh 所sở 生sanh 識thức 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 境cảnh 實thật 有hữu 。

    與dữ 苗miêu 異dị 體thể 之chi 識thức 心tâm 。 見kiến 苗miêu 芽nha 知tri 有hữu 種chủng 子tử 。

    見kiến 境cảnh 之chi 心tâm 若nhược 有hữu 性tánh 。 何hà 量lượng 見kiến 有hữu 餘dư 無vô 故cố 。

    說thuyết 實thật 有hữu 者giả 之chi 見kiến 前tiền 。 此thử 境cảnh 識thức 二nhị 諦đế 實thật 成thành 就tựu 性tánh 極cực 難nạn/nan 安an 住trụ 。 無vô 能năng 立lập 故cố 。 若nhược 謂vị 由do 彼bỉ 識thức 量lượng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 喻dụ 。 安an 立lập 成thành 就tựu 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 法pháp 。 即tức 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 識thức 有hữu 。 其kỳ 後hậu 有hữu 何hà 所sở 依y 之chi 量lượng 。 無vô 自tự 證chứng 無vô 故cố 。 若nhược 依y 餘dư 識thức 證chứng 。 成thành 無vô 窮cùng 故cố 。 若nhược 謂vị 雖tuy 然nhiên 。 由do 此thử 現hiện 量lượng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 所sở 知tri 及cập 所sở 量lượng 。 能năng 成thành 就tựu 識thức 。 有hữu 所sở 知tri 時thời 。 後hậu 若nhược 更cánh 有hữu 何hà 所sở 依y 依y 量lượng 安an 立lập 。 境cảnh 識thức 二nhị 互hỗ 相tương 觀quán 待đãi 增tăng 上thượng 有hữu 故cố 。 二nhị 者giả 亦diệc 顯hiển 係hệ 自tự 性tánh 不bất 成thành 。 如như 長trường 短đoản 彼bỉ 此thử 。 若nhược 無vô 子tử 則tắc 父phụ 非phi 有hữu 。 於ư 父phụ 能năng 立lập 無vô 故cố 。 若nhược 無vô 父phụ 。 子tử 自tự 體thể 從tùng 何hà 出xuất 生sanh 。 成thành 無vô 因nhân 故cố 。 若nhược 無vô 子tử 則tắc 無vô 父phụ 。 故cố 彼bỉ 二nhị 互hỗ 相tương 觀quán 待đãi 。 非phi 有hữu 諦đế 實thật 。 如như 是thị 彼bỉ 境cảnh 識thức 二nhị 者giả 。 亦diệc 非phi 有hữu 諦đế 實thật 也dã 。 若nhược 謂vị 苗miêu 芽nha 從tùng 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 種chủng 子tử 生sanh 。 由do 苗miêu 芽nha 自tự 性tánh 之chi 正chánh 因nhân 。 能năng 知tri 種chủng 子tử 。 如như 是thị 以dĩ 從tùng 所sở 知tri 生sanh 之chi 諦đế 實thật 成thành 就tựu 識thức 。 云vân 何hà 不bất 證chứng 所sở 知tri 勝thắng 義nghĩa 實thật 有hữu 。 應ưng 能năng 知tri 也dã 。 不bất 應ưng 爾nhĩ 。 若nhược 以dĩ 苗miêu 芽nha 異dị 實thật 之chi 量lượng 識thức 。 了liễu 達đạt 若nhược 見kiến 苗miêu 芽nha 即tức 有hữu 種chủng 子tử 。 又hựu 何hà 以dĩ 故cố 。 由do 何hà 量lượng 了liễu 達đạt 由do 所sở 知tri 故cố 有hữu 能năng 知tri 自tự 證chứng 已dĩ 破phá 竟cánh 故cố 。 別biệt 餘dư 能năng 證chứng 亦diệc 非phi 汝nhữ 所sở 許hứa 故cố 。

    寅# 三tam 。 安an 立lập 能năng 成thành 無vô 我ngã 之chi 因nhân 。 分phần/phân 三tam 。

    卯mão 一nhất 。 金kim 剛cang 能năng 破phá 之chi 因nhân 。 卯mão 二nhị 。 緣duyên 生sanh 之chi 因nhân 。 卯mão 三tam 。 有hữu 無vô 生sanh 滅diệt 之chi 因nhân 。 初sơ 中trung 分phần/phân 五ngũ 。

    辰thần 一nhất 。 破phá 無vô 因nhân 生sanh 。 辰thần 二nhị 。 破phá 從tùng 他tha 常thường 因nhân 生sanh 。 辰thần 三tam 。 破phá 從tùng 常thường 神thần 我ngã 生sanh 。 辰thần 四tứ 。 結kết 破phá 無vô 因nhân 義nghĩa 。 辰thần 五ngũ 。 破phá 從tùng 自tự 他tha 生sanh 。 今kim 初sơ 。

    或hoặc 云vân 由do 世thế 間gian 現hiện 量lượng 。 見kiến 有hữu 一nhất 切thiết 諸chư 因nhân 等đẳng 。

    蓮liên 花hoa 莖hành 幹cán 等đẳng 差sai 別biệt 。 亦diệc 是thị 由do 於ư 因nhân 別biệt 生sanh 。

    問vấn 因nhân 差sai 別biệt 誰thùy 所sở 作tác 。 復phục 由do 前tiền 因nhân 差sai 別biệt 生sanh 。

    何hà 故cố 因nhân 由do 能năng 生sanh 果quả 。 即tức 由do 前tiền 前tiền 因nhân 力lực 故cố 。

    順thuận 世thế 外ngoại 道đạo 等đẳng 問vấn 云vân 。

    如như 孔khổng 雀tước 文văn 彩thải 未vị 見kiến 有hữu 誰thùy 造tạo 作tác 。 蓮liên 花hoa 瓣# 之chi 柔nhu 軟nhuyễn 。 刺thứ 之chi 尖tiêm 銳duệ 絕tuyệt 無vô 作tác 者giả 為vi 之chi 造tạo 作tác 。 從tùng 其kỳ 體thể 性tánh 自tự 出xuất 生sanh 也dã 。

    彼bỉ 不bất 應ưng 理lý 。 世thế 間gian 現hiện 量lượng 。 稻đạo 穀cốc 等đẳng 通thông 常thường 內nội 外ngoại 之chi 物vật 。 悉tất 見kiến 有hữu 能năng 生sanh 之chi 因nhân 故cố 。 蓮liên 花hoa 莖hành 之chi 色sắc 。 葉diệp 之chi 數số 等đẳng 。 果quả 之chi 差sai 別biệt 。 依y 不bất 同đồng 之chi 因nhân 之chi 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 因nhân 之chi 不bất 同đồng 差sai 別biệt 復phục 因nhân 何hà 而nhi 生sanh 。 即tức 由do 前tiền 因nhân 不bất 同đồng 之chi 差sai 別biệt 而nhi 生sanh 。 何hà 故cố 若nhược 因nhân 不bất 同đồng 。 因nhân 之chi 即tức 能năng 生sanh 不bất 同đồng 之chi 果quả 。 無vô 不bất 能năng 如như 是thị 之chi 過quá 。 彼bỉ 即tức 由do 前tiền 因nhân 之chi 力lực 。 由do 不bất 同đồng 之chi 因nhân 。 能năng 生sanh 別biệt 別biệt 不bất 同đồng 之chi 果quả 故cố 。 故cố 此thử 諸chư 有hữu 法pháp 非phi 無vô 因nhân 。 有hữu 時thời 有hữu 處xứ 見kiến 其kỳ 生sanh 故cố 。

    辰thần 二nhị 。 破phá 從tùng 他tha 常thường 因nhân 生sanh 。 分phần/phân 三tam 。

    巳tị 一nhất 。 問vấn 自tự 在tại 之chi 義nghĩa 而nhi 破phá 。 巳tị 二nhị 。 若nhược 是thị 常thường 者giả 。 不bất 可khả 為vi 一nhất 切thiết 具cụ 緣duyên 之chi 因nhân 。 巳tị 三tam 。 破phá 常thường 住trụ 微vi 塵trần 無vô 因nhân 如như 已dĩ 說thuyết 竟cánh 應ưng 憶ức 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 自tự 在tại 是thị 眾chúng 生sanh 因nhân 。 請thỉnh 問vấn 何hà 為vi 自tự 在tại 義nghĩa 。

    若nhược 於ư 大đại 等đẳng 如như 是thị 言ngôn 。 僅cận 有hữu 空không 名danh 徒đồ 疲bì 苦khổ 。

    然nhiên 而nhi 大đại 等đẳng 有hữu 多đa 物vật 。 無vô 常thường 不bất 動động 亦diệc 非phi 天thiên 。

    足túc 所sở 踐tiễn 履lý 性tánh 不bất 淨tịnh 。 是thị 故cố 彼bỉ 非phi 自tự 在tại 體thể 。

    自tự 在tại 非phi 空không 不bất 動động 故cố 。 非phi 我ngã 義nghĩa 如như 前tiền 破phá 竟cánh 。

    昨tạc 所sở 思tư 維duy 能năng 作tác 者giả 。 非phi 所sở 思tư 維duy 依y 何hà 說thuyết 。

    勝thắng 論luận 師sư 分phân 別biệt 論luận 及cập 數số 論luận 師sư 一nhất 類loại 。 許hứa 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 者giả 云vân 。

    彼bỉ 自tự 在tại 自tự 生sanh 之chi 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 於ư 身thân 處xứ 受thọ 用dụng 一nhất 切thiết 悉tất 先tiên 存tồn 心tâm 造tạo 作tác 為vi 眾chúng 生sanh 之chi 因nhân 。

    若nhược 問vấn 請thỉnh 說thuyết 何hà 為vi 自tự 在tại 之chi 義nghĩa 。 若nhược 言ngôn 由do 地địa 等đẳng 諸chư 大đại 增tăng 減giảm 。 能năng 令linh 果quả 增tăng 減giảm 。 故cố 即tức 是thị 諸chư 大đại 。 誠thành 如như 是thị 。 由do 大đại 增tăng 減giảm 。 令linh 果quả 增tăng 減giảm 。 我ngã 等đẳng 固cố 亦diệc 許hứa 。 義nghĩa 無vô 差sai 別biệt 。 唯duy 名danh 不bất 同đồng 。 何hà 苦khổ 疲bì 勞lao 。 以dĩ 大đại 執chấp 善thiện 成thành 立lập 自tự 在tại 。 不bất 應ưng 徒đồ 疲bì 勞lao 也dã 。 言ngôn 然nhiên 而nhi 者giả 謂vị 常thường 無vô 常thường 等đẳng 義nghĩa 。 有hữu 大đại 差sai 別biệt 。 此thử 不bất 應ưng 為vi 自tự 在tại 也dã 。 地địa 等đẳng 諸chư 大đại 多đa 物vật 自tự 性tánh 。 生sanh 滅diệt 無vô 常thường 。 於ư 生sanh 果quả 無vô 先tiên 存tồn 心tâm 之chi 動động 搖dao 。 大đại 非phi 是thị 天thiên 。 為vi 足túc 等đẳng 所sở 踐tiễn 履lý 。 是thị 不bất 淨tịnh 故cố 。 非phi 自tự 在tại 體thể 。 於ư 常thường 一nhất 能năng 生sanh 果quả 者giả 。 許hứa 為vi 先tiên 存tồn 心tâm 之chi 天thiên 。 許hứa 非phi 不bất 淨tịnh 為vi 所sở 踐tiễn 履lý 者giả 故cố 。 若nhược 言ngôn 虛hư 空không 是thị 自tự 在tại 。 虛hư 空không （# 有hữu 法pháp ）# 非phi 自tự 在tại 。 不bất 為vi 果quả 義nghĩa 動động 故cố 。 常thường 我ngã 亦diệc 非phi 自tự 在tại 。 彼bỉ 物vật 心tâm 二nhị 者giả 前tiền 已dĩ 破phá 竟cánh 故cố 。 若nhược 謂vị 自tự 在tại 是thị 不bất 可khả 思tư 維duy 之chi 能năng 作tác 者giả 。 則tắc 無vô 彼bỉ 諸chư 過quá 。 彼bỉ 復phục 何hà 故cố 是thị 所sở 思tư 維duy 故cố 成thành 能năng 作tác 者giả 。 汝nhữ 亦diệc 不bất 知tri 。 自tự 在tại 為vi 誰thùy 故cố 。

    巳tị 二nhị 。 若nhược 是thị 常thường 者giả 。 不bất 可khả 為vi 一nhất 切thiết 具cụ 緣duyên 之chi 因nhân 。

    彼bỉ 欲dục 生sanh 者giả 是thị 何hà 果quả 。 我ngã 及cập 地địa 等đẳng 諸chư 四tứ 大đại 。

    自tự 在tại 體thể 性tánh 豈khởi 非phi 常thường 。 能năng 知tri 從tùng 於ư 所sở 知tri 生sanh 。

    無vô 始thỉ 苦khổ 樂lạc 從tùng 業nghiệp 生sanh 。 是thị 彼bỉ 自tự 在tại 何hà 所sở 生sanh 。

    若nhược 因nhân 從tùng 於ư 無vô 始thỉ 有hữu 。 果quả 亦diệc 云vân 何hà 當đương 有hữu 始thỉ 。

    自tự 在tại 何hà 不bất 常thường 生sanh 果quả 。 彼bỉ 不bất 應ưng 復phục 觀quán 待đãi 餘dư 。

    若nhược 無vô 一nhất 法pháp 非phi 彼bỉ 造tạo 。 彼bỉ 造tạo 此thử 果quả 復phục 待đãi 誰thùy 。

    若nhược 待đãi 眾chúng 緣duyên 聚tụ 會hội 生sanh 。 自tự 在tại 應ưng 非phi 自tự 在tại 因nhân 。

    聚tụ 時thời 無vô 力lực 令linh 不bất 生sanh 。 不bất 聚tụ 無vô 力lực 令linh 彼bỉ 生sanh 。

    自tự 在tại 若nhược 作tác 所sở 不bất 欲dục 。 彼bỉ 應ưng 為vi 他tha 所sở 自tự 在tại 。

    若nhược 作tác 仍nhưng 隨tùy 欲dục 而nhi 作tác 。 彼bỉ 於ư 自tự 在tại 何hà 所sở 有hữu 。

    問vấn 云vân 。

    若nhược 苦khổ 樂lạc 等đẳng 受thọ 。 是thị 從tùng 先tiên 業nghiệp 等đẳng 生sanh 。 何hà 為vì 汝nhữ 所sở 許hứa 自tự 在tại 欲dục 生sanh 之chi 果quả 。 若nhược 答đáp 是thị 我ngã 。 彼bỉ 不bất 應ưng 理lý 。 彼bỉ 我ngã 及cập 地địa 等đẳng 及cập 自tự 在tại 自tự 同đồng 類loại 之chi 後hậu 來lai 體thể 性tánh 隨tùy 一nhất 。 皆giai 應ưng 非phi 自tự 在tại 所sở 作tác 。 我ngã 及cập 四tứ 大đại 微vi 塵trần 及cập 自tự 在tại 等đẳng 。 豈khởi 非phi 常thường 耶da 。 既ký 許hứa 是thị 常thường 。 於ư 彼bỉ 不bất 應ưng 。 有hữu 能năng 生sanh 所sở 生sanh 故cố 。 故cố 先tiên 顯hiển 現hiện 根căn 識thức 等đẳng 從tùng 所sở 知tri 青thanh 等đẳng 生sanh 故cố 。 無vô 始thỉ 以dĩ 來lai 。 苦khổ 樂lạc 受thọ 從tùng 善thiện 不bất 善thiện 業nghiệp 生sanh 故cố 。 當đương 說thuyết 彼bỉ 自tự 在tại 所sở 生sanh 何hà 果quả 。 無vô 彼bỉ 所sở 生sanh 果quả 故cố 。 自tự 在tại 因nhân 既ký 是thị 常thường 實thật 。 彼bỉ 若nhược 無vô 始thỉ 。 今kim 苦khổ 樂lạc 等đẳng 果quả 云vân 何hà 有hữu 始thỉ 。 彼bỉ 久cửu 遠viễn 之chi 受thọ 亦diệc 能năng 為vi 無vô 始thỉ 時thời 來lai 。 生sanh 起khởi 之chi 實thật 因nhân 。 是thị 無vô 始thỉ 故cố 。 彼bỉ 自tự 在tại 云vân 何hà 不bất 能năng 。 常thường 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 。 凡phàm 彼bỉ 生sanh 一nhất 切thiết 果quả 。 待đãi 餘dư 緣duyên 故cố 。 若nhược 無vô 自tự 在tại 。 所sở 不bất 造tạo 之chi 果quả 。 自tự 在tại 生sanh 果quả 復phục 待đãi 何hà 緣duyên 。 若nhược 計kế 是thị 俱câu 有hữu 因nhân 。 彼bỉ 亦diệc 應ưng 是thị 自tự 在tại 所sở 造tạo 。 彼bỉ 造tạo 之chi 即tức 可khả 故cố 。 若nhược 自tự 在tại 生sanh 果quả 待đãi 俱câu 有hữu 因nhân 。 正chánh 因nhân 及cập 俱câu 有hữu 因nhân 聚tụ 會hội 為vi 因nhân 。 應ưng 非phi 自tự 在tại 有hữu 自tự 主chủ 之chi 因nhân 。 因nhân 緣duyên 聚tụ 會hội 。 自tự 在tại 無vô 力lực 令linh 不bất 生sanh 果quả 。 若nhược 不bất 聚tụ 會hội 。 自tự 在tại 亦diệc 無vô 力lực 能năng 生sanh 起khởi 故cố 。 若nhược 自tự 在tại 雖tuy 不bất 欲dục 。 仍nhưng 由do 業nghiệp 力lực 。 生sanh 地địa 獄ngục 等đẳng 苦khổ 果quả 。 彼bỉ 自tự 在tại 應ưng 為vi 他tha 所sở 自tự 在tại 。 則tắc 壞hoại 自tự 有hữu 自tự 在tại 。 能năng 生sanh 一nhất 切thiết 。 彼bỉ 自tự 在tại 若nhược 欲dục 造tạo 果quả 而nhi 後hậu 造tạo 。 亦diệc 成thành 唯duy 依y 求cầu 果quả 之chi 欲dục 而nhi 轉chuyển 。 由do 欲dục 造tạo 果quả 。 彼bỉ 於ư 自tự 在tại 何hà 有hữu 。 欲dục 無vô 常thường 故cố 。

    巳tị 三tam 。 破phá 常thường 住trụ 微vi 塵trần 無vô 因nhân 如như 已dĩ 說thuyết 竟cánh 應ưng 知tri 。

    若nhược 以dĩ 常thường 住trụ 塵trần 為vi 因nhân 。 彼bỉ 等đẳng 亦diệc 前tiền 所sở 遮già 竟cánh 。

    分phân 別biệt 論luận 師sư 說thuyết 微vi 塵trần 常thường 。 為vi 種chủng 種chủng 眾chúng 生sanh 之chi 作tác 者giả 。 彼bỉ 等đẳng 亦diệc 以dĩ 前tiền 破phá 無vô 方phương 分phần/phân 微vi 塵trần 之chi 理lý 已dĩ 遮già 竟cánh 。 於ư 已dĩ 死tử 者giả 。 不bất 應ưng 復phục 刑hình 楚sở 也dã 。

    辰thần 三tam 。 破phá 從tùng 常thường 神thần 我ngã 生sanh 。 分phần/phân 二nhị 。

    巳tị 一nhất 。 安an 立lập 所sở 許hứa 。 巳tị 二nhị 。 於ư 彼bỉ 出xuất 難nạn/nan 。 今kim 初sơ 。

    神thần 我ngã 常thường 為vi 有hữu 情tình 因nhân 。 是thị 數số 論luận 師sư 之chi 所sở 許hứa 。

    所sở 謂vị 情tình 塵trần 暗ám 三tam 法pháp 。 彼bỉ 德đức 平bình 等đẳng 而nhi 住trụ 者giả 。

    彼bỉ 說thuyết 是thị 名danh 為vi 神thần 我ngã 。 不bất 平bình 等đẳng 者giả 名danh 眾chúng 生sanh 。

    數số 論luận 師sư 云vân 。

    自tự 性tánh 生sanh 大đại 。 大đại 生sanh 我ngã 慢mạn 。 我ngã 慢mạn 生sanh 十thập 六lục 種chủng 積tích 聚tụ 。 十thập 六lục 為vi 變biến 異dị 。 士sĩ 夫phu 非phi 自tự 性tánh 非phi 變biến 異dị 。 於ư 所sở 知tri 二nhị 十thập 五ngũ 之chi 內nội 。 神thần 我ngã 是thị 常thường 是thị 一nhất 。 具cụ 五ngũ 相tương/tướng 。 彼bỉ 是thị 種chủng 種chủng 變biến 異dị 眾chúng 生sanh 之chi 因nhân 。 此thử 數số 論luận 所sở 許hứa 也dã 。 苦khổ 樂lạc 捨xả 三tam 之chi 相tướng 。 所sở 謂vị 情tình 塵trần 暗ám 之chi 三tam 德đức 。 平bình 等đẳng 之chi 分phần 位vị 。 稱xưng 為vi 神thần 我ngã 。 彼bỉ 三tam 不bất 平bình 等đẳng 者giả 。 是thị 眾chúng 生sanh 。 稱xưng 為vi 變biến 異dị 。

    巳tị 二nhị 。 於ư 彼bỉ 出xuất 難nạn/nan 。 分phần/phân 二nhị 。

    午ngọ 一nhất 。 正chánh 說thuyết 。 午ngọ 二nhị 。 明minh 中trung 觀quán 師sư 無vô 相tướng 同đồng 過quá 。 初sơ 中trung 分phần/phân 三tam 。

    未vị 一nhất 。 破phá 神thần 我ngã 無vô 分phần/phân 常thường 而nhi 為vi 諸chư 變biến 異dị 之chi 自tự 性tánh 。 未vị 二nhị 。 破phá 是thị 常thường 。 未vị 三tam 。 破phá 無vô 先tiên 無vô 新tân 生sanh 之chi 果quả 。 今kim 初sơ 。

    於ư 一nhất 法pháp 有hữu 三tam 自tự 性tánh 。 不bất 應ưng 理lý 故cố 神thần 我ngã 無vô 。

    如như 是thị 三tam 德đức 亦diệc 有hữu 非phi 。 彼bỉ 亦diệc 各các 有hữu 三tam 相tương/tướng 故cố 。

    德đức 等đẳng 無vô 故cố 亦diệc 甚thậm 難nan 。 說thuyết 彼bỉ 聲thanh 等đẳng 體thể 性tánh 有hữu 。

    於ư 諸chư 無vô 情tình 衣y 等đẳng 法pháp 。 說thuyết 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 亦diệc 不bất 然nhiên 。

    若nhược 諸chư 法pháp 為vi 彼bỉ 因nhân 性tánh 。 諸chư 法pháp 豈khởi 非phi 已dĩ 觀quán 竟cánh 。

    汝nhữ 之chi 因nhân 亦diệc 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 性tánh 。 衣y 等đẳng 亦diệc 非phi 神thần 我ngã 生sanh 。

    若nhược 從tùng 衣y 等đẳng 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 衣y 等đẳng 無vô 時thời 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 無vô 。

    若nhược 所sở 知tri （# 有hữu 法pháp ）# 色sắc 等đẳng 。 與dữ 無vô 分phần/phân 神thần 我ngã 一nhất 。 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 三tam 自tự 性tánh 。 彼bỉ 不bất 應ưng 理lý 。 不bất 應ưng 是thị 一nhất 故cố 。 若nhược 無vô 一nhất 亦diệc 無vô 多đa 。 應ưng 成thành 無vô 也dã 。 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 無vô 三tam 德đức 自tự 性tánh 之chi 無vô 分phần/phân 神thần 我ngã 也dã 。 如như 是thị 德đức 體thể 性tánh 亦diệc 非phi 一nhất 實thật 。 彼bỉ 亦diệc 別biệt 別biệt 各các 各các 有hữu 三tam 相tương/tướng 故cố 。 如như 是thị 觀quán 察sát 。 若nhược 無vô 三tam 德đức 等đẳng 分phân 之chi 神thần 我ngã 。 聲thanh 等đẳng 有hữu 亦diệc 甚thậm 難nan 。 彼bỉ 許hứa 五ngũ 唯duy 為vi 神thần 我ngã 之chi 相tướng 故cố 。 是thị 無vô 心tâm 之chi 物vật 故cố 。 若nhược 於ư 衣y 等đẳng 有hữu 法Pháp 樂lạc 等đẳng 成thành 就tựu 。 於ư 一nhất 物vật 自tự 性tánh 中trung 應ưng 成thành 有hữu 亦diệc 非phi 有hữu 。 諸chư 衣y 等đẳng 變biến 異dị 物vật 。 為vi 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 因nhân 之chi 自tự 性tánh 若nhược 諦đế 實thật 。 諸chư 法pháp 諦đế 實thật 成thành 就tựu 非phi 已dĩ 觀quán 察sát 竟cánh 。 諦đế 實thật 已dĩ 破phá 竟cánh 故cố 。 如như 汝nhữ 所sở 許hứa 。 衣y 等đẳng 因nhân 亦diệc 是thị 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 等đẳng 分phân 之chi 神thần 我ngã 性tánh 。 則tắc 亦diệc 無vô 從tùng 彼bỉ 神thần 我ngã 而nhi 生sanh 衣y 等đẳng 。 神thần 我ngã 無vô 故cố 。 若nhược 從tùng 衣y 等đẳng 而nhi 生sanh 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 後hậu 衣y 等đẳng 無vô 故cố 。 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 等đẳng 分phân 之chi 神thần 我ngã 亦diệc 應ưng 無vô 。 無vô 因nhân 之chi 果quả 無vô 故cố 。 不bất 應ưng 許hứa 爾nhĩ 。 許hứa 神thần 我ngã 常thường 實thật 故cố 。

    未vị 二nhị 。 破phá 是thị 常thường 。

    若nhược 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 是thị 常thường 性tánh 。 終chung 不bất 應ưng 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。

    若nhược 有hữu 實thật 法pháp 顯hiển 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 。 受thọ 時thời 何hà 故cố 不bất 取thủ 相tương/tướng 。

    若nhược 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 性tánh 轉chuyển 微vi 細tế 。 粗thô 細tế 苦khổ 樂lạc 云vân 何hà 分phần/phân 。

    若nhược 謂vị 捨xả 粗thô 故cố 成thành 細tế 。 彼bỉ 粗thô 細tế 等đẳng 性tánh 無vô 常thường 。

    如như 是thị 云vân 何hà 不bất 應ưng 許hứa 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 無vô 常thường 性tánh 。

    若nhược 粗thô 從tùng 樂nhạo/nhạc/lạc 出xuất 非phi 餘dư 。 樂nhạo/nhạc/lạc 顯hiển 明minh 是thị 無vô 常thường 性tánh 。

    樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 自tự 性tánh 常thường 亦diệc 終chung 不bất 應ưng 有hữu 。 非phi 有hữu 如như 是thị 量lượng 所sở 緣duyên 故cố 。 若nhược 樂nhạo/nhạc/lạc 之chi 顯hiển 現hiện 有hữu 常thường 實thật 。 生sanh 苦khổ 之chi 時thời 。 何hà 故cố 不bất 亦diệc 取thủ 樂nhạo/nhạc/lạc 受thọ 。 應ưng 亦diệc 取thủ 也dã 。 若nhược 其kỳ 時thời 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 性tánh 轉chuyển 微vi 細tế 。 已dĩ 捨xả 其kỳ 粗thô 。 云vân 何hà 成thành 細tế 。 應ưng 非phi 細tế 也dã 。 是thị 常thường 故cố 。 捨xả 細tế 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 成thành 粗thô 。 捨xả 粗thô 等đẳng 成thành 細tế 。 轉chuyển 變biến 故cố 。 彼bỉ 粗thô 細tế 等đẳng 應ưng 成thành 無vô 常thường 性tánh 。 如như 是thị 一nhất 切thiết 。 實thật （# 有hữu 法pháp ）# 。 云vân 何hà 不bất 許hứa 是thị 無vô 常thường 性tánh 。 理lý 應ưng 許hứa 爾nhĩ 。 自tự 性tánh 異dị 轉chuyển 為vi 異dị 故cố 。 又hựu 粗thô 從tùng 樂nhạo/nhạc/lạc 成thành 。 是thị 否phủ/bĩ 餘dư 實thật 物vật 。 若nhược 是thị 餘dư 實thật 物vật 。 雖tuy 遮già 粗thô 仍nhưng 受thọ 樂lạc 。 則tắc 壞hoại 顯hiển 受thọ 之chi 樂lạc 即tức 是thị 粗thô 樂nhạo/nhạc/lạc 。 若nhược 非phi 餘dư 實thật 物vật 。 樂nhạo/nhạc/lạc 亦diệc 成thành 顯hiển 現hiện 無vô 常thường 性tánh 。 若nhược 破phá 粗thô 。 亦diệc 破phá 樂nhạo/nhạc/lạc 也dã 。 若nhược 許hứa 則tắc 壞hoại 樂nhạo/nhạc/lạc 等đẳng 自tự 性tánh 常thường 也dã 。

    未vị 三tam 。 破phá 無vô 先tiên 無vô 新tân 生sanh 之chi 果quả 。

    若nhược 計kế 因nhân 時thời 所sở 無vô 法pháp 。 果quả 悉tất 不bất 生sanh 本bổn 無vô 故cố 。

    顯hiển 明minh 本bổn 無vô 今kim 始thỉ 生sanh 。 雖tuy 非phi 汝nhữ 許hứa 性tánh 安an 住trụ 。

    若nhược 因nhân 果quả 性tánh 不bất 異dị 住trụ 。 食thực 粥chúc 當đương 成thành 食thực 不bất 淨tịnh 。

    亦diệc 復phục 當đương 以dĩ 棉# 衣y 價giá 。 貿mậu 棉# 種chủng 子tử 覆phú 其kỳ 身thân 。

    若nhược 世thế 愚ngu 夫phu 不bất 達đạt 此thử 。 汝nhữ 師sư 見kiến 因nhân 果quả 同đồng 時thời 。

    彼bỉ 所sở 安an 立lập 汝nhữ 亦diệc 知tri 。 云vân 何hà 世thế 人nhân 不bất 違vi 此thử 。

    若nhược 世thế 所sở 見kiến 非phi 量lượng 性tánh 。 世thế 見kiến 顯hiển 現hiện 亦diệc 非phi 實thật 。

    若nhược 計kế 生sanh 則tắc 因nhân 時thời 應ưng 有hữu 。 因nhân 時thời 無vô 者giả 。 果quả 時thời 決quyết 不bất 能năng 生sanh 。 因nhân 之chi 自tự 性tánh 中trung 無vô 故cố 。 汝nhữ 生sanh 之chi 義nghĩa 云vân 何hà 。 若nhược 謂vị 自tự 性tánh 雖tuy 先tiên 有hữu 。 心tâm 於ư 境cảnh 暫tạm 時thời 先tiên 未vị 顯hiển 現hiện 。 現hiện 方phương 顯hiển 現hiện 也dã 。 現hiện 時thời 顯hiển 現hiện 因nhân 時thời 無vô 者giả 若nhược 許hứa 為vi 生sanh 。 先tiên 無vô 新tân 生sanh 之chi 果quả 。 汝nhữ 雖tuy 不bất 許hứa 。 而nhi 許hứa 安an 住trụ 體thể 是thị 其kỳ 義nghĩa 。 僅cận 唯duy 名danh 言ngôn 不bất 許hứa 也dã 。 又hựu 謂vị 汝nhữ 雖tuy 不bất 許hứa 顯hiển 現hiện 變biến 異dị 本bổn 無vô 新tân 生sanh 。 然nhiên 雖tuy 許hứa 其kỳ 安an 住trụ 也dã 。 若nhược 果quả 在tại 因nhân 中trung 不bất 異dị 體thể 住trụ 。 食thực 粥chúc 應ưng 成thành 食thực 不bất 淨tịnh 。 粥chúc 之chi 自tự 性tánh 與dữ 不bất 淨tịnh 之chi 自tự 性tánh 。 是thị 無vô 分phần/phân 一nhất 體thể 故cố 。 若nhược 許hứa 神thần 我ngã 自tự 體thể 。 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 。 實thật 際tế 。 勝thắng 義nghĩa 。 為vi 無vô 分phân 之chi 常thường 法pháp 。 則tắc 許hứa 粥chúc 之chi 自tự 性tánh 與dữ 不bất 淨tịnh 自tự 性tánh 一nhất 。 又hựu 復phục 應ưng 以dĩ 棉# 之chi 價giá 購# 棉# 種chủng 子tử 而nhi 衣y 著trước 之chi 。 應ưng 可khả 衣y 著trước 。 棉# 衣y 之chi 自tự 性tánh 。 與dữ 棉# 種chủng 子tử 之chi 自tự 性tánh 。 是thị 無vô 分phân 之chi 一nhất 故cố 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 二nhị 自tự 性tánh 一nhất 。 而nhi 世thế 間gian 愚ngu 迷mê 。 不bất 見kiến 因nhân 時thời 有hữu 果quả 。 故cố 不bất 著trước 棉# 種chủng 。 然nhiên 汝nhữ 數số 論luận 之chi 師sư 洲châu 生sanh 仙tiên 人nhân 等đẳng 許hứa 為vì 一Nhất 切Thiết 智Trí 者giả 。 知tri 因nhân 時thời 有hữu 果quả 而nhi 安an 立lập 者giả 。 汝nhữ 亦diệc 知tri 之chi 。 汝nhữ 食thực 粥chúc 亦diệc 成thành 食thực 不bất 淨tịnh 。 汝nhữ 宗tông 世thế 間gian 人nhân 亦diệc 知tri 彼bỉ 性tánh 。 云vân 何hà 不bất 見kiến 。 因nhân 時thời 有hữu 果quả 。 亦diệc 應ưng 能năng 見kiến 。 知tri 彼bỉ 數số 論luận 所sở 安an 立lập 因nhân 時thời 有hữu 果quả 故cố 。 又hựu 前tiền 句cú 言ngôn 許hứa 知tri 此thử 義nghĩa 之chi 汝nhữ 師sư 。 亦diệc 見kiến 不bất 著trước 棉# 種chủng 而nhi 著trước 布bố 衣y 。 顯hiển 見kiến 因nhân 時thời 無vô 果quả 也dã 。 若nhược 謂vị 世thế 間gian 所sở 見kiến 非phi 量lượng 性tánh 不bất 了liễu 達đạt 者giả 。 然nhiên 世thế 間gian 人nhân 見kiến 顯hiển 現hiện 變biến 異dị 現hiện 行hành 之chi 自tự 性tánh 。 亦diệc 應ưng 非phi 諦đế 實thật 。 世thế 間gian 之chi 見kiến 非phi 量lượng 故cố 。

    午ngọ 二nhị 。 明minh 中trung 觀quán 師sư 無vô 相tướng 同đồng 過quá 。

    若nhược 彼bỉ 量lượng 非phi 勝thắng 義nghĩa 量lượng 。 彼bỉ 所sở 量lượng 豈khởi 非phi 虛hư 妄vọng 。

    以dĩ 是thị 為vi 因nhân 汝nhữ 所sở 修tu 。 空không 性tánh 亦diệc 妄vọng 量lượng 妄vọng 故cố 。

    於ư 彼bỉ 實thật 相tướng 不bất 能năng 觸xúc 。 空không 法pháp 無vô 實thật 非phi 所sở 取thủ 。

    是thị 故cố 任nhậm 何hà 虛hư 妄vọng 法pháp 。 顯hiển 彼bỉ 非phi 實thật 亦diệc 虛hư 妄vọng 。

    如như 於ư 夢mộng 中trung 見kiến 子tử 死tử 。 思tư 彼bỉ 事sự 無vô 之chi 分phần 別biệt 。

    能năng 遮già 分phân 別biệt 彼bỉ 事sự 有hữu 。 彼bỉ 能năng 遮già 亦diệc 是thị 虛hư 妄vọng 。

    若nhược 謂vị 如như 汝nhữ 所sở 許hứa 。 應ưng 彼bỉ 亦diệc 非phi 勝thắng 義nghĩa 量lượng 。 依y 彼bỉ 虛hư 妄vọng 量lượng 。 能năng 量lượng 所sở 量lượng 。 亦diệc 不bất 成thành 非phi 如như 量lượng 成thành 之chi 顛điên 例lệ 虛hư 妄vọng 。 能năng 緣duyên 量lượng 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 修tu 汝nhữ 所sở 許hứa 之chi 空không 性tánh 。 不bất 應ưng 非phi 顛điên 倒đảo 。 彼bỉ 能năng 緣duyên 之chi 量lượng 。 是thị 虛hư 妄vọng 故cố 。 所sở 知tri （# 有hữu 法pháp ）# 對đối 我ngã 等đẳng 能năng 緣duyên 空không 性tánh 之chi 量lượng 虛hư 妄vọng 。 及cập 依y 彼bỉ 安an 立lập 之chi 空không 性tánh 亦diệc 是thị 虛hư 妄vọng 。 極cực 為vi 應ưng 理lý 。 以dĩ 分phân 別biệt 破phá 諦đế 實thật 之chi 決quyết 定định 能năng 破phá 。 依y 現hiện 起khởi 所sở 破phá 之chi 相tướng 而nhi 轉chuyển 故cố 。 彼bỉ 應ưng 爾nhĩ 。 所sở 分phân 別biệt 之chi 法pháp 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 分phân 別biệt 心tâm 不bất 觸xúc 知tri 。 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 相tướng 不bất 現hiện 起khởi 。 於ư 彼bỉ 諦đế 實thật 空không 之chi 法pháp 諦đế 實thật 無vô 有hữu 。 非phi 分phân 別biệt 心tâm 所sở 取thủ 故cố 。 是thị 故cố 凡phàm 所sở 破phá 。 虛hư 妄vọng 之chi 法pháp 。 彼bỉ 非phi 有hữu 破phá 故cố 。 彼bỉ 所sở 破phá 顯hiển 現hiện 實thật 無vô 是thị 虛hư 妄vọng 也dã 。 前tiền 喻dụ 於ư 分phân 別biệt 心tâm 前tiền 。 石thạch 女nữ 兒nhi 之chi 相tướng 不bất 現hiện 。 石thạch 女nữ 兒nhi 死tử 之chi 相tướng 亦diệc 不bất 現hiện 也dã 。 若nhược 能năng 破phá 所sở 破phá 之chi 諦đế 實thật 空không 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 覺giác 知tri 比tỉ 量lượng 前tiền 諦đế 實thật 空không 之chi 顯hiển 現hiện 。 亦diệc 應ưng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 若nhược 爾nhĩ 。 則tắc 無vô 獨độc 一nhất 能năng 破phá 之chi 積tích 聚tụ 。 彼bỉ 顯hiển 現hiện 所sở 破phá 諦đế 實thật 。 顯hiển 現hiện 諦đế 實thật 亦diệc 應ưng 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 彼bỉ 無vô 故cố 。 彼bỉ 能năng 破phá 之chi 諦đế 實thật 空không 。 亦diệc 是thị 虛hư 妄vọng 。 諦đế 實thật 不bất 成thành 。 此thử 根căn 本bổn 《# 智trí 論luận 》# 云vân 。

    若nhược 稍sảo 有hữu 人nhân 空không

    等đẳng 之chi 義nghĩa 也dã 。 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 總tổng 體thể 未vị 現hiện 起khởi 。 諦đế 實thật 空không 不bất 能năng 善thiện 決quyết 定định 。 於ư 取thủ 空không 性tánh 決quyết 定định 所sở 破phá 之chi 量lượng 應ưng 須tu 善thiện 巧xảo 也dã 。 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 譬thí 如như 夢mộng 中trung 見kiến 子tử 死tử 。 無vô 子tử 想tưởng 之chi 分phần 別biệt 。 為vi 有hữu 子tử 想tưởng 之chi 分phần 別biệt 所sở 遮già 。 如như 夢mộng 境cảnh 所sở 對đối 治trị 能năng 對đối 治trị 二nhị 者giả 。 皆giai 是thị 虛hư 妄vọng 。 如như 是thị 虛hư 妄vọng 。 之chi 能năng 對đối 治trị 。 能năng 摧tồi 伏phục 虛hư 妄vọng 之chi 所sở 對đối 治trị 。 以dĩ 虛hư 妄vọng 量lượng 緣duyên 虛hư 妄vọng 之chi 所sở 量lượng 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 數số 論luận 師sư 許hứa 一nhất 切thiết 所sở 知tri 。 諦đế 實thật 成thành 就tựu 。 不bất 知tri 由do 虛hư 妄vọng 量lượng 安an 立lập 。 故cố 不bất 相tương 等đẳng 也dã 。

    辰thần 四tứ 。 結kết 破phá 無vô 因nhân 義nghĩa 。

    故cố 依y 是thị 理lý 以dĩ 觀quán 察sát 。 絕tuyệt 無vô 無vô 因nhân 而nhi 有hữu 者giả 。

    以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 依y 如như 前tiền 說thuyết 之chi 理lý 智trí 辨biện 觀quán 。 不bất 惟duy 無vô 從tùng 自tự 在tại 神thần 我ngã 等đẳng 不bất 同đồng 之chi 因nhân 而nhi 生sanh 者giả 。 且thả 亦diệc 絕tuyệt 無vô 無vô 因nhân 能năng 生sanh 之chi 果quả 。 此thử 結kết 破phá 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 也dã 。

    辰thần 五ngũ 。 破phá 從tùng 自tự 他tha 生sanh 。

    若nhược 別biệt 別biệt 住trụ 若nhược 總tổng 集tập 。 諸chư 緣duyên 悉tất 非phi 彼bỉ 依y 處xứ 。

    彼bỉ 既ký 不bất 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 。 於ư 此thử 不bất 住trụ 不bất 他tha 往vãng 。

    此thử 四tứ 句cú 頌tụng 亦diệc 可khả 結kết 。 明minh 破phá 從tùng 三tam 邊biên 生sanh 。 亦diệc 可khả 明minh 破phá 從tùng 自tự 他tha 二nhị 者giả 生sanh 之chi 理lý 也dã 。 苗miêu 芽nha 等đẳng 果quả 。 非phi 住trụ 於ư 水thủy 土thổ/độ 暖noãn 濕thấp 等đẳng 別biệt 別biệt 之chi 諸chư 緣duyên 中trung 。 亦diệc 非phi 自tự 性tánh 總tổng 攝nhiếp 諸chư 緣duyên 如như 盤bàn 盛thịnh 棗táo 之chi 狀trạng 而nhi 住trụ 。 彼bỉ 果quả 若nhược 有hữu 應ưng 可khả 為vi 所sở 緣duyên 。 而nhi 非phi 所sở 緣duyên 故cố 。 其kỳ 時thời 亦diệc 非phi 有hữu 。 緣duyên 相tương/tướng 未vị 轉chuyển 變biến 。 苗miêu 芽nha 未vị 生sanh 故cố 。 彼bỉ 諸chư 緣duyên 亦diệc 非phi 自tự 餘dư 處xứ 來lai 。 非phi 依y 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 理lý 已dĩ 成thành 就tựu 而nhi 住trụ 。 滅diệt 已dĩ 亦diệc 非phi 往vãng 餘dư 處xứ 。 纖tiêm 毫hào 自tự 性tánh 亦diệc 無vô 。 故cố 從tùng 自tự 生sanh 。 從tùng 他tha 生sanh 。 及cập 從tùng 自tự 他tha 二nhị 者giả 生sanh 皆giai 非phi 也dã 。 總tổng 之chi 。 蘊uẩn 及cập 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 （# 有hữu 法pháp ）# 自tự 性tánh 無vô 生sanh 。 不bất 從tùng 自tự 生sanh 。 不bất 從tùng 他tha 生sanh 。 不bất 從tùng 二nhị 者giả 生sanh 。 亦diệc 不bất 從tùng 無vô 因nhân 生sanh 。 類loại 法pháp 成thành 就tựu 。

    卯mão 二nhị 。 緣duyên 生sanh 之chi 因nhân 。

    愚ngu 迷mê 執chấp 此thử 以dĩ 為vi 實thật 。 別biệt 與dữ 幻huyễn 化hóa 有hữu 何hà 別biệt 。

    凡phàm 幻huyễn 師sư 所sở 幻huyễn 化hóa 物vật 。 依y 諸chư 因nhân 緣duyên 何hà 所sở 化hóa 。

    彼bỉ 生sanh 從tùng 何hà 處xứ 來lai 此thử 。 彼bỉ 滅diệt 何hà 往vãng 當đương 觀quán 察sát 。

    依y 無vô 明minh 等đẳng 有hữu 行hành 等đẳng 。 彼bỉ 因nhân 無vô 故cố 說thuyết 無vô 生sanh 。

    造tạo 作tác 有hữu 故cố 如như 影ảnh 像tượng 。 此thử 中trung 有hữu 何hà 諦đế 實thật 性tánh 。

    此thử 依y 有hữu 染nhiễm 污ô 愚ngu 無vô 明minh 。 所sở 造tạo 作tác 安an 立lập 之chi 實thật 法pháp 。 與dữ 幻huyễn 夢mộng 影ảnh 等đẳng 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 彼bỉ 自tự 性tánh 成thành 就tựu 空không 。 而nhi 顯hiển 現hiện 自tự 性tánh 成thành 就tựu 故cố 。 幻huyễn 師sư 所sở 變biến 幻huyễn 化hóa 。 象tượng 馬mã 等đẳng 物vật 。 彼bỉ 由do 諸chư 因nhân 緣duyên 所sở 幻huyễn 化hóa 之chi 實thật 法pháp 。 若nhược 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 生sanh 時thời 應ưng 從tùng 餘dư 處xứ 來lai 。 滅diệt 時thời 應ưng 往vãng 於ư 餘dư 處xứ 。 其kỳ 所sở 從tùng 來lai 及cập 彼bỉ 所sở 往vãng 。 亦diệc 應ưng 是thị 常thường 。 生sanh 來lai 自tự 性tánh 無vô 故cố 。 故cố 言ngôn 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。 及cập 蘊uẩn （# 有hữu 法pháp ）# 自tự 性tánh 無vô 。 緣duyên 生sanh 故cố 。 喻dụ 如như 影ảnh 像tượng 也dã 。 現hiện 見kiến 所sở 有hữu 行hành 及cập 苗miêu 芽nha 等đẳng 果quả 。 以dĩ 所sở 現hiện 前tiền 無vô 明minh 種chủng 子tử 等đẳng 因nhân 而nhi 生sanh 。 無vô 彼bỉ 諸chư 因nhân 則tắc 不bất 生sanh 。 是thị 造tạo 作tác 則tắc 等đẳng 同đồng 影ảnh 像tượng 。 於ư 彼bỉ 有hữu 何hà 諦đế 實thật 成thành 就tựu 之chi 性tánh 。 無vô 實thật 性tánh 也dã 。 幻huyễn 化hóa 云vân 等đẳng 四tứ 句cú 成thành 。 立lập 緣duyên 生sanh 之chi 因nhân 決quyết 定định 。 次thứ 三tam 句cú 半bán 頌tụng 為vi 因nhân 。 次thứ 半bán 行hành 為ví 喻dụ 。 最tối 後hậu 明minh 立lập 宗tông 也dã 。 樂nhạo/nhạc/lạc 廣quảng 者giả 如như 《# 入nhập 中trung 論luận 廣quảng 解giải 》# 應ưng 知tri 。

    卯mão 三tam 。 有hữu 無vô 生sanh 滅diệt 之chi 因nhân 。 分phần/phân 三tam 。

    辰thần 一nhất 。 立lập 因nhân 破phá 自tự 性tánh 生sanh 。 辰thần 二nhị 。 遮già 自tự 性tánh 滅diệt 。 辰thần 三tam 。 結kết 成thành 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 性tánh 。 今kim 初sơ 。

    若nhược 時thời 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 有hữu 。 何hà 須tu 復phục 待đãi 因nhân 始thỉ 生sanh 。

    若nhược 時thời 彼bỉ 法pháp 自tự 性tánh 無vô 。 彼bỉ 復phục 何hà 須tu 待đãi 因nhân 生sanh 。

    縱túng/tung 以dĩ 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 因nhân 。 不bất 能năng 轉chuyển 變biến 無vô 實thật 理lý 。

    無vô 實thật 時thời 何hà 能năng 有hữu 實thật 。 能năng 生sanh 實thật 有hữu 別biệt 無vô 因nhân 。

    無vô 時thời 不bất 應ưng 成thành 實thật 有hữu 。 云vân 何hà 能năng 生sanh 彼bỉ 法pháp 故cố 。

    若nhược 時thời 彼bỉ 法pháp 未vị 生sanh 起khởi 。 則tắc 於ư 無vô 實thật 未vị 能năng 離ly 。

    若nhược 時thời 未vị 離ly 無vô 實thật 位vị 。 則tắc 不bất 能năng 成thành 彼bỉ 法pháp 有hữu 。

    有hữu 實thật 亦diệc 不bất 能năng 成thành 無vô 。 彼bỉ 自tự 性tánh 應ưng 成thành 二nhị 故cố 。

    法pháp 自tự 性tánh 有hữu 。 何hà 須tu 依y 因nhân 。 彼bỉ 自tự 性tánh 有hữu 不bất 須tu 生sanh 故cố 。 然nhiên 若nhược 無vô 其kỳ 果quả 。 亦diệc 何hà 須tu 有hữu 因nhân 。 彼bỉ 不bất 能năng 生sanh 故cố 。 一nhất 切thiết 果quả 若nhược 因nhân 時thời 無vô 孤cô 獨độc 生sanh 者giả 。 彼bỉ 無vô 不bất 滅diệt 之chi 因nhân 。 是thị 生sanh 滅diệt 也dã 。 若nhược 因nhân 時thời 有hữu 果quả 。 生sanh 滅diệt 亦diệc 數số 論luận 師sư 所sở 許hứa 因nhân 時thời 有hữu 。 及cập 通thông 常thường 所sở 許hứa 自tự 性tánh 有hữu 。 即tức 是thị 滅diệt 已dĩ 生sanh 竟cánh 故cố 不bất 須tu 生sanh 也dã 。 如như 是thị 云vân 者giả 。 出xuất 於ư 理lý 智trí 之chi 道đạo 也dã 。 故cố 許hứa 自tự 性tánh 空không 之chi 因nhân 果quả 。 如như 幻huyễn 及cập 影ảnh 像tượng 也dã 。 成thành 立lập 不bất 實thật 不bất 可khả 為vi 因nhân 所sở 作tác 境cảnh 。 已dĩ 成thành 就tựu 有hữu 則tắc 不bất 須tu 生sanh 。 無vô 者giả 何hà 故cố 不bất 生sanh 。 以dĩ 百bách 千thiên 俱câu 胝chi 因nhân 。 亦diệc 不bất 能năng 令linh 。 無vô 實thật 轉chuyển 為vi 有hữu 實thật 。 誰thùy 亦diệc 不bất 能năng 令linh 。 無vô 實thật 轉chuyển 成thành 實thật 有hữu 故cố 。 若nhược 能năng 轉chuyển 成thành 。 未vị 離ly 無vô 實thật 之chi 分phần 位vị 。 抑ức 已dĩ 離ly 耶da 。 若nhược 未vị 離ly 。 於ư 無vô 實thật 分phần/phân 位vị 。 云vân 何hà 是thị 實thật 。 能năng 不bất 能năng 造tạo 作tác 果quả 義nghĩa 之chi 分phần 位vị 相tương 違vi 故cố 。 若nhược 已dĩ 離ly 從tùng 實thật 與dữ 無vô 實thật 而nhi 成thành 實thật 。 二nhị 因nhân 之chi 外ngoại 別biệt 無vô 異dị 因nhân 故cố 。

    復phục 次thứ 若nhược 未vị 離ly 無vô 實thật 之chi 分phần 位vị 。 無vô 實thật 之chi 時thời 不bất 能năng 有hữu 實thật 。 云vân 何hà 能năng 成thành 有hữu 實thật 。 無vô 時thời 實thật 不bất 生sanh 故cố 。 又hựu 若nhược 已dĩ 離ly 無vô 實thật 之chi 分phần 位vị 而nhi 生sanh 。 法pháp 不bất 能năng 生sanh 與dữ 法pháp 無vô 。 不bất 能năng 相tương 離ly 。 法pháp 無vô 不bất 離ly 。 則tắc 無vô 法pháp 有hữu 之chi 分phần 位vị 。 彼bỉ 二nhị 分phần 位vị 相tương 違vi 故cố 。 如như 無vô 實thật 不bất 成thành 實thật 。 實thật 亦diệc 不bất 成thành 無vô 實thật 。 否phủ/bĩ 則tắc 若nhược 半bán 實thật 半bán 無vô 實thật 。 一nhất 體thể 應ưng 成thành 二nhị 自tự 性tánh 故cố 。 以dĩ 此thử 等đẳng 理lý 。 破phá 畢tất 竟cánh 及cập 實thật 無vô 一nhất 切thiết 之chi 生sanh 也dã 。 苗miêu 芽nha （# 有hữu 法pháp ）# 自tự 性tánh 無vô 生sanh 。 彼bỉ 有hữu 亦diệc 自tự 性tánh 無vô 生sanh 。 無vô 亦diệc 自tự 性tánh 無vô 生sanh 故cố 。 喻dụ 如như 石thạch 女nữ 兒nhi 。 或hoặc 因nhân 時thời 無vô 之chi 生sanh 滅diệt 。 或hoặc 因nhân 時thời 無vô 而nhi 生sanh 時thời 自tự 性tánh 成thành 就tựu 生sanh 滅diệt 。 是thị 所sở 破phá 差sai 別biệt 也dã 。

    辰thần 二nhị 。 遮già 彼bỉ 自tự 性tánh 滅diệt 。

    如như 無vô 生sanh 理lý 亦diệc 無vô 滅diệt 。 彼bỉ 法pháp 亦diệc 非phi 實thật 有hữu 故cố 。

    是thị 故cố 此thử 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 恆hằng 時thời 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 滅diệt 。

    依y 上thượng 文văn 所sở 述thuật 之chi 理lý 。 自tự 性tánh 無vô 生sanh 。 如như 是thị 滅diệt 亦diệc 自tự 性tánh 無vô 。 實thật 亦diệc 自tự 性tánh 無vô 故cố 。 是thị 諸chư 眾chúng 生sanh 。 恆hằng 時thời 自tự 性tánh 。 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 性tánh 本bổn 寂tịch 靜tĩnh 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

    辰thần 三tam 。 結kết 成thành 生sanh 死tử 涅Niết 槃Bàn 平bình 等đẳng 性tánh 。

    眾chúng 生sanh 猶do 如như 夢mộng 幻huyễn 境cảnh 。 若nhược 加gia 觀quán 察sát 如như 芭ba 蕉tiêu 。

    若nhược 涅Niết 槃Bàn 若nhược 不bất 涅Niết 槃Bàn 。 於ư 此thử 性tánh 中trung 無vô 差sai 別biệt 。

    三tam 有hữu 眾chúng 生sanh 如như 夢mộng 。 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 能năng 作tác 所sở 作tác 不bất 相tương 混hỗn 合hợp 。 別biệt 別biệt 安an 住trụ 故cố 。 以dĩ 觀quán 察sát 真Chân 如Như 性tánh 之chi 理lý 智trí 觀quán 察sát 。 猶do 如như 芭ba 蕉tiêu 。 如như 有hữu 其kỳ 象tượng 而nhi 顯hiển 現hiện 。 纖tiêm 毫hào 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 自tự 性tánh 亦diệc 無vô 故cố 。 觀quán 察sát 真Chân 如Như 性tánh 時thời 。 眾chúng 生sanh 非phi 眾chúng 生sanh 。 不bất 以dĩ 唯duy 名danh 言ngôn 安an 立lập 為vi 滿mãn 足túc 。 欲dục 尋tầm 求cầu 安an 立lập 名danh 言ngôn 有hữu 何hà 所sở 依y 。 觀quán 察sát 已dĩ 。 觀quán 察sát 真Chân 如Như 時thời 。 眾chúng 生sanh 不bất 如như 是thị 。 唯duy 名danh 言ngôn 安an 立lập 。 即tức 以dĩ 為vi 滿mãn 足túc 。 觀quán 察sát 天thiên 授thọ 來lai 不bất 來lai 。 是thị 名danh 言ngôn 觀quán 察sát 也dã 。 解giải 脫thoát 欲dục 貪tham 等đẳng 生sanh 死tử 繫hệ 縛phược 之chi 涅Niết 槃Bàn 入nhập 於ư 生sanh 死tử 。 牢lao 獄ngục 之chi 不bất 涅Niết 槃Bàn 。 亦diệc 於ư 真Chân 如Như 性tánh 中trung 無vô 差sai 別biệt 。 生sanh 死tử 涅niết 。 自tự 性tánh 空không 性tánh 同đồng 故cố 。 如như 《# 三tam 摩ma 地địa 王vương 經kinh 》# 云vân 。

    三tam 有hữu 眾chúng 生sanh 如như 夢mộng 境cảnh 。 此thử 中trung 無vô 生sanh 亦diệc 無vô 死tử 。

    《# 優ưu 波ba 離ly 尊tôn 者giả 請thỉnh 問vấn 經kinh 》# 云vân 。

    若nhược 緣duyên 法pháp 性tánh 而nhi 為vi 量lượng 。 無vô 諸chư 果quả 亦diệc 無vô 得đắc 果quả 。

    癸quý 三tam 。 結kết 勸khuyến 於ư 證chứng 空không 性tánh 應ưng 當đương 勵lệ 力lực 。 分phần/phân 三tam 。

    子tử 一nhất 。 正chánh 勸khuyến 。 子tử 二nhị 。 由do 示thị 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 之chi 門môn 而nhi 明minh 大đại 悲bi 所sở 緣duyên 。 子tử 三tam 。 明minh 大đại 悲bi 相tương 及cập 行hành 相tương/tướng 。 初sơ 中trung 分phần/phân 二nhị 。

    丑sửu 一nhất 。 明minh 實thật 際tế 義nghĩa 。 丑sửu 二nhị 。 於ư 證chứng 彼bỉ 應ưng 勵lệ 力lực 。 今kim 初sơ 。

    於ư 如như 是thị 空không 諸chư 法pháp 中trung 。 有hữu 何hà 可khả 得đắc 有hữu 何hà 失thất 。

    誰thùy 為vi 敬kính 事sự 誰thùy 毀hủy 辱nhục 。 二nhị 者giả 於ư 我ngã 何hà 所sở 有hữu 。

    或hoặc 由do 於ư 苦khổ 或hoặc 由do 樂nhạo/nhạc/lạc 。 不bất 樂nhạo 何hà 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 何hà 有hữu 。

    若nhược 於ư 此thử 理lý 尋tầm 求cầu 已dĩ 。 誰thùy 為vi 貪tham 者giả 何hà 所sở 貪tham 。

    觀quán 已dĩ 現hiện 生sanh 於ư 世thế 間gian 。 誰thùy 人nhân 從tùng 於ư 此thử 處xứ 死tử 。

    誰thùy 人nhân 復phục 往vãng 彼bỉ 處xứ 生sanh 。 誰thùy 為vi 所sở 親thân 誰thùy 所sở 愛ái 。

    如như 上thượng 文văn 所sở 說thuyết 之chi 理lý 。 自tự 性tánh 空không 之chi 諸chư 法pháp 。 若nhược 自tự 自tự 性tánh 一nhất 分phần/phân 而nhi 量lượng 度độ 之chi 。 於ư 得đắc 生sanh 貪tham 有hữu 何hà 得đắc 。 於ư 失thất 生sanh 瞋sân 有hữu 何hà 失thất 。 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 。 若nhược 人nhân 恭cung 敬kính 承thừa 事sự 。 或hoặc 作tác 毀hủy 辱nhục 。 有hữu 何hà 饒nhiêu 益ích 損tổn 害hại 。 誰thùy 為vi 彼bỉ 求cầu 得đắc 或hoặc 防phòng 止chỉ 。 而nhi 勤cần 勵lệ 力lực 。 諦đế 實thật 苦khổ 樂lạc 從tùng 何hà 因nhân 出xuất 。 非phi 是thị 所sở 欲dục 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 之chi 憂ưu 喜hỷ 復phục 何hà 所sở 有hữu 。 以dĩ 於ư 實thật 際tế 義nghĩa 觀quán 察sát 之chi 理lý 。 尋tầm 求cầu 其kỳ 自tự 性tánh 。 貪tham 著trước 依y 何hà 生sanh 起khởi 。 誰thùy 為vi 貪tham 著trước 者giả 。 緣duyên 何hà 境cảnh 貪tham 著trước 。 貪tham 著trước 三tam 輪luân 。 自tự 性tánh 空không 故cố 。 如như 是thị 觀quán 察sát 業nghiệp 。 及cập 造tạo 業nghiệp 者giả 等đẳng 。 此thử 生sanh 存tồn 之chi 。 世thế 間gian 有hữu 情tình 。 誰thùy 於ư 此thử 有hữu 死tử 。 死tử 自tự 性tánh 不bất 成thành 故cố 。 後hậu 生sanh 云vân 何hà 出xuất 生sanh 。 前tiền 生sanh 云vân 何hà 出xuất 生sanh 。 誰thùy 為vi 作tác 饒nhiêu 益ích 之chi 親thân 。 誰thùy 為vi 悅duyệt 意ý 之chi 友hữu 。 毫hào 無vô 自tự 性tánh 故cố 。 如như 是thị 契khế 入nhập 實thật 際tế 之chi 理lý 。 世thế 間gian 八bát 法pháp 。 應ưng 勵lệ 力lực 捨xả 置trí 也dã 。

    丑sửu 二nhị 。 於ư 證chứng 彼bỉ 應ưng 勵lệ 力lực 。

    一nhất 切thiết 悉tất 皆giai 如như 虛hư 空không 。 願nguyện 如như 我ngã 者giả 咸hàm 受thọ 持trì 。

    如như 是thị 一nhất 切thiết 法pháp 。 悉tất 如như 虛hư 空không 。 願nguyện 如như 我ngã 造tạo 論luận 者giả 普phổ 皆giai 受thọ 持trì 。 是thị 斷đoạn 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 及cập 趨xu 一Nhất 切Thiết 智Trí 道Đạo 。 之chi 主chủ 要yếu 故cố 。 如như 我ngã 者giả 論luận 主chủ 之chi 謙khiêm 詞từ 。 主chủ 要yếu 勸khuyến 於ư 真chân 性tánh 未vị 證chứng 達đạt 之chi 諸chư 異dị 生sanh 也dã 。

    子tử 二nhị 。 由do 示thị 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 。 之chi 門môn 而nhi 明minh 大đại 悲bi 。 分phần/phân 五ngũ 。

    丑sửu 一nhất 。 現hiện 生sanh 之chi 過quá 患hoạn 。 丑sửu 二nhị 。 後hậu 世thế 之chi 過quá 患hoạn 。 丑sửu 三tam 。 思tư 維duy 雖tuy 生sanh 善thiện 趣thú 亦diệc 無vô 暇hạ 修tu 正Chánh 法Pháp 。 丑sửu 四tứ 。 思tư 維duy 暇hạ 滿mãn 難nan 得đắc 。 丑sửu 五ngũ 。 結kết 明minh 於ư 自tự 他tha 生sanh 死tử 苦khổ 應ưng 厭yếm 患hoạn 。 今kim 初sơ 。

    諸chư 求cầu 自tự 身thân 安an 樂lạc 者giả 。 由do 諸chư 憤phẫn 爭tranh 歡hoan 愛ái 因nhân 。

    或hoặc 極cực 躁táo 擾nhiễu 或hoặc 歡hoan 喜hỷ 。 憂ưu 惱não 勤cần 劬cù 起khởi 鬥đấu 爭tranh 。

    互hỗ 相tương 斬trảm 殺sát 或hoặc 斫chước 刺thứ 。 由do 是thị 諸chư 罪tội 受thọ 大đại 苦khổ 。

    現hiện 生sanh 雖tuy 欲dục 求cầu 自tự 身thân 安an 樂lạc 。 仍nhưng 不bất 越việt 苦khổ 之chi 自tự 在tại 。 欲dục 求cầu 自tự 他tha 安an 樂lạc 故cố 。 於ư 怨oán 忿phẫn 爭tranh 。 於ư 親thân 歡hoan 躍dược 。 以dĩ 此thử 為vi 因nhân 。 或hoặc 極cực 躁táo 擾nhiễu 。 或hoặc 極cực 歡hoan 喜hỷ 。 所sở 欲dục 不bất 成thành 則tắc 憂ưu 惱não 。 為vi 求cầu 所sở 欲dục 勤cần 劬cù 追truy 求cầu 與dữ 他tha 互hỗ 相tương 斬trảm 殺sát 斫chước 刺thứ 。 復phục 造tạo 意ý 等đẳng 無vô 量lượng 諸chư 罪tội 。 以dĩ 此thử 之chi 故cố 。 當đương 受thọ 極cực 大đại 痛thống 苦khổ 。 無vô 果quả 難nan 行hành 。 諸chư 有hữu 智trí 者giả 。 於ư 現hiện 生sanh 圓viên 滿mãn 不bất 應ưng 貪tham 著trước 也dã 。

    丑sửu 二nhị 。 後hậu 世thế 之chi 過quá 患hoạn 。

    數sác 數sác 來lai 生sanh 善thiện 趣thú 中trung 。 受thọ 用dụng 眾chúng 多đa 妙diệu 樂lạc 竟cánh 。

    死tử 已dĩ 還hoàn 墮đọa 諸chư 惡ác 趣thú 。 難nan 堪kham 眾chúng 苦khổ 常thường 相tương/tướng 逼bức 。

    三tam 有hữu 之chi 中trung 險hiểm 難nạn 多đa 。 愚ngu 癡si 繫hệ 縛phược 恆hằng 如như 是thị 。

    無vô 明minh 解giải 脫thoát 互hỗ 相tương 違vi 。 實thật 執chấp 鎖tỏa 鐐# 困khốn 生sanh 死tử 。

    此thử 中trung 難nan 忍nhẫn 難nạn/nan 比tỉ 喻dụ 。 三tam 有hữu 大đại 海hải 苦khổ 無vô 邊biên 。

    一nhất 時thời 幸hạnh 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 依y 彼bỉ 力lực 而nhi 生sanh 善thiện 趣thú 。 猶do 如như 電điện 閃thiểm 。 於ư 短đoản 時thời 中trung 。 數sác 數sác 生sanh 死tử 。 受thọ 眾chúng 多đa 樂nhạo/nhạc/lạc 。 死tử 已dĩ 惡ác 趣thú 熱nhiệt 烈liệt 猛mãnh 烈liệt 之chi 苦khổ 。 不bất 可khả 愛ái 樂nhạo 。 無vô 邊biên 長trường/trưởng 劫kiếp 。 墮đọa 於ư 難nan 忍nhẫn 諸chư 大đại 地địa 獄ngục 。 須tu 受thọ 無vô 邊biên 之chi 苦khổ 。 應ưng 思tư 維duy 惡ác 趣thú 過quá 患hoạn 也dã 。 總tổng 思tư 維duy 生sanh 死tử 過quá 患hoạn 者giả 。 於ư 欲dục 色sắc 無vô 色sắc 有hữu 。 眾chúng 苦khổ 所sở 逼bức 。 險hiểm 地địa 極cực 多đa 。 於ư 三tam 有hữu 不bất 能năng 超siêu 越việt 之chi 因nhân 。 即tức 是thị 於ư 解giải 脫thoát 生sanh 死tử 。 苦khổ 道đạo 真Chân 如Như 未vị 契khế 入nhập 。 如như 為vi 生sanh 死tử 繩thằng 所sở 繫hệ 縛phược 之chi 時thời 。 亦diệc 互hỗ 相tương 違vi 。 若nhược 未vị 契khế 入nhập 真Chân 如Như 。 則tắc 與dữ 解giải 脫thoát 之chi 因nhân 相tương 違vi 。 為vi 諦đế 實thật 法pháp 鎖tỏa 鐐# 所sở 繫hệ 。 唯duy 於ư 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 而nhi 已dĩ 。 生sanh 死tử 流lưu 轉chuyển 者giả 。 未vị 如như 是thị 契khế 入nhập 彼bỉ 性tánh 。 生sanh 死tử 無vô 比tỉ 。 於ư 彼bỉ 生sanh 死tử 中trung 復phục 有hữu 無vô 比tỉ 難nan 忍nhẫn 眾chúng 苦khổ 無vô 邊biên 大đại 海hải 。 能năng 超siêu 越việt 故cố 。 應ưng 勵lệ 力lực 證chứng 入nhập 空không 性tánh 也dã 。

    丑sửu 三tam 。 思tư 維duy 雖tuy 生sanh 善thiện 趣thú 亦diệc 無vô 暇hạ 修tu 正Chánh 法Pháp 。

    作tác 善thiện 無vô 力lực 極cực 微vi 劣liệt 。 暇hạ 滿mãn 所sở 依y 難nan 保bảo 信tín 。

    衣y 食thực 活hoạt 命mạng 醫y 藥dược 緣duyên 。 營doanh 擾nhiễu 饑cơ 軀khu 常thường 疲bì 困khốn 。

    睡thụy 眠miên 逼bức 惱não 恆hằng 相tương 隨tùy 。 更cánh 狎hiệp 愚ngu 迷mê 作tác 無vô 義nghĩa 。

    此thử 生sanh 無vô 義nghĩa 速tốc 消tiêu 逝thệ 。 如như 是thị 觀quán 修tu 極cực 難nan 得đắc 。

    此thử 中trung 複phức 習tập 為vi 散tán 亂loạn 。 遮già 彼bỉ 之chi 道đạo 何hà 由do 得đắc 。

    於ư 三tam 有hữu 中trung 。 雖tuy 生sanh 善thiện 趣thú 。 亦diệc 如như 是thị 修tu 善thiện 之chi 力lực 微vi 劣liệt 。 修tu 善thiện 所sở 依y 暇hạ 滿mãn 之chi 身thân 復phục 極cực 短đoản 促xúc 。 此thử 中trung 雖tuy 暫tạm 時thời 住trụ 。 亦diệc 為vi 希hy 長trường 壽thọ 。 沐mộc 浴dục 按án 摩ma 求cầu 醫y 藥dược 等đẳng 無vô 病bệnh 之chi 因nhân 。 飢cơ 餓ngạ 疲bì 困khốn 睡thụy 眠miên 等đẳng 內nội 外ngoại 眾chúng 害hại 。 之chi 所sở 逼bức 惱não 。 如như 是thị 狎hiệp 近cận 惡ác 友hữu 愚ngu 夫phu 等đẳng 作tác 無vô 義nghĩa 事sự 。 無vô 有hữu 閒gian/nhàn 暇hạ 。 此thử 生sanh 無vô 義nghĩa 。 速tốc 疾tật 消tiêu 逝thệ 。 生sanh 死tử 超siêu 越việt 之chi 因nhân 。 觀quán 察sát 真Chân 如Như 義nghĩa 。 亦diệc 極cực 難nan 得đắc 。 於ư 遮già 止chỉ 生sanh 死tử 之chi 方phương 便tiện 。 應ưng 勵lệ 力lực 也dã 。

    丑sửu 四tứ 。 思tư 維duy 暇hạ 滿mãn 難nan 得đắc 。

    況huống 復phục 魔ma 天thiên 恆hằng 勤cần 求cầu 。 令linh 人nhân 墮đọa 落lạc 大đại 惡ác 趣thú 。

    此thử 中trung 倒đảo 引dẫn 多đa 歧kỳ 途đồ 。 猶do 豫dự 徘bồi 徊hồi 難nạn/nan 越việt 渡độ 。

    有hữu 暇hạ 人nhân 身thân 既ký 難nan 得đắc 。 大đại 覺giác 出xuất 世thế 尤vưu 難nan 遇ngộ 。

    惑hoặc 業nghiệp 洪hồng 流lưu 截tiệt 止chỉ 難nạn/nan 。 嗚ô 呼hô 眾chúng 苦khổ 恆hằng 相tương 續tục 。

    於ư 生sanh 善thiện 趣thú 時thời 。 修tu 空không 性tánh 義nghĩa 。 應ưng 可khả 遮già 止chỉ 輪luân 迴hồi 也dã 。 於ư 彼bỉ 輪luân 諦đế 實thật 有hữu 法pháp 現hiện 行hành 貪tham 著trước 。 及cập 憒hội 鬧náo 等đẳng 散tán 亂loạn 時thời 。 無vô 始thỉ 串xuyến 習tập 輪luân 迴hồi 生sanh 死tử 。 極cực 難nạn/nan 遮già 止chỉ 。 遮già 止chỉ 方phương 便tiện 云vân 何hà 可khả 得đắc 。 遮già 止chỉ 順thuận 緣duyên 極cực 少thiểu 。 違vi 緣duyên 極cực 近cận 且thả 多đa 故cố 。 於ư 彼bỉ 略lược 能năng 。 修tu 行hành 正Chánh 法Pháp 。 仍nhưng 墮đọa 大đại 惡ác 趣thú 故cố 。 多đa 有hữu 天thiên 魔ma 等đẳng 於ư 解giải 脫thoát 三tam 有hữu 勤cần 作tác 違vi 緣duyên 故cố 。 遮già 止chỉ 極cực 難nạn/nan 。 若nhược 謂vị 生sanh 善thiện 趣thú 時thời 。 於ư 諦đế 及cập 寶bảo 等đẳng 。 淨tịnh 信tín 修tu 行hành 。 故cố 不bất 難nan 解giải 脫thoát 三tam 有hữu 。 生sanh 善thiện 趣thú 時thời 。 復phục 墮đọa 正chánh 見kiến 相tương 違vi 品phẩm 類loại 。 斷đoạn 常thường 等đẳng 邊biên 。 歧kỳ 途đồ 甚thậm 多đa 。 邪tà 友hữu 牽khiên 引dẫn 。 入nhập 於ư 其kỳ 中trung 。 於ư 正Chánh 道Đạo 猶do 豫dự 之chi 疑nghi 。 亦diệc 難nạn/nan 越việt 渡độ 。 斷đoạn 疑nghi 之chi 內nội 外ngoại 緣duyên 難nan 得đắc 故cố 。 今kim 生sanh 不bất 得đắc 。 亦diệc 可khả 於ư 後hậu 世thế 求cầu 善Thiện 知Tri 識Thức 修tu 行hành 。 今kim 生sanh 得đắc 善Thiện 知Tri 識Thức 。 不bất 勤cần 勵lệ 力lực 。 復phục 於ư 後hậu 世thế 再tái 得đắc 有hữu 暇hạ 。 是thị 為vi 甚thậm 難nan 。 大đại 覺giác 出xuất 世thế 極cực 難nan 得đắc 故cố 。 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 亦diệc 甚thậm 難nan 也dã 。 縱túng/tung 遇ngộ 善Thiện 知Tri 識Thức 。 得đắc 暇hạ 滿mãn 妙diệu 善thiện 身thân 。 而nhi 由do 放phóng 逸dật 不bất 善thiện 勵lệ 力lực 。 煩phiền 惱não 大đại 河hà 亦diệc 難nạn/nan 越việt 渡độ 。 乃nãi 至chí 未vị 得đắc 解giải 脫thoát 。 續tục 續tục 降giáng/hàng 落lạc 故cố 。 言ngôn 。

    嗚ô 呼hô

    者giả 。 謂vị 怯khiếp 弱nhược 憂ưu 惱não 。 苦khổ 一nhất 一nhất 相tương 續tục 極cực 為vi 痛thống 苦khổ 。 從tùng 一nhất 苦khổ 脫thoát 。 復phục 墮đọa 他tha 苦khổ 。 故cố 於ư 得đắc 暇hạ 滿mãn 時thời 。 應ưng 勤cần 思tư 輪luân 迴hồi 過quá 患hoạn 也dã 。

    丑sửu 五ngũ 。 結kết 明minh 於ư 自tự 他tha 生sanh 死tử 苦khổ 應ưng 厭yếm 患hoạn 。

    有hữu 情tình 沉trầm 溺nịch 眾chúng 苦khổ 中trung 。 如như 是thị 眾chúng 苦khổ 不bất 自tự 知tri 。

    大đại 苦khổ 暴bạo 流lưu 中trung 安an 住trụ 。 噫# 嘻# 豈khởi 不bất 堪kham 悲bi 痛thống 。

    譬thí 如như 有hữu 人nhân 數sác 數sác 浴dục 。 數sác 數sác 投đầu 身thân 大đại 火hỏa 中trung 。

    安an 住trụ 如như 是thị 極cực 大đại 苦khổ 。 仍nhưng 復phục 矜căng 炫huyễn 自tự 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。

    宛uyển 如như 不bất 知tri 有hữu 老lão 死tử 。 如như 是thị 行hành 於ư 一nhất 切thiết 處xứ 。

    定định 為vi 死tử 王vương 所sở 刑hình 戮lục 。 墮đọa 落lạc 難nan 堪kham 惡ác 趣thú 中trung 。

    如như 是thị 極cực 苦khổ 。 仍nhưng 執chấp 苦khổ 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 沉trầm 溺nịch 苦khổ 中trung 。 而nhi 不bất 自tự 知tri 。 住trụ 於ư 苦khổ 流lưu 之chi 諸chư 有hữu 情tình 。 悲bi 心tâm 愍mẫn 念niệm 。 作tác 如như 是thị 言ngôn 。 噫# 嘻# 。 云vân 何hà 能năng 令linh 。 彼bỉ 等đẳng 離ly 苦khổ 。 於ư 沉trầm 溺nịch 苦khổ 泥nê 之chi 有hữu 情tình 。 應ưng 為vi 憂ưu 慮lự 。 當đương 勤cần 修tu 大đại 悲bi 心tâm 也dã 。 如như 為vi 邪tà 師sư 誑cuống 惑hoặc 之chi 外ngoại 道đạo 。 再tái 再tái 洗tẩy 浴dục 。 再tái 再tái 投đầu 火hỏa 。 雖tuy 為vi 難nan 行hành 極cực 苦khổ 所sở 惱não 。 而nhi 彼bỉ 執chấp 為vi 得đắc 解giải 脫thoát 之chi 方phương 便tiện 。 自tự 壞hoại 其kỳ 安an 樂lạc 也dã 。 如như 是thị 有hữu 情tình 。 如như 無vô 老lão 死tử 之chi 阿A 羅La 漢Hán 而nhi 住trụ 。 最tối 後hậu 自tự 然nhiên 不bất 免miễn 。 為vi 死tử 主chủ 先tiên 殺sát 戮lục 已dĩ 。 次thứ 入nhập 於ư 難nan 忍nhẫn 三tam 惡ác 趣thú 苦khổ 中trung 也dã 。

    子tử 三tam 。 明minh 大đại 悲bi 相tương/tướng 。

    如như 是thị 眾chúng 苦khổ 大đại 火hỏa 聚tụ 。 以dĩ 我ngã 福phước 德đức 妙diệu 大đại 雲vân 。

    出xuất 生sanh 安an 樂lạc 資tư 糧lương 雨vũ 。 安an 得đắc 息tức 滅diệt 使sử 清thanh 涼lương 。

    安an 得đắc 依y 此thử 無vô 相tướng 法pháp 。 恭cung 敬kính 勤cần 修tu 福phước 德đức 聚tụ 。

    於ư 諸chư 著trước 相tương/tướng 沉trầm 淪luân 者giả 。 開khai 示thị 空không 性tánh 為vi 大đại 師sư 。

    如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 難nan 忍nhẫn 之chi 苦khổ 。 當đương 降giáng/hàng 於ư 相tương 續tục 者giả 。 為vi 苦khổ 所sở 逼bức 。 逼bức 惱não 之chi 理lý 。 善thiện 思tư 維duy 已dĩ 。 緣duyên 念niệm 如như 是thị 苦khổ 火hỏa 所sở 逼bức 有hữu 情tình 。 從tùng 佈# 施thí 等đẳng 積tích 集tập 福phước 德đức 之chi 雲vân 。 妙diệu 善thiện 轉chuyển 成thành 藥dược 食thực 等đẳng 自tự 己kỷ 安an 樂lạc 資tư 糧lương 。 息tức 滅diệt 彼bỉ 諸chư 。 惡ác 趣thú 之chi 苦khổ 。 我ngã 安an 得đắc 如như 是thị 。 作tác 是thị 思tư 維duy 。 若nhược 能năng 解giải 脫thoát 有hữu 情tình 惡ác 趣thú 苦khổ 。 應ưng 為vi 解giải 脫thoát 。 作tác 我ngã 應ưng 令linh 彼bỉ 解giải 脫thoát 想tưởng 。 應ưng 修tu 大đại 悲bi 心tâm 。 願nguyện 為vị 生sanh 死tử 苦khổ 。 解giải 脫thoát 之chi 因nhân 者giả 。 我ngã 安an 得đắc 證chứng 入nhập 一nhất 切thiết 法pháp 自tự 性tánh 空không 。 具cụ 足túc 無vô 所sở 緣duyên 之chi 般Bát 若Nhã 。 恭cung 敬kính 積tích 集tập 施thí 等đẳng 無vô 邊biên 福phước 德đức 。 資tư 糧lương 為vi 彼bỉ 方phương 便tiện 。 於ư 以dĩ 實thật 執chấp 所sở 緣duyên 沉trầm 淪luân 生sanh 死tử 之chi 有hữu 情tình 。 息tức 滅diệt 輪luân 迴hồi 之chi 苦khổ 故cố 。 開khai 示thị 空không 性tánh 。 作tác 如như 是thị 想tưởng 。 若nhược 諸chư 有hữu 情tình 。 離ly 生sanh 死tử 苦khổ 。 我ngã 當đương 令linh 彼bỉ 脫thoát 離ly 。 作tác 如như 是thị 想tưởng 。 修tu 大đại 悲bi 心tâm 也dã 。 應ưng 以dĩ 大Đại 乘Thừa 道đạo 所sở 攝nhiếp 之chi 大đại 慈từ 悲bi 。 安an 立lập 彼bỉ 於ư 性tánh 相tướng 完hoàn 全toàn 圓viên 滿mãn 悉tất 具cụ 諸chư 樂nhạo/nhạc/lạc 悉tất 離ly 諸chư 苦khổ 之chi 圓viên 滿mãn 正chánh 覺giác 也dã 。 總tổng 應ưng 依y 靜tĩnh 慮lự 修tu 實thật 際tế 義nghĩa 。 而nhi 。

    我ngã

    想tưởng 之chi 我ngã 。 唯duy 於ư 蘊uẩn 施thi 設thiết 安an 立lập 而nhi 已dĩ 。 自tự 性tánh 成thành 就tựu 。 自tự 相tương/tướng 成thành 就tựu 。 自tự 在tại 住trụ 理lý 成thành 就tựu 。 纖tiêm 毫hào 亦diệc 無vô 。 補bổ 特đặc 伽già 羅la 之chi 有hữu 。 唯duy 是thị 名danh 言ngôn 安an 立lập 。 唯duy 安an 立lập 有hữu 。 及cập 觀quán 待đãi 有hữu 。 自tự 性tánh 無vô 也dã 。 當đương 如như 是thị 作tác 意ý 。 推thôi 之chi 於ư 蘊uẩn 。 等đẳng 一nhất 切thiết 法pháp 。 亦diệc 應ưng 如như 是thị 修tu 。

    攝nhiếp 頌tụng 云vân 。

    乃nãi 至chí 極cực 尊tôn 士sĩ 未vị 求cầu 得đắc 。

    爾nhĩ 時thời 三tam 有hữu 根căn 本bổn 能năng 斷đoạn 道đạo 。 緣duyên 生sanh 遠viễn 離ly 二nhị 邊biên 中trung 觀quán 見kiến 。 僅cận 於ư 唯duy 一nhất 品phẩm 類loại 亦diệc 未vị 證chứng 。 盡tận 其kỳ 所sở 有hữu 於ư 我ngã 善thiện 宣tuyên 說thuyết 。 悉tất 皆giai 是thị 我ngã 無vô 比tỉ 上thượng 師sư 恩ân 。 承thừa 此thử 善thiện 根căn 於ư 我ngã 諸chư 母mẫu 等đẳng 。 愿# 為vi 值trị 遇ngộ 勝thắng 乘thừa 知tri 識thức 因nhân 。 中trung 觀quán 離ly 二nhị 邊biên 見kiến 若nhược 未vị 證chứng 。 觸xúc 證chứng 殊thù 妙diệu 聖thánh 位vị 非phi 所sở 能năng 。 緣duyên 生sanh 性tánh 空không 深thâm 義nghĩa 既ký 辨biện 折chiết 。 如như 理lý 精tinh 勤cần 勵lệ 力lực 應ưng 修tu 行hành 。 百bách 千thiên 億ức 萬vạn 。 大đại 劫kiếp 難nan 遭tao 遇ngộ 。 龍long 樹thụ 所sở 說thuyết 二nhị 諦đế 妙diệu 善thiện 理lý 。 於ư 茲tư 剎sát 土độ 不bất 久cửu 當đương 沉trầm 沒một 。 諸chư 具cụ 慧tuệ 者giả 勤cần 修tu 速tốc 令linh 生sanh 。

    壬nhâm 二nhị 。 出xuất 品phẩm 名danh 。

    入Nhập 菩Bồ 薩Tát 行Hạnh 。 論Luận 廣Quảng 解Giải 佛Phật 子Tử 津Tân 梁Lương 釋Thích 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 品Phẩm 第đệ 九cửu

      ,