Nhân Vương Kinh Sớ – Quyển 1

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ
Quyển 1
唐Đường 圓Viên 測Trắc 撰Soạn

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ/sơ 上Thượng 卷Quyển (# 本Bổn )#

西tây 明minh 寺tự 圓viên 測trắc 法Pháp 師sư 撰soạn

佛Phật 說Thuyết 仁Nhân 王Vương 護Hộ 國Quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 序Tự 品Phẩm 第đệ 一nhất

將tương 欲dục 釋thích 經kinh 。 四tứ 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 說thuyết 經Kinh 之chi 意ý 。 及cập 釋thích 題đề 目mục 。 二nhị 辨biện 所sở 詮thuyên 宗tông 。 能năng 詮thuyên 教giáo 體thể 。 三tam 顯hiển 教giáo 所sở 依y 。 所sở 為vi 有hữu 情tình 。 四tứ 翻phiên 譯dịch 時thời 代đại 。 依y 文văn 正chánh 釋thích 。

言ngôn 說thuyết 經Kinh 意ý 及cập 題đề 目mục 者giả 。 詳tường 夫phu 實thật 相tướng 深thâm 妙diệu 。 非phi 四Tứ 智Trí 無vô 以dĩ 證chứng 其kỳ 源nguyên 。 觀quán 察sát 幽u 微vi 。 寄ký 三tam 藏tạng 乃nãi 可khả 開khai 其kỳ 轍triệt 。 是thị 故cố 法Pháp 王Vương 大đại 聖thánh 。 三tam 般Bát 若Nhã 以dĩ 標tiêu 宗tông 。 □# □# 開Khai 士Sĩ 。 四tứ 悉tất 檀đàn 而nhi 演diễn 奧áo 。 無vô 相tướng 之chi 旨chỉ 。 寔thật 在tại 茲tư 乎hồ 。 然nhiên 則tắc □# □# 多đa 方phương 。 入nhập 理lý 非phi 一nhất 。 為vi 成thành 二nhị 護hộ 。 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 序tự 等đẳng 三tam 分phần/phân 。 略lược 說thuyết 諸chư 經kinh 之chi 儀nghi 。 或hoặc 八bát 品phẩm 之chi 義nghĩa 。 廣quảng 顯hiển 此thử 經Kinh 之chi 宗tông 旨chỉ 。 題đề 云vân 佛Phật 說thuyết 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 者giả 。 一nhất 部bộ 之chi 通thông 名danh 。 序tự 品phẩm 第đệ 一nhất 者giả 。 品phẩm 內nội 之chi 別biệt 目mục 。 都đô 名danh 雖tuy 一nhất 。 其kỳ 義nghĩa 有hữu 四tứ 。 理lý 必tất 歸quy 真chân 。 意ý 存tồn 護hộ 國quốc 。 一nhất 佛Phật 說thuyết 者giả 。 所sở 請thỉnh 法Pháp 王Vương 。 自tự 他tha 覺giác 滿mãn 。 開khai 示thị 妙diệu 法Pháp 。 故cố 言ngôn 佛Phật 說thuyết 。 二nhị 仁nhân 王vương 者giả 。 能năng 請thỉnh 國quốc 王vương 。 仁nhân 者giả 忍nhẫn 也dã 。 善thiện 惡ác 含hàm 忍nhẫn 。 王vương 者giả 往vãng 也dã 。 眾chúng 所sở 歸quy 往vãng 。 故cố 名danh 仁nhân 王vương 。 三tam 護hộ 國quốc 者giả 。 請thỉnh 說thuyết 所sở 為vi 。 四tứ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 者giả 。 辨biện 能năng 護hộ 法Pháp 。 般Bát 若Nhã 名danh 智trí 。 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 云vân 到đáo 彼bỉ 岸ngạn 。 謂vị 由do 智trí 力lực 到đáo 涅Niết 槃Bàn 岸ngạn 。 經kinh 者giả 素tố 怛đát 覽lãm 。 此thử 云vân 契Khế 經Kinh 。 契khế 謂vị 契khế 合hợp 。 契khế 當đương 道Đạo 理lý 。 合hợp 有hữu 情tình 機cơ 。 經kinh 亦diệc 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 貫quán 穿xuyên 。 二nhị 者giả 攝nhiếp 持trì 。 貫quán 穿xuyên 法pháp 相tướng 攝nhiếp 持trì 有hữu 情tình 。 故cố 名danh 為vi 經kinh 。 就tựu 能năng 所sở 請thỉnh 及cập 能năng 所sở 護hộ 。 以dĩ 稱xưng 經kinh 因nhân 。 序tự 謂vị 由do 序tự 。 起khởi 正chánh 說thuyết 之chi 由do 致trí 。 品phẩm 謂vị 品phẩm 類loại 。 或hoặc 是thị 義nghĩa 類loại 。 我ngã 聞văn 等đẳng 義nghĩa 類loại 相tương 從tùng 。 攝nhiếp 義nghĩa 各các 別biệt 。 名danh 之chi 為vi 品phẩm 。 八bát 品phẩm 之chi 內nội 。 此thử 品phẩm 最tối 初sơ 。 名danh 為vi 第đệ 一nhất 。 故cố 言ngôn 。

佛Phật 說thuyết 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 序tự 品phẩm 第đệ 一nhất 。

第đệ 二nhị 辨biện 所sở 詮thuyên 宗tông 能năng 詮thuyên 教giáo 體thể 者giả 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 門môn 。 先tiên 辨biện 教giáo 體thể 。 後hậu 顯hiển 宗tông 旨chỉ 。 然nhiên 出xuất 教giáo 體thể 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 毘tỳ 曇đàm 俱câu 舍xá 。 及cập 舊cựu 毘tỳ 婆bà 沙sa 。 皆giai 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 說thuyết 音âm 聲thanh 。 二nhị 名danh 句cú 文văn 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 而nhi 無vô 別biệt 判phán 。 新tân 翻phiên 俱câu 舍xá 第đệ 一nhất 。 具cụ 申thân 兩lưỡng 釋thích 。 亦diệc 無vô 別biệt 判phán 。 正chánh 理lý 第đệ 三tam 敘tự 兩lưỡng 師sư 說thuyết 。 亦diệc 同đồng 俱câu 舍xá 。 兼kiêm 有hữu 問vấn 答đáp 。 故cố 正chánh 理lý 第đệ 三tam 卷quyển 頌tụng 曰viết 。 牟Mâu 尼Ni 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 數số 有hữu 八bát 十thập 千thiên 。 彼bỉ 體thể 語ngữ 或hoặc 名danh 。 此thử 色sắc 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 。 論luận 云vân 。 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 語ngữ 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 。 皆giai 色sắc 蘊uẩn 攝nhiếp 。 語ngữ 用dụng 音âm 聲thanh 。 為vi 自tự 性tánh 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 名danh 為vi 自tự 性tánh 。 彼bỉ 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 。 皆giai 行hành 蘊uẩn 攝nhiếp 。 名danh 不bất 相tương 應ứng 。 行hành 為vi 性tánh 故cố 。 問vấn 語ngữ 教giáo 異dị 名danh 。 教giáo 容dung 是thị 語ngữ 。 名danh 教giáo 別biệt 體thể 。 教giáo 何hà 是thị 名danh 。 彼bỉ 作tác 是thị 釋thích 。 要yếu 由do 有hữu 名danh 。 乃nãi 說thuyết 為vi 教giáo 。 是thị 故cố 佛Phật 教giáo 體thể 即tức 是thị 名danh 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 詮thuyên 義nghĩa 如như 實thật 。 故cố 名danh 佛Phật 教giáo 。 名danh 能năng 詮thuyên 義nghĩa 。 故cố 教giáo 是thị 名danh 。 由do 是thị 佛Phật 教giáo 定định 名danh 為vi 體thể 。 舉cử 名danh 為vi 首thủ 。 以dĩ 攝nhiếp 句cú 文văn 。 顯hiển 宗tông 第đệ 三tam 亦diệc 同đồng 正chánh 理lý 。 解giải 云vân 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 傳truyền 作tác 此thử 釋thích 。 俱câu 舍xá 正chánh 理lý 各các 有hữu 所sở 歸quy 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 令linh 物vật 生sanh 喜hỷ 。 音âm 聲thanh 為vi 勝thắng 。 若nhược 依y 詮thuyên 法pháp 。 名danh 等đẳng 即tức 強cường/cưỡng 。 故cố 知tri 所sở 對đối 皆giai 有hữu 准chuẩn 據cứ 。 由do 斯tư 兩lưỡng 說thuyết 。 皆giai 是thị 正chánh 義nghĩa 。 依y 大đại 婆bà 沙sa 百bách 二nhị 十thập 六lục 。 具cụ 申thân 兩lưỡng 說thuyết 。 評bình 家gia 正chánh 義nghĩa 以dĩ 聲thanh 為vi 體thể 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 如như 是thị 佛Phật 教giáo 以dĩ 何hà 為vi 體thể 。 為vi 是thị 語ngữ 業nghiệp 。 為vi 是thị 名danh 等đẳng 。 答đáp 應ưng 作tác 是thị 說thuyết 。 語ngữ 業nghiệp 為vi 體thể 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 次thứ 後hậu 所sở 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 如như 說thuyết 佛Phật 教giáo 名danh 何hà 法pháp 。 答đáp 謂vị 名danh 身thân 句cú 身thân 文văn 身thân 。 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 次thứ 第đệ 安an 布bố 。 次thứ 第đệ 建kiến 立lập 。 答đáp 後hậu 文văn 為vi 顯hiển 佛Phật 教giáo 作tác 用dụng 。 不bất 欲dục 開khai 示thị 佛Phật 教giáo 自tự 體thể 。 謂vị 次thứ 第đệ 行hàng 列liệt 。 安an 布bố 建kiến 立lập 。 名danh 句cú 文văn 身thân 。 是thị 佛Phật 教giáo 用dụng 。 有hữu 說thuyết 。 佛Phật 教giáo 名danh 等đẳng 為vi 體thể 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 此thử 文văn 所sở 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 如như 說thuyết 佛Phật 教giáo 云vân 何hà 。 答đáp 謂vị 佛Phật 語ngữ 言ngôn 唱xướng 詞từ 評bình 論luận 語ngữ 音âm 語ngữ 路lộ 語ngữ 業nghiệp 語ngữ 表biểu 。 是thị 謂vị 佛Phật 教giáo 。 答đáp 依y 展triển 轉chuyển 因nhân 。 故cố 作tác 是thị 說thuyết 。 如như 世thế 子tử 孫tôn 展triển 轉chuyển 生sanh 法pháp 。 謂vị 語ngữ 起khởi 名danh 。 名danh 能năng 顯hiển 義nghĩa 。 評bình 家gia 釋thích 云vân 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 語ngữ 業nghiệp 為vi 體thể 。 佛Phật 意ý 所sở 說thuyết 。 他tha 所sở 聞văn 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 問vấn 定định 不bất 正chánh 理lý 依y 評bình 家gia 義nghĩa 。 答đáp 正chánh 理lý 師sư 意ý 。 理lý 長trường/trưởng 為vi 正chánh 。 故cố 別biệt 生sanh 理lý 。 名danh 等đẳng 為vi 正chánh 。 又hựu 解giải 。 眾chúng 賢hiền 具cụ 申thân 兩lưỡng 家gia 問vấn 答đáp 。 非phi 自tự 判phán 定định 。 是thị 故cố 不bất 違vi 評bình 家gia 正chánh 義nghĩa 。 若nhược 依y 經kinh 部bộ 以dĩ 聲thanh 為vi 體thể 。 就tựu 彼bỉ 宗tông 中trung 。 有hữu 三tam 師sư 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 十thập 二nhị 處xứ 中trung 聲thanh 處xứ 為vi 性tánh 。 離ly 聲thanh 無vô 別biệt 名danh 句cú 字tự 故cố 。 一nhất 云vân 。 法pháp 處xứ 相tương 續tục 假giả 聲thanh 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 唯duy 是thị 意ý 識thức 所sở 緣duyên 性tánh 故cố 。 一nhất 云vân 。 通thông 用dụng 假giả 實thật 二nhị 聲thanh 為vi 體thể 。 前tiền 二nhị 義nghĩa 故cố 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 有hữu 處xứ 唯duy 聲thanh 。 如như 維duy 摩ma 等đẳng 。 佛Phật 以dĩ 一nhất 音âm 演diễn 說thuyết 法Pháp 。 眾chúng 生sanh 隨tùy 類loại 各các 得đắc 解giải 。 又hựu 大đại 界giới 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 一nhất 語ngữ 說thuyết 法Pháp 中trung 。 演diễn 說thuyết 無vô 量lượng 契Khế 經Kinh 海hải 。 如như 是thị 等đẳng 教giáo 。 誠thành 證chứng 非phi 一nhất 。 有hữu 處xứ 但đãn 用dụng 名danh 等đẳng 為vi 體thể 。 如như 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 若nhược 名danh 句cú 文văn 不bất 異dị 聲thanh 者giả 。 法pháp 詞từ 無vô 礙ngại 境cảnh 應ưng 無vô 別biệt 。 有hữu 處xứ 合hợp 說thuyết 聲thanh 及cập 名danh 等đẳng 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 如như 無vô 垢cấu 稱xưng 云vân 。 或hoặc 以dĩ 音âm 聲thanh 語ngữ 言ngôn 。 文văn 字tự 而nhi 作tác 佛Phật 事sự 。 有hữu 處xứ 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 合hợp 說thuyết 為vi 體thể 。 如như 瑜du 伽già 八bát 十thập 一nhất 云vân 。 謂vị 契Khế 經Kinh 體thể 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 文văn 。 二nhị 義nghĩa 。 文văn 是thị 所sở 依y 。 義nghĩa 是thị 能năng 依y 。 如như 是thị 二nhị 種chủng 。 總tổng 名danh 一nhất 切thiết 所sở 知tri 境cảnh 界giới 。 顯hiển 揚dương 亦diệc 同đồng 。 所sở 以dĩ 如như 是thị 。 諸chư 教giáo 異dị 者giả 。 三tam 藏tạng 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 皆giai 名danh 句cú 文văn 身thân 。 聲thanh 及cập 文văn 義nghĩa 合hợp 說thuyết 為vi 體thể 。 而nhi 諸chư 聖thánh 教giáo 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 以dĩ 假giả 從tùng 實thật 。 用dụng 聲thanh 為vi 體thể 。 離ly 聲thanh 無vô 別biệt 名danh 句cú 等đẳng 故cố 。 以dĩ 體thể 從tùng 用dụng 。 名danh 等đẳng 為vi 體thể 。 能năng 詮thuyên 諸chư 法pháp 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 二nhị 所sở 依y 故cố 。 假giả 實thật 相tướng 藉tạ 合hợp 說thuyết 為vi 體thể 。 隨tùy 闕khuyết 一nhất 種chủng 。 說thuyết 不bất 成thành 故cố 。 生sanh 解giải 究cứu 竟cánh 必tất 由do 文văn 義nghĩa 。 是thị 故cố 諸chư 說thuyết 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 依y 此thử 經Kinh 文văn 。 唯duy 有hữu 兩lưỡng 門môn 。 一nhất 法pháp 數số 門môn 。 以dĩ 名danh 句cú 等đẳng 四tứ 法pháp 為vi 體thể 。 故cố 下hạ 文văn 云vân 。 是thị 經Kinh 名danh 味vị 句cú 。 乃nãi 至chí 千thiên 佛Phật 萬vạn 佛Phật 。 說thuyết 名danh 味vị 句cú 。 又hựu 下hạ 經Kinh 云vân 。 名danh 味vị 句cú 音âm 聲thanh 果quả 。 文văn 字tự 記ký 句cú 。 一nhất 切thiết 如như 故cố 。 二nhị 歸quy 真chân 門môn 。 以dĩ 真Chân 如Như 為vi 體thể 。 故cố 下hạ 經Kinh 云vân 。 法pháp 本bổn 如như 重trọng/trùng 頌tụng 如như 乃nãi 至chí 論luận 議nghị 如như 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 解giải 深thâm 密mật 經kinh 第đệ 一nhất 卷quyển 記ký 。 言ngôn 所sở 詮thuyên 宗tông 者giả 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 略lược 作tác 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 三tam 種chủng 般Bát 若Nhã 。 以dĩ 為vi 宗tông 旨chỉ 。 謂vị 所sở 觀quán 空không 理lý 。 即tức 是thị 實thật 相tướng 。 能năng 證chứng 之chi 智trí 。 即tức 是thị 觀quán 照chiếu 。 能năng 詮thuyên 聖thánh 教giáo 以dĩ 為vi 文văn 字tự 。 是thị 故cố 觀quán 空không 品phẩm 中trung 。 說thuyết 三tam 般Bát 若Nhã 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 宗tông 明minh 二nhị 諦đế 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 觀quán 空không 品phẩm 中trung 。 明minh 自tự 利lợi 行hành 。 教giáo 化hóa 品phẩm 中trung 。 明minh 利lợi 他tha 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 門môn 不bất 出xuất 二nhị 行hành 。 如như 是thị 二nhị 行hành 不bất 出xuất 二nhị 諦đế 。 以dĩ 真Chân 諦Đế 故cố 。 無vô 能năng 所sở 護hộ 。 以dĩ 世thế 諦đế 故cố 。 能năng 所sở 二nhị 護hộ 。 自tự 他tha 行hành 成thành 。 言ngôn 二nhị 諦đế 者giả 。 一nhất 者giả 真Chân 諦Đế 。 是thị 其kỳ 空không 理lý 。 二nhị 者giả 世thế 諦đế 。 即tức 是thị 有hữu 門môn 。 二nhị 諦đế 品phẩm 中trung 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 一nhất 云vân 。 此thử 經Kinh 世Thế 尊Tôn 自tự 判phán 。 三tam 法Pháp 輪luân 中trung 無vô 相tướng 為vi 宗tông 。 故cố 解giải 深thâm 密mật 經kinh 。 作tác 如như 是thị 說thuyết 。 初sơ 為vi 發phát 趣thú 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 輪luân (# 如như 四tứ 阿a 含hàm 經kinh )# 次thứ 為vi 發phát 。 趣thú 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 者giả 。 說thuyết 無vô 相tướng 輪luân (# 諸chư 般Bát 若Nhã 等đẳng )# 。 後hậu 為vi 發phát 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 說thuyết 了liễu 義nghĩa 教giáo 。 具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。 問vấn 此thử 無vô 相tướng 輪luân 。 三tam 性tánh 中trung 遣khiển 何hà 等đẳng 此thử 三tam 無vô 性tánh 中trung 。 依y 何hà 無vô 性tánh 。 解giải 云vân 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 。 分phần/phân 成thành 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 者giả 清thanh 辨biện 其kỳ 遣khiển 三tam 性tánh 。 以dĩ 立lập 為vi 空không 。 即tức 說thuyết 空không 理lý 。 以dĩ 為vi 無vô 相tướng 。 具cụ 如như 掌chưởng 珍trân 。 二nhị 者giả 護hộ 法Pháp 但đãn 遣khiển 所sở 執chấp 。 以dĩ 為vi 無vô 相tướng 。 如như 深thâm 密mật 等đẳng 。 三tam 無vô 性tánh 中trung 。 清thanh 辨biện 護hộ 法Pháp 。 皆giai 依y 三tam 種chủng 無vô 自tự 性tánh 。 亦diệc 以dĩ 為vi 無vô 相tướng 。 由do 斯tư 真Chân 諦Đế 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 各các 依y 一nhất 宗tông 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 具cụ 遣khiển 三tam 性tánh 。 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 一nhất 遣khiển 分phân 別biệt 性tánh 。 立lập 分phân 別biệt 無vô 相tướng 性tánh 。 二nhị 遣khiển 依y 他tha 。 立lập 依y 他tha 無vô 生sanh 性tánh 。 三tam 遣khiển 真chân 實thật 性tánh 。 立lập 真chân 實thật 無vô 性tánh 性tánh 。 於ư 一nhất 真Chân 如Như 。 遣khiển 三tam 性tánh 故cố 。 立lập 三tam 無vô 性tánh 。 具cụ 如như 三tam 無vô 性tánh 論luận 。 是thị 故cố 真Chân 諦Đế 大đại 同đồng 清thanh 辨biện 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 清thanh 辨biện 菩Bồ 薩Tát 立lập 而nhi 無vô 當đương 。 真Chân 諦Đế 師sư 意ý 存tồn 三tam 無vô 性tánh 。 非phi 安an 立lập 諦đế 。 二nhị 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 。 但đãn 遣khiển 所sở 執chấp 。 不bất 遣khiển 二nhị 性tánh 。 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 理lý 有hữu 情tình 無vô 。 二nhị 義nghĩa 別biệt 故cố 。 又hựu 三tam 無vô 性tánh 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 即tức 說thuyết 三tam 性tánh 。 為vi 三tam 無vô 性tánh 。 故cố 三tam 十thập 唯duy 識thức 言ngôn 。 即tức 依y 此thử 三tam 性tánh 。 立lập 彼bỉ 三tam 無vô 性tánh 。 具cụ 如như 成thành 唯duy 識thức 深thâm 密mật 經kinh 等đẳng 。 是thị 故cố 清thanh 辨biện 護hộ 法Pháp 二nhị 菩Bồ 薩Tát 。 各các 依y 自tự 宗tông 。 以dĩ 釋thích 此thử 經Kinh 。 問vấn 如như 何hà 得đắc 知tri 此thử 經Kinh 具cụ 說thuyết 三tam 種chủng 無vô 性tánh 。 解giải 云vân 。 如như 解giải 深thâm 密mật 經Kinh 云vân 。 或hoặc 如như 經kinh 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 本bổn 來lai 寂tịch 靜tĩnh 。 自tự 性tánh 涅Niết 槃Bàn 。 依y 何hà 密mật 意ý 。 世Thế 尊Tôn 自tự 說thuyết 。 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 者giả 。 具cụ 依y 三tam 種chủng 無vô 自tự 性tánh 密mật 意ý 。 說thuyết 言ngôn 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 皆giai 無vô 自tự 性tánh 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 等đẳng 者giả 。 唯duy 依y 相tướng 無vô 自tự 性tánh 性tánh 說thuyết 。 或hoặc 可khả 亦diệc 依y 相tương 及cập 勝thắng 義nghĩa 無vô 自tự 性tánh 說thuyết 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 第đệ 二nhị 無vô 相tướng 。 名danh 為vi 不bất 了liễu 。 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 具cụ 說thuyết 三tam 種chủng 。 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 理lý 無vô 淺thiển 深thâm 。 以dĩ 隱ẩn 密mật 相tướng 。 言ngôn 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 自tự 性tánh 等đẳng 。 而nhi 不bất 分phân 別biệt 。 配phối 三tam 無vô 性tánh 。 深thâm 密mật 經kinh 等đẳng 。 廣quảng 顯hiển 三tam 種chủng 無vô 自tự 性tánh 性tánh 。 是thị 故cố 第đệ 三tam 。 法Pháp 輪luân 門môn 中trung 。 加gia 無vô 自tự 性tánh 性tánh 四tứ 字tự 。 意ý 顯hiển 別biệt 有hữu 三tam 無vô 性tánh 理lý 。 由do 是thị 名danh 為vi 。 了liễu 不bất 了liễu 義nghĩa 。 非phi 理lý 淺thiển 深thâm 名danh 了liễu 不bất 了liễu 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 廣quảng 百bách 論luận 第đệ 十thập 卷quyển 中trung 。 有hữu 三tam 師sư 釋thích 。 一nhất 瑜du 伽già 學học 徒đồ 立lập 依y 他tha 有hữu 。 二nhị 清thanh 辨biện 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 依y 他tha 空không 。 三tam 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 雙song 破phá 兩lưỡng 執chấp 。 故cố 彼bỉ 論luận 中trung 云vân 。 第đệ 一nhất 瑜du 伽già 學học 徒đồ 。 以dĩ 理lý 標tiêu 宗tông 云vân 。 分phân 別biệt 所sở 執chấp 法pháp 體thể 是thị 無vô 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 體thể 是thị 有hữu 。 由do 斯tư 感cảm 果quả 。 輪luân 迴hồi 三tam 有hữu 。 或hoặc 修tu 加gia 行hành 。 證chứng 三tam 菩Bồ 提Đề 。 乃nãi 至chí 廣quảng 說thuyết 。 為vi 證chứng 此thử 義nghĩa 。 引dẫn 經kinh 頌tụng 云vân 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 無vô 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 有hữu 。 妄vọng 分phân 別biệt 失thất 壞hoại 。 隨tùy 增tăng 減giảm 二nhị 邊biên 。 第đệ 二nhị 清thanh 辨biện 釋thích 此thử 經Kinh 云vân 。 名danh 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 義nghĩa 是thị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 名danh 於ư 其kỳ 義nghĩa 非phi 有hữu 故cố 無vô 。 義nghĩa 隨tùy 世thế 間gian 非phi 無vô 故cố 有hữu 。 不bất 可khả 引dẫn 此thử 證chứng 有hữu 依y 他tha 。 次thứ 瑜du 伽già 學học 徒đồ 破phá 彼bỉ 釋thích 經kinh 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 總tổng 據cứ 非phi 理lý 。 次thứ 別biệt 顯hiển 四tứ 失thất 。 後hậu 結kết 破phá 違vi 經kinh 。 初sơ 總tổng 破phá 云vân 。 此thử 釋thích 不bất 然nhiên 。 義nghĩa 相tương 違vi 故cố 。 次thứ 四tứ 失thất 者giả 。 一nhất 若nhược 名danh 於ư 義nghĩa 非phi 有hữu 故cố 無vô 。 義nghĩa 亦diệc 於ư 名danh 是thị 無vô 何hà 有hữu 。 二nhị 又hựu 於ư 其kỳ 義nghĩa 所sở 立lập 名danh 言ngôn 。 既ký 因nhân 緣duyên 生sanh 。 如như 義nghĩa 應ưng 有hữu 。 三tam 若nhược 妄vọng 所sở 執chấp 能năng 詮thuyên 性tánh 無vô 。 妄vọng 執chấp 所sở 詮thuyên 其kỳ 性tánh 豈khởi 有hữu 。 四tứ 名danh 隨tùy 世thế 俗tục 有hữu 詮thuyên 表biểu 能năng 。 汝nhữ 不bất 許hứa 為vi 依y 他tha 起khởi 性tánh 義nghĩa 亦diệc 隨tùy 俗tục 假giả 說thuyết 有hữu 能năng 。 何hà 不bất 許hứa 為vi 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 後hậu 結kết 假giả 云vân 。 世thế 俗tục 假giả 立lập 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 無vô 應ưng 並tịnh 無vô 。 有hữu 應ưng 齊tề 有hữu 。 如như 今kim 經kinh 說thuyết 一nhất 有hữu 一nhất 無vô 。 故cố 汝nhữ 所sở 言ngôn 不bất 符phù 經kinh 義nghĩa 。 次thứ 清thanh 辨biện 為vi 證chứng 己kỷ 義nghĩa 。 復phục 引dẫn 經kinh 言ngôn 。 由do 立lập 此thử 此thử 名danh 詮thuyên 。 於ư 彼bỉ 彼bỉ 法pháp 。 彼bỉ 皆giai 性tánh 非phi 有hữu 。 由do 法pháp 性tánh 皆giai 然nhiên 。 次thứ 瑜du 伽già 學học 徒đồ 。 破phá 此thử 經Kinh 云vân 。 經kinh 意ý 不bất 說thuyết 名danh 於ư 義nghĩa 無vô 。 但đãn 說thuyết 所sở 詮thuyên 法pháp 性tánh 非phi 有hữu 。 辨biện 諸chư 法pháp 性tánh 皆giai 不bất 可khả 詮thuyên 。 名danh 言ngôn 所sở 詮thuyên 。 皆giai 是thị 共cộng 相tương 。 諸chư 法pháp 自tự 相tướng 。 皆giai 絕tuyệt 名danh 言ngôn 。 自tự 相tương/tướng 非phi 無vô 。 共cộng 相tương 非phi 有hữu 。 此thử 中trung 略lược 說thuyết 所sở 詮thuyên 性tánh 無vô 。 非phi 謂vị 能năng 詮thuyên 其kỳ 性tánh 實thật 有hữu 。 故cố 頌tụng 但đãn 說thuyết 彼bỉ 非phi 有hữu 言ngôn 。 不bất 爾nhĩ 應ưng 言ngôn 此thử 性tánh 非phi 有hữu 。 次thứ 清thanh 辨biện 為vi 證chứng 依y 他tha 性tánh 無vô 。 復phục 引dẫn 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 略lược 頌tụng 。 無vô 有hữu 少thiểu 法pháp 生sanh 。 亦diệc 無vô 少thiểu 法pháp 滅diệt 。 淨tịnh 見kiến 觀quán 諸chư 法pháp 。 非phi 有hữu 亦diệc 非phi 無vô 。 次thứ 瑜du 伽già 學học 徒đồ 又hựu 破phá 此thử 說thuyết 。 此thử 頌tụng 意ý 顯hiển 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 差sai 別biệt 。 能năng 詮thuyên 所sở 詮thuyên 。 其kỳ 體thể 皆giai 空không 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 離ly 執chấp 淨tịnh 見kiến 。 觀quán 諸chư 世thế 間gian 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 非phi 無vô 非phi 有hữu 。 故cố 此thử 非phi 證chứng 依y 他tha 是thị 無vô 。 次thứ 清thanh 辨biện 菩Bồ 薩Tát 。 引dẫn 經kinh 證chứng 成thành 依y 他tha 性tánh 空không 。 故cố 契Khế 經Kinh 言ngôn 。 諸chư 法pháp 從tùng 緣duyên 起khởi 。 緣duyên 法pháp 兩lưỡng 皆giai 無vô 。 能năng 如như 是thị 正chánh 知tri 。 名danh 通thông 達đạt 緣duyên 起khởi 。 若nhược 法pháp 從tùng 緣duyên 生sanh 。 此thử 法pháp 都đô 無vô 性tánh 。 若nhược 法pháp 都đô 無vô 性tánh 。 此thử 法pháp 非phi 緣duyên 生sanh 。 次thứ 瑜du 伽già 學học 徒đồ 。 會hội 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 如như 是thị 二nhị 經kinh 。 說thuyết 緣duyên 生sanh 法pháp 。 雖tuy 無vô 自tự 性tánh 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 以dĩ 從tùng 緣duyên 生sanh 法pháp 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 者giả 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 此thử 中trung 意ý 明minh 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 自tự 性tánh 非phi 有hữu 。 不bất 說thuyết 依y 他tha 。 若nhược 說thuyết 依y 他tha 。 都đô 無vô 自tự 性tánh 。 便tiện 撥bát 染nhiễm 淨tịnh 二nhị 法pháp 皆giai 無vô 。 名danh 惡ác 取thủ 空không 。 自tự 他tha 俱câu 損tổn 。 次thứ 清thanh 辨biện 云vân 。 此thử 妄vọng 分phân 別biệt 。 誰thùy 復phục 能năng 遮già 。 得đắc 正chánh 見kiến 時thời 。 自tự 當đương 除trừ 遣khiển 。 第đệ 三tam 護hộ 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 雙song 破phá 空không 有hữu 兩lưỡng 執chấp 。 建kiến 立lập 中trung 道đạo 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 故cố 彼bỉ 復phục 云vân 。 如như 是thị 等đẳng 類loại 。 隨tùy 見kiến 不bất 同đồng 。 分phân 隔cách 聖thánh 言ngôn 。 合hợp 成thành 多đa 分phần 。 互hỗ 興hưng 諍tranh 論luận 。 各các 執chấp 一nhất 邊biên 。 既ký 不bất 能năng 除trừ 惡ác 見kiến 塵trần 垢cấu 。 詎cự 能năng 契khế 當đương 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 所sở 。 說thuyết 大Đại 乘Thừa 清thanh 淨tịnh 妙diệu 旨chỉ 。 未vị 會hội 真chân 理lý 。 隨tùy 已dĩ 執chấp 情tình 。 自tự 是thị 非phi 他tha 。 深thâm 可khả 怖bố 畏úy 。 應ưng 捨xả 執chấp 著trước 空không 有hữu 兩lưỡng 邊biên 領lãnh 悟ngộ 大Đại 乘Thừa 不bất 二nhị 中trung 道đạo 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 問vấn 護hộ 法Pháp 宗tông 。 如như 成thành 唯duy 識thức 不bất 遣khiển 依y 他tha 。 如như 何hà 此thử 中trung 。 說thuyết 依y 他tha 起khởi 。 非phi 空không 非phi 有hữu 。 解giải 云vân 。 護hộ 法Pháp 正chánh 言ngôn 。 如như 成thành 唯duy 識thức 。 不bất 遣khiển 依y 他tha 。 而nhi 今kim 欲dục 成thành 聖thánh 天thiên 論luận 意ý 。 故cố 立lập 中trung 道đạo 。 而nhi 不bất 相tương 違vi 。 一nhất 云vân 護hộ 法Pháp 正chánh 宗tông 。 立lập 中trung 道đạo 義nghĩa 。 而nhi 成thành 唯duy 識thức 。 述thuật 瑜du 伽già 宗tông 。 故cố 亦diệc 不bất 違vi 。

第đệ 三tam 顯hiển 教giáo 所sở 依y 所sở 為vi 有hữu 情tình 。 亦diệc 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 顯hiển 教giáo 所sở 依y 。 二nhị 所sở 為vi 有hữu 情tình 。 言ngôn 所sở 依y 者giả 。 聖thánh 教giáo 雖tuy 眾chúng 。 要yếu 唯duy 三tam 藏tạng 二nhị 藏tạng 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 言ngôn 三tam 藏tạng 。 一nhất 素tố 怛đát 纜# 。 此thử 云vân 契Khế 經Kinh 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。 二nhị 毘Tỳ 奈Nại 耶Da 。 此thử 云vân 調điều 伏phục 。 調điều 伏phục 身thân 語ngữ 七thất 種chủng 非phi 故cố 。 或hoặc 調điều 三tam 業nghiệp 。 令linh 不bất 造tạo 惡ác 。 亦diệc 名danh 調điều 伏phục 。 三tam 阿a 毘tỳ 達đạt 磨ma 。 此thử 云vân 對đối 法pháp 。 無vô 漏lậu 聖thánh 道Đạo 。 對đối 境cảnh 果quả 故cố 。 名danh 為vi 對đối 法pháp 。 或hoặc 名danh 摩ma 怛đát 尸thi 迦ca 。 此thử 云vân 本bổn 母mẫu 。 分phân 別biệt 法pháp 相tướng 。 能năng 生sanh 智trí 故cố 。 名danh 為vi 本bổn 母mẫu 。 言ngôn 二nhị 藏tạng 者giả 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 如như 是thị 三tam 藏tạng 。 下hạ 乘thừa 上thượng 乘thừa 。 有hữu 差sai 別biệt 故cố 。 則tắc 成thành 二nhị 藏tạng 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。 言ngôn 十thập 二nhị 部bộ 者giả 。 如như 解giải 深thâm 密mật 。 所sở 謂vị 契Khế 經Kinh 。 應ưng 頌tụng 。 記ký 別biệt 。 諷phúng 頌tụng 。 自tự 說thuyết 。 因nhân 緣duyên 。 譬thí 喻dụ 。 本bổn 生sanh 。 本bổn 事sự 。 方Phương 廣Quảng 。 希hy 法pháp 。 論luận 議nghị 。 至chí 二nhị 諦đế 品phẩm 。 當đương 廣quảng 分phân 別biệt 。 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 。 三tam 藏tạng 之chi 內nội 。 是thị 契Khế 經Kinh 藏tạng 。 二nhị 藏tạng 之chi 內nội 。 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 收thu 。 十thập 二nhị 部bộ 中trung 。 且thả 初sơ 部bộ 攝nhiếp 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 所sở 為vi 者giả 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 就tựu 三tam 乘thừa 。 如như 解giải 深thâm 密mật 三tam 法Pháp 輪luân 中trung 。 一nhất 為vi 發phát 趣thú 。 聲Thanh 聞Văn 乘Thừa 者giả 。 說thuyết 四Tứ 諦Đế 輪luân 。 二nhị 為vi 欲dục 發phát 。 趣thú 菩Bồ 薩Tát 乘Thừa 者giả 。 說thuyết 無vô 相tướng 教giáo 。 三tam 為vi 發phát 趣thú 。 一nhất 切thiết 乘thừa 者giả 。 說thuyết 第đệ 三tam 輪luân 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 為vi 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 若nhược 依y 五ngũ 性tánh 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 性tánh 及cập 不bất 定định 者giả 。 故cố 說thuyết 此thử 經Kinh 。 五ngũ 姓tánh 之chi 義nghĩa 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。

第đệ 四tứ 翻phiên 譯dịch 時thời 代đại 依y 文văn 正chánh 釋thích 。 即tức 有hữu 二nhị 門môn 。 一nhất 翻phiên 譯dịch 時thời 代đại 。 二nhị 依y 文văn 正chánh 釋thích 。 言ngôn 翻phiên 譯dịch 時thời 代đại 者giả 。 此thử 經Kinh 一nhất 部bộ 。 准chuẩn 下hạ 經kinh 文văn 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 本bổn 。 一nhất 者giả 廣quảng 本bổn 。 故cố 下hạ 散tán 華hoa 品phẩm 云vân 。

爾nhĩ 時thời 十thập 六lục 大đại 國quốc 王vương 。 聞văn 佛Phật 所sở 說thuyết 。 十thập 方phương 億ức 偈kệ 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 經Kinh 。 散tán 華hoa 供cúng 養dường 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 。 亦diệc 有hữu 廣quảng 本bổn 。 二nhị 者giả 略lược 本bổn 。 梵Phạm 本bổn 雖tuy 一nhất 。 隨tùy 譯dịch 者giả 異dị 。 乃nãi 成thành 三tam 本bổn 。 一nhất 者giả 。 晉tấn 時thời 秦tần 始thỉ 元nguyên 年niên 。 月Nguyệt 支Chi 國Quốc 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 曇đàm 摩ma 羅la 密mật 。 晉tấn 云vân 法pháp 護hộ 。 翻phiên 出xuất 一nhất 卷quyển 。 名danh 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 二nhị 者giả 。 秦tần 時thời 弘hoằng 始thỉ 三tam 年niên 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 鳩Cưu 摩Ma 羅La 什Thập 。 秦tần 言ngôn 童đồng 壽thọ 。 於ư 常thường 安an 西tây 明minh 閣các 逍tiêu 遙diêu 園viên 別biệt 舘# 。 翻phiên 出xuất 一nhất 本bổn 。 名danh 仁nhân 王vương 護hộ 國quốc 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。 三tam 者giả 。 梁lương 時thời 承thừa 聖thánh 三tam 年niên 。 西tây 天Thiên 竺Trúc 優ưu 禪thiền 差sai 國quốc 。 三Tam 藏Tạng 法Pháp 師sư 。 波ba 羅la 末mạt 陀đà 。 梁lương 云vân 真Chân 諦Đế 。 於ư 豫dự 章chương 寶bảo 田điền 寺tự 翻phiên 出xuất 一nhất 卷quyển 。 名danh 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 經kinh 。 疏sớ/sơ 有hữu 六lục 卷quyển 。 雖tuy 有hữu 三tam 本bổn 。 晉tấn 本bổn 創sáng/sang 初sơ 。 恐khủng 不bất 周chu 悉tất 。 真Chân 諦Đế 一nhất 本bổn 隱ẩn 而nhi 不bất 行hành 。 故cố 今kim 且thả 依y 秦tần 時thời 一nhất 本bổn (# 依y 費phí 長trường/trưởng 房phòng 三Tam 寶Bảo 錄lục 三tam 譯dịch 皆giai 言ngôn 一nhất 卷quyển 。 然nhiên 費phí 學học 七thất 入nhập 藏tạng 目mục 錄lục 。 即tức 云vân 兩lưỡng 卷quyển )# 。

經kinh 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 判phán 文văn 正chánh 釋thích 。 於ư 一nhất 部bộ 內nội 。 即tức 其kỳ 八bát 品phẩm 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 判phán 。 一nhất 依y 本bổn 記ký 。 大đại 分phân 為vi 四tứ 。 一nhất 發phát 起khởi 分phần/phân 。 即tức 初sơ 序tự 品phẩm 。 二nhị 正chánh 說thuyết 分phần/phân 。 謂vị 次thứ 五ngũ 品phẩm 。 三tam 王vương 得đắc 護hộ 國quốc 分phần/phân 。 即tức 受thọ 持trì 品phẩm 。 四tứ 流lưu 通thông 分phần/phân 。 即tức 囑chúc 累lụy 品phẩm 。 今kim 判phán 此thử 經Kinh 。 依y 佛Phật 地địa 論luận 。 大đại 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 之chi 一nhất 品phẩm 。 名danh 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 分phần/phân 。 次thứ 有hữu 五ngũ 品phẩm 。 名danh 聖thánh 教giáo 所sở 說thuyết 分phần/phân 。 後hậu 有hữu 二nhị 品phẩm 。 名danh 依y 教giáo 奉phụng 行hành 分phần/phân 。 顯hiển 已dĩ 聞văn 等đẳng 。 即tức 是thị 教giáo 起khởi 。 所sở 因nhân 所sở 緣duyên 。 故cố 名danh 教giáo 起khởi 因nhân 緣duyên 分phần/phân 。 正chánh 顯hiển 聖thánh 教giáo 。 所sở 說thuyết 法Pháp 門môn 。 品phẩm 類loại 差sai 別biệt 。 故cố 名danh 聖thánh 教giáo 所sở 說thuyết 分phần/phân 。 顯hiển 彼bỉ 時thời 眾chúng 聞văn 佛Phật 聖thánh 教giáo 。 歡hoan 喜hỷ 奉phụng 行hành 。 故cố 名danh 依y 教giáo 奉phụng 行hành 分phần/phân 。 即tức 當đương 舊cựu 說thuyết 序tự 正chánh 流lưu 通thông 。 序tự 謂vị 由do 序tự 。 起khởi 正chánh 說thuyết 之chi 由do 致trí 。 正chánh 即tức 正chánh 宗tông 。 辨biện 所sở 詮thuyên 之chi 宗tông 。 義nghĩa 。 通thông 即tức 流lưu 通thông 。 攝nhiếp 末mạt 代đại 之chi 勝thắng 益ích 。

就tựu 序tự 分phần/phân 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 證chứng 信tín 序tự 。 後hậu 爾nhĩ 時thời 十thập 號hiệu 下hạ 辨biện 發phát 起khởi 序tự 。 然nhiên 此thử 二nhị 序tự 。 有hữu 三tam 差sai 別biệt 。 一nhất 者giả 名danh 別biệt 。 一nhất 名danh 證chứng 信tín 。 亦diệc 名danh 通thông 序tự 。 二nhị 名danh 發phát 起khởi 。 亦diệc 名danh 別biệt 序tự 。 說thuyết 我ngã 聞văn 等đẳng 。 令linh 物vật 生sanh 信tín 。 名danh 為vi 證chứng 信tín 。 諸chư 經kinh 皆giai 同đồng 。 名danh 為vi 通thông 序tự 。 以dĩ 放phóng 光quang 等đẳng 發phát 起khởi 正chánh 宗tông 。 名danh 為vi 發phát 起khởi 。 隨tùy 部bộ 各các 別biệt 。 名danh 為vi 別biệt 序tự 。 二nhị 者giả 時thời 別biệt 。 一nhất 名danh 經kinh 前tiền 序tự 。 未vị 說thuyết 經Kinh 時thời 。 先tiên 發phát 起khởi 故cố 。 二nhị 名danh 經kinh 後hậu 序tự 。 說thuyết 經Kinh 以dĩ 後hậu 方phương 始thỉ 諸chư 故cố 。 三tam 者giả 人nhân 別biệt 。 一nhất 名danh 如Như 來Lai 序tự 。 於ư 諸chư 經Kinh 中trung 。 佛Phật 發phát 起khởi 故cố 。 二nhị 名danh 阿A 難Nan 序tự 。 由do 阿A 難Nan 請thỉnh 方phương 始thỉ 說thuyết 故cố 。

就tựu 證chứng 信tín 中trung 。 略lược 有hữu 四tứ 門môn 。 一nhất 說thuyết 事sự 緣duyên 起khởi 。 二nhị 說thuyết 事sự 之chi 意ý 。 三tam 辨biện 事sự 多đa 少thiểu 。 四tứ 隨tùy 事sự 別biệt 釋thích 。

言ngôn 緣duyên 起khởi 者giả 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 於ư 俱câu 第đệ 那na 竭kiệt 國quốc 薩tát 羅la 樹thụ 間gian 。 北bắc 首thủ 而nhi 臥ngọa 。 將tương 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。

爾nhĩ 時thời 阿A 難Nan 。 親thân 愛ái 未vị 除trừ 。 未vị 離ly 欲dục 故cố 。 心tâm 沒một 憂ưu 海hải 。 不bất 能năng 自tự 出xuất 。

爾nhĩ 時thời 長trưởng 老lão 阿a 㝹nậu 樓lâu 豆đậu 。 語ngứ 阿A 難Nan 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 是thị 守thủ 護hộ 佛Phật 法Pháp 藏tạng 者giả 。 不bất 應ưng 如như 凡phàm 人nhân 沒một 憂ưu 海hải 。 諸chư 有hữu 為vi 法pháp 。 皆giai 是thị 無vô 常thường 。 汝nhữ 何hà 憂ưu 愁sầu 。 又hựu 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 手thủ 付phó 汝nhữ 法pháp 。 汝nhữ 今kim 愁sầu 悶muộn 。 失thất 所sở 聞văn 事sự 。 汝nhữ 當đương 問vấn 佛Phật 。 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。 云vân 何hà 修tu 行hành 。 誰thùy 當đương 作tác 師sư 。 惡ác 口khẩu 車Xa 匿Nặc 云vân 何hà 共cộng 住trú 。 長trường/trưởng 含hàm 經kinh 第đệ 四tứ 卷quyển 闡xiển 拏noa 比Bỉ 丘Khâu 。 云vân 何hà 共cộng 住trú 。 佛Phật 諸chư 經kinh 首thủ 。 作tác 何hà 等đẳng 語ngữ 。 阿A 難Nan 即tức 以dĩ 。 此thử 事sự 問vấn 佛Phật 。

佛Phật 告cáo 阿A 難Nan 。

行hành 四tứ 念niệm 處xứ 。 戒giới 經kinh 為vi 師sư 。 車Xa 匿Nặc 比Bỉ 丘Khâu 。 如như 梵Phạm 法pháp 治trị (# 長trường/trưởng 阿a 含hàm 第đệ 四tứ 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 三tam 十thập 六lục 。 皆giai 云vân 。 梵Phạm 法pháp 治trị 者giả 。 即tức 是thị 不bất 共cộng 語ngữ 也dã 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ )# 。 佛Phật 諸chư 經kinh 首thủ 皆giai 稱xưng 如như 是thị 我ngã 聞văn 等đẳng 語ngữ 。 依y 集tập 法pháp 經kinh 及cập 涅Niết 槃Bàn 後hậu 分phần/phân 。 大đại 同đồng 智trí 論luận 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。 大đại 悲bi 經kinh 說thuyết 。 是thị 憂ưu 波ba 離ly 教giáo 阿A 難Nan 問vấn 。 所sở 以dĩ 經kinh 論luận 說thuyết 不bất 同đồng 者giả 。 二nhị 人nhân 共cộng 教giáo 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。

說thuyết 事sự 意ý 者giả 。 略lược 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 為vi 斷đoạn 疑nghi 。 二nhị 為vi 生sanh 信tín 。 言ngôn 斷đoạn 疑nghi 者giả 。 真Chân 諦Đế 記ký 云vân 。 微vi 細tế 律luật 說thuyết 。 阿A 難Nan 比Bỉ 丘Khâu 。 當đương 昇thăng 高cao 座tòa 出xuất 法Pháp 藏tạng 時thời 。 身thân 即tức 如như 佛Phật 。 具cụ 諸chư 相tướng 好hảo 。 若nhược 下hạ 高cao 座tòa 。 還hoàn 復phục 本bổn 形hình 。 眾chúng 見kiến 此thử 瑞thụy 。 遂toại 有hữu 三tam 疑nghi 。 一nhất 疑nghi 大đại 師sư 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 以dĩ 慈từ 悲bi 故cố 。 從tùng 涅Niết 槃Bàn 起khởi 。 更cánh 宣tuyên 深thâm 法Pháp 。 二nhị 疑nghi 諸chư 佛Phật 他tha 方phương 來lai 。 三tam 疑nghi 阿A 難Nan 轉chuyển 身thân 成thành 佛Phật 。 今kim 欲dục 除trừ 遣khiển 三tam 種chủng 疑nghi 故cố 。 亦diệc 說thuyết 如như 是thị 我ngã 聞văn 等đẳng 語ngữ 。 明minh 其kỳ 阿A 難Nan 親thân 從tùng 佛Phật 聞văn 。 非phi 關quan 慈từ 悲bi 從tùng 涅Niết 槃Bàn 起khởi 。 亦diệc 非phi 餘dư 佛Phật 從tùng 他tha 方phương 來lai 。 又hựu 非phi 阿A 難Nan 轉chuyển 身thân 成thành 佛Phật 自tự 說thuyết 經Kinh 也dã 。 言ngôn 生sanh 信tín 者giả 。 妙diệu 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 說thuyết 時thời 方phương 人nhân 。 欲dục 令linh 眾chúng 生sanh 。 心tâm 生sanh 信tín 故cố 。

事sự 多đa 少thiểu 者giả 。 自tự 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 者giả 真Chân 諦Đế 七thất 事sự 記ký 中trung 。 開khai 為vi 七thất 事sự 。 一nhất 如như 是thị 者giả 。 標tiêu 所sở 聞văn 法Pháp 。 一nhất 部bộ 文văn 理lý 。 決quyết 定định 可khả 信tín 。 二nhị 言ngôn 我ngã 者giả 。 出xuất 能năng 聞văn 人nhân 。 即tức 是thị 阿A 難Nan 。 三tam 言ngôn 聞văn 者giả 。 親thân 奉phụng 音âm 旨chỉ 。 四tứ 一nhất 時thời 者giả 。 顯hiển 所sở 聞văn 法Pháp 。 善thiện 會hội 時thời 機cơ 。 五ngũ 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 出xuất 能năng 說thuyết 師sư 。 六lục 住trú 處xứ 者giả 。 顯hiển 說thuyết 有hữu 處xứ 。 七thất 大đại 比Bỉ 丘Khâu 。 顯hiển 非phi 獨độc 聞văn 。 然nhiên 此thử 七thất 事sự 總tổng 唯duy 四tứ 意ý 。 初sơ 如như 是thị 者giả 。 明minh 所sở 聞văn 法Pháp 。 次thứ 我ngã 聞văn 者giả 。 辨biện 能năng 聞văn 人nhân 。 次thứ 二nhị 證chứng 所sở 聞văn 法Pháp 。 後hậu 二nhị 證chứng 能năng 聞văn 人nhân 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 二nhị 依y 龍long 猛mãnh 大đại 智Trí 度Độ 論luận 。 開khai 為vi 六lục 事sự 。 一nhất 信tín 。 二nhị 聞văn 。 三tam 時thời 。 四tứ 主chủ 。 五ngũ 處xứ 。 六lục 眾chúng 。 世thế 親thân 燈đăng 論luận 。 然nhiên 說thuyết 六lục 事sự 。 故cố 彼bỉ 頌tụng 言ngôn 。 前tiền 三Tam 明Minh 弟đệ 子tử 。 後hậu 三tam 證chứng 師sư 說thuyết 。 一nhất 切thiết 修Tu 多Đa 羅La 。 法Pháp 門môn 皆giai 如như 是thị 。 三tam 依y 親thân 光quang 佛Phật 地địa 論luận 中trung 。 攝nhiếp 為vi 五ngũ 事sự 。 一nhất 總tổng 顯hiển 已dĩ 聞văn 。 二nhị 教giáo 起khởi 時thời 分phần/phân 。 三tam 別biệt 顯hiển 教giáo 主chủ 。 四tứ 顯hiển 教giáo 起khởi 處xứ 。 五ngũ 教giáo 所sở 被bị 機cơ 。

隨tùy 事sự 別biệt 釋thích 者giả 。 雖tuy 有hữu 七thất 六lục 五ngũ 事sự 不bất 同đồng 。 且thả 依y 五ngũ 事sự 。 以dĩ 釋thích 此thử 經Kinh 。 於ư 中trung 同đồng 異dị 。 至chí 文văn 對đối 辨biện 。

言ngôn 如như 是thị 我ngã 聞văn 者giả 。 即tức 是thị 第đệ 一nhất 總tổng 顯hiển 已dĩ 聞văn 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 總tổng 釋thích 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 二nhị 者giả 。 別biệt 釋thích 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 三tam 者giả 。 申thân 其kỳ 合hợp 說thuyết 之chi 意ý 。 言ngôn 總tổng 釋thích 者giả 。 謂vị 傳truyền 佛Phật 教giáo 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 。 及cập 阿A 難Nan 等đẳng 。 皆giai 作tác 此thử 言ngôn 。 如như 是thị 所sở 說thuyết 。 甚thậm 深thâm 句cú 義nghĩa 。 我ngã 昔tích 曾tằng 聞văn 。 言ngôn 別biệt 釋thích 者giả 。 先tiên 釋thích 如như 是thị 。 後hậu 解giải 我ngã 聞văn 。

言ngôn 如như 是thị 者giả 。 此thử 地địa 諸chư 師sư 雖tuy 有hữu 多đa 釋thích 。 且thả 述thuật 西tây 方phương 三tam 藏tạng 及cập 論luận 說thuyết 。 西tây 方phương 三tam 藏tạng 。 略lược 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 云vân 。 言ngôn 如như 是thị 者giả 。 是thị 決quyết 定định 義nghĩa 。 有hữu 其kỳ 二nhị 種chủng 。 一nhất 文văn 。 二nhị 理lý 。 文văn 是thị 能năng 詮thuyên 。 理lý 即tức 所sở 詮thuyên 。 阿A 難Nan 所sở 傳truyền 。 文văn 理lý 決quyết 定định 。 如như 佛Phật 所sở 說thuyết 。 故cố 曰viết 如như 是thị 。 二nhị 長trường/trưởng 耳nhĩ 三tam 藏tạng 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 就tựu 佛Phật 釋thích 。 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 所sở 說thuyết 無vô 異dị 。 故cố 名danh 為vi 如như 。 以dĩ 同đồng 說thuyết 故cố 。 稱xưng 之chi 為vi 是thị 。 二nhị 依y 法pháp 解giải 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 故cố 名danh 為vi 如như 。 如như 如như 而nhi 說thuyết 。 故cố 稱xưng 為vi 是thị 。 三tam 依y 僧Tăng 辨biện 。 阿A 難Nan 所sở 傳truyền 不bất 異dị 佛Phật 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 如như 。 永vĩnh 離ly 過quá 非phi 。 稱xưng 之chi 曰viết 是thị 。 三tam 菩Bồ 提Đề 留lưu 支chi 略lược 為vi 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 發phát 心tâm 如như 是thị 。 謂vị 自tự 念niệm 言ngôn 。 我ngã 當đương 如như 是thị 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 修tu 諸chư 善thiện 行hành 。 二nhị 者giả 教giáo 他tha 如như 是thị 。 教giáo 前tiền 人nhân 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 如như 是thị 發phát 菩Bồ 提Đề 。 心tâm 修tu 諸chư 善thiện 行hành 。 三tam 者giả 譬thí 喻dụ 如như 是thị 。 是thị 人nhân 威uy 德đức 熾sí 盛thịnh 。 如như 日nhật 光quang 明minh 。 智trí 慧tuệ 深thâm 廣quảng 。 猶do 如như 大đại 海hải 。 面diện 貌mạo 端đoan 正chánh 。 猶do 如như 滿mãn 月nguyệt 。 四tứ 者giả 決quyết 定định 如như 是thị 。 我ngã 如như 是thị 見kiến 聞văn 等đẳng 。 今kim 言ngôn 如như 是thị 者giả 。 但đãn 取thủ 第đệ 四tứ 決quyết 定định 如như 是thị 。 傳truyền 法pháp 者giả 言ngôn 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 所sở 說thuyết 理lý 教giáo 。 我ngã 之chi 所sở 說thuyết 。 不bất 多đa 不bất 少thiểu 。 不bất 錯thác 不bất 謬mậu 。 決quyết 定định 如như 是thị 。 不bất 謬mậu 傳truyền 之chi 失thất 。 故cố 曰viết 如như 是thị 。 依y 諸chư 論luận 說thuyết 。 亦diệc 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 依y 功công 德đức 施thí 。 般Bát 若Nhã 論luận 云vân 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 者giả 。 顯hiển 示thị 此thử 經Kinh 是thị 世Thế 尊Tôn 現hiện 覺giác 而nhi 演diễn 。 非phi 自tự 所sở 作tác 。 二nhị 依y 龍long 猛mãnh 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 如như 是thị 者giả 。 即tức 信tín 也dã 。 佛Phật 法Pháp 大đại 海hải 。 中trung 信tín 為vi 能năng 入nhập 。 智trí 慧tuệ 能năng 度độ 。 其kỳ 信tín 順thuận 者giả 。 言ngôn 是thị 事sự 如như 是thị 。 其kỳ 不bất 信tín 者giả 。 言ngôn 此thử 事sự 不bất 如như 是thị 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 三tam 依y 親thân 光quang 。 佛Phật 地địa 論luận 中trung 。 為vi 四tứ 義nghĩa 故cố 。 第đệ 一nhất 云vân 。 如như 是thị 總tổng 言ngôn 依y 四tứ 義nghĩa 轉chuyển 。 一nhất 依y 譬thí 喻dụ 謂vị 當đương 所sở 說thuyết 如như 是thị 文văn 句cú 。 如như 我ngã 昔tích 聞văn (# 此thử 即tức 以dĩ 今kim 喻dụ 古cổ )# 二nhị 依y 教giáo 誨hối 謂vị 告cáo 時thời 眾chúng 。 如như 是thị 當đương 聽thính 我ngã 昔tích 所sở 聞văn 。 三tam 依y 問vấn 答đáp 。 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。 汝nhữ 當đương 所sở 說thuyết 昔tích 定định 聞văn 耶da 。 故cố 此thử 答đáp 言ngôn 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 四tứ 依y 許hứa 可khả 。 謂vị 結kết 集tập 時thời 。 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 咸hàm 共cộng 請thỉnh 言ngôn 。 如như 汝nhữ 所sở 聞văn 。 當đương 如như 是thị 說thuyết 。 傳truyền 法pháp 菩Bồ 薩Tát 便tiện 許hứa 彼bỉ 言ngôn 。 如như 是thị 當đương 說thuyết 。 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 又hựu 如như 是thị 言ngôn 信tín 可khả 審thẩm 定định 。 謂vị 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 昔tích 曾tằng 聞văn 。 此thử 事sự 如như 是thị 。 齊tề 此thử 當đương 說thuyết 。 定định 無vô 有hữu 異dị (# 此thử 依y 信tín 可khả 釋thích 經Kinh 中trung 所sở 說thuyết 。 如như 是thị 言ngôn 者giả 。 是thị 文Văn 殊Thù 阿A 難Nan 信tín 可khả 審thẩm 定định 之chi 言ngôn 。 謂vị 如như 是thị 經Kinh 法Pháp 。 我ngã 昔tích 聞văn 此thử 事sự 。 如như 是thị 此thử 經Kinh 。 中trung 所sở 明minh 之chi 義nghĩa 。 我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。 定định 無vô 為vi 異dị 也dã )# 。 又hựu 佛Phật 地địa 論luận 有hữu 三tam 師sư 釋thích 。 一nhất 云vân 第đệ 四tứ 。 一nhất 云vân 四tứ 中trung 唯duy 依y 後hậu 二nhị 。 一nhất 云vân 總tổng 依y 四tứ 義nghĩa 而nhi 說thuyết 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận 。

別biệt 釋thích 我ngã 聞văn 者giả 。 先tiên 釋thích 我ngã 相tương/tướng 。 後hậu 解giải 其kỳ 聞văn 所sở 言ngôn 我ngã 者giả 。 傳truyền 法pháp 文Văn 殊Thù 及cập 阿A 難Nan 等đẳng 。 五ngũ 蘊uẩn 身thân 上thượng 。 假giả 立lập 為vi 我ngã 。 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 。 能năng 聞văn 所sở 說thuyết 。 故cố 名danh 為vi 聞văn 。 故cố 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 我ngã 謂vị 諸chư 蘊uẩn 世thế 俗tục 假giả 者giả 。 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 聽thính 受thọ 。 廢phế 別biệt 就tựu 總tổng 。 故cố 言ngôn 我ngã 聞văn 。 問vấn 佛Phật 法Pháp 中trung 。 無vô 人nhân 無vô 我ngã 。 如như 何hà 諸chư 經kinh 皆giai 說thuyết 我ngã 聞văn 。 解giải 云vân 。 此thử 義nghĩa 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 依y 龍long 猛mãnh 宗tông 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 一nhất 。 說thuyết 四tứ 悉tất 檀đàn 中trung 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 故cố 說thuyết 。 有hữu 我ngã 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 故cố 說thuyết 無vô 我ngã 。 問vấn 豈khởi 不bất 中trung 論luận 說thuyết 實thật 相tướng 門môn 中trung 。 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 如như 何hà 智Trí 度Độ 論luận 中trung 。 說thuyết 為vi 無vô 我ngã 。 答đáp 不bất 相tương 違vi 。 世thế 界giới 悉tất 檀đàn 即tức 說thuyết 為vi 我ngã 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 中trung 。 說thuyết 為vi 無vô 我ngã 。 各các 各các 為vi 人nhân 。 或hoặc 我ngã 無vô 我ngã 雙song 遣khiển 二nhị 執chấp 。 亦diệc 得đắc 說thuyết 言ngôn 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 故cố 中trung 論luận 云vân 。 諸chư 佛Phật 或hoặc 說thuyết 我ngã 。 或hoặc 說thuyết 於ư 無vô 我ngã 。 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 中trung 。 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 若nhược 偏thiên 對đối 我ngã 。 即tức 說thuyết 無vô 我ngã 以dĩ 為vi 實thật 相tướng 。 若nhược 雙song 遣khiển 執chấp 。 非phi 我ngã 非phi 無vô 我ngã 。 以dĩ 為vi 實thật 相tướng 。 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 依y 彌Di 勒Lặc 宗tông 。 瑜du 伽già 第đệ 六lục 。 由do 四tứ 因nhân 故cố 。 依y 諸chư 蘊uẩn 中trung 。 假giả 說thuyết 為vi 我ngã 。 一nhất 為vi 世thế 間gian 言ngôn 說thuyết 易dị 故cố 。 二nhị 欲dục 隨tùy 順thuận 。 諸chư 世thế 間gian 故cố 。 三tam 為vi 斷đoạn 除trừ 決quyết 定định 無vô 我ngã 。 諸chư 怖bố 畏úy 故cố 。 四tứ 為vi 宣tuyên 說thuyết 自tự 他tha 得đắc 失thất 。 令linh 其kỳ 決quyết 定định 信tín 解giải 心tâm 故cố 。 廣quảng 釋thích 四tứ 因nhân 。 如như 雜tạp 集tập 論luận 第đệ 十thập 三tam 說thuyết 。

所sở 言ngôn 聞văn 者giả 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 依y 法pháp 相tướng 。 二nhị 就tựu 唯duy 識thức 。 依y 法pháp 相tướng 者giả 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 耳nhĩ 聞văn 非phi 識thức 。 法pháp 教giáo 論luận 師sư 。 識thức 聞văn 非phi 耳nhĩ 。 成thành 實thật 亦diệc 同đồng 。 譬thí 喻dụ 論luận 者giả 。 和hòa 合hợp 能năng 聞văn 。 如như 大đại 婆bà 娑sa 第đệ 十thập 三tam 說thuyết 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 耳nhĩ 聞văn 非phi 識thức 。 二nhị 和hòa 合hợp 能năng 聞văn 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 和hòa 合hợp 為vi 正chánh 。 正chánh 釋thích 聞văn 中trung 。 說thuyết 和hòa 合hợp 故cố 。 依y 彌Di 勒Lặc 宗tông 。 自tự 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 云vân 耳nhĩ 聞văn 非phi 識thức 。 雜tạp 集tập 論luận 云vân 。 耳nhĩ 界giới 何hà 相tương/tướng 。 謂vị 能năng 聞văn 聲thanh 。 又hựu 瑜du 伽già 云vân 。 數số 於ư 此thử 聲thanh 至chí 能năng 聞văn 故cố 。 一nhất 云vân 識thức 聞văn 非phi 耳nhĩ 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 聞văn 謂vị 耳nhĩ 根căn 發phát 識thức 聽thính 受thọ 。 又hựu 瑜du 伽già 釋thích 論luận 云vân 。 聞văn 謂vị 聽thính 聞văn 。 即tức 是thị 耳nhĩ 根căn 發phát 耳nhĩ 識thức 。 聞văn 言ngôn 教giáo 故cố 。 又hựu 解giải 。 二nhị 論luận 耳nhĩ 聞văn 識thức 非phi 發phát 識thức 。 耳nhĩ 根căn 是thị 聞văn 體thể 故cố 。 一nhất 云vân 。 二nhị 論luận 和hòa 合hợp 能năng 聞văn 。 根căn 識thức 和hòa 合hợp 。 是thị 聞văn 體thể 故cố 。 故cố 雜tạp 集tập 云vân 。 問vấn 為vi 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 為vi 識thức 等đẳng 耶da 。 答đáp 非phi 眼nhãn 見kiến 色sắc 。 亦diệc 非phi 識thức 等đẳng 。 以dĩ 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 由do 有hữu 和hòa 合hợp 。 假giả 立lập 為vi 見kiến 。 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 爾nhĩ 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 所sở 以dĩ 如như 是thị 。 諸chư 論luận 異dị 者giả 。 為vi 顯hiển 聞văn 聲thanh 最tối 勝thắng 依y 故cố 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 耳nhĩ 為vi 聞văn 。 就tựu 分phân 別biệt 義nghĩa 故cố 。 佛Phật 地địa 等đẳng 云vân 識thức 為vi 聞văn 。 為vi 顯hiển 諸chư 法pháp 無vô 作tác 用dụng 故cố 。 智Trí 度Độ 論luận 及cập 雜tạp 集tập 等đẳng 。 和hòa 合hợp 為vi 聞văn 。 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 互hỗ 不bất 相tương 違vi 。 依y 唯duy 識thức 理lý 。 以dĩ 解giải 聞văn 者giả 。 自tự 有hữu 二nhị 釋thích 。 故cố 佛Phật 地địa 云vân 。 有hữu 義nghĩa 如Như 來Lai 慈từ 悲bi 。 本bổn 願nguyện 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 聞văn 者giả 識thức 上thượng 文văn 義nghĩa 相tương 生sanh 。 此thử 文văn 義nghĩa 相tương/tướng 。 雖tuy 親thân 依y 自tự 善thiện 根căn 力lực 起khởi 。 而nhi 就tựu 強cường/cưỡng 緣duyên 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 由do 耳nhĩ 根căn 力lực 。 自tự 心tâm 變biến 現hiện 。 故cố 名danh 我ngã 聞văn 。 有hữu 義nghĩa 。 聞văn 者giả 善thiện 根căn 本bổn 願nguyện 增tăng 上thượng 緣duyên 力lực 。 如Như 來Lai 識thức 上thượng 文văn 身thân 相tướng 生sanh 。 此thử 文văn 義nghĩa 相tương/tướng 。 是thị 佛Phật 利lợi 他tha 。 善thiện 根căn 所sở 起khởi 。 名danh 為vi 佛Phật 說thuyết 。 聞văn 者giả 識thức 心tâm 雖tuy 不bất 取thủ 得đắc 。 然nhiên 似tự 彼bỉ 相tương/tướng 。 分phân 明minh 顯hiển 現hiện 。 故cố 名danh 我ngã 聞văn 。 解giải 云vân 。 佛Phật 地địa 二nhị 師sư 所sở 說thuyết 。 初sơ 即tức 那na 伽già 犀# 那na 。 那na 伽già 此thử 云vân 龍long 。 犀# 那na 云vân 軍quân 。 即tức 是thị 龍long 軍quân 論luận 師sư 也dã 。 不bất 許hứa 佛Phật 果Quả 有hữu 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 第đệ 二nhị 師sư 義nghĩa 。 許hứa 佛Phật 果Quả 中trung 具cụ 色sắc 聲thanh 等đẳng 。 護hộ 法Pháp 等đẳng 宗tông 。 皆giai 依y 後hậu 釋thích 。 問vấn 曰viết 。 阿A 難Nan 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 日nhật 生sanh 。 經kinh 二nhị 十thập 年niên 。 方phương 為vi 侍thị 者giả 。 前tiền 所sở 說thuyết 經Kinh 。 皆giai 非phi 親thân 聞văn 。 如như 何hà 諸chư 經kinh 皆giai 說thuyết 我ngã 聞văn 。 答đáp 依y 報báo 恩ân 經kinh 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 阿A 難Nan 從tùng 他tha 諸chư 天thiên 。 及cập 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 邊biên 傳truyền 聞văn 。 二nhị 者giả 。 佛Phật 入nhập 世thế 俗tục 心tâm 。 令linh 阿A 難Nan 知tri 。 前tiền 所sở 說thuyết 經Kinh 。 三tam 者giả 。 前tiền 所sở 說thuyết 經Kinh 。 佛Phật 重trùng 為vi 說thuyết 。 佛Phật 善thiện 巧xảo 力lực 故cố 。 於ư 一nhất 法pháp 句cú 中trung 。 演diễn 無vô 量lượng 法pháp 。 能năng 以dĩ 無vô 量lượng 法pháp 。 為vi 一nhất 句cú 義nghĩa 。 佛Phật 粗thô 示thị 其kỳ 端đoan 。 阿A 難Nan 蓋cái 已dĩ 得đắc 知tri 。 速tốc 利lợi 強cường 持trì 力lực 故cố 。 問vấn 曰viết 。 阿A 難Nan 既ký 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 如như 何hà 能năng 持trì 。 大Đại 乘Thừa 經Kinh 典điển 。 答đáp 阿A 難Nan 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 阿A 難Nan 陀Đà 。 持trì 聲Thanh 聞Văn 法Pháp 。 二nhị 者giả 阿A 難Nan 賢hiền 。 持trì 緣Duyên 覺Giác 法Pháp 。 三tam 者giả 阿A 難Nan 海hải 。 持trì 摩ma 訶ha 衍diễn 。 第đệ 三tam 阿A 難Nan 持trì 大Đại 乘Thừa 經Kinh 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 如như 金kim 剛cang 仙tiên 論luận 。 及cập 真Chân 諦Đế 所sở 引dẫn 闍xà 王vương 懺sám 悔hối 經kinh 說thuyết 。 第đệ 三tam 申thân 其kỳ 合hợp 說thuyết 意ý 者giả 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 應ưng 知tri 說thuyết 此thử 如như 是thị 我ngã 聞văn 。 意ý 避tị 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 謂vị 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 非phi 他tha 展triển 轉chuyển 。 顯hiển 示thị 聞văn 者giả 。 有hữu 所sở 堪kham 能năng 。 諸chư 有hữu 所sở 聞văn 。 皆giai 離ly 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 過quá 失thất 。 非phi 如như 凡phàm 夫phu 。 無vô 所sở 堪kham 能năng 。 諸chư 有hữu 所sở 聞văn 。 或hoặc 不bất 能năng 離ly 增tăng 減giảm 異dị 分phần/phân 。 結kết 集tập 法pháp 時thời 。 傳truyền 佛Phật 教giáo 者giả 。 依y 如Như 來Lai 教giáo 。 初sơ 說thuyết 此thử 言ngôn 。 為vì 令linh 眾chúng 生sanh 。 恭cung 敬kính 信tín 受thọ 。 言ngôn 如như 是thị 法pháp 。 我ngã 從tùng 佛Phật 聞văn 。 文văn 義nghĩa 決quyết 定định 。 無vô 所sở 增tăng 減giảm 。 是thị 故cố 聞văn 者giả 。 應ưng 正chánh 聞văn 已dĩ 。 如như 理lý 思tư 惟duy 。 當đương 勤cần 修tu 學học 。

經kinh 。 一nhất 時thời 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 教giáo 起khởi 時thời 分phần/phân 。 西tây 方phương 諸chư 師sư 略lược 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 菩Bồ 提Đề 留lưu 支chi 云vân 。

時thời 有hữu 多đa 種chủng 。 謂vị 念niệm 日nhật 夜dạ 。 壽thọ 等đẳng 百bách 藏tạng 。 及cập 一nhất 切thiết 時thời 。 今kim 一nhất 時thời 者giả 。 正chánh 是thị 如Như 來Lai 說thuyết 此thử 經Kinh 時thời 。 二nhị 長trường/trưởng 耳nhĩ 云vân 。

時thời 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 迦ca 羅la 時thời 。 此thử 云vân 別biệt 相tướng 時thời 。 如Như 來Lai 戒giới 律luật 大đại 戒giới 時thời 。 出xuất 家gia 時thời 。 國quốc 王vương 得đắc 聞văn 。 餘dư 不bất 合hợp 聞văn 。 二nhị 三tam 摩ma 耶da 時thời 。 此thử 云vân 破phá 邪tà 見kiến 時thời 。 謂vị 五ngũ 部bộ 阿a 含hàm 。 九cửu 分phần/phân 達đạt 摩ma 。 不bất 簡giản 黑hắc 白bạch 。 一nhất 切thiết 得đắc 聞văn (# 五ngũ 部bộ 阿a 含hàm 。 是thị 長trường/trưởng 。 增tăng 一nhất 。 中trung 。 雜tạp 。 有hữu 部bộ 。 言ngôn 九cửu 分phần/phân 者giả 。 一nhất 分phân 別biệt 說thuyết 戒giới 。 二nhị 世thế 間gian 。 三tam 因nhân 緣duyên 。 四tứ 界giới 。 五ngũ 同đồng 隨tùy 得đắc 。 六lục 名danh 句cú 文văn 。 七thất 集tập 定định 。 八bát 集tập 業nghiệp 。 九cửu 諸chư 蘊uẩn 。 一nhất 分phần/phân 有hữu 六lục 千thiên 偈kệ 。 六lục 九cửu 五ngũ 十thập 四tứ 。 合hợp 五ngũ 萬vạn 四tứ 千thiên 偈kệ 。 如như 真chân 論luận 部bộ 集tập 記ký 第đệ 一nhất 說thuyết )# 。 三tam 世thế 流lưu 布bố 者giả 。 如như 說thuyết 一nhất 時thời 佛Phật 在tại 恆Hằng 河Hà 岸ngạn 。 一nhất 時thời 在tại 申thân 恕thứ 林lâm 。 今kim 言ngôn 一nhất 時thời 。 但đãn 依y 後hậu 二nhị 。 或hoặc 唯duy 第đệ 三tam 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 說thuyết 有hữu 十thập 時thời 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。 今kim 依y 諸chư 論luận 。 亦diệc 有hữu 三tam 說thuyết 。 一nhất 功công 德đức 施thí 。 般Bát 若Nhã 論luận 云vân 。 言ngôn 一nhất 時thời 者giả 。 說thuyết 此thử 經Kinh 時thời 。 餘dư 時thời 復phục 說thuyết 無vô 量lượng 經kinh 故cố 。 二nhị 依y 龍long 猛mãnh 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。

時thời 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 迦ca 羅la 時thời 。 通thông 假giả 及cập 實thật 。 內nội 外ngoại 通thông 用dụng 。 二nhị 三tam 摩ma 耶da 時thời 。 唯duy 假giả 非phi 實thật 。 經Kinh 云vân 一nhất 時thời 。 依y 三tam 摩ma 耶da 說thuyết 。 以dĩ 破phá 實thật 時thời 。 說thuyết 假giả 時thời 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 三tam 依y 親thân 光quang 。 佛Phật 地địa 論luận 中trung 。

時thời 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 言ngôn 一nhất 時thời 者giả 。 謂vị 說thuyết 聽thính 時thời 。 此thử 就tựu 剎sát 那na 相tương 續tục 無vô 斷đoạn 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời (# 此thử 即tức 總tổng 說thuyết 。 一nhất 會hội 說thuyết 法Pháp 。 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 總tổng 名danh 一nhất 時thời )# 。 若nhược 不bất 爾nhĩ 者giả 。 字tự 名danh 句cú 等đẳng 。 說thuyết 聽thính 時thời 異dị 。 云vân 何hà 言ngôn 一nhất (# 此thử 即tức 反phản 解giải 。 若nhược 不bất 就tựu 其kỳ 說thuyết 聽thính 究cứu 竟cánh 。 名danh 一nhất 時thời 者giả 。 如như 初sơ 說thuyết 字tự 次thứ 名danh 後hậu 句cú 。 乃nãi 至chí 頌tụng 品phẩm 部bộ 等đẳng 說thuyết 聽thính 時thời 異dị 。 云vân 何hà 言ngôn 一nhất )# 。 二nhị 者giả 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 能năng 持trì 能năng 說thuyết 。 能năng 領lãnh 能năng 受thọ 。 故cố 名danh 一nhất 時thời 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 或hoặc 能năng 說thuyết 者giả 。 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 於ư 一nhất 字tự 中trung 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 能năng 持trì 能năng 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 或hoặc 能năng 聽thính 者giả 。 得đắc 淨tịnh 耳nhĩ 根căn 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 聞văn 一nhất 字tự 時thời 。 於ư 餘dư 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 無vô 障chướng 礙ngại 。 悉tất 能năng 領lãnh 受thọ 。 故cố 名danh 一nhất 時thời (# 初sơ 也dã 。 已dĩ 上thượng 得đắc 陀đà 羅la 尼ni 。 耳nhĩ 根căn 功công 德đức 。 一nhất 剎sát 那na 頃khoảnh 。 能năng 持trì 能năng 說thuyết 。 能năng 領lãnh 能năng 受thọ 。 故cố 名danh 一nhất 時thời 也dã )# 。 三tam 者giả 。 共cộng 相tương 會hội 遇ngộ 。 名danh 為vi 一nhất 時thời 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 或hoặc 相tương/tướng 會hội 遇ngộ 。

時thời 分phần/phân 無vô 別biệt 。 故cố 名danh 一nhất 時thời 。 即tức 是thị 說thuyết 聽thính 共cộng 相tương 會hội 遇ngộ 。 同đồng 一nhất 時thời 義nghĩa (# 感cảm 聖thánh 赴phó 機cơ 。 更cánh 相tương 會hội 遇ngộ 。 名danh 一nhất 時thời 也dã 。 或hoặc 可khả 為vi 四tứ 。 開khai 說thuyết 聽thính 異dị 為vi 二nhị 時thời 故cố )# 問vấn 一nhất 及cập 時thời 。 其kỳ 體thể 是thị 何hà 。 答đáp 一nhất 是thị 數số 。

時thời 即tức 時thời 分phần/phân 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 及cập 經kinh 部bộ 宗tông 。 無vô 別biệt 有hữu 法pháp 。 即tức 用dụng 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 處xử 界giới 門môn 中trung 有hữu 為vi 為vi 性tánh 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 龍long 猛mãnh 宗tông 。 數số 及cập 時thời 等đẳng 。 皆giai 無vô 有hữu 體thể 。 非phi 蘊uẩn 處xứ 界giới 三tam 科khoa 所sở 攝nhiếp 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 數số 時thời 等đẳng 法pháp 。 實thật 無vô 所sở 有hữu 。 陰ấm 入nhập 持trì 所sở 不bất 攝nhiếp 故cố (# 持trì 即tức 界giới 也dã 。 持trì 自tự 性tánh 故cố )# 。 又hựu 彼bỉ 論luận 云vân 。

時thời 方phương 離ly 合hợp 一nhất 異dị 長trường 短đoản 名danh 字tự 。 凡phàm 人nhân 心tâm 著trước 。 謂vị 是thị 實thật 有hữu 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 二nhị 彌Di 勒Lặc 宗tông 。 數số 時thời 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 法pháp 上thượng 分phần/phân 位vị 假giả 立lập 。 二nhị 十thập 四tứ 不bất 相tương 應ứng 中trung 。 數số 及cập 時thời 也dã 。 五ngũ 蘊uẩn 門môn 中trung 。 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 界giới 處xứ 門môn 中trung 。 法pháp 處xứ 法Pháp 界Giới 。 意ý 識thức 境cảnh 故cố 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。

時thời 者giả 即tức 是thị 有hữu 為vi 。 法pháp 上thượng 假giả 立lập 分phần/phân 位vị (# 約ước 法pháp 相tướng 釋thích )# 。 或hoặc 是thị 心tâm 上thượng 分phần/phân 位vị 影ảnh 像tượng (# 約ước 唯duy 識thức 釋thích )# 。 依y 色sắc 心tâm 等đẳng 。 總tổng 假giả 立lập 故cố 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 問vấn 何hà 不bất 別biệt 顯hiển 如như 下hạ 處xứ 等đẳng 。 但đãn 說thuyết 一nhất 時thời 。 答đáp 晝trú 夜dạ 時thời 分phần/phân 。 諸chư 方phương 不bất 定định 。 不bất 可khả 別biệt 說thuyết 。 又hựu 義nghĩa 不bất 定định 。 或hoặc 一nhất 剎sát 那na 。 或hoặc 復phục 相tương 續tục 。 不bất 可khả 定định 說thuyết 。 是thị 故cố 總tổng 相tương/tướng 。 但đãn 說thuyết 一nhất 時thời 。

經kinh 。 佛Phật 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 別biệt 顯hiển 教giáo 主chủ 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 說thuyết 佛Phật 法Pháp 人nhân 。 有hữu 其kỳ 五ngũ 種chủng 。 一nhất 佛Phật 自tự 說thuyết 。 二nhị 弟đệ 子tử 說thuyết 。 三tam 神thần 仙tiên 說thuyết 。 四tứ 諸chư 天thiên 說thuyết 。 五ngũ 化hóa 人nhân 說thuyết 。 為vi 簡giản 餘dư 四tứ 。 故cố 標tiêu 佛Phật 也dã 。 自tự 覺giác 覺giác 他tha 。 覺giác 行hành 窮cùng 滿mãn 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 廣quảng 如như 餘dư 處xứ 。 然nhiên 諸chư 經kinh 首thủ 標tiêu 名danh 不bất 同đồng 。 乃nãi 有hữu 四tứ 種chủng 。 自tự 有hữu 經kinh 初sơ 唯duy 置trí 佛Phật 名danh 。 如như 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 自tự 有hữu 經kinh 初sơ 唯duy 婆bà 伽già 婆bà 。 如như 大đại 品phẩm 等đẳng 。 自tự 有hữu 經kinh 初sơ 雙song 標tiêu 兩lưỡng 號hiệu 。 如như 無vô 上thượng 依y 等đẳng 。 或hoặc 有hữu 經kinh 文văn 。 二nhị 號hiệu 俱câu 無vô 。 如như 多đa 心tâm 等đẳng 。 所sở 以dĩ 如như 是thị 。 諸chư 本bổn 異dị 者giả 。 多đa 心tâm 經kinh 等đẳng 。 於ư 一nhất 部bộ 中trung 。 別biệt 銀ngân 流lưu 行hành 。 故cố 不bất 標tiêu 名danh 。 餘dư 之chi 三tam 句cú 。 西tây 方phương 三tam 說thuyết 。 一nhất 依y 真chân 實thật 論luận 。 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 唯duy 應ưng 說thuyết 佛Phật 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 大đại 師sư 十thập 號hiệu 經kinh 中trung 。 何hà 故cố 不bất 列liệt 餘dư 九cửu 。 而nhi 獨độc 稱xưng 佛Phật 。 答đáp 有hữu 十thập 義nghĩa 故cố 。 一nhất 覺giác 勝thắng 無vô 敵địch 。 二nhị 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。 三tam 離ly 二nhị 無vô 知tri (# 一nhất 解giải 脫thoát 障chướng 無vô 知tri 。 二nhị 一Nhất 切Thiết 智Trí 障chướng 無vô 知tri )# 。 四tứ 已dĩ 過quá 睡thụy 眠miên 。 五ngũ 譬thí 如như 蓮liên 華hoa 。 六lục 自tự 性tánh 無vô 染nhiễm 。 七thất 具cụ 足túc 三tam 義nghĩa (# 三tam 義nghĩa 者giả 。 一nhất 假giả 名danh 佛Phật 。 即tức 六lục 神thần 通thông 。 二nhị 寂tịch 靜tĩnh 佛Phật 。 惑hoặc 不bất 生sanh 故cố 三tam 真chân 實thật 佛Phật 。 即tức 真Chân 如Như 也dã )# 。 八bát 具cụ 於ư 三tam 德đức (# 一nhất 法Pháp 身thân 。 二nhị 般Bát 若Nhã 。 三tam 解giải 脫thoát )# 。 九cửu 具cụ 三Tam 寶Bảo 性tánh 。 十thập 自tự 知tri 令linh 他tha 知tri 。 佛Phật 具cụ 十thập 義nghĩa 。 餘dư 名danh 不bất 爾nhĩ 。 故cố 諸chư 經kinh 首thủ 皆giai 稱xưng 佛Phật 也dã 。 廣quảng 如như 本bổn 記ký 。 二nhị 依y 佛Phật 地địa 論luận 。 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 安an 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 謂vị 具cụ 六lục 德đức 。 破phá 四tứ 魔ma 故cố 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 薄bạc 伽già 梵Phạm 聲thanh 。 依y 六lục 義nghĩa 轉chuyển 。 一nhất 自tự 在tại 義nghĩa 。 永vĩnh 不bất 繫hệ 屬thuộc 。 諸chư 煩phiền 惱não 故cố 。 二nhị 熾sí 盛thịnh 義nghĩa 。 是thị 炎diễm 猛mãnh 智trí 火hỏa 所sở 燒thiêu 經kinh 故cố 。 三tam 端đoan 嚴nghiêm 義nghĩa 。 妙diệu 三tam 十thập 二nhị 大Đại 士Sĩ 相tương/tướng 等đẳng 。 所sở 莊trang 飾sức 故cố 。 四tứ 名danh 稱xưng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 殊thù 勝thắng 功công 德đức 。 圓viên 滿mãn 無vô 不bất 知tri 故cố 。 五ngũ 吉cát 祥tường 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。 親thân 近cận 供cúng 養dường 。 咸hàm 稱xưng 讚tán 故cố 。 六lục 尊tôn 貴quý 義nghĩa 。 具cụ 一nhất 切thiết 德đức 。 常thường 起khởi 方phương 便tiện 。 利lợi 益ích 安an 樂lạc 。 一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。 無vô 懈giải 癈phế 故cố 。 如như 有hữu 頌tụng 言ngôn 。 自tự 在tại 熾sí 盛thịnh 與dữ 端đoan 嚴nghiêm 。 名danh 稱xưng 吉cát 祥tường 及cập 尊tôn 貴quý 。 如như 是thị 六lục 種chủng 義nghĩa 差sai 別biệt 。 應ưng 知tri 總tổng 名danh 為vi 薄bạc 伽già 。 四tứ 魔ma 怨oán 者giả 。 煩phiền 惱não 魔ma 。 蘊uẩn 魔ma 。 死tử 魔ma 。 自tự 在tại 天thiên 魔ma 。 問vấn 佛Phật 具cụ 十thập 種chủng 功công 德đức 名danh 號hiệu 。 何hà 故cố 如Như 來Lai 。 教giáo 傳truyền 法pháp 者giả 。 一nhất 切thiết 經kinh 首thủ 。 但đãn 置trí 如như 是thị 薄Bạc 伽Già 梵Phạm 名danh 。 答đáp 謂vị 此thử 一nhất 名danh 。 世thế 咸hàm 尊tôn 重trọng 。 故cố 諸chư 外ngoại 道đạo 。 皆giai 稱xưng 本bổn 師sư 。 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 又hựu 此thử 一nhất 名danh 。 總tổng 攝nhiếp 眾chúng 德đức 。 餘dư 名danh 不bất 爾nhĩ 。 是thị 故cố 經kinh 首thủ 皆giai 置trí 此thử 名danh 。 金kim 剛cang 仙tiên 論luận 亦diệc 同đồng 佛Phật 地địa 。 廣quảng 說thuyết 婆bà 伽già 婆bà 。 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 首thủ 。 及cập 智Trí 度Độ 論luận 。 三tam 依y 真Chân 諦Đế 。 一nhất 切thiết 經kinh 初sơ 皆giai 令linh 雙song 標tiêu 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 故cố 七thất 事sự 記ký 云vân 。 佛Phật 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 有hữu 其kỳ 四tứ 句cú 。 一nhất 是thị 佛Phật 非phi 婆bà 伽già 婆bà 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 二Nhị 乘Thừa 觀quán 。 世thế 諦đế 證chứng 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 在tại 自tự 位vị 中trung 。 得đắc 名danh 為vi 佛Phật 。 不bất 修tu 功công 德đức 行hành 。 故cố 非phi 婆bà 伽già 婆bà 。 二nhị 是thị 婆bà 伽già 婆bà 非phi 佛Phật 。 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 修tu 功công 德đức 故cố 。 名danh 婆Bà 伽Già 婆Bà 。 既ký 在tại 因nhân 位vị 。 智trí 慧tuệ 未vị 滿mãn 。 不bất 得đắc 名danh 佛Phật 。 三tam 非phi 佛Phật 非phi 婆bà 伽già 婆bà 。 即tức 是thị 凡phàm 夫phu 。 不bất 修tu 功công 德đức 。 故cố 非phi 婆bà 伽già 婆bà 。 不bất 修tu 智trí 慧tuệ 。 故cố 不bất 名danh 為vi 佛Phật 。 四tứ 是thị 佛Phật 亦diệc 婆bà 伽già 婆bà 。 即tức 是thị 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。 智trí 慧tuệ 滿mãn 故cố 。 名danh 為vi 佛Phật 。 功công 德đức 具cụ 足túc 故cố 。 是thị 婆bà 伽già 婆bà 。 若nhược 但đãn 佛Phật 。 恐khủng 濫lạm 二Nhị 乘Thừa 。 若nhược 單đơn 婆bà 伽già 。 婆bà 濫lạm 菩Bồ 薩Tát 及cập 轉Chuyển 輪Luân 王Vương 。 若nhược 合hợp 說thuyết 者giả 。 即tức 是thị 如Như 來Lai 。 故cố 諸chư 經kinh 首thủ 皆giai 標tiêu 兩lưỡng 號hiệu 。 雖tuy 有hữu 三tam 解giải 。 今kim 依y 此thử 經Kinh 。 同đồng 真chân 實thật 論luận 。 唯duy 名danh 佛Phật 也dã 。

經kinh 。 住trú 王Vương 舍Xá 城Thành 。 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 中trung 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 說thuyết 經Kinh 處xứ 也dã 。 國quốc 名danh 摩Ma 竭Kiệt 提Đề 。 或hoặc 云vân 摩ma 竭kiệt 陀đà 。 亦diệc 言ngôn 嘿mặc 偈kệ 陀đà 。 又hựu 作tác 摩ma 伽già 陀đà 。 皆giai 梵Phạm 音âm 訛ngoa 轉chuyển 也dã 。 正chánh 言ngôn 摩ma 竭kiệt 陀đà 。 此thử 云vân 善thiện 勝thắng 國quốc 。 或hoặc 云vân 無vô 惱não 害hại 國quốc 。 一nhất 云vân 。 摩ma 伽già 星tinh 名danh 。 此thử 云vân 不bất 惡ác 。 陀đà 者giả 處xứ 也dã 。 名danh 為vi 不bất 惡ác 處xứ 國quốc 。 亦diệc 名danh 星tinh 處xứ 國quốc 。 依y 法pháp 華hoa 論luận 。 如như 王Vương 舍Xá 城Thành 勝thắng 餘dư 城thành 。 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 勝thắng 餘dư 山sơn 。 以dĩ 佛Phật 在tại 勝thắng 處xứ 說thuyết 故cố 。 顯hiển 此thử 法Pháp 門môn 勝thắng 也dã 。 今kim 先tiên 解giải 城thành 。 後hậu 解giải 其kỳ 山sơn 。 真Chân 諦Đế 云vân 。 律luật 毘tỳ 婆bà 沙sa 自tự 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 婆bà 藪tẩu 王vương 子tử 。 初sơ 共cộng 人nhân 民dân 造tạo 舍xá 。 即tức 為vi 鬼quỷ 神thần 壞hoại 之chi 。 唯duy 留lưu 王vương 舍xá 。 如như 是thị 至chí 七thất 。 太thái 子tử 教giáo 言ngôn 。 但đãn 更cánh 造tạo 舍xá 。 悉tất 題đề 王vương 舍xá 。 於ư 是thị 遂toại 得đắc 不bất 毀hủy 。 因nhân 此thử 立lập 名danh 。 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 二nhị 云vân 。 輪Luân 王Vương 出xuất 世thế 相tương/tướng 承thừa 住trụ 此thử 。 故cố 名danh 王vương 舍xá 。 三tam 云vân 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 共cộng 修tu 羅la 鑽toàn 乳nhũ 海hải 。 得đắc 為vi 甘cam 露lộ 。 於ư 此thử 山sơn 中trung 起khởi 舍xá 。 七thất 日nhật 守thủ 之chi 。 然nhiên 後hậu 乃nãi 分phân 之chi 。 因nhân 此thử 立lập 名danh 。 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 亦diệc 有hữu 三tam 釋thích 。 一nhất 云vân 。 摩ma 伽già 陀đà 王vương 。 初sơ 生sanh 一nhất 子tử 。 一nhất 頭đầu 兩lưỡng 面diện 四tứ 臂tý 。 後hậu 大đại 成thành 人nhân 。 有hữu 大đại 力lực 勢thế 。 治trị 閻Diêm 浮Phù 提đề 之chi 天thiên 下hạ 。 取thủ 諸chư 國quốc 王vương 。 一nhất 萬vạn 八bát 千thiên 。 置trí 此thử 五ngũ 山sơn 中trung 住trụ 。 因nhân 此thử 立lập 名danh 。 為vi 王vương 舍xá 城thành 。 一nhất 云vân 。 摩ma 伽già 王vương 先tiên 所sở 住trụ 城thành 中trung 失thất 火hỏa 。 一nhất 燒thiêu 一nhất 作tác 。 如như 是thị 至chí 七thất 。 國quốc 人nhân 疲bì 役dịch 。 王vương 即tức 更cánh 求cầu 住trú 處xứ 。 見kiến 此thử 五ngũ 山sơn 周chu 匝táp 如như 城thành 即tức 作tác 宮cung 殿điện 。 於ư 中trung 止chỉ 住trụ 。 故cố 名danh 王vương 舍xá 城thành 。 一nhất 云vân 。 往vãng 昔tích 世thế 時thời 。 此thử 國quốc 有hữu 王vương 。 名danh 曰viết 廣quảng 車xa 。 出xuất 遊du 畋điền 獵liệp 。 遇ngộ 見kiến 五ngũ 山sơn 周chu 匝táp 峻tuấn 固cố 。 種chủng 種chủng 嚴nghiêm 妙diệu 。 即tức 捨xả 本bổn 城thành 。 於ư 此thử 中trung 住trụ 。 以dĩ 王vương 先tiên 於ư 此thử 住trụ 。 故cố 名danh 王vương 舍xá 城thành 也dã 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 善thiện 見kiến 論luận 云vân 。 此thử 城thành 最tối 大đại 。 縱tung 廣quảng 三tam 百bách 由do 旬tuần 。 有hữu 八bát 億ức 萬vạn 戶hộ 。 八bát 萬vạn 聚tụ 落lạc 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 西tây 域vực 傳truyền 。 耆Kỳ 闍Xà 崛Quật 山Sơn 者giả 。 音âm 訛ngoa 略lược 也dã 。 正chánh 言ngôn 姞# 栗lật 陀đà 羅la 矩củ 吒tra 山sơn 。 唐đường 云vân 鷲thứu 峯phong 。 又hựu 云vân 鷲thứu 臺đài 。 此thử 山sơn 既ký 栖tê 鷲thứu 鳥điểu 。 其kỳ 形hình 又hựu 類loại 高cao 臺đài 。 故cố 以dĩ 名danh 鳥điểu 。 舊cựu 云vân 鷲thứu 頭đầu 。 或hoặc 云vân 鷲thứu 嶺lĩnh 。 或hoặc 云vân 靈linh 鷲thứu 者giả 。 皆giai 一nhất 義nghĩa 也dã 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 釋thích 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 云vân 。 山sơn 頭đầu 似tự 鷲thứu 。 故cố 云vân 鷲thứu 頭đầu 。 一nhất 云vân 。 鷲thứu 居cư 山sơn 頂đảnh 。 故cố 名danh 鷲thứu 頭đầu 。 謂vị 王vương 舍xá 城thành 南nam 。 屍thi 陀đà 林lâm 中trung 。 多đa 諸chư 死tử 人nhân 。 諸chư 鷲thứu 常thường 來lai 食thực 之chi 。 還hoàn 在tại 山sơn 頭đầu 。

時thời 人nhân 遂toại 名danh 鷲thứu 頭đầu 山sơn 也dã 。 又hựu 別biệt 記ký 云vân 。 靈linh 者giả 仙tiên 靈linh 也dã 。 此thử 鳥điểu 有hữu 靈linh 。 知tri 人nhân 死tử 活hoạt 。 人nhân 欲dục 死tử 時thời 。 導đạo 類loại 彼bỉ 家gia 。 待đãi 其kỳ 送tống 林lâm 。 則tắc 飛phi 下hạ 食thực 。 而nhi 以dĩ 能năng 懸huyền 知tri 故cố 。 號hiệu 靈linh 鷲thứu 也dã 。 又hựu 真Chân 諦Đế 七thất 事sự 記ký 云vân 。 律luật 毘tỳ 婆bà 沙sa 說thuyết 。 釋Thích 迦Ca 本bổn 行hành 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 時thời 。 為vi 化hóa 物vật 故cố 。 受thọ 鷲thứu 鳥điểu 身thân 。 其kỳ 父phụ 母mẫu 老lão 。 而nhi 眼nhãn 失thất 明minh 。 為vì 報báo 恩ân 故cố 。 求cầu 食thực 供cúng 養dường 。 王Vương 舍Xá 城Thành 中trung 。 有hữu 一nhất 長trưởng 者giả 。 入nhập 山sơn 見kiến 之chi 。 因nhân 問vấn 供cúng 養dường 有hữu 何hà 功công 德đức 。 鷲thứu 鳥điểu 如như 法Pháp 為vi 說thuyết 。 長trưởng 者giả 大đại 喜hỷ 言ngôn 。 汝nhữ 是thị 山sơn 中trung 善thiện 神thần 。 從tùng 今kim 以dĩ 去khứ 。 盡tận 我ngã 餘dư 年niên 。 當đương 供cúng 養dường 汝nhữ 。 一nhất 切thiết 諸chư 鳥điểu 。 因nhân 此thử 皆giai 得đắc 供cúng 養dường 。 鷲thứu 語ngữ 諸chư 鳥điểu 言ngôn 。 汝nhữ 等đẳng 當đương 報báo 施thí 主chủ 恩ân 。 諸chư 鳥điểu 不bất 得đắc 其kỳ 意ý 。 日nhật 日nhật 盜đạo 他tha 財tài 物vật 。 遣khiển 餉hướng 長trưởng 者giả 。 諸chư 人nhân 失thất 物vật 。 向hướng 王vương 陳trần 訴tố 。 王vương 問vấn 長trưởng 者giả 。 長trưởng 者giả 依y 事sự 奉phụng 答đáp 。 王vương 聞văn 驚kinh 物vật 遂toại 入nhập 山sơn 。 是thị 鷲thứu 為vi 說thuyết 法Pháp 。 王vương 大đại 歡hoan 喜hỷ 。 後hậu 送tống 供cúng 養dường 。 此thử 山sơn 因nhân 靈linh 鳥điểu 所sở 居cư 。 故cố 名danh 靈linh 鷲thứu 山sơn 也dã 。

經kinh 。 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 八bát 百bách 萬vạn 億ức 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 五ngũ 教giáo 所sở 被bị 機cơ 。 於ư 中trung 方phương 二nhị 。 初sơ 別biệt 敘tự 讚tán 德đức 。 後hậu 他tha 方phương 下hạ 。 總tổng 結kết 集tập 會hội 。 就tựu 別biệt 敘tự 中trung 。 有hữu 十thập 二nhị 眾chúng 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 緣Duyên 覺Giác 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 四tứ 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 五ngũ 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 六lục 居cư 士sĩ 。 七thất 色sắc 天thiên 。 八bát 欲dục 天thiên 。 九cửu 人nhân 王vương 。 十thập 雜tạp 類loại 。 十thập 一nhất 他tha 方phương 。 十thập 二nhị 變biến 化hóa 。 雖tuy 有hữu 十thập 二nhị 。 總tổng 攝nhiếp 為vi 三tam 。 初sơ 十thập 此thử 方phương 。 次thứ 一nhất 他tha 方phương 。 後hậu 一nhất 變biến 化hóa 。 就tựu 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 類loại 辨biện 數số 。 二nhị 略lược 明minh 行hành 位vị 。 三tam 別biệt 讚tán 德đức 。 四tứ 總tổng 結kết 德đức 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 標tiêu 類loại 辨biện 數số 。 與dữ 大đại 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 者giả 。 標tiêu 別biệt 異dị 類loại 。 類loại 有hữu 十thập 二nhị 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 明minh 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 簡giản 於ư 餘dư 乘thừa 。 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 。 成thành 實thật 論luận 云vân 。 聞văn 法Pháp 得đắc 悟ngộ 。 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 聞văn 佛Phật 言ngôn 音âm 。 而nhi 入nhập 聖thánh 道Đạo 。 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 。 又hựu 瑜du 伽già 論luận 八bát 十thập 二nhị 云vân 。 從tùng 他tha 聽thính 聞văn 。 正Chánh 法Pháp 言ngôn 音âm 。 又hựu 能năng 令linh 聞văn 他tha 正Chánh 法Pháp 聲thanh 。 故cố 曰viết 聲Thanh 聞Văn 。 今kim 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 者giả 。 七thất 中trung 別biệt 稱xưng 。 簡giản 尼ni 等đẳng 六lục 。 故cố 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 。 舉cử 比Bỉ 丘Khâu 名danh 。 顯hiển 聲Thanh 聞Văn 眾chúng 。 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 。 一nhất 與dữ 。 二nhị 大đại 。 三tam 比Bỉ 丘Khâu 。 四tứ 釋thích 眾chúng 也dã 。 佛Phật 身thân 兼kiêm 彼bỉ 。 目mục 之chi 為vi 與dữ 。 又hựu 與dữ 是thị 共cộng 。 諸chư 比Bỉ 丘Khâu 眾chúng 。 七thất 義nghĩa 共cộng 故cố 。 名danh 之chi 為vi 與dữ 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 一nhất 處xứ 。 一nhất 時thời 。 一nhất 心tâm 。 一nhất 戒giới 。 一nhất 見kiến 。 一nhất 道đạo 。 一nhất 解giải 脫thoát 。 是thị 名danh 為vi 共cộng 。 此thử 經Kinh 與dữ 者giả 。 即tức 彼bỉ 共cộng 也dã 。 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 大đại 。 二nhị 多đa 。 三tam 勝thắng 。 眾chúng 中trung 上thượng 故cố 。 諸chư 障chướng 斷đoạn 故cố 。 王vương 等đẳng 敬kính 故cố 。 名danh 為vi 大đại 也dã 。 數số 甚thậm 多đa 故cố 。 名danh 之chi 為vi 多đa 。 能năng 破phá 九cửu 十thập 六lục 種chủng 。 外ngoại 道đạo 異dị 論luận 。 故cố 名danh 為vi 勝thắng 。 依y 佛Phật 地địa 論luận 。 大đại 有hữu 四tứ 釋thích 。 一nhất 者giả 利lợi 根căn 故cố 大đại 。 二nhị 者giả 無Vô 學Học 故cố 大đại 。 三tam 者giả 迴hồi 向hướng 大đại 故cố 大đại 。 四tứ 者giả 眾chúng 多đa 故cố 大đại 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 言ngôn 比Bỉ 丘Khâu 者giả 。 此thử 云vân 乞khất 士sĩ 。 金kim 剛cang 仙tiên 云vân 。 比Bỉ 丘Khâu 是thị 梵Phạn 語ngữ 。 此thử 方phương 義nghĩa 譯dịch 或hoặc 云vân 破phá 惡ác 。 或hoặc 云vân 怖bố 魔ma 。 又hựu 本bổn 記ký 云vân 。 在tại 因nhân 名danh 怖bố 魔ma 乞khất 士sĩ 破phá 惡ác 。 至chí 果quả 轉chuyển 怖bố 魔ma 為vi 殺sát 賊tặc 。 改cải 乞khất 士sĩ 為vi 應Ứng 供Cúng 。 說thuyết 破phá 惡ác 為vi 不bất 生sanh 。 又hựu 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 十thập 九cửu 。 苾Bật 芻Sô 有hữu 五ngũ 。 一nhất 乞khất 丐cái 苾Bật 芻Sô 釋thích 云vân 常thường 行hành 乞khất 士sĩ )# 。 二nhị 自tự 稱xưng 苾Bật 芻Sô 犯phạm 重trọng/trùng 失thất 戒giới 。 而nhi 自tự 稱xưng 言ngôn 我ngã 是thị 苾Bật 芻Sô 。 三tam 名danh 想tưởng 苾Bật 芻Sô 雖tuy 。 剃thế 髮phát 染nhiễm 衣y 。 而nhi 未vị 有hữu 戒giới 。 但đãn 有hữu 名danh 想tưởng 也dã )# 。 四tứ 破phá 壞hoại 煩phiền 惱não 苾Bật 芻Sô 得đắc 果quả 聖thánh 人nhân )# 。 五ngũ 白bạch 四tứ 羯yết 磨ma 。 比Bỉ 丘Khâu 凡phàm 夫phu 持trì 戒giới 人nhân 也dã )# 。 今kim 此thử 比Bỉ 丘Khâu 。 即tức 是thị 五ngũ 中trung 。 第đệ 四tứ 第đệ 五ngũ 人nhân 也dã 。 所sở 言ngôn 眾chúng 。 梵Phạm 音âm 僧Tăng 伽già 。 此thử 云vân 和hòa 合hợp 眾chúng 。 謂vị 理lý 事sự 二nhị 和hòa 。 故cố 名danh 眾chúng 也dã 。 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 並tịnh 出xuất 家gia 僧Tăng 。 故cố 名danh 為vi 眾chúng 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 眾chúng 多đa 比Bỉ 丘Khâu 。 一nhất 處xứ 和hòa 合hợp 。 故cố 名danh 為vi 眾chúng 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 八bát 百bách 萬vạn 億ức 者giả 。 辨biện 數số 也dã 。 問vấn 如như 何hà 不bất 說thuyết 。 比Bỉ 丘Khâu 尼Ni 眾chúng 。 答đáp 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 略lược 故cố 。 二nhị 就tựu 勝thắng 故cố 。

經kinh 。 學học 無Vô 學Học 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 略lược 辨biện 行hành 位vị 。 言ngôn 學học 無Vô 學Học 者giả 。 如như 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 二nhị 十thập 四tứ 云vân 。 謂vị 八bát 人nhân 中trung 。 四tứ 向hướng 三tam 果quả 。 皆giai 名danh 有hữu 學học 。 為vi 得đắc 漏lậu 盡tận 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 學học 故cố 。 第đệ 八bát 阿A 羅La 漢Hán 名danh 為vi 無Vô 學Học 。 所sở 應ưng 脩tu 學học 。 此thử 無vô 有hữu 故cố 。 學học 無Vô 學Học 體thể 。 皆giai 是thị 無vô 漏lậu 戒giới 定định 及cập 慧tuệ 。 云vân 何hà 涅Niết 槃Bàn 。 非phi 學học 無Vô 學Học 。 於ư 異dị 生sanh 身thân 。 亦diệc 成thành 就tựu 故cố 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 大đại 同đồng 大Đại 乘Thừa 。 勘khám 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 諸chư 論luận 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 集tập 論luận 。 通thông 於ư 異dị 生sanh 。 名danh 為vi 有hữu 學học 。 故cố 彼bỉ 第đệ 二nhị 云vân 。 求cầu 解giải 脫thoát 者giả 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 是thị 有hữu 學học 義nghĩa 。 十thập 界giới 四tứ 處xứ 諸chư 蘊uẩn 一nhất 分phần/phân 。 是thị 有hữu 學học 義nghĩa 。 於ư 諸chư 學học 處xứ 。 已dĩ 得đắc 究cứu 竟cánh 者giả 。 所sở 有hữu 善thiện 法Pháp 。 是thị 無Vô 學Học 義nghĩa 。 謂vị 諸chư 異dị 生sanh 所sở 有hữu 善thiện 不bất 善thiện 無vô 記ký 法pháp 。 及cập 諸chư 學học 者giả 染nhiễm 污ô 無vô 記ký 法pháp 。 諸chư 無Vô 學Học 者giả 無vô 記ký 法pháp 。 并tinh 無vô 為vi 法pháp 。 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 義nghĩa 。 八bát 界giới 八bát 處xứ 全toàn 。 及cập 餘dư 蘊uẩn 處xứ 界giới 一nhất 分phần/phân 。 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 廣quảng 如như 雜tạp 集tập 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 唯duy 取thủ 聖thánh 人nhân 所sở 有hữu 善thiện 。 法pháp 名danh 學học 無Vô 學Học 。 故cố 六lục 十thập 六lục 云vân 。 謂vị 預dự 流lưu 等đẳng 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 為vi 學học 。 云vân 何hà 無Vô 學Học 法pháp 。 謂vị 阿A 羅La 漢Hán 。 出xuất 世thế 有hữu 為vi 法pháp 。 若nhược 世thế 間gian 善thiện 法Pháp 。 是thị 名danh 無Vô 學Học 。 謂vị 除trừ 先tiên 所sở 說thuyết 。 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 。 所sở 餘dư 預dự 流lưu 。 乃nãi 至chí 阿A 羅La 漢Hán 。 若nhược 墮đọa 一nhất 切thiết 異dị 生sanh 相tương 續tục 。 彼bỉ 增tăng 上thượng 所sở 有hữu 諸chư 法pháp 。 皆giai 名danh 非phi 學học 。 名danh 非phi 無Vô 學Học 。 然nhiên 彼bỉ 二nhị 文văn 猶do 未vị 盡tận 理lý 。 學học 無Vô 學Học 者giả 。 所sở 有hữu 滅diệt 定định 。 皆giai 是thị 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 攝nhiếp 故cố 。 瑜du 伽già 六lục 十thập 二nhị 云vân 。 又hựu 此thử 等đẳng 至chí 皆giai 言ngôn 非phi 學học 非phi 無Vô 學Học 。 非phi 所sở 行hành 故cố 。 似tự 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 行hành 位vị 通thông 名danh 。 梵Phạm 音âm 阿A 羅La 漢Hán 。 翻phiên 含hàm 多đa 義nghĩa 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 釋thích 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 名danh 應Ứng 供Cúng 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 勝thắng 供cúng 養dường 故cố 。 二nhị 名danh 殺sát 賊tặc 。 害hại 煩phiền 惱não 賊tặc 。 令linh 無vô 餘dư 故cố 。 三tam 名danh 不bất 生sanh 。 生sanh 死tử 法pháp 中trung 不bất 復phục 生sanh 故cố 。 四tứ 名danh 遠viễn 惡ác 。 遠viễn 離ly 諸chư 惡ác 。 不bất 善thiện 法pháp 故cố 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 第đệ 九cửu 十thập 四tứ 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 斷đoạn 惑hoặc 盡tận 故cố 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 釋thích 有hữu 三tam 義nghĩa 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 第đệ 三tam 卷quyển 云vân 。 此thử 中trung 所sở 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 通thông 攝nhiếp 三tam 乘thừa 無Vô 學Học 果quả 位vị 。 皆giai 已dĩ 永vĩnh 害hại 煩phiền 惱não 賊tặc 故cố 。 應ưng 受thọ 世thế 間gian 。 妙diệu 供cúng 養dường 故cố 。 永vĩnh 不bất 復phục 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 故cố 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 亦diệc 同đồng 法pháp 華hoa 論luận 中trung 十thập 五ngũ 義nghĩa 釋thích 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。 問vấn 第đệ 四Tứ 果Quả 具cụ 三tam 義nghĩa 故cố 。 可khả 名danh 羅La 漢Hán 。 餘dư 闕khuyết 三tam 義nghĩa 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 。 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 趣thú 寂tịch 聲Thanh 聞Văn 不bất 受thọ 教giáo 故cố 。 名danh 為vi 無Vô 學Học 。 迴hồi 向hướng 聲Thanh 聞Văn 趣thú 菩Bồ 提Đề 故cố 。 名danh 為vi 有hữu 學học 。 又hựu 解giải 。 阿A 羅La 漢Hán 者giả 。 具cụ 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 離ly 凡phàm 。 二nhị 殺sát 賊tặc 。 三tam 故cố 應Ứng 供Cúng 。 四tứ 破phá 因nhân 緣duyên 。 通thông 論luận 四Tứ 果Quả 。 皆giai 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 是thị 故cố 言ngôn 皆giai 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 云vân 。 轉chuyển 根căn 等đẳng 故cố 。 名danh 為vi 有hữu 學học 。 無vô 所sở 求cầu 果quả 。 名danh 為vi 無Vô 學Học 。 今kim 解giải 羅La 漢Hán 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 行hành 阿A 羅La 漢Hán 。 即tức 是thị 學học 人nhân 。 二nhị 住trụ 阿A 羅La 漢Hán 。 第đệ 四Tứ 果Quả 故cố 。 成thành 實thật 論luận 云vân 。 阿A 羅La 漢Hán 二nhị 種chủng 。 謂vị 住trụ 及cập 行hành 。 又hựu 下hạ 經kinh 五Ngũ 戒Giới 賢hiền 者giả 行hành 阿A 羅La 漢Hán 等đẳng 。 或hoặc 可khả 分phần/phân 有hữu 應Ứng 供Cúng 等đẳng 義nghĩa 。 故cố 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 是thị 故cố 此thử 中trung 。 通thông 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。

經kinh 。 有hữu 為vi 功công 德đức 。 無vô 為vi 功công 德đức 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 即tức 分phân 為vi 八bát 。 一nhất 有hữu 為vi 無vô 為vi 德đức 。 二nhị 十thập 智trí 差sai 別biệt 德đức 。 三tam 三tam 根căn 差sai 別biệt 德đức 。 四tứ 十thập 六lục 觀quán 門môn 德đức 。 五ngũ 三tam 假giả 觀quán 門môn 德đức 。 六lục 三tam 空không 觀quán 門môn 德đức 。 七thất 四Tứ 諦Đế 觀quán 門môn 德đức 。 八bát 緣duyên 生sanh 觀quán 門môn 德đức 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 有hữu 為vi 無vô 為vi 德đức 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 即tức 下hạ 所sở 說thuyết 十thập 智trí 等đẳng 德đức 。 皆giai 是thị 有hữu 為vi 。 四tứ 相tướng 所sở 遷thiên 故cố 。 自tự 性tánh 出xuất 體thể 。 即tức 用dụng 大đại 地địa 慧tuệ 為vi 自tự 性tánh 。 共cộng 有hữu 出xuất 體thể 。 隨tùy 其kỳ 所sở 應ứng 。 四tứ 蘊uẩn 五ngũ 蘊uẩn 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 即tức 滅Diệt 諦Đế 無vô 為vi 。 或hoặc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 亦diệc 名danh 斷đoạn 德đức 。 謂vị 斷đoạn 一nhất 切thiết 事sự 中trung 無vô 知tri 。 得đắc 非phi 擇trạch 滅diệt 。 亦diệc 斷đoạn 德đức 攝nhiếp 。 如như 俱câu 舍xá 云vân 。 諸chư 一nhất 切thiết 種chủng 諸chư 冥minh 滅diệt 等đẳng 。 讚tán 佛Phật 德đức 故cố 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 有hữu 為vi 功công 德đức 。 麁thô 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 大đại 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 於ư 理lý 無vô 違vi 。 無vô 為vi 功công 德đức 。 即tức 是thị 真Chân 如Như 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 及cập 非phi 擇trạch 滅diệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 本bổn 來lai 清thanh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 六lục 無vô 為vi 中trung 非phi 擇trạch 滅diệt 攝nhiếp 。 又hựu 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 。 即tức 真Chân 如Như 上thượng 離ly 障chướng 所sở 顯hiển 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 如như 是thị 無vô 為vi 。 非phi 相tướng 所sở 遷thiên 。 故cố 名danh 無vô 為vi 。 識thức 心tâm 所sở 變biến 。 據cứ 實thật 生sanh 滅diệt 。 似tự 無vô 為vi 故cố 。 亦diệc 是thị 無vô 為vi 。

經kinh 。 無Vô 學Học 十thập 智trí 有hữu 學học 六lục 智trí 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 十thập 智trí 差sai 別biệt 德đức 。 然nhiên 此thử 中trung 十thập 智trí 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 以dĩ 十thập 種chủng 智trí 。 攝nhiếp 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 故cố 俱câu 舍xá 論luận 二nhị 十thập 六lục 云vân 。 智trí 有hữu 十thập 種chủng 。 攝nhiếp 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 一nhất 世thế 俗tục 智trí 。 二nhị 法pháp 智trí 。 三tam 類loại 智trí 。 四tứ 苦khổ 智trí 五ngũ 集tập 智trí 。 六lục 滅diệt 智trí 。 七thất 道đạo 智trí 。 八bát 他tha 心tâm 智trí 。 九cửu 盡tận 智trí 。 十thập 無vô 生sanh 智trí 。 如như 是thị 十thập 種chủng 智trí 。 總tổng 有hữu 二nhị 種chủng 。 有hữu 漏lậu 無vô 漏lậu 。 性tánh 差sai 別biệt 故cố 。 如như 是thị 二nhị 智trí 。 相tương/tướng 別biệt 有hữu 三tam 。 謂vị 世thế 俗tục 智trí 法pháp 智trí 類loại 智trí 。 前tiền 有hữu 漏lậu 智trí 。 總tổng 名danh 世thế 俗tục 。 多đa 取thủ 瓶bình 等đẳng 。 世thế 俗tục 境cảnh 故cố 。 後hậu 無vô 漏lậu 智trí 。 分phần/phân 法pháp 類loại 別biệt 。 三tam 中trung 世thế 俗tục 。 遍biến 以dĩ 一nhất 切thiết 。 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 法pháp 類loại 二nhị 種chủng 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 以dĩ 欲dục 上thượng 界giới 四Tứ 諦Đế 為vi 境cảnh 。 法pháp 智trí 類loại 智trí 。 由do 境cảnh 差sai 別biệt 。 分phân 為vi 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 四Tứ 智Trí 。 能năng 緣duyên 他tha 心tâm 等đẳng 為vi 境cảnh 界giới 故cố 。 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 若nhược 正chánh 自tự 知tri 。 我ngã 已dĩ 知tri 苦khổ 。 我ngã 已dĩ 斷đoạn 集tập 。 我ngã 已dĩ 證chứng 滅diệt 。 我ngã 已dĩ 修tu 道Đạo 。 由do 此thử 所sở 有hữu 智trí 見kiến 明minh 覺giác 解giải 慧tuệ 光quang 觀quán 。 是thị 名danh 盡tận 智trí 。 我ngã 已dĩ 知tri 苦khổ 。 不bất 應ưng 更cánh 知tri 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 我ngã 已dĩ 修tu 道Đạo 。 不bất 應ưng 更cánh 修tu 。 由do 此thử 所sở 有hữu 。 廣quảng 說thuyết 乃nãi 至chí 。 是thị 名danh 無Vô 生Sanh 智Trí 。 如như 何hà 無vô 漏lậu 智trí 。 可khả 作tác 如như 是thị 知tri 。 迦ca 濕thấp 彌di 羅la 諸chư 論luận 師sư 說thuyết 。 從tùng 二nhị 智trí 出xuất 。 後hậu 得đắc 智trí 中trung 。 作tác 如như 是thị 知tri 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 由do 此thử 後hậu 得đắc 二nhị 智trí 別biệt 故cố 表biểu 前tiền 觀quán 中trung 二nhị 智trí 差sai 別biệt 。 有hữu 說thuyết 。 無vô 漏lậu 智trí 亦diệc 。 作tác 如như 是thị 知tri 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 成thành 實thật 論luận 十thập 智trí 品phẩm 云vân 。 知tri 現hiện 世thế 法pháp 。 是thị 名danh 法pháp 智trí 。 知tri 過quá 未vị 法pháp 。 名danh 曰viết 比tỉ 智trí 。 餘dư 智trí 大đại 同đồng 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 者giả 。 依y 此thử 經Kinh 約ước 位vị 差sai 別biệt 。 且thả 說thuyết 三tam 種chủng 。 一nhất 在tại 無Vô 學Học 。 具cụ 足túc 十thập 智trí 。 二nhị 在tại 脩tu 位vị 。 唯duy 有hữu 八bát 智trí 。 除trừ 盡tận 無vô 生sanh 。 若nhược 在tại 見kiến 道đạo 。 唯duy 有hữu 六lục 智trí 。 謂vị 四Tứ 諦Đế 智trí 。 及cập 法pháp 類loại 智trí 。 此thử 約ước 現hiện 起khởi 。 若nhược 通thông 成thành 就tựu 。 亦diệc 得đắc 世thế 俗tục 。 三tam 類loại 智trí 邊biên 。 世thế 俗tục 智trí 故cố 。 有hữu 處xứ 說thuyết 十thập 。 如như 顯hiển 揚dương 論luận 。 意ý 同đồng 俱câu 舍xá 。 或hoặc 說thuyết 十thập 一nhất 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 加gia 如như 實thật 智trí 。 謂vị 能năng 如như 實thật 。 知tri 諸chư 法pháp 故cố 。 或hoặc 說thuyết 十thập 三tam 。 如như 集tập 論luận 等đẳng 。 然nhiên 今kim 此thử 中trung 說thuyết 十thập 智trí 義nghĩa 。 故cố 依y 顯hiển 揚dương 。 說thuyết 十thập 智trí 相tương/tướng 。 故cố 顯hiển 揚dương 第đệ 二nhị 云vân 。 論luận 曰viết 智trí 者giả 謂vị 十thập 種chủng 智trí 。 廣quảng 說thuyết 如như 經kinh 。 一nhất 法pháp 智trí 。 謂vị 於ư 內nội 共cộng 了liễu 現hiện 見kiến 所sở 知tri 諸chư 義nghĩa 境cảnh 界giới 無vô 漏lậu 之chi 智trí 。 二nhị 種chủng 類loại 智trí 。 謂vị 於ư 不bất 共cộng 了liễu 不bất 現hiện 前tiền 所sở 知tri 義nghĩa 無vô 漏lậu 之chi 智trí 。 三tam 他tha 心tâm 智trí 。 謂vị 脩tu 所sở 生sanh 脩tu 果quả 。 能năng 知tri 他tha 心tâm 。 及cập 心tâm 法pháp 智trí 。 及cập 諸chư 如Như 來Lai 。 知tri 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 意ý 解giải 隨tùy 其kỳ 隨tùy 眠miên 。 教giáo 授thọ 教giáo 誡giới 。 轉chuyển 起khởi 妙diệu 智trí 。 四tứ 世thế 俗tục 智trí 。 謂vị 世thế 間gian 慧tuệ 由do 依y 此thử 故cố 。 如Như 來Lai 為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 其kỳ 意ý 解giải 。 隨tùy 其kỳ 隨tùy 眠miên 。 演diễn 說thuyết 妙diệu 法Pháp 。 五ngũ 苦khổ 智trí 。 謂vị 於ư 有hữu 漏lậu 。 諸chư 行hành 之chi 中trung 。 無vô 常thường 苦khổ 空không 。 離ly 我ngã 思tư 惟duy 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 明minh 了liễu 覺giác 悟ngộ 。 慧tuệ 觀quán 察sát 性tánh 。 六lục 集tập 智trí 。 謂vị 於ư 有hữu 漏lậu 諸chư 行hành 因nhân 中trung 。 因nhân 集tập 生sanh 緣duyên 思tư 惟duy 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 七thất 滅diệt 智trí 。 謂vị 於ư 有hữu 漏lậu 諸chư 行hành 滅diệt 中trung 。 滅diệt 靜tĩnh 妙diệu 離ly 思tư 惟duy 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 八bát 道đạo 智trí 。 誰thùy 於ư 能năng 斷đoạn 有hữu 漏lậu 諸chư 行hành 無vô 漏lậu 道Đạo 中trung 。 道đạo 如như 行hành 出xuất 思tư 惟duy 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 九cửu 盡tận 智trí 。 謂vị 苦khổ 已dĩ 知tri 。 集tập 已dĩ 斷đoạn 。 滅diệt 已dĩ 脩tu 。 或hoặc 緣duyên 盡tận 境cảnh 。 或hoặc 復phục 為vi 盡tận 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 十thập 無vô 生sanh 智trí 。 謂vị 苦khổ 已dĩ 知tri 。 不bất 復phục 當đương 知tri 。 集tập 已dĩ 斷đoạn 。 不bất 復phục 當đương 斷đoạn 。 滅diệt 已dĩ 證chứng 。 不bất 復phục 當đương 證chứng 。 道đạo 已dĩ 脩tu 。 不bất 復phục 當đương 脩tu 。 或hoặc 緣duyên 無vô 生sanh 境cảnh 。 或hoặc 為vi 無vô 生sanh 。 若nhược 智trí 若nhược 見kiến 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 依y 此thử 十thập 智trí 。 分phân 別biệt 經kinh 中trung 十thập 智trí 等đẳng 義nghĩa 。 亦diệc 同đồng 前tiền 說thuyết 。 廣quảng 辨biện 十thập 智trí 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 三tam 根căn 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 三tam 根căn 差sai 別biệt 德đức 。 言ngôn 三tam 根căn 者giả 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 一nhất 自tự 性tánh 根căn 。 謂vị 凡phàm 夫phu 。 二nhị 引dẫn 取thủ 根căn 。 謂vị 十thập 信tín 至chí 十Thập 地Địa 三tam 得đắc 果quả 根căn 。 謂vị 如Như 來Lai 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 一nhất 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 二nhị 者giả 已dĩ 知tri 根căn 。 三tam 者giả 具cụ 知tri 根căn 。 然nhiên 此thử 三tam 根căn 。 對đối 見kiến 修tu 道Đạo 及cập 無Vô 學Học 道đạo 三tam 位vị 別biệt 者giả 。 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 三tam 無vô 漏lậu 根căn 。 見kiến 道đạo 修tu 道Đạo 及cập 無Vô 學Học 道đạo 。 三tam 位vị 差sai 別biệt 。 謂vị 十thập 五ngũ 心tâm 名danh 為vi 見kiến 位vị 。 亦diệc 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 第đệ 十thập 六lục 心tâm 。 乃nãi 至chí 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 名danh 為vi 修tu 道Đạo 。 亦diệc 名danh 已dĩ 知tri 根căn 。 得đắc 盡tận 智trí 後hậu 。 名danh 為vi 無Vô 學Học 。 及cập 具cụ 知tri 根căn 。 外ngoại 國quốc 師sư 說thuyết 。 十thập 六lục 心tâm 皆giai 是thị 見kiến 道đạo 。 亦diệc 名danh 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 。 餘dư 如như 前tiền 說thuyết 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 正chánh 理lý 第đệ 九cửu 。 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 四tứ 十thập 二nhị 說thuyết 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 智Trí 度Độ 論luận 說thuyết 。 或hoặc 十thập 五ngũ 心tâm 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 或hoặc 十thập 六lục 心tâm 。 名danh 為vi 見kiến 道Đạo 。 若nhược 依y 成thành 唯duy 識thức 等đẳng 。 見kiến 道đạo 多đa 種chủng 。 一nhất 無vô 相tướng 見kiến 道đạo 。 二nhị 三tam 心tâm 見kiến 道đạo 。 三tam 二nhị 種chủng 十thập 六lục 心tâm 。 四tứ 九cửu 心tâm 見kiến 道đạo 。 然nhiên 此thử 三tam 根căn 位vị 差sai 別biệt 者giả 。 如như 成thành 唯duy 識thức 第đệ 七thất 卷quyển 說thuyết 。 未vị 知tri 當đương 知tri 根căn 體thể 。 位vị 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 根căn 本bổn 位vị 。 謂vị 在tại 見kiến 道đạo 。 除trừ 後hậu 剎sát 那na 。 無vô 所sở 未vị 知tri 。 可khả 當đương 知tri 故cố 。 二nhị 加gia 行hành 位vị 。 謂vị 煗noãn 頂đảnh 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 近cận 能năng 引dẫn 發phát 根căn 本bổn 位vị 故cố 。 三tam 資tư 糧lương 位vị 。 謂vị 從tùng 為vi 得đắc 諦đế 現hiện 觀quán 故cố 。 發phát 起khởi 決quyết 定định 勝thắng 善thiện 法Pháp 欲dục 。 乃nãi 至chí 未vị 得đắc 。 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 所sở 有hữu 善thiện 根căn 。 名danh 資tư 糧lương 位vị 。 能năng 遠viễn 資tư 生sanh 根căn 本bổn 位vị 故cố 。 於ư 此thử 三tam 位vị 。 信tín 等đẳng 五ngũ 根căn 。 意ý 喜hỷ 樂lạc 捨xả 。 為vi 此thử 根căn 性tánh 。 加gia 行hành 等đẳng 位vị 。 於ư 後hậu 勝thắng 法Pháp 。 求cầu 證chứng 愁sầu 慼thích 。 亦diệc 有hữu 憂ưu 根căn 。 非phi 正chánh 善thiện 根căn 。 故cố 多đa 不bất 說thuyết 。 前tiền 三tam 無vô 色sắc 。 有hữu 此thử 根căn 者giả 。 有hữu 勝thắng 見kiến 道đạo 傍bàng 修tu 得đắc 故cố 。 或hoặc 二Nhị 乘Thừa 位vị 。 迴hồi 脩tu 大đại 者giả 。 為vi 證chứng 法pháp 空không 。 地địa 前tiền 亦diệc 起khởi 九cửu 地địa 所sở 攝nhiếp 生sanh 空không 無vô 漏lậu 。 彼bỉ 皆giai 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 根căn 攝nhiếp 故cố 。 餘dư 二nhị 根căn 位vị 尋tầm 即tức 可khả 知tri 。 有hữu 頂đảnh 雖tuy 有hữu 遊du 觀quan 無vô 漏lậu 。 而nhi 不bất 明minh 利lợi 。 非phi 後hậu 三tam 根căn 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 十thập 六lục 心tâm 行hành 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 十thập 六lục 觀quán 門môn 德đức 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 十thập 六lục 心tâm 者giả 。 地địa 前tiền 三tam 十thập 心tâm 。 合hợp 為vi 四tứ 心tâm 。 登đăng 地địa 為vi 十thập 。 金kim 剛cang 與dữ 佛Phật 。 合hợp 為vi 十thập 六lục 心tâm 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 謂vị 緣duyên 四Tứ 諦Đế 。 起khởi 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 行hành 相tương/tướng 即tức 用dụng 慧tuệ 為vi 自tự 性tánh 。 而nhi 言ngôn 心tâm 行hành 者giả 。 心tâm 之chi 行hành 故cố 。 名danh 為vi 心tâm 行hành 。 非phi 心tâm 即tức 行hành 也dã 。 此thử 十thập 六lục 行hành 。 如như 俱câu 舍xá 論luận 。 第đệ 二nhị 十thập 六lục 。 論luận 曰viết 。 有hữu 餘dư 師sư 說thuyết 。 十thập 六lục 行hành 相tương/tướng 。 名danh 雖tuy 十thập 六lục 。 實thật 事sự 唯duy 七thất 。 謂vị 緣duyên 苦Khổ 諦Đế 。 名danh 實thật 俱câu 四tứ 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 。 名danh 四tứ 實thật 一nhất 。 如như 是thị 說thuyết 者giả 。 實thật 亦diệc 十thập 六lục 。 謂vị 苦Khổ 聖Thánh 諦Đế 。 有hữu 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 一nhất 非phi 常thường 。 二nhị 苦khổ 。 三tam 空không 。 四tứ 非phi 我ngã 。 待đãi 緣duyên 故cố 非phi 常thường 。 逼bức 迫bách 性tánh 故cố 苦khổ 。 違vi 我ngã 所sở 見kiến 故cố 空không 。 違vi 我ngã 見kiến 故cố 非phi 我ngã 。 集tập 聖Thánh 諦Đế 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 因nhân 。 二nhị 集tập 。 三tam 生sanh 。 四tứ 緣duyên 。 如như 種chủng 理lý 故cố 因nhân 。 等đẳng 現hiện 種chủng 故cố 集tập 。 相tương 續tục 理lý 故cố 生sanh 。 成thành 辦biện 理lý 故cố 緣duyên 。 譬thí 如như 泥nê 團đoàn 輪luân 繩thằng 水thủy 等đẳng 。 眾chúng 緣duyên 和hòa 合hợp 。 成thành 辦biện 瓶bình 等đẳng 。 滅diệt 聖Thánh 諦Đế 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 滅diệt 。 二nhị 靜tĩnh 。 三tam 妙diệu 。 四tứ 離ly 。 諸chư 蘊uẩn 盡tận 故cố 滅diệt 。 三tam 火hỏa 息tức 故cố 靜tĩnh 。 無vô 諸chư 患hoạn 故cố 妙diệu 。 脫thoát 眾chúng 災tai 故cố 離ly 。 道đạo 聖Thánh 諦Đế 有hữu 四tứ 相tương/tướng 。 一nhất 道đạo 。 二nhị 如như 。 三tam 行hành 。 四tứ 出xuất 。 通thông 行hành 義nghĩa 故cố 道đạo 。 契khế 正chánh 理lý 故cố 如như 。 正chánh 趣thú 向hướng 故cố 行hành 。 能năng 永vĩnh 超siêu 故cố 出xuất 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 七thất 十thập 九cửu 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 說thuyết 十thập 六lục 行hành 。 如như 瑜du 伽già 四tứ 十thập 四tứ 及cập 集tập 論luận 等đẳng 。 若nhược 依y 辨biện 中trung 邊biên 論luận 。 唯duy 有hữu 七thất 種chủng 。 分phân 別biệt 七thất 種chủng 。 廣quảng 如như 唯duy 識thức 或hoặc 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 等đẳng 十thập 六lục 心tâm 。 為vi 十thập 六lục 行hành 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất 。

經kinh 。 法pháp 假giả (# 至chí )# 名danh 假giả 虛hư 實thật 觀quán 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 三tam 假giả 觀quán 門môn 德đức 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 三tam 種chủng 三tam 假giả 別biệt 教giáo 因nhân 成thành 等đẳng 。 成thành 實thật 論luận 宗tông 。 因nhân 生sanh 緣duyên 成thành 相tương 續tục 三tam 假giả 也dã 。 通thông 教giáo 名danh 受thọ 等đẳng 。 大đại 品phẩm 等đẳng 云vân 。 法pháp 假giả 受thọ 假giả 名danh 假giả 也dã 。 通thông 宗tông 如như 今kim 義nghĩa (# 解giải 深thâm 密mật 等đẳng 三tam 性tánh 三tam 無vô 性tánh 也dã )# 一nhất 真chân 實thật 。 二nhị 依y 他tha 三tam 名danh 字tự 。 法pháp 假giả 則tắc 真chân 實thật 之chi 法Pháp 。 受thọ 假giả 則tắc 妄vọng 相tương/tướng 。 依y 他tha 之chi 心tâm 。 受thọ 納nạp 前tiền 境cảnh 。 名danh 假giả 則tắc 一nhất 切thiết 名danh 相tướng 。 與dữ 大đại 品phẩm 相tương 應ứng 三tam 空không 即tức 三tam 假giả 空không 。 名danh 為vi 三tam 無vô 自tự 性tánh 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 如như 大đại 般Bát 若Nhã 。 一nhất 者giả 法pháp 假giả 。 謂vị 能năng 成thành 五ngũ 蘊uẩn 。 從tùng 緣duyên 生sanh 故cố 。 二nhị 者giả 受thọ 假giả 。 謂vị 蘊uẩn 所sở 成thành 相tương 續tục 假giả 者giả 。 受thọ 五ngũ 蘊uẩn 故cố 。 三tam 者giả 名danh 假giả 。 謂vị 彼bỉ 二nhị 名danh 。 無vô 實thật 體thể 故cố 。 遣khiển 三tam 虛hư 假giả 觀quán 實thật 相tướng 理lý 。 名danh 虛hư 實thật 觀quán 。

經kinh 。 三tam 空không 觀quán 門môn 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 三tam 空không 觀quán 門môn 德đức 。 言ngôn 三tam 空không 者giả 。 一nhất 空không 門môn 。 二nhị 無vô 相tướng 門môn 。 三tam 無vô 願nguyện 門môn 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 空không 無vô 我ngã 行hành 。 名danh 為vi 空không 門môn 。 滅diệt 下hạ 四tứ 行hành 。 名danh 為vi 無vô 相tướng 。 餘dư 十thập 種chủng 行hành 。 名danh 為vi 無vô 願nguyện 。 此thử 三tam 亦diệc 名danh 三tam 三tam 昧muội 也dã 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 勘khám 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 佛Phật 地địa 論luận 云vân 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 生sanh 法pháp 無vô 我ngã 。 說thuyết 名danh 為vi 空không 。 緣duyên 此thử 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 空không 解giải 脫thoát 門môn 。 相tương 謂vị 十thập 相tương/tướng 。 即tức 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 。 男nam 女nữ 生sanh 老lão 死tử (# 亦diệc 名danh 生sanh 住trụ 滅diệt 也dã )# 。 則tắc 是thị 涅Niết 槃Bàn 。 無vô 此thử 等đẳng 相tương/tướng 。 故cố 名danh 無vô 相tướng 。 緣duyên 此thử 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 無vô 相tướng 解giải 脫thoát 門môn 。 願nguyện 謂vị 願nguyện 求cầu 。 觀quán 三tam 界giới 苦khổ 。 無vô 所sở 願nguyện 求cầu 。 故cố 名danh 無vô 願nguyện 。 緣duyên 此thử 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 無vô 願nguyện 解giải 脫thoát 門môn 。 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 六lục 云vân 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 實thật 相tướng 。 所sở 謂vị 畢tất 竟cánh 空không 。 是thị 名danh 空không 三tam 昧muội 。 知tri 是thị 空không 已dĩ 。 不bất 觀quán 諸chư 法pháp 。 若nhược 空không 不bất 空không 。 若nhược 有hữu 若nhược 無vô 等đẳng 。 是thị 名danh 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 有hữu 相tương/tướng 。 一nhất 切thiết 法pháp 不bất 受thọ 不bất 著trước 。 是thị 名danh 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。

復phục 次thứ 十thập 八bát 空không 。 是thị 名danh 空không 三tam 昧muội 。 種chủng 種chủng 有hữu 中trung 心tâm 不bất 求cầu 。 是thị 名danh 無Vô 作Tác 三Tam 昧Muội 。 一nhất 切thiết 諸chư 相tướng 。 破phá 壞hoại 不bất 憶ức 念niệm 。 是thị 名danh 無vô 相tướng 三tam 昧muội 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。

經kinh 。 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 七thất 四Tứ 諦Đế 觀quán 門môn 德đức 。 第đệ 八bát 緣duyên 生sanh 觀quán 門môn 德đức 。 就tựu 四Tứ 諦Đế 門môn 。 兩lưỡng 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 出xuất 體thể 。 釋thích 名danh 有hữu 二nhị 。 先tiên 通thông 。 後hậu 別biệt 。 言ngôn 四Tứ 諦Đế 者giả 。 即tức 是thị 通thông 名danh 。 四tứ 是thị 標tiêu 數số 。 諦đế 是thị 實thật 義nghĩa 。 真chân 義nghĩa 。 如như 義nghĩa 。 不bất 顛điên 倒đảo 義nghĩa 。 無vô 虛hư 誑cuống 義nghĩa 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 如như 所sở 說thuyết 相tương/tướng 不bất 捨xả 離ly 義nghĩa 。 由do 觀quán 此thử 故cố 。 到đáo 究cứu 竟cánh 。 清thanh 淨tịnh 義nghĩa 是thị 諦đế 義nghĩa 。 如như 瑜du 伽già 說thuyết 。 言ngôn 別biệt 名danh 者giả 。 一nhất 苦khổ 。 二nhị 集tập 。 三tam 滅diệt 。 四tứ 道đạo 。 逼bức 迫bách 名danh 苦khổ 。 生sanh 長trưởng 名danh 集tập 。 寂tịch 靜tĩnh 名danh 滅diệt 。 出xuất 離ly 名danh 道đạo 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 俱câu 舍xá 正chánh 理lý 。 第đệ 二nhị 出xuất 體thể 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 五ngũ 取thủ 蘊uẩn 是thị 若nhược 諦đế 。 有hữu 漏lậu 因nhân 是thị 集Tập 諦Đế 。 彼bỉ 擇trạch 滅diệt 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 學Học 無Vô 學Học 法Pháp 是thị 道Đạo 諦Đế 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 諸chư 名danh 色sắc 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 是thị 集Tập 諦Đế 。 業nghiệp 煩phiền 惱não 盡tận 是thị 滅Diệt 諦Đế 。 止Chỉ 觀Quán 是thị 道Đạo 諦Đế 。 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 亦diệc 同đồng 經kinh 部bộ 。 故cố 不bất 繁phồn 述thuật 。 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 十thập 二nhị 緣duyên 者giả 。 謂vị 無vô 明minh 行hành 。 乃nãi 至chí 老lão 死tử 。 三tam 除trừ 中trung 愚ngu 。 於ư 境cảnh 不bất 了liễu 。 故cố 名danh 無vô 明minh 。 福phước 等đẳng 三tam 業nghiệp 遷thiên 流lưu 造tạo 作tác 。 名danh 之chi 為vi 行hành 。 眼nhãn 等đẳng 八bát 識thức 。 了liễu 別biệt 境cảnh 界giới 。 故cố 名danh 為vi 識thức 。 想tưởng 等đẳng 色sắc 等đẳng 召triệu 表biểu 質chất 礙ngại 。 故cố 曰viết 名danh 色sắc 。 眼nhãn 等đẳng 六lục 根căn 。 生sanh 長trưởng 心tâm 等đẳng 。 名danh 為vi 六lục 處xứ 。 苦khổ 等đẳng 三tam 觸xúc 。 觸xúc 對đối 前tiền 境cảnh 。 故cố 名danh 為vi 觸xúc 。 苦khổ 等đẳng 三tam 受thọ 。 領lãnh 順thuận 違vi 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 受thọ 。 自tự 體thể 等đẳng 貪tham 。 貪tham 染nhiễm 自tự 境cảnh 。 故cố 名danh 為vi 愛ái 。 欲dục 等đẳng 四tứ 取thủ 。 執chấp 取thủ 境cảnh 等đẳng 。 名danh 之chi 為vi 取thủ 。 行hành 識thức 等đẳng 種chủng 。 能năng 招chiêu 生sanh 等đẳng 。 故cố 名danh 為vi 有hữu 。 識thức 等đẳng 五ngũ 法pháp 。 本bổn 無vô 今kim 有hữu 。 名danh 之chi 為vi 生sanh 。 即tức 彼bỉ 五ngũ 法pháp 。 衰suy 變biến 滅diệt 壞hoại 。 故cố 名danh 老lão 死tử 。 若nhược 具cụ 分phân 別biệt 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 無vô 量lượng 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 德đức 也dã 。

經kinh 。

復phục 有hữu 八bát 百bách 萬vạn 。 億ức 大đại 仙tiên 緣Duyên 覺Giác 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 緣Duyên 覺Giác 眾chúng 。 於ư 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 次thứ 讚tán 其kỳ 功công 德đức 。 後hậu 總tổng 結kết 功công 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 八bát 百bách 萬vạn 億ức 者giả 。 舉cử 其kỳ 總tổng 數số 。 大đại 仙tiên 緣Duyên 覺Giác 者giả 。 顯hiển 類loại 差sai 別biệt 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 自tự 然nhiên 朗lãng 悟ngộ 。 故cố 名danh 大Đại 仙Tiên 。 今kim 解giải 。 仙tiên 者giả 常thường 樂nhạo 寂tịch 靜tĩnh 。 如như 居cư 山sơn 者giả 。 故cố 名danh 大Đại 仙Tiên 。 是thị 故cố 瑜du 伽già 釋thích 云vân 。 常thường 樂nhạo 寂tịch 靜tĩnh 。 不bất 欲dục 雜tạp 居cư 。 無vô 師sư 獨độc 悟ngộ 故cố 名danh 獨Độc 覺Giác 。 然nhiên 彼bỉ 仙tiên 人nhân 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 佛Phật 。 二nhị 獨Độc 覺Giác 。 三tam 五ngũ 通thông 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 八bát 十thập 三tam 。 今kim 對đối 五ngũ 通thông 。 故cố 名danh 大Đại 仙Tiên 。 問vấn 佛Phật 眾chúng 會hội 中trung 。 有hữu 緣Duyên 覺Giác 不phủ 。 若nhược 言ngôn 有hữu 者giả 。 大đại 嚴nghiêm 經kinh 說thuyết 如như 何hà 會hội 釋thích 。 彼bỉ 第đệ 一nhất 云vân 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 菩Bồ 薩Tát 。 將tương 欲dục 下hạ 生sanh 。 有hữu 天thiên 子tử 下hạ 閻Diêm 浮Phù 提Đề 。 告cáo 辟Bích 支Chi 佛Phật 言ngôn 。 仁nhân 者giả 應ưng 捨xả 此thử 土thổ 。

何hà 以dĩ 故cố 。 十thập 二nhị 年niên 後hậu 。 當đương 有hữu 菩Bồ 薩Tát 。 降giáng 神thần 入nhập 胎thai 。 是thị 時thời 五ngũ 百bách 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 聞văn 天thiên 語ngữ 已dĩ 。 從tùng 座tòa 而nhi 起khởi 。 踊dũng 在tại 虛hư 空không 。 高cao 七thất 多đa 羅la 樹thụ 。 化hóa 火hỏa 燒thiêu 身thân 。 入nhập 於ư 涅Niết 槃Bàn 。 若nhược 言ngôn 無vô 者giả 。 此thử 經Kinh 所sở 說thuyết 。 八bát 百bách 萬vạn 億ức 大đại 仙tiên 緣Duyên 覺Giác 。 復phục 如như 何hà 通thông 。 答đáp 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 祕bí 密mật 即tức 有hữu 。 顯hiển 現hiện 即tức 無vô 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 佛Phật 法Pháp 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 祕bí 密mật 。 二nhị 者giả 顯hiển 現hiện 。 初sơ 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 有hữu 三tam 乘thừa 人nhân 。 各các 得đắc 其kỳ 果quả 。 是thị 祕bí 密mật 眾chúng 。 今kim 此thử 經Kinh 中trung 。 依y 祕bí 密mật 說thuyết 。 故cố 言ngôn 有hữu 也dã 。 大đại 嚴nghiêm 所sở 說thuyết 。 依y 顯hiển 現hiện 眾chúng 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 一nhất 云vân 。 獨Độc 覺Giác 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 本bổn 性tánh 獨độc 出xuất 無vô 俱câu 。 二nhị 者giả 。 先tiên 是thị 聲Thanh 聞Văn 。 後hậu 成thành 獨Độc 覺Giác 。 如như 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 。 一nhất 時thời 出xuất 者giả 。 如như 舊cựu 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 二nhị 說thuyết 。 解giải 云vân 。 二nhị 經kinh 各các 據cứ 一nhất 人nhân 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 有hữu 說thuyết 。 獨Độc 覺Giác 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 麟lân 角giác 喻dụ 。 獨độc 出xuất 無vô 二nhị 。 當đương 知tri 如như 佛Phật 。 二nhị 者giả 部bộ 行hành 。 多đa 人nhân 並tịnh 出xuất 。 此thử 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 是thị 緣Duyên 覺Giác 性tánh 。 如như 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 。 二nhị 是thị 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 亦diệc 是thị 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 。 故cố 新tân 婆bà 沙sa 第đệ 三tam 十thập 云vân 。 五ngũ 百bách 仙tiên 人nhân 者giả 。 多đa 是thị 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 解giải 云vân 。 既ký 說thuyết 多đa 言ngôn 。 故cố 知tri 此thử 經Kinh 八bát 百bách 萬vạn 億ức 仙tiên 人nhân 者giả 。 或hoặc 是thị 聲Thanh 聞Văn 種chủng 性tánh 。 或hoặc 是thị 緣Duyên 覺Giác 種chủng 性tánh 。 而nhi 言ngôn 出xuất 無vô 佛Phật 世thế 者giả 。 依y 多đa 分phần 說thuyết 。 又hựu 雜tạp 集tập 論luận 十thập 三tam 云vân 。 獨Độc 覺Giác 乘thừa 補bổ 特đặc 伽già 羅la 者giả 。 謂vị 住trụ 獨Độc 覺Giác 法pháp 性tánh 若nhược 。 定định 不bất 定định 性tánh 。 是thị 中trung 根căn 自tự 求cầu 解giải 脫thoát 。 乃nãi 至chí 或hoặc 未vị 起khởi 順thuận 決quyết 擇trạch 分phần/phân 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 起khởi 。 或hoặc 先tiên 未vị 得đắc 果quả 。 或hoặc 先tiên 已dĩ 得đắc 果quả 。 出xuất 無vô 佛Phật 時thời 也dã 。 唯duy 內nội 思tư 惟duy 聖thánh 觀quán 現hiện 前tiền 。 或hoặc 如như 麟lân 角giác 。 或hoặc 復phục 獨độc 勝thắng 部bộ 行hành 。 若nhược 先tiên 未vị 起khởi 。 亦diệc 未vị 得đắc 果quả 。 方phương 成thành 麟lân 角giác 。 餘dư 名danh 部bộ 行hành 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。

經kinh 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 四Tứ 諦Đế 十Thập 二Nhị 緣Duyên 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 者giả 。 於ư 四Tứ 諦Đế 中trung 。 集Tập 諦Đế 是thị 因nhân 。 苦Khổ 諦Đế 是thị 果quả 。 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 展triển 轉chuyển 相tương 生sanh 。 如như 是thị 因nhân 果quả 。 皆giai 離ly 斷đoạn 常thường 。 又hựu 解giải 因nhân 果quả 。 相tương 續tục 不bất 絕tuyệt 。 如như 成thành 唯duy 識thức 。 因nhân 滅diệt 故cố 非phi 常thường 。 果quả 生sanh 故cố 非phi 斷đoạn 。 非phi 斷đoạn 非phi 常thường 。 即tức 因nhân 果quả 中trung 道đạo 。 四Tứ 諦Đế 緣duyên 生sanh 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。

經kinh 。 無vô 量lượng 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 德đức 也dã 。

經kinh 。

復phục 有hữu (# 至chí )# 摩ma 訶ha 薩tát 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 顯hiển 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 二nhị 略lược 辨biện 位vị 地địa 。 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 然nhiên 諸chư 菩Bồ 薩Tát 名danh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 通thông 名danh 。 有hữu 十thập 六lục 種chủng 。 一nhất 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 名danh 摩ma 訶ha 薩tát 。 乃nãi 至chí 十thập 六lục 名danh 為vi 法Pháp 師sư 。 二nhị 者giả 別biệt 名danh 。 謂vị 曼Mạn 殊Thù 室Thất 利Lợi 。 及cập 彌Di 勒Lặc 等đẳng 。 今kim 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 者giả 。 即tức 十thập 六lục 名danh 中trung 。 前tiền 二nhị 名danh 也dã (# 此thử 十thập 六lục 名danh 。 廣quảng 如như 瑜du 伽già 顯hiển 揚dương 等đẳng 論luận 也dã )# 又hựu 此thử 二nhị 名danh 。 若nhược 具cụ 梵Phạm 音âm 。 應ưng 言ngôn 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 埵Đóa 。 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 但đãn 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 也dã 。 菩Bồ 提Đề 名danh 覺giác 。 薩tát 埵đóa 名danh 有hữu 情tình 。 或hoặc 精tinh 進tấn 義nghĩa 。 故cố 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 無vô 性tánh 釋thích 云vân 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 者giả 。 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 從tùng 境cảnh 得đắc 名danh 。 如như 不bất 淨tịnh 觀quán 等đẳng 。 或hoặc 即tức 彼bỉ 心tâm 。 為vì 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 有hữu 志chí 有hữu 能năng 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 親thân 光quang 三tam 釋thích 。 故cố 佛Phật 地địa 云vân 。 所sở 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 者giả 。 謂vị 諸chư 薩tát 埵đóa 。 求cầu 菩Bồ 提Đề 故cố 。 此thử 通thông 三tam 乘thừa 。 為vi 簡giản 取thủ 大đại 。 故cố 復phục 須tu 說thuyết 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 言ngôn 。 又hựu 緣duyên 菩Bồ 提Đề 薩Tát 埵Đóa 為vi 境cảnh 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 具cụ 足túc 自tự 利lợi 利lợi 他tha 大đại 願nguyện 。 求cầu 菩Bồ 提Đề 。 利lợi 有hữu 情tình 故cố 。 又hựu 薩tát 埵đóa 者giả 。 是thị 勇dũng 猛mãnh 義nghĩa 。 精tinh 進tấn 勇dũng 猛mãnh 。 求cầu 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 名danh 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 通thông 諸chư 位vị 。 今kim 取thủ 地địa 上thượng 。 諸chư 大đại 菩Bồ 薩Tát 。 是thị 故cố 復phục 說thuyết 。 摩Ma 訶Ha 薩Tát 言ngôn 。 廣quảng 釋thích 菩Bồ 薩Tát 。 義nghĩa 如như 大đại 品phẩm 及cập 大đại 智Trí 度Độ 論luận 等đẳng )# 。

經kinh 。 皆giai 行hành 阿A 羅La 漢Hán 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 略lược 辨biện 行hành 位vị 。 釋thích 阿A 羅La 漢Hán 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。 而nhi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 有hữu 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 阿A 羅La 漢Hán 迴hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 仍nhưng 本bổn 名danh 說thuyết 阿A 羅La 漢Hán 。 二nhị 者giả 。 十Thập 地Địa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 。 皆giai 受thọ 應Ứng 供Cúng 。 三tam 者giả 。 佛Phật 果Quả 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 大đại 地địa 菩Bồ 薩Tát 。 行hành 阿A 羅La 漢Hán 。 亦diệc 名danh 阿A 羅La 漢Hán 。 此thử 義nghĩa 分phân 別biệt 。 如như 成thành 唯duy 識thức 。

經kinh 。 實thật 智trí 功công 德đức (# 至chí )# 金kim 剛cang 滅diệt 定định 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 即tức 分phân 為vi 十thập 。 一nhất 方phương 便tiện 真chân 實thật 二nhị 智trí 功công 德đức 。 二nhị 行hành 獨độc 大Đại 乘Thừa 功công 德đức 。 三tam 四tứ 眼nhãn 功công 德đức 。 四tứ 五ngũ 通thông 功công 德đức 。 五ngũ 三Tam 達Đạt 功công 德đức 。 六lục 十Thập 力Lực 功công 德đức 。 七thất 四tứ 無vô 量lượng 功công 德đức 。 八bát 四tứ 辨biện 功công 德đức 。 九cửu 四tứ 攝nhiếp 功công 德đức 。 十thập 金kim 剛cang 滅diệt 定định 功công 德đức 。 或hoặc 可khả 分phân 為vi 十thập 一nhất 。 方phương 便tiện 。 真chân 實thật 。 二nhị 智trí 別biệt 故cố 。 或hoặc 可khả 分phân 為vi 十thập 二nhị 。 金kim 剛cang 。 滅diệt 定định 。 二nhị 種chủng 別biệt 故cố 。 雖tuy 有hữu 三tam 說thuyết 。 且thả 依y 初sơ 釋thích 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 二nhị 智trí 功công 德đức 門môn 。 然nhiên 此thử 二nhị 智trí 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 正chánh 體thể 智trí 名danh 為vi 實thật 智trí 。 緣duyên 實thật 境cảnh 故cố 。 後hậu 所sở 得đắc 智trí 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 善thiện 巧xảo 方phương 便tiện 。 化hóa 眾chúng 生sanh 故cố 。 一nhất 云vân 。 正chánh 體thể 後hậu 得đắc 名danh 為vi 實thật 智trí 。 能năng 緣duyên 真chân 俗tục 二nhị 境cảnh 實thật 故cố 。 以dĩ 加gia 行hành 智trí 。 名danh 為vi 方phương 便tiện 。 為vi 能năng 引dẫn 生sanh 正chánh 體thể 智trí 故cố 。 言ngôn 行hạnh 獨độc 大Đại 乘Thừa 者giả 。 讚tán 第đệ 二nhị 德đức 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 出xuất 二Nhị 乘Thừa 也dã 。 大Đại 乘Thừa 有hữu 二nhị 。 一nhất 十thập 信tín 至chí 十thập 解giải 。 是thị 不bất 定định 。 猶do 退thoái 為vi 二Nhị 乘Thừa 。 二nhị 十thập 行hành 至chí 十Thập 地Địa 。 是thị 定định 。 故cố 言ngôn 行hạnh 獨độc 大Đại 乘Thừa 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 四Tứ 諦Đế 緣duyên 起khởi 。 大đại 小tiểu 共cộng 行hành 。 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 唯duy 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 故cố 言ngôn 行hạnh 獨độc 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 可khả 生sanh 空không 大đại 小tiểu 共cộng 觀quán 。 法pháp 空không 唯duy 大đại 。 不bất 通thông 小Tiểu 乘Thừa 。 故cố 言ngôn 行hạnh 獨độc 大Đại 乘Thừa 。 或hoặc 可khả 般Bát 若Nhã 有hữu 二nhị 。 一nhất 大đại 小tiểu 共cộng 行hành 。 二nhị 唯duy 菩Bồ 薩Tát 行hành 。 故cố 言ngôn 行hạnh 獨độc 大Đại 乘Thừa 。 言ngôn 四tứ 眼nhãn 者giả 。 讚tán 第đệ 三tam 德đức 。 於ư 五ngũ 眼nhãn 中trung 。 肉nhục 。 天thiên 。 法pháp 。 慧tuệ 。 唯duy 除trừ 佛Phật 眼nhãn 。 未vị 成thành 佛Phật 故cố 。 形hình 膚phu 名danh 肉nhục 。 照chiếu 囑chúc 名danh 眼nhãn 。 肉nhục 即tức 是thị 眼nhãn 。 故cố 名danh 肉nhục 眼nhãn 。 天thiên 眼nhãn 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 報báo 得đắc 。 謂vị 四Tứ 天Thiên 王Vương 等đẳng 。 及cập 色sắc 界giới 眼nhãn 。 天thiên 趣thú 之chi 眼nhãn 。 故cố 名danh 天thiên 眼nhãn 。 二nhị 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 報báo 得đắc 眼nhãn 根căn 。 淨tịnh 人nhân 眼nhãn 故cố 。 亦diệc 名danh 天thiên 眼nhãn 。 三tam 者giả 四tứ 種chủng 靜tĩnh 慮lự 所sở 生sanh 眼nhãn 根căn 。 亦diệc 名danh 天thiên 眼nhãn 。 此thử 即tức 脩tu 得đắc 。 觀quán 諸chư 法Pháp 門môn 。 名danh 為vi 法Pháp 眼nhãn 。 了liễu 達đạt 空không 相tướng 。 名danh 為vi 慧tuệ 眼nhãn 。 即tức 此thử 四tứ 眼nhãn 在tại 佛Phật 身thân 者giả 。 轉chuyển 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 五ngũ 中trung 肉nhục 眼nhãn 。 以dĩ 色sắc 為vi 體thể 。 天thiên 眼nhãn 一nhất 種chủng 。 通thông 色sắc 及cập 心tâm 。 見kiến 現hiện 在tại 色sắc 。 即tức 是thị 眼nhãn 根căn 。 知tri 未vị 來lai 者giả 。 唯duy 是thị 心tâm 故cố 。 法pháp 慧tuệ 二nhị 眼nhãn 。 用dụng 慧tuệ 為vi 體thể 。 佛Phật 眼nhãn 即tức 用dụng 四tứ 眼nhãn 為vi 體thể 。 或hoặc 可khả 是thị 慧tuệ 。 觀quán 如Như 來Lai 藏tạng 。 是thị 慧tuệ 用dụng 故cố 。 此thử 五ngũ 眼nhãn 義nghĩa 。 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 五ngũ 通thông 者giả 。 讚tán 第đệ 四tứ 德đức 。 於ư 六Lục 通Thông 中trung 。 唯duy 除trừ 漏lậu 盡tận 。 菩Bồ 薩Tát 未vị 斷đoạn 煩phiền 惱não 盡tận 故cố 。 於ư 所sở 緣duyên 中trung 。 無vô 擁ủng 滯trệ 故cố 。 名danh 之chi 為vi 通thông 。 大đại 婆bà 沙sa 云vân 。 於ư 自tự 所sở 緣duyên 。 無vô 倒đảo 了liễu 達đạt 。 妙diệu 用dụng 無vô 礎sở 。 故cố 名danh 為vi 通thông 。 一nhất 神thần 境cảnh 智trí 證chứng 通thông 。 謂vị 等đẳng 持trì 。 由do 此thử 能năng 為vi 神thần 變biến 事sự 故cố 。 諸chư 神thần 變biến 事sự 。 說thuyết 名danh 為vi 境cảnh 。 二nhị 天thiên 眼nhãn 智trí 證chứng 通thông 。 殊thù 勝thắng 名danh 天thiên 。 此thử 眼nhãn 殊thù 勝thắng 。 故cố 名danh 為vi 天thiên 。 色sắc 界giới 大đại 造tạo 淨tịnh 色sắc 眼nhãn 攝nhiếp 。 遠viễn 見kiến 無vô 礙ngại 。 故cố 名danh 天thiên 眼nhãn 。 三tam 天thiên 耳nhĩ 智trí 證chứng 通thông 。 天thiên 義nghĩa 同đồng 前tiền 。 色sắc 界giới 大đại 造tạo 淨tịnh 色sắc 耳nhĩ 攝nhiếp 。 遠viễn 聞văn 無vô 礙ngại 。 故cố 名danh 天thiên 耳nhĩ 。 四tứ 他tha 心tâm 智trí 證chứng 通thông 。 知tri 他tha 心tâm 故cố 。 名danh 他tha 心tâm 智trí 。 諸chư 瑜du 伽già 師sư 。 意ý 樂lạc 加gia 行hành 。 欲dục 知tri 他tha 心tâm 。 非phi 他tha 心tâm 所sở 。 是thị 故cố 但đãn 三tam 他tha 心tâm 智trí 名danh 。 以dĩ 心tâm 為vi 先tiên 。 亦diệc 知tri 心tâm 所sở 。 五ngũ 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 證chứng 通thông 。 諸chư 過quá 去khứ 生sanh 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 。 名danh 為vi 宿túc 住trụ 。 隨tùy 念niệm 勢thế 力lực 而nhi 能năng 知tri 彼bỉ 。 故cố 名danh 隨tùy 念niệm 。 謂vị 此thử 聚tụ 中trung 。 雖tuy 有hữu 多đa 法pháp 。 而nhi 念niệm 力lực 增tăng 。 故cố 說thuyết 隨tùy 念niệm 六lục 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 通thông 。 漏lậu 謂vị 煩phiền 惱não 。 盡tận 即tức 滅diệt 盡tận 。 煩phiền 惱não 滅diệt 盡tận 。 故cố 名danh 漏lậu 盡tận 。 或hoặc 可khả 漏lậu 盡tận 身thân 中trung 起khởi 故cố 。 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 。 或hoặc 可khả 緣duyên 漏lậu 盡tận 故cố 。 名danh 漏lậu 盡tận 通thông 。 若nhược 出xuất 體thể 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 六Lục 通Thông 皆giai 以dĩ 智trí 慧tuệ 為vi 體thể 。 如như 婆bà 沙sa 等đẳng 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 六Lục 通Thông 皆giai 以dĩ 定định 慧tuệ 及cập 相tương 應ứng 法pháp 為vi 體thể 。 如như 顯hiển 揚dương 等đẳng 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 三Tam 達Đạt 者giả 。 讚tán 第đệ 五ngũ 德đức 。 即tức 是thị 三Tam 明Minh 。 達đạt 解giải 無vô 礙ngại 。 故cố 說thuyết 為vi 明minh 。 故cố 大đại 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 二nhị 云vân 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 故cố 說thuyết 為vi 明minh 。 一nhất 宿túc 住trụ 隨tùy 念niệm 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 前tiền 際tế 法pháp 故cố 。 二nhị 死tử 生sanh 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 後hậu 際tế 法pháp 故cố 。 三tam 漏lậu 盡tận 智trí 證chứng 明minh 。 通thông 達đạt 解giải 了liễu 。 涅Niết 槃Bàn 性tánh 故cố 。 皆giai 說thuyết 為vi 明minh 。 若nhược 出xuất 體thể 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 於ư 六Lục 通Thông 中trung 。 宿túc 住trụ 天thiên 眼nhãn 漏lậu 盡tận 為vi 性tánh 。 如như 次thứ 對đối 治trị 前tiền 後hậu 中trung 際tế 三tam 種chủng 愚ngu 故cố 。 俱câu 舍xá 云vân 。 三Tam 明Minh 不bất 增tăng 不bất 減giảm 。 真chân 假giả 分phân 別biệt 。 漏lậu 盡tận 一nhất 明minh 通thông 假giả 及cập 真chân 。 餘dư 二nhị 是thị 假giả 。 唯duy 有hữu 漏lậu 故cố 。 有hữu 無vô 漏lậu 智trí 。 皆giai 名danh 漏lậu 盡tận 。 俱câu 在tại 漏lậu 盡tận 身thân 中trung 生sanh 故cố 。 真chân 名danh 無vô 漏lậu 。 假giả 名danh 有hữu 漏lậu 。 勝thắng 劣liệt 相tướng 形hình 。 故cố 說thuyết 真chân 假giả 。 第đệ 四tứ 學học 無Vô 學Học 分phân 別biệt 。 唯duy 在tại 無Vô 學Học 。 學học 有hữu 闇ám 故cố 。 依y 婆bà 沙sa 立lập 三tam 之chi 意ý 。 稍sảo 異dị 俱câu 舍xá 。 如như 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 二nhị 云vân 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 佛Phật 地địa 論luận 同đồng 俱câu 舍xá 。 故cố 佛Phật 地địa 云vân 。 無Vô 學Học 利lợi 根căn 所sở 得đắc 三tam 通thông 。 除trừ 染nhiễm 不bất 染nhiễm 三tam 際tế 愚ngu 故cố 。 故cố 說thuyết 三Tam 明Minh 。 有hữu 義nghĩa 。 明minh 者giả 心tâm 慧tuệ 為vi 性tánh 。 慧tuệ 能năng 除trừ 闇ám 。 故cố 說thuyết 為vi 明minh 。 有hữu 說thuyết 。 無vô 礙ngại 善thiện 根căn 為vi 性tánh 。 翻phiên 無vô 明minh 故cố (# 解giải 云vân 。 大Đại 乘Thừa 皆giai 通thông 無vô 漏lậu 。 於ư 理lý 無vô 違vi 許hứa 後hậu 得đắc 智trí 是thị 無vô 漏lậu 故cố )# 問vấn 通thông 之chi 與dữ 明minh 。 有hữu 何hà 等đẳng 異dị 。 答đáp 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 真chân 知tri 過quá 去khứ 宿túc 命mạng 事sự 。 是thị 名danh 通thông 知tri 過quá 去khứ 因nhân 緣duyên 行hành 業nghiệp 。 是thị 名danh 明minh 。 真chân 知tri 死tử 此thử 生sanh 彼bỉ 。 是thị 名danh 天thiên 眼nhãn 通thông 。 知tri 諸chư 行hành 因nhân 緣duyên 。 證chứng 會hội 不bất 失thất 。 是thị 名danh 明minh 。 真chân 知tri 盡tận 結kết 使sử 。 不bất 知tri 更cánh 生sanh 不bất 生sanh 。 是thị 漏lậu 盡tận 通thông 。 若nhược 知tri 漏lậu 盡tận 。 更cánh 不bất 復phục 生sanh 。 是thị 名danh 明minh 。 此thử 三Tam 明Minh 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 大đại 辟Bích 支Chi 佛Phật 所sở 得đắc 。 故cố 知tri 通thông 明minh 勝thắng 劣liệt 差sai 別biệt 。 言ngôn 十Thập 力Lực 者giả 。 讚tán 第đệ 六lục 德đức 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 有hữu 說thuyết 。 十Thập 力Lực 唯duy 佛Phật 非phi 餘dư 。 謂vị 處xứ 非phi 處xứ 。 乃nãi 至chí 漏lậu 盡tận 。 有hữu 說thuyết 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 有hữu 十thập 力lực 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 二nhị 十thập 八bát 云vân 。 佛Phật 有hữu 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 菩Bồ 薩Tát 有hữu 不phủ 。 答đáp 有hữu 。 何hà 者giả 是thị 。 一nhất 發phát 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 心tâm 堅kiên 深thâm 牢lao 固cố 力lực 。 二nhị 大đại 慈từ 力lực 。 三tam 大đại 慧tuệ 力lực 。 四tứ 具cụ 足túc 精tinh 進tấn 力lực 。 五ngũ 具cụ 足túc 禪thiền 定định 力lực 。 六lục 具cụ 足túc 智trí 慧tuệ 力lực 。 七thất 不bất 厭yếm 生sanh 死tử 力lực 。 八bát 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 力lực 。 九cửu 具cụ 足túc 解giải 脫thoát 力lực 。 十thập 具cụ 足túc 無vô 礙ngại 智trí 力lực 。 其kỳ 如như 彼bỉ 說thuyết (# 或hoặc 有hữu 經kinh 本bổn 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 多đa 分phần 無vô 有hữu 。 故cố 不bất 可khả 依y )# 言ngôn 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 者giả 。 釋thích 第đệ 七thất 德đức 。 所sở 謂vị 慈từ 。 悲bi 。 喜hỷ 。 捨xả 。 於ư 此thử 義nghĩa 中trung 。 兩lưỡng 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 出xuất 體thể 。 就tựu 釋thích 名danh 中trung 。 先tiên 通thông 。 後hậu 別biệt 。 四Tứ 無Vô 量Lượng 者giả 。 即tức 是thị 通thông 名danh 。 依y 薩tát 婆bà 多đa 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 八bát 十thập 一nhất 說thuyết 。 彼bỉ 云vân 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 無vô 量lượng 是thị 何hà 義nghĩa 。 答đáp 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 是thị 諸chư 賢hiền 聖thánh 廣quảng 遊du 戲hí 處xứ 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 。

復phục 次thứ 如như 是thị 四tứ 種chủng 。 能năng 緣duyên 無vô 量lượng 有hữu 情tình 為vi 境cảnh 故cố 。 生sanh 無vô 量lượng 福phước 故cố 。 引dẫn 無vô 量lượng 果quả 故cố 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 俱câu 舍xá 正chánh 理lý 。 同đồng 大đại 婆bà 沙sa 第đệ 四tứ 復phục 次thứ 。 故cố 不bất 繁phồn 述thuật 。 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 如như 顯hiển 揚dương 第đệ 四tứ 。 以dĩ 其kỳ 三tam 義nghĩa 。 釋thích 無vô 量lượng 名danh 。 一nhất 廣quảng 。 二nhị 大đại 。 三tam 無vô 量lượng 。 廣quảng 者giả 。 於ư 見kiến 所sở 行hành 作tác 意ý 故cố 。 大đại 者giả 。 於ư 聞văn 所sở 行hành 作tác 意ý 故cố 。 無vô 量lượng 者giả 。 於ư 覺giác 知tri 所sở 行hành 作tác 意ý 故cố 。 如như 是thị 三tam 義nghĩa 。 遍biến 緣duyên 一nhất 方phương 。 乃nãi 至chí 十thập 方phương 。 無vô 邊biên 器khí 世thế 間gian 。 及cập 有hữu 情tình 世thế 間gian 。 故cố 名danh 無vô 量lượng 。 言ngôn 別biệt 名danh 者giả 。 一nhất 慈từ 。 二nhị 悲bi 。 三tam 喜hỷ 。 四tứ 捨xả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 如như 俱câu 舍xá 論luận 第đệ 二nhị 十thập 九cửu 說thuyết 。 慈từ 名danh 與dữ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 悲bi 名danh 拔bạt 苦khổ 。 喜hỷ 名danh 欣hân 慰úy 。 捨xả 名danh 平bình 等đẳng 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 如như 成thành 實thật 論luận 四tứ 無vô 量lượng 品phẩm 。 慈từ 名danh 與dữ 嗔sân 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 悲bi 名danh 與dữ 惱não 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 喜hỷ 名danh 嫉tật 妬đố 相tương 違vi 善thiện 心tâm 。 此thử 三tam 皆giai 是thị 慈từ 心tâm 差sai 別biệt 。 能năng 令linh 此thử 三tam 平bình 等đẳng 。 故cố 名danh 為vi 捨xả 。 具cụ 如như 彼bỉ 說thuyết 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 如như 顯hiển 揚dương 說thuyết 。 一nhất 慈từ 無vô 量lượng 者giả 。 於ư 無vô 苦khổ 無vô 樂lạc 眾chúng 生sanh 。 欲dục 施thí 樂nhạc 具cụ 。 悲bi 者giả 。 於ư 有hữu 苦khổ 眾chúng 生sanh 。 欲dục 拔bạt 苦khổ 具cụ 。 喜hỷ 者giả 。 於ư 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 眾chúng 生sanh 。 隨tùy 喜hỷ 彼bỉ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 捨xả 者giả 。 謂vị 捨xả 俱câu 心tâm 不bất 染nhiễm 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 言ngôn 出xuất 體thể 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 慈từ 悲bi 無vô 量lượng 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 俱câu 以dĩ 無vô 嗔sân 善thiện 根căn 。 而nhi 為vi 體thể 性tánh 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 慈từ 對đối 治trị 斷đoạn 命mạng 嗔sân 。 悲bi 對đối 治trị 捶chúy 打đả 嗔sân 。 一nhất 云vân 。 慈từ 以dĩ 無vô 嗔sân 善thiện 根căn 。 而nhi 為vi 體thể 性tánh 。 悲bi 以dĩ 不bất 害hại 善thiện 根căn 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 害hại 故cố 。 喜hỷ 無vô 量lượng 性tánh 。 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 善thiện 根căn 為vi 性tánh 。 一nhất 云vân 。 忻hãn 為vi 自tự 性tánh 。 捨xả 有hữu 一nhất 釋thích 。 謂vị 以dĩ 無vô 貪tham 善thiện 根căn 為vi 性tánh 。 共cộng 者giả 出xuất 體thể 。 四tứ 蘊uẩn 五ngũ 蘊uẩn 。 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 八bát 十thập 一nhất 等đẳng 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 四tứ 皆giai 是thị 慧tuệ 。 故cố 成thành 實thật 云vân 。 是thị 四tứ 無vô 量lượng 。 皆giai 是thị 慧tuệ 性tánh 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 集tập 論luận 雜tạp 集tập 。 四tứ 種chủng 皆giai 以dĩ 若nhược 定định 若nhược 慧tuệ 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 顯hiển 揚dương 第đệ 四tứ 。 慈từ 以dĩ 無vô 瞋sân 善thiện 根căn 。 為vi 體thể 。 悲bi 以dĩ 不bất 害hại 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 喜hỷ 以dĩ 不bất 嫉tật 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 捨xả 以dĩ 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 善thiện 根căn 為vi 體thể 。 皆giai 是thị 憐lân 愍mẫn 眾chúng 生sanh 法pháp 故cố 。 於ư 此thử 四tứ 中trung 。 慈từ 唯duy 無vô 瞋sân 。 次thứ 二nhị 無vô 量lượng 。 無vô 瞋sân 一nhất 分phần/phân 。 捨xả 是thị 無vô 貪tham 無vô 瞋sân 一nhất 分phần/phân 。 又hựu 復phục 與dữ 彼bỉ 相tương 應ứng 。 等đẳng 持trì 諸chư 心tâm 心tâm 法pháp 。 并tinh 彼bỉ 眷quyến 屬thuộc 。 皆giai 是thị 四tứ 無vô 量lượng 體thể 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 四tứ 辨biện 者giả 。 釋thích 第đệ 八bát 德đức 。 亦diệc 名danh 四tứ 無vô 礙ngại 解giải 。 謂vị 法pháp 。 義nghĩa 。 詞từ 。 辨biện 。 於ư 所sở 詮thuyên 法pháp 。 於ư 所sở 詮thuyên 義nghĩa 。 諸chư 方phương 言ngôn 詞từ 。 於ư 正Chánh 道Đạo 理lý 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 。 通thông 達đạt 無vô 滯trệ 。 如như 次thứ 名danh 為vi 法pháp 義nghĩa 詞từ 辨biện 四tứ 種chủng 無vô 礙ngại 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 俱câu 舍xá 論luận 等đẳng 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 瑜du 伽già 四tứ 十thập 五ngũ 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 一nhất 切thiết 異dị 門môn 。 一nhất 切thiết 異dị 相tướng 。 一nhất 切thiết 釋thích 詞từ 。 一nhất 切thiết 品phẩm 別biệt 。 一nhất 一nhất 法pháp 中trung 。 盡tận 所sở 有hữu 性tánh 。 如như 所sở 有hữu 性tánh 。 依y 脩tu 所sở 成thành 。 無vô 所sở 滯trệ 礙ngại 。 無vô 退thoái 轉chuyển 智trí 。 如như 次thứ 名danh 為vi 四tứ 種chủng 。 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 論luận 。 無vô 性tánh 釋thích 曰viết 。 由do 法pháp 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 了liễu 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 句cú 。 由do 義nghĩa 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 通thông 達đạt 一nhất 切thiết 義nghĩa 理lý 。 由do 詞từ 無vô 礙ngại 。 自tự 在tại 分phân 別biệt 一nhất 切thiết 言ngôn 詞từ 。 由do 辨biện 無vô 礙ngại 。 遍biến 於ư 十thập 方phương 。 隨tùy 其kỳ 所sở 宜nghi 。 自tự 在tại 辨biện 說thuyết 。 廣quảng 如như 雜tạp 集tập 第đệ 十thập 四Tứ 等Đẳng 。 若nhược 出xuất 體thể 性tánh 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 四tứ 辨biện 皆giai 用dụng 慧tuệ 為vi 自tự 性tánh 。 如như 婆bà 沙sa 等đẳng 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 通thông 用dụng 定định 慧tuệ 。 及cập 彼bỉ 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 如như 雜tạp 集tập 等đẳng 。 言ngôn 四tứ 攝nhiếp 者giả 。 釋thích 第đệ 九cửu 德đức 。 二nhị 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 辨biện 業nghiệp 。 釋thích 名danh 有hữu 二nhị 。 先tiên 總tổng 。 後hậu 別biệt 。 言ngôn 四tứ 攝nhiếp 者giả 。 即tức 是thị 總tổng 名danh 。 以dĩ 四tứ 種chủng 法pháp 。 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 故cố 名danh 四tứ 攝nhiếp 。 別biệt 名danh 有hữu 四tứ 。 一nhất 布bố 施thí 。 二nhị 愛ái 語ngữ 。 三tam 利lợi 行hành 。 四tứ 同đồng 利lợi 。 依y 成thành 實thật 論luận 四tứ 法pháp 品phẩm 云vân 。 布bố 施thí 者giả 。 衣y 食thực 等đẳng 物vật 。 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 愛ái 語ngữ 者giả 。 隨tùy 意ý 語ngữ 言ngôn 。 取thủ 彼bỉ 意ý 故cố 。 利lợi 行hành 者giả 。 為vi 他tha 求cầu 利lợi 。 助trợ 他tha 成thành 事sự 。 同đồng 利lợi 者giả 。 如như 共cộng 一nhất 船thuyền 。 憂ưu 喜hỷ 是thị 同đồng 。 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 財tài 法pháp 二nhị 種chủng 。 攝nhiếp 取thủ 眾chúng 生sanh 。 名danh 為vi 布bố 施thí 。 以dĩ 六Lục 波Ba 羅La 蜜Mật 。 為vì 眾chúng 生sanh 說thuyết 。 名danh 為vi 愛ái 語ngữ 。 教giáo 化hóa 眾chúng 生sanh 。 令linh 行hành 六Lục 度Độ 。 名danh 為vi 利lợi 行hành 。 以dĩ 神thần 通thông 力lực 。 種chủng 種chủng 變biến 化hóa 。 入nhập 五ngũ 道đạo 中trung 。 與dữ 眾chúng 生sanh 同đồng 事sự 。 名danh 為vi 同đồng 事sự 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 大đại 般Bát 若Nhã 及cập 大đại 智Trí 度Độ 論luận 七thất 十thập 一nhất 等đẳng 。 第đệ 二nhị 釋thích 業nghiệp 者giả 。 如như 莊trang 嚴nghiêm 論luận 第đệ 八bát 卷quyển 云vân 。 問vấn 四tứ 攝nhiếp 業nghiệp 云vân 何hà 偈kệ 曰viết 。 令linh 器khí 及cập 令linh 信tín 。 令linh 行hành 亦diệc 令linh 解giải 。 如như 是thị 作tác 四tứ 事sự 。 次thứ 第đệ 四tứ 攝nhiếp 業nghiệp 。 釋thích 曰viết 。 布bố 施thí 者giả 。 能năng 令linh 於ư 法pháp 成thành 器khí 。 由do 隨tùy 順thuận 於ư 財tài 。 則tắc 堪kham 受thọ 法pháp 故cố 。 愛ái 語ngữ 者giả 。 能năng 令linh 於ư 法pháp 起khởi 信tín 。 由do 教giáo 法pháp 義nghĩa 。 彼bỉ 疑nghi 斷đoạn 故cố 。 利lợi 行hành 者giả 。 能năng 令linh 於ư 法pháp 起khởi 行hành 。 由do 如như 法Pháp 依y 行hành 故cố 。 同đồng 利lợi 者giả 。 能năng 令linh 彼bỉ 得đắc 解giải 脫thoát 。 由do 行hành 淨tịnh 長trường 時thời 。 得đắc 饒nhiêu 益ích 故cố 。 廣quảng 如như 彼bỉ 論luận (# 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 。 說thuyết 四tứ 弘hoằng 願nguyện 。 諸chư 眾chúng 生sanh 知tri 苦khổ 斷đoạn 集tập 。 證chứng 滅diệt 修tu 道Đạo 。 多đa 分phần 無vô 故cố 。 不bất 可khả 依y 也dã 。 言ngôn 金kim 剛cang 滅diệt 定định 者giả 。 釋thích 第đệ 十thập 德đức 。 謂vị 第đệ 十Thập 地Địa 末mạt 後hậu 一nhất 念niệm 。 能năng 滅diệt 二nhị 障chướng 。 故cố 言ngôn 滅diệt 定định 。 而nhi 言ngôn 金kim 剛cang 滅diệt 定định 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 能năng 斷đoạn 定định 。 無vô 物vật 不bất 破phá 。 猶do 如như 金kim 剛cang 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 等đẳng 勘khám 。 二nhị 所sở 滅diệt 煩phiền 惱não 堅kiên 固cố 難nạn/nan 斷đoạn 。 猶do 若nhược 金kim 剛cang 。 此thử 定định 能năng 滅diệt 。 故cố 言ngôn 金kim 剛cang 滅diệt 定định 。 故cố 唐đường 本bổn 經kinh 。 名danh 為vi 能năng 斷đoạn 金kim 剛cang 。 又hựu 十thập 輪luân 經kinh 第đệ 二nhị 頌tụng 云vân 。 云vân 何hà 破phá 相tương 續tục 如như 金kim 剛cang 煩phiền 惱não 。 長trường/trưởng 行hành 云vân 。 摧tồi 滅diệt 一nhất 切thiết 。 諸chư 眾chúng 生sanh 類loại 。 賢hiền 如như 金kim 剛cang 相tương 續tục 煩phiền 惱não 。 有hữu 說thuyết 滅diệt 定định 者giả 。 即tức 滅diệt 盡tận 定định 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 及cập 諸chư 如Như 來Lai 。 皆giai 得đắc 滅diệt 定định 。 七thất 地địa 以dĩ 下hạ 。 或hoặc 得đắc 未vị 得đắc 。 伏phục 非phi 想tưởng 惑hoặc 。 不bất 決quyết 定định 故cố 。 餘dư 義nghĩa 同đồng 異dị 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 應ưng 知tri 。

經kinh 。

復phục 有hữu 千thiên 萬vạn 億ức 五Ngũ 戒Giới 賢hiền 者giả 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 四tứ 明minh 。 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 二nhị 辨biện 行hành 位vị 。 三tam 別biệt 讚tán 德đức 。 四tứ 總tổng 結kết 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 五Ngũ 戒Giới 賢hiền 者giả 者giả 。 舉cử 法pháp 標tiêu 人nhân 。 由do 持trì 五Ngũ 戒Giới 。 故cố 言ngôn 五Ngũ 戒Giới 賢hiền 者giả 。 故cố 婆bà 沙sa 云vân 。 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 有hữu 五ngũ 學học 處xứ 。 謂vị 離ly 殺sát 生sanh 。 離ly 不bất 與dữ 取thủ 。 離ly 欲dục 邪tà 行hành 。 離ly 虛hư 誑cuống 語ngữ 。 離ly 飲ẩm 諸chư 酒tửu 。 舊cựu 經kinh 多đa 云vân 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 。 優Ưu 婆Bà 夷Di 者giả 。 訛ngoa 略lược 也dã 。 若nhược 依y 諸chư 法pháp 最tối 上thượng 王vương 經kinh 。 云vân 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 迦Ca 。 優Ưu 婆Bà 斯Tư 迦ca 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 所sở 譯dịch 諸chư 經kinh 。 皆giai 云vân 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 鄔Ổ 波Ba 斯Tư 迦Ca 。 此thử 云vân 近cận 事sự 男nam 近cận 事sự 女nữ 。 故cố 順thuận 正chánh 理lý 三tam 十thập 七thất 云vân 。 依y 何hà 義nghĩa 說thuyết 鄔ổ 婆bà 塞tắc 迦ca 。 彼bỉ 先tiên 歸quy 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 實thật 。 親thân 近cận 奉phụng 事sự 所sở 尊tôn 重trọng 師sư 。 便tiện 獲hoạch 尸thi 羅la 。 故cố 名danh 近cận 事sự 。 或hoặc 能năng 習tập 近cận 如như 理lý 所sở 為vi 。 壞hoại 惡ác 事sự 業nghiệp 。 故cố 名danh 近cận 事sự 。 或hoặc 能năng 親thân 近cận 事sự 佛Phật 為vi 師sư 。 故cố 名danh 近cận 事sự 。 分phần/phân 同đồng 諸chư 佛Phật 。 得đắc 淨tịnh 尸thi 羅la 善thiện 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 故cố 。 又hựu 大đại 婆bà 沙sa 一nhất 百bách 二nhị 十thập 三tam 云vân 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 。 鄔Ổ 波Ba 索Sách 迦Ca 。 答đáp 親thân 近cận 脩tu 事sự 。 諸chư 善thiện 法Pháp 故cố 。 有hữu 親thân 近cận 承thừa 事sự 。 諸chư 善thiện 士sĩ 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 親thân 近cận 脩tu 事sự 精tinh 進tấn 行hành 故cố 。 有hữu 說thuyết 。 近cận 承thừa 事sự 諸chư 佛Phật 法pháp 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 然nhiên 此thử 五Ngũ 戒Giới 。 初sơ 三tam 護hộ 身thân 業nghiệp 。 次thứ 一nhất 護hộ 語ngữ 業nghiệp 。 後hậu 一nhất 通thông 護hộ 身thân 語ngữ 二nhị 業nghiệp 。 理lý 實thật 不bất 通thông 身thân 業nghiệp 所sở 攝nhiếp 。 如như 俱câu 舍xá 等đẳng 。 今kim 辨biện 護hộ 用dụng 。 是thị 故cố 通thông 護hộ 二nhị 業nghiệp 。 於ư 理lý 無vô 違vi 。 此thử 身thân 語ngữ 業nghiệp 。 一nhất 一nhất 皆giai 用dụng 表biểu 及cập 無vô 表biểu 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 表biểu 即tức 色sắc 聲thanh 二nhị 處xứ 所sở 收thu 。 無vô 表biểu 皆giai 是thị 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 無vô 見kiến 無vô 對đối 色sắc 。 意ý 識thức 境cảnh 界giới 故cố 。 經kinh 部bộ 表biểu 業nghiệp 以dĩ 思tư 為vi 體thể 。 無vô 表biểu 即tức 是thị 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 表biểu 即tức 色sắc 聲thanh 二nhị 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 無vô 表biểu 於ư 能năng 發phát 業nghiệp 思tư 種chủng 子tử 上thượng 假giả 立lập 。 無vô 表biểu 色sắc 法pháp 處xứ 所sở 攝nhiếp 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 要yếu 具cụ 五Ngũ 戒Giới 。 經kinh 部bộ 。 大Đại 乘Thừa 。 一nhất 分phần/phân 二nhị 分phần 。 乃nãi 至chí 具cụ 五ngũ 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 唯duy 人nhân 趣thú 攝nhiếp 。 大Đại 乘Thừa 。 經kinh 部bộ 。 通thông 於ư 鬼quỷ 等đẳng 。 勘khám 。

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng (# 本bổn )#

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ/sơ 上Thượng 卷Quyển (# 末Mạt )#

西tây 明minh 寺tự 沙Sa 門Môn 圓viên 測trắc 撰soạn

經kinh 。 皆giai 行hành 阿A 羅La 漢Hán 十Thập 地Địa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 其kỳ 行hành 位vị 。 行hành 阿A 羅La 漢Hán 。 廣quảng 說thuyết 如như 前tiền 。 言ngôn 十Thập 地Địa 者giả 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 云vân 。 此thử 中trung 十thập 解giải 。 名danh 為vi 十thập 住trụ 。 即tức 說thuyết 十thập 住trụ 以dĩ 為vi 十Thập 地Địa 。 一nhất 云vân 。 此thử 文văn 依y 共cộng 十Thập 地Địa 說thuyết 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 。 地địa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 不bất 共cộng 。 如như 極cực 喜hỷ 等đẳng 地địa 。 二nhị 共cộng 十Thập 地Địa 。 謂vị 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 。 合hợp 說thuyết 三tam 乘thừa 地địa 。 乃nãi 成thành 十Thập 地Địa 。 故cố 名danh 為vi 共cộng 。 故cố 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 。 若nhược 菩Bồ 薩Tát 具cụ 乾can/kiền/càn 慧tuệ 等đẳng 十Thập 地Địa 。 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 言ngôn 十Thập 地Địa 者giả 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 性tánh 地địa 。 八bát 人nhân 地địa 。 見kiến 地địa 。 薄bạc 地địa 。 離ly 欲dục 地địa 。 已dĩ 作tác 地địa 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 佛Phật 地địa 。 廣quảng 說thuyết 如như 彼bỉ 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 七thất 十thập 八bát 云vân 。 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 聲Thanh 聞Văn 。 二nhị 者giả 菩Bồ 薩Tát 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 獨độc 為vì 涅Niết 槃Bàn 故cố 。 勤cần 精tinh 進tấn 持trì 戒giới 。 心tâm 清thanh 淨tịnh 。 堪kham 任nhậm 學học 道Đạo 。 或hoặc 習tập 觀quán 佛Phật 三tam 昧muội 。 不bất 淨tịnh 觀quán 。 或hoặc 行hành 慈từ 悲bi 無vô 常thường 等đẳng 觀quán 。 分phân 別biệt 集tập 諸chư 善thiện 法Pháp 。 雖tuy 有hữu 智trí 慧tuệ 。 不bất 得đắc 禪thiền 定định 水thủy 。 則tắc 不bất 能năng 得đắc 道đạo 。 故cố 名danh 乾can 慧tuệ 地địa 。 菩Bồ 薩Tát 則tắc 初sơ 發phát 心tâm 。 乃nãi 至chí 未vị 得đắc 順thuận 忍nhẫn 。 性tánh 地địa 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 從tùng 煖Noãn 法Pháp 。 乃nãi 至chí 世thế 間gian 第đệ 一nhất 法pháp 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 得đắc 順thuận 忍nhẫn 。 愛ái 著trước 諸chư 法pháp 實thật 相tướng 。 亦diệc 不bất 生sanh 邪tà 見kiến 。 得đắc 禪thiền 定định 水thủy 。 八bát 人nhân 地địa 者giả 。 從tùng 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 。 乃nãi 至chí 道đạo 比tỉ 忍nhẫn 。 是thị 十thập 五ngũ 心tâm 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 則tắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。 入nhập 菩Bồ 薩Tát 位vị 。 見kiến 地địa 者giả 。 初sơ 得đắc 聖thánh 果Quả 。 亦diệc 謂vị 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 果Quả 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 則tắc 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 地địa 。 薄bạc 地địa 者giả 。 或hoặc 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 。 欲dục 界giới 九cửu 種chủng 煩phiền 惱não 分phần/phân 斷đoạn 故cố 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 過quá 阿a 鞞bệ 跋bạt 地địa 。 乃nãi 至chí 未vị 成thành 佛Phật 。 斷đoạn 諸chư 煩phiền 惱não 。 餘dư 習tập 氣khí 亦diệc 薄bạc 。 離ly 欲dục 地địa 者giả 。 離ly 欲dục 界giới 等đẳng 貪tham 欲dục 諸chư 煩phiền 惱não 。 是thị 名danh 阿A 那Na 含Hàm 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 離ly 欲dục 因nhân 緣duyên 。 故cố 得đắc 五ngũ 神thần 通thông 。 已dĩ 作tác 地địa 者giả 。 聲Thanh 聞Văn 人nhân 得đắc 盡tận 智trí 。 無vô 生sanh 智trí 。 無vô 著trước 阿A 羅La 漢Hán 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 成thành 就tựu 佛Phật 地địa 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 者giả 。 先tiên 世thế 種chủng 辟Bích 支Chi 佛Phật 道Đạo 因nhân 。 今kim 世thế 得đắc 少thiểu 因nhân 緣duyên 。 初sơ 出xuất 家gia 。 亦diệc 觀quán 深thâm 因nhân 緣duyên 法pháp 成thành 道Đạo 。 名danh 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 地Địa 者giả 。 從tùng 乾can/kiền/càn 慧tuệ 地địa 。 乃nãi 至chí 離ly 欲dục 地địa 。 如như 上thượng 說thuyết 。

復phục 次thứ 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 從tùng 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 乃nãi 至chí 法Pháp 雲Vân 地địa 。 皆giai 名danh 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 有hữu 人nhân 言ngôn 。 從tùng 一nhất 發phát 心tâm 來lai 。 乃nãi 至chí 金Kim 剛Cang 三Tam 昧Muội 。 名danh 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 佛Phật 地địa 者giả 。 一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 等đẳng 。 諸chư 佛Phật 法Pháp 菩Bồ 薩Tát 。 於ư 自tự 地địa 行hành 具cụ 足túc 。 於ư 他tha 地địa 中trung 觀quán 具cụ 足túc 。 二nhị 事sự 具cụ 足túc 。 故cố 名danh 具cụ 足túc 。 按án 此thử 經Kinh 文văn 。 有hữu 其kỳ 三tam 難nạn/nan 。 一nhất 於ư 已dĩ 辦biện 地địa 。 亦diệc 得đắc 成thành 佛Phật 。 如như 何hà 經kinh 說thuyết 具cụ 足túc 十Thập 地Địa 。 速tốc 證chứng 菩Bồ 提Đề 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 不bất 行hành 辟Bích 支Chi 佛Phật 行hành 。 如như 何hà 經kinh 說thuyết 具cụ 足túc 。 辟Bích 支Chi 佛Phật 地Địa 。 三tam 已dĩ 得đắc 佛Phật 地địa 。 更cánh 不bất 重trọng/trùng 得đắc 。 如như 何hà 經kinh 說thuyết 具cụ 足túc 佛Phật 地địa 。 乃nãi 至chí 得đắc 菩Bồ 提Đề 。 解giải 云vân 。 據cứ 實thật 已dĩ 辦biện 地địa 。 早tảo 得đắc 成thành 佛Phật 。 經kinh 意ý 欲dục 釋thích 具cụ 足túc 十Thập 地Địa 。 故cố 總tổng 相tương/tướng 說thuyết 。 而nhi 不bất 別biệt 釋thích 。 通thông 第đệ 二nhị 難nạn/nan 。 龍long 樹thụ 菩Bồ 薩Tát 。 自tự 作tác 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 於ư 自tự 地địa 中trung 行hành 具cụ 足túc 。 於ư 他tha 地địa 觀quán 具cụ 足túc 。 二nhị 事sự 具cụ 足túc 。 故cố 名danh 具cụ 足túc 。 謂vị 於ư 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 觀quán 知tri 二Nhị 乘Thừa 地địa 法pháp 。 而nhi 不bất 行hành 二Nhị 乘Thừa 地địa 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 地địa 具cụ 足túc 行hành 。 菩Bồ 薩Tát 地địa 行hành 故cố 言ngôn 具cụ 足túc 十Thập 地Địa 。 一nhất 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 能năng 分phân 別biệt 知tri 眾chúng 生sanh 。 可khả 以dĩ 辟Bích 支Chi 佛Phật 因nhân 緣duyên 度độ 者giả 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 以dĩ 智trí 慧tuệ 。 行hành 辟Bích 支Chi 佛Phật 事sự 。 如như 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 中trung 。 文Văn 殊Thù 師Sư 利Lợi 。 七thất 十thập 二nhị 億ức 返phản 。 作tác 辟Bích 支Chi 佛Phật 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 如như 是thị 。 通thông 第đệ 三tam 難nạn/nan 。 滿mãn 足túc 九cửu 地địa 。 修tu 習tập 佛Phật 法Pháp 。 十Thập 力Lực 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 等đẳng 。 雖tuy 未vị 具cụ 足túc 。 以dĩ 修tu 習tập 佛Phật 道Đạo 。 故cố 名danh 具cụ 足túc 。 以dĩ 是thị 故cố 。 言ngôn 十Thập 地Địa 具cụ 足túc 故cố 。 得đắc 無vô 上thượng 道Đạo 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 今kim 解giải 於ư 上thượng 共cộng 與dữ 不bất 共cộng 十Thập 地Địa 門môn 中trung 。 且thả 說thuyết 共cộng 十Thập 地Địa 。 或hoặc 可khả 通thông 說thuyết 共cộng 與dữ 不bất 共cộng 二nhị 種chủng 十Thập 地Địa 。 於ư 理lý 無vô 違vi 。 皆giai 是thị 阿A 羅La 漢Hán 。 所sở 行hành 地địa 故cố 。 一nhất 云vân 。 依y 證chứng 契Khế 經Kinh 。 有hữu 四tứ 種chủng 十Thập 地Địa 。 一nhất 聲Thanh 聞Văn 十Thập 地Địa 。 謂vị 住trụ 三Tam 歸Quy 行hành 地địa 。 隨tùy 信tín 行hành 地địa 。 隨tùy 法pháp 行hành 地địa 。 善thiện 凡phàm 夫phu 地địa 。 學học 戒giới 地địa 。 第đệ 八bát 人nhân 地địa 。 須Tu 陀Đà 洹Hoàn 地địa 。 斯Tư 陀Đà 含Hàm 地địa 。 阿A 那Na 含Hàm 地địa 。 阿A 羅La 漢Hán 地địa 。 二nhị 獨Độc 覺Giác 十Thập 地Địa 。 謂vị 眾chúng 善thiện 資tư 糧lương 地địa 。 自tự 覺giác 深thâm 緣duyên 起khởi 地địa 。 四tứ 聖Thánh 諦Đế 地địa 。 勝thắng 深thâm 利lợi 智trí 地địa 。 八bát 聖thánh 支chi 道đạo 地địa 。 智trí 法Pháp 界Giới 虛hư 空không 。 界giới 眾chúng 生sanh 界giới 地địa 。 證chứng 滅diệt 地địa 。 六Lục 通Thông 性tánh 地địa 。 入nhập 微vi 妙diệu 地địa 。 習tập 氣khí 縛phược 地địa 。 三tam 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 者giả 。 謂vị 歡Hoan 喜Hỷ 地Địa 。 無vô 垢cấu 地địa 。 明minh 地địa 。 焰diễm 地địa 。 極Cực 難Nan 勝Thắng 地Địa 。 現hiện 前tiền 地địa 。 遠viễn 行hành 地địa 。 不bất 動động 地địa 。 善thiện 慧tuệ 地địa 。 法pháp 雲vân 地địa 。 四tứ 者giả 。 如Như 來Lai 十Thập 地Địa 。 廣quảng 說thuyết 如như 後hậu 。 今kim 此thử 經Kinh 意ý 。 通thông 所sở 三tam 種chủng 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 今kim 此thử 賢hiền 者giả 。 依y 本bổn 性tánh 說thuyết 。 即tức 聲Thanh 聞Văn 故cố 。 回hồi 心tâm 向hướng 大đại 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 故cố 。 究cứu 竟cánh 修tu 習tập 。 必tất 圓viên 滿mãn 故cố 。 或hoặc 如như 前tiền 說thuyết 。 度độ 緣Duyên 覺Giác 故cố 。 所sở 四tứ 無vô 失thất 。

經kinh 。 迴hồi 向hướng 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 具cụ 足túc 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 捨xả 小Tiểu 乘Thừa 行hành 。 回hồi 向hướng 大Đại 乘Thừa 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 亦diệc 言ngôn 五ngũ 者giả 。 一nhất 戒giới 。 二nhị 定định 。 三tam 慧tuệ 。 四tứ 解giải 脫thoát 。 五ngũ 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 故cố 大đại 婆bà 沙sa 三tam 十thập 三tam 云vân 。 無Vô 學Học 身thân 語ngữ 律luật 儀nghi 。 及cập 以dĩ 正chánh 命mạng 。 名danh 為vi 戒giới 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 空không 。 無vô 相tướng 。 無vô 願nguyện 。 三tam 三tam 摩ma 地địa 。 名danh 為vi 定định 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 智trí 。 名danh 為vi 慧tuệ 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 盡tận 無vô 生sanh 正chánh 見kiến 相tương 應ứng 勝thắng 解giải 。 名danh 為vi 解Giải 脫Thoát 蘊uẩn 。 是thị 有hữu 為vi 解giải 脫thoát 。 於ư 境cảnh 自tự 在tại 。 立lập 解giải 脫thoát 名danh 。 非phi 謂vị 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 解giải 脫thoát 。 無Vô 學Học 盡tận 智trí 無vô 生sanh 智trí 。 名danh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 問vấn 何hà 故cố 此thử 二nhị 智trí 名danh 。 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 答đáp 解giải 脫thoát 身thân 中trung 。 獨độc 有hữu 此thử 故cố 。 最tối 能năng 審thẩm 決quyết 解giải 脫thoát 事sự 故cố 。 問vấn 無Vô 學Học 慧tuệ 蘊uẩn 。 與dữ 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 無Vô 學Học 苦khổ 集tập 智trí 。 是thị 名danh 慧tuệ 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 滅diệt 道đạo 智trí 。 是thị 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 無Vô 學Học 苦khổ 集tập 滅diệt 智trí 。 是thị 名danh 慧tuệ 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 道đạo 智trí 。 是thị 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。

復phục 次thứ 無Vô 學Học 若nhược 集tập 道đạo 智trí 。 是thị 名danh 慧tuệ 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 滅diệt 智trí 。 是thị 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 具cụ 釋thích 如như 彼bỉ 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 佛Phật 地địa 第đệ 四tứ 。 自tự 在tại 三tam 釋thích 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 無vô 漏lậu 淨tịnh 戒giới 。 名danh 為vi 戒giới 蘊uẩn 。 無vô 漏lậu 定định 慧tuệ 。 名danh 定định 慧tuệ 蘊uẩn 無Vô 學Học 勝thắng 解giải 名danh 解giải 脫thoát 蘊uẩn 。 無Vô 學Học 正chánh 見kiến 。 名danh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 蘊uẩn 。 前tiền 三tam 是thị 因nhân 。 後hậu 二nhị 是thị 果quả 前tiền 三tam 有hữu 學học 位vị 法pháp 。 後hậu 二nhị 無Vô 學Học 位vị 法pháp 。 有hữu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 皆giai 是thị 。 無Vô 學Học 位vị 法pháp 。 緣duyên 解giải 脫thoát 慧tuệ 。 名danh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 餘dư 慧tuệ 名danh 慧tuệ 五ngũ 種chủng 皆giai 是thị 無Vô 學Học 位vị 法pháp 。 緣duyên 滅Diệt 諦Đế 智trí 。 名danh 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 。 緣duyên 餘dư 三tam 諦đế 等đẳng 智trí 。 名danh 為vi 慧tuệ 蘊uẩn )# 有hữu 說thuyết 。 一nhất 切thiết 通thông 學học 無Vô 學Học 。 學học 位vị 分phần/phân 得đắc 。 無Vô 學Học 圓viên 滿mãn 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 皆giai 具cụ 五ngũ 種chủng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 總tổng 相tương/tướng 分phân 別biệt 。 色sắc 心tâm 所sở 二nhị 法pháp 為vi 體thể 。 若nhược 別biệt 說thuyết 者giả 。 定định 。 慧tuệ 。 勝thắng 解giải 。 無vô 表biểu 色sắc 。 四tứ 法pháp 為vi 體thể 。 漏lậu 無vô 漏lậu 中trung 唯duy 是thị 無vô 漏lậu 。 學học 無Vô 學Học 中trung 。 唯duy 在tại 無Vô 學Học 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 有hữu 學học 位vị 中trung 。 亦diệc 具cụ 五ngũ 種chủng 。

經kinh 。 無vô 量lượng 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 。 應ưng 知tri 。

經kinh 。

復phục 有hữu 十thập 千thiên 五Ngũ 戒Giới 淨tịnh 信tín 女nữ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 優Ưu 婆Bà 夷Di 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 二nhị 略lược 辨biện 行hành 位vị 。 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 淨tịnh 信tín 女nữ 者giả 。 是thị 優Ưu 婆Bà 夷Di 。 依y 正chánh 梵Phạm 音âm 。 鄔Ổ 波Ba 斯Tư 迦Ca 。 此thử 云vân 近cận 事sự 女nữ 。 廣quảng 釋thích 如như 前tiền 。

經kinh 。 皆giai 行hành 阿A 羅La 漢Hán 十Thập 地Địa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 略lược 欲dục 行hành 位vị 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。

經kinh 。 皆giai 成thành 就tựu (# 至chí )# 終chung 生sanh 功công 德đức 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 十thập 住trụ 位vị 中trung 。 一nhất 一nhất 皆giai 有hữu 初sơ 入nhập 分phần/phân 。 次thứ 住trụ 分phần/phân 。 後hậu 出xuất 分phần/phân 。 為vi 言ngôn 始thỉ 住trụ 終chung 生sanh 功công 德đức 也dã 。

經kinh 。 三tam 十thập 生sanh 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 。 十Thập 地Địa 各các 有hữu 始thỉ 住trụ 終chung 生sanh 三tam 種chủng 功công 德đức 。 故cố 言ngôn 三tam 十thập 生sanh 功công 德đức 。 有hữu 說thuyết 。 上thượng 二nhị 眾chúng 中trung 。 十Thập 地Địa 者giả 。 即tức 十thập 解giải 位vị 。

經kinh 。

復phục 有hữu 十thập 億ức 。 七thất 賢hiền 居cư 士sĩ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 六lục 七thất 賢hiền 居cư 士sĩ 眾chúng 。 於ư 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 二nhị 總tổng 標tiêu 具cụ 德đức 。 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 本bổn 記ký 云vân 。 有hữu 七thất 賢hiền 財tài 。 不bất 被bị 法Pháp 眼nhãn 。 恆hằng 樂nhạo/nhạc/lạc 在tại 家gia 。 故cố 言ngôn 七thất 賢hiền 居cư 士sĩ (# 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 信tín 。 施thí 。 戒giới 。 聞văn 。 慧tuệ 。 慚tàm 。 愧quý 。 名danh 七thất 賢hiền 財tài )# 。 今kim 解giải 。 七thất 賢hiền 在tại 七thất 方phương 便tiện 。 賢hiền 而nhi 非phi 聖thánh 。 無vô 聖thánh 道Đạo 故cố 。 故cố 名danh 七thất 賢hiền 居cư 士sĩ 。 言ngôn 七thất 方phương 便tiện 者giả 。 一nhất 五ngũ 停đình 心tâm 觀quán 二nhị 別biệt 相tướng 念niệm 處xứ 。 三tam 總tổng 相tương/tướng 念niệm 處xứ 。 四tứ 煖noãn 。 五ngũ 頂đảnh 。 六lục 忍nhẫn 。 七thất 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 德đức 行hạnh 具cụ 足túc 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 總tổng 標tiêu 具cụ 足túc 下hạ 所sở 說thuyết 。

經kinh 。 二nhị 十thập 二nhị 品phẩm (# 至chí )# 得đắc 九cửu 十thập 忍nhẫn 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 總tổng 有hữu 九cửu 門môn 。 一nhất 道Đạo 品Phẩm 門môn 。 二nhị 十thập 遍biến 處xứ 。 三tam 八bát 勝thắng 處xứ 。 四tứ 八bát 解giải 脫thoát 。 五ngũ 者giả 三tam 慧tuệ 。 六lục 十thập 六lục 諦đế 。 七thất 四Tứ 諦Đế 觀quán 。 八bát 四tứ 行hành 觀quán 。 九cửu 者giả 十thập 忍nhẫn 。

言ngôn 二nhị 十thập 二nhị 品phẩm 者giả 。 本bổn 記ký 云vân 。 聖thánh 登đăng 地địa 已dĩ 上thượng 。 至chí 於ư 佛Phật 果Quả 。 有hữu 十thập 一nhất 地địa 各các 有hữu 定định 慧tuệ 。 合hợp 有hữu 二nhị 十thập 二nhị 品phẩm 也dã 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 七thất 方phương 便tiện 位vị 。 於ư 道Đạo 品Phẩm 中trung 。 但đãn 得đắc 四tứ 念niệm 處xứ 。 四tứ 正chánh 勤cần 。 四Tứ 如Như 意Ý 足Túc 。 五ngũ 根căn 。 五Ngũ 力Lực 。 二nhị 十thập 二nhị 品phẩm 。 而nhi 未vị 能năng 得đắc 。 七thất 種chủng 覺giác 分phần/phân 。 八Bát 支Chi 聖Thánh 道Đạo 。 故cố 言ngôn 二nhị 十thập 二nhị 品phẩm 。 問vấn 既ký 未vị 得đắc 聖thánh 。 如như 何hà 說thuyết 有hữu 。 得đắc 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 解giải 云vân 。 八bát 中trung 得đắc 七thất 。 故cố 總tổng 說thuyết 言ngôn 。 得đắc 八Bát 解Giải 脫Thoát 。 據cứ 實thật 未vị 得đắc 滅diệt 盡tận 解giải 脫thoát 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 菩Bồ 薩Tát 德đức 中trung 。 應ưng 得đắc 五ngũ 眼nhãn 。 解giải 云vân 。 彼bỉ 就tựu 實thật 義nghĩa 。 此thử 即tức 從tùng 多đa 。 各các 據cứ 一nhất 義nghĩa 。 故cố 不bất 相tương 違vi 。 廣quảng 說thuyết 道Đạo 品phẩm 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

言ngôn 十thập 一nhất 切thiết 入nhập 者giả 。 第đệ 二nhị 遍biến 處xứ 德đức 。 所sở 謂vị 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 識Thức 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 如như 大đại 婆bà 沙sa 。 前tiền 八bát 遍biến 處xứ 。 無vô 貪tham 為vi 性tánh 。 對đối 治trị 貪tham 故cố 。 兼kiêm 所sở 相tương 應ứng 隨tùy 轉chuyển 。 有hữu 欲dục 界giới 者giả 。 四tứ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 若nhược 色sắc 界giới 者giả 。 五ngũ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 後hậu 二nhị 遍biến 處xứ 。 俱câu 以dĩ 四tứ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 定định 慧tuệ 為vi 體thể 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 如như 雜tạp 集tập 論luận 。 定định 慧tuệ 為vi 性tánh 。 解giải 云vân 。 相tương 應ứng 隨tùy 轉chuyển 。 同đồng 大đại 婆bà 沙sa 。 理lý 亦diệc 無vô 違vi 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 遍biến 處xứ 。 毘tỳ 婆bà 沙sa 云vân 。 由do 二nhị 緣duyên 故cố 。 一nhất 由do 無vô 間gian 。 謂vị 純thuần 青thanh 等đẳng 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 不bất 相tương 間gian 雜tạp 故cố 。 二nhị 由do 廣quảng 大đại 。 謂vị 緣duyên 青thanh 等đẳng 勝thắng 解giải 作tác 意ý 。 境cảnh 相tướng 無vô 邊biên 。 故cố 名danh 廣quảng 大đại 。 大đại 德đức 說thuyết 曰viết 。 所sở 緣duyên 寬khoan 廣quảng 。 無vô 有hữu 間gian 隙khích 。 故cố 名danh 遍biến 處xứ 。 雜tạp 集tập 論luận 曰viết 。 其kỳ 量lượng 廣quảng 大đại 。 周chu 普phổ 無vô 邊biên 。 故cố 名danh 遍biến 處xứ 。 如như 具cụ 別biệt 章chương 。

言ngôn 八bát 除trừ 入nhập 者giả 。 三tam 八bát 勝thắng 處xứ 德đức 。 所sở 言ngôn 八bát 者giả 。 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 二nhị 內nội 有hữu 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 三tam 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 少thiểu 。 四tứ 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 色sắc 多đa 。 內nội 無vô 色sắc 想tưởng 。 觀quán 外ngoại 諸chư 色sắc 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 復phục 為vi 四tứ 種chủng 。 諸chư 宗tông 出xuất 體thể 。 同đồng 前tiền 遍biến 處xứ 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。 答đáp 如như 婆bà 沙sa 。 勝thắng 所sở 緣duyên 境cảnh 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。

復phục 次thứ 勝thắng 諸chư 煩phiền 惱não 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。 雖tuy 觀quán 行hành 者giả 。 非phi 一nhất 切thiết 能năng 勝thắng 所sở 緣duyên 境cảnh 。 而nhi 於ư 所sở 緣duyên 。 不bất 起khởi 煩phiền 惱não 。 亦diệc 名danh 為vi 勝thắng 。 如như 契Khế 經Kinh 說thuyết 。 於ư 此thử 處xứ 勝thắng 。 故cố 名danh 勝thắng 處xứ 。 雜tạp 集tập 亦diệc 爾nhĩ 。 勝thắng 所sở 緣duyên 故cố 。 名danh 為vi 勝thắng 處xứ 。 此thử 八bát 勝thắng 處xứ 。 皆giai 是thị 色sắc 界giới 。 前tiền 四tứ 勝thắng 處xứ 。 初sơ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 。 未vị 至chí 。 中trung 間gian 。 後hậu 四tứ 勝thắng 處xứ 。 在tại 第đệ 四tứ 定định 。 乃nãi 至chí 所sở 緣duyên 者giả 。 皆giai 緣duyên 欲dục 界giới 一nhất 切thiết 色sắc 處xứ 。 若nhược 爾nhĩ 經kinh 說thuyết 當đương 云vân 何hà 通thông 。 尊tôn 者giả 無vô 滅diệt 。 在tại 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 住trụ 一nhất 精tinh 舍xá 。

爾nhĩ 時thời 有hữu 四tứ 悅duyệt 意ý 天thiên 女nữ 。 來lai 至chí 尊tôn 者giả 座tòa 前tiền 而nhi 立lập 。 白bạch 言ngôn 。 我ngã 等đẳng 於ư 四tứ 色sắc 處xứ 。 轉chuyển 變biến 自tự 在tại 。 隨tùy 所sở 愛ái 色sắc 。 皆giai 能năng 化hóa 作tác 。 乃nãi 至chí 彼bỉ 云vân 。 尊tôn 者giả 無vô 滅diệt 。 入nhập 初sơ 靜tĩnh 慮lự 。 乃nãi 至chí 第đệ 四tứ 亦diệc 不bất 能năng 。 起khởi 不bất 淨tịnh 想tưởng 。 答đáp 尊tôn 者giả 無vô 滅diệt 。 雖tuy 不bất 能năng 勝thắng 。 舍Xá 利Lợi 子Tử 等đẳng 。 皆giai 能năng 勝thắng 之chi 。 問vấn 緣duyên 佛Phật 身thân 。 起khởi 不bất 淨tịnh 觀quán 不phủ 。 如như 是thị 。 廣quảng 說thuyết 如như 大đại 婆bà 沙sa 八bát 十thập 五ngũ 卷quyển 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。

言ngôn 八Bát 解Giải 脫Thoát 者giả 。 第đệ 四tứ 解giải 脫thoát 德đức 。 一nhất 內nội 有hữu 色sắc 觀quán 諸chư 色sắc 。 二nhị 內nội 無vô 色sắc 觀quán 外ngoại 色sắc 。 三tam 淨tịnh 解giải 脫thoát 具cụ 足túc 住trụ 。 四tứ 入nhập 空Không 無Vô 邊Biên 處Xứ 。 五ngũ 入nhập 無Vô 邊Biên 識Thức 處Xứ 。 六lục 入nhập 無Vô 所Sở 有Hữu 處Xứ 。 七thất 入nhập 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 處Xứ 。 八bát 入nhập 想tưởng 受thọ 滅diệt 解giải 脫thoát 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 略lược 所sở 如như 上thượng 。 然nhiên 此thử 八bát 種chủng 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 如như 婆bà 沙sa 說thuyết 。 初sơ 三tam 無vô 貪tham 。 對đối 治trị 貪tham 故cố 。 兼kiêm 所sở 相tương 應ứng 隨tùy 轉chuyển 。 若nhược 欲dục 界giới 者giả 。 四tứ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 若nhược 色sắc 界giới 者giả 。 即tức 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 。 四tứ 無vô 色sắc 處xứ 解giải 脫thoát 。 四tứ 蘊uẩn 為vi 性tánh 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 自tự 在tại 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 皆giai 用dụng 智trí 慧tuệ 為vi 體thể 。 一nhất 云vân 。 前tiền 七thất 是thị 慧tuệ 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 有hữu 餘dư 無vô 餘dư 二nhị 種chủng 涅Niết 槃Bàn 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 前tiền 三tam 。 四tứ 蘊uẩn 五ngũ 蘊uẩn 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 次thứ 四tứ 。 四tứ 蘊uẩn 。 第đệ 八bát 解giải 脫thoát 。 非phi 色sắc 非phi 心tâm 。 不bất 相tương 應ứng 行hành 。 以dĩ 為vi 自tự 性tánh 。 問vấn 何hà 故cố 名danh 解giải 脫thoát 。 答đáp 如như 婆bà 沙sa 。 棄khí 背bội 是thị 解giải 脫thoát 義nghĩa 。 初sơ 二nhị 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 色sắc 貪tham 心tâm 。 第đệ 三tam 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 不bất 淨tịnh 觀quán 心tâm 。 四tứ 無vô 色sắc 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 下hạ 地địa 心tâm 。 想tưởng 受thọ 滅diệt 解giải 脫thoát 。 棄khí 背bội 一nhất 切thiết 有hữu 所sở 緣duyên 心tâm 。 問vấn 解giải 脫thoát 勝thắng 處xứ 遍biến 處xứ 。 有hữu 何hà 差sai 別biệt 。 答đáp 能năng 有hữu 棄khí 背bội 。 名danh 解giải 脫thoát 。 能năng 勝thắng 伏phục 境cảnh 。 名danh 勝thắng 處xứ 。 能năng 廣quảng 所sở 緣duyên 。 名danh 遍biến 處xứ 。 廣quảng 如như 婆bà 沙sa 八bát 十thập 四tứ 五ngũ 。

言ngôn 三tam 慧tuệ 者giả 。 第đệ 五ngũ 三tam 慧tuệ 德đức 。 三tam 門môn 分phân 別biệt 。 一nhất 釋thích 名danh 。 二nhị 出xuất 體thể 。 三tam 約ước 界giới 。 就tựu 釋thích 名danh 中trung 。 初sơ 總tổng 。 後hậu 別biệt 。 言ngôn 三tam 慧tuệ 者giả 。 即tức 是thị 總tổng 名danh 。 三tam 是thị 標tiêu 數số 。 慧tuệ 即tức 簡giản 擇trạch 。 別biệt 名danh 有hữu 三tam 。 一nhất 聞văn 所sở 成thành 慧tuệ 。 二nhị 思tư 所sở 成thành 慧tuệ 。 三tam 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 依y 聞văn 至chí 教giáo 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 聞văn 所sở 成thành 。 依y 思tư 正chánh 理lý 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 思tư 所sở 成thành 。 依y 修tu 等đẳng 持trì 所sở 生sanh 勝thắng 慧tuệ 。 名danh 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 如như 俱câu 舍xá 等đẳng 。 又hựu 解giải 。 聞văn 謂vị 聽thính 聞văn 。 即tức 是thị 耳nhĩ 識thức 。 從tùng 聞văn 所sở 生sanh 解giải 文văn 義nghĩa 慧tuệ 。 名danh 聞văn 所sở 成thành 。 思tư 謂vị 思tư 慮lự 。 即tức 是thị 思tư 數số 。 從tùng 思tư 所sở 生sanh 解giải 法pháp 相tướng 慧tuệ 。 名danh 思tư 所sở 成thành 。 修tu 謂vị 修tu 習tập 。 即tức 是thị 勝thắng 定định 。 從tùng 修tu 所sở 生sanh 解giải 理lý 事sự 慧tuệ 。 名danh 修tu 所sở 成thành 。 如như 瑜du 伽già 釋thích 。 言ngôn 出xuất 體thể 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 自tự 性tánh 唯duy 慧tuệ 。 故cố 大đại 婆bà 沙sa 四tứ 十thập 二nhị 云vân 。 聞văn 思tư 二nhị 慧tuệ 。 唯duy 世thế 俗tục 智trí 。 修tu 所sở 成thành 慧tuệ 。 通thông 十thập 智trí 性tánh 。 若nhược 並tịnh 眷quyến 屬thuộc 。 通thông 心tâm 所sở 等đẳng 。 經kinh 部bộ 大đại 同đồng 。 若nhược 依y 大Đại 乘Thừa 。 瑜du 伽già 釋thích 論luận 。 慧tuệ 及cập 相tương 應ứng 心tâm 心tâm 所sở 等đẳng 。 以dĩ 為vi 體thể 性tánh 。 亦diệc 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 言ngôn 約ước 界giới 者giả 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 思tư 慧tuệ 唯duy 欲dục 界giới 。 聞văn 慧tuệ 通thông 欲dục 色sắc 。 修tu 通thông 色sắc 無vô 色sắc 。 如như 婆bà 沙sa 等đẳng 。 依y 經kinh 部bộ 宗tông 。 欲dục 色sắc 具cụ 三tam 慧tuệ 。 無vô 色sắc 唯duy 修tu 慧tuệ 。 如như 成thành 實thật 論luận 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 瑜du 伽già 等đẳng 論luận 。 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 欲dục 界giới 亦diệc 許hứa 有hữu 電điện 光quang 定định 。 准chuẩn 同đồng 經kinh 部bộ 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 違vi 。 問vấn 此thử 三tam 慧tuệ 。 如Như 來Lai 獨Độc 覺Giác 及cập 以dĩ 聲Thanh 聞Văn 。 各các 有hữu 幾kỷ 種chủng 。 答đáp 佛Phật 具cụ 三tam 種chủng 。 而nhi 修tu 慧tuệ 勝thắng 。 以dĩ 自tự 然nhiên 覺giác 。 及cập 具cụ 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 修tu 功công 德đức 故cố 。 獨Độc 覺Giác 亦diệc 具cụ 三tam 。 而nhi 思tư 慧tuệ 勝thắng 。 以dĩ 自tự 思tư 惟duy 覺giác 。 而nhi 無vô 力Lực 、 無Vô 畏Úy 等đẳng 。 修tu 功công 德đức 故cố 。 聲Thanh 聞Văn 亦diệc 具cụ 三tam 。 而nhi 聞văn 慧tuệ 勝thắng 。 以dĩ 從tùng 聞văn 他tha 音âm 。 入nhập 聖thánh 道Đạo 故cố 。

言ngôn 十thập 六lục 諦đế 者giả 。 第đệ 六lục 十thập 六lục 諦đế 觀quán 門môn 德đức 。 如như 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 言ngôn 四Tứ 諦Đế 者giả 。 第đệ 七thất 四Tứ 諦Đế 觀quán 門môn 德đức 。 亦diệc 如như 上thượng 說thuyết 。 言ngôn 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 品phẩm 觀quán 者giả 。 第đệ 八bát 四tứ 行hành 觀quán 門môn 德đức 。 謂vị 中trung 忍nhẫn 位vị 。 觀quán 察sát 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 理lý 中trung 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 門môn 。 一nhất 者giả 。 七thất 周chu 減giảm 緣duyên 門môn 。 二nhị 者giả 。 三tam 周chu 減giảm 行hành 門môn 。 言ngôn 七thất 周chu 減giảm 緣duyên 門môn 者giả 。 最tối 初sơ 具cụ 緣duyên 上thượng 下hạ 八bát 諦đế 。 即tức 屬thuộc 下hạ 忍nhẫn 。 次thứ 觀quán 行hành 者giả 。 始thỉ 觀quán 察sát 欲dục 界giới 。 苦khổ 等đẳng 四Tứ 諦Đế 。 乃nãi 至chí 觀quán 上thượng 二nhị 界giới 苦khổ 集tập 滅diệt 三tam 諦đế 。 而nhi 不bất 觀quán 道đạo 。 即tức 此thử 第đệ 一nhất 減giảm 一nhất 所sở 緣duyên 。 如như 是thị 更cánh 從tùng 欲dục 界giới 三tam 諦đế 。 乃nãi 至chí 上thượng 界giới 減giảm 諦đế 。 除trừ 欲dục 界giới 道đạo 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 減giảm 二nhị 所sở 緣duyên 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 除trừ 上thượng 界giới 苦khổ 。 為vi 第đệ 七thất 減giảm 緣duyên 。 如như 是thị 七thất 周chu 。 減giảm 所sở 緣duyên 諦đế 。 於ư 苦Khổ 諦Đế 下hạ 。 有hữu 其kỳ 四tứ 行hành 。 謂vị 苦khổ 。 空không 。 無vô 常thường 。 無vô 我ngã 。 最tối 初sơ 具cụ 觀quán 。 次thứ 四tứ 行hành 中trung 。 漸tiệm 次thứ 除trừ 行hành 。 唯duy 留lưu 一nhất 行hành 。 如như 是thị 名danh 為vi 。 三tam 周chu 滅diệt 行hành 。 於ư 一nhất 行hành 中trung 。 增tăng 上thượng 忍nhẫn 。 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 苦khổ 忍nhẫn 。 苦khổ 智trí 。 皆giai 一nhất 剎sát 那na 。 同đồng 依y 一nhất 地địa 。 同đồng 依y 一nhất 行hành 。 各các 一nhất 剎sát 那na 。 今kim 依y 忍nhẫn 位vị 。 三tam 周chu 減giảm 行hành 。 依y 一nhất 行hành 觀quán 。 故cố 言ngôn 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 品phẩm 觀quán 也dã 。 故cố 順thuận 正chánh 理lý 六lục 十thập 云vân 。 忍nhẫn 下hạ 中trung 上thượng 。 如như 何hà 分phân 別biệt 且thả 下hạ 品phẩm 忍nhẫn 。 具cụ 八bát 類loại 心tâm 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 。 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 名danh 一nhất 類loại 心tâm 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 觀quán 色sắc 無vô 色sắc 。 苦Khổ 集Tập 滅Diệt 道Đạo 諦Đế 。 亦diệc 如như 是thị 觀quán 。 成thành 八bát 類loại 心tâm 。 名danh 下hạ 品phẩm 忍nhẫn 。 中trung 品phẩm 。 減giảm 略lược 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 謂vị 瑜du 伽già 師sư 。 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 乃nãi 至chí 具cụ 足túc 。 以dĩ 四tứ 行hành 相tương/tướng 。 觀quán 欲dục 界giới 道đạo 。 於ư 上thượng 界giới 道đạo 。 減giảm 一nhất 行hành 相tương/tướng 。 從tùng 此thử 名danh 曰viết 中trung 品phẩm 忍nhẫn 初sơ 。 如như 是thị 次thứ 第đệ 。 漸tiệm 減giảm 略lược 行hành 相tương/tướng 所sở 緣duyên 。 乃nãi 至chí 極cực 少thiểu 。 唯duy 以dĩ 二nhị 心tâm 。 觀quán 欲dục 界giới 苦khổ 。 如như 苦khổ 法Pháp 忍Nhẫn 苦khổ 法pháp 智trí 位vị 。 齊tề 此thử 名danh 為vi 。 中trung 品phẩm 忍nhẫn 滿mãn 。 上thượng 忍nhẫn 唯duy 觀quán 欲dục 界giới 苦Khổ 諦Đế 。 修tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 。 唯duy 一nhất 剎sát 那na 。 此thử 善thiện 根căn 起khởi 。 不bất 相tương 續tục 故cố 。 上thượng 忍nhẫn 無vô 間gian 。 生sanh 世Thế 第Đệ 一Nhất 法Pháp 。 如như 上thượng 品phẩm 忍nhẫn 。 緣duyên 欲dục 苦Khổ 諦Đế 。 修tu 一nhất 行hành 相tương/tướng 。 唯duy 一nhất 剎sát 那na 言ngôn 得đắc 九cửu 十thập 忍nhẫn 者giả 。 第đệ 九cửu 德đức 。 上thượng 來lai 已dĩ 釋thích 小Tiểu 乘Thừa 觀quán 門môn 。 今kim 向hướng 大Đại 乘Thừa 。 便tiện 成thành 九cửu 十thập 。 謂vị 初sơ 入nhập 十thập 信tín 。 皆giai 有hữu 九cửu 品phẩm 。 故cố 言ngôn 九cửu 十thập 忍nhẫn 。 又hựu 解giải 。 學học 十thập 解giải 已dĩ 上thượng 三tam 十thập 心tâm 。 皆giai 有hữu 入nhập 住trụ 出xuất 三tam 位vị 。 故cố 成thành 九cửu 十thập 忍nhẫn 。 又hựu 解giải 。 極cực 喜hỷ 等đẳng 十Thập 地Địa 。 各các 有hữu 始thỉ 住trụ 終chung 三tam 。 三tam 中trung 一nhất 一nhất 各các 有hữu 三tam 品phẩm 。 故cố 言ngôn 九cửu 十thập 。 一nhất 云vân 。 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 。 總tổng 攝nhiếp 為vi 二nhị 。 初sơ 四tứ 三tam 二nhị 。 合hợp 說thuyết 為vi 九cửu 。 更cánh 加gia 一nhất 數số 。 即tức 成thành 十thập 數số 。 故cố 言ngôn 九cửu 十thập (# 淨tịnh 公công 說thuyết )# 一nhất 云vân 。 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 。 總tổng 計kế 為vi 十thập 。 皆giai 有hữu 九cửu 品phẩm 。 故cố 言ngôn 九cửu 十thập 。 一nhất 云vân 。 諦đế 觀quán 二nhị 十thập 。 謂vị 十thập 六lục 諦đế 及cập 四Tứ 諦Đế 。 品phẩm 觀quán 有hữu 十thập 。 謂vị 四tứ 三tam 二nhị 一nhất 。 總tổng 計kế 合hợp 成thành 三tam 十thập 皆giai 。 有hữu 三tam 品phẩm 。 故cố 言ngôn 九cửu 十thập 。

經kinh 。 一nhất 切thiết 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 總tổng 結kết 功công 德đức 應ưng 知tri 。

經kinh 。

復phục 有hữu 萬vạn 萬vạn 億ức 十thập 八bát 梵Phạm (# 至chí 喜hỷ 樂lạc 天thiên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 七thất 色sắc 界giới 天thiên 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 數số 辨biện 德đức 。 次thứ 別biệt 讚tán 德đức 。 後hậu 總tổng 結kết 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 然nhiên 此thử 經Kinh 文văn 。 三tam 本bổn 不bất 同đồng 。 一nhất 本bổn 如như 前tiền 。 自tự 有hữu 一nhất 本bổn 。 除trừ 十thập 八bát 梵Phạm 天Thiên 四tứ 字tự 。 自tự 有hữu 一nhất 本bổn 。 除trừ 十thập 八bát 梵Phạm 天Thiên 。 更cánh 加gia 梵Phạm 字tự 。 謂vị 三tam 梵Phạm 五ngũ 喜hỷ 樂lạc 天thiên 。 雖tuy 有hữu 三tam 本bổn 。 且thả 依y 初sơ 本bổn 。 是thị 故cố 本bổn 記ký 。 先tiên 舉cử 總tổng 數số 。 故cố 言ngôn 復phục 有hữu 萬vạn 萬vạn 億ức 。 十thập 八bát 梵Phạm 天Thiên 。 三tam 靜tĩnh 慮lự 各các 有hữu 三tam 天thiên 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 有hữu 其kỳ 九cửu 天thiên 。 都đô 合hợp 十thập 八bát 。 故cố 瑜du 伽già 論luận 第đệ 四tứ 卷quyển 云vân 。 色sắc 界giới 有hữu 十thập 八bát 處xứ 。 謂vị 梵Phạm 眾chúng 。 梵Phạm 輔phụ 。 大đại 梵Phạm 。 小tiểu 光quang 。 無vô 量lượng 光quang 。 極cực 光quang 淨tịnh 。 小tiểu 淨tịnh 。 無vô 量lượng 淨tịnh 。 遍biến 淨tịnh 。 無vô 雲vân 。 福phước 生sanh 。 廣quảng 果quả 。 無vô 想tưởng 天thiên 即tức 廣quảng 果quả 攝nhiếp 。 無vô 別biệt 處xứ 所sở 。

復phục 有hữu 諸chư 聖thánh 五ngũ 淨tịnh 居cư 宮cung 。 謂vị 無vô 繁phồn 。 無vô 熱nhiệt 。 善thiện 現hiện 。 善thiện 見kiến 及cập 色sắc 究cứu 竟cánh 。

復phục 有hữu 超siêu 過quá 五ngũ 淨tịnh 宮cung 地địa 。 大đại 自tự 在tại 住trú 處xứ 。 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 生sanh 其kỳ 中trung 。 然nhiên 彼bỉ 諸chư 天thiên 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 二nhị 十thập 一nhất 釋thích 。 彼bỉ 云vân 。 廣quảng 善thiện 所sở 生sanh 。 故cố 名danh 為vi 梵Phạm 。 此thử 梵Phạm 即tức 大đại 。 故cố 名danh 大đại 梵Phạm 。 由do 彼bỉ 獲hoạch 得đắc 中trung 間gian 定định 故cố 。 最tối 初sơ 生sanh 故cố 。 最tối 後hậu 歿một 故cố 。 威uy 德đức 等đẳng 勝thắng 。 故cố 名danh 為vi 大đại 。 大đại 梵Phạm 所sở 有hữu 所sở 化hóa 所sở 領lãnh 。 故cố 名danh 梵Phạm 眾chúng 。 於ư 大đại 梵Phạm 前tiền 。 行hàng 列liệt 侍thị 衛vệ 。 故cố 名danh 梵Phạm 輔phụ 。 自tự 地địa 天thiên 內nội 光quang 明minh 最tối 少thiểu 。 故cố 名danh 少thiểu 光quang 。 光quang 明minh 轉chuyển 勝thắng 。 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 名danh 無Vô 量Lượng 光Quang 。 淨tịnh 光quang 遍biến 照chiếu 自tự 地địa 處xứ 故cố 。 名danh 極cực 光quang 淨tịnh 。 意ý 地địa 受thọ 樂lạc 。 說thuyết 名danh 為vi 淨tịnh 。 於ư 自tự 地địa 中trung 。 此thử 淨tịnh 最tối 劣liệt 。 故cố 名danh 小tiểu 淨tịnh 。 此thử 淨tịnh 轉chuyển 增tăng 。 量lượng 難nan 測trắc 故cố 。 名danh 無Vô 量Lượng 淨Tịnh 。 此thử 淨tịnh 周chu 普phổ 。 故cố 名danh 遍biến 淨tịnh 。 意ý 顯hiển 更cánh 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 能năng 過quá 此thử 。 以dĩ 下hạ 空không 中trung 。 天thiên 所sở 居cư 地địa 。 如như 雲vân 密mật 合hợp 。 故cố 說thuyết 名danh 雲vân 。 此thử 上thượng 諸chư 天thiên 更cánh 無vô 雲vân 地địa 。 在tại 無vô 雲vân 首thủ 。 故cố 說thuyết 無vô 雲vân 。 更cánh 有hữu 異dị 生sanh 。 勝thắng 福phước 方phương 所sở 可khả 往vãng 生sanh 故cố 。 說thuyết 名danh 福phước 生sanh 。 居cư 在tại 方phương 所sở 異dị 生sanh 果quả 中trung 。 此thử 最tối 殊thù 勝thắng 。 故cố 名danh 廣quảng 果quả 。 離ly 欲dục 諸chư 聖thánh 。 以dĩ 聖thánh 道Đạo 水thủy 。 濯trạc 煩phiền 惱não 垢cấu 。 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 淨tịnh 身thân 所sở 止chỉ 。 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 。 或hoặc 住trụ 於ư 此thử 。 窮cùng 生sanh 死tử 邊biên 。 如như 還hoàn 債trái 盡tận 。 故cố 名danh 為vi 淨tịnh 。 淨tịnh 者giả 所sở 住trụ 。 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 。 或hoặc 此thử 天thiên 中trung 。 無vô 異dị 生sanh 雜tạp 。 純thuần 聖thánh 所sở 止chỉ 。 故cố 名danh 淨tịnh 居cư 。 繁phồn 謂vị 繁phồn 雜tạp 。 或hoặc 謂vị 繁phồn 廣quảng 。 無vô 繁phồn 雜tạp 中trung 。 此thử 最tối 初sơ 故cố 。 繁phồn 廣quảng 天thiên 中trung 。 此thử 最tối 劣liệt 故cố 。 說thuyết 名danh 無vô 繁phồn 。 或hoặc 名danh 無vô 求cầu 。 不bất 求cầu 趣thú 入nhập 。 無vô 色sắc 界giới 故cố 。 已dĩ 善thiện 伏phục 除trừ 雜tạp 修tu 靜tĩnh 慮lự 。 上thượng 中trung 品phẩm 障chướng 。 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 調điều 柔nhu 。 離ly 諸chư 熱nhiệt 惱não 。 故cố 名danh 無vô 熱nhiệt 。 或hoặc 令linh 下hạ 生sanh 煩phiền 惱não 名danh 熱nhiệt 。 此thử 初sơ 遠viễn 離ly 。 得đắc 無vô 熱nhiệt 名danh 。 或hoặc 復phục 熱nhiệt 者giả 。 熾sí 盛thịnh 為vi 義nghĩa 。 謂vị 上thượng 品phẩm 雜tạp 脩tu 靜tĩnh 慮lự 及cập 果quả 。 此thử 猶do 未vị 證chứng 。 故cố 名danh 無vô 熱nhiệt 。 已dĩ 得đắc 上thượng 品phẩm 雜tạp 脩tu 靜tĩnh 慮lự 。 果quả 德đức 易dị 彰chương 。 故cố 名danh 善thiện 現hiện 。 雜tạp 脩tu 定định 障chướng 。 餘dư 品phẩm 至chí 微vi 。 見kiến 極cực 清thanh 徹triệt 故cố 名danh 善thiện 見kiến 。 更cánh 無vô 有hữu 處xứ 。 於ư 有hữu 色sắc 中trung 。 能năng 過quá 於ư 此thử 。 名danh 色sắc 究cứu 竟cánh 。 或hoặc 此thử 已dĩ 倒đảo 眾chúng 苦khổ 所sở 依y 。 身thân 最tối 後hậu 邊biên 。 名danh 色sắc 究cứu 竟cánh 。 有hữu 言ngôn 。 色sắc 者giả 是thị 積tích 集tập 色sắc 。 至chí 彼bỉ 後hậu 邊biên 。 名danh 色sắc 究cứu 竟cánh 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 不bất 立lập 大Đại 自Tự 在Tại 天Thiên 。 故cố 不bất 釋thích 也dã 。 解giải 名danh 已dĩ 訖ngật 。 今kim 當đương 釋thích 文văn 。 言ngôn 九cửu 梵Phạm 者giả 。 第đệ 四tứ 靜tĩnh 慮lự 九cửu 種chủng 天thiên 也dã 此thử 即tức 從tùng 上thượng 向hướng 下hạ 。 次thứ 第đệ 別biệt 釋thích 。 言ngôn 三tam 淨tịnh 者giả 。 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 三tam 種chủng 天thiên 也dã 。 言ngôn 三tam 光quang 者giả 。 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 三tam 種chủng 天thiên 也dã 。 言ngôn 三tam 梵Phạm 五ngũ 喜hỷ 樂lạc 天thiên 者giả 三tam 梵Phạm 是thị 初sơ 定định 三tam 天thiên (# 別biệt 本bổn 經Kinh 云vân 。 三tam 梵Phạm 天Thiên 也dã )# 五ngũ 喜hỷ 樂lạc 者giả 。 五ngũ 支chi 具cụ 足túc 故cố 名danh 為vi 五ngũ 言ngôn 喜hỷ 樂lạc 者giả 簡giản 別biệt 也dã 第đệ 二nhị 靜tĩnh 慮lự 有hữu 喜hỷ 無vô 樂nhạo/nhạc/lạc 第đệ 三tam 靜tĩnh 慮lự 有hữu 樂nhạo/nhạc/lạc 無vô 喜hỷ 初sơ 定định 天thiên 中trung 五ngũ 支chi 具cụ 足túc 。 雙song 有hữu 喜hỷ 樂lạc 。 故cố 名danh 五ngũ 喜hỷ 樂lạc 天thiên 也dã 。 然nhiên 此thử 喜hỷ 樂lạc 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 眼nhãn 耳nhĩ 身thân 識thức 相tương 應ứng 。 名danh 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 。 名danh 之chi 為vi 喜hỷ 。 二nhị 者giả 。 意ý 識thức 相tương 應ứng 喜hỷ 受thọ 。 有hữu 其kỳ 二nhị 用dụng 。 一nhất 令linh 悅duyệt 身thân 。 名danh 之chi 為vi 樂nhạo/nhạc/lạc 。 二nhị 令linh 悅duyệt 心tâm 。 名danh 之chi 為vi 喜hỷ 。 如như 顯hiển 揚dương 說thuyết 。

經kinh 。 天thiên 定định 功công 德đức 定định 味vị 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 通thông 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 言ngôn 天thiên 定định 者giả 。 報báo 得đắc 功công 德đức 功công 德đức 定định 者giả 。 修tu 生sanh 功công 德đức 。 言ngôn 味vị 者giả 。 謂vị 貪tham 味vị 定định 。 相tương 從tùng 而nhi 說thuyết 。 非phi 正chánh 功công 德đức 。 一nhất 云vân 。 屬thuộc 上thượng 。 謂vị 功công 德đức 定định 味vị 。 謂vị 受thọ 功công 德đức 定định 味vị 。 言ngôn 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 神thần 通thông 者giả 。 四tứ 種chủng 靜tĩnh 慮lự 。 皆giai 有hữu 五ngũ 通thông 。 或hoặc 可khả 六Lục 通Thông 。

經kinh 。 十thập 八bát 生sanh 處xứ 功công 德đức 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 總tổng 結kết 功công 德đức 應ưng 知tri 。

經kinh 。

復phục 有hữu 億ức 億ức 六lục 欲dục 諸chư 天thiên 子tử 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 八bát 六Lục 欲Dục 天Thiên 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 後hậu 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 六Lục 欲Dục 天Thiên 者giả 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 三tam 十thập 一nhất 云vân 。 四Tứ 大Đại 王Vương 眾chúng 天thiên 。 謂vị 彼bỉ 有hữu 四tứ 大đại 王vương 。 及cập 所sở 領lãnh 眾chúng 。 或hoặc 彼bỉ 天thiên 眾chúng 。 事sự 四tứ 大đại 王vương 。 是thị 四tứ 大đại 王vương 之chi 所sở 領lãnh 故cố 。 二nhị 三Tam 十Thập 三Tam 天Thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 。 是thị 三tam 十thập 三tam 部bộ 。 諸chư 天thiên 所sở 居cư 。 三tam 夜dạ 摩ma 天thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 。

時thời 時thời 多đa 分phần 稱xưng 快khoái 樂lạc 哉tai 。 瑜du 伽già 云vân 時thời 分phần/phân 天thiên 。 即tức 與dữ 此thử 同đồng 。 四tứ 覩Đổ 史Sử 多Đa 天Thiên 。 彼bỉ 天thiên 處xứ 多đa 。 於ư 自tự 所sở 受thọ 。 生sanh 喜hỷ 足túc 心tâm 。 五ngũ 樂lạc 化hóa 天thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 樂nhạo/nhạc/lạc 。 數số 化hóa 欲dục 境cảnh 。 於ư 中trung 受thọ 樂lạc 。 六lục 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 。 謂vị 彼bỉ 天thiên 處xứ 。 於ư 他tha 所sở 化hóa 欲dục 境cảnh 。 自tự 在tại 受thọ 樂lạc 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 自tự 化hóa 五ngũ 塵trần 。 而nhi 自tự 娛ngu 樂lạc 。 故cố 言ngôn 化Hóa 自Tự 樂Lạc 天Thiên 。 奪đoạt 他tha 所sở 化hóa 。 而nhi 娛ngu 樂lạc 故cố 。 言ngôn 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 前tiền 四tứ 天thiên 。 列liệt 名danh 不bất 釋thích )# 。

經kinh 。 十Thập 善Thiện 果quả 報báo (# 至chí )# 皆giai 成thành 就tựu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 謂vị 勝thắng 處xứ 故cố 。 十Thập 善Thiện 所sở 感cảm 。 通thông 有hữu 二nhị 種chủng 。 所sở 謂vị 報báo 得đắc 。 及cập 修tu 得đắc 也dã 。 今kim 謂vị 神thần 通thông 。 是thị 其kỳ 報báo 得đắc 。 欲dục 界giới 諸chư 天thiên 。 不bất 修tu 定định 故cố 。 或hoặc 可khả 通thông 二nhị 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 傷thương 。

經kinh 。

復phục 有hữu 十thập 六lục 。 至chí )# 十thập 萬vạn 眷quyến 屬thuộc 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 九cửu 明minh 十thập 六lục 王vương 眾chúng 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 數số 辨biện 類loại 。 後hậu 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 此thử 即tức 標tiêu 也dã 。

經kinh 。 五Ngũ 戒Giới 十Thập 善Thiện 。 至chí )# 信tín 行hành 具cụ 足túc 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 功công 德đức 。 德đức 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 五Ngũ 戒Giới 德đức 。 二nhị 十Thập 善Thiện 德đức 。 三tam 三Tam 歸Quy 德đức 。 後hậu 信tín 行hành 具cụ 足túc 者giả 。 總tổng 結kết 具cụ 德đức 。

經kinh 。

復phục 有hữu 五ngũ 道đạo 。 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 辨biện 五ngũ 道đạo 眾chúng 。 亦diệc 名danh 雜tạp 類loại 眾chúng 。 問vấn 地địa 獄ngục 來lai 不phủ 。 若nhược 來lai 者giả 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 。 如như 何hà 會hội 釋thích 。 彼bỉ 說thuyết 。 地địa 獄ngục 一nhất 向hướng 純thuần 苦khổ 。 傍bàng 生sanh 。 鬼quỷ 界giới 。 一nhất 分phần/phân 亦diệc 爾nhĩ 。 若nhược 不bất 來lai 者giả 。 如như 何hà 此thử 經Kinh 有hữu 五ngũ 道đạo 眾chúng 。 答đáp 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 不bất 來lai 。 瑜du 伽già 等đẳng 說thuyết 純thuần 苦khổ 處xứ 故cố 。 而nhi 此thử 經Kinh 云vân 。 五ngũ 道đạo 眾chúng 者giả 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 亦diệc 來lai 。 此thử 經Kinh 說thuyết 有hữu 五ngũ 道đạo 眾chúng 故cố 。 陀đà 羅la 尼ni 經kinh 中trung 。 有hữu 地địa 獄ngục 眾chúng 故cố 。 瑜du 伽già 等đẳng 云vân 一nhất 向hướng 苦khổ 者giả 。 從tùng 多đa 分phần 說thuyết 。 據cứ 自tự 力lực 說thuyết 。 大đại 品phẩm 云vân 。 佛Phật 光quang 整chỉnh 照chiếu 。 苦khổ 得đắc 息tức 故cố 。

經kinh 。

復phục 有hữu 他tha 方phương 。 不bất 可khả 量lượng 眾chúng 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 一nhất 他tha 方phương 眾chúng 。 問vấn 他tha 方phương 眾chúng 中trung 。 唯duy 是thị 菩Bồ 薩Tát 得đắc 神thần 足túc 者giả 。 亦diệc 兼kiêm 餘dư 眾chúng 未vị 得đắc 通thông 者giả 。 答đáp 准chuẩn 大đại 品phẩm 經kinh 及cập 智Trí 度Độ 論luận 。 通thông 七thất 部bộ 眾chúng 。 并tinh 童đồng 男nam 童đồng 女nữ 。 未vị 得đắc 通thông 者giả 。 問vấn 若nhược 爾nhĩ 如như 何hà 能năng 至chí 。 答đáp 准chuẩn 智Trí 度Độ 論luận 。 有hữu 神thần 足túc 者giả 。 自tự 力lực 能năng 來lai 。 神thần 足túc 力lực 薄bạc 。 及cập 無vô 通thông 者giả 。 彼bỉ 國quốc 佛Phật 力lực 。 亦diệc 是thị 相tương 隨tùy 大đại 菩Bồ 薩Tát 力lực 。 亦diệc 是thị 釋Thích 迦Ca 光quang 明minh 之chi 力lực 。 一nhất 力lực 尚thượng 來lai 。 何hà 況huống 三tam 力lực 。 如như 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 飛phi 上thượng 天thiên 時thời 。 四tứ 兵binh 宮cung 觀quán 。 乃nãi 至chí 畜súc 獸thú 。 一nhất 切thiết 皆giai 飛phi 。 轉Chuyển 輪Luân 聖Thánh 王Vương 。 功công 力lực 大đại 故cố 。 能năng 令linh 一nhất 切thiết 。 隨tùy 而nhi 飛phi 從tùng 。 此thử 亦diệc 如như 是thị 。 雖tuy 無vô 自tự 力lực 。 他tha 力lực 得đắc 來lai 。 故cố 無vô 有hữu 失thất 。 廣quảng 如như 智trí 論luận 第đệ 十thập 三tam 說thuyết 。

經kinh 。

復phục 有hữu 變biến 十thập 方phương (# 至chí 須Tu 彌Di 寶bảo 華hoa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 十thập 二nhị 明minh 變biến 化hóa 眾chúng 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 單đơn 化hóa 。 後hậu 華hoa 上thượng 皆giai 有hữu 下hạ 。 明minh 其kỳ 重trọng/trùng 化hóa 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 一nhất 明minh 所sở 依y 。 二nhị 明minh 能năng 依y 眾chúng 。 此thử 明minh 所sở 依y 。 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 化hóa 土thổ/độ 。 二nhị 者giả 化hóa 虛hư 。 三tam 者giả 化hóa 華hoa 。 梵Phạm 云vân 須Tu 彌Di 寶bảo 華hoa 。 此thử 云vân 妙diệu 高cao 華hoa 。

經kinh 。 各các 各các 座tòa 前tiền 華hoa 上thượng (# 至chí 。 坐tọa 寶bảo 蓮liên 華hoa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 能năng 依y 眾chúng 。 有hữu 其kỳ 四tứ 種chủng 。 一nhất 無vô 量lượng 佛Phật 。 二nhị 無vô 量lượng 菩Bồ 薩Tát 。 三tam 無vô 量lượng 比Bỉ 丘Khâu 。 四tứ 無vô 量lượng 八bát 部bộ 眾chúng 。 然nhiên 八bát 部bộ 眾chúng 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 天thiên 龍long 等đẳng 八bát 部bộ 。 如như 諸chư 經kinh 說thuyết 。 二nhị 者giả 。 相tương/tướng 傳truyền 說thuyết 言ngôn 。 四Tứ 天Thiên 王Vương 各các 領lãnh 二nhị 部bộ (# 勘khám 說thuyết 處xứ )# 又hựu 八bát 部bộ 者giả 。 如như 長trường/trưởng 阿a 含hàm 經kinh 第đệ 三tam 卷quyển 說thuyết 。 世thế 有hữu 八bát 部bộ 眾chúng 。 一nhất 剎sát 利lợi 眾chúng 。 二nhị 婆Bà 羅La 門Môn 眾chúng 。 三tam 居cư 士sĩ 眾chúng 。 四tứ 沙Sa 門Môn 眾chúng 。 五ngũ 四Tứ 天Thiên 王Vương 眾chúng 。 六lục 忉Đao 利Lợi 天thiên 眾chúng 。 七thất 魔ma 眾chúng 。 八bát 梵Phạm 眾chúng 。 瑜du 伽già 釋thích 云vân 。 八bát 眾chúng 會hội 來lai 。 所sở 謂vị 八bát 眾chúng 。 大đại 同đồng 阿a 含hàm 及cập 智Trí 度Độ 論luận 等đẳng 。 問vấn 人nhân 及cập 天thiên 。 各các 說thuyết 四tứ 眾chúng 。 有hữu 何hà 所sở 以dĩ 。 答đáp 如như 瑜du 伽già 第đệ 十thập 五ngũ 說thuyết 。 七thất 因nhân 緣duyên 故cố 。 建kiến 立lập 八bát 眾chúng 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 四tứ 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 人nhân 趣thú 中trung 。 建kiến 立lập 四tứ 眾chúng 。 三tam 因nhân 緣duyên 故cố 。 於ư 天thiên 趣thú 中trung 。 建kiến 立lập 四tứ 眾chúng 。 最tối 增tăng 上thượng 故cố 。 世thế 間gian 共cộng 許hứa 。 為vi 福phước 田điền 故cố 。 受thọ 用dụng 資tư 財tài 不bất 由do 他tha 故cố 。 棄khí 捨xả 一nhất 切thiết 。 世thế 資tư 財tài 故cố 。 由do 此thử 四tứ 緣duyên 。 於ư 人nhân 趣thú 中trung 。 建kiến 立lập 四tứ 眾chúng 。 依y 地địa 邊biên 際tế 故cố 。 欲dục 界giới 邊biên 際tế 故cố 。 諸chư 行hành 邊biên 際tế 故cố 。 由do 此thử 三tam 緣duyên 。 於ư 天thiên 趣thú 中trung 。 建kiến 立lập 四tứ 眾chúng 。 若nhược 依y 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 。 別biệt 釋thích 所sở 以dĩ 。 恐khủng 繁phồn 不bất 述thuật 。

經kinh 。 華hoa 上thượng 皆giai 有hữu 。 至chí 如như 今kim 無vô 異dị 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 其kỳ 重trọng/trùng 化hóa 。 文văn 有hữu 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 明minh 眾chúng 集tập 。 後hậu 明minh 眾chúng 說thuyết 經Kinh 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。

經kinh 。 一nhất 一nhất 國quốc 土độ 。 至chí 波Ba 羅La 蜜Mật 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 眾chúng 說thuyết 經Kinh 。

經kinh 。 他tha 方phương 大đại 眾chúng (# 至chí 。 皆giai 來lai 集tập 會hội 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 教giáo 所sở 被bị 機cơ 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 別biệt 敘tự 讚tán 德đức 。 後hậu 他tha 方phương 下hạ 。 總tổng 結kết 集tập 會hội 。 上thượng 來lai 敘tự 眾chúng 已dĩ 訖ngật 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 。 總tổng 結kết 集tập 會hội 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 十thập 二nhị 。 大đại 眾chúng 集tập 會hội 。 次thứ 明minh 坐tọa 處xứ 分phân 齊tề 。 後hậu 明minh 坐tọa 儀nghi 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。

經kinh 。 坐tọa 九cửu 劫kiếp 蓮liên 花hoa (# 至chí )# 僉thiêm 然nhiên 而nhi 坐tọa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 座tòa 處xứ 分phân 齊tề 。 第đệ 三tam 座tòa 儀nghi 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 十thập 方phương 。 至chí 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 發phát 起khởi 序tự 。 文văn 別biệt 有hữu 五ngũ 。 一nhất 如Như 來Lai 現hiện 瑞thụy 。 二nhị 大đại 眾chúng 生sanh 疑nghi 。 三tam 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 四tứ 佛Phật 昇thăng 華hoa 座tòa 。 五ngũ 大đại 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。 就tựu 現hiện 瑞thụy 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 五ngũ 。 一nhất 讚tán 如Như 來Lai 德đức 。 二nhị 現hiện 瑞thụy 時thời 節tiết 。 三tam 正chánh 住trụ 十Thập 地Địa 。 四tứ 入nhập 大đại 寂tịch 室thất 。 五ngũ 思tư 緣duyên 現hiện 瑞thụy 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 爾nhĩ 時thời 者giả 。 釋Thích 迦Ca 如Như 來Lai 。 坐tọa 十Thập 地Địa 時thời 。 言ngôn 十thập 號hiệu 等đẳng 者giả 。 人nhân 所sở 成thành 德đức 。 德đức 有hữu 四tứ 種chủng 。 一nhất 十thập 號hiệu 德đức 。 二nhị 三Tam 明Minh 德đức 。 三tam 斷đoạn 德đức 。 四Tứ 智Trí 德đức 。 然nhiên 此thử 通thông 號hiệu 。 諸chư 教giáo 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 本bổn 業nghiệp 瓔anh 珞lạc 第đệ 二nhị 。 世Thế 尊Tôn 不bất 入nhập 十thập 號hiệu 之chi 數số 。 彼bỉ 云vân 。 諸chư 佛Phật 道Đạo 同đồng 。 果quả 法pháp 不bất 異dị 。 所sở 謂vị 十thập 號hiệu 。 一nhất 如Như 來Lai 。 二nhị 應Ứng 供Cúng 。 三tam 正chánh 遍biến 知tri 。 四tứ 明Minh 行Hạnh 足Túc 。 五ngũ 善Thiện 逝Thệ 。 六lục 世Thế 間Gian 解Giải 。 七thất 無Vô 上Thượng 士Sĩ 。 八bát 調Điều 御Ngự 丈Trượng 夫Phu 。 九cửu 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 十thập 佛Phật 陀Đà 。 若nhược 依y 涅Niết 槃Bàn 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 。 十thập 號hiệu 之chi 外ngoại 。 別biệt 說thuyết 婆bà 伽già 婆bà 十thập 號hiệu 。 即tức 同đồng 瓔anh 珞lạc 所sở 說thuyết 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 第đệ 三tam 十thập 八bát 。 成thành 實thật 論luận 十thập 號hiệu 品phẩm 。 世Thế 尊Tôn 即tức 是thị 第đệ 十thập 名danh 號hiệu 。 無Vô 上Thượng 士Sĩ 。 調Điều 御Ngự 丈Trượng 夫Phu 。 合hợp 為vi 一nhất 數số 。 以dĩ 為vi 第đệ 七thất 。 天Thiên 人Nhân 師Sư 第đệ 八bát 。 佛Phật 為vi 第đệ 九cửu 。 世Thế 尊Tôn 第đệ 十thập 。 餘dư 六lục 同đồng 前tiền 。 故cố 今kim 且thả 依y 瑜du 伽già 所sở 說thuyết 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 又hựu 諸chư 如Như 來Lai 。 略lược 有hữu 十thập 種chủng 。 功công 德đức 名danh 號hiệu 。 隨tùy 念niệm 功công 德đức 。 何hà 等đẳng 為vi 十thập 。

謂vị 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 號hiệu 為vi 如Như 來Lai 。 應Ứng 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 明Minh 行Hạnh 圓Viên 滿Mãn 。 善Thiện 逝Thệ 。 世Thế 間Gian 解Giải 。 無Vô 上Thượng 丈Trượng 夫Phu 。 調điều 御ngự 師sư 。 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 佛Phật 。 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 言ngôn 無vô 虛hư 妄vọng 。 故cố 名danh 如Như 來Lai 。 已dĩ 得đắc 一nhất 切thiết 。 所sở 應ưng 得đắc 義nghĩa 。 應ưng 依y 世thế 間gian 無vô 上thượng 福phước 田điền 。 應ưng 為vi 一nhất 切thiết 恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。 是thị 故cố 名danh 應ưng 。 如như 其kỳ 勝thắng 義nghĩa 。 覺giác 諸chư 法pháp 故cố 。 名danh 正Chánh 等Đẳng 覺Giác 。 明minh 謂vị 三Tam 明Minh 。 行hành 如như 經kinh 說thuyết 。 止Chỉ 觀Quán 二nhị 品phẩm 。 極cực 善thiện 圓viên 滿mãn 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 明Minh 行Hạnh 圓Viên 滿Mãn 。 上thượng 昇thăng 最tối 極cực 。 永vĩnh 不bất 退thoái 還hoàn 。 故cố 名danh 善Thiện 逝Thệ 。 善thiện 知tri 世thế 界giới 。 及cập 有hữu 情tình 界giới 。 一nhất 切thiết 品phẩm 類loại 。 染nhiễm 淨tịnh 相tương/tướng 故cố 。 名danh 世Thế 間Gian 解Giải 。 唯duy 一nhất 丈trượng 夫phu 。 善thiện 知tri 最tối 勝thắng 調điều 心tâm 方phương 便tiện 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 無Vô 上Thượng 丈Trượng 夫Phu 。 調điều 御ngự 師sư 。 為vi 實thật 眼nhãn 故cố 。 為vi 實thật 智trí 故cố 。 為vi 實thật 義nghĩa 故cố 。 為vi 實thật 法pháp 故cố 。 與dữ 顯hiển 了liễu 義nghĩa 。 為vi 開khai 導đạo 故cố 。 與dữ 一nhất 切thiết 義nghĩa 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 與dữ 不bất 了liễu 義nghĩa 。 為vi 能năng 了liễu 故cố 。 與dữ 所sở 生sanh 疑nghi 。 為vi 能năng 斷đoạn 故cố 。 與dữ 甚thậm 深thâm 處xứ 。 為vi 能năng 顯hiển 故cố 。 令linh 明minh 淨tịnh 故cố 。 與dữ 一nhất 切thiết 法pháp 。 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 為vi 開khai 導đạo 故cố 。 為vi 所sở 依y 故cố 。 能năng 正chánh 教giáo 誡giới 教giáo 授thọ 天thiên 人nhân 。 令linh 其kỳ 出xuất 離ly 。 一nhất 切thiết 眾chúng 苦khổ 。 是thị 故cố 說thuyết 佛Phật 。 名danh 天Thiên 人Nhân 師Sư 。 於ư 能năng 引dẫn 攝nhiếp 義nghĩa 利lợi 法pháp 聚tụ 。 於ư 能năng 引dẫn 攝nhiếp 非phi 義nghĩa 利lợi 非phi 非phi 義nghĩa 利lợi 法pháp 聚tụ 。 於ư 能năng 引dẫn 攝nhiếp 。 非phi 義nghĩa 利lợi 非phi 不bất 義nghĩa 利lợi 法pháp 聚tụ 。 遍biến 一nhất 切thiết 種chủng 。 現hiện 前tiền 等đẳng 覺giác 。 故cố 名danh 為vi 佛Phật 。 能năng 破phá 諸chư 魔ma 大đại 力lực 軍quân 眾chúng 。 具cụ 多đa 功công 德đức 。 名danh 薄bạc 伽già 梵Phạm 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 瑜du 伽già 八bát 十thập 三tam 。 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 十thập 八bát 卷quyển 梵Phạm 行hạnh 品phẩm 。 成thành 實thật 論luận 十thập 號hiệu 品phẩm 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 二nhị 卷quyển 。 具cụ 辨biện 同đồng 異dị 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。 言ngôn 三Tam 明Minh 者giả 。 所sở 謂vị 宿túc 命mạng 。 生sanh 死tử 。 漏lậu 盡tận 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。 言ngôn 大đại 滅Diệt 諦Đế 金kim 剛cang 智trí 者giả 。 智trí 斷đoạn 二nhị 德đức 門môn 。 斷đoạn 謂vị 涅Niết 槃Bàn 。 真Chân 如Như 為vi 性tánh 。 智trí 即tức 菩Bồ 提Đề 。 四Tứ 智Trí 為vi 性tánh 。 言ngôn 釋Thích 迦Ca 牟Mâu 尼Ni 佛Phật 者giả 。 德đức 所sở 成thành 人nhân 。 釋Thích 迦Ca 是thị 姓tánh 。 牟Mâu 尼Ni 是thị 名danh 。 然nhiên 如Như 來Lai 種chủng 姓tánh 不bất 同đồng 。 種chủng 謂vị 剎sát 帝đế 利lợi 婆Bà 羅La 門Môn 。 姓tánh 謂vị 喬kiều 答đáp 摩ma 迦Ca 葉Diếp 波ba 等đẳng 。 如như 順thuận 正chánh 理lý 七thất 十thập 五ngũ 等đẳng 。 今kim 言ngôn 釋Thích 迦Ca 。 此thử 云vân 能năng 仁nhân 。 如như 長trường/trưởng 阿a 含hàm 經kinh 說thuyết 。 昔tích 者giả 梵Phạm 摩ma 鼓cổ 王vương 四tứ 子tử 。 有hữu 過quá 。 從tùng 向hướng 雪Tuyết 山Sơn 直trực 樹thụ 林lâm 下hạ 。 令linh 自tự 在tại 活hoạt 。 四tứ 子tử 至chí 彼bỉ 。 能năng 自tự 存tồn 活hoạt 。 王vương 歎thán 四tứ 子tử 。 是thị 直trực 釋Thích 子tử 。 能năng 自tự 存tồn 立lập 。 因nhân 此thử 姓tánh 釋thích 法pháp 。 佛Phật 第đệ 四tứ 祖tổ 已dĩ 來lai 。 始thỉ 姓tánh 釋thích 法pháp 也dã 。 又hựu 解giải 。 釋thích 是thị 樹thụ 名danh 。 四tứ 子tử 治trị 化hóa 在tại 釋thích 樹thụ 下hạ 。 從tùng 樹thụ 立lập 名danh 。 故cố 名danh 為vi 釋thích 。 是thị 故cố 本bổn 姓tánh 名danh 瞿Cù 曇Đàm 。 今kim 改cải 本bổn 性tánh 名danh 釋Thích 迦Ca 也dã 。 言ngôn 瞿Cù 曇Đàm 者giả 訛ngoa 也dã 。 正chánh 音âm 名danh 喬kiều 答đáp 摩ma 。 此thử 翻phiên 甘cam 蔗giá 種chủng 。 或hoặc 云vân 日nhật 天thiên 種chủng 。 或hoặc 云vân 月nguyệt 天thiên 種chủng 。 或hoặc 云vân 牛ngưu 糞phẩn 種chủng 。 此thử 是thị 劫kiếp 初sơ 。 有hữu 旃chiên 陀đà 羅la 王vương 等đẳng 。 殺sát 諸chư 釋Thích 種chủng 。 並tịnh 皆giai 都đô 盡tận 。

時thời 在tại 仙tiên 人nhân 。 在tại 深thâm 山sơn 中trung 。 脩tu 得đắc 天thiên 眼nhãn 。 見kiến 誅tru 釋Thích 種chủng 。 被bị 誅tru 欲dục 盡tận 。 意ý 欲dục 留lưu 釋Thích 種chủng 。 遂toại 藏tạng 得đắc 一nhất 釋Thích 子tử 。 擬nghĩ 紹thiệu 王vương 位vị 。

時thời 彼bỉ 旃chiên 陀đà 羅la 王vương 。 遣khiển 瞻chiêm 天thiên 文văn 者giả 瞻chiêm 之chi 。 知tri 有hữu 釋Thích 種chủng 不bất 盡tận 。 入nhập 山sơn 伺tứ 求cầu 仙tiên 人nhân 不bất 在tại 。 提đề 童đồng 子tử 將tương 去khứ 。 以dĩ 日nhật 炙chích 治trị 。 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 仙tiên 人nhân 既ký 見kiến 。 不bất 可khả 教giáo 免miễn 。 遂toại 於ư 空không 中trung 。 為vì 其kỳ 說thuyết 法Pháp 。 化hóa 作tác 美mỹ 女nữ 令linh 生sanh 世thế 心tâm 。 遂toại 有hữu 身thân 分phần/phân 。 遣khiển 之chi 在tại 地địa 。 仙tiên 人nhân 取thủ 置trí 牛ngưu 糞phẩn 中trung 。 著trước 甘cam 蔗giá 園viên 內nội 。 滿mãn 足túc 數sổ 月nguyệt 。 於ư 牛ngưu 糞phẩn 內nội 。 有hữu 雙song 童đồng 子tử 化hóa 生sanh 。 因nhân 續tục 釋Thích 種chủng 。 今kim 現hiện 釋Thích 種chủng 。 並tịnh 從tùng 此thử 生sanh 。 若nhược 好hảo/hiếu 心tâm 嘆thán 者giả 。 言ngôn 是thị 日nhật 天thiên 種chủng 。 或hoặc 云vân 甘cam 蔗giá 種chủng 。 若nhược 惡ác 心tâm 毀hủy 者giả 。 言ngôn 是thị 泥nê 土thổ/độ 種chủng 。 或hoặc 云vân 牛ngưu 糞phẩn 種chủng 。 言ngôn 牟Mâu 尼Ni 者giả 。 即tức 是thị 名danh 也dã 。 此thử 云vân 寂tịch 默mặc 。 故cố 婆bà 沙sa 論luận 一nhất 百bách 一nhất 十thập 七thất 云vân 。 三tam 寂tịch 默mặc 者giả 。 謂vị 身thân 語ngữ 意ý 寂tịch 默mặc 也dã 。 乃nãi 至chí 云vân 。 無Vô 學Học 身thân 中trung 。 煩phiền 惱não 意ý 究cứu 竟cánh 滅diệt 。 寂tịch 默mặc 圓viên 滿mãn 。 故cố 名danh 寂tịch 默mặc 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 廣quảng 如như 俱câu 舍xá 。

經kinh 。 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 日nhật 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 現hiện 瑞thụy 時thời 節tiết 。 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 已dĩ 後hậu 。 第đệ 三tam 十thập 年niên 。 初sơ 正chánh 月nguyệt 八bát 日nhật 。 我ngã 即tức 說thuyết 時thời 。 有hữu 云vân 。 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 意ý 。 如Như 來Lai 在tại 世thế 。 四tứ 十thập 五ngũ 年niên 。 說thuyết 三tam 乘thừa 法Pháp 輪luân 。 一nhất 轉chuyển 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 說thuyết 小Tiểu 乘Thừa 故cố 。 然nhiên 轉chuyển 有hữu 顯hiển 密mật 。 密mật 則tắc 始thỉ 從tùng 得đắc 道Đạo 夜dạ 。 至chí 涅Niết 槃Bàn 夜dạ 。 但đãn 具cụ 轉chuyển 三tam 法Pháp 輪luân 。 顯hiển 即tức 從tùng 初sơ 成thành 道Đạo 七thất 年niên 。 但đãn 轉chuyển 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 次thứ 七thất 年niên 。 後hậu 三tam 十thập 一nhất 年niên 中trung 。 兼kiêm 轉chuyển 照chiếu 法Pháp 輪luân 。 從tùng 三tam 十thập 八bát 年niên 後hậu 。 於ư 七thất 年niên 中trung 。 轉chuyển 種chủng 法Pháp 輪luân 。 從tùng 初sơ 照chiếu 至chí 于vu 轉chuyển 治trị 來lai 。 合hợp 有hữu 三tam 十thập 一nhất 年niên 。 前tiền 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 已dĩ 說thuyết 餘dư 般Bát 若Nhã 。 今kim 至chí 三tam 十thập 年niên 初sơ 月nguyệt 八bát 日nhật 。 方phương 說thuyết 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 故cố 云vân 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 日nhật 。 故cố 今kim 本bổn 記ký 云vân 。 言ngôn 初sơ 年niên 月nguyệt 八bát 日nhật 者giả 。 即tức 正chánh 月nguyệt 八bát 日nhật 。 如Như 來Lai 成thành 道Đạo 七thất 年niên 。 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 案án 此thử 經Kinh 文văn 。 已dĩ 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 至chí 此thử 時thời 。 應ưng 是thị 成thành 道Đạo 後hậu 。 三tam 十thập 六lục 年niên 。 此thử 本bổn 記ký 意ý 。 義nghĩa 如như 上thượng 記ký 。

經kinh 。 方phương 坐tọa 十Thập 地Địa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 住trụ 十Thập 地Địa 。 方phương 者giả 正chánh 也dã 。 謂vị 諸chư 如Như 來Lai 。 欲dục 現hiện 瑞thụy 相tướng 。 正chánh 住trụ 十Thập 地Địa 。 然nhiên 此thử 十Thập 地Địa 。 自tự 在tại 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 極cực 喜hỷ 等đẳng 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 一nhất 云vân 。 大Đại 乘Thừa 同đồng 性tánh 經kinh 所sở 說thuyết 。 四tứ 種chủng 十Thập 地Địa 中trung 。 如Như 來Lai 十Thập 地Địa 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 。 證chứng 契Khế 經Kinh 者giả 。 與dữ 同đồng 性tánh 經kinh 。 同đồng 本bổn 異dị 譯dịch 。 前tiền 三tam 十Thập 地Địa 。 文văn 意ý 大đại 同đồng 。 故cố 不bất 別biệt 敘tự 。 如Như 來Lai 十Thập 地Địa 者giả 。 同đồng 性tánh 經Kinh 云vân 。 一nhất 名danh 甚thậm 深thâm 難nan 知tri 。 廣quảng 明minh 智trí 德đức 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 毘tỳ 富phú 羅la 光quang 明minh 智trí 作tác 地địa )# 除trừ 一nhất 切thiết 微vi 細tế 習tập 氣khí 。 於ư 一nhất 切thiết 法pháp 。 得đắc 自tự 在tại 故cố 。 二nhị 名danh 清thanh 淨tịnh 身thân 分phần/phân 威uy 嚴nghiêm 不bất 思tư 議nghị 明minh 德đức 地địa 。 轉chuyển 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 顯hiển 甚thậm 深thâm 義nghĩa 。 三tam 名danh 善thiện 明minh 因nhân 幢tràng 寶bảo 相tương/tướng (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 寶bảo 熾sí 海hải 藏tạng 地địa )# 說thuyết 聲Thanh 聞Văn 戒giới 。 顯hiển 三tam 乘thừa 故cố 。 四tứ 名danh 精tinh 妙diệu 金kim 光quang 功công 德đức 神thần 通thông 智trí 德đức 地địa 。 說thuyết 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 法Pháp 門môn 。 降hàng 伏phục 四tứ 魔ma 故cố 。 五ngũ 名danh 大đại 輪luân 威uy 藏tạng 明minh 德đức 地địa 。 摧tồi 諸chư 異dị 論luận 及cập 其kỳ 邪tà 法pháp 。 調điều 伏phục 一nhất 切thiết 。 行hành 惡ác 道đạo 者giả 。 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 光quang 明minh 味vị 場tràng )# 六lục 名danh 虛hư 空không 內nội 清thanh 淨tịnh 無vô 垢cấu 。 炎diễm 光quang 開khai 相tương/tướng 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 空không 中trung 勝thắng 淨tịnh 無vô 垢cấu 持trì 炬cự 間gian 敷phu 作tác 地địa )# 示thị 六lục 神thần 通thông 。 現hiện 六lục 大đại 神thần 通thông 。 故cố 謂vị 現hiện 無vô 邊biên 清thanh 淨tịnh 佛Phật 剎sát 。 功công 德đức 莊trang 嚴nghiêm 。 顯hiển 現hiện 無vô 邊biên 菩Bồ 薩Tát 。 大đại 眾chúng 圍vi 遶nhiễu 。 顯hiển 現hiện 無vô 邊biên 。 廣quảng 大đại 佛Phật 剎sát 。 顯hiển 現hiện 無vô 邊biên 佛Phật 剎sát 自tự 體thể 。 顯hiển 現hiện 無vô 邊biên 諸chư 佛Phật 剎sát 中trung 。 從tùng 兜Đâu 率Suất 天Thiên 下hạ 託thác 胎thai 。 乃nãi 至chí 法Pháp 滅diệt 。 示thị 現hiện 無vô 邊biên 。 種chủng 種chủng 神thần 通thông 。 七thất 名danh 廣quảng 勝thắng 法Pháp 界giới 藏tạng 明minh 界giới 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 光quang 明minh 起khởi 作tác 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 如như 實thật 開khai 顯hiển 七thất 菩Bồ 提Đề 法Pháp 。 自tự 性tánh 無vô 有hữu 。 無vô 所sở 著trước 故cố 。 八bát 者giả 最tối 勝thắng 普phổ 覺giác 智trí 海hải 藏tạng 能năng 淨tịnh 無vô 垢cấu 遍biến 無Vô 礙Ngại 智Trí 通thông 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 最tối 勝thắng 妙diệu 淨tịnh 佛Phật 智trí 藏tạng 光quang 明minh 遍biến 照chiếu 。 清thanh 淨tịnh 諸chư 障chướng 智trí 遍biến 地địa 也dã )# 授thọ 。 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。 四tứ 種chủng 記ký 故cố 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 說thuyết 。 一nhất 未vị 發phát 心tâm 記ký 。 二nhị 遍biến 發phát 心tâm 記ký 。 三tam 密mật 受thọ 記ký 。 四tứ 已dĩ 得đắc 無Vô 生Sanh 忍Nhẫn 記ký 。 寶bảo 雲vân 經kinh 。 亦diệc 同đồng 此thử 說thuyết 也dã )# 九cửu 名danh 無vô 邊biên 億ức 莊trang 嚴nghiêm 迴hồi 向hướng 能năng 照chiếu 明minh 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 。 無vô 邊biên 莊trang 嚴nghiêm 俱câu 那na 願nguyện 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 光quang 作tác 地địa 也dã 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 善thiện 方phương 便tiện 。 十thập 名danh 毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 。 智trí 海hải 藏tạng 地địa (# 證chứng 契Khế 經Kinh 云vân 智trí 海hải 信tín 盧lô 遮già 那na 。 為vi 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。 說thuyết 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 所sở 有hữu 故cố 。 本bổn 來lai 寂tịch 滅diệt 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 本bổn 記ký 意ý 存tồn 。 菩Bồ 薩Tát 十Thập 地Địa 。 故cố 彼bỉ 記ký 云vân 。 今kim 言ngôn 十Thập 地Địa 。 通thông 入nhập 十Thập 地Địa 法Pháp 門môn 。 若nhược 只chỉ 入nhập 第đệ 十Thập 地Địa 。 下hạ 九cửu 地địa 則tắc 不bất 解giải 。 化hóa 身thân 故cố 有hữu 出xuất 入nhập 。 應ưng 身thân 即tức 常thường 在tại 定định 。 法Pháp 身thân 非phi 定định 非phi 不bất 定định 。

經kinh 。 入nhập 大đại 寂tịch 室thất 三tam 昧muội 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 入nhập 大đại 寂tịch 室thất 。 言ngôn 三tam 昧muội 者giả 訛ngoa 者giả 訛ngoa 略lược 。 依y 正chánh 梵Phạm 音âm 。 名danh 三tam 摩ma 地địa 。 此thử 云vân 等đẳng 持trì 。 離ly 於ư 沈trầm 掉trạo 。 故cố 名danh 為vi 等đẳng 。 持trì 心tâm 令linh 住trụ 一nhất 境cảnh 性tánh 故cố 。 名danh 之chi 為vi 持trì 。 此thử 通thông 定định 散tán 。 即tức 別biệt 境cảnh 中trung 。 定định 數số 為vi 體thể 。 而nhi 有hữu 大đại 寂tịch 室thất 三tam 昧muội 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 真Chân 如Như 空không 性tánh 。 止Chỉ 觀Quán 所sở 依y 。 名danh 大đại 寂tịch 室thất 。 從tùng 境cảnh 得đắc 名danh 。 故cố 名danh 大đại 寂tịch 室thất 三tam 昧muội 。 依y 主chủ 釋thích 也dã 。 一nhất 云vân 。 定định 極cực 寂tịch 靜tĩnh 智trí 慧tuệ 所sở 依y 。 名danh 大đại 寂tịch 室thất 三tam 昧muội 。 即tức 持trì 業nghiệp 釋thích 也dã 。 此thử 上thượng 二nhị 種chủng 。 現hiện 瑞thụy 勝thắng 緣duyên 。 然nhiên 釋thích 此thử 定định 。 差sai 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 名danh 三tam 摩ma 地địa 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 二nhị 名danh 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 此thử 云vân 等đẳng 至chí 。 等đẳng 義nghĩa 如như 前tiền 。 至chí 謂vị 至chí 極cực 。 謂vị 彼bỉ 寂tịch 靜tĩnh 至chí 極cực 處xứ 故cố 。 三tam 名danh 三tam 摩ma 呬hê 多đa 地địa 。 此thử 云vân 等đẳng 引dẫn 。 等đẳng 義nghĩa 如như 前tiền 說thuyết 。 引dẫn 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 平bình 等đẳng 能năng 引dẫn 。 二nhị 或hoặc 引dẫn 平bình 等đẳng 。 三tam 或hoặc 是thị 平bình 等đẳng 。 所sở 引dẫn 發phát 故cố 。 然nhiên 此thử 三tam 定định 。 各các 有hữu 寬khoan 狹hiệp 。 三tam 摩ma 地địa 名danh 。 自tự 心tâm 數số 中trung 。 等đẳng 持trì 一nhất 法pháp 。 通thông 攝nhiếp 一nhất 切thiết 。 有hữu 心tâm 位vị 中trung 。 心tâm 一nhất 境cảnh 性tánh 。 通thông 定định 散tán 位vị 。 三Tam 摩Ma 鉢Bát 底Để 。 通thông 目mục 一nhất 切thiết 有hữu 心tâm 。 無vô 心tâm 諸chư 定định 位vị 中trung 。 所sở 有hữu 定định 體thể 。 等đẳng 引dẫn 地địa 名danh 。 通thông 目mục 一nhất 切thiết 有hữu 心tâm 。 無vô 心tâm 定định 位vị 功công 德đức 。

經kinh 。 思tư 緣duyên 放phóng 大đại 光quang 明minh 。 照chiếu 三tam 界giới 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 照chiếu 三tam 界giới 中trung )# 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 思tư 緣duyên 現hiện 瑞thụy 。 文văn 別biệt 有hữu 五ngũ 。 一nhất 思tư 緣duyên 放phóng 大đại 光quang 。 二nhị 頂đảnh 上thượng 出xuất 華hoa 。 三tam 諸chư 天thiên 雨vũ 華hoa 。 四tứ 佛Phật 華hoa 自tự 生sanh 。 五ngũ 大đại 地địa 六lục 動động 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 今kim 世Thế 尊Tôn 。 思tư 緣duyên 放phóng 光quang 。 照chiếu 三tam 界giới 中trung 。 又hựu 解giải 。 思tư 緣duyên 屬thuộc 上thượng 段đoạn 也dã 。 問vấn 二nhị 界giới 有hữu 色sắc 。 應ưng 是thị 所sở 照chiếu 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 都đô 無vô 有hữu 色sắc 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 。 照chiếu 於ư 三tam 界giới 。 答đáp 諸chư 宗tông 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 及cập 經kinh 部bộ 等đẳng 。 唯duy 有hữu 四tứ 蘊uẩn 。 故cố 無vô 能năng 照chiếu 及cập 所sở 照chiếu 法pháp 。 摩ma 訶ha 僧Tăng 祇kỳ 部bộ 。 具cụ 十thập 八bát 界giới 。 故cố 有hữu 所sở 照chiếu 。 及cập 能năng 照chiếu 法pháp 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 中trung 陰ấm 經kinh 說thuyết 。 如Như 來Lai 至chí 無vô 色sắc 界giới 。 無vô 色sắc 眾chúng 生sanh 。 禮lễ 拜bái 世Thế 尊Tôn 。 又hựu 本bổn 業nghiệp 經Kinh 云vân 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 會hội 中trung 。 無vô 色sắc 諸chư 天thiên 。 來lai 入nhập 會hội 中trung 。 故cố 知tri 無vô 色sắc 。 具cụ 能năng 所sở 照chiếu 。 又hựu 下hạ 經Kinh 云vân 。 寶bảo 華hoa 上thượng 于vu 非Phi 想Tưởng 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 時thời 。 無vô 色sắc 界giới 雨vũ 無vô 量lượng 香hương 華hoa 。 如như 雲vân 而nhi 下hạ 。 若nhược 依y 瑜du 伽già 。 無vô 色sắc 界giới 中trung 。 唯duy 有hữu 法pháp 處xứ 定định 所sở 生sanh 色sắc 。 解giải 云vân 。 依y 瑜du 伽già 者giả 。 依y 如như 是thị 說thuyết 。 如như 上thượng 所sở 引dẫn 諸chư 經kinh 。 皆giai 依y 法pháp 處xứ 說thuyết 。 更cánh 會hội 勘khám 。

經kinh 。 復phục 於ư 頂đảnh 上thượng 至chí 。 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 頂đảnh 上thượng 出xuất 華hoa 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 頂đảnh 上thượng 出xuất 現hiện 。 二nhị 明minh 華hoa 至chí 非phi 想tưởng 。 三Tam 明Minh 至chí 諸chư 佛Phật 國quốc 土độ 。 問vấn 上thượng 明minh 放phóng 光quang 。 後hậu 明minh 出xuất 華hoa 。 此thử 有hữu 何hà 意ý 。 依y 本bổn 記ký 云vân 。 放phóng 光quang 意ý 顯hiển 斷đoạn 眾chúng 生sanh 愚ngu 。 出xuất 華hoa 意ý 顯hiển 修tu 因nhân 得đắc 果quả 。 如như 華hoa 顯hiển 果quả 。

經kinh 。

時thời 無vô 色sắc 界giới 。 至chí 如như 雲vân 而nhi 下hạ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三Tam 明Minh 諸chư 天thiên 雨vũ 華hoa 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 無vô 色sắc 雨vũ 華hoa 。 次thứ 明minh 色sắc 界giới 華hoa 。 後hậu 明minh 欲dục 界giới 華hoa 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。

經kinh 。 十thập 八bát 梵Phạm 天Thiên 。 至chí )# 異dị 色sắc 華hoa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三Tam 明Minh 欲dục 界giới 華hoa 。

經kinh 。 其kỳ 佛Phật (# 至chí 。 非Phi 非Phi 想Tưởng 天Thiên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 自tự 然nhiên 生sanh 華hoa 。 佛Phật 威uy 力lực 故cố (# 劫kiếp 是thị 層tằng 劫kiếp )# 。

經kinh 。 是thị 時thời (# 至chí 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 明minh 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。 一nhất 明minh 動động 相tương/tướng 。 二nhị 顯hiển 動động 因nhân 。 三tam 辨biện 動động 境cảnh 。 四tứ 釋thích 動động 意ý 。 言ngôn 動động 相tương/tướng 者giả 。 依y 舊cựu 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 二nhị 。 明minh 起khởi 動động 等đẳng 三tam 六lục 十thập 八bát 動động 相tương/tướng 。 謂vị 動động 。 遍biến 動động 。 等đẳng 遍biến 動động 。 起khởi 。 覺giác 。 震chấn 。 吼hống 。 涌dũng 。 皆giai 具cụ 三tam 相tương/tướng 。 准chuẩn 動động 意ý 應ưng 知tri 。 相tương/tướng 傳truyền 釋thích 曰viết 。 搖dao 颺dương 不bất 安an 為vi 動động 。 自tự 下hạ 昇thăng 高cao 為vi 起khởi 。 令linh 生sanh 覺giác 悟ngộ 為vi 覺giác 。 行hành 隱ẩn 隱ẩn 有hữu 聲thanh 為vi 震chấn 。 砰# 礚# 發phát 聲thanh 為vi 吼hống 。 鱗lân 隴# 凹ao 凸# 為vi 涌dũng 。 若nhược 依y 華hoa 嚴nghiêm 第đệ 三tam 十thập 六lục 如Như 來Lai 性tánh 起khởi 品phẩm 。 具cụ 有hữu 二nhị 種chủng 六lục 相tương/tướng 。 一nhất 動động 起khởi 等đẳng 六lục 。 同đồng 第đệ 二nhị 卷quyển 。 二nhị 東đông 涌dũng 西tây 沒một 。 西tây 涌dũng 東đông 沒một 。 南nam 涌dũng 北bắc 沒một 。 北bắc 涌dũng 南nam 沒một 。 邊biên 涌dũng 中trung 沒một 。 中trung 涌dũng 邊biên 沒một 。 解giải 云vân 。 此thử 後hậu 六lục 相tương/tướng 。 如như 智Trí 度Độ 第đệ 十thập 卷quyển 說thuyết 。 何hà 故cố 有hữu 六lục 動động 。

答đáp 曰viết 。

起khởi 動động 有hữu 上thượng 中trung 下hạ 。 下hạ 者giả 二nhị 種chủng 。 或hoặc 東đông 涌dũng 西tây 沒một 。 或hoặc 南nam 涌dũng 北bắc 沒một 。 或hoặc 邊biên 涌dũng 中trung 沒một 。 中trung 者giả 有hữu 四tứ 。 或hoặc 東đông 西tây 南nam 北bắc 。 或hoặc 東đông 西tây 邊biên 中trung 。 或hoặc 南nam 北bắc 邊biên 中trung 。 上thượng 者giả 六lục 種chủng 動động 。 若nhược 依y 新tân 翻phiên 華hoa 嚴nghiêm 。 與dữ 前tiền 不bất 同đồng 。 彼bỉ 云vân 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 威uy 力lực 故cố 。 普phổ 遍biến 一nhất 切thiết 。 華hoa 積tích 藏tạng 土thổ/độ 世thế 海hải 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 謂vị 震chấn 。 遍biến 震chấn 。 普phổ 遍biến 震chấn 。 動động 。 遍biến 動động 。 普phổ 遍biến 動động 。 涌dũng 。 遍biến 涌dũng 。 普phổ 遍biến 涌dũng 。 運vận 。 遍biến 運vận 。 普phổ 遍biến 運vận 。 吼hống 遍biến 吼hống 。 普phổ 遍biến 吼hống 。 擊kích 。 遍biến 擊kích 。 普phổ 遍biến 擊kích 。 解giải 云vân 。 初sơ 漸tiệm 動động 為vi 震chấn 。 漸tiệm 大đại 動động 為vi 動động 。 上thượng 下hạ 踏đạp 涌dũng 為vi 涌dũng 。 隱ẩn 隱ẩn 出xuất 聲thanh 為vi 運vận 。 漸tiệm 大đại 出xuất 聲thanh 為vi 吼hống 。 互hỗ 相tương 皷cổ 擊kích 。 其kỳ 聲thanh 轉chuyển 大đại 為vi 擊kích 。 大đại 般Bát 若Nhã 第đệ 一nhất 卷quyển 。 亦diệc 說thuyết 二nhị 種chủng 六lục 動động 。 初sơ 六lục 稍sảo 異dị 。 故cố 彼bỉ 云vân 。 現hiện 神thần 通thông 力lực 。 令linh 此thử 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 謂vị 動động 極cực 動động 等đẳng 極cực 動động 。 涌dũng 極cực 涌dũng 等đẳng 極cực 涌dũng 。 震chấn 極cực 震chấn 等đẳng 極cực 震chấn 。 擊kích 極cực 擊kích 等đẳng 極cực 擊kích 。 吼hống 極cực 吼hống 等đẳng 極cực 吼hống 。 爆bộc 極cực 爆bộc 等đẳng 極cực 爆bộc 。 如như 此thử 六lục 種chủng 。 各các 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 思tư 。 若nhược 依y 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 十thập 二nhị 云vân 。 動động 。 涌dũng 。 覺giác 。 起khởi 。 震chấn 。 吼hống 。 各các 有hữu 三tam 相tương/tướng 。 彼bỉ 論luận 釋thích 云vân 。 六lục 種chủng 動động 者giả 。 一nhất 動động 。 二nhị 涌dũng 。 三tam 上thượng 去khứ 。 四tứ 起khởi 。 五ngũ 下hạ 去khứ 。 六lục 吼hống 。 廣quảng 釋thích 如như 彼bỉ 。 言ngôn 動động 因nhân 者giả 。 長trường/trưởng 阿a 含hàm 說thuyết 。 動động 有hữu 八bát 因nhân 緣duyên 。 一nhất 大đại 水thủy 動động 時thời 動động 。 二nhị 尊tôn 神thần 試thí 力lực 時thời 。 三tam 如Như 來Lai 入nhập 胎thai 時thời 。 四tứ 出xuất 胎thai 時thời 。 五ngũ 成thành 道Đạo 時thời 。 六lục 轉chuyển 法Pháp 輪luân 時thời 。 七thất 息tức 教giáo 時thời 。 八bát 入nhập 涅Niết 槃Bàn 時thời 。 增Tăng 一Nhất 阿A 含Hàm 。 說thuyết 八bát 因nhân 者giả 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 風phong 輪luân 。 從tùng 上thượng 向hướng 下hạ 。 有hữu 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 從tùng 下hạ 向hướng 上thượng 。 次thứ 第đệ 動động 。 二nhị 菩Bồ 薩Tát 入nhập 胎thai 。 三tam 出xuất 胎thai 。 四tứ 出xuất 家gia 學học 道Đạo 成thành 正chánh 覺giác 。 五ngũ 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 六lục 神thần 通thông 比Bỉ 丘Khâu 。 心tâm 得đắc 自tự 在tại 。 七thất 諸chư 天thiên 命mạng 終chung 。 還hoàn 生sanh 勝thắng 處xứ 。 八bát 眾chúng 生sanh 命mạng 終chung 。 福phước 盡tận 相tương/tướng 恥sỉ 代đại 等đẳng 。 而nhi 無vô 轉chuyển 法Pháp 輪luân 。 言ngôn 動động 境cảnh 者giả 。 依y 法pháp 華hoa 經kinh 。 此thử 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 名danh 少thiểu 動động 。 故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。 而nhi 此thử 世thế 界giới 。 六lục 種chủng 震chấn 動động 。 二nhị 者giả 大đại 動động 。 文Văn 殊Thù 偈kệ 云vân 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 土độ 。 即tức 時thời 大đại 震chấn 動động 。 依y 大đại 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 卷quyển 云vân 。 地địa 動động 因nhân 緣duyên 。 有hữu 少thiểu 有hữu 大đại 有hữu 動động 。 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 有hữu 動động 。 四tứ 天thiên 下hạ 有hữu 動động 。 小tiểu 千thiên 國quốc 土độ 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 國Quốc 土Độ 。 少thiểu 動động 以dĩ 少thiểu 因nhân 緣duyên 故cố 。 若nhược 福phước 德đức 人nhân 。 若nhược 生sanh 若nhược 死tử 。 一nhất 國quốc 土độ 地địa 動động 。 是thị 為vi 少thiểu 動động 。 大đại 動động 以dĩ 大đại 因nhân 緣duyên 故cố 。 如như 佛Phật 初sơ 生sanh 時thời 。 成thành 佛Phật 時thời 。 將tương 滅diệt 度độ 時thời 。 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 世Thế 界Giới 。 皆giai 為vi 震chấn 動động 。 是thị 時thời 為vi 大đại 動động 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 言ngôn 動động 意ý 者giả 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 依y 十Thập 地Địa 論luận 。 動động 地địa 治trị 四tứ 種chủng 煩phiền 惱não 。 一nhất 信tín 生sanh 天thiên 眾chúng 生sanh 。 信tín 現hiện 天thiên 報báo 。 震chấn 動động 天thiên 宮cung 。 便tiện 生sanh 厭yếm 捨xả 。 起khởi 求cầu 法Pháp 心tâm 。 二nhị 造tạo 惡ác 眾chúng 生sanh 。 不bất 識thức 無vô 常thường 。 縱túng/tung 心tâm 蕩đãng 識thức 。 令linh 因nhân 動động 地địa 。 捨xả 惡ác 從tùng 善thiện 。 三tam 我ngã 慢mạn 眾chúng 生sanh 。 或hoặc 因nhân 咒chú 力lực 。 能năng 少thiểu 動động 地địa 。 四tứ 起khởi 慢mạn 高cao 心tâm 。 使sử 依y 大đại 動động 。 知tri 其kỳ 已dĩ 劣liệt 。 二nhị 依y 勝thắng 思tư 惟duy 梵Phạm 天Thiên 經kinh 論luận 。 動động 意ý 有hữu 七thất 。 一nhất 令linh 諸chư 魔ma 生sanh 驚kinh 怖bố 故cố 。 二nhị 令linh 說thuyết 法Pháp 時thời 大đại 眾chúng 不bất 起khởi 散tán 亂loạn 心tâm 故cố 。 三tam 令linh 放phóng 逸dật 者giả 生sanh 覺giác 知tri 故cố 。 四tứ 令linh 眾chúng 生sanh 念niệm 法pháp 相tướng 故cố 。 五ngũ 令linh 眾chúng 生sanh 令linh 觀quán 說thuyết 處xứ 故cố 。 六lục 令linh 成thành 就tựu 者giả 。 得đắc 解giải 脫thoát 故cố 。 七thất 令linh 隨tùy 順thuận 問vấn 正chánh 義nghĩa 故cố 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 諸chư 大đại 眾chúng 。 至chí )# 生sanh 疑nghi 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 眾chúng 疑nghi 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 顯hiển 眾chúng 者giả 疑nghi 。 二nhị 申thân 眾chúng 疑nghi 相tương/tướng 。 三tam 問vấn 眾chúng 不bất 決quyết 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 放phóng 光quang 時thời 。 眾chúng 共cộng 生sanh 疑nghi 。

經kinh 。 各các 相tương 謂vị 言ngôn 。 至chí )# 斯tư 作tác 何hà 事sự 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 申thân 眾chúng 疑nghi 相tương/tướng 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 讚tán 佛Phật 德đức 。 次thứ 領lãnh 前tiền 事sự 。 後hậu 正chánh 申thân 疑nghi 。 就tựu 讚tán 德đức 中trung 。 初sơ 明minh 成thành 人nhân 之chi 德đức 。 且thả 辨biện 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 。 四Tứ 無Vô 所Sở 畏Úy 。 謂vị 一nhất 切thiết 知tri 無vô 畏úy 。 二nhị 漏lậu 盡tận 無vô 畏úy 。 三tam 盡tận 苦khổ 道Đạo 無vô 畏úy 。 四tứ 說thuyết 障chướng 道Đạo 無vô 畏úy 。 此thử 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 受thọ 持trì 品phẩm 中trung 。 依y 文văn 當đương 說thuyết 。 二nhị 者giả 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 自tự 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 聲Thanh 聞Văn 藏tạng 中trung 。 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 謂vị 十Thập 力Lực 。 四Tứ 無Vô 畏Úy 。 三tam 念niệm 處xứ (# 應ưng 貪tham 不bất 貪tham 嗔sân 不bất 嘆thán 常thường 行hành 捨xả 心tâm 及cập 大đại 悲bi 。 如như 俱câu 舍xá 論luận 。 今kim 大Đại 乘Thừa 十Thập 八Bát 不Bất 共Cộng 法Pháp 者giả 。 一nhất 身thân 無vô 失thất 。 二nhị 口khẩu 無vô 失thất 。 三tam 意ý 無vô 失thất 。 四tứ 無vô 異dị 相tướng 。 五ngũ 無vô 不bất 定định 心tâm 。 六lục 無vô 不bất 知tri 已dĩ 捨xả 。 七thất 欲dục 無vô 減giảm 。 八bát 精tinh 進tấn 無vô 減giảm 。 九cửu 念niệm 無vô 減giảm 。 十thập 慧tuệ 無vô 減giảm 。 十thập 一nhất 解giải 脫thoát 無vô 減giảm 。 十thập 二nhị 解giải 脫thoát 知tri 見kiến 無vô 減giảm 。 十thập 三tam 一nhất 切thiết 身thân 業nghiệp 。 隨tùy 智trí 慧tuệ 行hành 。 十thập 四tứ 口khẩu 業nghiệp 隨tùy 智trí 慧tuệ 行hành 。 十thập 五ngũ 意ý 業nghiệp 隨tùy 智trí 慧tuệ 行hành 。 十thập 六lục 智trí 慧tuệ 。 知tri 過quá 去khứ 無vô 礙ngại 。 十thập 七thất 知tri 未vị 來lai 無vô 礙ngại 。 十thập 八bát 知tri 現hiện 在tại 無vô 礙ngại 。 不bất 與dữ 二Nhị 乘Thừa 共cộng 。 名danh 不Bất 共Cộng 法Pháp 。 出xuất 體thể 如như 諸chư 論luận 說thuyết 勘khám )# 三tam 者giả 。 五ngũ 眼nhãn 德đức 。 四tứ 眼nhãn 如như 前tiền 。 更cánh 加gia 佛Phật 眼nhãn 。 佛Phật 眼nhãn 用dụng 四tứ 眼nhãn 為vi 體thể 。 在tại 一nhất 佛Phật 身thân 者giả 。 總tổng 名danh 佛Phật 眼nhãn 。 法Pháp 身thân 者giả 有hữu 其kỳ 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 。 通thông 名danh 法Pháp 身thân 。 總tổng 攝nhiếp 佛Phật 德đức 。 二nhị 者giả 。 五ngũ 分phần 法Pháp 身thân 。 如như 上thượng 應ưng 知tri 。 三tam 者giả 。 真Chân 如Như 法Pháp 身thân 。 用dụng 如như 為vi 體thể 。 言ngôn 大đại 覺giác 世Thế 尊Tôn 者giả 。 德đức 所sở 成thành 人nhân 也dã 。 五ngũ 蘊uẩn 假giả 者giả 也dã 。 言ngôn 前tiền 已dĩ 為vi 我ngã 等đẳng 者giả 。 領lãnh 前tiền 事sự 也dã 。 謂vị 前tiền 已dĩ 為vi 。 我ngã 等đẳng 大đại 眾chúng 。 初sơ 成thành 道Đạo 後hậu 。 二nhị 十thập 九cửu 年niên 。 說thuyết 四tứ 般Bát 若Nhã 。 一nhất 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 二nhị 金kim 剛cang 。 三tam 天thiên 王vương 問vấn 。 四tứ 者giả 光quang 讚tán 。 解giải 云vân 。 本bổn 記ký 云vân 。 今kim 准chuẩn 此thử 經Kinh 。 應ưng 成thành 五ngũ 部bộ 。 舊cựu 相tương/tướng 傳truyền 云vân 。 二nhị 種chủng 八bát 部bộ 。 一nhất 此thử 地địa 流lưu 行hành 。 八bát 部bộ 者giả 。 一nhất 者giả 。 大đại 品phẩm 般Bát 若Nhã 。 二nhị 者giả 。 小tiểu 品phẩm 般Bát 若Nhã 。 三tam 者giả 。 文Văn 殊Thù 般Bát 若Nhã 。 四tứ 者giả 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 五ngũ 者giả 。 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã 。 六lục 者giả 。 道Đạo 行hạnh 般Bát 若Nhã 。 七thất 者giả 。 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 。 八bát 者giả 。 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 二nhị 依y 菩Bồ 提Đề 留lưu 支chi 。 金kim 剛cang 仙tiên 論luận 等đẳng 所sở 說thuyết 八bát 部bộ 。 一nhất 十thập 萬vạn 偈kệ 部bộ 。 二nhị 二nhị 萬vạn 五ngũ 千thiên 偈kệ 部bộ 。 上thượng 之chi 二nhị 部bộ 。 此thử 方phương 未vị 有hữu 。 三tam 一nhất 萬vạn 八bát 千thiên 偈kệ 部bộ 。 大đại 品phẩm 是thị 。 四tứ 八bát 千thiên 偈kệ 部bộ 。 即tức 小tiểu 品phẩm 般Bát 若Nhã 。 五ngũ 四tứ 千thiên 偈kệ 部bộ 。 此thử 方phương 未vị 有hữu 。 六lục 二nhị 千thiên 五ngũ 百bách 偈kệ 部bộ 。 即tức 天thiên 王vương 問vấn 般Bát 若Nhã 。 七thất 六lục 百bách 偈kệ 部bộ 。 即tức 文Văn 殊Thù 問vấn 。 八bát 三tam 百bách 偈kệ 部bộ 。 即tức 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 若nhược 依y 真Chân 諦Đế 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 記ký 中trung 。 所sở 說thuyết 八bát 部bộ 般Bát 若Nhã 。 亦diệc 同đồng 留lưu 支chi 。 而nhi 差sai 別biệt 者giả 。 第đệ 六lục 部bộ 無vô 云vân 。 此thử 方phương 未vị 有hữu 。 今kim 問vấn 日nhật 照chiếu 三tam 藏tạng 。 于vu 闐điền 三tam 藏tạng 。 皆giai 作tác 此thử 說thuyết 。 彼bỉ 處xứ 未vị 聞văn 八bát 部bộ 之chi 名danh 。 今kim 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 四tứ 處xứ 十thập 六lục 會hội 。 而nhi 不bất 攝nhiếp 仁nhân 王vương 般Bát 若Nhã 。 又hựu 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 云vân 。 西tây 方phương 不bất 限hạn 八bát 部bộ 。 問vấn 依y 大đại 般Bát 若Nhã 。 十thập 六lục 會hội 中trung 。 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。 是thị 第đệ 一nhất 會hội 。 金kim 剛cang 般Bát 若Nhã 。 是thị 第đệ 九cửu 會hội 。 天thiên 王vương 問vấn 。 是thị 第đệ 六lục 會hội 。 光quang 讚tán 亦diệc 是thị 第đệ 二nhị 會hội 。 如như 何hà 此thử 經Kinh 。 不bất 依y 彼bỉ 十thập 六lục 會hội 次thứ 第đệ 。 解giải 云vân 。 此thử 經Kinh 理lý 應ưng 依y 彼bỉ 次thứ 第đệ 。 亦diệc 應ưng 通thông 說thuyết 餘dư 部bộ 。 而nhi 翻phiên 譯dịch 者giả 。 隨tùy 其kỳ 所sở 聞văn 。 且thả 說thuyết 四tứ 部bộ 也dã 。 言ngôn 四tứ 處xứ 者giả 。 一nhất 王vương 舍xá 城thành 。 鷲Thứu 峯Phong 山Sơn 。 二nhị 室Thất 羅La 筏Phiệt 誓Thệ 多Đa 林Lâm 。 給Cấp 孤Cô 獨Độc 園Viên 。 三tam 者giả 。 在tại 他Tha 化Hóa 自Tự 在Tại 天Thiên 宮cung 。 末mạt 尼ni 寶bảo 藏tạng 殿điện 。 四tứ 在tại 王Vương 舍Xá 城Thành 竹Trúc 林Lâm 園Viên 。 白bạch 鷺lộ 池trì 側trắc 。 說thuyết 慧tuệ 度độ 也dã 。 言ngôn 十thập 六lục 會hội 者giả 。 其kỳ 如như 別biệt 記ký 。 然nhiên 今kim 科khoa 十thập 六lục 會hội 。 有hữu 其kỳ 三tam 節tiết 。 初sơ 之chi 五ngũ 會hội 。 從tùng 廣quảng 至chí 略lược 。 皆giai 說thuyết 六Lục 度Độ 。 文văn 雖tuy 廣quảng 略lược 。 義nghĩa 無vô 寬khoan 狹hiệp 。 是thị 故cố 龍long 猛mãnh 菩Bồ 薩Tát 。 依y 第đệ 二nhị 分phần 。 造tạo 智Trí 度Độ 論luận 。 次thứ 有hữu 五ngũ 會hội 。 遂toại 難nạn/nan 決quyết 釋thích 。 後hậu 有hữu 六lục 會hội 。 如như 其kỳ 次thứ 第đệ 。 說thuyết 其kỳ 六lục 廣quảng 。 然nhiên 十thập 六lục 會hội 。 不bất 攝nhiếp 此thử 一nhất 部bộ 者giả 。 如Như 來Lai 說thuyết 教giáo 。 隨tùy 機cơ 異dị 故cố 。

經kinh 。 今kim 日nhật 如Như 來Lai 。 至chí )# 斯tư 作tác 何hà 事sự 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 正chánh 申thân 疑nghi 情tình 。 謂vị 前tiền 放phóng 光quang 等đẳng 。 說thuyết 四tứ 般Bát 若Nhã 。 今kim 後hậu 放phóng 光quang 。 斯tư 作tác 何hà 事sự 。 理lý 應ưng 具cụ 說thuyết 。 雨vũ 華hoa 動động 地địa 。 就tựu 初sơ 而nhi 說thuyết 。 且thả 申thân 放phóng 光quang 。

經kinh 。

時thời 十thập 六lục (# 至chí 。 名danh 曰viết 月Nguyệt 光Quang 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 問vấn 眾chúng 不bất 決quyết 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 王vương 問vấn 眾chúng 。 以dĩ 明minh 眾chúng 不bất 決quyết 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 辨biện 住trú 處xứ 。 次thứ 標tiêu 別biệt 名danh 。 後hậu 讚tán 其kỳ 德đức 。 言ngôn 舍Xá 衛Vệ 國Quốc 主chủ 。 舉cử 國quốc 顯hiển 人nhân 。 依y 智Trí 度Độ 論luận 。 國quốc 名danh 憍Kiều 薩Tát 羅La 國Quốc 。 主chủ 名danh 波Ba 斯Tư 匿Nặc 。 王vương (# 不bất 知tri 以dĩ 何hà 為vi 正chánh )# 。 今kim 言ngôn 舍Xá 衛Vệ 國quốc 。 或hoặc 言ngôn 舍Xá 婆Bà 提Đề 城Thành 。 或hoặc 言ngôn 舍xá 羅la 婆bà 悉tất 帝đế 夜dạ 城thành 。 並tịnh 訛ngoa 也dã 。 正chánh 言ngôn 室thất 羅la 婆bà 悉tất 底để 城thành 。 此thử 譯dịch 云vân 聞văn 者giả 城thành 。 法pháp 鏡kính 經Kinh 云vân 聞văn 物vật 國quốc 。 十thập 二nhị 遊du 經Kinh 云vân 無vô 物vật 不bất 有hữu 國quốc 。 善thiện 見kiến 律luật 云vân 。 舍Xá 衛Vệ 者giả 是thị 人nhân 名danh 。 昔tích 人nhân 居cư 住trụ 此thử 城thành 。 往vãng 古cổ 有hữu 王vương 。 見kiến 此thử 地địa 好hảo/hiếu 。 故cố 乞khất 立lập 為vi 國quốc 。 以dĩ 此thử 人nhân 名danh 。 號hiệu 舍Xá 衛Vệ 國quốc 。 一nhất 名danh 多đa 有hữu 國quốc 。 諸chư 國quốc 珍trân 奇kỳ 。 皆giai 歸quy 此thử 國quốc 。 又hựu 西tây 方phương 典điển 語ngữ 。 名danh 室Thất 羅La 筏Phiệt 。 此thử 云vân 幼ấu 少thiếu 不bất 可khả 害hại 。 由do 劫kiếp 初sơ 有hữu 仙tiên 。 兄huynh 弟đệ 二nhị 人nhân 。 在tại 此thử 修tu 道Đạo 。 弟đệ 云vân 室thất 羅la 。 此thử 云vân 幼ấu 少thiếu 。 兄huynh 名danh 阿a 羅la 筏phiệt 。 在tại 此thử 修tu 道Đạo 。 因nhân 以dĩ 名danh 地địa 。 以dĩ 地địa 名danh 國quốc 。 以dĩ 國quốc 名danh 城thành 。 名danh 室Thất 羅La 筏Phiệt 國quốc 。 及cập 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 前tiền 譯dịch 訛ngoa 略lược 。 故cố 云vân 舍Xá 衛Vệ 。 國quốc 名danh 為vi 憍kiêu 薩tát 羅la 。 城thành 名danh 舍Xá 衛Vệ 城Thành 等đẳng 。 前tiền 翻phiên 譯dịch 者giả 。 以dĩ 其kỳ 城thành 名danh 。 持trì 為vi 國quốc 稱xưng 。 言ngôn 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 名danh 曰viết 月Nguyệt 光Quang 者giả 。 標tiêu 別biệt 名danh 也dã 。 梵Phạm 音âm 波Ba 斯Tư 匿Nặc 王Vương 。 此thử 云vân 勝thắng 軍quân 。 在tại 俗tục 之chi 稱xưng 。 名danh 曰viết 月Nguyệt 光Quang 者giả 。 本bổn 記ký 云vân 。 國quốc 王vương 姓tánh 月nguyệt 。 聞văn 法Pháp 以dĩ 後hậu 。 更cánh 立lập 光quang 名danh 。

經kinh 。 德đức 行hạnh 十Thập 地Địa 至chí 摩Ma 訶Ha 衍Diên 化hóa 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 讚tán 德đức 。 謂vị 位vị 登đăng 極cực 喜hỷ 等đẳng 十Thập 地Địa 。 行hành 施thí 等đẳng 六Lục 度Độ 。 及cập 念niệm 住trụ 等đẳng 三tam 十thập 七thất 法pháp 。 如như 上thượng 已dĩ 說thuyết 。 四tứ 不bất 壞hoại 淨tịnh 者giả 。 依y 薩tát 婆bà 多đa 。 信tín 三Tam 寶Bảo 及cập 信tín 戒giới 不bất 壞hoại 。 為vi 四tứ 。 依y 成thành 實thật 論luận 。 信tín 三Tam 寶Bảo 及cập 戒giới 。 四tứ 信tín 為vi 體thể 。 今kim 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 同đồng 成thành 實thật 論luận 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 違vi 。 行hành 摩ma 訶ha 衍diễn 化hóa 者giả 。 梵Phạm 音âm 摩ma 訶ha 衍diễn 。 此thử 云vân 大Đại 乘Thừa 。 行hành 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。 兩lưỡng 行hành 平bình 等đẳng 。 故cố 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 化hóa 。

經kinh 。 次thứ 第đệ 問vấn (# 至chí 。 無vô 能năng 答đáp 者giả 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 眾chúng 不bất 決quyết 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 問vấn 居cư 士sĩ 。 次thứ 問vấn 二Nhị 乘Thừa 。 後hậu 問vấn 菩Bồ 薩Tát 。 寶bảo 謂vị 寶bảo 積tích 。 蓋cái 謂vị 月nguyệt 蓋cái 。 法pháp 謂vị 法Pháp 財tài 。 淨tịnh 名danh 即tức 維duy 摩ma 詰cật 。 此thử 等đẳng 皆giai 在tại 家gia 。 故cố 稱xưng 居cư 士sĩ 。 有hữu 云vân 。 寶bảo 蓋cái 者giả 寶bảo 蓋cái 長trưởng 者giả 。 法pháp 者giả 護hộ 法Pháp 長trưởng 者giả 。 淨tịnh 名danh 者giả 維duy 摩ma 詰cật 。 有hữu 云vân 。 寶bảo 謂vị 寶bảo 積tích 長trưởng 者giả 。 以dĩ 蓋cái 献# 佛Phật 。 故cố 名danh 寶bảo 蓋cái 。 法pháp 淨tịnh 名danh 者giả 。 是thị 維Duy 摩Ma 詰Cật 。 法pháp 者giả 軌quỹ 則tắc 。 即tức 所sở 解giải 之chi 法pháp 。 淨tịnh 謂vị 無vô 垢cấu 。 名danh 即tức 名danh 稱xưng 。 謂vị 以dĩ 居cư 士sĩ 廣quảng 解giải 諸chư 法pháp 。 無vô 煩phiền 惱não 垢cấu 。 名danh 聞văn 十thập 方phương 也dã 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 者giả 。 此thử 云vân 空không 生sanh 。 或hoặc 善thiện 吉cát 。 及cập 善thiện 現hiện 等đẳng 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 者giả 。 梵Phạm 云vân 奢xa 利lợi 局cục 多đa 羅la 。 或hoặc 云vân 舍Xá 利Lợi 弗Phất 多Đa 羅La 。 舍xá 利lợi 母mẫu 名danh 。 眼nhãn 之chi 青thanh 精tinh 名danh 舍xá 利lợi 。 又hựu 母mẫu 眼nhãn 似tự 鸜# 鵒# 眼nhãn 。 以dĩ 名danh 焉yên 。 經kinh 中trung 或hoặc 言ngôn 鶖thu 鷺lộ 子tử 者giả 。 一nhất 翻phiên 也dã 。 此thử 明minh 如Như 來Lai 放phóng 光quang 。 意ý 趣thú 難nan 知tri 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 十thập 一nhất 云vân 。 佛Phật 智trí 慧tuệ 力lực 。 方phương 便tiện 神thần 通thông 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 等đẳng 。 大đại 阿A 羅La 漢Hán 。 大đại 菩Bồ 薩Tát 彌Di 勒Lặc 等đẳng 。 尚thượng 不bất 能năng 知tri 。 何hà 況huống 凡phàm 夫phu 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời (# 至chí )# 有hữu 緣duyên 斯tư 現hiện 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 此thử 方phương 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 次thứ 他tha 方phương 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 後hậu 明minh 共cộng 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 三tam 類loại 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 謂vị 一nhất 月nguyệt 光quang 王vương 。 次thứ 十thập 八bát 梵Phạm 天Thiên 。 後hậu 六lục 欲dục 諸chư 天thiên 。 二nhị 聲thanh 動động 三tam 千thiên 等đẳng 者giả 。 顯hiển 聲thanh 勢thế 力lực 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。 彼bỉ 他tha 身thân (# 至chí )# 入nhập 此thử 大đại 會hội 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 他tha 方phương 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 來lai 集tập 。 後hậu 顯hiển 設thiết 樂nhạo/nhạc/lạc 。 就tựu 來lai 集tập 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 別biệt 釋thích 四tứ 方phương 。 後hậu 類loại 釋thích 六lục 方phương 。 此thử 釋thích 四tứ 方phương 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。 六lục 方phương 亦diệc 復phục 如như 是thị 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 六lục 方phương 。

經kinh 。 作tác 樂nhạc 亦diệc 然nhiên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 作tác 樂nhạc 。

經kinh 。 亦diệc 復phục 共cộng 作tác 。 至chí )# 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 共cộng 設thiết 音âm 樂nhạc 。 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 然nhiên 覺giác 悟ngộ 如Như 來Lai 。 言ngôn 通thông 兩lưỡng 段đoạn 。

經kinh 。 佛Phật 即tức 知tri 時thời (# 至chí 如như 金Kim 剛Cang 山Sơn 王vương 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 佛Phật 昇thăng 華hoa 座tòa 。 謂vị 知tri 根căn 熟thục 。 坐tọa 師sư 子tử 座tòa 。

經kinh 。 大đại 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。 至chí )# 大đại 眾chúng 而nhi 住trụ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 五ngũ 大đại 眾chúng 歡hoan 喜hỷ 。 現hiện 通thông 而nhi 住trụ 。 為vi 顯hiển 眾chúng 多đa 。 及cập 神thần 通thông 力lực 。 依y 空không 及cập 地địa 。 仰ngưỡng 待đãi 佛Phật 說thuyết 。 問vấn 何hà 等đẳng 眾chúng 生sanh 。 依y 空không 依y 地địa 而nhi 住trụ 。 答đáp 他tha 方phương 依y 空không 。 此thử 方phương 依y 地địa 。 或hoặc 可khả 實thật 眾chúng 依y 地địa 。 化hóa 眾chúng 依y 空không 。 或hoặc 聖thánh 依y 空không 。 凡phàm 眾chúng 依y 地địa 。 或hoặc 可khả 他tha 力lực 接tiếp 凡phàm 亦diệc 在tại 空không 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 通thông 。 故cố 分phần/phân 兩lưỡng 處xứ 。

觀Quán 空Không 品Phẩm 第đệ 二nhị

將tương 釋thích 此thử 品phẩm 。 有hữu 其kỳ 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 釋thích 品phẩm 名danh 。 二nhị 正chánh 釋thích 文văn 。 言ngôn 觀quán 空không 者giả 。 舊cựu 來lai 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 內nội 證chứng 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 能năng 除trừ 二nhị 障chướng 。 名danh 觀quán 空không 品phẩm 。 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 汎# 論luận 空không 者giả 。 略lược 四tứ 種chủng 。 一nhất 者giả 。 說thuyết 無vô 為vi 空không 。 是thị 故cố 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地địa 。 說thuyết 有hữu 為vi 無vô 為vi 。 名danh 為vi 有hữu 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 名danh 為vi 無vô 。 二nhị 者giả 。 別biệt 空không 無vô 我ngã 。 謂vị 有hữu 漏lậu 五ngũ 蘊uẩn 上thượng 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 即tức 說thuyết 五ngũ 蘊uẩn 為vi 空không 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 云vân 。 別biệt 空không 非phi 我ngã 。 屬thuộc 苦Khổ 諦Đế 故cố 。 三tam 者giả 。 通thông 空không 為vi 我ngã 。 如như 世Thế 尊Tôn 說thuyết 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 空không 。 空không 無vô 我ngã 體thể 。 通thông 一nhất 切thiết 法pháp 。 四tứ 者giả 。 生sanh 法pháp 二nhị 空không 所sở 顯hiển 真Chân 如Như 。 說thuyết 之chi 為vi 空không 。 此thử 即tức 空không 之chi 性tánh 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 空không 。 若nhược 依y 梵Phạm 音âm 。 空không 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 者giả 舜thuấn 若nhược 。 此thử 翻phiên 為vi 空không 。 四tứ 中trung 第đệ 一nhất 。 能năng 顯hiển 無vô 義nghĩa 。 二nhị 舜thuấn 若nhã 多đa 。 此thử 云vân 空không 性tánh 。 即tức 是thị 第đệ 四tứ 所sở 顯hiển 真chân 性tánh 。 今kim 論luận 此thử 中trung 舜thuấn 若nhã 多đa 處xứ 說thuyết 舜thuấn 若nhược 聲thanh 。 非phi 如như 舊cựu 說thuyết 。 空không 即tức 是thị 理lý 。 觀quán 謂vị 觀quán 察sát 。 即tức 鈍độn 觀quán 智trí 。 空không 者giả 空không 性tánh 。 是thị 所sở 觀quán 境cảnh 。 無vô 分phân 別biệt 智trí 。 觀quán 空không 真Chân 如Như 。 境cảnh 智trí 合hợp 說thuyết 。 名danh 觀quán 空không 品phẩm 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 佛Phật 告cáo 。 至chí )# 國quốc 王vương 因nhân 緣duyên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 文văn 正chánh 釋thích 。 自tự 下hạ 五ngũ 品phẩm 。 明minh 正chánh 說thuyết 分phần/phân 。 總tổng 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 有hữu 三tam 品phẩm 。 正chánh 明minh 內nội 護hộ 。 次thứ 護hộ 國quốc 品phẩm 。 辨biện 其kỳ 外ngoại 護hộ 。 後hậu 散tán 華hoa 品phẩm 。 荷hà 恩ân 供cúng 養dường 。 或hoặc 可khả 受thọ 持trì 品phẩm 。 亦diệc 為vi 正chánh 宗tông 。 荷hà 恩ân 散tán 華hoa 。 及cập 受thọ 持trì 故cố 。 雖tuy 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 且thả 依y 前tiền 釋thích 。 就tựu 內nội 護hộ 中trung 。 復phục 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 略lược 開khai 二nhị 護hộ 。 後hậu 爾nhĩ 時thời 大đại 王vương 下hạ 。 問vấn 答đáp 廣quảng 釋thích 。 略lược 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 者giả 知tri 王vương 請thỉnh 意ý 。 二nhị 略lược 開khai 二nhị 護hộ 。 三tam 勸khuyến 發phát 三tam 慧tuệ 。 四tứ 歡hoan 喜hỷ 供cúng 養dường 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 知tri 王vương 意ý 也dã 。

經kinh 。 吾ngô 今kim 先tiên 為vi (# 至chí 十Thập 地Địa 行hành 因nhân 緣duyên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 略lược 開khai 二nhị 護hộ 。 一nhất 護hộ 佛Phật 果Quả 因nhân 緣duyên 。 二nhị 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 因nhân 緣duyên 。 此thử 中trung 佛Phật 果Quả 為vi 所sở 護hộ 。 以dĩ 十Thập 地Địa 般Bát 若Nhã 。 為vi 能năng 護hộ 因nhân 緣duyên 。 生sanh 佛Phật 果Quả 故cố 。 又hựu 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 為vi 所sở 護hộ 。 以dĩ 地địa 前tiền 般Bát 若Nhã 。 為vi 能năng 護hộ 因nhân 緣duyên 。 能năng 生sanh 十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 行hành 故cố 。 或hoặc 可khả 護hộ 行hành 。 亦diệc 通thông 十Thập 地Địa 。 始thỉ 從tùng 初Sơ 地Địa 。 生sanh 第đệ 二nhị 地địa 故cố 。 諸chư 地địa 展triển 轉chuyển 。 前tiền 生sanh 後hậu 故cố 。 問vấn 王vương 諸chư 護hộ 國quốc 。 佛Phật 說thuyết 二nhị 護hộ 。 是thị 不bất 相tương 違vi 。 答đáp 護hộ 國quốc 土độ 力lực 。 要yếu 依y 二nhị 護hộ 。 是thị 故cố 如Như 來Lai 。 先tiên 說thuyết 二nhị 護hộ 。

經kinh 。 諦đế 聽thính 諦đế 聽thính 。 至chí 如như 法Pháp 修tu 行hành 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 勸khuyến 發phát 三tam 慧tuệ 。 言ngôn 諦đế 聽thính 者giả 。 發phát 生sanh 聞văn 慧tuệ 。 因nhân 聞văn 生sanh 故cố 。 善thiện 恩ân 念niệm 之chi 者giả 。 發phát 生sanh 思tư 慧tuệ 。 因nhân 思tư 生sanh 故cố 。 如như 法Pháp 修tu 行hành 者giả 。 顯hiển 其kỳ 修tu 慧tuệ 。 因nhân 修tu 禪thiền 定định 所sở 生sanh 慧tuệ 故cố 。

經kinh 。

時thời 波ba 斯tư (# 至chí 。 蓋cái 諸chư 大đại 眾chúng 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 歡hoan 喜hỷ 供cúng 養dường 。 言ngôn 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 者giả 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 第đệ 九cửu 卷quyển 云vân 。 佛Phật 說thuyết 般Bát 若Nhã 。 無vô 央ương 數số 眾chúng 生sanh 。 當đương 續tục 佛Phật 種chủng 。 是thị 為vi 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 又hựu 七thất 十thập 四tứ 云vân 。 須Tu 菩Bồ 提Đề 白bạch 佛Phật 言ngôn 。

世Thế 尊Tôn 。 般Bát 若Nhã 為vi 大đại 事sự 故cố 起khởi 。 龍long 樹thụ 釋thích 云vân 。 能năng 破phá 眾chúng 生sanh 。 諸chư 大đại 煩phiền 惱não 。 能năng 與dữ 諸chư 佛Phật 。 無vô 上thượng 大đại 法Pháp 。 名danh 為vi 大đại 事sự 。 言ngôn 即tức 散tán 百bách 億ức 眾chúng 色sắc 華hoa 者giả 。 表biểu 能năng 護hộ 行hành 成thành 。 引dẫn 生sanh 勝thắng 果quả 。 言ngôn 變biến 成thành 百bách 億ức 寶bảo 帳trướng 蓋cái 諸chư 大đại 眾chúng 者giả 。 表biểu 所sở 護hộ 果quả 滿mãn 。 覆phú 育dục 群quần 生sanh 。

經kinh 。

爾nhĩ 時thời 大đại 王vương 。 至chí 十Thập 地Địa 行hành 因nhân 緣duyên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 月nguyệt 光quang 乘thừa 前tiền 起khởi 問vấn 。 問vấn 有hữu 二nhị 意ý 。 一nhất 問vấn 護hộ 佛Phật 果Quả 因nhân 緣duyên 。 二nhị 問vấn 護hộ 十Thập 地Địa 行hành 因nhân 緣duyên 。

經kinh 。 佛Phật 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 化hóa 四tứ 生sanh 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 說thuyết 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 觀quán 空không 品phẩm 。 明minh 自tự 利lợi 行hành 。 答đáp 前tiền 問vấn 。 次thứ 教giáo 化hóa 品phẩm 。 明minh 利lợi 他tha 行hành 。 答đáp 第đệ 二nhị 問vấn 。 後hậu 二nhị 諦đế 品phẩm 。 明minh 二nhị 護hộ 所sở 依y 理lý 。 就tựu 答đáp 初sơ 問vấn 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 觀quán 空không 。 後hậu 佛Phật 說thuyết 法pháp 時thời 下hạ 。

時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 正chánh 釋thích 觀quán 空không 。 後hậu 大đại 王vương 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 釋thích 已dĩ 總tổng 結kết 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 宗tông 正chánh 釋thích 。 後hậu 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 問vấn 答đáp 重trọng/trùng 釋thích 。 此thử 即tức 標tiêu 宗tông 正chánh 釋thích 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 自tự 有hữu 二nhị 說thuyết 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 所sở 化hóa 之chi 境cảnh 。 二nhị 能năng 化hóa 之chi 智trí 。 三tam 是thị 為vi 下hạ 結kết 成thành 化hóa 體thể 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 化hóa 四tứ 生sanh 者giả 。 所sở 化hóa 境cảnh 也dã 。 四tứ 生sanh 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 形hình 色sắc 四tứ 生sanh 。 謂vị 胎thai 卵noãn 濕thấp 化hóa 。 二nhị 小Tiểu 乘Thừa 心tâm 神thần 四tứ 生sanh 。 一nhất 一nhất 闡xiển 提đề 。 二nhị 我ngã 見kiến 。 三tam 怖bố 畏úy 生sanh 死tử 聲Thanh 聞Văn 。 四tứ 自tự 利lợi 行hành 緣Duyên 覺Giác 。 三tam 大Đại 乘Thừa 心tâm 神thần 四tứ 生sanh 。 謂vị 樂nhạo/nhạc/lạc 三tam 有hữu 有hữu 二nhị 人nhân 。 一nhất 樂nhạo/nhạc/lạc 大Đại 乘Thừa 闡xiển 提đề 。 二nhị 執chấp 著trước 我ngã 見kiến 。 是thị 大Đại 乘Thừa 外ngoại 道đạo 。 不bất 樂nhạo 三tam 有hữu 有hữu 二nhị 人nhân 。 一nhất 人nhân 即tức 是thị 二Nhị 乘Thừa 。 不bất 樂nhạo 生sanh 死tử 。 不bất 樂nhạo 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 人nhân 即tức 是thị 菩Bồ 薩Tát 。 此thử 三tam 四tứ 生sanh 。 即tức 所sở 化hóa 之chi 境cảnh 。 故cố 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 化hóa 四tứ 生sanh 也dã 。 言ngôn 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 至chí 二nhị 諦đế 者giả 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 能năng 化hóa 之chi 智trí 。 見kiến 諸chư 法pháp 如như 如như 。 同đồng 一nhất 無vô 相tướng 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 約ước 法pháp 。 二nhị 解giải 釋thích 。 三tam 結kết 成thành 。 第đệ 一nhất 約ước 法pháp 。 略lược 舉cử 五ngũ 條điều 。 一nhất 五ngũ 陰ấm 。 二nhị 眾chúng 生sanh 。 三tam 佛Phật 果Quả 。 四tứ 菩Bồ 薩Tát 。 五ngũ 真chân 妄vọng 。 五ngũ 陰ấm 是thị 生sanh 死tử 假giả 人nhân 所sở 依y 。 眾chúng 生sanh 我ngã 人nhân 是thị 能năng 依y 。 四tứ 德đức 佛Phật 果Quả 。 是thị 出xuất 世thế 依y 處xứ 。 解giải 云vân 。 佛Phật 果Quả 四tứ 德đức 。 即tức 是thị 能năng 化hóa 菩Bồ 薩Tát 所sở 依y 止chỉ 處xứ 。 是thị 故cố 經Kinh 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 化hóa 生sanh 。 不bất 論luận 於ư 佛Phật 知tri 見kiến 壽thọ 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 能năng 依y 。 就tựu 菩Bồ 薩Tát 有hữu 三tam 。 一nhất 位vị 。 二nhị 人nhân 。 三tam 法pháp 。 位vị 者giả 即tức 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 未vị 知tri 欲dục 知tri 。 是thị 十thập 信tín 。 名danh 為vi 知tri 。 二nhị 十thập 解giải 十thập 行hành 。 名danh 為vi 見kiến 。 三tam 護hộ 知tri 即tức 壽thọ 者giả 。 從tùng 十thập 迴hồi 向hướng 。 至chí 金kim 剛cang 。 所sở 言ngôn 壽thọ 者giả 。 能năng 護hộ 智trí 慧tuệ 壽thọ 命mạng 。 使sử 不bất 斷đoạn 失thất 也dã 。 人nhân 者giả 。 文văn 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 。 法pháp 者giả 。 文văn 云vân 六Lục 度Độ 等đẳng 。 舉cử 人nhân 欲dục 法pháp 也dã 。 五ngũ 真chân 妄vọng 者giả 。 文văn 言ngôn 二nhị 諦đế 。 如như 生sanh 死tử 為vi 俗tục 。 出xuất 世thế 為vi 真chân 也dã 。 解giải 釋thích 有hữu 二nhị 。 一nhất 總tổng 。 二nhị 列liệt 。 總tổng 者giả 。 文văn 言ngôn 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 。 性tánh 真chân 實thật 空không 。 分phân 為vi 五ngũ 義nghĩa 。 一nhất 者giả 立lập 名danh 。 謂vị 真chân 實thật 空không 。 真Chân 如Như 實thật 際tế 。 等đẳng (# 大đại 般Bát 若Nhã 十thập 二nhị 名danh 等đẳng )# 。 二nhị 相tương/tướng 不bất 定định 。 有hữu 無vô 等đẳng 三tam 義nghĩa 。 能năng 知tri 可khả 知tri 。 更cánh 無vô 別biệt 體thể 。 解giải 云vân 。 本bổn 覺giác 反phản 照chiếu 自tự 體thể 第đệ 九cửu 識thức 。 即tức 智Trí 度Độ 論luận 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 悉tất 檀đàn 。 四tứ 略lược 分phần/phân 拆# 。 道đạo 前tiền 不bất 淨tịnh 。 道đạo 後hậu 淨tịnh 。 有hữu 垢cấu 無vô 垢cấu 。 五ngũ 廣quảng 分phần/phân 拆# 。 謂vị 十thập 六lục 空không 。 十thập 八bát 空không 等đẳng 。 別biệt 者giả 有hữu 五ngũ 。 一nhất 文văn 言ngôn 不bất 來lai 不bất 去khứ 。 是thị 生sanh 死tử 空không 。 二nhị 文văn 言ngôn 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 空không 。 生sanh 死tử 是thị 來lai 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 滅diệt 。 無vô 去khứ 即tức 無vô 來lai 。 所sở 以dĩ 是thị 生sanh 死tử 空không 。 無vô 生sanh 故cố 無vô 滅diệt 。 所sở 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 空không 。 三tam 文văn 言ngôn 同đồng 真chân 際tế 。 道đạo 前tiền 如như 。 四tứ 文văn 言ngôn 等đẳng 法pháp 性tánh 。 道đạo 後hậu 如như 。 實thật 際tế 無vô 窮cùng 。 法pháp 性tánh 無vô 斷đoạn 。 無vô 窮cùng 故cố 無vô 前tiền 。 不bất 斷đoạn 故cố 無vô 後hậu 。 五ngũ 者giả 。 結kết 有hữu 三tam 。 一nhất 者giả 。 標tiêu 無vô 人nhân 法pháp 二nhị 我ngã 。 文văn 言ngôn 無vô 二nhị 無vô 別biệt 。 無vô 二nhị 是thị 人nhân 無vô 我ngã 。 無vô 別biệt 是thị 法pháp 無vô 我ngã 。 我ngã 對đối 我ngã 所sở 。 故cố 成thành 二nhị 。 萬vạn 法pháp 不bất 同đồng 。 故cố 成thành 別biệt 。 二nhị 總tổng 結kết 。 文văn 言ngôn 如như 虛hư 空không 。 總tổng 結kết 二nhị 無vô 我ngã 也dã 。 三tam 別biệt 結kết 。 文văn 言ngôn 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 別biệt 結kết 人nhân 空không 。 文văn 言ngôn 無vô 所sở 有hữu 相tương/tướng 。 別biệt 結kết 法pháp 空không 也dã 。

第đệ 三tam 結kết 成thành 。 如như 上thượng 觀quán 解giải 。 即tức 是thị 十Thập 地Địa 般Bát 若Nhã 。 故cố 金kim 剛cang 經Kinh 云vân 。 無vô 為vi 法pháp 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 即tức 用dụng 無vô 為vi 。 為vi 菩Bồ 薩Tát 體thể 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 菩Bồ 薩Tát 化hóa 生sanh 。 文văn 別biệt 有hữu 四tứ 。 一nhất 總tổng 標tiêu 能năng 化hóa 所sở 化hóa 。 二nhị 不bất 觀quán 色sắc 下hạ 。 別biệt 釋thích 能năng 所sở 化hóa 空không 。 三tam 是thị 故cố 一nhất 切thiết 下hạ 。 結kết 成thành 空không 義nghĩa 。 四tứ 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 結kết 成thành 護hộ 體thể 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 四tứ 生sanh 者giả 。 如như 瑜du 伽già 第đệ 二nhị 卷quyển 云vân 。 云vân 何hà 卵noãn 生sanh 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 破phá 㲉xác 而nhi 生sanh 。 如như 鵝nga 雁nhạn 等đẳng 。 云vân 何hà 胎thai 生sanh 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 胎thai 所sở 纏triền 裹khỏa 剖phẫu 胎thai 而nhi 生sanh 。 如như 象tượng 馬mã 等đẳng 。 云vân 何hà 濕thấp 生sanh 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 隨tùy 因nhân 一nhất 種chủng 濕thấp 氣khí 而nhi 生sanh 。 如như 蛾nga 蝎hạt 等đẳng 。 云vân 何hà 化hóa 生sanh 。 謂vị 諸chư 有hữu 情tình 。 業nghiệp 增tăng 上thượng 故cố 。 具cụ 足túc 六lục 處xứ 而nhi 生sanh 。 或hoặc 復phục 不bất 具cụ 。 如như 天thiên 那na 落lạc 迦ca 全toàn 。 及cập 人nhân 鬼quỷ 傍bàng 生sanh 一nhất 分phần/phân 。

經kinh 。 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 如như 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 能năng 所sở 化hóa 空không 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 化hóa 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 後hậu 菩Bồ 薩Tát 如như 下hạ 。 明minh 能năng 化hóa 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 所sở 化hóa 法pháp 空không 。 後hậu 明minh 所sở 化hóa 生sanh 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 言ngôn 不bất 觀quán 色sắc 如như 者giả 。 不bất 觀quán 之chi 言ngôn 。 通thông 下hạ 諸chư 句cú 。 然nhiên 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 依y 本bổn 記ký 云vân 。 若nhược 化hóa 不bất 觀quán 如như 。 觀quán 如như 即tức 不bất 化hóa 。 今kim 說thuyết 化hóa 生sanh 。 故cố 言ngôn 不bất 觀quán 如như 也dã 。 下hạ 不bất 觀quán 言ngôn 。 皆giai 應ưng 准chuẩn 此thử 。 一nhất 云vân 。 不bất 觀quán 色sắc 如như 者giả 。 不bất 觀quán 色sắc 如như 。 以dĩ 所sở 執chấp 如như 無vô 所sở 觀quán 故cố 。 是thị 依y 主chủ 釋thích 。 一nhất 云vân 。 不bất 觀quán 色sắc 及cập 如như 。 皆giai 是thị 所sở 執chấp 。 無vô 所sở 觀quán 故cố (# 是thị 相tương 違vi 釋thích )# 。 餘dư 皆giai 准chuẩn 此thử 。 一nhất 云vân 。 見kiến 色sắc 之chi 如như 。 如như 即tức 是thị 空không 。 空không 無vô 所sở 有hữu 。 故cố 說thuyết 不bất 觀quán 如như 。 清thanh 辨biện 等đẳng 宗tông 。 一nhất 云vân 。 理lý 實thật 菩Bồ 薩Tát 化hóa 有hữu 情tình 時thời 。 見kiến 彼bỉ 五ngũ 陰ấm 及cập 真Chân 如Như 。 而nhi 不bất 分phân 別biệt 。 是thị 色sắc 是thị 如như 。 故cố 言ngôn 不bất 觀quán 。 是thị 故cố 瑜du 伽già 菩Bồ 薩Tát 地địa 云vân 。 菩Bồ 薩Tát 觀quán 行hành 。 隨tùy 事sự 所sở 。 隨tùy 如như 所sở 。 不bất 作tác 是thị 事sự 。 是thị 事sự 是thị 如như 。 下hạ 皆giai 准chuẩn 此thử 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 。 用dụng 而nhi 常thường 寂tịch 。 寂tịch 而nhi 常thường 用dụng 。 受thọ 等đẳng 四tứ 蘊uẩn 。 准chuẩn 色sắc 應ưng 知tri 。

經kinh 。 眾chúng 生sanh 我ngã 人nhân (# 至chí )# 壽thọ 者giả 如như 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 所sở 化hóa 生sanh 空không 。 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 上thượng 。 計kế 我ngã 以dĩ 為vì 眾chúng 生sanh 。 我ngã 及cập 人nhân 等đẳng 。 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 故cố 說thuyết 為vi 空không 。 或hoặc 於ư 蘊uẩn 上thượng 。 計kế 我ngã 為vi 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 或hoặc 於ư 蘊uẩn 上thượng 。 如như 其kỳ 所sở 應ứng 。 計kế 識thức 蘊uẩn 為vi 智trí 者giả 。 色sắc 蘊uẩn 一nhất 分phần/phân 。 眼nhãn 為vi 見kiến 者giả 。 行hành 蘊uẩn 一nhất 分phần/phân 。 命mạng 等đẳng 為vi 壽thọ 者giả 。 亦diệc 是thị 情tình 有hữu 理lý 無vô 。 所sở 執chấp 情tình 故cố 。 說thuyết 為vi 生sanh 空không 。 諸chư 宗tông 同đồng 異dị 。 如như 宗tông 中trung 說thuyết 。

經kinh 。 菩Bồ 薩Tát 如như (# 至chí )# 二nhị 諦đế 如như 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 能năng 化hóa 生sanh 法pháp 二nhị 空không 。 言ngôn 菩Bồ 薩Tát 如như 者giả 。 能năng 化hóa 生sanh 空không 。 所sở 執chấp 菩Bồ 薩Tát 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 六Lục 度Độ 四tứ 攝nhiếp 一nhất 切thiết 行hành 如như 者giả 。 能năng 化hóa 法pháp 空không 。 能năng 成thành 菩Bồ 薩Tát 。 六Lục 度Độ 等đẳng 行hành 。 理lý 非phi 有hữu 故cố 。 二nhị 諦đế 如như 者giả 。 非phi 但đãn 能năng 觀quán 。 所sở 觀quán 亦diệc 空không 。 故cố 言ngôn 二nhị 諦đế 如như 也dã 。

經kinh 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 。 至chí 無vô 所sở 有hữu 相tương/tướng 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 結kết 成thành 空không 義nghĩa 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 結kết 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 是thị 故cố 陰ấm 入nhập 下hạ 。 結kết 成thành 二nhị 科khoa 空không 義nghĩa 。 此thử 上thượng 空không 相tướng 。 義nghĩa 如như 本bổn 記ký 。 故cố 不bất 列liệt 敘tự 。

經kinh 。 是thị 為vi 菩Bồ 薩Tát 。 至chí 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 結kết 成thành 護hộ 體thể 。

經kinh 。 白bạch 佛Phật 言ngôn (# 至chí 為vì 化hóa 眾chúng 生sanh 耶da 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 重trọng/trùng 釋thích 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 實thật 相tướng 般Bát 若Nhã 。 次thứ 白bạch 佛Phật 言ngôn 下hạ 。 明minh 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 。 後hậu 此thử 經Kinh 名danh 味vị 句cú 下hạ 。 讚tán 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 就tựu 實thật 相tướng 中trung 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 此thử 即tức 問vấn 也dã 。 問vấn 有hữu 三tam 意ý 。 初sơ 領lãnh 上thượng 說thuyết 。 謂vị 若nhược 諸chư 法pháp 皆giai 空không 爾nhĩ 者giả 。 次thứ 舉cử 化hóa 事sự 。 謂vị 護hộ 化hóa 眾chúng 生sanh 。 後hậu 正chánh 設thiết 難nạn/nan 。 謂vị 若nhược 皆giai 空không 云vân 何hà 有hữu 。 菩Bồ 薩Tát 化hóa 眾chúng 生sanh 耶da 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 釋thích 難nạn/nan 意ý 云vân 。 若nhược 觀quán 空không 則tắc 不bất 能năng 化hóa 。 若nhược 言ngôn 化hóa 則tắc 不bất 觀quán 空không 。 二nhị 義nghĩa 相tương 違vi 。 化hóa 云vân 何hà 成thành 。

經kinh 。 大đại 王vương 法pháp 性tánh 色sắc (# 至chí 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 明minh 依y 真chân 觀quán 空không 不bất 化hóa 。 後hậu 辨biện 依y 俗tục 。 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 舉cử 境cảnh 。 二nhị 辨biện 觀quán 。 三tam 徵trưng 詰cật 。 四tứ 釋thích 通thông 。 此thử 舉cử 境cảnh 也dã 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 境cảnh 有hữu 二nhị 種chủng 。 一nhất 者giả 。 五ngũ 蘊uẩn 。 是thị 地địa 前tiền 境cảnh 。 二nhị 者giả 。 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 。 是thị 地địa 上thượng 境cảnh 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 五ngũ 蘊uẩn 是thị 所sở 依y 境cảnh 。 常thường 樂nhạo/nhạc/lạc 是thị 能năng 依y 境cảnh 。 如như 此thử 二nhị 種chủng 境cảnh 。 通thông 地địa 前tiền 地địa 上thượng 。

經kinh 。 不bất 住trụ 色sắc (# 至chí )# 不bất 住trụ 非phi 非phi 色sắc 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 觀quán 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 觀quán 色sắc 陰ấm 。 後hậu 類loại 釋thích 四tứ 陰ấm 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 一nhất 本bổn 記ký 云vân 。 不bất 住trụ 色sắc 者giả 。 第đệ 一nhất 句cú 遮già 色sắc 。 色sắc 是thị 色sắc 蘊uẩn 。 即tức 質chất 礙ngại 義nghĩa 。 非phi 色sắc 者giả 。 第đệ 二nhị 句cú 遮già 四tứ 蘊uẩn 。 即tức 了liễu 別biệt 心tâm 等đẳng 。 非phi 非phi 色sắc 者giả 。 第đệ 三tam 句cú 重trọng/trùng 遮già 色sắc 心tâm 。 若nhược 具cụ 應ưng 言ngôn 不bất 住trụ 非phi 色sắc 非phi 非phi 色sắc 。 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 但đãn 言ngôn 非phi 非phi 色sắc 。 此thử 意ý 釋thích 云vân 。 能năng 緣duyên 之chi 智trí 。 觀quán 彼bỉ 真Chân 如Như 。 離ly 色sắc 。 離ly 非phi 色sắc 。 雙song 離ly 色sắc 非phi 色sắc 也dã 。 一nhất 云vân 。 言ngôn 不bất 住trụ 者giả 。 謂vị 內nội 證chứng 智trí 不bất 執chấp 著trước 故cố 。 名danh 為vi 不bất 住trụ 。 如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 。 色sắc 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 分phân 別biệt 色sắc 。 即tức 是thị 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 二nhị 種chủng 類loại 色sắc 。 是thị 依y 他tha 起khởi 。 三tam 法pháp 性tánh 色sắc 。 是thị 圓viên 成thành 實thật 。 由do 三tam 無vô 性tánh 。 遣khiển 三tam 性tánh 色sắc 。 故cố 言ngôn 不bất 住trụ 色sắc 。 乃nãi 至chí 不bất 住trụ 非phi 非phi 色sắc 。 一nhất 云vân 。 法pháp 性tánh 真Chân 如Như 。 離ly 四tứ 句cú 。 絕tuyệt 百bách 非phi 。 言ngôn 不bất 住trụ 色sắc 等đẳng 者giả 。 若nhược 具cụ 應ưng 言ngôn 不bất 住trụ 色sắc 。 不bất 住trụ 非phi 色sắc 。 不bất 住trụ 亦diệc 色sắc 亦diệc 非phi 色sắc 。 不bất 住trụ 非phi 色sắc 非phi 非phi 色sắc 。 以dĩ 存tồn 略lược 故cố 。 除trừ 第đệ 三tam 句cú 。 及cập 第đệ 四tứ 句cú 中trung 非phi 色sắc 兩lưỡng 字tự 。

經kinh 。 乃nãi 至chí 非phi 非phi 住trụ 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 四tứ 蘊uẩn 。 而nhi 言ngôn 不bất 住trụ 非phi 非phi 住trụ 者giả 。 為vi 存tồn 略lược 故cố 。 舉cử 後hậu 攝nhiếp 前tiền 。

經kinh 。

何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 徵trưng 詰cật 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 云vân 。 豈khởi 不bất 真Chân 如Như 皆giai 是thị 一nhất 體thể 。 何hà 故cố 別biệt 釋thích 諸chư 蘊uẩn 如như 耶da 。 一nhất 云vân 。 既ký 有hữu 真Chân 諦Đế 。 如như 何hà 不bất 住trụ 。

經kinh 。 非phi 色sắc 非phi 非phi 色sắc 如như 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 釋thích 通thông 。 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 釋thích 前tiền 徵trưng 。 云vân 非phi 色sắc 如như 即tức 是thị 非phi 非phi 色sắc 如như 。 應ưng 說thuyết 三tam 句cú 。 略lược 故cố 說thuyết 二nhị 。 一nhất 釋thích 後hậu 徵trưng 。 云vân 如như 者giả 空không 義nghĩa 。 即tức 是thị 真chân 性tánh 。 空không 無vô 所sở 住trụ 。 故cố 云vân 不bất 住trụ 。

經kinh 。 世thế 諦đế 故cố (# 至chí )# 一nhất 切thiết 生sanh 性tánh 實thật 故cố 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 依y 俗tục 。 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 二nhị 緣duyên 故cố 見kiến 。 所sở 化hóa 眾chúng 生sanh 。 後hậu 乃nãi 至chí 下hạ 。 明minh 有hữu 能năng 化hóa 眾chúng 生sanh 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 言ngôn 世thế 諦đế 故cố 三tam 假giả 故cố 者giả 。 出xuất 其kỳ 二nhị 因nhân 。 言ngôn 世thế 諦đế 故cố 者giả 。 有hữu 云vân 。 世thế 諦đế 三tam 種chủng 。 一nhất 云vân 色sắc 諦đế 。 四tứ 大đại 為vi 性tánh 。 二nhị 者giả 心tâm 諦đế 。 識thức 界giới 為vi 性tánh 。 三tam 者giả 空không 諦đế 。 空không 界giới 為vi 性tánh 。 言ngôn 三tam 假giả 故cố 者giả 。 即tức 謂vị 法pháp 假giả 受thọ 假giả 名danh 假giả 。 次thứ 言ngôn 名danh 見kiến 眾chúng 生sanh 者giả 標tiêu 宗tông 。 依y 二nhị 因nhân 故cố 。 有hữu 所sở 化hóa 人nhân 。 後hậu 言ngôn 一nhất 切thiết 生sanh 性tánh 實thật 故cố 者giả 。 重trọng/trùng 出xuất 因nhân 也dã 。 本bổn 記ký 云vân 。 謂vị 非phi 勝thắng 義nghĩa 中trung 。 實thật 性tánh 可khả 得đắc 。 而nhi 俗tục 諦đế 中trung 。 一nhất 切thiết 四tứ 生sanh 。 亦diệc 有hữu 實thật 性tánh 義nghĩa 。 此thử 依y 受thọ 假giả 。 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 性tánh 實thật 故cố 者giả 。 通thông 約ước 三tam 假giả 。

經kinh 。 乃nãi 至chí 亦diệc 名danh 見kiến 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 有hữu 能năng 化hóa 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 受thọ 假giả 明minh 有hữu 能năng 化hóa 。 後hậu 大đại 王vương 下hạ 。 約ước 名danh 假giả 以dĩ 明minh 能năng 化hóa 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 正chánh 見kiến 。 證chứng 有hữu 能năng 化hóa 。 後hậu 外ngoại 道đạo 邪tà 見kiến 。 證chứng 其kỳ 見kiến 義nghĩa 。 七thất 賢hiền 者giả 。 謂vị 七thất 方phương 便tiện 。 或hoặc 可khả 信tín 行hành 。 法pháp 行hành 。 信tín 解giải 脫thoát 。 見kiến 至chí 。 身thân 證chứng 。 慧tuệ 解giải 脫thoát 。 俱câu 解giải 脫thoát 。 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。 四Tứ 向Hướng 四Tứ 果Quả 。 名danh 為vi 八bát 聖thánh 。 六lục 十thập 二nhị 見kiến 。 義nghĩa 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 大đại 王vương (# 至chí )# 非phi 非phi 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 也dã 。

釋thích 曰viết 。 此thử 依y 名danh 假giả 。 證chứng 有hữu 能năng 化hóa 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。 白bạch 佛Phật 言ngôn (# 至chí )# 云vân 何hà 照chiếu 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 問vấn 答đáp 分phân 別biệt 觀quán 照chiếu 般Bát 若Nhã 。 先tiên 問vấn 。 後hậu 答đáp 。 今kim 此thử 問vấn 意ý 。 具cụ 如như 本bổn 記ký 。 有hữu 法pháp 者giả 。 是thị 世thế 俗tục 境cảnh 。 非phi 非phi 法pháp 者giả 。 是thị 真Chân 諦Đế 境cảnh 。 執chấp 諸chư 法pháp 有hữu 。 即tức 增tăng 益ích 謗báng 。 諸chư 法pháp 非phi 有hữu 。 是thị 損tổn 減giảm 謗báng 。 雙song 遮già 二nhị 謗báng 。 是thị 故cố 重trọng/trùng 言ngôn 非phi 非phi 法pháp 。 此thử 難nạn/nan 意ý 云vân 。 為vi 如như 俗tục 諦đế 有hữu 法pháp 故cố 照chiếu 。 為vi 如như 真Chân 諦Đế 。 非phi 非phi 法pháp 照chiếu 。 或hoặc 可khả 諸chư 法pháp 同đồng 真chân 際tế 。 等đẳng 法pháp 性tánh 。 離ly 四tứ 句cú 。 絕tuyệt 百bách 非phi 。 即tức 是thị 境cảnh 空không 。 如như 何hà 般Bát 若Nhã 有hữu 照chiếu 用dụng 非phi 。

經kinh 。 大đại 王vương (# 至chí )# 見kiến 非phi 非phi 法pháp 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 如Như 來Lai 正chánh 答đáp 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 標tiêu 宗tông 略lược 答đáp 。 後hậu 法pháp 若nhược 下hạ 。 依y 宗tông 廣quảng 釋thích 。 此thử 即tức 略lược 答đáp 。 謂vị 摩ma 訶ha 衍diễn 見kiến 非phi 非phi 法pháp 。 以dĩ 證chứng 空không 故cố 。

經kinh 。 法pháp 若nhược 非phi 非phi 法pháp 是thị 名danh 非phi 非phi 法pháp 空không 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 依y 宗tông 廣quảng 釋thích 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 廣quảng 釋thích 非phi 非phi 法pháp 。 後hậu 以dĩ 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 空không 故cố 下hạ 。 釋thích 能năng 觀quán 智trí 照chiếu 空không 及cập 有hữu 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 以dĩ 非phi 非phi 法pháp 屬thuộc 當đương 空không 境cảnh 。 後hậu 歷lịch 門môn 辨biện 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 所sở 緣duyên 法pháp 若nhược 非phi 非phi 法pháp 者giả 。 於ư 諸chư 空không 中trung 。 名danh 非phi 非phi 法pháp 空không 。

經kinh 。 法pháp 性tánh 空không (# 至chí )# 十thập 二nhị 緣duyên 空không 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 歷lịch 門môn 辨biện 空không 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 歷lịch 門môn 辨biện 空không 。 後hậu 是thị 法pháp 下hạ 。 以dĩ 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 釋thích 成thành 空không 義nghĩa 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 非phi 非phi 法pháp 空không 。 歷lịch 法pháp 差sai 別biệt 。 便tiện 成thành 七thất 空không 。 七thất 法pháp 空không 者giả 。 諸chư 法pháp 實thật 性tánh 。 本bổn 性tánh 自tự 空không 。 不bất 由do 智trí 力lực 。 名danh 法pháp 性tánh 空không 。 通thông 下hạ 六lục 門môn 。 二nhị 者giả 五ngũ 蘊uẩn 。 三tam 十thập 二nhị 處xứ 。 四tứ 十thập 八bát 界giới 。 此thử 三tam 科khoa 門môn 。 義nghĩa 如như 上thượng 說thuyết 。 五ngũ 者giả 六lục 大đại 。 所sở 謂vị 四tứ 大đại 。 及cập 與dữ 空không 識thức 。 六lục 者giả 四Tứ 諦Đế 。 七thất 者giả 十Thập 二Nhị 緣Duyên 生Sanh 。 此thử 上thượng 七thất 門môn 。 皆giai 是thị 非phi 非phi 法pháp 。 故cố 說thuyết 名danh 為vi 空không 。

經kinh 。 是thị 法pháp 即tức 生sanh (# 至chí )# 即tức 空không 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 以dĩ 生sanh 等đẳng 相tương/tướng 。 釋thích 成thành 空không 義nghĩa 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 就tựu 識thức 蘊uẩn 。 以dĩ 釋thích 空không 義nghĩa 。 後hậu 乃nãi 至chí 下hạ 。 類loại 釋thích 四tứ 蘊uẩn 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 前tiền 中trung 有hữu 四tứ 。 一nhất 標tiêu 宗tông 。 二nhị 類loại 釋thích 。 三tam 徵trưng 詰cật 。 四tứ 釋thích 通thông 。 此thử 即tức 標tiêu 宗tông 。 謂vị 五ngũ 蘊uẩn 中trung 有hữu 五ngũ 相tương/tướng 故cố 。 說thuyết 名danh 為vi 空không 。 言ngôn 即tức 生sanh 等đẳng 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 就tựu 體thể 說thuyết 。 即tức 謂vị 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 諸chư 識thức 生sanh 時thời 。 從tùng 因nhân 而nhi 起khởi 。 假giả 說thuyết 為vi 生sanh 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 以dĩ 此thử 假giả 故cố 。 不bất 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 。 實thật 而nhi 非phi 假giả 。 不bất 相tương 應ứng 故cố 。 不bất 同đồng 經kinh 部bộ 。 即tức 說thuyết 色sắc 等đẳng 。 名danh 為vi 生sanh 等đẳng 。 二nhị 依y 時thời 名danh 。 即tức 諸chư 說thuyết 不bất 同đồng 。 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 生sanh 在tại 未vị 來lai 。 住trụ 滅diệt 二nhị 相tương/tướng 。 皆giai 在tại 現hiện 在tại 。 於ư 現hiện 在tại 中trung 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 云vân 。 二nhị 相tương/tướng 即tức 有hữu 前tiền 後hậu 。 一nhất 云vân 。 二nhị 相tương/tướng 無vô 有hữu 前tiền 後hậu 。 大đại 毘tỳ 婆bà 沙sa 。 具cụ 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 順thuận 正chánh 理lý 師sư 。 說thuyết 無vô 前tiền 後hậu 。 今kim 依y 大Đại 乘Thừa 。 生sanh 住trụ 二nhị 相tương/tướng 。 皆giai 有hữu 現hiện 在tại 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 一nhất 勝thắng 軍quân 師sư 云vân 。 二nhị 相tương/tướng 前tiền 後hậu 。 先tiên 生sanh 後hậu 住trụ 。 二nhị 護hộ 法Pháp 等đẳng 說thuyết 無vô 前tiền 後hậu 。 故cố 成thành 唯duy 識thức 破phá 上thượng 坐tọa 部bộ 。 如như 何hà 一nhất 念niệm 而nhi 有hữu 二nhị 時thời 。 是thị 故cố 依y 時thời 。 亦diệc 名danh 即tức 也dã 。 如như 是thị 諸chư 法pháp 。 不bất 成thành 實thật 故cố 。 即tức 有hữu 即tức 空không 。

經kinh 。 剎sát 那na 剎sát 那na 。 至chí )# 法pháp 滅diệt 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 。 謂vị 如như 初sơ 剎sát 那na 。 餘dư 諸chư 剎sát 那na 亦diệc 如như 是thị 。 法pháp 生sanh 法pháp 住trụ 法pháp 滅diệt 。 梵Phạm 音âm 剎sát 那na 。 此thử 云vân 極cực 促xúc 時thời 也dã 。 具cụ 足túc 應ưng 言ngôn 即tức 空không 。 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。

經kinh 。

何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 外ngoại 人nhân 徵trưng 詰cật 。 生sanh 滅diệt 相tương 違vi 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 不bất 應ưng 同đồng 時thời 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 即tức 生sanh 即tức 滅diệt 等đẳng 也dã 。 或hoặc 復phục 有hữu 無vô 相tướng 違vi 。 如như 何hà 說thuyết 言ngôn 即tức 有hữu 即tức 空không 。

經kinh 。 九cửu 十thập 剎sát 那na (# 至chí )# 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 四tứ 世Thế 尊Tôn 釋thích 通thông 。 以dĩ 九cửu 十thập 小tiểu 剎sát 那na 。 成thành 一nhất 大đại 念niệm 。 一nhất 大đại 念niệm 中trung 一nhất 小tiểu 剎sát 那na 。

復phục 有hữu 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。 是thị 故cố 前tiền 言ngôn 生sanh 時thời 即tức 有hữu 滅diệt 也dã 。 或hoặc 復phục 多đa 剎sát 那na 為vi 一nhất 念niệm 。 是thị 故cố 念niệm 時thời 假giả 有hữu 非phi 實thật 。 以dĩ 非phi 實thật 故cố 。 即tức 有hữu 即tức 空không 。 亦diệc 不bất 相tương 違vi 。 又hựu 大đại 念niệm 時thời 。 分phân 為vi 三tam 分phần 。 一nhất 分phần/phân 有hữu 三Tam 十Thập 三Tam 分phần/phân 。 即tức 成thành 九cửu 十thập 。 一nhất 大đại 念niệm 中trung 。 九cửu 十thập 剎sát 那na 。 一nhất 剎sát 那na 中trung 。 經kinh 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。 若nhược 生sanh 滅diệt 合hợp 論luận 。 即tức 有hữu 九cửu 百bách 生sanh 滅diệt 。 別biệt 論luận 即tức 有hữu 一nhất 千thiên 八bát 百bách (# 一nhất 云vân 九cửu 十thập 剎sát 那na 。 經kinh 八bát 萬vạn 一nhất 千thiên 生sanh 滅diệt 。 方phương 成thành 一nhất 念niệm 。 勘khám 莊trang 嚴nghiêm 論luận 及cập 大đại 婆bà 沙sa )# 。

經kinh 。 乃nãi 至chí 色sắc 一nhất 切thiết 。 法Pháp 亦diệc 如như 是thị 。

釋thích 曰viết 。 此thử 即tức 第đệ 二nhị 類loại 釋thích 四tứ 蘊uẩn 。 及cập 一nhất 切thiết 法pháp 。 謂vị 如như 前tiền 識thức 蘊uẩn 。 即tức 住trụ 即tức 滅diệt 。 即tức 有hữu 即tức 空không 。 乃nãi 至chí 受thọ 想tưởng 行hành 色sắc 五ngũ 蘊uẩn 以dĩ 外ngoại 。 從tùng 有hữu 後hậu 十thập 二nhị 緣duyên 等đẳng 諸chư 門môn 。 亦diệc 如như 是thị 。

經kinh 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 至chí 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 辨biện 能năng 觀quán 智trí 照chiếu 空không 乃nãi 有hữu 。 於ư 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 照chiếu 空không 及cập 有hữu 。 後hậu 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 辨biện 觀quán 得đắc 失thất 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 照chiếu 空không 。 後hậu 但đãn 法pháp 集tập 故cố 下hạ 。 明minh 其kỳ 證chứng 有hữu 。 是thị 故cố 本bổn 記ký 分phân 為vi 兩lưỡng 節tiết 。 初sơ 即tức 無vô 相tướng 。 後hậu 即tức 有hữu 相tương/tướng 。 言ngôn 無vô 相tướng 者giả 。 非phi 但đãn 無vô 所sở 照chiếu 。 亦diệc 無vô 能năng 照chiếu 。 照chiếu 無vô 所sở 照chiếu 。 是thị 了liễu 義nghĩa 說thuyết 。 故cố 大đại 只chỉ 經kinh 名danh 真chân 實thật 般Bát 若Nhã 。 言ngôn 有hữu 相tương/tướng 者giả 。 攝nhiếp 引dẫn 凡phàm 聖thánh 。 無vô 量lượng 教giáo 門môn 。 有hữu 十Thập 地Địa 可khả 修tu 。 佛Phật 果Quả 可khả 得đắc 。 無vô 照chiếu 說thuyết 照chiếu 。 是thị 不bất 了liễu 義nghĩa 。 故cố 大đại 品phẩm 經Kinh 云vân 名danh 相tướng 似tự 般Bát 若Nhã 。 就tựu 證chứng 空không 中trung 。 文văn 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 明minh 般Bát 若Nhã 證chứng 境cảnh 空không 相tướng 。 後hậu 因nhân 空không 下hạ 。 辨biện 一nhất 切thiết 法pháp 空không 之chi 分phần 齊tề 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 者giả 。 是thị 能năng 觀quán 智trí 。 有hữu 生sanh 等đẳng 故cố 。 亦diệc 名danh 為vi 空không 。 以dĩ 智trí 空không 故cố 。 能năng 證chứng 三tam 空không 。 一nhất 不bất 見kiến 緣duyên 者giả 。 不bất 見kiến 十thập 二nhị 緣duyên 。 二nhị 不bất 見kiến 諦Đế 者giả 。 不bất 見kiến 四Tứ 諦Đế 。 三tam 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 者giả 。 不bất 見kiến 六lục 大đại 法pháp 。 乃nãi 至chí 五ngũ 陰ấm 有hữu 法pháp 空không 。 此thử 即tức 從tùng 後hậu 向hướng 前tiền 釋thích 也dã 。 言ngôn 不bất 見kiến 者giả 。 離ly 分phân 別biệt 見kiến 。 故cố 言ngôn 不bất 見kiến 。 非phi 謂vị 不bất 證chứng 故cố 名danh 不bất 見kiến 。

經kinh 。 內nội 空không (# 至chí )# 空không 空không 故cố 空không 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 一nhất 切thiết 法pháp 空không 之chi 分phần 齊tề 。 有hữu 十thập 二nhị 種chủng 。 謂vị 內nội 空không 等đẳng 。 然nhiên 此thử 空không 相tướng 。 如như 智Trí 度Độ 論luận 五ngũ 十thập 一nhất 說thuyết 。 然nhiên 彼bỉ 論luận 本bổn 。 卷quyển 數số 多đa 少thiểu 。 諸chư 本bổn 不bất 定định 。 或hoặc 四tứ 十thập 六lục 。 故cố 彼bỉ 文văn 云vân 。 內nội 謂vị 內nội 法pháp 。 即tức 內nội 六lục 處xứ 。 此thử 中trung 眼nhãn 由do 眼nhãn 空không 。

何hà 以dĩ 故cố 。 非phi 常thường 非phi 壞hoại 。 本bổn 性tánh 爾nhĩ 故cố 。 耳nhĩ 等đẳng 亦diệc 然nhiên 。 外ngoại 謂vị 外ngoại 法pháp 。 即tức 外ngoại 六lục 處xứ 。 內nội 外ngoại 謂vị 內nội 外ngoại 法pháp 。 即tức 十thập 二nhị 處xứ 。 准chuẩn 上thượng 應ưng 知tri 。 有hữu 為vi 空không 。 謂vị 欲dục 等đẳng 三tam 界giới 。 無vô 為vi 空không 者giả 。 無vô 生sanh 無vô 住trụ 。 無vô 異dị 無vô 滅diệt 。 無vô 始thỉ 空không 者giả 。 謂vị 無vô 初sơ 中trung 後hậu 可khả 得đắc 。 及cập 無vô 往vãng 來lai 際tế 可khả 得đắc 。 言ngôn 性tánh 空không 者giả 。 彼bỉ 云vân 本bổn 性tánh 空không 。 謂vị 一nhất 切thiết 法pháp 本bổn 性tánh 。 若nhược 有hữu 為vi 法pháp 性tánh 。 若nhược 無vô 為vi 法Pháp 性tánh 。 皆giai 非phi 三tam 乘thừa 所sở 作tác 。 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 空không 者giả 。 彼bỉ 云vân 勝thắng 義nghĩa 空không 。 謂vị 涅Niết 槃Bàn 此thử 勝thắng 義nghĩa 。 由do 勝thắng 義nghĩa 空không 。 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 多Đa 者giả 。 如như 名danh 可khả 知tri 。 因nhân 空không 者giả 。 解giải 云vân 六Lục 度Độ 空không 。 佛Phật 果Quả 空không 者giả 。 解giải 云vân 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 空không 。 空không 空không 故cố 空không 者giả 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 一nhất 切thiết 法pháp 空không 。 此thử 空không 由do 空không 空không 。 又hựu 彼bỉ 論luận 云vân 。 問vấn 諸chư 空không 後hậu 皆giai 云vân 非phi 常thường 非phi 滅diệt 故cố 。 此thử 義nghĩa 云vân 何hà 。

答đáp 曰viết 。

若nhược 人nhân 不bất 知tri 此thử 空không 。 必tất 墮đọa 二nhị 邊biên 。 若nhược 常thường 若nhược 滅diệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 若nhược 諸chư 法pháp 實thật 有hữu 。 則tắc 無vô 滅diệt 義nghĩa 。 墮đọa 在tại 常thường 中trung 。 如như 人nhân 云vân 一nhất 舍xá 入nhập 一nhất 舍xá 。 眼nhãn 雖tuy 不bất 見kiến 。 不bất 名danh 為vi 無vô 。 諸chư 法pháp 亦diệc 爾nhĩ 。 從tùng 本bổn 來lai 世thế 入nhập 。 現hiện 現hiện 在tại 世thế 。 從tùng 現hiện 在tại 世thế 。 入nhập 過quá 去khứ 世thế 。 如như 是thị 則tắc 不bất 滅diệt 。 行hành 者giả 以dĩ 有hữu 為vi 患hoạn 。 用dụng 空không 破phá 有hữu 。 心tâm 復phục 貴quý 空không 著trước 於ư 空không 者giả 。 則tắc 墮đọa 斷đoạn 滅diệt 。 以dĩ 是thị 故cố 。 行hành 是thị 空không 以dĩ 破phá 有hữu 。 亦diệc 不bất 著trước 空không 。 離ly 是thị 二nhị 邊biên 。 以dĩ 中trung 道Đạo 行hạnh 。 行hành 是thị 十thập 八bát 空không 。 以dĩ 大đại 悲bi 心tâm 。 為vì 度độ 眾chúng 生sanh 。 是thị 故cố 十thập 八bát 空không 後hậu 皆giai 云vân 非phi 常thường 非phi 非phi 滅diệt 。 是thị 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 若nhược 異dị 此thử 者giả 。 則tắc 是thị 戲hí 論luận 狂cuồng 人nhân 。 於ư 佛Phật 法Pháp 中trung 。 空không 無vô 所sở 得đắc 。 如như 人nhân 於ư 珍trân 寶bảo 聚tụ 中trung 。 取thủ 水thủy 精tinh 珠châu 。 眼nhãn 見kiến 雖tuy 好hảo/hiếu 。 價giá 無vô 所sở 直trực 。 廣quảng 如như 彼bỉ 說thuyết 。 諸chư 論luận 同đồng 異dị 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 但đãn 法pháp 集tập 故cố (# 至chí )# 名danh 集tập 故cố 有hữu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 辨biện 其kỳ 照chiếu 。 有hữu 八bát 有hữu 不bất 同đồng 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 約ước 三tam 假giả 。 言ngôn 法pháp 集tập 故cố 有hữu 者giả 。 是thị 真chân 實thật 性tánh 。 受thọ 集tập 故cố 有hữu 者giả 。 是thị 依y 他tha 性tánh 。 名danh 集tập 故cố 有hữu 者giả 。 是thị 分phân 別biệt 性tánh 。 次thứ 辨biện 因nhân 果quả 有hữu 。 言ngôn 因nhân 集tập 故cố 有hữu 者giả 。 分phân 別biệt 真chân 實thật 二nhị 種chủng 境cảnh 界giới 。 能năng 生sanh 心tâm 故cố 。 名danh 之chi 為vi 因nhân 。 言ngôn 果quả 集tập 故cố 有hữu 者giả 。 是thị 依y 他tha 性tánh 。 從tùng 境cảnh 生sanh 故cố 。 因nhân 之chi 為vi 果quả 。 後hậu 明minh 階giai 位vị 。 言ngôn 十thập 行hành 故cố 有hữu 者giả 。 此thử 即tức 道đạo 中trung 。 始thỉ 從tùng 十thập 信tín 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 是thị 依y 他tha 起khởi 。 言ngôn 佛Phật 果Quả 故cố 有hữu 者giả 。 此thử 即tức 道đạo 後hậu 。 是thị 真chân 實thật 性tánh 。 言ngôn 乃nãi 至chí 六lục 道đạo 。 一nhất 切thiết 有hữu 者giả 。 此thử 即tức 道đạo 前tiền 。 分phân 別biệt 依y 他tha 二nhị 種chủng 性tánh 也dã 。 今kim 解giải 八bát 有hữu 。 大đại 分phân 為vi 三tam 。 一nhất 三tam 假giả 門môn 。 二nhị 四Tứ 諦Đế 門môn 。 三tam 界giới 趣thú 生sanh 等đẳng 門môn 。 言ngôn 三tam 假giả 者giả 。 如như 上thượng 序tự 品phẩm 引dẫn 大đại 品phẩm 說thuyết 。

經kinh 。 因nhân 集tập 故cố 有hữu (# 至chí 佛Phật 果Quả 故cố 有hữu 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 即tức 四Tứ 諦Đế 門môn 。 因nhân 集tập 故cố 有hữu 。 即tức 此thử 集Tập 諦Đế 。 是thị 生sanh 死tử 因nhân 。 果quả 集tập 故cố 有hữu 。 即tức 是thị 苦Khổ 諦Đế 。 是thị 生sanh 死tử 果quả 。 十thập 行hành 故cố 有hữu 。 即tức 是thị 道Đạo 諦Đế 。 是thị 涅Niết 槃Bàn 因nhân 。 謂vị 從tùng 十thập 信tín 。 乃nãi 至chí 十Thập 地Địa 。 五ngũ 種chủng 十thập 行hành 。 皆giai 名danh 道Đạo 諦Đế 。 不bất 同đồng 薩tát 婆bà 多đa 宗tông 。 苦khổ 忍nhẫn 已dĩ 上thượng 。 方phương 名danh 道Đạo 諦Đế 。 資tư 糧lương 加gia 行hành 。 道Đạo 諦Đế 攝nhiếp 故cố 。 佛Phật 果Quả 故cố 有hữu 者giả 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 菩Bồ 提Đề 是thị 道Đạo 諦Đế 一nhất 分phần/phân 。 涅Niết 槃Bàn 正chánh 是thị 滅Diệt 諦Đế 所sở 攝nhiếp 。

經kinh 。 乃nãi 至chí 六lục 道đạo 一nhất 切thiết 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 界giới 趣thú 生sanh 等đẳng 事sự 差sai 別biệt 有hữu 。 乃nãi 至chí 言ngôn 含hàm 三tam 界giới 四tứ 生sanh 等đẳng 有hữu 。 是thị 故cố 結kết 云vân 一nhất 切thiết 有hữu 也dã 。

經kinh 。 善thiện 男nam 子tử (# 至chí )# 不phủ 。 異dị 於ư 世thế 間gian 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 辨biện 觀quán 得đắc 失thất 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 即tức 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 辨biện 得đắc 失thất 。 後hậu 示thị 說thuyết 處xứ 。 得đắc 失thất 中trung 。 從tùng 凡phàm 至chí 佛Phật 。 凡phàm 有hữu 七thất 見kiến 。 初sơ 一nhất 辨biện 失thất 。 後hậu 六lục 顯hiển 得đắc 。 一nhất 虛hư 妄vọng 見kiến 。 謂vị 十thập 住trụ 前tiền 。 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 。 執chấp 有hữu 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 法pháp 我ngã 見kiến 。 眾chúng 生sanh 等đẳng 者giả 人nhân 我ngã 見kiến 。 是thị 故cố 不bất 異dị 世thế 間gian 也dã 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 二nhị 真chân 實thật 見kiến 。 謂vị 十thập 信tín 信tín 真chân 。 十thập 解giải 解giải 真chân 。 十thập 行hành 並tịnh 成thành 就tựu 不bất 移di 動động 。 以dĩ 不bất 動động 故cố 不bất 到đáo 。 不bất 到đáo 故cố 不bất 滅diệt 。 不bất 滅diệt 故cố 無vô 相tướng 。 無vô 相tướng 故cố 亦diệc 無vô 無vô 相tướng 。 是thị 故cố 一nhất 切thiết 法pháp 如như 也dã 。 三tam 最tối 勝thắng 見kiến 。 謂vị 十thập 迴hồi 向hướng 。 明minh 即tức 體thể 無vô 相tướng 。 三Tam 寶Bảo 一nhất 體thể 也dã 。 故cố 涅Niết 槃Bàn 云vân 。 三Tam 寶Bảo 一nhất 體thể 。 又hựu 此thử 菩Bồ 薩Tát 。 引dẫn 二Nhị 乘Thừa 入nhập 迴hồi 向hướng 位vị 也dã 。 四tứ 入nhập 位vị 見kiến 。 初Sơ 地Địa 至chí 七Thất 地Địa 。 皆giai 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 正chánh 位vị 。 一nhất 念niệm 具cụ 足túc 八bát 萬vạn 。 四tứ 千thiên 法Pháp 門môn 。 五ngũ 成thành 就tựu 他tha 見kiến 。 八bát 地địa 證chứng 見kiến 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 見kiến 始thỉ 圓viên 足túc 。 但đãn 化hóa 他tha 未vị 足túc 。 欲dục 成thành 就tựu 他tha 故cố 。 成thành 就tựu 他tha 見kiến 。 所sở 言ngôn 能năng 運vận 載tái 。 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 下hạ 以dĩ 如như 理lý 為vi 能năng 運vận 載tái 。 運vận 是thị 遷thiên 動động 義nghĩa 。 載tái 是thị 成thành 持trì 義nghĩa 。 行hành 由do 如như 理lý 。 成thành 持trì 運vận 動động 。 故cố 從tùng 生sanh 死tử 出xuất 到đáo 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 以dĩ 無vô 到đáo 無vô 出xuất 故cố 。 具cụ 說thuyết 如như 彼bỉ 。 六lục 次thứ 第đệ 見kiến 。 是thị 無vô 間gian 道đạo 。 為vi 解giải 脫thoát 道đạo 作tác 次thứ 第đệ 緣duyên 。 故cố 言ngôn 即tức 滅diệt 。 為vi 金kim 剛cang 便tiện 有hữu 堅kiên 利lợi 之chi 用dụng 。 故cố 言ngôn 金kim 剛cang 。 亦diệc 名danh 定định 者giả 。 以dĩ 無vô 間gian 道đạo 。 窂lao 發phát 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 定định 發phát 慧tuệ 。 七thất 解giải 脫thoát 見kiến 。 佛Phật 以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。 見kiến 一nhất 切thiết 法pháp 。 於ư 一nhất 行hành 中trung 。 行hành 一nhất 切thiết 行hành 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 行hành 。 自tự 下hạ 示thị 其kỳ 說thuyết 處xứ 。 總tổng 結kết 七thất 見kiến 。 如như 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã 中trung 說thuyết 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 辨biện 觀quán 得đắc 失thất 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 妄vọng 見kiến 。 名danh 之chi 為vi 失thất 。 後hậu 明minh 正chánh 觀quán 。 即tức 名danh 為vi 得đắc 也dã 。 釋thích 其kỳ 妄vọng 見kiến 。 義nghĩa 同đồng 本bổn 記ký 。

經kinh 。 於ư 諸chư 法pháp 而nhi 不bất 動động (# 至chí )# 亦diệc 如như 也dã 。

釋thích 曰viết 。 自tự 下hạ 第đệ 二nhị 明minh 正chánh 觀quán 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 方phương 便tiện 正chánh 觀quán 。 後hậu 明minh 入nhập 位vị 正chánh 觀quán 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 十thập 信tín 已dĩ 上thượng 。 乃nãi 至chí 十thập 迴hồi 向hướng 。 皆giai 作tác 此thử 觀quán 。 所sở 觀quán 空không 理lý 。 於ư 諸chư 法pháp 中trung 。 平bình 等đẳng 一nhất 味vị 。 無vô 動động 轉chuyển 相tương/tướng 。 無vô 動động 轉chuyển 故cố 不bất 到đáo 。 到đáo 是thị 生sanh 義nghĩa 。 以dĩ 無vô 動động 故cố 無vô 生sanh 。 無vô 生sanh 故cố 亦diệc 無vô 滅diệt 相tướng 。 無vô 生sanh 無vô 滅diệt 故cố 。 亦diệc 無vô 有hữu 相tướng 。 以dĩ 相tương/tướng 無vô 故cố 。 對đối 何hà 說thuyết 無vô 相tướng 。 故cố 言ngôn 無vô 無vô 相tướng 。 以dĩ 此thử 義nghĩa 故cố 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 如như 也dã 。 若nhược 依y 前tiền 解giải 。 而nhi 不bất 動động 等đẳng 。 屬thuộc 能năng 觀quán 心tâm 。 即tức 與dữ 此thử 文văn 諸chư 法pháp 皆giai 如như 。 義nghĩa 便tiện 不bất 順thuận 。

經kinh 。 是thị 即tức 初Sơ 地Địa 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 入nhập 位vị 正chánh 觀quán 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 正chánh 觀quán 。 後hậu 示thị 說thuyết 處xứ 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 就tựu 位vị 讚tán 德đức 。 次thứ 標tiêu 名danh 讚tán 德đức 。 後hậu 據cứ 用dụng 讚tán 德đức 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 釋thích 位vị 如như 上thượng 。 意ý 同đồng 本bổn 記ký 。 言ngôn 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 者giả 。 依y 俱câu 舍xá 論luận 。 三tam 師sư 說thuyết 。 故cố 彼bỉ 頌tụng 曰viết 。 有hữu 言ngôn 諸chư 法pháp 蘊uẩn 。 量lượng 如như 彼bỉ 論luận 說thuyết 。 或hoặc 隨tùy 蘊uẩn 等đẳng 言ngôn 。 如như 實thật 行hạnh 對đối 治trị 。 論luận 曰viết 。 有hữu 諸chư 師sư 言ngôn 。 八bát 萬vạn 法pháp 蘊uẩn 。 一nhất 一nhất 量lượng 等đẳng 。 法pháp 蘊uẩn 足túc 論luận 。 謂vị 彼bỉ 一nhất 一nhất 有hữu 六lục 千thiên 頌tụng 。 如như 對đối 法pháp 中trung 法pháp 蘊uẩn 足túc 說thuyết 。 或hoặc 說thuyết 法Pháp 蘊uẩn 隨tùy 蘊uẩn 等đẳng 言ngôn 。 一nhất 一nhất 差sai 別biệt 。 數số 有hữu 八bát 萬vạn 。 謂vị 蘊uẩn 處xứ 界giới 。 等đẳng 一nhất 一nhất 教giáo 門môn 。 名danh 一nhất 法pháp 蘊uẩn 。 如như 實thật 說thuyết 者giả 。 所sở 化hóa 有hữu 情tình 貪tham 嗔sân 等đẳng 。 八bát 萬vạn 行hạnh 別biệt 。 為vi 對đối 治trị 彼bỉ 八bát 萬vạn 行hạnh 故cố 。 世Thế 尊Tôn 宣tuyên 說thuyết 八bát 萬vạn 法pháp 蘊uẩn 。 若nhược 依y 正chánh 理lý 。 有hữu 三tam 師sư 說thuyết 。 前tiền 二nhị 師sư 義nghĩa 。 同đồng 於ư 俱câu 舍xá 。 彼bỉ 破phá 俱câu 舍xá 第đệ 三tam 正chánh 義nghĩa 。 故cố 彼bỉ 論luận 云vân 。 此thử 即tức 順thuận 成thành 隨tùy 蘊uẩn 等đẳng 言ngôn 。 無vô 蘊uẩn 等đẳng 言ngôn 。 不bất 為vi 對đối 治trị 有hữu 情tình 病bệnh 行hành 。 唐đường 捐quyên 而nhi 說thuyết 。 大đại 毘tỳ 婆bà 沙sa 。 有hữu 六lục 師sư 說thuyết 。 廣quảng 如như 深thâm 密mật 記ký 。 若nhược 依y 賢Hiền 劫Kiếp 經kinh 。 始thỉ 從tùng 光quang 曜diệu 度độ 。 終chung 至chí 分phân 布bố 舍xá 利lợi 度độ 。 合hợp 有hữu 三tam 百bách 五ngũ 十thập 功công 德đức 門môn 。 一nhất 一nhất 各các 修tu 六Lục 度Độ 。 即tức 二nhị 千thiên 一nhất 百bách 。 後hậu 將tương 二nhị 千thiên 一nhất 百bách 。 對đối 彼bỉ 十thập 法pháp 。 四tứ 大đại 六lục 衰suy 。 十thập 十thập 一nhất 一nhất 皆giai 說thuyết 。 二nhị 千thiên 一nhất 百bách 。 即tức 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 又hựu 將tương 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 對đối 四tứ 眾chúng 生sanh 。 一nhất 多đa 貪tham 。 二nhị 多đa 嗔sân 。 三tam 多đa 癡si 。 四tứ 三tam 毒độc 等đẳng 分phân 。 此thử 四tứ 各các 有hữu 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 四tứ 箇cá 二nhị 萬vạn 一nhất 千thiên 。 即tức 有hữu 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。

經kinh 。 即tức 載tái 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。 或hoặc 有hữu 本bổn 云vân 即tức 能năng 運vận 。 名danh 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 就tựu 名danh 讚tán 德đức 。 梵Phạm 音âm 摩ma 訶ha 衍diễn 。 此thử 云vân 大Đại 乘Thừa 行hành 。 此thử 即tức 通thông 前tiền 十Thập 地Địa 。 義nghĩa 亦diệc 無vô 失thất 。

經kinh 。 即tức 滅diệt 為vi 金kim 剛cang 亦diệc 名danh 定định 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 約ước 用dụng 讚tán 德đức 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 讚tán 等đẳng 覺giác 。 後hậu 讚tán 妙diệu 覺giác 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 第đệ 十Thập 地Địa 末mạt 後hậu 一nhất 念niệm 。 能năng 破phá 二nhị 障chướng 。 如như 金kim 剛cang 破phá 物vật 。

經kinh 。 亦diệc 名danh 一nhất 切thiết 。 行hành (# 至chí 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 說thuyết 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 別biệt 讚tán 妙diệu 覺giác 。 於ư 一nhất 切thiết 行hành 中trung 。 具cụ 一nhất 切thiết 行hành 。 故cố 名danh 一nhất 切thiết 行hành 。 即tức 解giải 脫thoát 道đạo 也dã 。 此thử 解giải 脫thoát 道đạo 。 如như 光quang 讚tán 般Bát 若Nhã 。 波Ba 羅La 蜜Mật 中trung 說thuyết 者giả 。 示thị 說thuyết 處xứ 也dã 。 此thử 即tức 示thị 彼bỉ 第đệ 八bát 卷quyển (# 勘khám 大đại 般Bát 若Nhã 。

經kinh 。 大đại 王vương 是thị (# 至chí )# 說thuyết 名danh 味vị 句cú 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 讚tán 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 讚tán 教giáo 殊thù 勝thắng 。 後hậu 大đại 王vương 若nhược 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 依y 教giáo 發phát 觀quán 。 就tựu 初sơ 文văn 中trung 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 有hữu 四tứ 無vô 上thượng 。 一nhất 說thuyết 者giả 無vô 上thượng 。 二nhị 信tín 無vô 上thượng 。 三tam 所sở 說thuyết 無vô 上thượng 。 四Tứ 智Trí 慧tuệ 無vô 上thượng 。 此thử 即tức 大đại 覺giác 所sở 說thuyết 。 故cố 應ưng 信tín 受thọ 。 又hựu 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 符phù 正chánh 理lý 故cố 。 得đắc 勝thắng 慧tuệ 故cố 。 今kim 解giải 不bất 爾nhĩ 。 即tức 分phân 為vi 三tam 。 初sơ 三tam 同đồng 前tiền 。 第đệ 四tứ 無vô 上thượng 。 屬thuộc 所sở 說thuyết 故cố 。 此thử 即tức 第đệ 一nhất 說thuyết 者giả 無vô 上thượng 。 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 所sở 說thuyết 同đồng 故cố 。 此thử 名danh 味vị 句cú 差sai 別biệt 相tương/tướng 者giả 。 依y 大Đại 乘Thừa 宗tông 。 聲thanh 上thượng 假giả 立lập 名danh 味vị 句cú 身thân 。 是thị 不bất 相tương 應ứng 行hành 蘊uẩn 所sở 攝nhiếp 。 名danh 詮thuyên 自tự 性tánh 。 句cú 詮thuyên 差sai 別biệt 。 為vi 二nhị 所sở 依y 。 即tức 說thuyết 為vi 文văn 。 具cụ 如như 別biệt 章chương 。

經kinh 。 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa (# 至chí )# 何hà 況huống 解giải 一nhất 句cú 者giả 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 信tín 受thọ 無vô 上thượng 。 此thử 即tức 挍giảo 量lượng 歎thán 勝thắng 。 言ngôn 於ư 恆Hằng 河Hà 沙sa 三Tam 千Thiên 大Đại 千Thiên 國quốc 中trung 者giả 。 盛thịnh 寶bảo 之chi 處xứ 。 一nhất 妙Diệu 高Cao 山Sơn 等đẳng 。 數số 滿mãn 至chí 千thiên 。 名danh 為vi 小tiểu 千thiên 。 即tức 此thử 小tiểu 千thiên 。 數số 滿mãn 至chí 千thiên 。 名danh 為vi 中trung 千thiên 。 即tức 此thử 中trung 千thiên 。 數số 滿mãn 至chí 千thiên 。 名danh 為vi 大Đại 千Thiên 。 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 二nhị 過quá 復phục 三tam 。 故cố 言ngôn 三tam 千thiên 。 三tam 千thiên 重trọng/trùng 數số 。 故cố 名danh 大Đại 千Thiên 。 若nhược 廣quảng 分phân 別biệt 。 如như 深thâm 密mật 記ký 。 謂vị 前tiền 七thất 寶bảo 施thí 等đẳng 。 令linh 得đắc 信tín 行hành 等đẳng 七thất 賢hiền 。 預dự 流lưu 等đẳng 四Tứ 果Quả 。 不bất 說thuyết 空không 故cố 。 所sở 以dĩ 福phước 少thiểu 。 此thử 經Kinh 說thuyết 空không 。 令linh 諸chư 眾chúng 生sanh 。 得đắc 大đại 菩Bồ 提Đề 。 故cố 知tri 勝thắng 也dã 。

經kinh 。 句cú 非phi 句cú 非phi 非phi 句cú 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 所sở 說thuyết 無vô 上thượng 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 一nhất 明minh 文văn 空không 。 二nhị 明minh 文văn 義nghĩa 俱câu 空không 。 三Tam 明Minh 人nhân 法pháp 俱câu 空không 。 此thử 即tức 文văn 空không 。 有hữu 二nhị 。 一nhất 句cú 非phi 句cú 。 是thị 句cú 性tánh 空không 。 一nhất 切thiết 名danh 句cú 之chi 體thể 。 本bổn 來lai 無vô 自tự 性tánh 也dã 。 二nhị 非phi 非phi 句cú 者giả 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 修tu 得đắc 遣khiển 有hữu 無vô 。 空không 非phi 句cú 是thị 性tánh 得đắc 。 非phi 非phi 句cú 是thị 脩tu 德đức 。 遣khiển 性tánh 也dã 。

經kinh 。 般Bát 若Nhã 非phi 句cú 句cú 非phi 般Bát 若Nhã 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 文văn 義nghĩa 俱câu 空không 。 般Bát 若Nhã 非phi 句cú 。 是thị 義nghĩa 空không 句cú 。 非phi 般Bát 若Nhã 是thị 文văn 空không 。 文văn 中trung 求cầu 般Bát 若Nhã 不bất 可khả 得đắc 。 般Bát 若Nhã 中trung 求cầu 文văn 不bất 可khả 得đắc 。 是thị 互hỗ 無vô 空không 。 離ly 文văn 無vô 義nghĩa 。 離ly 義nghĩa 無vô 文văn 。 乃nãi 成thành 平bình 等đẳng 。 無vô 義nghĩa 意ý 明minh 平bình 等đẳng 。 略lược 說thuyết 互hỗ 無vô 。

經kinh 。 般Bát 若Nhã 亦diệc 無vô 菩Bồ 薩Tát 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 人nhân 法pháp 俱câu 空không 。 此thử 即tức 法pháp 空không 。 應ưng 說thuyết 人nhân 空không 。 准chuẩn 可khả 知tri 故cố 。 略lược 而nhi 不bất 說thuyết 。 就tựu 法pháp 空không 中trung 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 約ước 因nhân 位vị 。 以dĩ 辨biện 法pháp 空không 。 後hậu 依y 果quả 位vị 。 以dĩ 釋thích 法pháp 空không 。 前tiền 中trung 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 次thứ 徵trưng 。 後hậu 釋thích 。 此thử 即tức 標tiêu 也dã 。 謂vị 般Bát 若Nhã 是thị 法pháp 。 菩Bồ 薩Tát 是thị 人nhân 。 人nhân 中trung 求cầu 法pháp 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 法pháp 空không 。

經kinh 。

何hà 以dĩ 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 徵trưng 也dã 。

經kinh 。 十Thập 地Địa 至chí )# 三tam 十thập 生sanh 空không 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 釋thích 法pháp 空không 也dã 。 謂vị 於ư 十Thập 地Địa 。 皆giai 有hữu 始thỉ 生sanh 住trụ 生sanh 終chung 。 生sanh 不bất 可khả 得đắc 。 地địa 地địa 有hữu 三tam 。 故cố 成thành 三tam 十thập 。

亦diệc 非phi 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 至chí )# 空không 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 果quả 釋thích 空không 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 者giả 。 此thử 是thị 梵Phạm 言ngôn 。 翻phiên 云vân 一nhất 切thiết 皆giai 。 謂vị 般Bát 若Nhã 非phi 但đãn 非phi 菩Bồ 薩Tát 。 亦diệc 非phi 薩Tát 婆Bà 若Nhã 體thể 非phi 但đãn 體thể 空không 。 大Đại 乘Thừa 行hành 用dụng 亦diệc 空không 故cố 。

經kinh 。 大đại 王vương (# 至chí )# 凡phàm 夫phu 人nhân 也dã 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 依y 教giáo 發phát 觀quán 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 倒đảo 想tưởng 觀quán 。 後hậu 見kiến 三tam 界giới 下hạ 。 明minh 正chánh 觀quán 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 謂vị 若nhược 菩Bồ 薩Tát 見kiến 境cảnh 者giả 。 見kiến 實thật 相tướng 。 見kiến 智trí 者giả 。 見kiến 觀quán 照chiếu 。 見kiến 說thuyết 者giả 。 見kiến 文văn 字tự 般Bát 若Nhã 。 見kiến 受thọ 者giả 。 於ư 諸chư 境cảnh 中trung 。 有hữu 執chấp 著trước 故cố 。 即tức 非phi 聖thánh 見kiến 。 此thử 即tức 倒đảo 想tưởng 見kiến 法pháp 。 凡phàm 夫phu 人nhân 也dã 。

經kinh 。 見kiến 三tam 界giới (# 至chí )# 果quả 報báo 之chi 名danh 也dã 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 正chánh 觀quán 也dã 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 染nhiễm 淨tịnh 因nhân 果quả 。 以dĩ 明minh 空không 相tướng 。 二nhị 善thiện 男nam 子tử 下hạ 。 約ước 無vô 聽thính 說thuyết 。 以dĩ 辨biện 空không 相tướng 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 生sanh 死tử 空không 。 後hậu 薩Tát 婆Bà 若Nhã 下hạ 。 明minh 佛Phật 果Quả 空không 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 分phân 段đoạn 變biến 易dị 二nhị 生sanh 死tử 空không 。 後hậu 金Kim 剛Cang 菩Bồ 薩Tát 下hạ 。 釋thích 空không 所sở 由do 。 前tiền 中trung 有hữu 二nhị 。 初sơ 明minh 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 後hậu 顯hiển 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 初sơ 後hậu 有hữu 三tam 初sơ 明minh 果quả 名danh 。 而nhi 無vô 實thật 體thể 。

經kinh 。 六lục 識thức 至chí 無vô 色sắc 界giới 藏tạng 空không 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 業nghiệp 空không 。 謂vị 欲dục 界giới 中trung 。 具cụ 起khởi 六lục 識thức 。 起khởi 無vô 量lượng 欲dục 。 發phát 業nghiệp 受thọ 生sanh 。 此thử 中trung 文văn 意ý 。 即tức 說thuyết 彼bỉ 業nghiệp 。 名danh 之chi 為vi 藏tạng 。 攝nhiếp 藏tạng 果quả 故cố 。 或hoặc 即tức 彼bỉ 業nghiệp 以dĩ 為vi 業nghiệp 果quả 。 由do 諸chư 煩phiền 惱não 所sở 發phát 故cố 。

經kinh 。 三tam 界giới 空không (# 至chí )# 無vô 明minh 藏tạng 亦diệc 空không 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 三tam 煩phiền 惱não 空không 。 此thử 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 一nhất 依y 本bổn 記ký 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 三tam 界giới 空không 者giả 。 三tam 界giới 中trung 皮bì 煩phiền 惱não 。 謂vị 迷mê 事sự 貪tham 等đẳng 。 次thứ 三tam 界giới 根căn 本bổn 亦diệc 空không 者giả 。 三tam 界giới 中trung 肉nhục 煩phiền 惱não 。 謂vị 迷mê 理lý 見kiến 等đẳng 諸chư 空không 。 與dữ 皮bì 為vi 本bổn 。 後hậu 三tam 界giới 本bổn 無vô 。 明minh 藏tạng 亦diệc 空không 者giả 。 三tam 界giới 中trung 心tâm 煩phiền 惱não 。 謂vị 所sở 知tri 障chướng 所sở 有hữu 諸chư 空không 。 就tựu 勝thắng 說thuyết 故cố 。 但đãn 言ngôn 無vô 明minh 。 通thông 為vi 皮bì 肉nhục 為vi 根căn 本bổn 故cố 。 三tam 界giới 根căn 本bổn 亦diệc 空không 六lục 字tự 。 言ngôn 通thông 肉nhục 心tâm 二nhị 種chủng 煩phiền 惱não 。 一nhất 云vân 。 三tam 界giới 空không 者giả 。 結kết 上thượng 業nghiệp 果quả 二nhị 段đoạn 文văn 也dã 。 三tam 界giới 根căn 本bổn 無vô 明minh 藏tạng 亦diệc 空không 者giả 。 謂vị 三tam 界giới 中trung 。 見kiến 修tu 煩phiền 惱não 。 就tựu 根căn 本bổn 說thuyết 。 但đãn 舉cử 無vô 明minh 。

經kinh 。 三tam 地địa 九cửu 生sanh 滅diệt (# 至chí )# 果quả 報báo 果quả 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 變biến 易dị 生sanh 死tử 空không 。 然nhiên 釋thích 此thử 文văn 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 釋thích 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 即tức 是thị 四tứ 種chủng 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 無vô 明minh 習tập 為vi 緣duyên 。 得đắc 此thử 果quả 。 文văn 言ngôn 三tam 地địa 者giả 。 一nhất 見kiến 地địa 。 從tùng 十thập 迴hồi 至chí 三tam 地địa 。 除trừ 伴bạn 者giả 。 出xuất 觀quán 見kiến 有hữu 之chi 執chấp 強cường/cưỡng 。 故cố 言ngôn 伴bạn 。 助trợ 道Đạo 法Pháp 亦diệc 呼hô 為vi 伴bạn 也dã 。 二nhị 修tu 地địa 。 從tùng 四tứ 地địa 至chí 七thất 地địa 。 除trừ 羸luy 弱nhược 者giả 。 出xuất 觀quán 見kiến 有hữu 執chấp 不bất 微vi 弱nhược 也dã 。 三tam 究cứu 竟cánh 地địa 。 八Bát 地Địa 至chí 十Thập 地Địa 。 除trừ 微vi 細tế 者giả 。 但đãn 見kiến 有hữu 之chi 執chấp 不bất 現hiện 前tiền 。 稱xưng 之chi 微vi 細tế 也dã 。 九cửu 生sanh 者giả 。 合hợp 十Thập 地Địa 為vi 三tam 地địa 。 一nhất 地địa 始thỉ 住trụ 終chung 三tam 生sanh 。 此thử 三tam 地địa 為vi 九cửu 生sanh 也dã 。 此thử 通thông 結kết 上thượng 下hạ 十Thập 地Địa 滅diệt 前tiền 三tam 界giới 無vô 明minh 習tập 之chi 果quả 報báo 皆giai 空không 者giả 。 明minh 十Thập 地Địa 所sở 滅diệt 。 滅diệt 無vô 所sở 滅diệt 也dã 。 無vô 明minh 或hoặc 名danh 三tam 界giới 習tập 。 故cố 言ngôn 三tam 界giới 無vô 明minh 習tập 。 習tập 之chi 果quả 報báo 。 即tức 十Thập 地Địa 變biến 易dị 生sanh 。 智trí 勝thắng 色sắc 妙diệu 。 故cố 言ngôn 變biến 易dị 生sanh 。 今kim 依y 慈từ 恩ân 三tam 藏tạng 。 釋thích 此thử 文văn 意ý 。 自tự 有hữu 兩lưỡng 說thuyết 。 初sơ 三tam 地địa 九cửu 生sanh 滅diệt 者giả 。 攝nhiếp 地địa 分phân 齊tề 。 謂vị 八bát 九cửu 十thập 三tam 地địa 中trung 。 皆giai 有hữu 始thỉ 住trụ 終chung 三tam 生sanh 滅diệt 。 可khả 得đắc 名danh 九cửu 生sanh 滅diệt 。

所sở 以dĩ 者giả 何hà 。 前tiền 七thất 地địa 中trung 。 自tự 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 一nhất 受thọ 分phân 段đoạn 生sanh 。 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 七Thất 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 受thọ 虫trùng 身thân 肉nhục 身thân 。 一nhất 類loại 菩Bồ 薩Tát 。 初Sơ 地Địa 以dĩ 上thượng 受thọ 變biến 易dị 生sanh 。 是thị 故cố 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 未vị 捨xả 肉nhục 身thân 。 入nhập 於ư 初Sơ 地Địa 。 八bát 地địa 以dĩ 上thượng 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 不bất 現hiện 前tiền 故cố 。 唯duy 受thọ 變biến 易dị 。 故cố 云vân 三tam 地địa 九cửu 生sanh 滅diệt 。 後hậu 三tam 界giới 中trung 。 餘dư 無vô 明minh 習tập 果quả 空không 者giả 。 對đối 緣duyên 辨biện 果quả 。 謂vị 如như 勝thắng 鬘man 說thuyết 。 無vô 明minh 住trụ 地địa 為vi 緣duyên 。 得đắc 三tam 種chủng 意ý 生sanh 身thân 。 故cố 言ngôn 餘dư 無vô 明minh 習tập 果quả 報báo 空không 也dã 。 若nhược 具cụ 分phân 別biệt 廣quảng 如như 別biệt 章chương 。 故cố 知tri 本bổn 記ký 所sở 說thuyết 三tam 地địa 九cửu 生sanh 滅diệt 者giả 。 不bất 攝nhiếp 十Thập 地Địa 。 以dĩ 為vi 三tam 地địa 及cập 九cửu 生sanh 滅diệt 。 又hựu 彼bỉ 所sở 說thuyết 。 從tùng 十thập 迴hồi 向hướng 至chí 三tam 地địa 。 除trừ 伴bạn 煩phiền 惱não 等đẳng 者giả 。 便tiện 違vi 解giải 深thâm 密mật 經kinh 。 彼bỉ 云vân 隨tùy 眠miên 。 略lược 有hữu 三tam 種chủng 。 一nhất 者giả 害hại 伴bạn 。 謂vị 於ư 前tiền 五Ngũ 地Địa 。 不bất 俱câu 生sanh 現hiện 行hành 煩phiền 惱não 。 是thị 俱câu 生sanh 煩phiền 惱não 。 現hiện 行hành 助trợ 伴bạn 。 彼bỉ 於ư 爾nhĩ 時thời 。 永vĩnh 無vô 後hậu 有hữu 。 是thị 故cố 說thuyết 名danh 。 害hại 伴bạn 隨tùy 眠miên 。 二nhị 者giả 羸luy 劣liệt 隨tùy 眠miên 。 謂vị 於ư 第đệ 六lục 。 第đệ 七Thất 地Địa 中trung 。 微vi 細tế 現hiện 行hành 。 若nhược 修tu 所sở 伏phục 。 不bất 現hiện 行hành 故cố 。 三tam 者giả 微vi 細tế 隨tùy 眠miên 。 謂vị 於ư 第đệ 八Bát 地Địa 以dĩ 上thượng 。 從tùng 此thử 已dĩ 去khứ 。 一nhất 切thiết 煩phiền 惱não 。 不bất 復phục 現hiện 行hành 。 唯duy 有hữu 所sở 依y 所sở 知tri 障chướng 。 為vi 依y 為vi 依y 止chỉ 故cố 。

經kinh 。 金Kim 剛Cang 菩Bồ 薩Tát 。 至chí )# 因nhân 空không 故cố 空không 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 釋thích 空không 所sở 由do 。 此thử 明minh 金Kim 剛Cang 菩Bồ 薩Tát 。 得đắc 理lý 盡tận 三tam 昧muội 故cố 。 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 惑hoặc 業nghiệp 皆giai 空không 。 所sở 言ngôn 惑hoặc 者giả 。 謂vị 發phát 業nghiệp 煩phiền 惱não 果quả 者giả 。 即tức 是thị 惑hoặc 所sở 發phát 業nghiệp 。 如như 是thị 惑hoặc 業nghiệp 。 皆giai 有hữu 生sanh 滅diệt 。 總tổng 說thuyết 為vi 空không 。 有hữu 果quả 空không 者giả 。 惑hoặc 業nghiệp 所sở 生sanh 三tam 者giả 變biến 易dị 果quả 空không 。 因nhân 空không 故cố 空không 者giả 。 重trọng/trùng 釋thích 果quả 空không 所sở 以dĩ 。 由do 惑hoặc 業nghiệp 因nhân 空không 故cố 。 果quả 亦diệc 空không 也dã 。

經kinh 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 。 至chí )# 或hoặc 前tiền 已dĩ 空không 故cố 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 明minh 佛Phật 果Quả 空không 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 智trí 斷đoạn 空không 。 後hậu 三tam 無vô 為vi 空không 。 此thử 即tức 初sơ 也dã 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 亦diệc 空không 者giả 。 即tức 智trí 德đức 空không 。 言ngôn 滅diệt 果quả 空không 明minh 斷đoạn 德đức 空không 斷đoạn 德đức 有hữu 二nhị 。 一nhất 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 二nhị 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 此thử 即tức 方phương 便tiện 也dã 。 言ngôn 惑hoặc 前tiền 已dĩ 空không 故cố 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 謂vị 從tùng 本bổn 已dĩ 來lai 。 自tự 性tánh 淨tịnh 故cố 。 故cố 維duy 摩ma 云vân 。 不bất 斷đoạn 煩phiền 惱não 受thọ 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 其kỳ 事sự 也dã 。

經kinh 。 佛Phật 得đắc 三tam 無vô 為vi 果quả (# 至chí 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 空không 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 三tam 無vô 為vi 空không 。 文văn 別biệt 有hữu 三tam 。 初sơ 標tiêu 。 次thứ 釋thích 。 後hậu 屬thuộc 當đương 。 言ngôn 得đắc 三tam 無vô 為vi 者giả 。 總tổng 標tiêu 。 言ngôn 智trí 緣duyên 滅diệt 者giả 。 或hoặc 名danh 擇trạch 滅diệt 。 擇trạch 謂vị 智trí 慧tuệ 。 由do 智trí 斷đoạn 障chướng 。 所sở 得đắc 滅diệt 者giả 。 名danh 為vi 擇trạch 滅diệt 。 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 者giả 。 亦diệc 名danh 非phi 擇trạch 滅diệt 。 不bất 由do 智trí 力lực 所sở 得đắc 滅diệt 故cố 名danh 非phi 智trí 緣duyên 滅diệt 。 如như 前tiền 所sở 說thuyết 。 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 。 言ngôn 虛hư 空không 者giả 。 即tức 虛hư 空không 無vô 為vi 。 謂vị 於ư 真Chân 如Như 上thượng 。 無vô 色sắc 所sở 現hiện 。 義nghĩa 說thuyết 名danh 虛hư 空không 。 薩Tát 婆Bà 若Nhã 果Quả 空không 。 第đệ 三tam 屬thuộc 當đương 。 謂vị 薩Tát 婆Bà 若Nhã 果Quả 。 無vô 為vi 體thể 上thượng 。 義nghĩa 說thuyết 三tam 種chủng 。

經kinh 。 善thiện 男nam 子tử (# 至chí )# 皆giai 如như 也dã 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 約ước 無vô 聽thính 說thuyết 。 以dĩ 明minh 空không 相tướng 。 文văn 有hữu 三tam 節tiết 。 初sơ 法pháp 。 次thứ 喻dụ 。 後hậu 合hợp 。 言ngôn 無vô 聽thính 說thuyết 者giả 。 如như 下hạ 經kinh 說thuyết 。 若nhược 幻huyễn 化hóa 身thân 見kiến 幻huyễn 化hóa 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 真chân 化hóa 。 喻dụ 合hợp 可khả 知tri 。

經kinh 。 大đại 王vương 菩Bồ 薩Tát 至chí )# 為vi 若nhược 此thử 。

釋thích 曰viết 。 就tựu 答đáp 初sơ 門môn 中trung 。 正chánh 釋thích 觀quán 空không 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 釋thích 。 後hậu 結kết 。 上thượng 來lai 釋thích 訖ngật 。 此thử 即tức 結kết 也dã 。 文văn 別biệt 有hữu 二nhị 。 初sơ 結kết 能năng 護hộ 體thể 。 後hậu 般Bát 若Nhã 下hạ 。 結kết 能năng 護hộ 用dụng 。 如như 經kinh 可khả 知tri 。

經kinh 。 佛Phật 說thuyết 法pháp (# 至chí 菩Bồ 薩Tát 大đại 行hành 。

釋thích 曰viết 。 第đệ 二nhị 時thời 眾chúng 得đắc 益ích 。 若nhược 依y 本bổn 記ký 。 有hữu 二nhị 種chủng 益ích 。 一nhất 小Tiểu 乘Thừa 益ích 。 謂vị 皆giai 得đắc 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 。 謂vị 已dĩ 見kiến 諦Đế 。 二nhị 大Đại 乘Thừa 益ích 。 有hữu 四tứ 。 一nhất 性tánh 地địa 者giả 。 十thập 信tín 前tiền 。 有hữu 性tánh 之chi 地địa 。 二nhị 得đắc 信tín 地địa 。 即tức 十thập 信tín 也dã 。 三tam 十thập 解giải 已dĩ 上thượng 。 名danh 為vi 大đại 空không 。 初sơ 得đắc 空không 解giải 故cố 。 四tứ 十thập 迴hồi 向hướng 已dĩ 上thượng 。 名danh 為vi 大đại 行hành 。 行hành 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 故cố 。 今kim 言ngôn 法Pháp 眼nhãn 淨tịnh 者giả 同đồng 本bổn 記ký 。 二nhị 性tánh 地địa 者giả 。 地địa 前tiền 三tam 賢hiền 。 以dĩ 習tập 性tánh 道đạo 三tam 種chủng 性tánh 故cố 。 三tam 信tín 地địa 者giả 。 初Sơ 地Địa 已dĩ 上thượng 。 已dĩ 得đắc 無vô 漏lậu 。 不bất 壞hoại 信tín 故cố 。 四tứ 大đại 空không 者giả 。 八Bát 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。 二nhị 空không 觀quán 智trí 。 常thường 不bất 退thoái 故cố 。 五ngũ 大đại 行hành 者giả 。 九cửu 地địa 已dĩ 上thượng 。 利lợi 他tha 故cố 。 諸chư 說thuyết 同đồng 異dị 。 不bất 可khả 具cụ 述thuật 。

仁Nhân 王Vương 經Kinh 疏Sớ/sơ 卷quyển 上thượng 末mạt

元nguyên 文văn 二nhị 年niên 四tứ 月nguyệt 二nhị 十thập 一nhất 日nhật 。 於ư 雨vũ 中trung 閑nhàn 居cư 交giao 點điểm 了liễu 。

點điểm 本bổn 云vân 。

天thiên 喜hỷ 三tam 年niên 八bát 月nguyệt 十thập 二nhị 日nhật 辰thần 時thời 點điểm 已dĩ 。

長trường/trưởng 講giảng 會hội 。 講giảng 師sư 明minh 範phạm 院viện 。 聽thính 眾chúng 僧Tăng 經kinh 讚tán 。

招chiêu 提đề 寺tự 五ngũ 室thất 宗tông 祐hựu 。

寶bảo 永vĩnh 元nguyên 年niên 九cửu 月nguyệt 日nhật 書thư 寫tả 之chi 。 如như 幻huyễn 。 慧tuệ 嚴nghiêm 延diên 享hưởng 改cải 元nguyên 甲giáp 子tử 六lục 月nguyệt 二nhị 十thập 二nhị 日nhật 溽# 暑thử 如như 蒸chưng 拜bái 寫tả 了liễu 願nguyện 生sanh 生sanh 遊du 般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 海hải 者giả 也dã 。