LUẬN A TỲ ĐẠT MA CÂU XÁ THẬT NGHĨA SỚ
Tác giả: Tôn giả Tất-địa-la-mạt-để (An Huệ)
Việt dịch: Linh Sơn Pháp Bảo Đại Tạng Kinh
Hội Văn Hóa Giáo Dục Linh Sơn Đài Bắc Xuất Bản
QUYỂN 2
Như có tụng nói:
Vui thay! Phật ra đời
Vui thay! Diễn chánh pháp
Vui thay! Tăng hòa hợp
Vui thay! Cùng tiến tu.
Luận: Áo mặc ở xứ Bắc Câu-lô nặng một lượng, ở các trời Tứ Thiên vương nặng nửa lượng, ở cõi Tam thập tam thiên nặng một thù, ở trời Dạ-ma nặng nửa thù, trời Đâu-suất nặng bằng một phần tư thù, ở trời Hóa Lạc nặng một phần tám thù, ở trời Tha Hóa Tự Tại nặng bằng một phần mười sáu thù. Trở lên cõi Sắc, không thể đo lường. Cõi này nếu có trọng lượng sao nói không thể đo? Vì tùy thân lượng mà các y phục được mặc ở cõi Sắc, như ánh sáng rực rỡ, trong sạch nên không thể đo lường. Để biểu thị tướng sắc, nay tiếp theo sẽ nói. Như tụng nói:
Loạn tâm và vô tâm
Theo dòng tịnh, bất tịnh
Tánh đại chủng tạo ra
Do đấy nói vô biểu.
Tổng nói sáu lỗi, tụng nói:
Trước thiếu tương tục và giả tạm
Vô tâm theo dòng hiện tướng tạp
Nói thiên một phía, không giản biệt
Nên nói trong đây có sáu lỗi. (Nhãn, nhĩ… ý)
Vì có ý khác trong sáu lỗi nên tụng lại nói:
Tạo tác cùng tâm khác v.v…
Và vô tâm hữu ký
Tánh không đối tạo nên
Ấy là vô biểu sắc.
Nói địa và địa giới có gì khác biệt? Tụng nói:
Địa là hiển, hình sắc
Tùy đời mà lập, danh
Nước, lửa cũng như vậy
Gió tức giới cũng vậy.
Do luận, nên phẩm Nghĩa có thuyết như sau:
Người hướng cầu các dục
Thường khởi lên hy vọng
Các dục nếu không thỏa
Não, hoại như trúng tên.
Sẽ thuyết về luận, tụng nói:
Thọ lãnh nạp theo xúc
Tưởng lấy bóng làm thể
Ngoài bốn là hành uẩn
Thọ, tưởng, hành như thế
Và vô biểu vô vi
Là pháp xứ, pháp giới.
Bảy sự của ba uẩn này, như có tụng nói:
Ba uẩn và vô biểu
Với ba loại vô vi
Thuộc vào pháp xứ này
Pháp giới cũng như thế.
Lại tụng nói:
Thức vì liễu biệt riêng
Đây tức gọi ý xứ
Bảy tâm giới nên biết
Ý do sáu thức chuyển.
Lại tụng nói:
Tổng thâu tất cả pháp
Do một uẩn, xứ, giới
Gồm trọn vẹn tự tánh
Do lìa các tánh khác.
Luận A Tỳ Đạt Ma Câu Xá Bổn Tụng