Linh Phong Ích Đại Sư Tông Luận – Quyển 0003

靈Linh 峰Phong 蕅 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận
Quyển 0003
明Minh 智Trí 旭 著Trước

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 一nhất

古cổ 歙# 門môn 人nhân 成thành 時thời 編biên 輯#

荅# 問vấn 一nhất

荅# 卓trác 左tả 車xa 彌di 陀đà 疏sớ/sơ 鈔sao 三tam 十thập 二nhị 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 華hoa 嚴nghiêm 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 盲manh 聾lung 。 亦diệc 兼kiêm 攝nhiếp 聲Thanh 聞Văn 。 以dĩ 含hàm 無vô 量lượng 乘thừa 故cố 。 此thử 經Kinh 雖tuy 二Nhị 乘Thừa 種chủng 不bất 生sanh 。 乃nãi 道Đạo 品Phẩm 大đại 小tiểu 互hỗ 通thông 。 正chánh 與dữ 華hoa 嚴nghiêm 四tứ 聖Thánh 諦Đế 品phẩm 不bất 異dị 。 故cố 有hữu 生sanh 彼bỉ 經kinh 劫kiếp 方phương 證chứng 小tiểu 果quả 者giả 。 大đại 智Trí 度Độ 論luận 云vân 。 彌di 陀đà 亦diệc 以dĩ 三tam 乘thừa 度độ 生sanh 。 自tự 應ưng 二nhị 藏tạng 五ngũ 教giáo 總tổng 攝nhiếp 。 何hà 云vân 不bất 攝nhiếp 小Tiểu 乘Thừa 。 且thả 既ký 通thông 雜tạp 華hoa 。 復phục 不bất 能năng 通thông 雜tạp 華hoa 所sở 攝nhiếp 無vô 量lượng 乘thừa 邪tà 。 )# 。

荅# 。 疏sớ/sơ 主chủ 判phán 經kinh 。 以dĩ 頓đốn 通thông 圓viên 。 不bất 以dĩ 圓viên 攝nhiếp 頓đốn 。 又hựu 約ước 道Đạo 品Phẩm 即tức 小tiểu 成thành 大đại 。 小tiểu 果quả 暫tạm 有hữu 終chung 無vô 之chi 義nghĩa 。 謂vị 不bất 互hỗ 攝nhiếp 。 豈khởi 一nhất 句cú 彌di 陀đà 。 不bất 橫hoạnh/hoành 羅la 諸chư 教giáo 。 圓viên 契khế 五ngũ 宗tông 。 不bất 全toàn 體thể 華hoa 嚴nghiêm 。 全toàn 攝nhiếp 諸chư 乘thừa 也dã 。

(# 問vấn 。 餘dư 門môn 豎thụ 出xuất 。 念niệm 佛Phật 橫hoạnh/hoành 出xuất 。 餘dư 門môn 正chánh 指chỉ 教giáo 中trung 觀quán 行hành 。 故cố 禪thiền 稱xưng 別biệt 傳truyền 。 淨tịnh 云vân 徑kính 路lộ 。 皆giai 以dĩ 超siêu 越việt 觀quán 行hành 故cố 。 今kim 云vân 觀quán 即tức 是thị 念niệm 。 念niệm 即tức 是thị 觀quán 。 直trực 以dĩ 台thai 觀quán 當đương 之chi 。 不bất 反phản 鈍độn 置trí 念niệm 佛Phật 邪tà 。 )# 。

荅# 。 此thử 之chi 橫hoạnh/hoành 豎thụ 。 約ước 自tự 力lực 他tha 力lực 斷đoạn 惑hoặc 帶đái 業nghiệp 而nhi 論luận 。 不bất 約ước 境cảnh 諦đế 觀quán 智trí 。 故cố 念niệm 佛Phật 圓viên 收thu 圓viên 超siêu 。 一nhất 切thiết 法Pháp 門môn 。 亦diệc 不bất 可khả 以dĩ 。 參tham 禪thiền 為vi 例lệ 。 若nhược 論luận 諦đế 智trí 。 四tứ 教giáo 觀quán 行hành 。 有hữu 析tích 空không 體thể 空không 次thứ 第đệ 一nhất 心tâm 之chi 不bất 同đồng 。 謂vị 前tiền 三tam 豎thụ 出xuất 三tam 界giới 則tắc 可khả 。 謂vị 非phi 橫hoạnh/hoành 非phi 豎thụ 之chi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 亦diệc 為vi 豎thụ 出xuất 可khả 乎hồ 。 況huống 觀quán 經kinh 以dĩ 如Như 來Lai 勝thắng 異dị 方phương 便tiện 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 性tánh 具cụ 觀quán 門môn 。 同đồng 宗tông 一nhất 心tâm 。 同đồng 歸quy 淨tịnh 土độ 。 觀quán 念niệm 相tương/tướng 即tức 。 何hà 名danh 鈍độn 置trí 。 但đãn 辯biện 持trì 名danh 。 不bất 惟duy 散tán 善thiện 。 非phi 妙diệu 觀quán 便tiện 不bất 捷tiệp 徑kính 也dã 。 別biệt 傳truyền 之chi 旨chỉ 。 尤vưu 不bất 容dung 剩thặng 言ngôn 滯trệ 句cú 。 末Mạt 法Pháp 之chi 中trung 。 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa 。 果quả 令linh 四tứ 教giáo 不bất 收thu 。 便tiện 成thành 離ly 經kinh 魔ma 說thuyết 。 烏ô 在tại 其kỳ 為vi 超siêu 越việt 也dã 。

(# 問vấn 。 天thiên 台thai 三tam 觀quán 。 得đắc 攝nhiếp 法Pháp 界Giới 觀quán 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 。 生sanh 佛Phật 同đồng 源nguyên 。 以dĩ 收thu 機cơ 不bất 盡tận 。 不bất 免miễn 現hiện 權quyền 隱ẩn 實thật 。 則tắc 阿a 含hàm 乃nãi 至chí 涅Niết 槃Bàn 。 皆giai 華hoa 嚴nghiêm 閫khổn 外ngoại 。 所sở 以dĩ 驅khu 率suất 土thổ/độ 盡tận 令linh 臣thần 服phục 也dã 。 法pháp 華hoa 實thật 相tướng 。 本bổn 跡tích 同đồng 印ấn 。 以dĩ 說thuyết 時thời 未vị 至chí 。 不bất 免miễn 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 則tắc 般Bát 若Nhã 乃nãi 至chí 華hoa 嚴nghiêm 。 皆giai 法pháp 華hoa 前tiền 茅mao 。 所sở 以dĩ 會hội 甸# 荒hoang 同đồng 令linh 執chấp 玉ngọc 也dã 。 一nhất 名danh 從tùng 本bổn 垂thùy 末mạt 。 一nhất 名danh 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 。 非phi 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 何hà 得đắc 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 非phi 事sự 事sự 無vô 礙ngại 。 何hà 名danh 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。

(# 問vấn 。 合hợp 論luận 判phán 極cực 樂lạc 淨tịnh 土độ 是thị 權quyền 。 淨tịnh 名danh 唯duy 心tâm 淨tịnh 土độ 是thị 實thật 。 然nhiên 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 。 眾chúng 生sanh 來lai 生sanh 。 明minh 言ngôn 攝nhiếp 受thọ 往vãng 生sanh 之chi 事sự 。 與dữ 彌di 陀đà 無vô 二nhị 。 疏sớ/sơ 言ngôn 此thử 指chỉ 事sự 一nhất 心tâm 者giả 。 豈khởi 事sự 一nhất 心tâm 。 便tiện 不bất 名danh 唯duy 心tâm 邪tà 。 )# 。

荅# 。 合hợp 論luận 以dĩ 不bất 斷đoạn 惑hoặc 生sanh 同đồng 居cư 。 乃nãi 如Như 來Lai 權quyền 巧xảo 之chi 力lực 。 非phi 謂vị 法Pháp 藏tạng 四tứ 十thập 八bát 願nguyện 。 莊trang 嚴nghiêm 淨tịnh 土độ 。 亦diệc 非phi 實thật 也dã 。 淨tịnh 名danh 心tâm 淨tịnh 土độ 淨tịnh 。 正chánh 同đồng 法Pháp 藏tạng 往vãng 因nhân 。 至chí 於ư 菩Bồ 薩Tát 成thành 佛Phật 。 眾chúng 生sanh 來lai 生sanh 。 何hà 妨phương 從tùng 實thật 垂thùy 權quyền 。 若nhược 念niệm 佛Phật 人nhân 。 因nhân 事sự 入nhập 理lý 。 又hựu 何hà 妨phương 即tức 權quyền 即tức 實thật 。 權quyền 實thật 事sự 理lý 。 總tổng 屬thuộc 一nhất 心tâm 。 雖tuy 分phần/phân 不bất 分phân 。 古cổ 人nhân 判phán 釋thích 。 皆giai 當đương 作tác 如như 是thị 觀quán 。

(# 問vấn 。 觀quán 雖tuy 十thập 六lục 。 言ngôn 佛Phật 便tiện 周chu 。 何hà 故cố 鈔sao 只chỉ 通thông 普phổ 觀quán 。 為vi 助trợ 因nhân 邪tà 。 )# 。

荅# 。 念niệm 佛Phật 觀quán 佛Phật 。 歸quy 趣thú 同đồng 。 入nhập 門môn 異dị 。 初sơ 心tâm 行hành 人nhân 。 雜tạp 則tắc 不bất 成thành 三tam 昧muội 。 故cố 唯duy 稱xưng 萬vạn 德đức 洪hồng 名danh 。 便tiện 為vi 多đa 善thiện 根căn 。 然nhiên 正chánh 助trợ 兼kiêm 修tu 。 本bổn 無vô 定định 法pháp 。 如như 行hành 舟chu 然nhiên 。 揚dương 帆phàm 扯xả 纜# 。 撐xanh 篙# 搖dao 櫓lỗ 。 各các 隨tùy 其kỳ 便tiện 可khả 也dã 。

(# 問vấn 。 大đại 本bổn 言ngôn 生sanh 彼bỉ 國quốc 者giả 。 皆giai 當đương 一nhất 生sanh 遂toại 補bổ 佛Phật 處xứ 。 然nhiên 中trung 下hạ 胎thai 生sanh 。 豈khởi 等Đẳng 覺Giác 菩Bồ 薩Tát 邪tà 。 )# 。

荅# 。 非phi 等đẳng 覺giác 。 而nhi 可khả 稱xưng 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 以dĩ 不bất 更canh 歷lịch 生sanh 死tử 。 必tất 圓viên 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 故cố 。 小tiểu 本bổn 眾chúng 生sanh 生sanh 者giả 。 皆giai 是thị 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。 亦diệc 指chỉ 此thử 生sanh 必tất 補bổ 佛Phật 處xứ 而nhi 言ngôn 。 不bất 以dĩ 常thường 塗đồ 三tam 不bất 退thoái 論luận 。 下hạ 又hựu 云vân 。 其kỳ 中trung 多đa 有hữu 。 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 。 則tắc 別biệt 指chỉ 現hiện 證chứng 等đẳng 覺giác 者giả 。 亦diệc 以dĩ 此thử 生sanh 必tất 補bổ 。 故cố 得đắc 云vân 。 其kỳ 中trung 多đa 有hữu 也dã 。 所sở 以dĩ 極cực 樂lạc 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 土thổ/độ 。 與dữ 常thường 塗đồ 教giáo 意ý 迥huýnh 別biệt 。 常thường 塗đồ 不bất 過quá 暫tạm 時thời 同đồng 居cư 。 此thử 與dữ 一nhất 切thiết 等đẳng 覺giác 。 同đồng 淨tịnh 寂tịch 光quang 。 故cố 云vân 得đắc 與dữ 如như 是thị 。 諸chư 上thượng 善thiện 人nhân 。 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 。 諸chư 上thượng 二nhị 字tự 。 不bất 概khái 指chỉ 無vô 量lượng 聲thanh 聞văn 菩Bồ 薩Tát 。 單đơn 指chỉ 多đa 有hữu 一Nhất 生Sanh 補Bổ 處Xứ 而nhi 言ngôn 。 又hựu 常thường 塗đồ 約ước 感cảm 應ứng 。 及cập 聖thánh 者giả 過quá 去khứ 有hữu 漏lậu 業nghiệp 。 得đắc 與dữ 權quyền 實thật 聖thánh 人nhân 同đồng 居cư 。 此thử 則tắc 同đồng 一nhất 無vô 漏lậu 不bất 思tư 議nghị 業nghiệp 感cảm 生sanh 。 俱câu 會hội 一nhất 處xứ 。 故cố 又hựu 云vân 。 不bất 可khả 以dĩ 少thiểu 善thiện 根căn 。 福phước 德đức 因nhân 緣duyên 。 得đắc 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 少thiểu 字tự 揀giản 至chí 別biệt 教giáo 地địa 前tiền 。 并tinh 豎thụ 揀giản 至chí 圓viên 教giáo 住trụ 前tiền 。 以dĩ 住trụ 前tiền 皆giai 仗trượng 自tự 力lực 登đăng 住trụ 。 入nhập 同đồng 生sanh 性tánh 。 方phương 蒙mông 諸chư 佛Phật 護hộ 念niệm 故cố 。 吾ngô 每mỗi 謂vị 淨tịnh 土độ 大đại 教giáo 。 圓viên 收thu 一nhất 切thiết 教giáo 。 超siêu 出xuất 一nhất 切thiết 教giáo 。 正chánh 謂vị 此thử 也dã 。

(# 問vấn 。 單đơn 念niệm 佛Phật 人nhân 。 不bất 修tu 餘dư 行hành 。 得đắc 波ba 羅la 密mật 。 即tức 是thị 多đa 善thiện 多đa 福phước 。 今kim 念niệm 佛Phật 所sở 證chứng 。 止chỉ 素tố 法Pháp 身thân 邪tà 。 已dĩ 具cụ 萬vạn 行hạnh 莊trang 嚴nghiêm 邪tà 。 )# 。

荅# 。 三Tam 身Thân 一nhất 體thể 。 普phổ 賢hiền 行hành 門môn 。 不bất 外ngoại 毘tỳ 盧lô 性tánh 海hải 。 是thị 以dĩ 初sơ 心tâm 雖tuy 不bất 修tu 餘dư 行hành 。 令linh 三tam 昧muội 易dị 成thành 。 而nhi 三tam 昧muội 既ký 成thành 。 三tam 因nhân 圓viên 顯hiển 。 豈khởi 有hữu 已dĩ 證chứng 法Pháp 身thân 。 莊trang 嚴nghiêm 終chung 缺khuyết 。 亦diệc 何hà 須tu 未vị 證chứng 法Pháp 身thân 。 預dự 恐khủng 不bất 具cụ 足túc 邪tà 。 然nhiên 或hoặc 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 或hoặc 餘dư 行hành 助trợ 成thành 。 未vị 許hứa 執chấp 一nhất 。 一Nhất 行Hành 三Tam 昧Muội 。 一nhất 即tức 是thị 多đa 。 萬vạn 善thiện 同đồng 歸quy 。 多đa 即tức 是thị 一nhất 。

(# 問vấn 。 念niệm 佛Phật 的đích 是thị 誰thùy 。 與dữ 別biệt 則tắc 公công 案án 無vô 二nhị 。 鈔sao 云vân 。 體thể 究cứu 念niệm 佛Phật 。 與dữ 舉cử 話thoại 頭đầu 下hạ 疑nghi 情tình 意ý 極cực 相tương 似tự 。 然nhiên 四tứ 種chủng 念niệm 佛Phật 。 未vị 列liệt 體thể 究cứu 一nhất 法pháp 。 經kinh 文văn 本bổn 無vô 此thử 意ý 。 不bất 應ưng 入nhập 淨tịnh 業nghiệp 門môn 。 今kim 兩lưỡng 路lộ 雙song 徵trưng 。 若nhược 參tham 此thử 不bất 悟ngộ 。 亦diệc 不bất 失thất 往vãng 生sanh 。 此thử 為vi 參tham 門môn 留lưu 一nhất 退thoái 步bộ 。 正chánh 墮đọa 偷thâu 心tâm 。 若nhược 此thử 疑nghi 不bất 破phá 。 便tiện 不bất 得đắc 生sanh 。 此thử 為vi 念niệm 門môn 啟khải 一nhất 疑nghi 情tình 。 卻khước 成thành 異dị 說thuyết 。 智trí 徹triệt 慈từ 炤chiếu 天thiên 奇kỳ 毒độc 峰phong 諸chư 師sư 。 皆giai 主chủ 此thử 說thuyết 。 何hà 所sở 本bổn 邪tà 。 雲vân 棲tê 若nhược 祖tổ 諸chư 師sư 。 何hà 不bất 直trực 拈niêm 誰thùy 字tự 。 若nhược 只chỉ 相tương 似tự 而nhi 已dĩ 。 願nguyện 聞văn 不bất 全toàn 是thị 處xứ 。 )# 。

荅# 。 因nhân 念niệm 佛Phật 人nhân 不bất 見kiến 佛Phật 性tánh 。 偷thâu 心tâm 不bất 死tử 。 故cố 以dĩ 此thử 語ngữ 昭chiêu 告cáo 之chi 。 令linh 直trực 下hạ 相tương 應ứng 。 即tức 於ư 一nhất 念niệm 。 中trung 圓viên 見kiến 三Tam 身Thân 。 圓viên 淨tịnh 四tứ 土thổ/độ 。 階giai 理lý 一nhất 心tâm 。 此thử 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 之chi 前tiền 茅mao 也dã 。 後hậu 人nhân 聞văn 此thử 誠thành 言ngôn 。 無vô 論luận 悟ngộ 與dữ 不bất 悟ngộ 。 便tiện 可khả 死tử 心tâm 念niệm 佛Phật 。 更cánh 何hà 用dụng 參tham 此thử 段đoạn 公công 案án 。 直trực 須tu 如như 此thử 了liễu 得đắc 。 當đương 知tri 昔tích 人nhân 下hạ 此thử 語ngữ 時thời 。 絕tuyệt 無vô 禪thiền 淨tịnh 之chi 分phần 。 後hậu 祖tổ 收thu 之chi 。 但đãn 入nhập 本bổn 宗tông 。 非phi 入nhập 淨tịnh 業nghiệp 。

何hà 以dĩ 故cố 。 公công 案án 現hiện 在tại 故cố 。 今kim 疏sớ/sơ 主chủ 收thu 入nhập 淨tịnh 業nghiệp 。 仍nhưng 為vi 禪thiền 宗tông 。

何hà 以dĩ 故cố 。 救cứu 有hữu 禪thiền 無vô 淨tịnh 土độ 之chi 病bệnh 故cố 。 然nhiên 則tắc 若nhược 信tín 得đắc 及cập 。 以dĩ 悟ngộ 為vi 則tắc 。 以dĩ 淨tịnh 土độ 為vi 歸quy 。 真chân 實thật 不bất 欺khi 。 不bất 留lưu 退thoái 步bộ 。 即tức 此thử 似tự 處xứ 。 即tức 已dĩ 全toàn 是thị 。 若nhược 信tín 不bất 及cập 。 死tử 我ngã 偷thâu 心tâm 。 而nhi 偷thâu 心tâm 轉chuyển 甚thậm 。 正chánh 好hảo/hiếu 實thật 念niệm 。 而nhi 念niệm 反phản 狐hồ 疑nghi 。 只chỉ 此thử 似tự 處xứ 。 即tức 全toàn 不bất 是thị 。 故cố 曰viết 。 學học 道Đạo 須tu 是thị 鐵thiết 漢hán 。 著trước 手thủ 心tâm 頭đầu 便tiện 判phán 。 有hữu 疑nghi 則tắc 參tham 。 雖tuy 罷bãi 參tham 而nhi 不bất 能năng 。 無vô 疑nghi 則tắc 念niệm 。 欲dục 起khởi 疑nghi 而nhi 何hà 自tự 。 如như 是thị 則tắc 直trực 念niệm 苦khổ 參tham 。 亦diệc 無vô 非phi 往vãng 生sanh 正chánh 行hạnh 也dã 。

(# 問vấn 。 如như 子tử 憶ức 母mẫu 。 必tất 想tưởng 儀nghi 容dung 。 今kim 但đãn 念niệm 聲thanh 相tương 續tục 。 不bất 取thủ 相tướng 貌mạo 。 易dị 馳trì 散tán 否phủ/bĩ 。 或hoặc 依y 出xuất 入nhập 諸chư 息tức 。 得đắc 非phi 小Tiểu 乘Thừa 法pháp 邪tà 。 )# 。

荅# 。 子tử 之chi 憶ức 母mẫu 。 或hoặc 善thiện 想tưởng 儀nghi 容dung 。 或hoặc 呼hô 號hiệu 血huyết 淚lệ 。 觀quán 經Kinh 云vân 。 彼bỉ 人nhân 苦khổ 逼bức 。 不bất 遑hoàng 念niệm 佛Phật 。 (# 此thử 指chỉ 觀quán 想tưởng )# 。 善thiện 友hữu 教giáo 言ngôn 。 汝nhữ 若nhược 不bất 能năng 。 念niệm 彼bỉ 佛Phật 者giả 。 應ưng 稱xưng 無Vô 量Lượng 壽Thọ 佛Phật 。 (# 此thử 指chỉ 稱xưng 名danh )# 。 夫phu 三tam 界giới 無vô 非phi 劇kịch 苦khổ 。 何hà 止chỉ 臨lâm 命mạng 終chung 時thời 。 以dĩ 畏úy 苦khổ 心tâm 呼hô 號hiệu 求cầu 救cứu 。 馳trì 散tán 何hà 從tùng 。 否phủ/bĩ 則tắc 攝nhiếp 心tâm 調điều 息tức 諸chư 法pháp 。 亦diệc 自tự 不bất 惡ác 。 圓viên 人nhân 受thọ 法pháp 。 無vô 法pháp 不bất 圓viên 。 豈khởi 有hữu 定định 屬thuộc 小Tiểu 乘Thừa 者giả 。 試thí 問vấn 記ký 珠châu 定định 香hương 鳴minh 魚ngư 擊kích 磬khánh 等đẳng 。 大Đại 乘Thừa 邪tà 。 小Tiểu 乘Thừa 邪tà 。

(# 問vấn 。 大đại 本bổn 有hữu 一nhất 念niệm 定định 生sanh 彼bỉ 國quốc 。 疏sớ/sơ 中trung 不bất 及cập 。 豈khởi 以dĩ 此thử 經Kinh 七thất 日nhật 入nhập 定định 乃nãi 生sanh 。 故cố 揀giản 去khứ 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 。 之chi 一nhất 念niệm 邪tà 。 若nhược 釋thích 一nhất 以dĩ 義nghĩa 不bất 以dĩ 數số 。 大đại 本bổn 不bất 應ưng 擊kích 十thập 念niệm 後hậu 。 若nhược 止chỉ 如như 經kinh 文văn 。 作tác 一nhất 念niệm 喜hỷ 愛ái 。 何hà 不Bất 動Động 如Như 來Lai 佛Phật 剎sát 。 不bất 以dĩ 愛ái 戀luyến 得đắc 生sanh 。 )# 。

荅# 。 按án 寶bảo 王vương 論luận 。 利lợi 根căn 之chi 士sĩ 。 元nguyên 只chỉ 一nhất 念niệm 往vãng 生sanh 。 鈍độn 根căn 之chi 人nhân 。 臨lâm 終chung 十thập 念niệm 脫thoát 苦khổ 。 一nhất 念niệm 者giả 。 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 之chi 一nhất 念niệm 也dã 。 當đương 知tri 十thập 念niệm 。 七thất 日nhật 十thập 日nhật 七thất 七thất 日nhật 九cửu 十thập 日nhật 等đẳng 。 究cứu 竟cánh 亦diệc 唯duy 一nhất 念niệm 。 此thử 一nhất 念niệm 。 斷đoạn 非phi 剎sát 那na 生sanh 滅diệt 之chi 散tán 心tâm 。 亦diệc 不bất 必tất 四tứ 禪thiền 四tứ 空không 之chi 禪thiền 定định 。 故cố 云vân 一nhất 念niệm 喜hỷ 愛ái 。 阿a 閦súc 經kinh 喜hỷ 戀luyến 心tâm 。 本bổn 指chỉ 欲dục 染nhiễm 。

(# 問vấn 。 七thất 日nhật 後hậu 。 若nhược 永vĩnh 不bất 復phục 亂loạn 。 不bất 應ưng 只chỉ 名danh 七thất 日nhật 。 若nhược 更cánh 亂loạn 者giả 。 已dĩ 經kinh 退thoái 轉chuyển 。 何hà 能năng 感cảm 佛Phật 。 )# 。

荅# 。 前tiền 此thử 若nhược 無vô 真chân 實thật 意ý 樂nhạo/nhạc/lạc 。 則tắc 七thất 日nhật 決quyết 不bất 能năng 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 後hậu 此thử 若nhược 無vô 真chân 實thật 受thọ 用dụng 。 又hựu 安an 見kiến 七thất 日nhật 功công 成thành 邪tà 。

(# 問vấn 。 鈔sao 謂vị 。 理lý 一nhất 心tâm 為vi 觀quán 力lực 成thành 就tựu 。 則tắc 體thể 究cứu 全toàn 屬thuộc 觀quán 門môn 。 然nhiên 前tiền 言ngôn 妙diệu 觀quán 難nạn/nan 成thành 。 故cố 顯hiển 持trì 名danh 殊thù 勝thắng 。 今kim 又hựu 通thông 觀quán 法pháp 。 不bất 仍nhưng 觀quán 勝thắng 持trì 邪tà 。 若nhược 參tham 誰thùy 字tự 是thị 體thể 究cứu 。 又hựu 全toàn 屬thuộc 宗tông 門môn 。 正chánh 參tham 話thoại 時thời 。 不bất 應ưng 有hữu 如như 智trí 不bất 二nhị 。 寂tịch 照chiếu 難nan 思tư 等đẳng 理lý 路lộ 可khả 傍bàng 。 )# 。

荅# 。 事sự 理lý 二nhị 塗đồ 。 混hỗn 不bất 得đắc 。 分phần/phân 不bất 開khai 。 疏sớ/sơ 主chủ 一nhất 往vãng 以dĩ 稱xưng 名danh 為vi 事sự 持trì 。 體thể 究cứu 為vi 理lý 持trì 。 仍nhưng 云vân 機cơ 亦diệc 互hỗ 通thông 。 不bất 必tất 疑nghi 阻trở 。 謂vị 不bất 假giả 方phương 便tiện 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。 事sự 持trì 能năng 成thành 就tựu 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。 又hựu 謂vị 體thể 究cứu 之chi 極cực 。 於ư 自tự 本bổn 心tâm 。 忽hốt 然nhiên 契khế 合hợp 。 名danh 理lý 一nhất 心tâm 。 則tắc 未vị 契khế 時thời 。 體thể 究cứu 無vô 閒gian/nhàn 。 止chỉ 名danh 究cứu 理lý 。 正chánh 是thị 事sự 功công 。 然nhiên 體thể 究cứu 一nhất 門môn 。 與dữ 近cận 時thời 禪thiền 宗tông 相tương/tướng 合hợp 。 實thật 與dữ 台thai 宗tông 妙diệu 觀quán 不bất 同đồng 。 台thai 觀quán 必tất 圓viên 解giải 了liễu 了liễu 。 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 。 隨tùy 舉cử 一nhất 觀quán 。 無vô 非phi 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 體thể 究cứu 以dĩ 未vị 明minh 心tâm 性tánh 。 鞫# 其kỳ 根căn 源nguyên 。 契khế 合hợp 之chi 後hậu 。 達đạt 如như 智trí 不bất 二nhị 。 寂tịch 照chiếu 一nhất 心tâm 。 方phương 與dữ 台thai 宗tông 圓viên 解giải 吻vẫn 合hợp 。 非phi 正chánh 參tham 話thoại 時thời 。 有hữu 理lý 路lộ 可khả 傍bàng 也dã 。 初sơ 學học 妙diệu 理lý 既ký 未vị 精tinh 通thông 。 不bất 可khả 彷phảng 彿phất 相tương/tướng 傍bàng 。 心tâm 麤thô 境cảnh 細tế 。 妙diệu 觀quán 難nạn/nan 成thành 。 以dĩ 此thử 。

(# 問vấn 。 疏sớ/sơ 鈔sao 大đại 意ý 。 全toàn 重trọng/trùng 理lý 持trì 。 則tắc 所sở 明minh 持trì 法Pháp 。 最tối 為vi 要yếu 害hại 。 今kim 既ký 持trì 名danh 。 復phục 云vân 理lý 觀quán 。 既ký 是thị 理lý 觀quán 。 復phục 拈niêm 話thoại 頭đầu 。 禪thiền 淨tịnh 止Chỉ 觀Quán 。 三tam 法pháp 混hỗn 淆# 。 行hành 人nhân 念niệm 不bất 歸quy 一nhất 。 將tương 何hà 為vi 宗tông 。 與dữ 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 專chuyên 修tu 無vô 閒gian/nhàn 之chi 旨chỉ 。 何hà 復phục 不bất 侔mâu 。 )# 。

荅# 。 疏sớ/sơ 主chủ 欲dục 即tức 事sự 入nhập 理lý 。 非phi 以dĩ 理lý 奪đoạt 事sự 。 當đương 知tri 持trì 名danh 是thị 正chánh 行hạnh 。 理lý 觀quán 是thị 所sở 通thông 。 話thoại 頭đầu 是thị 持trì 名danh 轉chuyển 局cục 也dã 。 序tự 云vân 。 著trước 事sự 而nhi 念niệm 能năng 相tương 繼kế 。 不bất 虛hư 入nhập 品phẩm 之chi 功công 。 執chấp 理lý 而nhi 心tâm 實thật 未vị 明minh 。 反phản 受thọ 落lạc 空không 之chi 禍họa 。 亦diệc 未vị 專chuyên 重trọng/trùng 理lý 持trì 。 所sở 以dĩ 處xứ 處xứ 明minh 理lý 者giả 。 恐khủng 狂cuồng 罔võng 謗báng 為vi 凡phàm 愚ngu 之chi 行hành 耳nhĩ 。 後hậu 裔duệ 無vô 知tri 。 反phản 執chấp 理lý 輕khinh 事sự 。 以dĩ 遭tao 落lạc 空không 之chi 記ký 。 哀ai 哉tai 。

(# 問vấn 。 疏sớ/sơ 言ngôn 。 一nhất 心tâm 。 即tức 達đạt 磨ma 直trực 指chỉ 之chi 禪thiền 。 又hựu 云vân 。 六lục 祖tổ 斥xích 無vô 。 乃nãi 門môn 庭đình 施thi 設thiết 不bất 同đồng 。 假giả 使sử 纔tài 弘hoằng 直trực 指chỉ 。 復phục 讚tán 西tây 方phương 。 則tắc 直trực 指chỉ 之chi 意ý 。 終chung 無vô 由do 明minh 。 既ký 言ngôn 即tức 是thị 直trực 指chỉ 。 復phục 言ngôn 為vi 門môn 不bất 同đồng 。 是thị 少thiểu 林lâm 曹tào 谿khê 亦diệc 不bất 同đồng 邪tà 。 )# 。

荅# 。 心tâm 地địa 法Pháp 門môn 。 包bao 含hàm 無vô 際tế 。 總tổng 不bất 外ngoại 一nhất 心tâm 。 門môn 庭đình 施thi 設thiết 不bất 同đồng 。 一nhất 心tâm 旨chỉ 歸quy 不bất 異dị 。 今kim 一nhất 心tâm 即tức 直trực 指chỉ 之chi 禪thiền 。 言ngôn 其kỳ 指chỉ 歸quy 也dã 。 六lục 祖tổ 斥xích 無vô 。 是thị 老lão 婆bà 罵mạ 婢tỳ 子tử 。 只chỉ 圖đồ 齒xỉ 切thiết 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 但đãn 是thị 宗tông 門môn 。 便tiện 須tu 撥bát 淨tịnh 土độ 也dã 。 永vĩnh 明minh 云vân 。 有hữu 禪thiền 有hữu 淨tịnh 土độ 。 猶do 如như 戴đái 角giác 虎hổ 。 中trung 峰phong 云vân 。 禪thiền 者giả 淨tịnh 土độ 之chi 禪thiền 。 淨tịnh 土độ 者giả 禪thiền 之chi 淨tịnh 土độ 。 豈khởi 贊tán 西tây 方phương 。 直trực 指chỉ 便tiện 不bất 明minh 邪tà 。 若nhược 言ngôn 六lục 祖tổ 定định 作tác 是thị 語ngữ 。 莫mạc 謗báng 六lục 祖tổ 好hảo/hiếu 。

(# 問vấn 。 疏sớ/sơ 指chỉ 至chí 心tâm 念niệm 佛Phật 一nhất 聲thanh 。 滅diệt 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 生sanh 死tử 重trọng 罪tội 。 屬thuộc 理lý 一nhất 心tâm 。 又hựu 釋thích 佛Phật 名danh 經kinh 。 一nhất 聞văn 佛Phật 名danh 。 滅diệt 無vô 量lượng 劫kiếp 。 生sanh 死tử 之chi 罪tội 。 云vân 一nhất 聞văn 。 不bất 待đãi 憶ức 念niệm 。 無vô 量lượng 。 不bất 但đãn 八bát 十thập 億ức 劫kiếp 。 則tắc 何hà 獨độc 理lý 一nhất 心tâm 也dã 。 又hựu 此thử 經Kinh 聞văn 經Kinh 聞văn 名danh 。 皆giai 得đắc 不bất 退thoái 。 事sự 邪tà 理lý 邪tà 。 )# 。

荅# 。 觀quán 經kinh 十thập 念niệm 。 除trừ 罪tội 往vãng 生sanh 。 由do 怖bố 苦khổ 心tâm 切thiết 。 善thiện 友hữu 緣duyên 強cường/cưỡng 。 一nhất 念niệm 猛mãnh 利lợi 。 過quá 百bách 年niên 悠du 悠du 。 非phi 必tất 有hữu 究cứu 理lý 之chi 行hành 。 然nhiên 勝thắng 於ư 尋tầm 常thường 事sự 持trì 。 疏sớ/sơ 主chủ 或hoặc 借tá 顯hiển 事sự 功công 極cực 者giả 。 即tức 不bất 違vi 理lý 乎hồ 。 若nhược 佛Phật 名danh 經kinh 所sở 言ngôn 。 以dĩ 彼bỉ 佛Phật 具cụ 無vô 量lượng 威uy 德đức 願nguyện 力lực 。 故cố 聞văn 者giả 獲hoạch 如như 是thị 益ích 。 聞văn 不bất 信tín 。 亦diệc 獲hoạch 無vô 量lượng 罪tội 。 要yếu 非phi 少thiểu 善thiện 根căn 。 福phước 德đức 眾chúng 生sanh 。 所sở 能năng 得đắc 聞văn 也dã 。 不bất 退thoái 亦diệc 不bất 一nhất 等đẳng 。 隨tùy 聞văn 證chứng 者giả 。 有hữu 位vị 行hành 念niệm 三tam 不bất 退thoái 。 僅cận 歷lịch 耳nhĩ 根căn 者giả 。 如như 食thực 少thiểu 金kim 剛cang 。 究cứu 竟cánh 不bất 消tiêu 。 為vi 遠viễn 因nhân 終chung 不bất 退thoái 也dã 。

(# 問vấn 。 棗táo 柏# 言ngôn 。 華hoa 嚴nghiêm 一Nhất 乘Thừa 大Đại 道Đạo 。 非phi 往vãng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 何hà 故cố 華hoa 嚴nghiêm 長trưởng 子tử 。 十thập 願nguyện 導đạo 歸quy 極cực 樂lạc 邪tà 。 生sanh 公công 說thuyết 。 闡xiển 提đề 有hữu 佛Phật 性tánh 。 則tắc 後hậu 出xuất 涅Niết 槃Bàn 為vi 證chứng 。 今kim 後hậu 出xuất 行hạnh 願nguyện 。 全toàn 與dữ 棗táo 柏# 不bất 符phù 。 宗tông 旨chỉ 竟cánh 將tương 安an 歸quy 。 )# 。

荅# 。 淨tịnh 土độ 豎thụ 該cai 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 寂tịch 光quang 惟duy 佛Phật 土độ 。 實thật 報báo 乃nãi 法Pháp 身thân 大Đại 士Sĩ 所sở 居cư 。 方phương 便tiện 攝nhiếp 三tam 乘thừa 權quyền 位vị 。 同đồng 居cư 則tắc 凡phàm 夫phu 皆giai 與dữ 。 合hợp 論luận 指chỉ 大đại 心tâm 凡phàm 夫phu 。 回hồi 心tâm 羅La 漢Hán 。 出xuất 五ngũ 濁trược 。 生sanh 同đồng 居cư 方phương 便tiện 二nhị 淨tịnh 土độ 。 未vị 悟ngộ 毘tỳ 盧lô 性tánh 海hải 。 入nhập 因nhân 陀đà 羅la 網võng 法Pháp 界Giới 也dã 。 普phổ 賢hiền 十thập 願nguyện 導đạo 歸quy 極cực 樂lạc 。 正chánh 不bất 思tư 議nghị 。 解giải 脫thoát 境cảnh 界giới 。 徹triệt 果quả 徹triệt 因nhân 。 通thông 凡phàm 通thông 聖thánh 。 聖thánh 全toàn 法Pháp 界Giới 入nhập 一nhất 塵trần 。 凡phàm 從tùng 一nhất 塵trần 通thông 法Pháp 界Giới 。 棗táo 柏# 但đãn 言ngôn 一Nhất 乘Thừa 大Đại 道Đạo 。 非phi 往vãng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 境cảnh 界giới 。 不bất 謂vị 往vãng 生sanh 菩Bồ 薩Tát 。 非phi 一Nhất 乘Thừa 大Đại 道Đạo 法Pháp 門môn 也dã 。 若nhược 云vân 華hoa 藏tạng 大đại 。 極cực 樂lạc 小tiểu 。 大đại 小tiểu 之chi 見kiến 未vị 忘vong 。 未vị 夢mộng 華hoa 嚴nghiêm 法Pháp 界Giới 在tại 。

(# 問vấn 。 既ký 以dĩ 事sự 持trì 屬thuộc 定định 。 理lý 持trì 屬thuộc 慧tuệ 。 而nhi 云vân 。 事sự 持trì 未vị 能năng 破phá 妄vọng 。 利lợi 根căn 徑kính 就tựu 理lý 持trì 。 將tương 事sự 不bất 顯hiển 理lý 。 慧tuệ 不bất 由do 定định 邪tà 。 )# 。

荅# 。 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。 後hậu 必tất 具cụ 前tiền 。 故cố 理lý 一nhất 心tâm 。 或hoặc 從tùng 體thể 究cứu 。 忽hốt 然nhiên 契khế 合hợp 。 或hoặc 從tùng 念niệm 佛Phật 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。 皆giai 由do 定định 來lai 。 今kim 重trọng/trùng 悟ngộ 理lý 。 不bất 止chỉ 除trừ 散tán 。 雖tuy 體thể 究cứu 無vô 閒gian/nhàn 時thời 。 便tiện 可khả 名danh 事sự 一nhất 心tâm 。 亦diệc 有hữu 定định 力lực 。 而nhi 仍nhưng 屬thuộc 慧tuệ 門môn 。 實thật 則tắc 定định 慧tuệ 二nhị 門môn 。 各các 有hữu 利lợi 鈍độn 。 疏sớ/sơ 主chủ 略lược 未vị 言ngôn 耳nhĩ 。

(# 問vấn 。 決quyết 志chí 求cầu 驗nghiệm 。 正chánh 在tại 平bình 時thời 。 經kinh 胡hồ 止chỉ 言ngôn 臨lâm 終chung 佛Phật 現hiện 。 )# 。

荅# 。 行hành 人nhân 見kiến 佛Phật 。 隨tùy 淨tịnh 業nghiệp 淺thiển 深thâm 。 經kinh 明minh 往vãng 生sanh 。 故cố 言ngôn 接tiếp 引dẫn 耳nhĩ 。 今kim 只chỉ 在tại 執chấp 持trì 名danh 號hiệu 。 處xử 努nỗ 力lực 加gia 鞭tiên 。 無vô 論luận 見kiến 與dữ 未vị 見kiến 。 但đãn 得đắc 信tín 願nguyện 行hành 成thành 就tựu 。 往vãng 生sanh 自tự 可khả 無vô 疑nghi 。 慎thận 勿vật 生sanh 僥kiểu 倖hãnh 退thoái 息tức 心tâm 也dã 。

(# 問vấn 。 心tâm 不bất 顛điên 倒đảo 。 故cố 能năng 預dự 知tri 時thời 至chí 。 乃nãi 云vân 死tử 時thời 何hà 苦khổ 欲dục 先tiên 知tri 。 何hà 邪tà 。 )# 。

荅# 。 不bất 貴quý 預dự 知tri 。 正chánh 欲dục 令linh 其kỳ 。 心tâm 不bất 顛điên 倒đảo 。 頗phả 有hữu 因nhân 欲dục 先tiên 知tri 而nhi 愈dũ 重trọng/trùng 其kỳ 顛điên 倒đảo 者giả 。

(# 問vấn 。 大đại 本bổn 十thập 念niệm 。 不bất 言ngôn 臨lâm 終chung 。 此thử 與dữ 觀quán 經kinh 。 為vi 同đồng 為vi 別biệt 。 )# 。

荅# 。 大đại 本bổn 云vân 。 志chí 心tâm 信tín 樂nhạo 。 乃nãi 至chí 十thập 念niệm 。 觀quán 志chí 心tâm 信tín 樂nhạo 。 何hà 等đẳng 深thâm 切thiết 。 不bất 必tất 在tại 臨lâm 終chung 時thời 。 實thật 與dữ 臨lâm 終chung 同đồng 一nhất 猛mãnh 利lợi 。 後hậu 世thế 祖tổ 師sư 。 因nhân 立lập 晨thần 朝triêu 十thập 念niệm 行hành 門môn 。 畢tất 生sanh 不bất 缺khuyết 。 亦diệc 決quyết 往vãng 生sanh 。

(# 問vấn 。 文Văn 殊Thù 亦diệc 發phát 願nguyện 往vãng 生sanh 。 何hà 反phản 揀giản 去khứ 勢thế 至chí 。 鈔sao 言ngôn 。 耳nhĩ 根căn 不bất 攝nhiếp 念niệm 佛Phật 。 念niệm 佛Phật 能năng 攝nhiếp 耳nhĩ 根căn 。 又hựu 何hà 邪tà 。 )# 。

荅# 。 法pháp 無vô 優ưu 劣liệt 。 機cơ 有hữu 抑ức 揚dương 。 無vô 煩phiền 戲hí 論luận 。 觀quán 音âm 六lục 根căn 中trung 。 從tùng 耳nhĩ 根căn 入nhập 。 勢thế 至chí 七thất 大đại 中trung 。 從tùng 根căn 大đại 入nhập 。 論luận 入nhập 門môn 。 耳nhĩ 根căn 此thử 方phương 獨độc 利lợi 。 論luận 收thu 機cơ 。 淨tịnh 念niệm 三tam 根căn 普phổ 通thông 。 又hựu 圓viên 人nhân 法pháp 法pháp 貫quán 徹triệt 。 耳nhĩ 根căn 淨tịnh 念niệm 。 互hỗ 攝nhiếp 互hỗ 融dung 。 初sơ 機cơ 耳nhĩ 唯duy 一nhất 根căn 。 念niệm 乃nãi 都đô 攝nhiếp 。 亦diệc 可khả 抑ức 揚dương 。

(# 問vấn 。 用dụng 攀phàn 緣duyên 心tâm 為vi 自tự 性tánh 。 如như 煮chử 沙sa 成thành 饌soạn 。 今kim 念niệm 佛Phật 心tâm 。 是thị 攀phàn 緣duyên 邪tà 。 非phi 攀phàn 緣duyên 邪tà 。 若nhược 是thị 。 則tắc 一nhất 切thiết 覺giác 觀quán 思tư 惟duy 。 皆giai 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 若nhược 非phi 。 又hựu 何hà 言ngôn 念niệm 性tánh 生sanh 滅diệt 。 因nhân 果quả 殊thù 感cảm 邪tà 。 若nhược 生sanh 滅diệt 即tức 不bất 生sanh 滅diệt 。 何hà 云vân 煮chử 沙sa 。 此thử 與dữ 波ba 水thủy 之chi 喻dụ 。 當đương 自tự 不bất 倫luân 。 波ba 即tức 是thị 水thủy 。 沙sa 非phi 是thị 饌soạn 。 然nhiên 法pháp 華hoa 若nhược 人nhân 散tán 亂loạn 心tâm 。 南nam 能năng 不bất 斷đoạn 百bách 思tư 想tưởng 者giả 。 又hựu 非phi 即tức 用dụng 此thử 生sanh 滅diệt 心tâm 邪tà 。 )# 。

荅# 。 錯thác 不bất 在tại 用dụng 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 在tại 以dĩ 之chi 為vi 自tự 性tánh 。 所sở 謂vị 認nhận 驢lư 鞍yên 橋kiều 作tác 阿a 爺# 下hạ 頷hạm 。 便tiện 成thành 沙sa 饌soạn 之chi 喻dụ 。 若nhược 識thức 得đắc 攀phàn 緣duyên 心tâm 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 則tắc 能năng 用dụng 攀phàn 緣duyên 。 不bất 被bị 攀phàn 緣duyên 用dụng 。 所sở 謂vị 家gia 賊tặc 難nạn/nan 防phòng 時thời 。 識thức 得đắc 不bất 為vi 怨oán 。 便tiện 合hợp 波ba 水thủy 之chi 喻dụ 。 況huống 勢thế 至chí 一nhất 門môn 。 本bổn 屬thuộc 根căn 大đại 。 意ý 根căn 為vi 主chủ 。 五ngũ 根căn 從tùng 之chi 。 故cố 曰viết 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 意ý 根căn 即tức 第đệ 七thất 識thức 。 七thất 識thức 無vô 始thỉ 來lai 。 念niệm 念niệm 執chấp 我ngã 。 今kim 以dĩ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 力lực 。 令linh 直trực 下hạ 念niệm 佛Phật 。 甜điềm 瓜qua 換hoán 苦khổ 瓠hoạch 。 非phi 尋tầm 常thường 攀phàn 緣duyên 心tâm 比tỉ 。 尋tầm 常thường 眼nhãn 識thức 緣duyên 色sắc 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 緣duyên 法pháp 。 皆giai 順thuận 生sanh 死tử 法pháp 。 念niệm 佛Phật 時thời 。 佛Phật 非phi 色sắc 非phi 非phi 色sắc 。 乃nãi 至chí 非phi 法pháp 非phi 非phi 法pháp 。 超siêu 世thế 閒gian/nhàn 法pháp 。 離ly 語ngữ 言ngôn 道đạo 。 但đãn 可khả 淨tịnh 念niệm 憶ức 持trì 。 原nguyên 非phi 情tình 量lượng 。 所sở 行hành 境cảnh 界giới 。 豈khởi 念niệm 佛Phật 心tâm 是thị 攀phàn 緣duyên 邪tà 。 且thả 以dĩ 攀phàn 緣duyên 六lục 塵trần 增tăng 長trưởng 生sanh 死tử 者giả 。 轉chuyển 攀phàn 緣duyên 慈từ 父phụ 。 永vĩnh 脫thoát 苦khổ 輪luân 。 亦diệc 自tự 不bất 惡ác 。 安an 得đắc 一nhất 概khái 論luận 邪tà 。 又hựu 娑sa 婆bà 根căn 性tánh 。 唯duy 耳nhĩ 根căn 易dị 顯hiển 圓viên 常thường 。 念niệm 性tánh 猶do 屬thuộc 生sanh 滅diệt 。 非phi 已dĩ 悟ngộ 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 者giả 。 終chung 不bất 達đạt 念niệm 性tánh 本bổn 圓viên 通thông 也dã 。 末mạt 世thế 學học 人nhân 。 鮮tiên 登đăng 圓viên 解giải 。 耳nhĩ 根căn 入nhập 道đạo 。 亦diệc 甚thậm 難nan 言ngôn 。 儻thảng 不bất 能năng 向hướng 佛Phật 頂đảnh 前tiền 四tứ 卷quyển 。 痛thống 思tư 深thâm 義nghĩa 。 窮cùng 源nguyên 徹triệt 底để 。 則tắc 初sơ 於ư 聞văn 中trung 。 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 工công 夫phu 。 畢tất 竟cánh 如như 何hà 理lý 會hội 。 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 。 非phi 小tiểu 根căn 劣liệt 智trí 所sở 能năng 擬nghĩ 議nghị 。 無vô 米mễ 索sách 炊xuy 。 畫họa 空không 成thành 繪hội 。 反phản 不bất 若nhược 因nhân 果quả 殊thù 感cảm 者giả 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 耳nhĩ 。

(# 問vấn 。 經kinh 末mạt 先tiên 言ngôn 不bất 退thoái 。 後hậu 明minh 往vãng 生sanh 。 正chánh 以dĩ 現hiện 生sanh 取thủ 辦biện 。 超siêu 乎hồ 餘dư 教giáo 。 何hà 反phản 開khai 少thiểu 壽thọ 多đa 障chướng 。 不bất 克khắc 往vãng 生sanh 。 來lai 世thế 得đắc 生sanh 一nhất 路lộ 。 )# 。

荅# 。 真chân 念niệm 佛Phật 。 決quyết 無vô 不bất 生sanh 淨tịnh 土độ 。 退thoái 菩Bồ 提Đề 者giả 。 第đệ 恐khủng 障chướng 深thâm 慧tuệ 淺thiển 之chi 流lưu 。 見kiến 自tự 他tha 未vị 效hiệu 。 不bất 罪tội 工công 力lực 淺thiển 。 肉nhục 眼nhãn 瞇# 。 反phản 疑nghi 佛Phật 法Pháp 無vô 靈linh 。 現hiện 生sanh 退thoái 惰nọa 。 故cố 曲khúc 顯hiển 勝thắng 益ích 。 策sách 令linh 現hiện 生sanh 取thủ 辦biện 也dã 。

(# 問vấn 。 顯hiển 密mật 並tịnh 圓viên 。 何hà 云vân 持trì 名danh 勝thắng 準chuẩn 提đề 。 )# 。

荅# 。 極cực 準chuẩn 提đề 神thần 力lực 。 肉nhục 身thân 往vãng 詣nghệ 十thập 方phương 淨tịnh 土độ 。 極cực 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 肉nhục 眼nhãn 等đẳng 見kiến 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 誠thành 無vô 勝thắng 劣liệt 。 然nhiên 約ước 生sanh 佛Phật 因nhân 緣duyên 。 法Pháp 門môn 所sở 被bị 。 通thông 塗đồ 教giáo 意ý 。 理lý 應ưng 獨độc 顯hiển 今kim 宗tông 。

(# 問vấn 。 參tham 究cứu 念niệm 佛Phật 。 謂vị 向hướng 上thượng 一nhất 著trước 。 千thiên 聖thánh 不bất 傳truyền 。 必tất 從tùng 參tham 究cứu 方phương 得đắc 。 既ký 一nhất 代đại 時thời 教giáo 。 皆giai 屬thuộc 他tha 寶bảo 。 何hà 禪thiền 門môn 公công 案án 。 便tiện 屬thuộc 家gia 珍trân 。 若nhược 云vân 禪thiền 是thị 教giáo 之chi 綱cương 領lãnh 。 何hà 故cố 世Thế 尊Tôn 不bất 說thuyết 。 若nhược 云vân 經kinh 文văn 亦diệc 可khả 參tham 究cứu 。 又hựu 何hà 勞lao 千thiên 七thất 百bách 則tắc 邪tà 。 參tham 話thoại 一nhất 節tiết 。 迦ca 文văn 既ký 未vị 拈niêm 示thị 。 西tây 來lai 亦diệc 無vô 此thử 門môn 。 若nhược 謂vị 門môn 庭đình 既ký 熟thục 。 便tiện 成thành 窠khòa 臼cữu 。 故cố 換hoán 此thử 法pháp 。 今kim 參tham 話thoại 亦diệc 成thành 熟thục 路lộ 。 更cánh 換hoán 一nhất 法pháp 何hà 如như 。 )# 。

荅# 。 向hướng 上thượng 一nhất 著trước 。 千thiên 聖thánh 不bất 傳truyền 。 可khả 云vân 必tất 從tùng 參tham 究cứu 得đắc 邪tà 。 然nhiên 亦diệc 一nhất 種chủng 方phương 便tiện 。 本bổn 無vô 實thật 法pháp 綴chuế 人nhân 。 故cố 古cổ 稱xưng 敲# 門môn 瓦ngõa 子tử 。 何hà 嘗thường 以dĩ 公công 案án 作tác 家gia 珍trân 。 苟cẩu 昧muội 綱cương 宗tông 。 死tử 在tại 句cú 下hạ 。 謂vị 參tham 話thoại 方phương 能năng 悟ngộ 道đạo 。 病bệnh 參tham 話thoại 亦diệc 成thành 門môn 庭đình 。 皆giai 益ích 戲hí 談đàm 。 何hà 關quan 宗tông 教giáo 。 當đương 知tri 舉cử 一nhất 明minh 三tam 。 目mục 機cơ 銖thù 兩lưỡng 之chi 士sĩ 。 隨tùy 拈niêm 一nhất 法pháp 。 透thấu 一nhất 切thiết 法pháp 。 盡tận 屬thuộc 家gia 珍trân 。 誰thùy 為vi 他tha 寶bảo 。 若nhược 緣duyên 木mộc 求cầu 魚ngư 。 守thủ 株chu 待đãi 兔thố 。 三tam 藏tạng 十thập 二nhị 部bộ 。 是thị 拭thức 瘡sang 疣vưu 紙chỉ 。 千thiên 七thất 百bách 公công 案án 。 亦diệc 陳trần 腐hủ 葛cát 藤đằng 。 法pháp 無vô 得đắc 失thất 。 得đắc 失thất 在tại 人nhân 。 但đãn 當đương 因nhân 言ngôn 會hội 心tâm 。 何hà 得đắc 迷mê 心tâm 逐trục 語ngữ 。 果quả 契khế 心tâm 源nguyên 。 知tri 佛Phật 祖tổ 皆giai 無vô 一nhất 法pháp 與dữ 人nhân 。 將tương 以dĩ 何hà 法pháp 換hoán 去khứ 何hà 法pháp 邪tà 。

(# 問vấn 。 五ngũ 逆nghịch 可khả 以dĩ 往vãng 生sanh 。 佛Phật 何hà 不bất 能năng 滅diệt 定định 業nghiệp 邪tà 。 又hựu 造tạo 業nghiệp 人nhân 。 若nhược 借tá 此thử 自tự 寬khoan 。 寧ninh 不bất 入nhập 地địa 獄ngục 。 如như 箭tiễn 射xạ 邪tà 。 )# 。

荅# 。 千thiên 年niên 暗ám 室thất 。 一nhất 燈đăng 能năng 破phá 。 懺sám 力lực 既ký 殷ân 。 業nghiệp 便tiện 無vô 定định 。 若nhược 頑ngoan 愚ngu 迷mê 津tân 。 得đắc 船thuyền 不bất 上thượng 。 牽khiên 裳thường 作tác 筏phiệt 。 抱bão 石thạch 為vi 舟chu 。 既ký 無vô 迴hồi 轉chuyển 之chi 力lực 。 是thị 真chân 定định 業nghiệp 難nạn/nan 逃đào 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 法Pháp 師sư 。 以dĩ 未vị 誦tụng 彌di 陀đà 經kinh 。 不bất 得đắc 往vãng 生sanh 。 法pháp 華hoa 云vân 。 聞văn 此thử 經Kinh 。 如như 說thuyết 修tu 行hành 。 命mạng 終chung 生sanh 安An 樂Lạc 世Thế 界Giới 。 何hà 不bất 同đồng 邪tà 。 )# 。

荅# 。 淨tịnh 土độ 一nhất 門môn 。 願nguyện 為vi 前tiền 導đạo 。 未vị 誦tụng 彌di 陀đà 。 即tức 平bình 日nhật 願nguyện 樂nhạo 不bất 深thâm 。 若nhược 法pháp 華hoa 所sở 云vân 。 是thị 世Thế 尊Tôn 直trực 以dĩ 妙diệu 經kinh 為vi 蓮liên 邦bang 左tả 券khoán 。 勸khuyến 願nguyện 明minh 矣hĩ 。 法pháp 華hoa 即tức 是thị 彌di 陀đà 。 妙diệu 經kinh 勸khuyến 願nguyện 。 即tức 是thị 彌di 陀đà 勸khuyến 願nguyện 。 即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 勸khuyến 願nguyện 。 亦diệc 即tức 是thị 一nhất 切thiết 。 諸chư 經kinh 勸khuyến 願nguyện 。 無vô 不bất 同đồng 也dã 。

(# 問vấn 。 彼bỉ 土độ 為vi 人nhân 天thiên 錯thác 居cư 。 為vi 各các 分phần/phân 九cửu 品phẩm 。 佛Phật 浴dục 池trì 及cập 。 菩Bồ 薩Tát 聲Thanh 聞Văn 。 為vi 在tại 天thiên 上thượng 。 在tại 人nhân 閒gian/nhàn 。 既ký 注chú 彼bỉ 境cảnh 。 應ưng 令linh 依y 正chánh 條điều 然nhiên 。 )# 。

荅# 。 淨tịnh 土độ 純thuần 樂nhạo/nhạc/lạc 。 天thiên 人nhân 豈khởi 應ưng 迢điều 絕tuyệt 。 九cửu 品phẩm 往vãng 生sanh 。 未vị 判phán 人nhân 天thiên 。 或hoặc 皆giai 九cửu 華hoa 化hóa 生sanh 。 或hoặc 天thiên 不bất 須tu 托thác 質chất 。 皆giai 未vị 可khả 知tri 。 大đại 本bổn 謂vị 宮cung 殿điện 樓lâu 閣các 。 有hữu 在tại 池trì 者giả 。 在tại 空không 者giả 。 觀quán 經kinh 謂vị 樹thụ 上thượng 寶bảo 網võng 。 妙diệu 華hoa 宮cung 殿điện 。 諸chư 天thiên 童đồng 子tử 。 自tự 然nhiên 在tại 中trung 。 然nhiên 則tắc 淨tịnh 界giới 莊trang 嚴nghiêm 。 豈khởi 可khả 凡phàm 情tình 測trắc 量lượng 。 俾tỉ 其kỳ 條điều 然nhiên 邪tà 。

(# 問vấn 。 淨tịnh 土độ 既ký 宣tuyên 道Đạo 品Phẩm 。 何hà 觀quán 經kinh 止chỉ 言ngôn 。 讀đọc 誦tụng 大Đại 乘Thừa 。 不bất 及cập 小Tiểu 乘Thừa 。 又hựu 淨tịnh 業nghiệp 門môn 。 有hữu 不bất 禮lễ 餘dư 佛Phật 不bất 誦tụng 餘dư 經kinh 者giả 。 不bất 併tinh 違vi 觀quán 經kinh 邪tà 。 )# 。

荅# 。 般Bát 若Nhã 每mỗi 列liệt 三Tam 十Thập 七Thất 品Phẩm 。 隨tùy 結kết 云vân 。 乃nãi 至chí 一nhất 切thiết 。 智trí 智trí 清thanh 淨tịnh 。 無vô 二nhị 無vô 二nhị 分phần 。 無vô 別biệt 無vô 斷đoạn 故cố 。 道Đạo 品Phẩm 豈khởi 非phi 大Đại 乘Thừa 法Pháp 門môn 邪tà 。 淨tịnh 業nghiệp 古cổ 宿túc 。 有hữu 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 者giả 。 乃nãi 圓viên 人nhân 禮lễ 一nhất 佛Phật 。 即tức 禮lễ 一nhất 切thiết 佛Phật 。 誦tụng 一nhất 經kinh 。 即tức 誦tụng 一nhất 切thiết 經kinh 。 恆Hằng 沙sa 寶bảo 性tánh 。 無vô 量lượng 法Pháp 藏tạng 。 一nhất 齊tề 委ủy 付phó 。 一nhất 時thời 領lãnh 知tri 。 大Đại 乘Thừa 方Phương 等Đẳng 經Kinh 典điển 。 須tu 如như 是thị 讀đọc 誦tụng 始thỉ 得đắc 。

(# 問vấn 。 一nhất 句cú 彌di 陀đà 。 若nhược 不bất 通thông 種chủng 種chủng 法Pháp 門môn 。 莫mạc 罄khánh 其kỳ 致trí 。 乃nãi 云vân 。 修tu 餘dư 法Pháp 門môn 。 便tiện 屬thuộc 二nhị 心tâm 。 豈khởi 非phi 受thọ 一nhất 非phi 餘dư 邪tà 。 )# 。

荅# 。 不bất 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 即tức 一nhất 法pháp 。 廣quảng 修tu 誠thành 屬thuộc 二nhị 心tâm 。 若nhược 一nhất 法pháp 中trung 透thấu 一nhất 切thiết 法pháp 。 專chuyên 習tập 即tức 是thị 總tổng 持trì 。 佛Phật 行hạnh 魔ma 行hành 。 豈khởi 在tại 法pháp 也dã 。

(# 問vấn 。 奘tráng 師sư 以dĩ 兜Đâu 率Suất 近cận 。 判phán 內nội 院viện 易dị 生sanh 。 鈔sao 以dĩ 論luận 因nhân 不bất 論luận 地địa 揀giản 之chi 。 後hậu 言ngôn 勝thắng 蓮liên 。 雖tuy 超siêu 極cực 樂lạc 。 然nhiên 樂nhạo/nhạc/lạc 邦bang 近cận 。 何hà 又hựu 論luận 地địa 邪tà 。 )# 。

荅# 。 皆giai 論luận 因nhân 也dã 。 勝thắng 蓮liên 境cảnh 界giới 。 去khứ 博bác 地địa 凡phàm 夫phu 甚thậm 遠viễn 。 不bất 同đồng 彌di 陀đà 。 近cận 垂thùy 方phương 便tiện 。 十thập 念niệm 便tiện 可khả 成thành 因nhân 。 未vị 有hữu 不bất 能năng 生sanh 極cực 樂lạc 。 而nhi 能năng 生sanh 勝thắng 蓮liên 者giả 。 但đãn 深thâm 信tín 佛Phật 語ngữ 。 入nhập 淨tịnh 土độ 玄huyền 閫khổn 。 極cực 樂lạc 未vị 必tất 不bất 即tức 勝thắng 蓮liên 。 如như 情tình 生sanh 遍biến 計kế 。 疑nghi 極cực 樂lạc 為vi 權quyền 施thí 。 則tắc 勝thắng 蓮liên 遠viễn 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 鈔sao 中trung 蓮liên 臺đài 二nhị 義nghĩa 。 今kim 金kim 剛cang 臺đài 。 紫tử 金kim 臺đài 。 為vi 是thị 房phòng 臺đài 。 是thị 基cơ 臺đài 。 )# 。

荅# 。 汎# 言ngôn 二nhị 義nghĩa 。 若nhược 托thác 質chất 金kim 臺đài 。 本bổn 在tại 花hoa 內nội 。 基cơ 臺đài 非phi 所sở 論luận 也dã 。

荅# 印ấn 生sanh 四tứ 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 未vị 得đắc 戒giới 時thời 。 以dĩ 何hà 法pháp 攝nhiếp 心tâm 。 十thập 戒giới 有hữu 犯phạm 。 許hứa 懺sám 悔hối 否phủ/bĩ 。 懺sám 悔hối 後hậu 。 即tức 許hứa 進tiến 具cụ 否phủ/bĩ 。 作tác 何hà 懺sám 法pháp 。 方phương 名danh 得đắc 戒giới 。 )# 。

荅# 。 得đắc 戒giới 須tu 具cụ 殷ân 重trọng 心tâm 。 清thanh 淨tịnh 心tâm 。 希hy 求cầu 勝thắng 法Pháp 。 懺sám 悔hối 須tu 具cụ 慚tàm 愧quý 心tâm 。 決quyết 斷đoán 心tâm 。 翻phiên 前tiền 惡ác 境cảnh 。 即tức 此thử 為vi 攝nhiếp 心tâm 法pháp 。 即tức 此thử 是thị 得đắc 戒giới 因nhân 。 十thập 戒giới 有hữu 犯phạm 。 誓thệ 不bất 更cánh 造tạo 。 律luật 許hứa 進tiến 具cụ 。 應ưng 鄭trịnh 重trọng 。 不bất 宜nghi 欲dục 速tốc 。

(# 問vấn 。 一nhất 代đại 時thời 教giáo 。 初sơ 心tâm 許hứa 遍biến 閱duyệt 否phủ/bĩ 。 參tham 禪thiền 許hứa 看khán 教giáo 否phủ/bĩ 。 若nhược 悟ngộ 後hậu 方phương 看khán 。 此thử 生sanh 恐khủng 難nạn 保bảo 任nhậm 。 若nhược 麤thô 了liễu 即tức 參tham 。 又hựu 恐khủng 知tri 解giải 纏triền 繞nhiễu 。 )# 。

荅# 。 看khán 教giáo 貴quý 精tinh 不bất 貴quý 多đa 。 一nhất 部bộ 中trung 精tinh 研nghiên 妙diệu 義nghĩa 。 徹triệt 骨cốt 徹triệt 髓tủy 。 自tự 然nhiên 旁bàng 通thông 眾chúng 典điển 。 勢thế 如như 破phá 竹trúc 。 欲dục 徹triệt 骨cốt 髓tủy 。 必tất 須tu 看khán 時thời 。 即tức 是thị 觀quán 心tâm 。 既ký 曰viết 觀quán 心tâm 。 功công 同đồng 參tham 悟ngộ 。 原nguyên 非phi 尋tầm 言ngôn 逐trục 句cú 。 有hữu 何hà 相tương/tướng 礙ngại 。 教giáo 理lý 資tư 神thần 。 如như 膏cao 助trợ 火hỏa 。 是thị 在tại 精tinh 了liễu 其kỳ 義nghĩa 。 不bất 應ưng 麤thô 了liễu 。 未vị 能năng 精tinh 了liễu 。 而nhi 曰viết 知tri 解giải 纏triền 繞nhiễu 。 何hà 異dị 戰chiến 敗bại 之chi 士sĩ 。 咎cữu 武võ 藝nghệ 太thái 多đa 邪tà 。

(# 問vấn 。 黃hoàng 蘗bách 已dĩ 前tiền 無vô 話thoại 頭đầu 。 未vị 審thẩm 何hà 法pháp 得đắc 悟ngộ 。 我ngã 今kim 當đương 從tùng 何hà 入nhập 門môn 下hạ 手thủ 邪tà 。 作tác 何hà 主chủ 宰tể 。 不bất 被bị 境cảnh 奪đoạt 邪tà 。 何hà 時thời 當đương 見kiến 人nhân 。 何hà 地địa 方phương 究cứu 竟cánh 邪tà 。 幸hạnh 詳tường 示thị 之chi 。 )# 。

荅# 。 直trực 下hạ 知tri 歸quy 。 那na 有hữu 實thật 法pháp 。 參tham 話thoại 本bổn 後hậu 世thế 方phương 便tiện 。 死tử 人nhân 偷thâu 心tâm 耳nhĩ 。 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 但đãn 向hướng 本bổn 分phần/phân 中trung 留lưu 心tâm 。 只chỉ 今kim 學học 人nhân 。 須tu 向hướng 本bổn 分phần/phân 中trung 下hạ 手thủ 。 一nhất 切thiết 時thời 。 一nhất 切thiết 處xứ 。 只chỉ 為vì 此thử 本bổn 分phần/phân 事sự 。 自tự 不bất 見kiến 有hữu 境cảnh 。 豈khởi 為vi 所sở 奪đoạt 。 善Thiện 知Tri 識Thức 者giả 。

時thời 時thời 當đương 見kiến 。 決quyết 擇trạch 身thân 心tâm 。 直trực 至chí 圓viên 滿mãn 菩Bồ 提Đề 。 方phương 為vi 究cứu 竟cánh 。 是thị 在tại 當đương 人nhân 。 發phát 大đại 勇dũng 猛mãnh 。 擴# 大đại 虛hư 懷hoài 。 啟khải 迪# 大đại 智trí 。 長trưởng 養dưỡng 大đại 悲bi 。 捨xả 一nhất 切thiết 愛ái 見kiến 。 修tu 一nhất 切thiết 方phương 便tiện 。 乃nãi 不bất 墮đọa 外ngoại 道đạo 二Nhị 乘Thừa 權quyền 教giáo 諸chư 境cảnh 界giới 耳nhĩ 。

(# 問vấn 。 參tham 究cứu 念niệm 佛Phật 之chi 說thuyết 。 當đương 得đắc 話thoại 頭đầu 否phủ/bĩ 。 既ký 恐khủng 今kim 生sanh 不bất 悟ngộ 。 來lai 生sanh 難nan 保bảo 。 故cố 用dụng 此thử 法pháp 。 以dĩ 攝nhiếp 往vãng 生sanh 。 然nhiên 又hựu 恐khủng 為vi 參tham 禪thiền 開khai 一nhất 退thoái 步bộ 。 當đương 作tác 何hà 融dung 通thông 邪tà 。 一nhất 生sanh 參tham 禪thiền 。 臨lâm 終chung 發phát 願nguyện 何hà 如như 。 )# 。

荅# 。 眾chúng 生sanh 顛điên 倒đảo 。 轉chuyển 說thuyết 轉chuyển 疑nghi 。 吾ngô 今kim 徹triệt 底để 道đạo 破phá 。 亦diệc 令linh 當đương 來lai 。 諸chư 有hữu 志chí 者giả 。 毋vô 泣khấp 歧kỳ 路lộ 。 既ký 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 何hà 須tu 疊điệp 床sàng 架# 屋ốc 。 更cánh 涉thiệp 參tham 究cứu 。 但đãn 觀quán 蓮liên 宗tông 諸chư 祖tổ 。 便tiện 知tri 淨tịnh 不bất 須tu 禪thiền 。 若nhược 為vi 大đại 事sự 因nhân 緣duyên 。 有hữu 疑nghi 未vị 破phá 。 欲dục 罷bãi 不bất 能năng 。 而nhi 行hành 參tham 究cứu 。 正chánh 應ưng 殷ân 勤cần 回hồi 向hướng 西tây 方phương 。 但đãn 觀quán 永vĩnh 明minh 等đẳng 諸chư 大đại 祖tổ 師sư 。 便tiện 知tri 禪thiền 決quyết 須tu 淨tịnh 。 本bổn 分phần/phân 中trung 事sự 了liễu 然nhiên 可khả 辨biện 。 何hà 須tu 曲khúc 為vi 融dung 通thông 也dã 。 信tín 則tắc 便tiện 信tín 。 疑nghi 則tắc 別biệt 參tham 。

代đại 荅# 劉lưu 心tâm 城thành 又hựu 上thượng 博bác 山sơn 四tứ 問vấn (# 原nguyên 問vấn 博bác 山sơn 書thư 附phụ )#

(# 蒙mông 示thị 。 即tức 今kim 若nhược 有hữu 取thủ 捨xả 。 同đồng 之chi 一nhất 字tự 。 即tức 是thị 妄vọng 言ngôn 。 然nhiên 妙diệu 宗tông 云vân 。 取thủ 捨xả 若nhược 極cực 。 與dữ 不bất 取thủ 捨xả 亦diệc 非phi 異dị 轍triệt 。 正chánh 謂vị 取thủ 捨xả 愈dũ 有hữu 愈dũ 無vô 。 斯tư 為vi 圓viên 妙diệu 。 若nhược 無vô 之chi 始thỉ 無vô 。 不bất 落lạc 小Tiểu 乘Thừa 邪tà 。 )# 。

荅# 。 極cực 者giả 。 謂vị 取thủ 至chí 無vô 可khả 取thủ 處xứ 。 捨xả 至chí 無vô 可khả 捨xả 處xứ 。 恰kháp 與dữ 不bất 取thủ 捨xả 合hợp 。 非phi 僅cận 以dĩ 取thủ 捨xả 作tác 無vô 取thủ 捨xả 會hội 也dã 。 正chánh 欲dục 極cực 之chi 。 不bất 欲dục 無vô 之chi 。 若nhược 未vị 致trí 其kỳ 極cực 。 便tiện 欲dục 無vô 之chi 。 且thả 墮đọa 惡ác 取thủ 。 便tiện 擬nghĩ 欲dục 同đồng 。 正chánh 屬thuộc 妄vọng 言ngôn 。

(# 蒙mông 示thị 。 以dĩ 葛cát 藤đằng 埽# 葛cát 藤đằng 。 與dữ 不bất 絆bán 葛cát 藤đằng 者giả 。 優ưu 劣liệt 若nhược 何hà 。 夫phu 台thai 宗tông 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 正chánh 爭tranh 此thử 葛cát 藤đằng 之chi 有hữu 無vô 。 則tắc 教giáo 理lý 不bất 廢phế 葛cát 藤đằng 。 葛cát 藤đằng 無vô 非phi 圓viên 頓đốn 。 )# 。

荅# 。 文văn 字tự 性tánh 離ly 。 非phi 離ly 文văn 字tự 。 未vị 達đạt 斯tư 旨chỉ 。 謾man 云vân 不bất 立lập 。 只chỉ 此thử 不bất 立lập 。 便tiện 是thị 文văn 字tự 。 悟ngộ 時thời 轉chuyển 法pháp 華hoa 。 此thử 不bất 絆bán 葛cát 藤đằng 也dã 。 誰thùy 為vi 所sở 埽# 。 誰thùy 為vi 能năng 埽# 。 智trí 者giả 九cửu 旬tuần 談đàm 妙diệu 。 字tự 字tự 從tùng 祕bí 藏tạng 流lưu 出xuất 。 字tự 字tự 能năng 含hàm 攝nhiếp 祕bí 藏tạng 。 豈khởi 似tự 尋tầm 章chương 逐trục 句cú 。 入nhập 海hải 算toán 沙sa 。 全toàn 墮đọa 葛cát 藤đằng 窠khòa 臼cữu 。 乃nãi 云vân 葛cát 藤đằng 埽# 葛cát 藤đằng 邪tà 。

(# 蒙mông 示thị 。 多đa 句cú 不bất 如như 一nhất 句cú 。 須tu 得đắc 水thủy 源nguyên 。 若nhược 尋tầm 枝chi 蔓mạn 。 妄vọng 云vân 句cú 歸quy 何hà 處xứ 。 不bất 太thái 蚤tảo 計kế 邪tà 。 竊thiết 聞văn 台thai 宗tông 。 專chuyên 用dụng 六lục 識thức 。 謂vị 伐phạt 樹thụ 得đắc 根căn 。 灸# 病bệnh 得đắc 穴huyệt 。 既ký 得đắc 其kỳ 本bổn 。 即tức 蔓mạn 是thị 本bổn 。 既ký 得đắc 其kỳ 源nguyên 。 即tức 流lưu 是thị 源nguyên 。 )# 。

荅# 。 定định 穴huyệt 定định 根căn 。 所sở 以dĩ 待đãi 灸# 待đãi 伐phạt 。 故cố 曰viết 須tu 得đắc 水thủy 源nguyên 。 若nhược 培bồi 業nghiệp 根căn 而nhi 不bất 伐phạt 。 護hộ 膏cao 肓# 而nhi 不bất 灸# 。 則tắc 錯thác 認nhận 源nguyên 流lưu 。 倒đảo 置trí 本bổn 末mạt 。 悖bội 台thai 宗tông 奧áo 旨chỉ 。 入nhập 生sanh 死tử 迅tấn 流lưu 矣hĩ 。

(# 蒙mông 示thị 。 一nhất 念niệm 識thức 心tâm 保bảo 無vô 失thất 腳cước 。 未vị 知tri 用dụng 那na 個cá 心tâm 保bảo 得đắc 。 若nhược 用dụng 識thức 心tâm 。 隔cách 陰ấm 不bất 知tri 宿túc 命mạng 。 然nhiên 台thai 宗tông 專chuyên 用dụng 六lục 識thức 。 為vi 圓viên 頓đốn 無vô 上thượng 止Chỉ 觀Quán 。 懸huyền 合hợp 楞lăng 嚴nghiêm 。 楞lăng 嚴nghiêm 云vân 。 憶ức 佛Phật 念niệm 佛Phật 。 現hiện 前tiền 當đương 來lai 。 必tất 定định 見kiến 佛Phật 。 憶ức 念niệm 非phi 用dụng 六lục 識thức 邪tà 。 教giáo 中trung 明minh 用dụng 六lục 識thức 。 六lục 識thức 明minh 知tri 位vị 次thứ 。 若nhược 能năng 依y 教giáo 修tu 學học 。 教giáo 理lý 可khả 作tác 保bảo 人nhân 。 )# 。

荅# 。 台thai 宗tông 觀quán 一nhất 念niệm 識thức 心tâm 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 者giả 。 以dĩ 圓viên 解giải 之chi 人nhân 。 既ký 達đạt 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 故cố 即tức 流lưu 是thị 源nguyên 也dã 。 若nhược 謂vị 專chuyên 用dụng 六lục 識thức 。 是thị 以dĩ 攀phàn 緣duyên 為vi 自tự 性tánh 。 乃nãi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 正chánh 楞lăng 嚴nghiêm 所sở 訶ha 。 猥ổi 云vân 懸huyền 合hợp 。 不bất 幾kỷ 謗báng 止Chỉ 觀Quán 邪tà 。 又hựu 勢thế 至chí 圓viên 通thông 。 屬thuộc 七thất 大đại 中trung 根căn 大đại 。 故cố 曰viết 都đô 攝nhiếp 六lục 根căn 。 淨tịnh 念niệm 相tương 繼kế 。 意ý 根căn 為vi 主chủ 。 五ngũ 根căn 從tùng 之chi 。 以dĩ 根căn 為vi 識thức 。 確xác 為vi 有hữu 過quá 。 台thai 宗tông 云vân 。 觀quán 心tâm 若nhược 起khởi 。 本bổn 跡tích 俱câu 絕tuyệt 。 從tùng 此thử 方phương 能năng 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 。 安an 立lập 位vị 次thứ 。 若nhược 六lục 識thức 明minh 知tri 位vị 次thứ 。 便tiện 屬thuộc 法pháp 塵trần 。 分phân 別biệt 影ảnh 事sự 。 何hà 名danh 圓viên 頓đốn 法Pháp 門môn 。 既ký 留lưu 心tâm 台thai 教giáo 。 藉tạ 為vi 保bảo 人nhân 。 未vị 識thức 保bảo 人nhân 作tác 何hà 面diện 孔khổng 。 能năng 決quyết 定định 相tương/tướng 保bảo 邪tà 。 果quả 然nhiên 識thức 得đắc 保bảo 人nhân 。 管quản 取thủ 亦diệc 能năng 自tự 保bảo 。

擬nghĩ 荅# 忘vong 所sở 上thượng 博bác 山sơn 書thư 問vấn (# 原nguyên 問vấn 博bác 山sơn 柬# 附phụ )#

(# 法pháp 久cửu 逾du 衰suy 。 非phi 時thời 使sử 然nhiên 。 授thọ 受thọ 濫lạm 觴thương 。 不bất 可khả 援viện 耳nhĩ 。 且thả 以dĩ 學học 人nhân 論luận 之chi 。 根căn 之chi 利lợi 鈍độn 。 誰thùy 免miễn 相tương 生sanh 住trụ 滅diệt 。 及cập 流lưu 注chú 生sanh 住trụ 滅diệt 。 縱túng/tung 不bất 落lạc 識thức 情tình 。 分phân 別biệt 迴hồi 絕tuyệt 。 相tương/tướng 許hứa 言ngôn 斷đoạn 。 流lưu 注chú 能năng 截tiệt 然nhiên 乎hồ 。 即tức 使sử 截tiệt 然nhiên 。 尚thượng 名danh 真Chân 如Như 流lưu 注chú 。 夫phu 眾chúng 生sanh 妄vọng 想tưởng 執chấp 著trước 。 世Thế 尊Tôn 四tứ 十thập 九cửu 年niên 鏟sạn 刷# 。 令linh 執chấp 著trước 遣khiển 盡tận 。 然nhiên 後hậu 拈niêm 花hoa 示thị 眾chúng 。 此thử 一nhất 拈niêm 花hoa 。 豈khởi 非phi 佛Phật 四tứ 十thập 九cửu 年niên 說thuyết 的đích 。 眾chúng 生sanh 積tích 劫kiếp 迷mê 的đích 。 以dĩ 迷mê 則tắc 不bất 敢cảm 拈niêm 。 非phi 佛Phật 不bất 能năng 作tác 捷tiệp 徑kính 法pháp 。 最tối 初sơ 了liễu 此thử 一nhất 大đại 事sự 也dã 。 今kim 於ư 善Thiện 知Tri 識Thức 。 棒bổng 喝hát 機cơ 鋒phong 能năng 如như 是thị 承thừa 當đương 否phủ/bĩ 。 復phục 以dĩ 師sư 範phạm 言ngôn 之chi 。 達đạt 磨ma 西tây 來lai 。 正chánh 為vi 此thử 方phương 。 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 沸phí 盛thịnh 。 別biệt 投đầu 一nhất 劑tề 無vô 意ý 路lộ 還hoàn 元nguyên 丹đan 也dã 。 至chí 曹tào 谿khê 分phần/phân 衍diễn 。 仍nhưng 恐khủng 又hựu 墮đọa 言ngôn 說thuyết 。 所sở 以dĩ 五ngũ 家gia 各các 立lập 門môn 戶hộ 。 借tá 賓tân 主chủ 君quân 臣thần 玄huyền 要yếu 。 以dĩ 探thám 虛hư 實thật 。 古cổ 人nhân 於ư 此thử 事sự 。 真chân 劍kiếm 刃nhận 上thượng 行hành 。 乃nãi 今kim 之chi 宗tông 乘thừa 。 又hựu 為vi 昔tích 之chi 教giáo 法pháp 。 安an 得đắc 再tái 有hữu 一nhất 達đạt 磨ma 來lai 。 藥dược 病bệnh 俱câu 埽# 。 埽# 亦diệc 不bất 留lưu 。 面diện 少thiểu 林lâm 九cửu 年niên 壁bích 乎hồ 。 不bất 爾nhĩ 。 亦diệc 當đương 如như 趙triệu 州châu 黃hoàng 蘗bách 之chi 大đại 用dụng 。 其kỳ 餘dư 又hựu 不bất 勝thắng 數số 。 要yếu 皆giai 以dĩ 新tân 法pháp 勝thắng 人nhân 也dã 。 此thử 新tân 法pháp 正chánh 是thị 無vô 師sư 智trí 。 自tự 然nhiên 智trí 。 佛Phật 不bất 能năng 傳truyền 。 語ngữ 所sở 不bất 載tái 。 如như 大đại 將tướng 軍quân 臨lâm 敵địch 。 韜# 略lược 俱câu 捨xả 。 以dĩ 敵địch 亦diệc 熟thục 明minh 此thử 法pháp 故cố 。 然nhiên 亦diệc 離ly 此thử 韜# 略lược 一nhất 字tự 不bất 得đắc 。 以dĩ 韜# 略lược 正chánh 載tái 此thử 活hoạt 法pháp 。 人nhân 自tự 死tử 耳nhĩ 。 得đắc 之chi 者giả 死tử 語ngữ 拈niêm 來lai 皆giai 活hoạt 。 不bất 得đắc 者giả 活hoạt 句cú 拈niêm 來lai 皆giai 死tử 。 無vô 法pháp 無vô 新tân 。 新tân 在tại 自tự 得đắc 。 語ngữ 不bất 出xuất 人nhân 意ý 表biểu 。 何hà 以dĩ 解giải 人nhân 無vô 始thỉ 黏niêm 縛phược 。 點điểm 鐵thiết 成thành 金kim 乎hồ 。 )# 。

從tùng 上thượng 佛Phật 祖tổ 。 本bổn 無vô 實thật 法pháp 與dữ 人nhân 。 拈niêm 花hoa 微vi 笑tiếu 。 乃nãi 至chí 達đạt 磨ma 初sơ 來lai 。 雖tuy 云vân 傳truyền 佛Phật 心tâm 印ấn 。 豈khởi 離ly 眾chúng 生sanh 心tâm 外ngoại 更cánh 有hữu 佛Phật 心tâm 可khả 傳truyền 。 不bất 過quá 為vi 人nhân 解giải 黏niêm 去khứ 縛phược 。 令linh 達đạt 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 耳nhĩ 。 達đạt 得đắc 妄vọng 想tưởng 無vô 性tánh 。 二nhị 種chủng 生sanh 住trụ 滅diệt 當đương 下hạ 寂tịch 然nhiên 。 若nhược 欲dục 向hướng 生sanh 住trụ 滅diệt 處xứ 截tiệt 斷đoạn 。 正chánh 恐khủng 一nhất 番phiên 鏟sạn 刷# 。 倍bội 增tăng 一nhất 番phiên 執chấp 著trước 。 且thả 達đạt 磨ma 單đơn 傳truyền 之chi 旨chỉ 。 如như 畫họa 龍long 點điểm 睛tình 。 令linh 其kỳ 飛phi 去khứ 。 非phi 離ly 文văn 字tự 。 說thuyết 於ư 解giải 脫thoát 。 則tắc 昔tích 日nhật 之chi 教giáo 法pháp 。 本bổn 未vị 嘗thường 埽# 。 今kim 日nhật 之chi 宗tông 乘thừa 。 又hựu 何hà 用dụng 新tân 。 謂vị 一nhất 切thiết 知tri 識thức 皆giai 以dĩ 新tân 法pháp 勝thắng 人nhân 。 幸hạnh 莫mạc 謗báng 知tri 識thức 也dã 。 且thả 既ký 知tri 離ly 卻khước 舊cựu 法pháp 。 別biệt 無vô 新tân 法pháp 。 豈khởi 不bất 知tri 欲dục 作tác 新tân 法pháp 。 便tiện 成thành 舊cựu 法pháp 。 死tử 語ngữ 活hoạt 句cú 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 當đương 今kim 學học 者giả 。 濁trược 智trí 流lưu 轉chuyển 。 偷thâu 心tâm 熾sí 然nhiên 。 不bất 思tư 追truy 蹤tung 往vãng 哲triết 。 但đãn 欲dục 奪đoạt 彩thải 時thời 流lưu 。 為vi 善Thiện 知Tri 識Thức 。 正chánh 應ưng 據cứ 先tiên 聖thánh 之chi 典điển 型# 。 杜đỗ 其kỳ 僭# 竊thiết 。 不bất 惟duy 棒bổng 喝hát 機cơ 鋒phong 漸tiệm 成thành 惡ác 套sáo 。 即tức 有hữu 藥dược 病bệnh 俱câu 埽# 。 埽# 亦diệc 不bất 留lưu 之chi 。 達đạt 磨ma 來lai 。 恐khủng 不bất 留lưu 。 復phục 成thành 窠khòa 臼cữu 。 如như 波ba 逐trục 波ba 。 有hữu 何hà 了liễu 期kỳ 。 莫mạc 若nhược 向hướng 源nguyên 頭đầu 處xứ 討thảo 箇cá 脈mạch 路lộ 。 則tắc 循tuần 規quy 蹈đạo 矩củ 。 不bất 施thí 一nhất 巧xảo 。 坐tọa 致trí 太thái 平bình 。 幸hạnh 薦tiến 取thủ 本bổn 分phần/phân 草thảo 料liệu 。 莫mạc 更cánh 求cầu 格cách 外ngoại 鉗kiềm 錘chùy 也dã 。

擬nghĩ 荅# 白bạch 居cư 易dị 問vấn 寂tịch 音âm 禪thiền 師sư 書thư (# 問vấn 在tại 林lâm 閒gian/nhàn 錄lục )#

如Như 來Lai 出xuất 世thế 。 惟duy 為vi 一Nhất 乘Thừa 。 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 不bất 等đẳng 。 方phương 便tiện 說thuyết 三tam 。 雖tuy 復phục 說thuyết 三tam 。 究cứu 竟cánh 歸quy 一nhất 。 恐khủng 不bất 信tín 沒một 在tại 苦khổ 。 故cố 須tu 鑒giám 彼bỉ 當đương 機cơ 。 恐khủng 以dĩ 三tam 乘thừa 作tác 實thật 法Pháp 會hội 。 故cố 云vân 無vô 有hữu 高cao 下hạ 。 夫phu 眾chúng 生sanh 種chủng 種chủng 病bệnh 。 只chỉ 是thị 一nhất 病bệnh 。 以dĩ 不bất 識thức 佛Phật 性tánh 故cố 。 如Như 來Lai 種chủng 種chủng 藥dược 。 元nguyên 是thị 一nhất 藥dược 。 究cứu 竟cánh 為vi 一nhất 佛Phật 乘Thừa 故cố 。 然nhiên 受thọ 病bệnh 既ký 久cửu 。 變biến 症# 多đa 端đoan 。 醫y 王vương 用dụng 藥dược 。 亦diệc 須tu 隨tùy 宜nghi 得đắc 所sở 。 然nhiên 則tắc 病bệnh 愈dũ 藥dược 除trừ 。 乃nãi 如Như 來Lai 本bổn 意ý 。 藥dược 應ứng 病bệnh 與dữ 。 乃nãi 方phương 便tiện 智trí 門môn 。 惟duy 達đạt 如Như 來Lai 設thiết 教giáo 元nguyên 由do 。 自tự 得đắc 末mạt 世thế 利lợi 人nhân 妙diệu 用dụng 。 為vi 下hạ 種chủng 者giả 。 強cường/cưỡng 毒độc 以dĩ 大đại 亦diệc 可khả 。 為vi 熟thục 脫thoát 者giả 。 善thiện 巧xảo 說thuyết 三tam 亦diệc 可khả 。 若nhược 權quyền 實thật 之chi 致trí 不bất 明minh 。 悉tất 檀đàn 之chi 義nghĩa 未vị 委ủy 。 豈khởi 惟duy 順thuận 機cơ 說thuyết 三tam 為vi 妄vọng 分phân 別biệt 。 即tức 一nhất 味vị 道đạo 亦diệc 瞞man 盰# 儱# 侗# 。 故cố 六lục 種chủng 經kinh 中trung 所sở 有hữu 二nhị 義nghĩa 。 恰kháp 恰kháp 相tương/tướng 成thành 也dã 。 五ngũ 蘊uẩn 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 者giả 。 蘊uẩn 以dĩ 積tích 聚tụ 覆phú 蓋cái 為vi 義nghĩa 。 分phần/phân 名danh 為vi 四tứ 。 對đối 色sắc 成thành 五ngũ 。 只chỉ 名danh 色sắc 一nhất 支chi 便tiện 具cụ 。 何hà 得đắc 約ước 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 倫luân 次thứ 成thành 難nạn/nan 邪tà 。 十Thập 二Nhị 因Nhân 緣Duyên 。 約ước 三tam 世thế 因nhân 果quả 輪luân 迴hồi 。 以dĩ 能năng 生sanh 果quả 為vi 因nhân 。 展triển 轉chuyển 相tương/tướng 藉tạ 為vi 緣duyên 。 是thị 故cố 蘊uẩn 惟duy 苦Khổ 諦Đế 。 緣duyên 兼kiêm 苦khổ 集tập 。 蘊uẩn 法pháp 約ước 橫hoạnh/hoành 。 因nhân 緣duyên 約ước 豎thụ 。 始thỉ 從tùng 無vô 明minh 。 終chung 至chí 老lão 死tử 。 一nhất 一nhất 支chi 中trung 。 皆giai 具cụ 五ngũ 蘊uẩn 。 不bất 依y 五ngũ 蘊uẩn 。 何hà 得đắc 無vô 明minh 。 安an 有hữu 諸chư 行hành 。 生sanh 即tức 五ngũ 蘊uẩn 虛hư 妄vọng 和hòa 合hợp 。 老lão 即tức 五ngũ 蘊uẩn 虛hư 妄vọng 變biến 異dị 。 死tử 即tức 五ngũ 蘊uẩn 虛hư 妄vọng 散tán 壞hoại 耳nhĩ 。

荅# 人nhân 問vấn 參tham 究cứu 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 說thuyết

向hướng 上thượng 一nhất 機cơ 。 自tự 有hữu 祖tổ 庭đình 正chánh 令linh 。 不bất 落lạc 方phương 便tiện 。 既ký 曲khúc 為vi 中trung 下hạ 。 設thiết 方phương 便tiện 門môn 。 有hữu 一nhất 病bệnh 。 隨tùy 有hữu 一nhất 藥dược 。 病bệnh 既ký 萬vạn 端đoan 。 藥dược 亦diệc 千thiên 變biến 。 良lương 醫y 合hợp 宜nghi 而nhi 用dụng 。 砒# 霜sương 活hoạt 人nhân 。 庸dong 醫y 昧muội 機cơ 而nhi 施thí 。 醍đề 醐hồ 傷thương 命mạng 。 立lập 一nhất 法pháp 必tất 伏phục 一nhất 獘# 。 有hữu 一nhất 利lợi 。 必tất 具cụ 一nhất 害hại 。 棒bổng 喝hát 機cơ 鋒phong 。 提đề 持trì 公công 案án 。 皆giai 藥dược 也dã 。 亦diệc 皆giai 病bệnh 也dã 。 未vị 可khả 軒hiên 輊# 。 亦diệc 未vị 可khả 決quyết 定định 執chấp 為vi 初sơ 心tâm 方phương 便tiện 。 如như 人nhân 行hành 路lộ 。 不bất 與dữ 導đạo 師sư 同đồng 程# 。 莫mạc 若nhược 博bác 問vấn 路lộ 徑kính 。 不bất 然nhiên 。 惜tích 一nhất 時thời 之chi 躊trù 躇trừ 。 貽# 歷lịch 年niên 之chi 錯thác 誤ngộ 。 入nhập 鬼quỷ 國quốc 。 墮đọa 深thâm 坑khanh 。 遇ngộ 蠱cổ 毒độc 。 逢phùng 劫kiếp 賊tặc 。 敢cảm 保bảo 十thập 箇cá 五ngũ 雙song 有hữu 分phần/phân 在tại 。

荅# 菩Bồ 薩Tát 戒giới 九cửu 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 梵Phạm 網võng 云vân 。 於ư 未vị 受thọ 戒giới 人nhân 前tiền 。 說thuyết 七thất 佛Phật 教giáo 戒giới 者giả 。 犯phạm 輕khinh 垢cấu 罪tội 。 謂vị 但đãn 遮già 誦tụng 時thời 。 不bất 遮già 講giảng 時thời 。 何hà 意ý 。 )# 。

荅# 。 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 法pháp 。 關quan 係hệ 僧Tăng 輪luân 。 為vi 防phòng 賊tặc 住trụ 。 一nhất 切thiết 俱câu 遮già 。 菩Bồ 薩Tát 戒giới 法pháp 。 普phổ 收thu 五ngũ 道đạo 。 解giải 義nghĩa 發phát 心tâm 。 事sự 非phi 所sở 禁cấm 。 但đãn 誦tụng 時thời 恐khủng 有hữu 發phát 露lộ 。 不bất 合hợp 令linh 未vị 受thọ 者giả 知tri 。 故cố 云vân 不bất 得đắc 說thuyết 也dã 。

(# 問vấn 。 戒giới 本bổn 四tứ 重trọng/trùng 。 梵Phạm 網võng 十thập 重trọng/trùng 。 詳tường 略lược 不bất 同đồng 。 梵Phạm 網võng 犯phạm 重trọng/trùng 。 見kiến 相tương/tướng 更cánh 受thọ 。 戒giới 本bổn 但đãn 云vân 更cánh 受thọ 。 寬khoan 嚴nghiêm 有hữu 異dị 。 何hà 也dã 。 )# 。

荅# 。 戒giới 本bổn 出xuất 地địa 持trì 。 地địa 持trì 合hợp 殺sát 盜đạo 婬dâm 妄vọng 名danh 出xuất 家gia 八bát 重trọng/trùng 。 善thiện 生sanh 經kinh 列liệt 殺sát 盜đạo 婬dâm 妄vọng 酤cô 酒tửu 說thuyết 過quá 。 名danh 優Ưu 婆Bà 塞Tắc 六lục 重trọng/trùng 。 梵Phạm 網võng 備bị 二nhị 經kinh 之chi 義nghĩa 。 總tổng 為vi 十thập 重trọng/trùng 。 纓anh 絡lạc 亦diệc 同đồng 。 由do 被bị 機cơ 不bất 等đẳng 故cố 也dã 。 今kim 戒giới 本bổn 四tứ 重trọng/trùng 。

復phục 有hữu 三tam 義nghĩa 。 一nhất 者giả 。 在tại 家gia 出xuất 家gia 。 欲dục 受thọ 此thử 戒giới 。 必tất 已dĩ 先tiên 受thọ 五Ngũ 戒Giới 。 十thập 戒giới 具cụ 戒giới 。 是thị 則tắc 殺sát 盜đạo 婬dâm 妄vọng 根căn 本bổn 性tánh 重trọng/trùng 。 不bất 須tu 更cánh 列liệt 。 惟duy 列liệt 增tăng 上thượng 戒giới 也dã 。 二nhị 者giả 。 菩Bồ 薩Tát 戒giới 法pháp 。 逆nghịch 順thuận 無vô 方phương 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 容dung 少thiểu 分phần 現hiện 行hành 性tánh 罪tội 。 此thử 四tứ 理lý 無vô 開khai 許hứa 。 故cố 獨độc 列liệt 之chi 。 三tam 者giả 。 根căn 本bổn 四tứ 罪tội 。 一nhất 犯phạm 永vĩnh 墮đọa 。 大Đại 乘Thừa 雖tuy 通thông 懺sám 悔hối 。 亦diệc 必tất 期kỳ 于vu 見kiến 相tương/tướng 。 今kim 此thử 四tứ 法pháp 。 設thiết 有hữu 犯phạm 者giả 。 猶do 堪kham 更cánh 受thọ 。 恐khủng 濫lạm 前tiền 四tứ 。 故cố 獨độc 列liệt 之chi 。 然nhiên 梵Phạm 網võng 犯phạm 重trọng/trùng 。 必tất 見kiến 好hảo 相tướng 者giả 。 釋Thích 迦Ca 和hòa 尚thượng 。 一nhất 往vãng 法pháp 嚴nghiêm 。 彌Di 勒Lặc 闍xà 梨lê 。 輕khinh 重trọng 開khai 遮già 。 理lý 須tu 詳tường 悉tất 。 今kim 准chuẩn 經kinh 論luận 參tham 合hợp 發phát 明minh 。 殺sát 盜đạo 等đẳng 四tứ 。 隨tùy 犯phạm 一nhất 種chủng 。 諸chư 戒giới 並tịnh 失thất 。 得đắc 見kiến 好hảo 相tướng 。 大đại 可khả 重trọng 受thọ 。 而nhi 比Bỉ 丘Khâu 法pháp 中trung 。 仍nhưng 無vô 僧Tăng 用dụng 酤cô 酒tửu 等đẳng 六lục 。 隨tùy 犯phạm 一nhất 種chủng 。 失thất 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 具cụ 戒giới 以dĩ 下hạ 。 不bất 名danh 為vi 失thất 。 故cố 殷ân 勤cần 悔hối 過quá 。 許hứa 其kỳ 重trọng 受thọ 。 二nhị 經kinh 互hỗ 相tương 影ảnh 略lược 。 非phi 相tướng 違vi 也dã 。

(# 問vấn 。 比Bỉ 丘Khâu 遮già 罪tội 難nạn/nan 緣duyên 乃nãi 開khai 。 今kim 性tánh 罪tội 開khai 而nhi 遮già 罪tội 無vô 文văn 。 且thả 逆nghịch 行hành 凡phàm 夫phu 安an 能năng 利lợi 人nhân 邪tà 。 )# 。

荅# 。 遮già 罪tội 為vì 護hộ 眾chúng 生sanh 。 大Đại 士Sĩ 皆giai 應ưng 同đồng 學học 。 難nạn/nan 緣duyên 所sở 開khai 。 已dĩ 同đồng 聲Thanh 聞Văn 。 惟duy 性tánh 罪tội 一nhất 向hướng 遮già 。 故cố 須tu 開khai 也dã 。 不bất 揀giản 是thị 凡phàm 是thị 聖thánh 。 果quả 能năng 悲bi 心tâm 代đại 苦khổ 。 慚tàm 愧quý 不bất 為vi 功công 。 則tắc 戒giới 身thân 無vô 恙dạng 。 儻thảng 藉tạ 口khẩu 任nhậm 情tình 。 止chỉ 成thành 自tự 欺khi 。 必tất 虧khuy 戒giới 體thể 。 莫mạc 貪tham 大Đại 士Sĩ 虛hư 名danh 。 而nhi 招chiêu 長trường 夜dạ 苦khổ 報báo 也dã 。

(# 問vấn 。 受thọ 戒giới 羯yết 磨ma 文văn 。 若nhược 無vô 授thọ 者giả 。 聽thính 像tượng 前tiền 自tự 受thọ 。 梵Phạm 網võng 自tự 誓thệ 受thọ 戒giới 。 必tất 須tu 要yếu 見kiến 好hảo 相tướng 。 不bất 見kiến 好hảo 相tướng 。 不bất 名danh 得đắc 戒giới 。 何hà 也dã 。 )# 。

荅# 。 受thọ 戒giới 一nhất 事sự 。 須tu 論luận 因nhân 緣duyên 。 因nhân 是thị 內nội 心tâm 殷ân 重trọng 。 緣duyên 是thị 授thọ 受thọ 分phân 明minh 。 修tu 證chứng 貴quý 因nhân 深thâm 。 教giáo 道đạo 藉tạ 緣duyên 具cụ 。 是thị 以dĩ 比Bỉ 丘Khâu 律luật 藏tạng 。 嚴nghiêm 住trụ 持trì 僧Tăng 寶bảo 之chi 體thể 。 專chuyên 重trọng/trùng 眾chúng 緣duyên 。 瓔anh 珞lạc 地địa 持trì 。 開khai 趨xu 向hướng 菩Bồ 提Đề 之chi 路lộ 。 但đãn 觀quán 因Nhân 地Địa 。 梵Phạm 網võng 最tối 初sơ 結kết 戒giới 。 理lý 須tu 二nhị 法pháp 並tịnh 扶phù 。 故cố 雖tuy 許hứa 自tự 受thọ 。 必tất 見kiến 相tương/tướng 為vi 期kỳ 也dã 。 又hựu 復phục 應ưng 知tri 。 如như 起khởi 信tín 所sở 明minh 。 或hoặc 有hữu 眾chúng 生sanh 。 以dĩ 大đại 悲bi 故cố 。 能năng 自tự 發phát 心tâm 。 或hoặc 正Chánh 法Pháp 欲dục 滅diệt 。 以dĩ 護hộ 法Pháp 因nhân 緣duyên 故cố 。 能năng 自tự 發phát 心tâm 。

復phục 有hữu 見kiến 佛Phật 色sắc 相tướng 。 而nhi 發phát 其kỳ 心tâm 。 今kim 梵Phạm 網võng 求cầu 相tương/tướng 。 所sở 以dĩ 使sử 發phát 菩Bồ 提Đề 。 地địa 持trì 像tượng 前tiền 得đắc 受thọ 。 但đãn 指chỉ 已dĩ 發phát 心tâm 者giả 。 梵Phạm 網võng 嚴nghiêm 立lập 法pháp 。 地địa 持trì 嚴nghiêm 擇trạch 人nhân 。 互hỗ 表biểu 裏lý 也dã 。

復phục 次thứ 瓔anh 珞lạc 經Kinh 云vân 。 諸chư 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 現hiện 在tại 前tiền 受thọ 。 名danh 上thượng 品phẩm 戒giới 。 法Pháp 師sư 相tương/tướng 授thọ 。 名danh 中trung 品phẩm 。 千thiên 里lý 無vô 師sư 像tượng 前tiền 自tự 受thọ 。 名danh 下hạ 品phẩm 。 亦diệc 無vô 求cầu 見kiến 好hảo 相tướng 之chi 言ngôn 。 然nhiên 猶do 約ước 外ngoại 緣duyên 分phân 別biệt 。

復phục 有hữu 論luận 云vân 。 發phát 增tăng 上thượng 心tâm 。 得đắc 增tăng 上thượng 戒giới 。 又hựu 心tâm 無vô 盡tận 者giả 。 戒giới 亦diệc 無vô 盡tận 。 是thị 約ước 內nội 因nhân 分phần/phân 上thượng 中trung 下hạ 也dã 。 今kim 人nhân 大đại 須tu 自tự 審thẩm 。 果quả 念niệm 念niệm 與dữ 悲bi 智trí 相tương 應ứng 。 上thượng 荷hà 正Chánh 法Pháp 。 下hạ 憫mẫn 含hàm 生sanh 。 便tiện 遵tuân 瓔anh 珞lạc 地địa 持trì 。 如như 雖tuy 希hy 佛Phật 道Đạo 。 悲bi 智trí 未vị 深thâm 。 則tắc 須tu 秉bỉnh 持trì 梵Phạm 網võng 。 或hoặc 現hiện 有hữu 明minh 師sư 。 心tâm 存tồn 憍kiêu 慢mạn 。 不bất 從tùng 求cầu 受thọ 。 別biệt 向hướng 像tượng 求cầu 。 斯tư 則tắc 兩lưỡng 經kinh 咸hàm 不bất 聽thính 。 五ngũ 悔hối 終chung 不bất 成thành 。 既ký 欲dục 遠viễn 趨xu 極cực 果quả 。 豈khởi 容dung 因nhân 地địa 不bất 真chân 。 豪hào 傑kiệt 士sĩ 斷đoạn 不bất 宜nghi 自tự 誑cuống 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 大Đại 乘Thừa 重trọng/trùng 內nội 因nhân 。 今kim 時thời 律luật 師sư 。 可khả 知tri 人nhân 內nội 因nhân 真chân 否phủ/bĩ 。 如như 不bất 真chân 。 得đắc 戒giới 否phủ/bĩ 。 如như 不bất 得đắc 戒giới 。 設thiết 犯phạm 還hoàn 定định 罪tội 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 羯yết 磨ma 文văn 有hữu 觀quán 察sát 當đương 機cơ 之chi 法pháp 。 不bất 知tri 內nội 因nhân 而nhi 妄vọng 授thọ 。 不bất 免miễn 無vô 解giải 作tác 師sư 之chi 過quá 。 受thọ 者giả 不bất 善thiện 無vô 記ký 心tâm 。 雖tuy 不bất 發phát 戒giới 。 然nhiên 濫lạm 膺ưng 菩Bồ 薩Tát 名danh 。 自tự 當đương 依y 法pháp 判phán 罪tội 。 非phi 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 中trung 。 竟cánh 以dĩ 賊tặc 住trụ 論luận 也dã 。

(# 問vấn 。 懺sám 罪tội 羯yết 磨ma 。 許hứa 向hướng 小Tiểu 乘Thừa 悔hối 過quá 。 梵Phạm 網võng 經kinh 。 不bất 得đắc 向hướng 未vị 受thọ 菩Bồ 薩Tát 戒giới 者giả 說thuyết 。 尚thượng 不bất 向hướng 說thuyết 。 可khả 向hướng 悔hối 邪tà 。 )# 。

荅# 。 住trụ 持trì 僧Tăng 寶bảo 。 堪kham 受thọ 懺sám 悔hối 。 又hựu 聲Thanh 聞Văn 人nhân 。 雖tuy 未vị 識thức 長trưởng 者giả 是thị 父phụ 。 實thật 是thị 真chân 子tử 。 非phi 餘dư 一nhất 切thiết 未vị 受thọ 戒giới 者giả 比tỉ 也dã 。 至chí 半bán 月nguyệt 說thuyết 戒giới 。 遣khiển 之chi 令linh 出xuất 。 是thị 布bố 薩tát 常thường 規quy 。 亦diệc 彈đàn 斥xích 微vi 旨chỉ 。 然nhiên 當đương 必tất 有hữu 菩Bồ 薩Tát 比Bỉ 丘Khâu 主chủ 之chi 。 仍nhưng 是thị 攝nhiếp 取thủ 於ư 僧Tăng 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 梵Phạm 網võng 有hữu 見kiến 上thượng 座tòa 和hòa 尚thượng 阿a 闍xà 梨lê 。 及cập 請thỉnh 二nhị 師sư 之chi 文văn 。 又hựu 五ngũ 逆nghịch 。 加gia 弒# 二nhị 師sư 。 成thành 七thất 。 今kim 授thọ 戒giới 。 何hà 止chỉ 一nhất 師sư 。 )# 。

荅# 。 瓔anh 珞lạc 地địa 持trì 。 並tịnh 止chỉ 一nhất 師sư 。 又hựu 梵Phạm 網võng 受thọ 法pháp 。 傳truyền 自tự 什thập 師sư 。 載tái 於ư 義nghĩa 疏sớ/sơ 。 亦diệc 止chỉ 一nhất 師sư 。 其kỳ 請thỉnh 二nhị 師sư 。 是thị 請thỉnh 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 。 所sở 云vân 應ưng 如như 法Pháp 供cúng 養dường 二nhị 師sư 。 及cập 弒# 二nhị 師sư 成thành 逆nghịch 。 則tắc 遍biến 指chỉ 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 等đẳng 二nhị 師sư 。

(# 問vấn 。 重trọng/trùng 定định 受thọ 戒giới 法pháp 。 初sơ 已dĩ 發phát 菩Bồ 提Đề 願nguyện 。 何hà 後hậu 復phục 令linh 發phát 四tứ 弘hoằng 。 招chiêu 重trọng/trùng 繁phồn 過quá 。 )# 。

荅# 。 前tiền 審thẩm 因nhân 。 後hậu 秉bỉnh 法pháp 。 前tiền 發phát 心tâm 向hướng 道đạo 。 後hậu 誓thệ 鎧khải 莊trang 嚴nghiêm 。 前tiền 總tổng 後hậu 別biệt 。 前tiền 覺giác 悟ngộ 始thỉ 因nhân 。 後hậu 要yếu 期kỳ 極cực 果quả 。 前tiền 一nhất 心tâm 思tư 惟duy 。 知tri 識thức 開khai 示thị 。 後hậu 三Tam 寶Bảo 加gia 持trì 道Đạo 場Tràng 剋khắc 證chứng 。 由do 前tiền 故cố 有hữu 後hậu 。 由do 後hậu 以dĩ 成thành 前tiền 。 豈khởi 云vân 重trọng/trùng 複phức 。 如như 先tiên 請thỉnh 師sư 。 像tượng 前tiền 復phục 請thỉnh 。 又hựu 如như 授thọ 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 。 屏bính 問vấn 遮già 難nạn/nan 。 僧Tăng 中trung 復phục 問vấn 。 亦diệc 重trọng/trùng 繁phồn 邪tà 。

(# 問vấn 。 既ký 謂vị 機cơ 感cảm 有hữu 殊thù 。 授thọ 法pháp 不bất 一nhất 。 若nhược 簡giản 若nhược 繁phồn 。 俱câu 無vô 乖quai 舛suyễn 。 則tắc 直trực 宗tông 一nhất 轍triệt 。 何hà 必tất 會hội 三tam 家gia 成thành 一nhất 式thức 。 )# 。

荅# 。 始thỉ 予# 獨độc 遵tuân 慈Từ 氏Thị 羯yết 磨ma 。 往vãng 往vãng 有hữu 嫌hiềm 太thái 略lược 者giả 。 乃nãi 敢cảm 折chiết 衷# 。 會hội 三tam 為vi 一nhất 。 但đãn 用dụng 經kinh 論luận 成thành 言ngôn 。 更cánh 不bất 別biệt 加gia 文văn 飾sức 。 三tam 典điển 並tịnh 現hiện 流lưu 通thông 。 想tưởng 是thị 機cơ 宜nghi 有hữu 在tại 。 聊liêu 順thuận 一nhất 時thời 之chi 機cơ 。 匪phỉ 敢cảm 執chấp 今kim 非phi 古cổ 。 可khả 用dụng 與dữ 否phủ/bĩ 。 一nhất 任nhậm 後hậu 賢hiền 。

荅# 黃hoàng 稚trĩ 谷cốc 三tam 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 佛Phật 不bất 能năng 滅diệt 定định 業nghiệp 。 地Địa 藏Tạng 菩Bồ 薩Tát 。 胡hồ 為vi 有hữu 滅diệt 定định 業nghiệp 真chân 言ngôn 邪tà 。 且thả 既ký 達đạt 本bổn 來lai 罪tội 福phước 皆giai 空không 。 又hựu 何hà 謂vị 邪tà 。 )# 。

荅# 。 業nghiệp 之chi 與dữ 報báo 。 皆giai 是thị 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 。 心tâm 空không 一nhất 切thiết 皆giai 空không 。 心tâm 假giả 一nhất 切thiết 皆giai 假giả 。 心tâm 中trung 一nhất 切thiết 皆giai 中trung 。 特đặc 凡phàm 夫phu 不bất 達đạt 能năng 造tạo 所sở 造tạo 。 能năng 受thọ 所sở 受thọ 。 當đương 體thể 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 而nhi 以dĩ 殷ân 重trọng 倒đảo 心tâm 。 作tác 殷ân 重trọng 惡ác 業nghiệp 。 必tất 招chiêu 殷ân 重trọng 苦khổ 報báo 。 名danh 為vi 定định 業nghiệp 。 彼bỉ 心tâm 既ký 定định 。 不bất 可khả 挽vãn 回hồi 。 大đại 覺giác 亦diệc 不bất 能năng 即tức 令linh 消tiêu 滅diệt 。 故cố 大đại 慈từ 悲bi 。 巧xảo 設thiết 方phương 便tiện 。 令linh 地địa 藏tạng 大Đại 士Sĩ 說thuyết 咒chú 勸khuyến 持trì 。 即tức 是thị 轉chuyển 其kỳ 定định 心tâm 。 漸tiệm 使sử 消tiêu 滅diệt 也dã 。 是thị 故cố 菩Bồ 薩Tát 功công 能năng 。 全toàn 是thị 佛Phật 之chi 功công 能năng 。 佛Phật 既ký 不bất 居cư 。 菩Bồ 薩Tát 亦diệc 不bất 居cư 。 究cứu 竟cánh 只chỉ 在tại 當đương 人nhân 一nhất 念niệm 信tín 受thọ 持trì 咒chú 之chi 心tâm 耳nhĩ 。 此thử 正chánh 所sở 謂vị 既ký 達đạt 本bổn 來lai 罪tội 福phước 皆giai 空không 之chi 旨chỉ 。 原nguyên 非phi 撥bát 無vô 因nhân 果quả 。 以dĩ 罪tội 福phước 因nhân 果quả 當đương 體thể 即tức 空không 。 亦diệc 復phục 即tức 假giả 即tức 中trung 。 迷mê 則tắc 滅diệt 與dữ 不bất 滅diệt 。 俱câu 非phi 達đạt 本bổn 。 達đạt 則tắc 滅diệt 與dữ 不bất 滅diệt 。 總tổng 不bất 礙ngại 空không 也dã 。 古cổ 人nhân 云vân 。 如như 何hà 是thị 本bổn 來lai 空không 。 業nghiệp 障chướng 是thị 。 如như 何hà 是thị 業nghiệp 障chướng 。 本bổn 來lai 空không 是thị 。 透thấu 此thử 二nhị 語ngữ 。 便tiện 出xuất 野dã 狐hồ 窠khòa 臼cữu 矣hĩ 。

(# 進tiến 問vấn 。 畢tất 竟cánh 佛Phật 何hà 不bất 自tự 說thuyết 。 所sở 謂vị 佛Phật 不bất 能năng 滅diệt 。 尚thượng 有hữu 疑nghi 在tại 。 )# 。

荅# 。 釋thích 此thử 須tu 知tri 三tam 義nghĩa 。 一nhất 諸chư 佛Phật 說thuyết 法Pháp 。 必tất 係hệ 四tứ 悉tất 因nhân 緣duyên 。 有hữu 聞văn 佛Phật 說thuyết 而nhi 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 入nhập 理lý 者giả 。 佛Phật 即tức 自tự 說thuyết 。 如như 楞lăng 嚴nghiêm 尊tôn 勝thắng 諸chư 咒chú 。 皆giai 滅diệt 定định 業nghiệp 也dã 。 有hữu 聞văn 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 而nhi 歡hoan 喜hỷ 生sanh 善thiện 滅diệt 惡ác 入nhập 理lý 者giả 。 須tu 菩Bồ 薩Tát 說thuyết 。 如như 此thử 咒chú 及cập 大đại 悲bi 等đẳng 咒chú 是thị 也dã 。 二nhị 罪tội 不bất 自tự 滅diệt 。 不bất 他tha 滅diệt 。 不bất 共cộng 滅diệt 。 不bất 無vô 因nhân 滅diệt 。 而nhi 有hữu 時thời 唯duy 說thuyết 自tự 滅diệt 。 云vân 心tâm 空không 業nghiệp 空không 。 有hữu 時thời 惟duy 說thuyết 他tha 滅diệt 。 云vân 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 力lực 。 有hữu 時thời 說thuyết 須tu 共cộng 滅diệt 。 雙song 舉cử 內nội 因nhân 外ngoại 緣duyên 。 有hữu 時thời 說thuyết 無vô 因nhân 滅diệt 。 云vân 非phi 自tự 非phi 他tha 。 皆giai 四tứ 悉tất 因nhân 緣duyên 。 否phủ/bĩ 則tắc 便tiện 成thành 四tứ 謗báng 也dã 。 三tam 不bất 能năng 滅diệt 。 約ước 三tam 藏tạng 跡tích 佛Phật 。 能năng 滅diệt 。 指chỉ 圓viên 教giáo 因nhân 人nhân 。 如như 華hoa 嚴nghiêm 云vân 。 初sơ 發phát 心tâm 時thời 。 已dĩ 勝thắng 牟Mâu 尼Ni 。 亦diệc 其kỳ 例lệ 也dã 。 知tri 此thử 三tam 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 法pháp 無vô 不bất 通thông 達đạt 。

(# 問vấn 。 萬vạn 緣duyên 搆câu 時thời 息tức 心tâm 休hưu 定định 。 覺giác 甚thậm 快khoái 樂lạc 。 而nhi 攝nhiếp 入nhập 之chi 功công 甚thậm 難nan 。 若nhược 行hành 數sổ 息tức 作tác 觀quán 等đẳng 門môn 。 恐khủng 多đa 一nhất 番phiên 作tác 意ý 起khởi 滅diệt 。 如như 何hà 頓đốn 入nhập 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 境cảnh 界giới 。 )# 。

荅# 。 一nhất 切thiết 境cảnh 界giới 。 本bổn 自tự 不bất 生sanh 。 亦diệc 不bất 住trụ 滅diệt 。 迷mê 此thử 理lý 本bổn 。 皆giai 是thị 生sanh 住trụ 滅diệt 相tướng 。 妄vọng 見kiến 萬vạn 緣duyên 搆câu 集tập 。 妄vọng 生sanh 苦khổ 惱não 。 又hựu 於ư 息tức 心tâm 休hưu 定định 境cảnh 界giới 。 妄vọng 生sanh 快khoái 樂lạc 。 苦khổ 惱não 快khoái 樂lạc 。 皆giai 醉túy 見kiến 也dã 。 緣duyên 集tập 緣duyên 散tán 。 皆giai 屋ốc 轉chuyển 也dã 。 直trực 須tu 酒tửu 醒tỉnh 。 方phương 知tri 屋ốc 本bổn 不bất 轉chuyển 。 又hựu 須tu 知tri 屋ốc 本bổn 不bất 轉chuyển 。 迷mê 醉túy 方phương 可khả 醒tỉnh 耳nhĩ 。 數sổ 息tức 作tác 觀quán 等đẳng 妙diệu 法Pháp 。 各các 逗đậu 一nhất 機cơ 。 欲dục 頓đốn 悟ngộ 境cảnh 界giới 不bất 生sanh 。 莫mạc 若nhược 四tứ 性tánh 推thôi 揀giản 。 觀quán 此thử 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 為vi 自tự 生sanh 邪tà 。 他tha 生sanh 共cộng 生sanh 無vô 因nhân 生sanh 邪tà 。 念niệm 若nhược 自tự 生sanh 。 何hà 藉tạ 外ngoại 緣duyên 。 若nhược 他tha 生sanh 。 何hà 關quan 自tự 己kỷ 。 若nhược 共cộng 生sanh 。 應ưng 一nhất 分phần/phân 有hữu 知tri 。 一nhất 分phần/phân 無vô 知tri 。 有hữu 因nhân 尚thượng 不bất 可khả 。 況huống 無vô 因nhân 生sanh 。 仔tử 細tế 檢kiểm 責trách 。 覓mịch 念niệm 生sanh 相tương/tướng 。 實thật 不bất 可khả 得đắc 。 念niệm 既ký 無vô 生sanh 。 境cảnh 界giới 安an 有hữu 。 二nhị 俱câu 不bất 生sanh 。 不bất 復phục 更cánh 滅diệt 。 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 重trùng 重trùng 照chiếu 破phá 。 不bất 捨xả 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 住trụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 厭yếm 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 著trước 一nhất 切thiết 法pháp 。 作tác 意ý 即tức 非phi 作tác 意ý 。 起khởi 滅diệt 亦diệc 無vô 起khởi 滅diệt 。 一nhất 門môn 超siêu 出xuất 。 妙diệu 莊trang 嚴nghiêm 路lộ 也dã 。

荅# 陳trần 弘hoằng 袞cổn 二nhị 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 橫hoạnh 死tử 之chi 說thuyết 。 與dữ 業nghiệp 報báo 矛mâu 盾# 。 又hựu 既ký 有hữu 不bất 應ưng 死tử 而nhi 死tử 。 必tất 有hữu 不bất 應ưng 生sanh 而nhi 生sanh 。 推thôi 之chi 富phú 貴quý 貧bần 賤tiện 。 莫mạc 不bất 皆giai 然nhiên 。 范phạm 鎮trấn 謂vị 人nhân 生sanh 如như 樹thụ 花hoa 同đồng 發phát 。 隨tùy 風phong 而nhi 散tán 。 或hoặc 墜trụy 茵nhân 席tịch 之chi 上thượng 。 或hoặc 落lạc 糞phẩn 溷hỗn 之chi 中trung 。 不bất 誠thành 有hữu 理lý 邪tà 。 )# 。

荅# 。 一nhất 切thiết 因nhân 果quả 。 從tùng 來lai 不bất 爽sảng 。 橫hoạnh 死tử 之chi 果quả 。 的đích 由do 橫hoạnh 死tử 之chi 因nhân 。 蓋cái 業nghiệp 有hữu 三tam 世thế 不bất 同đồng 。 謂vị 現hiện 報báo 業nghiệp 。 生sanh 報báo 業nghiệp 。 後hậu 報báo 業nghiệp 。 此thử 三tam 世thế 業nghiệp 力lực 。 又hựu 各các 論luận 強cường 弱nhược 。 互hỗ 相tương 傾khuynh 奪đoạt 。 且thả 如như 有hữu 人nhân 。 前tiền 生sanh 業nghiệp 報báo 。 今kim 應ưng 長trường 壽thọ 。 乃nãi 忽hốt 起khởi 猛mãnh 惡ác 夭yểu 折chiết 之chi 因nhân 。 遂toại 入nhập 橫hoạnh 死tử 科khoa 中trung 。 據cứ 現hiện 報báo 則tắc 非phi 橫hoạnh 死tử 。 據cứ 夙túc 善thiện 即tức 不bất 應ưng 死tử 而nhi 死tử 。 惟duy 業nghiệp 果quả 由do 心tâm 招chiêu 感cảm 。 故cố 心tâm 能năng 轉chuyển 業nghiệp 。 則tắc 定định 而nhi 不bất 定định 。 心tâm 被bị 業nghiệp 牽khiên 。 則tắc 非phi 定định 而nhi 定định 。 請thỉnh 為vi 決quyết 曰viết 。 人nhân 生sanh 如như 樹thụ 花hoa 。 隨tùy 善thiện 業nghiệp 風phong 吹xuy 。 墮đọa 人nhân 天thiên 茵nhân 席tịch 之chi 上thượng 。 隨tùy 惡ác 業nghiệp 風phong 吹xuy 。 墮đọa 三tam 塗đồ 糞phẩn 溷hỗn 之chi 中trung 。 噫# 。 安an 得đắc 深thâm 達đạt 唯duy 心tâm 之chi 士sĩ 。 與dữ 曠khoáng 觀quán 業nghiệp 性tánh 差sai 別biệt 哉tai 。

(# 進tiến 問vấn 。 因nhân 果quả 三tam 世thế 義nghĩa 備bị 矣hĩ 。 儒nho 不bất 信tín 也dã 。 易dị 曰viết 積tích 善thiện 之chi 家gia 。 必tất 有hữu 餘dư 慶khánh 。 積tích 不bất 善thiện 之chi 家gia 。 必tất 有hữu 餘dư 殃ương 。 論luận 其kỳ 身thân 及cập 其kỳ 子tử 孫tôn 而nhi 止chỉ 耳nhĩ 。 故cố 德đức 之chi 厚hậu 者giả 。 必tất 曰viết 宗tông 廟miếu 饗# 子tử 孫tôn 保bảo 。 以dĩ 斬trảm 然nhiên 無vô 後hậu 為vi 德đức 之chi 至chí 薄bạc 。 佛Phật 亦diệc 有hữu 以dĩ 此thử 論luận 因nhân 果quả 者giả 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 因nhân 果quả 道Đạo 理lý 。 窮cùng 深thâm 極cực 遠viễn 。 徹triệt 妄vọng 該cai 真chân 。 尼ni 山sơn 大đại 聖thánh 。 姑cô 就tựu 見kiến 聞văn 開khai 曉hiểu 。 乃nãi 因nhân 果quả 一nhất 義nghĩa 耳nhĩ 。 即tức 此thử 而nhi 通thông 之chi 。 可khả 信tín 佛Phật 法Pháp 。 執chấp 此thử 而nhi 自tự 是thị 。 兼kiêm 礙ngại 儒nho 門môn 。 夫phu 積tích 善thiện 餘dư 慶khánh 。 何hà 堯# 舜thuấn 無vô 肖tiếu 子tử 。 夷di 齊tề 無vô 後hậu 昆côn 。 積tích 惡ác 餘dư 殃ương 。 何hà 盜đạo 蹠# 永vĩnh 壽thọ 。 曹tào 馬mã 高cao 爵tước 。 此thử 非phi 通thông 于vu 三tam 世thế 。 終chung 墨mặc 墨mặc 矣hĩ 。 由do 一nhất 切thiết 無vô 非phi 因nhân 果quả 。 故cố 窮cùng 通thông 壽thọ 夭yểu 。 榮vinh 辱nhục 得đắc 失thất 。 雜tạp 然nhiên 互hỗ 感cảm 。 事sự 非phi 一nhất 轍triệt 。 乃nãi 至chí 父phụ 母mẫu 子tử 孫tôn 。 皆giai 以dĩ 同đồng 業nghiệp 相tương/tướng 召triệu 。 佛Phật 經Kinh 亦diệc 雅nhã 言ngôn 之chi 。 然nhiên 世thế 閒gian/nhàn 因nhân 果quả 。 虛hư 幻huyễn 不bất 實thật 。 且thả 如như 大đại 舜thuấn 。 宗tông 廟miếu 饗# 。 子tử 孫tôn 保bảo 。 已dĩ 不bất 能năng 留lưu 至chí 今kim 日nhật 。 三tam 千thiên 年niên 來lai 。 彈đàn 指chỉ 已dĩ 過quá 。 何hà 如như 度độ 脫thoát 親thân 因nhân 。 永vĩnh 超siêu 生sanh 死tử 。 為vi 出xuất 世thế 大đại 孝hiếu 邪tà 。 是thị 以dĩ 儒nho 明minh 因nhân 果quả 。 非phi 不bất 合hợp 佛Phật 法Pháp 。 但đãn 知tri 一nhất 不bất 知tri 二nhị 。 知tri 近cận 不bất 知tri 遠viễn 。 此thử 拘câu 虛hư 者giả 之chi 所sở 不bất 信tín 。 明minh 達đạt 者giả 之chi 所sở 必tất 求cầu 也dã 。

荅# 元nguyên 賡# 問vấn

真chân 言ngôn 與dữ 佛Phật 名danh 。 功công 德đức 平bình 等đẳng 。 機cơ 緣duyên 不bất 同đồng 。 各các 具cụ 四tứ 益ích 。 今kim 勸khuyến 持trì 咒chú 。 與dữ 勸khuyến 持trì 佛Phật 名danh 無vô 異dị 。 當đương 信tín 菩Bồ 薩Tát 機cơ 緣duyên 。 及cập 吾ngô 人nhân 願nguyện 力lực 。 各các 自tự 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 儻thảng 謂vị 持trì 名danh 為vi 是thị 。 持trì 咒chú 為vi 非phi 。 華hoa 嚴nghiêm 所sở 謂vị 受thọ 一nhất 非phi 餘dư 。 魔ma 所sở 攝nhiếp 持trì 也dã 。 記ký 數số 之chi 法pháp 。 普phổ 被bị 三tam 根căn 。 上thượng 根căn 不bất 礙ngại 記ký 。 下hạ 根căn 必tất 須tu 記ký 。 故cố 總tổng 以dĩ 數số 期kỳ 之chi 。 俾tỉ 利lợi 者giả 即tức 此thử 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 而nhi 鈍độn 者giả 亦diệc 不bất 失thất 緣duyên 因nhân 善thiện 根căn 。 儻thảng 託thác 言ngôn 事sự 理lý 一nhất 如như 。 不bất 須tu 記ký 數số 。 恐khủng 上thượng 智trí 少thiểu 下hạ 愚ngu 多đa 。 不bất 至chí 忘vong 失thất 者giả 幾kỷ 希hy 矣hĩ 。

荅# 鄧đặng 靖tĩnh 起khởi 三tam 問vấn

禪thiền 門môn 流lưu 弊tệ 久cửu 矣hĩ 。 未vị 可khả 力lực 爭tranh 也dã 。 賴lại 有hữu 識thức 之chi 士sĩ 。 用dụng 其kỳ 法pháp 不bất 染nhiễm 其kỳ 病bệnh 。 鑒giám 其kỳ 失thất 不bất 廢phế 其kỳ 法pháp 耳nhĩ 。 凡phàm 鍼châm 灸# 藥dược 石thạch 可khả 起khởi 病bệnh 者giả 。 無vô 論luận 君quân 臣thần 佐tá 使sử 。 皆giai 心tâm 上thượng 化hóa 工công 也dã 。 古cổ 人nhân 訶ha 坐tọa 禪thiền 。 勸khuyến 坐tọa 禪thiền 。 勸khuyến 提đề 話thoại 。 訶ha 提đề 話thoại 。 各các 逗đậu 機cơ 宜nghi 。 善thiện 用dụng 之chi 無vô 非phi 是thị 藥dược 。 不bất 善thiện 用dụng 無vô 不bất 增tăng 病bệnh 。 必tất 執chấp 訶ha 坐tọa 為vi 是thị 。 何hà 異dị 執chấp 話thoại 頭đầu 者giả 訶ha 放phóng 下hạ 也dã 。 真chân 到đáo 參tham 無vô 可khả 參tham 處xứ 。 教giáo 外ngoại 別biệt 傳truyền 。 正Chánh 法Pháp 眼nhãn 藏tạng 。 是thị 甚thậm 麼ma 馬mã 屁# # 。

念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 三tam 昧muội 中trung 王vương 。 信tín 不bất 容dung 易dị 。 但đãn 既ký 三tam 根căn 普phổ 被bị 。 又hựu 不bất 宜nghi 一nhất 味vị 說thuyết 難nạn/nan 。 且thả 七thất 日nhật 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 不bất 可khả 判phán 淺thiển 。 夜dạ 夜dạ 伴bạn 佛Phật 眠miên 。 不bất 可khả 判phán 深thâm 。 蓋cái 一nhất 心tâm 不bất 亂loạn 。 有hữu 事sự 有hữu 理lý 。 事sự 一nhất 心tâm 已dĩ 不bất 容dung 易dị 。 理lý 一nhất 心tâm 何hà 容dung 強cường/cưỡng 臻trăn 。 而nhi 共cộng 眠miên 共cộng 起khởi 之chi 佛Phật 。 不bất 過quá 本bổn 具cụ 性tánh 德đức 。 蠢xuẩn 動động 皆giai 爾nhĩ 。 非phi 關quan 修tu 證chứng 。 殊thù 未vị 希hy 奇kỳ 。 若nhược 達đạt 共cộng 起khởi 共cộng 眠miên 之chi 佛Phật 。 仍nhưng 熾sí 然nhiên 言ngôn 念niệm 無vô 閒gian/nhàn 。 方phương 得đắc 名danh 理lý 一nhất 心tâm 。 若nhược 未vị 達đạt 共cộng 起khởi 共cộng 眠miên 之chi 佛Phật 。 一nhất 味vị 言ngôn 念niệm 他tha 佛Phật 。 念niệm 至chí 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 得đắc 見kiến 他tha 佛Phật 。 即tức 頓đốn 悟ngộ 共cộng 起khởi 共cộng 眠miên 之chi 佛Phật 矣hĩ 。 勢thế 至chí 云vân 。 不bất 假giả 方phương 便tiện 。 自tự 得đắc 心tâm 開khai 。 十thập 六lục 觀quán 云vân 。 諸chư 佛Phật 有hữu 異dị 方phương 便tiện 。 令linh 汝nhữ 得đắc 見kiến 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。 故cố 一nhất 聲thanh 彌di 陀đà 。 無vô 論luận 解giải 與dữ 不bất 解giải 。 如như 染nhiễm 香hương 人nhân 。 身thân 有hữu 香hương 氣khí 。 念niệm 念niệm 都đô 是thị 成thành 佛Phật 真chân 因nhân 。 而nhi 漫mạn 云vân 炒sao 砂sa 成thành 飯phạn 。 不bất 幾kỷ 謗báng 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 大đại 方phương 便tiện 法Pháp 輪luân 乎hồ 。

攝nhiếp 律luật 儀nghi 戒giới 。 成thành 法Pháp 身thân 德đức 。 攝nhiếp 善thiện 法Pháp 戒giới 。 成thành 般Bát 若Nhã 德đức 。 攝nhiếp 眾chúng 生sanh 戒giới 。 成thành 解giải 脫thoát 德đức 。 三tam 德đức 即tức 三Tam 身Thân 極cực 果quả 。 戒giới 為vi 法Pháp 界Giới 。 一nhất 切thiết 法pháp 所sở 歸quy 趣thú 。 一nhất 切thiết 法pháp 所sở 從tùng 出xuất 。 故cố 云vân 。 惟duy 佛Phật 一nhất 人nhân 持trì 淨tịnh 戒giới 。 其kỳ 餘dư 皆giai 名danh 破phá 戒giới 者giả 。 又hựu 云vân 。 若nhược 人nhân 受thọ 佛Phật 戒giới 。 即tức 入nhập 諸chư 佛Phật 位vị 。 佛Phật 頂đảnh 謂vị 。 縱tung 有hữu 多đa 智trí 。 禪thiền 定định 現hiện 前tiền 。 若nhược 不bất 斷đoạn 婬dâm 殺sát 等đẳng 。 必tất 落lạc 魔ma 道đạo 神thần 道đạo 。 惟duy 以dĩ 戒giới 攝nhiếp 心tâm 。 令linh 其kỳ 生sanh 定định 發phát 慧tuệ 。 方phương 名danh 三Tam 無Vô 漏Lậu 學Học 。 故cố 知tri 受thọ 戒giới 修tu 行hành 。 如như 黃hoàng 帝đế 堯# 舜thuấn 垂thùy 衣y 裳thường 而nhi 天thiên 下hạ 治trị 。 不bất 假giả 兵binh 戈qua 也dã 。 至chí 別biệt 商thương 參tham 究cứu 話thoại 頭đầu 等đẳng 對đối 治trị 法Pháp 門môn 。 是thị 兵binh 者giả 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 用dụng 之chi 耳nhĩ 。 六lục 祖tổ 既ký 悟ngộ 心tâm 宗tông 。 出xuất 世thế 仍nhưng 須tu 稟bẩm 具cụ 。 清thanh 涼lương 華Hoa 嚴Nghiêm 菩Bồ 薩Tát 。 十thập 誓thệ 凜# 如như 冰băng 霜sương 。 遠viễn 公công 蓮liên 社xã 始thỉ 祖tổ 。 臨lâm 終chung 考khảo 午ngọ 後hậu 蜜mật 。 千thiên 古cổ 芳phương 規quy 。 昭chiêu 昭chiêu 具cụ 在tại 。 何hà 狂cuồng 禪thiền 肆tứ 無vô 忌kỵ 憚đạn 。 淺thiển 學học 絕tuyệt 不bất 經kinh 懷hoài 也dã 。

荅# 淨tịnh 性tánh 三tam 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 同đồng 體thể 之chi 義nghĩa 明minh 矣hĩ 。 如như 何hà 大đại 心tâm 不bất 發phát 而nhi 自tự 利lợi 。 法pháp 外ngoại 無vô 心tâm 。 法pháp 法pháp 皆giai 是thị 法Pháp 界Giới 明minh 矣hĩ 。 云vân 何hà 逢phùng 緣duyên 又hựu 生sanh 取thủ 捨xả 。 若nhược 云vân 名danh 字tự 位vị 中trung 雖tuy 知tri 此thử 理lý 。 柰nại 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 所sở 使sử 。 還hoàn 捨xả 習tập 氣khí 。 不bất 捨xả 習tập 氣khí 邪tà 。 )# 。

荅# 。 汝nhữ 之chi 所sở 明minh 者giả 。 語ngữ 言ngôn 道Đạo 理lý 而nhi 已dĩ 。 法pháp 塵trần 妄vọng 影ảnh 。 尚thượng 不bất 能năng 自tự 利lợi 。 何hà 況huống 大đại 心tâm 。 已dĩ 是thị 取thủ 捨xả 。 何hà 待đãi 逢phùng 緣duyên 。 此thử 即tức 是thị 汝nhữ 。 煩phiền 惱não 習tập 氣khí 。 若nhược 果quả 了liễu 同đồng 體thể 法Pháp 界Giới 。 更cánh 有hữu 何hà 習tập 氣khí 可khả 捨xả 哉tai 。

(# 問vấn 。 十thập 界giới 一nhất 心tâm 。 何hà 不bất 相tương 知tri 。 若nhược 惟duy 佛Phật 知tri 。 則tắc 生sanh 佛Phật 不bất 同đồng 。 若nhược 名danh 字tự 知tri 。 非phi 究cứu 竟cánh 知tri 。 還hoàn 屬thuộc 修tu 功công 。 若nhược 云vân 不bất 須tu 論luận 修tu 。 現hiện 現hiện 成thành 成thành 。 則tắc 生sanh 佛Phật 無vô 別biệt 。 )# 。

荅# 。 妄vọng 謂vị 各các 不bất 相tương 知tri 。 便tiện 於ư 心tâm 外ngoại 別biệt 計kế 十thập 界giới 矣hĩ 。 若nhược 知tri 十thập 界giới 唯duy 一nhất 心tâm 。 則tắc 心tâm 尚thượng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 各các 各các 不bất 相tương 知tri 。 之chi 十thập 界giới 邪tà 。 悟ngộ 十thập 界giới 唯duy 一nhất 心tâm 者giả 。 假giả 名danh 為vi 佛Phật 。 如như 醒tỉnh 人nhân 見kiến 屋ốc 不bất 轉chuyển 。 迷mê 一nhất 心tâm 計kế 十thập 界giới 者giả 。 假giả 名danh 眾chúng 生sanh 。 如như 醉túy 人nhân 妄vọng 見kiến 屋ốc 轉chuyển 。 生sanh 佛Phật 不bất 同đồng 者giả 醒tỉnh 醉túy 。 所sở 同đồng 者giả 。 從tùng 來lai 不bất 轉chuyển 之chi 屋ốc 也dã 。 就tựu 理lý 同đồng 處xứ 。 何hà 須tu 論luận 修tu 。 醉túy 人nhân 屋ốc 非phi 現hiện 現hiện 成thành 成thành 不bất 轉chuyển 者giả 乎hồ 。

(# 進tiến 問vấn 。 體thể 同đồng 用dụng 亦diệc 應ưng 同đồng 。 何hà 有hữu 十thập 界giới 之chi 異dị 。 若nhược 體thể 性tánh 真chân 實thật 是thị 同đồng 。 虛hư 妄vọng 相tướng 狀trạng 是thị 異dị 。 性tánh 相tướng 豈khởi 有hữu 二nhị 邪tà 。 若nhược 云vân 相tương/tướng 即tức 無vô 相tướng 。 相tương/tướng 即tức 法Pháp 界Giới 。 則tắc 地địa 獄ngục 何hà 必tất 趣thú 於ư 佛Phật 界giới 。 若nhược 不bất 須tu 趣thú 。 畢tất 竟cánh 如như 何hà 成thành 佛Phật 。 )# 。

荅# 。 十thập 界giới 體thể 用dụng 。 本bổn 無vô 不bất 同đồng 。 迷mê 者giả 謂vị 相tương/tướng 異dị 性tánh 亦diệc 異dị 。 體thể 用dụng 元nguyên 不bất 曾tằng 減giảm 。 悟ngộ 者giả 知tri 性tánh 同đồng 相tương/tướng 亦diệc 同đồng 。 體thể 用dụng 亦diệc 仍nhưng 不bất 增tăng 。 故cố 獄ngục 界giới 即tức 法Pháp 界Giới 。 元nguyên 無vô 佛Phật 界giới 可khả 趣thú 。 獄ngục 界giới 可khả 捨xả 。 約ước 此thử 實thật 義nghĩa 。 假giả 名danh 出xuất 獄ngục 成thành 佛Phật 。 柰nại 何hà 終chung 日nhật 向hướng 假giả 名danh 上thượng 分phân 別biệt 。 忘vong 卻khước 法Pháp 界Giới 真chân 體thể 性tánh 邪tà 。 不bất 達đạt 體thể 性tánh 。 終chung 日nhật 說thuyết 法Pháp 界giới 。 是thị 極cực 惡ác 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。

荅# 淨tịnh 塵trần 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 大đại 慧tuệ 云vân 。 光quang 未vị 透thấu 脫thoát 的đích 。 不bất 曾tằng 親thân 見kiến 法Pháp 身thân 。 到đáo 底để 覺giác 得đắc 面diện 前tiền 有hữu 物vật 。 此thử 豈khởi 非phi 昭chiêu 昭chiêu 靈linh 靈linh 之chi 一nhất 物vật 也dã 。 此thử 物vật 既ký 從tùng 真chân 心tâm 而nhi 有hữu 。 全toàn 體thể 是thị 真chân 。 如như 此thử 了liễu 得đắc 。 盡tận 大đại 地địa 是thị 個cá 法Pháp 身thân 。 是thị 個cá 自tự 己kỷ 。 云vân 何hà 復phục 說thuyết 。 有hữu 見kiến 不bất 見kiến 。 透thấu 脫thoát 不bất 透thấu 脫thoát 。 然nhiên 如như 此thử 。 為vi 甚thậm 觸xúc 境cảnh 逢phùng 緣duyên 。 又hựu 用dụng 不bất 著trước 。 被bị 習tập 氣khí 所sở 使sử 。 過quá 在tại 甚thậm 麼ma 處xứ 。 又hựu 大đại 慧tuệ 此thử 旨chỉ 。 與dữ 台thai 宗tông 觀quán 心tâm 法Pháp 門môn 。 為vi 同đồng 為vi 異dị 。 )# 。

荅# 。 大đại 慧tuệ 正chánh 是thị 拈niêm 出xuất 禪thiền 病bệnh 。 要yếu 人nhân 討thảo 個cá 透thấu 脫thoát 。 親thân 見kiến 一nhất 回hồi 。 若nhược 實thật 透thấu 脫thoát 。 便tiện 不bất 作tác 透thấu 脫thoát 不bất 透thấu 脫thoát 想tưởng 。 若nhược 實thật 親thân 見kiến 。 便tiện 不bất 作tác 見kiến 不bất 見kiến 想tưởng 。 今kim 云vân 此thử 物vật 既ký 從tùng 真chân 心tâm 而nhi 有hữu 。 乃nãi 至chí 如như 此thử 。 了liễu 得đắc 云vân 云vân 。 全toàn 墮đọa 見kiến 解giải 窠khòa 臼cữu 。 正chánh 所sở 謂vị 到đáo 底để 覺giác 得đắc 面diện 前tiền 有hữu 物vật 者giả 也dã 。 何hà 必tất 昭chiêu 昭chiêu 靈linh 靈linh 而nhi 後hậu 謂vị 之chi 一nhất 物vật 哉tai 。 惟duy 坐tọa 此thử 見kiến 解giải 窠khòa 臼cữu 。 所sở 以dĩ 說thuyết 有hữu 。 逢phùng 緣duyên 觸xúc 境cảnh 用dụng 著trước 用dụng 不bất 著trước 等đẳng 。 儻thảng 實thật 透thấu 脫thoát 親thân 見kiến 。 你nễ 喚hoán 甚thậm 麼ma 作tác 緣duyên 境cảnh 。 誰thùy 去khứ 逢phùng 觸xúc 。 你nễ 要yếu 用dụng 個cá 甚thậm 麼ma 。 又hựu 誰thùy 去khứ 用dụng 。 只chỉ 者giả 習tập 氣khí 。 從tùng 甚thậm 處xứ 來lai 。 又hựu 誰thùy 被bị 使sử 。 豈khởi 不bất 百bách 雜tạp 粉phấn 碎toái 。 更cánh 喚hoán 甚thậm 麼ma 作tác 法Pháp 身thân 。 作tác 自tự 己kỷ 。 設thiết 或hoặc 未vị 然nhiên 。 大đại 非phi 容dung 易dị 。 須tu 將tương 身thân 心tâm 世thế 界giới 。 及cập 種chủng 種chủng 名danh 言ngôn 習tập 氣khí 。 乃nãi 至chí 平bình 日nhật 思tư 前tiền 慮lự 後hậu 諸chư 般bát 念niệm 頭đầu 。 全toàn 體thể 放phóng 下hạ 。 單đơn 單đơn 用dụng 個cá 推thôi 檢kiểm 法pháp 。 看khán 此thử 能năng 了liễu 達đạt 的đích 。 所sở 了liễu 達đạt 的đích 。 畢tất 竟cánh 是thị 個cá 甚thậm 麼ma 。 此thử 台thai 宗tông 絕tuyệt 妙diệu 工công 夫phu 。 與dữ 宗tông 門môn 不bất 隔cách 絲ti 毫hào 。 若nhược 但đãn 看khán 麻ma 三tam 斤cân 。 狗cẩu 子tử 無vô 等đẳng 。 一nhất 則tắc 公công 案án 。 又hựu 是thị 一nhất 種chủng 方phương 便tiện 。 下hạ 手thủ 不bất 同đồng 。 到đáo 家gia 則tắc 一nhất 。 皆giai 須tu 勿vật 忘vong 勿vật 助trợ 。 拌# 命mạng 死tử 挨ai 。 不bất 論luận 時thời 劫kiếp 。 切thiết 忌kỵ 將tương 心tâm 待đãi 悟ngộ 。 切thiết 忌kỵ 坐tọa 在tại 無vô 事sự 甲giáp 裏lý 。 切thiết 忌kỵ 作tác 道Đạo 理lý 商thương 量lượng 。 切thiết 忌kỵ 性tánh 急cấp 求cầu 速tốc 發phát 明minh 。 切thiết 忌kỵ 今kim 日nhật 張trương 三Tam 明Minh 日nhật 李# 四tứ 。 東đông 鑽toàn 西tây 撞chàng 。 空không 喪táng 光quang 陰ấm 。 但đãn 生sanh 死tử 心tâm 切thiết 。 綿miên 綿miên 密mật 密mật 。 日nhật 久cửu 歲tuế 深thâm 。 不bất 計kế 程# 限hạn 。 自tự 然nhiên 或hoặc 向hướng 看khán 經kinh 處xứ 。 或hoặc 向hướng 習tập 坐tọa 時thời 。 或hoặc 著trước 衣y 喫khiết 飯phạn 邊biên 。 或hoặc 見kiến 色sắc 聞văn 聲thanh 際tế 。 驀# 然nhiên 拶# 入nhập 。 方phương 信tín 從tùng 來lai 說thuyết 的đích 。 都đô 是thị 夢mộng 話thoại 。

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 卷quyển 三tam 之chi 一nhất

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 二nhị

荅# 問vấn 二nhị

荅# 張trương 叔thúc 韓# 問vấn

作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 固cố 皆giai 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 不bất 作tác 善thiện 惡ác 者giả 。 獨độc 非phi 生sanh 死tử 根căn 本bổn 乎hồ 。 天thiên 堂đường 地địa 獄ngục 。 於ư 我ngã 何hà 有hữu 。 獨độc 不bất 曰viết 。 作tác 善thiện 作tác 惡ác 。 於ư 我ngã 何hà 有hữu 乎hồ 。 鳥điểu 窠khòa 諸chư 惡ác 莫mạc 作tác 。 眾chúng 善thiện 奉phụng 行hành 。 與dữ 吹xuy 布bố 毛mao 之chi 旨chỉ 何hà 別biệt 。 若nhược 不bất 以dĩ 斷đoạn 惡ác 修tu 善thiện 為vi 門môn 。 但đãn 願nguyện 無vô 善thiện 無vô 惡ác 。 無vô 生sanh 無vô 死tử 。 此thử 善thiện 星tinh 所sở 以dĩ 。 毫hào 釐li 有hữu 差sai 。 天thiên 地địa 懸huyền 隔cách 也dã 。

荅# 敷phu 先tiên 問vấn

法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 圓viên 該cai 始thỉ 終chung 。 貫quán 徹triệt 凡phàm 聖thánh 。 動động 靜tĩnh 云vân 為vi 。 全toàn 在tại 此thử 三tam 昧muội 中trung 。 無vô 柰nại 情tình 生sanh 智trí 隔cách 。 日nhật 用dụng 不bất 知tri 。 縱túng/tung 令linh 不bất 知tri 。 理lý 性tánh 何hà 減giảm 。 欲dục 知tri 理lý 性tánh 。 秖kỳ 諦đế 觀quán 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 心tâm 性tánh 。 為vi 在tại 內nội 外ngoại 中trung 閒gian/nhàn 諸chư 處xứ 邪tà 。 為vi 屬thuộc 過quá 未vị 現hiện 在tại 邪tà 。 為vi 有hữu 青thanh 黃hoàng 長trường 短đoản 等đẳng 方phương 隅ngung 色sắc 像tượng 可khả 蹤tung 跡tích 邪tà 。 為vi 竟cánh 空không 無vô 斷đoạn 滅diệt 不bất 可khả 道đạo 邪tà 。 若nhược 心tâm 性tánh 離ly 四tứ 句cú 絕tuyệt 百bách 非phi 。 如như 此thử 從tùng 心tâm 所sở 現hiện 諸chư 法pháp 。 安an 得đắc 不bất 離ly 句cú 絕tuyệt 非phi 也dã 。 又hựu 諸chư 法pháp 各các 有hữu 名danh 貌mạo 。 各các 可khả 指chỉ 陳trần 。 心tâm 何hà 名danh 貌mạo 。 如như 何hà 指chỉ 陳trần 。 由do 此thử 言ngôn 之chi 。 法pháp 外ngoại 無vô 心tâm 明minh 矣hĩ 。 然nhiên 設thiết 無vô 心tâm 。 誰thùy 知tri 諸chư 法pháp 。 法pháp 現hiện 心tâm 中trung 。 如như 影ảnh 現hiện 鏡kính 中trung 。 雲vân 現hiện 空không 中trung 。 既ký 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 是thị 心tâm 是thị 法pháp 。 又hựu 不bất 可khả 分phân 別biệt 。 非phi 心tâm 非phi 法pháp 。 謂vị 非phi 實thật 相tướng 實thật 性tánh 可khả 乎hồ 。 佛Phật 界giới 實thật 相tướng 。 乃nãi 至chí 獄ngục 界giới 亦diệc 實thật 相tướng 也dã 。 佛Phật 界giới 實thật 相tướng 。 無vô 相tướng 無vô 不bất 相tương 。 具cụ 足túc 百bách 界giới 千thiên 如như 。 乃nãi 至chí 獄ngục 界giới 實thật 相tướng 。 亦diệc 無vô 相tướng 無vô 不bất 相tương 。 具cụ 足túc 百bách 界giới 千thiên 如như 也dã 。 十thập 界giới 正chánh 報báo 是thị 實thật 相tướng 。 十thập 界giới 假giả 名danh 國quốc 土độ 亦diệc 實thật 相tướng 也dã 。 既ký 無vô 一nhất 法pháp 非phi 實thật 相tướng 。 則tắc 無vô 一nhất 法pháp 非phi 。 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 。 不bất 於ư 實thật 相tướng 法Pháp 界Giới 。 妄vọng 起khởi 凡phàm 夫phu 二Nhị 乘Thừa 見kiến 解giải 。 縱túng/tung 偶ngẫu 起khởi 之chi 。 隨tùy 了liễu 此thử 見kiến 。 亦diệc 是thị 實thật 相tướng 。 亦diệc 是thị 法Pháp 界Giới 。 如như 此thử 了liễu 達đạt 。 勿vật 忘vong 勿vật 助trợ 。 久cửu 久cửu 打đả 成thành 一nhất 片phiến 。 自tự 然nhiên 與dữ 法Pháp 華Hoa 三Tam 昧Muội 相tương 應ứng 。 切thiết 莫mạc 捨xả 此thử 別biệt 圖đồ 圓viên 頓đốn 。 亦diệc 莫mạc 畏úy 此thử 別biệt 圖đồ 捷tiệp 徑kính 。 此thử 最tối 圓viên 頓đốn 最tối 捷tiệp 徑kính 法pháp 也dã 。 若nhược 事sự 行hành 助trợ 成thành 理lý 觀quán 。 有hữu 智trí 者giả 三tam 昧muội 懺sám 儀nghi 在tại 。 勤cần 而nhi 行hành 之chi 。 果quả 證chứng 可khả 剋khắc 。 若nhược 不bất 誦tụng 一nhất 經kinh 。 不bất 入nhập 壇đàn 行hành 道Đạo 。 則tắc 如như 常thường 不bất 輕khinh 。 觀quán 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。 決quyết 定định 作tác 佛Phật 。 觸xúc 境cảnh 逢phùng 緣duyên 。 恆hằng 作tác 佛Phật 法Pháp 界Giới 觀quán 。 由do 眼nhãn 所sở 見kiến 無vô 非phi 佛Phật 色sắc 。 耳nhĩ 所sở 聞văn 無vô 非phi 佛Phật 聲thanh 。 鼻tị 所sở 嗅khứu 無vô 非phi 佛Phật 香hương 。 舌thiệt 所sở 宣tuyên 無vô 非phi 佛Phật 號hiệu 。 身thân 所sở 觸xúc 無vô 非phi 佛Phật 境cảnh 。 意ý 所sở 緣duyên 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 。 故cố 得đắc 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 三tam 障chướng 圓viên 轉chuyển 。 此thử 所sở 謂vị 能năng 轉chuyển 法pháp 華hoa 。 不bất 墮đọa 說thuyết 食thực 數số 寶bảo 之chi 譏cơ 。 亦diệc 不bất 招chiêu 闇ám 證chứng 無vô 聞văn 之chi 禍họa 矣hĩ 。

荅# 庸dong 菴am 二nhị 問vấn

善thiện 惡ác 無vô 性tánh 。 先tiên 須tu 論luận 心tâm 。 心tâm 若nhược 迷mê 善thiện 。 功công 微vi 而nhi 惡ác 罪tội 大đại 。 心tâm 若nhược 悟ngộ 善thiện 。 功công 大đại 而nhi 惡ác 力lực 微vi 。 以dĩ 善thiện 惡ác 雖tuy 皆giai 性tánh 具cụ 。 一nhất 順thuận 一nhất 逆nghịch 故cố 也dã 。 招chiêu 報báo 隨tùy 其kỳ 念niệm 之chi 強cường 弱nhược 。 亦diệc 無vô 一nhất 定định 。 學học 人nhân 失thất 念niệm 。 秖kỳ 貴quý 覺giác 照chiếu 。 果quả 能năng 覺giác 照chiếu 。 煩phiền 惱não 雖tuy 熾sí 。 必tất 漸tiệm 減giảm 矣hĩ 。 覺giác 於ư 臨lâm 境cảnh 貴quý 猛mãnh 。 覺giác 於ư 平bình 日nhật 貴quý 密mật 。 又hựu 貴quý 事sự 理lý 並tịnh 運vận 。 顯hiển 密mật 互hỗ 資tư 。 危nguy 微vi 精tinh 一nhất 之chi 功công 在tại 己kỷ 。 不bất 在tại 人nhân 也dã 。

法pháp 執chấp 根căn 本bổn 無vô 明minh 。 我ngã 執chấp 枝chi 末mạt 無vô 明minh 。 論luận 生sanh 起khởi 先tiên 法pháp 後hậu 我ngã 。 論luận 斷đoạn 除trừ 先tiên 我ngã 後hậu 法pháp 。 然nhiên 圓viên 人nhân 直trực 觀quán 心tâm 性tánh 。 我ngã 法pháp 本bổn 自tự 虛hư 融dung 。 何hà 有hữu 先tiên 後hậu 。 或hoặc 開khai 圓viên 解giải 。 我ngã 執chấp 習tập 強cường/cưỡng 者giả 。 不bất 妨phương 先tiên 作tác 人nhân 空không 觀quán 也dã 。

荅# 湛trạm 持trì 公công 三tam 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 知tri 之chi 一nhất 字tự 。 妙diệu 禍họa 之chi 門môn 。 二nhị 門môn 同đồng 是thị 一nhất 知tri 。 工công 夫phu 如như 何hà 下hạ 手thủ 。 又hựu 此thử 知tri 若nhược 有hữu 所sở 知tri 。 對đối 待đãi 成thành 妄vọng 。 若nhược 無vô 所sở 知tri 。 何hà 所sở 表biểu 而nhi 云vân 知tri 也dã 。 又hựu 用dụng 知tri 知tri 於ư 知tri 邪tà 。 不bất 起khởi 知tri 知tri 於ư 知tri 也dã 。 )# 。

荅# 。 知tri 見kiến 立lập 知tri 。 禍họa 門môn 也dã 。 知tri 見kiến 無vô 見kiến 。 妙diệu 門môn 也dã 。 若nhược 不bất 達đạt 能năng 所sở 性tánh 空không 。 妄vọng 計kế 心tâm 外ngoại 有hữu 法pháp 。 此thử 知tri 即tức 名danh 不bất 覺giác 。 若nhược 達đạt 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 能năng 所sở 不bất 二nhị 。 此thử 知tri 即tức 名danh 始thỉ 覺giác 。 亦diệc 名danh 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 。 亦diệc 名danh 無vô 塵trần 智trí 。 此thử 智trí 從tùng 本bổn 體thể 起khởi 。 還hoàn 照chiếu 本bổn 體thể 。 雖tuy 復phục 自tự 照chiếu 。 實thật 無vô 能năng 照chiếu 所sở 照chiếu 。 以dĩ 達đạt 無vô 二nhị 體thể 故cố 。 名danh 字tự 位vị 中trung 直trực 用dụng 此thử 智trí 。 念niệm 念niệm 體thể 達đạt 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 法pháp 法pháp 唯duy 心tâm 。 不bất 論luận 時thời 劫kiếp 。 不bất 論luận 功công 用dụng 。 至chí 金kim 剛cang 後hậu 心tâm 。 永vĩnh 斷đoạn 生sanh 相tương/tướng 無vô 明minh 。 始thỉ 覺giác 合hợp 本bổn 。 稱xưng 究cứu 竟cánh 覺giác 。 今kim 下hạ 手thủ 工công 夫phu 。 正chánh 要yếu 起khởi 知tri 。 知tri 於ư 知tri 體thể 之chi 外ngoại 。 更cánh 無vô 餘dư 法Pháp 。 永vĩnh 嘉gia 所sở 謂vị 但đãn 知tri 而nhi 已dĩ 。 若nhược 不bất 起khởi 知tri 。 知tri 於ư 但đãn 知tri 。 未vị 有hữu 不bất 隨tùy 妄vọng 能năng 妄vọng 所sở 者giả 。 大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 三Tam 明Minh 以dĩ 何hà 依y 止chỉ 中trung 言ngôn 之chi 頗phả 詳tường 。

(# 進tiến 問vấn 。 若nhược 起khởi 知tri 知tri 於ư 但đãn 知tri 。 恐khủng 但đãn 知tri 而nhi 成thành 所sở 知tri 。 起khởi 知tri 之chi 知tri 。 不bất 無vô 能năng 所sở 。 恐khủng 用dụng 心tâm 時thời 。 更cánh 落lạc 妄vọng 想tưởng 窠khòa 臼cữu 。 如như 何hà 善thiện 用dụng 心tâm 者giả 。 起khởi 知tri 知tri 於ư 但đãn 知tri 。 仍nhưng 不bất 墮đọa 妄vọng 能năng 妄vọng 所sở 邪tà 。 )# 。

荅# 。 非phi 除trừ 他tha 物vật 。 但đãn 取thủ 於ư 知tri 也dã 。 以dĩ 知tri 外ngoại 無vô 法pháp 。 名danh 但đãn 知tri 也dã 。 達đạt 得đắc 但đãn 知tri 。 則tắc 知tri 之chi 一nhất 字tự 。 亦diệc 是thị 強cường/cưỡng 名danh 。 原nguyên 無vô 一nhất 物vật 。 豈khởi 成thành 所sở 知tri 。 若nhược 有hữu 所sở 知tri 。 又hựu 成thành 一nhất 物vật 。 非phi 但đãn 知tri 矣hĩ 。 下hạ 手thủ 方phương 便tiện 。 強cường/cưỡng 觀quán 諸chư 法pháp 無vô 實thật 。 唯duy 是thị 一nhất 心tâm 。 隨tùy 觀quán 心tâm 無vô 心tâm 相tướng 。 覓mịch 不bất 可khả 得đắc 。 然nhiên 後hậu 悟ngộ 入nhập 但đãn 知tri 法Pháp 門môn 。 前tiền 二nhị 方phương 便tiện 。 皆giai 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 初sơ 除trừ 分phân 別biệt 性tánh 。 次thứ 除trừ 依y 他tha 性tánh 。 悟ngộ 入nhập 但đãn 知tri 。 是thị 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。 證chứng 圓viên 成thành 實thật 性tánh 也dã 。

(# 問vấn 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 。 初sơ 以dĩ 識thức 陰ấm 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 。 然nhiên 能năng 觀quán 亦diệc 用dụng 意ý 識thức 。 能năng 所sở 有hữu 何hà 辨biện 邪tà 。 )# 。

荅# 。 前tiền 念niệm 為vi 能năng 觀quán 。 後hậu 念niệm 為vi 所sở 觀quán 。 由do 能năng 觀quán 全toàn 用dụng 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 便tiện 知tri 所sở 起khởi 後hậu 念niệm 。 全toàn 是thị 一nhất 境cảnh 三tam 諦đế 。 既ký 一nhất 境cảnh 三tam 諦đế 。 則tắc 起khởi 即tức 無vô 起khởi 。 亦diệc 不bất 妨phương 無vô 起khởi 而nhi 起khởi 。 起khởi 無vô 起khởi 名danh 為vi 諦đế 。 無vô 起khởi 起khởi 名danh 為vi 觀quán 。 是thị 謂vị 諦đế 觀quán 。 名danh 別biệt 體thể 復phục 同đồng 。 是thị 故cố 能năng 所sở 二nhị 非phi 二nhị 也dã 。

壇đàn 中trung 十thập 問vấn 十thập 荅# (# 有hữu 引dẫn )#

病bệnh 臥ngọa 深thâm 山sơn 。 力lực 疾tật 商thương 梵Phạm 網võng 佛Phật 頂đảnh 。 乘thừa 戒giới 源nguyên 頭đầu 。 性tánh 修tu 旨chỉ 趣thú 。 圓viên 通thông 本bổn 根căn 。 常thường 住trụ 妙diệu 理lý 。 和hòa 盤bàn 托thác 出xuất 矣hĩ 。 然nhiên 根căn 節tiết 所sở 聚tụ 。 窾# 會hội 所sở 關quan 。 無vô 有hữu 發phát 一nhất 言ngôn 啟khải 予# 者giả 。 豈khởi 未vị 知tri 所sở 以dĩ 問vấn 邪tà 。 論luận 畢tất 。 予# 結kết 壇đàn 課khóa 咒chú 。 同đồng 志chí 亦diệc 仍nhưng 于vu 此thử 結kết 後hậu 安an 居cư 。 每mỗi 布bố 薩tát 輒triếp 一nhất 晤# 言ngôn 。 因nhân 設thiết 問vấn 端đoan 十thập 條điều 。 同đồng 志chí 各các 荅# 。 長trường 短đoản 俱câu 露lộ 。 大đại 約ước 平bình 日nhật 依y 文văn 解giải 義nghĩa 處xứ 多đa 。 入nhập 理lý 觀quán 心tâm 處xứ 少thiểu 。 故cố 不bất 能năng 遊du 刃nhận 於ư 節tiết 閒gian/nhàn 也dã 。 于vu 是thị 更cánh 作tác 十thập 荅# 。 嗟ta 乎hồ 。 語ngữ 言ngôn 即tức 道đạo 。 道đạo 非phi 語ngữ 言ngôn 。 此thử 之chi 問vấn 荅# 。 大đại 似tự 嚼tước 飯phạn 喂# 嬰anh 。 他tha 年niên 好hảo 惡ác 知tri 端đoan 的đích 時thời 。 當đương 發phát 嘔# 耳nhĩ 。 然nhiên 臭xú 腐hủ 神thần 奇kỳ 。 善thiện 用dụng 茹như 退thoái 者giả 。 不bất 又hựu 為vi 新tân 穀cốc 作tác 增tăng 上thượng 緣duyên 乎hồ 。

問vấn 。 戒giới 乘thừa 緩hoãn 急cấp 。 四tứ 句cú 料liệu 揀giản 。 本bổn 出xuất 經kinh 論luận 。 畢tất 竟cánh 以dĩ 何hà 為vi 戒giới 。 以dĩ 何hà 為vi 乘thừa 。 如như 大đại 論luận 十thập 戒giới 。 則tắc 戒giới 即tức 乘thừa 。 梵Phạm 網võng 暫tạm 離ly 菩Bồ 提Đề 心tâm 犯phạm 輕khinh 垢cấu 。 則tắc 乘thừa 即tức 戒giới 。 又hựu 四tứ 教giáo 各các 有hữu 戒giới 有hữu 乘thừa 。 須tu 一nhất 一nhất 知tri 其kỳ 歸quy 著trước 。 然nhiên 後hậu 商thương 其kỳ 緩hoãn 急cấp 何hà 如như 。

荅# 。 乘thừa 戒giới 同đồng 依y 一nhất 性tánh 。 元nguyên 非phi 異dị 體thể 。 故cố 緣duyên 了liễu 二nhị 修tu 。 亦diệc 常thường 相tương/tướng 即tức 。 如như 梵Phạm 網võng 大đại 論luận 所sở 明minh 是thị 也dã 。 但đãn 眾chúng 生sanh 積tích 迷mê 既ký 久cửu 。 事sự 理lý 二nhị 障chướng 。 各các 有hữu 輕khinh 重trọng 。 致trí 令linh 修tu 時thời 。 亦diệc 分phần/phân 緩hoãn 急cấp 。 此thử 則tắc 性tánh 遮già 諸chư 業nghiệp 為vi 戒giới 。 念niệm 處xứ 觀quán 慧tuệ 為vi 乘thừa 。 而nhi 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 。 戒giới 指chỉ 七thất 眾chúng 律luật 儀nghi 。 乘thừa 指chỉ 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 二nhị 種chủng 念niệm 觀quán 。 別biệt 圓viên 二nhị 教giáo 。 戒giới 指chỉ 梵Phạm 網võng 重trọng/trùng 輕khinh 。 并tinh 七thất 眾chúng 律luật 儀nghi 。 乘thừa 指chỉ 無vô 量lượng 無vô 作tác 二nhị 種chủng 念niệm 觀quán 。 各các 就tựu 當đương 教giáo 。 自tự 有hữu 事sự 障chướng 重trọng 理lý 障chướng 輕khinh 者giả 。 堪kham 修tu 觀quán 慧tuệ 。 易dị 犯phạm 性tánh 遮già 。 名danh 乘thừa 急cấp 戒giới 緩hoãn 。 自tự 有hữu 理lý 障chướng 重trọng 事sự 障chướng 輕khinh 者giả 。 堪kham 能năng 護hộ 戒giới 。 不bất 達đạt 理lý 觀quán 。 名danh 戒giới 急cấp 乘thừa 緩hoãn 。 若nhược 二nhị 障chướng 俱câu 輕khinh 。 則tắc 戒giới 乘thừa 俱câu 急cấp 。 二nhị 障chướng 並tịnh 重trọng/trùng 。 必tất 戒giới 乘thừa 俱câu 緩hoãn 。 此thử 歸quy 著trước 大đại 略lược 也dã 。 今kim 既ký 聞văn 皆giai 有hữu 佛Phật 性tánh 。 又hựu 知tri 戒giới 即tức 全toàn 性tánh 所sở 起khởi 緣duyên 因nhân 。 乘thừa 即tức 全toàn 性tánh 所sở 起khởi 了liễu 因nhân 。 仍nhưng 復phục 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 則tắc 急cấp 戒giới 即tức 急cấp 乘thừa 。 急cấp 乘thừa 即tức 急cấp 戒giới 。 豈khởi 肯khẳng 再tái 歷lịch 三tam 塗đồ 。 方phương 得đắc 悟ngộ 道đạo 。 又hựu 豈khởi 肯khẳng 久cửu 滯trệ 人nhân 天thiên 。 不bất 歸quy 真chân 際tế 哉tai 。

問vấn 。 梵Phạm 網võng 明minh 不bất 受thọ 佛Phật 戒giới 。 為vi 畜súc 生sanh 木mộc 石thạch 。 又hựu 犯phạm 戒giới 人nhân 。 畜súc 木mộc 無vô 異dị 。 夫phu 不bất 受thọ 戒giới 。 虛hư 生sanh 浪lãng 死tử 。 故cố 名danh 畜súc 生sanh 。 覺giác 悟ngộ 無vô 期kỳ 。 故cố 如như 木mộc 石thạch 也dã 。 受thọ 戒giới 即tức 入nhập 佛Phật 位vị 。 而nhi 犯phạm 者giả 仍nhưng 與dữ 畜súc 生sanh 。 木mộc 頭đầu 無vô 異dị 。 則tắc 受thọ 戒giới 之chi 益ích 毫hào 無vô 邪tà 。

荅# 。 永vĩnh 居cư 門môn 外ngoại 。 永vĩnh 棄khí 佛Phật 海hải 。 厥quyết 苦khổ 是thị 均quân 。 然nhiên 不bất 受thọ 戒giới 。 未vị 必tất 盡tận 墮đọa 地địa 獄ngục 。 破phá 戒giới 決quyết 墮đọa 地địa 獄ngục 。 一nhất 則tắc 常thường 處xứ 暗ám 暝# 。 固cố 為vi 可khả 憫mẫn 。 一nhất 則tắc 捨xả 明minh 入nhập 暗ám 。 尤vưu 為vi 可khả 悲bi 。 但đãn 不bất 受thọ 戒giới 。 無vô 成thành 佛Phật 期kỳ 。 破phá 戒giới 墮đọa 落lạc 。 猶do 為vi 成thành 佛Phật 緣duyên 種chủng 。 此thử 受thọ 戒giới 之chi 勝thắng 益ích 也dã 。 至chí 於ư 未vị 受thọ 而nhi 發phát 心tâm 秉bỉnh 受thọ 。 誤ngộ 犯phạm 而nhi 殷ân 重trọng 悔hối 除trừ 。 木mộc 石thạch 皆giai 非phi 木mộc 石thạch 矣hĩ 。

問vấn 。 人nhân 謂vị 不bất 受thọ 戒giới 。 雖tuy 失thất 大đại 益ích 。 而nhi 無vô 破phá 戒giới 罪tội 。 然nhiên 則tắc 地địa 獄ngục 中trung 。 更cánh 無vô 不bất 受thọ 戒giới 人nhân 邪tà 。 又hựu 謂vị 受thọ 而nhi 不bất 學học 。 則tắc 不bất 知tri 不bất 坐tọa 罪tội 。 戒giới 壇đàn 挂quải 名danh 。 便tiện 可khả 看khán 教giáo 參tham 禪thiền 。 且thả 如như 暗ám 中trung 踏đạp 茄# 。 誤ngộ 謂vị 蝦hà 蟆# 。 命mạng 終chung 墮đọa 獄ngục 。 若nhược 據cứ 律luật 誤ngộ 踏đạp 蝦hà 蟆# 。 尚thượng 不bất 結kết 罪tội 。 況huống 復phục 踏đạp 茄# 。 則tắc 學học 律luật 者giả 坐tọa 罪tội 乎hồ 。 不bất 學học 者giả 坐tọa 罪tội 乎hồ 。 若nhược 謂vị 彼bỉ 惟duy 妄vọng 計kế 破phá 戒giới 故cố 墮đọa 。 若nhược 無vô 疑nghi 畏úy 便tiện 不bất 墮đọa 。 則tắc 寶bảo 蓮liên 香hương 尼ni 。 善Thiện 星Tinh 比Bỉ 丘Khâu 。 皆giai 無vô 疑nghi 畏úy 。 何hà 以dĩ 均quân 墮đọa 邪tà 。 若nhược 謂vị 性tánh 罪tội 不bất 可khả 作tác 。 遮già 罪tội 不bất 學học 無vô 妨phương 。 何hà 以dĩ 醫y 羅la 龍long 王vương 。 損tổn 樹thụ 葉diệp 招chiêu 劇kịch 苦khổ 。 難Nan 提Đề 比Bỉ 丘Khâu 。 破phá 根căn 本bổn 獲hoạch 果quả 證chứng 邪tà 。

荅# 。 不bất 受thọ 戒giới 者giả 。 設thiết 造tạo 重trọng 惡ác 。 亦diệc 墮đọa 三tam 塗đồ 。 毀hủy 淨tịnh 戒giới 者giả 。 雖tuy 具cụ 性tánh 遮già 二nhị 罪tội 。 設thiết 勤cần 懺sám 悔hối 。 罪tội 亦diệc 可khả 滅diệt 。 是thị 故cố 必tất 須tu 受thọ 戒giới 也dã 。 學học 律luật 者giả 。 洞đỗng 明minh 開khai 遮già 持trì 犯phạm 。 未vị 犯phạm 知tri 護hộ 。 已dĩ 犯phạm 能năng 除trừ 。 不bất 學học 者giả 。 既ký 不bất 知tri 避tị 罪tội 。 又hựu 不bất 知tri 出xuất 罪tội 。 過quá 必tất 日nhật 積tích 。 是thị 故cố 受thọ 已dĩ 必tất 須tu 學học 也dã 。 夫phu 菩Bồ 薩Tát 於ư 小tiểu 罪tội 中trung 。 恆hằng 生sanh 大đại 畏úy 。 惟duy 不bất 造tạo 三tam 惡ác 因nhân 。 故cố 無vô 惡ác 道đạo 怖bố 耳nhĩ 。 若nhược 硬ngạnh 作tác 主chủ 宰tể 。 大đại 膽đảm 欺khi 心tâm 。 妄vọng 言ngôn 無vô 罪tội 。 寶bảo 蓮liên 醫y 羅la 。 真chân 殷ân 鑒giám 矣hĩ 。

問vấn 。 儒nho 云vân 。 君quân 子tử 尊tôn 德đức 性tánh 而nhi 道đạo 問vấn 學học 。 致trí 廣quảng 大đại 而nhi 盡tận 精tinh 微vi 。 極cực 高cao 明minh 而nhi 道đạo 中trung 庸dong 。 溫ôn 故cố 而nhi 知tri 新tân 。 敦đôn 厚hậu 以dĩ 崇sùng 禮lễ 。 與dữ 佛Phật 法Pháp 同đồng 邪tà 別biệt 邪tà 。 亦diệc 同đồng 亦diệc 別biệt 邪tà 。 非phi 同đồng 非phi 別biệt 邪tà 。 象tượng 山sơn 重trọng/trùng 尊tôn 德đức 性tánh 。 紫tử 陽dương 重trọng/trùng 道đạo 問vấn 學học 。 互hỗ 相tương 矛mâu 盾# 。 致trí 成thành 大đại 諍tranh 。 為vi 一nhất 是thị 一nhất 非phi 邪tà 。 俱câu 是thị 俱câu 非phi 邪tà 。 且thả 如như 何hà 超siêu 出xuất 是thị 非phi 。 究cứu 竟cánh 無vô 獘# 邪tà 。

荅# 。 儒nho 佛Phật 有hữu 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 者giả 。 如như 德đức 性tánh 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 。 一nhất 世thế 閒gian/nhàn 道Đạo 理lý 。 一nhất 出xuất 世thế 道Đạo 理lý 也dã 。 有hữu 名danh 義nghĩa 俱câu 同đồng 。 而nhi 歸quy 宗tông 異dị 者giả 。 如như 問vấn 學học 致trí 盡tận 等đẳng 。 下hạ 手thủ 無vô 別biệt 。 到đáo 家gia 實thật 分phần/phân 世thế 出xuất 世thế 也dã 。 然nhiên 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 儒nho 亦diệc 五ngũ 乘thừa 中trung 之chi 人nhân 乘thừa 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 則tắc 世thế 閒gian/nhàn 道Đạo 理lý 亦diệc 順thuận 實thật 相tướng 。 故cố 同đồng 別biệt 四tứ 句cú 。 執chấp 之chi 皆giai 謗báng 。 善thiện 用dụng 之chi 即tức 四tứ 悉tất 檀đàn 。 象tượng 山sơn 雖tuy 重trọng/trùng 尊tôn 德đức 性tánh 。 非phi 棄khí 問vấn 學học 。 紫tử 陽dương 雖tuy 重trọng/trùng 道đạo 問vấn 學học 。 非phi 遺di 德đức 性tánh 。 得đắc 其kỳ 旨chỉ 似tự 頓đốn 悟ngộ 漸tiệm 修tu 兩lưỡng 門môn 。 失thất 其kỳ 意ý 則tắc 為vi 狂cuồng 罔võng 愚ngu 劣liệt 二nhị 病bệnh 。 可khả 謂vị 是thị 則tắc 俱câu 是thị 。 非phi 則tắc 俱câu 非phi 。 然nhiên 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 。 皆giai 德đức 性tánh 本bổn 具cụ 之chi 義nghĩa 。 致trí 盡tận 等đẳng 。 皆giai 道đạo 問vấn 學học 以dĩ 尊tôn 之chi 之chi 事sự 。 原nguyên 非phi 兩lưỡng 法pháp 相tướng 濟tế 。 孰thục 能năng 偏thiên 重trọng 偏thiên 輕khinh 。 此thử 則tắc 超siêu 出xuất 是thị 非phi 兩lưỡng 關quan 。 永vĩnh 無vô 流lưu 獘# 者giả 也dã 。

問vấn 。 佛Phật 頂đảnh 明minh 歇hiết 即tức 菩Bồ 提Đề 。 何hà 藉tạ 修tu 證chứng 。 為vi 盡tận 漏lậu 紆hu 疑nghi 悔hối 者giả 言ngôn 也dã 。 又hựu 明minh 非phi 歷lịch 劫kiếp 辛tân 勤cần 。 不bất 能năng 免miễn 難nạn 。 為vi 開khai 悟ngộ 未vị 除trừ 漏lậu 者giả 言ngôn 也dã 。 一nhất 所sở 知tri 障chướng 重trọng 。 一nhất 煩phiền 惱não 障chướng 重trọng 。 故cố 如Như 來Lai 因nhân 病bệnh 發phát 藥dược 如như 此thử 。 我ngã 輩bối 二nhị 障chướng 俱câu 重trọng/trùng 。 又hựu 未vị 開khai 悟ngộ 。 又hựu 未vị 除trừ 漏lậu 。 為vi 先tiên 除trừ 漏lậu 邪tà 。 先tiên 開khai 悟ngộ 邪tà 。 為vi 二nhị 功công 並tịnh 進tiến 邪tà 。 漏lậu 云vân 何hà 除trừ 。 悟ngộ 云vân 何hà 開khai 。 並tịnh 進tiến 云vân 何hà 下hạ 手thủ 。

荅# 。 二nhị 障chướng 雖tuy 重trọng/trùng 。 非phi 有hữu 實thật 體thể 。 只chỉ 徹triệt 究cứu 圓viên 宗tông 。 即tức 以dĩ 圓viên 解giải 。 淨tịnh 除trừ 業nghiệp 習tập 。 下hạ 手thủ 之chi 方phương 。 不bất 出xuất 十thập 乘thừa 觀quán 法pháp 。 上thượng 根căn 惟duy 一nhất 。 中trung 二nhị 之chi 七thất 。 下hạ 具cụ 用dụng 十thập 。 精tinh 勤cần 修tu 之chi 。 何hà 障chướng 不bất 破phá 。

問vấn 。 耳nhĩ 門môn 最tối 勝thắng 。 根căn 勝thắng 邪tà 。 性tánh 勝thắng 邪tà 。 若nhược 根căn 勝thắng 。 則tắc 兼kiêm 耳nhĩ 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 豈khởi 可khả 依y 此thử 生sanh 滅diệt 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 若nhược 性tánh 勝thắng 。 則tắc 耳nhĩ 之chi 性tánh 。 應ưng 非phi 即tức 是thị 餘dư 五ngũ 根căn 性tánh 。 云vân 何hà 說thuyết 性tánh 中trung 相tương 知tri 。 及cập 六lục 解giải 一nhất 亡vong 。

荅# 。 耳nhĩ 門môn 易dị 顯hiển 性tánh 故cố 勝thắng 。 非phi 性tánh 有hữu 優ưu 劣liệt 。 亦diệc 非phi 竟cánh 用dụng 耳nhĩ 根căn 。 但đãn 借tá 耳nhĩ 境cảnh 。 以dĩ 觀quán 真chân 性tánh 。 性tánh 即tức 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 亦diệc 復phục 非phi 一nhất 非phi 六lục 。 故cố 得đắc 一nhất 返phản 六lục 皆giai 脫thoát 。 六lục 解giải 一nhất 亦diệc 亡vong 也dã 。

問vấn 。 耳nhĩ 門môn 具cụ 三tam 真chân 實thật 義nghĩa 。 為vi 根căn 是thị 圓viên 通thông 常thường 邪tà 。 性tánh 是thị 圓viên 通thông 常thường 邪tà 。 若nhược 根căn 是thị 。 不bất 應ưng 云vân 黏niêm 湛trạm 發phát 聽thính 。 聽thính 精tinh 映ánh 聲thanh 。 卷quyển 聲thanh 成thành 根căn 。 又hựu 不bất 應ưng 云vân 。 離ly 動động 離ly 靜tĩnh 。 元nguyên 無vô 聽thính 質chất 。 若nhược 性tánh 是thị 。 則tắc 耳nhĩ 之chi 性tánh 為vi 即tức 五ngũ 根căn 之chi 性tánh 。 為vi 非phi 五ngũ 根căn 之chi 性tánh 。 若nhược 非phi 。 還hoàn 如như 前tiền 難nạn/nan 。 若nhược 即tức 。 則tắc 既ký 觀quán 其kỳ 性tánh 。 應ưng 兼kiêm 得đắc 其kỳ 相tương/tướng 。 若nhược 不bất 兼kiêm 。 則tắc 性tánh 外ngoại 有hữu 相tương/tướng 。 若nhược 果quả 兼kiêm 。 則tắc 應ưng 於ư 耳nhĩ 中trung 。 見kiến 色sắc 聞văn 香hương 。 嘗thường 味vị 覺giác 觸xúc 。 若nhược 不bất 能năng 見kiến 色sắc 等đẳng 。 不bất 名danh 圓viên 通thông 之chi 性tánh 。 若nhược 云vân 能năng 者giả 。 畢tất 竟cánh 如như 何hà 以dĩ 耳nhĩ 見kiến 聞văn 嘗thường 覺giác 邪tà 。 若nhược 謂vị 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 須tu 待đãi 證chứng 入nhập 。 則tắc 因nhân 果quả 仍nhưng 不bất 相tương 應ứng 。 若nhược 謂vị 雖tuy 未vị 有hữu 用dụng 。 其kỳ 理lý 確xác 然nhiên 。 如như 何hà 指chỉ 點điểm 知tri 其kỳ 不bất 謬mậu 。

荅# 。 元nguyên 以dĩ 一nhất 精tinh 明minh 。 分phân 作tác 六lục 和hòa 合hợp 。 則tắc 六lục 和hòa 合hợp 之chi 本bổn 性tánh 。 皆giai 圓viên 通thông 常thường 。 亦diệc 非phi 有hữu 二nhị 性tánh 也dã 。 特đặc 就tựu 迷mê 情tình 揀giản 取thủ 。 此thử 方phương 耳nhĩ 門môn 易dị 顯hiển 真chân 實thật 名danh 利lợi 。 餘dư 門môn 難nạn/nan 顯hiển 名danh 鈍độn 。 非phi 竟cánh 以dĩ 耳nhĩ 根căn 為vi 圓viên 通thông 常thường 也dã 。 初sơ 下hạ 手thủ 時thời 。 正chánh 欲dục 棄khí 生sanh 滅diệt 而nhi 守thủ 真chân 常thường 。 所sở 謂vị 入nhập 流lưu 亡vong 所sở 。 尚thượng 不bất 許hứa 用dụng 此thử 耳nhĩ 根căn 。 外ngoại 循tuần 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 柰nại 何hà 責trách 以dĩ 見kiến 色sắc 聞văn 香hương 等đẳng 事sự 。 如như 清thanh 水thủy 未vị 現hiện 。 便tiện 責trách 以dĩ 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 設thiết 能năng 變biến 現hiện 。 增tăng 其kỳ 渾hồn 濁trược 矣hĩ 。 若nhược 不bất 能năng 見kiến 色sắc 聞văn 香hương 。 便tiện 疑nghi 因nhân 果quả 不bất 相tương 應ứng 。 如như 濁trược 水thủy 未vị 有hữu 變biến 現hiện 。 遂toại 謂vị 中trung 無vô 清thanh 水thủy 可khả 乎hồ 。 至chí 於ư 現hiện 前tiền 指chỉ 點điểm 。 則tắc 耳nhĩ 自tự 聽thính 法Pháp 。 口khẩu 問vấn 身thân 承thừa 。 即tức 性tánh 中trung 相tương 知tri 義nghĩa 。 不bất 能năng 以dĩ 耳nhĩ 見kiến 色sắc 等đẳng 。 正chánh 用dụng 中trung 相tương 背bội 義nghĩa 。 將tương 此thử 相tương 知tri 相tương 背bội 二nhị 種chủng 迷mê 情tình 妄vọng 見kiến 。 一nhất 總tổng 放phóng 下hạ 。 方phương 許hứa 入nhập 耳nhĩ 門môn 三tam 昧muội 。

問vấn 。 天thiên 台thai 言ngôn 善thiện 惡ác 皆giai 性tánh 具cụ 。 此thử 義nghĩa 不bất 然nhiên 。 謂vị 性tánh 非phi 善thiện 惡ác 。 不bất 礙ngại 善thiện 惡ác 可khả 耳nhĩ 。 若nhược 性tánh 實thật 具cụ 善thiện 。 便tiện 不bất 容dung 惡ác 。 性tánh 實thật 具cụ 惡ác 。 便tiện 不bất 容dung 善thiện 。 如như 佛Phật 頂đảnh 經kinh 。 滿mãn 慈từ 以dĩ 水thủy 火hỏa 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 為vi 難nạn/nan 。 如Như 來Lai 亦diệc 但đãn 釋thích 云vân 。 虛hư 空không 體thể 非phi 群quần 相tướng 。 不bất 拒cự 諸chư 相tướng 發phát 揮huy 。 妙diệu 覺giác 明minh 心tâm 。 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 。 何hà 不bất 相tương 容dung 。 細tế 玩ngoạn 體thể 非phi 群quần 相tướng 。 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 二nhị 語ngữ 。 性tánh 非phi 善thiện 惡ác 明minh 矣hĩ 。 夫phu 七thất 大đại 一nhất 往vãng 皆giai 無vô 記ký 法pháp 。 尚thượng 須tu 棄khí 相tương/tướng 。 方phương 得đắc 會hội 性tánh 。 況huống 善thiện 惡ác 有hữu 記ký 之chi 法pháp 。 可khả 云vân 同đồng 具cụ 邪tà 。

荅# 。 若nhược 謂vị 性tánh 非phi 善thiện 惡ác 。 不bất 礙ngại 善thiện 惡ác 。 則tắc 善thiện 惡ác 從tùng 何hà 處xứ 來lai 。 混hỗn 擾nhiễu 於ư 性tánh 。 既ký 顯hiển 性tánh 後hậu 。 善thiện 惡ác 復phục 歸quy 何hà 處xứ 。 且thả 正chánh 現hiện 善thiện 惡ác 時thời 。 非phi 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 避tị 至chí 何hà 處xứ 。 為vi 復phục 斷đoạn 滅diệt 。 善thiện 惡ác 去khứ 時thời 。 非phi 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 又hựu 從tùng 何hà 來lai 。 為vi 復phục 更cánh 生sanh 邪tà 。 若nhược 謂vị 善thiện 惡ác 無vô 性tánh 。 隨tùy 妄vọng 緣duyên 有hữu 。 既ký 無vô 其kỳ 性tánh 。 誰thùy 隨tùy 緣duyên 者giả 。 既ký 隨tùy 緣duyên 必tất 有hữu 能năng 隨tùy 所sở 隨tùy 。 所sở 隨tùy 即tức 迷mê 悟ngộ 染nhiễm 淨tịnh 。 能năng 隨tùy 豈khởi 非phi 性tánh 善thiện 性tánh 惡ác 。 又hựu 即tức 彼bỉ 所sở 隨tùy 迷mê 悟ngộ 染nhiễm 淨tịnh 之chi 緣duyên 。 為vi 在tại 性tánh 外ngoại 在tại 性tánh 內nội 。 若nhược 在tại 性tánh 外ngoại 。 性tánh 不bất 遍biến 常thường 。 若nhược 不bất 離ly 性tánh 。 那na 云vân 非phi 具cụ 。 詎cự 知tri 無vô 性tánh 之chi 性tánh 。 正chánh 善thiện 惡ác 實thật 性tánh 。 設thiết 性tánh 中trung 不bất 具cụ 善thiện 惡ác 。 縱túng/tung 遇ngộ 迷mê 悟ngộ 染nhiễm 淨tịnh 等đẳng 緣duyên 。 決quyết 不bất 能năng 現hiện 修tu 中trung 善thiện 惡ác 。 如như 沙sa 無vô 油du 性tánh 。 縱túng/tung 遇ngộ 壓áp 緣duyên 。 終chung 不bất 出xuất 油du 。 請thỉnh 即tức 就tựu 喻dụ 以dĩ 申thân 明minh 之chi 。 使sử 空không 非phi 即tức 群quần 相tương/tướng 。 相tương/tướng 豈khởi 從tùng 空không 外ngoại 來lai 。 空không 現hiện 時thời 。 相tương/tướng 豈khởi 出xuất 空không 外ngoại 去khứ 。 且thả 正chánh 現hiện 相tướng 時thời 。 空không 避tị 至chí 何hà 方phương 。 為vi 復phục 斷đoạn 滅diệt 。 相tương/tướng 去khứ 後hậu 空không 又hựu 從tùng 何hà 來lai 。 為vi 復phục 更cánh 生sanh 邪tà 。 當đương 知tri 虛hư 空không 。 無vô 去khứ 無vô 來lai 。 無vô 滅diệt 無vô 生sanh 。 則tắc 知tri 群quần 相tương/tướng 之chi 中trung 。 空không 性tánh 不bất 動động 。 可khả 例lệ 知tri 現hiện 善thiện 現hiện 惡ác 之chi 時thời 。 藏tạng 性tánh 不bất 變biến 。 既ký 知tri 正chánh 隨tùy 緣duyên 而nhi 即tức 不bất 變biến 。 又hựu 可khả 例lệ 知tri 正chánh 不bất 變biến 而nhi 即tức 隨tùy 緣duyên 矣hĩ 。 故cố 達đạt 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 則tắc 未vị 起khởi 修tu 善thiện 修tu 惡ác 時thời 。 非phi 無vô 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 如như 水thủy 火hỏa 諸chư 相tướng 未vị 現hiện 。 非phi 無vô 水thủy 火hỏa 之chi 性tánh 。 以dĩ 性tánh 空không 真chân 水thủy 。 性tánh 空không 真chân 火hỏa 故cố 。 達đạt 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 之chi 義nghĩa 。 則tắc 熾sí 然nhiên 造tạo 善thiện 惡ác 時thời 。 亦diệc 無vô 善thiện 惡ác 實thật 法pháp 。 如như 水thủy 火hỏa 正chánh 現hiện 。 非phi 異dị 虛hư 空không 之chi 性tánh 。 以dĩ 性tánh 水thủy 真chân 空không 。 性tánh 火hỏa 真chân 空không 故cố 。 迷mê 於ư 相tương/tướng 全toàn 性tánh 即tức 相tương/tướng 。 妄vọng 見kiến 傾khuynh 奪đoạt 。 故cố 云vân 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 。 謂vị 但đãn 觀quán 性tánh 家gia 之chi 相tướng 。 相tương/tướng 妄vọng 性tánh 亦diệc 妄vọng 也dã 。 悟ngộ 其kỳ 性tánh 全toàn 相tương/tướng 即tức 性tánh 。 隨tùy 拈niêm 一nhất 相tương/tướng 。 皆giai 俱câu 即tức 俱câu 非phi 。 離ly 即tức 離ly 非phi 。 是thị 即tức 非phi 即tức 。 故cố 云vân 觀quán 性tánh 元nguyên 真chân 。 謂vị 能năng 觀quán 相tương/tướng 家gia 之chi 性tánh 。 性tánh 真chân 相tương/tướng 亦diệc 真chân 也dã 。 然nhiên 則tắc 虛hư 空không 非phi 群quần 相tương/tướng 。 群quần 相tương/tướng 亦diệc 非phi 群quần 相tương/tướng 矣hĩ 。 空không 不bất 礙ngại 諸chư 相tướng 發phát 揮huy 。 群quần 相tương/tướng 亦diệc 不bất 礙ngại 諸chư 相tướng 發phát 揮huy 矣hĩ 。 所sở 以dĩ 得đắc 有hữu 俱câu 現hiện 之chi 義nghĩa 。 又hựu 心tâm 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 。 水thủy 火hỏa 亦diệc 先tiên 非phi 水thủy 火hỏa 矣hĩ 。 先tiên 非phi 先tiên 後hậu 之chi 先tiên 。 只chỉ 是thị 元nguyên 本bổn 之chi 義nghĩa 。 故cố 不bất 惟duy 未vị 現hiện 水thủy 火hỏa 時thời 。 水thủy 性tánh 即tức 火hỏa 性tánh 。 火hỏa 性tánh 即tức 水thủy 性tánh 。 決quyết 定định 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 。 雖tuy 正chánh 現hiện 水thủy 火hỏa 時thời 。 水thủy 元nguyên 非phi 水thủy 。 火hỏa 元nguyên 非phi 火hỏa 。 亦diệc 決quyết 不bất 相tương 陵lăng 滅diệt 。 所sở 以dĩ 有hữu 入nhập 水thủy 不bất 濡nhu 。 入nhập 火hỏa 不bất 焚phần 。 身thân 上thượng 出xuất 水thủy 。 身thân 下hạ 出xuất 火hỏa 。 入nhập 地địa 如như 空không 。 處xử 空không 如như 地địa 等đẳng 事sự 也dã 。 彼bỉ 妄vọng 見kiến 生sanh 剋khắc 傾khuynh 奪đoạt 。 但đãn 隨tùy 心tâm 應ưng 量lượng 。 循tuần 業nghiệp 發phát 現hiện 而nhi 已dĩ 。 故cố 知tri 相tương/tướng 外ngoại 無vô 性tánh 。 棄khí 相tương/tướng 即tức 棄khí 性tánh 。 性tánh 外ngoại 無vô 相tướng 。 會hội 性tánh 則tắc 會hội 相tương/tướng 。 若nhược 棄khí 相tương/tướng 方phương 得đắc 會hội 性tánh 。 此thử 大đại 不bất 然nhiên 。 夫phu 棄khí 色sắc 相tướng 。 是thị 空không 相tướng 。 棄khí 空không 相tướng 。 是thị 色sắc 相tướng 。 棄khí 有hữu 情tình 心tâm 相tương/tướng 。 是thị 無vô 情tình 色sắc 空không 相tướng 。 棄khí 無vô 情tình 相tương/tướng 。 是thị 有hữu 情tình 相tương/tướng 。 棄khí 無vô 分phân 別biệt 之chi 根căn 塵trần 相tương/tướng 。 是thị 有hữu 分phân 別biệt 識thức 相tương/tướng 。 棄khí 分phân 別biệt 相tương/tướng 。 是thị 無vô 分phân 別biệt 相tương/tướng 。 棄khí 根căn 塵trần 識thức 妄vọng 相tương/tướng 。 是thị 覺giác 明minh 真chân 相tương/tướng 。 棄khí 真chân 相tương/tướng 。 是thị 妄vọng 相tương/tướng 。 畢tất 竟cánh 何hà 相tương/tướng 可khả 棄khí 。 何hà 性tánh 可khả 會hội 邪tà 。 經Kinh 云vân 。 棄khí 生sanh 滅diệt 守thủ 真chân 常thường 者giả 。 直trực 棄khí 其kỳ 於ư 真chân 常thường 中trung 妄vọng 見kiến 生sanh 滅diệt 之chi 情tình 。 守thủ 其kỳ 即tức 生sanh 滅diệt 處xứ 。 了liễu 悟ngộ 真chân 常thường 之chi 智trí 耳nhĩ 。 試thí 玩ngoạn 七thất 大đại 文văn 中trung 。 先tiên 以dĩ 空không 融dung 。 地địa 水thủy 火hỏa 風phong 。 次thứ 以dĩ 覺giác 融dung 空không 等đẳng 五ngũ 大đại 。 次thứ 以dĩ 精tinh 融dung 根căn 塵trần 六lục 大đại 。 次thứ 以dĩ 知tri 融dung 識thức 等đẳng 七thất 大đại 。 則tắc 色sắc 空không 不bất 二nhị 。 依y 正chánh 不bất 二nhị 。 見kiến 相tương/tướng 自tự 證chứng 不bất 二nhị 。 真chân 妄vọng 不bất 二nhị 明minh 矣hĩ 。 是thị 以dĩ 不bất 變biến 之chi 性tánh 。 正chánh 由do 全toàn 具cụ 善thiện 惡ác 。 故cố 能năng 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 。 而nhi 善thiện 惡ác 二nhị 修tu 。 正chánh 由do 全toàn 攬lãm 真chân 性tánh 。 故cố 復phục 舉cử 體thể 不bất 變biến 。 不bất 變biến 舉cử 體thể 隨tùy 緣duyên 。 故cố 稱xưng 理lý 具cụ 三tam 千thiên 。 隨tùy 緣duyên 舉cử 體thể 不bất 變biến 。 故cố 稱xưng 事sự 造tạo 三tam 千thiên 。 又hựu 理lý 具cụ 只chỉ 是thị 具cụ 於ư 事sự 造tạo 。 事sự 造tạo 只chỉ 是thị 造tạo 於ư 理lý 具cụ 。 故cố 雖tuy 稱xưng 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 亦diệc 非phi 六lục 千thiên 。 雖tuy 云vân 兩lưỡng 重trọng/trùng 。 即tức 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 也dã 。

問vấn 。 涅Niết 槃Bàn 明minh 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 。 說thuyết 乳nhũ 酪lạc 子tử 樹thụ 二nhị 喻dụ 。 使sử 乳nhũ 本bổn 有hữu 酪lạc 性tánh 。 乃nãi 至chí 熟thục 酥tô 本bổn 有hữu 醍đề 醐hồ 性tánh 者giả 。 何hà 藉tạ 善thiện 巧xảo 鑽toàn 搖dao 等đẳng 緣duyên 。 尼ni 拘câu 陀đà 樹thụ 子tử 。 本bổn 有hữu 五ngũ 丈trượng 性tánh 者giả 。 何hà 藉tạ 水thủy 土thổ/độ 等đẳng 緣duyên 。 藉tạ 緣duyên 之chi 法pháp 。 即tức 是thị 無vô 常thường 。 安an 得đắc 名danh 常thường 。 又hựu 謂vị 乳nhũ 有hữu 酪lạc 性tánh 。 故cố 鑽toàn 乳nhũ 不bất 鑽toàn 水thủy 。 子tử 有hữu 樹thụ 性tánh 。 故cố 種chủng 子tử 不bất 種chủng 沙sa 。 此thử 是thị 當đương 有hữu 。 非phi 現hiện 有hữu 。 亦diệc 不bất 名danh 常thường 。 又hựu 今kim 見kiến 酪lạc 中trung 雜tạp 水thủy 。 則tắc 不bất 出xuất 酥tô 。 樹thụ 子tử 經kinh 火hỏa 。 則tắc 不bất 生sanh 芽nha 。 適thích 為vi 三tam 無vô 二nhị 有hữu 家gia 作tác 證chứng 。 彼bỉ 謂vị 所sở 知tri 障chướng 重trọng 者giả 。 不bất 能năng 克khắc 證chứng 大đại 菩Bồ 提Đề 故cố 。

荅# 。 常thường 非phi 死tử 定định 之chi 常thường 。 性tánh 乃nãi 不bất 改cải 為vi 義nghĩa 。 涅Niết 槃Bàn 既ký 明minh 常thường 住trụ 佛Phật 性tánh 。 恐khủng 迷mê 者giả 執chấp 性tánh 廢phế 修tu 。 即tức 成thành 天thiên 然nhiên 外ngoại 道đạo 。 故cố 明minh 須tu 藉tạ 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 。 以dĩ 緣duyên 了liễu 二nhị 因nhân 雖tuy 屬thuộc 於ư 修tu 。 在tại 因nhân 之chi 時thời 同đồng 名danh 性tánh 德đức 。 正chánh 因nhân 理lý 發phát 。 雖tuy 全toàn 是thị 性tánh 。 在tại 果quả 之chi 時thời 同đồng 名danh 修tu 德đức 。 然nhiên 則tắc 無vô 性tánh 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 緣duyên 生sanh 之chi 法pháp 。 當đương 體thể 無vô 生sanh 。 二nhị 鳥điểu 雙song 遊du 。 喻dụ 常thường 無vô 常thường 。 厥quyết 義nghĩa 若nhược 此thử 。 若nhược 當đương 有hữu 不bất 名danh 常thường 。 必tất 執chấp 凝ngưng 然nhiên 不bất 變biến 死tử 定định 為vi 常thường 。 何hà 異dị 常thường 見kiến 外ngoại 道đạo 。 又hựu 乳nhũ 酪lạc 樹thụ 子tử 。 水thủy 火hỏa 能năng 障chướng 。 佛Phật 性tánh 不bất 爾nhĩ 。 闡xiển 提đề 斷đoạn 善thiện 。 終chung 必tất 復phục 生sanh 。 二Nhị 乘Thừa 證chứng 空không 。 亦diệc 終chung 迴hồi 大đại 。 故cố 復phục 有hữu 佛Phật 性tánh 雄hùng 猛mãnh 。 不bất 可khả 沮trở 壞hoại 。 猶do 如như 金kim 剛cang 之chi 喻dụ 。 而nhi 三tam 無vô 二nhị 有hữu 。 終chung 為vi 不bất 了liễu 義nghĩa 說thuyết 。 豈khởi 可khả 執chấp 片phiến 喻dụ 難nạn/nan 全toàn 法pháp 哉tai 。

問vấn 。 天thiên 台thai 明minh 理lý 具cụ 事sự 造tạo 兩lưỡng 重trọng/trùng 三tam 千thiên 。 同đồng 於ư 介giới 爾nhĩ 心tâm 中trung 具cụ 足túc 。 此thử 亦diệc 不bất 然nhiên 。 夫phu 理lý 具cụ 渾hồn 然nhiên 頓đốn 足túc 。 猶do 之chi 可khả 也dã 。 事sự 造tạo 則tắc 一nhất 念niệm 起khởi 時thời 。 必tất 落lạc 一nhất 界giới 。 既ký 落lạc 一nhất 界giới 。 餘dư 九cửu 皆giai 伏phục 。 縱túng/tung 一nhất 界giới 還hoàn 具cụ 十thập 界giới 。 亦diệc 只chỉ 一nhất 界giới 之chi 十thập 界giới 。 非phi 十thập 界giới 之chi 十thập 界giới 也dã 。 幽u 谿khê 云vân 。 一nhất 界giới 現hiện 時thời 。 九cửu 界giới 冥minh 伏phục 。 既ký 云vân 冥minh 伏phục 。 則tắc 事sự 造tạo 三tam 千thiên 。 不bất 居cư 一nhất 念niệm 明minh 矣hĩ 。 今kim 梵Phạm 網võng 玄huyền 義nghĩa 云vân 。 一nhất 界giới 既ký 現hiện 。 九cửu 界giới 齊tề 彰chương 。 試thí 觀quán 調Điều 達Đạt 。 地địa 獄ngục 相tương/tướng 現hiện 。 則tắc 佛Phật 界giới 滅diệt 。 下hạ 品phẩm 金kim 蓮liên 相tương/tướng 現hiện 。 則tắc 獄ngục 界giới 滅diệt 。 何hà 得đắc 齊tề 彰chương 邪tà 。

荅# 。 心tâm 無vô 形hình 質chất 。 無vô 分phần/phân 劑tề 。 不bất 可khả 割cát 裂liệt 。 落lạc 一nhất 界giới 之chi 一nhất 念niệm 。 即tức 全toàn 體thể 之chi 心tâm 。 非phi 心tâm 少thiểu 分phần 。 既ký 舉cử 心tâm 之chi 全toàn 體thể 。 成thành 此thử 一nhất 念niệm 。 亦diệc 必tất 舉cử 心tâm 之chi 全toàn 用dụng 。 歸quy 此thử 一nhất 念niệm 。 亦diệc 必tất 即tức 此thử 一nhất 念niệm 。 頓đốn 具cụ 心tâm 之chi 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 如như 孔khổng 子tử 為vi 乘thừa 田điền 。 即tức 以dĩ 聖thánh 人nhân 之chi 全toàn 體thể 而nhi 牧mục 牛ngưu 羊dương 。 亦diệc 即tức 舉cử 出xuất 將tương 入nhập 相tương/tướng 之chi 全toàn 用dụng 而nhi 歸quy 諸chư 牧mục 牛ngưu 羊dương 人nhân 。 亦diệc 即tức 於ư 牧mục 牛ngưu 羊dương 時thời 。 問vấn 以dĩ 文văn 事sự 武võ 備bị 。 無vô 不bất 能năng 知tri 。 安an 得đắc 牧mục 時thời 非phi 孔khổng 子tử 全toàn 體thể 。 無vô 將tương 相tương/tướng 全toàn 能năng 邪tà 。 冥minh 伏phục 或hoặc 是thị 隨tùy 具cụ 之chi 義nghĩa 。 儻thảng 以dĩ 現hiện 對đối 冥minh 。 以dĩ 起khởi 對đối 伏phục 。 則tắc 事sự 造tạo 信tín 非phi 一nhất 念niệm 頓đốn 具cụ 。 那na 成thành 圓viên 理lý 。 今kim 既ký 知tri 一nhất 界giới 還hoàn 具cụ 十thập 界giới 。 則tắc 界giới 界giới 互hỗ 具cụ 。 無vô 盡tận 重trùng 重trùng 。 鏡kính 光quang 珠châu 影ảnh 。 更cánh 何hà 分phần/phân 劑tề 。 謂vị 之chi 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 。 亦diệc 略lược 舉cử 耳nhĩ 。 即tức 觀quán 調Điều 達Đạt 墮đọa 獄ngục 。 正chánh 在tại 佛Phật 前tiền 。 又hựu 舉cử 身thân 下hạ 陷hãm 。 合hợp 掌chưởng 南Nam 無mô 。 成thành 無vô 根căn 信tín 。 便tiện 得đắc 授thọ 記ký 。 而nhi 下hạ 品phẩm 往vãng 生sanh 者giả 。 即tức 地địa 獄ngục 火hỏa 。 化hóa 為vi 清thanh 風phong 華hoa 佛Phật 。 可khả 見kiến 獄ngục 界giới 佛Phật 界giới 。 舉cử 體thể 相tướng 即tức 。 互hỗ 遍biến 互hỗ 融dung 。 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 此thử 天thiên 台thai 性tánh 具cụ 之chi 旨chỉ 。 觀quán 心tâm 之chi 要yếu 。 所sở 以dĩ 真chân 能năng 。 傳truyền 佛Phật 心tâm 印ấn 。 遠viễn 勝thắng 他tha 宗tông 也dã 。

續tục 一nhất 問vấn 荅#

問vấn 。 世thế 之chi 講giảng 者giả 。 謂vị 初sơ 心tâm 仰ngưỡng 信tín 中trung 道đạo 。 不bất 能năng 頓đốn 觀quán 。 先tiên 用dụng 空không 假giả 為vi 方phương 便tiện 者giả 。 性tánh 中trung 雖tuy 具cụ 三tam 因nhân 。 而nhi 不bất 相tương 即tức 。 修tu 中trung 雖tuy 用dụng 三tam 觀quán 。 而nhi 不bất 同đồng 時thời 。 故cố 名danh 性tánh 橫hoạnh/hoành 修tu 縱túng/tung 。 又hựu 在tại 因nhân 次thứ 第đệ 開khai 發phát 。 在tại 果quả 一nhất 時thời 同đồng 具cụ 。 故cố 名danh 因nhân 縱túng/tung 果quả 橫hoạnh/hoành 。 惟duy 圓viên 教giáo 行hành 人nhân 。 初sơ 心tâm 便tiện 解giải 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 直trực 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 進tiến 破phá 無vô 明minh 。 初sơ 信tín 任nhậm 運vận 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 見kiến 真Chân 諦Đế 。 七thất 信tín 任nhậm 運vận 斷đoạn 思tư 。 八bát 九cửu 十thập 信tín 任nhậm 運vận 斷đoạn 內nội 外ngoại 塵trần 沙sa 。 見kiến 俗tục 諦đế 。 初sơ 住trụ 分phần/phân 破phá 一nhất 品phẩm 無vô 明minh 見kiến 中trung 諦đế 。 破phá 惑hoặc 全toàn 用dụng 三tam 觀quán 。 故cố 非phi 縱túng/tung 。 惑hoặc 斷đoạn 不bất 次thứ 而nhi 次thứ 。 故cố 非phi 橫hoạnh/hoành 。 今kim 設thiết 一nhất 難nạn/nan 。 既ký 全toàn 用dụng 三tam 觀quán 。 次thứ 第đệ 見kiến 於ư 三tam 諦đế 。 仍nhưng 是thị 智trí 橫hoạnh/hoành 斷đoạn 縱túng/tung 。 亦diệc 為vi 修tu 橫hoạnh/hoành 證chứng 縱túng/tung 。 因nhân 橫hoạnh/hoành 果quả 縱túng/tung 。 設thiết 令linh 極cực 利lợi 根căn 人nhân 。 不bất 住trụ 十thập 信tín 。 竟cánh 超siêu 初sơ 住trụ 。 乃nãi 至chí 妙diệu 覺giác 。 亦diệc 只chỉ 智trí 斷đoạn 俱câu 橫hoạnh/hoành 。 何hà 得đắc 非phi 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 邪tà 。

荅# 。 別biệt 教giáo 諦đế 觀quán 名danh 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 者giả 。 以dĩ 不bất 達đạt 三tam 觀quán 只chỉ 是thị 一nhất 心tâm 。 三tam 諦đế 只chỉ 是thị 一nhất 境cảnh 。 一nhất 心tâm 法pháp 爾nhĩ 三tam 觀quán 。 一nhất 境cảnh 宛uyển 具cụ 三tam 諦đế 。 如như 君quân 與dữ 將tương 相tương/tướng 。 只chỉ 是thị 一nhất 國quốc 。 雖tuy 只chỉ 一nhất 國quốc 。 宛uyển 具cụ 三tam 人nhân 。 而nhi 一nhất 君quân 二nhị 臣thần 。 君quân 臣thần 之chi 義nghĩa 不bất 明minh 。 並tịnh 別biệt 之chi 局cục 必tất 立lập 。 並tịnh 則tắc 成thành 橫hoạnh/hoành 。 別biệt 則tắc 成thành 縱túng/tung 。 致trí 使sử 性tánh 修tu 隔cách 別biệt 。 因nhân 果quả 不bất 齊tề 。 圓viên 人nhân 了liễu 一nhất 心tâm 之chi 體thể 。 即tức 不bất 思tư 議nghị 中trung 。 此thử 心tâm 能năng 破phá 凡phàm 聖thánh 情tình 解giải 。 即tức 名danh 為vi 空không 。 此thử 心tâm 能năng 立lập 聖thánh 凡phàm 道Đạo 理lý 。 即tức 名danh 為vi 假giả 。 了liễu 一nhất 境cảnh 之chi 體thể 。 即tức 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 諦Đế 。 此thử 境cảnh 本bổn 非phi 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 即tức 名danh 為vi 真chân 。 此thử 境cảnh 本bổn 是thị 依y 他tha 所sở 現hiện 。 即tức 名danh 為vi 俗tục 。 初sơ 心tâm 解giải 此thử 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 直trực 以dĩ 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 圓viên 破phá 三tam 惑hoặc 。 而nhi 初sơ 心tâm 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 時thời 。 就tựu 破phá 惑hoặc 處xứ 名danh 為vi 空không 觀quán 。 見kiến 真Chân 諦Đế 處xứ 即tức 名danh 妙diệu 假giả 。 然nhiên 未vị 破phá 時thời 全toàn 以dĩ 真Chân 諦Đế 為vi 見kiến 惑hoặc 。 既ký 破phá 後hậu 全toàn 以dĩ 見kiến 惑hoặc 為vi 真Chân 諦Đế 。 如như 水thủy 成thành 冰băng 。 冰băng 還hoàn 成thành 水thủy 。 冰băng 之chi 與dữ 水thủy 。 同đồng 一nhất 溼thấp 性tánh 。 見kiến 惑hoặc 真Chân 諦Đế 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 體thể 即tức 法Pháp 界Giới 。 無vô 可khả 破phá 立lập 。 是thị 名danh 中trung 觀quán 。 故cố 知tri 非phi 破phá 非phi 立lập 。 而nhi 論luận 破phá 立lập 。 說thuyết 名danh 空không 假giả 。 正chánh 破phá 正chánh 立lập 。 元nguyên 無vô 破phá 立lập 。 說thuyết 名danh 為vi 中trung 。 如như 邊biên 方phương 擾nhiễu 亂loạn 。 猛mãnh 將tướng 出xuất 征chinh 。 兆triệu 庶thứ 歸quy 投đầu 。 賢hiền 相tương/tướng 撫phủ 慰úy 。 究cứu 而nhi 論luận 之chi 。 只chỉ 是thị 王vương 土thổ/độ 王vương 民dân 耳nhĩ 。 所sở 用dụng 只chỉ 一nhất 觀quán 而nhi 三tam 觀quán 。 那na 得đắc 云vân 橫hoạnh/hoành 。 所sở 見kiến 即tức 一nhất 諦đế 而nhi 三tam 諦đế 。 乃nãi 即tức 俗tục 即tức 中trung 之chi 真chân 。 永vĩnh 異dị 偏thiên 真chân 。 那na 得đắc 云vân 縱túng/tung 。 十thập 信tín 見kiến 俗tục 。 初sơ 住trụ 見kiến 中trung 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 能năng 破phá 雖tuy 全toàn 用dụng 三tam 觀quán 。 而nhi 仍nhưng 以dĩ 一nhất 觀quán 為vi 主chủ 。 故cố 非phi 並tịnh 非phi 橫hoạnh/hoành 。 所sở 見kiến 雖tuy 任nhậm 運vận 次thứ 第đệ 。 而nhi 一nhất 一nhất 諦đế 無vô 非phi 三tam 諦đế 。 故cố 非phi 別biệt 非phi 縱túng/tung 。 以dĩ 例lệ 性tánh 中trung 雖tuy 具cụ 三tam 因nhân 。 然nhiên 緣duyên 了liễu 無vô 功công 。 同đồng 名danh 正chánh 因nhân 。 故cố 非phi 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 。 如như 家gia 國quốc 無vô 事sự 。 非phi 無vô 將tương 相tương/tướng 。 然nhiên 將tương 相tương/tướng 不bất 顯hiển 其kỳ 能năng 。 但đãn 聞văn 國quốc 主chủ 之chi 名danh 也dã 。 修tu 因nhân 之chi 中trung 。 全toàn 賴lại 緣duyên 了liễu 。 然nhiên 緣duyên 了liễu 威uy 權quyền 正chánh 因nhân 所sở 賜tứ 。 故cố 亦diệc 非phi 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 。 如như 命mạng 將tương 命mạng 相tương/tướng 。 皆giai 由do 聖Thánh 主Chủ 。 然nhiên 聖Thánh 主Chủ 不bất 居cư 其kỳ 功công 。 咸hàm 稱xưng 將tương 相tương/tướng 之chi 力lực 。 至chí 果quả 位vị 中trung 。 雖tuy 三tam 德đức 同đồng 時thời 圓viên 顯hiển 。 然nhiên 仍nhưng 以dĩ 法Pháp 身thân 為vi 主chủ 。 亦diệc 非phi 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 。 以dĩ 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 。 元nguyên 法Pháp 身thân 之chi 所sở 本bổn 有hữu 。 非phi 新tân 得đắc 故cố 。 如như 三tam 人nhân 同đồng 享hưởng 太thái 平bình 。 然nhiên 將tương 相tương/tướng 元nguyên 是thị 舊cựu 臣thần 。 仍nhưng 奉phụng 舊cựu 主chủ 。 無vô 伐phạt 無vô 施thí 也dã 。 又hựu 將tương 專chuyên 武võ 。 君quân 相tương/tướng 非phi 無vô 武võ 備bị 。 故cố 三tam 觀quán 皆giai 破phá 一nhất 切thiết 法pháp 。 相tương/tướng 專chuyên 文văn 。 君quân 將tương 非phi 無vô 文văn 略lược 。 故cố 三tam 觀quán 皆giai 。 立lập 一nhất 切thiết 法pháp 。 主chủ 專chuyên 統thống 御ngự 。 將tương 相tương/tướng 非phi 無vô 君quân 德đức 。 故cố 三tam 觀quán 皆giai 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 儻thảng 三tam 人nhân 各các 止chỉ 一nhất 德đức 。 雖tuy 互hỗ 相tương 統thống 順thuận 。 仍nhưng 為vi 縱túng/tung 為vi 別biệt 。 儻thảng 三tam 人nhân 不bất 相tương 統thống 順thuận 。 雖tuy 各các 具cụ 全toàn 德đức 。 仍nhưng 為vi 橫hoạnh/hoành 為vi 並tịnh 。 皆giai 不bất 可khả 喻dụ 於ư 圓viên 觀quán 。 儻thảng 唯duy 一nhất 人nhân 獨độc 具cụ 三tam 德đức 。 而nhi 無vô 將tương 相tương/tướng 。 雖tuy 總tổng 無vô 縱tung 橫hoành 並tịnh 別biệt 。 不bất 成thành 國quốc 法pháp 。 尤vưu 不bất 可khả 喻dụ 於ư 圓viên 觀quán 。 儻thảng 三tam 人nhân 各các 具cụ 德đức 。 又hựu 相tương/tướng 統thống 順thuận 。 而nhi 非phi 其kỳ 境cảnh 界giới 。 妄vọng 欲dục 破phá 立lập 撫phủ 御ngự 。 亦diệc 不bất 可khả 喻dụ 於ư 圓viên 觀quán 。 今kim 所sở 破phá 所sở 立lập 所sở 統thống 。 皆giai 自tự 心tâm 現hiện 量lượng 境cảnh 界giới 故cố 。 思tư 之chi 思tư 之chi 。 又hựu 此thử 亦diệc 片phiến 喻dụ 。 非phi 全toàn 喻dụ 也dã 。 以dĩ 堯# 舜thuấn 治trị 局cục 九cửu 州châu 。 中trung 諦đế 統thống 一nhất 切thiết 法pháp 。 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 無vô 少thiểu 許hứa 性tánh 相tướng 能năng 出xuất 中trung 諦đế 外ngoại 故cố 。 又hựu 堯# 舜thuấn 令linh 民dân 安an 於ư 至chí 治trị 。 不bất 能năng 使sử 人nhân 人nhân 盡tận 為vi 堯# 舜thuấn 。 中trung 觀quán 證chứng 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 一nhất 微vi 塵trần 一nhất 剎sát 那na 不bất 全toàn 攬lãm 中trung 道đạo 全toàn 體thể 。 不bất 全toàn 具cụ 中trung 道đạo 大đại 用dụng 。 各các 各các 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 難nan 思tư 議nghị 也dã 。 儒nho 云vân 。 聖thánh 人nhân 不bất 知tri 不bất 能năng 。 堯# 舜thuấn 猶do 病bệnh 。 意ý 顯hiển 此thử 道đạo 。 唯duy 佛Phật 能năng 盡tận 。 又hựu 云vân 道đạo 不bất 遠viễn 人nhân 。 下hạ 學học 上thượng 達đạt 。 意ý 顯hiển 標tiêu 心tâm 不bất 離ly 此thử 宗tông 。 是thị 謂vị 入nhập 門môn 同đồng 而nhi 到đáo 家gia 別biệt 。 教giáo 道đạo 別biệt 而nhi 教giáo 意ý 同đồng 。 吾ngô 言ngôn 益ích 不bất 誣vu 矣hĩ 。

性tánh 學học 開khai 蒙mông 荅# 問vấn (# 即tức 壇đàn 中trung 第đệ 四tứ 問vấn 廣quảng 荅# )#

儒nho 釋thích 同đồng 異dị 之chi 致trí 。 性tánh 學học 重trọng/trùng 輕khinh 之chi 關quan 。 憒hội 憒hội 久cửu 矣hĩ 。 欲dục 釋thích 此thử 疑nghi 。 須tu 先tiên 就tựu 儒nho 典điển 消tiêu 文văn 釋thích 義nghĩa 。 以dĩ 超siêu 是thị 非phi 兩lưỡng 關quan 。 次thứ 就tựu 二nhị 公công 決quyết 擇trạch 是thị 非phi 。 以dĩ 示thị 平bình 心tâm 公công 論luận 。 後hậu 對đối 佛Phật 教giáo 細tế 辨biện 同đồng 異dị 。 以dĩ 彰chương 權quyền 實thật 本bổn 跡tích 。

初sơ 就tựu 儒nho 典điển 消tiêu 釋thích 者giả 。 朱chu 註chú 以dĩ 尊tôn 德đức 性tánh 為vi 存tồn 心tâm 。 道đạo 問vấn 學học 為vi 致trí 知tri 。 以dĩ 致trí 廣quảng 大đại 。 極cực 高cao 明minh 。 溫ôn 故cố 。 敦đôn 厚hậu 屬thuộc 存tồn 心tâm 。 以dĩ 盡tận 精tinh 微vi 。 道đạo 中trung 庸dong 。 知tri 新tân 。 崇sùng 禮lễ 屬thuộc 致trí 知tri 。 如như 兩lưỡng 物vật 相tương/tướng 需# 。 未vị 是thị 一nhất 貫quán 宗tông 旨chỉ 。 所sở 以dĩ 偏thiên 重trọng 偏thiên 輕khinh 。 致trí 成thành 大đại 諍tranh 。 今kim 謂vị 首thủ 倡xướng 大Đại 道Đạo 。 既ký 包bao 下hạ 兩lưỡng 節tiết 。 則tắc 洋dương 洋dương 優ưu 優ưu 同đồng 是thị 道đạo 。 故cố 同đồng 稱xưng 大đại 。 不bất 可khả 謂vị 洋dương 洋dương 但đãn 大đại 。 不bất 入nhập 無vô 閒gian/nhàn 。 優ưu 優ưu 但đãn 小tiểu 。 不bất 極cực 無vô 外ngoại 。 尤vưu 不bất 可khả 謂vị 洋dương 洋dương 但đãn 是thị 德đức 性tánh 。 不bất 由do 問vấn 學học 。 優ưu 優ưu 但đãn 是thị 問vấn 學học 。 不bất 關quan 德đức 性tánh 也dã 。 然nhiên 此thử 大Đại 道Đạo 。 全toàn 率suất 於ư 性tánh 。 全toàn 凝ngưng 於ư 德đức 。 故cố 名danh 德đức 性tánh 。 猶do 釋thích 稱xưng 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 以dĩ 藏tạng 性tánh 雖tuy 十thập 界giới 所sở 同đồng 。 惟duy 如Như 來Lai 能năng 合hợp 之chi 。 故cố 以dĩ 如Như 來Lai 藏tạng 稱xưng 。 不bất 稱xưng 地địa 獄ngục 藏tạng 性tánh 。 人nhân 天thiên 藏tạng 性tánh 等đẳng 也dã 。 然nhiên 則tắc 德đức 性tánh 二nhị 字tự 。 已dĩ 含hàm 性tánh 修tu 因nhân 果quả 旨chỉ 趣thú 。 而nhi 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 。 皆giai 德đức 性tánh 所sở 具cụ 之chi 義nghĩa 趣thú 。 致trí 之chi 盡tận 之chi 。 乃nãi 至chí 崇sùng 之chi 。 皆giai 道đạo 問vấn 學học 者giả 之chi 妙diệu 修tu 耳nhĩ 。 尊tôn 此thử 德đức 性tánh 。 方phương 道đạo 其kỳ 問vấn 學học 。 道đạo 此thử 問vấn 學học 。 方phương 尊tôn 其kỳ 德đức 性tánh 。 否phủ/bĩ 則tắc 性tánh 近cận 習tập 遠viễn 。 淪luân 於ư 汙ô 下hạ 。 猶do 所sở 謂vị 法Pháp 身thân 。 流lưu 轉chuyển 五ngũ 道đạo 。 為vi 眾chúng 生sanh 矣hĩ 。 然nhiên 德đức 性tánh 廣quảng 大đại 。 謂vị 其kỳ 洋dương 洋dương 發phát 育dục 也dã 。 精tinh 微vi 謂vị 其kỳ 優ưu 優ưu 百bách 千thiên 也dã 。 高cao 明minh 謂vị 其kỳ 位vị 天thiên 育dục 物vật 也dã 。 中trung 庸dong 謂vị 其kỳ 不bất 離ly 子tử 臣thần 弟đệ 友hữu 之chi 閒gian/nhàn 也dã 。 故cố 謂vị 其kỳ 稟bẩm 自tự 初sơ 生sanh 也dã 。 新tân 。 謂vị 其kỳ 經kinh 綸luân 參tham 贊tán 也dã 。 厚hậu 。 謂vị 父phụ 子tử 君quân 臣thần 等đẳng 皆giai 天thiên 性tánh 所sở 定định 也dã 。 禮lễ 。 謂vị 仰ngưỡng 事sự 俯phủ 育dục 等đẳng 皆giai 人nhân 事sự 應ưng 爾nhĩ 也dã 。 世thế 有hữu 廣quảng 大đại 而nhi 不bất 精tinh 微vi 者giả 。 如như 海hải 魚ngư 身thân 長trường 若nhược 干can 由do 旬tuần 。 蕩đãng 而nhi 失thất 水thủy 。 螻lâu 蟻nghĩ 得đắc 意ý 。 有hữu 即tức 廣quảng 大đại 而nhi 精tinh 微vi 者giả 。 如như 阿a 修tu 羅la 王vương 。 變biến 身thân 與dữ 須Tu 彌Di 齊tề 。 復phục 能năng 幻huyễn 入nhập 蕅# 絲ti 孔khổng 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 洋dương 洋dương 峻tuấn 極cực 。 而nhi 復phục 舉cử 體thể 攝nhiếp 入nhập 一nhất 威uy 儀nghi 。 隨tùy 舉cử 一nhất 小tiểu 威uy 儀nghi 。 全toàn 具cụ 德đức 性tánh 。 非phi 德đức 性tánh 少thiểu 分phần 也dã 。 世thế 有hữu 精tinh 微vi 而nhi 不bất 廣quảng 大đại 者giả 。 如như 玩ngoạn 器khí 等đẳng 。 微vi 妙diệu 精tinh 巧xảo 。 不bất 堪kham 致trí 用dụng 。 有hữu 即tức 精tinh 微vi 而nhi 廣quảng 大đại 者giả 。 如như 摩ma 尼ni 珠châu 。 圓viên 明minh 清thanh 淨tịnh 。 不bất 過quá 分phần 寸thốn 。 置trí 之chi 高cao 幢tràng 。 四tứ 洲châu 雨vũ 寶bảo 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 百bách 千thiên 經kinh 曲khúc 。 而nhi 隨tùy 拈niêm 其kỳ 一nhất 。 皆giai 全toàn 具cụ 位vị 育dục 功công 能năng 。 非phi 少thiểu 分phần 功công 能năng 也dã 。 世thế 有hữu 高cao 明minh 而nhi 不bất 中trung 庸dong 者giả 。 如như 夏hạ 日nhật 赫hách 盛thịnh 。 不bất 可khả 目mục 視thị 。 有hữu 即tức 高cao 明minh 而nhi 中trung 庸dong 者giả 。 如như 諸chư 佛Phật 光quang 明minh 。 勝thắng 百bách 千thiên 日nhật 。 而nhi 觸xúc 者giả 清thanh 涼lương 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 上thượng 達đạt 即tức 在tại 下hạ 學học 。 位vị 天thiên 育dục 物vật 之chi 極cực 致trí 。 不bất 離ly 庸dong 言ngôn 庸dong 行hành 之chi 家gia 風phong 。 世thế 有hữu 中trung 庸dong 而nhi 不bất 高cao 明minh 者giả 。 如như 鄉hương 黨đảng 善thiện 人nhân 。 可khả 狎hiệp 可khả 欺khi 。 有hữu 即tức 中trung 庸dong 而nhi 高cao 明minh 者giả 。 如như 時thời 中trung 之chi 聖thánh 。 溫ôn 而nhi 厲lệ 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 下hạ 學học 全toàn 體thể 上thượng 達đạt 。 灑sái 埽# 應ứng 對đối 之chi 節tiết 。 即tức 具cụ 旋toàn 乾can/kiền/càn 轉chuyển 坤# 之chi 用dụng 。 世thế 有hữu 故cố 而nhi 不bất 新tân 者giả 。 如như 衣y 敝tệ 不bất 堪kham 復phục 御ngự 。 有hữu 故cố 而nhi 常thường 新tân 者giả 。 如như 上thượng 古cổ 瑤dao 琴cầm 。 一nhất 番phiên 摩ma 撫phủ 一nhất 番phiên 音âm 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 出xuất 生sanh 一nhất 切thiết 。 道Đạo 德đức 文văn 章chương 經kinh 綸luân 事sự 業nghiệp 。 不bất 可khả 窮cùng 盡tận 。 世thế 有hữu 新tân 而nhi 不bất 故cố 者giả 。 如như 美mỹ 食thực 不bất 可khả 再tái 列liệt 。 有hữu 新tân 而nhi 嘗thường 故cố 者giả 。 如như 春xuân 至chí 花hoa 開khai 。 樹thụ 未vị 嘗thường 改cải 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 出xuất 一nhất 切thiết 經kinh 綸luân 事sự 業nghiệp 道Đạo 德đức 文văn 章chương 。 而nhi 體thể 嘗thường 如như 故cố 。 世thế 有hữu 厚hậu 而nhi 非phi 禮lễ 者giả 。 如như 牛ngưu 犢độc 相tương 隨tùy 。 殷ân 然nhiên 天thiên 愛ái 。 而nhi 罔võng 知tri 儀nghi 節tiết 。 有hữu 厚hậu 而nhi 即tức 禮lễ 者giả 。 如như 孝hiếu 子tử 事sự 親thân 。 冬đông 溫ôn 夏hạ 凊# 。 昏hôn 定định 晨thần 省tỉnh 。 出xuất 於ư 至chí 性tánh 匪phỉ 由do 勉miễn 強cường/cưỡng 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 率suất 其kỳ 天thiên 真chân 。 自tự 有hữu 禮lễ 節tiết 。 世thế 有hữu 禮lễ 而nhi 非phi 厚hậu 者giả 。 如như 六lục 國quốc 事sự 秦tần 。 勢thế 不bất 得đắc 已dĩ 。 有hữu 禮lễ 而nhi 即tức 厚hậu 者giả 。 如như 孔khổng 子tử 拜bái 下hạ 。 盡tận 禮lễ 非phi 諂siểm 。 德đức 性tánh 亦diệc 爾nhĩ 。 雖tuy 百bách 千thiên 經kinh 曲khúc 。 絕tuyệt 非phi 強cường/cưỡng 設thiết 。 又hựu 致trí 廣quảng 大đại 而nhi 不bất 盡tận 精tinh 微vi 者giả 。 亦diệc 自tự 有hữu 博bác 學học 多đa 聞văn 。 與dữ 則tắc 半bán 是thị 。 奪đoạt 則tắc 全toàn 非phi 。 以dĩ 既ký 不bất 精tinh 微vi 。 即tức 於ư 廣quảng 大đại 不bất 能năng 致trí 故cố 。 盡tận 精tinh 微vi 而nhi 不bất 致trí 廣quảng 大đại 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 與dữ 亦diệc 半bán 是thị 。 奪đoạt 亦diệc 全toàn 非phi 。 以dĩ 既ký 不bất 廣quảng 大đại 。 則tắc 於ư 精tinh 微vi 不bất 能năng 盡tận 故cố 。 極cực 高cao 明minh 而nhi 不bất 道đạo 中trung 庸dong 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 豁hoát 達đạt 大đại 度độ 。 然nhiên 離ly 中trung 庸dong 。 而nhi 別biệt 擬nghĩ 高cao 明minh 。 便tiện 不bất 名danh 極cực 。 道đạo 中trung 庸dong 而nhi 不bất 極cực 高cao 明minh 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 言ngôn 行hạnh 相tương/tướng 顧cố 。 然nhiên 捨xả 高cao 明minh 而nhi 安an 於ư 卑ty 陋lậu 。 非phi 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 溫ôn 故cố 而nhi 不bất 知tri 新tân 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 守thủ 其kỳ 德đức 性tánh 。 而nhi 德đức 性tánh 豈khởi 如như 此thử 之chi 癡si 頑ngoan 。 知tri 新tân 而nhi 不bất 溫ôn 故cố 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 日nhật 有hữu 增tăng 長trưởng 。 然nhiên 如như 溝câu 澮# 可khả 立lập 待đãi 其kỳ 涸hạc 。 敦đôn 厚hậu 而nhi 不bất 崇sùng 禮lễ 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 率suất 其kỳ 本bổn 真chân 。 未vị 免miễn 同đồng 人nhân 道đạo 於ư 牛ngưu 馬mã 。 崇sùng 禮lễ 而nhi 不bất 敦đôn 厚hậu 者giả 。 亦diệc 自tự 謂vị 舉cử 止chỉ 有hữu 式thức 。 反phản 為vi 忠trung 信tín 之chi 薄bạc 而nhi 亂loạn 之chi 首thủ 。 故cố 必tất 了liễu 知tri 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 無vô 非phi 德đức 性tánh 。 皆giai 須tu 道đạo 問vấn 學học 以dĩ 尊tôn 之chi 。 則tắc 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 。 既ký 非phi 二nhị 致trí 。 那na 偏thiên 重trọng 輕khinh 。 斯tư 為vi 超siêu 出xuất 是thị 非phi 兩lưỡng 關quan 。 全toàn 收thu 二nhị 公công 之chi 長trường/trưởng 。 永vĩnh 杜đỗ 二nhị 公công 流lưu 獘# 者giả 也dã 。

次thứ 就tựu 二nhị 公công 決quyết 擇trạch 者giả 。 象tượng 山sơn 意ý 謂vị 。 不bất 尊tôn 德đức 性tánh 。 則tắc 問vấn 學học 與dữ 不bất 問vấn 學học 皆giai 無vô 用dụng 。 但đãn 能năng 尊tôn 其kỳ 德đức 性tánh 。 即tức 真chân 問vấn 學học 。 猶do 吾ngô 佛Phật 所sở 謂vị 。 勝thắng 淨tịnh 明minh 心tâm 。 不bất 從tùng 人nhân 得đắc 。 何hà 藉tạ 劬cù 勞lao 。 肯khẳng 綮khính 修tu 證chứng 。 亦diệc 猶do 六lục 祖tổ 。 本bổn 來lai 無vô 物vật 。 又hựu 即tức 孔khổng 子tử 吾ngô 道đạo 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 也dã 。 是thị 將tương 尊tôn 德đức 性tánh 攝nhiếp 問vấn 學học 。 非phi 恃thị 德đức 性tánh 而nhi 廢phế 問vấn 學học 。 故cố 得đắc 為vi 名danh 賢hiền 也dã 。 紫tử 陽dương 意ý 謂vị 若nhược 不bất 道đạo 問vấn 學học 。 雖tuy 高cao 談đàm 德đức 性tánh 。 如như 所sở 謂vị 理lý 佛Phật 。 非phi 關quan 修tu 證chứng 。 必tất 道đạo 問vấn 學học 。 以dĩ 成thành 至chí 德đức 。 方phương 可khả 凝ngưng 其kỳ 率suất 性tánh 之chi 道đạo 。 猶do 吾ngô 佛Phật 所sở 謂vị 。 菩Bồ 提Đề 涅Niết 槃Bàn 。 尚thượng 在tại 遙diêu 遠viễn 。 要yếu 須tu 歷lịch 劫kiếp 。 辛tân 勤cần 修tu 證chứng 。 亦diệc 猶do 神thần 秀tú 時thời 時thời 拂phất 拭thức 。 又hựu 即tức 孔khổng 子tử 庸dong 德đức 之chi 行hành 。 庸dong 言ngôn 之chi 謹cẩn 。 下hạ 學học 而nhi 上thượng 達đạt 也dã 。 是thị 將tương 問vấn 學học 尊tôn 德đức 性tánh 。 非phi 徒đồ 問vấn 學học 而nhi 置trí 德đức 性tánh 。 亦diệc 得đắc 為vi 名danh 賢hiền 也dã 。 然nhiên 則tắc 悟ngộ 象tượng 山sơn 之chi 所sở 謂vị 德đức 性tánh 。 問vấn 學học 已dĩ 道đạo 。 悟ngộ 紫tử 陽dương 之chi 所sở 謂vị 問vấn 學học 。 德đức 性tánh 自tự 尊tôn 。 可khả 謂vị 是thị 則tắc 俱câu 是thị 。 而nhi 象tượng 山sơn 似tự 頓đốn 悟ngộ 。 較giảo 紫tử 陽dương 之chi 漸tiệm 修tu 。 當đương 勝thắng 一nhất 籌trù 。 然nhiên 執chấp 象tượng 山sơn 之chi 言ngôn 而nhi 失thất 旨chỉ 。 則tắc 思tư 而nhi 不bất 學học 。 與dữ 今kim 世thế 狂cuồng 禪thiền 同đồng 陷hãm 險hiểm 阬# 。 孔khổng 子tử 謂vị 之chi 曰viết 殆đãi 。 執chấp 紫tử 陽dương 之chi 言ngôn 而nhi 失thất 旨chỉ 。 則tắc 學học 而nhi 不bất 思tư 。 與dữ 今kim 世thế 教giáo 律luật 同đồng 無vô 實thật 證chứng 。 孔khổng 子tử 謂vị 之chi 曰viết 罔võng 。 可khả 謂vị 非phi 則tắc 俱câu 非phi 。 而nhi 無vô 實thật 證chứng 者giả 。 尚thượng 通thông 六lục 趣thú 。 陷hãm 險hiểm 阬# 者giả 。 必tất 墮đọa 三tam 塗đồ 。 象tượng 山sơn 之chi 流lưu 獘# 。 亦diệc 較giảo 紫tử 陽dương 倍bội 甚thậm 。 若nhược 就tựu 二nhị 公công 之chi 學học 。 以dĩ 救cứu 二nhị 公công 之chi 徒đồ 。 亦diệc 有hữu 兩lưỡng 番phiên 。 一nhất 逆nghịch 救cứu 。 以dĩ 象tượng 山sơn 之chi 藥dược 。 治trị 紫tử 陽dương 之chi 病bệnh 。 以dĩ 紫tử 陽dương 之chi 藥dược 。 救cứu 象tượng 山sơn 之chi 病bệnh 。 二nhị 順thuận 救cứu 。 執chấp 象tượng 山sơn 之chi 言ngôn 者giả 。 為vi 申thân 象tượng 山sơn 真chân 旨chỉ 。 執chấp 紫tử 陽dương 之chi 言ngôn 者giả 。 為vi 申thân 紫tử 陽dương 真chân 旨chỉ 。 終chung 不bất 若nhược 向hướng 初sơ 義nghĩa 打đả 透thấu 。 則tắc 二nhị 病bệnh 不bất 生sanh 。 二nhị 藥dược 無vô 用dụng 矣hĩ 。

後hậu 對đối 佛Phật 教giáo 細tế 辨biện 者giả 。 先tiên 須tu 知tri 此thử 五ngũ 句cú 。 有hữu 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 者giả 。 有hữu 名danh 義nghĩa 俱câu 同đồng 而nhi 歸quy 宗tông 異dị 者giả 。 又hựu 須tu 知tri 對đối 待đãi 絕tuyệt 待đãi 二nhị 種chủng 妙diệu 義nghĩa 。 然nhiên 後hậu 約ước 跡tích 約ước 權quyền 以dĩ 揀giản 收thu 之chi 。 約ước 實thật 約ước 本bổn 以dĩ 融dung 會hội 之chi 。 庶thứ 得đắc 戲hí 論luận 永vĩnh 滅diệt 。 諍tranh 論luận 亦diệc 消tiêu 也dã 。

言ngôn 名danh 同đồng 義nghĩa 異dị 者giả 。 德đức 性tánh 二nhị 字tự 。 及cập 德đức 性tánh 中trung 所sở 具cụ 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 八bát 義nghĩa 。 同đồng 則tắc 同đồng 名danh 德đức 性tánh 。 及cập 廣quảng 大đại 等đẳng 。 異dị 則tắc 儒nho 以dĩ 天thiên 命mạng 為vi 性tánh 。 修tu 之chi 上thượng 合hợp 於ư 天thiên 者giả 為vi 德đức 。 老lão 以dĩ 自tự 然nhiên 而nhi 然nhiên 。 強cường/cưỡng 名danh 曰viết 道đạo 者giả 為vi 性tánh 。 復phục 歸quy 無vô 名danh 無vô 物vật 者giả 為vi 德đức 。 一nhất 往vãng 判phán 之chi 是thị 天thiên 乘thừa 。 亦diệc 未vị 盡tận 天thiên 中trung 差sai 別biệt 。 恐khủng 不bất 過quá 四tứ 王vương 忉Đao 利Lợi 法Pháp 門môn 。 遠viễn 自tự 人nhân 閒gian/nhàn 視thị 之chi 。 稱xưng 為vi 自tự 然nhiên 。 及cập 無vô 名danh 無vô 物vật 耳nhĩ 。 推thôi 而nhi 上thượng 之chi 。 夜dạ 摩ma 等đẳng 空không 居cư 四tứ 天thiên 。 亦diệc 以dĩ 自tự 然nhiên 為vi 性tánh 。 以dĩ 欲dục 界giới 未vị 到đáo 諸chư 定định 及cập 上thượng 品phẩm 十Thập 善Thiện 為vi 德đức 。 魔ma 天thiên 以dĩ 命mạng 根căn 互hỗ 通thông 為vi 性tánh 。 廣quảng 化hóa 七thất 珍trân 。 多đa 增tăng 寶bảo 媛viện 為vi 德đức 。 初sơ 禪thiền 天thiên 以dĩ 出xuất 欲dục 為vi 性tánh 。 離ly 生sanh 喜hỷ 樂lạc 為vi 德đức 。 二nhị 禪thiền 天thiên 以dĩ 超siêu 出xuất 覺giác 觀quán 為vi 性tánh 。 定định 生sanh 喜hỷ 樂lạc 為vi 德đức 。 三tam 禪thiền 天thiên 以dĩ 永vĩnh 無vô 喜hỷ 水thủy 為vi 性tánh 。 離ly 喜hỷ 妙diệu 樂lạc 為vi 德đức 。 四tứ 禪thiền 天thiên 以dĩ 不bất 動động 為vi 性tánh 。 捨xả 念niệm 清thanh 淨tịnh 為vi 德đức 。 無vô 想tưởng 天thiên 以dĩ 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 為vi 性tánh 。 滅diệt 心tâm 心tâm 所sở 為vi 德đức 。 四tứ 空không 天thiên 以dĩ 超siêu 出xuất 色sắc 籠lung 為vi 性tánh 。 微vi 細tế 定định 心tâm 為vi 德đức 。 我ngã 佛Phật 法Pháp 中trung 。 藏tạng 教giáo 以dĩ 真Chân 諦Đế 為vi 性tánh 。 擇trạch 滅diệt 無vô 為vi 為vi 德đức 。 通thông 教giáo 以dĩ 諸chư 法pháp 無vô 生sanh 為vi 性tánh 。 體thể 空không 智trí 果quả 為vi 德đức 。 別biệt 教giáo 以dĩ 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 中trung 道đạo 為vi 性tánh 。 所sở 證chứng 法Pháp 身thân 般Bát 若Nhã 解giải 脫thoát 為vi 德đức 。 圓viên 教giáo 以dĩ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 不bất 縱túng/tung 不bất 橫hoạnh/hoành 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 為vi 性tánh 。 一nhất 心tâm 三tam 智trí 妙diệu 合hợp 如Như 來Lai 藏tạng 理lý 為vi 德đức 。 既ký 德đức 性tánh 一nhất 名danh 。 厥quyết 義nghĩa 各các 別biệt 。 故cố 所sở 具cụ 八bát 義nghĩa 。 隨tùy 此thử 皆giai 異dị 。 儒nho 但đãn 以dĩ 洋dương 洋dương 發phát 育dục 為vi 廣quảng 大đại 。 乃nãi 至chí 仰ngưỡng 事sự 俯phủ 育dục 為vi 禮lễ 。 如như 前tiền 說thuyết 耳nhĩ 。 老lão 則tắc 以dĩ 生sanh 天thiên 生sanh 地địa 為vi 廣quảng 大đại 。 杳# 冥minh 昏hôn 默mặc 為vi 精tinh 微vi 。 神thần 鬼quỷ 神thần 帝đế 為vi 高cao 明minh 。 專chuyên 氣khí 致trí 柔nhu 為vi 中trung 庸dong 。 長trường/trưởng 於ư 萬vạn 古cổ 為vi 故cố 。 生sanh 一nhất 生sanh 二nhị 生sanh 。 三tam 生sanh 萬vạn 為vi 新tân 。 還hoàn 淳thuần 返phản 樸phác 為vi 厚hậu 。 守thủ 雌thư 守thủ 黑hắc 為vi 禮lễ 。 夜dạ 摩ma 等đẳng 天thiên 各các 以dĩ 境cảnh 界giới 倍bội 增tăng 者giả 為vi 廣quảng 大đại 。 受thọ 用dụng 倍bội 妙diệu 者giả 為vi 精tinh 微vi 。 不bất 假giả 日nhật 月nguyệt 為vi 高cao 明minh 。 十Thập 善Thiện 攝nhiếp 散tán 為vi 中trung 庸dong 。 劫kiếp 初sơ 先tiên 成thành 為vi 故cố 。 果quả 報báo 變biến 化hóa 為vi 新tân 。 隨tùy 順thuận 善thiện 性tánh 為vi 厚hậu 。 具cụ 善thiện 三tam 業nghiệp 為vi 禮lễ 。 魔ma 天thiên 則tắc 以dĩ 統thống 攝nhiếp 欲dục 界giới 為vi 廣quảng 大đại 。 超siêu 化hóa 無vô 化hóa 為vi 精tinh 微vi 。 威uy 力lực 自tự 在tại 。 居cư 欲dục 界giới 頂đảnh 為vi 高cao 明minh 。 不bất 離ly 塵trần 勞lao 為vi 中trung 庸dong 。 悟ngộ 本bổn 命mạng 元nguyên 為vi 故cố 。 自tự 在tại 化hóa 現hiện 為vi 新tân 。 愛ái 網võng 所sở 攝nhiếp 為vi 厚hậu 。 眷quyến 屬thuộc 莊trang 嚴nghiêm 為vi 禮lễ 。 四tứ 禪thiền 各các 以dĩ 捨xả 下hạ 苦khổ 麤thô 障chướng 為vi 廣quảng 大đại 。 得đắc 上thượng 淨tịnh 妙diệu 離ly 為vi 精tinh 微vi 。 安an 住trụ 勝thắng 處xứ 為vi 高cao 明minh 。 十thập 禪thiền 支chi 行hành 為vi 中trung 庸dong 。 超siêu 歷lịch 大đại 小tiểu 諸chư 劫kiếp 為vi 故cố 。 喜hỷ 樂lạc 捨xả 受thọ 相tương 應ứng 為vi 新tân 。 同đồng 一nhất 定định 體thể 為vi 厚hậu 。 王vương 臣thần 民dân 等đẳng 差sai 別biệt 為vi 禮lễ 。 無vô 想tưởng 天thiên 則tắc 以dĩ 無vô 諸chư 想tưởng 礙ngại 為vi 廣quảng 大đại 。 體thể 同đồng 木mộc 石thạch 為vi 精tinh 微vi 。 居cư 四tứ 禪thiền 上thượng 為vi 高cao 明minh 。 滅diệt 心tâm 心tâm 所sở 為vi 中trung 庸dong 。 初sơ 半bán 劫kiếp 滅diệt 為vi 故cố 。 後hậu 半bán 劫kiếp 生sanh 為vi 新tân 。 順thuận 無vô 動động 性tánh 為vi 厚hậu 。 次thứ 第đệ 令linh 其kỳ 心tâm 慮lự 灰hôi 凝ngưng 為vi 禮lễ 。 四tứ 空không 天thiên 則tắc 以dĩ 體thể 同đồng 太thái 虛hư 為vi 廣quảng 大đại 。 微vi 細tế 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 為vi 精tinh 微vi 。 遍biến 超siêu 色sắc 縛phược 為vi 高cao 明minh 。 不bất 離ly 心tâm 想tưởng 為vi 中trung 庸dong 。 報báo 境cảnh 無vô 有hữu 成thành 住trụ 壞hoại 空không 為vi 故cố 。 受thọ 用dụng 禪thiền 味vị 為vi 新tân 。 順thuận 無vô 色sắc 性tánh 為vi 厚hậu 。 次thứ 第đệ 證chứng 入nhập 為vi 禮lễ 。 藏tạng 通thông 二nhị 教giáo 。 各các 有hữu 三tam 乘thừa 。 雖tuy 體thể 析tích 巧xảo 拙chuyết 不bất 同đồng 。 同đồng 以dĩ 無vô 為vi 涅Niết 槃Bàn 。 離ly 我ngã 我ngã 所sở 。 曠khoáng 若nhược 虛hư 空không 為vi 廣quảng 大đại 。 超siêu 諸chư 斷đoạn 常thường 有hữu 無vô 戲hí 論luận 妄vọng 想tưởng 為vi 精tinh 微vi 。 遠viễn 離ly 三tam 界giới 。 成thành 一Nhất 切Thiết 智Trí 為vi 高cao 明minh 。 依y 戒giới 而nhi 住trụ 依y 念niệm 處xứ 行hành 道Đạo 為vi 中trung 庸dong 。 因nhân 緣duyên 法pháp 性tánh 無vô 有hữu 作tác 者giả 為vi 故cố 。 觀quán 諦đế 觀quán 緣duyên 出xuất 生sanh 三tam 乘thừa 道Đạo 果Quả 為vi 新tân 。 二Nhị 乘Thừa 別biệt 以dĩ 警cảnh 悟ngộ 無vô 常thường 速tốc 求cầu 出xuất 離ly 為vi 厚hậu 。 攝nhiếp 身thân 口khẩu 意ý 。 解giải 脫thoát 業nghiệp 繫hệ 為vi 禮lễ 。 大Đại 士Sĩ 別biệt 以dĩ 自tự 愍mẫn 愍mẫn 他tha 願nguyện 皆giai 濟tế 度độ 為vi 厚hậu 。 三Tam 聚Tụ 淨Tịnh 戒Giới 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 為vi 禮lễ 。 別biệt 教giáo 則tắc 以dĩ 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 十thập 界giới 因nhân 果quả 為vi 廣quảng 大đại 。 中trung 道đạo 佛Phật 性tánh 緣duyên 了liễu 修tu 證chứng 為vi 精tinh 微vi 。 迥huýnh 超siêu 九cửu 界giới 佛Phật 眼nhãn 種chủng 智trí 為vi 高cao 明minh 。 從tùng 因nhân 緣duyên 境cảnh 歷lịch 修tu 三tam 觀quán 為vi 中trung 庸dong 。 本bổn 覺giác 無vô 始thỉ 為vi 故cố 。 功công 德đức 智trí 慧tuệ 。 二nhị 種chủng 莊trang 嚴nghiêm 為vi 新tân 。 次thứ 第đệ 三tam 慈từ 為vi 厚hậu 。 歷lịch 侍thị 諸chư 佛Phật 。 遍biến 度độ 九cửu 界giới 種chủng 種chủng 儀nghi 軌quỹ 為vi 禮lễ 。 圓viên 教giáo 則tắc 以dĩ 介giới 爾nhĩ 有hữu 心tâm 三tam 千thiên 具cụ 足túc 。 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 為vi 廣quảng 大đại 。 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 互hỗ 具cụ 互hỗ 遍biến 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 無vô 非phi 中trung 道đạo 為vi 精tinh 微vi 。 一nhất 心tâm 三tam 智trí 照chiếu 窮cùng 法Pháp 界Giới 為vi 高cao 明minh 。 無vô 作tác 四tứ 念niệm 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 為vi 中trung 庸dong 。 即tức 隨tùy 緣duyên 而nhi 不bất 變biến 為vi 故cố 。 所sở 以dĩ 一nhất 切thiết 諸chư 法pháp 。 無vô 非phi 性tánh 具cụ 。 即tức 不bất 變biến 而nhi 隨tùy 緣duyên 為vi 新tân 。 所sở 以dĩ 權quyền 實thật 因nhân 果quả 施thi 設thiết 無vô 方phương 。 心tâm 佛Phật 眾chúng 生sanh 三tam 無vô 差sai 別biệt 為vi 厚hậu 。 所sở 以dĩ 上thượng 合hợp 無vô 緣duyên 慈từ 力lực 。 下hạ 合hợp 同đồng 體thể 悲bi 仰ngưỡng 。 而nhi 熾sí 然nhiên 常thường 行hành 與dữ 拔bạt 。 上thượng 侍thị 諸chư 佛Phật 下hạ 應ưng 群quần 機cơ 為vi 禮lễ 。 所sở 以dĩ 性tánh 遮già 諸chư 業nghiệp 。 一nhất 切thiết 皆giai 成thành 無vô 盡tận 戒giới 體thể 。 皆giai 名danh 無vô 上thượng 道Đạo 戒giới 。 是thị 謂vị 名danh 同đồng 而nhi 義nghĩa 異dị 也dã 。

言ngôn 名danh 義nghĩa 俱câu 同đồng 而nhi 歸quy 宗tông 異dị 者giả 。 不bất 論luận 儒nho 老lão 。 色sắc 無vô 色sắc 定định 。 乃nãi 至chí 藏tạng 通thông 別biệt 圓viên 。 欲dục 以dĩ 至chí 德đức 凝ngưng 道đạo 。 必tất 道đạo 問vấn 學học 以dĩ 尊tôn 之chi 。 欲dục 真chân 實thật 學học 問vấn 。 必tất 尊tôn 德đức 性tánh 以dĩ 道đạo 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 廣quảng 大đại 。 必tất 盡tận 精tinh 微vi 以dĩ 致trí 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 精tinh 微vi 。 必tất 致trí 廣quảng 大đại 以dĩ 盡tận 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 高cao 明minh 。 必tất 道đạo 中trung 庸dong 以dĩ 極cực 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 中trung 庸dong 。 必tất 極cực 高cao 明minh 以dĩ 道đạo 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 故cố 。 必tất 知tri 新tân 以dĩ 溫ôn 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 新tân 。 必tất 溫ôn 故cố 以dĩ 知tri 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 厚hậu 。 必tất 崇sùng 禮lễ 以dĩ 敦đôn 之chi 。 欲dục 證chứng 德đức 性tánh 之chi 禮lễ 。 必tất 敦đôn 厚hậu 以dĩ 崇sùng 之chi 。 是thị 名danh 義nghĩa 俱câu 同đồng 。 然nhiên 如như 此thử 問vấn 學học 。 各các 尊tôn 其kỳ 所sở 謂vị 德đức 性tánh 。 故cố 儒nho 成thành 人nhân 閒gian/nhàn 之chi 聖thánh 。 與dữ 天thiên 地địa 參tham 。 老lão 成thành 天thiên 道đạo 之chi 聖thánh 。 為vi 萬vạn 化hóa 母mẫu 。 乃nãi 至chí 藏tạng 通thông 成thành 三tam 乘thừa 之chi 聖thánh 。 永vĩnh 超siêu 生sanh 死tử 。 別biệt 教giáo 成thành 圓viên 滿mãn 報báo 身thân 之chi 聖thánh 。 永vĩnh 超siêu 方phương 便tiện 。 圓viên 教giáo 成thành 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 之chi 聖thánh 。 方phương 為vi 真chân 能năng 盡tận 性tánh 。 是thị 歸quy 宗tông 永vĩnh 異dị 。

言ngôn 對đối 絕tuyệt 二nhị 妙diệu 者giả 。 若nhược 以dĩ 人nhân 望vọng 天thiên 。 以dĩ 欲dục 界giới 望vọng 色sắc 界giới 。 展triển 轉chuyển 乃nãi 至chí 。 以dĩ 別biệt 望vọng 圓viên 。 則tắc 彼bỉ 廣quảng 大đại 之chi 外ngoại 更cánh 廣quảng 大đại 。 精tinh 微vi 之chi 內nội 更cánh 精tinh 微vi 。 高cao 明minh 之chi 上thượng 更cánh 高cao 明minh 。 中trung 庸dong 之chi 中trung 更cánh 中trung 庸dong 。 故cố 之chi 前tiền 更cánh 故cố 。 新tân 之chi 後hậu 更canh 新tân 。 厚hậu 亦diệc 彌di 厚hậu 。 禮lễ 亦diệc 彌di 周chu 。 若nhược 以dĩ 圓viên 視thị 別biệt 。 以dĩ 別biệt 視thị 通thông 。 乃nãi 至chí 以dĩ 天thiên 視thị 人nhân 。 則tắc 彼bỉ 廣quảng 大đại 精tinh 微vi 等đẳng 。 皆giai 悉tất 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa 。 故cố 以dĩ 下hạ 望vọng 上thượng 。 傳truyền 傳truyền 皆giai 妙diệu 。 以dĩ 上thượng 視thị 下hạ 。 法pháp 法pháp 皆giai 麤thô 。 此thử 對đối 待đãi 明minh 妙diệu 也dã 。 絕tuyệt 待đãi 明minh 妙diệu 者giả 。 為vi 實thật 施thí 權quyền 。 開khai 權quyền 顯hiển 實thật 。 若nhược 別biệt 。 若nhược 通thông 。 若nhược 藏tạng 。 若nhược 天thiên 。 若nhược 人nhân 。 究cứu 竟cánh 同đồng 歸quy 一Nhất 乘Thừa 。 圓viên 人nhân 受thọ 法pháp 。 無vô 法pháp 不bất 圓viên 。 則tắc 法pháp 法pháp 皆giai 妙diệu 。 既ký 知tri 此thử 理lý 。 方phương 許hứa 論luận 揀giản 論luận 收thu 。 能năng 融dung 能năng 會hội 耳nhĩ 。

後hậu 約ước 跡tích 約ước 權quyền 揀giản 收thu 等đẳng 者giả 。 揀giản 之chi 則tắc 全toàn 非phi 。 儒nho 是thị 世thế 法pháp 。 佛Phật 出xuất 世thế 故cố 。 又hựu 此thử 云vân 天thiên 命mạng 為vi 性tánh 。 易dị 云vân 太thái 極cực 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 並tịnh 屬thuộc 非phi 因nhân 計kế 因nhân 。 不bất 知tri 正chánh 因nhân 緣duyên 法pháp 。 見kiến 論luận 所sở 攝nhiếp 。 夫phu 婦phụ 父phụ 子tử 等đẳng 恩ân 愛ái 牽khiên 連liên 。 愛ái 論luận 所sở 攝nhiếp 。 老lão 子tử 天thiên 法pháp 道đạo 。 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。 是thị 無vô 因nhân 論luận 。 不bất 知tri 正chánh 因nhân 緣duyên 法pháp 。 亦diệc 見kiến 論luận 攝nhiếp 。 收thu 之chi 。 則tắc 儒nho 於ư 五ngũ 乘thừa 法Pháp 門môn 。 屬thuộc 人nhân 乘thừa 攝nhiếp 。 所sở 明minh 五ngũ 常thường 。 合hợp 於ư 五Ngũ 戒Giới 。 其kỳ 餘dư 諸chư 法pháp 。 半bán 合hợp 十Thập 善Thiện 。 尚thượng 未vị 全toàn 同đồng 金kim 輪Luân 王Vương 法pháp 也dã 。 老lão 屬thuộc 天thiên 乘thừa 。 未vị 盡tận 天thiên 中trung 之chi 致trí 。 已dĩ 如như 前tiền 說thuyết 。 究cứu 而nhi 言ngôn 之chi 。 總tổng 不bất 及cập 藏tạng 教giáo 之chi 出xuất 生sanh 死tử 。 況huống 通thông 別biệt 圓viên 邪tà 。 然nhiên 此thử 直trực 約ước 跡tích 約ước 權quyền 耳nhĩ 。 若nhược 約ước 實thật 約ước 本bổn 融dung 會hội 者giả 。 此thử 方phương 聖thánh 人nhân 。 是thị 菩Bồ 薩Tát 化hóa 現hiện 。 如Như 來Lai 所sở 使sử 。 大đại 灌quán 頂đảnh 經Kinh 云vân 。 佛Phật 先tiên 遣khiển 三tam 聖thánh 。 往vãng 化hóa 支chi 那na 。 所sở 立lập 葬táng 法pháp 。 南nam 洲châu 中trung 最tối 。 三tam 聖thánh 法pháp 化hóa 若nhược 在tại 。 如Như 來Lai 正chánh 教giáo 。 亦diệc 賴lại 以dĩ 行hành 。 而nhi 列liệt 子tử 具cụ 明minh 孔khổng 子tử 讚tán 佛Phật 之chi 語ngữ 。 老lão 子tử 騎kỵ 牛ngưu 出xuất 關quan 。 欲dục 訪phỏng 大đại 覺giác 。 既ký 聞văn 示thị 寂tịch 。 歎thán 息tức 而nhi 返phản 。 經kinh 史sử 所sở 載tái 。 彰chương 明minh 若nhược 此thử 。 後hậu 人nhân 不bất 達đạt 。 紛phân 紛phân 起khởi 諍tranh 。 豈khởi 理lý 也dã 哉tai 。 然nhiên 三tam 聖thánh 不bất 略lược 說thuyết 出xuất 世thế 教giáo 法pháp 。 蓋cái 機cơ 緣duyên 未vị 至chí 。 不bất 得đắc 不bất 然nhiên 。 且thả 如như 五ngũ 天thiên 機cơ 熟thục 。 佛Phật 乃nãi 示thị 生sanh 。 而nhi 初sơ 倡xướng 華hoa 嚴nghiêm 。 在tại 會hội 聾lung 啞á 。 不bất 惟duy 須tu 說thuyết 阿a 含hàm 以dĩ 為vi 漸tiệm 始thỉ 。 兼kiêm 立lập 人nhân 天thiên 戒giới 善thiện 。 以dĩ 作tác 先tiên 容dung 。 況huống 此thử 地địa 機cơ 緣duyên 。 遠viễn 在tại 千thiên 年niên 之chi 後hậu 。 縱túng/tung 說thuyết 出xuất 世thế 法Pháp 。 誰thùy 能năng 信tín 之chi 。 故cố 權quyền 智trí 垂thùy 跡tích 。 不bất 得đắc 不bất 示thị 同đồng 凡phàm 外ngoại 。 然nhiên 即tức 此thử 儒nho 典điển 。 亦diệc 未vị 嘗thường 不bất 洩duệ 妙diệu 機cơ 。 後hậu 儒nho 自tự 莫mạc 能năng 察sát 。 及cập 門môn 亦diệc 所sở 未vị 窺khuy 。 故cố 孔khổng 子tử 再tái 歎thán 顏nhan 回hồi 好hiếu 學học 。 今kim 也dã 則tắc 亡vong 。 深thâm 顯hiển 曾tằng 子tử 以dĩ 下hạ 。 皆giai 知tri 跡tích 而nhi 不bất 知tri 本bổn 。 知tri 權quyền 而nhi 不bất 知tri 實thật 者giả 也dã 。 何hà 謂vị 所sở 洩duệ 妙diệu 機cơ 。 如như 易dị 經kinh 繫hệ 辭từ 傳truyền 云vân 。 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 是thị 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。 此thử 語ngữ 最tối 可khả 參tham 詳tường 。 夫phu 既ký 云vân 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 則tắc 太thái 極cực 乃nãi 易dị 之chi 所sở 有hữu 。 畢tất 竟cánh 易dị 是thị 何hà 物vật 有hữu 此thử 太thái 極cực 。 儻thảng 以dĩ 畫họa 辭từ 為vi 易dị 。 應ưng 云vân 太thái 極cực 生sanh 天thiên 地địa 。 天thiên 地địa 生sanh 萬vạn 物vật 。 然nhiên 後hậu 伏phục 羲# 因nhân 之chi 畫họa 卦# 。 文văn 周chu 因nhân 之chi 繫hệ 辭từ 。 何hà 反phản 云vân 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 易dị 有hữu 太thái 極cực 。 易dị 理lý 固cố 在tại 太thái 極cực 之chi 先tiên 矣hĩ 。 設thiết 非phi 吾ngô 人nhân 。 本bổn 源nguyên 佛Phật 性tánh 。 更cánh 是thị 何hà 物vật 。 既ký 本bổn 源nguyên 佛Phật 性tánh 。 尚thượng 在tại 太thái 極cực 先tiên 。 豈khởi 得đắc 漫mạn 云vân 天thiên 之chi 所sở 賦phú 。 然nhiên 不bất 明minh 言ngôn 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 但đãn 言ngôn 易dị 者giả 。 以dĩ 凡phàm 夫phu 久cửu 執chấp 四tứ 大đại 。 為vi 自tự 身thân 相tướng 。 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 斷đoạn 斷đoạn 不bất 能năng 理lý 會hội 此thử 事sự 。 故cố 悉tất 檀đàn 善thiện 巧xảo 。 聊liêu 寄ký 微vi 辭từ 。 當đương 知tri 易dị 即tức 真Chân 如Như 之chi 性tánh 。 具cụ 有hữu 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 密mật 說thuyết 為vi 易dị 。 而nhi 此thử 真Chân 如Như 。 但đãn 有hữu 性tánh 德đức 。 未vị 有hữu 修tu 德đức 。 故cố 不bất 守thủ 自tự 性tánh 。 不bất 覺giác 念niệm 起khởi 而nhi 有hữu 無vô 明minh 。 此thử 無vô 始thỉ 住trụ 地địa 無vô 明minh 。 正chánh 是thị 二nhị 種chủng 生sanh 死tử 根căn 本bổn 。 密mật 說thuyết 之chi 為vi 太thái 極cực 。 因nhân 明minh 立lập 所sở 。 晦hối 昧muội 為vi 空không 。 相tương 待đãi 成thành 搖dao 之chi 風phong 輪luân 。 即tức 所sở 謂vị 動động 而nhi 生sanh 陽dương 。 堅kiên 明minh 立lập 礙ngại 之chi 金kim 輪luân 。 即tức 所sở 謂vị 靜tĩnh 而nhi 生sanh 陰ấm 。 風phong 金kim 相tương 摩ma 。 火hỏa 光quang 出xuất 現hiện 。 寶bảo 明minh 生sanh 潤nhuận 。 水thủy 輪luân 下hạ 含hàm 。 即tức 所sở 謂vị 兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 也dã 。 火hỏa 騰đằng 水thủy 降giáng 。 交giao 發phát 立lập 堅kiên 。 為vi 海hải 為vi 洲châu 。 為vi 山sơn 為vi 木mộc 。 即tức 所sở 謂vị 四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。 乃nãi 至chí 生sanh 萬vạn 物vật 也dã 。 名danh 相tướng 稍sảo 異dị 。 大đại 體thể 宛uyển 同đồng 。 順thuận 之chi 則tắc 生sanh 死tử 始thỉ 。 逆nghịch 之chi 則tắc 輪luân 迴hồi 息tức 。 故cố 又hựu 云vân 。 易dị 逆nghịch 數số 也dã 。 亦diệc 既ký 微vi 示thị 人nhân 以dĩ 出xuất 世thế 要yếu 旨chỉ 矣hĩ 。 老lão 子tử 道đạo 生sanh 天thiên 地địa 。 意ý 亦diệc 相tương/tướng 同đồng 。 但đãn 亦diệc 不bất 明minh 言ngôn 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 皆giai 機cơ 緣duyên 未vị 熟thục 耳nhĩ 。 且thả 易dị 傳truyền 寂tịch 然nhiên 不bất 動động 。 感cảm 而nhi 遂toại 通thông 一nhất 語ngữ 。 即tức 寂tịch 照chiếu 無vô 二nhị 之chi 體thể 。 而nhi 乾can/kiền/càn 坤# 其kỳ 易dị 之chi 門môn 一nhất 語ngữ 。 即tức 流lưu 轉chuyển 還hoàn 滅diệt 。 逆nghịch 順thuận 二nhị 修tu 之chi 關quan 。 以dĩ 性tánh 覺giác 妙diệu 明minh 。 本bổn 覺giác 明minh 妙diệu 。 非phi 干can 修tu 證chứng 。 不bất 屬thuộc 迷mê 悟ngộ 。 而nhi 迷mê 則tắc 照chiếu 體thể 成thành 散tán 。 寂tịch 體thể 成thành 昏hôn 。 逆nghịch 涅Niết 槃Bàn 城thành 。 順thuận 生sanh 死tử 路lộ 。 全toàn 由do 此thử 動động 靜tĩnh 兩lưỡng 門môn 。 是thị 名danh 逆nghịch 修tu 。 亦diệc 名danh 修tu 惡ác 。 悟ngộ 則tắc 借tá 動động 以dĩ 覺giác 其kỳ 昏hôn 。 名danh 之chi 為vi 觀quán 。 借tá 靜tĩnh 以dĩ 攝nhiếp 其kỳ 散tán 。 名danh 之chi 為vi 止chỉ 。 逆nghịch 生sanh 死tử 流lưu 。 順thuận 涅Niết 槃Bàn 海hải 。 亦diệc 由do 此thử 動động 靜tĩnh 兩lưỡng 門môn 。 是thị 名danh 順thuận 修tu 。 亦diệc 名danh 修tu 善thiện 。 然nhiên 修tu 分phần/phân 順thuận 逆nghịch 。 性tánh 無vô 增tăng 減giảm 。 又hựu 雖tuy 善thiện 惡ác 皆giai 本bổn 於ư 性tánh 。 而nhi 道đạo 必tất 昇thăng 沈trầm 。 如như 斯tư 祕bí 旨chỉ 。 豈khởi 異dị 圓viên 宗tông 。 菩Bồ 薩Tát 現hiện 身thân 。 信tín 非phi 虛hư 倡xướng 。 習tập 而nhi 不bất 察sát 。 過quá 在tại 後hậu 儒nho 。 又hựu 既ký 知tri 宣tuyên 聖thánh 祕bí 密mật 微vi 談đàm 。 兼kiêm 秉bỉnh 法pháp 華hoa 開khai 顯hiển 妙diệu 旨chỉ 。 即tức 此thử 中trung 庸dong 。 便tiện 可khả 作tác 圓viên 頓đốn 佛Phật 法Pháp 解giải 釋thích 。 天thiên 命mạng 之chi 謂vị 性tánh 者giả 。 天thiên 非phi 望vọng 而nhi 蒼thương 蒼thương 之chi 天thiên 。 亦diệc 非phi 忉Đao 利Lợi 夜dạ 摩ma 等đẳng 天thiên 。 即tức 涅Niết 槃Bàn 經kinh 第đệ 一nhất 義nghĩa 天thiên 也dã 。 命mạng 非phi 命mệnh 令linh 之chi 解giải 。 即tức 第đệ 八bát 識thức 執chấp 持trì 色sắc 身thân 相tướng 續tục 不bất 斷đoạn 之chi 妄vọng 情tình 也dã 。 謂vị 生sanh 滅diệt 與dữ 不bất 生sanh 滅diệt 和hòa 合hợp 。 而nhi 成thành 阿a 賴lại 邪tà 識thức 。 此thử 識thức 即tức 有hữu 生sanh 之chi 性tánh 。 以dĩ 全toàn 真chân 起khởi 妄vọng 。 天thiên 復phục 稱xưng 命mạng 。 以dĩ 全toàn 妄vọng 是thị 真chân 。 命mạng 復phục 稱xưng 天thiên 。 全toàn 真chân 起khởi 妄vọng 。 即tức 不bất 變biến 而nhi 隨tùy 緣duyên 。 全toàn 妄vọng 是thị 真chân 。 即tức 隨tùy 緣duyên 而nhi 不bất 變biến 也dã 。 率suất 性tánh 之chi 謂vị 道đạo 者giả 。 此thử 藏tạng 性tánh 中trung 具cụ 染nhiễm 淨tịnh 善thiện 惡ác 。 一nhất 切thiết 種chủng 子tử 。 若nhược 率suất 染nhiễm 惡ác 種chủng 子tử 而nhi 起khởi 現hiện 行hành 。 即tức 小tiểu 人nhân 之chi 道đạo 。 亦diệc 名danh 逆nghịch 修tu 。 若nhược 率suất 淨tịnh 善thiện 種chủng 子tử 。 而nhi 起khởi 現hiện 行hành 。 即tức 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 亦diệc 名danh 順thuận 修tu 。 道đạo 二nhị 。 仁nhân 與dữ 不bất 仁nhân 而nhi 已dĩ 矣hĩ 。 正chánh 合hợp 此thử 意ý 。 亦diệc 合hợp 台thai 家gia 性tánh 具cụ 宗tông 旨chỉ 。 修tu 道Đạo 之chi 謂vị 教giáo 者giả 。 小tiểu 人nhân 之chi 道đạo 。 修tu 除trừ 令linh 盡tận 。 君quân 子tử 之chi 道đạo 。 修tu 習tập 令linh 滿mãn 。 此thử 則tắc 聖thánh 賢hiền 教giáo 法pháp 。 惟duy 欲dục 人nhân 返phản 逆nghịch 修tu 而nhi 歸quy 順thuận 修tu 。 即tức 隨tùy 緣duyên 而nhi 悟ngộ 不bất 變biến 也dã 。 三tam 句cú 合hợp 宗tông 。 頭đầu 正chánh 尾vĩ 正chánh 。 凡phàm 一nhất 文văn 一nhất 字tự 。 皆giai 可khả 消tiêu 歸quy 至chí 理lý 矣hĩ 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 若nhược 得đắc 法Pháp 華hoa 開khai 顯hiển 之chi 旨chỉ 。 治trị 世thế 語ngữ 言ngôn 。 資tư 生sanh 產sản 業nghiệp 。 乃nãi 至chí 戲hí 笑tiếu 怒nộ 罵mạ 。 豔diễm 曲khúc 情tình 詞từ 。 尚thượng 順thuận 實thật 相tướng 正Chánh 法Pháp 。 況huống 世thế 閒gian/nhàn 理lý 性tánh 之chi 談đàm 邪tà 。 然nhiên 此thử 是thị 智trí 旭# 之chi 中trung 庸dong 。 非phi 子tử 思tư 之chi 中trung 庸dong 也dã 。 如như 大đại 慧tuệ 杲# 禪thiền 師sư 。 以dĩ 此thử 三tam 句cú 作tác 法pháp 報báo 化hóa 三Tam 身Thân 。 亦diệc 只chỉ 是thị 宗tông 杲# 之chi 中trung 庸dong 耳nhĩ 。 儻thảng 子tử 思tư 實thật 知tri 宗tông 杲# 。 智trí 旭# 之chi 中trung 庸dong 者giả 。 孔khổng 子tử 急cấp 當đương 印ấn 之chi 。 胡hồ 顏nhan 淵uyên 死tử 。 一nhất 慟đỗng 傷thương 心tâm 。 自tự 稱xưng 天thiên 喪táng 。 且thả 追truy 憶ức 之chi 。 再tái 歎thán 今kim 也dã 則tắc 亡vong 邪tà 。 昔tích 孟# 子tử 歷lịch 敘tự 見kiến 知tri 聞văn 知tri 之chi 道đạo 。 結kết 云vân 。 然nhiên 而nhi 無vô 有hữu 乎hồ 爾nhĩ 。 則tắc 亦diệc 無vô 有hữu 乎hồ 爾nhĩ 。 是thị 孟# 子tử 尚thượng 不bất 肯khẳng 以dĩ 曾tằng 子tử 子tử 思tư 為vi 見kiến 知tri 者giả 。 何hà 況huống 孔khổng 子tử 。 彼bỉ 一nhất 以dĩ 貫quán 之chi 之chi 傳truyền 。 但đãn 的đích 示thị 尊tôn 德đức 性tánh 之chi 真chân 實thật 問vấn 學học 如như 此thử 。 乃nãi 下hạ 手thủ 發phát 足túc 之chi 方phương 。 非phi 到đáo 家gia 消tiêu 息tức 。 又hựu 跡tích 中trung 權quyền 理lý 之chi 一nhất 。 非phi 本bổn 中trung 實thật 理lý 之chi 一nhất 也dã 。 今kim 約ước 三tam 聖thánh 立lập 教giáo 本bổn 意ý 。 直trực 謂vị 同đồng 可khả 。 以dĩ 無vô 非phi 為vi 實thật 施thí 權quyền 故cố 也dã 。 約ước 三tam 教giáo 施thi 設thiết 門môn 庭đình 。 直trực 謂vị 異dị 可khả 。 以dĩ 儒nho 老lão 但đãn 說thuyết 權quyền 理lý 。 又hựu 局cục 人nhân 天thiên 。 佛Phật 說thuyết 權quyền 說thuyết 實thật 。 皆giai 出xuất 世thế 故cố 也dã 。 約ước 權quyền 則tắc 工công 夫phu 同đồng 而nhi 到đáo 家gia 異dị 。 謂vị 亦diệc 同đồng 亦diệc 異dị 可khả 也dã 。 約ước 實thật 則tắc 本bổn 不bất 壞hoại 跡tích 。 跡tích 不bất 掩yểm 本bổn 。 謂vị 非phi 同đồng 非phi 異dị 可khả 也dã 。 惺tinh 谷cốc 壽thọ 禪thiền 師sư 云vân 。 為vi 門môn 外ngoại 人nhân 說thuyết 同đồng 。 否phủ/bĩ 則tắc 以dĩ 為vi 異dị 端đoan 。 為vi 入nhập 門môn 人nhân 說thuyết 別biệt 。 否phủ/bĩ 則tắc 安an 於ư 舊cựu 習tập 。 為vi 升thăng 堂đường 人nhân 說thuyết 亦diệc 同đồng 亦diệc 別biệt 。 以dĩ 其kỳ 見kiến 理lý 未vị 諦đế 。 須tu 與dữ 微vi 細tế 剖phẫu 析tích 。 令linh 知tri 同đồng 中trung 有hữu 異dị 異dị 中trung 有hữu 同đồng 。 為vi 入nhập 室thất 人nhân 說thuyết 非phi 同đồng 非phi 別biệt 。 麤thô 言ngôn 細tế 語ngữ 。 皆giai 第Đệ 一Nhất 義Nghĩa 。 又hựu 何hà 儒nho 釋thích 可khả 論luận 。 斯tư 言ngôn 得đắc 之chi 。 以dĩ 其kỳ 次thứ 第đệ 順thuận 於ư 四tứ 悉tất 檀đàn 故cố 。 然nhiên 細tế 論luận 說thuyết 法Pháp 方phương 便tiện 。 則tắc 四tứ 句cú 之chi 中trung 。 一nhất 一nhất 皆giai 具cụ 四tứ 悉tất 。 又hựu 貴quý 臨lâm 時thời 善thiện 用dụng 。 不bất 得đắc 固cố 執chấp 斯tư 言ngôn 為vi 死tử 法pháp 也dã 。

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 二nhị

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 三tam

荅# 問vấn 三tam

荅# 大Đại 佛Phật 頂Đảnh 經Kinh 二Nhị 十Thập 二Nhị 問Vấn (# 原Nguyên 問Vấn 附Phụ )#

(# 問vấn 。 阿A 難Nan 登đăng 伽già 。 同đồng 藉tạ 咒chú 力lực 。 何hà 登đăng 伽già 先tiên 證chứng 三tam 果quả 。 阿A 難Nan 後hậu 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 )# 。

荅# 。 如Như 來Lai 說thuyết 法Pháp 。 賢hiền 愚ngu 利lợi 鈍độn 。 先tiên 後hậu 證chứng 悟ngộ 。 萬vạn 有hữu 不bất 齊tề 。 此thử 何hà 足túc 疑nghi 。 若nhược 論luận 二nhị 人nhân 本bổn 地địa 。 皆giai 大đại 權quyền 發phát 起khởi 。 悟ngộ 有hữu 先tiên 後hậu 。 俱câu 為vi 物vật 作tác 則tắc 。 若nhược 就tựu 跡tích 論luận 。 登đăng 伽già 欲dục 熾sí 。 急cấp 者giả 先tiên 治trị 。 阿A 難Nan 圓viên 解giải 未vị 開khai 。 顯hiển 說thuyết 方phương 悟ngộ 。 儻thảng 不bất 消tiêu 欲dục 心tâm 。 阿A 難Nan 何hà 由do 得đắc 脫thoát 。 儻thảng 阿A 難Nan 先tiên 證chứng 。 大đại 教giáo 何hà 由do 得đắc 啟khải 。 觀quán 跡tích 知tri 本bổn 。 亦diệc 非phi 二nhị 致trí 。

(# 問vấn 。 由do 心tâm 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 法pháp 生sanh 。 由do 法pháp 生sanh 故cố 。 種chủng 種chủng 心tâm 生sanh 。 若nhược 法pháp 先tiên 。 云vân 何hà 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 。 若nhược 心tâm 先tiên 。 云vân 何hà 法pháp 生sanh 心tâm 生sanh 。 若nhược 心tâm 法pháp 一nhất 。 云vân 何hà 相tương/tướng 由do 。 若nhược 二nhị 。 畢tất 竟cánh 孰thục 先tiên 孰thục 後hậu 。 )# 。

荅# 。 心tâm 法pháp 本bổn 非phi 一nhất 異dị 。 非phi 一nhất 故cố 妄vọng 情tình 得đắc 說thuyết 相tương/tướng 由do 。 非phi 異dị 故cố 終chung 無vô 先tiên 後hậu 。 如như 冰băng 水thủy 同đồng 一nhất 溼thấp 性tánh 。 若nhược 問vấn 溼thấp 與dữ 水thủy 冰băng 。 孰thục 先tiên 孰thục 後hậu 。 終chung 不bất 可khả 得đắc 。 然nhiên 約ước 迷mê 妄vọng 。 可khả 於ư 無vô 先tiên 後hậu 中trung 強cưỡng 說thuyết 先tiên 後hậu 。 性tánh 覺giác 必tất 明minh 。 妄vọng 為vi 明minh 覺giác 。 心tâm 生sanh 法pháp 生sanh 也dã 。 引dẫn 起khởi 塵trần 勞lao 煩phiền 惱não 等đẳng 。 法pháp 生sanh 心tâm 生sanh 也dã 。 故cố 曰viết 。 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 。 更cánh 相tương 由do 藉tạ 。 至chí 妄vọng 明minh 不bất 起khởi 。 則tắc 性tánh 覺giác 亦diệc 不bất 受thọ 心tâm 性tánh 之chi 名danh 。 既ký 可khả 名danh 心tâm 亦diệc 可khả 名danh 法pháp 。 以dĩ 是thị 法pháp 性tánh 法Pháp 界Giới 。 法pháp 住trụ 法pháp 位vị 故cố 也dã 。 當đương 知tri 心tâm 法pháp 俱câu 是thị 假giả 名danh 。 實thật 無vô 二nhị 體thể 。 無vô 二nhị 而nhi 二nhị 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 故cố 此thử 二nhị 語ngữ 。 雖tuy 一nhất 往vãng 約ước 迷mê 。 實thật 顯hiển 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 法pháp 外ngoại 無vô 心tâm 之chi 旨chỉ 。 蓋cái 迷mê 則tắc 不bất 惟duy 妄vọng 心tâm 妄vọng 法pháp 似tự 有hữu 二nhị 別biệt 。 即tức 全toàn 舉cử 真chân 心tâm 真chân 法pháp 而nhi 成thành 二nhị 妄vọng 。 如như 空không 成thành 華hoa 。 水thủy 成thành 冰băng 。 麻ma 成thành 蛇xà 。 若nhược 悟ngộ 則tắc 不bất 惟duy 真chân 心tâm 真chân 法pháp 從tùng 來lai 無vô 二nhị 。 即tức 全toàn 舉cử 妄vọng 心tâm 妄vọng 法pháp 而nhi 歸quy 一nhất 真chân 。 如như 華hoa 本bổn 空không 。 冰băng 即tức 水thủy 。 蛇xà 即tức 麻ma 也dã 。

(# 問vấn 。 阿A 難Nan 自tự 說thuyết 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 我ngã 將tương 為vi 心tâm 。 如như 何hà 判phán 其kỳ 但đãn 認nhận 所sở 推thôi 。 )# 。

荅# 。 眾chúng 生sanh 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 皆giai 以dĩ 所sở 作tác 能năng 。 若nhược 達đạt 能năng 推thôi 之chi 性tánh 。 演diễn 若nhược 悟ngộ 頭đầu 不bất 狂cuồng 走tẩu 矣hĩ 。 文văn 句cú 釋thích 能năng 推thôi 為vi 心tâm 曰viết 。 阿A 難Nan 雖tuy 以dĩ 能năng 推thôi 為vi 心tâm 。 實thật 是thị 所sở 推thôi 影ảnh 子tử 。 非phi 真chân 能năng 推thôi 者giả 。 真chân 能năng 推thôi 者giả 。 雖tuy 是thị 第đệ 六lục 意ý 識thức 見kiến 分phần/phân 。 而nhi 此thử 見kiến 分phần/phân 。 便tiện 不bất 在tại 內nội 外ngoại 中trung 閒gian/nhàn 。 本bổn 離ly 過quá 絕tuyệt 非phi 。 如như 眼nhãn 不bất 見kiến 眼nhãn 。 何hà 可khả 舉cử 似tự 。 而nhi 曰viết 即tức 能năng 推thôi 者giả 。 我ngã 將tương 為vi 心tâm 邪tà 。 故cố 如Như 來Lai 訶ha 云vân 。 汝nhữ 執chấp 分phân 別biệt 覺giác 觀quán 。 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 必tất 為vi 心tâm 者giả 。 此thử 心tâm 應ưng 離ly 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 。 別biệt 有hữu 全toàn 性tánh 。 明minh 指chỉ 為vi 所sở 了liễu 知tri 性tánh 。 非phi 能năng 了liễu 知tri 性tánh 矣hĩ 。 圓viên 覺giác 妄vọng 認nhận 六lục 塵trần 緣duyên 影ảnh 。 為vi 自tự 心tâm 相tướng 。 此thử 經Kinh 謂vị 前tiền 塵trần 。 虛hư 妄vọng 相tướng 想tưởng 。 皆giai 是thị 物vật 也dã 。 阿A 難Nan 云vân 。 離ly 此thử 覺giác 知tri 。 更cánh 無vô 所sở 有hữu 。 豈khởi 非phi 認nhận 緣duyên 氣khí 為vi 覺giác 知tri 。 緣duyên 氣khí 是thị 所sở 知tri 影ảnh 像tượng 。 非phi 能năng 知tri 能năng 覺giác 之chi 見kiến 分phần/phân 。 以dĩ 見kiến 分phần/phân 從tùng 來lai 無vô 相tướng 故cố 也dã 。 見kiến 分phần/phân 無vô 相tướng 。 誤ngộ 為vi 有hữu 相tương/tướng 。 便tiện 成thành 蛇xà 見kiến 。 若nhược 了liễu 見kiến 分phần/phân 雖tuy 妄vọng 。 實thật 本bổn 無vô 相tướng 。 則tắc 依y 他tha 當đương 下hạ 消tiêu 歸quy 圓viên 成thành 。 天thiên 台thai 所sở 以dĩ 專chuyên 立lập 第đệ 六lục 識thức 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 。 譬thí 鑽toàn 木mộc 出xuất 火hỏa 。 火hỏa 即tức 燒thiêu 木mộc 。 合hợp 于vu 此thử 經Kinh 識thức 陰ấm 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 性tánh 。 識thức 明minh 知tri 。 覺giác 明minh 真chân 識thức 等đẳng 語ngữ 。 不bất 啻# 如như 空không 合hợp 空không 。 水thủy 合hợp 水thủy 。 此thử 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 不bất 動động 一nhất 步bộ 。 久cửu 已dĩ 到đáo 家gia 。 真chân 無vô 上thượng 圓viên 頓đốn 法pháp 印ấn 也dã 。 阿A 難Nan 未vị 證chứng 初sơ 果quả 。 全toàn 墮đọa 凡phàm 外ngoại 無vô 心tâm 計kế 心tâm 之chi 過quá 。 如Như 來Lai 種chủng 種chủng 徵trưng 破phá 。 不bất 過quá 欲dục 其kỳ 覓mịch 心tâm 了liễu 不bất 可khả 得đắc 而nhi 已dĩ 。

(# 問vấn 。 緣duyên 心tâm 現hiện 有hữu 其kỳ 用dụng 。 如như 何hà 決quyết 不bất 能năng 推thôi 。 經kinh 言ngôn 汝nhữ 等đẳng 尚thượng 以dĩ 。 緣duyên 心tâm 聽thính 法Pháp 。 此thử 則tắc 亦diệc 許hứa 緣duyên 心tâm 能năng 聽thính 。 )# 。

荅# 。 一nhất 切thiết 法pháp 名danh 色sắc 盡tận 之chi 。 眼nhãn 耳nhĩ 鼻tị 舌thiệt 身thân 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 。 皆giai 色sắc 也dã 。 受thọ 想tưởng 行hành 識thức 皆giai 名danh 也dã 。 名danh 者giả 。 但đãn 有hữu 名danh 字tự 。 無vô 色sắc 相tướng 也dã 。 是thị 故cố 八bát 心tâm 王vương 。 五ngũ 十thập 一nhất 心tâm 所sở 。 其kỳ 相tương/tướng 分phần/phân 皆giai 色sắc 也dã 。 其kỳ 見kiến 分phần/phân 皆giai 名danh 也dã 。 經Kinh 云vân 。 妄vọng 有hữu 緣duyên 氣khí 。 於ư 中trung 積tích 聚tụ 。 假giả 名danh 為vi 心tâm 。 見kiến 分phần/phân 惟duy 有hữu 名danh 。 如như 何hà 可khả 稱xưng 為vi 氣khí 。 可khả 積tích 聚tụ 於ư 中trung 邪tà 。 緣duyên 氣khí 積tích 聚tụ 。 則tắc 一nhất 件# 物vật 。 一nhất 件# 物vật 則tắc 是thị 相tương/tướng 分phần/phân 。 唯duy 識thức 云vân 。 相tương/tướng 分phần/phân 理lý 無vô 能năng 緣duyên 用dụng 故cố 。 阿A 難Nan 認nhận 為vi 能năng 緣duyên 。 亦diệc 如như 認nhận 目mục 有hữu 見kiến 。 浮phù 塵trần 目mục 必tất 不bất 能năng 見kiến 。 緣duyên 影ảnh 心tâm 必tất 不bất 能năng 知tri 。 故cố 破phá 云vân 。 尚thượng 以dĩ 緣duyên 心tâm 聽thính 法Pháp 。 正chánh 謂vị 緣duyên 心tâm 是thị 緣duyên 氣khí 。 亦diệc 名danh 風phong 大đại 。 決quyết 無vô 聽thính 法Pháp 功công 能năng 。 尚thượng 誤ngộ 為vi 能năng 聽thính 法Pháp 邪tà 。 此thử 從tùng 我ngã 法Pháp 音âm 為vi 緣duyên 。 起khởi 於ư 法Pháp 音âm 影ảnh 子tử 。 非phi 得đắc 我ngã 所sở 指chỉ 心tâm 性tánh 也dã 。 古cổ 人nhân 云vân 。 卻khước 是thị 虛hư 空không 能năng 講giảng 。 今kim 例lệ 云vân 。 卻khước 是thị 虛hư 空không 能năng 聽thính 。 何hà 如như 何hà 如như 。 至chí 此thử 漏lậu 逗đậu 不bất 少thiểu 。 知tri 我ngã 罪tội 我ngã 。 未vị 審thẩm 何hà 人nhân 。

(# 問vấn 。 阿A 難Nan 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 而nhi 不bất 解giải 脫thoát 。 富phú 樓lâu 那na 得đắc 羅La 漢Hán 。 而nhi 有hữu 疑nghi 悔hối 。 若nhược 止chỉ 悟ngộ 理lý 。 豈khởi 有hữu 理lý 外ngoại 之chi 事sự 。 若nhược 但đãn 事sự 障chướng 清thanh 淨tịnh 。 豈khởi 有hữu 事sự 外ngoại 之chi 理lý 。 設thiết 理lý 障chướng 理lý 遣khiển 。 事sự 障chướng 事sự 除trừ 。 互hỗ 不bất 相tương 攝nhiếp 。 何hà 成thành 圓viên 宗tông 。 )# 。

荅# 。 阿A 難Nan 煩phiền 惱não 障chướng 重trọng 。 滿mãn 慈từ 所sở 知tri 障chướng 重trọng 。 由do 事sự 理lý 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。 仍nhưng 分phần/phân 根căn 本bổn 枝chi 末mạt 也dã 。 如như 樹thụ 根căn 枝chi 葉diệp 。 同đồng 屬thuộc 大đại 地địa 四tứ 微vi 。 亦diệc 自tự 不bất 分phân 而nhi 分phần/phân 。 阿A 難Nan 斫chước 根căn 。 枝chi 葉diệp 尚thượng 青thanh 。 滿mãn 慈từ 枯khô 枝chi 。 根căn 尚thượng 未vị 拔bạt 。 至chí 理lý 障chướng 理lý 遣khiển 二nhị 語ngữ 。 復phục 通thông 四tứ 教giáo 。 不bất 得đắc 直trực 以dĩ 煩phiền 惱não 為vi 事sự 障chướng 。 所sở 知tri 為vi 理lý 障chướng 。 界giới 內nội 界giới 外ngoại 。 各các 論luận 事sự 理lý 二nhị 行hành 故cố 也dã 。

(# 問vấn 。 三tam 卷quyển 中trung 阿A 難Nan 既ký 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 何hà 更cánh 數số 求cầu 開khai 示thị 。 四tứ 卷quyển 中trung 疑nghi 惑hoặc 銷tiêu 除trừ 。 心tâm 悟ngộ 實thật 相tướng 。 而nhi 又hựu 如như 旅lữ 泊bạc 之chi 人nhân 。 得đắc 屋ốc 求cầu 門môn 。 不bất 幾kỷ 法Pháp 身thân 在tại 門môn 外ngoại 邪tà 。 )# 。

荅# 。 法Pháp 身thân 亡vong 得đắc 失thất 。 絕tuyệt 內nội 外ngoại 。 只chỉ 緣duyên 迷mê 悟ngộ 有hữu 殊thù 。 曲khúc 分phần/phân 修tu 證chứng 差sai 別biệt 。 雖tuy 約ước 修tu 證chứng 。 不bất 礙ngại 性tánh 真chân 。 如như 虛hư 空không 非phi 丈trượng 尺xích 。 丈trượng 尺xích 顯hiển 虛hư 空không 。 三tam 卷quyển 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 約ước 相tương 似tự 解giải 行hành 。 四tứ 卷quyển 請thỉnh 入nhập 門môn 。 約ước 分phần/phân 證chứng 智trí 斷đoạn 。 不bất 相tương 違vi 也dã 。 古cổ 人nhân 云vân 。 道đạo 曠khoáng 無vô 涯nhai 。 逢phùng 人nhân 不bất 盡tận 。 大đại 悟ngộ 一nhất 十thập 八bát 。 小tiểu 悟ngộ 不bất 計kế 數sổ 。 此thử 阿A 難Nan 所sở 以dĩ 番phiên 番phiên 開khai 悟ngộ 。 處xứ 處xứ 陳trần 疑nghi 。 終chung 不bất 未vị 足túc 中trung 生sanh 滿mãn 足túc 想tưởng 也dã 。 堪kham 嗟ta 末mạt 世thế 。 瞎hạt 鍊luyện 盲manh 修tu 。 於ư 靜tĩnh 境cảnh 中trung 。 稍sảo 得đắc 一nhất 兩lưỡng 番phiên 六lục 塵trần 乍sạ 息tức 光quang 景cảnh 。 便tiện 謂vị 千thiên 了liễu 百bách 當đương 。 自tự 誤ngộ 誤ngộ 他tha 。 并tinh 相tương 似tự 法Pháp 身thân 。 尚thượng 未vị 夢mộng 見kiến 。 況huống 親thân 窺khuy 華hoa 屋ốc 門môn 邪tà 。 佛Phật 法Pháp 不bất 是thị 者giả 個cá 道Đạo 理lý 。 慎thận 之chi 慎thận 之chi 。

(# 問vấn 。 水thủy 土thổ/độ 二nhị 物vật 。 性tánh 本bổn 真chân 空không 。 何hà 必tất 去khứ 泥nê 土thổ/độ 。 取thủ 清thanh 水thủy 乎hồ 。 )# 。

荅# 。 水thủy 土thổ/độ 不bất 出xuất 虛hư 空không 。 喻dụ 十thập 界giới 五ngũ 陰ấm 不bất 離ly 藏tạng 性tánh 。 今kim 既ký 以dĩ 清thanh 水thủy 喻dụ 九cửu 界giới 中trung 佛Phật 界giới 五ngũ 陰ấm 。 以dĩ 泥nê 土thổ/độ 喻dụ 佛Phật 界giới 中trung 九cửu 界giới 五ngũ 陰ấm 。 必tất 棄khí 九cửu 界giới 濁trược 。 成thành 佛Phật 界giới 清thanh 。 若nhược 泥nê 土thổ/độ 不bất 必tất 去khứ 。 則tắc 自tự 性tánh 眾chúng 生sanh 不bất 必tất 度độ 。 自tự 性tánh 煩phiền 惱não 不bất 必tất 斷đoạn 。 若nhược 清thanh 水thủy 不bất 必tất 取thủ 。 則tắc 自tự 性tánh 法Pháp 門môn 不bất 必tất 學học 。 自tự 性tánh 佛Phật 道Đạo 不bất 必tất 成thành 。 執chấp 性tánh 廢phế 修tu 。 成thành 大đại 邪tà 見kiến 。

(# 問vấn 。 既ký 以dĩ 可khả 作tác 法pháp 喻dụ 十thập 八bát 界giới 生sanh 滅diệt 相tương/tướng 。 以dĩ 虛hư 空không 喻dụ 如Như 來Lai 藏tạng 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 矣hĩ 。 何hà 又hựu 以dĩ 水thủy 土thổ/độ 相tương/tướng 投đầu 。 喻dụ 阿A 難Nan 等đẳng 身thân 中trung 五ngũ 濁trược 。 以dĩ 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 喻dụ 如Như 來Lai 常thường 樂lạc 我ngã 淨tịnh 邪tà 。 文văn 句cú 雖tuy 以dĩ 五ngũ 濁trược 合hợp 可khả 作tác 喻dụ 。 以dĩ 純thuần 水thủy 合hợp 虛hư 空không 喻dụ 。 然nhiên 如Như 來Lai 何hà 不bất 直trực 依y 如như 虛hư 空không 之chi 藏tạng 性tánh 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 乃nãi 別biệt 令linh 澄trừng 濁trược 得đắc 清thanh 邪tà 。 )# 。

荅# 。 經Kinh 云vân 。 如như 澄trừng 濁trược 水thủy 。 貯trữ 於ư 靜tĩnh 器khí 。 器khí 仍nhưng 喻dụ 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 。 而nhi 器khí 中trung 空không 。 則tắc 喻dụ 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 皆giai 藏tạng 性tánh 也dã 。 十thập 八bát 界giới 七thất 大đại 皆giai 得đắc 為vi 所sở 觀quán 境cảnh 。 喻dụ 之chi 以dĩ 器khí 。 境cảnh 中trung 本bổn 具cụ 妙diệu 諦đế 。 喻dụ 器khí 中trung 空không 。 能năng 觀quán 境cảnh 諦đế 之chi 智trí 。 喻dụ 所sở 貯trữ 水thủy 也dã 。 蓋cái 水thủy 喻dụ 見kiến 分phần/phân 。 土thổ/độ 喻dụ 相tương/tướng 分phần/phân 。 六lục 凡phàm 眾chúng 生sanh 見kiến 分phần/phân 。 必tất 取thủ 同đồng 居cư 土thổ/độ 相tương/tướng 。 二Nhị 乘Thừa 眾chúng 生sanh 見kiến 分phần/phân 。 必tất 取thủ 方phương 便tiện 土thổ/độ 相tương/tướng 。 菩Bồ 薩Tát 眾chúng 生sanh 見kiến 分phần/phân 。 必tất 取thủ 實thật 報báo 土thổ/độ 相tương/tướng 。 故cố 皆giai 濁trược 。 唯duy 佛Phật 見kiến 分phần/phân 直trực 緣duyên 真Chân 如Như 。 不bất 復phục 變biến 帶đái 三tam 土thổ/độ 妄vọng 相tương/tướng 。 如như 貯trữ 水thủy 器khí 中trung 之chi 空không 。 至chí 明minh 相tướng 精tinh 純thuần 。 則tắc 八bát 識thức 轉chuyển 成thành 四Tứ 智Trí 。 以dĩ 根căn 本bổn 智trí 無vô 相tướng 分phần/phân 故cố 。 名danh 去khứ 泥nê 純thuần 水thủy 。 以dĩ 後hậu 得đắc 智trí 能năng 現hiện 相tướng 故cố 。 名danh 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 雖tuy 有hữu 變biến 現hiện 。 仍nhưng 是thị 無vô 漏lậu 。 故cố 云vân 不bất 為vị 煩phiền 惱não 。 皆giai 合hợp 涅Niết 槃Bàn 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 德đức 也dã 。 是thị 知tri 以dĩ 虛hư 空không 喻dụ 。 不bất 生sanh 滅diệt 性tánh 。 證chứng 之chi 成thành 無vô 為vi 無vô 漏lậu 功công 德đức 。 即tức 是thị 法Pháp 身thân 。 亦diệc 即tức 大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 淨tịnh 分phần/phân 真chân 實thật 性tánh 也dã 。 以dĩ 純thuần 清thanh 水thủy 喻dụ 佛Phật 果Quả 四Tứ 智Trí 菩Bồ 提Đề 。 證chứng 之chi 成thành 有hữu 為vi 無vô 漏lậu 功công 德đức 。 即tức 是thị 報báo 身thân 。 亦diệc 即tức 大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 淨tịnh 分phần/phân 依y 他tha 性tánh 。 唯duy 識thức 謂vị 其kỳ 純thuần 無vô 漏lậu 。 亦diệc 可khả 攝nhiếp 歸quy 圓viên 成thành 實thật 性tánh 也dã 。 以dĩ 一nhất 切thiết 變biến 現hiện 。 喻dụ 佛Phật 果Quả 利lợi 他tha 功công 德đức 。 所sở 謂vị 嬰anh 兒nhi 行hành 病bệnh 行hành 等đẳng 。 即tức 是thị 化hóa 身thân 。 亦diệc 即tức 大Đại 乘Thừa 止Chỉ 觀Quán 淨tịnh 分phần 分phần 別biệt 性tánh 也dã 。 如như 次thứ 配phối 三tam 涅Niết 槃Bàn 。 三tam 菩Bồ 提Đề 。 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 。 皆giai 無vô 不bất 可khả 。 佛Phật 語ngữ 巧xảo 妙diệu 。 佛Phật 意ý 深thâm 遠viễn 。 豈khởi 片phiến 言ngôn 隻chỉ 義nghĩa 能năng 盡tận 哉tai 。

(# 問vấn 。 空không 喻dụ 涅Niết 槃Bàn 。 則tắc 了liễu 因nhân 所sở 了liễu 。 水thủy 喻dụ 菩Bồ 提Đề 。 仍nhưng 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 。 豈khởi 皆giai 元nguyên 清thanh 淨tịnh 體thể 邪tà 。 又hựu 空không 無vô 邊biên 際tế 。 水thủy 有hữu 涯nhai 畔bạn 。 不bất 幾kỷ 涅Niết 槃Bàn 理lý 遍biến 。 菩Bồ 提Đề 智trí 不bất 遍biến 邪tà 。 )# 。

荅# 。 清thanh 水thủy 元nguyên 非phi 生sanh 因nhân 所sở 生sanh 。 以dĩ 濁trược 水thủy 中trung 本bổn 具cụ 清thanh 水thủy 性tánh 故cố 。 澄trừng 濁trược 得đắc 清thanh 。 可khả 喻dụ 轉chuyển 識thức 成thành 智trí 。 但đãn 轉chuyển 其kỳ 名danh 無vô 實thật 性tánh 。 故cố 不bất 同đồng 相tương/tướng 宗tông 權quyền 說thuyết 也dã 。 空không 水thủy 邊biên 畔bạn 。 此thử 觀quán 相tướng 元nguyên 妄vọng 耳nhĩ 。 性tánh 水thủy 真chân 空không 。 性tánh 空không 真chân 水thủy 。 清thanh 淨tịnh 本bổn 然nhiên 。 等đẳng 周chu 法Pháp 界Giới 。

(# 問vấn 。 阿A 難Nan 已dĩ 獲hoạch 似tự 位vị 法Pháp 身thân 。 何hà 聞văn 不bất 明minh 自tự 發phát 。 語ngữ 仍nhưng 疑nghi 見kiến 聽thính 離ly 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 以dĩ 為vi 斷đoạn 滅diệt 邪tà 。 初sơ 徵trưng 心tâm 在tại 迷mê 。 此thử 已dĩ 悟ngộ 性tánh 真chân 。 何hà 更cánh 指chỉ 前tiền 為vi 例lệ 也dã 。 )# 。

荅# 。 阿A 難Nan 此thử 時thời 見kiến 惑hoặc 已dĩ 斷đoạn 。 知tri 六lục 根căn 虛hư 妄vọng 。 無vô 我ngã 我ngã 所sở 。 不bất 執chấp 緣duyên 影ảnh 為vi 心tâm 。 但đãn 思tư 惑hoặc 及cập 無vô 明minh 未vị 斷đoạn 。 故cố 欲dục 棄khí 妄vọng 求cầu 真chân 。 未vị 能năng 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 。 夫phu 二nhị 決quyết 定định 義nghĩa 。 意ý 在tại 定định 境cảnh 修tu 觀quán 。 譬thí 澄trừng 濁trược 得đắc 清thanh 。 不bất 棄khí 濁trược 水thủy 。 別biệt 求cầu 清thanh 水thủy 。 阿A 難Nan 執chấp 現hiện 前tiền 濁trược 相tương/tướng 。 疑nghi 無vô 清thanh 水thủy 性tánh 。 不bất 知tri 清thanh 水thủy 性tánh 。 即tức 在tại 濁trược 水thủy 中trung 也dã 。 占chiêm 察sát 云vân 。 初sơ 心tâm 應ưng 先tiên 習tập 。 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 南nam 嶽nhạc 止Chỉ 觀Quán 亦diệc 誡giới 不bất 得đắc 即tức 觀quán 圓viên 成thành 。 良lương 以dĩ 圓viên 成thành 之chi 性tánh 。 全toàn 在tại 依y 他tha 及cập 分phân 別biệt 中trung 。 離ly 現hiện 前tiền 分phân 別biệt 及cập 依y 他tha 境cảnh 。 別biệt 無vô 圓viên 成thành 實thật 性tánh 可khả 得đắc 。 全toàn 水thủy 成thành 波ba 。 波ba 外ngoại 更cánh 無vô 別biệt 水thủy 故cố 也dã 。 末mạt 世thế 禪thiền 流lưu 。 昧muội 定định 境cảnh 修tu 觀quán 妙diệu 旨chỉ 。 離ly 於ư 事sự 境cảnh 。 高cao 談đàm 理lý 性tánh 。 所sở 計kế 理lý 性tánh 。 還hoàn 成thành 分phân 別biệt 。 所sở 謂vị 未vị 證chứng 無vô 為vi 。 而nhi 辨biện 圓viên 覺giác 。 彼bỉ 圓viên 覺giác 性tánh 。 即tức 同đồng 流lưu 轉chuyển 。 毫hào 釐li 有hữu 差sai 。 天thiên 地địa 懸huyền 隔cách 。 阿A 難Nan 深thâm 知tri 此thử 弊tệ 。 方phương 發phát 此thử 疑nghi 也dã 。

(# 問vấn 。 龍long 王vương 河hà 女nữ 空không 神thần 。 能năng 聽thính 聞văn 觸xúc 覺giác 。 不bất 依y 浮phù 塵trần 。 勝thắng 義nghĩa 何hà 住trụ 。 若nhược 無vô 勝thắng 義nghĩa 。 不bất 應ưng 是thị 凡phàm 。 又hựu 勝thắng 義nghĩa 根căn 有hữu 證chứng 知tri 處xứ 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 勝thắng 義nghĩa 依y 浮phù 塵trần 。 約ước 迷mê 妄vọng 言ngôn 耳nhĩ 。 龍long 以dĩ 角giác 聽thính 。 勝thắng 義nghĩa 依y 角giác 。 河hà 神thần 鼻tị 根căn 。 亦diệc 可khả 例lệ 知tri 。 空không 神thần 無vô 業nghiệp 果quả 麤thô 色sắc 。 有hữu 定định 果quả 色sắc 。 依y 之chi 覺giác 觸xúc 。 然nhiên 此thử 段đoạn 文văn 。 正chánh 顯hiển 六lục 根căn 之chi 性tánh 。 不bất 藉tạ 浮phù 勝thắng 二nhị 根căn 。 在tại 凡phàm 在tại 聖thánh 。 其kỳ 理lý 無vô 二nhị 。 非phi 謂vị 無vô 勝thắng 義nghĩa 即tức 聖thánh 。 有hữu 勝thắng 義nghĩa 即tức 凡phàm 也dã 。 但đãn 凡phàm 夫phu 迷mê 己kỷ 為vi 物vật 。 又hựu 認nhận 物vật 為vi 己kỷ 。 故cố 見kiến 聞văn 覺giác 知tri 。 必tất 賴lại 浮phù 勝thắng 二nhị 根căn 。 聖thánh 人nhân 背bối/bội 塵trần 合hợp 覺giác 。 即tức 全toàn 塵trần 是thị 覺giác 。 故cố 得đắc 寄ký 根căn 明minh 發phát 。 六lục 根căn 互hỗ 用dụng 。 謂vị 聖thánh 無vô 六lục 根căn 可khả 也dã 。 謂vị 聖thánh 方phương 有hữu 六lục 根căn 可khả 也dã 。 至chí 於ư 凡phàm 夫phu 勝thắng 義nghĩa 根căn 。 但đãn 可khả 比tỉ 知tri 。 若nhược 無vô 六lục 根căn 。 終chung 不bất 發phát 識thức 。 如như 無vô 燈đăng 炷chú 。 焰diễm 則tắc 不bất 生sanh 。 焰diễm 但đãn 照chiếu 他tha 。 不bất 照chiếu 燈đăng 炷chú 。

(# 問vấn 。 如như 耳nhĩ 根căn 。 何hà 者giả 是thị 六lục 識thức 七thất 識thức 八bát 識thức 。 又hựu 從tùng 聞văn 思tư 修tu 。 此thử 思tư 在tại 六lục 識thức 。 如như 何hà 用dụng 心tâm 。 又hựu 如như 何hà 辨biện 此thử 七thất 之chi 思tư 八bát 之chi 思tư 。 )# 。

荅# 。 耳nhĩ 之chi 浮phù 塵trần 勝thắng 義nghĩa 二nhị 根căn 。 俱câu 第đệ 八bát 識thức 相tương/tướng 分phần/phân 。 聞văn 精tinh 即tức 第đệ 八bát 見kiến 分phần/phân 也dã 。 八bát 七thất 法pháp 爾nhĩ 相tương/tướng 緣duyên 。 依y 第đệ 七thất 復phục 發phát 第đệ 六lục 意ý 識thức 。 與dữ 耳nhĩ 根căn 所sở 發phát 耳nhĩ 識thức 同đồng 緣duyên 聲thanh 相tương/tướng 。 此thử 八bát 識thức 相tương/tướng 緣duyên 起khởi 也dã 。 思tư 修tu 思tư 字tự 。 正chánh 是thị 諦đế 觀quán 聞văn 性tánh 。 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 不bất 隨tùy 聲thanh 色sắc 流lưu 轉chuyển 。 此thử 名danh 雖tuy 同đồng 遍biến 行hành 五ngũ 中trung 之chi 思tư 。 實thật 與dữ 妙Diệu 觀Quán 察Sát 智Trí 相tương 應ứng 。 又hựu 與dữ 別biệt 境cảnh 中trung 慧tuệ 並tịnh 起khởi 。 并tinh 與dữ 善thiện 中trung 信tín 等đẳng 相tương 扶phù 。 故cố 名danh 思tư 慧tuệ 。 若nhược 尋tầm 常thường 釋thích 思tư 。 則tắc 以dĩ 令linh 心tâm 造tạo 作tác 為vi 性tánh 。 於ư 善thiện 品phẩm 等đẳng 役dịch 心tâm 為vi 業nghiệp 。 與dữ 第đệ 六lục 相tương 應ứng 者giả 。 同đồng 彼bỉ 遍biến 緣duyên 三tam 量lượng 。 與dữ 第đệ 七thất 相tương 應ứng 者giả 。 同đồng 彼bỉ 但đãn 緣duyên 內nội 我ngã 。 與dữ 第đệ 八bát 相tương 應ứng 者giả 。 同đồng 彼bỉ 於ư 不bất 可khả 知tri 執chấp 受thọ 處xứ 了liễu 。 此thử 思tư 相tương/tướng 差sai 別biệt 也dã 。

(# 問vấn 。 初sơ 心tâm 反phản 聞văn 性tánh 時thời 。 又hựu 被bị 色sắc 香hương 味vị 觸xúc 法pháp 牽khiên 動động 。 未vị 審thẩm 當đương 境cảnh 推thôi 破phá 入nhập 真chân 流lưu 邪tà 。 還hoàn 歸quy 本bổn 根căn 入nhập 真chân 流lưu 邪tà 。 )# 。

荅# 。 餘dư 塵trần 牽khiên 動động 。 只chỉ 是thị 工công 夫phu 不bất 得đắc 力lực 。 見kiến 地địa 不bất 清thanh 楚sở 耳nhĩ 。 果quả 於ư 耳nhĩ 門môn 悟ngộ 圓viên 通thông 常thường 。 以dĩ 此thử 圓viên 通thông 常thường 觀quán 。 歷lịch 一nhất 一nhất 法pháp 。 皆giai 耳nhĩ 門môn 三tam 昧muội 。 故cố 曰viết 。 此thử 是thị 微vi 塵trần 佛Phật 。 一nhất 路lộ 涅Niết 槃Bàn 門môn 。 至chí 於ư 順thuận 治trị 逆nghịch 治trị 。 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 隨tùy 宜nghi 。 隨tùy 治trị 隨tùy 理lý 。 不bất 可khả 執chấp 一nhất 。 摩ma 訶ha 止Chỉ 觀Quán 立lập 十thập 境cảnh 。 初sơ 觀quán 陰ấm 心tâm 。 餘dư 界giới 入nhập 并tinh 後hậu 九cửu 境cảnh 。 待đãi 發phát 方phương 觀quán 。 知tri 此thử 例lệ 者giả 。 修tu 心tâm 之chi 要yếu 。 不bất 泣khấp 岐kỳ 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 身thân 心tâm 二nhị 俱câu 捐quyên 捨xả 。 將tương 何hà 修tu 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 寧ninh 復phục 別biệt 有hữu 一nhất 身thân 心tâm 邪tà 。 )# 。

荅# 。 執chấp 我ngã 之chi 心tâm 。 乃nãi 生sanh 死tử 根căn 。 由do 此thử 我ngã 執chấp 。 方phương 愛ái 其kỳ 身thân 。 而nhi 有hữu 身thân 即tức 是thị 我ngã 。 離ly 身thân 有hữu 我ngã 。 我ngã 大đại 身thân 小tiểu 。 身thân 大đại 我ngã 小tiểu 之chi 四tứ 別biệt 。 若nhược 謂vị 身thân 即tức 是thị 我ngã 。 萬vạn 無vô 肯khẳng 捨xả 之chi 事sự 。 縱túng/tung 妄vọng 計kế 捨xả 則tắc 斷đoạn 滅diệt 。 更cánh 無vô 後hậu 苦khổ 。 仍nhưng 未vị 達đạt 此thử 妄vọng 計kế 之chi 心tâm 。 即tức 是thị 苦khổ 本bổn 。 若nhược 謂vị 離ly 身thân 有hữu 我ngã 。 見kiến 身thân 多đa 苦khổ 。 捨xả 令linh 無vô 苦khổ 。 此thử 正chánh 由do 我ngã 見kiến 捨xả 身thân 。 非phi 能năng 捨xả 此thử 我ngã 見kiến 心tâm 也dã 。 惟duy 將tương 此thử 四tứ 種chủng 我ngã 見kiến 。 一nhất 齊tề 放phóng 捨xả 。 則tắc 幻huyễn 身thân 亦diệc 決quyết 可khả 捨xả 。 二nhị 俱câu 捐quyên 捨xả 。 則tắc 二nhị 俱câu 妙diệu 用dụng 。 便tiện 可khả 入nhập 三tam 摩ma 地địa 。 故cố 知tri 只chỉ 此thử 身thân 心tâm 放phóng 得đắc 下hạ 。 流lưu 賊tặc 便tiện 為vi 良lương 民dân 。 放phóng 不bất 下hạ 。 良lương 民dân 便tiện 為vi 流lưu 賊tặc 耳nhĩ 。

(# 問vấn 。 初sơ 下hạ 手thủ 時thời 待đãi 不bất 得đắc 力lực 而nhi 後hậu 持trì 咒chú 助trợ 邪tà 。 或hoặc 持trì 咒chú 與dữ 所sở 觀quán 境cảnh 並tịnh 進tiến 邪tà 。 兼kiêm 二nhị 亦diệc 名danh 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 眾chúng 生sanh 根căn 性tánh 。 萬vạn 別biệt 千thiên 差sai 。 或hoặc 顯hiển 悟ngộ 。 或hoặc 密mật 證chứng 。 或hoặc 須tu 助trợ 。 或hoặc 不bất 須tu 助trợ 。 事sự 非phi 一nhất 等đẳng 。 皆giai 是thị 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 。 若nhược 無vô 障chướng 緣duyên 。 直trực 修tu 境cảnh 觀quán 。 若nhược 恐khủng 障chướng 侵xâm 。 兼kiêm 持trì 密mật 印ấn 。 顯hiển 密mật 正chánh 助trợ 。 並tịnh 須tu 與dữ 妙diệu 觀quán 相tương 應ứng 。 方phương 合hợp 一nhất 門môn 深thâm 入nhập 之chi 旨chỉ 。

(# 問vấn 。 遠viễn 論luận 動động 源nguyên 。 過quá 在tại 無vô 始thỉ 。 近cận 論luận 只chỉ 是thị 當đương 念niệm 。 離ly 當đương 念niệm 有hữu 無vô 始thỉ 否phủ/bĩ 。 若nhược 有hữu 。 何hà 得đắc 一nhất 念niệm 了liễu 卻khước 。 若nhược 無vô 。 何hà 得đắc 有hữu 今kim 一nhất 念niệm 。 )# 。

荅# 。 離ly 當đương 念niệm 。 別biệt 無vô 無vô 始thỉ 可khả 論luận 。 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 即tức 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 之chi 全toàn 體thể 。 根căn 身thân 器khí 界giới 善thiện 惡ác 種chủng 子tử 。 離ly 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 竟cánh 無vô 少thiểu 許hứa 實thật 法pháp 可khả 得đắc 。 故cố 曰viết 。 十thập 世thế 古cổ 今kim 。 始thỉ 終chung 不bất 離ly 於ư 當đương 念niệm 。

(# 問vấn 。 既ký 獲hoạch 法Pháp 身thân 。 復phục 請thỉnh 至chí 何hà 漸tiệm 次thứ 。 得đắc 修tu 行hành 目mục 。 詣nghệ 何hà 方phương 所sở 。 名danh 入nhập 地địa 中trung 。 豈khởi 法Pháp 身thân 有hữu 差sai 別biệt 漸tiệm 次thứ 邪tà 。 )# 。

荅# 。 法Pháp 身thân 無vô 差sai 別biệt 。 差sai 別biệt 不bất 離ly 法Pháp 身thân 。 修tu 行hành 無vô 漸tiệm 次thứ 。 漸tiệm 次thứ 依y 於ư 修tu 行hành 。 如như 虛hư 空không 無vô 遠viễn 近cận 。 遠viễn 近cận 不bất 離ly 虛hư 空không 。 奮phấn 飛phi 無vô 漸tiệm 次thứ 。 漸tiệm 次thứ 依y 於ư 奮phấn 飛phi 。 阿A 難Nan 悟ngộ 心tâm 。 即tức 悟ngộ 無vô 差sai 別biệt 性tánh 。 猶do 如như 太thái 虛hư 。 所sở 請thỉnh 修tu 行hành 。 即tức 是thị 圓viên 行hành 。 猶do 如như 奮phấn 飛phi 。 由do 奮phấn 飛phi 遠viễn 近cận 。 得đắc 論luận 漸tiệm 次thứ 差sai 別biệt 。 若nhược 只chỉ 許hứa 無vô 漸tiệm 次thứ 無vô 差sai 別biệt 義nghĩa 。 則tắc 是thị 以dĩ 性tánh 廢phế 修tu 。 昧muội 即tức 而nhi 常thường 六lục 之chi 旨chỉ 。 且thả 既ký 無vô 差sai 別biệt 。 亦diệc 無vô 無vô 差sai 別biệt 可khả 得đắc 。 無vô 漸tiệm 次thứ 。 亦diệc 無vô 非phi 漸tiệm 次thứ 可khả 得đắc 。 如như 無vô 遠viễn 近cận 。 亦diệc 無vô 虛hư 空không 。 六lục 義nghĩa 既ký 昧muội 。 即tức 亦diệc 不bất 成thành 。 須tu 達đạt 全toàn 性tánh 起khởi 修tu 。 全toàn 修tu 在tại 性tánh 。 則tắc 從tùng 始thỉ 至chí 終chung 。 皆giai 以dĩ 佛Phật 知tri 佛Phật 見kiến 而nhi 為vi 修tu 行hành 。 圓viên 家gia 之chi 漸tiệm 。 即tức 漸tiệm 是thị 圓viên 。 非phi 漸tiệm 圓viên 可khả 比tỉ 也dã 。

(# 問vấn 。 固cố 身thân 常thường 住trụ 。 長trưởng 不bất 傾khuynh 逝thệ 。 且thả 色sắc 陰ấm 既ký 空không 。 受thọ 想tưởng 行hành 陰ấm 都đô 滅diệt 。 從tùng 何hà 起khởi 此thử 長trường/trưởng 想tưởng 。 指chỉ 何hà 色sắc 為vi 身thân 邪tà 。 )# 。

荅# 。 五ngũ 陰ấm 互hỗ 相tương 攝nhiếp 屬thuộc 。 色sắc 陰ấm 未vị 破phá 。 五ngũ 陰ấm 皆giai 色sắc 也dã 。 色sắc 破phá 受thọ 現hiện 。 五ngũ 皆giai 受thọ 也dã 。 受thọ 破phá 想tưởng 存tồn 。 五ngũ 皆giai 想tưởng 也dã 。 想tưởng 破phá 行hành 顯hiển 。 五ngũ 皆giai 行hành 也dã 。 今kim 行hành 破phá 識thức 露lộ 。 則tắc 五ngũ 皆giai 識thức 也dã 。 是thị 故cố 生sanh 滅diệt 雖tuy 滅diệt 。 而nhi 於ư 寂tịch 滅diệt 。 精tinh 妙diệu 未vị 圓viên 之chi 中trung 。 法pháp 爾nhĩ 仍nhưng 具cụ 五ngũ 陰ấm 。 只chỉ 此thử 色sắc 受thọ 想tưởng 行hành 。 罔võng 非phi 寂tịch 滅diệt 未vị 圓viên 境cảnh 界giới 。 豈khởi 行hành 人nhân 至chí 此thử 。 竟cánh 無vô 色sắc 身thân 。 亦diệc 無vô 苦khổ 樂lạc 。 覺giác 觀quán 舉cử 止chỉ 動động 靜tĩnh 等đẳng 邪tà 。 良lương 由do 第đệ 六lục 識thức 相tương 應ứng 心tâm 行hành 。 於ư 定định 境cảnh 修tu 觀quán 時thời 。 如như 次thứ 觀quán 於ư 識thức 陰ấm 境cảnh 界giới 。 見kiến 識thức 陰ấm 之chi 精tinh 圓viên 。 而nhi 生sanh 長trưởng 想tưởng 。 此thử 想tưởng 即tức 從tùng 觀quán 行hành 起khởi 。 此thử 色sắc 即tức 識thức 陰ấm 所sở 執chấp 受thọ 也dã 。

(# 問vấn 。 第đệ 六lục 外ngoại 道đạo 。 圓viên 虛hư 無vô 心tâm 。 以dĩ 永vĩnh 滅diệt 依y 。 為vi 所sở 歸quy 依y 。 註chú 云vân 。 令linh 不bất 恆hằng 行hành 心tâm 心tâm 所sở 滅diệt 也dã 。 功công 力lực 至chí 此thử 。 應ưng 侔mâu 聖thánh 流lưu 。 而nhi 成thành 斷đoạn 滅diệt 。 過quá 在tại 何hà 所sở 。 既ký 斷đoạn 滅diệt 。 又hựu 何hà 果quả 可khả 成thành 。 種chủng 可khả 得đắc 邪tà 。 )# 。

荅# 。 無vô 想tưởng 定định 中trung 。 雖tuy 滅diệt 不bất 恆hằng 行hành 。 心tâm 心tâm 所sở 法pháp 。 秖kỳ 由do 計kế 明minh 中trung 虛hư 。 以dĩ 為vi 方phương 便tiện 。 則tắc 見kiến 惑hoặc 全toàn 在tại 。 所sở 以dĩ 下hạ 地địa 思tư 惑hoặc 雖tuy 伏phục 。 仍nhưng 堅kiên 執chấp 無vô 想tưởng 天thiên 之chi 。 生sanh 死tử 妄vọng 想tưởng 。 誤ngộ 為vi 真chân 實thật 。 決quyết 定định 不bất 入nhập 聖thánh 流lưu 。 過quá 在tại 不bất 曾tằng 真chân 實thật 先tiên 開khai 圓viên 解giải 。 所sở 以dĩ 觀quán 行hành 位vị 中trung 。 見kiến 此thử 寂tịch 滅diệt 境cảnh 界giới 。 不bất 知tri 全toàn 是thị 顛điên 倒đảo 。 微vi 細tế 精tinh 想tưởng 。 而nhi 生sanh 勝thắng 解giải 也dã 。 雖tuy 云vân 斷đoạn 滅diệt 。 非phi 真chân 斷đoạn 滅diệt 。 仍nhưng 是thị 十thập 二nhị 類loại 生sanh 所sở 攝nhiếp 。 所sở 謂vị 枯khô 槁cảo 亂loạn 想tưởng 。 無vô 想tưởng 羯yết 南nam 。 故cố 名danh 為vi 種chủng 。 亦diệc 名danh 為vi 果quả 也dã 。

(# 問vấn 。 首thủ 楞lăng 嚴nghiêm 大đại 定định 。 從tùng 觀quán 行hành 入nhập 。 即tức 以dĩ 觀quán 行hành 為vi 定định 邪tà 。 為vi 有hữu 次thứ 第đệ 有hữu 出xuất 入nhập 邪tà 。 畢tất 竟cánh 至chí 究cứu 竟cánh 。 方phương 可khả 稱xưng 大đại 定định 邪tà 。 )# 。

荅# 。 欲dục 知tri 大đại 定định 體thể 相tướng 。 須tu 明minh 性tánh 修tu 妙diệu 旨chỉ 。 眾chúng 生sanh 本bổn 具cụ 大đại 佛Phật 頂đảnh 性tánh 。 即tức 大đại 定định 之chi 體thể 。 如như 云vân 陰ấm 入nhập 處xứ 界giới 。 乃nãi 至chí 七thất 大đại 。 皆giai 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 則tắc 皆giai 大đại 定định 體thể 性tánh 也dã 。 眾chúng 生sanh 在tại 迷mê 。 但đãn 有hữu 理lý 即tức 大đại 定định 。 悟ngộ 此thử 理lý 是thị 名danh 字tự 大đại 定định 。 依y 佛Phật 知tri 佛Phật 見kiến 而nhi 為vi 修tu 行hành 。 是thị 觀quán 行hành 大đại 定định 。 觀quán 行hành 功công 深thâm 。 相tương 似tự 理lý 發phát 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 如như 鑽toàn 火hỏa 得đắc 煙yên 。 是thị 相tương 似tự 大đại 定định 。 於ư 頭đầu 頭đầu 法pháp 法pháp 中trung 。 分phần/phân 證chứng 三tam 德đức 祕bí 藏tạng 之chi 理lý 。 是thị 分phần/phân 證chứng 大đại 定định 。 乃nãi 至chí 徹triệt 證chứng 。 無vô 欠khiếm 無vô 餘dư 。 是thị 究cứu 竟cánh 大đại 定định 。 始thỉ 終chung 理lý 一nhất 。 名danh 之chi 為vi 性tánh 。 六lục 位vị 轉chuyển 變biến 。 功công 在tại 於ư 修tu 。 修tu 不bất 在tại 性tánh 外ngoại 。 悟ngộ 性tánh 方phương 成thành 修tu 。 如như 弈dịch 者giả 得đắc 勝thắng 。 不bất 離ly 棋# 局cục 。 知tri 局cục 方phương 可khả 取thủ 勝thắng 也dã 。

(# 問vấn 。 從tùng 破phá 七thất 處xứ 。 至chí 顯hiển 藏tạng 性tánh 。 體thể 用dụng 彰chương 。 真chân 俗tục 顯hiển 。 天thiên 地địa 同đồng 根căn 。 萬vạn 物vật 一nhất 體thể 。 無vô 生sanh 死tử 可khả 得đắc 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 可khả 證chứng 矣hĩ 。 又hựu 選tuyển 耳nhĩ 根căn 為vi 方phương 便tiện 。 耳nhĩ 根căn 即tức 聞văn 見kiến 覺giác 知tri 。 熾sí 然nhiên 成thành 異dị 。 乃nãi 光quang 影ảnh 門môn 頭đầu 。 於ư 常thường 住trụ 真chân 心tâm 。 自tự 相tương/tướng 逾du 越việt 。 何hà 從tùng 修tu 證chứng 入nhập 三Tam 摩Ma 提Đề 邪tà 。 )# 。

荅# 。 不bất 悟ngộ 妙diệu 性tánh 。 無vô 以dĩ 成thành 修tu 。 不bất 事sự 真chân 修tu 。 無vô 以dĩ 顯hiển 性tánh 。 經kinh 初sơ 破phá 緣duyên 影ảnh 非phi 心tâm 。 顯hiển 見kiến 性tánh 非phi 物vật 。 會hội 四tứ 科khoa 以dĩ 歸quy 性tánh 。 明minh 七thất 大đại 之chi 遍biến 圓viên 。 喻dụ 以dĩ 狂cuồng 走tẩu 而nhi 頭đầu 不bất 失thất 。 貧bần 乞khất 而nhi 珠châu 自tự 存tồn 。 皆giai 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 顯hiển 圓viên 融dung 諦đế 理lý 。 以dĩ 開khai 妙diệu 悟ngộ 者giả 也dã 。 次thứ 即tức 依y 妙diệu 悟ngộ 以dĩ 起khởi 真chân 修tu 。 借tá 此thử 方phương 最tối 利lợi 之chi 耳nhĩ 根căn 。 薦tiến 取thủ 本bổn 圓viên 本bổn 通thông 本bổn 常thường 之chi 性tánh 體thể 。 故cố 得đắc 名danh 為vi 以dĩ 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 。 為vi 本bổn 修tu 因nhân 。 然nhiên 後hậu 圓viên 成thành 。 果quả 地địa 修tu 證chứng 。 此thử 真chân 金kim 剛cang 寶bảo 劍kiếm 。 何hà 惑hoặc 不bất 破phá 。 何hà 理lý 不bất 彰chương 。 若nhược 不bất 知tri 耳nhĩ 根căn 之chi 性tánh 。 即tức 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 漫mạn 云vân 同đồng 一nhất 體thể 。 無vô 生sanh 死tử 。 無vô 涅Niết 槃Bàn 。 全toàn 墮đọa 光quang 影ảnh 門môn 頭đầu 相tương 似tự 語ngữ 句cú 。 其kỳ 不bất 知tri 此thử 經Kinh 。 宗tông 趣thú 甚thậm 矣hĩ 。 試thí 取thủ 擊kích 鐘chung 驗nghiệm 常thường 處xứ 一nhất 番phiên 問vấn 辯biện 。 沈trầm 思tư 細tế 玩ngoạn 。 自tự 知tri 所sở 問vấn 之chi 非phi 也dã 。

(# 問vấn 。 多đa 聞văn 無vô 功công 。 不bất 逮đãi 修tu 習tập 。 憶ức 持trì 十thập 方phương 如Như 來Lai 。 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。 清thanh 淨tịnh 妙diệu 理lý 。 如như 恆Hằng 河Hà 沙sa 。 秖kỳ 益ích 戲hí 論luận 。 積tích 劫kiếp 聞văn 熏huân 。 不bất 能năng 免miễn 難nạn 。 歷lịch 劫kiếp 憶ức 持trì 如Như 來Lai 。 祕bí 密mật 妙diệu 嚴nghiêm 。 不bất 如như 一nhất 日nhật 。 修tu 無vô 漏lậu 業nghiệp 。 阿A 難Nan 尚thượng 如như 此thử 訶ha 。 今kim 人nhân 設thiết 持trì 此thử 經Kinh 。 亦diệc 何hà 益ích 邪tà 。 )# 。

荅# 。 阿A 難Nan 病bệnh 不bất 反phản 聞văn 。 非phi 病bệnh 多đa 聞văn 。 經kinh 訶ha 一nhất 向hướng 徒đồ 聞văn 。 非phi 教giáo 無vô 聞văn 。 正chánh 以dĩ 今kim 人nhân 愚ngu 鈍độn 。 依y 教giáo 修tu 行hành 。 猶do 恐khủng 失thất 足túc 。 癡si 禪thiền 暗ám 證chứng 。 墮đọa 落lạc 何hà 疑nghi 。 所sở 以dĩ 曲khúc 隨tùy 根căn 性tánh 。 且thả 令linh 持trì 此thử 深thâm 經Kinh 。 利lợi 者giả 得đắc 以dĩ 隨tùy 文văn 入nhập 證chứng 。 鈍độn 者giả 亦diệc 可khả 永vĩnh 為vi 道đạo 種chủng 。 庶thứ 免miễn 無Vô 聞Văn 比Bỉ 丘Khâu 之chi 禍họa 也dã 。

教giáo 觀quán 要yếu 旨chỉ 荅# 問vấn 十thập 三tam 則tắc (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 三tam 界giới 唯duy 心tâm 。 萬vạn 法pháp 唯duy 識thức 。 二nhị 義nghĩa 同đồng 邪tà 異dị 邪tà 。 )# 。

荅# 。 心tâm 識thức 通thông 有hữu 真chân 妄vọng 。 局cục 則tắc 心tâm 約ước 真chân 。 識thức 約ước 妄vọng 。 唯duy 心tâm 是thị 性tánh 宗tông 義nghĩa 。 依y 此thử 立lập 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。 唯duy 識thức 是thị 相tương/tướng 宗tông 義nghĩa 。 依y 此thử 立lập 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 料liệu 簡giản 二nhị 觀quán 。 須tu 尋tầm 占chiêm 察sát 行hành 法pháp 。 方phương 知tri 同đồng 而nhi 異dị 。 異dị 而nhi 同đồng 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 遍biến 計kế 依y 他tha 須tu 破phá 。 圓viên 成thành 還hoàn 須tu 破phá 否phủ/bĩ 。 圓viên 成thành 不bất 須tu 破phá 。 遍biến 計kế 依y 他tha 亦diệc 不bất 須tu 破phá 否phủ/bĩ 。 破phá 與dữ 不bất 破phá 。 乞khất 師sư 細tế 剖phẫu 。 )# 。

荅# 。 三tam 性tánh 元nguyên 非phi 定định 三tam 。 亦diệc 非phi 定định 一nhất 。 言ngôn 遍biến 計kế 依y 他tha 入nhập 圓viên 成thành 實thật 者giả 。 只chỉ 達đạt 遍biến 計kế 本bổn 空không 。 依y 他tha 如như 幻huyễn 。 即tức 是thị 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 非phi 別biệt 有hữu 也dã 。 若nhược 存tồn 圓viên 成thành 實thật 見kiến 。 還hoàn 是thị 遍biến 計kế 。 亦diệc 須tu 破phá 盡tận 。 若nhược 知tri 三tam 性tánh 即tức 三tam 無vô 性tánh 。 則tắc 遍biến 計kế 依y 他tha 本bổn 無vô 可khả 破phá 。 無vô 可khả 破phá 。 所sở 以dĩ 具cụ 明minh 淨tịnh 分phần/phân 三tam 性tánh 。 須tu 破phá 盡tận 。 所sở 以dĩ 復phục 明minh 三tam 無vô 性tánh 也dã 。 更cánh 以dĩ 喻dụ 明minh 。 達đạt 繩thằng 即tức 麻ma 。 則tắc 依y 他tha 非phi 實thật 。 遍biến 計kế 安an 有hữu 。 謂vị 繩thằng 是thị 蛇xà 。 則tắc 麻ma 性tánh 不bất 改cải 。 恐khủng 怖bố 妄vọng 生sanh 。 迷mê 時thời 全toàn 麻ma 是thị 蛇xà 。 蛇xà 繩thằng 麻ma 皆giai 迷mê 情tình 。 悟ngộ 時thời 全toàn 蛇xà 是thị 麻ma 。 麻ma 繩thằng 蛇xà 皆giai 悟ngộ 境cảnh 。 儻thảng 謂vị 麻ma 即tức 繩thằng 。 麻ma 非phi 繩thằng 。 麻ma 亦diệc 繩thằng 亦diệc 非phi 繩thằng 。 麻ma 非phi 繩thằng 非phi 非phi 繩thằng 。 又hựu 謂vị 繩thằng 即tức 蛇xà 。 繩thằng 非phi 蛇xà 。 繩thằng 亦diệc 蛇xà 亦diệc 非phi 蛇xà 。 繩thằng 非phi 蛇xà 非phi 非phi 蛇xà 。 乃nãi 至chí 展triển 轉chuyển 。 互hỗ 作tác 四tứ 句cú 。 皆giai 成thành 遍biến 計kế 。 若nhược 不bất 起khởi 性tánh 計kế 。 深thâm 知tri 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 之chi 理lý 。 以dĩ 四tứ 悉tất 檀đàn 因nhân 緣duyên 。 巧xảo 說thuyết 種chủng 種chủng 四tứ 句cú 。 則tắc 三tam 性tánh 三tam 無vô 性tánh 二nhị 義nghĩa 並tịnh 成thành 。 故cố 知tri 非phi 破phá 非phi 立lập 。 而nhi 論luận 破phá 立lập 。 破phá 立lập 同đồng 時thời 。 破phá 立lập 不bất 二nhị 。

(# 問vấn 。 三tam 因nhân 圓viên 具cụ 。 方phương 稱xưng 圓viên 修tu 。 請thỉnh 示thị 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 何hà 為vi 正chánh 緣duyên 了liễu 。 及cập 一nhất 一nhất 位vị 中trung 因nhân 相tương/tướng 差sai 別biệt 。 令linh 不bất 生sanh 上thượng 慢mạn 退thoái 屈khuất 也dã 。 )# 。

荅# 。 性tánh 具cụ 三tam 因nhân 。 止chỉ 現hiện 前tiền 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 而nhi 已dĩ 。 惑hoặc 即tức 了liễu 因nhân 種chủng 子tử 。 業nghiệp 即tức 緣duyên 因nhân 種chủng 子tử 。 苦khổ 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 也dã 。 若nhược 就tựu 行hành 人nhân 點điểm 三tam 因nhân 者giả 。 能năng 觀quán 觀quán 即tức 了liễu 因nhân 佛Phật 性tánh 。 所sở 觀quán 境cảnh 即tức 緣duyên 因nhân 佛Phật 性tánh 。 若nhược 能năng 若nhược 所sở 。 若nhược 心tâm 若nhược 法pháp 。 唯duy 一nhất 實thật 諦đế 。 即tức 正chánh 因nhân 佛Phật 性tánh 。 了liễu 知tri 此thử 三tam 。 依y 此thử 修tu 習tập 。 是thị 名danh 字tự 位vị 相tương/tướng 。 此thử 觀quán 力lực 深thâm 。 圓viên 伏phục 五ngũ 住trụ 。 是thị 觀quán 行hành 位vị 相tương/tướng 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 是thị 相tương 似tự 位vị 相tương/tướng 。 八bát 相tương/tướng 成thành 道Đạo 。 三Tam 身Thân 圓viên 顯hiển 。 是thị 分phần/phân 證chứng 位vị 相tương/tướng 。 盡tận 無vô 明minh 源nguyên 。 窮cùng 覺giác 海hải 邊biên 底để 。 是thị 究cứu 竟cánh 位vị 相tương/tướng 。 知tri 一nhất 念niệm 圓viên 具cụ 三tam 因nhân 。 安an 生sanh 退thoái 屈khuất 。 知tri 道Đạo 力lực 非phi 可khả 浪lãng 階giai 。 安an 生sanh 上thượng 慢mạn 。 思tư 之chi 修tu 之chi 。

(# 問vấn 。 正chánh 觀quán 心tâm 時thời 。 豎thụ 窮cùng 橫hoạnh/hoành 遍biến 。 微vi 塵trần 剎sát 土độ 。 一nhất 念niệm 圓viên 具cụ 。 如như 是thị 觀quán 察sát 。 契khế 具cụ 字tự 法Pháp 門môn 否phủ/bĩ 。 設thiết 起khởi 異dị 見kiến 。 以dĩ 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 之chi 。 設thiết 不bất 起khởi 異dị 見kiến 。 止chỉ 如như 上thượng 念niệm 念niệm 現hiện 前tiền 邪tà 。 或hoặc 有hữu 他tha 法pháp 邪tà 。 )# 。

荅# 。 秖kỳ 是thị 虛hư 解giải 。 未vị 實thật 現hiện 前tiền 。 還hoàn 將tương 二nhị 種chủng 觀quán 道đạo 。 善thiện 巧xảo 進tiến 修tu 。 別biệt 無vô 他tha 術thuật 。 的đích 於ư 一nhất 塵trần 中trung 。 見kiến 法Pháp 界Giới 性tánh 相tướng 始thỉ 終chung 。 方phương 成thành 妙diệu 觀quán 。

(# 問vấn 。 正chánh 觀quán 心tâm 時thời 。 眼nhãn 見kiến 色sắc 如như 鏡kính 照chiếu 像tượng 。 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 如như 空không 中trung 風phong 。 乃nãi 至chí 意ý 識thức 。 覓mịch 能năng 緣duyên 者giả 了liễu 無vô 蹤tung 跡tích 。 正chánh 恁nhẫm 麼ma 時thời 。 如như 何hà 又hựu 有hữu 時thời 如như 無vô 事sự 人nhân 。 有hữu 時thời 如như 知tri 事sự 人nhân 。 有hữu 時thời 如như 有hữu 事sự 人nhân 。 有hữu 時thời 如như 疑nghi 事sự 人nhân 。 盤bàn 結kết 在tại 心tâm 。 如như 何hà 併tinh 除trừ 。 )# 。

荅# 。 見kiến 色sắc 如như 鏡kính 像tượng 。 聞văn 聲thanh 若nhược 空không 風phong 。 能năng 緣duyên 無vô 蹤tung 跡tích 。 皆giai 色sắc 陰ấm 未vị 破phá 境cảnh 界giới 。 須tu 推thôi 此thử 覓mịch 能năng 緣duyên 者giả 。 阿a 誰thùy 能năng 覓mịch 。 不bất 暫tạm 時thời 忘vong 卻khước 四tứ 運vận 工công 夫phu 。 即tức 了liễu 義nghĩa 正chánh 修tu 。 如như 無vô 事sự 時thời 。 四tứ 運vận 推thôi 破phá 。 不bất 可khả 坐tọa 在tại 無vô 事sự 甲giáp 裡# 。 如như 知tri 事sự 有hữu 事sự 疑nghi 事sự 時thời 。 推thôi 此thử 知tri 者giả 有hữu 者giả 疑nghi 者giả 。 如như 此thử 則tắc 盤bàn 結kết 自tự 除trừ 。 不bất 必tất 畏úy 其kỳ 盤bàn 結kết 。 立lập 意ý 併tinh 除trừ 也dã 。

(# 問vấn 。 推thôi 揀giản 時thời 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 三tam 觀quán 。 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 三tam 諦đế 。 心tâm 境cảnh 總tổng 不bất 可khả 得đắc 。 何hà 有hữu 能năng 所sở 。 如như 是thị 契khế 了liễu 義nghĩa 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 心tâm 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 。 為vi 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 邪tà 。 若nhược 竟cánh 斷đoạn 滅diệt 。 只chỉ 今kim 誰thùy 問vấn 此thử 法pháp 。 若nhược 不bất 斷đoạn 滅diệt 。 心tâm 不bất 可khả 得đắc 。 真chân 是thị 一nhất 心tâm 三tam 觀quán 。 境cảnh 不bất 可khả 得đắc 。 真chân 是thị 一nhất 境cảnh 三tam 諦đế 。 若nhược 總tổng 不bất 可khả 得đắc 。 能năng 所sở 融dung 絕tuyệt 。 真chân 是thị 心tâm 境cảnh 不bất 二nhị 。 虎hổ 谿khê 尊tôn 者giả 頌tụng 云vân 。 境cảnh 為vi 妙diệu 假giả 觀quán 為vi 空không 。 境cảnh 觀quán 雙song 忘vong 即tức 是thị 中trung 。 忘vong 照chiếu 何hà 曾tằng 有hữu 先tiên 後hậu 。 一nhất 心tâm 圓viên 絕tuyệt 了liễu 無vô 蹤tung 。 唯duy 忘vong 故cố 照chiếu 。 唯duy 照chiếu 故cố 忘vong 。 果quả 然nhiên 一nhất 名danh 不bất 落lạc 。 則tắc 萬vạn 別biệt 千thiên 差sai 名danh 義nghĩa 俱câu 彰chương 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 根căn 身thân 器khí 界giới 。 達đạt 之chi 唯duy 一nhất 心tâm 建kiến 立lập 。 此thử 心tâm 有hữu 邪tà 。 無vô 邪tà 。 亦diệc 有hữu 無vô 邪tà 。 非phi 有hữu 無vô 邪tà 。 若nhược 在tại 當đương 人nhân 密mật 悟ngộ 。 就tựu 悟ngộ 處xứ 有hữu 淺thiển 深thâm 邪tà 。 正chánh 否phủ/bĩ 邪tà 。 )# 。

荅# 。 根căn 身thân 器khí 界giới 。 無vô 論luận 達đạt 與dữ 不bất 達đạt 。 從tùng 來lai 只chỉ 是thị 唯duy 心tâm 。 非phi 心tâm 建kiến 立lập 法pháp 。 非phi 法pháp 從tùng 心tâm 立lập 。 若nhược 有hữu 能năng 建kiến 所sở 建kiến 。 不bất 名danh 唯duy 心tâm 。 以dĩ 心tâm 外ngoại 無vô 法pháp 。 故cố 名danh 唯duy 心tâm 。 唯duy 心tâm 則tắc 唯duy 色sắc 唯duy 香hương 等đẳng 義nghĩa 。 一nhất 切thiết 俱câu 成thành 。 此thử 妙diệu 心tâm 法pháp 。 離ly 四tứ 句cú 。 絕tuyệt 百bách 非phi 。 唯duy 以dĩ 妙diệu 悟ngộ 領lãnh 之chi 。 悉tất 檀đàn 說thuyết 之chi 。 的đích 的đích 可khả 於ư 四tứ 門môn 入nhập 道đạo 。 但đãn 不bất 落lạc 四tứ 句cú 。 而nhi 圓viên 照chiếu 四tứ 句cú 。 即tức 為vi 正chánh 為vi 深thâm 。 儻thảng 離ly 四tứ 句cú 。 又hựu 墮đọa 第đệ 五ngũ 不bất 可khả 說thuyết 句cú 中trung 。 即tức 為vi 邪tà 為vi 淺thiển 。

(# 問vấn 。 集tập 要yếu 釋thích 一nhất 體thể 三Tam 寶Bảo 云vân 。 現hiện 在tại 一nhất 念niệm 。 本bổn 具cụ 三tam 諦đế 。 在tại 迷mê 不bất 覺giác 。 是thị 為vi 法Pháp 寶bảo 。 能năng 覺giác 三tam 諦đế 之chi 智trí 。 是thị 為vi 佛Phật 寶bảo 。 諦đế 智trí 和hòa 合hợp 。 是thị 為vi 僧Tăng 寶bảo 。 夫phu 眾chúng 生sanh 念niệm 念niệm 趣thú 境cảnh 。 不bất 了liễu 自tự 心tâm 。 觸xúc 處xứ 相tương 違vi 。 無vô 能năng 覺giác 智trí 及cập 和hòa 合hợp 義nghĩa 。 豈khởi 唯duy 具cụ 法Pháp 寶bảo 邪tà 。 )# 。

荅# 。 眾chúng 生sanh 趣thú 境cảnh 。 果quả 有hữu 心tâm 外ngoại 之chi 境cảnh 可khả 趣thú 邪tà 。 果quả 離ly 覺giác 體thể 外ngoại 有hữu 能năng 趣thú 之chi 妄vọng 念niệm 邪tà 。 即tức 彼bỉ 能năng 趣thú 妄vọng 覺giác 。 所sở 趣thú 妄vọng 法pháp 。 果quả 可khả 分phân 別biệt 令linh 各các 在tại 一nhất 處xứ 邪tà 。 若nhược 念niệm 念niệm 趣thú 外ngoại 。 終chung 無vô 外ngoại 法pháp 可khả 趣thú 。 亦diệc 無vô 離ly 覺giác 體thể 之chi 念niệm 。 亦diệc 無vô 二nhị 處xứ 可khả 分phần/phân 。 則tắc 理lý 即tức 三Tam 寶Bảo 煥hoán 然nhiên 。

(# 問vấn 。 介giới 爾nhĩ 之chi 心tâm 。 本bổn 無vô 邊biên 畔bạn 去khứ 來lai 。 亦diệc 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 今kim 念niệm 念niệm 閒gian/nhàn 策sách 善thiện 不bất 敢cảm 違vi 。 思tư 惡ác 不bất 敢cảm 匿nặc 。 每mỗi 向hướng 三Tam 尊Tôn 前tiền 。 求cầu 哀ai 悔hối 過quá 。 如như 是thị 用dụng 心tâm 。 契khế 正chánh 修tu 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 能năng 策sách 能năng 思tư 之chi 心tâm 。 與dữ 所sở 策sách 所sở 思tư 之chi 善thiện 惡ác 。 有hữu 邊biên 畔bạn 去khứ 來lai 可khả 得đắc 否phủ/bĩ 。 若nhược 達đạt 善thiện 惡ác 之chi 性tánh 。 即tức 是thị 實thật 性tánh 。 無vô 形hình 像tượng 邊biên 畔bạn 動động 靜tĩnh 去khứ 來lai 。 始thỉ 終chung 生sanh 滅diệt 。 則tắc 必tất 修tu 善thiện 日nhật 增tăng 。 修tu 惡ác 日nhật 損tổn 。 而nhi 增tăng 損tổn 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 即tức 是thị 正chánh 修tu 行hành 路lộ 。 若nhược 見kiến 有hữu 善thiện 可khả 增tăng 。 有hữu 惡ác 可khả 損tổn 。 成thành 於ư 偏thiên 小tiểu 。 若nhược 不bất 見kiến 有hữu 。 任nhậm 其kỳ 善thiện 惡ác 。 成thành 於ư 魔ma 外ngoại 。 審thẩm 之chi 。

(# 問vấn 。 持trì 經Kinh 時thời 。 如như 何hà 即tức 字tự 字tự 句cú 句cú 。 當đương 體thể 不bất 思tư 議nghị 境cảnh 。 )# 。

荅# 。 字tự 句cú 法pháp 性tánh 。 本bổn 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 更cánh 問vấn 如như 何hà 成thành 思tư 議nghị 矣hĩ 。 若nhược 平bình 日nhật 觀quán 心tâm 得đắc 力lực 。 正chánh 持trì 經Kinh 念niệm 佛Phật 。 不bất 與dữ 觀quán 心tâm 違vi 。 此thử 真Chân 如Như 實thật 觀quán 之chi 門môn 。 未vị 達đạt 者giả 。 須tu 用dụng 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 四tứ 運vận 四tứ 性tánh 推thôi 此thử 字tự 句cú 之chi 性tánh 。 若nhược 知tri 其kỳ 當đương 體thể 即tức 空không 。 舉cử 體thể 即tức 假giả 。 亦diệc 復phục 即tức 中trung 。 則tắc 思tư 議nghị 心tâm 息tức 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 為vi 約ước 迷mê 約ước 悟ngộ 。 約ước 性tánh 約ước 修tu 。 )# 。

荅# 。 法pháp 爾nhĩ 理lý 性tánh 。 不bất 關quan 迷mê 悟ngộ 。 悟ngộ 知tri 其kỳ 即tức 。 非phi 悟ngộ 方phương 即tức 。 迷mê 不bất 知tri 即tức 。 未vị 嘗thường 不bất 即tức 。 惟duy 有hữu 此thử 即tức 是thị 之chi 性tánh 。 方phương 可khả 起khởi 即tức 是thị 之chi 修tu 。 所sở 起khởi 之chi 修tu 。 究cứu 竟cánh 即tức 性tánh 。 無vô 性tánh 外ngoại 少thiểu 法pháp 可khả 得đắc 。

(# 問vấn 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 全toàn 體thể 現hiện 。 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 即tức 如như 如như 佛Phật 。 為vi 復phục 惟duy 圓viên 頓đốn 邪tà 。 亦diệc 有hữu 偏thiên 有hữu 漸tiệm 有hữu 邪tà 正chánh 邪tà 。 )# 。

荅# 。 以dĩ 名danh 定định 義nghĩa 。 萬vạn 無vô 一nhất 得đắc 。 以dĩ 義nghĩa 定định 名danh 。 萬vạn 無vô 一nhất 失thất 。 圓viên 頓đốn 之chi 談đàm 。 隨tùy 類loại 各các 解giải 。 外ngoại 人nhân 計kế 緣duyên 影ảnh 為vi 心tâm 。 如như 石thạch 壓áp 草thảo 。 制chế 令linh 不bất 生sanh 。 謂vị 是thị 即tức 如như 如như 佛Phật 。 其kỳ 實thật 成thành 無vô 想tưởng 外ngoại 道đạo 。 稟bẩm 藏tạng 教giáo 人nhân 。 知tri 根căn 塵trần 為vi 緣duyên 。 則tắc 有hữu 念niệm 生sanh 。 遠viễn 離ly 根căn 塵trần 。 念niệm 性tánh 永vĩnh 寂tịch 。 得đắc 入nhập 涅Niết 槃Bàn 。 名danh 如như 如như 佛Phật 。 其kỳ 實thật 止chỉ 成thành 小tiểu 果quả 。 稟bẩm 通thông 教giáo 人nhân 。 了liễu 知tri 念niệm 無vô 自tự 性tánh 。 求cầu 其kỳ 生sanh 相tương/tướng 。 了liễu 不bất 可khả 得đắc 。 名danh 如như 如như 佛Phật 。 其kỳ 實thật 止chỉ 是thị 乾can/kiền/càn 慧tuệ 。 稟bẩm 別biệt 教giáo 人nhân 。 謂vị 生sanh 者giả 是thị 妄vọng 識thức 。 真Chân 如Như 凝ngưng 然nhiên 不bất 生sanh 。 名danh 如như 如như 佛Phật 。 亦diệc 名danh 素tố 法Pháp 身thân 。 還hoàn 須tu 智trí 行hành 嚴nghiêm 之chi 。 惟duy 有hữu 稟bẩm 圓viên 教giáo 人nhân 。 了liễu 知tri 現hiện 前tiền 一nhất 念niệm 。 即tức 是thị 法Pháp 界Giới 。 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 無vô 生sanh 說thuyết 生sanh 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 。 生sanh 即tức 不bất 生sanh 。 是thị 故cố 全toàn 體thể 顯hiển 現hiện 。 名danh 如như 如như 佛Phật 。 即tức 與dữ 三tam 世thế 諸chư 佛Phật 。 體thể 用dụng 平bình 等đẳng 。 前tiền 三tam 教giáo 為vi 偏thiên 。 惟duy 圓viên 教giáo 為vi 圓viên 。 後hậu 三tam 教giáo 俱câu 有hữu 頓đốn 義nghĩa 。 惟duy 藏tạng 教giáo 屬thuộc 漸tiệm 。 四tứ 教giáo 皆giai 正chánh 。 外ngoại 道đạo 為vi 邪tà 。 嗟ta 嗟ta 。 世thế 之chi 乘thừa 言ngôn 滯trệ 句cú 者giả 。 輒triếp 云vân 一nhất 念niệm 不bất 生sanh 即tức 如như 如như 佛Phật 。 曾tằng 簡giản 點điểm 及cập 此thử 邪tà 。 圓viên 頓đốn 宗tông 旨chỉ 。 有hữu 名danh 無vô 義nghĩa 久cửu 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 中trung 論luận 一nhất 偈kệ 。 以dĩ 配phối 四tứ 教giáo 。 為vi 定định 別biệt 配phối 邪tà 。 亦diệc 隨tùy 類loại 各các 解giải 邪tà 。 幸hạnh 剖phẫu 實thật 義nghĩa 。 以dĩ 驗nghiệm 教giáo 眼nhãn 。 )# 。

荅# 。 偈kệ 攝nhiếp 權quyền 實thật 事sự 理lý 。 罄khánh 無vô 不bất 周chu 。 天thiên 台thai 依y 立lập 四tứ 教giáo 。 前tiền 不bất 具cụ 後hậu 。 後hậu 必tất 具cụ 前tiền 。 載tái 在tại 廣quảng 文văn 。 昭chiêu 若nhược 日nhật 月nguyệt 矣hĩ 。 若nhược 隨tùy 類loại 各các 解giải 。 復phục 各các 四tứ 別biệt 。 如như 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 有hữu 人nhân 聞văn 之chi 。 便tiện 謂vị 諸chư 法pháp 仗trượng 因nhân 託thác 緣duyên 。 展triển 轉chuyển 生sanh 起khởi 。 別biệt 無vô 梵Phạm 天Thiên 微vi 塵trần 等đẳng 。 以dĩ 為vi 因nhân 緣duyên 。 亦diệc 非phi 無vô 因nhân 無vô 緣duyên 。 而nhi 有hữu 諸chư 法pháp 。 又hựu 人nhân 知tri 因nhân 無vô 實thật 因nhân 。 緣duyên 無vô 實thật 緣duyên 。 生sanh 無vô 實thật 生sanh 。 法pháp 無vô 實thật 法pháp 。 如như 空không 華hoa 夢mộng 物vật 。 說thuyết 名danh 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 又hựu 人nhân 知tri 無vô 明minh 為vi 因nhân 。 境cảnh 界giới 為vi 緣duyên 。 出xuất 生sanh 十thập 界giới 。 因nhân 果quả 差sai 別biệt 。 又hựu 人nhân 知tri 一nhất 心tâm 具cụ 足túc 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 為vi 因nhân 。 隨tùy 於ư 迷mê 悟ngộ 具cụ 成thành 十thập 界giới 染nhiễm 淨tịnh 為vi 緣duyên 。 次thứ 即tức 空không 句cú 。 有hữu 人nhân 聞văn 之chi 。 便tiện 謂vị 諸chư 法pháp 無vô 我ngã 。 我ngã 所sở 故cố 空không 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 體thể 自tự 空không 。 非phi 滅diệt 故cố 空không 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 無vô 實thật 性tánh 。 體thể 不bất 可khả 得đắc 故cố 空không 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 法pháp 非phi 空không 非phi 假giả 非phi 中trung 。 三tam 諦đế 俱câu 破phá 故cố 空không 。 次thứ 假giả 名danh 句cú 。 有hữu 人nhân 聞văn 之chi 。 便tiện 謂vị 俗tục 諦đế 是thị 有hữu 。 故cố 稱xưng 假giả 名danh 。 又hựu 人nhân 謂vị 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 。 故cố 稱xưng 假giả 名danh 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 法pháp 出xuất 生sanh 十thập 界giới 。 因nhân 果quả 差sai 別biệt 。 故cố 稱xưng 假giả 名danh 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 法pháp 即tức 空không 即tức 假giả 即tức 中trung 。 三tam 諦đế 俱câu 立lập 。 故cố 稱xưng 假giả 名danh 。 次thứ 中trung 道đạo 句cú 。 有hữu 人nhân 聞văn 之chi 。 便tiện 謂vị 離ly 斷đoạn 離ly 常thường 。 故cố 名danh 中Trung 道Đạo 。 又hựu 人nhân 謂vị 真chân 俗tục 不bất 二nhị 故cố 中trung 。 又hựu 人nhân 謂vị 非phi 空không 非phi 假giả 故cố 中trung 。 又hựu 人nhân 謂vị 法pháp 法pháp 無vô 非phi 實thật 相tướng 實thật 性tánh 假giả 空không 皆giai 中trung 。 不bất 見kiến 有hữu 法pháp 。 異dị 於ư 法Pháp 界Giới 故cố 中trung 。 然nhiên 初sơ 一nhất 人nhân 無vô 我ngã 我ngã 所sở 之chi 空không 。 生sanh 死tử 非phi 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 空không 義nghĩa 不bất 成thành 。 俗tục 諦đế 是thị 有hữu 之chi 假giả 。 法pháp 法pháp 不bất 相tương 融dung 攝nhiếp 。 假giả 義nghĩa 不bất 成thành 。 離ly 斷đoạn 離ly 常thường 之chi 中trung 。 不bất 證chứng 法Pháp 身thân 應ưng 本bổn 。 中trung 義nghĩa 不bất 成thành 。 覈# 實thật 秖kỳ 成thành 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 一nhất 句cú 耳nhĩ 。 第đệ 二nhị 人nhân 諸chư 法pháp 如như 幻huyễn 之chi 假giả 。 不bất 知tri 幻huyễn 復phục 作tác 幻huyễn 。 假giả 義nghĩa 不bất 成thành 。 真chân 俗tục 不bất 二nhị 之chi 中trung 。 不bất 知tri 中trung 體thể 不bất 空không 。 中trung 義nghĩa 不bất 成thành 。 覈# 實thật 秖kỳ 成thành 因nhân 緣duyên 。 即tức 空không 句cú 耳nhĩ 。 第đệ 三tam 人nhân 非phi 空không 非phi 假giả 之chi 中trung 。 不bất 知tri 中trung 道đạo 。 具cụ 一nhất 切thiết 法pháp 。 遍biến 一nhất 切thiết 法pháp 。 不bất 知tri 法pháp 法pháp 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 覈# 實thật 秖kỳ 成thành 因nhân 緣duyên 即tức 空không 即tức 假giả 句cú 耳nhĩ 。 惟duy 第đệ 四tứ 人nhân 了liễu 知tri 因nhân 即tức 法Pháp 界Giới 。 攝nhiếp 一nhất 切thiết 法pháp 。 更cánh 無vô 一nhất 法pháp 出xuất 過quá 於ư 因nhân 緣duyên 即tức 法Pháp 界Giới 。 乃nãi 至chí 能năng 生sanh 所sở 生sanh 。 罔võng 非phi 法Pháp 界Giới 。 空không 亦diệc 法Pháp 界Giới 。 假giả 亦diệc 法Pháp 界Giới 。 中trung 亦diệc 法Pháp 界Giới 。 通thông 則tắc 具cụ 收thu 四tứ 句cú 。 別biệt 則tắc 即tức 中trung 一nhất 句cú 便tiện 足túc 。 此thử 智trí 者giả 大đại 師sư 所sở 以dĩ 棄khí 通thông 取thủ 別biệt 。 直trực 依y 四tứ 句cú 而nhi 明minh 四tứ 教giáo 也dã 。

復phục 次thứ 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 即tức 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 。 我ngã 說thuyết 即tức 是thị 空không 。 即tức 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 。 亦diệc 名danh 為vi 假giả 名danh 。 即tức 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 。 亦diệc 名danh 中trung 道đạo 義nghĩa 。 即tức 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 。

復phục 次thứ 知tri 正chánh 因nhân 緣duyên 境cảnh 者giả 。 生sanh 滅diệt 無vô 生sanh 無vô 量lượng 無vô 作tác 皆giai 因nhân 緣duyên 也dã 。 知tri 即tức 空không 者giả 。 皆giai 即tức 空không 也dã 。 知tri 即tức 假giả 者giả 。 皆giai 假giả 名danh 也dã 。 知tri 中trung 道đạo 者giả 。 皆giai 中trung 道đạo 也dã 。

復phục 次thứ 知tri 生sanh 滅diệt 四Tứ 諦Đế 者giả 。 因nhân 緣duyên 空không 假giả 中trung 皆giai 生sanh 滅diệt 也dã 。 知tri 無vô 生sanh 四Tứ 諦Đế 者giả 。 皆giai 無vô 生sanh 也dã 。 知tri 無vô 量lượng 四Tứ 諦Đế 者giả 。 皆giai 無vô 量lượng 也dã 。 知tri 無vô 作tác 四Tứ 諦Đế 者giả 。 皆giai 無vô 作tác 也dã 。

荅# 徐từ 仲trọng 弢# 問vấn

中trung 論luận 四tứ 句cú 偈kệ 。 深thâm 談đàm 諦đế 理lý 。 不bất 涉thiệp 觀quán 照chiếu 工công 夫phu 。 諦đế 理lý 明minh 白bạch 。 觀quán 照chiếu 在tại 其kỳ 中trung 矣hĩ 。 先tiên 分phân 為vi 二nhị 。 初sơ 句cú 舉cử 事sự 境cảnh 。 下hạ 三tam 句cú 顯hiển 三tam 諦đế 。 舉cử 事sự 境cảnh 。 不bất 論luận 色sắc 心tâm 假giả 實thật 。 皆giai 仗trượng 因nhân 託thác 緣duyên 而nhi 生sanh 。 偏thiên 指chỉ 十thập 界giới 十thập 如như 。 百bách 界giới 千thiên 如như 。 三tam 千thiên 性tánh 相tướng 。 一nhất 一nhất 皆giai 名danh 。 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 法pháp 。 若nhược 謂vị 心tâm 為vi 塵trần 因nhân 。 塵trần 為vi 心tâm 緣duyên 。 窒# 礙ngại 甚thậm 矣hĩ 。 此thử 句cú 走tẩu 卻khước 線tuyến 索sách 。 下hạ 文văn 如như 何hà 著trước 落lạc 。 況huống 空không 假giả 中trung 。 直trực 就tựu 所sở 生sanh 法pháp 。 圓viên 具cụ 圓viên 現hiện 。 不bất 得đắc 次thứ 第đệ 解giải 。 尤vưu 不bất 得đắc 牽khiên 帶đái 觀quán 門môn 。 教giáo 眼nhãn 精tinh 妙diệu 。 決quyết 非phi 麤thô 心tâm 浮phù 氣khí 可khả 領lãnh 。 姑cô 俟sĩ 居cư 士sĩ 行hành 門môn 成thành 就tựu 。 轉chuyển 身thân 拶# 入nhập 耳nhĩ 。 略lược 說thuyết 。 但đãn 云vân 因nhân 緣duyên 所sở 生sanh 。 種chủng 種chủng 事sự 境cảnh 。 無vô 不bất 當đương 下hạ 即tức 空không 假giả 中trung 便tiện 了liễu 。 若nhược 細tế 談đàm 。 雖tuy 九cửu 旬tuần 未vị 罄khánh 其kỳ 旨chỉ 。 今kim 即tức 空không 句cú 。 半bán 是thị 半bán 非phi 。 假giả 中trung 全toàn 然nhiên 遠viễn 隔cách 。 可khả 輒triếp 厝thố 心tâm 動động 筆bút 邪tà 。

荅# 何hà 二nhị 華hoa 問vấn

欲dục 明minh 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 須tu 知tri 小Tiểu 乘Thừa 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 之chi 義nghĩa 。 小tiểu 義nghĩa 未vị 了liễu 。 何hà 由do 議nghị 大đại 。 今kim 明minh 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 一nhất 祕bí 相tương/tướng 而nhi 談đàm 。 二nhị 開khai 顯hiển 而nhi 說thuyết 。 祕bí 相tương/tướng 者giả 。 佛Phật 與dữ 耆kỳ 婆bà 至chí 一nhất 荒hoang 郊giao 。 連liên 舉cử 枯khô 骨cốt 。 問vấn 其kỳ 在tại 生sanh 善thiện 惡ác 。 男nam 女nữ 壽thọ 夭yểu 。 乃nãi 至chí 死tử 歸quy 何hà 處xứ 。 毫hào 無vô 錯thác 荅# 。 佛Phật 遙diêu 向hướng 他tha 山sơn 取thủ 一nhất 骨cốt 。 耆kỳ 婆bà 再tái 三tam 彈đàn 聽thính 。 茫mang 然nhiên 不bất 知tri 。 佛Phật 云vân 。 此thử 羅La 漢Hán 骨cốt 。 已dĩ 忘vong 我ngã 相tương/tướng 。 已dĩ 斷đoạn 後hậu 有hữu 。 非phi 三tam 世thế 所sở 攝nhiếp 。 三tam 界giới 所sở 繫hệ 。 汝nhữ 不bất 能năng 知tri 也dã 。 由do 此thử 觀quán 之chi 。 無Vô 餘Dư 涅Niết 槃Bàn 。 已dĩ 不bất 可khả 思tư 議nghị 。 況huống 大đại 涅Niết 槃Bàn 哉tai 。 莫mạc 見kiến 此thử 說thuyết 便tiện 作tác 斷đoạn 滅diệt 之chi 解giải 。 外ngoại 道đạo 問vấn 。 羅La 漢Hán 死tử 後hậu 有hữu 無vô 。

佛Phật 言ngôn 。

皆giai 是thị 戲hí 論luận 。 又hựu 問vấn 畢tất 竟cánh 如như 何hà 。

佛Phật 言ngôn 。

積tích 薪tân 投đầu 以dĩ 芥giới 火hỏa 。 燒thiêu 蔓mạn 不bất 絕tuyệt 。 展triển 轉chuyển 投đầu 薪tân 。 展triển 轉chuyển 遠viễn 熾sí 。 設thiết 使sử 薪tân 盡tận 。 火hỏa 則tắc 隨tùy 滅diệt 。 此thử 火hỏa 為vi 有hữu 去khứ 處xứ 。 無vô 去khứ 處xứ 。 為vi 斷đoạn 滅diệt 。 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 外ngoại 道đạo 言ngôn 。 火hỏa 無vô 去khứ 處xứ 。 亦diệc 非phi 斷đoạn 滅diệt 。 此thử 處xứ 火hỏa 滅diệt 。 非phi 一nhất 切thiết 火hỏa 性tánh 皆giai 滅diệt 。

佛Phật 言ngôn 。

羅La 漢Hán 亦diệc 如như 是thị 。 惑hoặc 業nghiệp 薪tân 盡tận 。 果quả 報báo 火hỏa 滅diệt 。 何hà 可khả 言ngôn 有hữu 去khứ 不bất 去khứ 。 斷đoạn 與dữ 不bất 斷đoạn 。 此thử 祕bí 相tương/tướng 而nhi 談đàm 也dã 。 開khai 顯hiển 者giả 。 二Nhị 乘Thừa 但đãn 斷đoạn 界giới 內nội 分phân 段đoạn 生sanh 死tử 。 猶do 未vị 永vĩnh 斷đoạn 界giới 外ngoại 變biến 易dị 生sanh 死tử 。 雖tuy 凡phàm 聖thánh 同đồng 居cư 土thổ/độ 無vô 受thọ 生sanh 處xứ 。 猶do 受thọ 方phương 便tiện 有hữu 餘dư 土thổ/độ 。 法Pháp 性tánh 之chi 身thân 。 雖tuy 非phi 斷đoạn 常thường 。 仍nhưng 似tự 有hữu 來lai 去khứ 也dã 。 如Như 來Lai 五ngũ 住trụ 究cứu 盡tận 。 二nhị 死tử 永vĩnh 亡vong 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 無vô 非phi 即tức 心tâm 自tự 性tánh 。 不bất 離ly 當đương 處xứ 。 寂tịch 湛trạm 圓viên 常thường 。 約ước 正chánh 報báo 名danh 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 約ước 依y 報báo 名danh 常Thường 寂Tịch 光Quang 土thổ/độ 。 約ước 智trí 德đức 名danh 。 無vô 上thượng 菩Bồ 提Đề 。 約ước 斷đoạn 德đức 名danh 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。 身thân 土thổ/độ 不bất 二nhị 。 智trí 斷đoạn 難nan 思tư 。 以dĩ 要yếu 言ngôn 之chi 。 無vô 一nhất 微vi 塵trần 不bất 是thị 如Như 來Lai 不phủ 。 思tư 議nghị 法Pháp 界Giới 全toàn 體thể 大đại 用dụng 。 故cố 云vân 佛Phật 身thân 充sung 滿mãn 於ư 法Pháp 界Giới 。 普phổ 現hiện 一nhất 切thiết 群quần 生sanh 前tiền 。 牆tường 壁bích 瓦ngõa 礫lịch 。 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 當đương 知tri 眾chúng 生sanh 。 生sanh 死tử 輪luân 迴hồi 境cảnh 界giới 。 盡tận 是thị 如Như 來Lai 。 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 境cảnh 界giới 。 醉túy 人nhân 所sở 見kiến 轉chuyển 屋ốc 。 即tức 醒tỉnh 人nhân 所sở 見kiến 不bất 轉chuyển 之chi 屋ốc 。 無vô 二nhị 屋ốc 也dã 。 佛Phật 成thành 無vô 上thượng 覺giác 。 親thân 證chứng 諸chư 法pháp 本bổn 來lai 。 常thường 寂tịch 滅diệt 相tướng 。 不bất 出xuất 不bất 入nhập 。 不bất 滅diệt 不bất 生sanh 。 為vi 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 二nhị 死tử 因nhân 果quả 永vĩnh 斷đoạn 。 名danh 圓viên 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 為vì 眾chúng 生sanh 故cố 。 示thị 生sanh 示thị 滅diệt 。 為vi 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。 經kinh 謂vị 佛Phật 涅Niết 槃Bàn 。 即tức 方phương 便tiện 淨tịnh 之chi 相tướng 。 非phi 彌di 陀đà 無vô 量lượng 劫kiếp 後hậu 。 方phương 證chứng 大đại 涅Niết 槃Bàn 也dã 。

荅# 比Bỉ 丘Khâu 戒giới 五ngũ 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 毘tỳ 尼ni 之chi 學học 。 人nhân 天thiên 可khả 保bảo 。 福phước 盡tận 將tương 如như 之chi 何hà 。 孰thục 若nhược 宗tông 教giáo 先tiên 開khai 眼nhãn 目mục 。 以dĩ 道đạo 共cộng 戒giới 為vi 急cấp 務vụ 。 貴quý 見kiến 地địa 。 不bất 貴quý 行hành 履lý 。 詎cự 不bất 然nhiên 乎hồ 。 )# 。

荅# 。 毘tỳ 尼ni 之chi 學học 。 出xuất 世thế 正chánh 因nhân 。 戒giới 波ba 羅la 密mật 。 佛Phật 地địa 方phương 滿mãn 。 豈khởi 僅cận 人nhân 天thiên 福phước 邪tà 。 宗tông 教giáo 開khai 眼nhãn 。 言ngôn 雖tuy 相tương 似tự 。 但đãn 離ly 戒giới 別biệt 談đàm 宗tông 教giáo 。 便tiện 墮đọa 惡ác 見kiến 。 溈# 山sơn 云vân 。 毘tỳ 尼ni 法pháp 席tịch 。 尚thượng 未vị 叨# 陪bồi 。 了liễu 義nghĩa 上thượng 乘thừa 。 豈khởi 能năng 甄chân 別biệt 。 荊kinh 溪khê 云vân 。 用dụng 前tiền 四tứ 戒giới 為vi 境cảnh 。 以dĩ 六lục 觀quán 之chi 。 事sự 理lý 相tương/tướng 即tức 。 當đương 知tri 篇thiên 聚tụ 。 一nhất 不bất 可khả 虧khuy 。 世thế 人nhân 蔑miệt 事sự 。 欲dục 尚thượng 深thâm 理lý 。 驗nghiệm 知tri 此thử 觀quán 孤cô 虛hư 無vô 本bổn 。 既ký 虧khuy 觀quán 境cảnh 。 觀quán 亦diệc 無vô 從tùng 。 宗tông 教giáo 誠thành 訓huấn 照chiếu 然nhiên 。 胡hồ 弗phất 思tư 也dã 。 無vô 上thượng 戒giới 而nhi 判phán 屬thuộc 人nhân 天thiên 。 捨xả 律luật 儀nghi 而nhi 空không 談đàm 道đạo 共cộng 。 正chánh 見kiến 已dĩ 破phá 。 行hành 履lý 必tất 荒hoang 。 惡ác 趣thú 三tam 塗đồ 。 敢cảm 保bảo 有hữu 分phần/phân 。 人nhân 天thiên 不bất 可khả 得đắc 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 末mạt 世thế 鈍độn 根căn 。 只chỉ 宜nghi 要yếu 略lược 。 四tứ 分phần/phân 律luật 藏tạng 。 世thế 尚thượng 畏úy 繁phồn 。 何hà 不bất 宗tông 四tứ 分phần/phân 戒giới 本bổn 。 略lược 加gia 旁bàng 註chú 釋thích 疑nghi 。 )# 。

荅# 。 固cố 守thủ 癡si 頑ngoan 。 終chung 無vô 釋thích 疑nghi 之chi 日nhật 。 必tất 須tu 博bác 學học 反phản 約ước 。 乃nãi 克khắc 有hữu 濟tế 。 戒giới 本bổn 旁bàng 釋thích 。 開khai 遮già 持trì 犯phạm 安an 能năng 洞đỗng 然nhiên 。 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 法Pháp 者giả 。 既ký 難nan 以dĩ 通thông 。 習tập 懈giải 怠đãi 者giả 。 仍nhưng 未vị 必tất 學học 。 進tiến 退thoái 失thất 措thố 。 有hữu 何hà 利lợi 益ích 。

(# 問vấn 。 念niệm 佛Phật 一nhất 門môn 。 廣quảng 大đại 簡giản 易dị 。 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 自tự 然nhiên 止chỉ 惡ác 防phòng 非phi 。 律luật 相tương/tướng 浩hạo 繁phồn 。 已dĩ 非phi 簡giản 易dị 。 果quả 極cực 聲Thanh 聞Văn 。 又hựu 非phi 廣quảng 大đại 。 不bất 若nhược 專chuyên 弘hoằng 淨tịnh 土độ 之chi 妙diệu 也dã 。 )# 。

荅# 。 持trì 戒giới 念niệm 佛Phật 。 本bổn 是thị 一nhất 門môn 。 淨tịnh 戒giới 為vi 因nhân 。 淨tịnh 土độ 為vi 果quả 。 若nhược 以dĩ 持trì 名danh 為vi 徑kính 。 學học 律luật 為vi 紆hu 。 既ký 違vi 顧cố 命mạng 誠thành 言ngôn 。 寧ninh 成thành 念Niệm 佛Phật 三Tam 昧Muội 。 多đa 纏triền 障chướng 垢cấu 。 淨tịnh 土độ 豈khởi 生sanh 。 夫phu 如như 海hải 無vô 涯nhai 。 豈khởi 不bất 廣quảng 大đại 。 保bảo 任nhậm 解giải 脫thoát 。 豈khởi 不bất 簡giản 易dị 。 故cố 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 者giả 。 必tất 思tư 止chỉ 惡ác 防phòng 非phi 。 而nhi 專chuyên 精tinh 律luật 學học 。 專chuyên 精tinh 律luật 學học 者giả 。 方phương 能năng 決quyết 定định 往vãng 生sanh 。 而nhi 一nhất 心tâm 念niệm 佛Phật 。 現hiện 在tại 紹thiệu 隆long 僧Tăng 寶bảo 。 臨lâm 終chung 上thượng 品phẩm 上thượng 生sanh 。 法Pháp 門môn 之chi 妙diệu 。 孰thục 過quá 於ư 此thử 。 只chỉ 一nhất 大đại 事sự 。 何hà 得đắc 乖quai 張trương 。 取thủ 笑tiếu 識thức 者giả 。

(# 問vấn 。 罪tội 因nhân 譏cơ 嫌hiềm 。 制chế 有hữu 隨tùy 方phương 。 此thử 方phương 不bất 譏cơ 。 何hà 乖quai 聖thánh 訓huấn 。 又hựu 時thời 丁đinh 末mạt 運vận 。 外ngoại 緣duyên 不bất 豐phong 。 內nội 因nhân 微vi 薄bạc 。 必tất 欲dục 纖tiêm 毫hào 無vô 犯phạm 。 而nhi 演diễn 教giáo 弘hoằng 宗tông 。 則tắc 佛Phật 法Pháp 不bất 能năng 廣quảng 布bố 。 完hoàn 小tiểu 節tiết 而nhi 失thất 大đại 益ích 。 豈khởi 菩Bồ 薩Tát 本bổn 心tâm 。 )# 。

荅# 。 如Như 來Lai 一nhất 切thiết 知tri 見kiến 。 普phổ 為vi 大Đại 千Thiên 眾chúng 生sanh 而nhi 制chế 戒giới 律luật 。 六lục 群quần 等đẳng 亦diệc 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 曲khúc 體thể 末mạt 世thế 情tình 態thái 而nhi 示thị 犯phạm 緣duyên 。 正chánh 由do 人nhân 情tình 懈giải 怠đãi 。 不bất 肯khẳng 輕khinh 重trọng 等đẳng 護hộ 。 致trí 成thành 末mạt 運vận 。 今kim 欲dục 弘hoằng 宗tông 演diễn 教giáo 。 必tất 以dĩ 持trì 戒giới 為vi 本bổn 。 內nội 因nhân 淳thuần 厚hậu 。 外ngoại 緣duyên 自tự 豐phong 。 白bạch 毫hào 相tướng 中trung 。 一nhất 分phần 光quang 明minh 。 決quyết 非phi 誑cuống 語ngữ 。 若nhược 以dĩ 戒giới 為vi 小tiểu 節tiết 。 便tiện 成thành 謗báng 法pháp 。 談đàm 宗tông 說thuyết 教giáo 。 皆giai 是thị 儱# 侗# 瞞man 盰# 。 設thiết 獲hoạch 外ngoại 緣duyên 。 總tổng 名danh 魔ma 業nghiệp 。 何hà 益ích 正Chánh 法Pháp 哉tai 。

(# 問vấn 。 西tây 乾can/kiền/càn 列liệt 祖tổ 。 三tam 學học 精tinh 通thông 。 此thử 閒gian/nhàn 地địa 僻tích 時thời 遙diêu 。 人nhân 罕# 閒gian/nhàn 見kiến 。 唯duy 唐đường 宋tống 來lai 數số 輩bối 宗tông 匠tượng 。 蹤tung 跡tích 彰chương 著trước 。 然nhiên 當đương 其kỳ 水thủy 邊biên 林lâm 下hạ 。 則tắc 以dĩ 三tam 條điều 篾miệt 一nhất 把bả 鋤# 。 為vi 清thanh 淨tịnh 自tự 活hoạt 。 逮đãi 其kỳ 匡khuông 徒đồ 領lãnh 眾chúng 。 則tắc 以dĩ 一nhất 日nhật 不bất 作tác 。 一nhất 日nhật 不bất 食thực 。 為vi 真chân 實thật 芳phương 規quy 。 至chí 於ư 揚dương 化hóa 接tiếp 人nhân 。 則tắc 以dĩ 一nhất 棒bổng 一nhất 喝hát 為vi 拈niêm 提đề 向hướng 上thượng 。 俱câu 與dữ 律luật 學học 不bất 相tương 應ứng 。 好hảo/hiếu 心tâm 出xuất 家gia 之chi 流lưu 。 由do 行hành 腳cước 入nhập 山sơn 。 至chí 登đăng 座tòa 披phi 衣y 。 所sở 倣# 傚# 者giả 。 無vô 非phi 此thử 等đẳng 。 今kim 還hoàn 許hứa 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 是thị 真chân 比Bỉ 丘Khâu 否phủ/bĩ 。 若nhược 非phi 何hà 紹thiệu 祖tổ 位vị 。 若nhược 是thị 何hà 不bất 遵tuân 律luật 。 又hựu 今kim 紹thiệu 祖tổ 位vị 者giả 。 例lệ 輕khinh 律luật 學học 。 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 亦diệc 輕khinh 視thị 否phủ/bĩ 。 又hựu 今kim 紹thiệu 祖tổ 位vị 者giả 。 不bất 遵tuân 戒giới 而nhi 為vi 人nhân 授thọ 戒giới 。 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 亦diệc 為vi 人nhân 授thọ 戒giới 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 祖tổ 有hữu 三tam 類loại 。 一nhất 者giả 嚴nghiêm 淨tịnh 毘tỳ 尼ni 。 弘hoằng 範phạm 三tam 界giới 。 如như 遠viễn 公công 。 智trí 者giả 。 左tả 谿khê 。 永vĩnh 嘉gia 。 荊kinh 溪khê 。 大đại 梅mai 。 永vĩnh 明minh 。 高cao 峰phong 。 中trung 峰phong 。 楚sở 石thạch 等đẳng 是thị 也dã 。 古cổ 今kim 如như 此thử 知tri 識thức 。 亦diệc 甚thậm 眾chúng 多đa 。 所sở 應ưng 景cảnh 仰ngưỡng 倣# 傚# 。 二nhị 者giả 丁đinh 茲tư 末mạt 世thế 。 勢thế 不bất 獲hoạch 已dĩ 。 遵tuân 佛Phật 遺di 命mạng 。 捨xả 微vi 細tế 戒giới 。 住trụ 靜tĩnh 則tắc 刀đao 耕canh 火hỏa 種chủng 。 領lãnh 眾chúng 則tắc 墾khẩn 土thổ/độ 開khai 田điền 。 然nhiên 非phi 時thời 食thực 等đẳng 諸chư 戒giới 。 仍nhưng 自tự 遵tuân 行hành 。 故cố 晚vãn 用dụng 藥dược 石thạch 。 不bất 用dụng 粥chúc 飯phạn 。 德đức 山sơn 托thác 缽bát 。 亦diệc 因nhân 視thị 影ảnh 。 而nhi 此thử 等đẳng 知tri 識thức 便tiện 不bất 肯khẳng 為vì 人nhân 授thọ 戒giới 。 所sở 以dĩ 唐đường 宋tống 以dĩ 來lai 有hữu 禪thiền 講giảng 律luật 寺tự 。 初sơ 出xuất 家gia 多đa 學học 律luật 。 律luật 有hữu 得đắc 則tắc 以dĩ 律luật 名danh 家gia 。 無vô 得đắc 則tắc 習tập 講giảng 參tham 禪thiền 。 但đãn 捨xả 微vi 細tế 戒giới 。 不bất 捨xả 重trọng 戒giới 及cập 性tánh 戒giới 也dã 。

復phục 有hữu 徑kính 投đầu 禪thiền 教giáo 者giả 。 此thử 即tức 乘thừa 急cấp 戒giới 緩hoãn 。 然nhiên 亦diệc 護hộ 根căn 本bổn 五Ngũ 戒Giới 。 斷đoạn 無vô 毀hủy 重trọng/trùng 之chi 理lý 。 而nhi 決quyết 不bất 敢cảm 自tự 稱xưng 比Bỉ 丘Khâu 。 輕khinh 視thị 律luật 學học 。 但đãn 愧quý 未vị 能năng 。 以dĩ 為vi 慚tàm 德đức 。 至chí 出xuất 世thế 接tiếp 人nhân 。 或hoặc 重trọng/trùng 登đăng 戒giới 品phẩm 。 性tánh 遮già 皆giai 淨tịnh 。 如như 六lục 祖tổ 等đẳng 。 或hoặc 單đơn 提đề 向hướng 上thượng 。 獨độc 接tiếp 一nhất 機cơ 。 如như 壽thọ 昌xương 等đẳng 。 人nhân 問vấn 壽thọ 昌xương 。 佛Phật 制chế 比Bỉ 丘Khâu 。 不bất 得đắc 掘quật 地địa 損tổn 傷thương 草thảo 木mộc 。 今kim 何hà 耕canh 種chúng 芸vân 穫hoạch 。 荅# 云vân 。 我ngã 輩bối 秖kỳ 悟ngộ 佛Phật 心tâm 。 堪kham 傳truyền 祖tổ 意ý 。 指chỉ 示thị 當đương 機cơ 。 令linh 識thức 心tâm 性tánh 耳nhĩ 。 正Chánh 法Pháp 格cách 之chi 。 僅cận 稱xưng 剃thế 髮phát 居cư 士sĩ 。 何hà 敢cảm 當đương 比Bỉ 丘Khâu 名danh 。 問vấn 。 設thiết 有hữu 如như 法Pháp 比Bỉ 丘Khâu 。 師sư 何hà 以dĩ 視thị 之chi 。 荅# 。 當đương 敬kính 如như 佛Phật 。 待đãi 以dĩ 師sư 禮lễ 。 非phi 不bất 為vi 也dã 。 實thật 未vị 能năng 也dã 。 又hựu 紫tử 柏# 大đại 師sư 。 生sanh 平bình 一nhất 粥chúc 一nhất 飯phạn 無vô 雜tạp 食thực 。 脅hiếp 不bất 著trước 席tịch 。 四tứ 十thập 餘dư 年niên 。 猶do 以dĩ 未vị 能năng 持trì 微vi 細tế 戒giới 。 終chung 不bất 敢cảm 為vi 人nhân 授thọ 沙Sa 彌Di 及cập 比Bỉ 丘Khâu 法pháp 。 必tất 不bất 得đắc 已dĩ 。 則tắc 授thọ 五Ngũ 戒Giới 法pháp 耳nhĩ 。 嗟ta 乎hồ 。 從tùng 上thượng 諸chư 祖tổ 。 敬kính 視thị 律luật 學học 如như 此thử 。 豈khởi 敢cảm 輕khinh 之chi 。 若nhược 輕khinh 律luật 者giả 。 定định 屬thuộc 邪tà 見kiến 。 非phi 宗tông 匠tượng 也dã 。 三tam 者giả 大đại 用dụng 現hiện 前tiền 。 觀quán 機cơ 利lợi 益ích 。 破phá 他tha 疑nghi 執chấp 。 不bất 拘câu 恆hằng 規quy 。 如như 文Văn 殊Thù 菩Bồ 薩Tát 執chấp 劍kiếm 逼bức 佛Phật 。 三tam 處xứ 度độ 夏hạ 。 重trọng/trùng 勝thắng 比Bỉ 丘Khâu 。 與dữ 女nữ 同đồng 坐tọa 。 令linh 證chứng 無vô 生sanh 。 乃nãi 至chí 寒hàn 拾thập 之chi 訶ha 律luật 主chủ 。 歸quy 南nam 之chi 斬trảm 貓miêu 蛇xà 。 譬thí 良lương 醫y 砒# 霜sương 治trị 病bệnh 。 大đại 將tướng 奇kỳ 計kế 除trừ 賊tặc 。 而nhi 不bất 可khả 為vi 典điển 要yếu 。 又hựu 凡phàm 訶ha 佛Phật 罵mạ 祖tổ 。 痛thống 棒bổng 毒độc 喝hát 。 皆giai 不bất 得đắc 已dĩ 而nhi 用dụng 。 所sở 謂vị 兵binh 者giả 。 不bất 祥tường 之chi 器khí 。 非phi 布bố 帛bạch 菽# 粟túc 也dã 。 用dụng 得đắc 當đương 。 跡tích 似tự 違vi 律luật 。 實thật 真chân 持trì 律luật 。 以dĩ 得đắc 律luật 意ý 故cố 。 如như 經kinh 謂vị 末Mạt 利Lợi 夫Phu 人Nhân 。 飲ẩm 酒tửu 救cứu 殺sát 。 佛Phật 讚tán 其kỳ 真chân 持trì 齋trai 戒giới 。 菩Bồ 薩Tát 見kiến 機cơ 得đắc 殺sát 盜đạo 等đẳng 。 於ư 菩Bồ 薩Tát 戒giới 。 無vô 所sở 違vi 犯phạm 。 生sanh 多đa 功công 德đức 也dã 。 若nhược 失thất 其kỳ 宜nghi 。 將tương 作tác 門môn 庭đình 施thi 設thiết 。 如như 優ưu 孟# 之chi 學học 叔thúc 敖# 。 宗tông 既ký 非phi 宗tông 。 律luật 又hựu 非phi 律luật 。 謗báng 大đại 般Bát 若Nhã 。 疑nghi 誤ngộ 後hậu 學học 。 三tam 塗đồ 劇kịch 報báo 。 何hà 由do 得đắc 免miễn 。 設thiết 亦diệc 誘dụ 引dẫn 愚ngu 流lưu 。 作tác 種chủng 種chủng 福phước 。 福phước 力lực 所sở 持trì 。 不bất 即tức 墮đọa 落lạc 。 終chung 為vi 外ngoại 魔ma 眷quyến 屬thuộc 。 非phi 佛Phật 弟đệ 子tử 。 末mạt 世thế 多đa 此thử 妖yêu 邪tà 。 誑cuống 惑hoặc 世thế 閒gian/nhàn 。 魔ma 所sở 攝nhiếp 助trợ 。 多đa 得đắc 供cúng 養dường 。 聚tụ 眾chúng 百bách 千thiên 人nhân 。 眷quyến 屬thuộc 兒nhi 孫tôn 遍biến 天thiên 下hạ 。 毀hủy 戒giới 毀hủy 教giáo 。 破phá 壞hoại 如Như 來Lai 真chân 正Chánh 法Pháp 輪luân 。 愚ngu 小tiểu 無vô 知tri 。 羨tiện 彼bỉ 名danh 聲thanh 。 而nhi 爭tranh 倣# 傚# 。 令linh 好hảo/hiếu 心tâm 出xuất 家gia 者giả 。 皆giai 墮đọa 其kỳ 黨đảng 。 求cầu 升thăng 反phản 墜trụy 。 哀ai 哉tai 痛thống 心tâm 。 然nhiên 由do 仍nhưng 以dĩ 三Tam 寶Bảo 。 為vi 所sở 緣duyên 境cảnh 。 罪tội 報báo 畢tất 時thời 。 還hoàn 藉tạ 佛Phật 法Pháp 僧Tăng 戒giới 之chi 力lực 。 而nhi 得đắc 度độ 脫thoát 。 魔ma 王vương 語ngữ 佛Phật 。 吾ngô 於ư 汝nhữ 末Mạt 法Pháp 中trung 。 令linh 眷quyến 屬thuộc 食thực 汝nhữ 飯phạn 。 著trước 汝nhữ 衣y 。 破phá 壞hoại 汝nhữ 法pháp 。

佛Phật 言ngôn 。

汝nhữ 但đãn 自tự 壞hoại 。 法pháp 不bất 壞hoại 也dã 。 今kim 欲dục 不bất 墮đọa 三tam 塗đồ 。 竟cánh 登đăng 聖thánh 果Quả 。 請thỉnh 必tất 從tùng 持trì 戒giới 始thỉ 。 若nhược 挂quải 名danh 受thọ 戒giới 。 又hựu 輕khinh 視thị 戒giới 法pháp 。 既ký 不bất 精tinh 戒giới 法pháp 。 又hựu 為vi 人nhân 授thọ 戒giới 。 既ký 為vi 人nhân 授thọ 戒giới 。 又hựu 不bất 教giáo 學học 戒giới 。 且thả 言ngôn 戒giới 是thị 小Tiểu 乘Thừa 。 不bất 須tu 習tập 學học 。 則tắc 決quyết 墮đọa 三tam 塗đồ 。 為vi 魔ma 眷quyến 屬thuộc 。 自tự 受thọ 其kỳ 苦khổ 。 無vô 人nhân 能năng 代đại 。 終chung 亦diệc 必tất 皆giai 成thành 佛Phật 。 我ngã 不bất 敢cảm 輕khinh 之chi 矣hĩ 。

荅# 唐đường 宜nghi 之chi 問vấn 書thư 義nghĩa (# 有hữu 引dẫn )#

智trí 及cập 之chi 。 即tức 大đại 學học 格cách 物vật 致trí 知tri 。 中trung 庸dong 擇trạch 乎hồ 中trung 庸dong 得đắc 一nhất 善thiện 也dã 。 仁nhân 守thủ 之chi 。 即tức 大đại 學học 誠thành 意ý 正chánh 心tâm 。 中trung 庸dong 拳quyền 拳quyền 服phục 膺ưng 而nhi 弗phất 失thất 之chi 也dã 。 莊trang 蒞# 之chi 。 即tức 大đại 學học 脩tu 身thân 。 中trung 庸dong 誠thành 身thân 也dã 。 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。 即tức 大đại 學học 齊tề 家gia 治trị 國quốc 平bình 天thiên 下hạ 。 中trung 庸dong 順thuận 親thân 信tín 友hữu 獲hoạch 上thượng 也dã 。 聖thánh 人nhân 說thuyết 法Pháp 。 應ứng 病bệnh 與dữ 藥dược 。 若nhược 為vi 智trí 未vị 及cập 者giả 。 則tắc 云vân 知tri 德đức 者giả 鮮tiên 矣hĩ 。 以dĩ 思tư 無vô 益ích 不bất 如như 學học 也dã 。 思tư 而nhi 不bất 學học 則tắc 殆đãi 。 此thử 孟# 子tử 重trọng/trùng 始thỉ 條điều 理lý 意ý 也dã 。 今kim 責trách 智trí 及cập 之chi 者giả 以dĩ 仁nhân 守thủ 之chi 功công 。 正chánh 孟# 子tử 兼kiêm 重trọng/trùng 終chung 條điều 理lý 意ý (# 中trung 而nhi 不bất 至chí 。 亦diệc 非phi 善thiện 射xạ 。 況huống 不bất 至chí 便tiện 不bất 中trung 。 巧xảo 力lực 俱câu 不bất 可khả 輕khinh 。 但đãn 先tiên 論luận 巧xảo 。 後hậu 論luận 力lực 耳nhĩ )# 。 乾can/kiền/càn 知tri 大đại 始thỉ 。 坤# 作tác 成thành 物vật 。 有hữu 坤# 無vô 乾can/kiền/càn 固cố 不bất 可khả 。 有hữu 乾can/kiền/càn 無vô 坤# 又hựu 豈khởi 可khả 哉tai 。 非phi 初sơ 步bộ 無vô 以dĩ 為vi 究cứu 竟cánh 之chi 始thỉ 。 非phi 到đáo 家gia 無vô 以dĩ 結kết 初sơ 步bộ 之chi 局cục 。 此thử 儒nho 門môn 智trí 仁nhân 合hợp 一nhất 之chi 學học 。 與dữ 佛Phật 門môn 解giải 行hành 互hỗ 徹triệt 之chi 旨chỉ 相tương/tướng 類loại 也dã 。 儒nho 不bất 更cánh 贅# 。 請thỉnh 言ngôn 佛Phật 氏thị 之chi 學học 。 須tu 分phần/phân 四tứ 教giáo 。 以dĩ 辨biện 內nội 外ngoại 小tiểu 大đại 偏thiên 圓viên 。 細tế 思tư 之chi 。 勿vật 忽hốt 。

藏tạng 教giáo 。 知tri 三tam 界giới 苦khổ 。 空không 無vô 常thường 無vô 我ngã 不bất 淨tịnh 。 名danh 智trí 及cập 之chi 。 念niệm 念niệm 與dữ 四Tứ 念Niệm 處Xứ 觀quán 相tương 應ứng 。 不bất 起khởi 見kiến 思tư 煩phiền 惱não 。 名danh 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 身thân 口khẩu 意ý 業nghiệp 。 恆hằng 與dữ 三tam 千thiên 八bát 萬vạn 律luật 儀nghi 相tương 應ứng 。 名danh 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 得đắc 不bất 忘vong 念niệm 。 一nhất 切thiết 時thời 中trung 。 應ứng 機cơ 設thiết 教giáo 。 名danh 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。

鬱uất 頭đầu 藍lam 弗phất 入nhập 有hữu 頂đảnh 定định 。 亦diệc 似tự 仁nhân 守thủ 。 威uy 儀nghi 庠tường 序tự 寂tịch 靜tĩnh 。 似tự 莊trang 蒞# 。 以dĩ 自tự 所sở 謂vị 定định 門môn 。 攝nhiếp 化hóa 多đa 人nhân 服phục 從tùng 其kỳ 道đạo 。 似tự 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。 由do 智trí 未vị 及cập 於ư 。 出xuất 世thế 法Pháp 故cố 。 所sở 以dĩ 守thủ 不bất 名danh 仁nhân 。 蒞# 不bất 名danh 莊trang 。 動động 不bất 名danh 禮lễ 。 (# 鬱uất 頭đầu 亦diệc 是thị 智trí 及cập 了liễu 。 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 。 仁nhân 能năng 守thủ 非phi 非phi 想tưởng 處xứ 者giả 。 但đãn 非phi 出xuất 世thế 閒gian/nhàn 之chi 智trí 耳nhĩ 。 )# 。

須Tu 陀Đà 洹Hoàn 捨xả 戒giới 還hoàn 俗tục 。 是thị 智trí 及cập 之chi 。 仁nhân 不bất 能năng 守thủ 之chi 。 舍Xá 利Lợi 弗Phất 瞋sân 習tập 。 畢tất 陵lăng 伽già 慢mạn 習tập 。 難Nan 陀Đà 貪tham 習tập 。 憍Kiều 梵Phạm 缽Bát 提Đề 齝# 習tập 等đẳng 。 是thị 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 不bất 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 迦Ca 葉Diếp 目Mục 連Liên 等đẳng 神thần 通thông 。 作tác 意ý 方phương 有hữu 。 是thị 動động 之chi 不bất 以dĩ 禮lễ 。

通thông 教giáo 。 知tri 三tam 界giới 夢mộng 幻huyễn 空không 華hoa 水thủy 月nguyệt 。 名danh 智trí 及cập 之chi 。 念niệm 念niệm 與dữ 即tức 空không 觀quán 相tương 應ứng 。 名danh 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 莊trang 以dĩ 二nhị 句cú 。 並tịnh 與dữ 藏tạng 教giáo 同đồng 。

藏tạng 教giáo 極cực 果quả 。 雖tuy 到đáo 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 境cảnh 界giới 。 不bất 達đạt 諸chư 法pháp 本bổn 空không 。 不bất 名danh 智trí 及cập 之chi 。 智trí 既ký 未vị 及cập 。 不bất 名danh 仁nhân 守thủ 等đẳng 也dã 。

見kiến 地Địa 薄bạc 地Địa 。 亦diệc 有hữu 捨xả 戒giới 還hoàn 俗tục 者giả 。 是thị 不bất 能năng 守thủ 。 已dĩ 辦biện 地địa 不bất 侵xâm 習tập 。 是thị 不bất 莊trang 蒞# 。 支chi 佛Phật 地địa 習tập 氣khí 未vị 盡tận 。 是thị 動động 之chi 不bất 以dĩ 禮lễ 。

別biệt 教giáo 。 知tri 生sanh 死tử 是thị 有hữu 邊biên 。 涅Niết 槃Bàn 是thị 無vô 邊biên 。 真Chân 如Như 法pháp 性tánh 。 非phi 有hữu 非phi 無vô 。 依y 真Chân 如Như 乃nãi 成thành 生sanh 死tử 之chi 有hữu 。 涅Niết 槃Bàn 之chi 無vô 。 名danh 智trí 及cập 之chi 。 先tiên 以dĩ 空không 觀quán 斷đoạn 見kiến 思tư 惑hoặc 。 出xuất 生sanh 死tử 有hữu 邊biên 。 名danh 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 次thứ 假giả 觀quán 破phá 塵trần 沙sa 惑hoặc 。 出xuất 涅Niết 槃Bàn 無vô 邊biên 。 名danh 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 後hậu 中trung 觀quán 破phá 無vô 明minh 惑hoặc 。 證chứng 中trung 道đạo 體thể 。 從tùng 體thể 起khởi 用dụng 。 名danh 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。

通thông 教giáo 極cực 果quả 。 雖tuy 到đáo 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 境cảnh 界giới 。 不bất 達đạt 中trung 道Đạo 法Pháp 性tánh 。 不bất 名danh 智trí 及cập 之chi 。 智trí 既ký 未vị 及cập 。 不bất 名danh 仁nhân 守thủ 等đẳng 也dã 。

十thập 信tín 有hữu 退thoái 。 是thị 仁nhân 不bất 能năng 守thủ 之chi 。 十thập 住trụ 自tự 利lợi 。 是thị 不bất 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 十thập 行hành 未vị 修tu 中trung 道đạo 。 十thập 向hướng 未vị 證chứng 中trung 道đạo 。 是thị 動động 之chi 不bất 以dĩ 禮lễ 。

圓viên 教giáo 。 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。 皆giai 是thị 佛Phật 法Pháp 。 法Pháp 界Giới 實thật 相tướng 。 性tánh 相tướng 常thường 住trụ 。 一nhất 色sắc 一nhất 香hương 。 無vô 非phi 中trung 道đạo 。 生sanh 死tử 即tức 涅Niết 槃Bàn 。 煩phiền 惱não 即tức 菩Bồ 提Đề 。 遍biến 能năng 破phá 除trừ 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 遍biến 能năng 建kiến 立lập 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 遍biến 能năng 統thống 攝nhiếp 融dung 貫quán 一nhất 切thiết 。 世thế 出xuất 世thế 法Pháp 。 名danh 智trí 及cập 之chi 。 念niệm 念niệm 與dữ 此thử 圓viên 妙diệu 止Chỉ 觀Quán 相tương 應ứng 。 圓viên 伏phục 五ngũ 住trụ 煩phiền 惱não 。 名danh 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 六lục 根căn 清thanh 淨tịnh 。 名danh 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 入nhập 無vô 功công 用dụng 妙diệu 道đạo 。 名danh 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。 又hựu 圓viên 教giáo 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 一nhất 一nhất 圓viên 融dung 。 一nhất 一nhất 互hỗ 攝nhiếp 。 非phi 一nhất 非phi 四tứ 。 而nhi 一nhất 而nhi 四tứ 。 名danh 字tự 位vị 中trung 。 則tắc 有hữu 名danh 字tự 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 乃nãi 至chí 究cứu 竟cánh 位vị 中trung 。 則tắc 有hữu 究cứu 竟cánh 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 今kim 以dĩ 名danh 字tự 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 總tổng 名danh 智trí 及cập 之chi 。 觀quán 行hành 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 總tổng 名danh 仁nhân 能năng 守thủ 之chi 。 相tương 似tự 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 總tổng 名danh 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 分phần/phân 證chứng 究cứu 竟cánh 智trí 仁nhân 莊trang 禮lễ 。 總tổng 名danh 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 。 圓viên 融dung 不bất 礙ngại 行hành 布bố 。 行hành 布bố 不bất 礙ngại 圓viên 融dung 。 以dĩ 無vô 為vi 法Pháp 。 而nhi 有hữu 差sai 別biệt 。 此thử 之chi 謂vị 也dã 。

別biệt 教giáo 十thập 向hướng 。 雖tuy 得đắc 相tương 似tự 動động 之chi 以dĩ 禮lễ 境cảnh 界giới 。 未vị 達đạt 中trung 道đạo 圓viên 融dung 。 不bất 思tư 議nghị 性tánh 。 不bất 名danh 智trí 及cập 之chi 。 智trí 既ký 未vị 及cập 。 不bất 名danh 仁nhân 守thủ 等đẳng 也dã 。

名danh 字tự 開khai 圓viên 解giải 。 未vị 伏phục 煩phiền 惱não 。 是thị 仁nhân 不bất 能năng 守thủ 之chi 。 觀quán 行hành 伏phục 五ngũ 住trụ 。 未vị 淨tịnh 六lục 根căn 。 是thị 不bất 莊trang 以dĩ 蒞# 之chi 。 相tương 似tự 淨tịnh 六lục 根căn 。 未vị 入nhập 無vô 功công 用dụng 道đạo 。 是thị 動động 之chi 不bất 以dĩ 禮lễ 。 溈# 山sơn 大đại 師sư 謂vị 此thử 宗tông 難nan 得đắc 其kỳ 妙diệu 。 切thiết 須tu 仔tử 細tế 用dụng 心tâm 。 乃nãi 深thâm 歎thán 圓viên 教giáo 智trí 及cập 之chi 之chi 難nạn/nan 也dã 。 可khả 中trung 頓đốn 悟ngộ 正chánh 因nhân 。 便tiện 是thị 出xuất 塵trần 階giai 漸tiệm 。 生sanh 生sanh 若nhược 能năng 不bất 退thoái 。 佛Phật 階giai 決quyết 定định 可khả 期kỳ 。 此thử 於ư 圓viên 教giáo 智trí 及cập 之chi 者giả 。 責trách 仁nhân 守thủ 全toàn 功công 也dã 。

荅# 成thành 唯duy 識thức 論luận 十thập 五ngũ 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 末mạt 那na 與dữ 慧tuệ 相tương 應ứng 。 故cố 因nhân 中trung 隨tùy 第đệ 六lục 識thức 轉chuyển 而nhi 為vi 智trí 。 藏tạng 識thức 不bất 與dữ 慧tuệ 俱câu 。 至chí 果quả 方phương 圓viên 。 前tiền 五ngũ 既ký 有hữu 慧tuệ 俱câu 。 又hựu 與dữ 善thiện 俱câu 。 復phục 是thị 轉chuyển 識thức 所sở 攝nhiếp 。 何hà 故cố 不bất 隨tùy 第đệ 六lục 因nhân 中trung 轉chuyển 。 亦diệc 至chí 果quả 方phương 圓viên 邪tà 。 )# 。

荅# 。 末mạt 那na 之chi 慧tuệ 即tức 是thị 我ngã 見kiến 。 我ngã 見kiến 無vô 自tự 體thể 。 直trực 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 也dã 。 第đệ 六lục 識thức 入nhập 二nhị 觀quán 。 第đệ 七thất 識thức 二nhị 執chấp 不bất 得đắc 現hiện 行hành 。 故cố 得đắc 轉chuyển 為vi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 然nhiên 第đệ 六lục 出xuất 法pháp 空không 觀quán 。 第đệ 七thất 仍nhưng 起khởi 法pháp 執chấp 。 第đệ 六lục 出xuất 生sanh 空không 觀quán 。 第đệ 七thất 仍nhưng 起khởi 我ngã 執chấp 矣hĩ 。 但đãn 第đệ 七thất 是thị 第đệ 六lục 不bất 共cộng 親thân 依y 。 故cố 六lục 轉chuyển 七thất 不bất 得đắc 不bất 轉chuyển 。 若nhược 前tiền 五ngũ 識thức 雖tuy 有hữu 慧tuệ 俱câu 。 既ký 無vô 我ngã 見kiến 相tương 應ứng 。 則tắc 慧tuệ 甚thậm 劣liệt 。 雖tuy 與dữ 善thiện 俱câu 。 由do 第đệ 六lục 善thiện 或hoặc 境cảnh 界giới 善thiện 。 暫tạm 得đắc 相tương 應ứng 。 無vô 斷đoạn 惑hoặc 證chứng 理lý 之chi 能năng 。 以dĩ 凡phàm 斷đoạn 惑hoặc 須tu 在tại 定định 心tâm 。 定định 心tâm 中trung 多đa 無vô 前tiền 五ngũ 識thức 故cố 。 直trực 至chí 果quả 位vị 。 第đệ 八bát 識thức 中trung 有hữu 漏lậu 種chủng 盡tận 。 轉chuyển 與dữ 大Đại 圓Viên 鏡Kính 智Trí 相tương 應ứng 。 名danh 無vô 垢cấu 識thức 。 從tùng 此thử 淨tịnh 識thức 所sở 變biến 五ngũ 根căn 相tướng 分phần/phân 。 純thuần 無vô 漏lậu 故cố 。 依y 之chi 發phát 識thức 。 亦diệc 成thành 無vô 漏lậu 。 名danh 成Thành 所Sở 作Tác 智Trí 。 相tương 應ứng 心tâm 品phẩm 。 僅cận 屬thuộc 果quả 上thượng 化hóa 他tha 之chi 用dụng 。 非phi 能năng 自tự 利lợi 。 不bất 同đồng 第đệ 七thất 識thức 也dã 。

(# 問vấn 。 有hữu 我ngã 見kiến 故cố 。 餘dư 見kiến 不bất 生sanh 。 無vô 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 二nhị 慧tuệ 故cố 。 云vân 何hà 既ký 有hữu 我ngã 見kiến 。 又hựu 得đắc 與dữ 慧tuệ 相tương 應ứng 。 )# 。

荅# 。 心tâm 所sở 有hữu 假giả 實thật 。 如như 別biệt 境cảnh 中trung 慧tuệ 。 則tắc 有hữu 自tự 體thể 。 十thập 煩phiền 惱não 中trung 五ngũ 見kiến 無vô 體thể 。 惟duy 以dĩ 染nhiễm 慧tuệ 為vi 體thể 。 今kim 第đệ 七thất 相tương 應ứng 之chi 慧tuệ 未vị 轉chuyển 。 舉cử 體thể 為vi 我ngã 見kiến 法pháp 見kiến 。 已dĩ 轉chuyển 舉cử 體thể 。 為vi 平Bình 等Đẳng 性Tánh 智Trí 。 故cố 云vân 約ước 義nghĩa 別biệt 也dã 。 豈khởi 一nhất 心tâm 中trung 有hữu 二nhị 慧tuệ 邪tà 。

(# 問vấn 。 末mạt 那na 俱câu 之chi 我ngã 見kiến 。 以dĩ 慧tuệ 為vi 體thể 。 由do 義nghĩa 別biệt 故cố 。 仍nhưng 以dĩ 慧tuệ 俱câu 。 忘vong 念niệm 以dĩ 念niệm 為vi 體thể 。 何hà 不bất 亦diệc 由do 義nghĩa 別biệt 故cố 。 與dữ 念niệm 相tương 應ứng 邪tà 。 )# 。

荅# 。 末mạt 那na 有hữu 慧tuệ 故cố 。 有hữu 我ngã 見kiến 。 與dữ 我ngã 見kiến 俱câu 。 即tức 與dữ 慧tuệ 俱câu 也dã 。 忘vong 念niệm 以dĩ 念niệm 為vi 體thể 者giả 。 不bất 遍biến 染nhiễm 心tâm 。 以dĩ 癡si 為vi 體thể 者giả 。 乃nãi 遍biến 染nhiễm 心tâm 。 秖kỳ 於ư 第đệ 七thất 識thức 我ngã 癡si 上thượng 。 明minh 其kỳ 無vô 正chánh 念niệm 。 故cố 斥xích 為vi 忘vong 念niệm 。 無vô 正chánh 知tri 。 故cố 斥xích 為vi 不bất 正chánh 知tri 。 皆giai 無vô 自tự 體thể 。 約ước 過quá 失thất 邊biên 義nghĩa 。 立lập 此thử 二nhị 耳nhĩ 。

(# 問vấn 。 謂vị 此thử 識thức 緣duyên 自tự 所sở 依y 者giả 。 如như 有hữu 後hậu 識thức 。 即tức 緣duyên 前tiền 意ý 。 儻thảng 難nạn/nan 云vân 。 前tiền 五ngũ 識thức 所sở 依y 五ngũ 根căn 。 亦diệc 增tăng 上thượng 緣duyên 。 何hà 獨độc 不bất 許hứa 作tác 所sở 緣duyên 邪tà 。 識thức 相tương/tướng 緣duyên 之chi 義nghĩa 。 乞khất 垂thùy 細tế 剖phẫu 。 )# 。

荅# 。 第đệ 七thất 識thức 唯duy 內nội 門môn 轉chuyển 。 故cố 得đắc 所sở 依y 為vi 所sở 緣duyên 。 前tiền 五ngũ 識thức 唯duy 外ngoại 轉chuyển 。 不bất 得đắc 所sở 依y 為vi 所sở 緣duyên 。 不bất 應ưng 為vi 例lệ 。

(# 問vấn 。 意ý 識thức 依y 意ý 。 具cụ 三tam 分phân 別biệt 。 設thiết 依y 色sắc 者giả 。 便tiện 同đồng 五ngũ 識thức 。 第đệ 八bát 亦diệc 依y 意ý 不bất 依y 色sắc 根căn 。 何hà 但đãn 有hữu 自tự 性tánh 分phân 別biệt 。 無vô 隨tùy 念niệm 計kế 度độ 。 )# 。

荅# 。 前tiền 六lục 皆giai 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 。 而nhi 一nhất 依y 心tâm 法pháp 。 五ngũ 依y 色sắc 法pháp 。 故cố 有hữu 差sai 別biệt 。 第đệ 八bát 非phi 轉chuyển 識thức 攝nhiếp 。 但đãn 是thị 所sở 熏huân 。 唯duy 無vô 記ký 性tánh 一nhất 類loại 恆hằng 轉chuyển 。 儻thảng 亦diệc 具cụ 三tam 分phân 別biệt 。 則tắc 有hữu 轉chuyển 易dị 。 而nhi 受thọ 熏huân 持trì 種chủng 皆giai 不bất 得đắc 成thành 矣hĩ 。

(# 問vấn 。 唯duy 識thức 五ngũ 觀quán 。 與dữ 占chiêm 察sát 二nhị 觀quán 。 是thị 同đồng 是thị 別biệt 。 )# 。

荅# 。 遣khiển 虛hư 存tồn 實thật 。 捨xả 濫lạm 留lưu 純thuần 。 攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 。 隱ẩn 劣liệt 顯hiển 勝thắng 。 皆giai 從tùng 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 開khai 出xuất 。 若nhược 遣khiển 相tương/tướng 證chứng 性tánh 。 義nghĩa 仍nhưng 兩lưỡng 屬thuộc 。 如như 云vân 俗tục 有hữu 真chân 空không 。 仍nhưng 是thị 唯duy 心tâm 識thức 觀quán 。 若nhược 遣khiển 相tương/tướng 執chấp 。 達đạt 相tương/tướng 即tức 性tánh 。 乃nãi 真Chân 如Như 實thật 觀quán 。

(# 問vấn 。 思tư 能năng 令linh 心tâm 造tạo 作tác 。 第đệ 八bát 識thức 相tương 應ứng 之chi 思tư 。 令linh 造tạo 何hà 等đẳng 。 )# 。

荅# 。 爪trảo 生sanh 髮phát 長trường 。 筋cân 轉chuyển 脈mạch 搖dao 。 髮phát 白bạch 面diện 皺trứu 。 氣khí 消tiêu 容dung 悴tụy 。 及cập 日nhật 月nguyệt 稽khể 天thiên 。 江giang 河hà 競cạnh 注chú 。 滄thương 桑tang 易dị 。 春xuân 夏hạ 更cánh 。 皆giai 第đệ 八bát 所sở 造tạo 。

(# 問vấn 。 瞋sân 唯duy 不bất 善thiện 。 則tắc 初sơ 二nhị 果quả 任nhậm 運vận 所sở 起khởi 瞋sân 心tâm 。 名danh 不bất 善thiện 否phủ/bĩ 。 與dữ 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 相tương 應ứng 否phủ/bĩ 。 能năng 發phát 業nghiệp 潤nhuận 生sanh 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 學học 人nhân 失thất 念niệm 起khởi 瞋sân 。 亦diệc 名danh 不bất 善thiện 。 此thử 念niệm 亦diệc 名danh 。 無vô 慚tàm 無vô 愧quý 。 然nhiên 已dĩ 斷đoạn 見kiến 惑hoặc 。 故cố 不bất 發phát 業nghiệp 。 善thiện 心tâm 易dị 起khởi 。 惡ác 心tâm 易dị 滅diệt 。 不bất 潤nhuận 生sanh 也dã 。

(# 問vấn 。 自tự 在tại 位vị 。 唯duy 樂nhạo/nhạc/lạc 喜hỷ 捨xả 。 以dĩ 諸chư 佛Phật 斷đoạn 憂ưu 苦khổ 事sự 故cố 。 彼bỉ 金kim 鎗thương 馬mã 麥mạch 等đẳng 報báo 。 得đắc 名danh 苦khổ 否phủ/bĩ 。 憂ưu 念niệm 眾chúng 生sanh 。 得đắc 名danh 憂ưu 否phủ/bĩ 。 又hựu 如như 頭đầu 臨lâm 白bạch 刃nhận 。 如như 斬trảm 春xuân 風phong 。 得đắc 名danh 無vô 憂ưu 苦khổ 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 唯duy 識thức 名danh 義nghĩa 。 憂ưu 喜hỷ 苦khổ 樂lạc 等đẳng 。 各các 有hữu 分phần/phân 劑tề 。 唯duy 佛Phật 方phương 能năng 實thật 無vô 憂ưu 苦khổ 。 金kim 鎗thương 馬mã 麥mạch 。 大đại 權quyền 示thị 現hiện 。 原nguyên 非phi 實thật 事sự 。 故cố 非phi 苦khổ 憂ưu 。 念niệm 眾chúng 生sanh 亦diệc 不bất 同đồng 凡phàm 夫phu 迫bách 戚thích 。 故cố 非phi 憂ưu 也dã 。 臨lâm 刃nhận 斬trảm 風phong 。 雖tuy 無vô 憂ưu 苦khổ 。 仍nhưng 與dữ 佛Phật 果Quả 未vị 同đồng 。 以dĩ 佛Phật 果Quả 不bất 受thọ 害hại 故cố 。 至chí 稱xưng 性tánh 極cực 談đàm 。 菩Bồ 薩Tát 分phần/phân 證chứng 憂ưu 苦khổ 。 諸chư 佛Phật 究cứu 竟cánh 憂ưu 苦khổ 。 是thị 在tại 忘vong 名danh 字tự 相tương/tướng 者giả 。 方phương 能năng 信tín 之chi 。

荅# 準chuẩn 提đề 持trì 法Pháp 三tam 問vấn (# 原nguyên 問vấn 附phụ )#

(# 問vấn 。 一nhất 切thiết 能năng 詮thuyên 之chi 文văn 。 必tất 有hữu 所sở 詮thuyên 之chi 體thể 。 顯hiển 密mật 二nhị 詮thuyên 。 其kỳ 體thể 同đồng 邪tà 。 異dị 邪tà 。 又hựu 佛Phật 何hà 以dĩ 顯hiển 說thuyết 。 復phục 密mật 說thuyết 邪tà 。 )# 。

荅# 。 千thiên 經kinh 萬vạn 論luận 。 若nhược 顯hiển 若nhược 密mật 。 皆giai 直trực 指chỉ 人nhân 心tâm 。 見kiến 性tánh 成thành 佛Phật 。 除trừ 此thử 心tâm 外ngoại 。 更cánh 無vô 所sở 詮thuyên 。 猶do 云vân 六lục 經kinh 我ngã 心tâm 註chú 腳cước 也dã 。 顯hiển 密mật 說thuyết 者giả 。 有hữu 因nhân 顯hiển 說thuyết 得đắc 四tứ 益ích 。 有hữu 因nhân 密mật 說thuyết 得đắc 四tứ 益ích 。 佛Phật 智trí 鑑giám 機cơ 。 能năng 隨tùy 施thí 化hóa 。 良lương 醫y 因nhân 病bệnh 。 藥dược 不bất 爽sảng 宜nghi 也dã 。

(# 問vấn 。 稱xưng 體thể 起khởi 願nguyện 。 名danh 發phát 菩Bồ 提Đề 。 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 。 不bất 相tương 捨xả 離ly 。 今kim 持trì 法Pháp 中trung 所sở 明minh 。 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。 皆giai 儒nho 宗tông 世thế 教giáo 。 與dữ 佛Phật 法Pháp 同đồng 否phủ/bĩ 。 )# 。

荅# 。 上thượng 古cổ 儒nho 宗tông 。 皆giai 佛Phật 菩Bồ 薩Tát 示thị 現hiện 。 為vi 師sư 為vi 導đạo 。 接tiếp 引dẫn 迷mê 流lưu 。 所sở 立lập 世thế 教giáo 。 無vô 非phi 佛Phật 法Pháp 。 後hậu 儒nho 拘câu 虛hư 。 不bất 能năng 引dẫn 伸thân 觸xúc 長trường/trưởng 。 遂toại 有hữu 門môn 庭đình 之chi 隔cách 。 剋khắc 實thật 思tư 之chi 。 聖thánh 人nhân 先tiên 得đắc 我ngã 心tâm 同đồng 然nhiên 。 寧ninh 非phi 三tam 無vô 差sai 別biệt 之chi 旨chỉ 。 樂nhạo/nhạc/lạc 堯# 舜thuấn 之chi 道đạo 。 若nhược 己kỷ 推thôi 而nhi 納nạp 諸chư 溝câu 中trung 。 寧ninh 非phi 上thượng 求cầu 下hạ 化hóa 之chi 懷hoài 。 但đãn 犬khuyển 牛ngưu 人nhân 性tánh 皆giai 同đồng 。 告cáo 子tử 自tự 不bất 敢cảm 承thừa 當đương 耳nhĩ 。 孟# 子tử 又hựu 謂vị 人nhân 禽cầm 幾kỷ 希hy 。 豈khởi 非phi 習tập 雖tuy 遠viễn 性tánh 仍nhưng 近cận 之chi 證chứng 邪tà 。

(# 問vấn 。 顯hiển 密mật 圓viên 通thông 。 不bất 持trì 齋trai 戒giới 。 不bất 忌kỵ 腪# 酒tửu 。 往vãng 往vãng 獲hoạch 應ưng 。 何hà 必tất 別biệt 述thuật 此thử 法pháp 。 反phản 令linh 畏úy 難nạn 。 )# 。

荅# 。 大đại 凡phàm 持trì 咒chú 。 各các 有hữu 攸du 宗tông 。 五ngũ 部bộ 既ký 別biệt 。 三tam 類loại 亦diệc 殊thù 。 圓viên 通thông 一nhất 書thư 。 附phụ 會hội 夾giáp 雜tạp 。 非phi 金kim 剛cang 正chánh 印ấn 也dã 。 依y 持trì 靈linh 應ưng 。 由do 人nhân 篤đốc 信tín 力lực 行hành 所sở 感cảm 。 設thiết 以dĩ 此thử 而nhi 如như 法Pháp 奉phụng 持trì 。 靈linh 應ưng 豈khởi 止chỉ 功công 名danh 男nam 女nữ 已dĩ 哉tai 。 況huống 近cận 時thời 持trì 者giả 多đa 而nhi 獲hoạch 應ưng 者giả 少thiểu 。 不bất 惟duy 信tín 弗phất 篤đốc 行hành 弗phất 力lực 。 亦diệc 由do 法pháp 未vị 善thiện 故cố 也dã 。 然nhiên 今kim 依y 經kinh 所sở 立lập 結kết 壇đàn 。 持trì 八Bát 關Quan 齋Trai 等đẳng 法pháp 。 不bất 過quá 為vi 久cửu 積tích 方phương 便tiện 。 剋khắc 期kỳ 取thủ 效hiệu 者giả 設thiết 耳nhĩ 。 非phi 謂vị 平bình 日nhật 持trì 咒chú 。 皆giai 須tu 如như 此thử 也dã 。

法pháp 華hoa 堂đường 第đệ 三tam 第đệ 四tứ 。 二nhị 問vấn 并tinh 荅# (# 餘dư 見kiến 頌tụng 中trung )#

問vấn 。 三Tam 身Thân 與dữ 三tam 自tự 性tánh 。 是thị 同đồng 是thị 別biệt 。

荅# 。 三tam 自tự 性tánh 與dữ 三Tam 身Thân 。 亦diệc 同đồng 亦diệc 別biệt 。 同đồng 者giả 。 由do 悟ngộ 圓viên 成thành 實thật 性tánh 。 證chứng 會hội 法Pháp 身thân 。 淨tịnh 依y 他tha 。 成thành 報báo 智trí 身thân 。 悟ngộ 遍biến 計kế 本bổn 空không 。 成thành 普phổ 應ưng 身thân 。 別biệt 者giả 。 三Tam 身Thân 約ước 果quả 德đức 。 約ước 悟ngộ 顯hiển 。 三tam 性tánh 約ước 境cảnh 界giới 。 通thông 迷mê 悟ngộ 也dã 。

問vấn 。 一nhất 切thiết 法pháp 皆giai 可khả 作tác 四tứ 句cú 。 且thả 如như 三tam 性tánh 。 各các 四tứ 句cú 。 如như 何hà 作tác 。

荅# 。 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 性tánh 四tứ 句cú 者giả 。 情tình 有hữu 故cố 常thường 。 理lý 無vô 故cố 無vô 常thường 。 情tình 有hữu 即tức 是thị 理lý 無vô 。 故cố 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 理lý 無vô 即tức 是thị 情tình 有hữu 。 故cố 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 依y 他tha 起khởi 性tánh 四tứ 句cú 者giả 。 緣duyên 生sanh 故cố 常thường 。 無vô 性tánh 故cố 無vô 常thường 。 緣duyên 生sanh 即tức 無vô 性tánh 。 故cố 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 無vô 性tánh 即tức 緣duyên 生sanh 。 故cố 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 圓viên 成thành 實thật 性tánh 四tứ 句cú 者giả 。 理lý 有hữu 故cố 常thường 。 情tình 無vô 故cố 無vô 常thường 。 理lý 有hữu 即tức 是thị 情tình 無vô 。 故cố 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 情tình 無vô 即tức 是thị 理lý 有hữu 。 故cố 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 亦diệc 可khả 約ước 不bất 變biến 隨tùy 緣duyên 。 隨tùy 緣duyên 不bất 變biến 而nhi 作tác 四tứ 句cú 。 又hựu 單đơn 約ước 依y 他tha 起khởi 性tánh 辨biện 三tam 性tánh 。 以dĩ 明minh 四tứ 句cú 者giả 。 依y 他tha 性tánh 中trung 有hữu 圓viên 成thành 實thật 性tánh 故cố 常thường 。 如như 繩thằng 有hữu 麻ma 。 依y 他tha 性tánh 中trung 無vô 遍biến 計kế 所sở 執chấp 。 性tánh 故cố 無vô 常thường 。 如như 繩thằng 無vô 蛇xà 。 雙song 照chiếu 故cố 亦diệc 常thường 亦diệc 無vô 常thường 。 雙song 遮già 故cố 非phi 常thường 非phi 無vô 常thường 。 當đương 知tri 惑hoặc 業nghiệp 苦khổ 三tam 。 皆giai 是thị 依y 他tha 起khởi 性tánh 。 於ư 依y 他tha 起khởi 。 並tịnh 具cụ 四tứ 句cú 。 依y 他tha 苦khổ 四tứ 句cú 。 即tức 性tánh 具cụ 法Pháp 身thân 四tứ 句cú 。 依y 他tha 惑hoặc 四tứ 句cú 。 即tức 性tánh 具cụ 報báo 身thân 四tứ 句cú 。 依y 他tha 業nghiệp 四tứ 句cú 。 即tức 性tánh 具cụ 應ưng 身thân 四tứ 句cú 。 又hựu 佛Phật 三Tam 身Thân 即tức 淨tịnh 分phần/phân 三tam 自tự 性tánh 。 各các 四tứ 句cú 也dã 。

靈Linh 峰Phong 蕅# 益Ích 大Đại 師Sư 宗Tông 論Luận 卷quyển 第đệ 三tam 之chi 三tam (# 終chung )#