Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Tùy Sớ Diễn Nghĩa Sao – Quyển 16

Chuẩn
Leave a comment

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao
Quyển 16
唐Đường 澄Trừng 觀Quán 述Thuật

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 十thập 六lục

唐đường 清thanh 涼lương 山sơn 大đại 華hoa 嚴nghiêm 寺tự 沙Sa 門Môn 澄trừng 觀quán 述thuật

第đệ 九cửu 總tổng 釋thích 名danh 題đề 中trung 。初sơ 總tổng 標tiêu 章chương 。

疏sớ/sơ 。今kim 初sơ 總tổng 題đề 下hạ 。別biệt 釋thích 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 釋thích 總tổng 題đề 中trung 三tam 。初sơ 標tiêu 舉cử 。二nhị 一nhất 通thông 顯hiển 下hạ 列liệt 章chương 名danh 。三tam 今kim 初sơ 諸chư 經kinh 下hạ 別biệt 釋thích 。於ư 初sơ 章chương 中trung 有hữu 二nhị 。先tiên 總tổng 舉cử 諸chư 經kinh 體thể 式thức 。二nhị 別biệt 明minh 今kim 經kinh 得đắc 名danh 。前tiền 中trung 疏sớ/sơ 或hoặc 以dĩ 人nhân 為vi 目mục 。或hoặc 以dĩ 法pháp 為vi 名danh 者giả 。總tổng 說thuyết 也dã 。以dĩ 人nhân 為vi 名danh 。約ước 明minh 法pháp 之chi 所sở 由do 。以dĩ 法pháp 為vi 目mục 。乃nãi 舉cử 經kinh 之chi 本bổn 體thể 。

疏sớ/sơ 。人nhân 有hữu 請thỉnh 說thuyết 等đẳng 殊thù 下hạ 。別biệt 釋thích 人nhân 中trung 舉cử 其kỳ 二nhị 類loại 等đẳng 取thủ 所sở 為vi 。所sở 說thuyết 言ngôn 請thỉnh 者giả 。一nhất 從tùng 請thỉnh 人nhân 得đắc 名danh 。如như 思tư 益ích 梵Phạm 天Thiên 所sở 問vấn 經kinh 賢Hiền 護Hộ 經kinh 等đẳng 。二nhị 就tựu 能năng 說thuyết 人nhân 。如như 無Vô 盡Tận 意Ý 菩Bồ 薩Tát 經kinh 等đẳng 。三tam 依y 所sở 為vi 人nhân 。如như 須tu 達đạt 拏noa 憂ưu 填điền 王vương 經kinh 等đẳng 。四tứ 依y 所sở 說thuyết 人nhân 。如như 金kim 色sắc 童đồng 子tử 經kinh 等đẳng 。

疏sớ/sơ 。法pháp 有hữu 法pháp 喻dụ 等đẳng 者giả 。所sở 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 取thủ 法pháp 中trung 有hữu 多đa 義nghĩa 故cố 。法pháp 之chi 多đa 義nghĩa 次thứ 下hạ 當đương 辯biện 。喻dụ 者giả 如như 大đại 雲vân 經kinh 寶bảo 積tích 經kinh 等đẳng 。

疏sớ/sơ 。或hoặc 體thể 或hoặc 用dụng 或hoặc 果quả 或hoặc 因nhân 者giả 。即tức 法pháp 中trung 別biệt 義nghĩa 也dã 。體thể 者giả 如như 般Bát 若Nhã 經kinh 等đẳng 。用dụng 者giả 如như 神thần 足túc 經kinh 等đẳng 果quả 者giả 如như 涅Niết 槃Bàn 經kinh 等đẳng 。因nhân 復phục 多đa 義nghĩa 。一nhất 者giả 因nhân 行hành 。如như 正chánh 恭cung 敬kính 經kinh 等đẳng 。二nhị 者giả 因nhân 位vị 。如như 十thập 住trụ 經kinh 等đẳng 。

疏sớ/sơ 。乍sạ 複phức 乍sạ 單đơn 者giả 。複phức 中trung 略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。一nhất 法pháp 喻dụ 雙song 題đề 。如như 妙Diệu 法Pháp 蓮Liên 華Hoa 經Kinh 等đẳng 。二nhị 人nhân 法pháp 雙song 舉cử 。如như 勝thắng 天thiên 王vương 般Bát 若Nhã 經kinh 等đẳng 。三tam 體thể 用dụng 雙song 明minh 。如như 十thập 住trụ 斷đoạn 結kết 經kinh 等đẳng 。四tứ 因nhân 果quả 雙song 舉cử 。如như 漸tiệm 備bị 一Nhất 切Thiết 智Trí 德đức 經kinh 等đẳng 。言ngôn 或hoặc 乍sạ 單đơn 者giả 。通thông 上thượng 諸chư 義nghĩa 。謂vị 法pháp 單đơn 喻dụ 單đơn 體thể 單đơn 用dụng 單đơn 因nhân 單đơn 果quả 單đơn 。言ngôn 其kỳ 類loại 繁phồn 廣quảng 者giả 。即tức 上thượng 所sở 明minh 已dĩ 是thị 繁phồn 廣quảng 。更cánh 有hữu 從tùng 所sở 說thuyết 時thời 為vi 名danh 。如như 時thời 非phi 時thời 等đẳng 經kinh 。或hoặc 從tùng 所sở 說thuyết 處xứ 為vi 名danh 。如như 密mật 嚴nghiêm 經kinh 等đẳng 。上thượng 收thu 餘dư 義nghĩa 。故cố 云vân 其kỳ 類loại 繁phồn 廣quảng 。並tịnh 非phi 正chánh 要yếu 故cố 疏sớ/sơ 略lược 言ngôn 。

疏sớ/sơ 。今kim 經kinh 受thọ 稱xưng 下hạ 。第đệ 二nhị 別biệt 明minh 今kim 經kinh 得đắc 名danh 。於ư 中trung 復phục 二nhị 。先tiên 舉cử 異dị 名danh 。後hậu 彰chương 今kim 稱xưng 前tiền 中trung 四tứ 義nghĩa 。一nhất 數số 二nhị 喻dụ 三tam 法pháp 四tứ 義nghĩa 。用dụng 並tịnh 可khả 知tri 。言ngôn 梁lương 攝nhiếp 論luận 十thập 勝thắng 相tương/tướng 者giả 。論luận 曰viết 。謂vị 依y 大Đại 乘Thừa 諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。有hữu 十thập 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。一nhất 者giả 所sở 知tri 依y 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。二nhị 者giả 所sở 知tri 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。三tam 者giả 入nhập 所sở 知tri 相tương/tướng 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。四tứ 者giả 彼bỉ 人nhân 因nhân 果quả 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。五ngũ 者giả 彼bỉ 因nhân 果quả 修tu 差sai 別biệt 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。六lục 者giả 即tức 於ư 如Như 來Lai 。修tu 差sai 別biệt 中trung 增tăng 上thượng 戒giới 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。七thất 者giả 即tức 於ư 此thử 中trung 。增tăng 上thượng 心tâm 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。八bát 者giả 即tức 於ư 此thử 中trung 。增tăng 上thượng 慧tuệ 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。九cửu 者giả 彼bỉ 果quả 斷đoạn 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。十thập 者giả 彼bỉ 果quả 智trí 殊thù 勝thắng 殊thù 勝thắng 語ngữ 。由do 此thử 所sở 說thuyết 諸chư 佛Phật 契Khế 經Kinh 諸chư 句cú 。顯hiển 於ư 大Đại 乘Thừa 真chân 是thị 佛Phật 語ngữ 。今kim 當đương 第đệ 十thập 相tương/tướng 中trung 。

疏sớ/sơ 。如như 下hạ 離ly 世thế 間gian 及cập 出xuất 現hiện 品phẩm 。各các 有hữu 十thập 名danh 者giả 。離ly 世thế 間gian 品phẩm 十thập 名danh 。經Kinh 云vân 。佛Phật 子tử 此thử 名danh 一nhất 切thiết 。菩Bồ 薩Tát 功công 德đức 。行hành 處xứ (# 一nhất )# 決quyết 定định 義nghĩa 華hoa (# 二nhị 普phổ 入nhập 一nhất 切thiết 。法pháp (# 三tam )# 普phổ 生sanh 一Nhất 切Thiết 智Trí 。四tứ 超siêu 諸chư 世thế 間gian 。五ngũ )# 離ly 二Nhị 乘Thừa 道đạo (# 六lục 不bất 與dữ 一nhất 切thiết 。諸chư 眾chúng 生sanh 共cộng (# 七thất )# 悉tất 能năng 照chiếu 了liễu 一nhất 切thiết 法pháp 。門môn (# 八bát 增tăng 長trưởng 眾chúng 生sanh 出xuất 世thế 善thiện 根căn 。九cửu 離ly 世thế 間gian 法pháp 。門môn 品phẩm (# 十thập )# 應ưng 尊tôn 重trọng 聽thính 受thọ 。應ưng 誦tụng 持trì 。應ưng 思tư 惟duy 。應ưng 願nguyện 樂nhạo 。應ưng 修tu 行hành 。若nhược 能năng 如như 是thị 。當đương 知tri 是thị 人nhân 。疾tật 得đắc 阿A 耨Nậu 多Đa 羅La 三Tam 藐Miệu 三Tam 菩Bồ 提Đề 。言ngôn 出xuất 現hiện 品phẩm 十thập 名danh 者giả 。經Kinh 云vân 。佛Phật 子tử 。此thử 法Pháp 門môn 名danh 為vi 如Như 來Lai 。祕bí 密mật 之chi 處xứ 。名danh 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。所sở 不bất 能năng 知tri 。名danh 入nhập 如Như 來Lai 。印ấn 名danh 開khai 大đại 智trí 門môn 。名danh 示thị 現hiện 如Như 來Lai 種chủng 性tánh 。名danh 成thành 就tựu 一nhất 切thiết 菩Bồ 薩Tát 。名danh 一nhất 切thiết 世thế 間gian 。所sở 不bất 能năng 壞hoại 。名danh 一nhất 向hướng 隨tùy 順thuận 如Như 來Lai 境cảnh 界giới 。名danh 能năng 淨tịnh 一nhất 切thiết 。諸chư 眾chúng 生sanh 界giới 。名danh 演diễn 說thuyết 如Như 來Lai 。根căn 本bổn 實thật 性tánh 不bất 思tư 議nghị 究cứu 竟cánh 法pháp 。即tức 十thập 名danh 也dã 。

疏sớ/sơ 。依y 今kim 梵Phạm 本bổn 下hạ 。第đệ 二nhị 章chương 。今kim 目mục 也dã 。於ư 中trung 三tam 。初sơ 正chánh 釋thích 今kim 名danh 。二nhị 揀giản 前tiền 說thuyết 。三tam 結kết 成thành 今kim 義nghĩa 。疏sớ/sơ 中trung 一nhất 時thời 併tinh 舉cử 梵Phạm 言ngôn 。一nhất 時thời 譯dịch 就tựu 此thử 語ngữ 。若nhược 別biệt 對đối 者giả 。摩ma 訶ha 言ngôn 大đại 。毘tỳ 佛Phật 略lược 云vân 方Phương 廣Quảng 。勃bột 陀đà 云vân 覺giác 者giả 。即tức 是thị 佛Phật 字tự 。佛Phật 字tự 略lược 存tồn 梵Phạm 音âm 故cố 。健kiện 拏noa 云vân 雜tạp 華hoa 。驃phiếu 訶ha 云vân 嚴nghiêm 飾sức 。修tu 多đa 羅la 云vân 經kinh 。

疏sớ/sơ 。前tiền 三tam 異dị 名danh 下hạ 。二nhị 揀giản 前tiền 說thuyết 。言ngôn 二nhị 品phẩm 十thập 目mục 多đa 從tùng 別biệt 義nghĩa 者giả 。不bất 得đắc 總tổng 該cai 。不bất 可khả 具cụ 舉cử 故cố 。又hựu 局cục 當đương 品phẩm 者giả 出xuất 現hiện 十thập 名danh 局cục 於ư 出xuất 現hiện 。離ly 世thế 間gian 十thập 名danh 局cục 離ly 世thế 間gian 。豈khởi 得đắc 通thông 為vi 一nhất 部bộ 總tổng 稱xưng 。

疏sớ/sơ 。故cố 今kim 譯dịch 者giả 下hạ 。結kết 成thành 今kim 義nghĩa 。明minh 其kỳ 具cụ 足túc 。前tiền 通thông 辯biện 類loại 中trung 即tức 是thị 複phức 義nghĩa 。而nhi 具cụ 前tiền 四tứ 對đối 之chi 複phức 。故cố 理lý 盡tận 義nghĩa 圓viên 也dã 。

疏sớ/sơ 。大đại 方phương 是thị 體thể 。大đại 方phương 無vô 隅ngung 故cố 者giả 。大đại 方Phương 廣Quảng 三tam 字tự 。總tổng 有hữu 三tam 義nghĩa 。一nhất 三tam 字tự 別biệt 釋thích 配phối 體thể 相tướng 用dụng 。如như 下hạ 廣quảng 說thuyết 。二nhị 方Phương 廣Quảng 兩lưỡng 字tự 屬thuộc 之chi 為vi 用dụng 。對đối 上thượng 大đại 字tự 為vi 體thể 。三tam 者giả 大đại 方phương 為vi 體thể 。方phương 字tự 屬thuộc 大đại 。便tiện 成thành 無vô 方phương 。言ngôn 大đại 方phương 無vô 隅ngung 者giả 。語ngữ 出xuất 老lão 子tử 德đức 經Kinh 云vân 。上thượng 德đức 若nhược 谷cốc 。大đại 白bạch 若nhược 辱nhục 。廣quảng 德đức 若nhược 不bất 足túc 。建kiến 德đức 若nhược 偷thâu 。質chất 真chân 若nhược 渝du 。大đại 方phương 無vô 隅ngung 。大đại 器khí 晚vãn 成thành 。大đại 音âm 希hy 聲thanh 。大đại 象tượng 無vô 形hình 。道đạo 隱ẩn 無vô 名danh 。夫phu 唯duy 道đạo 善thiện 貸thải 且thả 成thành 。意ý 云vân 。小tiểu 則tắc 有hữu 其kỳ 圭# 角giác 。大đại 即tức 絕tuyệt 其kỳ 方phương 隅ngung 。隅ngung 即tức 角giác 也dã 。借tá 其kỳ 言ngôn 用dụng 。今kim 大đại 方phương 即tức 法Pháp 界Giới 。等đẳng 於ư 虛hư 空không 。何hà 有hữu 隅ngung 角giác 。

疏sớ/sơ 。若nhược 合hợp 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 。則tắc 亦diệc 喻dụ 上thượng 之chi 四tứ 字tự 者giả 。即tức 是thị 上thượng 文văn 二nhị 就tựu 義nghĩa 中trung 。法pháp 喻dụ 一nhất 對đối 。以dĩ 嚴nghiêm 通thông 能năng 所sở 。華hoa 為vi 能năng 嚴nghiêm 。大đại 方Phương 廣Quảng 即tức 所sở 嚴nghiêm 。佛Phật 是thị 嚴nghiêm 成thành 之chi 果quả 。又hựu 以dĩ 因nhân 望vọng 果quả 。佛Phật 亦diệc 所sở 嚴nghiêm 。故cố 華hoa 嚴nghiêm 兩lưỡng 字tự 。通thông 喻dụ 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 之chi 四tứ 字tự 也dã 。言ngôn 至chí 下hạ 當đương 明minh 者giả 。即tức 釋thích 嚴nghiêm 中trung 疏sớ/sơ 。一nhất 體thể 大đại 下hạ 別biệt 釋thích 十thập 大đại 。初sơ 體thể 大đại 中trung 二nhị 。先tiên 總tổng 後hậu 別biệt 。以dĩ 二nhị 義nghĩa 釋thích 大đại 而nhi 。云vân 即tức 是thị 大đại 字tự 者giả 。古cổ 人nhân 亦diệc 各các 十thập 義nghĩa 釋thích 其kỳ 七thất 字tự 。不bất 知tri 以dĩ 七thất 字tự 更cánh 互hỗ 相tương 釋thích 。今kim 明minh 大đại 義nghĩa 。則tắc 七thất 字tự 皆giai 大đại 。方phương 則tắc 七thất 字tự 皆giai 方phương 。廣quảng 則tắc 七thất 字tự 皆giai 廣quảng 。佛Phật 則tắc 七thất 字tự 皆giai 佛Phật 等đẳng 。故cố 以dĩ 體thể 大đại 配phối 於ư 大đại 字tự 。若nhược 總tổng 舉cử 七thất 字tự 。大đại 者giả 體thể 也dã 。方phương 者giả 相tương/tướng 也dã 。廣quảng 者giả 用dụng 也dã 。佛Phật 者giả 果quả 也dã 。華hoa 者giả 因nhân 也dã 。嚴nghiêm 者giả 智trí 也dã 。經kinh 者giả 教giáo 也dã 。

疏sớ/sơ 。涅Niết 槃Bàn 云vân 所sở 言ngôn 大đại 者giả 。下hạ 證chứng 上thượng 二nhị 義nghĩa 。先tiên 證chứng 常thường 義nghĩa 。即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 三tam 。名danh 字tự 功công 德đức 品phẩm 云vân 。

佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

是thị 經Kinh 名danh 為vi 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。初sơ 語ngữ 亦diệc 善thiện 。中trung 語ngữ 亦diệc 善thiện 。下hạ 語ngữ 亦diệc 善thiện 。義nghĩa 味vị 深thâm 遠viễn 其kỳ 文văn 亦diệc 善thiện 。純thuần 備bị 具cụ 足túc 清thanh 淨tịnh 梵Phạm 行hạnh 。金kim 剛cang 寶bảo 藏tạng 。滿mãn 足túc 無vô 缺khuyết 。汝nhữ 今kim 善thiện 聽thính 。我ngã 今kim 當đương 說thuyết 。

善thiện 男nam 子tử 。所sở 言ngôn 大đại 者giả 。名danh 之chi 為vi 常thường 。如như 八bát 大đại 河hà 悉tất 歸quy 大đại 海hải 。此thử 經Kinh 如như 是thị 。降hàng 伏phục 一nhất 切thiết 。諸chư 結kết 煩phiền 惱não 。及cập 諸chư 魔ma 性tánh 。然nhiên 後hậu 要yếu 於ư 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。放phóng 捨xả 身thân 命mạng 。是thị 故cố 名danh 曰viết 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。釋thích 曰viết 。彼bỉ 經kinh 具cụ 釋thích 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。今kim 但đãn 取thủ 其kỳ 大đại 字tự 。約ước 體thể 不bất 變biến 故cố 名danh 為vi 常thường 。以dĩ 性tánh 出xuất 自tự 古cổ 非phi 造tạo 成thành 故cố 。故cố 生sanh 公công 序tự 云vân 。夫phu 真chân 理lý 自tự 然nhiên 。悟ngộ 亦diệc 冥minh 符phù 。真chân 則tắc 無vô 差sai 。悟ngộ 豈khởi 容dung 易dị 。不bất 易dị 之chi 體thể 湛trạm 然nhiên 常thường 照chiếu 。但đãn 從tùng 迷mê 乖quai 之chi 事sự 未vị 在tại 我ngã 。苟cẩu 能năng 涉thiệp 求cầu 。便tiện 返phản 迷mê 歸quy 極cực 。歸quy 極cực 得đắc 本bổn 而nhi 似tự 始thỉ 起khởi 始thỉ 。則tắc 必tất 終chung 。常thường 以dĩ 之chi 昧muội 。若nhược 尋tầm 其kỳ 趣thú 乃nãi 是thị 我ngã 始thỉ 。會hội 之chi 非phi 照chiếu 今kim 有hữu 。照chiếu 不bất 在tại 今kim 。即tức 是thị 莫mạc 先tiên 為vi 大đại 。既ký 云vân 大đại 矣hĩ 。所sở 以dĩ 稱xưng 常thường 。常thường 必tất 滅diệt 累lũy/lụy/luy 。復phục 曰viết 般Bát 泥Nê 洹Hoàn 也dã 。正chánh 順thuận 今kim 意ý 。涅Niết 槃Bàn 第đệ 二nhị 十thập 五ngũ 。亦diệc 云vân 所sở 言ngôn 。大đại 者giả 。大đại 名danh 不bất 可khả 思tư 議nghị 。以dĩ 體thể 絕tuyệt 常thường 境cảnh 故cố 。言ngôn 如như 人nhân 最tối 長trưởng 者giả 謂vị 無vô 一nhất 法pháp 先tiên 法Pháp 界Giới 故cố 。故cố 老lão 子tử 云vân 。有hữu 物vật 混hỗn 成thành 先tiên 天thiên 地địa 生sanh 。寂tịch 兮hề 寥liêu 兮hề 獨độc 立lập 而nhi 不bất 改cải 。可khả 以dĩ 為vi 天thiên 下hạ 母mẫu 。吾ngô 不bất 知tri 其kỳ 名danh 。字tự 之chi 曰viết 道đạo 。強cường/cưỡng 為vi 之chi 名danh 曰viết 大đại 。釋thích 曰viết 。彼bỉ 以dĩ 虛hư 無vô 為vi 道Đạo 。理lý 異dị 釋thích 門môn 。言ngôn 可khả 證chứng 此thử 。疏sớ/sơ 又hựu 云vân 大đại 者giả 。其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 下hạ 。二nhị 證chứng 上thượng 遍biến 義nghĩa 。即tức 涅Niết 槃Bàn 第đệ 五ngũ 。如Như 來Lai 性tánh 品phẩm 。南nam 經kinh 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 文văn 云vân 。

佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

所sở 言ngôn 大đại 者giả 。其kỳ 性tánh 廣quảng 博bác 。猶do 如như 有hữu 人nhân 。壽thọ 命mạng 無vô 量lượng 。名danh 大đại 丈trượng 夫phu 。是thị 人nhân 若nhược 能năng 。安an 住trụ 正Chánh 法Pháp 。名danh 人nhân 中trung 勝thắng 故cố 。遠viễn 公công 分phần/phân 此thử 一nhất 文văn 成thành 二nhị 種chủng 大đại 。一nhất 廣quảng 故cố 名danh 大đại 。二nhị 勝thắng 故cố 名danh 大đại 。今kim 但đãn 取thủ 廣quảng 遍biến 之chi 義nghĩa 。義nghĩa 便tiện 引dẫn 來lai 彼bỉ 更cánh 有hữu 多đa 故cố 名danh 大đại 。如như 藏tạng 多đa 珍trân 寶bảo 。

復phục 有hữu 高cao 故cố 名danh 大đại 。如như 大đại 高cao 山sơn 難nạn/nan 至chí 其kỳ 頂đảnh 。

復phục 有hữu 深thâm 故cố 名danh 大đại 。猶do 如như 大đại 海hải 。即tức 上thượng 不bất 思tư 議nghị 義nghĩa 。今kim 以dĩ 多đa 即tức 約ước 用dụng 。高cao 即tức 約ước 果quả 。故cố 但đãn 用dụng 常thường 遍biến 二nhị 義nghĩa 。於ư 常thường 義nghĩa 中trung 已dĩ 含hàm 深thâm 勝thắng 。如như 人nhân 最tối 長trường/trưởng 即tức 是thị 勝thắng 故cố 。又hựu 言ngôn 猶do 如như 虛hư 空không 。復phục 是thị 別biệt 文văn 二nhị 十thập 三tam 云vân 。又hựu 無vô 不bất 遍biến 者giả 。譬thí 如như 虛hư 空không 。解giải 脫thoát 亦diệc 爾nhĩ 。彼bỉ 虛hư 空không 者giả 。喻dụ 真chân 解giải 脫thoát 。真chân 解giải 脫thoát 者giả 。即tức 是thị 涅Niết 槃Bàn 。

疏sớ/sơ 。二nhị 相tương/tướng 大đại 等đẳng 者giả 。有hữu 二nhị 意ý 。恆Hằng 沙sa 性tánh 德đức 與dữ 起khởi 信tín 同đồng 。互hỗ 相tương 即tức 入nhập 下hạ 。即tức 顯hiển 圓viên 教giáo 事sự 事sự 無vô 礙ngại 亦diệc 性tánh 具cụ 矣hĩ 。然nhiên 遠viễn 公công 釋thích 涅Niết 槃Bàn 。亦diệc 明minh 體thể 相tướng 用dụng 。體thể 約ước 性tánh 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。相tương/tướng 約ước 方phương 便tiện 淨tịnh 涅Niết 槃Bàn 。用dụng 約ước 應ứng 化hóa 涅Niết 槃Bàn 。此thử 通thông 因nhân 果quả 。今kim 明minh 所sở 證chứng 法pháp 中trung 有hữu 三tam 。故cố 不bất 同đồng 彼bỉ 。

疏sớ/sơ 。三tam 用dụng 大đại 等đẳng 者giả 。文văn 中trung 三tam 。初sơ 正chánh 釋thích 用dụng 大đại 。二nhị 涅Niết 槃Bàn 又hựu 云vân 下hạ 。引dẫn 證chứng 。亦diệc 是thị 第đệ 五ngũ 經kinh 。南nam 經kinh 四tứ 相tương/tướng 品phẩm 。以dĩ 迦Ca 葉Diếp 復phục 問vấn 。如như 佛Phật 言ngôn 曰viết 。我ngã 已dĩ 久cửu 度độ 。煩phiền 惱não 大đại 海hải 。若nhược 佛Phật 已dĩ 度độ 煩phiền 惱não 海hải 者giả 。何hà 緣duyên 復phục 納nạp 。耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 當đương 知tri 。如Như 來Lai 未vị 度độ 煩phiền 惱não 諸chư 結kết 大đại 海hải 。唯duy 願nguyện 如Như 來Lai 說thuyết 其kỳ 因nhân 緣duyên 。

佛Phật 告cáo 迦Ca 葉Diếp 。

汝nhữ 不bất 應ưng 言ngôn 如Như 來Lai 久cửu 度độ 。煩phiền 惱não 大đại 海hải 。何hà 緣duyên 復phục 納nạp 。耶Da 輸Du 陀Đà 羅La 。生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 。如Như 來Lai 未vị 度độ 煩phiền 惱não 大đại 海hải 善thiện 男nam 子tử 。是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 能năng 建kiến 大đại 義nghĩa 。汝nhữ 等đẳng 今kim 當đương 。至chí 心tâm 諦đế 聽thính 。廣quảng 為vì 人nhân 說thuyết 。莫mạc 生sanh 驚kinh 疑nghi 。若nhược 有hữu 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。須Tu 彌Di 山Sơn 王Vương 。如như 是thị 高cao 廣quảng 。悉tất 能năng 取thủ 令linh 入nhập 於ư 芥giới 子tử 。其kỳ 諸chư 眾chúng 生sanh 。依y 須Tu 彌Di 住trụ 者giả 。亦diệc 不bất 迫bách 迮trách 。無vô 往vãng 來lai 相tương/tướng 。如như 本bổn 無vô 異dị 。唯duy 應ưng 度độ 者giả 。見kiến 是thị 菩Bồ 薩Tát 。以dĩ 須Tu 彌Di 山Sơn 。內nội 芥giới 子tử 中trung 。復phục 還hoàn 安an 置trí 本bổn 所sở 住trú 處xứ 。下hạ 廣quảng 說thuyết 作tác 用dụng 竟cánh 。結kết 云vân 善thiện 男nam 子tử 。是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。住trụ 大đại 涅Niết 槃Bàn 。即tức 能năng 示thị 現hiện 種chủng 種chủng 無vô 量lượng 。神thần 通thông 變biến 化hóa 。是thị 故cố 名danh 曰viết 。大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。是thị 菩Bồ 薩Tát 摩Ma 訶Ha 薩Tát 。所sở 可khả 示thị 現hiện 。如như 是thị 無vô 量lượng 。神thần 通thông 變biến 化hóa 。一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 無vô 能năng 測trắc 量lượng 。汝nhữ 今kim 云vân 何hà 。能năng 知tri 如Như 來Lai 。習tập 近cận 愛ái 欲dục 。生sanh 羅La 睺Hầu 羅La 。

善thiện 男nam 子tử 。我ngã 已dĩ 久cửu 住trụ 是thị 大đại 涅Niết 槃Bàn 。種chủng 種chủng 示thị 現hiện 。神thần 通thông 變biến 化hóa 。彼bỉ 經kinh 即tức 約ước 果quả 用dụng 。今kim 意ý 。明minh 是thị 即tức 體thể 之chi 用dụng 。本bổn 有hữu 之chi 用dụng 下hạ 佛Phật 果Quả 有hữu 相tương/tướng 用dụng 者giả 。皆giai 由do 本bổn 自tự 有hữu 故cố 。

疏sớ/sơ 。良lương 以dĩ 涅Niết 槃Bàn 無vô 廣quảng 。廣quảng 與dữ 大đại 同đồng 。下hạ 釋thích 妨phương 謂vị 有hữu 問vấn 言ngôn 。涅Niết 槃Bàn 此thử 義nghĩa 本bổn 釋thích 大đại 字tự 。何hà 得đắc 以dĩ 廣quảng 配phối 之chi 。故cố 今kim 通thông 云vân 。涅Niết 槃Bàn 但đãn 言ngôn 大đại 般Bát 涅Niết 槃Bàn 。無vô 有hữu 廣quảng 字tự 。以dĩ 大đại 字tự 含hàm 廣quảng 故cố 。以dĩ 能năng 建kiến 大đại 義nghĩa 。即tức 廣quảng 家gia 之chi 義nghĩa 。以dĩ 釋thích 大đại 字tự 。今kim 經kinh 大đại 字tự 對đối 體thể 。廣quảng 字tự 對đối 用dụng 。故cố 字tự 別biệt 釋thích 因nhân 便tiện 。便tiện 通thông 方Phương 廣Quảng 之chi 經kinh 。謂vị 十thập 二nhị 分phần 教giáo 中trung 有hữu 方Phương 廣Quảng 經kinh 無vô 有hữu 大đại 字tự 。而nhi 用dụng 大đại 字tự 釋thích 方Phương 廣Quảng 言ngôn 。即tức 如như 下hạ 合hợp 釋thích 方Phương 廣Quảng 云vân 。宣tuyên 說thuyết 廣quảng 大đại 甚thậm 深thâm 法pháp 故cố 。能năng 生sanh 無vô 量lượng 。廣quảng 大đại 果quả 故cố 。皆giai 以dĩ 大đại 釋thích 廣quảng 也dã 。

疏sớ/sơ 。五ngũ 因nhân 大đại 等đẳng 者giả 。謂vị 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。即tức 十thập 信tín 發phát 心tâm 。起khởi 解giải 即tức 十thập 住trụ 。行hành 即tức 十thập 行hành 。願nguyện 即tức 十thập 向hướng 。證chứng 即tức 十Thập 地Địa 。精tinh 勤cần 匪phỉ 懈giải 。通thông 策sách 於ư 前tiền 。以dĩ 成thành 諸chư 位vị 。所sở 以dĩ 廣quảng 說thuyết 因nhân 中trung 差sai 別biệt 者giả 。欲dục 收thu 攝nhiếp 論luận 七thất 大đại 性tánh 故cố 。次thứ 文văn 當đương 知tri 。

疏sớ/sơ 。如như 攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 等đẳng 。七thất 種chủng 大đại 性tánh 不bất 離ly 於ư 此thử 者giả 。結kết 會hội 他tha 文văn 。而nhi 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 取thủ 雜tạp 集tập 瑜du 伽già 般Bát 若Nhã 。大đại 同đồng 小tiểu 異dị 。攝nhiếp 大Đại 乘Thừa 第đệ 一nhất 。釋thích 大Đại 乘Thừa 云vân 。若nhược 廣quảng 釋thích 者giả 。七thất 種chủng 大đại 性tánh 共cộng 相tương 應ưng 故cố 。不bất 廣quảng 說thuyết 之chi 。瑜du 伽già 四tứ 十thập 六lục 云vân 。一nhất 法pháp 大đại 性tánh 。二nhị 發phát 心tâm 大đại 性tánh 。三tam 勝thắng 解giải 大đại 性tánh 。四tứ 增tăng 上thượng 意ý 樂lạc 。大đại 性tánh 五ngũ 資tư 糧lương 大đại 性tánh 。六lục 時thời 大đại 性tánh 。七thất 圓viên 證chứng 大đại 性tánh 雜tạp 集tập 十thập 一nhất 。說thuyết 七thất 大đại 性tánh 者giả 。一nhất 者giả 境cảnh 大đại 性tánh 。二nhị 者giả 行hành 大đại 性tánh 。三tam 智trí 。四tứ 精tinh 進tấn 。五ngũ 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。六lục 證chứng 得đắc 。七thất 業nghiệp 。彼bỉ 論luận 云vân 。何hà 等đẳng 名danh 為vi 。七thất 種chủng 大đại 性tánh 。一nhất 者giả 境cảnh 大đại 性tánh 。以dĩ 菩Bồ 薩Tát 道Đạo 。緣duyên 百bách 千thiên 等đẳng 無vô 量lượng 諸chư 經kinh 廣quảng 大đại 教giáo 法pháp 。為vi 境cảnh 界giới 故cố 。二nhị 行hành 大đại 性tánh 。正chánh 行hạnh 一nhất 切thiết 自tự 利lợi 利lợi 他tha 。廣quảng 大đại 行hành 故cố 。三tam 智trí 大đại 性tánh 。了liễu 知tri 廣quảng 大đại 補bổ 特đặc 伽già 羅la 。法pháp 無vô 我ngã 故cố 。四tứ 精tinh 進tấn 大đại 性tánh 。於ư 三tam 大đại 阿a 僧tăng 企xí 耶da 劫kiếp 。方phương 便tiện 勤cần 修tu 。無vô 量lượng 百bách 千thiên 。難nan 行hành 行hành 故cố 。五ngũ 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 大đại 性tánh 。不bất 住trụ 生sanh 死tử 。及cập 涅Niết 槃Bàn 故cố 。六lục 證chứng 得đắc 大đại 性tánh 。證chứng 得đắc 如Như 來Lai 。十Thập 力Lực 無Vô 畏Úy 。不Bất 共Cộng 佛Phật 法Pháp 等đẳng 。無vô 量lượng 無vô 數số 。大đại 功công 德đức 故cố 。七thất 業nghiệp 大đại 性tánh 。窮cùng 生sanh 死tử 際tế 示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。成thành 菩Bồ 提Đề 等đẳng 。建kiến 立lập 廣quảng 大đại 。諸chư 佛Phật 事sự 故cố 。若nhược 般Bát 若Nhã 無vô 著trước 論luận 七thất 大đại 性tánh 者giả 。一nhất 法pháp 二nhị 心tâm 三tam 信tín 解giải 四tứ 淨tịnh 心tâm 五ngũ 資tư 糧lương 六lục 時thời 七thất 果quả 。此thử 與dữ 瑜du 伽già 大đại 同đồng 。若nhược 與dữ 對đối 法Pháp 會hội 者giả 。一nhất 法pháp 。即tức 雜tạp 集tập 境cảnh 大đại 性tánh 。緣duyên 大đại 教giáo 法pháp 而nhi 為vi 境cảnh 故cố 。二nhị 心tâm 。即tức 是thị 行hành 大đại 性tánh 。即tức 由do 淨tịnh 心tâm 行hành 二nhị 利lợi 行hành 故cố 。三tam 信tín 解giải 。即tức 智trí 大đại 性tánh 。信tín 解giải 與dữ 智trí 。於ư 境cảnh 印ấn 持trì 。於ư 境cảnh 決quyết 斷đoán 。大đại 意ý 同đồng 故cố 。四tứ 淨tịnh 心tâm 。即tức 精tinh 進tấn 。由do 精tinh 進tấn 練luyện 磨ma 令linh 心tâm 淨tịnh 故cố 。五ngũ 資tư 糧lương 。即tức 是thị 方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。由do 大đại 悲bi 般Bát 若Nhã 。而nhi 為vi 方phương 便tiện 。與dữ 無vô 住trụ 涅Niết 槃Bàn 為vi 資tư 糧lương 故cố 。六lục 時thời 。即tức 雜tạp 集tập 第đệ 七thất 業nghiệp 大đại 性tánh 。窮cùng 生sanh 死tử 際tế 盡tận 未vị 來lai 時thời 。建kiến 立lập 佛Phật 事sự 而nhi 為vi 業nghiệp 用dụng 故cố 。七thất 果quả 。即tức 雜tạp 集tập 第đệ 六lục 證chứng 得đắc 大đại 性tánh 。謂vị 證chứng 佛Phật 功công 德đức 而nhi 為vi 果quả 故cố 。雜tạp 集tập 據cứ 依y 體thể 起khởi 用dụng 得đắc 果quả 。不bất 捨xả 行hành 因nhân 證chứng 居cư 其kỳ 先tiên 般Bát 若Nhã 論luận 中trung 約ước 時thời 通thông 因nhân 果quả 。故cố 果quả 居cư 時thời 後hậu 。餘dư 之chi 次thứ 第đệ 。二nhị 論luận 意ý 同đồng 。謂vị 依y 教giáo 起khởi 行hành 達đạt 甚thậm 深thâm 理lý 。精tinh 進tấn 長trường 時thời 。不bất 滯trệ 二nhị 邊biên 證chứng 大đại 勝thắng 果quả 。窮cùng 生sanh 死tử 際tế 建kiến 立lập 佛Phật 事sự 。故cố 名danh 為vi 大đại 雜tạp 集tập 。即tức 是thị 對đối 法pháp 瑜du 伽già 大đại 同đồng 般Bát 若Nhã 。今kim 疏sớ/sơ 總tổng 會hội 上thượng 十thập 大đại 義nghĩa 。為vi 七thất 種chủng 大đại 性tánh 攝nhiếp 。一nhất 體thể 大đại 。即tức 第đệ 三tam 智trí 。大đại 之chi 中trung 所sở 知tri 無vô 我ngã 之chi 理lý 。二nhị 相tương/tướng 大đại 。亦diệc 所sở 知tri 攝nhiếp 。亦diệc 法pháp 大đại 性tánh 即tức 境cảnh 攝nhiếp 故cố 。三tam 用dụng 大đại 。即tức 方phương 便tiện 大đại 。而nhi 是thị 即tức 體thể 之chi 用dụng 。亦diệc 境cảnh 攝nhiếp 故cố 。四Tứ 果Quả 大đại 。全toàn 同đồng 五ngũ 因nhân 大đại 。攝nhiếp 其kỳ 五ngũ 大đại 性tánh 。一nhất 發phát 菩Bồ 提Đề 心tâm 。即tức 是thị 心tâm 大đại 。二nhị 起khởi 解giải 者giả 。攝nhiếp 勝thắng 解giải 大đại 。三tam 行hạnh 願nguyện 證chứng 。並tịnh 是thị 行hành 大đại 。是thị 十Thập 地Địa 因nhân 證chứng 非phi 果quả 證chứng 故cố 。四tứ 精tinh 勤cần 匪phỉ 懈giải 。即tức 淨tịnh 心tâm 精tinh 進tấn 大đại 。五ngũ 成thành 就tựu 諸chư 位vị 。即tức 攝nhiếp 資tư 糧lương 大đại 。六lục 智trí 大đại 。全toàn 同đồng 而nhi 義nghĩa 小tiểu 異dị 。通thông 了liễu 性tánh 相tướng 因nhân 果quả 等đẳng 故cố 。七thất 教giáo 大đại 。即tức 是thị 境cảnh 法pháp 大đại 性tánh 。八bát 義nghĩa 通thông 前tiền 六lục 。但đãn 除trừ 教giáo 故cố 。九cửu 名danh 同đồng 雜tạp 集tập 初sơ 一nhất 。而nhi 義nghĩa 同đồng 時thời 大đại 及cập 與dữ 。方phương 便tiện 善thiện 巧xảo 。十thập 同đồng 第đệ 六lục 。而nhi 具cụ 含hàm 二nhị 論luận 時thời 業nghiệp 二nhị 名danh 。為vi 對đối 題đề 中trung 七thất 字tự 攝nhiếp 十thập 故cố 有hữu 開khai 合hợp 。及cập 次thứ 第đệ 不bất 同đồng 。而nhi 義nghĩa 無vô 違vi 。故cố 云vân 七thất 種chủng 大đại 性tánh 不bất 離ly 於ư 此thử 。或hoặc 相tương/tướng 大đại 一nhất 種chủng 二nhị 論luận 略lược 無vô 理lý 。亦diệc 無vô 失thất 。又hựu 通thông 約ước 十thập 大đại 。教giáo 旨chỉ 小tiểu 殊thù 。不bất 妨phương 有hữu 異dị 。

疏sớ/sơ 。謂vị 體thể 法pháp 相tướng 等đẳng 者giả 。等đẳng 取thủ 下hạ 八bát 謂vị 用dụng 法pháp 果quả 法pháp 因nhân 法pháp 智trí 法pháp 教giáo 法pháp 義nghĩa 法pháp 境cảnh 法pháp 業nghiệp 法pháp 等đẳng 。法pháp 是thị 軌quỹ 。持trì 能năng 持trì 自tự 性tánh 。故cố 十thập 皆giai 法pháp 。

疏sớ/sơ 。三tam 廣quảng 十thập 義nghĩa 等đẳng 者giả 。疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。先tiên 離ly 釋thích 廣quảng 字tự 。後hậu 合hợp 釋thích 。順thuận 諸chư 經kinh 論luận 。釋thích 方Phương 廣Quảng 經kinh 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 正chánh 釋thích 十thập 義nghĩa 。後hậu 此thử 之chi 十thập 義nghĩa 下hạ 結kết 示thị 本bổn 源nguyên 。言ngôn 前tiền 四tứ 即tức 雜tạp 集tập 第đệ 十thập 一nhất 中trung 四tứ 義nghĩa 者giả 。彼bỉ 論luận 云vân 方Phương 廣Quảng 者giả 。謂vị 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 相tương 應ứng 言ngôn 說thuyết 。如như 名danh 方Phương 廣Quảng 亦diệc 名danh 廣quảng 破phá 亦diệc 名danh 無vô 比tỉ 。為vi 何hà 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 方Phương 廣Quảng 。一nhất 切thiết 有hữu 情tình 。利lợi 益ích 安an 樂lạc 。所sở 依y 處xứ 故cố 。宣tuyên 說thuyết 廣quảng 大đại 甚thậm 深thâm 法pháp 故cố 。為vi 何hà 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 廣quảng 破phá 。以dĩ 能năng 廣quảng 破phá 一nhất 切thiết 障chướng 故cố 。為vi 何hà 義nghĩa 故cố 名danh 為vi 無vô 比tỉ 。無vô 有hữu 諸chư 法pháp 。能năng 比tỉ 類loại 故cố 。此thử 方Phương 廣Quảng 等đẳng 。皆giai 是thị 大Đại 乘Thừa 義nghĩa 差sai 別biệt 名danh 。釋thích 曰viết 。此thử 論luận 標tiêu 以dĩ 三tam 名danh 。釋thích 成thành 四tứ 義nghĩa 。以dĩ 方Phương 廣Quảng 中trung 有hữu 二nhị 義nghĩa 故cố 。對đối 疏sớ/sơ 前tiền 四tứ 次thứ 第đệ 無vô 差sai 。疏sớ/sơ 後hậu 六lục 即tức 入nhập 大Đại 乘Thừa 論luận 。第đệ 一nhất 中trung 六lục 義nghĩa 者giả 。彼bỉ 論luận 云vân 。毘tỳ 佛Phật 略lược 者giả 。是thị 摩Ma 訶Ha 衍Diên 。

何hà 以dĩ 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 經kinh 。為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 說thuyết 對đối 治trị 法pháp 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。亦diệc 有hữu 眾chúng 多đa 乘thừa 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。亦diệc 以dĩ 多đa 莊trang 嚴nghiêm 具cụ 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。亦diệc 能năng 出xuất 生sanh 無vô 量lượng 。大đại 果quả 報báo 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。非phi 是thị 稱xưng 量lượng 所sở 能năng 知tri 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。斷đoạn 除trừ 一nhất 切thiết 。諸chư 邪tà 見kiến 故cố 。名danh 毘tỳ 佛Phật 略lược 。釋thích 曰viết 。次thứ 第đệ 與dữ 疏sớ/sơ 全toàn 同đồng 。但đãn 以dĩ 毘tỳ 佛Phật 略lược 隔cách 之chi 。以dĩ 成thành 六lục 義nghĩa 。然nhiên 其kỳ 第đệ 一nhất 說thuyết 對đối 治trị 法pháp 。似tự 雜tạp 集tập 。第đệ 三tam 廣quảng 破phá 。雜tạp 集tập 約ước 所sở 破phá 。此thử 約ước 能năng 破phá 。故cố 亦diệc 不bất 同đồng 。五ngũ 非phi 是thị 稱xưng 量lượng 。似tự 於ư 集tập 論luận 第đệ 四tứ 無vô 比tỉ 。集tập 論luận 約ước 法pháp 。不bất 可khả 比tỉ 類loại 。此thử 約ước 心tâm 不bất 能năng 知tri 。故cố 並tịnh 不bất 同đồng 。而nhi 刊# 定định 記ký 云vân 。集tập 以dĩ 對đối 治trị 。與dữ 入nhập 破phá 障chướng 是thị 同đồng 。乃nãi 除trừ 入nhập 論luận 第đệ 一nhất 加gia 集tập 論luận 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 相tương 應ứng 言ngôn 說thuyết 為vi 五ngũ 者giả 。殊thù 失thất 論luận 意ý 。以dĩ 菩Bồ 薩Tát 藏tạng 。相tương 應ứng 言ngôn 說thuyết 。是thị 總tổng 揀giản 小tiểu 故cố 。總tổng 揀giản 已dĩ 竟cánh 。方phương 標tiêu 三tam 名danh 。釋thích 成thành 四tứ 義nghĩa 耳nhĩ 。若nhược 欲dục 以dĩ 集tập 論luận 之chi 四tứ 。攝nhiếp 入nhập 論luận 之chi 六lục 者giả 。一nhất 即tức 第đệ 二nhị 廣quảng 說thuyết 義nghĩa 。二nhị 即tức 三tam 四tứ 廣quảng 德đức 廣quảng 生sanh 。皆giai 深thâm 法Pháp 故cố 。三tam 即tức 一nhất 六lục 對đối 治trị 破phá 見kiến 。皆giai 破phá 義nghĩa 故cố 。四tứ 即tức 第đệ 五ngũ 廣quảng 超siêu 廣quảng 絕tuyệt 。大đại 意ý 同đồng 故cố 。今kim 取thủ 小tiểu 異dị 。並tịnh 開khai 為vi 十thập 。則tắc 二nhị 論luận 不bất 同đồng 。謂vị 集tập 論luận 一nhất 約ước 言ngôn 教giáo 。入nhập 論luận 二nhị 約ước 所sở 攝nhiếp 。集tập 論luận 二nhị 約ước 通thông 辯biện 甚thậm 深thâm 。入nhập 論luận 別biệt 開khai 三tam 約ước 二nhị 嚴nghiêm 通thông 因nhân 。四tứ 約ước 能năng 生sanh 唯duy 果quả 。集tập 論luận 三tam 約ước 合hợp 明minh 對đối 治trị 。入nhập 論luận 別biệt 分phần/phân 一nhất 。治trị 煩phiền 惱não 。六lục 破phá 智trí 障chướng 。雜tạp 集tập 第đệ 四tứ 似tự 入nhập 論luận 第đệ 五ngũ 。已dĩ 如như 前tiền 會hội 故cố 成thành 十thập 義nghĩa 。然nhiên 為vi 順thuận 二nhị 論luận 之chi 次thứ 。故cố 不bất 依y 題đề 之chi 次thứ 。若nhược 欲dục 配phối 者giả 。一nhất 廣quảng 絕tuyệt 是thị 大đại 。體thể 絕tuyệt 眾chúng 相tướng 不bất 思tư 議nghị 故cố 。二nhị 廣quảng 超siêu 是thị 方phương 。妙diệu 法Pháp 無vô 類loại 故cố 。三tam 廣quảng 攝nhiếp 是thị 廣quảng 。攝nhiếp 無vô 邊biên 故cố 。四tứ 廣quảng 知tri 是thị 佛Phật 。具cụ 種chủng 智trí 故cố 。五ngũ 廣quảng 破phá 。六lục 廣quảng 治trị 。七thất 廣quảng 生sanh 。三tam 皆giai 華hoa 字tự 。並tịnh 是thị 因nhân 故cố 。八bát 廣quảng 德đức 是thị 嚴nghiêm 。具cụ 二nhị 嚴nghiêm 故cố 。九cửu 廣quảng 依y 是thị 經Kinh 。依y 言ngôn 教giáo 故cố 。十thập 廣quảng 說thuyết 是thị 義nghĩa 。甚thậm 深thâm 法Pháp 是thị 所sở 說thuyết 故cố 。即tức 總tổng 上thượng 六lục 字tự 亦diệc 可khả 通thông 七thất 。

疏sớ/sơ 。四tứ 解giải 佛Phật 十thập 義nghĩa 等đẳng 者giả 。文văn 有hữu 三tam 解giải 。初sơ 依y 本bổn 經kinh 。言ngôn 如như 八bát 地địa 及cập 離ly 世thế 間gian 品phẩm 辯biện 者giả 。上thượng 教giáo 緣duyên 中trung 已dĩ 廣quảng 其kỳ 義nghĩa 。今kim 更cánh 略lược 明minh 八bát 地địa 。明minh 十thập 身thân 即tức 離ly 世thế 間gian 品phẩm 十thập 佛Phật 。八bát 地địa 云vân 。知tri 如Như 來Lai 身thân 。有hữu 菩Bồ 提Đề 身thân 。願nguyện 身thân 。化hóa 身thân 。力lực 持trì 身thân 相tướng 好hảo/hiếu 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。威uy 勢thế 身thân 。意ý 生sanh 身thân 。福phước 德đức 身thân 。法Pháp 身thân 。智trí 身thân 。離ly 世thế 間gian 品phẩm 五ngũ 十thập 三tam 中trung 說thuyết 十thập 種chủng 佛Phật 。所sở 謂vị 成thành 正chánh 覺giác 佛Phật 。願nguyện 佛Phật 。業nghiệp 報báo 佛Phật 。住trụ 持trì 佛Phật 。涅Niết 槃Bàn 佛Phật 。法Pháp 界Giới 佛Phật 。心tâm 佛Phật 。三tam 昧muội 佛Phật 。本bổn 性tánh 佛Phật 。隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 。十thập 佛Phật 即tức 是thị 十thập 身thân 。若nhược 欲dục 會hội 者giả 。正chánh 覺giác 佛Phật 。是thị 菩Bồ 提Đề 身thân 。願nguyện 佛Phật 即tức 願nguyện 身thân 。業nghiệp 報báo 佛Phật 即tức 。相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。住trụ 持trì 佛Phật 即tức 力lực 持trì 身thân 。涅Niết 槃Bàn 佛Phật 即tức 化hóa 身thân 。法Pháp 界Giới 佛Phật 即tức 法Pháp 身thân 。心tâm 佛Phật 即tức 威uy 勢thế 身thân 。三tam 昧muội 佛Phật 即tức 福phước 德đức 身thân 。本bổn 性tánh 佛Phật 即tức 智trí 身thân 。隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 即tức 意ý 生sanh 身thân 。今kim 疏sớ/sơ 為vi 順thuận 經kinh 題đề 故cố 。不bất 依y 彼bỉ 二nhị 經kinh 之chi 次thứ 。言ngôn 大đại 即tức 法Pháp 界Giới 佛Phật 者giả 。大đại 即tức 法Pháp 界Giới 體thể 故cố 。方phương 即tức 是thị 本bổn 性tánh 佛Phật 者giả 。即tức 是thị 本bổn 有hữu 智trí 性tánh 故cố 。廣quảng 即tức 涅Niết 槃Bàn 佛Phật 者giả 。化hóa 周chu 遍biến 故cố 。亦diệc 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 佛Phật 者giả 。隨tùy 自tự 他tha 意ý 無vô 不bất 生sanh 故cố 。佛Phật 即tức 成thành 正chánh 覺giác 。佛Phật 者giả 佛Phật 是thị 梵Phạm 音âm 。此thử 云vân 覺giác 者giả 故cố 。自tự 覺giác 覺giác 他tha 。覺giác 行hành 圓viên 滿mãn 故cố 。華hoa 即tức 願nguyện 佛Phật 。及cập 三tam 昧muội 佛Phật 者giả 。並tịnh 是thị 因nhân 故cố 。嚴nghiêm 即tức 業nghiệp 報báo 佛Phật 者giả 。謂vị 萬vạn 行hạnh 之chi 因nhân 嚴nghiêm 成thành 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 故cố 。經kinh 即tức 住trụ 持trì 佛Phật 者giả 。教giáo 法pháp 住trụ 持trì 法Pháp 不bất 墜trụy 故cố 。總tổng 不bất 離ly 心tâm 。七thất 字tự 皆giai 是thị 心tâm 佛Phật 者giả 。是thị 威uy 勢thế 身thân 心tâm 伏phục 勝thắng 故cố 。

疏sớ/sơ 。又hựu 佛Phật 地địa 論luận 第đệ 一nhất 下hạ 。第đệ 二nhị 引dẫn 佛Phật 地địa 論luận 者giả 。論luận 無vô 別biệt 釋thích 。今kim 當đương 略lược 辯biện 。攝nhiếp 此thử 十thập 句cú 。以dĩ 為vi 五ngũ 對đối 。一nhất 能năng 證chứng 智trí 。二nhị 所sở 斷đoạn 障chướng 。三tam 所sở 證chứng 理lý 。四tứ 所sở 成thành 益ích 。五ngũ 顯hiển 覺giác 相tương/tướng 。前tiền 四tứ 法pháp 說thuyết 。後hậu 一nhất 喻dụ 明minh 。然nhiên 此thử 五ngũ 對đối 一nhất 一nhất 相tương/tướng 屬thuộc 。一nhất 能năng 證chứng 智trí 者giả 。即tức 具cụ 一nhất 切thiết 。智trí 是thị 根căn 本bổn 智trí 。一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。是thị 後hậu 得đắc 智trí 。二nhị 所sở 斷đoạn 障chướng 中trung 。以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。斷đoạn 煩phiền 惱não 障chướng 。一Nhất 切Thiết 種Chủng 智Trí 。斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。種chủng 類loại 而nhi 知tri 故cố 。三tam 所sở 證chứng 理lý 中trung 。一nhất 切thiết 法pháp 者giả 。即tức 真Chân 諦Đế 法pháp 也dã 。一nhất 切thiết 種chủng 相tương/tướng 者giả 。俗tục 諦đế 法pháp 也dã 。以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 總tổng 相tương/tướng 。觀quán 法pháp 之chi 性tánh 。以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。智trí 別biệt 相tướng 觀quán 法pháp 之chi 相tướng 。由do 證chứng 法pháp 性tánh 除trừ 煩phiền 惱não 障chướng 。由do 達đạt 法pháp 相tướng 斷đoạn 所sở 知tri 障chướng 。四tứ 所sở 成thành 益ích 者giả 。一nhất 則tắc 自tự 利lợi 。二nhị 者giả 利lợi 他tha 。上thượng 之chi 三tam 對đối 。俱câu 通thông 二nhị 利lợi 。若nhược 取thủ 別biệt 義nghĩa 。以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。自tự 證chứng 法Pháp 性tánh 。便tiện 是thị 自tự 覺giác 。以dĩ 一nhất 切thiết 種chủng 。智trí 覺giác 法pháp 之chi 相tướng 。故cố 能năng 覺giác 他tha 。五ngũ 顯hiển 覺giác 相tương/tướng 者giả 。如như 睡thụy 夢mộng 覺giác 者giả 。以dĩ 一Nhất 切Thiết 智Trí 。覺giác 諸chư 法pháp 之chi 性tánh 。頓đốn 破phá 無vô 明minh 煩phiền 惱não 睡thụy 眠miên 故cố 。如như 蓮liên 華hoa 開khai 者giả 。以dĩ 於ư 種chủng 智trí 覺giác 法pháp 之chi 相tướng 。開khai 悟ngộ 法Pháp 門môn 。如như 於ư 華hoa 開khai 得đắc 見kiến 蓮liên 故cố 。前tiền 即tức 覺giác 察sát 。後hậu 即tức 覺giác 悟ngộ 。此thử 五ngũ 無vô 缺khuyết 方phương 稱xưng 覺giác 滿mãn 。名danh 曰viết 妙Diệu 覺Giác 。離ly 覺giác 所sở 覺giác 而nhi 盡tận 覺giác 故cố 。上thượng 之chi 解giải 釋thích 未vị 見kiến 經kinh 論luận 。理lý 必tất 應ưng 然nhiên 。

疏sớ/sơ 。又hựu 真Chân 諦Đế 引dẫn 真chân 實thật 論luận 。亦diệc 有hữu 十thập 義nghĩa 恐khủng 繁phồn 不bất 引dẫn 者giả 。即tức 真Chân 諦Đế 三tam 藏tạng 七thất 事sự 記ký 中trung 引dẫn 言ngôn 十thập 義nghĩa 者giả 。謂vị 覺giác 勝thắng 天thiên 鼓cổ (# 一nhất 不bất 由do 他tha 悟ngộ 。二nhị )# 離ly 二nhị 無vô 知tri (# 三tam )# 已dĩ 過quá 眠miên 夢mộng (# 四tứ 譬thí 如như 蓮liên 華hoa 。五ngũ )# 性tánh 淨tịnh 無vô 染nhiễm (# 六lục )# 具cụ 足túc 三tam 義nghĩa (# 七thất )# 具cụ 足túc 三tam 德đức (# 八bát )# 具cụ 三Tam 寶Bảo 性tánh (# 九cửu )# 自tự 知tri 令linh 他tha 知tri (# 十thập )# 初sơ 言ngôn 覺giác 勝thắng 天thiên 鼓cổ 者giả 。天thiên 鼓cổ 有hữu 四tứ 德đức 。今kim 並tịnh 過quá 之chi 。一nhất 能năng 覺giác 悟ngộ 諸chư 天thiên 。賊tặc 來lai 云vân 來lai 。賊tặc 去khứ 云vân 去khứ 。佛Phật 即tức 不bất 爾nhĩ 。能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。覺giác 三tam 煩phiền 惱não 。若nhược 生sanh 知tri 生sanh 。若nhược 滅diệt 知tri 滅diệt 。二nhị 天thiên 鼓cổ 能năng 護hộ 天thiên 眾chúng 。能năng 破phá 修tu 羅la 。佛Phật 即tức 不bất 爾nhĩ 。能năng 救cứu 三tam 苦khổ 。能năng 破phá 四tứ 魔ma 。三tam 天thiên 鼓cổ 能năng 令linh 諸chư 天thiên 。受thọ 五ngũ 欲dục 樂lạc 。佛Phật 即tức 不bất 爾nhĩ 。能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。受thọ 出xuất 世thế 樂lạc 。四tứ 天thiên 鼓cổ 能năng 令linh 諸chư 天thiên 。生sanh 貪tham 著trước 心tâm 。佛Phật 即tức 不bất 爾nhĩ 。能năng 令linh 眾chúng 生sanh 。生sanh 出xuất 世thế 心tâm 。具cụ 此thử 四tứ 過quá 。故cố 云vân 覺giác 勝thắng 天thiên 鼓cổ 。二nhị 不bất 由do 他tha 悟ngộ 者giả 。無vô 師sư 自tự 然nhiên 智trí 故cố 。三tam 離ly 二nhị 無vô 知tri 者giả 。即tức 是thị 煩phiền 惱não 無vô 知tri 。所sở 知tri 無vô 知tri 。四tứ 已dĩ 過quá 眠miên 夢mộng 者giả 。凡phàm 夫phu 眠miên 而nhi 不bất 夢mộng 。唯duy 煩phiền 惱não 故cố 。二Nhị 乘Thừa 亦diệc 眠miên 亦diệc 夢mộng 。以dĩ 有hữu 無vô 明minh 及cập 妄vọng 解giải 故cố 。佛Phật 不bất 眠miên 不bất 夢mộng 。無vô 有hữu 無vô 明minh 。捨xả 妄vọng 解giải 故cố 。五ngũ 猶do 如như 蓮liên 華hoa 者giả 。日nhật 光quang 照chiếu 觸xúc 蓮liên 華hoa 即tức 開khai 。十Thập 地Địa 行hành 成thành 佛Phật 智trí 自tự 發phát 。六lục 性tánh 淨tịnh 無vô 染nhiễm 者giả 。因nhân 時thời 雖tuy 有hữu 煩phiền 惱não 。五ngũ 義nghĩa 不bất 染nhiễm 。一nhất 佛Phật 無vô 相tướng 故cố 。譬thí 如như 烟yên 霧vụ 不bất 能năng 染nhiễm 空không 。二nhị 是thị 對đối 治trị 故cố 。譬thí 如như 鎔dong 鐵thiết 。不bất 停đình 蚊văn 蚋nhuế 。三tam 非phi 處xứ 所sở 故cố 。譬thí 如như 大đại 石thạch 不bất 能năng 住trụ 空không 。四tứ 無vô 轉chuyển 異dị 者giả 。譬thí 如như 白bạch 玉ngọc 涅niết 而nhi 不bất 緇# 。五ngũ 妄vọng 不bất 染nhiễm 真chân 。譬thí 如như 幻huyễn 刀đao 不bất 能năng 斫chước 石thạch 。因nhân 時thời 有hữu 惑hoặc 尚thượng 不bất 能năng 染nhiễm 。果quả 時thời 惑hoặc 盡tận 豈khởi 當đương 有hữu 染nhiễm 。七thất 具cụ 足túc 三tam 義nghĩa 者giả 。即tức 是thị 三tam 佛Phật 。一nhất 假giả 名danh 佛Phật 。謂vị 六lục 神thần 通thông 。二nhị 寂tịch 靜tĩnh 佛Phật 。謂vị 惑hoặc 不bất 生sanh 。三tam 真chân 實thật 佛Phật 。謂vị 即tức 真Chân 如Như 。八bát 具cụ 足túc 三tam 德đức 者giả 。謂vị 摩Ma 訶Ha 般Bát 若Nhã 。解giải 脫thoát 法Pháp 身thân 。九cửu 具cụ 三Tam 寶Bảo 性tánh 者giả 。謂vị 同đồng 體thể 三Tam 寶Bảo 。十thập 自tự 知tri 令linh 他tha 知tri 者giả 。即tức 是thị 二nhị 利lợi 。謂vị 佛Phật 智trí 慧tuệ 。力lực 照chiếu 真Chân 如Như 境cảnh 。名danh 曰viết 自tự 知tri 。復phục 以dĩ 慈từ 悲bi 力lực 。說thuyết 十Thập 二Nhị 部Bộ 經Kinh 。令linh 他tha 知tri 也dã 。釋thích 曰viết 。以dĩ 此thử 十thập 義nghĩa 有hữu 同đồng 佛Phật 地địa 故cố 恐khủng 繁phồn 文văn 。

疏sớ/sơ 。五ngũ 釋thích 華hoa 十thập 義nghĩa 下hạ 。疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。第đệ 一nhất 別biệt 釋thích 十thập 華hoa 。第đệ 二nhị 總tổng 相tương/tướng 料liệu 揀giản 。前tiền 中trung 即tức 如như 次thứ 配phối 於ư 十thập 佛Phật 。如như 一nhất 含hàm 十thập 義nghĩa 。表biểu 法Pháp 界Giới 佛Phật 。含hàm 性tánh 德đức 故cố 。為vi 對đối 十thập 佛Phật 故cố 。為vi 此thử 次thứ 亦diệc 可khả 配phối 於ư 十thập 度độ 之chi 因nhân 。而nhi 不bất 依y 次thứ 為vi 順thuận 題đề 故cố 。一nhất 即tức 般Bát 若Nhã 。二nhị 即tức 智Trí 度Độ 。三tam 即tức 方phương 便tiện 。四tứ 即tức 尸thi 羅la 。五ngũ 即tức 忍nhẫn 辱nhục 。六lục 即tức 是thị 願nguyện 。七thất 即tức 禪thiền 定định 。八bát 即tức 是thị 檀đàn 。九cửu 即tức 是thị 力lực 。十thập 即tức 精tinh 進tấn 。此thử 意ý 如như 下hạ 普phổ 眼nhãn 長trưởng 者giả 。以dĩ 十thập 度độ 因nhân 成thành 十thập 身thân 果quả 。故cố 彼bỉ 經Kinh 云vân 。為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。具cụ 佛Phật 相tướng 好hảo 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。檀Đàn 波Ba 羅La 蜜Mật 故cố 。即tức 成thành 相tướng 好hảo 莊trang 嚴nghiêm 身thân 。二nhị 云vân 。為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。得đắc 佛Phật 淨tịnh 身thân 。悉tất 能năng 遍biến 至chí 。一nhất 切thiết 處xứ 故cố 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。尸Thi 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 意ý 生sanh 身thân 。三tam 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。得đắc 佛Phật 清thanh 淨tịnh 。不bất 思tư 議nghị 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。忍Nhẫn 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 菩Bồ 提Đề 身thân 。四tứ 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。獲hoạch 於ư 如Như 來Lai 。無vô 能năng 勝thắng 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。精Tinh 進Tấn 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 威uy 勢thế 身thân 。五ngũ 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。得đắc 於ư 清thanh 淨tịnh 無vô 與dữ 等đẳng 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。禪Thiền 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 福phước 德đức 身thân 。六lục 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。現hiện 於ư 如Như 來Lai 清thanh 淨tịnh 法Pháp 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。般Bát 若Nhã 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 是thị 法Pháp 身thân 。七thất 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。現hiện 佛Phật 世Thế 尊Tôn 清thanh 淨tịnh 色sắc 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。方Phương 便Tiện 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 是thị 化hóa 身thân 。八bát 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。為vì 諸chư 眾chúng 生sanh 。住trụ 一nhất 切thiết 劫kiếp 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。願Nguyện 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 願nguyện 身thân 。九cửu 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。現hiện 清thanh 淨tịnh 身thân 。悉tất 過quá 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 剎sát 土thổ/độ 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。力Lực 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 力lực 時thời 身thân 。十thập 為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。現hiện 清thanh 淨tịnh 身thân 。隨tùy 眾chúng 生sanh 心tâm 。悉tất 使sử 歡hoan 喜hỷ 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。智Trí 波Ba 羅La 蜜Mật 。即tức 是thị 智trí 身thân 。末mạt 云vân 。為vì 欲dục 令linh 其kỳ 。獲hoạch 於ư 究cứu 竟cánh 淨tịnh 妙diệu 之chi 身thân 。稱xưng 揚dương 讚tán 歎thán 。永vĩnh 離ly 一nhất 切thiết 。諸chư 不bất 善thiện 法pháp 。即tức 圓viên 淨tịnh 十thập 度độ 八bát 萬vạn 四tứ 千thiên 。波Ba 羅La 蜜Mật 門môn 。萬vạn 行hạnh 頓đốn 具cụ 該cai 上thượng 十thập 華hoa 。是thị 故cố 梵Phạm 本bổn 名danh 為vi 雜tạp 華hoa 。上thượng 約ước 相tương/tướng 顯hiển 。別biệt 配phối 十thập 度độ 。若nhược 約ước 圓viên 融dung 。一nhất 一nhất 行hành 門môn 皆giai 具cụ 十thập 義nghĩa 。可khả 以dĩ 意ý 得đắc 。

疏sớ/sơ 。然nhiên 華hoa 有hữu 二nhị 種chủng 下hạ 。第đệ 二nhị 總tổng 相tương/tướng 料liệu 揀giản 。其kỳ 引dẫn 果quả 華hoa 。亦diệc 喻dụ 生sanh 因nhân 。其kỳ 嚴nghiêm 身thân 華hoa 。亦diệc 喻dụ 了liễu 因nhân 。此thử 二nhị 無vô 礙ngại 。言ngôn 或hoặc 與dữ 果quả 俱câu 者giả 。如như 蓮liên 華hoa 等đẳng 。因nhân 該cai 果quả 海hải 。果quả 徹triệt 因nhân 源nguyên 。圓viên 融dung 行hành 故cố 。或hoặc 不bất 與dữ 俱câu 者giả 。杏hạnh 柰nại 等đẳng 華hoa 。因nhân 果quả 區khu 分phần/phân 行hành 布bố 行hành 位vị 不bất 相tương 雜tạp 故cố 。此thử 二nhị 無vô 礙ngại 。是thị 此thử 中trung 華hoa 。

疏sớ/sơ 。神thần 通thông 眾chúng 相tướng 等đẳng 者giả 。淨tịnh 行hạnh 品phẩm 云vân 。若nhược 見kiến 華hoa 開khai 。當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。神thần 通thông 等đẳng 法Pháp 。如như 華hoa 開khai 敷phu 。若nhược 見kiến 樹thụ 華hoa 。當đương 願nguyện 眾chúng 生sanh 。眾chúng 相tướng 如như 華hoa 具cụ 三tam 十thập 二nhị 。神thần 通thông 等đẳng 相tương/tướng 。果quả 上thượng 用dụng 故cố 云vân 與dữ 果quả 俱câu 。然nhiên 神thần 通thông 雖tuy 乃nãi 通thông 因nhân 。且thả 就tựu 金kim 玉ngọc 之chi 華hoa 與dữ 身thân 俱câu 說thuyết 。

疏sớ/sơ 。六lục 釋thích 嚴nghiêm 者giả 下hạ 。疏sớ/sơ 文văn 。有hữu 三tam 十thập 八bát 義nghĩa 。且thả 為vi 三tam 節tiết 。初sơ 十thập 總tổng 釋thích 。次thứ 十thập 別biệt 釋thích 。後hậu 十thập 八bát 句cú 互hỗ 嚴nghiêm 。今kim 初sơ 言ngôn 為vi 嚴nghiêm 不bất 同đồng 者giả 。如như 以dĩ 十thập 寶bảo 嚴nghiêm 一nhất 金kim 佛Phật 。一nhất 真chân 珠châu 嚴nghiêm 二nhị 珊san 瑚hô 。嚴nghiêm 等đẳng 一nhất 佛Phật 十thập 嚴nghiêm 。歷lịch 於ư 十thập 佛Phật 。便tiện 成thành 百bách 嚴nghiêm 。約ước 圓viên 融dung 修tu 故cố 。

疏sớ/sơ 。又hựu 上thượng 十thập 華hoa 如như 次thứ 嚴nghiêm 於ư 十thập 佛Phật 者giả 。第đệ 二nhị 別biệt 釋thích 義nghĩa 。同đồng 一nhất 度độ 成thành 一nhất 佛Phật 。故cố 總tổng 別biệt 無vô 礙ngại 者giả 。總tổng 融dung 上thượng 二nhị 。行hành 布bố 圓viên 融dung 二nhị 無vô 礙ngại 故cố 。疏sớ/sơ 更cánh 有hữu 十thập 義nghĩa 下hạ 。第đệ 三tam 約ước 互hỗ 嚴nghiêm 說thuyết 。於ư 中trung 有hữu 二nhị 。一nhất 別biệt 約ước 十thập 義nghĩa 五ngũ 對đối 。以dĩ 互hỗ 相tương 嚴nghiêm 。二nhị 收thu 成thành 四tứ 句cú 。以dĩ 顯hiển 互hỗ 嚴nghiêm 。今kim 初sơ 十thập 義nghĩa 。在tại 文văn 可khả 知tri 。然nhiên 亦diệc 是thị 於ư 別biệt 釋thích 得đắc 名danh 。又hựu 釋thích 名danh 中trung 。釋thích 名danh 之chi 義nghĩa 。若nhược 約ước 圓viên 融dung 。皆giai 持trì 業nghiệp 釋thích 。若nhược 約ước 當đương 相tương 。皆giai 依y 主chủ 釋thích 也dã 。如như 第đệ 一nhất 用dụng 因nhân 嚴nghiêm 果quả 。是thị 華hoa 嚴nghiêm 之chi 佛Phật 故cố 。二nhị 即tức 佛Phật 之chi 華hoa 嚴nghiêm 故cố 。三tam 即tức 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 之chi 大đại 方Phương 廣Quảng 。四tứ 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 之chi 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。五ngũ 即tức 大đại 之chi 方Phương 廣Quảng 。六lục 即tức 方Phương 廣Quảng 之chi 大đại 。七thất 即tức 大đại 之chi 方phương 。八bát 即tức 方phương 之chi 大đại 。九cửu 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 之chi 經kinh 。十thập 即tức 諸chư 因nhân 互hỗ 嚴nghiêm 乃nãi 含hàm 多đa 義nghĩa 。謂vị 。施thí 之chi 戒giới 戒giới 之chi 施thí 。定định 之chi 慧tuệ 。慧tuệ 之chi 定định 等đẳng 。前tiền 四tứ 成thành 對đối 。後hậu 一nhất 非phi 對đối 。但đãn 可khả 以dĩ 大đại 等đẳng 嚴nghiêm 經kinh 。不bất 可khả 以dĩ 經kinh 嚴nghiêm 大đại 等đẳng 。故cố 不bất 成thành 對đối 。又hựu 為vi 欲dục 顯hiển 諸chư 因nhân 互hỗ 嚴nghiêm 故cố 。

疏sớ/sơ 。禪thiền 非phi 智trí 無vô 以dĩ 窮cùng 其kỳ 寂tịch 等đẳng 者giả 。舉cử 一nhất 為vi 式thức 。餘dư 可khả 類loại 取thủ 。謂vị 禪thiền 無vô 智trí 。但đãn 是thị 事sự 定định 。若nhược 得đắc 智trí 慧tuệ 觀quán 於ư 心tâm 性tánh 。為vi 上thượng 定định 故cố 。智trí 不bất 得đắc 禪thiền 乃nãi 為vi 散tán 善thiện 。分phân 別biệt 慧tuệ 故cố 。慧tuệ 若nhược 有hữu 定định 。如như 密mật 室thất 燈đăng 寂tịch 而nhi 能năng 照chiếu 。離ly 動động 分phân 別biệt 成thành 實thật 慧tuệ 故cố 。所sở 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 餘dư 萬vạn 行hạnh 。如như 施thí 不bất 得đắc 戒giới 。非phi 是thị 真chân 施thí 。破phá 戒giới 行hạnh 檀đàn 。非phi 真chân 福phước 故cố 。戒giới 不bất 得đắc 施thí 。亦diệc 非phi 真chân 戒giới 。慳san 貪tham 不bất 息tức 。非phi 真chân 戒giới 故cố 。不bất 捨xả 財tài 法pháp 。正chánh 犯phạm 戒giới 故cố 。餘dư 並tịnh 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 。又hựu 上thượng 來lai 互hỗ 嚴nghiêm 下hạ 。第đệ 二nhị 收thu 成thành 四tứ 句cú 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 總tổng 標tiêu 。後hậu 初sơ 相tương/tướng 資tư 四tứ 句cú 下hạ 。別biệt 釋thích 。

疏sớ/sơ 。無vô 不bất 從tùng 此thử 法Pháp 界Giới 流lưu 者giả 。即tức 從tùng 本bổn 起khởi 末mạt 證chứng 行hành 從tùng 理lý 發phát 。無vô 不bất 還hoàn 證chứng 。此thử 法Pháp 身thân 者giả 。攝nhiếp 末mạt 歸quy 本bổn 證chứng 理lý 由do 修tu 顯hiển 。

疏sớ/sơ 。三tam 理lý 行hành 俱câu 融dung 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 下hạ 。此thử 句cú 有hữu 三tam 節tiết 。一nhất 此thử 上thượng 正chánh 釋thích 以dĩ 互hỗ 融dung 故cố 不bất 二nhị 。不bất 壞hoại 兩lưỡng 相tương/tướng 故cố 而nhi 二nhị 。

疏sớ/sơ 。非phi 真chân 流lưu 之chi 行hành 下hạ 。第đệ 二nhị 反phản 成thành 上thượng 義nghĩa 。上thượng 句cú 反phản 上thượng 成thành 行hành 融dung 理lý 。次thứ 非phi 起khởi 行hành 之chi 真chân 。不bất 從tùng 行hành 顯hiển 者giả 。反phản 上thượng 成thành 理lý 融dung 行hành 。

疏sớ/sơ 。良lương 以dĩ 體thể 融dung 行hành 下hạ 。三tam 正chánh 成thành 前tiền 義nghĩa 。言ngôn 體thể 融dung 行hành 而nhi 因nhân 圓viên 者giả 。行hành 即tức 是thị 因nhân 。以dĩ 體thể 融dung 行hành 故cố 因nhân 行hành 圓viên 滿mãn 。行hành 該cai 真chân 而nhi 果quả 滿mãn 者giả 。正chánh 成thành 上thượng 行hành 融dung 理lý 也dã 。行hành 不bất 該cai 真chân 。何hà 由do 行hành 得đắc 果quả 耶da 。

疏sớ/sơ 。四tứ 理lý 行hành 俱câu 泯mẫn 。此thử 句cú 易dị 了liễu 。然nhiên 上thượng 互hỗ 融dung 。行hành 融dung 理lý 而nhi 行hành 在tại 。理lý 融dung 行hành 而nhi 理lý 存tồn 。故cố 不bất 二nhị 而nhi 二nhị 。今kim 理lý 行hành 相tương/tướng 奪đoạt 。故cố 云vân 二nhị 而nhi 不bất 二nhị 疏sớ/sơ 。相tương/tướng 即tức 四tứ 句cú 下hạ 。但đãn 例lệ 前tiền 釋thích 。若nhược 力lực 用dụng 交giao 徹triệt 。即tức 說thuyết 相tương/tướng 資tư 。有hữu 體thể 無vô 體thể 。即tức 言ngôn 相tương/tướng 即tức 。若nhược 具cụ 作tác 者giả 。一nhất 者giả 唯duy 理lý 。無vô 不bất 真chân 故cố 。二nhị 者giả 唯duy 行hành 。理lý 廢phế 己kỷ 故cố 。三tam 者giả 俱câu 融dung 。即tức 行hành 即tức 理lý 。為vi 一nhất 味vị 故cố 。四tứ 者giả 俱câu 泯mẫn 。理lý 即tức 行hành 故cố 非phi 理lý 。行hành 即tức 理lý 故cố 非phi 行hành 。故cố 雙song 絕tuyệt 也dã 。言ngôn 法pháp 喻dụ 交giao 映ánh 者giả 。如như 人nhân 以dĩ 華hoa 嚴nghiêm 像tượng 為ví 喻dụ 。喻dụ 以dĩ 因nhân 行hành 嚴nghiêm 佛Phật 故cố 。

疏sớ/sơ 。七thất 釋thích 經kinh 十thập 義nghĩa 。言ngôn 雜tạp 心tâm 五ngũ 義nghĩa 。已dĩ 見kiến 上thượng 文văn 者giả 。即tức 藏tạng 攝nhiếp 中trung 。謂vị 一nhất 出xuất 生sanh 。二nhị 顯hiển 示thị 。三tam 涌dũng 泉tuyền 。四tứ 繩thằng 墨mặc 。五ngũ 結kết 鬘man 。餘dư 可khả 知tri 。

疏sớ/sơ 。第đệ 四tứ 別biệt 釋thích 得đắc 名danh 等đẳng 者giả 。此thử 中trung 得đắc 名danh 。各các 取thủ 前tiền 七thất 字tự 別biệt 義nghĩa 例lệ 。皆giai 二nhị 義nghĩa 釋thích 之chi 。類loại 前tiền 可khả 知tri 。此thử 中trung 釋thích 名danh 。即tức 前tiền 對đối 辯biện 開khai 合hợp 中trung 。五ngũ 對đối 之chi 中trung 。但đãn 除trừ 法pháp 喻dụ 一nhất 對đối 。用dụng 餘dư 四tứ 對đối 。以dĩ 法pháp 喻dụ 一nhất 對đối 華hoa 之chi 一nhất 字tự 已dĩ 屬thuộc 因nhân 門môn 。故cố 略lược 無vô 之chi 。四tứ 對đối 之chi 中trung 望vọng 前tiền 有hữu 二nhị 異dị 。一nhất 前tiền 則tắc 從tùng 寬khoan 至chí 狹hiệp 故cố 。先tiên 明minh 教giáo 義nghĩa 。今kim 從tùng 狹hiệp 至chí 寬khoan 故cố 。先tiên 明minh 體thể 用dụng 。又hựu 前tiền 從tùng 下hạ 釋thích 上thượng 故cố 。先tiên 明minh 教giáo 義nghĩa 。今kim 從tùng 上thượng 釋thích 下hạ 故cố 。後hậu 明minh 教giáo 義nghĩa 。而nhi 前tiền 五ngũ 對đối 中trung 。後hậu 明minh 人nhân 中trung 因nhân 果quả 者giả 。以dĩ 因nhân 是thị 華hoa 字tự 。借tá 喻dụ 中trung 華hoa 故cố 在tại 後hậu 明minh 。前tiền 從tùng 寬khoan 至chí 狹hiệp 義nghĩa 已dĩ 盡tận 故cố 。

疏sớ/sơ 。四tứ 教giáo 義nghĩa 相tương 對đối 亦diệc 通thông 二nhị 釋thích 者giả 。以dĩ 易dị 知tri 故cố 不bất 出xuất 。若nhược 具cụ 釋thích 者giả 。應ưng 云vân 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 之chi 經kinh 。揀giản 非phi 涅Niết 槃Bàn 等đẳng 經kinh 。故cố 經kinh 之chi 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。揀giản 非phi 論luận 中trung 之chi 所sở 明minh 故cố 。而nhi 四tứ 對đối 皆giai 具cụ 二nhị 釋thích 者giả 。約ước 行hành 布bố 則tắc 依y 主chủ 。約ước 圓viên 融dung 則tắc 持trì 業nghiệp 。

疏sớ/sơ 。教giáo 望vọng 於ư 義nghĩa 下hạ 。謂vị 四tứ 對đối 之chi 中trung 。後hậu 二nhị 對đối 中trung 通thông 於ư 三tam 釋thích 。謂vị 經kinh 中trung 有hữu 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 故cố 。如như 對đối 法Pháp 藏tạng 論luận 。全toàn 取thủ 他tha 名danh 以dĩ 目mục 經kinh 故cố 。佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 有hữu 大đại 方Phương 廣Quảng 故cố 。故cố 云vân 可khả 思tư 。

疏sớ/sơ 。第đệ 五ngũ 展triển 演diễn 無vô 窮cùng 等đẳng 者giả 。然nhiên 此thử 下hạ 四tứ 門môn 。皆giai 關quan 中trung 意ý 。然nhiên 此thử 門môn 中trung 彼bỉ 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 展triển 一nhất 為vi 多đa 。二nhị 類loại 結kết 成thành 本bổn 。類loại 結kết 成thành 本bổn 。不bất 異dị 前tiền 第đệ 七thất 部bộ 類loại 品phẩm 會hội 中trung 本bổn 部bộ 故cố 。故cố 此thử 不bất 明minh 。又hựu 此thử 展triển 中trung 並tịnh 皆giai 略lược 示thị 。而nhi 有hữu 十thập 重trọng/trùng 。一nhất 展triển 法Pháp 界Giới 為vi 理lý 智trí 二nhị 門môn 。理lý 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 。是thị 所sở 證chứng 法Pháp 界Giới 為vi 涅Niết 槃Bàn 。智trí 即tức 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 為vi 能năng 證chứng 即tức 菩Bồ 提Đề 。雖tuy 有hữu 六lục 字tự 但đãn 是thị 二nhị 法pháp 。二nhị 又hựu 展triển 理lý 智trí 為vi 題đề 目mục 。即tức 大đại 是thị 體thể 性tánh 包bao 含hàm 。方Phương 廣Quảng 是thị 業nghiệp 用dụng 周chu 遍biến 。故cố 云vân 理lý 開khai 體thể 用dụng 。佛Phật 即tức 是thị 果quả 。華hoa 嚴nghiêm 是thị 因nhân 。故cố 云vân 智trí 開khai 因nhân 果quả 。三tam 又hựu 展triển 此thử 目mục 為vi 初sơ 會hội 。於ư 中trung 自tự 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。一nhất 但đãn 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。初sơ 牒điệp 問vấn 許hứa 說thuyết 中trung 。已dĩ 具cụ 題đề 目mục 。二nhị 通thông 就tựu 一nhất 會hội 以dĩ 示thị 品phẩm 目mục 。

疏sớ/sơ 。十thập 海hải 之chi 中trung 含hàm 於ư 體thể 用dụng 者giả 。即tức 初sơ 會hội 也dã 。十thập 海hải 者giả 。一nhất 一nhất 切thiết 世thế 界giới 海hải 。二nhị 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 海hải 。三tam 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 海hải 。四tứ 一nhất 切thiết 法Pháp 界Giới 海hải 。五ngũ 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 業nghiệp 海hải 。六lục 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 根căn 海hải 。七thất 一nhất 切thiết 諸chư 佛Phật 法Pháp 輪luân 海hải 。八bát 一nhất 切thiết 三tam 世thế 海hải 。九cửu 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 願nguyện 力lực 海hải 。十thập 一nhất 切thiết 如Như 來Lai 神thần 變biến 海hải 。七thất 九cửu 與dữ 十thập 。此thử 三tam 是thị 用dụng 。餘dư 皆giai 是thị 體thể 。此thử 十thập 本bổn 具cụ 皆giai 是thị 所sở 證chứng 。故cố 名danh 為vi 理lý 。十thập 之chi 相tướng 差sai 是thị 事sự 法Pháp 界Giới 。十thập 之chi 真chân 性tánh 是thị 理lý 法Pháp 界Giới 。理lý 事sự 相tướng 融dung 。並tịnh 為vi 所sở 證chứng 之chi 理lý 。故cố 云vân 十thập 海hải 是thị 理lý 。

疏sớ/sơ 。智trí 分phần/phân 因nhân 果quả 者giả 。上thượng 言ngôn 十thập 智trí 者giả 。知tri 上thượng 十thập 海hải 即tức 是thị 十thập 智trí 。而nhi 名danh 小tiểu 開khai 合hợp 。經Kinh 云vân 。佛Phật 子tử 。諸chư 佛Phật 世Thế 尊Tôn 。知tri 一nhất 切thiết 世thế 界giới 海hải 成thành 壞hoại 。清thanh 淨tịnh 智trí 不bất 可khả 思tư 議nghị 一nhất )# 。知tri 一nhất 切thiết 眾chúng 生sanh 。業nghiệp 海hải 智trí 不bất 可khả 思tư 議nghị 二nhị )# 。知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。界giới 安an 立lập 海hải 智trí (# 三tam )# 。說thuyết 一nhất 切thiết 無vô 邊biên 佛Phật 海hải 智trí (# 四tứ )# 。入nhập 一nhất 切thiết 欲dục 解giải 根căn 海hải 智trí (# 五ngũ )# 。一nhất 念niệm 普phổ 知tri 三tam 世thế 。海hải 智trí (# 六lục )# 。顯hiển 示thị 一nhất 切thiết 。如Như 來Lai 無vô 量lượng 。願nguyện 海hải 智trí (# 七thất )# 。示thị 現hiện 一nhất 切thiết 。佛Phật 神thần 變biến 海hải 智trí (# 八bát )# 。轉chuyển 法Pháp 輪luân 海hải 。智trí (# 九cửu )# 。建kiến 立lập 演diễn 說thuyết 海hải 智trí (# 十thập )# 。此thử 上thượng 皆giai 有hữu 不bất 可khả 思tư 議nghị 之chi 言ngôn 。唯duy 願nguyện 海hải 是thị 因nhân 。餘dư 皆giai 是thị 果quả 。若nhược 約ước 所sở 知tri 。一nhất 三tam 四tứ 八bát 九cửu 十thập 皆giai 果quả 。餘dư 三tam 為vi 因nhân 。三tam 世thế 通thông 因nhân 果quả 。

疏sớ/sơ 。又hựu 華hoa 藏tạng 世thế 界giới 下hạ 。二nhị 通thông 就tựu 一nhất 會hội 。以dĩ 示thị 品phẩm 目mục 。則tắc 題đề 目mục 該cai 於ư 一nhất 會hội 。言ngôn 遮già 那na 遍biến 中trung 者giả 。非phi 唯duy 遍biến 於ư 華hoa 藏tạng 。亦diệc 遍biến 法Pháp 界Giới 。以dĩ 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 。亦diệc 說thuyết 毘tỳ 盧lô 遍biến 嚴nghiêm 淨tịnh 故cố 。彼bỉ 偈kệ 云vân 。所sở 說thuyết 無vô 邊biên 眾chúng 剎sát 海hải 。毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 悉tất 嚴nghiêm 淨tịnh 。世Thế 尊Tôn 境cảnh 界giới 不bất 思tư 議nghị 。智trí 慧tuệ 神thần 通thông 亦diệc 如như 是thị 。況huống 第đệ 六lục 經Kinh 云vân 。毘Tỳ 盧Lô 遮Già 那Na 佛Phật 願nguyện 力lực 。周chu 法Pháp 界Giới 一nhất 切thiết 國quốc 土độ 中trung 。恆hằng 轉chuyển 無vô 上thượng 輪luân 。第đệ 五ngũ 經Kinh 云vân 。佛Phật 所sở 莊trang 嚴nghiêm 廣quảng 大đại 剎sát 。等đẳng 於ư 一nhất 切thiết 微vi 塵trần 數số 。清thanh 淨tịnh 佛Phật 子tử 悉tất 滿mãn 中trung 。雨vũ 不bất 思tư 議nghị 最tối 妙diệu 法Pháp 。又hựu 華hoa 藏tạng 品phẩm 云vân 。華hoa 藏tạng 世thế 界giới 海hải 。法Pháp 界Giới 無vô 差sai 別biệt 。又hựu 云vân 。一nhất 一nhất 塵trần 中trung 。見kiến 法Pháp 界Giới 皆giai 普phổ 遍biến 義nghĩa 。故cố 遮già 那na 遍biến 中trung 之chi 言ngôn 。亦diệc 已dĩ 攝nhiếp 於ư 世thế 界giới 成thành 就tựu 品phẩm 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 。彼bỉ 二nhị 所sở 證chứng 所sở 觀quán 。即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 者giả 。果quả 證chứng 法Pháp 界Giới 大đại 方Phương 廣Quảng 。因nhân 觀quán 法Pháp 界Giới 大đại 方Phương 廣Quảng 。

疏sớ/sơ 。又hựu 展triển 此thử 會hội 以dĩ 成thành 後hậu 八bát 者giả 。即tức 第đệ 四tứ 節tiết 。展triển 成thành 一nhất 部bộ 。

疏sớ/sơ 。又hựu 展triển 九cửu 會hội 周chu 遍biến 十thập 方phương 者giả 。即tức 第đệ 五ngũ 節tiết 。言ngôn 如như 第đệ 二nhị 會hội 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 者giả 。舉cử 一nhất 會hội 文văn 以dĩ 為vi 體thể 式thức 。謂vị 光quang 明minh 覺giác 品phẩm 。總tổng 有hữu 二nhị 十thập 六lục 箭tiễn 放phóng 光quang 。最tối 後hậu 遍biến 周chu 法Pháp 界Giới 虛hư 空không 界giới 。皆giai 云vân 彼bỉ 一nhất 一nhất 世thế 界giới 。皆giai 有hữu 百bách 億ức 閻Diêm 浮Phù 提đề 。乃nãi 至chí 百bách 億ức 。色Sắc 究Cứu 竟Cánh 天Thiên 。其kỳ 中trung 所sở 有hữu 。悉tất 皆giai 明minh 現hiện 彼bỉ 一nhất 一nhất 閻Diêm 浮Phù 提Đề 中trung 。悉tất 見kiến 如Như 來Lai 。坐tọa 蓮liên 華hoa 藏tạng 。師sư 子tử 之chi 座tòa 。十thập 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 。菩Bồ 薩Tát 所sở 共cộng 圍vi 繞nhiễu 。悉tất 以dĩ 佛Phật 神thần 力lực 故cố 。十thập 方phương 各các 有hữu 一nhất 大đại 菩Bồ 薩Tát 。一nhất 一nhất 各các 與dữ 十thập 佛Phật 剎sát 微vi 塵trần 數số 諸chư 菩Bồ 薩Tát 。俱câu 來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 等đẳng 。釋thích 曰viết 。此thử 即tức 遍biến 十thập 方phương 文văn 。既ký 周chu 百bách 億ức 閻Diêm 浮Phù 等đẳng 。故cố 是thị 一nhất 類loại 世thế 界giới 。言ngôn 餘dư 會hội 亦diệc 爾nhĩ 者giả 。下hạ 之chi 七thất 會hội 及cập 第đệ 一nhất 會hội 。皆giai 遍biến 十thập 方phương 。如như 第đệ 二nhị 會hội 。故cố 諸chư 會hội 末mạt 多đa 結kết 周chu 遍biến 。

疏sớ/sơ 。又hựu 展triển 此thử 諸chư 會hội 各các 有hữu 主chủ 伴bạn 者giả 。即tức 第đệ 六lục 節tiết 也dã 。上thượng 來lai 但đãn 明minh 主chủ 經kinh 之chi 遍biến 。今kim 辯biện 伴bạn 經kinh 之chi 遍biến 。而nhi 引dẫn 第đệ 三tam 會hội 文văn 。則tắc 前tiền 遍biến 法Pháp 界Giới 之chi 會hội 。各các 有hữu 重trọng 重trọng/trùng 主chủ 伴bạn 者giả 。此thử 言ngôn 例lệ 上thượng 遍biến 法Pháp 界Giới 之chi 九cửu 會hội 也dã 。

疏sớ/sơ 。乃nãi 至chí 遍biến 於ư 塵trần 剎sát 者giả 。即tức 第đệ 七thất 節tiết 也dã 。上thượng 但đãn 遍biến 國quốc 。今kim 則tắc 遍biến 塵trần 。

疏sớ/sơ 。異dị 類loại 界giới 等đẳng 者giả 。即tức 第đệ 八bát 第đệ 九cửu 節tiết 也dã 。上thượng 來lai 七thất 節tiết 。但đãn 遍biến 同đồng 類loại 。八bát 遍biến 異dị 類loại 樹thụ 形hình 剎sát 等đẳng 。而nhi 疏sớ/sơ 言ngôn 等đẳng 者giả 。等đẳng 取thủ 第đệ 九cửu 節tiết 異dị 類loại 剎sát 塵trần 。謂vị 異dị 類loại 之chi 剎sát 亦diệc 以dĩ 塵trần 成thành 塵trần 。亦diệc 有hữu 剎sát 。於ư 中trung 說thuyết 經Kinh 尤vưu 更cánh 多đa 矣hĩ 。

疏sớ/sơ 。無vô 盡tận 時thời 會hội 者giả 。即tức 第đệ 十thập 節tiết 。謂vị 上thượng 同đồng 類loại 異dị 類loại 若nhược 剎sát 若nhược 塵trần 。皆giai 悉tất 重trùng 重trùng 猶do 如như 帝đế 網võng 。

時thời 會hội 與dữ 法pháp 。皆giai 無vô 盡tận 也dã 。

疏sớ/sơ 。皆giai 不bất 出xuất 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。舉cử 題đề 總tổng 收thu 也dã 。清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。舉cử 本bổn 總tổng 收thu 也dã 。明minh 從tùng 一nhất 法Pháp 界Giới 無vô 名danh 無vô 相tướng 中trung 。展triển 成thành 無vô 盡tận 。

疏sớ/sơ 。第đệ 六lục 卷quyển 攝nhiếp 相tương/tướng 盡tận 者giả 。相tương/tướng 字tự 去khứ 聲thanh 呼hô 。乃nãi 至chí 無vô 字tự 法Pháp 界Giới 之chi 相tướng 。亦diệc 不bất 存tồn 故cố 。然nhiên 但đãn 解giải 上thượng 展triển 。則tắc 解giải 此thử 卷quyển 。故cố 云vân 從tùng 後hậu 漸tiệm 卷quyển 。言ngôn 乃nãi 至chí 不bất 出xuất 九cửu 會hội 者giả 。乃nãi 至chí 二nhị 字tự 略lược 後hậu 五ngũ 重trọng/trùng 。不bất 出xuất 九cửu 會hội 。是thị 第đệ 四tứ 節tiết 耳nhĩ 。若nhược 具cụ 應ưng 云vân 。一nhất 卷quyển 無vô 盡tận 時thời 處xứ 。歸quy 異dị 類loại 界giới 塵trần 。二nhị 卷quyển 異dị 類loại 界giới 塵trần 。歸quy 異dị 類loại 界giới 。三tam 卷quyển 異dị 類loại 界giới 。不bất 出xuất 同đồng 類loại 界giới 塵trần 。四tứ 卷quyển 同đồng 類loại 界giới 塵trần 。不bất 出xuất 同đồng 類loại 剎sát 主chủ 伴bạn 經kinh 。五ngũ 卷quyển 主chủ 伴bạn 不bất 出xuất 主chủ 經kinh 。結kết 遍biến 十thập 方phương 。六lục 卷quyển 遍biến 十thập 方phương 不bất 出xuất 九cửu 會hội 。七thất 歸quy 初sơ 會hội 。八bát 歸quy 總tổng 題đề 。九cửu 歸quy 理lý 智trí 。十thập 歸quy 清thanh 淨tịnh 法Pháp 界Giới 。

疏sớ/sơ 。非phi 理lý 不bất 智trí 下hạ 。是thị 第đệ 十thập 節tiết 。卷quyển 理lý 智trí 歸quy 法Pháp 界Giới 。而nhi 有hữu 二nhị 意ý 。一nhất 者giả 理lý 智trí 之chi 中trung 隨tùy 舉cử 其kỳ 一nhất 。即tức 攝nhiếp 於ư 二nhị 。但đãn 成thành 一nhất 味vị 。二nhị 者giả 以dĩ 智trí 為vi 用dụng 。以dĩ 理lý 為vi 體thể 。但đãn 攝nhiếp 智trí 歸quy 理lý 。不bất 攝nhiếp 理lý 歸quy 智trí 。初sơ 攝nhiếp 二nhị 為vi 一nhất 。唯duy 一nhất 理lý 字tự 。理lý 體thể 性tánh 離ly 。一nhất 亦diệc 不bất 存tồn 。故cố 云vân 無vô 字tự 。又hựu 準chuẩn 前tiền 展triển 。亦diệc 合hợp 云vân 總tổng 題đề 。不bất 出xuất 體thể 用dụng 因nhân 果quả 。因nhân 果quả 雖tuy 殊thù 。不bất 出xuất 一nhất 智trí 。體thể 用dụng 雖tuy 異dị 。不bất 出xuất 一nhất 理lý 。然nhiên 後hậu 方phương 融dung 理lý 智trí 。但đãn 不bất 異dị 前tiền 故cố 略lược 示thị 耳nhĩ 。若nhược 從tùng 七thất 字tự 倒đảo 收thu 者giả 。攝nhiếp 教giáo 從tùng 義nghĩa 。但đãn 有hữu 大đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 。攝nhiếp 人nhân 從tùng 法pháp 。但đãn 有hữu 大đại 方Phương 廣Quảng 。攝nhiếp 用dụng 歸quy 體thể 。不bất 離ly 於ư 大đại 。古cổ 人nhân 云vân 。一nhất 言ngôn 無vô 不bất 略lược 盡tận 。殊thù 說thuyết 更cánh 無vô 異dị 盈doanh 又hựu 大đại 體thể 性tánh 離ly 言ngôn 。言ngôn 思tư 斯tư 絕tuyệt 。唯duy 證chứng 相tương 應ứng 耳nhĩ 。

疏sớ/sơ 。第đệ 七thất 展triển 卷quyển 無vô 礙ngại 者giả 。謂vị 說thuyết 有hữu 前tiền 後hậu 實thật 在tại 一nhất 時thời 。隨tùy 門môn 不bất 同đồng 。故cố 有hữu 三tam 門môn 耳nhĩ 。

疏sớ/sơ 。無vô 量lượng 無vô 邊biên 法Pháp 門môn 海hải 。即tức 展triển 時thời 也dã 。一nhất 言ngôn 演diễn 說thuyết 盡tận 無vô 餘dư 。即tức 卷quyển 時thời 也dã 。如Như 來Lai 於ư 一nhất 語ngữ 言ngôn 中trung 。即tức 卷quyển 時thời 也dã 。演diễn 說thuyết 無vô 邊biên 契Khế 經Kinh 海hải 。即tức 展triển 時thời 也dã 。

疏sớ/sơ 。第đệ 八bát 以dĩ 義nghĩa 圓viên 收thu 者giả 。疏sớ/sơ 文văn 有hữu 二nhị 。先tiên 以dĩ 法pháp 攝nhiếp 後hậu 以dĩ 人nhân 攝nhiếp 前tiền 。中trung 又hựu 二nhị 。先tiên 指chỉ 前tiền 不bất 出xuất 總tổng 題đề 。後hậu 或hoặc 以dĩ 教giáo 義nghĩa 下hạ 。重trọng/trùng 釋thích 攝nhiếp 義nghĩa 。疏sớ/sơ 文văn 略lược 舉cử 。若nhược 具cụ 說thuyết 者giả 。應ưng 增tăng 數số 明minh 。謂vị 或hoặc 於ư 無vô 字tự 中trung 一nhất 字tự 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 或hoặc 教giáo 或hoặc 義nghĩa 。或hoặc 性tánh 或hoặc 心tâm 。或hoặc 二nhị 字tự 攝nhiếp 盡tận 。疏sớ/sơ 有hữu 三tam 節tiết 。亦diệc 更cánh 應ưng 言ngôn 。或hoặc 法Pháp 界Giới 字tự 攝nhiếp 盡tận 。或hoặc 三tam 字tự 攝nhiếp 盡tận 。疏sớ/sơ 又hựu 有hữu 一nhất 義nghĩa 。順thuận 於ư 後hậu 段đoạn 表biểu 三tam 聖thánh 。故cố 亦diệc 應ưng 云vân 入nhập 法Pháp 界Giới 攝nhiếp 盡tận 理lý 行hành 果quả 攝nhiếp 盡tận 。從tùng 所sở 詮thuyên 故cố 。或hoặc 四tứ 字tự 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 教giáo 理lý 行hành 果quả 。教giáo 即tức 經Kinh 字tự 。理lý 即tức 大đại 方Phương 廣Quảng 。行hành 即tức 華hoa 嚴nghiêm 。果quả 即tức 佛Phật 也dã 。或hoặc 教giáo 義nghĩa 成thành 處xứ 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 文văn 雖tuy 浩hạo 瀚# 。唯duy 一nhất 教giáo 字tự 。即tức 題đề 中trung 經Kinh 字tự 。觀quán 雖tuy 無vô 量lượng 。但đãn 一nhất 緣duyên 起khởi 。義nghĩa 攝nhiếp 題đề 中trung 大đại 方Phương 廣Quảng 三tam 字tự 。成thành 謂vị 行hành 解giải 因nhân 果quả 德đức 相tương/tướng 用dụng 等đẳng 。雖tuy 各các 緣duyên 起khởi 不bất 同đồng 。據cứ 其kỳ 成thành 立lập 。唯duy 一nhất 成thành 字tự 攝nhiếp 盡tận 。即tức 題đề 中trung 佛Phật 華hoa 嚴nghiêm 也dã 。處xử 謂vị 一nhất 切thiết 重trùng 重trùng 無vô 盡tận 同đồng 類loại 異dị 類loại 。重trùng 重trùng 塵trần 剎sát 唯duy 一nhất 處xứ 字tự 故cố 總tổng 卷quyển 之chi 。義nghĩa 唯duy 一nhất 性tánh 。教giáo 唯duy 一nhất 文văn 。成thành 唯duy 一nhất 念niệm 。處xử 唯duy 一nhất 塵trần 。此thử 一nhất 即tức 是thị 一nhất 切thiết 之chi 一nhất 故cố 。或hoặc 信tín 解giải 行hành 證chứng 攝nhiếp 盡tận 。經kinh 有hữu 四tứ 分phần/phân 。初sơ 會hội 是thị 信tín 。次thứ 六lục 明minh 解giải 。八bát 約ước 成thành 行hành 。九cửu 唯duy 證chứng 故cố 。如như 下hạ 當đương 知tri 。或hoặc 五ngũ 字tự 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 加gia 理lý 字tự 。成thành 信tín 解giải 行hành 證chứng 。理lý 是thị 所sở 信tín 所sở 解giải 所sở 行hành 所sở 證chứng 故cố 。或hoặc 六lục 字tự 攝nhiếp 盡tận 。即tức 題đề 中trung 除trừ 經kinh 上thượng 之chi 六lục 字tự 。是thị 所sở 詮thuyên 故cố 。或hoặc 理lý 信tín 解giải 行hạnh 願nguyện 證chứng 。理lý 即tức 所sở 信tín 等đẳng 。解giải 行hạnh 願nguyện 三tam 即tức 是thị 三tam 賢hiền 。證chứng 通thông 地địa 上thượng 及cập 極cực 果quả 故cố 。或hoặc 七thất 字tự 攝nhiếp 盡tận 。即tức 全toàn 取thủ 一nhất 題đề 。一nhất 題đề 通thông 目mục 無vô 盡tận 法pháp 故cố 。或hoặc 八bát 字tự 攝nhiếp 盡tận 。即tức 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 理lý 實thật 因nhân 果quả 故cố 。或hoặc 九cửu 字tự 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 無vô 障chướng 礙ngại 法Pháp 界Giới 緣duyên 起khởi 因nhân 果quả 故cố 。或hoặc 十thập 字tự 攝nhiếp 盡tận 。謂vị 體thể 相tướng 智trí 用dụng 因nhân 果quả 教giáo 義nghĩa 及cập 境cảnh 業nghiệp 故cố 。

疏sớ/sơ 。或hoặc 唯duy 普phổ 賢hiền 文Văn 殊Thù 下hạ 。第đệ 二nhị 以dĩ 人nhân 攝nhiếp 也dã 。然nhiên 有hữu 二nhị 重trọng/trùng 。前tiền 約ước 人nhân 法pháp 對đối 辯biện 二nhị 聖thánh 。後hậu 於ư 人nhân 法pháp 中trung 。各các 有hữu 二nhị 聖thánh 。佛Phật 字tự 當đương 中trung 。兩lưỡng 重trọng/trùng 總tổng 收thu 可khả 思tư 。第đệ 九cửu 攝nhiếp 歸quy 一nhất 心tâm 者giả 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 指chỉ 前tiền 總tổng 明minh 。謂vị 上thượng 八bát 門môn 已dĩ 是thị 一nhất 心tâm 上thượng 說thuyết 。故cố 云vân 上thượng 來lai 諸chư 門môn 不bất 離ly 一nhất 心tâm 。而nhi 諸chư 禪thiền 流lưu 皆giai 欲dục 棄khí 文văn 而nhi 修tu 觀quán 行hành 。故cố 復phục 接tiếp 之chi 以dĩ 辯biện 此thử 門môn 。

疏sớ/sơ 。心tâm 體thể 即tức 大đại 下hạ 。後hậu 正chánh 約ước 觀quán 心tâm 以dĩ 釋thích 。謂vị 心tâm 體thể 離ly 念niệm 。離ly 念niệm 相tương/tướng 者giả 。等đẳng 虛hư 空không 界giới 。豈khởi 非phi 大đại 耶da 。心tâm 之chi 本bổn 智trí 。即tức 方Phương 廣Quảng 者giả 。上thượng 大đại 是thị 即tức 智trí 之chi 寂tịch 。方Phương 廣Quảng 乃nãi 即tức 寂tịch 之chi 智trí 。故cố 云vân 寂tịch 照chiếu 。運vận 無vô 涯nhai 之chi 照chiếu 即tức 心tâm 。體thể 相tướng 用dụng 三tam 。融dung 為vi 所sở 觀quán 也dã 。觀quán 心tâm 起khởi 行hành 即tức 華hoa 嚴nghiêm 者giả 。觀quán 體thể 照chiếu 而nhi 即tức 寂tịch 。止chỉ 也dã 。觀quán 用dụng 寂tịch 而nhi 常thường 照chiếu 。觀quán 也dã 。一nhất 心tâm 六Lục 度Độ 萬vạn 行hạnh 。皆giai 起khởi 覺giác 心tâm 性tánh 相tướng 。即tức 是thị 佛Phật 者giả 。一nhất 念niệm 相tương 應ứng 覺giác 也dã 。故cố 經Kinh 云vân 。佛Phật 心tâm 豈khởi 有hữu 他tha 正chánh 覺giác 。覺giác 世thế 間gian 。覺giác 性tánh 無vô 覺giác 。即tức 根căn 本bổn 智trí 。覺giác 相tương/tướng 歷lịch 然nhiên 。即tức 後hậu 得đắc 智trí 。此thử 二nhị 不bất 二nhị 。是thị 無vô 障chướng 礙ngại 智trí 。

疏sớ/sơ 。覺giác 非phi 外ngoại 來lai 全toàn 同đồng 所sở 覺giác 下hạ 。上thượng 明minh 安an 立lập 六lục 字tự 。今kim 明minh 卷quyển 攝nhiếp 相tương/tướng 空không 。此thử 上thượng 融dung 成thành 一nhất 味vị 。此thử 下hạ 互hỗ 奪đoạt 雙song 亡vong 。則tắc 一nhất 不bất 為vi 一nhất 。如như 斯tư 觀quán 行hành 未vị 曾tằng 一nhất 念niệm 。不bất 契khế 華hoa 嚴nghiêm 。

疏sớ/sơ 。第đệ 十thập 泯mẫn 同đồng 平bình 等đẳng 者giả 。此thử 門môn 總tổng 融dung 前tiền 九cửu 。八bát 是thị 法Pháp 師sư 所sở 知tri 。九cửu 即tức 禪thiền 師sư 所sở 尚thượng 。故cố 今kim 會hội 之chi 。於ư 中trung 三tam 。初sơ 法pháp 說thuyết 。二nhị 余dư 曾tằng 瑩oánh 兩lưỡng 面diện 鏡kính 下hạ 喻dụ 明minh 。即tức 借tá 帝đế 網võng 之chi 喻dụ 。以dĩ 喻dụ 心tâm 境cảnh 。三tam 見kiến 夫phu 心tâm 境cảnh 互hỗ 照chiếu 下hạ 。合hợp 喻dụ 。意ý 唯duy 一nhất 而nhi 文văn 有hữu 四tứ 節tiết 。初sơ 取thủ 兩lưỡng 鏡kính 及cập 燈đăng 合hợp 之chi 。一nhất 鏡kính 喻dụ 境cảnh 一nhất 鏡kính 喻dụ 心tâm 。燈đăng 喻dụ 本bổn 智trí 。但đãn 取thủ 明minh 了liễu 之chi 義nghĩa 。言ngôn 本bổn 智trí 雙song 入nhập 者giả 。智trí 性tánh 色sắc 性tánh 。本bổn 無vô 二nhị 故cố 。智trí 知tri 一nhất 切thiết 法pháp 。即tức 心tâm 自tự 性tánh 故cố 。故cố 此thử 智trí 性tánh 入nhập 心tâm 入nhập 境cảnh 。言ngôn 心tâm 境cảnh 重trùng 重trùng 者giả 。合hợp 兩lưỡng 面diện 鏡kính 互hỗ 照chiếu 。智trí 照chiếu 斯tư 在tại 。即tức 合hợp 一nhất 燈đăng 雙song 入nhập 。是thị 則tắc 以dĩ 本bổn 智trí 為vi 能năng 照chiếu 。心tâm 境cảnh 二nhị 法pháp 皆giai 為vi 所sở 照chiếu 。由do 斯tư 本bổn 智trí 令linh 心tâm 境cảnh 互hỗ 融dung 。

疏sớ/sơ 。又hựu 即tức 心tâm 了liễu 境cảnh 界giới 之chi 佛Phật 下hạ 。第đệ 二nhị 取thủ 兩lưỡng 鏡kính 及cập 一nhất 尊tôn 容dung 。以dĩ 合hợp 尊tôn 容dung 喻dụ 真chân 佛Phật 。故cố 今kim 學học 人nhân 。只chỉ 解giải 即tức 心tâm 即tức 佛Phật 。是thị 心tâm 作tác 佛Phật 。不bất 知tri 即tức 境cảnh 即tức 佛Phật 是thị 境cảnh 作tác 佛Phật 。今kim 明minh 以dĩ 如như 為vi 佛Phật 。心tâm 境cảnh 皆giai 如như 。心tâm 如như 即tức 佛Phật 。境cảnh 如như 焉yên 非phi 。又hựu 心tâm 有hữu 心tâm 性tánh 。心tâm 能năng 作tác 佛Phật 。境cảnh 有hữu 心tâm 性tánh 。安an 不bất 作tác 佛Phật 。以dĩ 心tâm 收thu 境cảnh 。則tắc 心tâm 中trung 見kiến 佛Phật 是thị 境cảnh 界giới 之chi 佛Phật 。以dĩ 境cảnh 收thu 心tâm 。則tắc 境cảnh 中trung 見kiến 佛Phật 是thị 唯duy 心tâm 如Như 來Lai 。心tâm 佛Phật 重trùng 重trùng 者giả 。即tức 兩lưỡng 鏡kính 之chi 重trùng 重trùng 。而nhi 本bổn 覺giác 性tánh 一nhất 者giả 。即tức 尊tôn 容dung 之chi 雙song 入nhập 。疏sớ/sơ 皆giai 取thủ 之chi 不bất 可khả 得đắc 下hạ 。第đệ 三tam 雙song 融dung 前tiền 二nhị 。以dĩ 成thành 止Chỉ 觀Quán 心tâm 境cảnh 。兩lưỡng 亡vong 即tức 止chỉ 。理lý 智trí 交giao 徹triệt 即tức 觀quán 。

疏sớ/sơ 。心tâm 境cảnh 既ký 爾nhĩ 下hạ 。第đệ 四tứ 結kết 例lệ 一nhất 切thiết 。境cảnh 有hữu 多đa 境cảnh 心tâm 有hữu 多đa 心tâm 。各các 自tự 相tương 對đối 一nhất 一nhất 互hỗ 相tương 融dung 也dã 。萬vạn 化hóa 皆giai 然nhiên 即tức 總tổng 結kết 例lệ 。唯duy 證chứng 相tương 應ứng 。則tắc 泯mẫn 同đồng 果quả 海hải 也dã 。

疏sớ/sơ 。第đệ 二nhị 釋thích 品phẩm 名danh 。疏sớ/sơ 文văn 有hữu 四tứ 。一nhất 會hội 梵Phạm 音âm 。二nhị 釋thích 義nghĩa 理lý 。三tam 立lập 名danh 所sở 以dĩ 。四tứ 會hội 釋thích 晉tấn 經kinh 。今kim 初sơ 。疏sớ/sơ 中trung 一nhất 時thời 總tổng 對đối 。若nhược 別biệt 對đối 者giả 。薩tát 婆bà 一nhất 切thiết 也dã 。嚕rô 鷄kê 世thế 間gian 也dã 。印ấn 拏noa 倈# 主chủ 也dã 。驃phiếu 訶ha 莊trang 嚴nghiêm 也dã 。柰nại 耶da 法Pháp 門môn 也dã 。鉢bát 攞la 叵phả 婆bà 威uy 德đức 也dã 。 [言*那]# 忙mang 名danh 也dã 。鉢bát 里lý 勿vật 多đa 品phẩm 也dã 。

疏sớ/sơ 。世thế 者giả 時thời 也dã 下hạ 。第đệ 二nhị 釋thích 義nghĩa 理lý 也dã 。於ư 中trung 二nhị 。先tiên 釋thích 世thế 主chủ 。後hậu 妙diệu 謂vị 下hạ 。釋thích 妙diệu 嚴nghiêm 於ư 中trung 三tam 。初sơ 正chánh 明minh 三tam 世thế 間gian 嚴nghiêm 。次thứ 眾chúng 生sanh 不bất 嚴nghiêm 下hạ 。出xuất 立lập 嚴nghiêm 所sở 以dĩ 。後hậu 復phục 由do 佛Phật 嚴nghiêm 下hạ 。明minh 二nhị 嚴nghiêm 相tương/tướng 成thành 。

疏sớ/sơ 。諸chư 經kinh 無vô 此thử 下hạ 。第đệ 三tam 顯hiển 立lập 名danh 所sở 以dĩ 。彰chương 異dị 餘dư 宗tông 不bất 名danh 序tự 品phẩm 。

疏sớ/sơ 。舊cựu 云vân 世thế 間gian 淨tịnh 眼nhãn 品phẩm 下hạ 。第đệ 四tứ 會hội 釋thích 晉tấn 經kinh 。所sở 得đắc 法Pháp 眼nhãn 。即tức 今kim 法Pháp 門môn 威uy 德đức 也dã 。自tự 下hạ 第đệ 十thập 。別biệt 解giải 文văn 義nghĩa 。中trung 二nhị 。先tiên 釋thích 經kinh 序tự 。後hậu 釋thích 經kinh 文văn 。今kim 初sơ 序tự 之chi 題đề 目mục 。備bị 如như 音âm 義nghĩa 。直trực 解giải 序tự 文văn 。然nhiên 此thử 一nhất 序tự 。大đại 分phân 為vi 六lục 。一nhất 明minh 佛Phật 日nhật 未vị 興hưng 群quần 生sanh 沈trầm 溺nịch 。二nhị 明minh 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。德đức 用dụng 難nan 思tư 。三tam 自tự 慶khánh 逢phùng 遇ngộ 。得đắc 聞văn 聲thanh 教giáo 。四tứ 別biệt 彰chương 此thử 典điển 旨chỉ 趣thú 玄huyền 微vi 。五ngũ 傳truyền 譯dịch 古cổ 今kim 。感cảm 慶khánh 逢phùng 遇ngộ 。六lục 總tổng 彰chương 序tự 意ý 。讚tán 理lý 自tự 謙khiêm 。初sơ 中trung 三tam 。一nhất 明minh 化hóa 法pháp 域vực 中trung 。二nhị 能năng 化hóa 淺thiển 近cận 。三tam 所sở 化hóa 迷mê 淪luân 。今kim 初sơ 有hữu 二nhị 對đối 。前tiền 對đối 明minh 混hỗn 元nguyên 之chi 初sơ 。後hậu 對đối 明minh 三tam 才tài 已dĩ 著trước 。今kim 初sơ 。即tức 蓋cái 聞văn 造tạo 化hóa 權quyền 輿dư 之chi 首thủ 。天thiên 道đạo 未vị 分phân 是thị 也dã 。蓋cái 聞văn 者giả 。發phát 語ngữ 之chi 端đoan 也dã 。造tạo 化hóa 者giả 。造tạo 作tác 變biến 化hóa 。易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。剛cang 柔nhu 相tương/tướng 推thôi 而nhi 生sanh 變biến 化hóa 。又hựu 云vân 變biến 化hóa 者giả 。進tiến 退thoái 之chi 象tượng 也dã 。權quyền 輿dư 者giả 。爾nhĩ 雅nhã 云vân 。初sơ 哉tai 首thủ 基cơ 肇triệu 祖tổ 元nguyên 胎thai 俶thục 落lạc 權quyền 輿dư 始thỉ 也dã 。二nhị 皆giai 是thị 始thỉ 言ngôn 天thiên 道đạo 未vị 分phần/phân 者giả 。謂vị 元nguyên 氣khí 混hỗn 沌# 未vị 分phần/phân 天thiên 地địa 。下hạ 云vân 人nhân 文văn 始thỉ 著trước 。即tức 有hữu 三tam 才tài 。始thỉ 分phần/phân 天thiên 道đạo 。今kim 云vân 未vị 分phần/phân 。即tức 五ngũ 運vận 之chi 時thời 也dã 。故cố 易dị 鉤câu 命mạng 決quyết 云vân 。天thiên 地địa 未vị 分phân 之chi 前tiền 。謂vị 之chi 一nhất 氣khí 。於ư 中trung 則tắc 有hữu 。太thái 易dị 太thái 初sơ 太thái 始thỉ 太thái 素tố 太thái 極cực 。為vi 五ngũ 運vận 也dã 。運vận 即tức 運vận 數số 。謂vị 時thời 改cải 易dị 。取thủ 易dị 義nghĩa 也dã 。元nguyên 氣khí 未vị 分phần/phân 謂vị 之chi 太thái 易dị 。元nguyên 氣khí 始thỉ 散tán 謂vị 之chi 太thái 初sơ 。氣khí 形hình 之chi 端đoan 謂vị 之chi 太thái 始thỉ 。形hình 變biến 有hữu 質chất 謂vị 之chi 太thái 素tố 。質chất 形hình 已dĩ 具cụ 謂vị 之chi 太thái 極cực 。轉chuyển 變biến 五ngũ 氣khí 故cố 稱xưng 五ngũ 運vận 。皆giai 是thị 天thiên 道đạo 未vị 分phần/phân 也dã 。

疏sớ/sơ 。宗tông 趣thú 中trung 已dĩ 明minh 言ngôn 天thiên 道đạo 者giả 。易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。易dị 之chi 為vi 書thư 也dã 。廣quảng 大đại 悉tất 備bị 。有hữu 天thiên 道đạo 焉yên 。有hữu 人nhân 道đạo 焉yên 。有hữu 地địa 道đạo 焉yên 。說thuyết 卦# 云vân 。昔tích 者giả 聖thánh 人nhân 之chi 作tác 易dị 也dã 。將tương 以dĩ 順thuận 性tánh 命mạng 之chi 理lý 。是thị 以dĩ 立lập 天thiên 之chi 道đạo 曰viết 陰ấm 與dữ 陽dương 。立lập 地địa 之chi 道đạo 曰viết 柔nhu 與dữ 剛cang 。立lập 人nhân 之chi 道đạo 曰viết 仁nhân 與dữ 義nghĩa 。兼kiêm 三tam 才tài 而nhi 兩lưỡng 之chi 。故cố 易dị 六lục 畫họa 而nhi 成thành 卦# 。又hựu 云vân 。在tại 天thiên 成thành 象tượng 。在tại 地địa 成thành 形hình 。變biến 化hóa 見kiến 矣hĩ 。注chú 曰viết 。象tượng 況huống 日nhật 月nguyệt 星tinh 辰thần 。形hình 況huống 山sơn 川xuyên 草thảo 木mộc 。又hựu 易dị 云vân 。易dị 與dữ 天thiên 地địa 準chuẩn 故cố 。能năng 彌di 綸luân 天thiên 地địa 之chi 道đạo 。仰ngưỡng 以dĩ 觀quán 於ư 天thiên 文văn 。俯phủ 以dĩ 察sát 於ư 地địa 理lý 。是thị 故cố 知tri 幽u 明minh 之chi 故cố 。原nguyên 始thỉ 反phản 終chung 。故cố 知tri 死tử 生sanh 之chi 說thuyết 。注chú 云vân 。幽u 明minh 者giả 。有hữu 形hình 無vô 形hình 之chi 象tượng 。死tử 生sanh 者giả 。始thỉ 終chung 之chi 數số 也dã 。疏sớ/sơ 云vân 。天thiên 有hữu 懸huyền 象tượng 。而nhi 成thành 天thiên 文văn 也dã 。地địa 有hữu 山sơn 川xuyên 原nguyên 隰# 各các 有hữu 條điều 理lý 。故cố 云vân 地địa 理lý 。此thử 上thượng 皆giai 是thị 已dĩ 分phân 之chi 相tương/tướng 。因nhân 釋thích 天thiên 道đạo 故cố 便tiện 舉cử 之chi 。此thử 對đối 正chánh 在tại 未vị 分phân 之chi 前tiền 耳nhĩ 。序tự 曰viết 。龜quy 龍long 繫hệ 象tượng 之chi 初sơ 。人nhân 文văn 始thỉ 著trước 者giả 。第đệ 二nhị 對đối 明minh 三tam 才tài 已dĩ 著trước 之chi 相tướng 。略lược 如như 向hướng 說thuyết 。易dị 繫hệ 辭từ 云vân 。是thị 故cố 天thiên 生sanh 神thần 物vật 。聖thánh 人nhân 則tắc 之chi 。天thiên 地địa 變biến 化hóa 。聖thánh 人nhân 効hiệu 之chi 。天thiên 垂thùy 象tượng 見kiến 吉cát 凶hung 。聖thánh 人nhân 象tượng 之chi 。河hà 出xuất 圖đồ 洛lạc 出xuất 書thư 。聖thánh 人nhân 則tắc 之chi 。孔khổng 疏sớ/sơ 云vân 。如như 鄭trịnh 康khang 成thành 之chi 義nghĩa 。則tắc 依y 春xuân 秋thu 緯# 云vân 。河hà 以dĩ 通thông 乾can/kiền/càn 出xuất 天thiên 苞bao 。洛lạc 以dĩ 流lưu 坤# 吐thổ 地địa 符phù 。河hà 龍long 圖đồ 發phát 。洛lạc 龜quy 書thư 感cảm 。河hà 圖đồ 有hữu 九cửu 篇thiên 也dã 。洛lạc 書thư 有hữu 六lục 篇thiên 也dã 。孔khổng 安an 國quốc 云vân 。以dĩ 為vi 河hà 圖đồ 則tắc 八bát 卦# 是thị 也dã 。洛lạc 書thư 則tắc 九cửu 疇trù 是thị 也dã 。音âm 義nghĩa 云vân 。堯# 有hữu 神thần 龜quy 負phụ 圖đồ 而nhi 出xuất 舜thuấn 感cảm 黃hoàng 龍long 負phụ 圖đồ 而nhi 現hiện 。言ngôn 人nhân 文văn 始thỉ 著trước 者giả 。繫hệ 辭từ 云vân 。古cổ 者giả 庖bào 犧# 氏thị 之chi 王vương 天thiên 下hạ 也dã 。仰ngưỡng 則tắc 觀quán 象tượng 於ư 天thiên 。俯phủ 則tắc 觀quán 法pháp 於ư 地địa 。觀quán 鳥điểu 獸thú 之chi 文văn 與dữ 地địa 之chi 宜nghi 。孔khổng 疏sớ/sơ 云vân 。此thử 下hạ 明minh 聖thánh 人nhân 法pháp 自tự 然nhiên 之chi 理lý 。而nhi 作tác 易dị 象tượng 。次thứ 易dị 又hựu 云vân 。近cận 取thủ 諸chư 身thân 。遠viễn 取thủ 諸chư 物vật 。於ư 是thị 始thỉ 作tác 八bát 卦# 以dĩ 通thông 神thần 明minh 之chi 德đức 。以dĩ 類loại 萬vạn 物vật 之chi 情tình 。釋thích 曰viết 。上thượng 云vân 圖đồ 出xuất 八bát 卦# 。今kim 云vân 觀quán 乎hồ 天thiên 地địa 者giả 。或hoặc 見kiến 龜quy 復phục 象tượng 天thiên 地địa 等đẳng 。於ư 理lý 無vô 違vi 。音âm 義nghĩa 云vân 。觀quán 乎hồ 天thiên 文văn 以dĩ 察sát 時thời 變biến 觀quán 乎hồ 人nhân 文văn 以dĩ 化hóa 成thành 天thiên 下hạ 。此thử 非phi 正chánh 意ý 。後hậu 人nhân 用dụng 之chi 耳nhĩ 。君quân 臣thần 父phụ 子tử 。尊tôn 卑ty 上thượng 下hạ 。謂vị 之chi 人nhân 文văn 。龜quy 龍long 舉cử 三tam 皇hoàng 之chi 時thời 。斯tư 為vi 上thượng 古cổ 。繫hệ 象tượng 舉cử 於ư 夫phu 子tử 。即tức 為vi 下hạ 古cổ 。然nhiên 其kỳ 文văn 王vương 為vi 中trung 古cổ 。既ký 有hữu 卦# 爻hào 之chi 辭từ 。已dĩ 有hữu 象tượng 矣hĩ 。則tắc 總tổng 該cai 三tam 古cổ 。又hựu 上thượng 。云vân 天thiên 道đạo 即tức 言ngôn 未vị 分phần/phân 。今kim 云vân 人nhân 文văn 則tắc 言ngôn 始thỉ 著trước 。則tắc 二nhị 言ngôn 影ảnh 略lược 。則tắc 初sơ 分phân 之chi 時thời 亦diệc 皆giai 未vị 著trước 。直trực 至chí 繫hệ 象tượng 已dĩ 具cụ 。方phương 曰viết 著trước 明minh 。故cố 先tiên 有hữu 者giả 即tức 易dị 。有hữu 太thái 極cực 是thị 生sanh 兩lưỡng 儀nghi 。兩lưỡng 儀nghi 生sanh 四tứ 象tượng 。四tứ 象tượng 生sanh 八bát 卦# 。八bát 卦# 定định 吉cát 凶hung 。吉cát 凶hung 生sanh 大đại 業nghiệp 。即tức 三tam 才tài 具cụ 矣hĩ 。上thượng 明minh 法pháp 化hóa 竟cánh 。序tự 曰viết 。雖tuy 萬vạn 八bát 千thiên 歲tuế 。至chí 無vô 邊biên 之chi 義nghĩa 。第đệ 二nhị 明minh 能năng 化hóa 淺thiển 近cận 也dã 。按án 帝đế 王vương 甲giáp 子tử 記ký 云vân 。天thiên 皇hoàng 氏thị 治trị 萬vạn 八bát 千thiên 年niên 。地địa 皇hoàng 氏thị 治trị 九cửu 千thiên 年niên 。人nhân 皇hoàng 氏thị 治trị 四tứ 千thiên 五ngũ 百bách 年niên 。有hữu 本bổn 云vân 。三tam 皇hoàng 皆giai 治trị 一nhất 萬vạn 八bát 千thiên 年niên 。故cố 云vân 萬vạn 八bát 千thiên 歲tuế 也dã 。言ngôn 同đồng 臨lâm 有hữu 截tiệt 之chi 區khu 者giả 。毛mao 詩thi 註chú 云vân 。有hữu 截tiệt 者giả 。齊tề 整chỉnh 也dã 。區khu 者giả 域vực 也dã 。謂vị 四tứ 海hải 域vực 內nội 率suất 服phục 齊tề 整chỉnh 。言ngôn 七thất 十thập 二nhị 君quân 。詎cự 識thức 無vô 邊biên 之chi 義nghĩa 者giả 。司ty 馬mã 相tương/tướng 如như 封phong 禪thiền 書thư 云vân 。繼kế 昭chiêu 穆mục 受thọ 謚ích 號hiệu 。略lược 可khả 道đạo 者giả 。七thất 十thập 有hữu 二nhị 君quân 。故cố 管quản 子tử 云vân 。昔tích 者giả 封phong 太thái 山sơn 。禪thiền 梁lương 父phụ 者giả 。有hữu 七thất 十thập 二nhị 家gia 。梁lương 父phụ 即tức 太thái 山sơn 下hạ 。小tiểu 山sơn 名danh 也dã 。詎cự 者giả 何hà 也dã 。明minh 上thượng 七thất 十thập 二nhị 家gia 。賢hiền 明minh 之chi 君quân 。何hà 能năng 識thức 於ư 稱xưng 性tánh 玄huyền 理lý 。無vô 邊biên 之chi 義nghĩa 。序tự 曰viết 。由do 是thị 人nhân 迷mê 四tứ 忍nhẫn 至chí 三tam 途đồ 之chi 下hạ 。第đệ 三Tam 明Minh 所sở 化hóa 迷mê 淪luân 也dã 。言ngôn 由do 是thị 者giả 。上thượng 明minh 化hóa 主chủ 及cập 法pháp 二nhị 皆giai 淺thiển 近cận 。蓋cái 是thị 域vực 中trung 一nhất 身thân 之chi 化hóa 。不bất 能năng 令linh 所sở 化hóa 免miễn 沈trầm 苦khổ 海hải 。於ư 中trung 上thượng 對đối 迷mê 理lý 。輪luân 迴hồi 六lục 趣thú 。下hạ 對đối 纏triền 妄vọng 沒một 溺nịch 三tam 途đồ 。言ngôn 四tứ 忍nhẫn 者giả 。即tức 思tư 益ích 經kinh 第đệ 一nhất 四tứ 法pháp 品phẩm 中trung 。佛Phật 言ngôn 梵Phạm 天Thiên 。菩Bồ 薩Tát 有hữu 四tứ 法Pháp 。善thiện 出xuất 毀hủy 禁cấm 之chi 罪tội 。何hà 等đẳng 為vi 四tứ 。

一nhất 者giả 得đắc 無Vô 生Sanh 法Pháp 忍Nhẫn 。以dĩ 諸chư 法pháp 無vô 來lai 故cố 。二nhị 者giả 得đắc 無vô 滅diệt 忍nhẫn 。以dĩ 諸chư 法pháp 無vô 去khứ 故cố 。三tam 者giả 得đắc 因nhân 緣duyên 忍nhẫn 。知tri 諸chư 法pháp 因nhân 緣duyên 生sanh 故cố 。四tứ 者giả 得đắc 無vô 住trụ 忍nhẫn 。無vô 異dị 心tâm 相tướng 續tục 故cố 。是thị 為vi 四tứ 忍nhẫn 。言ngôn 人nhân 迷mê 者giả 。人nhân 人nhân 皆giai 迷mê 故cố 。但đãn 迷mê 四tứ 忍nhẫn 容dung 漂phiêu 人nhân 天thiên 。故cố 云vân 輪luân 迴hồi 於ư 六lục 趣thú 之chi 中trung 。家gia 纏triền 五ngũ 蓋cái 。則tắc 溺nịch 三tam 途đồ 矣hĩ 。五ngũ 蓋cái 者giả 。一nhất 貪tham 欲dục 二nhị 嗔sân 恚khuể 。三tam 惛hôn 沈trầm 。四tứ 掉trạo 舉cử 。五ngũ 疑nghi 也dã 。言ngôn 家gia 纏triền 者giả 。家gia 家gia 纏triền 也dã 。上thượng 三tam 皆giai 明minh 佛Phật 未vị 興hưng 世thế 。群quần 生sanh 沈trầm 溺nịch 竟cánh 。序tự 曰viết 。及cập 夫phu 鷲thứu 巖nham 下hạ 。第đệ 二nhị 明minh 如Như 來Lai 出xuất 世thế 。德đức 用dụng 難nan 思tư 。於ư 中trung 四tứ 。一nhất 總tổng 歎thán 化hóa 主chủ 高cao 深thâm 。二nhị 明minh 能năng 化hóa 時thời 處xứ 長trường/trưởng 廣quảng 。三tam 別biệt 歎thán 如Như 來Lai 勝thắng 德đức 。四tứ 結kết 德đức 歸quy 於ư 如Như 來Lai 。初sơ 中trung 四tứ 句cú 分phần/phân 二nhị 。前tiền 二nhị 句cú 總tổng 序tự 佛Phật 教giáo 興hưng 流lưu 後hậu 二nhị 句cú 寄ký 對đối 顯hiển 勝thắng 。今kim 初sơ 。上thượng 句cú 明minh 主chủ 出xuất 西tây 天thiên 。故cố 云vân 鷲thứu 巖nham 西tây 峙trĩ 。峙trĩ 者giả 立lập 也dã 。此thử 約ước 處xứ 歎thán 人nhân 。後hậu 句cú 即tức 化hóa 法pháp 東đông 被bị 也dã 。故cố 云vân 象tượng 駕giá 東đông 驅khu 。言ngôn 象tượng 駕giá 者giả 。略lược 有hữu 二nhị 義nghĩa 。一nhất 一nhất 千thiên 年niên 後hậu 像tượng 法pháp 之chi 時thời 。佛Phật 教giáo 方phương 被bị 故cố 。二nhị 者giả 象tượng 馱đà 經kinh 故cố 。初sơ 雖tuy 白bạch 馬mã 來lai 儀nghi 。本bổn 用dụng 象tượng 故cố 。為vi 對đối 鷲thứu 巖nham 故cố 用dụng 象tượng 駕giá 。宋tống 公công 題đề 安an 國quốc 寺tự 詩thi 云vân 。為vi 龍long 太thái 子tử 去khứ 。駕giá 象tượng 法Pháp 王Vương 歸quy 。序tự 曰viết 。慧tuệ 日nhật 法Pháp 王Vương 下hạ 。第đệ 二nhị 寄ký 對đối 顯hiển 勝thắng 。初sơ 句cú 出xuất 域vực 。後hậu 句cú 超siêu 因nhân 。今kim 初sơ 。慧tuệ 日nhật 法Pháp 王Vương 超siêu 四tứ 大đại 而nhi 高cao 視thị 者giả 。出xuất 域vực 中trung 也dã 。則tắc 異dị 前tiền 化hóa 在tại 域vực 中trung 。慧tuệ 日nhật 者giả 。以dĩ 佛Phật 為vi 日nhật 。略lược 有hữu 四tứ 義nghĩa 。一nhất 破phá 闇ám 如như 慧tuệ 。二nhị 照chiếu 現hiện 如như 智trí 。三tam 輪luân 淨tịnh 如như 解giải 脫thoát 。四tứ 上thượng 三tam 不bất 相tương 離ly 。如như 同đồng 法Pháp 界Giới 。於ư 法pháp 自tự 在tại 故cố 。稱xưng 法Pháp 王Vương 言ngôn 超siêu 四tứ 大đại 而nhi 高cao 視thị 者giả 。即tức 老lão 子tử 道đạo 經Kinh 云vân 。道đạo 大đại 天thiên 大đại 地địa 大đại 王vương 亦diệc 大đại 。域vực 中trung 有hữu 四tứ 大đại 。而nhi 王vương 居cư 其kỳ 一nhất 焉yên 。人nhân 法pháp 地địa 地địa 法pháp 天thiên 。天thiên 法pháp 道đạo 。道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。釋thích 曰viết 。然nhiên 其kỳ 說thuyết 道Đạo 。乃nãi 是thị 清thanh 淨tịnh 虛hư 通thông 。故cố 云vân 道Đạo 法Pháp 自tự 然nhiên 。自tự 然nhiên 者giả 。不bất 知tri 其kỳ 所sở 以dĩ 然nhiên 而nhi 然nhiên 故cố 。即tức 世thế 界giới 始thỉ 成thành 。域vực 中trung 近cận 事sự 不bất 達đạt 業nghiệp 因nhân 。故cố 曰viết 自tự 然nhiên 。今kim 佛Phật 出xuất 現hiện 。善thiện 證chứng 真chân 常thường 妙diệu 窮cùng 二nhị 諦đế 。天thiên 地địa 造tạo 化hóa 。乃nãi 俗tục 諦đế 業nghiệp 因nhân 。域vực 中trung 之chi 事sự 耳nhĩ 。後hậu 句cú 超siêu 因nhân 。言ngôn 中trung 天thiên 調điều 御ngự 。越việt 十Thập 地Địa 以dĩ 居cư 尊tôn 者giả 。十Thập 地Địa 菩Bồ 薩Tát 。時thời 經kinh 三tam 祇kỳ 。已dĩ 斷đoạn 十thập 障chướng 已dĩ 證chứng 十thập 如như 。成thành 十thập 勝thắng 行hành 化hóa 周chu 十thập 方phương 。今kim 比tỉ 世Thế 尊Tôn 。猶do 一nhất 塊khối 土thổ/độ 以dĩ 方phương 大đại 地địa 。況huống 於ư 四tứ 大đại 何hà 足túc 越việt 哉tai 。序tự 曰viết 。包bao 括quát 鐵thiết 圍vi 延diên 促xúc 沙sa 劫kiếp 者giả 。第đệ 二nhị 明minh 時thời 處xứ 長trường/trưởng 廣quảng 。初sơ 句cú 約ước 處xứ 。略lược 舉cử 三tam 千thiên 大đại 鐵thiết 圍vi 內nội 以dĩ 為vi 化hóa 境cảnh 。豈khởi 同đồng 上thượng 說thuyết 有hữu 截tiệt 之chi 區khu 。後hậu 句cú 約ước 時thời 。多đa 劫kiếp 促xúc 為vi 一nhất 念niệm 。一nhất 念niệm 延diên 為vi 多đa 劫kiếp 。豈khởi 同đồng 上thượng 說thuyết 萬vạn 八bát 千thiên 歲tuế 。序tự 曰viết 。其kỳ 為vi 體thể 也dã 則tắc 不bất 生sanh 不bất 滅diệt 下hạ 。第đệ 三tam 別biệt 歎thán 如Như 來Lai 勝thắng 德đức 中trung 。即tức 雙song 明minh 化hóa 主chủ 化hóa 法pháp 。略lược 就tựu 三tam 大đại 歎thán 之chi 。上thượng 二nhị 句cú 明minh 體thể 大đại 也dã 。經Kinh 云vân 。佛Phật 身thân 無vô 生sanh 超siêu 戲hí 論luận 。非phi 是thị 蘊uẩn 聚tụ 差sai 別biệt 法pháp 。又hựu 云vân 。佛Phật 以dĩ 法pháp 為vi 身thân 。清thanh 淨tịnh 如như 虛hư 空không 。故cố 又hựu 云vân 。一nhất 切thiết 法pháp 無vô 生sanh 。一nhất 切thiết 法pháp 無vô 滅diệt 。若nhược 能năng 如như 是thị 解giải 。斯tư 人nhân 見kiến 如Như 來Lai 。序tự 曰viết 。其kỳ 為vi 相tương/tướng 也dã 無vô 去khứ 無vô 來lai 者giả 。第đệ 二nhị 歎thán 相tương/tướng 大đại 也dã 。經Kinh 云vân 。如Như 來Lai 。非phi 以dĩ 相tương/tướng 為vi 體thể 。但đãn 是thị 無vô 相tướng 寂tịch 滅diệt 法pháp 。身thân 相tướng 威uy 儀nghi 悉tất 具cụ 足túc 。世thế 間gian 隨tùy 樂nhạo/nhạc/lạc 皆giai 得đắc 見kiến 。既ký 無vô 相tướng 為vi 相tương/tướng 故cố 湛trạm 無vô 去khứ 來lai 。又hựu 德đức 周chu 法Pháp 界Giới 。亦diệc 無vô 來lai 去khứ 。序tự 曰viết 。念niệm 處xứ 至chí 多đa 緒tự 。即tức 第đệ 三tam 歎thán 用dụng 大đại 也dã 。於ư 中trung 二nhị 。一nhất 約ước 化hóa 法pháp 為vi 用dụng 。二nhị 約ước 化hóa 體thể 明minh 用dụng 。今kim 初sơ 。化hóa 法pháp 玄huyền 妙diệu 。異dị 前tiền 化hóa 法pháp 域vực 中trung 。即tức 行hành 唯duy 造tạo 品phẩm 。心tâm 唯duy 四Tứ 等Đẳng 。方phương 便tiện 多đa 門môn 圓viên 應ưng 難nan 測trắc 。並tịnh 如như 經kinh 說thuyết 。言ngôn 圓viên 對đối 者giả 。身thân 則tắc 圓viên 迴hồi 普phổ 應ưng 。若nhược 月nguyệt 落lạc 百bách 川xuyên 。音âm 則tắc 稱xưng 物vật 普phổ 聞văn 。若nhược 風phong 吹xuy 萬vạn 籟# 。意ý 則tắc 剎sát 那na 頓đốn 覺giác 。若nhược 海hải 印ấn 炳bỉnh 然nhiên 。故cố 云vân 多đa 緒tự 。序tự 曰viết 。混hỗn 大đại 空không 而nhi 為vi 量lượng 下hạ 。二nhị 約ước 化hóa 體thể 明minh 用dụng 。謂vị 大đại 之chi 則tắc 無vô 外ngoại 。細tế 之chi 則tắc 無vô 內nội 。經Kinh 云vân 。譬thí 如như 虛hư 空không 。遍biến 至chí 一nhất 切thiết 。色sắc 非phi 色sắc 處xứ 。亦diệc 如như 虛hư 空không 。具cụ 含hàm 眾chúng 象tượng 。剎sát 塵trần 為vi 量lượng 。不bất 可khả 數sổ 知tri 。故cố 云vân 豈khởi 算toán 數số 之chi 能năng 窮cùng 。後hậu 句cú 入nhập 纖tiêm 芥giới 之chi 微vi 區khu 。匪phỉ 名danh 言ngôn 之chi 可khả 述thuật 者giả 。經Kinh 云vân 。如như 於ư 此thử 會hội 見kiến 佛Phật 坐tọa 。一nhất 切thiết 塵trần 中trung 亦diệc 如như 是thị 。塵trần 中trung 有hữu 剎sát 。剎sát 復phục 有hữu 塵trần 。塵trần 復phục 有hữu 剎sát 。重trùng 重trùng 無vô 塵trần 。非phi 是thị 心tâm 識thức 思tư 量lượng 之chi 境cảnh 。故cố 絕tuyệt 名danh 言ngôn 之chi 表biểu 。表biểu 義nghĩa 名danh 言ngôn 難nạn/nan 述thuật 。即tức 言ngôn 語ngữ 道đạo 斷đoạn 。顯hiển 境cảnh 名danh 言ngôn 不bất 知tri 。即tức 心tâm 行hành 處xứ 滅diệt 。亦diệc 是thị 前tiền 句cú 明minh 化hóa 處xứ 普phổ 周chu 法Pháp 界Giới 。後hậu 句cú 細tế 無vô 不bất 入nhập 。經Kinh 云vân 。一nhất 一nhất 毛mao 端đoan 。悉tất 能năng 容dung 受thọ 。無vô 邊biên 世thế 界giới 。而nhi 無vô 障chướng 礙ngại 。示thị 現hiện 調điều 伏phục 無vô 量lượng 眾chúng 生sanh 。序tự 曰viết 。無vô 德đức 而nhi 稱xưng 者giả 。其kỳ 唯duy 大đại 覺giác 歟# 。即tức 第đệ 四tứ 結kết 德đức 歸quy 於ư 如Như 來Lai 也dã 。謂vị 上thượng 之chi 三tam 段đoạn 皆giai 屬thuộc 如Như 來Lai 。則tắc 歎thán 不bất 可khả 盡tận 。論luận 語ngữ 云vân 。泰thái 伯bá 其kỳ 可khả 謂vị 至chí 德đức 矣hĩ 。三tam 以dĩ 天thiên 下hạ 讓nhượng 。民dân 無vô 德đức 而nhi 稱xưng 焉yên 。故cố 經Kinh 云vân 。剎sát 塵trần 心tâm 念niệm 可khả 數số 知tri 。大đại 海hải 中trung 水thủy 可khả 飲ẩm 盡tận 。虛hư 空không 可khả 量lượng 風phong 可khả 繫hệ 。無vô 能năng 盡tận 說thuyết 佛Phật 功công 德đức 。即tức 其kỳ 事sự 也dã 。序tự 曰viết 。朕trẫm 曩nẵng 劫kiếp 植thực 因nhân 叨# 承thừa 佛Phật 記ký 下hạ 。第đệ 三tam 自tự 慶khánh 逢phùng 時thời 得đắc 聞văn 聲thanh 教giáo 。於ư 中trung 三tam 。一nhất 蒙mông 佛Phật 記ký 。二nhị 荷hà 太thái 平bình 。三tam 萬vạn 國quốc 朝triêu 宗tông 重trọng/trùng 譯dịch 來lai 貢cống 。今kim 初sơ 。久cửu 遠viễn 種chủng 因nhân 。故cố 得đắc 大đại 覺giác 親thân 記ký 。叨# 者giả 忝thiểm 也dã 。從tùng 金kim 山sơn 下hạ 別biệt 明minh 記ký 相tương/tướng 。初sơ 明minh 大đại 雲vân 經kinh 或hoặc 有hữu 疑nghi 偽ngụy 。後hậu 玉ngọc 扆# 下hạ 明minh 寶bảo 雨vũ 經kinh 。鄭trịnh 氏thị 注chú 周chu 禮lễ 云vân 。扆# 屏bính 風phong 也dã 。天thiên 子tử 屏bính 風phong 以dĩ 玉ngọc 為vi 飾sức 。寶bảo 雨vũ 經kinh 有hữu 十thập 卷quyển 。入nhập 開khai 元nguyên 正chánh 錄lục 。第đệ 一nhất 卷quyển 中trung 云vân 。

爾nhĩ 時thời 東đông 方phương 。有hữu 一nhất 天thiên 子tử 。名danh 日nhật 月nguyệt 淨tịnh 光quang 。乘thừa 五ngũ 色sắc 雲vân 。來lai 詣nghệ 佛Phật 所sở 。右hữu 繞nhiễu 三tam 匝táp 。頂đảnh 禮lễ 佛Phật 足túc 。退thoái 坐tọa 一nhất 面diện 。

佛Phật 告cáo 天thiên 子tử 曰viết 。

汝nhữ 之chi 光quang 明minh 。甚thậm 為vi 希hy 有hữu 。天thiên 子tử 。汝nhữ 於ư 過quá 去khứ 。無vô 量lượng 佛Phật 所sở 。曾tằng 以dĩ 種chủng 種chủng 香hương 華hoa 珍trân 寶bảo 。嚴nghiêm 身thân 之chi 物vật 。衣y 服phục 臥ngọa 具cụ 。飲ẩm 食thực 湯thang 藥dược 。恭cung 敬kính 供cúng 養dường 。種chúng 諸chư 善thiện 根căn 。天thiên 子tử 。由do 汝nhữ 夙túc 種chủng 無vô 量lượng 善thiện 根căn 因nhân 緣duyên 。今kim 得đắc 如như 是thị 。光quang 明minh 顯hiển 曜diệu 。天thiên 子tử 。以dĩ 是thị 因nhân 緣duyên 故cố 。我ngã 涅Niết 槃Bàn 後hậu 。第đệ □# 五ngũ 百bách 年niên 。法Pháp 欲dục 滅diệt 時thời 。汝nhữ 於ư 此thử 贍Thiệm 部Bộ 洲Châu 東đông 北bắc 方phương 。摩ma 訶ha 支chi 那na 國quốc 。位vị 居cư 阿a 鞞bệ 跋bạt 致trí 。實thật 是thị 菩Bồ 薩Tát 。故cố 現hiện 女nữ 身thân 。為vi 自tự 在tại 主chủ 。經kinh 於ư 多đa 歲tuế 。正Chánh 法Pháp 治trị 化hóa 。養dưỡng 育dục 眾chúng 生sanh 。猶do 如như 赤xích 子tử 。令linh 修tu 十Thập 善Thiện 。能năng 於ư 我ngã 法pháp 廣quảng 大đại 住trụ 持trì 建kiến 立lập 塔tháp 寺tự 。又hựu 以dĩ 衣y 服phục 飲ẩm 食thực 。臥ngọa 具cụ 湯thang 藥dược 。供cúng 養dường 沙Sa 門Môn 。於ư 一nhất 切thiết 持trì 。常thường 修tu 梵Phạm 行hạnh 。又hựu 一nhất 切thiết 女nữ 人nhân 。猶do 有hữu 五ngũ 障chướng 。此thử 天thiên 子tử 不bất 為vi 二nhị 障chướng 所sở 障chướng 。一nhất 者giả 輪Luân 王Vương 。二nhị 者giả 不bất 退thoái 菩Bồ 薩Tát 。餘dư 如như 彼bỉ 經kinh 。釋thích 曰viết 。此thử 時thời 更cánh 無vô 女nữ 主chủ 弘hoằng 建kiến 若nhược 是thị 。斯tư 言ngôn 不bất 虛hư 。序tự 曰viết 。加gia 以dĩ 積tích 善thiện 餘dư 慶khánh 下hạ 。二nhị 荷hà 太thái 平bình 也dã 。易dị 云vân 。積tích 善thiện 之chi 家gia 必tất 有hữu 餘dư 慶khánh 。積tích 不bất 善thiện 之chi 家gia 必tất 有hữu 餘dư 殃ương 。今kim 由do 積tích 善thiện 故cố 。得đắc 地địa 平bình 天thiên 成thành 河hà 清thanh 海hải 晏# 。晏# 猶do 安an 也dã 。序tự 曰viết 。殊thù 禎# 絕tuyệt 瑞thụy 下hạ 。第đệ 三tam 萬vạn 國quốc 朝triêu 宗tông 重trọng/trùng 譯dịch 來lai 貢cống 也dã 。於ư 中trung 二nhị 。初sơ 兩lưỡng 對đối 標tiêu 。後hậu 兩lưỡng 對đối 釋thích 。前tiền 中trung 謂vị 萬vạn 。方phương 仰ngưỡng 德đức 殊thù 異dị 禎# 祥tường 。奇kỳ 絕tuyệt 瑞thụy 應ứng 日nhật 日nhật 而nhi 至chí 。月nguyệt 月nguyệt 而nhi 書thư 。書thư 史sử 冊sách 也dã 。貝bối 牒điệp 靈linh 文văn 亦diệc 時thời 臻trăn 而nhi 歲tuế 洽hiệp 。歲tuế 歲tuế 沾triêm 洽hiệp 。二nhị 踰du 海hải 下hạ 。兩lưỡng 對đối 釋thích 成thành 。初sơ 成thành 上thượng 禎# 祥tường 而nhi 至chí 。後hậu 架# 險hiểm 下hạ 。成thành 上thượng 貝bối 牒điệp 臻trăn 洽hiệp 。踰du 海hải 航# 深thâm 。皆giai 水thủy 行hành 也dã 。越việt 漠mạc 架# 險hiểm 。皆giai 陸lục 路lộ 也dã 。

大Đại 方Phương 廣Quảng 佛Phật 華Hoa 嚴Nghiêm 經Kinh 隨Tùy 疏Sớ/sơ 演Diễn 義Nghĩa 鈔Sao 卷quyển 第đệ 十thập 六lục