大Đại 佛Phật 頂Đảnh 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 會Hội 解Giải
    Quyển 0005
    唐Đường 宋Tống 九Cửu 師Sư 釋Thích 元Nguyên 惟Duy 則Tắc 會Hội 解Giải

    大đại 佛Phật 頂đảnh 如Như 來Lai 密mật 因nhân 脩tu 證chứng 了liễu 義nghĩa 諸chư 菩Bồ 薩Tát 萬vạn 行hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 會hội 解giải 卷quyển 第đệ 五ngũ 。 綿miên 五ngũ 。

    天Thiên 竺Trúc 沙Sa 門Môn 般bát 剌lạt 密mật 帝đế 譯dịch

    烏ô 萇# 國quốc 沙Sa 門Môn 彌di 伽già 釋Thích 迦Ca 譯dịch 語ngữ

    菩Bồ 薩Tát 戒giới 弟đệ 子tử 前tiền 正chánh 議nghị 大đại 夫phu 同đồng 中trung 書thư 門môn 下hạ 平bình 章chương 事sự 房phòng 融dung 筆bút 受thọ

    師sư 子tử 林lâm 沙Sa 門Môn 。 惟duy 則tắc 。 會hội 觧# 。

    復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 六lục 入nhập 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

    長trường/trưởng 水thủy 曰viết 梵Phạn 語ngữ 鉢bát 羅la 吠phệ 奢xa 此thử 云vân 入nhập 亦diệc 云vân 處xứ 境cảnh 入nhập 之chi 處xứ 也dã 亦diệc 是thị 識thức 生sanh 處xứ 故cố 然nhiên 根căn 境cảnh 二nhị 法pháp 俱câu 識thức 生sanh 處xứ 今kim 分phần/phân 六lục 根căn 別biệt 破phá 故cố 惟duy 以dĩ 根căn 為vi 入nhập 也dã 。

    阿A 難Nan 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 。 瞪trừng 發phát 勞lao 者giả 。 兼kiêm 目mục 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

    吳ngô 興hưng 曰viết 前tiền 色sắc 陰ấm 中trung 譬thí 如như 目mục 睛tình 瞪trừng 以dĩ 發phát 勞lao 。 則tắc 於ư 虛hư 空không 。 別biệt 見kiến 狂cuồng 花hoa 等đẳng 相tương/tướng 盖# 以dĩ 目mục 喻dụ 真chân 以dĩ 勞lao 喻dụ 妄vọng 以dĩ 華hoa 喻dụ 色sắc 今kim 指chỉ 前tiền 喻dụ 故cố 云vân 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 。 等đẳng 兼kiêm 目mục 與dữ 勞lao 。 下hạ 斯tư 取thủ 前tiền 文văn 能năng 喻dụ 之chi 根căn 便tiện 為vi 此thử 中trung 所sở 喻dụ 之chi 法pháp 以dĩ 彼bỉ 勞lao 目mục 正chánh 是thị 眼nhãn 入nhập 虛hư 妄vọng 。 之chi 相tướng 故cố 當đương 知tri 眼nhãn 入nhập 乃nãi 至chí 意ý 入nhập 皆giai 如như 空không 華hoa 。 故cố 六lục 入nhập 文văn 并tinh 云vân 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 問vấn 何hà 不bất 直trực 就tựu 根căn 塵trần 推thôi 破phá 見kiến 性tánh 而nhi 須tu 指chỉ 前tiền 勞lao 目mục 之chi 事sự 乎hồ 荅# 夫phu 根căn 塵trần 徧biến 迷mê 悟ngộ 必tất 從tùng 要yếu 故cố 指chỉ 凡phàm 夫phu 易dị 觧# 之chi 妄vọng 事sự 用dụng 開khai 阿A 難Nan 未vị 了liễu 之chi 執chấp 情tình 向hướng 下hạ 塞tắc 耳nhĩ 聞văn 聲thanh 畜súc 鼻tị 覺giác 觸xúc 例lệ 亦diệc 如như 是thị 。

    因nhân 于vu 明minh 暗ám 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 見kiến 居cư 中trung 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 為vi 見Kiến 性Tánh 。 此thử 見kiến 離ly 彼bỉ 。 明minh 暗ám 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 見kiến 。 非phi 明minh 暗ám 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 從tùng 明minh 來lai 。 暗ám 即tức 隨tùy 滅diệt 。 應ưng 非phi 見kiến 暗ám 。 若nhược 從tùng 暗ám 來lai 。 明minh 即tức 隨tùy 滅diệt 。 應ưng 無vô 見kiến 明minh 。 若nhược 從tùng 根căn 生sanh 。 必tất 無vô 明minh 暗ám 。 如như 是thị 見kiến 精tinh 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 於ư 空không 出xuất 。 前tiền 矚chú 塵trần 象tượng 。 歸quy 當đương 見kiến 根căn 。 又hựu 空không 自tự 觀quán 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 因nhân 塵trần 發phát 見kiến 因nhân 根căn 吸hấp 塵trần 故cố 名danh 眼nhãn 入nhập 然nhiên 離ly 塵trần 無vô 體thể 。 足túc 知tri 虛hư 妄vọng 乃nãi 至chí 云vân 非phi 明minh 暗ám 來lai 。 非phi 根căn 出xuất 等đẳng 既ký 無vô 所sở 從tùng 則tắc 非phi 因nhân 緣duyên 自tự 然nhiên 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。 矣hĩ 補bổ 註chú 曰viết 按án 環hoàn 師sư 科khoa 經kinh 此thử 有hữu 三tam 科khoa 即tức 彼bỉ 目mục 睛tình 。 下hạ 依y 真chân 起khởi 妄vọng 因nhân 于vu 明minh 暗ám 下hạ 辨biện 妄vọng 無vô 實thật 是thị 故cố 當đương 知tri 。 下hạ 了liễu 妄vọng 即tức 真chân 盖# 謂vị 妄vọng 無vô 自tự 性tánh 全toàn 體thể 即tức 真chân 也dã 餘dư 五ngũ 例lệ 此thử 。

    阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 兩lưỡng 手thủ 指chỉ 。 急cấp 塞tắc 其kỳ 耳nhĩ 。 耳nhĩ 根căn 勞lao 故cố 。 頭đầu 中trung 作tác 聲thanh 。 兼kiêm 耳nhĩ 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

    吳ngô 興hưng 曰viết 譬thí 如như 者giả 此thử 以dĩ 假giả 設thiết 其kỳ 事sự 曉hiểu 訓huấn 令linh 悟ngộ 故cố 云vân 譬thí 如như 非phi 取thủ 比tỉ 况# 之chi 義nghĩa 也dã 下hạ 文văn 亦diệc 尓# 。

    因nhân 于vu 動động 靜tĩnh 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 聞văn 居cư 中trung 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 聽Thính 聞Văn 性Tánh 。 此thử 聞văn 離ly 彼bỉ 。 動động 靜tĩnh 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 聞văn 。 非phi 動động 靜tĩnh 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 從tùng 靜tĩnh 來lai 。 動động 即tức 隨tùy 滅diệt 。 應ưng 非phi 聞văn 動động 。 若nhược 從tùng 動động 來lai 。 靜tĩnh 即tức 隨tùy 滅diệt 。 應ưng 無vô 覺giác 靜tĩnh 。 若nhược 從tùng 根căn 生sanh 。 必tất 無vô 動động 靜tĩnh 。 如như 是thị 聞văn 體thể 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 於ư 空không 出xuất 。 有hữu 聞văn 成thành 性tánh 。 即tức 非phi 虛hư 空không 。 又hựu 空không 自tự 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    孤cô 山sơn 曰viết 耳nhĩ 聞văn 動động 靜tĩnh 猶do 目mục 見kiến 明minh 暗ám 也dã 諸chư 經kinh 所sở 說thuyết 對đối 聲thanh 有hữu 聞văn 緣duyên 明minh 有hữu 見kiến 。 今kim 文văn 了liễu 義nghĩa 靜tĩnh 亦diệc 名danh 聞văn 暗ám 亦diệc 名danh 見kiến 鼻tị 聞văn 通thông 塞tắc 意ý 知tri 生sanh 滅diệt 例lệ 亦diệc 如như 是thị 。

    阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 急cấp 畜súc 其kỳ 鼻tị 。 畜súc 久cửu 成thành 勞lao 。 則tắc 於ư 鼻tị 中trung 。 聞văn 有hữu 冷lãnh 觸xúc 。 因nhân 觸xúc 分phân 別biệt 。 通thông 塞tắc 虛hư 實thật 。 如như 是thị 乃nãi 至chí 。 諸chư 香hương 臭xú 氣khí 。 兼kiêm 鼻tị 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 因nhân 于vu 通thông 塞tắc 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 聞văn 居cư 中trung 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 嗅khứu 聞văn 性tánh 此thử 聞văn 離ly 彼bỉ 。 通thông 塞tắc 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 當đương 知tri 是thị 聞văn 。 非phi 通thông 塞tắc 來lai 。 非phi 於ư 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 從tùng 通thông 來lai 。 塞tắc 則tắc 聞văn 滅diệt 。 云vân 何hà 知tri 塞tắc 。 如như 因nhân 塞tắc 有hữu 。 通thông 則tắc 無vô 聞văn 。 云vân 何hà 發phát 明minh 。 香hương 臭xú 等đẳng 觸xúc 。 若nhược 從tùng 根căn 生sanh 。 必tất 無vô 通thông 塞tắc 。 如như 是thị 聞văn 機cơ 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 從tùng 空không 出xuất 。 是thị 聞văn 自tự 當đương 。 廻hồi 齅khứu 汝nhữ 鼻tị 空không 自tự 有hữu 聞văn 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 畜súc 縮súc 氣khí 也dã 冷lãnh 因nhân 畜súc 有hữu 不bất 畜súc 本bổn 無vô 鼻tị 入nhập 之chi 妄vọng 皆giai 如như 是thị 也dã 吳ngô 興hưng 曰viết 機cơ 者giả 弩nỗ 牙nha 也dã 根căn 有hữu 發phát 聞văn 之chi 義nghĩa 故cố 取thủ 譬thí 之chi 。

    阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 舌thiệt 舐thỉ 吻vẫn 。 熟thục 舐thỉ 令linh 勞lao 。 其kỳ 人nhân 若nhược 病bệnh 。 則tắc 有hữu 苦khổ 味vị 。 無vô 病bệnh 之chi 人nhân 。 微vi 有hữu 甜điềm 觸xúc 。 由do 甜điềm 與dữ 苦khổ 。 顯hiển 此thử 舌thiệt 根căn 。 不bất 動động 之chi 時thời 。 淡đạm 性tánh 常thường 在tại 。 兼kiêm 舌thiệt 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 因nhân 甜điềm 苦khổ 淡đạm 。 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 知tri 居cư 中trung 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 知Tri 味Vị 性Tánh 。 此thử 知tri 味vị 性tánh 。 離ly 彼bỉ 甜điềm 苦khổ 。 及cập 淡đạm 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 如như 是thị 。 嘗thường 苦khổ 淡đạm 知tri 非phi 甜điềm 苦khổ 來lai 。 非phi 因nhân 淡đạm 有hữu 。 又hựu 非phi 根căn 出xuất 。 不bất 於ư 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 甜điềm 苦khổ 來lai 。 淡đạm 則tắc 知tri 滅diệt 。 云vân 何hà 知tri 淡đạm 。 若nhược 從tùng 淡đạm 出xuất 。 甜điềm 即tức 知tri 亡vong 。 復phục 云vân 何hà 知tri 甜điềm 苦khổ 二nhị 相tướng 。 若nhược 從tùng 舌thiệt 生sanh 。 必tất 無vô 甜điềm 淡đạm 。 及cập 與dữ 苦khổ 塵trần 。 斯tư 知tri 味vị 根căn 。 本bổn 無vô 自tự 性tánh 。 若nhược 於ư 空không 出xuất 。 虛hư 空không 自tự 味vị 。 非phi 汝nhữ 口khẩu 知tri 。 又hựu 空không 自tự 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。 阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 以dĩ 一nhất 冷lãnh 手thủ 。 觸xúc 於ư 熱nhiệt 手thủ 。 若nhược 冷lãnh 勢thế 多đa 。 熱nhiệt 者giả 從tùng 冷lãnh 。 若nhược 熱nhiệt 功công 勝thắng 。 冷lãnh 者giả 成thành 熱nhiệt 。 如như 是thị 以dĩ 此thử 。 合hợp 覺giác 之chi 觸xúc 。 顯hiển 於ư 離ly 知tri 。 涉thiệp 熱nhiệt 若nhược 成thành 因nhân 于vu 勞lao 觸xúc 兼kiêm 身thân 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。 因nhân 于vu 離ly 合hợp 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 發phát 覺giác 居cư 中trung 。 吸hấp 此thử 塵trần 象tượng 。 名danh 知Tri 覺Giác 性Tánh 。 此thử 知tri 覺giác 體thể 。 離ly 彼bỉ 離ly 合hợp 。 違vi 順thuận 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。 如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 是thị 覺giác 。 非phi 離ly 合hợp 來lai 。 非phi 違vi 順thuận 有hữu 。 不bất 於ư 根căn 出xuất 。 又hựu 非phi 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 合hợp 時thời 來lai 。 離ly 當đương 已dĩ 滅diệt 。 云vân 何hà 覺giác 離ly 。 違vi 順thuận 二nhị 相tướng 。 亦diệc 復phục 如như 是thị 。 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 必tất 無vô 離ly 合hợp 。 違vi 順thuận 四tứ 相tướng 。 則tắc 汝nhữ 身thân 知tri 。 元nguyên 無vô 自tự 性tánh 。 必tất 於ư 空không 出xuất 。 空không 自tự 知tri 覺giác 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 身thân 入nhập 主chủ 觸xúc 然nhiên 觸xúc 無vô 自tự 性tánh 猶do 如như 二nhị 手thủ 冷lãnh 熱nhiệt 相tương 涉thiệp 兩lưỡng 無vô 定định 勢thế 足túc 知tri 其kỳ 妄vọng 也dã 手thủ 不bất 自tự 觸xúc 因nhân 合hợp 覺giác 觸xúc 故cố 曰viết 合hợp 覺giác 之chi 觸xúc 。 合hợp 不bất 自tự 合hợp 因nhân 離ly 知tri 合hợp 故cố 曰viết 顯hiển 於ư 離ly 知tri 。 涉thiệp 勢thế 若nhược 成thành 。 等đẳng 者giả 謂vị 以dĩ 熱nhiệt 涉thiệp 冷lãnh 使sử 冷lãnh 成thành 熱nhiệt 亦diệc 則tắc 勞lao 觸xúc 而nhi 已dĩ 。

    阿A 難Nan 譬thí 如như 有hữu 人nhân 。 勞lao 倦quyện 則tắc 眠miên 。 睡thụy 熟thục 便tiện 寤ngụ 。 覽lãm 塵trần 斯tư 憶ức 。 失thất 憶ức 為vi 忘vong 。 是thị 其kỳ 顛điên 倒đảo 。 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 吸hấp 習tập 中trung 歸quy 。 不bất 相tương 踰du 越việt 。 稱xưng 意ý 知tri 根căn 。 兼kiêm 意ý 與dữ 勞lao 。 同đồng 是thị 菩Bồ 提Đề 。 瞪trừng 發phát 勞lao 相tướng 。

    吳ngô 興hưng 曰viết 寤ngụ 則tắc 覽lãm 塵trần 斯tư 憶ức 。 睡thụy 則tắc 失thất 憶ức 為vi 忘vong 。 又hựu 睡thụy 中trung 有hữu 夢mộng 寤ngụ 中trung 有hữu 忘vong 皆giai 是thị 覽lãm 塵trần 失thất 憶ức 之chi 相tướng 憶ức 之chi 則tắc 生sanh 忘vong 之chi 則tắc 滅diệt 故cố 下hạ 文văn 云vân 因nhân 于vu 生sanh 滅diệt 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 也dã 以dĩ 妄vọng 對đối 真chân 即tức 是thị 顛điên 倒đảo 。 此thử 二nhị 妄vọng 塵trần 復phục 為vi 生sanh 住trụ 異dị 滅diệt 。 四tứ 種chủng 細tế 相tương/tướng 吸hấp 習tập 此thử 相tương/tướng 中trung 歸quy 意ý 根căn 四tứ 相tương/tướng 剎sát 那na 前tiền 後hậu 。 不bất 離ly 故cố 曰viết 。 不bất 相tương 踰du 越việt 。

    因nhân 于vu 生sanh 滅diệt 二nhị 種chủng 妄vọng 塵trần 。 集tập 知tri 居cư 中trung 。 吸hấp 撮toát 內nội 塵trần 。 見kiến 聞văn 逆nghịch 流lưu 。 流lưu 不bất 及cập 地địa 。 名danh 覺Giác 知Tri 性Tánh 。 此thử 覺giác 知tri 性tánh 。 離ly 彼bỉ 寤ngụ 寐mị 。 生sanh 滅diệt 二nhị 塵trần 。 畢tất 竟cánh 無vô 體thể 。

    孤cô 山sơn 曰viết 前tiền 舉cử 四tứ 相tương/tướng 此thử 惟duy 二nhị 者giả 以dĩ 生sanh 攝nhiếp 住trụ 以dĩ 滅diệt [(冰-水+〡)*ㄆ]# 異dị 而nhi 且thả 以dĩ 憶ức 者giả 為vi 生sanh 忘vong 者giả 為vi 滅diệt 內nội 塵trần 法pháp 塵trần 也dã 見kiến 聞văn 逆nghịch 流lưu 。 者giả 以dĩ 憶ức 故cố 則tắc 能năng 逆nghịch 緣duyên 落lạc 謝tạ 五ngũ 塵trần 即tức 覽lãm 塵trần 斯tư 憶ức 。 也dã 流lưu 不bất 及cập 地địa 。 者giả 以dĩ 忘vong 故cố 則tắc 成thành 緣duyên 於ư 思tư 不bất 及cập 處xứ 即tức 失thất 憶ức 為vi 忘vong 。 也dã 又hựu 解giải 眼nhãn 等đẳng 五ngũ 根căn 但đãn 緣duyên 現hiện 境cảnh 惟duy 意ý 知tri 根căn 能năng 緣duyên 過quá 去khứ 乃nãi 是thị 流lưu 入nhập 五ngũ 根căn 不bất 及cập 之chi 地địa 雖tuy 通thông 兩lưỡng 釋thích 前tiền 義nghĩa 為vi 正chánh 。

    如như 是thị 阿A 難Nan 。 當đương 知tri 如như 是thị 覺giác 知tri 之chi 根căn 。 非phi 寤ngụ 寐mị 來lai 。 非phi 生sanh 滅diệt 有hữu 。 不bất 於ư 根căn 出xuất 。 亦diệc 非phi 空không 生sanh 。 何hà 以dĩ 故cố 若nhược 從tùng 寤ngụ 來lai 。 寐mị 即tức 隨tùy 滅diệt 。 將tương 何hà 為vi 寐mị 。 必tất 生sanh 時thời 有hữu 。 滅diệt 即tức 同đồng 無vô 。 令linh 誰thùy 受thọ 滅diệt 。 若nhược 從tùng 滅diệt 有hữu 。 生sanh 即tức 滅diệt 無vô 。 誰thùy 知tri 生sanh 者giả 。 若nhược 從tùng 根căn 出xuất 。 寤ngụ 寐mị 二nhị 相tướng 。 隨tùy 身thân 開khai 合hợp 。 離ly 斯tư 二nhị 體thể 。 此thử 覺giác 知tri 者giả 。 同đồng 於ư 空không 華hoa 。 畢tất 竟cánh 無vô 性tánh 。 若nhược 從tùng 空không 生sanh 。 自tự 是thị 空không 知tri 。 何hà 關quan 汝nhữ 入nhập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 意ý 入nhập 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    資tư 中trung 曰viết 列liệt 子tử 云vân 其kỳ 寤ngụ 也dã 形hình 開khai 其kỳ 寐mị 也dã 形hình 交giao 交giao 即tức 合hợp 也dã 寤ngụ 寐mị 二nhị 相tướng 。 自tự 是thị 形hình 之chi 開khai 合hợp 汝nhữ 覺giác 知tri 性tánh 則tắc 無vô 別biệt 體thể 故cố 云vân 同đồng 於ư 空không 華hoa 。 補bổ 註chú 曰viết 將tương 何hà 為vi 寐mị 。 令linh 誰thùy 受thọ 滅diệt 。 為vi 受thọ 二nhị 字tự 當đương 作tác 知tri 字tự 寤ngụ 寐mị 當đương 互hỗ 破phá 但đãn 文văn 略lược 耳nhĩ 。

    復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 二nhị 處xứ 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

    孤cô 山sơn 曰viết 前tiền 六lục 入nhập 破phá 六lục 根căn 雖tuy 以dĩ 塵trần 對đối 辨biện 而nhi 正chánh 意ý 在tại 根căn 今kim 十thập 二nhị 處xứ 雖tuy 根căn 塵trần 互hỗ 破phá 正chánh 破phá 在tại 塵trần 後hậu 十thập 八bát 界giới 雖tuy 根căn 境cảnh 識thức 三tam 相tương 對đối 推thôi 破phá 而nhi 正chánh 意ý 惟duy 在tại 六lục 識thức 也dã 吳ngô 興hưng 曰viết 初sơ 五ngũ 陰ấm 中trung 以dĩ 喻dụ 比tỉ 法pháp 用dụng 破phá 執chấp 情tình 次thứ 六lục 入nhập 中trung 指chỉ 假giả 設thiết 事sự 顯hiển 其kỳ 妄vọng 相tương/tướng 今kim 十thập 二nhị 處xứ 乃nãi 至chí 七thất 大đại 即tức 於ư 現hiện 前tiền 見kiến 聞văn 之chi 境cảnh 及cập 近cận 所sở 目mục 擊kích 者giả 示thị 其kỳ 藏tạng 性tánh 是thị 則tắc 經kinh 文văn 從tùng 踈sơ 洎kịp 親thân 去khứ 假giả 就tựu 實thật 善thiện 巧xảo 開khai 發phát 之chi 義nghĩa 了liễu 然nhiên 可khả 別biệt 矣hĩ 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 且thả 觀quán 此thử 。 祗chi 陀đà 樹thụ 林lâm 及cập 諸chư 泉tuyền 池trì 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 等đẳng 為vi 是thị 。 色sắc 生sanh 眼nhãn 見kiến 。 眼nhãn 生sanh 色sắc 相tướng 。 阿A 難Nan 若nhược 復phục 眼nhãn 根căn 。 生sanh 色sắc 相tướng 者giả 。 見kiến 空không 非phi 色sắc 。 色sắc 性tánh 應ưng 銷tiêu 。 銷tiêu 則tắc 顯hiển 發phát 。 一nhất 切thiết 都đô 無vô 。 色sắc 相tướng 既ký 無vô 。 誰thùy 明minh 空không 質chất 。 空không 亦diệc 如như 是thị 。 若nhược 復phục 色sắc 塵trần 。 生sanh 眼nhãn 見kiến 者giả 。 觀quán 空không 非phi 色sắc 。 見kiến 即tức 銷tiêu 亡vong 。 亡vong 則tắc 都đô 無vô 。 誰thùy 明minh 空không 色sắc 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 見kiến 與dữ 色sắc 空không 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 即tức 色sắc 與dữ 見kiến 。 二nhị 處xứ 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 眼nhãn 能năng 生sanh 色sắc 則tắc 眼nhãn 為vi 色sắc 性tánh 然nhiên 見kiến 空không 之chi 時thời 。 既ký 無vô 色sắc 相tướng 則tắc 色sắc 性tánh 應ưng 銷tiêu 。 眼nhãn 中trung 之chi 色sắc 性tánh 既ký 銷tiêu 則tắc 顯hiển 發phát 。 一nhất 切thiết 都đô 無vô 。 色sắc 相tướng 矣hĩ 且thả 色sắc 空không 二nhị 法pháp 對đối 待đãi 而nhi 顯hiển 色sắc 相tướng 既ký 無vô 。 何hà 以dĩ 顯hiển 空không 故cố 曰viết 誰thùy 明minh 空không 質chất 。 然nhiên 則tắc 計kế 眼nhãn 生sanh 色sắc 處xứ 者giả 妄vọng 也dã 空không 亦diệc 如như 是thị 。 者giả 因nhân 色sắc 例lệ 空không 亦diệc 無vô 定định 處xứ 也dã 若nhược 復phục 色sắc 塵trần 。 下hạ 謂vị 色sắc 能năng 生sanh 見kiến 則tắc 觀quán 空không 之chi 時thời 見kiến 無vô 所sở 生sanh 故cố 。 曰viết 銷tiêu 亡vong 亡vong 即tức 無vô 見kiến 誰thùy 明minh 空không 色sắc 。 然nhiên 則tắc 計kế 色sắc 生sanh 眼nhãn 處xứ 者giả 妄vọng 也dã 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 更cánh 聴# 此thử 祗chi 陀đà 園viên 中trung 食thực 辦biện 繫hệ 鼓cổ 眾chúng 集tập 撞chàng 鐘chung 。 鐘chung 鼓cổ 音âm 聲thanh 。 前tiền 後hậu 相tương 續tục 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 等đẳng 為vi 是thị 。 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 耳nhĩ 徃# 聲thanh 處xứ 阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 聲thanh 來lai 於ư 耳nhĩ 邊biên 。 如như 我ngã 乞khất 食thực 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 在tại 祗chi 陀đà 林lâm 則tắc 無vô 有hữu 我ngã 。 此thử 聲thanh 必tất 來lai 。 阿A 難Nan 耳nhĩ 處xứ 。 目Mục 連Liên 迦Ca 葉Diếp 。 應ưng 不bất 俱câu 聞văn 。 何hà 况# 其kỳ 中trung 一nhất 千thiên 二nhị 百bách 五ngũ 十thập 沙Sa 門Môn 。 一nhất 聞văn 鐘chung 聲thanh 。 同đồng 來lai 食thực 處xứ 。 若nhược 復phục 汝nhữ 耳nhĩ 。 徃# 彼bỉ 聲thanh 邊biên 如như 我ngã 歸quy 住trụ 。 祗chi 陀đà 林lâm 中trung 在tại 室Thất 羅La 城Thành 。 則tắc 無vô 有hữu 我ngã 。 汝nhữ 聞văn 鼓cổ 聲thanh 。 其kỳ 耳nhĩ 已dĩ 徃# 擊kích 鼓cổ 之chi 處xứ 。 鐘chung 聲thanh 齊tề 出xuất 。 應ưng 不bất 俱câu 聞văn 。 何hà 况# 其kỳ 中trung 象tượng 馬mã 牛ngưu 羊dương 。 種chủng 種chủng 音âm 嚮hướng 若nhược 無vô 來lai 徃# 亦diệc 復phục 無vô 聞văn 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 聴# 與dữ 音âm 聲thanh 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 即tức 聴# 與dữ 聲thanh 二nhị 處xứ 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 如như 我ngã 入nhập 城thành 祗chi 林lâm 無vô 我ngã 喻dụ 聲thanh 來lai 耳nhĩ 邊biên 。 則tắc 餘dư 處xứ 無vô 聲thanh 然nhiên 千thiên 眾chúng 皆giai 聞văn 則tắc 聲thanh 處xứ 無vô 實thật 矣hĩ 若nhược 復phục 汝nhữ 耳nhĩ 。 下hạ 謂vị 如như 我ngã 歸quy 林lâm 城thành 中trung 無vô 我ngã 喻dụ 耳nhĩ 徃# 聲thanh 處xứ 則tắc 餘dư 處xứ 無vô 耳nhĩ 然nhiên 異dị 音âm 皆giai 聞văn 則tắc 耳nhĩ 處xứ 無vô 實thật 矣hĩ 孤cô 山sơn 曰viết 若nhược 無vô 來lai 徃# 下hạ 謂vị 聲thanh 不bất 來lai 耳nhĩ 耳nhĩ 不bất 徃# 聲Thanh 聞Văn 義nghĩa 不bất 立lập 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 又hựu 齅khứu 此thử 。 爐lô 中trung 栴chiên 檀đàn 此thử 香hương 若nhược 復phục 。 然nhiên 於ư 一nhất 銖thù 。 室Thất 羅La 筏Phiệt 城Thành 。 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 同đồng 時thời 聞văn 氣khí 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 香hương 為vi 復phục 。 生sanh 栴chiên 檀đàn 木mộc 生sanh 於ư 汝nhữ 鼻tị 。 為vi 生sanh 於ư 空không 。 阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 香hương 。 生sanh 於ư 汝nhữ 鼻tị 。 稱xưng 鼻tị 所sở 生sanh 。 當đương 從tùng 鼻tị 出xuất 。 鼻tị 非phi 栴chiên 檀đàn 云vân 何hà 鼻tị 中trung 。 有hữu 栴chiên 檀đàn 氣khí 稱xưng 汝nhữ 聞văn 香hương 。 當đương 於ư 鼻tị 入nhập 。 鼻tị 中trung 出xuất 香hương 。 說thuyết 聞văn 非phi 義nghĩa 。 若nhược 生sanh 於ư 空không 。 空không 性tánh 常thường 恆hằng 香hương 應ưng 常thường 在tại 。 何hà 藉tạ 爐lô 中trung 。 爇nhiệt 此thử 枯khô 木mộc 。 若nhược 生sanh 於ư 木mộc 。 則tắc 此thử 香hương 質chất 。 因nhân 爇nhiệt 成thành 煙yên 。 若nhược 鼻tị 得đắc 聞văn 。 合hợp 蒙mông 煙yên 氣khí 。 其kỳ 煙yên 騰đằng 空không 。 未vị 及cập 遙diêu 遠viễn 。 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 云vân 何hà 已dĩ 聞văn 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 香hương 鼻tị 與dữ 聞văn 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 即tức 齅khứu 與dữ 香hương 。 二nhị 處xứ 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 鼻tị 非phi 栴chiên 檀đàn 非phi 鼻tị 生sanh 也dã 藉tạ 爇nhiệt 而nhi 有hữu 非phi 空không 生sanh 也dã 。 香hương 質chất 木mộc 也dã 烟yên 非phi 木mộc 也dã 離ly 木mộc 離ly 烟yên 又hựu 遠viễn 四tứ 十thập 里lý 聞văn 香hương 豈khởi 木mộc 生sanh 哉tai 既ký 非phi 鼻tị 非phi 空không 非phi 木mộc 無vô 實thật 處xứ 矣hĩ 檇# 李# 曰viết 此thử 中trung 義nghĩa 理lý 稍sảo 難nạn/nan 成thành 立lập 且thả 鼻tị 舌thiệt 身thân 三tam 者giả 是thị 合hợp 中trung 知tri 也dã 設thiết 四tứ 十thập 里lý 內nội 。 聞văn 香hương 亦diệc 是thị 香hương 有hữu 殊thù 勝thắng 之chi 力lực 其kỳ 氣khí 遠viễn 騰đằng 彼bỉ 合hợp 之chi 處xứ 久cửu 久cửu 方phương 聞văn 而nhi 言ngôn 不bất 待đãi 鼻tị 蒙mông 烟yên 氣khí 等đẳng 甚thậm 與dữ 教giáo 相tương 及cập 現hiện 量lượng 相tương 違vi 若nhược 約ước 互hỗ 用dụng 自tự 在tại 壞hoại 法pháp 相tướng 說thuyết 又hựu 非phi 此thử 意ý 今kim 此thử 釋thích 者giả 恐khủng 取thủ 聖thánh 人nhân 根căn 力lực 強cường/cưỡng 利lợi 能năng 速tốc 疾tật 遠viễn 聞văn 不bất 取thủ 凡phàm 常thường 鈍độn 劣liệt 者giả 說thuyết 理lý 實thật 必tất 湏# 氣khí 通thông 於ư 鼻tị 方phương 得đắc 成thành 聞văn 經Kinh 中trung 一nhất 徃# 據cứ 麄# 顯hiển 邊biên 似tự 不bất 到đáo 鼻tị 故cố 作tác 斯tư 破phá 吳ngô 興hưng 曰viết 敏mẫn 師sư 一nhất 徃# 之chi 說thuyết 其kỳ 實thật 然nhiên 也dã 若nhược 爾nhĩ 但đãn 是thị 香hương 有hữu 殊thù 勝thắng 之chi 力lực 不bất 須tu 更cánh 取thủ 聖thánh 人nhân 根căn 力lực 強cường/cưỡng 利lợi 也dã 如như 法Pháp 華hoa 經Kinh 云vân 此thử 香hương 六lục 銖thù 。 價giá 直trực 娑Sa 婆Bà 世Thế 界Giới 。 不bất 亦diệc 勝thắng 乎hồ 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 二nhị 時thời 。 眾chúng 中trung 持trì 鉢bát 其kỳ 間gian 或hoặc 遇ngộ 。 酥tô 酪lạc 醍đề 醐hồ 。 名danh 為vi 上Thượng 味Vị 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 味vị 為vi 復phục 。 生sanh 於ư 空không 中trung 。 生sanh 於ư 舌thiệt 中trung 。 為vi 生sanh 食thực 中trung 。 阿A 難Nan 若nhược 復phục 此thử 味vị 。 生sanh 於ư 汝nhữ 舌thiệt 。 在tại 汝nhữ 口khẩu 中trung 。 只chỉ 有hữu 一nhất 舌thiệt 。 其kỳ 舌thiệt 爾nhĩ 時thời 。 已dĩ 成thành 酥tô 味vị 。 遇ngộ 黑hắc 石thạch 蜜mật 。 應ưng 不bất 推thôi 移di 。 若nhược 不bất 變biến 移di 。 不bất 名danh 知tri 味vị 。 若nhược 變biến 移di 者giả 。 舌thiệt 非phi 多đa 體thể 。 云vân 何hà 多đa 味vị 。 一nhất 舌thiệt 之chi 知tri 。 若nhược 生sanh 於ư 食thực 。 食thực 非phi 有hữu 識thức 。 云vân 何hà 自tự 知tri 。 又hựu 食thực 自tự 知tri 。 即tức 同đồng 他tha 食thực 。 何hà 預dự 於ư 汝nhữ 。 名danh 味vị 之chi 知tri 。 若nhược 生sanh 於ư 空không 。 汝nhữ 噉đạm 虛hư 空không 。 當đương 作tác 何hà 味vị 。 必tất 其kỳ 虛hư 空không 。 若nhược 作tác 鹹hàm 味vị 。 既ký 鹹hàm 汝nhữ 舌thiệt 。 亦diệc 鹹hàm 汝nhữ 靣# 則tắc 此thử 界giới 人nhân 。 同đồng 於ư 海hải 魚ngư 。 既ký 常thường 受thọ 鹹hàm 。 了liễu 不bất 知tri 淡đạm 。 若nhược 不bất 識thức 淡đạm 。 亦diệc 不bất 覺giác 鹹hàm 。 必tất 無vô 所sở 知tri 。 云vân 何hà 名danh 味vị 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 味vị 舌thiệt 與dữ 嘗thường 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 即tức 嘗thường 與dữ 味vị 二nhị 俱câu 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 生sanh 於ư 汝nhữ 舌thiệt 。 下hạ 謂vị 舌thiệt 無vô 定định 味vị 又hựu 非phi 多đa 體thể 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 舌thiệt 矣hĩ 石thạch 蜜mật 沙sa 糖đường 也dã 堅kiên 如như 沙sa 石thạch 若nhược 生sanh 於ư 食thực 。 下hạ 謂vị 食thực 不bất 自tự 知tri 因nhân 舌thiệt 知tri 味vị 。 縱túng/tung 食thực 能năng 知tri 則tắc 知tri 不bất 在tại 汝nhữ 便tiện 同đồng 他tha 食thực 汝nhữ 無vô 所sở 預dự 何hà 名danh 知tri 味vị 理lý 既ký 不bất 然nhiên 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 食thực 矣hĩ 若nhược 生sanh 於ư 空không 。 下hạ 謂vị 虛hư 空không 無vô 味vị 則tắc 味vị 不bất 生sanh 於ư 空không 矣hĩ 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 晨thần 朝triêu 。 以dĩ 手thủ 摩ma 頭đầu 。 於ư 意ý 云vân 何hà 。 此thử 摩ma 所sở 知tri 。 誰thùy 為vi 能năng 觸xúc 。 能năng 為vi 在tại 手thủ 。 為vi 復phục 在tại 頭đầu 。 若nhược 在tại 於ư 手thủ 。 頭đầu 則tắc 無vô 知tri 。 云vân 何hà 成thành 觸xúc 。 若nhược 在tại 於ư 頭đầu 。 手thủ 則tắc 無vô 用dụng 。 云vân 何hà 名danh 觸xúc 。 若nhược 各các 各các 有hữu 。 則tắc 汝nhữ 阿A 難Nan 。 應ưng 有hữu 二nhị 身thân 。 若nhược 頭đầu 與dữ 手thủ 。 一nhất 觸xúc 所sở 生sanh 。 則tắc 手thủ 於ư 頭đầu 當đương 為vi 一nhất 體thể 。 若nhược 一nhất 體thể 者giả 。 觸xúc 則tắc 無vô 成thành 。 若nhược 二nhị 體thể 者giả 。 觸xúc 誰thùy 為vi 在tại 。 在tại 能năng 非phi 所sở 。 在tại 所sở 非phi 能năng 。 不bất 應ưng 虛hư 空không 。 與dữ 汝nhữ 成thành 觸xúc 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 覺giác 觸xúc 與dữ 身thân 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 即tức 身thân 與dữ 觸xúc 。 二nhị 俱câu 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 觸xúc 因nhân 根căn 境cảnh 能năng 所sở 相tương/tướng 感cảm 而nhi 獨độc 依y 根căn 明minh 者giả 示thị 萬vạn 法pháp 一nhất 體thể 由do 妄vọng 分phần/phân 能năng 所sở 故cố 有hữu 妄vọng 觸xúc 然nhiên 在tại 手thủ 在tại 頭đầu 初sơ 無vô 定định 處xứ 即tức 身thân 與dữ 觸xúc 。 處xử 皆giai 虛hư 妄vọng 矣hĩ 若nhược 各các 各các 有hữu 。 下hạ 二nhị 者giả 合hợp 辨biện 身thân 觸xúc 二nhị 處xứ 皆giai 無vô 實thật 矣hĩ 觸xúc 則tắc 無vô 成thành 。 者giả 謂vị 觸xúc 須tu 二nhị 物vật 一nhất 則tắc 不bất 成thành 非phi 所sở 非phi 能năng 言ngôn 皆giai 無vô 實thật 處xứ 。

    阿A 難Nan 汝nhữ 常thường 意ý 中trung 。 所sở 緣duyên 善thiện 惡ác 。 無vô 記ký 三tam 性tánh 。 生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 此thử 法pháp 為vi 復phục 。 即tức 心tâm 所sở 生sanh 。 為vi 當đương 離ly 心tâm 。 別biệt 有hữu 方phương 所sở 。 阿A 難Nan 若nhược 即tức 心tâm 者giả 。 法pháp 則tắc 非phi 塵trần 。 非phi 心tâm 所sở 緣duyên 。 云vân 何hà 成thành 處xứ 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 善thiện 惡ác 緣duyên 慮lự 心tâm 也dã 無vô 記ký 昬# 住trụ 心tâm 也dã 意ý 緣duyên 不bất 出xuất 此thử 三tam 而nhi 吸hấp 撮toát 內nội 塵trần 。 成thành 所sở 緣duyên 法pháp 故cố 曰viết 生sanh 成thành 法pháp 則tắc 。 若nhược 即tức 心tâm 者giả 。 下hạ 謂vị 法pháp 若nhược 即tức 心tâm 則tắc 不bất 属# 塵trần 既ký 非phi 所sở 緣duyên 何hà 成thành 法pháp 處xứ 。

    若nhược 離ly 於ư 心tâm 。 別biệt 有hữu 方phương 所sở 。 則tắc 法pháp 自tự 性tánh 。 為vi 知tri 非phi 知tri 。 知tri 則tắc 名danh 心tâm 。 異dị 汝nhữ 非phi 塵trần 。 同đồng 他tha 心tâm 量lượng 。 即tức 汝nhữ 即tức 心tâm 。 云vân 何hà 汝nhữ 心tâm 。 更cánh 二nhị 於ư 汝nhữ 。 若nhược 非phi 知tri 者giả 。 此thử 塵trần 既ký 非phi 。 色sắc 聲thanh 香hương 味vị 。 離ly 合hợp 冷lãnh 暖noãn 。 及cập 虛hư 空không 相tướng 。 當đương 於ư 何hà 在tại 。 今kim 於ư 色sắc 空không 。 都đô 無vô 表biểu 示thị 。 不bất 應ưng 人nhân 間gian 。 更cánh 有hữu 空không 外ngoại 。 心tâm 非phi 所sở 緣duyên 。 處xử 從tùng 誰thùy 立lập 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 法pháp 則tắc 與dữ 心tâm 。 俱câu 無vô 處xứ 所sở 。 則tắc 意ý 與dữ 法pháp 。 二nhị 俱câu 虛hư 妄vọng 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 法pháp 塵trần 非phi 相tướng 因nhân 意ý 知tri 顯hiển 故cố 問vấn 為vi 知tri 非phi 知tri 。 知tri 則tắc 属# 心tâm 然nhiên 體thể 異dị 於ư 汝nhữ 又hựu 且thả 非phi 塵trần 故cố 同đồng 他tha 心tâm 量lượng 。 設thiết 若nhược 非phi 知tri 然nhiên 此thử 法pháp 塵trần 既ký 非phi 色sắc 等đẳng 特đặc 由do 知tri 發phát 今kim 既ký 非phi 知tri 處xứ 當đương 何hà 在tại 既ký 色sắc 空không 之chi 內nội 無vô 所sở 表biểu 顯hiển 不bất 應ưng 存tồn 於ư 色sắc 空không 之chi 外ngoại 况# 空không 又hựu 非phi 有hữu 外ngoại 也dã 則tắc 心tâm 緣duyên 法pháp 處xứ 終chung 無vô 實thật 矣hĩ 孤cô 山sơn 曰viết 即tức 汝nhữ 即tức 心tâm 。 者giả 防phòng 轉chuyển 計kế 也dã 云vân 何hà 下hạ 難nạn/nan 也dã 汝nhữ 心tâm 惟duy 一nhất 云vân 何hà 有hữu 二nhị 根căn 塵trần 俱câu 知tri 是thị 二nhị 心tâm 也dã 離ly 合hợp 冷lãnh 暖noãn 。 者giả 觸xúc 塵trần 也dã 。

    復phục 次thứ 阿A 難Nan 。 云vân 何hà 十thập 八bát 界giới 。 本bổn 如Như 來Lai 藏tạng 。 妙diệu 真Chân 如Như 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 根căn 塵trần 識thức 三tam 各các 六lục 分phần 內nội 外ngoại 中trung 為vi 界giới 孤cô 山sơn 曰viết 界giới 者giả 因nhân 也dã 種chủng 族tộc 也dã 。

    阿A 難Nan 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 眼nhãn 識thức 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 眼nhãn 所sở 生sanh 。 以dĩ 眼nhãn 為vi 界giới 。 因nhân 色sắc 所sở 生sanh 。 以dĩ 色sắc 為vi 界giới 。

    吳ngô 興hưng 曰viết 如như 汝nhữ 所sở 明minh 。 者giả 小Tiểu 乘Thừa 所sở 解giải 因nhân 緣duyên 生sanh 法pháp 。 皆giai 是thị 實thật 有hữu 不phủ 。 了liễu 即tức 空không 今kim 據cứ 彼bỉ 詰cật 之chi 用dụng 破phá 其kỳ 執chấp 也dã 他tha 皆giai 放phóng 此thử 。

    阿A 難Nan 若nhược 因nhân 眼nhãn 生sanh 。 既ký 無vô 色sắc 空không 。 無vô 可khả 分phân 別biệt 。 縱túng 有hữu 汝nhữ 識thức 。 欲dục 將tương 何hà 用dụng 。 汝nhữ 見kiến 又hựu 非phi 。 青thanh 黃hoàng 赤xích 白bạch 。 無vô 所sở 表biểu 示thị 。 從tùng 何hà 立lập 界giới 。 若nhược 因nhân 色sắc 生sanh 。 空không 無vô 色sắc 時thời 。 汝nhữ 識thức 應ưng 滅diệt 。 云vân 何hà 識thức 知tri 。 是thị 虛hư 空không 性tánh 。 若nhược 色sắc 變biến 時thời 。 汝nhữ 亦diệc 識thức 其kỳ 。 色sắc 相tướng 遷thiên 變biến 。 汝nhữ 識thức 不bất 遷thiên 。 界giới 從tùng 何hà 立lập 。 從tùng 變biến 則tắc 變biến 。 界giới 相tướng 自tự 無vô 。 不bất 變biến 則tắc 恆hằng 既ký 從tùng 色sắc 生sanh 。 應ưng 不bất 識thức 知tri 。 虛hư 空không 所sở 在tại 。 若nhược 兼kiêm 二nhị 種chủng 。 眼nhãn 色sắc 共cộng 生sanh 。 合hợp 則tắc 中trung 離ly 。 離ly 則tắc 兩lưỡng 合hợp 。 體thể 性tánh 雜tạp 亂loạn 。 云vân 何hà 成thành 界giới 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 眼nhãn 色sắc 為vi 緣duyên 。 生sanh 眼nhãn 識thức 界giới 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 則tắc 眼nhãn 與dữ 色sắc 及cập 色sắc 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 若nhược 獨độc 因nhân 眼nhãn 不bất 有hữu 色sắc 空không 則tắc 識thức 無vô 所sở 緣duyên 見kiến 無vô 所sở 表biểu 界giới 無vô 所sở 立lập 非phi 因nhân 眼nhãn 矣hĩ 若nhược 因nhân 色sắc 生sanh 。 當đương 隨tùy 色sắc 滅diệt 色sắc 滅diệt 空không 現hiện 當đương 不bất 識thức 知tri 矣hĩ 若nhược 亦diệc 識thức 知tri 則tắc 是thị 色sắc 相tướng 遷thiên 變biến 。 汝nhữ 識thức 獨độc 存tồn 獨độc 則tắc 無vô 鄰lân 界giới 從tùng 何hà 立lập 。 非phi 因nhân 色sắc 矣hĩ 從tùng 變biến 下hạ 牒điệp 難nạn/nan 變biến 則tắc 無vô 體thể 故cố 界giới 相tướng 自tự 無vô 。 若nhược 不bất 隨tùy 變biến 則tắc 識thức 性tánh 常thường 一nhất 當đương 一nhất 於ư 色sắc 應ưng 不bất 識thức 空không 理lý 又hựu 不bất 然nhiên 非phi 從tùng 色sắc 生sanh 矣hĩ 若nhược 眼nhãn 色sắc 兼kiêm 合hợp 共cộng 生sanh 識thức 界giới 當đương 半bán 有hữu 知tri 半bán 無vô 知tri 故cố 曰viết 中trung 離ly 若nhược 中trung 離ly 者giả 半bán 合hợp 根căn 半bán 合hợp 境cảnh 故cố 曰viết 兩lưỡng 合hợp 二nhị 義nghĩa 推thôi 窮cùng 皆giai 不bất 成thành 界giới 既ký 不bất 因nhân 色sắc 亦diệc 不bất 兼kiêm 二nhị 諸chư 妄vọng 併tinh 除trừ 藏tạng 性tánh 自tự 顯hiển 餘dư 五ngũ 例lệ 此thử 孤cô 山sơn 曰viết 體thể 性tánh 雜tạp 亂loạn 。 謂vị 根căn 境cảnh 兩lưỡng 属# 乖quai 種chủng 族tộc 也dã 。

    阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 耳nhĩ 識thức 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 耳nhĩ 所sở 生sanh 。 以dĩ 耳nhĩ 為vi 界giới 。 因nhân 聲thanh 所sở 生sanh 。 以dĩ 聲thanh 為vi 界giới 。 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 。 動động 靜tĩnh 二nhị 相tướng 。 既ký 不bất 現hiện 前tiền 。 根căn 不bất 成thành 知tri 。 必tất 無vô 所sở 知tri 。 知tri 尚thượng 無vô 成thành 。 識thức 何hà 形hình 貌mạo 。 若nhược 取thủ 耳nhĩ 聞văn 。 無vô 動động 靜tĩnh 故cố 。 聞văn 無vô 所sở 成thành 。 云vân 何hà 耳nhĩ 形hình 。 雜tạp 色sắc 觸xúc 塵trần 。 名danh 為vi 識thức 界giới 。 則tắc 耳nhĩ 識thức 界giới 。 復phục 從tùng 誰thùy 立lập 。

    長trường/trưởng 水thủy 曰viết 若nhược 因nhân 耳nhĩ 生sanh 。 等đẳng 破phá 勝thắng 義nghĩa 根căn 也dã 若nhược 無vô 前tiền 境cảnh 根căn 自tự 無vô 知tri 若nhược 實thật 無vô 知tri 更cánh 有hữu 何hà 識thức 若nhược 取thủ 耳nhĩ 聞văn 。 等đẳng 破phá 浮phù 塵trần 根căn 也dã 設thiết 取thủ 浮phù 塵trần 之chi 耳nhĩ 容dung 有hữu 聞văn 者giả 若nhược 無vô 動động 靜tĩnh 亦diệc 不bất 成thành 聞văn 云vân 何hà 將tương 此thử 。 可khả 見kiến 浮phù 塵trần 雜tạp 色sắc 觸xúc 法pháp 為vi 識thức 界giới 耶da 則tắc 耳nhĩ 下hạ 雙song 質chất 二nhị 根căn 也dã 溫ôn 陵lăng 曰viết 雜tạp 色sắc 觸xúc 塵trần 。 謂vị 耳nhĩ 形hình 雜tạp 物vật 色sắc 觸xúc 聲thanh 塵trần 而nhi 已dĩ 。

    若nhược 生sanh 於ư 聲thanh 。 識thức 因nhân 聲thanh 有hữu 。 則tắc 不bất 關quan 聞văn 。 無vô 聞văn 則tắc 亡vong 。 聲thanh 相tướng 所sở 在tại 。 識thức 從tùng 聲thanh 生sanh 。 許hứa 聲thanh 因nhân 聞văn 。 而nhi 有hữu 聲thanh 相tướng 。 聞văn 應ưng 聞văn 識thức 。 不bất 聞văn 非phi 界giới 。 聞văn 則tắc 同đồng 聲thanh 。 識thức 已dĩ 被bị 聞văn 。 誰thùy 知tri 聞văn 識thức 。 若nhược 無vô 知tri 者giả 。 終chung 如như 草thảo 木mộc 。 不bất 應ưng 聲Thanh 聞Văn 。 雜tạp 成thành 中trung 界giới 。 界giới 無vô 中trung 位vị 。 則tắc 內nội 外ngoại 相tướng 。 復phục 從tùng 何hà 成thành 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 耳nhĩ 聲thanh 為vi 緣duyên 。 生sanh 耳nhĩ 識thức 界giới 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 則tắc 耳nhĩ 與dữ 聲thanh 及cập 聲thanh 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    長trường/trưởng 水thủy 曰viết 聲thanh 能năng 生sanh 識thức 何hà 假giả 於ư 聞văn 若nhược 無vô 於ư 聞văn 聲thanh 亦diệc 不bất 有hữu 縱túng/tung 謂vị 識thức 從tùng 聲thanh 生sanh 。 又hựu 許hứa 因nhân 根căn 有hữu 相tướng 。 則tắc 聞văn 聲thanh 時thời 即tức 是thị 聞văn 識thức 若nhược 不bất 聞văn 識thức 則tắc 非phi 界giới 義nghĩa 若nhược 聞văn 於ư 識thức 識thức 則tắc 同đồng 聲thanh 既ký 能năng 了liễu 之chi 識thức 作tác 所sở 聞văn 之chi 境cảnh 誰thùy 為vi 能năng 知tri 知tri 此thử 聞văn 識thức 溫ôn 陵lăng 曰viết 若nhược 無vô 知tri 者giả 。 下hạ 謂vị 能năng 聞văn 而nhi 無vô 知tri 則tắc 如như 草thảo 木mộc 矣hĩ 亦diệc 不bất 可khả 也dã 不bất 應ưng 聲Thanh 聞Văn 。 等đẳng 謂vị 依y 根căn 依y 境cảnh 單đơn 論luận 既ký 非phi 不bất 應ưng 二nhị 者giả 合hợp 成thành 識thức 界giới 而nhi 為vi 中trung 位vị 中trung 位vị 既ký 無vô 邊biên 界giới 何hà 立lập 。

    阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 鼻tị 識thức 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 鼻tị 所sở 生sanh 。 以dĩ 鼻tị 為vi 界giới 。 因nhân 香hương 所sở 生sanh 。 以dĩ 香hương 為vi 界giới 。 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 鼻tị 生sanh 。 則tắc 汝nhữ 心tâm 中trung 。 以dĩ 何hà 為vi 鼻tị 。 為vi 取thủ 肉nhục 形hình 。 雙song 爪trảo 之chi 相tướng 。 為vi 取thủ 齅khứu 知tri 。 動động 搖dao 之chi 性tánh 。 若nhược 取thủ 肉nhục 形hình 。 肉nhục 質chất 乃nãi 身thân 。 身thân 知tri 即tức 觸xúc 。 名danh 身thân 非phi 鼻tị 。 名danh 觸xúc 即tức 塵trần 。 鼻tị 尚thượng 無vô 名danh 。 云vân 何hà 立lập 界giới 。

    孤cô 山sơn 曰viết 若nhược 取thủ 肉nhục 形hình 。 下hạ 破phá 浮phù 塵trần 根căn 也dã 溫ôn 陵lăng 曰viết 名danh 身thân 則tắc 非phi 鼻tị 名danh 觸xúc 則tắc 属# 身thân 根căn 所sở 對đối 之chi 塵trần 故cố 曰viết 鼻tị 尚thượng 無vô 名danh 也dã 。

    若nhược 取thủ 齅khứu 知tri 。 又hựu 汝nhữ 心tâm 中trung 。 以dĩ 何hà 為vi 知tri 。 以dĩ 肉nhục 為vi 知tri 。 則tắc 肉nhục 之chi 知tri 。 元nguyên 觸xúc 非phi 鼻tị 。 以dĩ 空không 為vi 知tri 。 空không 則tắc 自tự 知tri 。 肉nhục 應ưng 非phi 覺giác 。 如như 是thị 則tắc 應ứng 。 虛hư 空không 是thị 汝nhữ 。 汝nhữ 身thân 非phi 知tri 。 今kim 日nhật 阿A 難Nan 。 應ưng 無vô 所sở 在tại 。 以dĩ 香hương 為vi 知tri 。 知tri 自tự 属# 香hương 何hà 預dự 於ư 汝nhữ 。 若nhược 香hương 臭xú 氣khí 。 必tất 生sanh 汝nhữ 鼻tị 。 則tắc 彼bỉ 香hương 臭xú 。 二nhị 種chủng 流lưu 氣khí 。 不bất 生sanh 伊y 蘭lan 。 及cập 栴chiên 檀đàn 木mộc 二nhị 物vật 不bất 來lai 。 汝nhữ 自tự 嗅khứu 鼻tị 。 為vi 香hương 為vi 臭xú 。 臭xú 則tắc 非phi 香hương 。 香hương 應ưng 非phi 臭xú 。 若nhược 香hương 臭xú 二nhị 。 俱câu 能năng 聞văn 者giả 。 則tắc 汝nhữ 一nhất 人nhân 。 應ưng 有hữu 兩lưỡng 鼻tị 。 對đối 我ngã 問vấn 道đạo 。 有hữu 二nhị 阿A 難Nan 。 誰thùy 為vi 汝nhữ 體thể 。 若nhược 鼻tị 是thị 一nhất 。 香hương 臭xú 無vô 二nhị 。 臭xú 既ký 為vi 香hương 。 香hương 復phục 成thành 臭xú 。 二nhị 性tánh 不bất 有hữu 。 界giới 從tùng 誰thùy 立lập 。

    孤cô 山sơn 曰viết 破phá 勝thắng 義nghĩa 也dã 溫ôn 陵lăng 曰viết 肉nhục 質chất 之chi 知tri 属# 身thân 故cố 曰viết 元nguyên 觸xúc 非phi 鼻tị 。 虛hư 空không 之chi 質chất 属# 空không 故cố 曰viết 肉nhục 應ưng 非phi 覺giác 。 伊y 蘭lan 臭xú 樹thụ 也dã 吳ngô 興hưng 曰viết 從tùng 二nhị 物vật 不bất 來lai 。 下hạ 以dĩ 根căn 從tùng 境cảnh 破phá 境cảnh 既ký 有hữu 二nhị 根căn 應ưng 成thành 兩lưỡng 先tiên [宋-木+之]# 云vân 為vi 香hương 為vi 臭xú 。 次thứ 責trách 云vân 臭xú 則tắc 非phi 香hương 。 香hương 應ưng 非phi 臭xú 。 意ý 在tại 俱câu 聞văn 墯# 兩lưỡng 鼻tị 之chi 失thất 也dã 若nhược 鼻tị 是thị 一nhất 。 復phục 以dĩ 境cảnh 從tùng 根căn 破phá 根căn 既ký 惟duy 一nhất 境cảnh 云vân 何hà 二nhị 二nhị 性tánh 不bất 立lập 識thức 界giới 奚hề 存tồn 已dĩ 上thượng 皆giai 破phá 根căn 生sanh 也dã 問vấn 既ký 云vân 以dĩ 香hương 為vi 知tri 。 知tri 自tự 属# 香hương 豈khởi 非phi 破phá 境cảnh 邪tà 荅# 斯tư 盖# 對đối 根căn 而nhi 說thuyết 正chánh 破phá 勝thắng 義nghĩa 下hạ 文văn 不bất 對đối 根căn 辨biện 方phương 破phá 境cảnh 生sanh 也dã 。

    若nhược 因nhân 香hương 生sanh 。 識thức 因nhân 香hương 有hữu 。 如như 眼nhãn 有hữu 見kiến 。 不bất 能năng 觀quán 眼nhãn 。 因nhân 香hương 有hữu 故cố 。 應ưng 不bất 知tri 香hương 。 知tri 即tức 非phi 生sanh 。 不bất 知tri 非phi 識thức 。 香hương 非phi 知tri 有hữu 。 香hương 界giới 不bất 成thành 。 識thức 不bất 知tri 香hương 。 因nhân 界giới 則tắc 非phi 。 從tùng 香hương 建kiến 立lập 。 既ký 無vô 中trung 間gian 。 不bất 成thành 內nội 外ngoại 。 彼bỉ 諸chư 聞văn 性tánh 。 畢tất 竟cánh 虛hư 妄vọng 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 鼻tị 香hương 為vi 緣duyên 。 生sanh 鼻tị 識thức 界giới 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 則tắc 鼻tị 與dữ 香hương 及cập 香hương 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 眼nhãn 識thức 因nhân 眼nhãn 而nhi 有hữu 既ký 不bất 能năng 見kiến 眼nhãn 鼻tị 識thức 因nhân 香hương 而nhi 有hữu 應ưng 不bất 知tri 香hương 。 若nhược 曰viết 能năng 知tri 即tức 非phi 香hương 生sanh 若nhược 曰viết 不bất 知tri 即tức 不bất 名danh 識thức 皆giai 不bất 可khả 也dã 香hương 非phi 知tri 有hữu 。 下hạ 謂vị 香hương 不bất 因nhân 根căn 則tắc 不bất 成thành 香hương 界giới 識thức 不bất 知tri 香hương 。 則tắc 不bất 成thành 識thức 界giới 孤cô 山sơn 曰viết 中trung 間gian 識thức 也dã 內nội 外ngoại 根căn 境cảnh 也dã 。

    阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 舌thiệt 識thức 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 舌thiệt 所sở 生sanh 。 以dĩ 舌thiệt 為vi 界giới 。 因nhân 味vị 所sở 生sanh 。 以dĩ 味vị 為vi 界giới 。 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 舌thiệt 生sanh 。 則tắc 諸chư 世thế 間gian 。 甘cam 蔗giá 烏ô 梅mai 。 黃hoàng 連liên 石thạch 鹽diêm 。 細tế 辛tân 薑khương 桂quế 。 都đô 無vô 有hữu 味vị 。 汝nhữ 自tự 嘗thường 舌thiệt 為vi 甜điềm 為vi 苦khổ 。 若nhược 舌thiệt 性tánh 苦khổ 。 誰thùy 來lai 嘗thường 舌thiệt 舌thiệt 不bất 自tự 嘗thường 孰thục 為vi 知tri 覺giác 。 舌thiệt 性tánh 非phi 苦khổ 。 味vị 自tự 不bất 生sanh 。 云vân 何hà 立lập 界giới 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 甘cam 蔗giá 等đẳng 舉cử 五ngũ 味vị 也dã 味vị 因nhân 舌thiệt 嘗thường 若nhược 舌thiệt 本bổn 苦khổ 則tắc 無vô 能năng 嘗thường 者giả 孰thục 為vi 識thức 體thể 若nhược 舌thiệt 本bổn 淡đạm 既ký 不bất 因nhân 境cảnh 味vị 無vô 所sở 生sanh 無vô 味vị 與dữ 對đối 從tùng 何hà 立lập 界giới 。 此thử 計kế 識thức 因nhân 舌thiệt 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 。

    若nhược 因nhân 味vị 生sanh 。 識thức 自tự 為vi 味vị 。 同đồng 於ư 舌thiệt 根căn 。 應ưng 不bất 自tự 嘗thường 云vân 何hà 識thức 知tri 。 是thị 味vị 非phi 味vị 。 又hựu 一nhất 切thiết 味vị 。 非phi 一nhất 物vật 生sanh 。 味vị 既ký 多đa 生sanh 。 識thức 應ưng 多đa 體thể 。 識thức 體thể 若nhược 一nhất 。 體thể 必tất 味vị 生sanh 。 醎hàm 淡đạm 甘cam 辛tân 和hòa 合hợp 俱câu 生sanh 。 諸chư 變biến 異dị 相tướng 。 同đồng 為vi 一nhất 味vị 。 應ưng 無vô 分phân 別biệt 。 分phân 別biệt 既ký 無vô 。 則tắc 不bất 名danh 識thức 。 云vân 何hà 復phục 名danh 。 舌thiệt 味vị 識thức 界giới 。 不bất 應ưng 虛hư 空không 。 生sanh 汝nhữ 心tâm 識thức 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 識thức 自tự 為vi 味vị 。 謂vị 識thức 即tức 味vị 也dã 同đồng 於ư 舌thiệt 根căn 。 謂vị 識thức 不bất 自tự 嘗thường 也dã 又hựu 一nhất 切thiết 味vị 。 下hạ 謂vị 識thức 因nhân 味vị 生sanh 則tắc 味vị 多đa 識thức 亦diệc 應ưng 多đa 識thức 一nhất 味vị 亦diệc 應ưng 一nhất 體thể 必tất 味vị 生sanh 。 者giả 牒điệp [宋-木+之]# 識thức 因nhân 味vị 生sanh 也dã 醎hàm 淡đạm 甘cam 辛tân 同đồng 為vi 一nhất 味vị 。 者giả 結kết 成thành 識thức 一nhất 味vị 亦diệc 應ưng 一nhất 也dã 異dị 識thức 既ký 一nhất 異dị 味vị 既ký 同đồng 則tắc 無vô 分phân 別biệt 。 無vô 別biệt 則tắc 非phi 識thức 非phi 識thức 則tắc 無vô 界giới 此thử 計kế 識thức 因nhân 味vị 生sanh 者giả 妄vọng 也dã 吳ngô 興hưng 曰viết 醎hàm 淡đạm 甘cam 辛tân 略lược 舉cử 四tứ 味vị 詳tường 則tắc 有hữu 六lục 更cánh 加gia 苦khổ 酢tạc 言ngôn 和hòa 合hợp 者giả 眾chúng 味vị 共cộng 成thành 也dã 俱câu 生sanh 者giả 本bổn 性tánh 不bất 易dị 也dã 變biến 異dị 者giả 燒thiêu 煮chử 異dị 本bổn 也dã 。

    舌thiệt 味vị 和hòa 合hợp 。 即tức 於ư 是thị 中trung 。 元nguyên 無vô 自tự 性tánh 。 云vân 何hà 界giới 生sanh 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 舌thiệt 味vị 為vi 緣duyên 。 生sanh 舌thiệt 識thức 界giới 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 則tắc 舌thiệt 與dữ 味vị 及cập 舌thiệt 界giới 三tam 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    孤cô 山sơn 曰viết 初sơ 因nhân 舌thiệt 是thị 破phá 自tự 生sanh 二nhị 因nhân 味vị 是thị 破phá 他tha 生sanh 三tam 不bất 應ưng 虛hư 空không 。 是thị 破phá 無vô 因nhân 生sanh 四tứ 舌thiệt 味vị 和hòa 合hợp 。 是thị 破phá 共cộng 生sanh 前tiền 後hậu 諸chư 文văn 皆giai 爾nhĩ 此thử 中trung 最tối 顯hiển 。

    阿A 難Nan 又hựu 汝nhữ 所sở 明minh 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 於ư 身thân 識thức 。 此thử 識thức 為vi 復phục 。 因nhân 身thân 所sở 生sanh 。 以dĩ 身thân 為vi 界giới 。 因nhân 觸xúc 所sở 生sanh 。 以dĩ 觸xúc 為vi 界giới 。 阿A 難Nan 若nhược 因nhân 身thân 生sanh 。 必tất 無vô 合hợp 離ly 。 二nhị 覺giác 觀quán 緣duyên 。 身thân 何hà 所sở 識thức 。 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 必tất 無vô 汝nhữ 身thân 。 誰thùy 有hữu 非phi 身thân 。 知tri 合hợp 離ly 者giả 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 覺giác 觀quán 即tức 身thân 識thức 而nhi 以dĩ 合hợp 離ly 二nhị 境cảnh 為vi 緣duyên 若nhược 無vô 緣duyên 則tắc 無vô 。 識thức 是thị 則tắc 因nhân 境cảnh 非phi 因nhân 身thân 也dã 若nhược 因nhân 觸xúc 生sanh 。 下hạ 謂vị 若nhược 無vô 身thân 則tắc 不bất 知tri 合hợp 離ly 是thị 又hựu 因nhân 身thân 非phi 因nhân 境cảnh 也dã 。

    阿A 難Nan 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 。 知tri 身thân 即tức 觸xúc 。 知tri 觸xúc 即tức 身thân 。 即tức 觸xúc 非phi 身thân 。 即tức 身thân 非phi 觸xúc 。 身thân 觸xúc 二nhị 相tướng 。 元nguyên 無vô 處xứ 所sở 。 合hợp 身thân 即tức 為vi 。 身thân 自tự 體thể 性tánh 。 離ly 身thân 即tức 是thị 。 虛hư 空không 等đẳng 相tướng 。 內nội 外ngoại 不bất 成thành 。 中trung 云vân 何hà 立lập 。 中trung 不bất 復phục 立lập 。 內nội 外ngoại 性tánh 空không 。 即tức 汝nhữ 識thức 生sanh 從tùng 誰thùy 立lập 界giới 。 是thị 故cố 當đương 知tri 。 身thân 觸xúc 為vi 緣duyên 。 生sanh 身thân 識thức 界giới 。 三tam 處xứ 都đô 無vô 。 則tắc 身thân 與dữ 觸xúc 及cập 身thân 界giới 三tam 。 本bổn 非phi 因nhân 緣duyên 。 非phi 自tự 然nhiên 性tánh 。

    溫ôn 陵lăng 曰viết 物vật 不bất 觸xúc 知tri 。 身thân 知tri 有hữu 觸xúc 。 者giả 徒đồ 觸xúc 不bất 能năng 生sanh 知tri 因nhân 身thân 然nhiên 後hậu 知tri 觸xúc 此thử 明minh 身thân 識thức 由do 根căn 境cảnh 合hợp 顯hiển 也dã 合hợp 則tắc 當đương 知tri 身thân 即tức 觸xúc 。 也dã 觸xúc 即tức 身thân 也dã 若nhược 身thân 即tức 觸xúc 則tắc 身thân 非phi 身thân 矣hĩ 若nhược 觸xúc 即tức 身thân 則tắc 觸xúc 非phi 觸xúc 矣hĩ 身thân 觸xúc 互hỗ 奪đoạt 故cố 無vô 處xứ 所sở 合hợp 身thân 則tắc 無vô 觸xúc 位vị 故cố 即tức 為vi 身thân 體thể 離ly 身thân 則tắc 無vô 觸xúc 用dụng 故cố 即tức 同đồng 虛hư 空không 然nhiên 則tắc 內nội 外ngoại 中trung 間gian 。 之chi 位vị 皆giai 不bất 成thành 立lập 矣hĩ 。

    大Đại 佛Phật 頂Đảnh 如Như 來Lai 密Mật 因Nhân 脩Tu 證Chứng 了Liễu 義Nghĩa 諸Chư 菩Bồ 薩Tát 萬Vạn 行Hạnh 首Thủ 楞Lăng 嚴Nghiêm 經Kinh 。 會Hội 解Giải 卷quyển 第đệ 五ngũ

      ,